Lespakket de zwarte schande by StampMedia

Lespakket: De zwarte schande & StoryMap StampMedia vzw, Prekerstraat 25, 2000 Antwerpen

Toelichting leerstof Dit lespakket is een aanvulling op de bestaande informatie over De zwarte schande, de theatermonoloog van Bleeding Bulls in samenwerking met het In Flanders Fields Museum. De bedoeling van dit pakket is leerlingen én leerkrachten laten kennismaken met StoryMap, een vernieuwende online tool voor creatieve storytelling, om zo op een dynamische manier presentaties te kunnen maken en verhalen te kunnen vertellen. De leerkracht vindt hier een inleiding over StoryMap, een korte tutorial van de tool en enkele hapklare opdrachten die door de leerlingen kunnen worden uitgevoerd.

Inleiding Wil je op een vernieuwende en dynamische manier sterke verhalen vertellen? Wil je leerlingen digitaal en creatief aan de slag laten gaan in de klas? Dan biedt ‘StoryMap’ zeker mogelijkheden. StoryMap is een gratis online tool waarmee je aan de hand van landkaarten en plattegronden verhalen kan vertellen. Net zoals bij een klassieke PowerPoint presentatie, zet je slides na elkaar om zo een afgewerkte presentatie te krijgen. Elke slide toont een kaart waarbij je een deel van het verhaal kan toevoegen bijvoorbeeld met tekst, foto’s, video’s, afbeeldingen, maar je kan ook tweets, YouTubefilmpjes en Wikipediapagina’s importeren. De tool is dus geschikt voor verhalen waarbij locaties van belang zijn, bijvoorbeeld een reisverhaal. De tool onderscheidt zich van PowerPoint doordat je per slide op een kaart kan inzoomen op een continent, land, stad, gemeente of zelfs straat, en dat je automatisch allerlei (nieuwe) media kan invoegen en integreren in je presentatie. De tool heeft daardoor ook een veel dynamischere look. Het is ook erg eenvoudig om gemaakte StoryMappresentaties nadien te plaatsen op een eigen website, zodat iedereen ernaar kan kijken. StoryMap is zeer eenvoudig te gebruiken, zowel om presentaties mee te maken als ze te bekijken. De tool heeft een praktische en overzichtelijke interface en functies, die veelal zichzelf uitwijzen. Met enkele muisklikken maak je een slide aan met daarop het deel van een verhaal naar jouw keuze. Digital storytelling tools zijn ‘idiote proof’ gemaakt en zeker jongeren vinden hier intuïtief snel hun weg mee. StoryMap is een tool van Northwestern University, een universiteit uit de Amerikaanse staat Illinois, en is enkel in het Engels beschikbaar. Laat dat geen struikelblok zijn: werken met de tool is zo visueel en praktisch aan de hand van logo’s, dat er amper taal aan te pas komt. Een basiskennis Engels, die middelbare scholieren hebben, volstaat om een zeer fraaie StoryMap presentatie te kunnen maken. Opgelet: de tool werkt niet met Internet Explorer, wel met andere courante browsers als Mozilla Firefox en Google Chrome. Een mooi voorbeeld van een StoryMap van StampMedia vind je hier terug: http://www.stampmedia.be/gentsefeesten2015eenterugblik/

Tutorial – Technisch Hieronder vind je een beknopte uitleg over de technisch werking van StoryMap. De bedoeling van deze tutorial is dat de leerkracht vooraf een idee heeft hoe StoryMap werkt en de leerlingen kan verder helpen moesten ze vastlopen. Tijdens de opdracht is het de bedoeling dat de leerling de tool zelf ontdekt, zonder een handleiding te moeten volgen. Een meer uitgebreide handleiding vind je terug op de website van Storylab.

1) Op de startpagina https://StoryMap.knightlab.com klik je op Make a StoryMap now. Je wordt gevraagd in te loggen met je Googleaccount, of je emailadres van Gmail. Als je dat niet hebt, is het op minder dan een minuut aangemaakt op https://accounts.google.com/SignUp?hl=nl Je kan een google account maken door een nieuw Gmail adres aan te maken, of met een ander bestaand adres (al dan niet van Gmail). Je moet StoryMap toestemming geven om de eventuele bestanden in je Google Drive in te kijken, en je profielinformatie te zien. StoryMap krijgt geen toegang tot je wachtwoorden en zal je bestanden niet aanpassen of verwijderen.

2) Nadien kun je beginnen! Geef je StoryMap een naam en klik op Create.

3) Je krijgt onderstaand beginscherm te zien. Links zie je je slides, zoals in PowerPoint. Je begint met de openingsslide. Links onderaan kun je een afbeelding, een filmpje, een tweet of andere Media toevoegen. Dat kan door bestanden te uploaden van je pc of je Google Drive, of door links te plaatsen. Je kan er ook – indien nodig – de auteur of bron bij vermelden en er uitleg bij plaatsen. Rechts onderaan kun je tekst invullen die op je openingsslide te zien zal zijn. Plaats in Headline de naam van je presentatie, daaronder een beknopte inhoud. Je kan in je tekst delen in het vet zetten, cursiveren en html en links toevoegen.

4) Bovenaan kun je op Preview klikken. Dan zie je telkens hoe je gemaakte slide er in het echt zal uitzien, en kan je eventueel nog bijsturen.

5) Je voegt slides toe door links op Add Slide te klikken. Op je volgende slide kun je beginnen werken met de kaart. Typ in het vak Search een land, stad, straat of monument van je voorkeur, en de kaart gaat er automatisch heen. Ook hier kun je weer extra info plaatsen met een afbeelding of filmpje en/of extra tekst als uitleg.

6) Op deze manier kan je slides blijven toevoegen. Experimenteer erop los met verschillende locaties en media. Het is perfect mogelijk om YouTubefilmpjes te plaatsen in je StoryMap, die ook in je presentatie beginnen te spelen. Dat is handig, want zo verlaat je je presentatie niet en hoef je niet af te rekenen met lastige extra vensters in je browser. Vergeet niet tijdig links bovenaan op Save te klikken om je presentatie op te slaan! Je presentatie wordt dan automatisch opgeslagen op je Googleaccount.

7) Is je presentatie klaar? Dan kun je ze op verschillende manieren delen. Klik daarvoor rechts bovenaan op Share, waarna je onderstaand popupvenster te zien krijgt. Je krijgt de Link van je presentatie te zien, die je kan doorsturen in berichten of mails.

Je kan ook je presentatie onmiddellijk delen via sociale media door op de icoontjes naast de link te klikken onder Social. Als je je presentatie op je accounts op Facebook en/of Twitter wil delen, kun je er extra tekst ter uitleg bij plaatsen bij Description. Bij Featured Image kun je nog een extra afbeelding uploaden om je gedeelde link visueel aantrekkelijker te maken, of je kunt een afbeelding gebruiken die al in je presentatie zit. Onderaan bij Embed krijg je de link te zien die je op je eigen website kan plaatsen, om zo je presentatie te kunnen bekijken vanop een externe webpagina. Je kan zelfs de grootte van je presentatievenster aanpassen bij Width en Height.

8) En klaar! Je presentatie is afgewerkt, gedeeld waar nodig, en klaar om gepresenteerd te worden.

Tutorial – Praktisch Hoe begin je aan een StoryMap? Er is geen vast stramien, maar onderstaand stappenplan kan helpen. Ook voor je leerlingen kan je deze stappen volgen 1) Begin niet met de technische uitwerking in de tool. Start met een goed verhaal. Weet op voorhand wat je precies wil vertellen en hoe je dat wil aanpakken. Welke locaties ga je in beeld brengen? Welke informatie, foto’s, video’s, ed. wil je toevoegen? Maak eerste een tekstdocument aan met daarin voor elke slide beschreven wat erin moet. 2) Doe research naar correcte en relevante informatie, en bundel die per slide. 3) Bepaal welke media (afbeeldingen, filmpjes, links, tekst, …) je per slide wil laten zien. 4) Let op de continuïteit: zorg ervoor dat je slides op een logische volgorde staan en ze samen één verhaal vertellen, zoals bij PowerPoint. 5) Begin pas aan je StoryMap als je plan in een tekstdocument af is. Het zal je werk in de tool aanzienlijk versnellen.

Het researchen van correcte informatie zal het langst in beslag nemen. Het maken van de StoryMap is niet meer dan knippen en plakken wat je in het tekstdocument hebt staan en zal zo niet langer dan een half uurtje duren. Een mooi voorbeeld van een StoryMap van StampMedia vind je hier terug: http://www.stampmedia.be/gentsefeesten2015eenterugblik/ Deze StoryMap gaat bewust over een heel ander thema. Leerlingen kunnen zich een beeld vormen van het eindresultaat, zonder inhoudelijk beïnvloed te worden.

Opdrachten Hieronder vind je drie opdrachten die je je leerlingen kan laten uitvoeren aan de hand van StoryMap. Kies zelf op basis van de samenstelling van je klas welke opdracht je je leerlingen geeft. Je kan ze natuurlijk ook zelf laten kiezen. Laat de leerlingen individueel of maximaal met z’n tweeën aan een opdracht werken. Opdracht 3 gaat over migratie in de eigen omgeving. Deze opdracht vraagt wat meer research (interviews met mensen). Als de leerling hier een zeer persoonlijk verhaal van wil maken, is individueel werken allicht gemakkelijker. Je kan natuurlijk ook zelf opdrachten bedenken. Bij StoryMap is het geografische gegeven van cruciaal belang: het moet letterlijk een verhaal zijn dat je in kaart brengt. De drie onderstaande opdrachten zijn daar alvast duidelijke voorbeelden van. Ten slotte kun je leerlingen ook aanmoedigen hun talenkennis bij te schaven door hen in het Engels te laten zoeken. Zo vinden ze veel meer informatie. Let wel dat ze de correcte termen gebruiken en ook in het Engels gevonden informatie dubbelchecken op correctheid!

1 Koloniale soldaten van toen Materiaal:

Computers met internetverbinding, indien beschikbaar geschiedenisboeken of geschiedenisatlas

Introductie:

Blik terug op de theatermonoloog en overloop de rollen van de verschillende bevolkingsgroepen tijdens Wereld Oorlog I. Om welke groepen ging het? Hoe kwamen ze in de oorlog terecht? Deden ze het vrijwillig of onder dwang? Wat was hun precieze rol? Werden ze aanvaard?

Opdracht:

Breng aan de hand van een StoryMap in kaart welke militaire troepen wanneer waarheen emigreerden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Geef weer hoe ze werden geronseld, waar ze meevochten aan het front, tot welke alliantie ze behoorden, en wat hun rol was tijdens de oorlog.

Timing

Les 1: introductie + researchen. Huiswerk: maak het tekstdocument met het draaiboek van je StoryMap volledig af. Geef voldoende tijd indien ze per twee werken. Les 2: de StoryMap maken aan de hand van het voorbereidde tekstdocument. Eventueel huiswerk: thuis afwerken. Les 3 (optioneel): presentatie van het resultaat.

Doelstellingen: De leerlingen kunnen een verhaal conceptueel vertalen in een presentatie met StoryMap.

De leerlingen zelfstandig kritisch bronnen leren opzoeken, beoordelen en gebruiken De leerlingen kunnen een artikel raadplegen op het internet De leerlingen kunnen gerichte informatie opzoeken op de computer De leerlingen kunnen gerichte informatie opzoeken in het Engels De leerlingen een StoryMap laten maken en hen daarbij zelf alles laten ontdekken De leerlingen kunnen een mondelinge toelichting geven over hun StoryMap Extra informatie voor de leerkracht: Via Google zijn er verschillende interessante artikelen in het Nederlands beschikbaar. Bijvoorbeeld over Marokkaanse en Congolese soldaten. Er is online ook veel informatie terug te vinden over het toonaangevende en niet toevallig gelijknamige boek De zwarte schande, van auteur Dirk van Galen Last. De leerlingen kunnen terecht op de website van het In Flanders Fields Museum (https://inflandersfields.be), waar ze ook de lesmap van De zwarte schande kunnen terugvinden. En een andere zeer handige site is https://wo1.be/nl/home, een website volledig gewijd aan de Eerste Wereldoorlog door westhoek.be. Hiervoor zijn zeer nuttige Engelstalige links terug te vinden. Een boeiend en zeer recent wetenschappelijk artikel (8 januari 2017) beschrijft de militaire participatie van de toenmalige kolonies tijdens WOI. Een reeks artikelen, inclusief vele foto’s, over koloniale troepen en rassen valt terug te vinden op de website van British Library. Let erop dat de leerlingen bij eventueel fotogebruik ook de correcte bronnen vermelden.

2 Soldaten van ‘vandaag’ Materiaal:

Computers met internetverbinding, indien beschikbaar kranten

Introductie:

Laat leerlingen in papieren of online kranten zoeken naar waar er vandaag nog gewapende conflicten zijn in de wereld. Zijn er buitenlandse soldaten bij betrokken? Zo ja, ook Belgische? Weten leerlingen waar Belgische soldaten in het recente verleden en nu gestationeerd zijn (geweest)? Kent een leerling iemand bij het leger die al op buitenlandse missie is geweest? Om hoeveel Belgen ging/gaat het? Wat vinden leerlingen ervan dat Belgische soldaten mee gaan vechten in het buitenland?

Opdracht:

Breng aan de hand van een StoryMap in kaart waar Belgische troepen (of van een ander land) hebben gevochten in de recente geschiedenis en/of momenteel vechten.

Timing

Les 3 (optioneel): presentatie van het resultaat. Doelstellingen: De leerlingen kunnen een verhaal conceptueel vertalen in een presentatie met StoryMap. De leerlingen zelfstandig kritisch bronnen leren opzoeken, beoordelen en gebruiken De leerlingen kunnen een artikel raadplegen op het internet De leerlingen kunnen gerichte informatie opzoeken op de computer De leerlingen kunnen gerichte informatie opzoeken in het Engels De leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag met de tool StoryMap De leerlingen kunnen een mondelinge toelichting geven over hun StoryMap Extra informatie voor de leerkracht: Het laatste officiële nieuws uit eigen bron is beschikbaar op de pagina Operaties en oefeningen op de website van Defensie (https://mil.be). Je kan per operatie zoeken, bijvoorbeeld op de lopende operatie in Mali. Een ander handig overzicht van voormalige Belgische militaire missies is terug te vinden op deze website gewijd aan oorlogsveteranen. Laat leerlingen zeker de feiten op deze site dubbelchecken, want het betreft geen officiële website! Qua buitenlandse troepen zijn er makkelijk resultaten te vinden via Google. Gebruik daarvoor best Engelstalige zoektermen als troops, army, soldiers, deployed, stationed, foreign missions, enzovoort. Dit is een uitgelezen opdracht om de leerlingen kritischer en creatiever om te springen met de mogelijkheden van Google: bij Tools kunnen ze selecteren uit welk land, in welke taal en uit welke specifieke periode ze resultaten willen zien in de zoekresultaten. Het kan lonen om in te zoomen op bepaalde tijdperken of bekende missies.

3 Migratie in de eigen omgeving Materiaal:

Computers met internetverbinding, de juiste personen

Introductie:

klasgesprek: Wat is migratie? Is het enkel van of naar het buitenland? Wat is binnenlandse migratie? Waarom migreren mensen? Wat is het verschil tussen emigreren en immigreren? Zijn er veel leerlingen met een migratieachtergrond in de klas? Of hebben ze veel vrienden met een migratieachtergrond? Hoe staan de leerlingen tegenover migratie in België anno 2017?

Opdracht:

Breng aan de hand van een StoryMap een bepaald migratieverhaal tot leven. Zoek in je eigen omgeving (familie, vrienden) een authentieke getuigenis over migratie. Ook een binnenlandse migratie kan een interessant verhaal opleveren. Kan het migratieverhaal in een bredere context geplaatst worden? (Bijvoorbeeld gastarbeiders in Limburg). Doe een interview met je getuige

Gebruik quotes uit je interview, foto’s, artikels, … om je presentatie visueel aantrekkelijker te maken. Gebruik zes à tien slides. Timing:

Les 1: introductie + researchen. Huiswerk: maak het tekstdocument met het draaiboek van je StoryMap volledig af. Laat voldoende tijd tussen les 1 en les 2 zodat de leerlingen een interessante getuigen kunnen zoeken en interviewen. Les 2: de StoryMap maken aan de hand van het voorbereidde tekstdocument. Eventueel huiswerk: thuis afwerken. Les 3 (optioneel): presentatie van het resultaat

Doelstellingen: De leerlingen kunnen een verhaal conceptueel vertalen in een presentatie met StoryMap. De leerlingen kunnen zelfstandig kritisch bronnen opzoeken, beoordelen en gebruiken De leerlingen kunnen een artikel raadplegen op het internet De leerlingen kunnen gerichte informatie opzoeken op de computer De leerlingen kunnen gerichte informatie opzoeken in het Engels De leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag met StoryMap als tool De leerlingen kunnen een mondelinge toelichting geven over hun StoryMap De leerlingen kunnen actief onderzoek doen naar migratie in hun directe omgeving De leerlingen kunnen gerichte vragen stellen aan iemand die uit een ander land gemigreerd is De leerlingen kunnen informatie uit een interview verwerken in een StoryMap Links: Leerlingen kunnen zelf onderzoek doen naar migratie in hun directe omgeving. Het kan daarbij gaan om migrantenkinderen, maar net zo goed om leerlingen die uit andere Belgische provincies komen. Dat kan schematisch en thematisch worden weergegeven in een StoryMap, aangevuld met historische gebeurtenissen, interviews, persoonlijke verhalen, … Zeer relevante en officiële cijfers over binnen en buitenlandse verhuizingen zijn te vinden op de site van Binnenlandse Zaken en federaal migratiecentrum Myria. Globaler zijn er cijfers voorhanden op de websites van de Verenigde Naties, OECD (Demography and Population  Migration Statistics  International Migration Database). Een andere zeer nuttige en visueel sterke database (met cijfers van 2015) staat op de site van International Organization for Migration. Het toont alle migranten die in én uit een land zijn gemigreerd, dus ook van België. Je klikt op een land en past bovenaan de In en Out aan, om te zien hoeveel Belgen in het buitenland wonen en hoeveel buitenlanders in België wonen per land.