Y Ddraig Goch - Gwanwyn 2015

Gwanwyn 2015

£1

Y Ddraig Goch Does yr un cyfraniad yn rhy fach Leanne Wood AC, Arweinydd Plaid Cymru

W

rth deithio o gwmpas ein gwlad yn cefnogi ein timau ymgyrchu, yr hyn sy’n fy nharo yn anad dim yw brwdfrydedd ac ymrwymiad cymaint o ymgyrchwyr y Blaid.

Mae diwrnod yr etholiad yn nesáu, ac rwy’n argyhoeddedig fod dychwelyd ein tîm mwyaf erioed o Aelodau Seneddol i San Steffan yn ganlyniad sydd yn ein dwylo.

Mae gan y Blaid garfan mor gref a dawnus o ymgeisyddion.

Byddai pob un ohonynt yn gwneud pencampwyr cymunedol rhagorol i’w hetholaethau.

Ein cryfder fel plaid yw ein hymroddiad, ein hymrwymiad a’n gwaith caled yng nghymunedau ein gwlad.

Mae cymaint yn y fantol yr etholiad hwn, a po fwyaf o bobl y byddwn yn siarad â hwy, mwyaf y byddant yn sylweddoli’r gwir ddewis o’u blaenau.

Mae mwy a mwy o bobl yn gweld drwy y dewis ffug a gyflwynir gan liwiau llwyd San Steffan.

Mae Plaid Cymru yn sefyll yn glir yn erbyn mwy o lymder niweidiol.

Rhaid sicrhau cydbwysedd economaidd parhaol yn y Deyrnas Gyfunol - gan symud oddi wrth sector ariannol warthus dinas Llundain ac o blaid diwydiannau newydd mewn ardaloedd sydd wedi eu hesgeuluso gan un weinyddiaeth ar ôl y llall. Rydym eisiau gweld ymdrech barhaol i gau bwlch anghyfartaledd y Deyrnas Gyfunol.

Dim ond Plaid Cymru sy’n sefyll dros ymreolaeth ystyrlon i Gymru. Dylai hunanlywodraeth

olygu cydraddoldeb â’r Alban o leiaf, gyda’r un cyfrifoldebau ac adnoddau hefyd.

Mae’n debyg y bydd senedd grog wedi’r etholiad nesaf. Doedd fawr neb yn ein cymryd o ddifrif pan awgrymon hyn yn 2010, ond ni oedd yn iawn.

Gyda mwy o bobl yn derbyn y posibilrwydd y tro hwn, gallwn ddweud yn glir beth fydd y blaenoriaethau y bydd Plaid Cymru yn eu mynnu. Ni ddylem anwybyddu’r hyn y gallwn sicrhau i’n cenedl gyda chanlyniad felly.

Byddai sicrhau ymreolaeth i Gymru a chydraddoldeb adnoddau yn golygu y byddai gan Lywodraeth Plaid Cymru o 2016 ymlaen gyfle na fu ei fath erioed o’r blaen i drawsnewid gobeithion economaidd, cymdeithasol a gwleidyddol Cymru.

Yn y cyd-destun hanesyddol

ehangach, mae’n golygu y bydd Cymru, wrth dyfu mewn aeddfedrwydd gwleidyddol a hyder, gam yn unig i ffwrdd o ddod i’r amlwg fel cenedl annibynnol.

Gall Cymru ddod allan o’r cysgodion yr etholiad hwn ar yr amod fod Plaid Cymru’n perfformio’n well nag erioed.

Diolch am eich holl waith caled hyd yma. Gofynnaf i chi fwrw ati unwaith eto dros ein plaid a’n cenedl. Gall Tŷ Gwynfor eich rhoi mewn cysylltiad â’ch tîm lleol ac rwy’n gwybod y byddant yn ddiolchgar o unrhyw gefnogaeth y gallwch roi.

Does yr un cyfraniad yn rhy fach, a gall pob cyfraniad ein helpu i wneud rhywbeth gwirioneddol rhyfeddol.

Gadewch i ni gefnogi’n tîm o ymgeisyddion a rhoi un hwb enfawr. Ymlaen!

Cyfle i greu hanes yng Ngheredigion Mike Parker, Ymgeisydd San Steffan Ceredigion

M

ae ‘na newid ar droed yng Ngheredigion. Gallwch ei deimlo yn yr awyr, wrth siarad gyda phobl ar hyd a lled y sir, ac yn y ffordd mae’r gwybodusion a’r bwcis wedi newid eu barn yn y misoedd diwethaf.

Weithiau mewn gwleidyddiaeth mae fel petai’r holl amgylchiadau yn pwyntio tua’r un cyfeiriad. Am y tro cyntaf, mae’r Democratiaid Rhyddfrydol yn gorfod ymladd etholiad gan amddiffyn eu record mewn Llywodraeth. Am record druenus; o’r dreth stafell wely i breifateiddio’r gwasanaeth post, mae pobl wedi gweld beth yw gwerth eu haddewidion gwag, sinigaidd. Ac maent mor

boblogaidd â darlith 9 y bore ymhlith eu prif ffynhonnell o wirfoddolwyr ymgyrchu mewn ardaloedd fel Ceredigion – cymuned y myfyrwyr.

Yn ogystal, mae’r tair plaid Brydeinig – ac Ukip o ran hynny – yn cystadlu am yr un dirwedd wleidyddol; i’r canol a’r dde, o blaid mwy o doriadau, o blaid y cefnog ar draul pawb arall, gan agor bwlch enfawr am ddewis amgen sydd wir am sefyll dros bobl a chymunedau ardaloedd fel Ceredigion. Mae posibilrwydd gwirioneddol y gall Plaid Cymru, yr SNP a Gwyrddion Lloegr fod yn ddylanwad pwysig yn y senedd nesaf.

Felly mae’r cyfle yn amlwg i ni yng Ngheredigion. Rydym wedi sicrhau buddugoliaeth fawr o’r blaen – gan godi o’r bedwerydd safle yn 1987 i gipio’r sedd yn 1992. Gallwn ennill eto, gyda dycnwch a dyfalbarhad. Does dim byd tebyg i guro drysau a siarad gyda phobl, a dyna fyddwn yn anelu i’w wneud ar lefel na welwyd o’r blaen. Pedair sesiwn yr wythnos o Ionawr ymlaen, a mwy eto erbyn y gwanwyn.

Mae mwy a mwy o bobl yn ymuno gyda’r ymgyrch – ac mae croeso i chi hefyd! Bydd croeso cynnes y Cardi yn disgwyl unrhyw sydd am helpu.

Cadeirydd Grwˆp y Cynulliad, Alun Ffred Jones AC yn dweud “DIOLCH CAROLE!” Mewn noson anrhegu yn y Novotel yng Nghaerdydd ym mis Ionawr cafwyd cyfle i ddiolch i Carole Willis am eu gwasanaeth i grŵp y Cynulliad ar ei hymddeoliad.

Hi yw’r aelod olaf o staff a fu’n gweithio i’r grŵp ers sefydlu’r Cynulliad. Talwyd teyrnged iddi gan Gadeirydd y Blaid, Dafydd Trystan, cyflwynwyd anrheg gan Leanne Wood a darllenodd Dafydd Iwan gerdd o deyrnged, ‘Carol i Garole’. Fel y gŵyr pawb sy’n ei nabod, bu Carole yn ddiwyd, yn deyrngar a gwnaeth y cyfan gyda gwên ar ei hwyneb. Diolch Carole!

Y Ddraig Goch

Gwanwyn 2015

Beth all y Blaid ddysgu o’r Alban?

Nerys Evans

W

rth i ni weithio tuag at yr etholiad cyffredinol mae ôleffeithiau refferendwm mis Medi ar annibyniaeth i’r Alban yn amlwg i bawb. Mae’r cyd-destun gwleidyddol o fewn gwledydd Prydain wedi newid yn syfrdanol.

Ond beth allwn ni ddysgu o brofiadau’r ymgyrch ddiweddar?

Y peth cyntaf yw atgoffa ein hunain fod wythnos yn amser hir mewn gwleidyddiaeth.

Pwy fyddai wedi rhagweld prin bymtheng mlynedd ers dyfodiad Senedd yr Alban gyda’i phwerau cyfyng, y byddai cyfle i bobl yr Alban bleidleisio o blaid annibyniaeth, a mwy na hynny, fod 45% o drigolion y wlad o’r farn mai annibyniaeth yw’r ffordd orau ymlaen. Ychydig dros ddwy flynedd cyn y refferendwm roedd cefnogaeth i bleidlais ‘Ie’ mor isel â 27%. Ysbrydolwyd pobl yr Alban gan weledigaeth bositif ar gyfer Alban rydd a theg. Gwers bwysig i ni wrth i ni fynd â’n neges ledled Cymru.

Am fod diffygion sylfaenol yn ein cyfryngau torfol, er mwyn

Undeb Credyd

Plaid Cymru Aelodau yn ei rhedeg er budd aelodau

cyfathrebu ein neges i bobl Cymru mae rhaid i ni fel plaid weithio cymaint yn fwy caled.

Yn hanesyddol rydym wedi edrych tuag at yr Alban gyda chenfigen yn sgil cryfder ei chyfryngau brodorol a’r rhifynnau Albanaidd o bapurau Prydeinig.

Ond, yn ogystal â brwydro holl rym y sefydliad Prydeinig, brwydrodd yr ymgyrch ‘Ie’ yn erbyn peirianwaith yr ymgyrch ‘Na’ trwy bob cyfrwng ac eithrio un papur newydd. Mae hyn yn destun gobaith i ni yng Nghymru. Mae cymaint gyda ni i’w ddysgu oddi wrth fethodoleg yr ymgyrch.

Trwy amryw o ddulliau ac ar waetha’r cyfryngau torfol, mae’n rhaid i ni gyfathrebu neges amgen.

etholiad Senedd yr Alban yn 2007, gan ffurfio llywodraeth leiafrifol, dangos hygrededd a chymhwysedd - ac i hynny arwain at ennill mwyafrif yn etholiad 2011. Trwy hynny roedd modd iddynt ddechrau’r broses o gynnal refferendwm. Mae’r neges yn glir i ni aelodau’r Blaid.

Dim ond trwy ffurfio llywodraeth nesaf Cymru mae modd i ni arwain Cymru tuag at ddyfodol gwell. Mae’r seiliau wedi cael eu gosod trwy waith caled aelodau dros y degawdau. Ein dyletswydd ni yw sicrhau llwyddiant yn etholiadau mis Mai ac adeiladu ar y llwyddiant trwy ennill seddau yn 2016 er mwyn ffurfio Llywodraeth.

Un o’r gwersi pwysicaf i ni i’w hystyried yw bod y cyfle i ofyn y cwestiwn wedi codi oherwydd bod yr SNP wedi ennill

Does dim dwywaith fod y profiad y ces i a channoedd o aelodau eraill y Blaid deithiodd i’r Alban er mwyn fod yn rhan o’r ymgyrch yn un ysbrydoledig, ac un sydd wedi newid ein bywydau.

Roedd y brwdfrydedd democrataidd, y gobaith a’r weledigaeth yn wefreiddiol. Mae’r ymgyrch ddiweddar wedi dangos y ffordd i ni, wedi creu llwybr i ni.

Dyletswydd holl aelodau’r Blaid nawr yw i gyd gerdded, er mwyn creu cyfle tebyg i Gymru.

Mae Undeb Credyd Plaid Cymru (UCPCCU) yn dyst ymarferol i athroniaeth gydweithredol y Blaid o adeiladu Cymru newydd annibynol, hyderus.

Mae cynilo arian yn golygu bod gennych chi rywbeth i edrych ymlaen ato ac i syrthio’n ôl arno.Talwyd difidend o 2% ar gynilion yn 2011/12.

Yr aelodau sy’n berchen ar UCPCCU ac ers 20 mlynedd mae UCPCCU wedi gweithio dros aelodau’r Blaid a’u teuluoedd, yn cefnogi eu busnesau teuluol bychain a Changhennau’r Blaid.

Yn ddibynnol ar statws mae’n bosib benthyg hyd at £5,000 trwy benthyciad isel ei gost, heb unrhyw daliadau cudd.

Ymunwch ag Undeb Credyd Plaid Cymru ein sefydliad ariannol cenedlaethol ni.

Am fwy o fanylion, ewch at www.ucpccu.org Cliciwch ar ‘Ffurflenni’ er mwyn dadlwytho’r Ffurflenni Cais am Aelodaeth ac Archeb Banc. Printiwch a chwblhau y ffurflennni a’u postio i Swyddfa’r Undeb Credyd.

Undeb Credyd Plaid Cymru (UCPCCU) Tŷ’r Cymry, 11 Heol Gordon, Caerdydd, CF24 3AJ T: 029 2049 1888 www.ucpccu.org E: post@ucpccu.org

Dau o’r Goreuon Alun Ffred Jones AC Arwel Jones, Blaenau Ffestiniog ac Elwyn Jones-Griffith, Penygroes.

W

rth i 2014 dynnu tua’r terfyn collwyd dau stalwart i Blaid Cymru a wnaeth ddiwrnod da o waith ym myd addysg ac yn eu bröydd. Brodor o Harlech oedd Arwel ac ar ôl cyfnod yn athro ym Maldwyn a chynghorydd tref yn Llanidloes daeth yn brifathro Ysgol y Moelwyn, Blaenau Ffestiniog lle bu’n uchel ei barch. Ymddeolodd yn 1992 ac ar ôl ad-drefnu llywodraeth leol etholwyd ef yn enw Plaid Cymru i gynrychioli’r Blaenau. Bu’n aelod o Fwrdd Rheoli Cyngor Gwynedd ac yn 2005 etholwyd ef yn Gadeirydd, swyddi y cyflawnodd gydag urddas.

Addysg oedd maes gwaith Elwyn

hefyd. Yn wreiddiol o’r Groeslon yn Nyffryn Nantlle, bu’n athro yn ardal Bangor ac yn brifathro ysgolion cynradd Tremadog a Maesincla, Caernarfon – un o ysgolion mwyaf a mwyaf difreintiedig y sir. Roedd yn gynghorydd cymuned diwyd a di-ildio, yn undebwr tanllyd, yn gyfrannwr cyson ar Radio Cymru ac yn weithgar tu hwnt yn Nyffryn Nantlle.

Roedd gwasanaethu eu cymdeithas yn beth greddfol i ddau gafodd eu magu yn y Gymru Anghydffurfiol. Roedd y ddau hefyd yn Gristnogion ymarferol;

Arwel yn Weinidog rhan amser gyda’r Bedyddwyr Albanaidd ac yn teithio’n eang i bregethu ac Elwyn yn Ysgrifennydd diflino Capel Soar ym Mhenygroes. Cymeriadau tra gwahanol serch hynny; Arwel yn bwyllog a meddylgar tra roedd Elwyn yn danllyd a diamynedd. Ond y ddau ar dân dros Gymru a’r Gymraeg.

Nodwedd a oedd yn gyffredin iddyn nhw oedd eu hoffter o bêl droed. Roedd Elwyn yn gyn gadeirydd a chwaraewr gyda thîm Nantlle Vale tra roedd Arwel yn aelod o dîm llwyddiannus Porthmadog yn y pumdegau a enillodd Gwpan Amatur Cymru ddwywaith yn olynol.

Diolch amdanynt.

Cofio Clive Reid Heini Gruffudd

T

ristwch yw cofnodi marwolaeth Clive Reid, o Sgeti, yn 79 oed ar ôl cyfnod o salwch.

Cafodd Clive ei eni yn y Barri, a’i addysgu yn Ysgol Ramadeg y Barri, ac yna yn Ysgol Fferylliaeth Caerdydd. Treuliodd gyfnod ei Wasanaeth Cenedlaethol gyda’r Corfflu Meddygol ger Rhydychen a gweithiodd am gyfnod ym mhencadlys cwmni cyffuriau yn Llundain. Dychwelodd i Gymru a dod i Abertawe’n gynrychiolydd cwmni cyffuriau arall, ac yn 1966 prynodd siop fferyllydd yn Abertawe. Yno y bu tan ymddeol.

Gwasanaethodd ar Bwyllgor Fferylliaeth Gorllewin Morgannwg ac roedd yn aelod o Bwyllgor Gwasanaethau Fferylliaeth leol.

Roedd yn genedlaetholwr brwd, gan ymuno â Phlaid Cymru yn ugain oed. Bu’n dal sawl swydd yn y Blaid, gan gynnwys bod yn gadeirydd Gorllewin Abertawe am dair blynedd ac yn ysgrifennydd a thrysorydd Cangen Treforys o’r Blaid. Bu’n llefarydd y Blaid ar iechyd a lles.

Safodd sawl gwaith yn ymgeisydd y Blaid yn Nhreforys a hefyd yn ymgeisydd seneddol y Blaid yn Nwyrain Abertawe yn yr 1970au a’r 1980au.

Mae’n gadael gwraig, Anne, sy’n hanu o Flaendulais, dau o blant, Sarah a David a’u teuluoedd, a Jac, mab ei ferch arall, Mari, a fu farw wedi gweithred dreisgar yn 1998.

Y Ddraig Goch

Gwanwyn 2015

Gair o Dyˆ Gwynfor Rhuanedd Richards, Prif Weithredwr Hanes balch, dyfodol gwell M ae gen i gyfaddefiad. Rydw i’n gallu bod yn berson diamynedd ar brydiau. Mae’n rhinwedd anffodus nad yw’n gydnaws o gwbl gyda bod yn brif weithredwr plaid wleidyddol. Y gwir amdani yw fy mod i’n teimlo rhyw frys ffyrnig i weld dyheadau ein plaid yn cael eu gwireddu – yn rhannol am resymau hunanol (rydw i eisiau cael fy nghladdu mewn Cymru annibynnol), ond yn bennaf oherwydd mod i’n gwybod nad dyma yw’r gorau y gall Cymru fod.

O bryd i’w gilydd rwy’n cael fy atgoffa gan gydbleidwyr sy’n hŷn na mi bod angen cofio pa mor bell yr ydym wedi dod o fewn cyfnod mor fyr – o’r siwrne anodd rhwng ffurfio ym 1925 i ethol Gwynfor ym 1966; o siom y colli yn ’79 i orfoledd yr ennill yn ’97; ac yna’r gamp o fod yn rhan o lywodraeth Cymru yn 2007.

Ymunwch yn y dathlu Join us in celebrating

Eleni wrth gwrs yw’r flwyddyn i ni ddathlu ein llwyddiannau wrth nodi pen-blwydd y Blaid yn 90.

Wedi’r cwbl lle fyddai Cymru heddiw pe na fyddai Plaid Cymru yn bod? Go brin fod angen i mi ateb hynny, ac o ystyried yr hyn ysgrifennais uchod am un o rinweddau anffodus fy nghymeriad, dydw i ddim yn mynd i ddefnyddio’r golofn ar gyfer sentimentaliaeth.

Yn hytrach, mae’r pen-blwydd arbennig hwn yn gyfle i edrych ymlaen at yr hyn y gallai’r Blaid ei gyflawni dros y degawd nesaf - erbyn iddi gyrraedd diwedd ei chanrif gyntaf mewn bodolaeth.

Fe allem fod ar drothwy cyfnod o newid mawr.

Mae’r wladwriaeth Brydeinig mewn sefyllfa fregus.

Mae pobl wedi colli ffydd yn y sefydliad ac mae dinasyddion y cenhedloedd datganoledig yn dechrau gweld bod yna lwybr amgen sy’n arwain at lywodraeth well a democratiaeth iachach. Mae darbwyllo mwyafrif y bobl o hyn yn anodd – yn bennaf oherwydd y diffyg llwyfannau i rannu’r neges – ond yn araf bach a gyda gwaith caled mi allwn wneud i’r neges dreiddio’n ddwfn a chanu cloch.

Be’ mae hynny felly yn ei olygu ar gyfer ein neges yn 2015?

Yn syml iawn, mae Cymru ar ei chryfaf pan mae’r Blaid yn gryf. Mae hanes wedi profi hynny. A thra bod Senedd Grog fwy neu lai yn anochel, mi allwn ni fynnu’r fargen orau posib i Gymru: hunanreolaeth sylweddol i Gymru; chwarae teg o ran cyllid er mwyn adeiladu ein heconomi; swyddi a chyfleodd gwell i’n pobl ifanc; a chyflogau teg i weithwyr Cymru.

Cinio mawreddog

Noson o adloniant ac ocsiwn yng nghwmni sêr Cymru i ddathlu penblwydd y Blaid yn 90

Celebratory dinner

An evening of entertainment and auction with Wales’ stars to celebrate the Party’s 90th year Gwesty Dewi Sant Sadwrn 11 Ebrill 2015 Bwrdd i ddeg £900 (£90 y pen)

St David’s Hotel & Spa Saturday 11 April 2015 Tables for ten, £900 (£90 per ticket)

Archebwch eich tocynnau To order your tickets cinio90@plaidcymru.org 02920 472 272

Gweithio dros Gymru ers 90 mlynedd Working for Wales for 90 years

Yn groes i’r hyn y mae rhai yn awgrymu, dydw i ddim o’r farn bod mynnu chwarae teg yn y ffordd y mae Cymru yn cael ei chyllido nawr yn selio ein dibyniaeth dragwyddol ar drysorlys San Steffan.

Mae sicrhau tegwch rhwng y cenhedloedd yn caniatáu i ni adeiladu economi ffyniannus ynghynt - a dychmygwch wedyn beth y gellir ei gyflawni gan Lywodraeth Plaid Cymru! Dyna fyddai’n codi hyder ein cenedl i fynnu ei bod hi’n sefyll ar ei thraed ei hun, a dyna’n union y gellir ei gyflawni erbyn i ni ddathlu’r ganrif.

Mae’r neges yn syml ac yn ddidwyll - yn 2015 mi fydd llais pobl Cymru yn cyfri os ydynt yn pleidleisio dros Blaid Cymru. Gyda’n gilydd mi allwn gyflawni pethau mawr i’n cenedl. Dyna fyddai’r anrheg penblwydd orau i nodi’r 90.

Un Wers o Gatalwnia Siôn Jobbins

R

hoir llawer o fri gan Gymry ar bwysigrwydd y werin a’r dosbarth gweithiol. Ond un wers bwysig i mi o refferendwm Catalwnia ar 9 Tachwedd 2014 oedd pwysigrwydd dosbarth canol i genedl.

Peth rhyfeddol oedd gweld menywod dosbarth canol yn eu siacedi cwta ffasiynol a’u gwalltiau twt, yn ciwio i bleidleisio ‘sí sí’ dros Gatalwnia. Dychmygwch fenywod parchus Rhiwbeina, Sgeti neu Tregarth yn pleidleisio dros Gymru rydd?

Nid dyma ddosbarth canol y dyniaethau (athrawon, cyfreithwyr, academyddion) yn unig. Na, dyma gynnwys dosbarth canol y man werthwyr, deintyddion a bancwyr.

Cryfder dosbarth canol Catalwnia yw eu bod wedi creu rhwydweithiau diwylliannol a chymdeithasol annibynnol ei hun – papurau newydd; gwasanaeth newyddion Catalaneg 24 awr ar y teledu; sefydliadau ariannol; y cymdeithasau diwylliannol a chwaraeon.

Mae llawer o watwar ar y ‘dosbarth canol Cymraeg’.

Yr unig air o Gymraeg gŵyr rhai gwleidyddion yw ‘crachach’. Mae rheswm am hyn – dydy’r Prydeinwyr ddim am weld rhwydwaith o bobl sy’n uchelgeisiol dros y Gymraeg a Chymru. Dydy’r elit Prydeinig yma ddim yn erbyn y dosbarth canol (maent yn aelodau ohono eu hunain), tydyn nhw ddim o reidrwydd yn erbyn y Gymraeg na Chymru. Ond maen nhw yn erbyn ‘Dosbarth Canol Cymraeg’ all fod yn ddigon hyderus Y Ddraig Goch

i greu gwerthoedd ac estheteg sy’n annibynnol o Brydeindod.

Un ffordd o danseilio’r rhwydwaith hyderus Gymraeg all fod yn her i Brydeindod yw chwifio faner goch y gwrth grach.

Dagrau’r sefyllfa yw bod ein gwleidyddion Brydeinllyd eisiau ffyniant Barcelona ond yn gwrthod deall bod rhwydweithiau gwladgarol annibynnol Catalwnia yn rhan o reswm dros y ffyniant hwnnw.

Mae’r dosbarth canol Catalaneg yn un rhan hanfodol o’r jigsô sy’n sicrhau bod economi ac iaith Catalwnia yn cryfhau’n tra bo sefyllfa’r Gymraeg a Chymru yn bell o fod yn hyderus. A dyna’r ffordd mae nifer o’r dosbarth rheoli Prydeinig yng Nghymru yn fodlon i bethau fod.

Mae angen i ni fel cenedlaetholwyr greu strwythurau a rhwydweithiau sy’n cryfhau’r dosbarth canol Cymraeg. Gellid gwneud hyn yn annibynnol o’r wladwriaeth a hefyd pan fyddwn mewn grym. Un wers i mi o refferendwm Catalwnia yw bod pob gwlad angen ei dosbarth canol hyderus ac annibynnol ei hun. Mae methiant creu hynny yn un o’r rhesymau dros wendid Cymru. Peidiwn ni â thwyllo’n hunain. Nid arwydd o lwyddiant yw cymdeithas ddi-ddosbarth canol ond arwydd o fethiant a thlodi.

Methiant ein bod ni wedi colli gafael dros arweinwyr cymdeithas a bod y dosbarth hwnnw yn deyrngar ac yn daeog i Lundain – boed hynny yn Llundain y Blaid Lafur neu Lundain y Ceidwadwyr.

Gwanwyn 2015

Plaid Cymru Ifanc Aled Morgan Hughes

Y Diweddaraf o Ewrop

M

ae Plaid Ifanc yn dal un o’r seddi ar Fiwro Gweithredol Cynghrair Rhydd Ifanc Ewrop (EFAy), ynghyd â 5 aelod arall o Gatalonia (JERC), Gwlad y Basg (Gazte Abertzaleak) Fflandrys (Jong N-VA) Corsiga (PNC Ghjuventù) ac Andalwsia (JA).

Prif swyddogaeth y Biwro yw arwain EFAy fel mudiad, gwella cysylltiadau rhwng ein haelodau, gofalu am faterion ariannol a gosod cynllun gwaith i’r mudiad.

Roedd y cyfarfod ar 16 Ionawr yn bwysicach fyth gan y cynhaliwyd cyfweliadau ar gyfer safle Cydlynydd newydd EFAy, a fydd yn ymuno â ni ym mis Ebrill yn ein Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol yn Bautzen, Sorbia.

Mae’n hollbwysig bod Plaid Ifanc yn parhau i gynyddu ein gweithgarwch rhyngwladol a chymryd rhan mewn strwythurau sy’n ein caniatáu i weithio’n agored gyda mudiadau eraill sy’n rhannu ein syniadau

a’n gobeithion.

Ym mis Medi, aeth dau o’n haelodau i gynhadledd ryngwladol yng Nghatalwnia a gynhaliwyd gan JERC, ac aeth rhai hefyd i’r Alban i arsylwi ar y refferendwm. Dim ond trwy weithio gyda mudiadau blaengar drwy ein cyfandir y bydd posib i ni greu Ewrop y Bobloedd, sef undeb wleidyddol agos wedi seilio ar degwch cymdeithasol.

Llanelli D

rwy weithgarwch diflino Vaughan Williams, mae gobeithion yn uchel i gipio sedd Llanelli fis Mai yma, ac felly pleser oedd lansio cangen Plaid Cymru Ifanc newydd yn yr etholaeth fis Tachwedd diwethaf. Dan Gadeiryddiaeth Brett John, mae’r gangen yn mynd o nerth i nerth, gan brofi nid yn unig i fod yn ysbrydoliaeth i bobl ifanc y dref, ond i gefnogwyr ar draws Cymru gyfan.

Am y diweddaraf - dilynwch ffrwd Trydar newydd y gangen @PlaidIfancLlan

Gwefan Newydd!

L

ansiwyd gwefan newydd gan Blaid Cymru Ifanc ym mis Rhagfyr. Dyluniwyd y wefan gan Guillem Chulià, sy’n gweithio fel dylunydd i’n chwaer-blaid yng Ngwlad Valencia Coalició Compromís, a gobeithiwn y gellir ei defnyddio fel platfform i rannu ein syniadau ymysg aelodau a chefnogwyr newydd, yn ogystal â darparu gwybodaeth i’r rhai hynny sy’n dymuno ymuno yn ein gweithgarwch. Ewch i www.plaidifanc.org i gael golwg!

Diolch!

Cyfle i ddod i nabod enillwyr Gwobrau Cyfraniad Arbennig 2014 yn well John Edwards

Nona Evans

Etholwyd John Edwards yn Gynghorydd Sir dros ward Saron a Chapel Hendre yn 1999. Roedd hi’n fuddugoliaeth ysgubol, enillwyd y ddwy sedd yn y ward gyda mwyafrifoedd enfawr dros ddau Gynghorydd Llafur, mewn pentrefi glofaol a ystyriwyd cyn hynny yn gadarnleoedd Llafur. Wrth ymddeol fel cynghorydd yn 2012, gofynnwyd iddo beth oedd y peth pwysicaf a gyflawnodd fel cynghorydd. Ei ateb oedd sicrhau bod gan bob disgybl ysgol yn y sir yr hawl i addysg Gymraeg. Roedd gan y sir dair ysgol uwchradd ddwyieithog ond nid oedd eu dalgylchoedd yn ymestyn dros yr holl sir. Mynnodd John y dylai pob plentyn gael yr un hawl ar eu hiaith ac fe enillodd. Mae’n drysorydd etholaeth Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr ers 1998 ac yn ymlacio drwy ddosbarthu taflenni!

Taniwyd diddordeb Nona Evans mewn gwleidyddiaeth tra’n ifanc a hynny yn ei hardal enedigol, Pontypridd. Mae’n weithgar o fewn cangen Llanbadarn Fawr a’r Faenor ers degawdau, yn casglu aelodaeth, yn trefnu’r ffair Nadolig ac yn mynychu cyfarfodydd y gangen a’r etholaeth. Gellir dibynnu ar Nona bob amser i gario neges y Blaid at stepen y drws. Wedi ei gwobrwyo lluniodd y Prifardd Dafydd Pritchard yr englyn hwn i Nona:

Arbedwch Filoedd ar Brisiau Garej!

Save Thousands on Garage Prices !

3000 o Gerbydau’n Wythnosol Nifer gyda Gwarant a Thystysgrif Hanes Cyflawn Llun Mercher Sadwrn

6yh 7yh 2yp

3000 Vehicles Weekly Many with Service History and Warranties Monday Wednesday Saturday

6pm 7pm 2pm

Tel/Ffôn:

01685 377818

Y Ddraig Goch

I Nona Y mae rhai am roi o hyd, oherwydd nid aros yw bywyd; fel twf alaw gref hefyd nodau byw sy’n newid byd.

Philip Lloyd Ymunodd Philip Lloyd â Phlaid Cymru ar faes Eisteddfod Genedlaethol Aberdâr 1956. Arwyddwyd ei gerdyn aelodaeth gan Elisabeth Jones (ysgrifenyddes i J.E. Jones, Ysg Cyffredinol y Blaid). Daeth Lisa yn wraig iddo chwe blynedd yn ddiweddarach. Bu’n aelod o dîm darlledu anghyfreithlon ‘Radio Wales, East Glamorgan Station’, safodd dros y Blaid mewn etholiadau lleol yn y 60au a chefnogi ymgyrchoedd etholiadol y Blaid.

Yn fuan wedi ymddeol yn 1997, derbyniodd y swyddi o ysgrifennydd a thrysorydd y gangen leol (gan gynhyrchu cylchlythyr cyson i’r aelodau, cyfarwyddo canfasio a dosbarthu taflenni mewn sawl etholiad seneddol a chynulliad. Mae yr un mor frwdfrydig heddiw ag erioed dros achos Plaid Cymru a chyda Lisa bob amser yn gefn iddo.

Margaret Davies Un o ganghennau mwyaf llwyddiannus etholaeth Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr yw Llanddarog, ac mae’r diolch am hynny yn bennaf i Margaret Davies.

Mae’n casglu tâl aelodaeth yn ddiflino, ac yn ei ddefnyddio fel esgus i gadw aelodau mewn cysylltiad a’r Blaid yn bersonol. Ble mae Margaret Davies ar ei mwyaf disglair fodd bynnag yw pan fo’n adeg dosbarthu taflenni a chanfasio. Does yr un o weithwyr y Blaid yn cofio unrhyw adeg pan na fu’n ddiwyd wrthi yn cerdded strydoedd a lonydd, yn cnocio drysau a dwyn perswâd yn ei modd dihafal a dawnus ei hunain.

Mae blychau pleidleisiau Llanddarog ymhob etholiad ers ei dyfod yn dyst i hyn.

Gwanwyn 2015