Pismo Kulturalne "Fragile" PODRÓŻ nr 3 (5) 2009

nr 3 (5) lipiec 2009 7 zł (w tym 0 % VAT) ISSN 1899-4261

pismo kulturalne

temat numeru:

97 9 771899 4260

0 7>

PODRÓZ

sokogórska | do | literatura wy Pa sz riu Da | um Gellu Na | autsajderzy lan | fonoturystyka rumuński surrealista | dio i sk Me | ow Kij lay j /U ze vic dr | An zysztof Lisowski s | Abramo Elif Şafak | bitnicy ywanie Ameryki | Kr la | Ettore Sottsas kr Vio od l | Bil | ów a Ink i lag og Sz dr k onie | Gonzalo Diaz | Rade l Teatralny w Awini co i Indie | Festiwa en am fl | ie os sm ko w

PÓŁTORAK Y T R A M I K C Y T E O P ARKUSZ

Radek Szlaga, Fake Fauna 2, olej, 2009, dzięki uprzejmości artysty

Radek Szlaga, Reproduction, technika mieszana, 2009, dzięki uprzejmości artysty

Radek Szlaga, Nieczystość, z serii 7 grzechów głównych, olej, 2007, dzięki uprzejmości artysty

Radek Szlaga, Malarstwo 2, olej, 2007, dzięki uprzejmości artysty

Literatura 05

Bunt dzieci pionierów, czyli bitnikowskie wyprawy w poprzek kontynentu jako ucieczki w amerykański Mit Zachodu – Aleksandra Ewa Furtak

11

Podróże myśli – (po)szlaki mitu? O Dziecku przez ptaka przyniesionym: mitopopei Andrzeja Kijowskiego – Anna Kapusta

16

Podróż po oceanie kości. Vasco da Gama Gellu Nauma: surrealizm w Rumunii – Jakub Kornhauser

21

Prześwity – Marcin Orliński

24

Szlakiem czarnego motyla – wysokogórskie pisarstwo Jana Długosza – Katarzyna Michałkiewicz

29

Pisarka, feministka, Turczynka – o twórczości Elif Şafak – Jarosław Adamowski

32

Do tej pory nigdzie się nie zatrzymałem, ciągle jestem w drodze. Rozmowa z Mariuszem Maślanką – Małgorzata Lebda

Sztuka 35

O potrzebie osobistego doświadczenia w obliczu masowych tendencji – Krzysztof Siatka

40

Inaczej niż w raju. Tropikalno-arktyczna histeria Radka Szlagi – Marta Lisok

43

Ach, gdyby tak podróżować poza granicami naszego języka – Agnieszka Kwiecień

46

Doświadczenia podróży w designie Ettorego Sottsassa – Agata Antonowicz

50

The Lovers – The Great Wall Walk, Abramovic/ Ulay – Alexandra Hołownia

52

Pejzaż z podróży – artystyczny Mediolan – Piotr Sikora

Muzyka

Nieważne, czy podróż zachodzi w świecie zewnętrznym czy wewnętrznym, „najdalsza podróż, to podróż w głąb siebie samego” – pisał Dag Hammarskjöld; jej istotą jest zmiana. Zmiana zaś wymaga wysiłku, nieraz wiąże się z podjęciem ryzyka. Motywy podróży mogą być różne, czasem staje się ona naszym udziałem nie z naszej woli.

Jednak gdy to my decydujemy się na podróż, u jej początku musi leżeć gotowość na zmianę, doznanie czegoś nowego. Możliwe, że do wyruszenia w drogę skłoni nas chęć ucieczki i nadzieja, że gdzieś, pewnie daleko stąd, znajdzie się nasze rajskie miasto Shangri-La. Zazwyczaj jednak, na co dzień, pakujemy walizki, bo chcemy coś poznać, doświadczyć czegoś bezpośrednio. Może to dotyczyć dzikiej przyrody, kultury danego kraju czy obiektu muzealnego. Czytanie omówień, oglądanie projekcji, zamiast zaspokoić chęć poznania obiektu relacji, podsyca w nas żądzę podróży. Tak jakbyśmy zakładali, że w doświadczeniu bezpośrednim jest wiązka doznań, których nie da się przekazać drugiemu człowiekowi. Dopiero kontakt z oryginałem pozwala na wielozmysłowe przeżycie, przynoszące nam radość. Mało tego, zdaje się, że bezpośredni kontakt z dziełem czy z pięknem ujawnionym w przyrodzie, daje poczucie, że stajemy się lepsi, gdyż zachwycając się walorami estetycznymi, ujawniamy coś bardzo ludzkiego, danego tylko człowiekowi.

Co ciekawe owa radość jest obecna, choć może na drugim planie – gdy słuchamy smutnej muzyki, gdy przechodzimy przez ubogą wioskę, a nawet, gdy nas samych spotka coś nieprzyjemnego. Zawsze jednak bazą pozostaje świadomość, że mogliśmy doznać tych wrażeń dzięki obecności w danym miejscu, w danej chwili. Towarzyszy nam poczucie wyróżnienia. Poczucie niezwykłości. Akceptujemy to jako element przygody, po którą wyruszyliśmy.

Podróż wzbogaca wielowymiarowo. Nie tylko w sensie poznawczym, ale i emocjonalnym, duchowym. Roznieca naszą kreatywność… o ile sami na to pozwolimy. Życzę udanej podróży przez nasze teksty!

Anna Gregorczyk

58

Fonoturystyka – Michał Libera

redaktor naczelna:

Anna Gregorczyk

62

Czar zapomnianej przyszłości, czyli autsajderzy w kosmosie – Dariusz Brzostek

zespół redakcyjny:

70

Dźwięk z bliska. Dźwięk z daleka. Emiter, Arszyn, Muslimgauze – Piotr Tkacz

Anna Gregorczyk, Tomasz Gregorczyk, Marek Górka, Agnieszka Kwiecień, Radosław Palonka, Janusz M. Paluch

73

Indialucía. Tam gdzie Wschód spotkał Zachód – Michał Czachowski

współpracownicy:

Alexandra Hołownia, Magdalena Jankosz, Małgorzata Lebda

78

Podróżować jest bosko. Motyw podróży w polskich utworach – Mariusz Rzeszutko

Teatr 81

Awinioński cud. 63. Festiwal Teatralny w Awinionie – Magdalena Jankosz

Archeologia 87

Królewskie drogi Inków – Andrzej Krzanowski

90

Wyprawy i ekspedycje do Nowego Świata – Radosław Palonka

94

Wielka podróż. Pierwsze odkrycie Ameryki w epoce lodowcowej – Marek Łasisz

Filozofia 97

Alza le vele omai navicella… – Karolina Glazor

Varia 101

Dwaj panowie M.(w podróży) – Krzysztof Lisowski

102

List z Urugwaju – Marta Guillermo-Sajdak

Arkusz poetycki Globalne zadymy Marty Półtorak

www.fragile.net.pl e-mail: fragile@fragile.net.pl

okładka, grafika, skład: Magdalena Konik m.konik@taniecwkrakowie.pl korekta:

Marta Guillermo-Sajdak, Magdalena Jankosz

adres redakcji:

ul. Mikołajska 2 31-027 Kraków tel.: 012 422 08 14, fax: 012 431 19 60

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń, nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo skracania, redagowania tekstów i nadawania tytułów własnych. Przedruk materiałów lub ich części tylko za pisemną zgodą redakcji.

Temat numeru październikowego: UWODZENIE Punkty sprzedaży FRAGILE: - sieć salonów EMPiK, - wybrane księgarnie i galerie w Polsce.

Zamówienia można składać na adres redakcji fragile@fragile.net.pl wydawca: Śródmiejski Ośrodek Kultury w Krakowie ul. Mikołajska 2 31-027 Kraków dyrektor: Janusz M. Paluch

druk: nakład:

Zakład Graficzny „Colonel” s.c.

Kraków 800 egz.