پيروزي يک عقيده

Page 1

‫‪ ١‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﭘﻴﺮوزي ﻳﻚ ﻋﻘﻴﺪه‬ ‫اﺛﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ارﻣﻨﻲ‪:‬‬ ‫ﺳﺮﻛﻴﺲ ﻣﺒﺎﻳﺠﻴﺎن )آﺗﺮﭘﻴﺖ(‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪي ادوارد ﻣﻴﺮزاﺧﺎﻧﻴﺎن )راﻫﺐ(‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ف‪.‬ﺑﻬﮕﺮا‬

‫ﺗﺎﻳﭗ‪ http://nirooyejavan.blogfa.com :‬‬ ‫‪ nirooyejavan@yahoo.com‬‬ ‫‪ ‬‬


‫‪ ٢‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﭘﻴﺮوزي ﻳﻚ ﻋﻘﻴﺪه‬ ‫اﺛﺮ‪ :‬ﺳﺮﻛﻴﺲ ﻣﺒﺎﻳﺠﻴﺎن )آﺗﺮﭘﻴﺖ(‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪي راﻫﺐ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ف‪.‬ﺑﻬﮕﺮا‬ ‫ﭼﺎپ اول ‪ .1994‬ﭼﺎپ دوم ‪2007‬‬ ‫ﻧﻘﻞ ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻳﻲ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺘﻮﻛﭙﻲ‪ ،‬ﭼﺎپ ﻳﺎ در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن‬ ‫آزاد اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﻳﭗ و ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ‪http://nirooyejavan.blogfa.com :PDF‬‬ ‫‪ ‬‬

‫‪ ‬‬

‫‪ ‬‬

‫‪nirooyejavan@yahoo.com ‬‬

‫ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ‪ :‬در اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﻓﻘﻂ داﺳﺘﺎن »ﭘﻴﺮوزي ﻳﻚ ﻋﻘﻴﺪه« آﻣﺪهاﺳﺖ و ﺿﻤﺎﻳﻢ دﻳﮕﺮ ﻛﺘﺎب‪،‬‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬


‫‪ ٣‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺪرﺟﺎت‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر )‪(4‬‬ ‫ﭘﻴﺮوزي ﻳﻚ ﻋﻘﻴﺪه‪ ،‬داﺳﺘﺎﻧﻲ واﻗﻌﻲ )‪(8‬‬ ‫ﭘﻮﻳﻨﺪﮔﺎن راه اﺑﺮاﻫﻴﻢ و ﺟﻌﻔﺮ )ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ(‬ ‫ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن )ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ(‬ ‫ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎ )ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي ﻻزم در ﭘﺎورﻗﻲ ﻫﺮ ﺻﻔﺤﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪهاﺳﺖ و ﻳﺎدداﺷﺖﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻣﺤﺬوف‪ ،‬ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪(.‬‬


‫‪ ٤‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬ ‫داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت از ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﻲﮔﺬرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ارﻣﻨﻲ ﺳﺮﻛﻴﺲ‬ ‫ﻣﺒﺎﻳﺠﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر »آﺗﺮﭘﻴﺖ«‪ 1‬ﻣﻘﺎﻻت و داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺧﻮد را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدهاﺳﺖ و اﺻﻮﻻً‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎر ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺎم اﺻﻠﻲ ﺧﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺎ اﻳﺮاﻧﻴﺎن آﺛﺎر ﺳﺮﻛﻴﺲ ﻣﺒﺎﻳﺠﻴﺎن از آن ﻧﻈﺮ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ وي ﺳﺎﻟﻬﺎ در ﺗﺒﺮﻳﺰ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮد و در ﻫﻤﺎن ﺷﻬﺮ ﻣﺠﻠّﻪاي ﺑﻪ زﺑﺎن ارﻣﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم آﭘﺎﮔﺎ )آﻳﻨﺪه( ﻧﺸﺮ ﻧﻤﻮد‪ .‬و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در‬ ‫آن ﻣﺠﻠﻪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﺗﺄﻟﻴﻔﺎت دﻳﮕﺮ ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم اﻗﺎﻣﺘﺶ در ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن‬ ‫و ﻣﺮدم ﻣﺸﺮق زﻣﻴﻦ ﺗﻮﺟ‪‬ﻪ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﺸﺎن دادهاﺳﺖ‪ .‬داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﺗﺒﺮﻳﺰ‬ ‫و وﻗﺎﻳﻊ آن ﺷﻬﺮ در دوران ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ از ﺗﺎزﮔﻲ و ﻟﻄﻒ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ آﺛﺎر‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻲﻧﮕﺎﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ او را از ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن ادﺑﻴﺎت ﻛﻨﻮﻧﻲ اﻳﺮان –ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در‬ ‫زﻣﻴﻨﻪي داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه‪ -‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورﻳﻢ‪ .‬داﺳﺘﺎنﻫﺎي او اﻏﻠﺐ از واﻗﻌﻴﺖ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد و‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺪ زﻧﺪهاي از ﺗﺎرﻳﺦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻳﺮان –ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﺗﺒﺮﻳﺰ و آذرﺑﺎﻳﺠﺎن‪ -‬و اواﻳﻞ ﻗﺮن‬ ‫ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد‪.‬‬ ‫ﺳﺮﻛﻴﺲ ﻣﺒﺎﻳﺠﻴﺎن در ﺳﺎل ‪ 1860‬در ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﻏﺮﺑﻲ در ﺷﻬﺮ ﻗﻮس ‪ Kavs‬ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻼت اﺑﺘﺪاﻳﻲ را در ﺷﻬﺮ ﻣﺰﺑﻮر اﻧﺠﺎم داد و ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻗﺴﻄﻨﻄﻨﻴﻪ‬ ‫)اﺳﺘﺎﻧﺒﻮل ﻛﻨﻮﻧﻲ( رﻓﺖ و ﭘﺲ از ﻓﺮاﻏﺖ از ﺗﺤﺼﻴﻞ در ﺳﺎل ‪ 1877‬ﺑﻪ زادﮔﺎه ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬از ﺳﺎل‬ ‫‪ 1880‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ در ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﻌﻠّﻤﻲ ﭘﺮداﺧﺖ و در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫روي آورد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﻣﺬاﻫﺐ و ادﻳﺎن ﺷﺮق ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬وارد ﺣﺰب ﻫﻨﭽﺎك ‪ Hancak‬ﺷﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻛﻤﻴﺘﻪي ﻣﺮﻛﺰي آن ﺣﺰب رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺳﻔﺮ ﻛﺮد و ﻣﺪ‪‬ت ﻣﺪﻳﺪي در آن ﺷﻬﺮ‬ ‫اﻗﺎﻣﺖ ﻧﻤﻮد و ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺠﻠّﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم آﭘﺎﮔﺎ )آﻳﻨﺪه( ﺑﻪ زﺑﺎن ارﻣﻨﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ‬ ‫‪ ‬‬

‫‪ -١ ‬ﺁﺗﺮﭘﻴﺖ ‪ Aterpet‬ﻧﺎم ﻣﺴﺘﻌﺎرﯼ ﮐﻪ ﺳﺮﮐﻴﺲ ﻣﺒﺎیﺠﻴﺎن ﺑﺮاﯼ ﺁﺛﺎر ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮدﻩ‪ ،‬ﻇﺎهﺮًا هﻤﺎن ﮐﻠﻤﻪﯼ ایﺮاﻧﯽ ﺁذرﺑﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﭘﻬﻠﻮﯼ‬ ‫‪ Aturpat‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺁﺗﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب ایﻦ ﻧﺎم ﺣﺎﮐﯽ از ﻋﻼﻗﻪ و ﺗﻮﺝّﻪ ﻧﻮیﺴﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻓﺮهﻨﮓ و ادیﺎن ایﺮان اﺳﺖ‪.‬‬


‫‪ ٥‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻣﺠﻠّﻪاي ادﺑﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮد‪ .‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻻت و رﺳﺎﻳﻞ و ﻛﺘﺎبﻫﺎﻳﻲ در ﺑﺎرهي ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫و دﻳﻨﻲ ﻣﺸﺮقزﻣﻴﻦ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدهاﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب روﺳﻴﻪ‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل ﻣﻮﻗّﺘﻲ ﻛﻪ ﺟﻤﻬﻮري ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﭘﻴﺪا ﻛﺮد ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﻛﻪ وي‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺸﻮر ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻴﻢ اﻳﻦ اﺳﺘﻘﻼل دﻳﺮي ﻧﭙﺎﻳﻴﺪ و ارﻣﻨﺴﺘﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮريﻫﺎي ﻗﻔﻘﺎز و آﺳﻴﺎي ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬ﻣﺠﺪ‪‬داً ﺗﺤﺖ ﺗﺴﻠّﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ روﺳﻴﻪ در آﻣﺪ و در‬ ‫ﻛﺸﻮر ﺷﻮروي ادﻏﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮﻛﻴﺲ ﻣﺒﺎﻳﺠﻴﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ادﺑﻲ ﺧﻮد را ﻛﻤﺎﻛﺎن اداﻣﻪ داد و در‬ ‫ﻣﺠﻠّﺎت ارﻣﻨﻲ ﻛﻪ در ارﻣﻨﺴﺘﺎن و ﻳﺎ ﮔﺮﺟﺴﺘﺎن )ﺗﻔﻠﻴﺲ( ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻻت و داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻲﻧﮕﺎﺷﺖ‪ .‬وي در ﺳﺎل ‪ 1937‬در ﺷﻬﺮ ﻟﻨﻴﻨﺎﮔﺎن وﻓﺎت ﻛﺮد‪.‬‬ ‫داﺳﺘﺎن ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﺛﺮ اوﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ داﺳﺘﺎن در‬ ‫ﺷﻤﺎرهي ﭼﻬﺎرم ﺳﺎل ‪ 1911‬ﻣﺠﻠّﻪي ‪) Gekharvest‬ﻫﻨﺮ( ﻧﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪه ﻛﻪ ﻋﻨﻮان آن ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫ﻓﺮاﻧﺴﻪ در ﭘﺸﺖ ﺟﻠﺪ ﭼﻨﻴﻦ آﻣﺪهاﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪Gekharvest (1, Art) Revue litteraire et artistique ‬‬ ‫‪Armenienne, 1911, Nr 4. ‬‬ ‫اﻳﻦ داﺳﺘﺎن‪ ،‬آﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در ﺑﺎﻻي آن ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ ،‬واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﺟﺮا در دوران اﻧﻘﻼب‬ ‫ﻣﺸﺮوﻃﻴﺖ رخ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﺎزﺗﺎب ﺟﻨﮓﻫﺎي داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﻗﺤﻄﻲ و ﻛﺸﺘﺎر و وﺿﻊ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آن‬ ‫زﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻬﺮﻣﺎن آن ﻓﺮد ﮔﻤﻨﺎم و ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻋﺘﻘﺎدات دﻳﻨﻲ ﺧﻮد اﺳﻴﺮ ﻃﻼب و‬ ‫ﻣﺠﺘﻬﺪ وﻗﺖ ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻓﺠﻴﻌﻲ ﺟﺎن ﻣﻲﺳﭙﺎرد‪ .‬وي ﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ و ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از اﻋﺘﻘﺎد‬ ‫دﻳﻨﻲ ﺧﻮد ﺑﺎزﮔﺮدد‪ .‬اﻣﺎ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻣﺮگ وي ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻘﻴﺪهاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻃﻼب ﺗﺼﻮر‬ ‫ﻣﻲرﻓﺖ ﺑﺎ ﻗﺘﻞ و ﻛﺸﺘﺎر از ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮ دﻳﮕﺮي اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫داﺳﺘﺎن در واﻗﻊ ﺑﺎزﺗﺎب ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤ‪‬ﻲ از ﺗﺎرﻳﺦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و دﻳﻨﻲ ﻣﺎ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻇﻬﻮر دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻲ و‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺳﺎل ‪ 1260‬ﻫﺠﺮي )‪ 1844‬ﻣﻴﻼدي( اﺳﺖ‪ .‬ﻇﻬﻮر اﻳﻦ دﻳﺎﻧﺖ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ و ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﻲ‬


‫‪ ٦‬‬ ‫‪ ‬‬

‫اﻳﺮان ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﺟﺮﻗﻪاي ﺑﻮد درﺧﺸﺎن ﻛﻪ ﻣﻘﺪ‪‬ر ﺑﻮد اﻳﺮان را از اﻧﺤﻄﺎط ﻓﻜﺮ و اﺧﻼﻗﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻗﺮنﻫﺎ ﮔﺮﻳﺒﺎنﮔﻴﺮ آن ﺑﻮد ﺑﻴﺮون آورد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ آﻳﻴﻦ ﺑﺎ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﻧﻮ و اﺻﻼحﮔﺮاي ﺧﻮد‪ ،‬ﻣﻔﻬﻮم ﺗﺎزهاي از دﻳﻦ اراﺋﻪ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺷﻴﻮهي ﻧﻮﻳﻲ‬ ‫در ﺗﻔﻜﺮ دﻳﻨﻲ ﻃﺮح ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن آن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻴﻮهي ﺗﻔﻜّﺮ دﻳﻨﻲ از ﺧﺮاﻓﻪﮔﺮاﻳﻲ و ﺗﺤﺠ‪‬ﺮ ﺑﻪ دور اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻟﻴﻤﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻣﺮوز و‬ ‫ﻓﺮداي ﺑﺸﺮ‪ ،‬و ﻧﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻗﺮنﻫﺎي ﺗﺎرﻳﻚ دور‪ .‬ﻃﺮح ﺗﺎزهاي ﺑﺮاي ﻧﻈﻢ ﻧﻮﻳﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس‬ ‫وﺣﺪت ﻋﺎﻟﻢ اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﺻﻠﺢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎنﻫﺎ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﮔﺴﺘﺮدهي آن از ﺟﻨﮓ و ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﻧﻔﺮت ﻓﺮﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﻪ دور اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺰ ﻋﺸﻖ و ﻣﺤﺒ‪‬ﺖ و‬ ‫ﺗﻔﺎﻫﻢ‪ ،‬ﺟﺰ اﻳﺠﺎد ﺗﺴﺎوي ﺣﻘﻮق ﺑﻴﻦ زن و ﻣﺮد و اﻳﺠﺎد ﺗﻔﺎﻫﻢ و دوﺳﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺬاﻫﺐ و ﻧﮋادﻫﺎ‪ ،‬ﺟﺰ‬ ‫ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان‪ ،‬و ﺟﺰ اﻳﺠﺎد ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ راﻫﻲ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬ ‫از آﻏﺎز ﺗﻮﻟﺪ اﻳﻦ آﻳﻴﻦ ﻫﺰاران ﻧﻔﺮ از اﻳﺮاﻧﻴﺎن از ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ آن اﻳﻤﺎن آوردﻧﺪ و ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ‬ ‫آن را ﻛﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﻬﻦ اﻳﺮان داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎ روﺣﻴﺎت و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي ﺧﻮد ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ‬ ‫دﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ اﻗﺒﺎل دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻠّﺎﻳﺎن و دوﻟﺘﻴﺎن اﻳﺮان را ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻗﺪرت‪ ،‬ﻧﻔﻊ‬ ‫ﺧﻮد را در اﻧﺤﻄﺎط اﻳﺮان و در ﻣﻠّﺘﻲ ﭼﺸﻢﺑﺴﺘﻪ و اﺳﻴﺮ ﺧﺮاﻓﺎت ﻣﻲدﻳﺪﻧﺪ و ﺑﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﻏﻢ اﻳﺮان و‬ ‫ﻣﺮدم آن را داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در ﻓﻜﺮ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺼﺐ و ﻗﺪرت ﺧﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﺎن دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﺪرﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻗﺮنﻫﺎ ﻣﺮدمﻓﺮﻳﺒﻲ و ﻇﻠﻢ ﺗﻜﻴﻪ داﺷﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﺑﺎ‬ ‫ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ روشﻫﺎ ﺑﺮاي ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻧﺎﺑﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ آن ﻣﺠﻬ‪‬ﺰ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻳﻚ‬ ‫ﻗﺮن و ﻧﻴﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻫﺰاران اﻳﺮاﻧﻲ ﺟﺎن ﺧﻮد را در راه آرﻣﺎنﻫﺎي دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻓﺪا ﻛﺮده و ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﺎدآور ﺷﻬﺪاي ﻗﺮنﻫﺎي اوﻟﻴﻪي ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ اﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺟﻼدان و دژﺧﻴﻤﺎن ﻛﺸﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬


‫‪ ٧‬‬ ‫‪ ‬‬

‫داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﺪ ﻓﻘﻂ ﻳﻜﻲ از ﻫﺰارﻫﺎ واﻗﻌﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻳﻚﺻﺪ و‬ ‫ﺷﺼﺖ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺻﻔﺤﺎت ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان را ﺑﻪ ﺧﻮن اﻳﻦ دﮔﺮاﻧﺪﻳﺸﺎن رﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﻮدهاﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﻛﻪ از‬ ‫آﻏﺎز اﺳﻘﺮار ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ در اﻳﺮان ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ ﻧﻔﺮ از زﻧﺎن و ﻣﺮدان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺪﻧﺪ از اﻳﻤﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ دﺳﺖ ﺑﻜﺸﻨﺪ ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺷﺪﻧﺪ و دهﻫﺎ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ‬ ‫دﻳﮕﺮ اﻣﻮال و ﺷﻐﻞ و ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻫﻤﻪي ﺷﻬﺪاي راه ﺣﻘﻴﻘﺖ و راﺳﺘﻲ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬


‫‪ ٨‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﭘﻴﺮوزي ﻳﻚ ﻋﻘﻴﺪه‬ ‫ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ‬ ‫دﻫﻢ ﺗﻴﺮﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1287‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ اول ژوﺋﻴﻪي ﺳﺎل ‪ 1908‬ﺷﻬﺮ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﻏﺮق ﺧﻮن و آﺗﺶ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﻨﮕﻲ ﻛﻪ از ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻗﺒﻞ ﺷﺮوع ﺷﺪهﺑﻮد ﻫﺮ روز ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺟﻨﮓزده در ﺗﺐ ﺑﺤﺮان‬ ‫دﺳﺖ و ﭘﺎ ﻣﻲزد‪ .‬ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺷﺎه ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺮوﻃﻪﻃﻠﺒﺎن ﻣﻲﺟﻨﮕﻴﺪ ﺳﻮاران اﻳﻞﻫﺎي ﺷﺮاﺑﻴﺎن و ﺷﺎﻫﺴﻮن‬ ‫ﺷﻬﺮ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻛﺮده و از ﺷﺮق و ﺟﻨﻮب دﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﻤﺒﺎران زده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ از ﻛﻮهﻫﺎي‬ ‫ﻣﻐﺮب و ﺷﻤﺎل ﺳﻮاره ﻧﻈﺎم ﻏﺎرﺗﮕﺮ در ﺣﺎل ﺗﻬﺎﺟﻢ و ﭘﻴﺸﺮوي ﺑﻮد‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﻫﺴﺘﻲ دﻫﻘﺎﻧﺎن ﻓﻘﻴﺮ را‬ ‫ﭼﭙﺎول ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﺎو و ﺑﺰﻏﺎﻟﻪ را ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻪﻣﺎﻧﺪهي اﻧﺒﺎر ﭘﻴﺎز را ﻣﻲدزدﻳﺪﻧﺪ و ﺣﺘﻲ از‬ ‫ﻣﺮغ و ﺟﻮﺟﻪي ﺑﻴﻮهزن و ﻳﺘﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﺒﺮﻳﺰ دود و ﺷﻌﻠﻪ از ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻏﺮق آﺗﺶ ﺑﻪ ﻫﻮا ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬ﺷﻠﻴﻚ ﺗﻔﻨﮓ و ﻏﺮﻳﻮ ﺗﻮپ و‬ ‫ﺑﻮي ﺑﺎروت در ﺳﺮاﺳﺮ ﺷﻬﺮ ﭘﺨﺶ ﺑﻮد‪ .‬در ﺟﻮيﻫﺎ و ﭘﻴﺎدهروﻫﺎ ﺧﻮن ﺟﺎري ﺑﻮد‪ .‬از اﺟﺴﺎد اﻧﺴﺎنﻫﺎ و‬ ‫ﻻﺷﻪﻫﺎي ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﻮي ﺗﻌﻔﻨﻲ ﻃﺎﻗﺖﻓﺮﺳﺎ ﺑﺮﻣﻲﺧﺎﺳﺖ و ﻫﻤﻪﺟﺎ را ﭘﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬آه و ﻧﺎﻟﻪي‬ ‫ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﻲﭘﻨﺎﻫﺎن ﻛﻪ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ و درد رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ ﻫﻤﻪﺟﺎ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺻﻮرتﻫﺎ‬ ‫رﻧﺞدﻳﺪه‪ ،‬اﺷﻚﻫﺎ روان و ﭼﺸﻢﻫﺎ ﺧﺴﺘﻪ و ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﭼﻬﺮهﻫﺎي ﻫﺮاﺳﺎن و ﺗﺎرﻳﻚ ﻣﺮدم ﺷﻬﺮ ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺮي از ﻳﺄس و اﻧﺪوه و ﻧﺎاﻣﻴﺪي ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻴﻦ و‬ ‫ﭼﺮوك ﻫﺮ ﭼﻬﺮه از ﻣﺮﮔﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻫﺮ ﻧﮕﺎه داس ﻣﻮﺣﺶ ﻋﺰراﻳﻴﻞ را ﻣﻲدﻳﺪ و ﻣﺮدم ﺑﺎ‬ ‫ﺻﻮرتﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ و ﭼﺸﻢﻫﺎي از ﺣﺪﻗﻪ در آﻣﺪه دﻧﺒﺎل ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻲ ﻳﺎ زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﺳﻮراﺧﻲ‬ ‫ﻣﻲﮔﺸﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﭘﻨﻬﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ و در اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺮگ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮ ﺳﻨﮕﻔﺮش ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ و روي دﻳﻮارﻫﺎي ﮔﻠﻲ و در ﮔﻮدالﻫﺎ ﺧﻮن ﺳﺮخ ﻏﻠﻴﻆ و ﻳﺎ‬ ‫ﺧﺸﻚﺷﺪهي ﻓﺮاوان دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ روح ﻫﺮ ﺑﻴﻨﻨﺪهاي را رﻧﺞ ﻣﻲداد‪ .‬ﺧﻄﺮ ﻣﺮگ ﺣﺘﻲ ﻣﺮدم ﻋﻠﻴﻞ‬ ‫را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻧﺠﺎت ﺟﺎن ﺧﻮد اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ در ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﺪهﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺪﺑﻴﻦ‪ ،‬از‬


‫‪ ٩‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻴﺰار و از ﺳﺎﻳﻪي ﺧﻮد در ﻫﺮاس ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺪر ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎدر اﺳﻴﺮ‬ ‫ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻓﺮزﻧﺪ ﺑﺪ ﻳﻤﻨﺶ‪ ،‬ﺑﺮادر ﺑﻪ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﺧﻮاﻫﺮش ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره او را در ﻗﻴﺪ و ﺑﻨﺪ ﻣﻲداﺷﺖ‪ ،‬و داﻣﺎد ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻋﺮوس ﻣﺤﺒﻮﺑﺶ ﮔﺮﻓﺘﺎر و ﮔﻮﻳﻲ ﻫﻤﻪ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺳﻴﺮ و ﻣﻨﺰﺟﺮ ﺷﺪهﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ درﺧﺸﺶ‬ ‫ﺧﻮد را‪ ،‬ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﺒﺴﻢ ﺧﻮد را‪ ،‬اﻓﻖ ﺧﻨﺪهي ﺧﻮد را و درﺧﺘﺎن ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺗﺎزﮔﻲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘّﻲ آب دﻳﮕﺮ دﻫﺎن و ﮔﻠﻮ را ﺧﻨﻚ ﻧﻤﻲﻛﺮد و ﻣﻴﻮه ﺑﻪ ذاﺋﻘﻪ ﺗﺎزﮔﻲ و ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻧﻤﻲداد‪ .‬ﻫﺮ‬ ‫ﺟﺎﻧﺪاري از ﻃﻨﻴﻦ ﺷﻠﻴﻚ و ﺻﻔﻴﺮ ﮔﻠﻮﻟﻪاي ﻣﻀﻄﺮب ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬وﺣﺸﺖ ﻣﺮگ و ﻧﺎﺑﻮدي ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻏﻠﺒﻪ‬ ‫ﻛﺮدهﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺻﺒﺢ ﻓﺮا رﺳﻴﺪه و ﻧﻮر ﺳﭙﻴﺪهدم‪ ،‬ﻗﻠّﻪي ﺑﺎﺷﻜﻮه ﺳﻬﻨﺪ را ﻧﻮراﻧﻲ و ﻣﺸﺘﻌﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪﺑﻮد‪ .‬ﻧﺴﻴﻤﻲ‬ ‫ﻛﻪ از ﻓﺮاز ﻛﻮه ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳﺰ ﻣﻲوزﻳﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﺷﻔﺎ دادن دلﻫﺎي‬ ‫ﺧﺴﺘﻪ و ﻗﻠﺐﻫﺎي ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻛﺎراﻳﻲ داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭘﺮﺗﻮان‪ ،‬و ﺑﻴﺪار ﺷﺪن ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺑﺎر‬ ‫دﻳﮕﺮ ﺻﺪاي آه و ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﻳﺎد ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن ﻣﺮدم ﺑﻪ آﺳﻤﺎن رﻓﺖ‪ ،‬ﺣﺎدﺛﻪ ﭼﻨﺎن ﻗﻠﺐ ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ وﺣﺸﺖ‬ ‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ در ﭘﺎﻫﺎ ﻗﺪرت اﻳﺴﺘﺎدن و در دﺳﺖﻫﺎ ﺗﻮان ﻛﺎرﻛﺮدن ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻧﻴﺮوﻳﻲ اﻫﺮﻳﻤﻨﻲ و‬ ‫ﭘﻠﻴﺪ ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي و ﺟﻨﮓ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﻴﺪ‪.‬‬ ‫از ﺑﻴﻢ ﻏﺎرﺗﮕﺮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﻬﺮ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ رﻋﻴﺖ دﻳﮕﺮ ﺧﻮارﺑﺎري ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻧﻤﻲآورد‪.‬‬ ‫ﭼﺎروادار از آوردن ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻮﻫﻨﺸﻴﻦ از آوردن ﻛﺮه و ﭘﻨﻴﺮ‪ ،‬دﻫﻘﺎن از آوردن ﮔﻨﺪم و ﺟﻮ‪ ،‬ﻛﺎه‬ ‫و ﻋﻠﻒ ﻳﺎ زﻏﺎل و ﭼﻮب دﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺎﺣﺒﺎن ﻣﺎل و اﺳﺘﺮ ﺟﺮأت داﺧﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺷﻬﺮ را‬ ‫ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﺮﺻﻪ ﺑﺮاي ﺗﺎراﺟﮕﺮان و ﺧﺮاﺑﻜﺎران ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪهﺑﻮد‪ .‬ﺗﺠ‪‬ﺎر ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻛﻪ ﺳﻮار ﺑﺮ اﻻغ و ﻗﺎﻃﺮ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ اﻛﻨﻮن ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ را ﺗﺮك ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ! اراﺑﻪﻫﺎي دوﻟﺘﻤﻨﺪان و‬ ‫ﺧﺎﻧﻢﻫﺎﻳﺸﺎن دﻳﮕﺮ از ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﺷﺸﻜﻼن و ﺧﻴﺎوان ﮔﺬر ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬داروﻏﻪﻫﺎ و ﻋﺴﺲﻫﺎ و‬ ‫ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﻣﺴﻠّﺢ دﻳﮕﺮ در ﻛﻮﭼﻪﻫﺎي ﻃﻮﻳﻞ و ﻣﺎرﭘﻴﭻ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﮔﺸﺖ ﻧﻤﻲزدﻧﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﺷﻬﺮ ﻋﺮﺻﻪي‬ ‫ﺟﻮﻻن ﻃﻠّﺎب‪ ،‬ﺟﺎﻧﺒﺎزان‪ ،‬اﻋﻀﺎي اﻧﺠﻤﻦ و ﺟﺎنﻓﺪاﻳﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﻫﻤﻪﻛﺎره ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬


‫‪ ١٠‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻣﻴﺪانﻫﺎ و ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻛﻠّﻲ از ﻣﺮدم ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ ﻫﺮﮔﺰ در آنﻫﺎ آدﻣﻲ راه ﻧﺮﻓﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻮض ﺳﻨﮕﺮﻫﺎ و ﻣﺎﻧﻊﻫﺎﻳﻲ در ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ ﮔﺬارده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ را از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫در ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ ﺗﻮپﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭼﻴﺪه‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن و ﺟﺎﺳﻮﺳﺎن ﻛﺸﻴﻚ ﻣﻲدادﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﺎن ﺣﺎﻻ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ دﺷﻤﻦ ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬ﻟﺸﮕﺮﻳﺎن ﺷﺎه و ﻏﺎرﺗﮕﺮان‬ ‫ﺷﺎﻫﺴﻮن و ﺷﺮاﺑﻴﺎن ﭘﺎﻳﺪاري و از ﺧﻮد دﻓﺎع ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺣﺰاب داﺧﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺧﻮد را‬ ‫ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن ﻣﺸﺮوﻃﻪﺧﻮاه و دﻳﮕﺮ ﻃﺮﻓﺪاران‬ ‫ﺷﺎه )اﺳﻼﻣﻴﻪ(‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻣﺎﻧﻊ ﻧﻤﻲﮔﺸﺖ ﻣﺮدم ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ دﺷﻤﻦ ﺧﺎرﺟﻲ را ﺣﺪ‪‬‬ ‫اﻛﺜﺮ ﺗﺎ ﺳﻪ روز ﻣﺘﻔﺮّق ﺳﺎﺧﺘﻪ از ﺷﻬﺮ ﻓﺮاري ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮادر روي ﺑﺮادر‬ ‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺳﻼح ﺑﻪ دﺳﺖ آورده ﺑﺎ دﻳﮕﺮي در ﺟﻨﮓ و ﻧﺒﺮد ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﻨﮓ و‬ ‫ﺧﻮنرﻳﺰي در ﻧﺎﺣﻴﻪاي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﺳﺦ ﻃﻮل‪ ،‬و ﻧﻴﻢ ﻓﺮﺳﺦ ارض‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ از ﺑﺎغ ﺻﺎﺣﺒﺪﻳﻮاﻧﻲ ﺗﺎ‬ ‫ﭘﻞ ﻋﻠﻲ و از داﻣﻨﻪي ﻛﻮهﻫﺎي ﻋﻴﻦاﻟﺰﻳﺘﻞ ﺗﺎ دﺷﺖ ﻻﻟﻪ اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻏﺎرﺗﮕﺮان از‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﻪ ﭼﭙﺎول ﭘﺮداﺧﺘﻪ دﺳﺘﺸﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮن ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﺎن ﻣﻲآﻟﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺎﻻ آﻣﺪن آﻓﺘﺎب‪ ،‬ﺧﺮسﻫﺎي ﻛﻮﻫﻲ و ﮔﺮگﻫﺎي وﺣﺸﻲ ﺗﺎزه ﭘﺎﻳﺸﺎن را از ﻛﻮﭼﻪﻫﺎ و‬ ‫ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ دو ﻧﻔﺮ ﺳﻴﺪ و ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﻃﻠﺒﻪ از ﺧﺎﻧﻪي ﻣﺠﻠّﻞ ﻣﺠﺘﻬﺪ‬ ‫ﺑﻴﺮون آﻣﺪه‪ ،‬از روي ﭘﻞ ﻛﻔﺘﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﻴﻼب ﻛﻨﺪ زده ﺷﺪه ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻨﻄﻘﻪي ﺷﺸﻜﻼن‬ ‫رواﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤ‪‬ﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﺳﻴﺎه ﺑﺮ ﺳﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻔﻨﮓﻫﺎي ﻣﺴﻴﻦ ﺑﺮ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ و زﻳﺮ‬ ‫ﻛﻤﺮﺷﺎن ﺧﻨﺠﺮﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺪمﻫﺎﻳﺸﺎن آﻫﺴﺘﻪ و ﭘﺮاﺣﺘﻴﺎط ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮ و ﺻﺪاﻳﻲ راه‬ ‫ﻧﻤﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻮﺷﻴﺎري و ﻣﺮاﻗﺒﺖ راه ﻣﻲﭘﻴﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬راﻫﺸﺎن را از ﻛﻮﭼﻪﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻚ و ﭘﺮ ﭘﻴﭻ و‬ ‫ﺧﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﻳﺮا از ﻣﺸﺮوﻃﻪﻃﻠﺒﺎن ﺑﻴﻢ داﺷﺘﻨﺪ و ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻣﺒﺎدا اﺳﻴﺮ آنﻫﺎ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚ ﻛﺎرواﻧﺴﺮاي ﻣﺠﻴﺪاﻟﻤﻠﻚ ﻳﻜﻲ از ﺳﺎدات ﻛﻪ ﺳﺮدﺳﺘﻪي ﮔﺮوه ﺑﻮد رو ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از‬ ‫ﻃﻠﺒﻪﻫﺎ ﻛﺮده ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬ ‫‪ -‬ﺟﻌﻔﺮ ﻣﻲداﻧﻲ ﻣﻨﺰل آن ﻛﺎﻓﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ‪ .‬آن ﻣﺮﺗﺪ ﻛﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ‪ ‬‬


‫‪ ١١‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ ﻣﻦ دﻛّﺎﻧﺶ را ﺑﻠﺪم وﻟﻲ ﺧﺎﻧﻪاش را ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﺠﺎﺳﺖ‪ .‬‬‫ﺳﻴ‪‬ﺪ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﻪ ﭼﻪ درد ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮرد‪ ،‬اﻵن دﻛﺎﻧﺶ را ﺑﺎز ﻛﺮده‪ .‬‬‫ ﺟﺮأت و ﺟﺴﺎرت اﻳﻦ ﻣﺮدﻛﻪ را ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ در اﻳﻦ اوﺿﺎع و اﺣﻮال رﻓﺘﻪ دﻛﺎن را ﺑﺎز ﻛﺮده‪ .‬‬‫ﺟﻌﻔﺮ در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ او آدم ﭘﺮ دل و ﺟﺮأﺗﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ از ﺑﻤﺐ و ﺧﻤﭙﺎره ﻫﺮاﺳﻲ ﻧﺪارد و ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ‬‫زﻧﺪﮔﻲاش ﻫﻢ ﻛﻪ ﺷﺪه دﻛﺎﻧﺶ را ﻫﺮ روز ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن درﻣﺎﻧﺪه و‬ ‫ﺑﻴﭽﺎرهاش ﺧﻮراك و ﺳﻮﺧﺖ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬‬ ‫ﻫﺎﺷﻢ ﻃﻠﺒﻪ وﺳﻂ ﺣﺮف او ﭘﺮﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺑﺎ ﮔﻮش ﺧﻮد ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ آن ﻣﺮﺗﺪ ﺑﻲدﻳﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎي‬‫ﺷﺎﻫﺴﻮنﻫﺎ و ﺷﺮاﺑﻴﺎن ﮔﻠﮕﻮن دﻓﻦ ﺷﻮﻳﻢ ﺗﺎ از آه و ﻧﺎﻟﻪي ﺟﺎﻧﺴﻮز ﻫﻢﻣﻴﻬﻨﺎن دلرﻳﺶ‬ ‫ﮔﺮدﻳﻢ‪ .‬‬ ‫ﭘﺲ از آﻧﻜﻪ ﻗﺪري در ﺳﻜﻮت راه رﻓﺘﻨﺪ ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬ ‫ آﺧﺮ آﻗﺎ ﻛﺎﻇﻢ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﺣﺮف ﺣﻘﻴﻘﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ‪ ‬‬‫ ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ! دروغ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﭼﺸﻢﻫﺎي ﺧﻮد دﻳﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻫﺸﺖ زن ﻓﻘﻴﺮ‪،‬‬‫ﻣﺠ‪‬ﺎﻧﻲ ﻧﺎن و ﻟﭙﻪ و ﺑﺎﻗﻼ و ﻛﻠﻢ و ذﻏﺎل داد‪ ،‬و ﮔﻔﺖ ﺑﺮوﻧﺪ آﺷﻲ ﺑﭙﺰﻧﺪ و ﺑﭽﻪﻫﺎي‬ ‫ﻣﻌﺼﻮﻣﺸﺎن را از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﻧﺠﺎت ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﭽﻪﻫﺎي ﮔﺮﺳﻨﻪ و ﻓﻘﻴﺮ ﺷﻜﺮ ﺣﻠﻮا و‬ ‫ﻛﺸﻤﺶ ﻣﻲداد ﺗﺎ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲﺷﺎن ﺗﺨﻔﻴﻒ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬‬ ‫ﻫﺎﺷﻢ ﮔﻔﺖ‪:‬‬


‫‪ ١٢‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺠﻴﺒﻪ‪ .‬ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺷﻮد ﭼﻨﻴﻦ آدم از ﺧﻮدﮔﺬﺷﺘﻪاي را ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮد و ﺗﻮي‬‫ﮔﺮﻓﺘﺎري اﻧﺪاﺧﺖ؟ ‪ ‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ ﻣﻮﺳﻲ ﺟﻮاب داد‪:‬‬ ‫ آﻗﺎ ﻫﺎﺷﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ درﺑﺎرهي او ﺧﻴﻠﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪهام‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﻜﻪ‬‫ﻣﻮاﻇﺐ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﻮﻟﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮراك و ﺳﻮﺧﺖ ﻣﺠﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻋﻠﺘﻲ دارد‪ .‬ﻋﻠﺘﺶ ﻫﻢ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ‬ ‫ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﺧﻮدش و ﻋﻘﻴﺪهي ﺧﻮدش ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را از دﻳﻦ و اﻳﻤﺎﻧﺸﺎن ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺎﻓﺮ ﻫﺮ ﻣﺎه ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺗﻮﻣﺎﻧﻲ از ﻫﻢﻣﺴﻠﻜﺎﻧﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ از اﻳﻦ راه ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﭘﻴﺮوان‬ ‫ﺑﺎب ﺑﻴﺎﻓﺰاﻳﺪ‪ .‬ﺑﻴﻦ ﻣﺮدم ﻓﻘﻴﺮ و ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺷﺸﻜﻼن داﻣﻲ از ﺗﺰوﻳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺗﺎ اﺑﻠﻬﺎن را از‬ ‫دﻳﻦ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬‬ ‫ ﺳﺮ در ﻧﻤﻲآورم‪ .‬ﺗﺎﺟﺮﻫﺎي رﻗﻴﺐ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ آﻗﺎ از او ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ‬‫ﺳﻨﮕﺴﺎرش ﻛﻨﻨﺪ ﭼﺮا ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﻓﻘﺮا ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ او ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﺮدم ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫آنﻫﺎ را ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﻜﺸﺪ ﭼﺮا ﺗﺎﺟﺮﻫﺎي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺮدم را ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ‬ ‫او رو ﻧﻴﺎورد‪ .‬آﻳﺎ ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﺎن ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز‪ ،‬روزﮔﺎري ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻣﮕﺲ روي ﻫﻢ ﻣﻲﻣﻴﺮﻧﺪ ﻳﻚ ﺑﻴﭽﺎرهاي را ﻛﻪ ﻛﺎر ﻧﻴﻜﻲ از دﺳﺘﺶ ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ ﻣﺤﻜﻮم‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﺑﺎ ﻧﻴﺸﺨﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻛﺪام ﻛﺎر ﻧﻴﻚ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ ﻫﻤﻪاش دروغ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ از ﻋﺰراﻳﻴﻞ ﻣﻲﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر‬‫ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري و ﻛﻤﻚ داﺷﺖ؟ ﺗﺎزه ﻛﻤﻚ ﻫﻢ ﺑﻜﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ آدم ﻣﺆﻣﻦ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ ﺑﻤﻴﺮد‬ ‫وﻟﻲ از ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻛﻪ اﻧﺒﻴﺎء وﻋﺪه دادهاﻧﺪ ﺧﻮدش را ﻣﺤﺮوم ﻧﻜﻨﺪ‪ ،‬آدم ﺳﺎلﻫﺎ ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ‬ ‫ﺑﻜﺸﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ اﻳﻦ ﮔﻤﺮاهﻫﺎ اﺳﻴﺮ ﺷﻴﻄﺎن ﺑﺸﻮد‪ .‬‬ ‫ﺷﻴ‪‬ﺪ ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬


‫‪ ١٣‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ اﺻﻼً ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻗﺒﻮل ﻛﻨﻴﻢ؟ ﻣﺴﺌﻮل ﻫﻤﻪ در ﺑﺎرﮔﺎه ﻋﺪ اﻟﻬﻲ‬‫ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻋﺎﻟﻴﻘﺪر ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺣﻖ و ﺑﺎﻃﻞ ﺑﺎ اوﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ آﻗﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻜﻢ‬ ‫ﺷﺮﻋﻲ ﺑﺪﻫﺪ و ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻫﻤﻪ را ﻣﻌﻠﻮم ﺳﺎزد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﻛﺎري ﻛﻪ ازﻣﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪاﻧﺪ اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬‬ ‫ﻛﺎﻇﻢ در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﺣﺮﻓﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻋﻬﺪهي ﺗﻮ ﺑﺮآﻣﺪ‪ .‬ﻣﻲﺑﺮﻳﻤﺶ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ آﻗﺎ ﭼﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ‬‫ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬‬ ‫دوﺑﺎره ﺳﻜﻮت ﺑﻴﻦ آنﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺑﻪ راه ﺧﻮد اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ از ﺑﺎزارﭼﻪ‬ ‫ﻣﻲﮔﺬﺷﺘﻨﺪ ﺗﻤﺎم دﻛﺎنﻫﺎ را ﺑﺴﺘﻪ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘّﻲ دﻛﻪاي ﺑﺎز ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻮﺗﻮن ﺑﺨﺮﻧﺪ و ﭼﭙﻘﺸﺎن‬ ‫را ﭼﺎق ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﺳﻮت و ﻛﻮر اﺣﺴﺎس راهرﻓﺘﻦ در ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن را ﺑﻪ‬ ‫آدم ﻣﻲداد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺳﮓﻫﺎي وﻟﮕﺮد و ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻛﻪ از ﻻﻏﺮي ﺷﻜﻤﺸﺎن ﺑﻪ ﭘﺸﺘﺸﺎن ﭼﺴﺒﻴﺪه ﺑﻮد ﺗﻨﺒﻞ و‬ ‫ﺑﻲﺣﺎل ﺳﺮﺷﺎن را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ دﻳﺪن ﻋﻤﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻋﺒﺎﻫﺎي ﺳﻴﺎه اﻳﻦ ﮔﺮوه دوﺑﺎره ﺑﺎ ﺑﻲﺗﻮﺟﻬﻲ و‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﺮ ﺳﺮﺷﺎن را ﺑﺮ روي ﭘﺎ ﮔﺬارده ﭼﺸﻤﺸﺎن را ﻣﻲﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ آن ﺣﻴﻮانﻫﺎي زﺑﺎنﺑﺴﺘﻪ ﻧﻴﺰ‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﮔﺮوه ﭼﻴﺰي ﻃﻠﺐ ﻛﺮدن ﻛﺎري ﺑﻴﻬﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﺮوه ﺳﺎدات و ﻃﻼب ﺳﺮاﻧﺠﺎم از ﺷﺎﻫﺮاه ﺷﺸﻜﻼن ﮔﺬﺷﺘﻪ و از ﻛﻮﭼﻪي ﺷﻴﺪار ﺑﻪ ﻃﺮف ﭼﭗ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ از راﻫﻲ ﻛﺞ و ﻣﻌﻮج ﮔﺬﺷﺘﻪ و وارد ﻣﻴﺪان ﺑﺰرﮔﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دﻛﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ از دو ﭘﻴﺪا‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻢﻛﻢ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪﻧﺪ ﻣﺘﻮﺟ‪‬ﻪ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ دﻛﺎن را ﺑﺎز ﻛﺮده‪ ،‬ﺟﻠﻮي آن را آب و ﺟﺎرو‬ ‫ﻛﺮده‪ ،‬ﭘﻴﺶﺑﻨﺪي ﺟﻠﻮي ﺧﻮد آوﻳﺰان ﻧﻤﻮده و روي ﭼﺎرﭘﺎﻳﻪاي ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﻣﺸﻐﻮل ﭼﭙﻖ ﻛﺸﻴﺪن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫دﻳﺪن آراﻣﺸﻲ ﻛﻪ در ﺻﻮرت او ﺑﻮد و ﻧﺸﺴﺘﻨﺶ ﺑﻪ آن ﻃﺮز آرام و ﺧﻮﻧﺴﺮد‪ ،‬درون ﻃﻼب و ﺳﺎدات را‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﻴﺮياش آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ دﭼﺎر آﺷﻮب ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﻪ در دﻟﺸﺎن رﺣﻢ اﻓﺘﺎد‪ ،‬و در اﻋﻤﺎق‬ ‫ﻗﻠﺒﺸﺎن ﻫﺰاران ﺳﺆال و ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﻫﺰاران ﭼﺮا ﺟﻠﻮﻳﺸﺎن ﺳﺒﺰ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮﻫﺎ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻋﻘﻴﺪهﻫﺎ‬ ‫و ﺗﺮدﻳﺪﻫﺎي ﻓﺮاوان در دﻟﺸﺎن راه ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬


‫‪ ١٤‬‬ ‫‪ ‬‬

‫آﻳﺎ ﺑﺮاﺳﺘﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻋﻄّﺎر ﻣﺮدي ﻧﻴﻜﻮﻛﺎر و اﻧﺴﺎﻧﺪوﺳﺖ ﺑﻮد ﻳﺎ ﻳﻚ ﻛﻼهﺑﺮدار ﺑﺪﻛﺮدار ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻓﺮﻗﻪاي ﻧﻮ‪ ،‬ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ را دﭼﺎر وﺳﻮﺳﻪ‪ ،‬و اﻓﻜﺎرﺷﺎن را زﻫﺮآﮔﻴﻦ و ﻣﺴﻤﻮم ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ‪ .‬آﻳﺎ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺧﻮد ﻧﻴﺰ در اﺷﺘﺒﺎه ﻧﺒﻮدﻧﺪ؟ اﮔﺮ ﺑﺎب و دﻳﻨﺶ ﺑﺮ ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ؟ آﻳﺎ ﺑﺎب ﻫﻤﺎن اﻣﺎم زﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ اﺳﻼم را دوﺑﺎره ﺣﻴﺎت ﺗﺎزه ﺑﺨﺸﺪ و ﺟﻬﺎن را از ﭼﻨﮓ ﻏﺎرﺗﮕﺮان و ﻣﺎلاﻧﺪوزان رﻫﺎﻳﻲ ﺑﺨﺸﺪ؟‬ ‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓﻜﺎر ﭼﻨﺎن ﺑﺮ ﺳﺎدات و ﻃﻼب ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬارده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣ‪‬ﻬﺮ ﺳﻜﻮت ﺑﺮ ﻟﺐ ﻧﻬﺎده‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﺣﺮف ﻧﻤﻲزدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ از ﻧﮕﺎه ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا اﻓﻜﺎر ﺧﻮد را‬ ‫ﺑﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻻت دروﻧﻲ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ راه ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬از ﻫﻢ ﺗﺮس داﺷﺘﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﻛﺪام‬ ‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ دوﺳﺘﺶ ﺑﻪ اﻓﻜﺎر دروﻧﺶ ﭘﻲ ﺑﺮد‪ .‬آﻫﺴﺘﻪ و ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر ﭘﻴﺶ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ اﻣﺎ در دل‬ ‫ﻣﺮد‪‬د ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪهﺷﺎن ﮔﺬارده ﺷﺪه درﺳﺖ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺮف‬ ‫ﻣﺠﺘﻬﺪ را ﺗﺎ ﭼﻘﺪر ﺑﺎﻳﺪ اﻃﺎﻋﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺗﺎرﻳﻚ و ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﻛﺎري ﻛﻪ ﺷﺮوع ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻴﻢ‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ دﭼﺎر اﻳﻦ اﻓﻜﺎر ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﺧﻮد آﻣﺪ و ﻓﻜﺮ ﻛﺮد‪ :‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻄﺎن‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎز ﻗﺼﺪ ﻓﺮﻳﺐ دادن ﻣﺮا دارد‪ ،‬ﭼﺮا ﺣﺮف آﻗﺎ را ﻗﺒﻮل ﻧﻜﻨﻢ؟ ﺑﻪ ﻓﺮض ﻛﻪ دﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﺮﮔﺮدم و اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻧﺒﺮم‪ ،‬ﺧﻮب ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻦ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ‪ .‬از‬ ‫ﭼﺸﻤﺶ ﻣﻲاﻓﺘﻢ و ﻣﺮا از دﺳﺘﮕﺎﻫﺶ ﻃﺮد ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬از ﻫﻤﻪي اﻳﻦﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﺑﻲﻫﺎ ﻛﻪ ﺷﺐ و‬ ‫روز ﺑﺮ ﺿﺪ‪ ‬ﺷﺮع ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺷﻌﺎر ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺣﺮﻓﺸﺎن ﺑﻲاﺳﺎس اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﺪي ﻣﻮﻋﻮد ﺑﺎﻳﺪ از‬ ‫ﺟﺎﺑﻠﻘﺎ و ﺟﺎﺑﻠﺴﺎ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻧﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﭼﻮن ﺑﺎب از ﻳﻚ زن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ زاﻳﻴﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻬﺪي ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻜﻮه و ﺟﻼل‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮ دﻧﻴﺎ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻜﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺎب ﻣﻬﺪي ﻣﻮﻋﻮد ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺒﺮﻳﺰ از ﺷﻴﺦاﻻﺳﻼم‬ ‫ﺳﻴﻠﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮرد و ﺗﻴﺮﺑﺎران ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻧﻪ! اﻳﻤﺎن ﻣﻦ ﺳﺴﺖﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ واﻗﻌﺎً ﺧﺪاﻳﻲ ﻫﺴﺖ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫و ﺷﺮﻋﺶ ﻫﻤﺎن ﻗﺎﻧﻮن و ﺷﺮع ﻣﺠﺘﻬﺪ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻫﻢ ﺧﺪاﻳﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﻦ ﭼﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺮفﻫﺎي‬ ‫ﭘﻮﭼﻲ ﻣﺜﻞ وﺟﺪان و اﻧﺴﺎﻧﻴ‪‬ﺖ ﺧﻮد را از ﻣﻘﺎم و ﭘﻮل ﻣﺤﺮوم ﻛﻨﻢ و زن و ﻓﺮﻧﺪم را ﺳﻴﺎهﺑﺨﺖ ﺑﺴﺎزم؟‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ وﻗﺘﻲ از اﻳﻦ اﻓﻜﺎر ﺑﻪ ﺧﻮد آﻣﺪ ﺑﻪ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬


‫‪ ١٥‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ رﻓﻘﺎ ﺧﻮب ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﺷﻴﻄﺎن ﭼﻘﺪر ﻣﺮﻣﻮز و ﺑﻲﺳﺮ و ﺻﺪاﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻨﺎن‬‫راﺣﺖ و آرام ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﻫﺮﮔﺰ در ﻋﻤﺮش ﻛﺎر ﺑﺪي ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻧﺸﺪه‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﭼﻬﻞ ﻧﻔﺮ ﭘﻴﺶ ﻣﺠﺘﻬﺪ از او ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ او آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺎب ﺧﻮاﻧﺪه و ﺑﺎ‬ ‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ ﻋﻘﻞ زن و ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﺸﺎن را دزدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ ﻣﻮﺳﻲ و ﻃﻠّﺎب ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن رﺿﺎ ﮔﻮش دادﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﻪ او ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻧﺪاد‪.‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از رﺳﻴﺪﻧﺸﺎن ﭼﻨﺪ زن وارد دﻛﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ دو ﻃﻔﻞ ﻧﻴﺰ وﺳﻂ آنﻫﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ‬ ‫ﻣﺸﻐﻮل وزن ﻛﺮدن اﺟﻨﺎس و دادن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ زنﻫﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻘﺪ و ﻧﺴﻴﻪ و ﮔﺎﻫﻲ ﻫﻢ راﻳﮕﺎن‪ .‬زنﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻗﻴﺎﻓﻪي ﻣﺎﺗﻢزده و ﭘﺮ ﺗﺮدﻳﺪ وارد دﻛﺎن ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﻳﻨﻚ اﻣﻴﺪوار و ﻣﺘﺒﺴ‪‬ﻢ از در ﺑﻴﺮون ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺮوه ﻃﻠّﺎب ﻛﻪ ﺑﻪ در دﻛﺎن رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﻓﺮﻳﺎدزﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ اﺑﺮاﻫﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮوﻳﻢ ﭘﻴﺶ آﻗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻛﺎر دارﻧﺪ‪ .‬‬‫ﺻﺎﺣﺐ دﻛﺎن ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ دﺳﺘﭙﺎﭼﻪ ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﺧﻴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮرﺗﺎن ﻛﺪام آﻗﺎﺳﺖ؟ ‪ ‬‬‫ ﺣﻀﺮت ﺣﺎج ﻣﻴﺮزا ﺣﺴﻦآﻗﺎ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻛﻪ در ﻣﺤﻜﻤﻪي ﺷﺮع ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬‬‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﺎ ﺻﺪاﻳﻲ آزرده و اﻧﺪوﻫﻨﺎك ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺷﺎﻛﻲ ﻧﺪام‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻫﻢ ﻣﻐﺮوض ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﻫﻢ دﻋﻮا ﻧﻜﺮدهام‪ ،‬ارﺛﻴﻪ ﻫﻢ ﻧﺪارم‬‫ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ ﻣﻮﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﻨﺪي ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﻲﮔﻨﺎه ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ آﻗﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻮ را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬‬‫ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب‪ ،‬وﻟﻲ آﻗﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ زﺣﻤﺘﻲ ﺑﺪﻫﺪ ﻳﻜﻲ از آدمﻫﺎﻳﺶ را‬‫دﻧﺒﺎل ﻣﻦ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬ﺧﻮدم ﻣﻲآﻣﺪم‪ .‬‬


‫‪ ١٦‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﺟﻌﻔﺮ وارد دﻛﺎن ﺷﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ دﻳﺮوز ﻋﺼﺮ دﻧﺒﺎﻟﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﻧﻴﺎﻣﺪي‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻳﻢ ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ‬‫ﻛﻪ اﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﺑﻴﺎﻳﻲ ﻛﺸﺎنﻛﺸﺎن ﻣﻲﺑﺮﻳﻤﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪي اﺳﻼم زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻓﺮﻣﺎن آﻗﺎ را زﻣﻴﻦ ﺑﮕﺬارد ﺳﺮ و ﻛﺎرش ﺑﺎ زور ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ وﻗﺘﻲ ﺗﻔﻨﮓ ﻣﺴﻴﻦ ﺟﻌﻔﺮ و آﻣﺎدﮔﻲ او را ﺑﺮاي ﺑﻴﺮون راﻧﺪﻧﺶ از دﻛﺎن دﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻟﺮزﺷﻲ‬ ‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺄﺳﻒ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ اﻟﺴ‪‬ﺎﻋﻪ ﻣﻲآﻳﻢ‪ .‬‬‫ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ و ﺧﻮاﺳﺖ او را ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ روﻳﺶ را ﺑﻪ ﻃﺮف رﺿﺎ‬ ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ آﻗﺎ ﺟﺎن‪ ،‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺪﺑﺨﺖﻫﺎ ﺧﻮارﺑﺎر ﺑﺪﻫﻢ‪ ،‬دﻛﺎﻧﻢ را ﺑﺒﻨﺪم‪ ،‬آنﮔﺎه در ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ‬‫ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﻣﻲآﻳﻢ‪ .‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﺗﻮ از دﻛﺎن ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺮون و راه ﺑﻴﻔﺖ ﺑﺮوﻳﻢ‪ ،‬آﻗﺎ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻓﺘﻮي داده ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ دﻛﺎﻧﺖ را‬‫ﺗﺎراج و وﻳﺮان ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬‬ ‫و ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺮف داﺧﻞ ﺷﺪه و ﻳﻘﻪي اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﺲ ﮔﺮدﻧﻲ او را از دﻛﺎن ﺑﻴﺮون‬ ‫اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ و دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ زﻧﺪن ﺳﻴﻠﻲ و ﻟﮕﺪ ﺑﻪ ﺟﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ ﻣﻮﺳﻲ دﺧﻞ دﻛﺎن را ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪ و ﭘﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﺳﻴﺎه را ﺑﻪ ﺟﻴﺐ رﻳﺨﺖ‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ‬ ‫وارد دﻛﺎن ﺷﺪ و ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬از ﭘﺸﺖ ﻳﻜﻲ از ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪي ﻛﺎﻏﺬي را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪه‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ آن اﻧﺪاﺧﺖ‪ ،‬آنﻫﺎ را در ﭘ‪‬ﺮِ ﺷﺎﻟﺶ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮد و ﺧﻮش و ﺧﺮّم از‬ ‫دﻛﺎن ﺑﻴﺮون آﻣﺪ‪.‬‬


‫‪ ١٧‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آﻣﺪن ﻃﻠّﺎب و ﺳﻴ‪‬ﺪﻫﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺟﻠﻮي دﻛﺎن ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ دﻳﺪن‬ ‫اﻳﻦ وﺿﻊ ﺟﺮأت ﭘﻴﺪا ﻛﺮده وارد دﻛﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا آﻫﺴﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﻳﺎ ﻋﺠﻠﻪ ﺑﻪ اﺟﻨﺎس ﺣﻤﻠﻪور‬ ‫ﮔﺮﻳﺪﻳﺪه‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻏﺎرت ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮد را روي اﺟﻨﺎس ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را از دﺳﺖ ﻫﻢ ﻣﻲﻗﺎﭘﻴﺪﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻨﻪ و ﻟﮕﺪ ﻣﻲزدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ ﭼﻨﮓ آورده ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎز‬ ‫دواندوان و ﻧﻔﺲزﻧﺎن ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ و ﭼﭙﺎول را اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﺎ ﺿﺮﺑﻪﻫﺎي ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﻣﻲراﻧﺪﻧﺪ و ﻣﺮدم‪ ،‬ﻣﻐﺎزهي ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ دوﺳﺘﺪار‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ دوﺳﺘﺪار آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ از ﺟﺎﻧﺶ ﺑﺮاي راﺣﺘﻲ آﻧﻬﺎ درﻳﻎ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻣﻲﭼﺎﭘﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮارﺑﺎر و ﺧﻮراﻛﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﭙﺎول رﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻴﺰﻫﺎ و ﻛﺸﻮﻫﺎ و ﻗﻔﺴﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺘّﻲ از‬ ‫ﺗﻴﺮﻫﺎي ﭼﻮﺑﻲ ﺳﻘﻒ ﻧﻴﺰ ﻧﮕﺬﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﻪ ﻏﺎرت ﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ زودي از آن دﻛﺎن ﺟﺰ ﭼﻬﺎر‬ ‫دﻳﻮار ﺧﺮاﺑﻪ و ﺗﻠﻲ از آوار ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﻪ ﻋﻤﺎرت ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻛﻪ در ﻣﺤﻠّﻪي ﺳﺮﺧﺎب واﻗﻊ ﺑﻮد ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﺎرت‪،‬‬ ‫ﭘﻨﺠﺮهﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﭘﻬﻨﻲ داﺷﺖ و ﻣﺠﺘﻬﺪ در ﻳﻜﻲ از اﻃﺎقﻫﺎي آن ﻣﺸﻐﻮل رﺳﻴﺮﮔﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ وارد ﻋﻤﺎرت ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﺰارش آوردن اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺣﺎﺟﻲ ﺳﺮش را از ﭘﻨﺠﺮه ﺑﻴﺮون آورد‬ ‫و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻛﻤﻲ ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻛﺎرم را ﺗﻤﺎم ﻛﻨﻢ‪ .‬‬‫ﺳﺎدات و ﻃﻠّﺎب‪ ،‬روي ﭘﻠّﻪﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﻋﻤﺎرت ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬آدمﻫﺎي ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻗﻠﻴﺎن و‬ ‫ﭼﺎي و ﭼﭙﻖ آوردﻧﺪ‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﻓﺸﺮده‪ ،‬ﻣﺘﺄﺛﺮ و اﻧﺪوﻫﻨﺎك ﻣﺘﻈﺮ ﺳﻮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد‬ ‫اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع‪ ،‬ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻣﻌﺮوف ﺗﺒﺮﻳﺰ در ﻋﻤﺎرت ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﺎﻳﺖﻫﺎ و ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺳﺮﮔﺮم ﻛﺎرﻫﺎي اﻣﻮر ﺣﺰب اﺳﻼﻣﻴ‪‬ﻪ ﺑﻮد‪ .‬رؤﺳﺎي ﺣﺰب ﻣﺜﻞ ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ‪ ،‬ﻣﻴﺮﻣﻨﺎف‪ ،‬آﻗﺎ ﻛﺮﻳﻢ‪،‬‬ ‫ﺷﺮﻳﻒاﻟﻌﻠﻤﺎ و دﻳﮕﺮان ﻫﺮ روز ﭘﻴﺶ او آﻣﺪه و راﺟﻊ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و اوﺿﺎع داﺧﻠﻲ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ‬


‫‪ ١٨‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻣﺸﺮوﻃﻪﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺤﺚ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻠﮕﺮافﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻣﻮر ﺣﺰب‬ ‫ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ ﻛﺠﺎﺳﺖ آن ﻣﺮﺗﺪ؟ ﺑﻴﺎرﻳﺪش ﭘﻴﺶ ﻣﻦ‪ .‬‬‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺟﻠﻮ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪه‪ ،‬روي ﭘﻠﻪﻫﺎي ورودي اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫آﻗﺎ دﺳﺖﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﺷﺎﻟﺶ زده ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﻜﻢ ﭘﻬﻦ و ﺑﺰرﮔﺶ از زﻳﺮ ﻋﺒﺎ ﺑﻴﺮون ﻣﻲزد و ﺧﺸﻢ و ﻧﻔﺮت از‬ ‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﻣﻲرﻳﺨﺖ‪.‬‬ ‫ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻠّﺖ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪﻫﺎ و ﻣﺮدم ﺧﻮراﻛﻲ ﻣﺠ‪‬ﺎﻧﻲ ﻣﻲدﻫﻲ؟ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻋﻘﻠﺸﺎن را‬‫ﺑﺪزدي؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﺧﻤﺲ و زﻛﺎت را ﺑﺎﻳﺪ او‪‬ل ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﺪﻫﻲ‪ ،‬و اﮔﺮ او اﺟﺎزه داد‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ اﻳﻦ ﻃﻮر در ﻣﺎل ﺧﻮدت ﺗﺼﺮف ﻛﻨﻲ؟ ‪ ‬‬ ‫ آﻗﺎ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه اﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻐﺎزهي ﻣﻦ ﺟﺰ ﻣﻘﺪاري ﺧﻮارﺑﺎر ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬‫ﻣﻦ ﻫﻢ آﻧﻬﺎ را ﻧﻘﺪ و ﻧﺴﻴﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ و آن ﻣﻲﻓﺮوﺷﻢ‪ ،‬آن ﻫﻢ ﺧﻴﻠﻲ ارزان و اﮔﺮ ﻓﻘﻴﺮي‬ ‫ﺑﻴﭽﺎرهاي آﻣﺪ ﻛﻪ ﭘﻮل ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻛﻤﻜﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻤﻜﺎرﻫﺎي ﻣﻦ ﻛﻪ اﻓﺘﺮا ﺑﻪ ﻣﻦ‬ ‫زدهاﻧﺪ از ﺣﺴﺎدتﺷﺎن اﺳﺖ‪ .‬‬ ‫ ﺗﻮ ﻣﺮدم را ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﻦ ﺷﻮراﻧﺪهاي‪ ،‬ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻪاي ﻛﻪ دﻫﻜﺪهﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﺎل ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل‬‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﺎراج اﻣﻮال رﻋﻴﺖ‪ ،‬ﻛﻴﺴﻪي ﺧﻮدم را ﭘﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺑﻪ دوﻟﺖ ﻧﻢ ﭘﺲ‬ ‫ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪ .‬‬ ‫ ﻧﻪ ﺣﻀﺮت آﻗﺎ‪ ،‬ﺧﻼف ﺧﺪﻣﺘﺘﺎن ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪام ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺮآن و ﺣﺪﻳﺚﻫﺎ ﺗﻤﺎم‬‫ﻣﻠﻚ زﻳﺮ ﺳﻠﻄﻪي اﺳﻼم ﺟﺰء ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل اﺳﺖ و ﻣﺎل ﻣﻠّﺖ اﺳﺖ‪ ،‬درآﻣﺪش ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪي‬ ‫ﻣﻠّﺖ ﺑﺮود ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪي دوﻟﺖ‪ .‬‬ ‫ ﭘﺲ اﻳﻦ ﻗﺒﺎﻟﻪﻫﺎ ﻛﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ ﺣﺮف ﻣﻔﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ ﻣﺮدم را ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﻛﻨﻲ و‬‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ دﻫﺨﺪاﻫﺎ اﻣﻼك ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﻣﺘﺼﺮف ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺣﻖّ رﻧﺠﺒﺮ را ﺿﺎﻳﻊ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﻋﻀﺮ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬‬


‫‪ ١٩‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ از ﺧﻮدم ﻧﮕﻔﺘﻪام‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪام از ﻗﺮآن و اﺣﺎدﻳﺚ ﮔﻔﺘﻪام‪ .‬‬‫ ﺷﻼق ﺑﺰﻧﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﺮدﻛﻪي ﺑﻲﺣﻴﺎ را‪ ،‬دﻧﺪانﻫﺎي اﻳﻦ ﺳﮓ را ﺗﻮي دﻫﺎﻧﺶ ﺑﺮﻳﺰﻳﺪ ﺗﺎ‬‫ﮔﺴﺘﺎﺧﻲ ﻧﻜﻨﺪ و دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ درس ﻧﺪﻫﺪ‪ .‬آﺧﺮ ﺗﻮ آﻳﻪﻫﺎي ﻗﺮآن را از ﻛﺠﺎ ﻣﻲﻓﻬﻤﻲ؟‬ ‫ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﻮي دﻫﺎن اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻮام ﺑﺰرﮔﺎن را ﻧﺎدﻳﺪه ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺎه اﺣﺘﺮام ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ و ﻧﻪ از ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺠﺘﻬﺪ اﻃﺎﻋﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬‬ ‫ آﻗﺎ ﭼﺮا ﻣﺮا ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﻠّﺎقزن ﻣﻲدﻫﻴﺪ؟ ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ رﺣﻢ ﻧﺪارﻳﺪ؟ ﺷﻤﺎ در ﭘﻴﺸﮕﺎه ﻋﺪل‬‫اﻟﻬﻲ اﻳﻦ ﺑﻲﻋﺪاﻟﺘﻲ را ﭼﻄﻮر ﺟﻮاب ﺧﻮاﻫﻴﺪ داد؟ ‪ ‬‬ ‫ ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﻮي ﺳﺮش‪ ،‬آﻧﻘﺪر ﺷﻠّﺎﻗﺶ ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﺻﺪاﻳﺶ ﺑﺒ‪‬ﺮد‪ .‬‬‫ﻣﺠﺘﻬﺪ داد ﻣﻲزد‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ اﻣ‪‬ﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﻘﺪر ﻓﺮﻳﺎد و ﺳﺮ و‬ ‫ﺻﺪا راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺣﺮفﻫﺎي او را درﺳﺖ ﺑﺸﻨﻮد‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﺎط ﺷﻠّﺎق‬ ‫زدن را آﻣﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻛﻮﺷﺶ ﻣﻲﻛﺮد ﺻﺪاﻳﺶ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﺮدم ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪» :‬آﺧﺮ ﻣﮕﺮ ﻧﻪ اﻳﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻠﻚ و زﻣﻴﻦ ﻣﺎل ﻫﻤﻪي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ از ﺑﺮﻛﺖ آن ﻫﻤﻪ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻛﻨﻨﺪ؟ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻳﻪي ﻗﺮآن اﻣﺮ ﻧﺸﺪه ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ اﺟﺎزهي ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از زﻣﻴﻦ رﻧﺠﺒﺮ را ﻧﺪارد ﺑﻪ ﺟﺰ ﻳﻚ‬ ‫ﻋﺸﺮ ﻛﻪ ﺣﻖ دوﻟﺖ اﺳﺖ؟«‬ ‫ آي ﺑﻲدﻳﻦ‪ .‬ﺑﺰﻧﻴﺪ آن ﻣﺮﺗﺪ را ﺗﺎ ﺧﻔﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮ ﻳﻚ ﺑﺎﺑﻲ ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺆﻣﻨﺎن را ﺑﺎ‬‫دروغ و دﻏﻞ ﺑﻪ دﻳﻦ ﺧﻮدت درآوري و ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼم را زﻳﺮ و رو ﻛﻨﻲ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮاروﺑﺎر و‬ ‫ﺧﻮراك‪ ،‬ﻓﻘﻴﺮﻫﺎ را ﮔﻤﺮاه ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ رﺷﻮه ﻧﺪادهام‪ .‬ﻣﻦ اﺟﺎزهي دﻋﻮت ﻛﺮدن ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮدم ﻧﺪارم‪ .‬‬‫ ﭘﺲ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻫﻤﻪ دروغ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﺑﺎﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻲ؟ ‪ ‬‬‫ ﻧﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬‬‫ اﮔﺮ ﺑﺎﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﻦ ﺑﺎب را‪ ،‬ﻧﺎﺳﺰا ﺑﮕﻮ‪ .‬زود‪ ،‬زود ﻓﺤﺶ ﺑﺪه و ﺧﻮدت را ﺧﻼص‬‫ﻛﻦ‪ .‬‬


‫‪ ٢٠‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺎﺳﺰا ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﺑﻪ ﺑﺎب ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﻴ‪‬ﺪ ﺑﻮد‪ ،‬از ﻧﺴﻞ و ﺳﻼﻟﻪي‬‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺑﻮد‪ .‬‬ ‫ اﮔﺮ او از ﺷﺠﺮهي ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ و اﻣﺎم ﺑﻮد از دﻳﻦ آﺑﺎ و اﺟﺪادش ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﺸﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻄّﻞ ﭼﻪ‬‫ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬زود ﺑﺎش ﻧﺎﺳﺰا ﺑﮕﻮ ﺑﻪ ﺑﺎب وﮔﺮﻧﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﺠﺎزاﺗﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﺤﻜﻮﻣﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﻣﺮگ‪ .‬‬ ‫ ﻣﻦ ﭼﻪ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻛﺮدهام ﻛﻪ ﻣﺮا ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﻣﻦ ﺑﻴﮕﻨﺎه ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ… ‪ ‬‬‫ ﺧﻔﻪ ﺷﻮ ﻻﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬دﻫﺎﻧﺖ را ﺑﺒﻨﺪ‪ ،‬‬‫ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ از روز ﺣﺴﺎب ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻲ؟ ﺧﺪا ﺧﻮدش ﻛﻴﻔﺮت را ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬‬‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ را روي زﻣﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻃﻠّﺎب و ﺳﺎدات ﺑﺎ ﺷﻼقﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﭼﺮﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺶ‬ ‫اﻓﺘﺎدﻧﺪ و آﻧﻘﺪر ﺑﺮ ﺳﺮ و روﻳﺶ زدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻔﺴﺶ ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز از ﺷﺪت ﺧﺸﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ در ﺟﺎي ﺧﻮد ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪ‪:‬‬ ‫ ﻛﺎر ﺗﻮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ دهﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﺎل ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ درﺳﺖ ﻣﺜﻞ آﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻲ‬‫زنﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﺎل ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻣﺮدم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻳﺰﻧﺪ‪ 2‬و آﻧﻬﺎ را ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺒﺎﻟﻪي دﻫﺎت‬ ‫ﻣﻦ ﻣﺜﻞ ﺻﻴﻐﻪﻧﺎﻣﻪي زنﻫﺎي ﻣﻦ ﻣﻌﺘﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اراﺟﻴﻒ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺑﻴﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ده روز ﭘﻴﺶ‬ ‫ﺟﻤﺎﻋﺖ را ﺷﻮراﻧﺪ و ﻣﺮدم ﻧﺎﺑﻜﺎر را ﺑﻪ ﻋﺼﻴﺎن ﻛﺸﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﻣﻦ ﻫﺠﻮم آوردﻧﺪ و‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻫﺮﭼﻪ داﺷﺘﻢ ﻏﺎرت ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬‬ ‫ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫‪ ‬‬

‫‪ -٢‬در ﻧﺴﺨﻪﯼ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺠﺎﯼ ﻓﻌﻞ "ﺑﺮیﺰﻧﺪ" ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩاﺳﺖ "ﺑﺮیﺰیﺪ" ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ دﺳﺘﻮرﯼ ﺑﺎ ﻓﻌﻞ ﺑﻌﺪ از ﺁن یﻌﻨﯽ "ﮐﻨﻨﺪ" ﺝﻮر در ﻧﻤﯽﺁیﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻝﻴﻞ‬ ‫اﺻﻼح ﺷﺪ‪.‬‬


‫‪ ٢١‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ آﻗﺎ ﺑﺒﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ درﻧﺪه ﻣﺠﺮم‪ 3‬اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﭼﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺘﻮي ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﻗﻲ‬‫ﺗﺒﻪﻛﺎران ﻋﺒﺮت ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬‬ ‫ﺑﻘﻴﻪي ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻧﻴﺰ ﻫﺮﻛﺪام ﭼﻴﺰي ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬ ‫ آﻗﺎ رﺣﻢ ﻧﻜﻦ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ آدم ﺗﺮﺣ‪‬ﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪه‪ ،‬رﺣﻢ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻧﺎﺟﻨﺲ ﮔﻨﺎه اﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺠﻠﻪ ﻛﻦ ﺗﺎ‬‫ﺳﻴﻪﻛﺎران ﻋﺒﺮت ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬‬ ‫ﻣﺠﺘﻬﺪ ﮔﻠﻮﻳﺶ را ﺻﺎف ﻛﺮد و ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪ‪:‬‬ ‫ آي ﻣﺮﺗﺪ! ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻦ‪ ،‬ﻋﻮدت ﻛﻦ ﺑﻪ ﺧﺪا‪ ،‬از درﮔﺎه ﺧﺪا ﻃﻠﺐ ﻣﻐﻔﺮت ﻛﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎب ﻟﻌﻨﺖ‬‫ﺑﻔﺮﺳﺖ و ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﻦ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ رﻳﺨﺘﻦ ﺧﻮن ﻛﺜﻴﻒ ﺗﻮ ﻧﺸﻮم‪ .‬‬ ‫و ﺑﺎز ﻣﺮدم از ﻫﺮ ﺳﻮ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزدﻧﺪ‪:‬‬ ‫ آﻗﺎ ﻣﺮﺗﺪ را ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺸﺖ ﺗﺎ ﺑﻘﻴ‪‬ﻪ را از راه ﺑﺪر ﻧﺒﺮد‪ .‬‬‫ﻣﺠﺘﻬﺪ اداﻣﻪ داد‪:‬‬ ‫ اي ﺧﺒﻴﺚ ﻣﻲﺷﻨﻮي؟ ﺑﻪ ﺑﺎب ﻧﺎﺳﺰا ﺑﮕﻮ‪ ،‬ﻧﻔﺮﻳﻨﺶ ﻛﻦ‪ .‬‬‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺑﺎﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬واﻧﮕﻬﻲ ﻣﻦ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﺪ ﻧﮕﻔﺘﻪام و ﻛﺴﻲ را ﻧﻔﺮﻳﻦ‬‫ﻧﻜﺮدهام ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺑﺎب را ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﻨﻢ‪ .‬‬ ‫ اﮔﺮ ﺑﺎﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻲ ﭘﺲ ﭼﺮا ﻓﺤﺶ ﻧﻤﻲدﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﺎب‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﻲ ﻫﺴﺘﻲ؟ ‪ ‬‬‫ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎن واﻗﻌﻲ‪ .‬‬‫ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﺣﺮﻓﺶ دوﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫‪ -٣ ‬در ﻧﺴﺨﻪﯼ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺠﺎﯼ ﻋﺒﺎرت "ﻣﺠﺮم"‪ ،‬ﻋﺒﺎرت "ﺝﺮم" ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻇﺎهﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬‬


‫‪ ٢٢‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ ﭘﺲ ﻧﺎم ﺑﻬﺎءاﷲ ﻛﻪ ﺗﻮي اﻳﻦ ورﻗﻪﻫﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟ اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ اﻳﻦ ورﻗﻪﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ‬‫ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟ ‪ ‬‬ ‫ﺟﻌﻔﺮ ﺑﺴﺘﻪي ﻛﺎﻏﺬﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻣﻐﺎزهي اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻧﺸﺎن داد‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﭼﻴﺰ واﺿﺢ و آﺷﻜﺎر ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ آﺷﻔﺘﻪ و ﺧﺴﺘﻪ ﭘﺎﺳﺦ داد‪:‬‬ ‫ ﺑﻬﺎءاﷲ آﻣﺪ دﻳﻦ اﺳﻼم را ﺳﺮ و ﺳﺎﻣﺎن ﺑﺨﺸﻴﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎ اﻣﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم روي‬‫زﻣﻴﻦ را دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دوﺳﺖ ﺧﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ دﺷﻤﻦ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﻮد ﻫﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎي ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﺮدن اﺣﺘﺮام ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ .‬‬ ‫ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺑﻬﺎءاﷲ ﻫﻤﺎن ﺑﺎب ﻧﻴﺴﺖ؟ ‪ ‬‬‫ ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎب ﻣﻨﺎدي ﻇﻬﻮر ﺑﻬﺎءاﷲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎب ﻣﮋدهي آﻣﺪن روﺷﻨﮕﺮي ﺑﺰرگ و ﻣﻬﺮﺑﺨﺸﻲ‬‫ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﺑﺎﻧﻲ ﺻﻠﺢ را ﺑﻪ ﻣﺮدم داد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻢ و… ‪ ‬‬ ‫ﻣﺠﺘﻬﺪ ﻧﮕﺬاﺷﺖ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺣﺮﻓﺶ را ﺗﻤﺎم ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪ‪:‬‬ ‫ ﺑﺰﻧﻴﺪ آن ﻛﺎﻓﺮ ﺑﻲدﻳﻦ را‪ .‬ﺑﺒﺮﻳﺪش‪ ،‬ﺑﻜﺸﻴﺪش ﺑﻴﺮون در ﻣﻼء ﻋﺎم ﻛﺘﻜﺶ ﺑﺰﻧﻴﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ‬‫ﻋﺒﺮت ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ را آدمﻫﺎي ﻣﺠﺘﻬﺪ‪ ،‬ﻛﺸﺎنﻛﺸﺎن ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ دﻧﺒﺎل ﺣﺮف ﻣﺠﺘﻬﺪ را‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬ ‫ ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺪ‪ ،‬ﺟﻮانﻫﺎي ﻧﺎدان ﻣﺎ را ﻓﺮﻳﺐ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮد‬‫ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻣﺮدم را ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺤﻔﻞﻫﺎ و ﺟﻠﺴﻪﻫﺎ ﮔﻴﺞ و ﮔﻤﺮاه ﻛﺮد‪ ،‬ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫اﻣﺮوز ﺑﺎﻋﺚ رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﺧﻮن ﻫﺰاران ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺑﻬﺎءاﷲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪ‪‬ﻳﻦ ﺷﺎه‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ و دﺳﺘﻮر داده ﻛﻪ ﺷﺎه ﻧﻈﺎم اﻣﻮر ﻣﻤﻠﻜﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﺧﻠﻖ ﺑﺴﭙﺎرد‪ .‬در آن ﻛﺎﻏﺬ ﺑﻪ ﺷﺎه ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرا درﺳﺖ‬


‫‪ ٢٣‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻧﺸﻮد ﺗﺎج و ﺗﺨﺘﺶ از ﺑﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ و دوﻟﺖ و ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﻜﺴﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻻ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻫﻤﺎن ﺣﺮفﻫﺎي او ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم ﻧﺎدان و ﺟﻮاﻧﺎن اﺑﻠﻪ ﻣﺎ ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬‬ ‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ ﺑﺎ ﻣﺠﻠﺴﻴﺎن از آﻳﻴﻦ ﺑﻬﺎءاﷲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺗﻜّﻪ ﻛﺎﻏﺬي‬ ‫ﺑﺮداﺷﺖ و ﭼﻨﺪ ﺧﻂ ﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻬﺮ و اﻣﻀﺎ ﻛﺮد و ﺑﻪ دﺳﺖ ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﺳﭙﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ وﻇﻴﻔﻪي ﺷﺮﻋﻲ ﺧﻮد‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ ﻫﻴﺠﺎنزده دﻧﺒﺎل ﺣﺮفﻫﺎﻳﺶ را ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺳﺨﻨﺮان اداﻣﻪ داد‪:‬‬ ‫ ﻗﻮاي ﺗﺎزه و ﺟﻮان ﺑﻪ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ دﻳﻦ ﻣﺎ را رﻳﺸﻪﻛﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ‬‫اﮔﺮ واﻗﻌﺎً ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ در اﻃﺎﻋﺖ از اﻣﺎمﻫﺎﻳﻤﺎن ﻛﻪ ﺳﻴﺰده ﻗﺮن اﻳﻦ دﻳﻦ را ﻧﮕﺎه‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺎ ﺳﭙﺮدهاﻧﺪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻧﻜﺮده و ﺧﻮﻧﻤﺎن را در راه دﻳﻦ درﻳﻎ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.4‬‬ ‫دﺷﻤﻨﺎن ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎ را ﺑﻪ زاﻧﻮ در ﺑﻴﺎورﻧﺪ اﻣﺎ دﺷﻤﻨﺎن داﺧﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﻟﻄﻤﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺣﻴﺜﻴﺖ و اﻣﻦ و آﺳﺎﻳﺶ ﻣﻠﻚ و ﺧﺎﻧﻮادهي ﺧﻮد‬ ‫ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ آنﻫﺎ رﺣﻢ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬‬ ‫ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﻌﺪ روﻳﺶ را ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻣﻦ ﺣﻜﻤﻢ را دادهام‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ و ﻣﺮا راﺣﺖ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﻪ‬‫ﻛﺎرﻫﺎي ﺧﻮدم ﺑﺮﺳﻢ‪ .‬‬ ‫ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ و اﻫﻞ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﺳﺮ ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﺣﻴﺎط‬ ‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻪ در آن ﺟﻠّﺎدان ﻣﺮد ﺑﻲﮔﻨﺎه را ﺷﻜﻨﺠﻪ داده‪ ،‬آﻣﺎدهي ﻣﺮگ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻴ‪‬ﺖ زﻳﺎدي دور ﺟﻠّﺎد ﺟﻤﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﺪن ﻣﻴﺮﻫﺎﺷﻢ و ﺳﺎﻳﺮ ﻃﻠّﺎب راه را ﺑﺮاﻳﺸﺎن‬ ‫ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ داﺷﺖ ﻣﻨﺼﻮر ﺟﻠّﺎد را ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﺮد و دﺳﺖﻫﺎي اﺑﺮاﻫﻴﻢ زﺟﺮ ﻛﺸﻴﺪه را از ﭘﺸﺖ ﺑﺎ‬ ‫ﻃﻨﺎب ﻣﻲﺑﺴﺖ‪ .‬ﭼﻬﺮهي اﺑﺮاﻫﻴﻢ زرد ﺷﺪهﺑﻮد‪ ،‬رﻧﮕﺶ ﭘﺮﻳﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮق ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪه و ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﻣﻲﻟﺮزﻳﺪ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ روي ﭘﺎي ﺧﻮد ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‪ .‬از رﻓﺘﺎر آن ﻣﺮدم ﺗﻌﺠ‪‬ﺐ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫‪ -٤ ‬در ﻧﺴﺨﻪﯼ ﻣﻨﺒﻊ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ "دریﻎ ﮐﻨﻴﻢ"‪.‬‬

‫‪ ‬‬


‫‪ ٢٤‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻧﻮﻛﺮﻫﺎي آﻗﺎ از وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺘﻞ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻼه ﭘﻬﻦ ﻧﻤﺪي‪ ،‬ﻛﻔﺶﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺟﻮرابﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻴﺴﻪ‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬اﻧﮕﺸﺘﺮ و ﻣﻬﺮ او را ﻏﺎرت ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﺟﺰ ﻳﻚ ﭘﻴﺮاﻫﻦ‬ ‫زﻳﺮﺟﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷﻠﻮار‪ ،‬ﺟﻠﻴﻘﻪ و ﻋﺮقﭼﻴﻦ ﺑﺮ ﺗﻦ رﻧﺠﻮر "ﺳﺮﺑﺎز ﻋﻘﻴﺪه" ﭼﻴﺰي ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻻ دﻳﮕﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎﻻ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬در ﮔﺮﻣﺎي ﺧﻔﻘﺎنآور ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺗﻨﻔّﺲ ﻣﺸﻜﻞ‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻮاي ﺳﻮزان ﺑﺮاي رﻳﻪي ﻣﺤﻜﻮم ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﺨﺖ ﻣﺤﺘﺎج‬ ‫ﻫﻮاي ﭘﺎك و ﻧﺴﻴﻤﻲ ﺧﻨﻚ اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ اﻓﺴﻮس ﻛﻪ ﻫﻮاي ﺷﻬﺮ از ﻣﺪ‪‬تﻫﺎ ﻗﺒﻞ در آﻟﻮدﮔﻲ و ﻓﺴﺎد‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ و ﻫﻮاي ﺧﻔﻘﺎنآور را ﺑﺎ ﻧﺎﻟﻪﻫﺎي ﺑﺮﻳﺪه ﺑﺮﻳﺪه در داﺧﻞ ﺷﺶﻫﺎ‬ ‫ﻓﺮو ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲآﻣﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ زﻧﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﻓﺮادﻳﺪ رؤﻳﺎﻫﺎ و ﺧﻴﺎلﻫﺎي‬ ‫ﺟﺎوداﻧﻲ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺳﺮ و ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻃﺮاﻓﺶ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪهﺑﻮد ﻧﻤﻲﺷﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮش ﻣﻲآﻣﺪ ﻛﻪ در‬ ‫ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﭘﺮ از آراﻣﺶ و ﺧﻮﺷﻲ‪ .‬ﺑﺪﻧﺶ را آﻧﻘﺪر ﺷﻜﻨﺠﻪ داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ درد و رﻧﺞ‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل از ﺑﺎر ﺣﻴﺎت آزاد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮش ﻣﻲآﻣﺪ ﻛﻪ او ﺑﺮ‬ ‫روي زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻦ دردﻣﻨﺪش را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺟﻠّﺎدان ﺳﭙﺮده و ﺧﻮد او در اوج و از ﺑﻠﻨﺪي‪ ،‬دور از دﺳﺘﺮس‬ ‫ﺟﻠّﺎدان‪ ،‬ﻧﺎﻇﺮ ﻛﺎر آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ دﺷﻨﺎمﻫﺎ و ﺷﻤﺎﺗﺖﻫﺎ و ﭘﻮزﺧﻨﺪﻫﺎي آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪ و ﻧﻪ ﻓﺤﺶﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﻧﺎﺳﺰاﻫﺎ و ﻫﻴﺎﻫﻮيﺷﺎن را‪ .‬ﻣﺸﺖﻫﺎ و ﻟﮕﺪﻫﺎ دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﺑﺮ ﺗﻦ او ﻛﺎرﮔﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺗﻦ زﻧﺪهي اﺑﺮاﻫﻴﻢ‬ ‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻛﺎﻟﺒﺪي ﺑﻲﺟﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻦ از ﻫﻮشرﻓﺘﻪ ﻛﻪ اﮔﺮ رﻫﺎ ﻣﻲﺷﺪ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺗﻜﻪي ﭼﻮب ﺑﺮ‬ ‫زﻣﻴﻦ ﻣﻲاﻓﺘﺎد‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ دﺳﺖ و ﭘﺎي ﻣﺤﻜﻮم را ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻴ‪‬ﺪ ﻣﻮﺳﻲ ﻓﺮﻳﺎدزﻧﺎن ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﭘﺘﻚﻫﺎ و ﻣﻴﺦ ﺑﺰرگ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬ﭘﺘﻚداران را ﺧﺒﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬‬‫ﻓﺮﻣﺎن ﺳﻴ‪‬ﺪ ﻣﻮﺳﻲ ﻓﻮراً ﻋﻤﻠﻲ ﺷﺪ‪ .‬راه را ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﭘﺘﻚداران وارد ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺟﻤﺎﻋﺖ‬ ‫ﻣﻴﺦ ﺑﺰرگ ﺳﻬﻤﻨﺎك و ﭘﺘﻚﻫﺎي ﻫﺮاسآور دژﺧﻴﻤﺎن را دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎﮔﻬﺎن از ﺗﺮس ﺟﺎ ﺧﻮرده‪ ،‬ﻏﺮق‬ ‫ﺳﻜﻮت ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻲرﺣﻤﻲ و ﻗﺴﺎوت ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮ‪‬ري ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﻮرد آن ﺗﻦ ﺑﻲدﻓﺎع ﻧﻴﻤﻪﺟﺎن ﻋﻤﻠﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ را در ﺳﻜﻮت ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺧﻔﻪ و ﻋﻤﻴﻖ ﻓﺮو ﺑﺮد‪.‬‬


‫‪ ٢٥‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻃﺎﻟﺐ دﻳﺪن ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﺎآﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺠﺎزات اﺑﺮاﻫﻴﻢ را‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺎل ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪهي ﻣﺎﻗﻌﻴ‪‬ﺖ‪ ،‬و ﺳﻬﻤﮕﻴﻦ ﺑﻮدن ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ روﻫﺎﻳﺸﺎن را‬ ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﭼﺸﻢﻫﺎ را ﺑﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ آن ﺻﺤﻨﻪي دﻟﺨﺮاش را ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ‪ ،‬داﻧﻪﻫﺎي اﺷﻚ از ﭼﺸﻤﺎن‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﭼﻬﺮهﻫﺎ ﻏﻠﺘﻴﺪ‪ ،‬ﻋﺪ‪‬هاي آﻫﺴﺘﻪ راه ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻪ و رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻔﺲ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ و‬ ‫ﺧﻔﻪ و ﻓﺸﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺤﻈﺎت ﻣﺮﮔﺒﺎر و وﺣﺸﺖزا ﺳﻜﻮت را ﺑﻪ ﺣﺪ‪ ‬و ﻧﻬﺎﻳﺖ رﺳﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺻﺪا از ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻛﺲ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﺟﻠّﺎد‪ ،‬ﺣﻜﻢ ﻣﺠﺘﻬﺪ را از ﺟﻴﺐ ﻗﺒﺎﻳﺶ درآورد و ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺤﻜﻮم آﻣﺪه‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﻣﺸﺪي اﺑﺮاﻫﻴﻢ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ‪ ،‬آي اﺑﺮاﻫﻴﻢ‪ .‬و ﺑﺎز ﻟﮕﺪي ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮي او زد‪ .‬‬‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ از ﺻﺪاي ﻓﺮﻳﺎد ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ و از ﺷﺪ‪‬ت ﻟﮕﺪي ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻬﻠﻮﻳﺶ ﺧﻮردهﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﻮش آﻣﺪه‪،‬‬ ‫ﭼﺸﻢﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺎز ﻛﺮد‪ ،‬دوﺑﺎره ﺧﻮد را در ﻣﻴﺎن ﺟﻤﻌﻴ‪‬ﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺣﻮاس ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ ﻛﺮد‪ .‬ﺳﻴ‪‬ﺪ‬ ‫رﺿﺎ ﻓﺮﻳﺎد زد‪:‬‬ ‫ اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر آﻗﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪ ﺑﺎب ﻧﻔﺮﻳﻦ و‬‫ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻨﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ راه ﻧﺠﺎت ﺗﻮ از ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﻌﻨﺖ ﻛﻦ آن ﻣﺮﺗﺪ را و ﻧﮕﺬار ﺧﻮن راه‬ ‫ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﺠﺴ‪‬ﻤﻪ ﺧﺸﻚ و ﺑﻲﺣﺮﻛﺖ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﻜﻪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺰﻧﺪ ﻧﮕﺎه ﻋﻤﻴﻘﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬ ‫ ﻫﺎن؟ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ؟ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺟﻮاﺑﺖ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬‬‫و دﻳﮕﺮ ﺣﺮﻓﻲ ﻧﺰد‪ .‬دوﺑﺎره ﺳﻜﻮت ﻋﻤﻴﻘﻲ ﺣﻜﻤﻔﺮﻣﺎ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﺤﻜﻮم ﺗﻮي ﭼﺸﻢﻫﺎي او ﻧﮕﺎه‬ ‫ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬


‫‪ ٢٦‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ ﭘﻴﺮو ﺑﻬﺎءاﷲ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﻫﻢ ﻣﻨﻊ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺎﺋﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ‬‫ﺑﻪ ﻫﻤﻨﻮع ﺧﻮد اﻫﺎﻧﺖ ﻛﺮده او را ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺧﺪاي ﻋﺸﻖ او را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﻠﻴﻢ داده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﻤﻴﺮم ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪهي ﺧﻮد ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻦ از ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻢ‪ ،‬ﻣﻦ از ﻣﺮگ‬ ‫واﻫﻤﻪ ﻧﺪارم‪ .‬آي ﻣﺮدم در ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ ﺣﺘّﻲ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻧﺎﺳﺰا ﻧﮕﻔﺘﻪام‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻚ دﻳﻨﺎر ﻛﺴﻲ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻧﺪوﺧﺘﻪام‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ دوﺳﺖ و ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮد را ﻫﻢ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪ و‬ ‫دﺳﺘﺮﻧﺞ زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺳﻲﺳﺎﻟﻪام را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺎوي ﺑﻴﻦ ﻓﺮزﻧﺪان و ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﻓﻘﻴﺮم ﺗﻘﺴﻴﻢ‬ ‫ﻛﺮدهام ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻃﻔﺎﻟﺸﺎن را ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﻮاد ﻳﺎد ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر ﻧﻤﻲﻣﻴﺮم‪ .‬ﻣﺮا ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜﻪ دزد و آدﻣﻜﺶ ﻧﻴﺴﺘﻢ…‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺷﺪن ﺟﺮم و ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢﻧﻮع ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻤﻲﻛﺸﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫آن ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم را ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎ دوﺳﺖ داﺷﺘﻪام…‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻓﺮﻗﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﮔﺒﺮ و ارﻣﻨﻲ و ﻳﻬﻮدي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺎوي‬ ‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻪام…‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺸﻖ ﺑﻲﻣﺮز و ﺣﺪ‪‬م ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻣﺠﺘﻬﺪ ﺑﺪﺳﺮﺷﺖ ﺧﻮاﻫﻢ ﻣﺮد وﻟﻲ‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻤﺎم ﻣﺠﺘﻬﺪان اﻳﺮان و ﺟﻬﺎن و ﻧﻮﻛﺮاﻧﺸﺎن دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻳﻦ‬ ‫ﻋﻘﻴﺪهي ﺑﺰرگ اﺧﻮ‪‬ت و ﺑﺮادري را ﻛﻪ ﻣﻦ از ﻓﺪاﻳﻴﺎﻧﺶ ﻫﺴﺘﻢ و اﻛﻨﻮن در راﻫﺶ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮم از‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮﻧﺪ…‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ اﻫﺎﻧﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﭼﺸﻢ و ﻋﻘﻞ او ﻫﺮﮔﺰ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ را ﻛﻪ ﺑﻬﺎءاﷲ ﺑﺸﺎرت داده‪،‬‬ ‫ﻧﺪﻳﺪه و ﻗﺎدر ﺑﻪ درك آن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﻪﺗﺎن را ﻣﻲﺑﺨﺸﻢ‪ ،‬ﺣﺘّﻲ ﺷﻤﺎ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ دادﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺮدم ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ ﺧﻮد‬ ‫را از ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﻣﺮگ ﺧﻼص ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﺣﺘّﻲ ﺳﺎدات و ﻃﻠّﺎب و ﺟﻠّﺎدان ﻫﻢ ﺑﻬﺖزده ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﺮفﻫﺎ‬


‫‪ ٢٧‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﮔﻮش ﻣﻲدادﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑﻲﺻﺒﺮي ﻣﻨﺘﻈﺮ آﺧﺮﻳﻦ ﻛﻼم اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣ‪‬ﺎ وﻗﺘﻲ او ﺑﺎ اﺻﺮار و ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻦ ﺑﻪ ﻛﻔﺮﮔﻮﻳﻲ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻗﻠﺐﻫﺎ ﻣﺘﺰﻟﺰل ﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ ﺑﻪ ﺧﻮد آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ ﺗﻮ را ﺑﺮاي ﻣﻮﻋﻈﻪ و ﮔﻤﺮاه ﻛﺮدن ﻣﺮدم ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﻧﻴﺎوردهاﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﺑﮕﻮ‪ ،‬ﺑﺎب و ﺑﻬﺎءاﷲ را‬‫ﻧﻔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ‪ ‬‬ ‫ ﻣﻦ ﻣﺒﺸّﺮﻳﻦ ﻋﺸﻖ و ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﺻﻠﺢ و دوﺳﺘﻲ را ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﭘﺪر روﺣﺎﻧﻲ ﺧﻮد را‬‫ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﺮزهﮔﻮ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻼل و ﻣﺤﺒﺸﺘﺸﺎن ﺣﺎﺿﺮم… ‪ ‬‬ ‫ ﺧﻔﻪ ﺷﻮ اﺣﻤﻖ‪ ،‬ﺻﺪاﻳﺖ را ﺑﺒﺮ‪ .‬‬‫ﺳﻴ‪‬ﺪ رﺿﺎ اﻳﻦ را ﮔﻔﺘﻪ و ﭼﻨﺎن ﺿﺮﺑﻪي ﻣﺤﻜﻤﻲ ﺑﺮ ﭘﻬﻠﻮي اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﻧﻴﻤﻪﺧﻴﺰ ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮد زد ﻛﻪ ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻘﺶ زﻣﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺟﻠّﺎد ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺰدﻳﻚ آﻣﺪ‪ ،‬او را روي ﻛﺘﻒ ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺒﺮ‬ ‫ﻣﻴﺦ ﺑﺰرگ آﻫﻨﻲ را ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺟﻠّﺎد دﻳﮕﺮ ﺳﻴﻨﻪي اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﺎز ﻛﺮد و ﻟﺒﻪي ﺗﻴﺰ ﻣﻴﺦ را روي‬ ‫ﺳﻴﻨﻪي او ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻪ ﭘﺘﻜﺪاران اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺟﻠﻮ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻧﮕﺎﻫﺶ را ﺑﻪ آﺳﻤﺎن دوﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫ اي ﺑﻬﺎءاﷲ‪ ،‬اي ﺑﻬﺎءاﷲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﺰدوران را ﺑﺒﺨﺶ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻲﻓﻬﻤﻨﺪ و ﻣﻠﺘﻔﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ‬‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﻮل ﺳﻴﺎه ﭼﺸﻤﺎﻧﺸﺎن را ﻛﻮر ﻛﺮده اﺳﺖ… ‪ ‬‬ ‫ﻫﻨﻮز ﺣﺮف آﺧﺮش را ﺗﻤﺎم ﻧﻜﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺿﺮﺑﻪي ﻣﺤﻜﻢ ﭘﺘﻚ‪ ،‬ﺳﺮ ﻣﻴﺦ را در ﻗﻠﺒﻲ ﻛﻪ دوﺳﺘﺪار‬ ‫ﺑﺸﺮﻳ‪‬ﺖ ﺑﻮد ﻓﺮو ﺑﺮد و ﺑﺪﻧﺶ را ﺳﻮراخ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻮن ﻣﺜﻞ ﻓﻮ‪‬اره از ﻣﺤﻞ ﻗﻠﺐ ﺑﻴﺮون ﺟﻬﻴﺪ و ﻗﻄﺮهﻫﺎي‬ ‫آن ﺑﺮ ﺳﺮ و ﺻﻮرت اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺿﺮﺑﻪﻫﺎي دو‪‬م و ﺳﻮ‪‬م‪ ،‬ﻣﻴﺦ در زﻣﻴﻦ ﻓﺮو رﻓﺖ‪ ،‬وﻟﻲ آن‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﺷﺮﻳﻒ و اﻧﺴﺎﻧﺪوﺳﺖ اﻳﻨﻚ ﭼﻴﺰي ﺣﺲ ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺟﻼد ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻃﻠّﺎب‪ ،‬ﺟﺴﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ را از ﻛﻮﭼﻪ ﺑﻪ ﻛﻮﭼﻪ ﻛﺸﻴﺪه ﻧﺰدﻳﻚ‬ ‫ﺳﻴﻼﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ رﺳﻴﺪﻧﺪ آن را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده‪ ،‬از ﭘﻞ ﻛﻔﺘﺮ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺧﺸﻚ ﺑﻮد و آﺑﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﭘﺮﺗﺎب ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬


‫‪ ٢٨‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﺟﻌﻔﺮ ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮﭼﻪ ﻛﺮد ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﺴﺪ دﺳﺖ ﺑﺰﻧﺪ و ﻳﺎ در ﻏﻠﺘﺎﻧﺪن آن ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺎﻳﻴﻦ دﺧﺎﻟﺘﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫او در ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻪ روﺑﺮوي ﭘﻞ ﻗﺮار داﺷﺖ ﻧﺸﺴﺖ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻳﻦ وﺣﺸﻴﮕﺮي‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻤﺎﻋﺖ ﭘﺲ از اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺟﺴﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺳﻨﮓ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ او ﭘﺮﺗﺎب ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺤﺶ و ﻧﻔﺮﻳﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬از‬ ‫ﻻﺑﻼي ﭘﻞ ﺗﻒ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﺴﺪ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و ﻛﻢﻛﻢ راه ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺮّق ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺟﻌﻔﺮ ﺟﻠﻮي‬ ‫ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮه را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از رﻓﺘﻦ ﻃﻠّﺎب‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از اﻫﻞ ﻣﺤﻞ و ﺑﭽﻪﻫﺎ روي ﭘﻞ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﺳﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ وﺣﺸﺖ راه ﺧﻮد را ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺳﮕﺎن ﮔﺮﺳﻨﻪ و وﻟﮕﺮد‬


‫‪ ٢٩‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺟﺴﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻮ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ آن را ﭘﺎرهﭘﺎره ﻛﺮده ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺟﻌﻔﺮ ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﺎ‬ ‫ﭘﺮﺗﺎب ﺳﻨﮓ ﻓﺮارﻳﺸﺎن ﻣﻲداد‪.‬‬ ‫ﺟﻌﻔﺮ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﭼﺮا آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ وﻇﻴﻔﻪي ﺧﻮد‬ ‫ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺟﺴﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻚ ﻛﺎﻏﺬﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از دﻛﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻼﻗﻪاش ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬آن ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ روح ﺗﺎزهاي‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻌﻔﺮ ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ‪ ،‬اﻓﻖﻫﺎي ﺗﺎزهاي ﺟﻠﻮي ﭼﺸﻤﺶ ﺑﺎز ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺟﺴﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ را‬ ‫ﺟﺰ ﺟﻌﻔﺮ‪ ،‬دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺷﻠﻴﻚ ﺗﻮپ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺷﻬﺮ ﺷﺮوع ﺷﺪ و ﺻﺪاي‬ ‫ﺗﻔﻨﮓﻫﺎ اﻣﺎن از ﻣﺮدم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻮد ﺟﺰ ﺟﻌﻔﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ‬ ‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺖ از ﭘﻞ دور ﺷﻮد‪ .‬ﻗﻬﻮهﭼﻲ ﻫﻢ ﻗﻬﻮهﺧﺎﻧﻪ را ﺑﺴﺖ و ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺧﻮد رﻓﺖ‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ ﺟﻌﻔﺮ‬ ‫ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻮد و ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺑﺮود و ﻛﺪام راه را ﭘﻴﺶ ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫ﺻﺤﻨﻪي ﺟﻬﻨّﻤﻲ ﻛﺸﺘﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺑﺮ روي ﺟﻌﻔﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ ﺧﻮاﺑﻲ‬ ‫وﺣﺸﺘﻨﺎك دﻳﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣ‪‬ﺎ وﺣﺸﺘﻨﺎكﺗﺮ آﻧﻜﻪ او ﺑﻴﺪار ﺑﻮد و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را از او‪‬ل ﺗﺎ آﺧﺮ دﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬رﻓﺘﺎر‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ در اﻋﻤﺎق روح ﺟﻌﻔﺮ ﻃﻮﻓﺎﻧﻲ ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬دﻟﺶ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺣﺎل آن ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻈﻠﻮم‬ ‫ﻣﻲﺳﻮﺧﺖ‪ ،‬آن ﻣﻴﺨﻜﻮبﺷﺪه را ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﺣﺪ‪ ‬ﭘﺮﺳﺘﺶ ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻲﺷﻤﺮد و دوﺳﺖ ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻧﻪ‬ ‫آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ اﻳﻤﺎن داﺷﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا در ﻛﺸﺘﻦ آن ﺑﻴﮕﻨﺎه ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮد؟ آن‬ ‫ﺷﺨﺺ اﻛﻨﻮن آﻧﻘﺪر ﺑﺮاﻳﺶ ﻋﺰﻳﺰ و ﮔﺮاﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮد ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ از ﻛﻨﺎر ﺟﺴﺪش دور‬ ‫ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﮕﺎن ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﺪن آن ﺑﻴﮕﻨﺎه را ﺗﻜّﻪﺗﻜّﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﻮﻧﺪي ﻗﻮي و ﻋﺠﻴﺐ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﻗﻠﺐ ﺧﻮدش و آن ﺟﺴﺪ ﺑﻲﻗﻠﺐ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻋﻠّﺘﺶ ﺑﺮ ﺧﻮد او ﻫﻢ ﻣﺠﻬﻮل ﺑﻮد‪ .‬آﻳﺎ‬ ‫اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻒ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﻲﮔﺬاﺷﺖ او ﺟﺴﺪ ﻣﻘﺘﻮل را رﻫﺎ ﻛﺮده و ﺑﻪ دﺳﺖ ﺳﮓﻫﺎي‬ ‫ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﺴﭙﺎرد؟‬ ‫ﺟﻌﻔﺮ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺑﻬﺎءاﷲ را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎ و ﺑﺎرﻫﺎ آﻧﻬﺎ را ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي در آﻧﻬﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﺘﻬﺪ را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﻗﺘﻞ آن ﻣﺮد ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻛﺮده ﻛﺮده‪،‬‬


‫‪ ٣٠‬‬ ‫‪ ‬‬

‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ او آن ﻋﻤﻞ زﺷﺖ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮد اﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﻧﻤﻲرﺳﻴﺪ‪ .‬او‬ ‫ﺑﻴﻨﺶ و ﺑﺮداﺷﺖ ﺧﻮدش را از دﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻤﺎن ﻧﺎﮔﺴﺴﺘﻨﻲ و ﻗﻮي اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﻛﺮد و ﻣﻀﻄﺮب‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺮداﺷﺖﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ او و ﺳﺎﻳﺮ ﻃﻠّﺎب و ﻣﺠﺘﻬﺪش داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫اﻳﻨﻚ ﺑﺮ ﻗﻠﺒﺶ ﻣﻲﻓﺸﺮد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﭘﻨﺪارﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات ﺳﺴﺖﭘﺎي ﺧﻮدش را ﺣﻘﻴﺮ و اﻓﻜﺎر‬ ‫ﺑﻬﺎءاﷲ را ﭘﺮﺷﻜﻮه و زﻳﺒﺎ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻨﻚ ﻫﻮا ﺗﺎرﻳﻚ ﺷﺪه و ﻇﻠﻤﺖ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﻨﺎرهي ﺧﻨﺪق‬ ‫ﺳﻴﻼﺑﻜﻨﺪ رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬از آن ﻓﺮود آﻣﺪ‪ ،‬ﻋﺒﺎﻳﺶ را روي زﻣﻴﻦ ﭘﻬﻦ ﻛﺮد‪ ،‬ﺟﺴﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن آن‬ ‫را ﻧﺠﺲ ﻣﻲﺷﻤﺮدﻧﺪ در آن ﭘﻴﭽﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر ﺧﻢ ﺷﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ اﺑﺮاﻫﻴﻢ را ﺑﻮﺳﻴﺪ‪ ،‬آن را در آﻏﻮش‬ ‫ﻛﺸﻴﺪ و آﻣﺎدهي ﺑﺮدن آن ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺟﺴﺪ را ﺑﻠﻨﺪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭼﻬﺎر ﺟﻮان ﺑﻪ او ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ ﺗﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻃﻠّﺎب ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ او را ﻫﻢ ﻣﺤﻜﻮم ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺟﻮانﻫﺎ ﺳﻼم ﻛﺮدﻧﺪ و‬ ‫ﺧﻮاﻫﺶ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ زﺣﻤﺖ ﺑﻪ ﺧﺎك ﺳﭙﺮدن ﺟﺴﺪ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪهي آﻧﻬﺎ ﺑﮕﺬارد‪ .‬آﻧﻬﺎ از ﺑﺴﺘﮕﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در اﻧﺘﻈﺎر ﺗﺎرﻳﻚ ﺷﺪن ﻫﻮا ﺑﺮاي ﺑﺮدن ﺟﺴﺪش در ﮔﻮﺷﻪاي ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ‬ ‫ﺧﻴﺎﻟﺶ راﺣﺖ ﺷﺪ‪ .‬ﺟﺴﺪ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺳﭙﺮد و ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎز آﻧﻬﺎ را ﺑﺒﻴﻨﺪ؟‬ ‫ﺟﻌﻔﺮ ﺑﺎ آن اﻓﺮاد دوﺳﺖ ﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﻨﺰل و ﻣﺠﻠﺲﺷﺎن راه ﭘﻴﺪا ﻛﺮد و ﺧﻮاﻫﺶ ﻛﺮد ﻛﻪ اﺻﻮل‬ ‫آن دﻳﺎﻧﺖ را ﺑﺮاﻳﺶ ﺷﺮح دﻫﻨﺪ‪ .‬از ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن‪ ،‬از ﺻﻠﺢ و راﺳﺘﻲ و از آراﻣﺶ‬ ‫ﺟﺎوداﻧﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ ﺑﻪ زودي ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺘﻲ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻛﻪ آرﻣﺎﻧﺶ ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن ﺑﻬﺸﺖ و‬ ‫ﻣﻠﻜﻮت ﺧﺪا ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻌﻔﺮ از ﻣﺒﻠّﻐﻴﻦ از ﺟﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪي ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻬﺎءاﷲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم‪ ،‬ﻋﻘﻴﺪه ﭘﻴﺮوز ﮔﺸﺖ‪.‬‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.