V.U. Stefan Kolgen, Prekersstraat 25, 2000 Antwerpen
WWW.stam pmedia.Be/ pidmag
to ekomst/keuzes
/1
durf dromen De toekomst is niet klaar voor de jonge gasten van vandaag. Zij zijn gretig en hongerig. Vol goesting willen ze beginnen aan het leven van de 21ste eeuw. Helaas liggen er vele erfenissen uit het verleden in de weg. De toekomst geraakt niet op dreef. De maatschappij verandert snel, maar de instituten volgen traag. Jonge mensen hebben zoveel zin om hun toekomst in eigen handen te nemen, maar dat wordt ze langs alle kanten afgeraden. Ontmoediging als norm. In ons interview met Pieter Lesaffer, hoofdredacteur van Klasse, haalt die een opvallende evolutie aan. In de lagere school zijn kinderen kleine ondernemers, lefgozers met een willetje. Gedurende het middelbare
inHoud p. 03 - coLuMn: Wachten op een chauffagist p. 04 - het haRDe WeRKen heeft ZeKeR ZIJn VRuchten afgeWoRpen p. 06 - 07 - LeVen en WeRKen Kunnen eLKaaR naaDLoos aanVuLLen p. 08 - 09 - onDeRWIJs is MeeR Dan nette WeRKneMeRs afLeVeRen p. 09 - stuDenten infoRMeRen p. 10 - in het WieL Van caRgo VeLo p. 11 - hoe gRoeneR gent, hoe MeeR ReDenen oM eR te BLIJVen p. 11 - stRaten te sMaL VooR VeRgRoening p. 12 - KoRenMaRKt teKent ZeLf pLan VooR gRoeneR pLein p. 13 - saMenWonen Met VRienDen p. 16 - oVeRheiD Moet MeeR inVesteRen in huuRMaRKt p. 17 - negentienDe-eeuWse goRDeL p. 18 - VooR een WoonWagen Moet Je geen huuR BetaLen p. 19 - MigRatie is een spinnenWeB
2
onderwijs neemt die aanleg voor ondernemerschap af en tegen dat ze student zijn aan de universiteit of de hogeschool zien onze jongeren enkel nog een leven als brave loonslaaf voor zich. Getemd door absurd veel huiswerk is zelf iets uit de grond stampen niet eens een verre droom, maar vooral een onbestaande gedachte. Doe maar flink je best, dat je een goed werk vindt, is immer de boodschap. Nooit: gebruik je talenten om je dromen waar te maken. Je wordt gekneed tot gehoorzame middenklasser. Wie de les niet wil begrijpen, krijgt een GAS-boete voor de meest onnozele vergrijpen. Op zovele vlakken is het beleid te kortzichtig om de toekomst te zien.
Onze steden – zelfs het prachtige Gent – zijn grote koterijen waar nauwelijks plaats is voor groen. De fiets brengt je overal, als je geen schrik hebt voor opdringerige wagens. De arbeidsmarkt verwacht van jou flexibiliteit, maar niet dat jij zelf op zoek gaat naar een ideaal evenwicht tussen werken en leven. Toch sprankelt de toekomst. Als je hem grijpt, ligt hij te blinken in je eigen handen. Ook het jonge geweld dat deze PIDMAG schreef, durft dromen én dromen waar te maken. Doe iets, laat je niet doen. En droom. Tim F. Van der Mensbrugghe Gasthoofdredacteur
ColoFon: Werkten mee AAn dIt tijDScHriFt: Freek Evers, Oona Hoefnagel, Zynke Huysmans, Seppe Malfait, Maarten Raes, Emily Van Campenhout, Emmeline Vandeputte, Yannis Van Hecke
LAYOUt: Chris Lauwerys
gAStHOOFDreDActeUr: Tim F. Van der Mensbrugghe
DigitALe VerSie: Stefan Kolgen
eIndredACtIe FotogrAFIe: Vincent Tillieux
/ Dit magazine is een realisatie van jongerenmedia-agentschap C.H.I.P.S. StampMedia.
eiNDreDActie tekSt: Tim F. Van der Mensbrugghe, Izabelle Devulder, Fanny Maenhout, Elise Vandoninck, Han Zinzen
Deze gedrukte versie kwam tot stand met de steun van:
Foto voor- en AcHterPAgiNA: Maarten Raes redACtIeleIdIng OOSt-VLAANDereN: Izabelle Devulder
/ C.H.I.P.S. vzw wordt betoelaagd door de Vlaamse Gemeenschap, Stad Antwerpen, Stad Genk en Stad Gent.
Column Wachten op een chauffagist Mijn kat ligt languit in de zetel. Verdwaald in Luilekkerland, zonder zorgen. Het hoogtepunt van haar bekrompen bestaan zal zich beperken tot een extra-large aaisessie of een nieuwe variant Whiskas, deze keer met Bickysmaak.
Ik daarentegen ben klaar om
limit is. Vraag maar eens aan onze
Files richting onze autovrije steden,
te geven. Met een professionele
weer verlangen naar spartaanse
mieën en obesitas in een wereld vol
vriend, vijand en cynici lik op stuk bachelor journalistiek in de hand
kan dat niet anders. Mijn generatie zal de wereld verbeteren, daar
ben ik zeker van. Niemand zal zich nog een burn-out werken op een
arbeidsmarkt die flexibeler is dan een elastiek. De fiets zal koning
Griekse vrienden die tegenwoordig tijden. Of aan onze Spaanse amigo’s die vaststellen dat de werkloosheid
onder de Moren toch een stuk lager lag. De ideale timing om mezelf op
de arbeidskracht te verkopen. Zoals ik al zei: wij zijn er klaar voor.
auto van de troon stoten. Steden
Wij mogen dan regelmatig afgeschil-
democratischer. Wij zullen migratie
ratie met al te hoge verwachtingen,
worden groener, onze huizenmarkt niet langer negeren, maar recht in de ogen kijken. Hoe we juist ons
onderwijs zullen hervormen, is nog wat vaag. Maar wacht tot de ontstop-mijn-wc-app de strijd tussen
Apple en Android zal beslechten. Of ik te optimistisch klink? Wacht tot je de rest van mijn stoutste dromen
leest. Ik ben een lid van Generatie Y,
een vuil woord voor al wie na het gezegende jaar 1986 ter wereld kwam.
Als kind hoorde ik banken en huizen-
derd worden als een verwende genehet is een compliment dat ik in dank
aanneem. Ik ben trots op mijn grootvader, die vocht tegen den Duits.
Trots op mijn vader, die vocht voor zijn persoonlijke vrijheid. Allebei
waren ze een kind van hun tijd, overwinnaar van een historisch gevecht.
werkloosheid in florerende econo-
honger zijn binnenkort verleden tijd.
Al is een Belgische Nobelprijs of een wereldkampioenschap voetbal ook
heel wat waard. Ondertussen zet ik me naast mijn kat in een tweede-
hands zetel in een al te duur appar-
tement zonder isolatie, wachtend op
een chauffagist, want de verwarming doet het niet. Onoverwinnelijke ik,
een vat vol ideeën met een toekomst waar iedereen alleen maar van kan dromen, verslagen door een een-
voudige verwarmingsketel. Dat het
potverdikke niet gemakkelijk is, een ambitieuze jonge gast te zijn. Freek Evers
Maar ook wij slijpen de zwaarden en
ontrollen de banieren voor ons eigen gevecht. Niet tegen anderen, maar
vóór onszelf en ieders toekomst. Wij willen alleen het beste.
makelaars prediken dat the sky the
3
“Het harde werken heeft zeker zijn vruchten afgeworpen” Jongvolwassenen kiezen almaar meer voor deeltijds werk, iets wat enkele generaties geleden ondenkbaar was. “Het lijkt alsof de huidige generatie de drive is kwijtgeraakt en niet meer voluit voor zijn werk gaat”, constateert een Gents slagerskoppel op rust. Vele jaren klopten Lena (71) en
leefbaar niveau is vandaag allesbe-
“Een deel van de bevolking is het
Ondanks die naarstige arbeid kijken
Lena. “Het economisch systeem is de
een hangmat”, zegt Jozef. “Zij gaan
Jozef (76) dag in, dag uit lange uren. ze positief terug op hun carrière. “Het harde werken heeft zeker
zijn vruchten afgeworpen”, begint
Lena. “We kunnen vandaag genieten van een degelijk pensioen dat ons
een comfortabel leven biedt en we
kunnen ons regelmatig een extraatje veroorloven.”
Anders dan vroeger
Hun positieve houding tegenover hun pensioen, zo merkt Jozef op, heeft
laatste jaren drastisch hervormd”, vult Jozef aan. “Recente ontwikkelingen zorgden ervoor dat het consumentengedrag en de manier van geld
verdienen andere vormen aannamen”, vult Lena aan. “De wereld is kleiner geworden en mensen trekken zich
steeds meer terug in hun eigen co-
con.” Jozef knikt. “Ook de invoer van de euro heeft het systeem uit balans gebracht”, stelt hij.
wel veel te maken met hun goede
Passieve generatie
minder mobiel en hebben bitter weinig
bij de motivatie van loontrekkers om
gezondheid. “Heel wat senioren zijn aan hun vrije tijd. Jammer, want na
jaren werken, is die vrije tijd meer dan verdiend”.
Het koppel heeft begrip voor de
angst die bij jongeren leeft nu ze langer moeten werken terwijl er minder
werkzekerheid is. “Een pensioen van
/4
halve vanzelfsprekend”, constateert
Toch stellen Lena en Jozef zich vragen te kiezen voor parttime. “Het lijkt
alsof de huidige generatie de drive is kwijtgeraakt en niet meer voluit voor
hun werk gaat”, zegt Lena. “Dat is een fenomeen dat zijn weerslag vindt in
de hoge werkloosheidscijfers. Op die
manier is het onmogelijk om België als zorgstaat te laten voortbestaan.”
sociale vangnet gaan beschouwen als ervan uit dat de staat voor hen zorgt en kunnen zelf niet meer voorzien in hun levensonderhoud.” Lena vreest
dat veel jonge mensen de weg kwijtraken: “Een groot deel jongeren zet
zich zelfs niet actief in. De staat draait daarvoor op en daar moet verandering in komen.”
Lena en Jozef zien wel het belang van sociale zekerheid in. “We willen geen toestanden zoals in Amerika”, maakt
Jozef duidelijk. “Daar hebben sommi-
ge mensen drie jobs, omdat ze anders
de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen.” Lena besluit met een kwinkslag: “Er moet gewoon een manier worden
gevonden om de passieve aanpak van de actieve bevolking te veranderen.” Yannis Van Hecke
“Identiteit wordt minder en minder bepaald door je job” Nu Generatie Y stilaan de arbeidsmarkt bevolkt, zorgt zij voor een interessante shock op de werkvloer. “Werken staat niet meer alleen centraal in het leven van jongeren”, zegt generatiespecialist Miet Timmers. “Ze zijn snel en daadkrachtig, en hebben van jongs af aan de wereld naar hun hand weten te zetten.” De huidige generatie twintigers,
jongeren heeft gezien hoe moeilijk
Evolutie in crisistijden
door Generatie X, geboren tussen
eens uit evenwicht geraakte. Ze
van werk en wat je daarin bereikt,
of Generatie Y, werd opgevoed
1955 en 1970. “Dat was de eerste
generatie die kon profiteren van de
democratisering van het onderwijs”,
het vaak ging en hoe die balans al
hebben daar ongetwijfeld lessen uit getrokken.”
zegt Miet Timmers, historica en
Werken om te leven
Gezinswetenschappen, HUBrussel.
landse auteur van ‘Generatie Y:
docent aan het Hoger Instituut voor “Jongens maar zeker ook meisjes
kregen meer dan de vorige generaties de kans om een diploma hoger onderwijs te halen. Generatie X
werd de eerste generatie tweeverdieners. De norm van het kostwinnersgezin, waarbij de man de kost verdient voor het hele gezin, was niet langer geldend.”
Generatie X moest het twee-
verdienersgezin uitvinden. “Ze moesten zelf kijken hoe ze de combina-
Ook Kim Castenmiller, de Nederaan het werk’, ziet de verschuiving.
“Het leven van de oudere generatie bestond vaak uit werkweken van 40 à 50 uur. Pas na hun professionele carrière dachten zij eraan om eens
leuke dingen te doen. Terwijl een jonge vader uit Generatie Y beseft dat
hij vandaag leeft en van zijn leven wil
genieten. Mensen kiezen de opdracht die het best bij hun leven past, het
doet er niet toe of dat freelancen is of deeltijds werk.”
tie arbeid, kinderen en privéleven
Ons leven draait ook niet meer om
“Vanaf 1985 ontstonden de eerste
het belang van werk afneemt, zowel
konden managen”, legt Timmers uit. maatregelen zoals loopbaanonderbreking, maar het duurde tot 2002
vooraleer een groot aantal ouders, hoofdzakelijk moeders, er gebruik
van ging maken. Generatie X heeft
haar hele leven, en ook nu nog, ge-
zocht naar een haalbare balans tussen gezin en arbeid. De huidige generatie
ons werk. “Uit onderzoek blijkt dat voor de eigen identiteit als in de
“Voor oudere generaties is de rol
veel belangrijker dan voor jongeren”, zegt Timmers. “Maar dat kan nog
evolueren. De generatie van nu zal
ook een antwoord moeten bieden op de uitdagingen die de maatschappij
stelt. Stel je voor dat de economische crisis zich nog veel sterker doorzet
in de volgende decennia, dan zullen
ook zij hun ideeën daarover bijstellen en kan werk weer een belangrijkere
plaats innemen in het leven, zelfs al is het puur uit noodzaak.”
Castenmiller is echter optimistisch. “Jongeren van vandaag en mor-
gen willen de talenten waarover ze
beschikken ten volle benutten, zowel
privé als professioneel. Het kan goed zijn dat de crisis de evolutie naar
meer deeltijds werken wat vertraagt, maar zodra die voorbij is, zie ik parttime werk alleen maar toenemen.” Freek Evers
eigen beleving. Dat geldt voor alle
generaties”, stipt Timmers aan. “Het belang van andere sociale sferen,
zoals familie, hobby’s en ‘me’-tijd,
neemt toe. Je identiteit wordt minder en minder bepaald door je job.”
/5
Leven en werken kunnen elkaar naadloos aanvullen Werk en leven in balans houden, is soms moeilijker dan een Rubiks kubus ontcijferen. Sommige jongeren slagen er wel in de code te kraken. “Met vast werk kon ik me creatief niet volledig uitleven.�
/6
Jelle Versée (25) freelancet in de
Nazli Düzgün (25) werkt deeltijds
Brecht Hermans (28) leeft heel be-
het werk is, gebruikt hij zijn tijd om
privéradiologiepraktijk en is mama
manier kan hij tijd vrijmaken voor
ICT-wereld. Wanneer hij niet aan
alle aspecten van de virtuele wereld onder de knie te krijgen.
“Ik heb drieënhalf jaar fulltime als
als medisch secretaresse in een
van Yusuf. Familie is heel belangrijk voor haar, maar niet werken zou een handicap zijn.
wust een freelance bestaan. Op die persoonlijke projecten. “Het enige
nadeel van freelancen is de administratieve rompslomp.”
support engineer bij een hostingbe-
“Ik ben een geboren en getogen
“De maatschappij verwacht van
lossen van problemen met websites
moslim. De Koran schrijft voor dat
fulltime job zoeken. Ik heb een mas-
drijf gewerkt. Ik stond in voor het open servers. Alles wat ik nu weet, heb
ik daar geleerd. Ik ben gaan beseffen
dat de ICT-wereld bulkt van de moge-
lijkheden. Daarom heb ik besloten om freelance te werken. Ik programmeer en ontwerp websites, maar zet ook
moslima, mijn man Veysel is ook
de man moet werken om zijn gezin
te onderhouden. Van vrouwen wordt
verwacht dat ze het gezin bijeenhou-
den en de kinderen opvoeden. Dat is al een job op zich.”
afgestudeerden dat ze meteen een
ter in Theaterwetenschappen en een diploma als podiumtechnicus. Ik had voor vast werk in een cultureel centrum kunnen kiezen, maar daar zou ik me creatief niet volledig kunnen uitleven.”
volledige netwerksystemen op. Ik
Zwaar werk
opdrachten ik aanneem.”
niet mogen werken. Sterker nog,
Eigen projecten
vroeger gewerkt als kassierster in een
nicus, maar schrijf ook voor Circus
kan op eigen tempo bepalen welke
Aanrader
“Ik ben enorm gepassioneerd door webdesign en ben gelukkig als
freelancer. Als er zich een fulltime job als webdesigner zou aandienen, dan zou mij dat niet afschrikken. Ik kan
wel iedereen aanraden een tijdje als
“Het betekent niet dat vrouwen
niet werken is niets voor mij. Ik heb warme bakker en in een callcenter. Aan die periode denk ik liever niet
meer terug. Ik kwam iedere dag met hoofdpijn thuis en had geen energie om nog iets te doen.”
freelancer door het leven te gaan. Al
“Nadien kreeg ik in deze praktijk de
che mogelijk is. Als ICT’er heb ik het
met zwangerschapsverlof was. Ik heb
begrijp ik dat dat niet in elke bran-
voordeel dat ik perfect van thuis uit kan werken.”
“De ene keer heb je wat meer
opdrachten, de ander keer valt dat tegen. Maar dat is het ideale mo-
kans om iemand te vervangen die
in die periode zes op zeven gewerkt.
minder werk betekent ook een lager inkomen. Vooral mijn omgeving
maakte zich daar zorgen over. On-
dertussen kunnen ze beter leven met
“Mijn twee collega’s werken nu vier dag. Eén dag in de week werken we alle drie. Achteraf bekeken was dat een enorm goeie beslissing, zowel
voordelen niet misloopt, zit er voor een freelancer niet in.”
val Figeuro. We zijn ook van plan om expo’s te organiseren.”
kende in wachttijd. Dat zorgt ervoor de RVA of de VDAB. Ik heb vorig
jaar nog even op de Boekenbeurs gewerkt om hen wat van me af te
schudden. Ondertussen ben ik inge-
schreven bij de vakbond om wegwijs te raken in alle administratie die bij freelancen komt kijken.”
de vakbond met een geordende map
minder in België. Mooi toch?”
de te werken. Maar dat was niet echt
ervoor zorgt dat je de extralegale
L’Eléphant Perdu op het theaterfesti-
gegaan. Bovendien is er een werkloze
reden. Daarnaast mag je de admi-
onderschatten. Een werkgever die
opgericht. Binnenkort spelen we
Veel administratie
in de praktijk is er enorm op vooruit-
“Veysel en ik hebben er even over
nistratieve kant van het verhaal niet
Oortocht een performancecollectief
voor ons als voor de baas. De service
mijn keuze. Ik begrijp dat freelancen veel jongeren afschrikt, net om die
ten kan inplannen. Zo heb ik met
dat ik regelmatig in contact kom met
anders te verdelen.”
vijfde, ik vervang hen op hun vrije
“Freelancen heeft ook nadelen, want
ze ervoor dat ik mijn eigen projec-
werkgever gevraagd om het werk
Dat komt dan weer goed van pas bij
Lager inkomen
heel graag doe. Tegelijkertijd zorgen
“Ik ben officieel nog altijd werkzoe-
terugkwam, hebben we aan onze
Vier vijfde
toekomstige jobs.”
Magazine. Dat zijn allebei jobs die ik
Dat was enorm hard. Toen die collega
ment om mezelf bij te scholen en de virtuele wereld verder uit te spitten.
“Ik werk regelmatig als podiumtech-
gedacht om met z’n tweeën vier vijf-
een oplossing, omdat je als man toch nog altijd gevoelig meer verdient.
Maar ik verwacht niet dat Veysel me
“Toen ik kwam binnenwandelen bij
vol contracten en uitkeringsbewijzen was de reactie: ‘Jij hebt een map,
dan komt alles in orde.’ Ik moet wel
toegeven dat die administratie soms een extra job lijkt, maar die neem ik er zonder morren bij.” Freek Evers
nog helpt in het huishouden, hij werkt hard genoeg.”
/7
“Onderwijs is meer dan nette werknemers afleveren” De toekomst van het onderwijs oogt rooskleurig. Dat vindt Pieter Lesaffer, hoofdredacteur van het onderwijsmagazine Klasse. Maar scholen moeten meer gebruik maken van hun autonomie. “Je hebt mensen nodig die de kantjes eraf lopen.” Het Vlaamse onderwijs heeft nog
om gemotiveerde werknemers die
dat gaat nu eenmaal gemakkelijker met
toch verlaat een groot aantal jonge-
veel muurtjes worden gezet binnen het
loze campagnes geprobeerd, maar het
altijd een zeer goede reputatie, maar ren het secundair onderwijs zonder diploma. Volgens Pieter Lesaffer speelt de leerplicht daarin mee.
“Jongeren die schoolmoe zijn, trekken effectief op hun achttiende de
schoolpoort achter zich dicht”, zegt
Pieter Lesaffer. Daarom wordt al eens
onderwijsbeleid. We willen uiteindelijk allemaal hetzelfde. Ook op lokaal of
regionaal niveau kan de samenwerking tussen scholen en bedrijven nog beter. Scholen blijven makkelijk binnen die cirkel van het onderwijs hangen.”
geopperd om een kwalificatieplicht in
Is de school te veel gericht op een
niet aan leeftijd gebonden is, maar
beter het zelfstandig ondernemen
te voeren, die inhoudt dat leerplicht aan een diploma. “Dan mag je pas
stoppen met het secundair als je een bepaald diploma hebt.”
Ook het watervalsysteem, de grote
achilleshiel van ons onderwijs, blijft een rol spelen. “Daardoor komen jongeren makkelijker in een negatieve spiraal
terecht en geraken ze gedemotiveerd.” Kun je zulke jongeren opnieuw motiveren?
Lesaffer: “Dat hangt samen met de
schoolcultuur en de leraren. Het welbevinden van leerlingen blijft een cruciale factor, want als dat niet goed zit,
lukt het studeren ook niet. Ik heb het
gevoel dat we daar nog altijd te weinig mee bezig zijn, net als met het positief
waarderen van jongeren. We zijn nogal snel geneigd om negatief te zijn.”
Handen uit de mouwen
De VDAB stelde voor om stages in
eel, dus laat hen zo veel mogelijk hun
ding doen. De arbeidsmarkt schreeuwt
verhuisd had, waardoor die leerlingen
nu langs de ingang van de ASO-leerlingen binnenkwamen. Vanaf dan had die richting opeens veel meer inschrijvingen. Het aanzien was veranderd.”
Lesaffer:
Lesaffer: “Ja. Bij kinderen in de lagere school zijn de competenties in onder-
nemerschap zeer hoog, maar je ziet die telkens afnemen doorheen het secundair. Bij studenten aan de universiteit
zijn die competenties uiteindelijk zeer laag. Ons onderwijs is absoluut geen stimulator van ondernemerschap. Ik
denk dat dat ook te maken heeft met de leraren. Daarom hoop ik dat we er eindelijk voor kunnen zorgen dat het
gemakkelijker wordt voor mensen uit
een andere sector om in het onderwijs
gaan in het sturen van hun leerlingen? “Daar gaat ook de hele discussie over de oriënteringsproef in het hoger on-
derwijs over. Ik vind niet dat je daar te
sturend in mag zijn. Misschien schieten we veeleer tekort in het advies dat we
jongeren geven. Het CLB heeft bij veel gezinnen een slechte reputatie als het gaat over studieadvies. Daar wordt
vaak niet naar geluisterd. Individuele leraren hebben meer invloed, maar
misschien hebben ze niet genoeg zicht op de verschillende mogelijkheden.”
te stappen. Dan krijg je dat voorbeeld
Lerende houding
zijn, een bedrijf gehad hebben of
heropend. Slorpt de school te veel
van mensen die zelfstandig geweest tegenslag gekend hebben. Je hebt
ook die mensen nodig die de kantjes
eraf lopen en meer durven. Onderwijs is meer dan het afleveren van nette
en beleefde werknemers. We moeten kritische burgers vormen.”
nog altijd niet populair als eerste
willen steken. Zij hebben het potenti-
school die een TSO-richting van klas
promoten?
Lesaffer: “Ik denk dat dat zeker werkt maar wel de handen uit de mouwen
blijft erin zitten. Ik las onlangs over een
Hoe ver kunnen of mogen scholen
Logistiek Management
voor leerlingen die schoolmoe zijn,
een diploma uit het ASO. Er zijn al tal-
job als werknemer? Zou ze ook niet
te voeren in het secundair onderwijs. Werkt dat?
/8
ervaring willen opdoen. Ik vind dat er te
Waarom zijn technische opleidingen keuze?
Lesaffer: “Dat is een menselijke reflex.
Klasse heeft het debat over huiswerk vrije tijd van de jongeren op?
Lesaffer: “Ja, dat denk ik wel. Ik wil
niet veralgemenen, maar in sommige scholen heerst de mentaliteit dat je
veel huiswerk moet geven en leerlingen niet mag laten afleiden door andere
zaken. Dat vind ik een kwalijke evolutie. Scholen moeten vooral een ‘lerende
houding’ meegeven en leerlingen sti-
muleren om ook op andere domeinen bij te leren.”
Het is allemaal gemakkelijk gezegd, tot
Hoe staat het ondertussen met de
dat je kind hoger onderwijs volgt en
Lesaffer: “De grote evaluatie van
het over je eigen kind gaat. Je wilt toch
kwaliteit van de lerarenopleiding?
de opleiding is achter de rug en de
slotsom is niet zo positief. Om te beginnen zijn veel studenten niet genoeg
job als leraar werd plots gegeerd en kreeg zo meer aanzien.”
gemotiveerd. Al te vaak kiezen zij voor
Logge tanker
hebben bij de universiteit. Daarbij zou
probleem van het Vlaamse onderwijs?
de lerarenopleiding nadat ze afgehaakt een systeem van toelatingsvoorwaar-
den ook de drempel kunnen verhogen. De kritiek daarop is dan weer dat we
nu al met een lerarentekort zitten. Maar in Groot-Brittannië hebben ze het zo
aangepakt en daar zijn er opeens veel meer kandidaten op afgekomen. Een
Studenten informeren is broodnodig De poorten van het hoger onderwijs staan wagenwijd open voor mensen met een diploma van het secundair onderwijs. Maar de laatste maanden opperen almaar meer spelers dat de instroom meer gestuurd mag worden. De instroom van scholieren uit het ASO en TSO bij de Vlaamse universiteiten blijft stijgen, maar minder dan de helft van de studenten haalt het tweede jaar. Ligt de drempel naar een universitaire opleidingen te laag? Dure drop-outs Het budget waarmee de Universiteit Gent het groeiende aantal eerstejaarsstudenten ondersteunt, wordt steeds krapper. Kwalitatieve studiebegeleiding is nochtans nodig, zo blijkt uit de magere doorstroomcijfers naar het tweede jaar. Daarnaast zijn er te veel studenten die een te hoog gegrepen universiteitsopleiding aanvatten én opgeven. Zo’n verkeerde studiekeuze is frustrerend voor drop-outs zelf, duur voor hun ouders en nog duurder voor de samenleving. De Vlaamse overheid zet in op de democratisering en flexibilisering van het hoger onderwijs, maar krijgt voor vroegtijdige universiteitsverlaters jaarlijks een rekening van ruim honderd miljoen euro gepresenteerd.
Wat is volgens u het meest structurele Lesaffer: “Ik denk toch de positie van
de leraar. Die is zo cruciaal in alles wat met onderwijs te maken heeft. De
leraar maakt het verschil, maar ik vind dat hij te weinig uitgedaagd wordt
om zelf op zoek te gaan naar meer.
Scholen hebben ook heel veel autono-
Oriënteringsproef De slaagkansen moeten omhoog, beseffen zowel Anne De Paepe, rector van de UGent, als minister van Onderwijs Pascal Smet (sp.a). Beiden pleiten voor een niet-bindende oriënteringsproef die middelbare scholieren moet informeren over hun mogelijkheden binnen het hoger onderwijs. Maar startcompetenties laten zich niet gemakkelijk meten op basis van een momentopname. Slaagkansen aan de universiteit schuilen niet enkel in de intelligentie, maar ook in de motivatie en het doorzettingsvermogen van de studenten. Professor in de Cognitieve Psychologie Wouter Duyck (UGent) neemt al sinds 2011 bij het begin van het academiejaar een basistest af bij de eerstejaarsstudenten aan zijn faculteit. De test blijkt een goede voorspeller van de studieresultaten later in de opleiding. De test zou dus als oriënteringsproef kunnen worden afgenomen bij aspirant-psychologen in de middelbare school. Voor de uitbreiding van dergelijke proeven naar andere faculteiten of universiteiten en voor de concrete invoering van oriënteringsproeven in het SO blijft het echter wachten op richtlijnen van de volgende Vlaamse regering.
mie en maken daar geen gebruik van.
Ze verschuilen zich te makkelijk achter het beleid. Er wordt weinig stimulans gegeven aan leraren met ambitie.
Onderwijs is een logge tanker en logge tankers hebben tijd nodig. Toch merk
je dat er veel voortrekkers zijn, mensen die met nieuwe dingen bezig zijn en netwerken over de scholen heen. Ik
zie de toekomst van het onderwijs wel rooskleurig in.”
Emily Van Campenhout
kunstwetenschappers, archeologen en antropologen terecht in onderzoek, onderwijs, overheidsdiensten en de journalistiek. Een opleiding in de moraalwetenschappen is “geen voorbereiding op een welbepaalde job, maar dat hoeft op de hedendaagse jobmarkt geen probleem te zijn”. Volgens cijfers van de VDAB is er echter wel een probleem. De werkloosheid steeg het voorbije jaar met 15,9 procent bij hoogopgeleiden. Bij laagopgeleiden was dat met 3,4 procent. Hoe komt dat? Leerlingen die vandaag in het hoger onderwijs starten, baseren hun studiekeuze op de inhoud van de opleidingen en minder op loonperspectieven of werkgelegenheid. Daarover wordt in de studiekiezer van UGent amper eerlijk gecommuniceerd. Wie kunst- of moraalwetenschappen studeert, heeft in de realiteit weinig tewerkstellingskansen binnen het eigen vakgebied. Almaar meer jobs voor laaggeschoolden worden ingevuld door werkkrachten met een masterdiploma op zak. Wordt het dan geen tijd om universitaire opleidingen te onderwerpen aan een oriënteringsproef voor de arbeidsmarkt? Emmeline Vandeputte
Beperkte jobmogelijkheden Als de UGent middelbare scholieren wil verwittigen voor beperkte slaagkansen, kan dat net zo goed voor de arbeidsmarkt. Volgens de studiekiezer van de UGent komen
9
In het wiel van Cargo VElo Door weer en wind brengt de Gentse fietskoerier Sander Vandenberghe broden en diepvriezers naar zijn klanten. Cargo Vélo bestaat net een jaar en Sander heeft nog geen moment spijt gehad van zijn nieuwe bedrijfje. “Ook niet als het koud is, regent of sneeuwt. Je kunt daar slechtgezind van worden of je kunt dat zien als een materiaaltest.” “Ik ben altijd al met fietsen bezig ge-
wagen de enige manier is om zich te
Tot slot fietst Sander nog helemaal
geleden leerde ik op Erasmus-uitwis-
spullen vervoerd moeten worden. Het
potten verf. Daarvoor doorkruist hij
weest”, vertelt Sander. “Enkele jaren seling in Wenen een bedrijfje kennen, een koerierdienst gecombineerd met
motto van Cargo Vélo is: ‘alles op ne vélo’. Je kunt het zo gek niet beden-
een winkel. Daar heb ik de mosterd
ken. Veel mensen vonden het zot dat
idee uit te werken. Allemaal erg
meegenomen heb. Ook dertig bier-
gehaald. Ik begon daarna zelf mijn vanuit een buikgevoel en zonder businessplan.”
ik eens een diepvriezer op mijn fiets
bakken leeggoed vervoeren was vrij indrukwekkend.”
naar Sint-Amandsberg voor enkele
een flink deel van de stad. “In Gent
zijn zeker nog heel wat verbeteringen mogelijk”, meent hij. “Er zitten veel putten in het wegdek en kasseien
liggen slecht of ontbreken. Ook zijn er wegenwerken die niet netjes worden
afgewerkt of asfalt dat niet gelijk ligt.”
Diene me zijne vélo
Mastodont
Op de goede weg
eerste halte is de bakker in de buurt,
terop, voor een toneelvereniging die
komst werk maken van betere fietsrou-
Om half tien begint Sander eraan. De om een lading broden op te halen
voor een café. “Dat doe ik bijna elke
dag. De eigenaar is een vaste klant en door het brood te laten leveren, wint
hij kostbare tijd.” Onderweg naar het
café kijken mensen hem na. Sommigen zwaaien even. “Het gebeurt wel vaker dat ze mij herkennen”, zegt Sander.
Nog voor de deur van het café opengaat, horen we een vrouwenstem.
“‘t Is diene me zijne vélo”, klinkt het. “De Belg of de Vlaming is nogal ver-
knocht aan zijn auto”, meent Sander. “Het zit er goed ingebakken dat de 10
verplaatsen, zeker als er ook grote
Sander neemt vier bakken bier ach-
graag een natje lust tijdens de repeti-
ties. Een paraaf op een bonnetje en de zaak is afgehandeld. Op naar de vol-
gende klant. Als voorlaatste opdracht van de ochtend levert Sander twee
flessen wijn bij een immobiliënkantoor. Dat lijkt een schamele lading, maar
Volgens Sander moet Gent in de toetes voor mensen die van de ene naar de andere kant van de stad moeten. “Als iedereen met de fiets zou gaan werken, zouden daar ook files door ontstaan. Maar Gent is als fietsstad zeker op de goede weg.”
ook zulke opdrachten brengen geld in
De mooiste fietsroute vindt Sander
groeien, maar ik wil het ook gezellig
en Wondelgem. “Een breed pad met
het laatje. “Cargo Vélo mag zeker nog en persoonlijk houden”, vindt Sander. “Het bedrijf moet geen mastodont worden.”
een stukje fietspad tussen Mariakerke mooi aangelegd asfalt en in het groen. Wat wil je nog meer?”
Emily Van Campenhout
“Straten te smal voor vergroening” Wie vanuit het raam een stukje groen ziet, is gelukkiger dan wie uitkijkt op een grijze, kale straat. Dat blijkt uit onderzoek door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). De onderzoekers namen twee Gentse wijken onder de loep met vergelijkbare functies en socio-economische omstandigheden. Beide wijken hadden een park in de buurt, maar de bewoners die het park vanuit hun woonkamer konden zien, vonden het aangenamer wonen in hun wijk. Zelfs een simpele boom in het gezichtsveld bleek al voldoende. Tom Balthazar (sp.a), Gents schepen van Openbaar Groen, zegt rekening te willen houden met het onderzoek, maar merkt meteen op dat het in Gent niet altijd evident is om groen aan te leggen. “De straten in Gent zijn vaak te smal om veel groen aan te leggen”, zegt hij. “Of er zouden parkeerplaatsen moeten sneuvelen, wat moeilijk ligt. Maar waar het mogelijk is, ben ik absoluut voorstander van vergroening in de stad.” Oona Hoefnagel
“Hoe groener Gent, hoe meer redenen om er te blijven” Gent moet groener. Het stadsbestuur neemt zich voor om de komende twintig jaar één hectare groen te voorzien op wandelafstand van elke woning. Dat langetermijnplan moet de stadsvlucht van jonge gezinnen indijken. “Wie van de stad naar het platteland
ten volgens De Decker compacter gaan
stedelijke mentaliteit”, zegt woonso-
daar is de man in de lintbebouwde
verhuist, heeft niet per se een anti-
cioloog Pascal De Decker. “Mensen
gaan vaak gewoon op zoek naar een
betaalbare woning met tuin. Die vind je nauwelijks in de stad.”
Volgens schepen van Wonen, Stadsontwikkeling en Openbaar Groen Tom Balthazar (sp.a) kan dat gebrek aan tuinen deels gecompenseerd worden door
gemeenschappelijk groen: “Mensen
wonen rond stedelijke kernen. Maar
straat vaak niet mee bezig. “Natuurlijk is het mooi om door je achterraam op
kilometers groen uit te kijken. Wie een huis koopt, vraagt zich niet af of hij de ruimtelijke ordening aan het verknoei-
en is. We nemen rationele beslissingen vanuit onze individuele woonnood.
Maar als je die allemaal samentelt, krijg je een ruimtelijk rommelland.”
zijn bereid om kleiner te wonen als er
Uitdagende toekomst
wordt. Hoe meer parken, sport- en
mentaliteitsverandering aan te komen.
voor voldoende groenpolen gezorgd
speelruimtes, hoe meer redenen om in Gent te blijven.”
Kampioen lintbebouwing
Vandaag trekken veel jonge twee-
verdieners die zich definitief willen
settelen weg uit Gent. Die kapitaalex-
Bij de burger zit er op dat vlak geen Wonen wordt dus een almaar pran-
gender vraagstuk voor de overheid.
“Sociale huisvesting, stadsvernieuwing, ruimtelijke ordening: de mens en de
markt zullen die problemen niet oplossen”, voorspelt De Decker.
tractie kost niet alleen de stad geld,
Denken dat mensen hun ideaal van
op voor de kosten. “Vlaanderen blijft
opzijschuiven voor ‘het hogere goed’,
ook andere overheden draaien mee
verkavelen en groene zones versnipperen. We zijn kampioen lintbebouwing”, vertelt De Decker. En dat is geen titel om fier op te zijn: “We wonen langs
de grote wegen, maar de achterliggende gronden blijven onbebouwd. Dat
zorgt voor files, verkeersonveiligheid
huisje-tuintje-boompje spontaan zullen vindt De Decker naïef. “Tenzij de
overheid verplaatsingskosten van pendelaars morgen in reële termen gaat aanrekenen in plaats van mensen te
subsidiëren om naar hun werk te gaan, bijvoorbeeld.”
en druk op het milieu. En het maakt
Of tenzij steden als Gent erin slagen
zoals riolen, elektriciteit, gas en water,
maken door meer groene oases in te
de levering van collectieve goederen, en tv-voorzieningen veel duurder.”
Het Belgische model van ruimtelijke ordening is niet ‘future proof’. We moe-
wonen in de stad weer aantrekkelijk te planten tussen het beton. Emmeline Vandeputte en Oona Hoefnagel
/ 11
Korenmarkt tekent zelf plan voor groener plein De vernieuwde Korenmarkt is te grijs, vinden de horeca-uitbaters van het plein. En daarom hebben ze een tuinarchitect aangesproken om een groen plan uit te werken. “Bloembakken? Oh neen, dat past niet in het concept”, reageert ontwerper Paul Robbrecht. Het groen op de Korenmarkt, het hart
Niet alleen de horecabazen foeteren
tot het huidige plan volledig is uitge-
niet meer dan enkele palmbomen die
5.000 mensen hebben een petitie
herinrichting van de Korenmarkt ziet hij
van de Gentse binnenstad, bestaat uit het liefst van al ergens anders zouden willen staan. Het zit de uitbaters van
de omliggende cafés en restaurants zo hoog dat ze een groen plan hebben besteld voor hun plein. Een park
hoeven ze niet, met enkele bomen en een paar bloembakken zijn ze ook al tevreden.
Steenwoestijn
“Doordat er nu geen groen op het
plein is, hebben we enorm veel last
van stof en zand. Ze noemen het hier de ‘steenwoestijn’ van Gent”, vertelt
Vicky Drappier van brasserie ’t Postje. “Er is zo veel plaats voor groen op de Korenmarkt. Een paar hagen langs de
tramsporen zouden het hier al pakken veiliger, gezelliger en warmer maken. Als wij hier geen bomen zetten, is er
getekend om bomen te planten op het plein. Toch staat architect Paul
Robbrecht, die de nieuwe Korenmarkt
uittekende, niet te springen voor meer groen op ‘zijn’ plein.
“Ik ben bereid om naar het nieuwe plan te kijken, maar ik vind dat er
voorlopig nog niet genoeg argumen-
ten op tafel liggen om meer groen aan
te leggen. Niet dat ik iets tegen bomen
is, is dat geen optie. Daarnaast zijn sommige plannen gewoon niet uit-
voerbaar. Grote bomen zijn onmogelijk door de leidingen die onder de grond
zijn aangelegd. Meer groen op de Ko-
renmarkt mag ook niet verhinderen dat bepaalde evenementen op het plein plaatsvinden.”
de Korenmarkt historisch gezien altijd
groen.” Maar enkele bloembakken
langs de tramlijnen verstoren het zicht
toch niet? “Oh neen, daar is geen denken aan, dat past absoluut niet in het concept”, reageert Robbrecht.
Balthazar (sp.a) zegt ook bereid te zijn
Faits Divers.
nog maar net helemaal heraangelegd
komen veel beter tot hun recht zonder
“Enkele houten bankjes en beter ver-
zegt Alain De Grijse van restaurant
niet zitten. “Aangezien de Korenmarkt
Het voornaamste argument waar
zegt hij. “De gebouwen op het plein
Geen herinrichting
aan de gezelligheid van het plein”,
voerd”, verklaart Balthazar. Een hele
heb, ik heb er zelf ook in mijn tuin”,
echt niets.”
lichte gevels zouden al veel bijdragen
/ 12
op de ongezellige Korenmarkt: al bijna
Schepen van Openbaar Groen Tom naar het alternatieve plan te kijken.
“We staan open voor andere mogelijkheden, maar we moeten wel wachten
Robbrecht mee blijft schermen, is dat al een stenig plein geweest is. “Klopt
niet”, weet restaurantuitbater De Grijse. “Als je de archieven induikt, vind je plannen terug van de Korenmarkt
waarop veel groen te vinden is. Dat is
al even geleden, maar historisch gezien is het hier dus geen stenenplein.” Oona Hoefnagel
Samenwonen met vrienden: “De ideale tussenoplossing” Wonen is duur, de ruimte schaars. Daardoor stappen jonge mensen af van het klassieke ideaal van de gezinswoning en gaan ze samenwonen. “Al kun je niet iedereen overtuigen om zo te leven.” Mika, Jeroen en Tom hebben onge-
Privacy en ruimte
kig was”, vertelt Andreas. “Dat leek
men te huizen in Gent, voornamelijk
zoeken. “In het begin deelden we alles,
zeker niet met kinderen. Het grote
veer een jaar geleden beslist om sauit financiële overweging. Door de hoge huurprijzen is dat een popu-
laire oplossing onder jonge werkenden. “Wij betalen nu helemaal niet veel”, zegt Mika. “Ik vind het ook leuker dan alleen wonen.”
“Met wat ik nu verdien, zou ik niet
alleen kunnen wonen”, vertelt Jeroen. “Zelfs iets delen met twee zou moei-
Samenwonen met vrienden is ook
maar dat werkte niet. Nu delen we
enkel nog het avondeten”, zegt Mika. Ook Jeroen zegt dat samenwonen al eens voor frustraties kan zorgen. “Ik
groep iets goedkoper bouwen”, stipt
mezelf. Gelukkig relativeer ik dat snel weer.”
Voldoende ruimte
“Ik wil liever iets alleen zoeken. Ik
wonen, maar samenwonen met andere gezinnen is niets voor mij.”
Dat is gewoon zo.”
Heel oppervlakkig
“Vroeger begonnen mensen sneller te
housing gekozen. In februari vorig jaar
werken en bouwden ze sneller een gezinsleven op”, gaat Mika verder. “Wij
weten nog niet precies welke richting
we aan ons leven willen geven. Dan is
samenwonen met vrienden een ideale tussenoplossing.”
allerlei faciliteiten.”
activiteiten. “Morgen is er een work-
zijn eigen plek heeft, staat me wel aan.”
zie me hier nog wel een aantal jaar
meer zo hard werken als onze ouders.
hebben we nu veel meer toegang tot
cept van cohousing, waarbij ieder toch
keuze hebben omdat er niet voldoenmeer onze zin doen. We willen niet
Andreas aan. “Voor hetzelfde budget
Engagement
Jeroen zou toch meer privacy willen.
de ruimte is. Bovendien willen we
liger, al konden we door de grote
ook als iets van korte duur. Nadien wil
volwassenen trekken naar de steden,
waardoor we binnenkort geen andere
zoals een tuin en wasmachines.”
opeet van mij, kan ik echt vloeken in
Jeroen. “Wanneer iemand zomaar iets
ik meer ruimte”, zegt Mika. “Het con-
samenwonen. “Meer en meer jong-
is dat we veel zaken kunnen delen,
“Financieel is het niet veel voorde-
“Ik zie deze manier van samenleven
toekomst steeds meer zullen gaan
voordeel aan Cohousing Vinderhoute
leef eerder individualistisch”, vertelt
lijk gaan.”
Mika denkt dat jongeren in de
ons niet de ideale woonomgeving,
Lotte en Andreas hebben wel voor cotrokken ze in hun gloednieuwe huis in Vinderhoute, op zo’n zeven kilometer
van het centrum van Gent. Dat deden ze samen met zeventien andere ge-
zinnen.“Vroeger woonden we in een
appartement in Wondelgem waar het
contact met de buren heel oppervlak-
De bewoners organiseren een hoop shop cocktails shaken, je kunt yog-
alessen volgen en noem maar op. Je
hoeft niet altijd mee te doen. Wanneer iemand geen zin heeft, kan hij zich
probleemloos afzonderen in zijn eigen huis”, vertelt Lotte.
“Het zit in de lift, maar cohousing is
slechts voor bepaalde mensen weggelegd”, geeft Lotte toe. “Je zult nooit
iedereen kunnen overtuigen om zo te leven. Je moet compromissen willen sluiten en het engagement willen
aangaan, anders gaat het alleen maar frustreren.”
Zynke Huysmans
/ 13
/ 14
“onze steden – zelfs Het praCHtige gent – zijn grote koterijen Waar nauWelijks plaats is Voor groen.”
/ 15
“Overheid moet meer investeren in huurmarkt” “Met een koopwoning zit je safe. Huren is je geld wegsmijten”, hoor je constant zeggen. Dus blijft de Vlaming inzetten op een eigen huis, een plek onder de zon. Tegelijk doet de Vlaamse overheid niets om de krapte op de huurmarkt weg te werken, zegt woonsocioloog Pascal De Decker. “Jongeren willen vandaag vrij snel een
woon stijgen. Het huidige beleid maakt
Hoe kan die cirkel doorbroken worden?
tigste. Die haast begrijp ik niet”, zegt
duurder. Dat geldt ook voor Gent: een
Onze overheid steekt vandaag nauwelijks
eigen huis, liefst rond hun vijfentwin-
De Decker. “Je moet een huis hebben tegen je pensioen. Dus wie twintig
jaar afbetaalt, heeft tot zijn vijfenveertigste tijd om er een te kopen. Waar-
om wil je je al financieel vastzetten op één plek als je leven en loopbaan nog
stekje in het centrum is enkel wegge-
legd voor gegoede tweeverdieners en
in de volksbuurten worden uitgeleefde
woningen verkocht aan een bedenkelijke prijs-kwaliteitverhouding.”
van start moeten gaan? We leven in
Huizen zijn te duur, maar toch blijven
graag van job veranderen, terwijl een
“Omdat er geen degelijke alternatieven
een flexibele wereld waarin mensen eigendomsamenleving een weinig mobiele samenleving is.”
“In België zijn er historisch gezien altijd veel eigenaars geweest, en jongeren
zijn geneigd het woonpatroon van hun ouders te kopiëren. Maar willen we
daarin wel koploper zijn? Het aandeel
huiseigenaars in Oost-Europese landen, Spanje en Griekenland ligt nog hoger, maar dat zijn landen waar ik niet zou
willen leven. De relatie tussen eigendom en een goede sociale zekerheid is er
niet. In landen met hoge eigendomspercentages heb je vaak net een minder
we zo snel mogelijk kopen
zijn. De huurmarkt kampt met serieuze problemen, dáár moet in geïnvesteerd worden. Er is een tekort aan huur-
muleerd via de woonbonus, maar dat is
geen effectieve maatregel. De overheid redeneert: als we het verwerven van een eigendom subsidiëren, moet de
koper minder betalen. Dat klopt niet.
De woningmarkt is weinig elastisch, er worden geen huizen in sneltempo bij-
gebouwd zodra de vraag stijgt. Als je in die traag reagerende markt meer geld pompt, blijven de vastgoedprijzen ge-
huursubsidies. Die zouden hetzelfde
effect hebben als de woonbonus: de
vraag stijgt en de prijzen gaan omhoog. Maar de overheid kan wél investeren
in bemiddelende verhuurkantoren die
het mogelijke conflict tussen huurder en
verhuurder opheffen. Door die moeilijke
relatie te breken, kunnen we nieuw leven blazen in de private huurmarkt.”
Vandaag staan er 100.000 unieke kandi-
dure huurwoningen, maar de middenmoot ontbreekt. Met de huidige lage
interestvoet wordt het dan haast logisch om zo snel mogelijk een eigen huis af te betalen, want een kwalitatieve woning huren is vaak duurder. Elke gekochte woning betekent dat er betaalbare
huurwoningen uit de markt verdwijnen.”
tract loopt in België in het beste geval
Huiseigendom wordt vandaag gesti-
Dat hoeft ook niet via rechtstreekse
Enerzijds vind je verkrotte en anderzijds
inkomens. De polarisatie is te groot.
Roept u twintigers op om minder te
op om een ander beleid te voeren.
middelen in de particuliere huursector.
“Daarnaast moet het aanbod in de
“Er is ook veel onzekerheid voor wie
“Ik roep in de eerste plaats de overheid
“Door te investeren in de huurmarkt.
woningen voor lagere en middelhoge
goede sociale zekerheid.”
kopen en langer te huren?
/ 16
huizen dus niet betaalbaarder, maar net
zich definitief wil vestigen: een huurcon-
sociale huursector uitgebreid worden.
daten op de wachtlijst, waardoor private verhuurders de facto de rol van sociaal
verhuurkantoor op zich moeten nemen. De Vlaamse regering belooft al sinds
2007 om 43.000 sociale woningen bij te bouwen maar het aandeel sociale wo-
ningen is eerder gedaald dan gestegen.
Verouderde sociale woningen worden gerenoveerd of gesloopt maar er komen er niet genoeg nieuwe bij om die slinkende voorraad te compenseren.”
voor negen jaar. Wie huurt of verhuurt,
“De rest van het budget gaat naar
conflictueuze situatie terecht. Er zijn
subsidies zijn. Vlaanderen gaat zes- à
komt bovendien in een potentieel
geschillen mogelijk over kosten, kwa-
liteit en onderhoud. De levensstijl van
jongeren en verhuurders past niet altijd
goed bij elkaar. Dat maakt de huurmarkt minder interessant voor wie een woning zoekt of kwijt wil. Dus gedegen mid-
denklassers of arbeidersgezinnen van
tweeverdieners kopen en verkopen en
de vastgoedprijzen blijven stijgen. Dat is bijna systematisch geworden.”
eigendomsverwerving, wat slechte
zevenhonderd miljoen investeren in de
woonbonus. Dat is een gigantisch bud-
get. Met dat geld kun je én meer sociale huurwoningen bouwen én investeren in de private huursector. Die huisvestingsbegroting hoeft niet eens uitgebreid te
worden. Je moet ze alleen heroriënteren
om de problemen op een andere manier aan te pakken.”
Emmeline Vandeputte
Negentiende-eeuwse gordel blijft rustigvolkswijken verkrotten De negentiende-eeuwse rond Gent zijn vandaag
krottenwijken geworden. De meeste huizen moeten worden gesloopt en heropgebouwd, maar dat lukt niet zonder een gecoördineerd stedelijk woonbeleid. Eind negentiende eeuw werden
jecten omhoog”, vindt De Decker.
Maar elke gekochte woning is een
volkswijken neergepoot om de
dokken en het station probeert de
de prijzen in volksbuurten de hoogte
rond het centrum kramakkelige
toestroom van fabrieksarbeiders
van op het platteland onderdak te
bieden. Ruim honderd jaar later fungeert die negentiende-eeuwse gordel nog altijd als aankomstzone, nu voor migranten uit het buitenland. Bij gebrek aan beter betrekken
ze er kleine, uitgeleefde en slecht gestructureerde huizen. “Moeten
die woningen blijven staan? Ik vind dat we er stapsgewijs en op een
verstandige manier veel meer moeten afbreken”, zegt woonsocioloog Pascal De Decker.
Met stadsontwikkeling aan de oude stad vandaag vooral hogere middenklassers aan te trekken. “Het beleid richt zich op een nieuw, ongedefinieerd publiek en niet op de armere
Gentenaars en aanwezige migranten uit de volkswijken. Er is geen relatie tussen de bouwprogramma’s en de
woningen in grootschalige bouwpro-
panden terecht. De densiteit van de sociale problemen in de gordel ligt veel hoger dan in het centrum.
gewoon in sociale verdringing”,
de negentiende-eeuwse gordel staan. Toch zijn die huizen nodig want er
is geen goedkope woningvoorraad elders in de stad.
de-eeuwse gordel grotendeels aan
Daarom moet het aandeel sociale
mensen komen op straat en in kraak-
singsbeleid blijven de bouwvallen in
Bij gebrek aan een gericht verplaat-
vandaag uit zijn beluikhuis wordt gezet, kan nergens anders heen.
moeten daardoor vertrekken. Die
“Stadsontwikkeling zonder bege-
“Alleen zet het stadsbestuur onvol-
doende in op vervangingsbouw. Wie
ingaan. Oorspronkelijke bewoners
verkrotting”, merkt De Decker op.
Concentratie van achterstelling
Bouwvallen
goedkoop huurhuis minder, zodat
Renovatie wordt in de negentien-
leidende maatregelen resulteert
besluit De Decker. “Vandaag beroept de overheid zich op de markt om de verkrotting en concentratie van achterstelling in de Gentse volkswijken
op te lossen, maar dat lost helemaal
niets op. In het beste geval verschuif je het probleem.”
Emmeline Vandeputte
particuliere kopers overgelaten. Het zijn middenklassers die een huis in
de gordel opkopen en opkalefateren.
/ 17
”Voor een woonwagen moet je geen huur betalen” Waarom zou je blijven zoeken naar een nauwelijks betaalbare woning als je evengoed in een woonwagen kunt leven? Sinds Astrid in een huis op wielen getrokken is, zou ze niet meer terug willen naar een klassieke woonst. Steenwoestijn
verbouwde ik zelf, wat uiteindelijk
Angst en agressie
straat in Gent woont Astrid. Over de
huur betalen, waardoor ik met vijftig
wagenbewoners in Vlaanderen is
Helemaal achteraan in een kleine
poort heen zie ik tussen het groen een
woonwagen staan. Astrid beschikt over een stuk grond dat ze kosteloos kan
bewonen en bewerken. Verschillende woonwagens en caravans sieren het terrein: één doet dienst als woning,
de ander als atelier, nog een andere
als gastenkamer. Onder de herfstzon
en met een kop goed gebrande koffie luister ik naar Astrids verhaal.
“Ik woon niet graag in een huis. Al van kleins af zag ik mezelf in de toekomst nooit in een klassiek huis wonen. Die
muren om mij heen, ik kon daar maar niet aan wennen. Ondertussen voelt
het niet meer aan als een keuze, ik kan niet meer terug.”
Geen huur
“Ik wilde in een woonwagen wonen, omdat ik mijn huis dan overal mee
naartoe kan nemen. Mijn woonwagen
/ 18
zo’n drie jaar duurde. Ik moet geen
euro per maand kan rondkomen. Dat
zorgt ervoor dat ik vrij ben om te leven hoe ik zelf wil. Ik kan dingen doen die
andere mensen niet kunnen omdat het economisch niet rendabel is. Mocht
ik een huis huren, dan zou dat nooit
“De negatieve perceptie van woonspringlevend. Een meisje dat alleen in
een woonwagen woont, dat is blijkbaar beangstigend. Regelmatig wordt er in-
gebroken en de ruit van mijn auto werd onlangs ingeslagen”, vertelt Astrid.
gaan.”
“Mensen kunnen me niet in een hokje
“Wonen in een woonwagen is niet voor
Dat is ook een kantje van Gent in de
iedereen weggelegd”, beseft Astrid. “Voor velen kan het wel aansluiten
bij een periode in hun leven en daar
moet ruimte voor gecreëerd worden.
Het is aan die mensen om die kwestie aan te kaarten en zulke plekken op te richten. Volgens mij bestaat er zeker een maatschappelijk draagvlak voor in Gent wanneer mensen zich gaan organiseren.”
duwen en dat boezemt hen angst in. 21ste eeuw. Het lijkt me gemakkelijk om te vluchten naar een plek waar
iedereen hetzelfde denkt. Maar ik ben niet voor niets in Vlaanderen geboren en ik wil tonen dat het mogelijk is om je eigen leven te leiden.” Zynke Huysmans
“Migratie is een spinnenweb” De toekomst van migratie is er één van samenwerking, want als elk land zijn eigen beleid voert, komen we er niet. België heeft zelfs géén migratiebeleid, al niet meer sinds 1973. “Het defensieve asielbeleid dat daarop volgde, kon de stuurloze migratie niet tegenhouden”, zegt Eric Corijn (VUB). “Migratie is een fenomeen van alle
tijden en waar alle staten onherroe-
pelijk mee geconfronteerd worden”,
intra-Europese migratie en gezinshereniging, hield aan.”
zegt demograaf Jan Van Bavel (KU
Open of gesloten deur?
het algemeen van regio’s met een
laas”, stelt Wets vast. “Immigranten
Leuven). Mensen verplaatsen zich in slechte politieke of sociaalecono-
mische toestand naar omgevingen
waar ze betere leefomstandigheden verwachten.”
Globaal gezien lopen migratiestromen nog altijd van zuid naar noord. “Het
Zuiden staat in voor 95 procent van de mondiale bevolkingsgroei”, verklaart
“Een migratiestop brengt geen soekomen in dat geval illegaal het land
pakken. Immigratie zorgt ervoor dat de bevolking in landen als Ierland, Groot-Brittannië en België blijft groeien.”
Gebrek aan migratiebeleid
Ondanks de instroom van migranten, heeft België geen noemenswaardig
migratiebeleid. “Tijdens de jaren zestig en zeventig stuurde België actief de
migratiestroom”, merkt professor-emeritus sociale en culturele geografie Eric
Corijn (VUB) op. “België nodigde grote aantallen gastarbeiders uit om het
tekort aan mankracht op te vangen. De officiële migratiestop van 1973 maakte een einde aan het Belgische migra-
tiebeleid. Het defensieve asielbeleid
dat daarop volgde, kon de stuurloze
migratie niet tegenhouden. Het zorgde enkel voor een toename van illegale
migratie. Ook het aantal mensen dat zijn weg vond naar België via legale migratie, zoals huwelijksmigratie,
arbeid en justitie om de realiteit van migratie in goede banen te leiden.”
men met zich mee, waarvan sommige
kunnen leveren aan de samenleving. Een opendeurbeleid is evenmin een
goede aanpak. Op die manier wurg je
het sociale zekerheidsstelsel in België.”
gratie met strenge selectieprocedures
en het demografisch tekort aan te
op het vlak van landbouw, economie,
lopen we mensen mis die een bijdrage
de Arbeid van de KU Leuven. “Tegelijk nood aan werkkracht om de vergrijzing
staten en regio’s nauw samenwerken
Afwijkende meningen
worden uitgewezen. Op die manier
Landen als Canada en Australië zoeken
hebben veel landen in het Noorden
ren. “Daarom is het nodig dat steden,
binnen en verrichten zwartwerk of
socioloog Johan Wets, migratie-
specialist bij het Hoger Instituut voor
verweven web niet alleen kan controle-
een middenweg. “Ze sturen hun immien navolging van de inwijkelingen”, legt Van Bavel uit. “Daarbij houden
ze echter te weinig rekening met de
braindrain in de landen van herkomst.”
Europees spinnenweb
Canada en Australië zijn enorm groot, haast continenten op zichzelf, maar
binnen een Europese context is het
praktisch onmogelijk dat elk land zijn
eigen migratiebeleid voert. “Migratie is een spinnenweb: als je een draadje aanraakt aan de ene kant van het web, trilt het hele web en kan dat
onbedoelde gevolgen hebben aan de
andere kant”, verklaart Wets. Hij geeft
Migratie brengt samenlevingsprobleingebeeld zijn en andere niet. “Een
groot probleem in het verhaal van de
immigratie in België is het gebrek aan culturele openheid”, zegt Corijn. “Te veel mensen beschouwen migranten
als een last in plaats van een bijdrage. Migranten moeten zich volgens die
etnocentrische visie aanpassen aan de cultuur waar ze aankomen.”
Corijn benadrukt dat niet alleen
migranten een inspanning moeten
leveren. “De verschillende maatschappelijke groepen moeten toenadering zoeken en diversiteit omarmen. Om de publieke opinie over migratie te wijzigen, moeten de media meer
gevarieerd berichten en afwijkende meningen aan bod laten komen”,
betoogt hij. Corijn hoopt ook dat het sociaal middenveld erin slaagt brug-
gen te slaan, bijvoorbeeld via kunst en cultuur.
het voorbeeld van de Belgische en de
“Maar ook het onderwijs moet zich
elkaar concurreren op de exportmarkt.
en demografische verscheidenheid”,
Duitse vleessector. “Stel dat die met
Aangezien Duitsland geen minimumlonen kent, zou de sector in België werknemers moeten ontslaan en
immigranten aannemen als goedkope werkkrachten.”
aanpassen aan de groeiende culturele voegt Van Bavel daaraan toe. “Op dit
moment is het onderwijs te veel inge-
bed in de Vlaamse, katholieke geest.” Seppe Malfait
Wets concludeert dat één enkel land, of zelfs de Europese Unie, dat nauw
/ 19
WWW.stampmedia.Be / 20