swu51-2 by PK@HOME

ไมวาทศวรรษหนาจะเปนอยางไร ขอยืนยันหลักการของ ปู ยา ตา ยาย เกา ๆ คือ สุ จิ ปุ ลิ ไดแก ปญญา ที่เกิดจากการฟง คิด ถาม และ ตอบ รวม ทั้ง พุทธศึกษา จริยศึกษา พลศึกษา และ พัฒนาศึกษา มาเปนหลักในการเรียนรู นอกจากนี้ตองปลูกฝงใหเด็กรักการอาน เพราะเปน รากฐานสําคัญ และสราง ทักษะการสังเกตใหมาก รวมทั้งรูจัก การคนควา อยูเสมอ บางคนเรียนมาก แตไมสามารถสื่อสารได บางคนทําแต ขอสอบปรนัยได แตคิดไมเปน ซึ่งเด็กใน ทศวรรษหนาตองคิดเอง ตั้งแตตน

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 23 กันยายน 2542

คํานํา วารสารวิชาการศึกษาศาสตรฉบับนี้มีบทความที่นาสนใจ และผลงานวิชาการจาก คณาจารย แ ละนิ สิ ต ระดั บ ดุ ษ ฎี บั ณ ฑิ ต และระดั บ มหาบั ณ ฑิ ต ซึ่ ง เป น ประโยชน ต อ ผู อ า น บรรณาธิการ ใครขอกราบขอบพระคุณ คณะกรรมการกลั่นกลองผลงาน (Peer Review) ที่ได เสียสละเวลาอันมีคาในการพิจารณาและใหขอแนะนําแกผูเขียน ขอขอบคุณคณะกรรมการ เจาหนา ที่ผูเกี่ยวของทุกฝาย และผูท รงคุณวุฒิที่ไดให ความอนุเคราะหจนวารสารวิชาการฉบับนี้สําเร็จอยางดียิ่ง

(ผูชวยศาสตราจารยศิริพนั ธ ศรีวนั ยงค) รองคณบดีคณะศึกษาศาสตร ฝายวิจยั และวิเทศสัมพันธ

ISBN 1513-3443

วารสารวิชาการ คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ JOURNAL OF EDUCATION: FACULTY OF EDUCATION : SRINAKHARINWIROT UNIVERSITY ปที่ 9 ฉบับที่ 2 กรกฏาคม – ธันวาคม 2551

เจาของ

คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สุขุมวิท 23 เขตวัฒนา กทม. 10110 โทร. 0-2649-5000 ตอ 5539, 5580 โทรสาร 0-2260-0124

พิมพที่ ที่ปรึกษา

สํานักงานคณบดีคณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทวิโรฒ คณบดีคณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ หัวหนาภาควิชา หัวหนาสาขาวิชา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

บรรณาธิการ

ผูชวยศาสตราจารยศิริพันธ ศรีวันยงค

หัวหนากองบรรณาธิการ : กองบรรณาธิการ :

ผูชวยศาสตราจารยศิริพันธ ศรีวันยงค ผูชวยศาสตราจารยบุญยฤทธิ์ คงคาเพ็ชร ผูชวยศาสตราจารย ดร.ฤทธิชัย ออนมิง่

รูปเลม

ผูชวยศาสตราจารยศิริพันธ ศรีวันยงค นายธนพล ติดสิลานนท

กองจัดการ

นายพิสทิ ธิ์ แตมบรรจง นางสาวเมลดา พาทีเพราะ นางสาวพัชรินทร เต็กอวยพร นายสมชาย หาบานแทน

หลักเกณฑการเขียนตนฉบับวารสารวิชาการศึกษาศาสตร นโยบายวารสาร วารสารวิชาการศึกษาศาสตร เปนวารสารที่ พิมพเพื่อเผยแพรบทความ รายงานการวิจัย บทวิจารณ ขอคิดเห็น และขอมูลขาวสารเกี่ยวกับการศึกษาทั้งความเคลื่อนไหว และการเปลี่ยนแปลงในแวดวงการศึกษาที่ เกิดขึ้น ทัศนะและความเห็น ในวารสารฉบับนี้เปนของผูเขียนแตละทาน และไมจําเปนที่จะตองสอดคลองกับ นโยบาย จุดยืน ทัศนะ ของคณะศึกษาศาสตร กองบรรณาธิการยินดีพิจารณาผลงานสาขามนุษยศาสตรและ สังคมศาสตรทุกสาขา ผลงานที่ไดรับการพิจารณาตีพิมพในวารสารอาจถูกดัดแปลงแกไขรูปแบบและสํานวน ตามที่เห็นสมควร ผูประสงคจะนําขอความใด ๆ ไปพิมพเผยแพรตอไป ตองไดรับอนุญาตจากผูเขียนตาม กฎหมายลิขสิทธิ์ การพิจารณาตนฉบับ บทความที่ ตี พิ ม พ จ ะต อ งได รั บ ความเห็ น ชอบจากกองบรรณาธิ ก าร และผ า นการกลั่ น กรองจาก ผูทรงคุณวุฒิในสาขาที่เกี่ยวของ กรณีที่ตองปรับปรุงแกไข จะสงกลับไปยังผูเขียนเพื่อดําเนินการตอไป การเสนอบทความเพื่อพิมพในวารสารวิชาการศึกษาศาสตร 1. บทความแตละบทความจะตองมีชื่อเรื่อง ชื่อผูเขียน (ครบทุกคน) วุฒิการศึกษาขั้นสูงสุด และ ตําแหนงทางวิชาการ (ถามี) ของผูเขียนครบทุกคน 2. ตนฉบับตองระบุชื่อ นามสกุลจริง สถานที่ทํางานหรือที่อยู และเบอรโทรศัพท ที่สามารถติดตอได 3. ผูเสนอผลงานตองสงตนฉบับพิมพหนาเดี่ยว ควรใชตัวอักษร Cordia New ขนาด 16 บนกระดาษ ขนาด 8.5 นิ้ว x 11 นิ้ว ความยาวของตนฉบับรวมทั้งตาราง แผนภูมิ และเอกสารอางอิงไมเกิน 10 หนา พรอ ม กับบันทึกบทความลงในแผนซีดี 4. ตนฉบับที่เปนงานแปลหรือเรียบเรียงจะตองบอกแหลงที่มาโดยละเอียด 5. ตองเปนบทความที่ไมเคยตีพิมพเผยแพรมากอน 6. กองบรรณาธิการขอใชสิทธิในการนําบทความที่ตีพิมพในวารสารวิชาการศึกษาศาสตรเผยแพรลง ในเว็บไซตวารสารวิชาการศึกษาศาสตรออนไลน Æ กรณีที่เปนบทความทางวิชาการ ควรมีสวนประกอบทั่วไปดังนี้ 1. บทคัดยอภาษาไทย 2. บทคัดยอภาษาอังกฤษ 3. บทนํา 4. เนื้อหา 5. บทสรุป 6. บรรณานุกรม

Æ กรณีที่เปนบทความวิจัย ควรมีสวนประกอบทั่วไป ดังนี้ 1. บทคัดยอภาษาไทย 2. บทคัดยอภาษาอังกฤษ 3. บทนํา / ความเปนมาของปญหาการวิจัย 4. วัตถุประสงคของการวิจัย 5. สมมุติฐาน (ถามี) 6. วิธีดําเนินการวิจัย 7. สรุปผลการวิจัย และการอภิปรายผล 8. ขอเสนอแนะ 9. บรรณานุกรม การเขียนเอกสารอางอิงและบรรณานุกรม การอางอิงในบทความใหผูเขียนระบุที่มาของขอมูล/เนื้อเรื่องที่อางอิง โดยบอกชื่อ นามสกุล (หรือ เฉพาะนามสกุล ถา เปน ภาษาอั ง กฤษ) และปที่พิ ม พ ข องเอกสาร (และหนา กรณีอ า งอิง ขอ ความเฉพาะ บางสวน) การอางอิงแบบเชิงอรรถ ใหใชไดในกรณีที่ตองการขยายความ สําหรับการเขียนเอกสารอางอิงทาย บทความ ใหใชดังตัวอยางตอไปนี้ 1. หนังสือใหเรียงลําดับ ดังนี้ ชื่อผูแตง. (ปที่ พิม พ) . ชื่ อเรื่อง. (ฉบั บพิ ม พ) . สถานที่พิ ม พ: ผูจัดพิมพ. อํานวย แสงสวาง. (2544). การจัดการทรัพยากรมนุษย. (พิมพครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: อักษราพิพัฒน. 2. วารสารภาษาไทย ใหเรียงลําดับดังนี้ ชื่อตัว ชื่อสกุล. (ป พ.ศ.ที่พิมพ). ชื่อเรื่อง. ชื่อหรือชื่อยอ วารสาร, ปที่ (ฉบับที่), หนาแรก-หนาสุดทาย. ตัวอยางเชน อรัญญา จิวาลักษณ. (2544). ความฉลาดทางอารมณ: ปจจัยแหงความสําเร็จในการทํางาน. วารสารสมาคมพยาบาลสาขาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, 23(1), 42-49. 3. วารสารตางประเทศ ใหเรียงลําดับดังนี้ ชื่อสกุล, ชื่อนํายอ ชื่อตามยอ. (ป ค.ศ.ที่พิมพ). ชื่อเรื่อง : ชื่อหรือชื่อยอวารสาร, ปที่ ( ฉบับที่), หนาแรก-หนาสุดทาย. ตัวอยางเชน Hartman, L. M. (1979). The preventive reduction of psychological risk in asymptomatic adolescents. American Journal of Orthopsychiatry, 49(1), 121 – 135. 4. แหลงขอมูลอิเล็กทรอนิกส ระบบออนไลน (Online) ใหเรียงลําดับดังนี้ ชื่อผูเขียน. (ปที่เผยแพร). ชื่อเรื่อง. แหลงที่เขาถึง: [วัน เดือน ป ที่เขาถึงเอกสาร] ตัวอยางเชน Oconnor, R.M. (2003). Emotional intelligence and academic success: examining the transition from high school to university.(Online).Available: http://www.sciencedirect.com. Accessed [25/3/2003]. การตอบแทน กองบรรณาธิการจะอภินันทนาการวารสารฉบับที่บทความนั้นตีพิมพทานละ 3 ฉบับ

ISBN 1513-3443

สารบัญ การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา Ö อภิชาติ อนุกูลเวช

การพัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บโดยใชกลยุทธการจัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา Ö รัฐกรณ คิดการ

การศึกษาความสามารถทางพหุปญญาของเด็กปฐมวัยที่ไดรับการจัดกิจกรรม การทําหนังสือเลมใหญ Ö ชมพูนุท ศุภผลศิริ

การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนจากการใชบทเรียนคอมพิวเตอร กับการสอนปกติ ของนักเรียนชวงชั้นที่ 2 กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย Ö นัทลียา กํานล

ผลการเรียนรูและความพึงพอใจ วิชาทัศนศิลป ของนักเรียนชวงชั้นที่ 2 ดวยบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียที่สรางมโนทัศนกอนการเรียน Ö ณัฐิกา วงษาวดี

การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรสําหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาบุรีรัมย เขต 2 Ö จารุวรรณ ทวันเวช

เปรียบเทียบผลของการใชบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ที่มีสถานการณจําลองประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกับการสอนปกติ สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 Ö ลัลนลลิต สืบประดิษฐ

การพัฒนาแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความรับผิดชอบ ความเมตตากรุณาและ ความยุติธรรมของครูในโรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาพะเยา เขต 1 Ö กรกช วิชัย

ISBN 1513-3443

สารบัญ

การสรางแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2

Ö นิติกร เบญมาตย การศึกษาแบบแผนความสัมพันธระหวางปจจัยบางประการกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติด ของนักเรียนชวงชั้นที่ 3 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาอุทัยธานี Ö ปทมาพร นพรัตน

การศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยบางประการกับการคิดอภิมานของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครปฐม เขต 1 Ö วนิดา ทองดอนอ่ํา

ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานบางประการที่สงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน Ö วีระ แกวอบเชย

106

การศึกษาแบบแผนความสัมพันธระหวางพหุปญญากับความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค ของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาปที่ 3 สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาราชบุรี เขต 1 Ö สกุณี ปานดํา

116

การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 Ö สุนันทา สมใจ การศึกษาเชิงเปรียบเทียบคุณลักษณะการคิดเชิงบวกของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 7 ที่มีระดับอัตมโนทัศนและประสบการณชีวิตแตกตางกัน. Ö สัจจา ประเสริฐกุล

127

134

ISBN 1513-3443

สารบัญ ปจจัยที่สงผลตอความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด Ö สุรินทร ชาลากูลพฤฒิ

142

ปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร Ö เสริมศรี ชื่นเชวง

154

166

การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณสําหรับนักเรียน ชวงชั้นที่ 3 โรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครสวรรคเขต 1 Ö อรพิณ พัฒนผล

173

การศึกษาปจจัยบางประการที่สงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู ดานวิชาชีพ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพ ของครูมัธยมศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา นครศรีธรรมราช เขต 1 Ö กาญจนา บุบผัน

182

หลักสูตรที่เปดสอนในคณะศึกษาศาสตร

190

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติ ทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับ นักเรียนอาชีวศึกษา THE DEVELOPMENT OF WEB-BASED TECHNICAL PRACTICE INSTRUCTION MODEL FOR VOCATIONAL EDUCATION STUDENTS อภิชาติ อนุกูลเวช1 ดร.สมสรร วงษอยูนอย2 ดร.สุรชัย สิกขาบัณฑิต3 ดร.สมชาย ฉัตรรัตนา4 ดร.ไพฑูรย โพธิสาร5 บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุงหมายเพื่อ 1) พัฒนารูปแบบการ เรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับ นักเรียนอาชีวศึกษา 2) ศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียน การสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับ นักเรียนอาชีวศึกษา 3) ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการเรียนการ สอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียน อาชีวศึกษา ดังนี้

นิสิตปริญญาเอก สาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ รองศาสตราจารยประจําสํานักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 รองศาสตราจารย , ผูอาํ นวยการสถาบันนวัตกรรมทางการศึกษา มหาวิทยาลัยอีสเทิรน เอเชีย 4 รองศาสตราจารย , ผูชว ยผูอาํ นวยการสํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหงชาติ (สวทช.) 5 ผูชวยศาสตราจารย , ขาราชการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

3.1) ศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนเรียนและหลังเรียนของ นั ก เรี ย นอาชี ว ศึ ก ษาที่ เ รี ย นจากรู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต 3.2) ศึกษาทักษะ ปฏิบัติของนักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนจากรูปแบบการเรียนการ สอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต 3.3) ศึกษา ความคงทนของทักษะปฏิบัติของนักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนจาก รู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต และ 3.4) ศึกษาความคิดเห็นของนักเรีย น อาชี ว ศึ ก ษาที่ มี ต อ การเรี ย นตามรู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต ในการดําเนินการวิจัย ไดพัฒนารูปแบบขึ้นโดยผานการประเมินจากผูเชี่ยวชาญ แลว สรางบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต วิชา งานไฟฟาและอิเล็กทรอนิก สเบื้องตน ตามรูปแบบที่พัฒนาขึ้น และนํ า ไปทดลองกั บ กลุ ม ตั ว อย า ง ได แ ก นั ก เรี ย นระดั บ ประกาศนี ย บั ต รวิ ช าชี พ ชั้ น ป ที่ 1 (ปวช .1) แผนกวิ ช า อิเล็กทรอนิกส วิทยาลัยเทคนิคชลบุรี จํานวน 52 คน ซึ่งไดมา โดยวิ ธี ก ารสุ ม อย า งง า ย และวิ เ คราะห ข อ มู ล ด ว ยสถิ ติ t-test dependent ผลการวิจัยพบวา 1. รูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต สํ า หรั บ นั ก เรี ย นอาชี ว ศึ ก ษา ประกอบดวย 5 องคประกอบหลัก ไดแก 1) ปจจัยนําเขา (Input) 2) กระบวนการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ต (Process) 3) การควบคุม (Control) 4) ผลผลิต โดยมี 13 (Output) 5) ขอมูลปอนกลับ (Feedback) องคประกอบยอย คือ 1) กําหนดเปาหมายในการเรียนการสอน 2) การวิเคราะหผูเรียน 3) การออกแบบเนื้อหาบทเรียน 4) กําหนดกิจกรรมการเรียนการสอน 5) การเตรียมความพรอมดาน สภาพแวดลอมทางการเรียน 6) กําหนดบทบาทผูสอน 7) การ สรางแรงจูงใจในการเรียน 8) การดําเนินการเรียนการสอนฝก ปฏิ บั ติทางเทคนิ ค โดยใช โ มเดลซีเ อเอ (CAA Model) ประกอบดวยขั้นตอนการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะปฏิบัติ 3 ขั้นตอน คือ 8.1) ขั้นความรูความเขาใจ (Cognitive Phase) 8.2)

ขั้นปฏิบัติ (Associative Phase) 8.3) ขั้นชํานาญ (Autonomous Phase) 9) กิจกรรมเสริมทักษะ 10) การ ตรวจสอบและควบคุมการเรียนของผูเรียน 11) การ ตรวจสอบทักษะปฏิบัติระหวางเรียน 12) ประเมินผลการ เรียนการสอน และ 13) ขอมูลปอนกลับเพื่อปรับปรุง ซึ่งผล การประเมินจากผูเชี่ยวชาญอยูในระดับเหมาะสมมาก 2. ประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต เท า กั บ 88.44/85.88 ซึ่งเปนไปตามเกณฑที่กําหนด 3. ประสิทธิผลของรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต มีดังนี้ 3.1 ผลสัมฤทธิ์หลังการเรียนจากรูปแบบการ เรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สูงกวากอนการเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 3.2 ทักษะปฏิบัติของนัก เรียนอาชีวศึกษาที่ เรียนจากรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบน เครือขายอินเทอรเน็ต อยูในระดับดี 3.3 ค ว า ม ค งท น ข อ ง ทั ก ษะ ปฏิ บั ติ ข อ ง นักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนตามรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต หลังการเรียน ผานไปแลว 2 สัปดาห เทากับรอยละ 99.43 3.4 ความคิ ด เห็ น ต อ การเรี ย นตามรู ป แบบ การเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ตของนักเรียนอาชีวศึกษา อยูในระดับเหมาะสมมาก ABSTRACT The objectives of this research were: 1) to develop the web-based technical practice instruction model for vocational education students, 2) to study efficiency of the web-based technical practice instruction model, and 3) to study effectiveness of the web-based technical practice instruction model on the following aspects: 3.1) to study the learning achievement of the vocational education students

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 before and after studying through the web-based technical practice instruction model, 3.2) to study the practical skill of the vocational education students who studied through the web-based technical practice instruction model, 3.3) to study the retention of the practical skill of the vocational education students who studied through the web-based technical practice instruction model, and 3.4) to study the opinion of the vocational education students who studied through the web-based technical practice instruction model. The procedure of the research was started by developing the model which was evaluated by the experts. After that, the web-based technical practice instruction in basic electricity and electronics subject were constructed and experimented with the sample group which consisted of 52 first year students in Electronics Division, Chonburi Technical College by using simple random sampling method. Finally, the data was analyzed by t-test dependent. The results revealed that: 1. The web-based technical practice instruction model for vocational education students consisted of 5 main components: 1) input, 2) process, 3) control, 4) output, and 5) feedback, and 13 minor components: 1) setting the instructional objectives, 2) analyzing the learners, 3) designing the contents, 4) setting the learningteaching activities, 5) preparing the learning environment, 6) setting the teacher’s role, 7) constructing the motivation, 8) proceeding the technical practical learning–teaching by using CAA Model which consisted of 3 steps: 8.1) cognitive phase, 8.2) associative phase, and 8.3) autonomous phase, 9) setting the extra activities, 10) monitoring and controlling the students’ learning, 11)

monitoring the practical skill during studying, 12) evaluating the learning-teaching, and 13) investigating feedbacks to be developed. This model evaluated by the experts was appropriate at the high level. 2. The efficiency of the web-based technical practice instruction model was 88.44/85.88. 3. The effectiveness of the web-based technical practice instruction model was as follows: 3.1 The students’ achievement after studying through the web-based technical practice instruction model was higher than before studying at the .01 level of significance. 3.2 The practical skill of the vocational education students who studied through the webbased technical practice instruction model was at the high level. 3.3 The retention of the practical skill of the vocational education students who studied through the web-based technical practice instruction model 2weeks after studying with the model was 99.43%. 3.4 The opinion to the web-based technical practice instruction model of the vocational education students was appropriate at the high level. ภูมิหลัง การศึกษาเปนหัวใจของการพัฒนาประเทศและ เปนปจจัยสําคัญในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย โดยเฉพาะ อยางยิ่งการอาชีวศึกษา เปนรากฐานอันสําคัญในการพัฒนา เศรษฐกิจและสังคม เพราะความเจริญของประเทศขึ้นอยูกับ ทรั พ ยากรมนุ ษ ย ที่ มี คุ ณ ภาพ สามารถตอบสนองความ ตองการของการขยายตัวดานธุรกิจและอุตสาหกรรม รวมทั้ง รูจักนําเอาเทคโนโลยีสมัยใหมมาใช และเมื่อโลกเปนสากล มากขึ้น การที่ประเทศไทยจะแขงขันกับประเทศอื่นๆ ไดนั้น การอาชีวศึกษาจึงเปนเครื่องมือสําคัญในการนําประเทศไทย

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

เขาสูการแขงขันในโลกยุคคลื่นแหงความรู หรือยุคแหงเทคโนโลยี สารสนเทศ (พยุงศักดิ์ จันทรสุรินทร. 2544) สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เปนองคกร หลักในการจัดการอาชีวศึกษาและฝกอบรมวิชาชีพใหประชาชน อยางทั่วถึง ตลอดชีวิต มีคุณภาพ ไดมาตรฐาน และจัดการองค ความรู ต รงตามความต อ งการของตลาดแรงงานและอาชี พ อิสระ สอดคลองกับการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยมีสถานศึกษาในสังกัดทั้งหมด 404 แหง กระจายครอบคลุม ทั่วประเทศ (สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. 2546) การศึกษาดานอาชีวศึกษาทั้ง 5 สาขาอาชีพในประเทศไทย ไดแก อุตสาหกรรม คหกรรม พาณิชยกรรม เกษตรกรรม และศิลปกรรม เปนการศึกษาที่มุงตอบสนองความตองการกําลังคนระดับกลาง ของประเทศ ทั้ ง ในกลุ ม ประกอบอาชี พ อิ ส ระ และกลุ ม ตลาดแรงงาน โดยส ว นใหญ ผู จ บการศึ ก ษามั ก จะมุ ง เข า สู ตลาดแรงงานตามความต อ งการของสถานประกอบการหรื อ องคกร สําหรับกําลังคนดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีระดับชาง เทคนิค มีความสําคัญอยางมากตอการพัฒนาอุตสาหกรรมของ ประเทศ จากการศึกษาพบวาภาคเศรษฐกิจที่มีการจางงานที่เปน ระบบ จะมีความตองการกําลังคนระดับอาชีวศึกษาเพิ่มมากขึ้น (สํ า นั ก งานคณะกรรมการการศึ ก ษาแห งชาติ . 2541ข: 7; สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ. 2543: 5-14) ป จ จุ บั น การจั ด การศึ ก ษาทางด า นอาชี ว ศึ ก ษา มี เปาหมายในการสรางสมรรถวิสัยใหเกิดขึ้นกับผูเรียนที่จะออกไป ทํางานในตลาดแรงงานหรือในสถานประกอบการใหไดอยางมี คุณภาพ เพื่อใหผูเรียนดานอาชีวศึกษามีความสามารถทั้งดาน ความรู แ ละทั ก ษะปฏิ บั ติ เพื่ อ ที่ จ ะนํ า ไปใช ใ นการทํ า งานตาม ศักยภาพของตนเอง ซึ่งทักษะปฏิบัติเปนผลที่ไดจากการเรียนรู และเปนเปาหมายที่สําคัญของการศึกษาดานอาชีวศึกษา เพราะ เปนสิ่งที่ผูเรียนตองใชเมื่อทํางานหลังจบการศึกษา โดยจะแสดง ออกมาในลั ก ษณะของสมรรถนะที่ ผ สมผสานระหว า งความรู  ความเขาใจ เพื่อสรางองคความรูใหมและเพื่อการตัดสินใจปฏิบัติ แต จ ากการศึ ก ษาคุ ณ ลั ก ษณะของผู สํ า เร็ จ การศึ ก ษาด า น

อาชีวศึกษา พบวา มีผลิตภาพ (Productivity) ไมถึงขั้น ไมมี ความเปนเอกในการแขงขัน (Competency-based) ไมมี ทักษะปฏิรูปผสมผสาน (Intermediate Skills) และอีกทั้งยัง ดอยในเรื่องคุณคา จริยธรรม และความสามารถในการเรียนรู ดวยตัวเอง จึงกลาวไดวากําลังคนดานอุต สาหกรรมที่เปน ผลผลิต จากหนวยงานดา นอาชี วศึ กษามีคุณลั ก ษณะและ ความสามารถไม ส อดคลอ งกั บ ความต อ งการของสถาน ประกอบการ ทํ า ให เ กิ ด ป ญ หาในการทํ า งานและความ เจริ ญ ก า วหน า ในการทํ า งาน (สํ า นั ก งานคณะกรรมการ การศึกษาแหงชาติ. 2541ก: 4, 19-24) นอกจากนี้ องคประกอบของการฝกปฏิบัติเกือบทั้งหมด ยังใชปรัชญา และวิธีการเหมือนสมัยกอนมีเทคโนโลยีสารสนเทศ เปนผล ใหการฝกอาชีพไมไดรับการพัฒนาเทาที่ควร ผูผานการฝก อาชี พ ยั ง มี ค วามสามารถไม ทั น หรื อ ไม เ พี ย งพอต อ การ เปลี่ ย นแปลงทางเทคโนโลยี แ ละโครงสร า งการผลิ ต ใน ป จ จุ บั น ทํ า ให มี ผ ลกระทบต อ การว า จ า งงานและความ ตองการทักษะในการผลิตดานตาง ๆ กลาวคือ ขาดกําลังคน ที่มีความรูความสามารถทั้งพหุทักษะและพื้นฐานความรูที่ สูงขึ้น (สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. 2547: 56) สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา จึงมี นโยบายในการนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชปฏิรูประบบ การเรี ยนรู โดยดํา เนินงานตามแนวทางของปญ จะปฏิรู ป (The Fifth Discipline Reform) เพื่อใหการเรียนรูวิชาชีพ เป น ไปอย า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ โดยได ใ ห ก ารสนั บ สนุ น สถานศึ ก ษาทุ ก แห ง จั ด สถานที่ สํ า หรั บ การส ง เสริ ม การ แสวงหาความรู ด ว ยตนเอง และการเรี ย นรู จ ากเครื อข า ย เทคโนโลยีสารสนเทศ ดวยการพัฒนาศูนยเรียนรูดวยตนเอง (Self-access Learning Center) ในทุกสถานศึกษา สงเสริมสนับสนุนสื่อการเรียนการสอนทางเครือขาย ICT ใน รูป e-Learning (สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา. 2546)

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ในโลกยุ ค ป จ จุ บั น อิ น เทอร เ น็ ต เป น เครื อ ข า ย คอมพิ ว เตอร ที่ มี ศั ก ยภาพในการสื่ อ สารสู ง และรวดเร็ ว ผู ใ ช สามารถสงและรับขอมูลถึงกันไดหลายรูปแบบ ทั้งที่เปนขอความ ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว หรือแมกระทั่งเสียง ดวยความสามารถ ของอินเทอรเน็ตจึงเขามามีบทบาทสําคัญในการเรียนการสอน ปจจุบัน (วิชุดา รัตนเพียร. 2542) บทเรียนบนเครือขาย อินเทอรเน็ตเริ่มมีความสําคัญมากขึ้นเรื่อย ๆ จนสามารถทําให เกิดการเรียนรูไดทุกเวลา ทุกสถานที่ ไมจํากัดอยูแตในหองเรียน นอกจากนี้ยั ง เป น การส งเสริ ม หรือ ในโรงเรี ย นเทา นั้ น ความสามารถในการเรียนรูเปนรายบุคคล และการเรียนรูดวย ตนเองอยางตอเนื่องตลอดชีวิต จากประโยชนของเทคโนโลยีที่กาวหนาอยางรวดเร็ว และการสนับสนุนใหมีการเรียนไดในทุกเวลาทุกโอกาส ทําใหเห็น ถึงความสําคัญของบทเรียนบนเครือขายอินเทอรเน็ตที่สามารถ นํามาใชในการเรียนการสอนภาคปฏิบัติเพื่อใหผูเรียนมีการฝกฝน ทักษะควบคูกับการเรียนภาคทฤษฎีหรือการเรียนในแนวทฤษฎี เชิงปฏิบัติ โดยมีจุดมุงหมายใหผูเรียนเกิดความเขาใจในเนื้อหา ทางทฤษฎีและสามารถลงมือปฏิบัติอยางชํานาญไดดวยทักษะที่ ผานการฝกฝนมา ดวยเหตุนี้การที่จะใหไดวิธีการเรียนการสอนที่ เกิด ผลสูง สุด ก็คือการดึงเอาความสามารถของระบบเครือขาย อินเทอรเน็ตมาผสมผสานกับการฝกปฏิบัติไดในรูปแบบวิธีการ สอนแบบสาธิต (Demonstration method) แลวใหผูเรียนไดฝก ปฏิบัติตาม และยังสามารถจําลองสถานการณ (Simulation) ให ผู เ รี ย นได ฝ ก ปฏิ บั ติ จะทํ า ให ผู เ รี ย นสามารถพั ฒ นาตั ว เองทั้ ง ทางดานความรู ความเขาใจ (Cognitive domain) และทางดาน ทักษะกลไก (Psychomotor domain) ควบคูกัน ซึ่งสามารถ พัฒนาไดเปนการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ตได ดังนั้นการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติ ทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา จะเปนการเพิ่มศักยภาพทางการเรียนรูทางดานทักษะปฏิบัติให เหมาะสมและกาวทันตอความเจริญกาวหนาในยุคของโลกที่ไร พรมแดน สามารถนําสื่อมาผสมผสานใหอยูในรูปของมัลติมีเดีย

เพื่ อ ใช สํ าหรั บการเรี ย นการสอน และยัง เป น การเพิ่ ม เติ ม เครื่องมือและอุปกรณที่จําเปนรวมทั้งเปนการลดคาใชจายใน ระยะยาวไดอีกทางหนึ่งดวย ซึ่งถือวาเปนการพัฒนาพื้นฐาน ทางด า นการเรี ย นรู แ ละขยายสั ง คมแห ง การเรี ย นรู ใ ห กวางไกลยิ่งขึ้น และเปนรูปแบบที่สามารถนําไปพัฒนาการ เรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคในวิชาอื่น ๆ ได ซึ่งจะเปน ประโยชน ต อ การจั ด การศึ ก ษาทางด า นอาชี ว ศึ ก ษาของ ประเทศไทยใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด ความมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่ อ พั ฒ นารู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียน อาชีวศึกษา 2. เพื่ อ ศึ ก ษาประสิ ท ธิ ภ าพของรู ป แบบการ เรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา 3. เพื่อศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการเรียน การสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา ดังนี้ 3.1 ศึ ก ษาผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของ นักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนจากรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต 3.2 ศึ ก ษาทั กษะปฏิ บั ติ ข อ งนั ก เรี ย น อาชีวศึกษาที่เรียนจากรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติ ทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต 3.3 ศึ ก ษาความคงทนของทั ก ษะปฏิ บั ติ ของนักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนจากรูปแบบการเรียนการสอน ฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต 3.4 ศึ ก ษาความคิ ด เห็ น ของนั ก เรี ย น อาชีวศึกษาที่มีตอการเรียนตามรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สมมติฐานการวิจัย 1. รู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท าง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ที่พัฒนาขึ้นเปนรูปแบบที่มีความเหมาะสม อยูในระดับเหมาะสม มาก 2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนอาชีวศึกษา ที่เ รี ย นจากรู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ตหลังเรียนสูงกวากอนเรียน 3. ทักษะปฏิบัติของนักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนจาก รู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต อยูในระดับดี 4. ความคงทนของทั ก ษะปฏิ บั ติ ข องนั ก เรี ย น อาชีวศึก ษาที่เรียนจากรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทาง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต ไมต่ํากวารอยละ 80 5. ความคิดเห็นตอการเรียนตามรูปแบบการเรีย น การสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต ของ นักเรียนอาชีวศึกษา อยูในระดับเหมาะสมมาก วิธีดําเนินการวิจัย การวิจัยครั้งนี้ดําเนินการวิจัยตามระเบียบวิธีการวิจัย เชิงพัฒนา มี 3 ขั้นตอน คือ ขั้นที่ 1 การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียน อาชีวศึกษา 1.1 การสรางรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต ผู วิ จั ย ได ดํ า เนิ น การศึ ก ษาค น คว า ข อ มู ล จาก เอกสาร หนั ง สื อ วารสาร และผลงานวิ จั ย ซึ่ ง สื บ ค น จาก แหลงขอมูลตาง ๆ เพื่อเปนแนวทางในการหารูปแบบ โดยผูวิจัย ได ป ระมวลองค ป ระกอบต า ง ๆ ของระบบการเรี ย นการสอน จํานวน 7 ระบบ แลววิเคราะหและสังเคราะหเพื่อกําหนดเปน องคประกอบของรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครือข ายอินเทอรเน็ต และผู วิจัยไดประมวลขั้นตอนต าง ๆ ของการสอนทักษะปฏิบัติจํานวน 15 รูปแบบ แลววิเคราะหและ สังเคราะหเพื่อกําหนดเปนขั้นตอนการสอนทักษะปฏิบัติ จากนั้น ทํ า การร า งรู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ต แลวนํารูปแบบที่รางเสร็จไปใหผูเชี่ยวชาญ

ทางดานเทคโนโลยีการศึกษาจํานวน 5 ทานและทางดาน ไฟฟาและอิเล็กทรอนิกสจํานวน 5 ทาน รวม 10 ทาน ทําการ ประเมินรูปแบบ 1.2 การสรางบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต วิ ช างานไฟฟ า และ อิเล็กทรอนิกสเบื้องตน ผู วิจั ย ทํ าการวิ เคราะห โ ครงสร า งหลั ก สู ต ร คําอธิบายรายวิชา แลวกําหนดเนื้อหาที่จะสรางบทเรียนเปน สวนของภาคปฏิบัติของรายวิชาและกําหนดจุดประสงคเชิง พฤติ ก รรมของเนื้ อ หาแต ล ะเรื่ อ ง ทํ า การสร า งแผนภู มิ ความสัมพันธของหัวเรื่องและแผนภูมิโครงสรางขายเนื้อหา แลวทําการสรางบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ตตามรูปแบบที่ไดพัฒนาขึ้น แลวใหผูเชี่ยวชาญ ทางดานไฟฟาและอิเล็กทรอนิกส จํานวน 5 ทาน ทําการ ประเมินทางดานเนื้อหา และผูเชี่ยวชาญทางดานเทคโนโลยี การศึกษา จํานวน 5 ทาน ทําการประเมินทางดานเทคนิค การผลิตสื่อ ขั้นที่ 2 การทดลองเพื่อศึกษาประสิทธิภาพ ของรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบน เครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา นํ า รู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท าง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต ที่ไดสรางขึ้นไปทดสอบหา ประสิทธิภาพใหไดตามเกณฑ 85/85 โดยทดลองกับกลุม ตัวอยางที่เลือกมาจากนักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ ชั้นปที่ 1 (ปวช.1) แผนกวิชาอิเล็กทรอนิกส วิทยาลัยเทคนิค ชลบุรี ที่เรียนวิชางานไฟฟาและอิเล็กทรอนิกสเบื้องตน ใน ภาคเรียนที่ 1 ปการศึกษา 2550 จํานวน 80 คน โดยการนํา นั ก เรี ย นมาทดสอบความรู พื้ น ฐานทางด า นทั ก ษะปฏิ บั ติ แลวทําการสุมอยางงายดวยวิธีการจับสลาก จากนักเรียนที่ มีคะแนนทักษะปฏิบัติต่ํากวา 60% ไดกลุมตัวอยางจํานวน 32 คน ซึ่งแบงการทดลองเปน 3 ครั้ง คือ ครั้งที่ 1 ทําการ ทดลองกับนักเรียนจํานวน 3 คน เพื่อตรวจสอบคุณภาพ เบื้ อ งต น ด า นความเข า ใจของเนื้ อ หาบทเรี ย น การสื่ อ ความหมาย วิธีก ารนําเสนอ และขั้นตอนการสอนทั ก ษะ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ปฏิบัติ โดยการสังเกต สัมภาษณ แลวนําขอมูลที่ไดมาปรับปรุง แกไข ครั้งที่ 2 ทําการทดลองกับนักเรียนจํานวน 9 คน ซึ่ง ทดลองเหมือนภาคสนามทุกอยาง เพื่อหาแนวโนมประสิทธิภาพ ของบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ตและ ตรวจสอบหาข อ บกพร อ งในด า นต าง ๆ จากนั้ นนํ า มาปรั บ ปรุ ง แกไข ครั้งที่ 3 ทําการทดลองกับนักเรียนจํานวน 20 คน เพื่อหา ประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา ที่สรางขึ้น โดยใช แ บบทดสอบและแบบวั ด ทั ก ษะปฏิ บั ติ ที่ ผู วิ จั ย สร า งขึ้ น หลังจากที่นักเรียนศึกษาเนื้อหาบทเรียนภาคทฤษฎีในแตละหนวย ยอยจบแลวใหนักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียนในแตละหนวย ยอย และในระหวางการเรียนภาคปฏิบัตินักเรียนฝกปฏิบัติตาม ขั้นตอนการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะปฏิบัติผูสอนจะตรวจ ผลงานของนักเรียนในแตละขั้นตอนโดยใชแบบวัดทักษะปฏิบัติ นําคะแนนมารวมกันเพื่อหาประสิทธิภาพ (E1) และเมื่อนักเรียน ศึ ก ษาเนื้ อ หาบทเรี ย นจบทุ ก หน ว ยแล ว ให นั ก เรี ย นทํ า แบบทดสอบหลั ง เรี ย นและทํ า การทดสอบภาคปฏิ บั ติ โ ดยให นักเรียนทําชิ้นงานแลวประเมินผลโดยใชแบบวัดทักษะปฏิบัติ นํา คะแนนมารวมกันเพื่อหาประสิทธิภาพ (E2) ขั้นที่ 3 การทดลองเพื่อศึกษาประสิทธิผลของ รูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา เมื่อไดรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครือขายอินเทอรเน็ตที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพแลว นํา รูปแบบนี้ไปทดลองกับกลุมตัวอยางที่เลือกมาจากนักเรียนระดับ ประกาศนี ย บั ต รวิ ช าชี พ ชั้ น ป ที่ 1 (ปวช .1) แผนกวิ ช า อิเล็กทรอนิกส วิทยาลัยเทคนิคชลบุรี ที่เรียนวิชางานไฟฟาและ อิเล็กทรอนิกสเบื้องตน ในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 40 คน โดยการนํานักเรียนมาทดสอบความรูพื้นฐาน ทางด า นทั ก ษะปฏิ บั ติ แล ว ทํ า การสุ ม อย างง ายด วยวิ ธี ก ารจั บ สลาก จากนักเรียนที่มีคะแนนทักษะปฏิบัติต่ํากวา 60% ไดกลุม ตัวอยางจํานวน 20 คน เพื่อศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ศึกษา ทัก ษะปฏิ บั ติ ศึก ษาความคงทนของทั กษะปฏิบัติ และศึ ก ษา ความคิ ด เห็น ของนั ก เรี ย น โดยใหนัก เรี ยนทําแบบทดสอบก อ น เรียน ดําเนินการทดลองตามรูปแบบ ทําแบบทดสอบหลังเรียน

และสอบถามความคิ ด เห็ น เพื่ อ เปรี ย บเที ย บผลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรี ย นก อ นเรี ย นและหลั ง เรี ย น และศึ ก ษาความ คิดเห็นของนักเรียน แลวทําการสอบภาคปฏิบัติเพื่อศึกษา ทักษะปฏิบัติ และหลังจากนั้น 2 สัปดาหสอบภาคปฏิบัติอีก ครั้งเพื่อศึกษาความคงทนของทักษะปฏิบัติ สรุปผลการวิจัย ผลการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ขา ยอิ น เทอร เ น็ ต สํ าหรั บ นักเรียนอาชีวศึกษา 1. รูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต ที่ พั ฒ นาขึ้ น ประกอบด ว ย 5 องคประกอบหลัก ไดแก 1. ปจจัยนําเขา (Input) 2. กระบวนการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ต (Process) 3. การควบคุม (Control) 4. ผลผลิต (Output) 5. ขอมูลปอนกลับ (Feedback) โดยมี 13 องคประกอบยอย คือ 1) กําหนดเปาหมายในการเรียนการ สอน 2) การวิเคราะหผูเรียน 3) การออกแบบเนื้อหา บทเรียน 4) กําหนดกิจกรรมการเรียนการสอน 5) การ เตรียมความพรอมดานสภาพแวดลอมทางการเรียน 6) กําหนดบทบาทผูสอน 7) การสรางแรงจูงใจในการเรียน 8) การดํ า เนิ น การเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค ตาม ขั้นตอนการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะปฏิบัติโมเดลซีเอ เอ (CAA Model) ประกอบดวย 3 ขั้นตอน คือ 8.1) ขั้น ความรูความเขาใจ (Cognitive Phase) 8.2) ขั้นปฏิบัติ (Associative Phase) 8.3) ขั้นชํานาญ (Autonomous Phase) 9) กิจกรรมเสริมทักษะ 10) การตรวจสอบและ ควบคุมการเรียนของผูเรียน 11) การตรวจสอบทักษะปฏิบัติ ระหวางเรียน 12) ประเมินผลการเรียนการสอน และ 13) ขอมูลปอนกลับเพื่อปรับปรุง ผลการประเมินของผูเชี่ยวชาญ อยูในระดับเหมาะสมมาก 2. บทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ต วิชางานไฟฟาและอิเล็กทรอนิกสเบื้องตน ที่สราง ตามรู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ต ผลการประเมินของผูเชี่ยวชาญดาน เนื้อหาและดานเทคนิคการผลิตสื่ออยูในระดับเหมาะสมมาก

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การควบคุม (Control) การตรวจสอบและควบคุมการเรียนของผูเรียน การตรวจสอบทักษะปฏิบัติระหวางเรียน

กระบวนการเรียนการสอนฝกปฏิบัตทิ าง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต (Process) ปจจัยนําเขา (Input) กําหนดเปาหมายในการเรียนการสอน การวิเคราะหผูเรียน การออกแบบเนื้อหาบทเรียน กําหนดกิจกรรมการเรียนการสอน การเตรียมความพรอมดาน สภาพแวดลอมทางการเรียน

กําหนดบทบาทผูสอน การสรางแรงจูงใจในการเรียน การดําเนินการเรียนการสอนฝกปฏิบัตทิ าง เทคนิค ตามขั้นตอนโมเดลซีเอเอ (CAA Model) y ขั้นความรูความเขาใจ (Cognitive Phase) y ขั้นปฏิบตั ิ (Associative Phase) y ขั้นชํานาญ (Autonomous Phase) กิจกรรมเสริมทักษะ

ผลผลิต (Output) ประเมินผลการเรียนการสอน y ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน y ทักษะปฏิบัติ y ความคงทนของทักษะปฏิบัติ y ความคิดเห็นของนักเรียน

ขอมูลปอนกลับ (Feedback) ขอมูลปอนกลับเพื่อปรับปรุง y ความคิดเห็นของผูเชี่ยวชาญ y ความคิดเห็นของผูเรียน y ผลการเรียนการสอน y ผลจากการปฏิบัติในขั้นตอนตางๆ

รูปที่ 1 รูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัตทิ างเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ขั้นความรูความเขาใจ (Cognitive Phase)

การเรียนฝกปฏิบตั ิทางเทคนิคตามขั้นตอนโมเดลซีเอเอ

ใหขอมูลเบื้องตนเกี่ยวกับเรื่องที่จะฝกทักษะ

การเรียนกับบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ตที่มีการจําลองสถานการณ

บอกขั้นตอนที่ตองฝกทักษะ

การเรียนกับบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ต การประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน

ขั้นปฏิบัติ (Associative Phase) สาธิตทักษะหรือการกระทําใหผูเรียนดูทั้งหมด ตั้งแตตนจนจบ

การเรียนกับบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ตที่มีสตรีมมิง่ วีดิโอสอนแบบสาธิต

สาธิตทักษะยอยและใหผูเรียนปฏิบัตติ ามไปทีละ สวนอยางชาๆ ในลักษณะเลียนแบบการกระทํา

การเรียนกับบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ตรวมกับฝกปฏิบัติกับวัสดุและอุปกรณจริง

ใหผูเรียนปฏิบัติทักษะโดยไมมีการสาธิต หาก ติดขัด ผูสอนควรชีแ้ นะและแกไขจนผูเ รียนทําได

การฝกปฏิบัติกับวัสดุและอุปกรณจริงโดยมีผูสอนคอย ควบคุมและใหขอมูลปอนกลับ

ขั้นชํานาญ (Autonomous Phase) ใหผูเรียนฝกทักษะซ้ํา ๆ จนกลายเปนกลไกที่ สามารถกระทําไดเอง (Mechanism)

การฝกปฏิบัติกับวัสดุและอุปกรณจริงดวยการเรียนรูแบบ โครงงาน (Project-based Learning)

เพิ่มพูนความเร็ว, ความถูกตอง และความ คลองแคลว

การเรียนกับบทเรียนแบบจําลองสถานการณและฝก ปฏิบัติกับวัสดุและอุปกรณจริง การประเมินทักษะปฏิบัติระหวางเรียน รวบรวมคะแนนและผลงานลงแฟมสะสมงาน (Portfolio)

รูปที่ 2 ขั้นตอนการดําเนินการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะปฏิบัติ ตามขั้นตอนโมเดลซีเอเอ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ผลการศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียนการสอน ฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต บทเรี ย นฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต วิชางานไฟฟาและอิเล็กทรอนิกสเบื้องตน ที่สราง ตามรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ตมีประสิทธิภาพเทากับ 88.44/85.88 ซึ่งเปนไปตาม เกณฑ ผลการศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการเรียน การสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต 1. ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นหลั ง การเรี ย นจาก รู ปแบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิบัติท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต สูงกวากอนการเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .01 2. ทัก ษะปฏิบั ติของนัก เรี ยนที่เรีย นจากรูปแบบ การเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต มีคะแนนเฉลี่ยของทักษะปฏิบัติเทากับ 88.48 อยูในระดับดี 3. ความคงทนของทั ก ษะปฏิ บั ติ ข องนั ก เรี ย นที่ เรี ย นจากรู ปแบบการเรีย นการสอนฝ ก ปฏิบั ติทางเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ต หลังการเรียนผานไปแลว 2 สัปดาห เทากับรอยละ 99.43 4. ความคิดเห็นของนักเรียนที่มีตอการเรียนตาม รู ปแบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิบัติท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต มีคาความคิดเห็นเฉลี่ยรวมเทากับ 4.45 อยูใน ระดับเหมาะสมมาก อภิปรายผล 1. การพั ฒ นารู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต สํ า หรั บ นักเรียนอาชีวศึกษา รูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต ที่ พั ฒ นาขึ้ น ผู วิ จั ย ใช แ นวคิ ด ของ วิธีการเชิงระบบ (Systems Approach) ซึ่งประกอบดวย 5 องคประกอบหลัก ไดแก 1. ปจจัยนําเขา (Input) 2. กระบวนการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ต (Process) 3. การควบคุม (Control) 4. ผลผลิต

(Output) 5. ขอมูลปอนกลับ (Feedback) เปนพื้นฐานในการ ออกแบบการเรีย นการสอน ใชขั้นตอนในการพัฒนารูปแบบ การเรียนการสอนของคิปเลอร (Kibler), เกอรลาชและอีลี (Gerlach; & Ely), เนิรคและเยนตรี (Knirk; & Gentry), ดิคและ คาเรย (Dick; & Carey), เคมพ (Kemp), ซีลสและกลาสโกว (Seels; & Glasgow) และคลอสเมียรและริปเปล (Klausmeier; & Ripple) มาเปนแนวทางในการกําหนดขั้นตอนในการพัฒนา รูปแบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อขา ย อิ น เทอร เ น็ ต โดยกระบวนการวิ เ คราะห แ ละสั ง เคราะห องคประกอบของรูปแบบการเรียนการสอน ซึ่งประกอบไปดวย องคประกอบยอย 13 องคประกอบ คือ 1) กําหนดเปาหมายใน การเรียนการสอน 2) การวิเคราะหผูเรียน 3) การออกแบบ เนื้อหาบทเรียน 4) กําหนดกิจกรรมการเรียนการสอน 5) การ เตรียมความพรอมดานสภาพแวดลอมทางการเรียน 6) กําหนด บทบาทผูสอน 7) การสรางแรงจูงใจในการเรียน 8) การ ดําเนินการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค 9) กิจกรรมเสริม ทักษะ 10) การตรวจสอบและควบคุมการเรียนของผูเรียน 11) การตรวจสอบทักษะปฏิบัติระหวางเรียน 12) ประเมินผลการ เรียนการสอน และ 13) ขอมูลปอนกลับเพื่อปรับปรุง และ กระบวนการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิค ตามขั้นตอน การเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะปฏิบัติที่ผูวิจัยไดวิเคราะห และสั ง เคราะห จ ากรู ป แบบการเรี ย นการสอนทั ก ษะปฏิ บั ติ จํานวน 15 รูปแบบ ไดขั้นตอนการเรียนการสอนเพื่อพัฒนา ทักษะปฏิบัติโมเดลซีเอเอ (CAA Model) ประกอบดวย 3 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นความรูความเขาใจ (Cognitive Phase) 2) ขั้นปฏิบัติ (Associative Phase) และ 3) ขั้นชํานาญ (Autonomous Phase) เปนไปตามแนวคิดของฟททส (Fitts. 1964) ที่กลาววาการพัฒนาทักษะการกระทําที่ชํานาญจะ เกิดขึ้นภายใตขั้นตอนการพัฒนาทักษะไว 3 ขั้นตอน คือ 1) ขั้น ความรูความเขาใจ 2) ขั้นปฏิบัติ และ 3) ขั้นชํานาญ จากการ ประเมิ น ของผู เ ชี่ ย วชาญทางด า นเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษาและ ทางด า นไฟฟ า และอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส พ บว า รู ป แบบมี ค วาม เหมาะสมอยูในระดับเหมาะสมมาก

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 2. การศึ ก ษาประสิ ท ธิ ภ าพของรู ป แบบการ เรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา การพั ฒ นาบทเรี ย นฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ตตามรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติ ทางเทคนิ ค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต แล ว นํ า ไปทดสอบหา ประสิทธิภาพของบทเรียน พบวาบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต ที่ ส ร า งขึ้ น มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพเท า กั บ 88.44/85.88 เปนไปตามเกณฑที่กําหนด 85/85 เปนผลมาจาก ผูวิจัยไดทําการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทาง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ตอยางมีระบบ โดยในการสอน เนื้ อ หาภาคทฤษฎี ไ ด ใ ช ภ าพเคลื่ อ นไหว สตรี ม มิ่ ง วี ดิ โ อ (Streaming Video) บทเรียนแบบจําลองสถานการณ (Simulation) และการทดลองเสมือนจริง (Virtual Laboratory) มาชวยทําใหผูเรียนเกิดความเขาใจในเนื้อหาบทเรียนไดดียิ่งขึ้น สามารถทําใหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนสูงขึ้น และใน สวนของเนื้อหาภาคปฏิบัติไดใชบทเรียนฝกปฏิบัติทางเทคนิค บนเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต ร ว มกั บ การฝ ก ปฏิ บั ติ กั บ วั ส ดุ แ ละ อุปกรณจริง ดําเนินการเรียนการสอนตามกระบวนการเรียน การสอนเพื่อพัฒนาทักษะปฏิบัติโมเดลซีเอเอ (CAA Model) จึง ทําใหผูเรียนเกิดการพัฒนาทักษะปฏิบัติจนถึงระดับทําไดเอง (Mechanism) 3. การศึ ก ษาประสิ ท ธิ ผ ลของรู ป แบบการ เรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต สําหรับนักเรียนอาชีวศึกษา ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นก อ นเรี ย น และหลังเรียนของนักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนจากรูปแบบ การเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บนเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ต จากการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนั ก เรี ย นที่ เ รี ย นจากบทเรี ย นฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ตที่สรางตามรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต ผลการวิจัยพบวา ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของนั ก เรี ย นที่ เ รี ย นจากบทเรี ย นฝ ก

ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต วิชางานไฟฟาและ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส เ บื้ อ งต น ก อ นเรี ย นและหลั ง เรี ย น มี ค วาม แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยหลัง เรียนมีคาเฉลี่ยของผลสัมฤทธิ์สูงขึ้น แสดงใหเห็นวารูปแบบ การเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต ที่ผู วิจัยพั ฒนาขึ้น สง ผลต อผู เรี ยนทําใหมี ผลสัม ฤทธิ์ ทางการ เรียนสูงขึ้น อันเปนผลสืบเนื่องมาจากบทเรียนฝกปฏิบัติทาง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ตไดออกแบบมาสําหรับใหผูเรียน ไดเรียนตามความแตกตางระหวางบุคคล เปดโอกาสใหผูเรียน เป นผูดํ าเนิ นกิ จกรรมการเรีย นดว ยตนเองได อยา งเป น อิส ระ ผูเรียนสามารถเรียนไดตามความสามารถ สามารถทบทวนการ เรียนไดตลอดเวลา และผูเรียนสามารถเลือกเนื้อหากอนหลังได ตามความตองการ (รุจโรจน แกวอุไร. 2543: 142) ผูเรียนยัง สามารถรั บ ชมภาพและเสี ย งจากวี ดิ ทั ศ น แ ละสไลด โ ชว ที่ เข า รหั ส ในระบบสายธาร (Streaming) ซึ่ ง จะทยอยส ง ขอมูลภาพและเสียงมาเปนสวน ๆ ทําใหผูเรียนสามารถรับชม ไดเลยไมตองรอเปนเวลานาน เพราะภาพไมวาจะเปนภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว ภาพจากวีดิทัศนและภาพจากสไลดโชวชวย กระตุนความสนใจและทําใหนักเรียนเขาใจไดดี (Cruickshang; Deborah; & Metcalt. 1995: 253) ผูเรียนสามารถควบคุมการ อานเนื้อหาที่เปนขอความดวยตนเอง ควบคุมการเคลื่อนไหว ของสไลดโชว และสามารถควบคุมการเคลื่อนไหวของภาพวีดิ ทัศนไดทันทีที่ตองการดูภาพยอนกลับ ซึ่งสภาวะเชนนี้จะชวย เพิ่ ม การเรี ย นรู ทํ า ให นั ก เรี ย นเกิ ด ความเข า ใจมากยิ่ ง ขึ้ น (Duhrkopt. 1990: 295-296) ทักษะปฏิบัติของนักเรียนอาชีวศึกษา ที่ เ รี ย นจากรู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท าง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต จากการศึกษาทักษะปฏิบัติของนักเรียนที่เรียน จากรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ต โดยใหนักเรียนฝกปฏิบัติกับวัสดุและอุปกรณจริง ตามขั้นตอนการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะปฏิบัติ โมเดลซี เอเอ (CAA Model) ที่พัฒนาขึ้น และเมื่อเสร็จสิ้นการเรียนใน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ทุกบทเรียนใหนักเรียนสอบภาคปฏิบัติ แลวใหผูประเมิน 2 ทาน ประเมินทักษะปฏิบัติโดยใชแบบวัดทักษะปฏิบัติ ผลการวิจัย พบวาคะแนนทักษะปฏิบัติของนักเรียนที่เรียนจากบทเรียนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต วิชางานไฟฟาและ อิเล็กทรอนิกสเบื้องตน มีคาเฉลี่ยเทากับ 88.48 ซึ่งเทียบกับ เกณฑประเมินแลว ทักษะปฏิบัติอยูในระดับดี ซึ่งสอดคลอง กับทิพรัตน สิทธิวงศ (2549: 194) ที่เปรียบเทียบคะแนน ผลสั ม ฤทธิ์ ด า นความรูแ ละทั ก ษะปฏิ บั ติ ใ นการฝ ก อบรมเชิ ง ปฏิ บั ติ ก ารผ า นเครื อ ข า ยอิ น เทอร เ น็ ต พบว า ผู เ ข า รั บ การ ฝกอบรมเชิงปฏิบัติการผานเครือขายอินเทอรเน็ตมีผลสัมฤทธิ์ ในดานความรูและทักษะปฏิบัติสูงกวาผูเขารับการฝกอบรมที่ ฝกอบรมกับผูสอนแบบบรรยายประกอบการสาธิต แสดงให เห็ น ว า รู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ต ที่มีกระบวนการเรียนการสอนเพื่อพัฒนา ทักษะปฏิบัติตามขั้นตอนโมเดลซีเอเอ สงผลทําใหผูเรียนการ พั ฒ น า ข อ ง ทั ก ษ ะ ป ฏิ บั ติ สู ง ขึ้ น จ น ถึ ง ร ะ ดั บ ทํ า ไ ด เ อ ง (Mechanism) อั น เป น ผลสืบ เนื่ อ งมาจากบทเรี ย นฝ ก ปฏิ บั ติ ทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ตมีการใชขั้นตอนที่สามารถ พัฒนาทักษะปฏิบัติ ไดดังนี้ 1) ขั้นความรูความเขาใจ เปนขั้นที่บอกถึง ทักษะและความรูทางทฤษฎีที่เกี่ยวของกับการฝกปฏิบัติ ซึ่ง การเชื่อมโยงความรูทางทฤษฎีอยางเหมาะสมกับงานปฏิบัติ เปนวิธีการชวยใหผูเรียนเกิดความเขาใจการทํางานและประสบ ความสําเร็จในการฝกปฏิบัติ (นวลจิตต เชาวกีรติพงศ.2534: 291) 2) ขั้นปฏิบัติ เปนขั้นที่ใหผูเรียนไดเห็นทักษะ หรือการกระทําที่ตองการใหผูเรียนทําไดในภาพรวม โดยการ สาธิตใหผูเรียนดูทั้งหมดตั้งแตตนจนจบ ทําใหผูเรียนเกิดความ เขาใจถึงขั้นตอนการปฏิบัติทั้งหมด จากนั้นผูเรียนไดเรียนดวย วิธีการสอนแบบสาธิตจากสตรีมมิ่งวีดิโอ (Streaming Video) แล วฝ ก ปฏิ บั ติกั บ วัส ดุ และอุปกรณ จริง ในลั กษณะเลี ย นแบบ ทําใหผูเรียนไดเรียนไดตามความสามารถทางการปฏิบัติของ ตนเอง ในระหวางฝกปฏิบัติสามารถดูขั้นตอนซ้ํา ๆ จนสามารถ

ทําตามได หลังจากนั้นผูเรียนไดมีโอกาสฝกปฏิบัติเองโดยไมมี การสาธิ ต มี ก ารให ข อ มู ล ป อ นกลั บ จากผู ส อนอย า งใกล ชิ ด ดังที่ปราสาท อิศรปรีดา (2523: 172) ไดกลาววา การที่ผูเรียนรู ผลการปฏิบัติยอมเกิดแรงจูงใจ เกิดความพอใจที่จะกระทําซ้ํา ๆ เมื่อเห็นผลงานที่กาวหนายิ่งขึ้น 3) ขั้ น ชํ า นาญ เป น ขั้ น ที่ ใ ห ผู เ รี ย นได ฝ ก ปฏิบัติซ้ํา ๆ โดยใหผูเรียนทําชิ้นงานใหมโดยใชการเรียนรูแบบ โครงงาน (Project-based Learning) ซึ่งสอดคลองกับนวล จิตต เชาวกีรติพงศ (2534: 290) ที่กลาววา ความสามารถใน การเรียนรูทักษะปฏิบัติของผูเรียนจะเกิดขึ้นได เมื่อผูเรียนได ฝกฝนทักษะนั้น ๆ อยางเพียงพอ และจะมีพัฒนาการถึงขั้น สามารถแสดงทักษะปฏิบัตินั้นไดโดยอัตโนมัติ ดังนั้นครูจึงควร เปดโอกาสใหผูเรียนไดฝกฝนการทํางานเพิ่มเติม รวมทั้งความ ชํานาญ และความคิดสรางสรรคเกิดได เมื่อใหผูเรีย นลงมือ ทํางานหลายชิ้นอยางตอเนื่อง และซิงเกอร (Singer. 1982) ได กล า วว า ทั ก ษะปฏิ บั ติ ข องผู เ รี ย นจะเกิ ด ขึ้ น ได เ มื่ อ ผู เ รี ย นได ฝ ก ฝนทั ก ษะนั้ น อย า งเพี ย งพอ และจะมี พั ฒ นาการถึ ง ขั้ น สามารถแสดงทักษะปฏิบัตินั้นไดโดยอัตโนมัติ ความคงทนของทั ก ษะปฏิ บั ติ ข อง นักเรียนอาชีวศึกษาที่เรียนจากรูปแบบการเรียนการสอน ฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต จากการศึ ก ษาความคงทนทัก ษะปฏิ บั ติ ของ นั ก เรี ย นที่ เ รี ย นจากรู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท าง เทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ตหลังเรียน 2 สัปดาห พบวา ความคงทนของทักษะปฏิบัติเทากับรอยละ 99.43 ซึ่งแสดงให เห็ น ว า รู ป แบบการเรี ย นการสอนฝ ก ปฏิ บั ติ ท างเทคนิ ค บน เครือขายอินเทอรเน็ตที่ผูวิจัยพัฒนาขึ้นสงผลทําใหผูเรียนเกิด ความคงทนของทักษะปฏิบัติ อันเปนผลสืบเนื่องมาจากทักษะ ปฏิบั ติเปน ลัก ษณะที่ เปน ผลผลิต จากการเรี ยนรูรู ปแบบหนึ่ง ลวนเปนพฤติกรรมที่ตองแสดงออกของกลามเนื้อในดานของ ความถูกตอง ความคลองแคลว ความเชี่ยวชาญและชํานาญ การ ซึ่งเมื่อไดรับการฝกฝนที่ดีแลว กลามเนื้อจะจดจําทักษะ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 นั้นไวไดนาน การจดจําทักษะจะอยูไดนานหรือคงทนกวาการ จดจําความรูทางสมอง (สุชาติ ศิริสุขไพบูลย. 2527: 82-83) ความคิดเห็นของนักเรียนอาชีวศึกษา ที่มีตอการเรียนตามรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติ ทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต การศึก ษาความคิดเห็นของผูเรียนที่มีตอการ เรีย นตามรูปแบบการเรีย นการสอนฝก ปฏิ บัติท างเทคนิ คบน เครือขายอินเทอรเน็ต พบวา ผูเรียนมีความคิดเห็นตอการเรียน ตามรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขาย อินเทอรเน็ตที่พัฒนาขึ้นในระดับเหมาะสมมาก สอดคลองกับ ทิ พ ย เ กสร บุ ญ อํ า ไพ (2540) พบว า การเรี ย นโดยผ า น อินเทอรเน็ตทําใหสรางบรรยากาศการเรียนรูอยางอิสระ ไมมี ขอจํา กั ด เรื่ องเวลา สามารถเรี ย นไดทุ ก เวลา นอกจากนี้ ยั ง พบวา นักศึกษามีความเราใจ ไมเบื่อหนายในการเรียน ไมตอง กังวลกับ การนั่ ง อยูต อหน า เพื่ อนหรื อ อาจารยผู ส อน และยั ง สามารถใชไปรษณียอิเล็กทรอนิกสในการถามปญหาอาจารย ได ซึ่ ง ถื อ เป น การสร า งสภาพแวดล อ มแบบผู เ รี ย นเป น ศูนยกลางไดอีก นอกจากนั้นการเรียนการสอนบนเครือขาย อินเทอรเน็ตที่สนับสนุนใหผูเรียนที่มีศักยภาพเรียนรูดวยตนเอง ตามความพรอม สามารถควบคุมการเรียนดวยตนเอง เรียนรู เมื่อตองการ ไมถูกจํากัดเวลา สถานที่ สามารถเรียนเนื้อหาได ตามตองการ และเรียนตามเวลาที่เหมาะสมตามความสะดวก ของผูเรียน (Spiro; Feltorich; & Jaobson. 1991: 30) ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช ครู ผูสอนจะตองมีการเตรียมพรอม ในหลายดาน กลาวคือ ดานตัวผูเรียน จะตองมีความรู ความ เขาใจเกี่ยวกับการใชคอมพิวเตอร และอินเทอรเน็ตเปนอยางดี และหากผูเรียนขาดความรู ความเขาใจดังกลาว รูปแบบการ เรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ตที่ สรางขึ้นมานี้จะไมสามารถสนับสนุนหรือไมสงเสริมการเรียนรู ของผูเรียนได แตอาจจะเปนอุปสรรคสําหรับการเรียนรู สวนตัว ผูสอนเอง ก็ควรตองมีการเตรียมการมาเปนอยางดี ทั้งยังตอง

เปนผูที่มีเวลา มีความอดทนในการเขามาติดตาม ดูแลการ เรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ต และควรตองเปนผูที่มีความรู ความเขาใจในระบบอินเทอรเน็ต รวมทั้งระบบรูปแบบการเรียนการสอนฝกปฏิบัติทางเทคนิคบน เครือขายอินเทอรเน็ตในทุกขั้นตอน เพื่อจะไดเปนที่ปรึกษา ให ความสะดวก ชวยใหการเรียนราบรื่นไดเปนอยางดี การเตรียมความพรอมของผูเรียน เปน องคประกอบหนึ่งที่มีความสําคัญมาก กลาวคือรูปแบบการ เรียนการสอนที่พัฒนาขึ้นนี้ เหมาะสําหรับผูเรียนที่มีความ พรอมในการเรียนการสอนบนเครือขายอินเทอรเน็ต กลาวคือ ผู เ รี ย นจํ า เป น ต อ งมี พื้ น ฐานความรู เ กี่ ย วกั บ การใช ง าน คอมพิวเตอรและอินเทอรเน็ตเบื้องตน และจะตองมีทัศนคติที่ดี ตอการเรียนผานระบบเครือขายและรักการเรียนรูดวยตนเอง หากว า ผู เ รี ย นไมมี พื้ น ฐานความรู ใ นด า นคอมพิ ว เตอร แ ละ อินเทอรเน็ต ผูสอนจําเปนตองใหความรูและฝกทักษะดังกลาว ใหแกผูเรียนใหดี กอนจะมาใชรูปแบบการเรียนการสอนฝก ปฏิบัติทางเทคนิคบนเครือขายอินเทอรเน็ตที่สรางขึ้น 2. ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไป ควรมี ก ารวิ จั ย และพั ฒ นารู ป แบบการ เรียนการสอนบนเครือขายอินเทอรเน็ตเพื่อถายโยงทักษะปฏิบัติ ที่มุงหวังใหผูเรียนสามารถนําความรู และทักษะปฏิบัติจาก สถานการณเดิมที่พบในกระบวนการเรียนรูไปใชในสถานการณ ที่แตกตางกัน ควรมีก ารศึก ษาและวิจัย การนํา รูปแบบ การเรียนการสอนฝกปฏิบัติบนเครือขายอินเทอรเน็ตไปใชสอน ผูเรียนทางดานอาชีวศึกษาใหครอบคลุมทั้ง 5 สาขาอาชีพ ได แก อุตสาหกรรม คหกรรม พาณิชยกรรม เกษตรกรรม และ ศิ ล ปกรรม เพื่ อ ทํ า ให มี บ ทเรี ย นฝ ก ปฏิ บั ติ บ นเครื อ ข า ย อินเทอรเน็ตที่ผูเรียนทางดานอาชีวศึกษาสามารถเรียนรูเนื้อหา บทเรียนทั้งทางดานทฤษฎีและปฏิบัติไดดวยตนเอง

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม ทิพยเกสร บุญอําไพ. (2539). การพัฒนาระบบการสอนเสริมทางไกลผาอินเทอรเน็ต ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช. วิทยานิพนธ ค.ด. (เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ถายเอกสาร. ทิพรัตน สิทธิวงศ. (2549). การศึกษารูปแบบการฝกอบรมเชิงปฏิบัติการผานเครือขายอินเทอรเน็ต สําหรับครูประจําการ. ปริญญานิพนธ กศ.ด. (เทคโนโลยีการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. นวลจิตต เชาวกีรติพงศ. (2534). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนที่เนนทักษะปฏิบัติสําหรับครูวิชาชีพ. วิทยานิพนธ ค.ด. (หลักสูตรและการสอน). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัยจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ถายเอกสาร. ปราสาท อิศรปรีดา. (2523). จิตวิทยาการเรียนรูกับการสอน. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพ กราฟคอารต. พยุงศักดิ์ จันทรสุรินทร.(2544). เอกสารประกอบคําบรรยายในการประชุมสัมมนา ผูบริหารสถานศึกษา สังกัดกรม อาชีวศึกษา. กรุงเทพฯ: หนวยศึกษานิเทศก กรมอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ. รุจโรจน แกวอุไร. (2543). การพัฒนาระบบการเรียนการสอนผานเครือขายใยแมงมุม. ปริญญานิพนธ กศ.ด. (เทคโนโลยี การศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. วิชุดา รัตนเพียร. (2542, มีนาคม-เมษายน). การเรียนการสอนผานเว็บ: ทางเลือกใหมของเทคโนโลยีการศึกษาไทย. วารสารครุ ศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. 27(3): 29-33. สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. (2541ก). รายงานการวิจัย เรื่อง ประสิทธิภาพของการอาชีวศึกษา: การจัดฝก ภาคปฏิบัติใหนักศึกษามีความสามารถในการทํางานสอดคลองกับความตองการของตลาดแรงงาน. กรุงเทพฯ: สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. ------------. (2541ข). รายงานการวิจัย เรื่อง ประสิทธิภาพของการอาชีวศึกษา: สื่อการสอน อุปกรณ และโรงฝกงานกับ ความสามารถทางวิชาชีพของนักศึกษาชางอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ: สํานักงานคณะกรรมการการศึกษ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การพัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บโดยใชกลยุทธการจัดการ ความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา THE DEVELOPMENT OF WEB BASED INSTRUCTION MODEL BY USING KNOWLEDGE MANAGEMENT STRATEGIES ON EDUCATIONAL TECHNOLOGY SUBJECT FOR HIGHER EDUCATION LEVEL รัฐกรณ คิดการ1

ดร. สมสรร วงษอยูนอย2 ดร. สุรชัย สิกขาบัณฑิต3 ดร. ธํารงค อุดมไพจิตรกุล4 ดร. สุนันท ศลโกสุม5 บทคัดยอ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค เพื่อ 1) พัฒนารูปแบบการสอนบน เว็บโดยใชกลยุทธการจัดการความรูรายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา 2) ศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการสอนบน เว็บโดยใชกลยุทธการจัด การความรูรายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา 3) ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการสอนบน เว็บ โดยใชกลยุทธการจัดการความรูรายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา

นิสิตปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีการศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ รองศาสตราจารย ประจําสํานักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 รองศาสตราจารย , ผูอาํ นวยการสถาบันนวัตกรรมทางการศึกษา มหาวิทยาลัยอีสเทิรน เอเชีย 4 รองศาสตราจารย , ผูอาํ นวยการหลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการความรู มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต 5 ผูชว ยศาสตราจารย ขาราชการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ในดานผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ดานวามสามารถใน การเรียนรูดวยตนเอง และดานความคิดเห็นของนักศึกษา ที่มี ตอ การเรี ย นตามรู ปแบบการสอนบนเว็บ โดยใช ก ลยุ ท ธ ก าร จัดการความรูราย วิชาเทคโนโลยีการศึกษาในระดับอุดมศึกษา การดําเนินการวิจัยมี 3 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นการพัฒนารูปแบบ การสอน 2) ขั้นการทดสอบประสิทธิภาพของรูปแบบการสอน บนเว็บ 3) ขั้นการศึกษาประสิทธิผล ของรูปแบบการสอนบน เว็บ กลุมตัวอยาง เปนนักศึกษาระดับปริญญาตรี ชั้นปที่ 2 สาขาวิชาการศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา จํานวน 30 คน โดยวิธีการสุมอยางงาย สถิติที่ใชวิเคราะหขอมูลคือ ttest แบบdependent ผลการวิจัยพบวา 1. รูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการจัดการ ความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ประกอบดวย 5 ขั้นตอน เรียกวา “รูปแบบดัสสุ (DASSU model)” ประกอบดวย 1. วาด ฝน (Defining: D) 2. ตามหามันใหเจอ (Acquisition: A) 3. ฉันและเธอรวมสราง (Sharing: S) 4. อยาทิ้งขวางตองเก็บไว (Storage: S) 5. รูจักใชเมื่อจําเปน (Utilization : U) โดยมี 11 องคประกอบ คือ 1) เปาหมาย 2) วัตถุประสงค 3) เนื้อหาวิชา 4) ระบบคอม พิวเตอรและเครือขายอินเทอรเน็ต 5) ปจจัย สนับสนุน 6) ประบวนการเรียนการสอน 7) ปฏิสัมพันธ 8) ผูเรียน 9) ผูสอน 10) ผูเชี่ยว ชาญประจําวิชา 11) การ ประเมินผล 2. รูปแบบการสอนบนเว็บโดยใชกลยุทธการจัดการ ความรู ร ายวิ ช าเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ 87.13/86.25 เปนไปตามเกณฑกําหนด 85/85 3. ประสิทธิผลของรูปแบบการสอนบนเว็บที่พัฒนาขึ้น พบวาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักศึกษาหลังการเรียนจาก รูปแบบการสอนบนเว็บโดยใชกลยุทธการจัดการความรูรายวิชา เทคโนโลยีก ารศึ กษา สูงกวา กอนเรีย นอย างมี นัยสํ าคัญ ทาง สถิติที่ระดับ .01 ความสามารถในการเรียนรูดวยตนเองของ นัก ศึกษา หลังการเรีย น จากรูปแบบการสอนบนเว็บสูงกว า กอนเรียนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และนักศึกษามี

ความคิดเห็น ตอการเรียนจากรูปแบบ การสอนบนเว็บอยูใน ระดับเห็นดวย ABSTRACT This research aimed to: 1) develop a webbased instruction model by using knowledge management strategies on educational technology subject for higher education level, 2) test an efficiency of the model, and 3) test an effectiveness of the model. The research methods comprised of three steps: 1) create a web-based instruction model, 2) a quality assessment of the web-based instruction model, and 3) the assessment of the effectiveness of the web-based instruction model with undergraduate students of education program at Nakhon Ratchasima Rajabhat University. The subjects were 30 of second year undergraduate students of education program at Nakhon Ratchasima Rajabhat University, by simple random Sampling. T-test dependent used for data analysis. The research results revealed that: 1. The web-based instruction model using knowledge management strategies called “DASSU model” includes 5 steps as follows: 1) dream draw (Defining: D), 2) find acquisition (Acquisition: A), 3) share knowledge created by me and you (Sharing: S), 4) keep in storage (Storage: S), 5) use when necessary (Utilization: U). The webbased instruction model by using knowledge management strategies on educational technology subject for higher education level comprised of 11 components: 1) goals, 2) objectives, 3) subject contents, 4) computer system and internet, 5) supportive factors, 6) a learning process, 7) web interaction, 8) learners, 9) instructors, 10) specialists, 11) an evaluation.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 2. The educational technology web-based instruction model by using knowledge management strategies has an efficiency of 87.13/86.25, which is corresponding with 85/85 provided criteria. 3. The assessment of the effectiveness of the web-based instruction model was found that the posttest average scores in achievement of students were statistically significantly higher than pre-test scores at 0.01 level, and the post-test average scores on selfdirected learning ability, were statistically significantly higher than pre-test scores at 0.01 level. Furthermore, the student’s opinions toward learning through the webbased instruction model was acceptable. ภูมิหลัง ความเจริญกาวหนาทางดานเทคโนโลยี กอใหเกิดการ แข ง ขั น ในด า นเศรษฐกิ จ สั ง คม วั ฒ นธรรม และการศึ ก ษา ส งผลให โ ลกปจ จุ บั นกา วเขา สู สัง คมแห ง ภู มิ ป ญ ญาและการ เรียนรู หรือสังคมฐานความรู (Knowledge-based Society) โดยทุนทางสติปญญา (Intellectual Capital) และความรู (Knowledge) เปนปจจัยสําคัญในการสรางความไดเปรียบใน การแขงขัน ทั้งนี้ การที่ประเทศจะกาวไปสูสังคมฐานความรูที่มี คุณภาพไดนั้น ปจจัยที่สําคัญที่สุดคือการมีทรัพยากรมนุษยที่มี คุณภาพ ซึ่งสะทอนใหเห็นความสําคัญของระบบการศึกษาที่ ตองสามารถสนองตอบตอกระแสการเปลี่ยนแปลงและกระบวน ทัศนใหมนี้ใหได โดยเฉพาะสถาบันอุดมศึกษามีหนาที่ในการ สร า งคนให เ ป น ผู มี ค วามรู มี ค วามสามารถที่ จ ะแข ง ขั น กั บ ตางชาติได ดังประกาศกระทรวงศึกษาธิการวาดวยมาตรฐาน ก า ร อุ ด ม ศึ ก ษ า ใ น ด า น คุ ณ ภ า พ บั ณ ฑิ ต นั้ น บั ณ ฑิ ต ระดับ อุ ด มศึก ษาจะต องเปนผู มีความรู มี ค วามเชี่ ย วชาญใน ศาสตรของตน สามารถเรียนรู สรางและประยุกตใชความรูเพื่อ พัฒนาตนเอง สามารถปฏิบัติงานและสรางงาน เพื่อพัฒนา สังคมใหสามารถแขงขันในระดับสากล (กระทรวงศึกษาธิการ.

2549) ดั ง นั้ นการเรี ย นรู ดว ยตนเอง จึ งถื อวา เป นการเรี ย นรู ที่ จะตองปลูกฝงใหเกิดกับนิสิตนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา การเรียนรูดวยตนเอง (Self-directed Learning) เปน การเรียนรูซึ่งผูเรียนตองรับผิดชอบในการวางแผน การปฏิบัติ และการประเมินผล ความกาวหนาดานการเรียนของตนเอง เปนลักษณะซึ่งผูเรียนทุกคนมีอยูในขณะที่อยูในสถานการณ การเรียนรู ผูเรียนสามารถถายโอนการเรียนรูและทักษะที่เกิด จากการเรียนจากสถานการณหนึ่งไปยังอีกสถานการณหนึ่งได (Hiemstra.1994) ขณะที่ดิกสัน (Dixon.1992: 2) อธิบายวา การเรียนรูดวยตนเองเปนกระบวนการที่ผูเรียนวิเคราะหความ ตองการในการเรียนรูของตนเอง กําหนดเปาหมายการเรียนรู แสวงหาความรู จัดหาแหลงทรัพยากรการเรียนรู รวมทั้งเปนผู ประเมินผลการเรียนรูดวยตนเอง ซึ่งกระบวนการเหลานี้ เปนสิ่ง สําคัญที่จะนําไปสูแนวทางการเรียนรูตลอดชีวิต (Life long learning) อันเปนเปาหมายสําคัญของผูเรียนระดับอุดมศึกษา (วิชัย วงษใหญ. 2542: 18; อมรวิชช นาครทรรรพ. 2542: 1; สมคิด อิสระวัฒน. 2543: 169) วิ ช าเทคโนโลยีก ารศึ ก ษา นั บ เปน วิ ช าหนึ่ ง ที่ มี ความสําคัญในการปฏิรูปการผลิตครู จากการศึกษาพบวา คณะศึก ษาศาสตรและครุศ าสตรของมหาวิทยาลั ยตางๆ ใน ประเทศไทย ได จัด รายวิ ช าด า นเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษาไว เ ป น วิชาชีพการศึกษา โดยจัดเปนรายวิชาเฉพาะสําหรับนักศึกษา ครูทุกคนตองเรียน เพื่อใหมีความพรอม มีความรูความสามารถ ในการใชเครื่องมือทางเทคโนโลยีการศึกษา การพัฒนาสื่อ และ การประยุกตเทคโนโลยีในการเรียนการสอน โดยนักศึกษา จะต อ งเรี ย นรู ทั้ ง หลั ก การ ทฤษฎี แ ละทั ก ษะการปฏิ บั ติ ด า น เทคโนโลยีการศึกษา (วสันต อติศัพท. 2547: 11-12) เนื่องจาก การที่ นั ก ศึ ก ษาต อ งเรี ย นเนื้ อ หาวิ ช าจํ า นวนมาก เพื่ อ ให ครอบคลุมขอบขายทางดานเทคโนโลยีการศึกษาและตองเกิด มโนทัศน (Concept) ในแตละประเด็น รวมทั้งตองฝกปฏิบัติ เกี่ยวกับการใชเครื่องมือทางเทคโนโลยี และฝกการผลิตสื่อใน รูปแบบตางๆ จึงทําใหการสอนโดยวิธีปกติทั่วไป มีปญหาหลาย ประการ เชน การสอนหัวขอตางๆ ตองเรงรีบสอนใหครบตาม

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

หั ว ข อ ที่ กํ า หนด เวลาที่ ใ ช ใ นการสอนภาคปฏิ บั ติ มี น อ ย เนื่องจากตอ งสอนเนื้อ หาที่เปนทฤษฎีจํานวนมาก ดานการ สอนปฏิบัตินั้น นักศึกษาติดตามการสาธิตตางๆ ไมทัน รวมทั้ง ไมสามารถทบทวนการฝกปฏิบัติดวยตนเองได และที่สําคัญ นักศึกษาขาดการแสวงหาความรูเพิ่มเติมดวยตนเอง ทั้งดาน ทฤษฎีและปฏิบัติ เพื่อใหรูเทาทันเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป อยางรวดเร็ว จึงจําเปนตองหารูปแบบวิธีการจัดการเรียนการ สอนวิชาเทคโนโลยีการศึกษา เพื่อแกไขปญหาตางๆ ดังที่ได กลาวมาแลวขางตน โดยเฉพาะการพัฒนาความสามารถใน การเรียนรูดวยตนเองใหเกิดกับผูเรียน การที่จะสนองตอบแนว ทางการเรียนดังกลาวได จําเปนตองนําเทคโนโลยีเขามาชวย เพราะรู ป แบบการเรี ย นแบบเดิ ม ไม ส ามารถสนองตอบได ทั้ ง หมด การนํ า เทคโนโลยี ท างด า นคอมพิ ว เตอร แ ละ อินเทอรเน็ตมาใชในการเรียนการสอนที่เปนที่รูจักกันดี ไดแก การเรียนดวยบทเรียนออนไลน (Online Learning) การเรียน อิเล็กทรอนิคส (e-Learning) การสอนบนเว็บ (Web-based Instruction) เปนตน การสอนบนเว็บ (Web-based Instruction) เปน การนําเอาคุณลักษณะและทรัพยากรของเวิลด ไวด เว็บ มาใช ประโยชนสนับสนุนใหเกิดการเรียนรู การสอนบนเว็บมีบทบาท ในการเปลี่ยนรูปแบบการเรียนการสอน โดยอาศัยศักยภาพและ ความสามารถของเทคโนโลยี แ ละระบบสื่ อ สารอั น ทั น สมั ย สามารถชวยใหผูเรียนเรียนรูไดตลอดเวลา โดยไมมีขอจํากัดใน เรื่องของเวลาและสถานที่ การเรียนการสอนเปลี่ยนจากการ สอนที่ เ น น ครู แ ละหลั ก สู ต รเป น หลั ก มาเป น ให ผู เ รี ย นเป น ศู น ย ก ลางของการเรี ย นรู แ ละเปลี่ ย นแปลงจากการเรี ย นรู รายบุ ค คลมาเป น การเรี ย นรู แ บบร ว มมื อ และเปลี่ ย นจาก ลักษณะการเรียนที่ผูเรียนเปนฝายรับความรูเปนการที่ผูเรียน ตองแสวงหาความรูดวยตนเอง (Khan. 1997) การสอนบนเว็บ มีขอดีทั้งดานผูสอนและผูเรียน (ถนอมพร (ตันพิพัฒน) เลาห จรัสแสง. 2545 : 18-19) คือ ดานผูสอนชวยใหการถายทอด เนื้ อ หามี ค วามหลากหลายและน า สนใจมากขึ้ น ผ า นทาง มัลติมีเดีย และยังชวยลดเวลาในการสอนลง ทําใหมีเวลาใน

การค น คว า หาความรู ใ หม ๆ เพิ่ ม เติ ม นอกจากนี้ ผู ส อนยั ง สามารถตรวจสอบความกาวหนาพฤติกรรมการเรียนของผูเรียน ไดอยางละเอียดและตลอดเวลา จากเครื่องมือบริหารจัดการ รายวิชา (Course management tool) สวนดานผูเรียนนั้น สามารถเรียนรูไดตามจังหวะความสามารถของตนเอง (Selfpaced Learning) สามารถควบคุมการเรียนของตนเองได เนื่องจากมีการนําเอาเทคโนโลยีไฮเปอรมีเดีย ซึ่งมีลักษณะการ เชื่อมโยงขอมูลไมวาจะเปนในรูปของขอความ ภาพนิ่ง เสียง กราฟก ภาพเคลื่อนไหว มาประยุกตใช ทําใหผูเรียนสามารถ เขาถึงขอมูลใดกอนหรือหลังก็ได นอกจากนี้การสอนบนเว็บยัง ชวยทําใหเกิดปฏิสัมพันธระหวางผูเรียนกับครูผูสอน และกับ เพื่อนๆ ได เนื่องจากมีเครื่องมือตางๆ มากมาย ซึ่งเอื้อตอการ โตตอบ (Interaction) ที่หลากหลาย และไมจํากัดวาจะตองอยู ในสถาบันการศึกษาเดียวกัน อยางไรก็ตาม แมวาการสอนบน เว็ บ จะมี ข อ ดี ห ลายประการดั ง ได ก ล า วมาแล ว แต ก็ ยั ง มี ขอจํากัดอยูดวยเชนกัน โดยเฉพาะผูเรียนจะตองเปนผูมีความ รับผิ ดชอบสู ง และเป นผู ที่ชอบไขวค วาหาความรู ดวยตนเอง รวมทั้งจะตองรูจักการทํางานรวมกับผูอื่นและชวยเหลือกัน ซึ่ง เปนรูปแบบการเรียนแบบใหมที่ผูเรียนซึ่งไมเคยชินกับการเรียน แบบนี้ อาจจะทําใหเกิดเปนอุปสรรคในการเรียนได (วิชุดา รัตน เพียร. 2548: 22-23) นอกจากนี้ยังมีขอจํากัดอื่น ๆ อีกเชน ดาน เวลา (Time) ของแตละคนที่อาจวางไมตรงกัน อาจทําใหไม สามารถเรียนรูรวมกันได สวนดานสถานที่ (Space) ซึ่งเปน สถานที่เสมือนอาจไมสามารถทดแทนสถานที่จริงทางกายภาพ ได ทั้งนี้เพราะการที่ผูเรียนไดพบปะกันแบบซึ่งหนา (Face to Face) และมีปฏิสัมพันธทางสังคมยอมทําใหเกิดความผูกพันไว เนื้ อ เชื่ อ ใจกั น และสามารถร ว มมื อ กั น ทํ า งานและเกิ ด การ แลกเปลี่ยนเรียนรูกันมากขึ้น การขาดการปฏิสัมพันธแบบซึ่ง หนา อาจสงผลใหเกิดความรูสึกไมไววางใจ รวมถึงความผูกพัน ในชุมชนออนไลน ทําใหผูเรียนไมกลาแลกเปลี่ยนความรูและ ทํางานรวมกับผูอื่น (Na Ubon; & Kimble. 2000) จากปญหาและขอจํากัดของการจัดการเรียนการสอน บนเว็บ ดังไดกลาวมาแลว จําเปนตองหาวิธีแกไขโดยการนํา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แนวคิดหรือวิธีการตาง ๆ มาชวยในการนําเสนอเนื้อหา และการ จัดกิจกรรมบนเว็บเพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอน บนเว็บใหเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ สามารถพัฒนาใหผูเรียน เปนผูมีความสามารถในการแสวงหาความรูและพัฒนาตนเอง ได ซึ่งแนวคิดเกี่ยวกับการบริหารจัดการทรัพยากรมนุษยในยุค ของสั ง คมเศรษฐกิ จ ฐานความรู (Knowledge-based Economy) ที่ทุกองคกรตองเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอยาง รวดเร็ว และการแขงขันที่รุนแรง ที่กําลังไดรับความสนใจอยาง กวางขวาง ไดแก แนวคิดการจัดการความรู (Knowledge Management : KM) การจั ด การความรู หมายถึ ง การใช เ ทคนิ ค และ เครื่องมือตางๆ เพื่อการรวบรวมความรูที่กระจัดกระจายอยูที่ ตาง ๆ มารวมไวอยางเปนระบบในที่เดียวกัน การสราง บรรยากาศใหคนคิดคน เรียนรู สรางความรูใหมๆ ขึ้น การจัด ระเบียบความรูแลวทําการจัดเก็บและสามารถคนคืน เพื่อให สามารถนํามาใชไดอยางสะดวก และที่สําคัญที่สุด คือการสราง ชองทาง และเงื่อนไขใหคนเกิดการแลกเปลี่ยนความรูระหวาง กัน เพื่อนําไปใชพัฒนางานของตนใหสัมฤทธิ์ผล (Davenport. 1994; Gavin. 1994; ประเวศ วะสี. 2545; วิจารณ พานิช. 2548) โดยความรูที่จัดการไดนั้นแบงไดเปน 2 ประเภท (Nonaka; & Takeuchi. 2004: 53) คือ ความรูที่ชัดแจง (Explicit knowledge) หมายถึง ความรูที่สามารถรวบรวม จัดเก็บ และถายทอดอยางเปนหลักการไดโดยงาย อาจอยูใน รูปแบบสารสนเทศ หรือบทเรียนที่ออกแบบเฉพาะเจาะจงกับ ความรูหรือทักษะที่ผูเรียนตองการ กับความรูที่เปนนัย (Tacit knowledge) หมายถึ ง ความรู ที่ เ กิ ด ขึ้ น จากการสั่ ง สม ประสบการณ ค วามชํ า นาญ หรื อทั ก ษะของบุ ค คล ยากที่ จ ะ รวบรวมและจั ด เก็ บ ไว อ ย า งเป น รู ป ธรรม โดยความรู ที่ มี ใ น บุคคลทั่วไปสวนใหญ เปนความรูที่เปนนัยที่แฝงอยูในตัวคน จึ ง ต อ งอาศั ย กลไกแลกเปลี่ ย นเรี ย นรู ใ ห ค นได พ บกั น สร า ง ความไววางใจกัน และถายทอดความรูระหวางกันและกัน ซึ่ง องคประกอบสําคัญของการจัดการความรู คือ คน เทคโนโลยี และกระบวนการความรู (Knowledge Process) โดย ”คน”

ถือวาเป นองค ประกอบที่สําคั ญ ที่สุ ดเพราะเป นแหล งความรู และเปน ผูนําความรูไปใช ใหเกิดประโยชน “เทคโนโลยี” เป น เครื่องมือที่สามารถใชคนหา จัดเก็บ แลกเปลี่ยน รวมทั้งนํา ความรูไปใชไ ด อยางงายและรวดเร็ วขึ้น สวน “ กระบวนการ ความรู ” นั้ น เป น การบริ ห ารจั ด การเพื่ อ นํ า ความรู จ ากแหล ง ความรูไปใหผูใช เพื่อทําใหเกิดการปรับปรุงระบบการทํางาน และกอใหเกิดนวัตกรรม องคประกอบทั้ง 3 สวนนี้ จะตอง เชื่อมโยงและบูรณาการอยางสมดุล การนําแนวคิดการจัดการ ความรู ม าใช แ ก ป ญ หาการจั ด การเรี ย นการสอนบนเว็ บ นั้ น จําเปนตองมีกรอบหรือแนวปฏิบัติที่กําหนดขึ้นมา ซึ่งไดมีผูคิด กรอบการปฏิบัติไวหลาย ๆ แนวทาง ผูใชจะตองทําความเขาใจ และเลือกนําไปใชใหเหมาะสมกับบริบทและสถานการณ จากสภาพป ญ หาการจั ด การเรี ย นวิ ช าเทคโนโลยี การศึกษาที่กลาวมาขางตน การนําเอาแนวคิดการจัดการความรู มาใชรวมกับการสอนบนเว็บในดานวิธีการนําเสนอเนื้อหา และ การจัดกิจกรรมการเรียนรู จะชวยแกปญหาดังกลาวได เพราะ กระบวนการจั ด การความรู จะส ง เสริ ม ให ผู เ รี ย นรู จั ก กํ า หนด เปาหมายการเรียนรู รูวิธีแสวงหาความรู นําเอาความรูที่มีไ ป แบ ง ป น แลกเปลี่ ย นกั บ ผู อื่ น จั ด เก็ บ ความรู ที่ ห ามาได และ สามารถนํา ความรูที่ มี ไปใช ป ระโยชน ไ ด อั นเป น การพั ฒนา ผู เ รี ย นไปสู ค วามเป น ผู มี ค วามรั บ ผิ ด ชอบต อ ตนเอง รวมทั้ ง สามารถแสวงหาความรูไดดวยตนเอง ดังนั้น จึงจําเปนตองการ พัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บ รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา โดยประยุกตใชกลยุทธการจัดการความรู เพื่อแกไขปญหา และขอจํากัดที่พบในเว็บการสอนทั่วไป และพัฒนาผูเรียนให สามารถเรียนรู สรางและประยุกตใชความรูเพื่อพัฒนาตนเอง ผลจากการศึกษาวิจัยในครั้งนี้ จะทําใหไดรูปแบบการสอนบน เว็บที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ซึ่งจะสงผลตอผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนวิชาเทคโนโลยีการศึกษา และความสามารถในการ เรียนรูดวยตนเองของผูเรียนในระดับอุดมศึกษา ความมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่อพัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธ การจัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

2. เพื่อศึกษาประสิทธิภาพ ของรูปแบบการสอนบน เว็บ โดยใชกลยุทธการจัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยี การศึกษา ในระดับอุดมศึกษา 3. เพื่อศึกษาประสิทธิผล ของรูปแบบการสอนบน เว็ บ โดยใช ก ลยุ ท ธ ก ารจั ด การความรู รายวิ ช าเทคโนโลยี การศึกษา ในระดับอุดมศึกษา ดาน 3.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาเทคโนโลยี การศึกษา 3.2 ความสามารถในการเรียนรูดวยตนเองของผูเรียน 3.3 ความคิดเห็นของผูเรียนที่มีตอรูปแบบการ สอนบนเว็บ สมมติฐานการวิจัย 1. รูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการ จั ด ก า ร ค ว า ม รู ร า ย วิ ช า เ ท ค โ น โ ล ยี ก า ร ศึ ก ษ า ใ น ระดับอุดมศึกษา ที่พัฒนาขึ้นมีผลการประเมินจากผูเชี่ยวชาญ อยูในเกณฑเหมาะสมระดับมาก 2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาเทคโนโลยี การศึกษา ของนักศึกษาที่เรียนจากรูปแบบการสอนบนเว็บ โดย ใชกลยุทธการจัดการความรู หลังการเรียนสูงขึ้น 3. ความสามารถในการเรียนรูดวยตนเอง ของ นักศึกษาที่เรียนจากรูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธ การจัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา หลังการเรียนสูงขึ้น 4. ความคิดเห็นตอรูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใช กลยุทธการจัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ของ นักศึกษาอยูในเกณฑระดับเห็นดวย วิธีดําเนินการวิจัย การวิจัยครั้งนี้ ดําเนินการวิจัยตามระเบียบวิธีการ วิจัยเชิงพัฒนา ซึ่งมีขั้นตอนตาง ๆ ดังนี้ ขั้นที่ 1 การพัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บ โดย ใชกลยุทธการจัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ผูวิจัยไดดําเนินการศึกษาคนควาขอมูลจากเอกสาร หนังสือ วารสาร และผลงานวิจัย ซึ่งสืบคนจากแหลงขอมูล ตางๆ เพื่อเปนแนวทางในการหารูปแบบ โดยผูวิจัยไดประมวล องคประกอบ รูปแบบ และขั้นตอนตางๆของการจัดการความรู ทั้งในประเทศและ ตางประเทศจํานวน 11 รูปแบบ ลงในตาราง

วิเคราะหขั้นตอนการจัดการความรูนําขั้นตอนตาง ๆ ของการ จั ด การความรู ม าวิ เ คราะห แ ละสั ง เคราะห เพื่ อ กํ า หนดเป น ขั้นตอนการสอนโดยใชกลยุทธการจัดการความรู จากนั้นทํา การรางรูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธก าร จั ด การความรู แล ว นํ า รู ป แบบที่ ร า งเสร็ จ ไปให ผู เ ชี่ ย วชาญ ทางดานการจัดการความรูจํานวน 3 คน และผูเชี่ยวชาญ ทางดานเทคโนโลยีการศึกษาจํานวน 3 คน รวม 6 คน ทําการ ประเมินรูปแบบที่พัฒนาขึ้น หลังจากนั้นนํารูปแบบมาปรับปรุง แกไขตามคําแนะนําของผูเชี่ยวชาญ ขั้นที่ 2 การศึกษาประสิทธิภาพของรูปแบบการ สอนบนเว็ บ โดยใช ก ลยุ ท ธ ก ารจั ด การความรู รายวิ ช า เทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา หลังจากไดรูปแบบที่ผานการประเมินความเหมาะสม แล ว ได ดํ า เนิ น การสร า งเว็ บ การสอน โดยทํ า การวิ เ คราะห โครงสร างหลัก สู ต ร คํ าอธิ บ ายรายวิช าเทคโนโลยี ก ารศึก ษา แล ว กํ า หนดเนื้ อ หาที่ จ ะสร า งเว็ บ การสอนและกํ า หนด จุ ด ประสงค เชิ ง พฤติ ก รรมของเนื้อ หาแต ละเรื่ อ ง แล ว ทํ า การ สรางเว็บการสอนตามรูปแบบที่ไดพัฒนาขึ้น แลวใหผูเชี่ยวชาญ ทางดานเทคโนโลยีการศึกษา จํานวน 3 คน ทําการประเมิน ความถู ก ตอ งด า นเนื้ อ หาและด า นเทคนิค การออกแบบ และ นําเสนอสื่อเว็บจากนั้นนําเว็บการสอนที่สรางขึ้นนี้ ไปทดลองหา ประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 โดยทดลองกับกลุมตัวอยาง ซึ่งแบงเปน 3 ครั้ง คือ ครั้งที่ 1 ทําการทดลองกับนักศึกษา จํานวน 3 คน เพื่อตรวจสอบคุณภาพเบื้องตนดานความเขาใจ ของเนื้อหาบทเรียน การสื่อความหมาย วิธีก ารนําเสนอ และ ขั้นตอนปฏิบัติกิจกรรมตางๆ โดยการสังเกต สัมภาษณ แลวนํา ขอมูลที่ไดมาปรับปรุงแกไข ครั้งที่ 2 ทําการทดลองกับนักศึกษา จํานวน 9 คน เพื่อหาแนวโนมของประสิทธิภาพของเว็บการ สอน และตรวจสอบหาขอบกพรองในดานตาง ๆ จากนั้นนํามา ปรับปรุงแกไข ครั้งที่ 3 ทําการทดลองกับนักศึกษาจํานวน 20 คนเพื่อหาประสิทธิภาพของรูปแบบการสอนบนเว็บที่สรางขึ้น โดยใชแบบฝกหัดและแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ สรางขึ้นหลังจากที่นักศึกษาศึกษาเนื้อหาบทเรียนภาคทฤษฎี ในแตละหัวขอจบแลวใหนักศึกษาทําแบบฝกหัดในแตละหัวขอ นํ า คะแนนมารวมกั น เพื่ อหาประสิ ท ธิ ภ าพ(E1) และเมื่ อ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 นักศึกษา ศึกษาเนื้อหาบทเรียนครบทุกหัวขอแลว ใหนักศึกษา ทํ า แบบทดสอบหลั ง เรี ย น นํ า คะแนนมารวมกั น เพื่ อ หา ประสิทธิภาพ (E2) ขั้นที่ 3 การศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการ สอนบนเว็ บ โดยใช ก ลยุท ธ ก ารจั ด การความรู รายวิ ช า เทคโนโลยีการศึกษา เมื่อไดรูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการ จัดการความรูที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพแลว นํารูปแบบนี้ ไปทดลองสอนนักศึกษาชั้นปที่ 2 ที่เรียนสาขาการศึก ษา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ที่ลงทะเบียนเรียน วิชา เทคโนโลยีการศึก ษา จํ านวน 240 คน คั ดเลือ กเป นกลุ ม ตัวอยาง โดยการสุมอยางงาย (Simple Random Sampling) ดว ยวิ ธีก ารจับ ฉลาก ได ก ลุ ม ตั ว อยา งจํ านวน 30 โดยให นั ก ศึ ก ษาทํ า แบบทดสอบก อ นเรี ย น ทํ า แบบประเมิ น ความสามารถในการเรียนรูดวยตนเอง ดําเนินการทดลองตาม รู ป แ บ บ ทํ า แ บ บ ท ด ส อ บ ห ลั ง เ รี ย น ทํ า แ บ บ ป ร ะ เ มิ น ความสามารถในการเรียนรูดวยตนเองอีก ครั้ง และสอบถาม ความคิ ด เห็น เพื่อ เปรี ย บเที ย บผลสั ม ฤทธิ์ท างการเรี ย นกอ น เรียนและหลังเรียน เปรียบเทียบความสามารถในการเรียนรูดวย ตนเองก อ นและหลั ง เรี ย น และสอบถามความคิ ด เห็ น ของ นักศึกษาที่มีตอรูปแบบการสอนบนเว็บที่พัฒนาขึ้น สรุปผลการวิจัย ผลการพัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกล ยุทธการจัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา รูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการจัดการ ความรู รายวิ ชาเทคโนโลยีก ารศึ ก ษา ในระดั บอุ ด มศึก ษา ที่ พัฒนาขึ้นไดผานการประเมินจากผูเชี่ยวชาญ ผลการประเมิน พบวา คะแนนความคิดเห็นในดานความสอดคลอง และความ เหมาะสมจากผูเชี่ยวชาญมีคาเฉลี่ยเทากับ 4.58 อยูในระดับมากที่สุด องคประกอบของรูปแบบ รูปแบบการสอนบนเว็บ พัฒนาขึ้นตามแนวคิด วิธี ระบบ (Systematic Approach) มี 11 องคประกอบ คือ 1) เปาหมาย 2) วัตถุประสงค 3) เนื้อหาวิชา 4) ระบบคอมพิวเตอร และเครือขายอินเทอรเน็ต 5) ปจจัยสนับสนุน 6) กระบวนการ เรียนการสอน 7) ปฏิสัมพันธ 8) ผูเรียน 9) ผูสอน 10)

11) การประเมิ น ผล โดยแตล ะ ผู เชี่ ย วชาญประจํ า วิ ช า องคประกอบมีรายละเอียด ดังนี้ 1. เปาหมาย เพื่อเปนรูปแบบในการจัดการ เรี ย นรู บ นเว็ บ สํ า หรั บ ผู เ รี ย น ในระดั บ อุ ด มศึ ก ษา โดยการ นํ าเอาแนวคิ ด และหลั ก การของการสอนบนเว็ บ การจัด การ ความรู มาผสมผสานกั บ แนวคิ ด พื้ น ฐานการเรี ย นรู ที่ เ น น นักศึกษาเปนศูนยกลาง เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชา เทคโนโลยีการศึกษา และเสริมสรางความสามารถในการเรียนรู ดวยตนเองของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา 2. วัตถุประสงค เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนวิชาเทคโนโลยีการศึกษา และเสริมสรางความสามารถใน การเรียนรูดวยตนเอง ของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา 3. เนื้อหาวิชา เนื้อหาวิชาที่ใชในพัฒนารูปแบบ การสอนบนเว็บในครั้งนี้ คือวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ประกอ บดวยเนื้อหาในหัวขอ นวัตกรรมการศึกษา แหลงทรัพยากรการ เรียนรู เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการศึกษา และคอมพิวเตอร เพื่อการเรียนการสอน ซึ่งเนื้อหาวิชามีทั้งสวนที่เปนทฤษฎีและ ปฏิบัติ

ภาพประกอบรูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการ จัดการความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา 4. ระบบคอมพิวเตอรและเครือ ขายอินเทอร เน็ต ควรประกอบดวยเครื่องคอมพิวเตอรแมขาย (Sever) ซึ่ง ติดตั้งเว็บการสอนที่พัฒนาขึ้นตามรูปแบบ และเชื่อมตออินเท

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

อรเน็ตไปยังเครื่องลูกขายตางๆ เพื่อใหนักศึกษาสามารถใช ปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรูไดตลอดเวลา 5. ปจจัยสนับสนุน ประกอบดวย 5.1 เว็บการสอนรายวิชา เปน เสมือนหองเรียน ในอินเทอรเน็ตและเปนแหลงพบปะของนักศึกษา ผูสอน และ ผูเชี่ยวชาญประจําวิชา 5.2 หองสมุดที่เสมือนจริง เปนแหลงความรูตาง ๆ ที่ เกี่ยวของกับการเรียนการสอนบนเว็บนักศึกษาสามารถคนหา ขอมู ลไดทั่ วโลกผานเครือ ขายอินเทอร เน็ต โดยใชก ารคน หา จากแหลงบริการคนหา(search engine) ตางๆ บนเว็บ 5.3 บริ ก ารสนั บ สนุ น ที่ มี บ นเว็ บ เป น บริ ก าร เพื่อใชสําหรับการติดตอสื่อสาร การแบงปนแลกเปลี่ยนเรียนรู การคนหา และจัดเก็บขอมูลความรูตางๆ 6. กระบวนการเรียนการสอน เปนกระบวนการ จัดการเรียนรู ที่พัฒนาขึ้นตามกรอบแนวคิดการสอนบนเว็บ ร ว มกั บ แนวคิ ด การจั ด การความรู รู ปแบบการสอนบนเว็ บ พั ฒ นาขึ้ น จากการวิ เ คราะห และสั ง เคราะห รู ป แบบ กระบวนการจั ดการความรู ของผูเ ชี่ยวชาญตา งๆ ทั้งในและ ตางประเทศ เรียกวา รูปแบบดัสสุ (DASSU Model) ซึ่ง ประกอบ ดวยกิจกรรม 5 ขั้นตอน คือ “ วาดฝน ตามหามันใหเจอ ฉันและเธอรว มสราง อยา ทิ้งขวาง ตองเก็บไว รูจักใชเมื่อจําเปน” โดยมีรายละเอียดดังนี้ 6.1. “วาดฝน” (Defining : D) เปนกิจกรรมซึ่ง นักศึกษาเปนผูกําหนดเปาหมายการเรียนรู โดยพิจารณาตาม จุ ด ประสงค ก ารเรี ย นรู ข องรายวิ ช า แล ว ร ว มกั น กํ า หนด เปาหมายการเรียนรูในลักษณะของการเรียนรูกอนการปฏิบัติ (BAR : Before Action Review) แลวสํารวจและประเมินตนเอง (self-assessment) วาแตละองคประกอบที่จะไปสูเปาหมาย ตนเองมีความรูอยูในระดับใด มีองคประกอบใดบางที่รูดีแลว องคประกอบใดบางที่ยังไมรู 6.2 “ตามหามันใหเจอ” (Acquisition: A) เปนกิจกรรมที่นกั ศึกษากําหนดแนวทางหรือวิธีการ เพื่อให ไดมาซึ่งความรู โดยการวางแผนการเรียนรู (learning plan)

ของตนเอง แลวดําเนินการแสวงหาความรูด วยตนเองตาม แผนที่วางไว 6.3 “ฉันและเธอรวมสราง” (Sharing: S) เปน กิ จ กรรม ที่ ส ง เสริ ม ให นั ก ศึ ก ษานํ า ความรู ที่ ต นเองหามา ได ม าแบ ง ป น หรื อ แลกเปลี่ ย น และร ว มกัน สร า งความรู โดย ชวยกันเขียนและแกไขในสารานุกรมเสรี(wiki pedia) และใน blogs และชุมชนที่รวมตัวกันโดยสมัครใจมี 3 ระดับ1) ชุมชน คนสนใจ (Community of Interest: Co-I) 2) ชุมชนคนปฏิบัติ (Community of Practice: Co-P) 3) ชุมชนคนเชี่ยวชาญ (Community of Expert : Co-E) นอกจากนี้ในระบวนการ เรียนรู ยังนําเอากลยุทธการจัดการความรู 3 กลยุทธมาบูรณา การเข า ในกระบวนการนี้ ด ว ย คื อ 1) กลยุ ท ธ ก ารจั ด ให เ ป น ระบบและบุ ค คลสู บุ ค คล(Codified & Personalized Strategies : S1) กลยุทธการจัดใหเปนระบบ (Codified) 2) กลยุทธการปรับเปลี่ยนความรู และการสรางเกลียวความรู (Conversion & Spiral Strategies: S2) 3) กลยุทธการใช เทคโนโลยี และเทคนิคการจัดการความรู (Technology & KM Techniques Strategies : S3) 6.4 “อยาทิ้งขวางตองเก็บไว” (Storage : S) เป น กิ จ กรรมที่ นั ก ศึ ก ษาทํ า การตรวจสอบหรื อ เปรี ย บเที ย บ (Benchmarking : B1) เพื่อยืนยันวาความรูที่หามาไดวาเปน ความรูที่ถูกตอง และเพื่อหาขอสรุปวาความรูหรือแนวปฏิบัติใด เปนความรูหรือแนวปฏิบัติที่ดีที่สุด (Best practice : B2) โดย การกลั่นกรอง สังเคราะห จัดระเบียบเชื่อมโยงความรูจากแหลง ตาง ๆ ทั้งจากสารานุกรมเสรี(wiki pedia) และ blogs ของ เพื่อนสมาชิก เพื่อสรุปเปนองคความรูใหมของตนเอง แลวทํา การบันทึกจัดเก็บอยางเปนระบบใน blogs ของตนเอง 6.5 “รูจักใชเมื่อจําเปน” (Utilization : U) เปน กิจกรรมการทดสอบความรูในแตละหัวขอ เพื่อประเมินตนเอง วามีความรูอยูระดับใด และการนําความรูไปใชใหเกิดประโยชน นั้น ประเมินชิ้นงานที่สรางจากความรูที่ไดมา รวมทั้งกิจกรรม ทบทวนการเรียนรูหลังการปฏิบัติ (AAR : After Action Review) เพื่ อ ทํ า การสรุ ป และประเมิ น ร ว มกั น ว า ความรู ที่

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แสวงหามาได ใ นแต ล ะเรื่ อ งบรรลุ ผ ลตามเป า หมายหรื อ ไม เพราะเหตุใด และถาจะดําเนินการในทํานองนี้อีก ควรมีการ แกไขปรับปรุงในดานใดบาง 7. ปฏิ สั ม พั น ธ เป น การมี ป ฏิ สั ม พั น ธ ผ า นเว็ บ ระหวางสมาชิกในกลุมที่สนใจเรื่องเดียวกันรวมมือกันปรึกษา อภิ ป รายภายในกลุ ม การติ ด ต อ กั บ ผู ส อน และผู เ ชี่ ย วชาญ ประจําวิชาผานเว็บ 8. ผู เ รี ย น มี บ ทบาทหนา ที่ ใ นการเรี ย นดว ยตนเอง ผานเว็บ และเรียนรูดวยการแบงปนแลกเปลี่ยนเรียนรู โดยการ ปฏิ บั ติ กิ จ กรรม ตามขั้น ตอนกระบวนการเรี ย นการสอนของ รู ป แบบการสอน มี ก ารซั ก ถามปญ หากั บ ผู ส อน ผู เ ชี่ ย วชาญ ประจําวิชา รวมทั้งการปรึกษาหารือกับเพื่อนสมาชิก 9. ผูสอน มีบทบาทหนาที่เปนผูจัดการการเรียนรู เตรี ย มความพรอ ม อํ า นวยความสะดวก ติ ด ตาม และคอย ดูแลชวยเหลือการดําเนินการจัดการเรียนรูบนเว็บ ประเมิน ผลกระบวนการจั ด การเรี ย นรู บ นเว็ บ รวมทั้ ง ใหคํ า แนะนํ า ปรึกษาแนวทางการเรียน และ ตองคอยจูงใจ กระตุนใหผูเรียน มีความสนใจ และตั้งใจในการปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู 10. ผูเชี่ยวชาญประจําวิชา เปนผูเชี่ยวชาญดาน การสอนวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ซึ่งคัดเลือกและแตงตั้งจาก คณาจารย ที่ มี ป ระสบการณ ใ นการสอน วิ ช าเทคโนโลยี การศึกษา โดยเปนผูที่จะนําความรูมาเปนฐานการจัดกิจกรรม การเรียนการสอน โดยมอบหมายใหแตละคนรับผิดชอบในแต ละหัวขอเนื้อหา มีบทบาทหนาที่ในการใหคํา ปรึกษาแนะนํา นักศึกษาขณะมีปญหา ในทุกขั้นตอนของการกระบวนเรียนรู 11. การประเมินผล เปนการประเมินผลจาก การใชรูปแบบการเรียนการสอนบนเว็บ โดยการทดสอบและ เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกอนและหลังการเรียนวิชา เทคโนโลยีการศึกษา ดานความรู ความเขาใจ และการนําไปใช โดยใชแบบทดสอบแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือกจํานวน 40 ขอ ประเมินและเปรียบเทียบความสามารถในการเรียนรู ด ว ยตนเอง ก อ นและหลั ง เรี ย น โดยใช เ ครื่ อ งมื อ ประเมิ น ความสามารถในการเรียนรูดวยตนเอง ที่สรางขึ้น และการ

สอบถามความคิดเห็นของนักศึกษาที่มีตอรูปแบบการสอนบน เว็บ รวมทั้งการสังเกต พฤติกรรมของนักศึกษา และการปฏิบัติ กิจกรรมบนเว็บ และประเมินเว็บการสอนที่สรางขึ้นตามรูปแบบ การสอนที่พัฒนาขึ้น ผลการศึกษาประสิทธิภาพรูปแบบการสอนบน เว็บ โดยใชกลยุทธการจัดการความรูรายวิชาเทคโนโลยี การศึกษาในระดับอุดมศึกษา การสรางรูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการ จั ด ก า ร ค ว า ม รู ร า ย วิ ช า เ ท ค โ น โ ล ยี ก า ร ศึ ก ษ า ใ น ระดับอุดมศึกษา แลวใหผูเชี่ยวชาญประเมิน ผลการประเมิน พบว า คะแนนความคิ ด เห็ น ในด า นความเหมาะสมจาก ผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหามีคาเฉลี่ยเทากับ 4.36 อยูในระดับมาก และคะแนนความคิ ด เห็ น ในด า นความเหมาะสมจาก ผู เชี่ ย วชาญด า นการออกแบบและเทคนิ ค การนํ า เสนอเว็ บ มี คาเฉลี่ยเทากับ 4.38 อยูในระดับมาก สวนการทดลองเพื่อหา ประสิทธิภาพ พบวามีประสิทธิภาพ 87.13/86.25 สรุปไดวา รู ป แบบการสอนบนเว็ บ โดยใช ก ลยุ ท ธ ก ารจั ด การความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา ที่พัฒนาขึ้น มีประสิทธิภ าพเปนไปตามเกณฑ 85/85 ที่ตั้ งไว นั่นคือมี ประสิทธิภาพและมีความเหมาะสมที่จะนําไปใชในการเรียนการ สอนสําหรับนักศึกษา ในระดับมหาวิทยาลัย ผลการศึกษาประสิทธิผลรูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการจัดการความรูร ายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา การศึ ก ษาประสิ ท ธิ ผ ล พบว า ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการ เรียนของนักศึกษาที่เรียนจากเว็บการสอน กอนเรียนและหลัง เรียน มีความแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ.01 โดยหลังเรียนมีคาเฉลี่ยของผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น และ คะแนนความสามารถในการเรียนรูดวยตนเองกอนเรียนและ หลั ง เรี ย นมี ค วามแตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ.01 โดยหลังเรียนมีคาเฉลี่ยของคะแนนความสามารถใน การเรียนรูดวยตนเองสูงขึ้น และจากการสอบถามความคิดเห็น ของนักศึกษาที่มีตอรูปแบบการสอนบนเว็บ นักศึกษามีความ คิดเห็นโดยรวม มีคาเฉลี่ยรวมเทากับ 4.32 อยูในระดับเห็นดวย

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

อภิปรายผล จากการวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอนบน เว็ บ โดยใช ก ลยุ ท ธ ก ารจั ด การความรู รายวิ ช าเทคโนโลยี การศึกษา ในระดับอุดมศึกษา เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนวิชาเทคโนโลยีการศึกษา และเสริมสรางความสามารถใน การเรียนรูดวยตนเองของนักศึกษาในระดับอุดมศึก ษา มี ประเด็นที่นํามาอภิปราย 2 ประเด็นคือ 1) การพัฒนารูปแบบ การสอนบนเว็บ 2) การศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการสอน บนเว็บ 1. การพัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกล ยุ ท ธ ก ารจั ด การความรู รายวิ ช าเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา ใน ระดับอุดมศึกษา มีประเด็นอภิปราย ดังนี้ 1.1 ผลการสรางรูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใช กลยุ ทธ ก ารจั ด การความรู รายวิ ช าเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา ใน ระดับอุดมศึกษา มีปจจัยสนับสนุน คือ 1) การพัฒนารูปแบบการสอนบนเว็บอยาง เปนระบบ รูปแบบการสอนบนเว็บนี้ไดพัฒนาขึ้นโดยใชวิธีระบบ (สงัด อุทรานันท. 2532: 26) และดําเนินการมาเปนลําดับ โดย เริ่มจากการวิเคราะห สังเคราะห องคประกอบของรูปแบบการ เรียนการสอนทั่ว ๆ ไป จากนั้นจึงสังเคราะหแนวคิดดานปรัชญา การศึกษา การเรียนที่เนนนักศึกษาเปนศูนยกลางการเรียนรู ด ว ยตนเอง ทฤษฎี ก ารเรี ย นรู ที่ นั ก ศึ ก ษาเป น ผู ส ร า งความรู ทฤษฎีพฤติกรรมนิยม ทฤษฎีแรงจูงใจ แนวคิดการจัดการเรียน การสอนบนเว็บ แนวคิดการจัดการความรู แลวจึงวิเคราะห สังเคราะห องคประกอบของรูปแบบการสอนบนเว็บ หลังจาก นั้นจึงนํารูปแบบการสอนบนเว็บที่พัฒนาขึ้นไปให ผูเชี่ยวชาญ ตรวจสอบ และปรับปรุงตามขอแนะนํา แลวจึงนําไปสรางเปน เว็บการสอนตามรูปแบบ และทําการทดสอบหาประสิทธิภาพ กอนที่จะนําไปทดลองใชจริง 2) กระบวนการเรียนการสอน ประกอบดวย ดวย กิจกรรม 5 ขั้นตอน ไดมาจากการวิเคราะห สังเคราะหขั้นตอน การจัดการความรูของนักวิชาการทั้งประเทศในประเทศ ผล จากการสั ง เคราะห ส ามารถนํ า มากํ า หนดเป น ขั้ น ตอนการ จัดการความรู ที่เหมาะสมกับการนําไปใชกับรูปแบบการสอน

บนเว็บ คือ การนิยามความรู การแสวงหาความรู การแบงปน ความรู การจัดเก็บและคนคืนความรู และการใชความรู ซึ่ง ทั้งหมดไดนํามาเขียนเปนคําใหคลองจองเพื่องายสําหรับการ จดจํา คือ “ วาดฝน ตามหามันใหเจอ ฉันและเธอรวม สราง อยาทิ้งขวางตองเก็บไว รูจักใชเมื่อจําเปน” อันเปน ขั้นตอนที่สอดคลองกับแนวคิดการจัดการเรียนการสอนที่เนน นักศึกษาเปนศูนยกลาง ที่ยึดเอาชีวิตนักศึกษาเปนตัวตั้งเรียนรู เพื่อสราง ปญญาใหรูจักตนเอง รูจักโลก สามารถพึ่งตนเองได ทั้งดานเศรษฐกิจ จิตใจ สังคม อยูรวมกันอยางมีดุลยภาพ เรียน รูไดอยางตอเนื่อง มีความสุข สนุกสนานและเกิดฉันทะในการ เรียนรู(ประเวศ วะสี. 2542) และสอดคลองกับแนวคิดการ เรียนรูดวยตนเอง ในดานการที่ผูเรียนเปนผูกําหนดเปาหมาย การวางแผน การดําเนินกิจกรรมการเรียนรู การสรางแรงจูงใจ ในการเรียนรู การควบคุมตนเอง การประเมินผลการเรียนรู และ การรูจักหาวิธีการเพื่อใหตนเองประสบผลสําเร็จในการเรียนรู (Oladoke. 2006: 13) 1.2 จากการทดลอง เพื่อหาประสิทธิภาพของ รู ป แบบการสอนผ า นเว็ บ โดยใช ก ลยุ ท ธ ก ารจั ด การความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษา ในระดับอุดมศึกษา ในครั้งนี้ E1 /E2 มีคาเทากับ 87.13/86.25 โดยมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 ซึงเปนไปตามสมมุติฐานที่ตั้งไว ทั้งนี้เนื่องจากรูปแบบ ดังกลาวไดผานกระบวนการออกแบบอยางเปนระบบ และผาน การตรวจประเมินจากผูเชี่ยวชาญ แลวทําการปรับปรุงแกไขทั้ง ในสวนของเนื้อหาและเทคนิคการนําเสนอเนื้อหารวมทั้งการ ขั้ น ตอน จึ ง ส ง ผล ทดลองใช แ ละปรั บ ปรุ ง แก ไ ขถึ ง 3 ประสิทธิภาพของรูปแบบเปนไปตามเกณฑที่กําหนดไว 2. การศึ กษาประสิท ธิ ผ ลของรูปแบบการสอนบน เว็ บ โดยใช ก ลยุ ท ธ ก ารจั ด การความรู ราย วิ ช าเทคโนโลยี การศึกษา ในระดับอุดมศึกษา พบวา 2.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักศึกษาหลัง เรียนสูงกวากอนเรียน แสดงใหเห็นวารูปแบบการสอนบนเว็บ ที่ พัฒนาขึ้นสามารถใชเปนเครื่องมือชวยใหเกิดการเรียนรูไดเปน อย า งดี แ ละเหมาะสม เนื่ อ งจากรู ป แบบการสอนบนเว็ บ ที่ พัฒนาขึ้นมีขั้นตอน และกิจกรรมที่ชวยใหนักศึกษาไดมีโอกาส

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ศึกษาและทบทวนเนื้อหาหลายขั้นตอนนับตั้งแตการไปคนควา หาเนื้อหาเพื่อที่จะนําไปโพสตในสารานุกรมเสรี(wiki pedia) อย า งเป น ระบบทํ า ให ง า ยในการเข า ไปศึ ก ษาทบทวน ซึ่ ง สอดคลองกับ กลยุทธการจัดใหเปนระบบของแฮนเซน และ คนอื่นๆ (Hansen; & et al. 2005) ที่กลาววากลยุทธการจัดให เปนระบบ(Codified Strategy) ใชสําหรับการจัดการความรูที่ ชัดแจง (Explicit Knowledge) เหมาะสําหรับหนวยงาน ที่มีศูนยกลางอยูที่คอมพิวเตอร ความรูจะถูกกําหนดเปนรหัส และเก็ บรวบรวมไว ในฐานขอมู ล ที่ทุ ก คนสามารถเขา ถึ งและ ใชไดอยางงายๆ นอกจากนี้การที่นักศึกษาจะนําเนื้อหาไปโพสต ตองไมใหซ้ํากับคนอื่น จึงจําเปนตองอานทั้งหมดกอน จึงทําให เข า ใจในเนื้ อ หา และสามารถทํ า แบบทดสอบหลั ง เรี ย นได คะแนนสูงกวากอนเรียน 2.2 ความสามารถในการเรียนรูดวยตนเองของ นักศึกษาหลังเรียนสูงกวากอนเรียน แสดงใหเห็นวารูปแบบการ สอน ที่พัฒนาขึ้นสงผลตอนักศึกษาชวยพัฒนาความสามารถ ในการเรียนรูดวยตนเองได อันเปนผลสืบเนื่องมาจากสิ่งตอไปนี้ 2.2.1 กระบวนการเรี ย นการสอนของ รูปแบบ ที่ใชขั้นตอนการจัดการความรูทั้ง 5 ขั้นตอน ซึ่งเกิดจาก การวิเคราะห สังเคราะห รูปแบบการจัดการความรูทั้งในและ ตางประเทศ โดยนํามาบูรณาการเขากับแนวคิดการเรียนรูดวย ตนเอง ทําใหไดขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนรูที่มุงเนนให นักศึกษามีสวนรวม และไดดําเนินการเรียนดวยตนเองตั้งแต เริ่มตนกําหนดเปาหมายและนิยามการเรียนรู ประเมินความรูที่ ตนเองมี อ ยู วางแผนการเรี ย นรู โดยใช สั ญ ญาการเรี ย นรู ดําเนินการตามแผนที่วางเอาไว จึงทําใหนักศึกษาเปนผูริเริ่ม การเรียนของตนเองอยางแทจริง การใหนักศึกษารายงานผล การปฏิบัติงานของตนเองโดยการบันทึกในแผนการเรียนรูและ บันทึกเผยแพรใน blogs เปนการเปดโอกาสใหนักศึกษาได ทบทวนการปฏิ บั ติ ง าน ตรวจสอบตนเองกั บ เป า หมายและ แผนงานที่วางไว 2.2.2 การประยุกตใชทั้งเทคโนโลยีและ เทคนิ ค ของการจั ด การความรู เทคโนโลยี ที่ นํ า มาใช จั ด การ เรี ย นรู ใ นการสอนบนเว็ บ ได แ ก ร ะบบบริ ห ารจั ด การวิ ช า

(Course Management Systems : CMS) กระดานขาว หอง สนทนา blogs ซึ่งเครื่องมือเหลานี้สามารถใชเปนทรัพยากร การเรียนรูและเปนปจจัยในการเขาถึงขอมูล สารสนเทศตางๆ และชวยสรางปฏิสัมพันธ ระหวางผูสอนกับนักศึกษา รวมไปถึง ระหว า งนั ก ศึ ก ษากั บ นั ก ศึ ก ษา และยั ง ช ว ยแก ป ญ หาของ นักศึกษาในดานสถานที่และเวลา โดยการสนทนาออนไลน จะ ช ว ยให นั ก ศึ ก ษาสามารถอภิ ป รายในเวลาเดี ย วกั น ช ว ยเพิ่ ม ระดับการมีปฏิสัมพันธ เปนการสรางความไววางใจ และความ ผูกพันกันใหเกิดขึ้นในชุมชนออนไลนและยังจะชวยสงเสริมให นักศึกษาเต็มใจที่จะทํางานรวมกันและแบงปนความรูระหวาง กัน สวนเทคนิคการจัดการความรู ที่ชวยลดขอจํากัดของการ สอนบนเว็บ มีสองเทคนิค คือ เทคนิคแรก เปนการจัดการดาน กระบวนการ (Process management) เปนกระบวนการที่ กอใหเกิดการแลกเปลี่ยนความรู การใชความรูที่งายขึ้น โดย การใหรางวัลสําหรับผูที่เขารวมกิจกรรมมากที่สุด ทั้งในรูปแบบ รางวัลที่มีมูลคาเปนสิ่งของและรูปแบบของคะแนน เทคนิคที่ สอง ไดแก การจัดการดานสถานที่ (Space management) ใน ลักษณะชุมชนออนไลนขึ้น เปนการจัดสภาพแวดลอมเพื่อชวย ใหนักศึกษาไดรูจักคุนเคยกัน ในสภาพแวดลอมนี้นักศึกษาจะ เริ่ ม ทํ า ความรู จัก กั นเข า ใจกั น และเกิด ความไว วางใจกั น ซึ่ ง สอดคลองกับแนวคิดของ ณ อุบล และคิมเบิ้ล (Na Ubon; & Kimble. 2002) ที่เสนอแนะไววา ความไววางใจกันเปนพื้นฐาน สําคัญที่จะกอใหเกิดการแลกเปลี่ยนแบงปนความรู อันจะชวย ใหการแลกเปลี่ยนความรูและการถายทอดความรูเปนไปอยาง มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น 2.2.3 การสงเสริม ใหมีการสราง และ การแลกเปลี่ยนความรูอยางทั่วถึง โดยการจัดภาพแวดลอมที่ เอื้อตอการสรางความรูผานทางชุมชนออนไลน การจัดกิจกรรม ที่สงเสริมใหมีการถายทอด และแลกเปลี่ยนความรู กับบุคคล อื่นอยางทั่วถึงผานทางหองสนทนา โดยการใชกระบวนการ เปลี่ยนแปลงความรู (Knowledge conversion process) และการสรางเกลียวความรู (Knowledge spiral) ตามตัวแบบ เซคกิ (SECI Model) ของโนนากะและทากูชิ (Nonaka:& Takeuchi. 1995) โดยไดนําตัวแบบนี้มาประยุกตใชกับระบบ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

สนับสนุนการศึกษา ผานทางเทคโนโลยีการศึกษาที่เนนการ เรียนรูดวยตนเอง (self-learning) เปนการเปลี่ยนแปลงความรู ระหวางความรูโดยนัยไปสูความรูโดยนัยโดยการใหนักศึกษา เรียนรูกับคอมพิวเตอรเปนรายบุคคล และการเรียนรูแบบเปน กลุม (group-learning) ซึ่งเปนการเปลี่ยนแปลงความรูระหวาง ความรูโดยนัย ไปเปนความรูที่ปรากฏชัดแจง โดยการนําเอา คอมพิ ว เตอร ม าเป น เครื่ อ งมื อ เพื่ อ สนั บ สนุ น การเรี ย นรู ใ น ลักษณะการทํางานรวมกัน จากกระบวนการดังกลาว จึงทําให นั ก ศึ ก ษาสามารถเรี ย นรู ไ ด ห ลาก หลายวิ ธี จึ ง ส ง ผลให ผ ล สั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย น และความสามารถในการเรี ย นรู ข อง นักศึกษาหลังการเรียนสูงขึ้น ขอเสนอแนะ รูปแบบการสอนบนเว็บ โดยใชกลยุทธการจัดการ ความรู รายวิชาเทคโนโลยีการศึกษาในระดับอุดมศึกษา เปน รู ป แบบที่ พั ฒ นาขึ้ น โดยยึ ด หลั ก ที่ ว า นั ก ศึ ก ษาทุ ก คนมี ความสามารถและพัฒนาตนเองและถือวานักศึกษาสําคัญที่สุด การจั ด กระบวนการเรี ย นรู ใ ห ส อดคล อ งกั บ ความสนใจและ ความถนัด ของนั กศึ ก ษาโดยคํ า นึ งถึ ง ความแตกต างระหวา ง บุคคล เปนรูปแบบที่มุงเสริมสรางความสามารถในการเรียนรู ดวยตนเองใหเกิดกับนักศึกษา ซึ่งสอดคลองกับแนวคิดการจัด การศึกษาในปจจุบันที่สงเสริมการเรียนรูตลอดชีวิต 1. ขอเสนอแนะสําหรับการนํารูปแบบการสอนนี้ไปใช 1.1 การนํารูปแบบการสอนบนเว็บนี้ไปใช ควร คํานึงถึงความพรอมขององคประกอบตามรูปแบบการสอนบน เว็บในดานตาง ๆ โดยเฉพาะความพรอมของนักศึกษาจัดใหมี การปฐมนิเทศนักศึกษาใหเขาใจในวัตถุประสงคของการเรียน ในลั ก ษณะนี้ ซึ่ ง นั ก ศึ ก ษาต อ งมี บ ทบาทในการเรี ย นรู แ ละ รับผิดชอบตอการเรียนของตนเอง ชี้แจงประโยชนที่นักศึกษาจะ ไดรับ เตรียมความพรอมดานความสามารถในการใชเทคโนโลยี ตาง ๆ ดานผูสอนเองตองเตรียมความพรอมดวยเชนกัน ทั้ง ด า นเวลาที่ จ ะให นั ก ศึ ก ษาได ป รึ ก ษาแนะนํ า หรื อ ให ค วาม ชวยเหลือ และความสามารถในการใชเทคโนโลยีที่นํามาใช เปนเครื่องในการเรียนการสอน ในดานอุปกรณคอมพิวเตอร

และเครื อ ข า ยก็ มี ค วามสํ า คั ญ ที่ ต อ งเตรี ย มให พ ร อ มเพื่ อ ให สามารถใชงานไดตลอดเวลา 1.2 การนํารูปแบบไปใชใหเกิดประสิทธิผล รูปแบบ ดังกลาวสามารถประยุกตใชไดทั้งในรูปแบบออนไลน หรือการ เรียนแบบพบหนากัน (face to face) หรือจะใชรวมกันก็ได อยางไรก็ตามควรปฏิบัติกิจกรรมตาง ๆ ตามขั้นตอนที่กําหนดไว 1.3 ในการนํารูปแบบการสอนไปใชควรประยุกตให เขากับปจจัยตาง ๆ อันไดแก ดานสถานที่ เวลา สถานการณ และบุคคล (STEP: Space: S, Time: T, Event: E, People: P) สถานที่อาจเปนไดทั้งสถานที่จริงหรือสถานที่เสมือน โดยเฉพาะ หากเปนสถานที่เสมือน เวลาแตละคนอาจวางไมตรงกัน อาจ ทําใหการแลกเปลี่ยนเรียนรูระหวางกันนั้นไมสามารถทําได การ มี เ วลาให แก กั น ถื อ เปน ปจ จั ย สํ าคั ญ อีก ประการหนึ่ ง ในดา น สถานการณและบุคคลนั้นก็ตองปรับใหสอดคลองกัน เพราะแม ภายใต ส ถานการณ เ ดี ย ว หากบุ ค คลเปลี่ ย นไปก็ อ าจ จําเปนตองปรับเปลี่ยนวิธีการหรือในทํานองเดียวกันแมจะเปน บุคคลกลุมเดียวกันแตอยูภายใตสถานการณที่แตกตางกันอาจ จําเปนตองปรับเปลี่ยนวิธีการดวยเชนกัน 1.4 ควรกํ า หนดบทบาทหน า ที่ แ ละความ รับผิดชอบของฝายตาง ๆ ตามองคประกอบของรู ปแบบการ สอนนี้ ใหชัดเจน จะไดเตรียมความพรอมไดอยางถูกตอง เพื่อใหการนํารูปแบบการสอนนี้ไปใชเกิดประสิทธิผลสูงสุด 2. ขอเสนอแนะสําหรับการทําวิจัยในครั้งตอไป ในการวิจัยครั้งตอไป ผูวิจัยมีขอเสนอแนะดังนี้ 2.1 ศึกษาการนํารูปแบบการสอนนี้ไปใชกับรายวิชา อื่น ในหลักสูต รอื่น ๆ แลว นํามาเปรียบเทียบกันแลวทดสอบ ความแตกตางความเชื่อมั่นของรูปแบบ เพื่อใหไดรูปแบบการ สอนที่ ใ ช สํ า หรั บ การจั ด การเรี ย นการสอนโดยใช ก ารจัด การ ความรูซึ่งยึดนักศึกษาเปนศูนยกลาง 2.2 ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการสอน ในดาน กระบวนการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเรียนรูที่มีธรรมชาติของการ จัดการความรู ในวิถีการเรียนรูในชีวิตจริง

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม ประเวศ วะสี. (2542). ปฏิรูปการศึกษาไทย : ยกเครื่องทางปญญาทางรอดจากความหายนะ. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสดศรีสฤษดิ์วงศ. วสันต อติศัพท. (2547). “การบูรณาการนวัตกรรมเทคโนโลยีในการฝกหัดครู.” การสัมมนาทางวิชาการเรื่อง มาตรฐานทาง เทคโนโลยีการศึกษาสําหรับสถาบันผลิตบัณฑิตทางการศึกษา. สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร. วิจารณ พานิช. (2548). การจัดการความรูฉบับนักปฏิบตั ิ. กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ. วิชัย วงษใหญ. (2542). ปฏิรูปการเรียนรู: ผูเรียนสําคัญที่สดุ สูตรสําเร็จหรือกระบวนการ. กรุงเทพฯ: เอสอารพริ้นติ้ง. วิชุดา รัตนเพียร. (2548). การเรียนการสอนบนเว็บขั้นนํา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. สมคิด อิสระวัฒน. (2543). การสอนผูใหญ. กรุงเทพฯ: จรัลสนิทวงศการพิมพ. อมรวิชช นาครทรรพ. (2542). “วิถีทรรศเพื่อพัฒนาอุดมศึกษาไทยในศตวรรษที่ 21.” ใน รายงานการสัมมนาทางวิชาการ”การ อุดมศึกษาไทยในศตวรรษที่21. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ถนอมพร (ตันพิพัฒน) เลาหจรัสแสง. (2545). Designing e-Learning : หลักการออกแบบและการสรางเว็บเพื่อการเรียนการสอน. เชียงใหม : มหาวิทยาลัยเชียงใหม. Davenport, T.; & Prusak, L. (1998). Working Knowledge: New Organization Manage What They Know. Boston : Harvard Business School Press. Dixon, W.B. (1992). An exploration study of self-directed learning readiness and pedagogical expectation about learning among built immature learners in Michigan. Dissertation Thesis, Ph.D. Michigan: Michigan State University Garvin, D. (1994, July-August). Building Learning Organization. Harvard Business Review 3(5): 78-91. Hiemstra, R. (1994). “Self-directed Learning”. The International Encyclopedia of Education. 2nd ed . Great Britain: BPC Wheatons. Khan (Ed.). (1997). Web Based Instruction. pp.403-406. Englewood Cliff, New Jersey : Educational Technology Publications. Na Ubon, A.; & Kimble, C.(2002). “Knowledge Management in Online Distance Education”. Proceeding of the 3rd International Conference Networked Learning 2002. UK: University of Sheffield.. Nonaka, I.; & Takeuchi, H. (1995). The Knowledge-Creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation. New York: Oxford University Press. ________. (2004). Hitosubashi on Knowledge Management. Singapore: Saik Wah Press. Oladoke, A. (2006). Measurement of Self Directed Learning in Online Learners. Dissertation Thesis, Ph.D. Minisota : Capella University

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การศึกษาความสามารถทางพหุปญญาของเด็กปฐมวัย ที่ไดรับการจัดกิจกรรม การทําหนังสือเลมใหญ THE STUDY OF MULTIPLE INTELLIGENCES ABILITIES OF YOUNG CHILDREN EXPERIENCING BIG BOOK CREATED Î ชมพูนุท ศุภผลศิร1ิ เยาวพา เดชะคุปต2 จิราภรณ บุญสง3 บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี จุ ด มุ ง หมายเพื่ อ ศึ ก ษาและเปรี ย บเที ย บ ความสามารถทางพหุปญญาของเด็กปฐมวัยกอนและหลังไดรับการ จัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยนี้คือ นักเรียนชายหญิงที่มีอายุระหวาง 5 – 6 ป ที่กําลังศึกษาอยูในชั้น อนุ บ าลป ที่ 2 ภาคเรี ย นที่ 2 ป ก ารศึ ก ษา 2550 โรงเรี ย นสาธิ ต มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร (ฝายประถม) จํานวน 15 คน ซึ่งไดมาโดยการสุมอยางงาย (Simple Random Sampling) ผู วิ จั ย เป น ผู ดํ า เนิ น การทดลองด ว ยตนเอง โดยทํ า การทดลอง 8 สัปดาหๆ ละ 3 วันๆ ละ 20นาที ระยะเวลาในการทดลองทั้งสิ้น 24 ครั้ง เครื่องมือที่ใชในการวิจัยครั้งนี้คือ แผนการจัดกิจกรรมการทํา หนังสือเลมใหญที่ผูวิจัยสรางขึ้น แบบประเมินความสามารถทางพหุ ปญญา มีคาความเชื่อมั่น 0.85 และคูมือการใชแบบประเมิน ความสามารถทางพหุปญญา แบบแผนการวิจัยเปนการวิจัยเชิง ทดลองแบบ One – Group Pretest – Posttest Design และ ทดสอบความแตกตางของตัวแปรโดยใชการทดสอบ t-test สําหรับ Dependent Samples

นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

รองศาสตราจารยนประจําสาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ผูชวยศาสตราจารย ขาราชการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ผลการวิจัยพบวา หลังจากไดรับการจัดกิจกรรมการทําหนังสือ เลมใหญเด็กปฐมวัยมีความสามารถทางพหุปญญาสูงขึ้นอยาง มีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 Abstract The purposes of this research were to study and to compare Multiple Intelligence Abilities of young children before and after experiencing big book created. The samples of this study were young children (5-6 years old) at Srinakharinwirot University ; Prasarnmit Demonstration School ( Elementary ) Bangkok in the 2nd semester of the academic year 2007. The simple random sampling was used to select 15 children. The experiment was carried by the researcher for 8 weeks, 3 days per week, 45 minutes per day, totally 24 times. The research instruments were the Big Book Created Lesson Plan, was developed by the researcher and the Multiple Intelligence Abilities Observation Form with the reliability at .85. The design of the research study was One – Group Pretest – Posttest Design. The t-test for dependent samples was statistically used to analyze the data. The research result showed that after experiencing big book created the young children had obtained more Multiple Intelligence Abilities than before with significant difference at .01 Level. ภูมิหลัง ป จ จุ บั น สั ง ค ม มี ค ว า ม เ จ ริ ญ ก า ว ห น า ท า ง วิทยาศาสตรและเทคโนโลยีอยางยิ่ง ทําใหเกิดกระแสโลกาภิ วัตน (Globalization) เปนสังคมแหงยุคขาวสารไรพรมแดน การ รับขาวสารจากซีกโลกหนึ่งไปยังซีกโลกหนึ่งเปนไปอยางรวดเร็ว และกวางขวาง จนกลาวกันวาผูใดสามารถรับรูขอมูลขาวสารได เร็วกวายอมมีความรูและอํานาจ (Knowledge is a power) ใน การตอรอง มีขอมูลในการตัดสินใจที่ถูกตองและดีกวา ทําใหยุค แหงขาวสารมีอิทธิพลตอการประกอบอาชีพของคนในสังคม อย างยิ่ง (บันลือ พฤกษะวัน . 2543 : 1) และบุค คลที่ มี

ความสามารถในการใช ภ าษาได ดี ย อ มจะได เ ปรี ย บในการ ดํารงชีวิต เพราะสามารถรูเทาทันเหตุการณและความเปนไป ต า งๆ ได ดี ดั ง นั้ น การพั ฒ นาประชากรของประเทศจึ ง ต อ ง คํ า นึ ง ถึ ง แนวโน ม และการเปลี่ ย นแปลงของสั ง คม ที่ จ ะต อ ง พัฒ นาให ป ระชากรมี ทั ก ษะการสื่ อ สารและการใช ภ าษาที่ มี ประสิทธิภาพทัดเทียมและสามารถแขงขันกับนานาประเทศได ซึ่งจะตองเริ่มพัฒนาตั้งแตในระดับปฐมวัย (0 – 6 ป) อันเปนวัย ที่เด็กมีพัฒนาการทางภาษาเจริญ งอกงามอยางรวดเร็ว (อารี สันหฉวี. 2537 : 183) สํา หรั บการจั ดประสบการณใ ห แ กเด็ ก ปฐมวั ย นั้ น ควรจัดใหสอดคลองกับพัฒนาการของเด็ก คํานึงถึงตัวเด็กเปน หลัก จัดประสบการณใหเด็กได “กระทํา” เพื่อสงเสริมพัฒนา ทุกดาน ควรเลือกประสบการณที่ใกลตัวเด็กอยูในสิ่งแวดลอม ของเด็ก อีกทั้งตองคํานึงถึงความแตกตางและความสนใจของ เด็ก เป น รายบุค คล เพราะเมื่ อเด็ กมี ความสนใจก็ จ ะตั้ งใจทํา กิ จ กรรมและเรี ย นรู อ ย า งสนุ ก สนาน ยิ่ ง ไปกว า นั้ น ควรจั ด ประสบการณใหเด็กมีโอกาสเรียนรูในหลายรูปแบบ เชน การ ปฏิบัติการทดลอง การนําไปทัศนศึกษา การเลนบทบาทสมมติ การเลนเปนกลุมและเดี่ยว ซึ่งเด็กแตละคนอาจมีวิธีการเรียนรู ไมเหมือนกัน (พัฒนา ชัชพงศ. 2530 : 113 – 114) กิจกรรม การทําหนังสือเลมใหญ (Big Book) เปนกิจกรรมหนึ่งที่สามาร นํามาใชในการสรุปเนื้อหาจากการทํากิจกรรมตางๆ เนื่องจาก การสรางหนังสือเลมใหญเปนกิจกรรมที่เปดโอกาสใหเด็กได จินตนาการ ทบทวนความจํา ไดแสดงออกตามความสามารถ ของแตละคน อีกทั้งไดใชกลามเนื้อมือและสายตาอยางสัมพันธ กั น ตลอดจนในการถ า ยโยงการเรี ย นรู ซึ่ ง กั น และกั น ขยาย ความรูความคิดใหเพื่อน ปรับตัวเขากับสิ่งแวดลอมได และเกิด ความสนุกสนาน (ประภาพันธุ นิลอรุณ. 2530 : 83) เด็กจะเกิด ความคิดรวบยอด (Concept) ในสิ่งที่ไดเรียนรูจากการสรุป กิจกรรมโดยใชเทคนิคการสรางหนังสือเลมใหญ เพราะหลังจาก ที่ ค รู แ ละเด็ ก ช ว ยกั น อ า นข อ ความที่ ป ระกอบด ว ยภาพและ สัญลักษณ ซ้ําแลวซ้ําเลาจะชวยใหเด็กตั้งชื่อเรื่องที่ไดมีการตก ลงกัน ซึ่งเปนการรวบรวมความคิด ถายโยงประสบการณซึ่งกัน และกั น รู จั ก การสั ง เกต ได รู จั ก คํ า ศั พ ท ต า งๆ สามารถหา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ความสั ม พั น ธ ร ะหว า งภาพและสั ญ ลั ก ษณ ที่ เ กิ ด ขึ้ น ได (สถิรนันท อยูคงแกว. 2541 : 66) หนังสือเลมใหญจะมีขนาด และรูป ร า งใหญ ซึ่ งเด็ ก สามารถมองเห็ นรูปภาพ สั ญลั ก ษณ ตัวหนังสือ อยางชัดเจน และสามารถอานพรอมๆ กันไดทั้งกลุม ใหญและเปนรายบุคคล ตลอดจนในหนังสือเลมใหญจะเวนที่ แต ล ะตอนให เ ด็ ก ฉี ก ตั ด ปะ ติ ด รู ป หรื อ วาดภาพประกอบ ขอความตามความสนใจของเด็กโดยใชสื่อวัสดุที่คุนเคยและ ใกล ตั วเด็ ก มี ทั้ ง ของจริ ง ของจํ าลอง รู ป ภาพ รู ป ลอก (สติ ก เกอร ) เพื่ อฝ ก การใชก ล ามเนื้ อมื อ และตาให สั ม พันธ กั น เกิ ด ความสนุกสนานเพลิดเพลินกับการทํากิจกรรม อีกประการหนึ่ง การใช วัสดุที่ เด็กคุ นเคยและพบเห็นในชีวิต ประจําวันจะชว ย กระตุนใหเด็กกระตือรือรนและสนุกสนานในการทํากิจกรรมได เปนอยางดี (รัชนี รัตนา. 2533 : 66 – 68) การดเนอร (เยาวพา เดชะคุปต. 2544 : 15 – 19; อางอิงจาก Gardner. 1987, 1993, 1999) นักจิตวิทยาแหง มหาวิทยาลัยฮาวารด ไดศึกษาศักยภาพและความถนัดของคน ได อธิบ ายว า ทฤษฎีพ หุ ปญ ญา (Theory of Multiple Intelligences) เปนทฤษฎีที่ศึกษาเกี่ยวกับปญญาและการ ทํางานของสมองของมนุษย เชื่อวา ปญญา คือความสามารถ ทางชี ว ภาพซึ่ง แต ล ะคนแสดงออกมาเป นสิ่ ง ที่ ผ สมผสานกั น ระหว า งพั น ธุ ก รรมกั บ สิ่ ง แวดล อ ม และเชื่ อ ว า ป ญ ญาเป น โครงสรางทางชีวจิตวิทยา (Biopsychology) ซึ่งเปนตัวสราง แหลงทางความคิดของคนเรา และจะสงผลตอเนื้อหาแตละดาน คนทั่ วไปจะมี ป ญ ญาหลายด า น โดยแต ล ะด า นจะขึ้ น อยู กั บ ความสามารถและจะแสดงออกมาในรูปแบบที่ตางกัน ไดแก ปญญาดานภาษา (Linguistic Intelligence) ปญญาดาน ตรรกะและคณิตศาสตร (Logical-Mathematical Intelligence) ปญญาดานมิติ (Spatial Intelligence) ปญญาดานรางกาย และการเคลื่อนไหว (Bodily Kinesthetic Intelligence) ปญญาดานดนตรี (Musical Intelligence) ปญญาดานความ เขาใจระหวางบุคคล (Interpersonal Intelligence) ปญญา ดานความเขาใจตนเอง (Intrapersonal Intelligence) และ ปญญาดานธรรมชาติ (Naturalist Intelligence) ซึ่งการดเนอร

เชื่ อวา แม วาแต ล ะคนจะมี ป ญญาแต ล ะดา นไมเ ท ากัน แต ก็ สามารถพัฒนาได ดั ง นั้ น การพั ฒ นาศั ก ยภาพความสามารถของ นักเรียนใหเปนผูรอบรู มีความสามารถหลายๆ ดานตามแนวคิด ท ฤ ษ ฎี พ หุ ป ญ ญ า ถื อ ไ ด ว า เ ป น วิ ธี ก า ร ที่ จ ะ ส ง เ ส ริ ม ความสามารถของนักเรียนโดยคํานึงถึงศักยภาพของเด็กแตละ คนซึ่งมีความแตกตางกันเปนหลักสําคัญ สอดคลองกับแนวการ จั ด การศึ ก ษาตามหมวด 1 มาตรา 6 ในพระราชบั ญ ญั ติ การศึกษาแหงชาติ พ.ศ.2542 (2542 : 4,9) บัญญัติไววา “การ จั ด การศึ ก ษาต อ งเป น ไปเพื่ อ พั ฒ นาคนไทยให เ ป น มนุ ษ ย ที่ สมบู ร ณ ทั้ ง ร า งกาย จิ ต ใจ สติ ป ญ ญา ความรู คุ ณ ธรรม จริยธรรม และวัฒนธรรมในการดํารงชีวิต สามารถอยูรวมกับ ผูอื่นไดอยางมีความสุข” และหมวด 4 มาตรา 22 บัญญัติไววา “การจัดการศึกษาตองยึดหลักวานักเรียนทุกคนมีความสามารถ เรียนรูและพัฒนาตนเองได และถือวานักเรียนมีความสําคัญ ที่สุด กระบวนการจัดการศึกษาตองสงเสริมใหนักเรียนสามารถ พัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพ” การจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญเปนกิจกรรม ที่ เ ป ด โอกาสให เ ด็ ก ได ทํ า งานร ว มกั บ ผู อื่ น เพื่ อให นั กเรี ยนมี ปฏิสัมพันธตอกันและแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ประสบการณ และการ พึ่งพาซึ่งกันและกัน ใหโอกาสเด็กไดตัดสินใจแกปญหาดวยตัวเอง อยางอิสระจนประสบความสําเร็จ และสงเสริมเด็กไดพัฒนาความคิดของ ตนได เต็ มตามศั กยภาพ เป น ผู ร อบรู และมี ค วามสามารถ หลากหลายดาน ซึ่งผูวิจัยเชื่อวาเปนแนวทางที่เหมาะสมอยาง ยิ่ ง แนวทางหนึ่ ง ในการนํ า มาใช เ พื่ อ ส ง เสริ ม และพั ฒ นา ความสามารถทางพหุปญญาใหแกเด็กปฐมวัยใหสูงขึ้น เพื่อ พัฒนาเด็กใหเปนมนุษยที่สมบูรณทั้งรางกาย จิตใจ สติปญญา ความรู คุ ณ ธรรม จริ ย ธรรม และสามารถอยู ร ว มกั บ ผู อื่ น ได อยางมีความสุข จากความสําคัญและเหตุผลดังกลาวมานี้ ผูวิจัยจึง มีความสนใจที่จะศึกษาความสามารถทางพหุปญญาของเด็ก ปฐมวัยที่ไดรับการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ความมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาความสามารถทางพหุปญญาของเด็ก ปฐมวัยที่ไดรับการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ 2. เพื่อเปรียบเทียบความสามารถทางพหุปญญา ของเด็กปฐมวัยกอนและหลังจากที่ไดรับการจัดกิจกรรมการทํา หนังสือเลมใหญ สมมติฐานในการวิจัย หลั ง จากได รั บ การจั ด กิ จ กรรมการทํ า หนั ง สื อเล ม ใหญ เด็กปฐมวัยมีความสามารถทางพหุปญญาสูงขึ้น วิธีดําเนินการวิจัย การวิจัยครั้งนี้ ผูวิจัยดําเนินการเก็บรวบรวมขอมูล ในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 เปนเวลา 8 สัปดาห สัปดาห ละ 3 วัน วันละ 45 นาที รวมทั้งสิ้น 24 ครั้ง โดยมีแผนการ ดําเนินการดังนี้ 1. ผูวิจัยและผูชวยวิจัยปรึกษาเพื่อทําความเขาใจ รวมกันเกี่ยวกับวิธีการเก็บรวบรวมขอมูล 2. ประเมินความสามารถทางพหุปญญากอนการ ทดลอง (Pretest) กับกลุมตัวอยางที่ใชใ นการทดลอง ใน กิจกรรมในวงกลมตั้งแตเวลา 09.30 – 10.15 น. โดยใชแบบ ประเมินความสามารถทางพหุปญญา 3. ดําเนินการทดลอง โดยผูวิจัยดําเนินการตาม แผนการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญที่ผูวิจัยสรางขึ้น ใน กิจกรรมในวงกลมชวงสรุปกิจกรรมตั้งแตเวลา 09.30 – 10.15 น. เปนระยะเวลา 8 สัปดาหๆ ละ 3 วันๆ ละ 45 นาที รวม ทั้งสิ้น 24 ครั้ง 4. เมื่อดําเนินการทดลองครบ 8 สัปดาห ผูวิจัยทํา การประเมิ น ความสามารถทางพหุ ป ญ ญาหลั ง การทดลอง (Posttest) ในกิจกรรมในวงกลมตั้งแตเวลา 09.30–10.15 น. 5. นําคะแนนที่ไดจากการทดสอบหลังการทดลอง มาหาคาสถิติพื้นฐานของความสามารถทางพหุปญญาแตละ ดาน โดยนําขอมูลมาวิเคราะหหาคาเฉลี่ย (Mean) คา เบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยมีเกณฑการ แปลคะแนนเฉลี่ยดังนี้

คะแนนเฉลี่ย 1.50 – 2.00 หมายถึง มี ความสามารถทางพหุปญญาอยูในระดับสูง คะแนนเฉลี่ย 0.50 – 1.49 หมายถึง มี ความสามารถทางพหุปญญาอยูในระดับปานกลาง คะแนนเฉลี่ย 0.00 – 0.49 หมายถึง มี ความสามารถทางพหุปญญาอยูในระดับต่ํา 6. ทดสอบสมมติ ฐ านเพื่ อ เปรี ย บเที ย บ ความสามารถทางพหุปญญากอนและหลังการทดลองโดยใช ttest สําหรับ Dependent Samples สรุปผลการวิจัย 1. ความสามารถทางพหุปญญาของเด็กปฐมวัย กอนไดรับการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ อยูในระดับ ปานกลาง โดยเด็ ก ส ว นใหญ ร อ ยละ 73.33–100 มี ความสามารถทางพหุ ปญ ญาในแต ล ะด า นอยู ใ นระดั บ ปาน กลาง 2. ความสามารถทางพหุปญญาของเด็กปฐมวัย หลังไดรับการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ อยูในระดับสูง โดยเด็กสวนใหญ รอยละ 86.67–100 มีความสามารถทางพหุ ปญญาในแตละดานอยูในระดับสูง 3. ความสามารถทางพหุปญญาทุกดานของเด็ก ปฐมวัยหลังจากไดรับการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ สูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 อภิปรายผล การวิจัยครั้งนี้พบวา ความสามารถทางพหุปญญา ของเด็กปฐมวัยกอนไดรับการจัด กิจกรรมการทําหนังสือเลม ใหญ อยูในระดับปานกลาง และภายหลังไดรับการจัดกิจกรรม การทํ า หนั ง สื อ เล ม ใหญ เ ด็ ก ปฐมวั ย มี ค วามสามารถทางพหุ ป ญ ญาอยู ใ นระดั บ สู ง ขึ้ น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .01 ซึ่งเปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว แสดงใหเห็นวาการ จัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญสามารถพัฒนาเด็กปฐมวัย ใหมีความสามารถทางพหุปญญาสูงขึ้น ทั้งนี้สามารถอภิปราย ผลไดวา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

1. เด็กปฐมวัยมีความสามารถทางพหุปญญาทุก ดานสูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 หลังการ ทดลอง แสดงใหเห็นวาการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ สามารถพัฒนาความสามารถทางพหุปญญาของเด็กปฐมวัยได โดยเด็ ก มี ค วามสามารถทางพหุ ป ญ ญาด า นมิ ติ แ ละด า น ธรรมชาติ สู ง ที่ สุ ด คื อ รองลงมาคื อ ด า นร า งกายและการ เคลื่อนไหว ดานความเขาใจตนเอง ดานภาษา ดานตรรกะ และคณิตศาสตร ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานดนตรี ตามลําดับ ทั้งนี้อาจเปนเพราะในขณะที่เด็กปฐมวัยไดรับการ จั ด กิ จ กรรมการทํ า หนั ง สื อ เล ม ใหญ โดยกระบวนการจั ด กิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ ประกอบดวยขั้นตอนการสอน และการดําเนินกิจกรรม ซึ่งมี 3 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นที่1 ขั้นเตรียม นิทาน ขั้นที่ 2 ขั้นผลิตนิทาน ขั้นที่ 3 ขั้นใชหนังสือ ซึ่ง กระบวนการดังกลาวเปนรูปแบบการจัดกิจกรรมที่เนนใหเด็กได เกิดการเรียนรูและไดรับประสบการณจริงดวยการลงมือปฏิบัติ กิ จ กรรมต า งๆ ได เ รี ย นรู โ ดยสามารถนํ า สิ่ ง ที่ เ รี ย นรู ไ ป ประยุ ก ต ใ ช ไ ด อย า งหลากหลาย ดัง ที่ ประภาพั นธุ นิ ล อรุ ณ . 2530 : 83 กิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ (Big Book) เปน กิจกรรมหนึ่งที่สามารถนํามาใชในการสรุปเนื้อหาจากการทํา กิจกรรมตางๆ เนื่องจาก การสรางหนังสือเลมใหญเปนกิจกรรม ที่ เ ป ด โอกาสให เ ด็ ก ได จิ น ตนาการ ทบทวนความจํ า ได แสดงออกตามความสามารถของแต ล ะคน อี ก ทั้ ง ได ใ ช กลามเนื้อมือและสายตาอยางสัมพันธกัน ตลอดจนในการถาย โยงการเรี ย นรู ซึ่ ง กั น และกั น ขยายความรู ค วามคิ ด ให เ พื่ อ น ปรับตัวเขากับสิ่งแวดลอมได และเกิดความสนุกสนาน จากการ ทํากิจกรรมรวมกับเพื่อนและครู โดยคํานึงถึงความสนใจและ ความต อ งการของเด็ ก ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ แนวคิ ด ของ ดิ ว อี้ (เยาวพา เดชะคุปต. 2542 : 79 ; อางอิงจาก Dewey. n.d.) ที่วา เด็กเรียนรูไดดีจากการกระทํา (Learning by doing) และ เรียนรูจากประสบการณตรงดวยการลงมือปฏิบัติ กิจกรรมดวย ตนเอง กลาวคือ ไดสังเกต คนควา ทดลอง กระทําสิ่งตาง ๆ ดวยตนเอง รวมคิดแกปญหาและทํากิจกรรมรวมกับเพื่อน ๆ นอกจากนี้ เด็ก ได มีโอกาสใชและฝก ฝนทัก ษะตางๆ ในการ เรียนรูไดใชปญญาในการตัดสินใจและแกไขปญหา คือ เด็กได

มีโอกาสพัฒนาพหุปญญาในดานตางๆ เชน ดานภาษาเด็กได สื่ อ สารโต ต อบกั บ ผู อื่ น ได นํ า เสนอผลงาน ด า นตรรกะและ คณิ ต ศาสตร เ ด็ ก ได ค าดคะเนจํ า นวนสิ่ ง ของจากนิ ท าน ได เปรียบเทียบและจัดหมวดหมูสิ่ งของ นับจํานวนสิ่งของ สัต ว และจํ า นวนตั ว ละครในนิ ท าน ด า นมิ ติ เ ด็ ก ปฐมวั ย ได เ รี ย นรู รูปรางลักษณะของสิ่งตางๆ ในนิทาน และไดวาดภาพประกอบ นิทาน เด็กเรียนรูการลําดับเหตุการณกอน-หลัง และสามารถ เรี ย งลํ า ดั บ เหตุ ก ารณ ไ ด อ ย า งถู ก ต อ ง ด า นร า งกายและการ เคลื่อนไหวเด็ก ไดเคลื่ อนไหวร างกายไดใ ชก ลา มเนื้อทุก สว น อยางประสานสัมพันธในการไดลงมือทํางานตางๆดวยตนเอง การเคลื่ อ นไหวร า งกายประกอบเพลง และการเคลื่ อ นไหว ร า งกายขณะแสดงบทบาทสมมุ ติ ด า นดนตรี เ ด็ ก ปฐมวั ย สนุกสนานกับการรองเพลง การแตงเพลงตามเนื้อเรื่องนิทาน การฟงจังหวะ และทํานองของเพลง ดานความเขาใจระหวาง บุคคล เด็กไดปฏิบัติกิจกรรมรวมกับเพื่อนเปนกลุม ไดชวยเหลือ ซึ่ ง กั น และกั น มี ก ารระดมความคิ ด ในกลุ ม ก อ นลงมื อ ผลิ ต หนังสือ ดานความเขาใจตนเองเด็กไดแสดงออกอยางเต็มที่เกิด ความมั่นใจในการนําเสนอผลงาน การแสดงบทบาทสมมุติเด็ก ไดเลือกตัวแสดงที่ตนเองชอบ เชน ในหนวยสัตวเด็กสามารถ เลือกแสดงเปนสัตวที่ตนเองชอบได ดานธรรมชาติเด็กไดสัมผัส ธรรมชาติจากการทดลอง การเรียนรูการเจริญเติบโตของ พืช และสัตว โดยการคนควาจากแหลงเรียนรูตางๆ 2. การจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ สามารถ พัฒนาความสามารถทางพหุปญญา ทุกดานของเด็กปฐมวัย ใหสูงขึ้น ดังนี้ 2.1 ความสามารถทางพหุปญญาดานภาษา จาก การศึกษาพบวาในชวงเวลาของการจัดกิจกรรมการทําหนังสือ เลมใหญ เด็กปฐมวัยมีความสามารถทางพหุปญญาดานภาษา สูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงใหเห็นวาการ จั ด กิ จ ก ร ร ม ก า ร ทํ า ห นั ง สื อ เ ล ม ใ ห ญ ส า ม า ร ถ พั ฒ น า ความสามารถทางพหุปญญาดานภาษาได ทั้งนี้อาจเปนเพราะ ในขณะที่เด็กปฐมวัยเขารวมกิจกรรมการเรียนรู เด็กปฐมวัยไดมี ปฏิสัมพันธในการสื่อสารโตตอบกับผูอื่น เชน การพูดคุยสนทนา แลกเปลี่ ย นประสบการณ กั บ เพื่ อ นและครู ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แนวคิดของ กูดแมน (บังอร พานทอง. 2540 : 30 – 32 ; อางอิงจาก Goodman. n.d.) ซึ่งเชื่อวา การพัฒนาการเรียน การสอนภาษาควรเปนไปตามธรรมชาติ มนุษยสามารถเรียนรู สิ่งตาง ๆ และสื่อสารไดตั้งแตแรกเกิด และจะพัฒนามากขึ้น เมื่อสิ่งที่เรียนรูนั้นมีความหมาย การจัดการเรียนการสอนภาษา ที่ดีควรคํานึงถึงผูเรียนเปนหลักโดยเนนการสอนที่มีความหมาย และผูเรียนพอใจ สนใจ เขาใจ และไมตองถูกบังคับจะชวยให ผูเรียนเรียนอยางสนุกสนาน นอกจากนี้ ฉันทนา ภาคบงกช (2540 : 23) ยังไดอธิบายไววา การริเริ่มอยางอิสระของเด็กตอง เกิ ด ขึ้ น ในสภาพห อ งเรี ย นที่ เ ป ด โอกาสให เ ด็ ก ทํ า กิ จ กรรมที่ หลากหลาย กิจกรรมที่หลากหลายจะเปดโอกาสใหเด็กเลือก จากตัวเลือก (Choices) ที่หลากหลาย ซึ่งจะชวยฝกการคิด ตั ด สิ น ใจแก เ ด็ ก ๆ และทํ า ให เ ด็ ก รู สึ ก ถึ ง ความอิ ส ระในการ ทํ า งานหรื อ เล น ซึ่ ง จะทํ า ให เ ด็ ก มี ค วามเชื่ อ มั่ น ในตนเอง นอกจากนี้ การไดสนทนาไตถามกันเกี่ยวกับสิ่งที่ทําหรือทําไป แลวจะทําใหเด็กฝกทักษะทางภาษาในการสนทนาโตตอบ ซึ่ง ทําใหครูเขาใจความคิดของเด็กมากขึ้น จึงสามารถชวยขยาย ความคิดหรือตอบขอซักถามของเด็กไดเปนอยางดี การไดฝกเขียนคําหรือขอความสั้นๆ เพื่อตั้งชื่อนิทานหรือแตง นิทาน การใชภาษาโดยการนําเสนอผลงาน เชนการเลาเรื่อง การอานจากภาพ การอานเรื่องราวในนิทาน ในการจัดกิจกรรม การทําหนังสือเลมใหญ ผูวิจัยแบงเปน 3 ขั้นตอน ดังนี้ขั้นที่1 ขั้นเตรียมนิทาน ขั้นที่ 2 ขั้นผลิตนิทาน ขั้นที่ 3 ขั้นใชหนังสือ โดยทั้ง 3 ขั้นผูวิจัยไดนํากระบวนการกลุมมาใชทําใหเด็กไดมี ปฏิสัมพันธกันในกลุมโดยใชภาษาเปนเครื่องมือในการสื่อสาร ระหว า งกั น ได อ ภิ ป ราย ได ก ระทํ า ได แ สดงออก ได เ รี ย นรู บทบาทการเป นผูพูด และผูฟง ที่ดี เชน การฟง นิทานที่ค รูเล า การฟงการนําเสนอผลงานของเพื่อนแตละกลุม การรับฟงความ คิดเห็นของเพื่อน โดยในขั้นเตรียมนิทานเด็กตองสรุปเนื้อหาใน นิทานใหสอดคลองกับหนวยที่เรียน เด็กทุกคนจะตองหาขอมูล จากแหลงเรียนรูที่แตกตางกัน เชนการอานหนังสือในหองสมุด มุมหนังสือ การสํารวจสภาพแวดลอมตางๆในโรงเรียน จากนั้น ครู จั ด ให มี ก ารนํ า เสนอ แสดงความคิ ด เห็ น และต อ งมี ก าร

ปรับเปลี่ยนใหเรื่องราวที่ทุกคนนําเสนอใหสอดคลองกัน และ ปรับแตงเปนนิทาน 2.2 ความสามารถทางพหุปญญาดานตรรกะและ คณิ ต ศาสตร จากการศึ ก ษาพบว า ในช ว งเวลาของการจั ด กิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ เด็กปฐมวัยมีความสามารถ ทางพหุ ป ญ ญาด า นตรรกะและคณิ ต ศาสตร สู ง ขึ้ น อย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงใหเห็นวาการจัดกิจกรรม การทําหนังสือเลมใหญ สามารถพัฒนาความสามารถทางพหุ ปญญาดานตรรกะและคณิตศาสตรของเด็กปฐมวัยไดทั้งนี้อาจ เปนเพราะการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ กระตุนให เด็กเกิดการเรียนรูดวยตนเอง เด็กมีโอกาสไดเปรียบเทียบ จัด หมวดหมู /ประเภท ของสิ่ ง ของ จากรู ป ร า ง รู ป ทรง จํ า นวน ขนาด สี พื้นผิว มีโอกาสคิดคํานวณและคาดคะเนงายๆ ดังที่ นิตยา ประพฤติกิจ (2541 : 1 - 4) ไดอธิบายไววา คณิ ต ศาสตร เ ป น วิ ช าของการคิ ด อย า งมี เ หตุ ผ ลและใช กระบวนการคิดที่ถูกตอง คณิตศาสตรเปน สิ่งจําเปนตอการ ดํารงชีวิตประจําวันของมนุษย ถามองไปรอบ ๆ จะเห็นวาชีวิต เกี่ยวของกับคณิตศาสตร อยางมาก สังเกตจากการเลนและ การพู ด ของเด็ก มั ก จะมี เรื่ อ งคณิ ต ศาสตร เข ามาเกี่ ย วข อ งใน ชีวิตประจําวันเสมอ มีการพูดถึงการเปรียบเทียบ การวัด การ จัดประเภท และตัวเลข ซึ่งเด็กปฐมวัยตองใชทักษะในการคิด แก ป ญ หาต า งๆ ด ว ยตนเอง เช น การจั ด ประเภทหมวดหมู ยานพาหนะ การเรี ย งลํ า ดั บ ขนาดรถชนิ ด ต า งๆ ในหน ว ย ยานพาหนะ การนับจํานวนตัวละครในนิทาน ซึ่งสอดคลองกับ แนวคิดของ ดิวอี้ (ฉวีวรรณ จึงเจริญ. 2528 : 4 ; อางอิงจาก Dewey. n.d) ที่ไดกลาวไววา แนวทางการ สงเสริมการคิดควร ใหเด็กไดแสดงออกโดยการปฏิบัติใหมีการลงมือกระทําและเนน ในเรื่องการพัฒนาความสนใจ และพัฒนาสติปญญาของเด็กไป ในแนวทางที่เด็กไดรูจักแกปญหา คนหาสิ่งใหมและวิธีการตาง ๆ การกระทํา ดังกลาวจะเกิดก็ตอเมื่อเด็กไดมีโอกาสในการ แสวงหาและคิดคนดวยตนเอง และในขณะทํากิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญนั้น เด็กจะพบปญหาที่หลากหลาย เชน ครูกําหนดหนวยใหเด็กแลว

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ใหเด็กแกปญหาโดยการคนควาหาขอมูลดวยตนเองเพื่อใชผลิต หนังสือ ฯลฯ 2.3 ความสามารถทางพหุปญญาดานมิติ จาก การศึกษาพบวาในชวงเวลาของการจัดกิจกรรมการทําหนังสือ เลมใหญ เด็กปฐมวัยมีค วามสามารถทางพหุปญญาดานมิติ สูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงใหเห็นวาการ จั ด กิ จ ก ร ร ม ก า ร ทํ า ห นั ง สื อ เ ล ม ใ ห ญ ส า ม า ร ถ พั ฒ น า ความสามารถทางพหุปญญาดานมิติของเด็กปฐมวัยได ทั้งนี้ อาจเปนเพราะเด็กไดแสดงออกใหผูอื่นเขาใจโดยการทํางาน ศิ ล ปะสร า งสรรค ใ นสิ่ ง ที่ ไ ด เ รี ย นรู ม า การวาดภาพประกอบ นิทานในหนังสือเลมใหญ ไดถายทอดลักษณะและทิศทางของ วัตถุรูปทรงตางๆ โดยการวาดภาพ การเลาเรื่อง การบรรยาย การระบายสี การป น และการพั บ เชน การพั บกระดาษเพื่อ สร า งหนั ง สื อ เล ม ใหญ ในหน ว ยสั ต ว เด็ ก ต อ งพั บ สั ต ว ช นิ ด เดียวกันหลายขนาด โดยไมมีแบบ เด็กตองเปนผูออกแบบเอง และสาธิ ต การพั บ ให กั บ เพื่ อ นกลุ ม อื่ น ดั ง ที่ การ ด เนอร (Gardner. 1993 : 28) ไดกลาวไววา ความสามารถทางมิติ สั ม พั นธ ส ามารถประยุ ก ต และคิ ด รู ป แบบได จ ากการใช พื้ น ที่ และสามารถ จัดรูปแบบไดอยางมีคุณภาพจากสิ่งแวดลอม อันเปนประโยชนตองานศิลปะ การออกแบบ การสรางและ การใชแ ผนที่ ซึ่ ง สอดคลอ งกั บ พิ ทั ก ษ ชาติ สุ ว รรณไตรย (2545 : 13 - 18) ที่ไดอธิบายไววา ความสามารถทางดานมิติ สัมพันธสามารถเพิ่มพูนพัฒนาไดจากการรับรู โดยการสัมผัส และการคิดมโนภาพ โดยเด็กจะมี ประสบการณกับวัตถุตาง ๆ ตามธรรมชาติ รอบตั วเด็ ก และเขาใจสิ่ง เหลานั้นไดจากการ สังเกต แยกแยะที่นําไปสูการสรางจินตนาการภาพวัตถุ การ มองเห็นวัตถุ การรับรูภาพและพื้นหลัง การรับรูความคงรูป ของวัตถุ การรับรูตําแหนง การรับรูถึง ความสัมพันธระหวาง วัตถุ การจําภาพทั้งความเหมือนความตาง และการจําภาพที่ คลายคลึงกันดวยวิธีการประดิษฐ การวาด การมองเห็น และ การเปรียบเทียบ 2.4 ความสามารถทางพหุปญญาดานรางกาย และการเคลื่อนไหว จากการศึกษาพบวา ในชวงเวลาของการ

จัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ เด็กปฐมวัยมีความสามารถ ทางพหุปญญาดานรางกายสูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .01 แสดงใหเห็นวาในขณะที่เด็กปฐมวัยไดรับการจัด กิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญเด็กไดเคลื่อนไหวรางกายไดใช กลามเนื้อทุกสวนอยางประสานสัมพันธโดยการทํางานศิลปะ สรางสรรค การเลน บทบาทสมมติ การประดิษฐผลงาน การ สรางหนังสือเลมใหญ การเคลื่อนไหวรางกายประกอบเพลง ดังที่ อิกนิโค (กุลยา ตันติผลาชีวะ. 2540 : 19 ; อางอิงจาก Ignico. 1994 : 28 - 29) ไดอธิบายไววา โดยจุดประสงคของ การจัดการเรียนการสอนพัฒนาทางกายสําหรับเด็กปฐมวัยจะ มุ ง เน น การพั ฒ นากล า มเนื้ อ ใหญ แ ละกล า มเนื้ อ เล็ ก อย า ง เจาะจง ถาพิจารณาในแงของการ พลศึกษาแลว กิจกรรม พั ฒ นาทางกายจะมี ข อบข า ยกว า งขวาง กล า วคื อ เป น การ สงเสริมทักษะการเคลื่อนไหว (Motor Skills) และแนวคิดของ การเคลื่อนไหว (Movement Concept) โดยเด็กสามารถ พัฒนาทักษะของการเดิน การกระโดด การกาวยาง การควบ เปนตน นอกจากนี้ ยังสามารถยืดตัว หมุนตัว รวมไปถึงการ หยิบ จับ โยน เตะ และในขณะเดียวกันเด็กไดเรียนรูทิศทาง การควบคุ มตนเอง การใช ทว งทา และเวลาที่ ถูก ตอ ง ซึ่ ง สอดคลองกับ เยาวพา เดชะคุปต (2540 : 35) ที่ไดอธิบาย ไววา การเคลื่อนไหวเชิงสรางสรรคเปนการเคลื่อนไหวทางกาย อยางอิสระ ทั้งการเคลื่อนไหวคนเดียวและเปนกลุมที่เนนการใช จินตนาการและความคิดสรางสรรค โดยเริ่มจากการเคลื่อนไหว พื้ น ฐานอั น ประกอบด ว ย การรู จั ก ส ว นต า ง ๆ ของร า งกาย พื้นที่ จังหวะ ทิศทาง และระดับ ทําใหเด็กปฐมวัยไดพัฒนา กลา มเนื้อมัด ใหญและกลา มเนื้อมัด เล็กอยางสมดุล เชน ใน หน ว ย วั น เด็ ก เด็ ก ได แ สดงละครใบ เ พื่ อ ถ า ยถอดเนื้ อ หาใน หนั ง สื อ เล ม ใหญ เรื่ อ ง หนู เ ป น เด็ ก ดี ให เ พื่ อ นๆดู จากนั้ น ให เพื่อนๆที่เปนผูชมรวมกันทายเรื่องราวที่เพื่อนแสดง 2.5 ความสามารถทางพหุปญญาดานดนตรี จากการศึกษาพบวา ในชวงเวลาของการจัด กิจกรรมการทํา หนังสือเลมใหญ เด็กปฐมวัยมีความสามารถทางพหุปญญา ดานดนตรีสูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงให เห็นวาการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ สามารถพัฒนา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ความสามารถทางดานดนตรีของเด็กปฐมวัยได ทั้งนี้อาจเปน เพราะในขณะที่เด็กปฐมวัยเขารวมกิจกรรมโดยผูวิจัยใชเพลง ในขั้นนําเพื่อเขาสูเนื้อหา เด็กไดมีโอกาสแสดงออกอยางเต็มที่ เกิ ด ความสนุ ก สนานร ว มกั บ เพื่ อ นอย า งเหมาะสมกั บ วั ย มี ความสุขและความประทับใจกับประสบการณที่ไดรับ ตลอดจน การกระโดดโลดเตนตามจังหวะ ดังที่ โกวิทย ขันธศิริ (พิทักษ คชวงษ. 2541 : 25 ; อางอิงจาก โกวิทย ขันธศิริ. 2520) ได แสดงความคิดเห็นไววา ดนตรีมีสวนชวยทํานุบํารุงชีวิตเด็กให สมบู ร ณ พู น สุ ข ทั้ ง เป น ตั ว ประกอบที่ สํ า คั ญ ที่ จ ะส ง เสริ ม บุคลิกภาพของแตละคน และดนตรียังกอใหเกิดความรูสึกทาง อารมณตาง ๆ ตามความนึกคิด และสามารถสรางมโนภาพได และ พิทักษ คชวงษ (2541 : 25) ยังไดอธิบายไวอีกวา ปจจุบันผูเกี่ยวของกับเด็กปฐมวัยนําดนตรีมาใชกับเด็กปฐมวัย โดยมิไดหวังผลเพื่อความบันเทิง สนุกสนานเพียงอยางเดียว แตไดนํามาประยุกตใชในชั้นเรียนเปนกิจกรรมการสอนที่ชวยให เด็ ก ได เ รี ย นรู จ ากประสบการณ ต รงเพื่ อ พั ฒ นาหรื อ ปรั บ พฤติกรรมของเด็กอีกดวยดนตรีจึงเปนศาสตรหรือวิชาที่ทําให เด็ ก ระดั บ ปฐมวั ย ได รั บ การพั ฒ นาทุ ก ๆ ด า นของการ เจริญเติบโต ไมวาจะเปนความรู ความจํา สังคม คานิย ม การคิดหาเหตุผล การสรางสรรค การพัฒนากลามเนื้อ การ แก ป ญ หาเฉพาะหน า การพั ฒ นาตนเองให เ ขา กั บ กลุ ม หรื อ สภาพแวดลอมของสังคมตาง ๆ และนอกจากนี้ดนตรียังทําให เด็ ก สนุ ก สนาน รื่ น เริ ง อย า งเต็ ม ที่ ทั้ ง การแสดงออกทาง รางกาย ความคิด ตลอดจนพัฒนาการทางจิตใจและอารมณ เด็กปฐมวัยไดแสดงออกอยางไมเคอะเขิน และเกิดสนุกสนาน กับการทํากิจกรรมมาก และในการจัดกิจกรรมการทําหนังสือ เลมใหญ เด็กมีการแตงเพลงและเคลื่อนไหวรางกายประกอบ เพลงพรอมคิดใหสอดคลองกับเนื้อหาในนิทาน เชน ในหนวย ยานพาหนะ เด็ ก ร ว มกั น แต ง เพลงประกอบและเคลื่ อ นไหว รางกายใหเขากับเนื้อหาในเพลง ยกตัวอยาง ทําทาเครื่องบิน ทําทารถไฟ ฯลฯ 2.6 ความสามารถทางพหุปญญาดานความ เข า ใจระหว า งบุ ค คล จากการศึ ก ษาพบว า ในช ว งการจั ด กิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ เด็กปฐมวัยมีความสามารถ

ทางพหุปญญาดานความเขาใจผูอื่นสูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 แสดงใหเห็นวาการจัดกิจกรรมการทําหนังสือ เลม ใหญสามารถพัฒนาความสามารถดานความเขาใจผูอื่น ทั้งนี้อาจเปนเพราะการจัดกิจกรรมเปนเรื่องที่เปดโอกาสใหมี การร ว มมื อ กั น ทํ า งาน เป ด โอกาสให เ ด็ ก ลงมื อ ปฏิ บั ติ ส ร า ง หนังสือเลมใหญโดยการแสดงความคิด เห็นและรวมกันผลิ ต หนังสือเลมใหญ ซึ่งเด็กสามารถเกิดการปฏิสัมพันธกับเพื่อน ซึ่งสอดคลองกับ อารี สัณหฉวี (2543 : 33) ไดอธิบายไววา การเรียนแบบรวมมือ (Cooperative learning) เปนวิธีการ เรียนที่ใหผูเรียนทํางานดวยกันเปนกลุมเล็ก ๆ เพื่อใหเกิดผล การเรี ย นรู ทั้ ง ทางด า นความรู แ ละทางด า นจิ ต ใจช ว ยให นักเรียนเห็นคุณคาในความแตกตางระหวางบุคคลของเพื่อน ๆ เคารพความคิดเห็นและความสามารถของผูอื่นที่แตกตางจาก ตน ตลอดจนรูจักชวยเหลือและสนับสนุนเพื่อน ๆ และจากการ จัดกิจกรรมของผูวิจัย ไดเปดโอกาสใหนักเรียนไดทํางานกลุม ในขณะที่ ทํ า งานกลุ ม นั ก เรี ย นได พู ด คุ ย สนทนา ปรึ ก ษา วางแผน ออกแบบผลงานโดยการระดมความคิด ชวยกัน จัดหาวัสดุอุปกรณ รวมกันทดลอง รวมกันปฏิบัติการในเรื่องที่ ได เรี ย นรูอ ย า งตั้ง ใจและสนุ ก สนาน ตลอดจน ร ว มกั นแก ไ ข ปญหาอันเกิดจากการทํางานของกลุม และรวมกันนําเสนอ ผลงานของกลุ ม ให ผู อื่ น ฟ ง การแสดงออกของนั ก เรี ย นที่ มี ปฏิ สั ม พั น ธ ซึ่ ง กั น และกั น ดั ง กล า วเอื้ อ ต อ การสร า งมนุ ษ ย สัม พั นธ ให แ กนั ก เรีย นอย างเปน รู ปธรรมที่ชัด เจนมาก ดั ง ที่ พัชรี ผลโยธิน (2540 : 61) ไดอธิบายไววา เด็กอนุบาลนั้นถามี โอกาสไดปฏิสัมพันธกับเด็กอื่นหรือผูใหญ เด็กจะยิ่งมีโอกาส เรีย นรูความคิดเห็นของผูอื่น รูจัก แก ปญหา และเพื่อนจะมี อิทธิ พลต อการพัฒนาเด็กด านสั งคมและสติป ญญาอยางยิ่ ง ทั้งนี้เพราะเด็กตางกับผูใหญตรงที่เด็กจะแสดงออกกับเพื่อนแต ละคนอยางเสมอภาค ซึ่งเทากับเปดโอกาสใหเด็กแสดงความ คิ ด เห็น โต แ ย ง อย า งอิ ส ระ พฤติ ก รรมแบบร ว มมื อจึ ง มั ก จะ เกิดขึ้น และถาใหโอกาสเด็กอยางตอเนื่องเด็กจะเห็นวาคนอื่นมี ความคิด ความรูสึกแตกตางจากตนได และเริ่มตระหนักถึง พฤติกรรมของตนที่แสดงตอคนอื่น ซึ่งสอดคลองกับ อดัมสและ ฮามน (กุลยา ตันติผลาชีวะ. 2543 : 57 ; อางอิงจาก

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

Adams and Hamn. 1994 : 43 - 45) ที่กลาวไววา กิจกรรมการเรียนแบบรวมมือเปนกิจกรรมที่ผูเรียนจะไดพัฒนา ทักษะทางสังคม โดยมีปฏิสัมพันธกับเพื่อนในกลุม ไดเรียนรู บริ บ ทของสั ง คม การทํ า งานเป นกลุ ม ทํ าใหผู เรี ย นไดพู ด คุ ย สนทนา ได มี ส ว นร ว มอภิ ป ราย และได สั ง เกต ทบทวน แลกเปลี่ ย นความรู กั น อย า งแท จ ริ ง โดยเด็ ก ได แ สดงความ เอื้ อ เฟ อ เผื่ อ แผ แบ ง ป น สิ่ ง ของกั บ เพื่ อ นและแสดงความ ชวยเหลือเพื่อนในกลุม การแบงปนสีและอุปกรณตางๆ และ การแสดงบทบาทสมมุติ เชนในหนวยปรากฏการณธรรมชาติ เด็กไดรวมกันแสดงบทบาทสมมุติ ประกอบนิทานในหนังสือ เล ม ใหญ เรื่ อ ง ฟ า ผ า น า กลั ว และการร ว มกั น แต ง เพลงและ เคลื่อนไหวรางกายประกอบเพลงในหนวย สัตว เด็กไดเลือกเปน สัตวที่ตนเองชอบ มีการสรางขอตกลงระหวางกลุม 2.7 ความสามารถทางพหุปญญาดานความเขาใจ ตนเอง จากการศึ ก ษาพบว า ในช ว งการจั ด กิ จ กรรมการทํ า หนังสือเลมใหญ เด็กปฐมวัยมีความสามารถทางพหุปญญา ดานความเขาใจตนเองสูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงใหเห็นวาการจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ สามารถพัฒนาความสามารถทางดานความเขาใจตนเองของ เด็ ก ปฐมวั ย ได ทั้ ง นี้ อาจเป น เพราะกิ จ กรรมที่ ใ ห เ ด็ ก ทํ า นั้ น สามารถดึ ง ดู ด ความสนใจของเด็ ก เด็ ก ได มี โ อกาสเลื อ ก ตัดสินใจ แสดงความคิดอยางมีอิสระในการเลือกเรื่องที่ตนเอง ตอ งการเรี ย นรู มี ก ารนํ า เสนอผลงาน ได แลกเปลี่ ย นความ คิดเห็นกับเพื่อน สงผลใหเด็กมีความมั่นใจในตนเองมากยิ่งขึ้น ซึ่งสอดคลองกับ ฉันทนา ภาคบงกช (2533 : 1) ที่ไดเสนอ แนวคิดไววา บุคคลที่มีความภาคภูมิใจในตนเอง จะเชื่อวาตน มีความสามารถ มีคุณคา มีความสําคัญ ยอมรับและพอใจใน ความเปนตัวของตัวเอง เด็กที่มีความเชื่อมั่นในตนเอง จึงเปน เด็ ก ที่ มี ค วามรู สึก นึ ก คิ ด ที่ ดี ตอ ตนเอง จะมี ค วามกลา ในการ แสดงออก กลาตัดสินใจ และมีความมั่นใจที่จะทําสิ่งตาง ๆ ให สําเร็จไดตามความตองการของตนเอง เห็นไดจากการที่เด็กได ทํ า งานศิ ล ปะสร า งสรรค การทํ า หนั ง สื อ เล ม ใหญ เด็ ก ได แสดงออกทางความคิดอยางเต็มที่และไดนําเสนอผลงานของ

ตน โดยครูจะเปนผูสนับสนุน แนะนํา และใหกําลังใจ เชนใน หนวยสัตว เด็กไดเสนอประเภทสัตวที่ตองการเรียนรู โดยแบง ตามความสนใจของกลุ ม พร อ มให เ หตุ ผ ลประกอบ ทํ า ให ไ ด หนังสือเลมใหญแบงตามประเภทของสัตว เชน เรื่อง สัตวน้ํา เตนระบํา สิงโตเจาปา แมลงเตาทองจอมหิว นกนอยหาเพื่อน และการเกิดของกบ ซึ่งตามทฤษฎีความตองการของ มาสโลว เชื่อวาทุกคนในสังคมมีความปรารถนาที่จะไดรับความสําเร็จ ความภูมิใจในตนเอง และตองการไดรับการยอมรับนับถือจาก คนอื่นในความสําเร็จของตน ถาความตองการดังกลาวไดรับ การตอบสนองอยางเพียงพอก็จะทําใหบุคคลมีความเชื่อมั่นใน ตนเอง รูสึกวาตนเองมีคุณคา มีความสามารถและมีประโยชน ตอสังคม แตถาความตองการดังกลาวไดรับการตอบสนองไม เพียงพอหรือถูกขัดขวาง ก็จะทําใหบุคคลรูสึกวาตนเองดอยคา และเสียความภูมิใจในตนเอง (สุรางค โควตระกูล. 2541 : 158 – 162) 2.8 ความสามารถทางพหุปญญาดานธรรมชาติ จากการศึกษาพบวา เด็กปฐมวัยที่ไดรับการจัดกิจกรรมการทํา หนังสือเลมใหญ มีความสามารถทางพหุปญญาดานธรรมชาติ สูงขึ้นอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ทั้งนี้อาจเปนเพราะ การจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญมุงเนนใหเด็กปฐมวัยได ปฏิบัติกิจกรรมที่สงเสริมธรรมชาติ เชน การอนุรักษสิ่งแวดลอม การเรียนรูการเจริญเติบโตของสัตวและพืช สนทนาแลกเปลี่ยน ความคิดเห็น การเรียนรูสิ่งแวดลอมที่ใกลตัวเด็ก ทั้งนี้ สิริมา ภิญโญอนันตพงษ (2545 : 30) ไดอธิบายไววา สิ่งที่มอบ ใหกับเด็กในเรื่อง สิ่งแวดลอมนั้น คือ ความรู ทักษะ ปลูกฝง ให เด็ก มี ทัศ นคติ ค านิย ม สรา งความตระหนั ก รัก ธรรมชาติ พยายามใหเด็กรูจักคิด สัมผัสเรียนรูดวยตนเองอยางมีระบบ ฝกปฏิบัติ ทําไดจริง ถาเขาไดรับการตอกย้ําใหมีจิตสํานึกที่ไม ผิ ด ต อ สิ่ ง แวดล อ มในวั ย เด็ ก ก็ จ ะทํ า ให เ ขาปฏิ บั ติ สิ่ ง ที่ ดี ต อ สิ่งแวดลอมในอนาคตได เด็ ก ปฐมวั ย ได รั บ การเรี ย นรู จ ากการเปลี่ ย นแปลงของ สภาพแวดลอมจากธรรมชาติที่เด็กเรียนรูจากนิทาน รวมทั้ง รูจักรักษาสิ่งแวดลอมไดโดยการดูแลรักษา ไมเด็ดหรือดึง หรือ ทําลายใหเกิดความเสียหาย โดยในหนวยพืช เด็กไดศึกษาการ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 เจริ ญ เติ บ โตของพื ช การคายน้ํ า โดยการทดลอง การเล า เรื่ อ งราวเกี่ ย วกั บ พื ช จากครู การหาข อ มู ล จากแหล ง เรี ย นรู สภาพแวดลอมภายในโรงเรียน และถายทอดสิ่งที่เรียนรูผาน การทําหนังสือเลมใหญ ทําใหไดเรื่องราวตามความเขาใจของเด็ก ขอสังเกตที่ไดจากการวิจัย การจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญ เปดโอกาส ใหเด็กไดเรียนรูจากประสบการณตรงโดยผานการลงมือปฏิบัติ จริง ขั้นตอนการจัดกิจกรรมเปดโอกาสใหเด็กทุกคนไดมีสวน รวมในการทํากิจกรรมทุกขั้นตอนทั้งแบบรายบุคคลและแบบ กลุม มีบรรยากาศในขณะปฏิบัติกิจกรรมที่เอื้อตอการเรียนรู เด็กจึงไดเรียนรูและพัฒนาพหุปญญาในทุกดานอยางเหมาะสม กั บ วั ย และความแตกต า งระหว า งบุ ค คล เกิ ด ทั ก ษะในการ ทํ า งานร ว มกั บ ผู อื่ น รวมถึ ง สามารถสรุ ป องค ค วามรู ไ ด ด ว ย ตนเอง ดังนั้นกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญจึงเปนกิจกรรมที่ มุงใหเด็กเปนศูนยกลางการเรียนรูอยางแทจริง ขอเสนอแนะในการวิจัย 1. ควรมีการศึกษาผลของการจัดกิจกรรมการทํา เช น เด็ ก ที่ มี หนั ง สื อ เล ม ใหญ กั บ กลุ ม ตั ว อย า งอื่ น ๆ ความสามารถพิเศษหรือเด็กปญญาเลิศ เด็กที่มีความตองการ พิเศษประเภทเด็กสมาธิสั้น เด็กออทิสติก เปนตน

2. การศึกษาวิธีการจัดกิจกรรม การเรียนการสอน ในรูปแบบอื่นๆ เพื่อพัฒนาความสามารถทางดานพหุปญญา ของเด็กปฐมวัย เชน รูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดไฮ/ สโคป รู ปแบบการเรีย นการสอนตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง เปนตน

3. การศึกษาผลของการจัดกิจกรรมการทําหนังสือ เล ม ใหญ ที่ มี ผ ลต อ ความสามารถด า นอื่ น ๆ เช น การคิ ด วิจารญาณ การแกปญหา ความตระหนักรู เปนตน ขอเสนอแนะทั่วไป 1. การจัดทําแผนการสอนการจัดกิจกรรมการทํา หนังสือเลมใหญ ครูควรเขียนแผนใหเอื้อตอพฤติกรรมทางพหุ ปญญาทุกดานมากยิ่งขึ้น โดยแผนการสอนในแตละกิจกรรม ควรกําหนดจุดประสงคการเรียนรูใหสอดคลองกับประเด็นที่ใช ในการประเมินความสามารถทางพหุปญญาในแตละดาน ซึ่ง จะสามารถสังเกตไดครบทั้ง 8 ดาน 2. การจัดกิจกรรมการทําหนังสือเลมใหญควร ส ง เสริ ม ให เ กิ ด การเรี ย นรู อ ย า งต อ เนื่ อ ง สอดคล อ งกั บ วิ ถี ชีวิตประจําวันของเด็ก และเปดโอกาสใหเด็กไดมีสวนรวมใน การทํากิจกรรมมากที่สุด เพื่อใหการพัฒนาความสามารถทาง พหุปญญาทุกดานมีความคงทน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม กุลยา ตันติผลาชีวะ. (2540, ตุลาคม). “กิจกรรมพัฒนาทางกายสําหรับเด็กปฐมวัย,” วารสารการศึกษาปฐมวัย. 1 (4) : 9. กุลยา ตันติผลาชีวะ. (2543). การสอนแบบจิตปญญา : แนวการใชในการสรางแผนการสอนระดับอนุบาลศึกษา. กรุงเทพฯ : บริษัท เอดิสัน เพรสโปรดักส จํากัด. ฉันทนา ภาคบงกช. (2533). เอกสารการประชุมเชิงวิชาการ “เทคนิคการพัฒนาความเชื่อมั่นและความคิดสําหรับ เด็กปฐมวัย”. 27 – 28 มีนาคม 2533. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ฉันทนา ภาคบงกช. (2540, มกราคม). “ปฏิสัมพันธสรางสรรค,” วารสารการศึกษาปฐมวัย. 1 (1) : 23. ฉวีวรรณ จึงเจริญ. (2528). การใชสื่ออุปกรณของเลนเพื่อพัฒนาการเรียนการสอนระดับกอนประถมศึกษา. กรุงเทพฯ : อักษรไทย. นิตยา ประพฤติกิจ. (2541). คณิตศาสตรสําหรับเด็กปฐมวัย. กรุงเทพฯ : โอ.เอส. พริ้นติ้ง. เฮาส. บังอร พานทอง. (2540, เมษายน). “การสอนภาษาโดยเนนพื้นฐานประสบการณ,” วารสารการศึกษาปฐมวัย. 1 (2) : 30 – 32. บันลือ พฤษะวัน. (2543). แนวพัฒนาการอานเร็ว คิดเปน. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช. ประภาพันธุ นิลอรุณ. (2530). ความพรอมทางการเรียนภาษาไทยของเด็กปฐมวัยในทองถิน่ ที่มีปญหาทางภาษาโดย วิธีมุงประสบการณภาษา. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การศึกษาปฐมวัย). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. พัชรี ผลโยธิน. (2540, มกราคม). “เด็กอนุบาลกับพฤติกรรมความรวมมือ,” วารสารการศึกษาปฐมวัย. 1 (1) : 60 – 61. พิทักษ คชวงษ. (2541, มกราคม). “ดนตรี : อัญมณีเลอคาพัฒนาเด็กปฐมวัย,” วารสารการศึกษาปฐมวัย. 2 (1) : 25. พิทักษชาติ สุวรรณไตรย. (2545). การจัดกิจกรรมนอกชั้นเรียนเพื่อพัฒนาความสามารถดานมิตสิ ัมพันธ. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การศึกษาปฐมวัย). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. พัฒนา ชัชพงศ. (2530,กรกฎาคม). “อนุบาลศึกษา : สอนอะไร สอนอยางไร,” รักลูก. 5(54) : 112 – 115. เยาวพา เดชะคุปต. (2540). การจัดการศึกษาสําหรับเด็กปฐมวัย. กรุงเทพฯ : บริษัท สํานักพิมพ แม็ค จํากัด. เยาวพา เดชะคุปต. (2544). เอกสารในการอบรมเชิงปฏิบตั ิการ เรื่อง “พหุปญญาเพื่อการเรียนรูสําหรับเด็กปฐมวัย” ณ หอประชุมโรงเรียนสาธิตแหงมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร (ฝายประถม) ระหวางวันที่ 18 – 20 เมษายน 2544. รัชนี รัตนา. (2533). ผลของการใชกิจกรรมจากชุดใหความรูแกผูปกครองที่มีตอความสามารถในการใชกลามเนื้อเล็ก ของเด็กปฐมวัย. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การศึกษาปฐมวัย). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒถายเอกสาร. สิริมา ภิญโญอนันตพงษ. (2545, เมษายน). “เด็ดดอกไมนั้นกระเทือนถึงดวงดาวการปลูกฝงเด็กปฐมวัยรักสิ่งแวดลอม,” วารสารการศึกษาปฐมวัย. 6 (2) : 30,36. สถิรนันท อยูคงแกว. (2541). ทักษะทางภาษาเด็กปฐมวัยทีไ่ ดรับการสรุปกิจกรรมในวงกลมโดยใชเทคนิคการสรางสมุด เลมใหญ. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การศึกษาปฐมวัย). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. (2542). พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟค. สุรางค โควตระกูล. (2541). จิตวิทยาการศึกษา. (พิมพครั้งที่ 4 (ฉบับปรับปรุงแกไข)). กรุงเทพฯ : สํานักพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. อารี สันหฉวี. (2537). นวัตกรรมการสอนภาษาแบบธรรมชาติ. กรุงเทพฯ: สมาคมเพื่อการศึกษาเด็ก. อารี สัณหฉวี.(2543). พหุปญญาและการเรียนแบบรวมมือ. กรุงเทพฯ : บริษัท รําไทย เพลส จํากัด. Gadner, Howard. (1993). Multiple Intelligences : The Theory in Practice. New York : Harper Collins

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิท์ างการเรียนจากการใช บทเรียนคอมพิวเตอร กับการสอนปกติ ของนักเรียน ชวงชัน้ ที่ 2 กลุมสาระการเรียนรูภ าษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย A COMPARISON OF ACHIEVEMENT OF COMPUTER INSTRUCTION AND TRADITIONAL INSTRUCTIION FOR THE SECOND LEVEL STUDENTS IN THAI ON PARTS OF SPEECH IN THAI LANGUAGE Î นัทลียา กํานล 1 ขวัญหญิง ศรีประเสริฐภาพ 2 จิราภรณ บุญสง 3 บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ 1) พั ฒ นาบทเรี ย น คอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําใน ภาษาไทย ใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 2) เปรียบเทียบ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่ไดรับการสอนโดยใชบทเรียน คอมพิวเตอรกับการสอนตามปกติ และ 3) ศึกษาความพึงพอใจใน การเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมตัวอยางที่ใชเปนนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปที่ 5 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 130 คน ไดมาโดยการสุมตัวอยางแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ ใช คื อ บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร เรื่ อ ง ชนิ ด ของคํ า ในภาษาไทย แบบทดสอบวั ด ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย น แบบประเมิ น คุ ณ ภาพ บทเรี ย นและแบบสอบถามความพึ ง พอใจในการใช บ ทเรี ย น คอมพิวเตอร สถิติที่ใชคือคารอยละ คาเฉลี่ย และ t-test

นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

อาจารยประจําภาควิชาเทคโนโลยีการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ผูชวยศาสตราจารย ขาราชการบํานาญมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ผลการวิจัยสรุปไดวา 1) บทเรียนคอมพิวเตอร กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทยที่ สรางขึ้นมีคุณภาพทั้งในดานเนื้อหาดีมากและดานเทคโนโลยี การศึกษาอยูในระดับดีและมีประสิทธิภาพ 87.05/86.89 2) ผลการเรี ย นด ว ยบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร กั บ การสอนปกติ แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 3) นักเรียน มีค วามพึงพอใจตอการเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรอยูใน ระดับมาก คําสําคัญ : บทเรียนคอมพิวเตอร, ชนิดของคําในภาษาไทย Abstract The purposes of this research were to 1) study and develop an instructional computer on “Parts of Speech” in Thai Language based on a set of 85/85 criterion, 2) compare of students’ learning achievement between learning through the computer instruction and traditional instruction, and 3) study students’ satisfaction with learning through the instructional computer. The sample group used was 130 Pratomsuksa 5 students, selected by multistage random sampling. The research instruments consisted of the computer instruction on “Parts of Speech” in Thai Language, an achievement test, quality assessment forms and a satisfaction questionnaire. Statistics used for data analysis were percentage, Arithmetic mean, and t-test. The research results revealed that 1) the computer instruction on “Parts of Speech” in Thai Language had a good quality and had an efficiency of 87.05/86.89, 2) students’ learning achievement learning through computer instruction and traditional teaching were significant difference at the .01 level, and 3) students were very satisfied with learning through the computer instruction.

Keyword : computer instruction, parts of speech in thai language บทนํา การศึ ก ษาภาษาไทยสํ า หรั บ หลั ก สูต รการศึ ก ษาขั้ น พื้นฐาน พุทธศักราช 2544 เปนการศึกษาเพื่อปวงชนที่เปด โอกาสใหเยาวชนทุกคนไดเรียนรูภาษาไทยอยางตอเนื่องและ ตลอดชี วิต ตามศัก ยภาพ ทั้ งนี้เพื่ อใหเยาวชนเปน ผูมี ความรู ความสามารถทางภาษาไทยที่ เ พีย งพอ สามารถนํ า ความรู ทักษะและกระบวนการทางภาษาไทยที่ จําเปนไปพัฒนา คุณภาพชีวิตใหดีขึ้น (กระทรวงศึกษาธิการ. 2544: 5) กระทรวงศึ ก ษาธิ ก ารได เ ล็ ง เห็ น ความสํ า คั ญ ของ ภาษาไทยในดานการศึกษา จึงจัดใหมี การเรียนการสอนใน กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทยใหแกเยาวชนตั้งแตระดับอนุบาล ขึ้นไปสําหรับการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนกลุมสาระการ เรียนรูภาษาไทยระดับประถมศึกษานั้นไดมุงเนนใหผูเรียน มี ความสามารถใน 4 ดาน ไดแก การฟง การพูด การอาน และการเขียนซึ่งทั กษะเหล านี้จะมีประสิท ธิผ ลตอผูเรีย นเมื่ อ ผูเรียนไดนําไปใชอยางมีความรูความเขาใจคือสามารถใชภาษา ไดอยาง มีประสิทธิภาพ เนื่องจากภาษาไทยเปนภาษาที่มีศิลปะ (กระทรวงศึกษาธิการ. 2545: 5) วิชาภาษาไทยโดยเฉพาะในสวนของหลักภาษานั้น เป น วิ ช าที่ น า เบื่ อ สํ า หรั บ ผู เ รี ย นเนื่ อ งจากผู เ รี ย นต อ งใช ก าร ทองจําเปนอยางมาก และครูภาษาไทยสวนใหญยังขาดเทคนิค การสอนใหม ๆ ทําใหผูเรียนเบื่อ และไมมีความกระตือรือรน อยากที่จะเรียน ในการเรียนการสอนวิชาหลักภาษาไทยนั้น พบ ขอผิดพลาดตาง ๆ มากมาย โดยเฉพาะขอผิดพลาดในการใช ประโยคซึ่งมีหลายกรณี เชน การใชประโยคที่ขาดบทประธาน การใชประโยคที่ขาดบทกริยา การใชประโยคที่ขาดบทกรรม การใชประโยคที่ใชบทเชื่อมผิด การใชประโยคที่มีบทประธาน ซ อ น และการใช ป ระโยคที่ เ รี ย งลํ า ดั บ คํ า ผิ ด (กรมวิ ช าการ. 2538: 47) ดังนั้นผูสอนจึงควรที่จะคิดหาทางพัฒนาและ สงเสริมการสอนภาษาไทย ใหนักเรียนใชหลักภาษาไทย ไดอยางถูกตอง และเปนที่นาสนใจ สนุกสนาน อีกทั้งยังควร

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 สนับสนุนผูเรียนใหนําหลักภาษาไทยไปใชเปนประโยชนในการ ดํ า เนิ น ชี วิ ต ประจํ า วั น และเพื่ อ ประโยชน ใ นการสร า งสรรค ความคิดที่จะพัฒนาสังคมและประเทศชาติใหเจริญรุงเรือง ใน การใชภาษานั้นเราควรจะทราบวาคําไหนมีที่ใชอยางไร เพื่อ ประโยชนในการสื่อสาร นักไวยกรณไดสังเกตความหมาย และหน า ที่ ข องคํ า ในประโยค แล ว จึ ง แบ ง คํ า ในภาษาไทย ออกเปนหมวด (กรมวิชาการ. 2543: 65) ดังนั้นหากรูจักใช หน า ที่ ข องคํ า ในประโยคได อ ย า งถู ก ต อ งก็ จ ะทํ า ให ก าร ติดตอสื่อสารสัมฤทธิ์ผล ปญหาอยางหนึ่งที่มีในการศึก ษา คือปญหาความ แตกต า งระหว า งบุ ค คลเนื่ อ งจากผู เ รี ย นแต ล ะคนมี ค วาม แตกตางกันหลาย ๆ ดานไมวาจะเปนดานความสามารถ ดาน สติปญญาดานความตองการ ดานรางกาย ดานความสนใจ ดานอารมณ และทางดานสังคม (นิพนธ ศุขปรีดี. 2532: 11) ดังนั้นในการเรียนการสอนจึงควรใชสื่อการสอนที่สามารถสนอง ความแตกตางระหวางบุคคลได คอมพิวเตอรเปนสื่อการเรียน การสอนอยางหนึ่งที่สามารถสนองความแตกตางระหวางบุคคล ได เนื่ อ งจากผู เ รี ย นแต ล ะคนสามารถเรี ย นบทเรี ย นได ด ว ย ตนเอง และยังชวยใหนักเรียนมีความตองการที่จะเรียนเพิ่ม มากขึ้น ทําใหนักเรียนที่เรียนชาไดทบทวนและนักเรียนที่เรียน เร็วไดศึกษาเนื้อหาวิชาเพิ่มเติม นักเรียนไมตองรอเพื่อน ไม ตองฟงครูอธิบายซ้ําการเรียนจะเรียนไปอยางไมรูสึกวามีแรง กดดันจากครู หรือจากกลุมเพื่อนนักเรียนดวยกัน (นวลสกุล พวงบุบผา. 2545: 1) ดวยเหตุผลดังกลาวผูวิจัยจึงมีความสนใจที่จะพัฒนา บทเรียนคอมพิวเตอร โดยใชเนื้อหาวิชาภาษาไทย เรื่องชนิด ของคํ า ในภาษาไทย เป น เนื้ อ หาในการเรี ย นการสอน ซึ่ ง บทเรียน คอมพิวเตอรนี้จะสามารถชวยแกปญหาในดานการ เรียนการสอน และยังกอใหเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผล ในการเรียนการสอนมากยิ่งขึ้น ความมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่อพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร เรื่อง ชนิดของ คําในภาษาไทย ใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑที่กําหนด

2. เพื่ อ เปรี ย บเที ย บผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของ นักเรียนที่เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอร เรื่อง ชนิดของคําใน ภาษาไทยกับการสอนปกติ 3. เพื่อศึกษาความพึงพอใจของผูเรียนที่มีตอการเรียน ดวยบทเรียนคอมพิวเตอร เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย สมมติฐานการวิจัย 1. บทเรียนคอมพิวเตอร เรื่อง ชนิดของคําใน ภาษาไทย มีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 2. ผ ล สั ม ฤ ท ธิ์ ท า ง ก า ร เ รี ย น ข อ ง นั ก เ รี ย น ชั้ น ประถมศึกษาปที่ 5 ที่เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอร เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย กับการสอนปกติไมแตกตางกัน 3. ความพึ ง พอใจของผู เ รี ย นที่ มี ต อ บทเรี ย น คอมพิวเตอร อยูในระดับมาก ประชากรและกลุมตัวอยาง ประชากร ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ คือ นักเรียนชวงชั้นที่ 2 ใน ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 ปการศึกษา 2550 โรงเรียนบาน นาทวี จังหวัดสงขลา จํานวน 6 หอง ๆ ละ 41 คน รวม 246 คน กลุมตัวอยาง กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ คือ นักเรียนชวง ชั้นที่ 2 ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 ภาคเรียนที่ 2 ป การศึกษา 2550 โรงเรียนบาน นาทวี จังหวัดสงขลา จํานวน 130 คน กลุมตัวอยางแยกเปน 2 กลุม ดังนี้ 1. กลุ ม ตั ว อย า งที่ ใ ช ใ นการหาประสิ ท ธิ ภ าพของ บทเรียนคอมพิวเตอร จํานวน 48 คน 2. กลุมตัวอยางที่ใชในการทดลองเปรียบเทียบ ผลสัมฤทธิ์ของนักเรียนที่เรียนจากการเรียนบทเรียน คอมพิวเตอรกับการสอนปกติ จํานวน 82 คน เครื่องมือที่ใชในการวิจัย เครื่องมือที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ประกอบดวย 1. บทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรู ภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย 2. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกลุมสาระ การเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

3. แบบประเมินคุณภาพของบทเรียนคอมพิวเตอร 4. แบบสอบถามความพึงพอใจของผูเรียนที่มีตอ บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร กลุ ม สาระการเรีย นรูภ าษาไทย เรื่ อ ง ชนิดของคําในภาษาไทย วิธีดําเนินการวิจัย การวิจัยในครั้งนี้ใชวิธีดําเนินการทดลอง ดังนี้ 1. การสรางและพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร 1.1 ศึกษากลุม สาระการเรียนรูวิชาภาษาไทย หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 และเอกสาร ที่เกี่ยวของ 1.2 ศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับหลักการ ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวของกับ การสรางและพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร โดยใชโปรแกรม Macromedia Authorware 6.5 1.3 เลือกเนื้อหาสําหรับการสรางบทเรียน คอมพิวเตอร เรื่องชนิดของคําในภาษาไทย และไดแบงเนื้อหา ออกเปน 3 เรื่อง ดังนี้ เรื่องที่ 1 คํานามและคําสรรพนาม เรื่องที่ 2 คํากริยาและคําวิเศษณ เรื่องที่ 3 คําบุพบท คําสันธานและคําอุทาน 1.4 กําหนดผลการเรียนรูที่คาดหวังใหสอดคลองกับ เนื้อหาและมาตรฐานการเรียนรู ของกลุมสาระการเรียนรู ภาษาไทย สําหรับนักเรียนในชวงชั้นที่ 2 ตามหลักสูตร การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 1.5 นําชนิดของคําในภาษาไทยที่ไดแยกเปนเรื่องยอย ๆ ของแตละเรื่องมาจัดทํา บทดําเนินเรื่อง (Scrip) บทเรียนคอมพิวเตอร โดยกําหนด รูปภาพ เนื้อหา เสียง ประกอบ รูปแบบการโตตอบระหวาง ผูใชกับเครื่องคอมพิวเตอร 1.6 นํ า บ ท ดํ า เ นิ น เ รื่ อ ง ( Scrip) บ ท เ รี ย น คอมพิ ว เตอร ให ป ระธานผู ค วบคุ ม ปริ ญ ญานิ พ นธ แ ละ ผู เ ชี่ ย วชาญด า นเนื้ อ หา กลุ ม สาระการเรี ย นรู ภ าษาไทย ตรวจสอบความถูกตองของเนื้อหาและ

ความเหมาะสมของบทเรียนแลวนํามาปรับปรุงแกไขใหถูกตอง เหมาะสม 1.7 นําสคริปตที่ผานการปรับปรุงแกไขแลวมาสราง เป น บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ด ว ยโปรแกรม Macromedia Authorware 6.5 แลวบรรจุในแผนคอมแพคดิสก 1.8 นําบทเรียนคอมพิวเตอรที่สรางเสร็จแลวไปให ประธานและกรรมการผูควบคุม การวิ จั ย ตรวจสอบความถู ก ต อ งในด า นเนื้ อ หาและความ เหมาะสมของรูปแบบของบทเรียนคอมพิวเตอร แลวนํามา ปรับปรุงแกไขใหถูกตองเหมาะสม 1.9 นําบทเรียนคอมพิวเตอรไปใหผูเชี่ยวชาญดา น เนื้อหากลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย จํานวน 3 ทาน และ ดานเทคโนโลยีการศึกษา จํานวน 3 ทาน ประเมินบทเรียน คอมพิวเตอร 1.10 นําบทเรียนที่ปรับปรุงแกไขตามคําแนะนําของ ผู เชี่ ย วชาญแล ว ไปหาประสิ ท ธิ ภ าพกั บ นัก เรี ย นช ว งชั้ น ที่ 2 ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 จํานวน 48 คน โดยทดลองครั้งที่ 1 จํานวน 3 คน เพื่อทําการปรับปรุงแกไข ทดลองครั้งที่ 2 จํานวน 15 คน เพื่ อ หาแนวโน ม ของประสิ ท ธิ ภ าพของบทเรี ย นและ ปรับปรุงแกไข และดําเนินการทดลองครั้งที่ 3 จํานวน 30 คน เพื่อหาประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอร 2. การทดลองเพื่อหาประสิ ทธิภาพของบทเรีย น คอมพิวเตอร มีขั้นตอนดังนี้ การทดลองครั้งที่ 1 ผู วิ จั ย นํ า บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ไ ปทดลองกั บ นักเรียนชวงชั้นที่ 2 (ชั้นประถมศึกษาปที่ 5) จํานวน 3 คน โดยนักเรียนแตละคนเรียนจากบทเรียนคอมพิวเตอร ในขณะ ทดลอง สังเกตและบันทึกพฤติกรรมของนักเรียนเพื่อเก็บขอมูล ตาง ๆ และทําการสัมภาษณเมื่อเรียนบทเรียนคอมพิวเตอรเพื่อ สอบถามเกี่ยวกับปญหาตาง ๆ เพื่อนําขอมูลไปปรับปรุงแกไข การทดลองครั้งที่ 2 หลั ง จากปรั บ ปรุ ง แก ไ ขแล ว ผู วิ จั ย นํ า บทเรี ย น คอมพิ ว เตอร ไ ปทดลองกั บ นั ก เรี ย นช ว งชั้ น ที่ 2 (ชั้ น ประถมศึกษาปที่ 5) จํานวน 15 คน โดยนักเรียนแตละคน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 เรียนจากบทเรียนคอมพิวเตอรพรอม ทําแบบฝกหัดระหวาง เรียนในแตละเรื่องและ ทําแบบทดสอบหลังเรียนทันทีเมื่อเรียน จบบทเรียนในแตละเรื่อง หลังจากนั้นนําคะแนนแบบฝก หัด ระหวางเรียน และแบบทดสอบหลังเรียนทั้ง 3 เรื่อง มาหาแนวโนม ประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอรเพื่อไปปรับปรุงแกไข การทดลองครั้งที่ 3 ผูวิจัยนําบทเรียนคอมพิวเตอรที่ไดรับการปรับปรุง แกไขจากการทดลองครั้งที่ 2 ไปทดลองกับนักเรียนชวงชั้นที่ 2 (ชั้นประถมศึกษาปที่ 5) จํานวน 30 คน โดยนักเรียนแต ละคนเรี ย นจากบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร พ ร อ มทํ า แบบฝ ก หั ด ระหวางเรียนในแตละเรื่องและ ทําแบบทดสอบหลังเรียนทันที เมื่ อ เรี ย นจบบทเรี ย นในแต ล ะเรื่ อ ง หลั ง จากนั้ น นํ า คะแนน แบบฝ ก หั ด ระหว า งเรี ย นและแบบทดสอบหลั ง เรี ย น มา ตรวจสอบประสิทธิภาพ โดยเทียบกับเกณฑ 85/85 3. การทดลองเพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนโดยมีขั้นตอน ดังนี้ 2.1 ใหกลุมทดลอง จํานวน 41 คน เรียนจาก บทเรี ยนคอมพิวเตอร กลุ ม สาระการเรีย นรูภ าษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย ที่ผูวิจัยสราง เรียนเรื่องละ 50 นาที ใชเวลา 3 คาบ โดยจัดใหใชคอมพิวเตอร 1 คน ตอ 1 เครื่อง เรียนเนื้อหาเรื่องที่ 1 จบ นักเรียนจะทําแบบทดสอบ

หลังเรียนของเรื่องที่ 1 ทันที ทําอยางนี้จนครบ 3 เรื่อง เมื่อ เรียนจบเรื่องที่ 3 ใหนักเรียนตอบแบบสอบถามความพึงพอใจ 2.2 ใหกลุมควบคุม จํานวน 41 คน เรียนจาก การสอนตามแผนการจั ด การเรี ย นรู เรื่ อ ง ชนิ ด ของคํ า ใน ภาษาไทย โดยผู ส อนดํ า เนิ น การเรี ย นการสอนปกติ ต าม แผนการจัด การเรี ย นรู เรี ย นเรื่อ งละ 100 นาที ใชเ วลา 6 คาบ เรียนเนื้อหาเรื่องที่ 1 จบ ใหนักเรียนทําแบบทดสอบ หลังเรียนของเรื่องที่ 1 ทันที ขอสอบเปนชุดเดียวกันกับกลุม ทดลอง ทําอยางนี้จนครบ 3 เรื่อง ผลการวิจัย 1. บทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรู เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย ประกอบดวย ข อ ความ ภาพนิ่ ง เสี ย งบรรยาย และเสี ย งดนตรี เ ป น ส ว นประกอบ โดยบทเรี ย นจะนํ า เสนอเนื้ อ หาและกิ จ กรรม เพื่อใหผูเรียนปฏิบัติและสามารถแสดงขอมูลยอนกลับใหแก ผูเรียนไดทันที ผูเรียนไดมีปฏิสัมพันธรวมกันระหวางผูเรียนกับ บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มี ข อ มู ล อธิ บ ายการใช บ ทเรี ย น แนะนําผูเรียนเขาสูบทเรียน การดําเนินกิจกรรมการเรียน และ มีการแจงผลการเรียน ที่ชวยใหกิจกรรมการเรียนรูดําเนินไป อยางตอเนื่อง 2. การหาคุณภาพของบทเรียนคอมพิวเตอร กลุม สาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย ดานเนื้อหาและดานเทคโนโลยีการศึกษา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ตาราง 1 ผลการประเมินคุณภาพบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย โดยผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหา รายการประเมิน ระดับของคุณภาพ X 1. ดานเนื้อหา 4.84 ดีมาก 1.1 เนื้อหาสอดคลองกับผลการเรียนรูที่คาดหวัง 5.00 ดีมาก 1.2 ปริมาณเนื้อหาในแตละบทเรียนมีความเหมาะสม 4.60 ดีมาก 1.3 เนื้อหามีความถูกตอง 5.00 ดีมาก 1.4 การนําเสนอเนื้อหามีความเหมาะสมกับระดับของผูเรียน 5.00 ดีมาก 1.5 เนื้อหามีการอธิบายชัดเจน 4.60 ดีมาก 2. ดานแบบฝกหัดและแบบทดสอบ 5.00 ดีมาก 2.1 คําชี้แจงแบบฝกหัด และแบบทดสอบมีความชัดเจน 5.00 ดีมาก 2.2 ขอคําถามมีความชัดเจน 5.00 ดีมาก 2.3 จํานวนขอแบบฝกหัด และแบบทดสอบครอบคลุมเนื้อหา 5.00 ดีมาก 2.4 แบบทดสอบสอดคลองกับผลการเรียนรูที่คาดหวัง 5.00 ดีมาก 2.5 ความเหมาะสมของการแจงผลการเรียนรู 5.00 ดีมาก คาเฉลี่ยโดยรวม 4.92 ดีมาก จากตาราง 1 สรุปไดวาผลการประเมินคุณภาพบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําใน ภาษาไทย โดยผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหา มีความเห็นวาบทเรียนคอมพิวเตอรมคี ณ ุ ภาพดานเนื้อหาโดยรวมมี คุณภาพระดับดีมาก และมีคุณภาพอยูในระดับดีมากตามรายการประเมินทุกรายการ ตาราง 2 ผลการประเมินคุณภาพบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําใน ภาษาไทย โดยผูเชี่ยวชาญดานเทคโนโลยีการศึกษา รายการประเมิน ระดับของคุณภาพ X 1. เนื้อหา ดี 4.37 1.1 โครงสรางเนื้อหาชัดเจนมีความสัมพันธตอเนื่อง ดีมาก 4.60 1.2 ภาษาที่ใชถูกตองเหมาะสม 4.60 ดีมาก 1.3 ความชัดเจนของเสียงบรรยาย ดี 4.30 1.4 ความชัดเจนของเสียงดนตรีประกอบ ดี 4.00 2. การออกแบบระบบการเรียนการสอน 4.05 ดี 2.1 ความเหมาะสมของโครงสราง/องคประกอบในการนําเสนอ 4.30 ดี บทเรียนคอมพิวเตอร 2.2 การออกแบบระบบการเรียนการสอนสนองความแตกตางระหวาง 4.30 ดี บุคคล 2.3 ผูเรียนสามารถควบคุมลําดับการเรียนรูอยางเหมาะสม 4.00 ดี 2.4 การปอนกลับมีการเสริมแรงอยางเหมาะสม 3.60 ดี ดี 3. การออกแบบหนาจอ 4.36 3.1 การจัดวางองคประกอบไดสัดสวน สวยงาม งายตอการใช 4.30 ดี

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 รายการประเมิน 3.2 รูปแบบตัวอักษร อานงาย และเหมาะสมกับผูเรียน 3.3 ความเหมาะสมในการเลือกใชสี 3.4 ภาพประกอบสื่อความหมายสอดคลองกับเนื้อหา 3.5 ปุม (botton) สัญรูป (icon) ขอความหรือแถบขอความ หรือรูปภาพชัดเจน ถูกตอง และสื่อสารกับผูใชได 4. การออกแบบปฏิสัมพันธ 4.1 บทเรียนคอมพิวเตอรมีปฏิสมั พันธกับผูเรียนอยางเหมาะสม 4.2 การเชื่อมโยงไปยังจุดตางๆ ของบทเรียนมีความสะดวกและรวดเร็ว 4.3 การใหความชวยเหลือมีความเหมาะสม 4.4 วิธีการโตตอบแบบฝกหัด และแบบทดสอบกับผูเรียนมีความ เหมาะสม คาเฉลีย่ โดยรวม จากตาราง 2 สรุ ป ได ว า ผลการประเมิ น คุ ณ ภาพ บทเรี ยนคอมพิวเตอร กลุ ม สาระการเรีย นรูภ าษาไทย เรื่อง ชนิ ด ของคํ า ในภาษาไทย โดยผู เ ชี่ ย วชาญด า นเทคโนโลยี การศึกษา มีความเห็นวาบทเรียนคอมพิวเตอรมีคุณภาพดาน เทคโนโลยีการศึกษาโดยรวมมีคุณภาพระดับดี โดยมีคุณภาพ ในแตละดานดังนี้ ดานเนื้อหา ดานการออกแบบระบบการ เรียนการสอนและการออกแบบหนาจอโดยรวมมีคุณภาพระดับดี และดานการออกแบบปฏิสัมพันธโดยรวมมีคุณภาพระดับดีมาก โดยมีคุณภาพตามรายการประเมินทุกรายการอยูในระดับดี 3. การพัฒนาและหาประสิทธิภาพของบทเรียน คอมพิวเตอรใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 ไดทําการ ทดลอง 3 ครั้ง สรุปไดดังนี้ เรื่องที่ 1 2 3

แบบฝกหัด คะแนนเต็ม คาเฉลีย่ 10 8.70 10 8.67 15 13.10

E1 87.00 86.67 87.33

4.60 4.30 4.30

ระดับของคุณภาพ ดีมาก ดี ดี

4.30

ดี

4.60 4.60 4.60 4.60

ดีมาก ดีมาก ดีมาก ดีมาก

4.60

ดีมาก

4.34

ดี

การทดลองครั้งที่ 1 เปนการทดลองกับผูเรียนเปน รายบุคคล โดยนําบทเรียนคอมพิวเตอรไปทดลองใชกับกลุม ตัวอยาง จํานวน 3 คน ผลปรากฏวา นักเรียนตองการใหมี ภาพประกอบบทเรียนคอมพิวเตอรใหมากขึ้น ปรับเสียง บรรยายใหดังขึ้น ผูวิจัยดําเนินการปรับปรุงโดยการเพิ่ม ภาพประกอบบทเรียนคอมพิวเตอรใหมากขึ้น และเพิ่มระดับ ความดังของเสียงบรรยาย การทดลองครั้ ง ที่ 2 เพื่อ หาแนวโน ม ของ ประสิ ท ธิ ภ าพ จากการใช บ ทเรี ย นคอมพิ ว เตอร โดยกลุ ม ตัวอยางที่ใชจํานวน 15 คน ผลการวิเคราะหขอมูลจากการ ทดลองครั้งที่ 2 (ดังตาราง 3)

แบบทดสอบ คะแนนเต็ม คาเฉลีย่ 10 8.73 10 8.67 10 8.67

E2 87.33 86.67 86.67

ประสิทธิภาพ (E1/ E2) 87.00/87.33 86.67/86.67 87.33/86.67

รวม 35 30.47 87.05 30 26.07 86.89 87.05/86.89 ตาราง 3 ผลการใชบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย จากการทดลองครั้งที่ 2

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การทดลองครั้งที่ 3 ผลการใชบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย โดยกลุม ตัวอยางที่ใชจํานวน 30 คน ผลการวิเคราะหขอมูลจากการทดลองครั้งที่ 3 (ดังตาราง 4) ตาราง 4 ประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคํา ในภาษาไทย จากการทดลองครั้งที่ 3 เรื่องที่ 1 2 3

แบบฝกหัด คะแนนเต็ม คาเฉลีย่ 10 8.67 10 8.60 15 13.00

E1 86.67 86.00 86.67

แบบทดสอบ คะแนนเต็ม คาเฉลีย่ 10 8.73 10 8.60 10 8.53

E2 87.33 86.00 85.33

ประสิทธิภาพ (E1/ E2) 86.67/87.33 86.00/86.00 86.67/85.33

รวม 35 30.27 86.48 30 25.87 86.22 86.48/86.22 4. การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนกลุมควบคุมและกลุม ทดลอง (ดังตาราง 5) ตาราง 5 การศึกษาเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนกลุม ควบคุมและกลุมทดลอง SD t เรื่อง กลุมตัวอยาง N X 1 กลุม ควบคุม 41 6.12 1.25 5.66** กลุม ทดลอง 41 7.80 1.44 2 กลุม ควบคุม 41 5.24 1.73 6.85** กลุม ทดลอง 41 7.98 1.88 3 กลุม ควบคุม 41 5.37 2.01 4.08** กลุม ทดลอง 41 7.22 2.10 รวม กลุม ควบคุม 41 16.73 2.82 8.96** กลุม ทดลอง 41 23.00 3.47 5. การศึกษาความพึงพอใจที่มีตอบทเรียนคอมพิวเตอร (ดังตาราง 6) ตาราง 6 ผลการวิเคราะหความพึงพอใจในการเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอร รายการ X 1. ความสะดวกในการใชบทเรียนคอมพิวเตอร 3.98 2. ตัวอักษรงายตอการอาน 4.32 3. ภาพประกอบชวยใหเขาใจเนื้อหามากขึ้น 4.34 4.20 4. ความพึงพอใจในการแจงผลการเรียน 5. การออกแบบหนาจอโดยรวมสวยงาม 4.41 4.10 6. ผูเรียนสามารถควบคุมวิธีการเรียนได 7. ภาษาที่ใชเขาใจงาย 4.34 8. เสียงบรรยายมีความชัดเจน 4.10 คาเฉลี่ยโดยรวม 4.22

SD 0.78 0.71 0.75 0.80 0.62 0.76 0.72 0.69 1.43

ระดับความพึงพอใจ มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก มาก

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 อภิปรายผล การทดสอบประสิ ท ธิ ภ าพของบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 เรื่ อ งชนิ ด ของคํ า ในภาษาไทย หลั ง จากได ดํ า เนิ น การสร า ง บทเรียนคอมพิวเตอรและทําการพัฒนาอยางเปนระบบแลวจึง ไดเก็บรวบรวมขอมูลเพื่อทดสอบหาประสิทธิภาพ ซึ่งผลของ การวิเคราะหประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอร สามารถ อธิบายไดดังนี้ 1. บทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระการเรียนรู ภาษาไทย ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 5 เรื่องชนิดของคําใน ภาษาไทย ในด า นเนื้ อ หามี คุ ณ ภาพระดั บ ดี ม าก และด า น เทคโนโลยีการศึกษา มีคุณภาพระดับดี โดยมีประสิทธิภาพ 87.05/86.89 ซึ่งเปน ไปตามเกณฑ 85/85 ที่กําหนดไว ทั้งนี้ อาจเนื่อ งมาจากกระบวนการออกแบบและพัฒนาอยางเป น ระบบตามขั้ น ตอนของการพั ฒ นาบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ซึ่ ง ประกอบด ว ย การศึ ก ษาหลั ก สู ต รการศึ ก ษาขั้ น พื้ น ฐาน พุทธศักราช 2544 การศึกษารายละเอียดเกี่ยวกับหลักการ และวิ ธี ก ารสร า งบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร การศึ ก ษาและเลื อ ก เนื้ อหาสํ าหรับการสรา งบทเรีย นคอมพิว เตอร การวิ เคราะห เนื้อหาบทเรียน การดําเนินการสราง การหาประสิทธิภาพและ การปรั บ ปรุ ง นอกจากนี้ ใ นบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ยั ง ประกอบด ว ย ข อ ความ ภาพนิ่ ง เสี ย งบรรยาย และ เสียงดนตรีเปนสวนประกอบ โดยบทเรียนจะนําเสนอเนื้อหา และกิ จ กรรมเพื่ อ ให ผู เ รี ย นปฏิ บั ติ แ ละสามารถแสดงข อ มู ล ยอนกลับใหแกผูเรียนไดทันที สงผลใหผูเรียนไดมีปฏิสัมพันธ รวมกันระหวางผูเรียนกับบทเรียนคอมพิวเตอร นอกจากนี้ บทเรียนยังมีขอมูลอธิบายการใชบทเรียน และแนะนําผูเรียน การดําเนินกิจกรรมการเรียน และมีการแจง ผลการเรี ย น ที่ ช ว ยให กิ จ กรรมการเรี ย นรู ดํ า เนิ น ไปอย า ง ตอเนื่อง สอดคลองกับแนวคิดของ กิดานันท มลิทอง (2539: 187) ที่กลาววา การเรียนรูจากบทเรียนคอมพิวเตอรชวยเสริม ความรูใหแกนักเรีย น อีกทั้งบทเรียนคอมพิวเตอรมีตัวอักษร ภาพกราฟก ภาพนิ่ง สีสัน ดนตรี และเสียงประกอบ ทําให

นักเรียนสนุกไปกับบทเรียน ไมรูสึกเบื่อหนาย และแนวคิดของ ประสาท อิ ศ รปรี ด า (2538: 220) ที่ ก ล า วว า บทเรี ย น คอมพิวเตอรสามารถชวยเพิ่มแรงจูงใจใหแกนักเรียนและยัง ชวยครูใหมีโอกาสดูแลนักเรียนอยางใกลชิด การสรางแรงจูงใจ นับ ว า มี ค วามสํา คั ญ มาก เพราะจะทํา ให นั ก เรี ยนเกิ ด ความ พอใจเมื่อไดรับสิ่งที่ตองการหรือรางวัลเปนการเสริมแรง การ เสริ ม แรง รางวั ล หรื อ ความสํ า เร็ จ จะส ง เสริ ม การแสดง พฤติ ก รรมต า ง ๆ หรื อ ก อ ให เ กิ ด การเรี ย นรู ขึ้ น บทเรี ย น คอมพิวเตอรเปนเปนสื่อที่สงเสริมการเรียนรูแบบเอกัตบุคคล ด ว ยเหตุ ผ ลดั ง กล า วอาจทํ า ให นั ก เรี ย นที่ เ รี ย นด ว ยบทเรี ย น คอมพิวเตอรมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น 2. จากการศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของ นั ก เรี ย นที่ เ รี ย นโดยใช บ ทเรี ย นคอมพิ ว เตอร กั บ การเรี ย น ตามปกติแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ . 01 ซึ่งไมเปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว จากการวิจัยครั้งนี้พบวา ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของนั ก เรี ย นที่ เ รี ย นโดยใช บ ทเรี ย น คอมพิวเตอร สูงกวาการเรียนตามปกติ และนักเรียนที่เรียน ดวยบทเรียนคอมพิวเตอรสามารถเรียนบทเรียนคอมพิวเตอรได บรรลุผลการเรียนรูที่คาดหวัง ในระยะเวลาที่นอยกวาการสอน ตามปกติ ที่เปนเชนนี้อาจเนื่องมาจาก บทเรียนคอมพิวเตอรที่ พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพ นักเรียนสามารถเรียนรูไดดวยตนเอง อย า งอิ ส ระ นั ก เรี ย นมี ส ว นร ว ม ในกิ จ กรรมการเรี ย น การ จั ด แบ ง เนื้ อ หาอย า งเป น ระบบ นอกจากนี้ นั ก เรี ย นสามารถ เรียนรูไดตามความสามารถของแตละบุคคล โดยไมตองเรง หรือรอผูอื่นและไดรับทราบขอมูลยอนกลับไดทันที ทุกขั้นตอน เปนการเสริมแรงใหสนุกกับบทเรียน จากเหตุผลดังกลาวอาจ ทํ า ให นัก เรี ย นที่ เ รี ย นด ว ยบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรียนสูงขึ้น ซึ่งสอดคลองกับงานวิจัยของ เอล เจกา และคนอื่น ๆ (L. Gega; et al. 2007: 397) ไดศึกษาการฝก ดวยตนเองจากโปรแกรมคอมพิวเตอร กับการฝกดวยการสอน ตั ว ต อ ตั ว ของการบํ า บั ด โดยการแสดงออกและทํ า การ เปรียบเทียบผลของการฝกระหวางวิธีใดวิธีหนึ่งกับทั้งสองวิธี รวมกัน ผลการศึกษาพบวาการฝกสอน 2 วิธีรวมกัน มีผลตอ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การปรับเปลี่ยนความรู ทักษะ และความพึงพอใจเหมือนกัน และเมื่อใชวิธีการอภิปราย พบวาไมเกิดประโยชนตอการฝก แต ในการใช โ ปรแกรมทางคอมพิ ว เตอร พ บว า มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ มากกวาทั้งในสวนของการประหยัดเวลาในการเตรียมตัว การ สงตอขอมูล และ ไมจําเปนตองใชผูฝกหัด สรุปผลการวิจัย การเรียนรูดวยตนเองจากโปรแกรมคอมพิวเตอรมีผลดี ทั้งใน การประหยัดเวลาในการเตรียมตัว การถายทอดขอมูลและไม ตองใชผูเชี่ยวชาญ และเมื่อเปรียบเทียบกับการศึกษาที่ผานมา ในกลุมนักเรียนแพทยพบวาใหผลที่ไมแตกตางกันกับนักเรียน พยาบาลเรื่องของการฝกการแสดงออก ในการแกปญหาโรค กลั ว และวิ ต กกั ง วล สอดคล อ งกั บ งานวิ จั ย ของกรกานต อรรถวรวุ ฒิ (2541: บทคั ด ย อ ) การพั ฒ นาบ ทเรี ย น คอมพิวเตอรชวยสอนวิชาภาษาไทย เรื่องการอานจับใจความ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 5 ที่พบวา ผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรสูง กวานักเรียนที่เรียนโดยการสอนแบบปกติอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 3. จากการศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีตอ บทเรียนคอมพิวเตอร พบวานักเรียนมีความ พึงพอใจโดยรวม และทุกรายการอยูในระดับมาก ซึ่งเปนไปตามสมมติฐาน ที่ ตั้ ง ไว โดยนั ก เรี ย นมี ค วามพึ ง พอใจในเรื่ อ งการออกแบบ หนา จอโดยรวมสวยงาม เป นอันดับแรก รองลงมาคื อ เรื่ อง ภาพประกอบชวยใหเขาใจเนื้อหามากขึ้นและภาษาที่ใชเขาใจ งาย ความพึงพอใจในอันดับถัดมาคือเรื่อง ตัวอักษรงายตอ การอาน ความพึงพอใจอันดับสุดทายคือเรื่อง ความสะดวกใน การใชบทเรียนคอมพิวเตอร ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากกลุมทดลอง เปนผูเรียนที่ไมเคยเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรในลักษณะนี้ มากอน บทเรียนมีความแปลกใหมสามารถกระตุนใหผูเรียน

เกิดความสนุกและสนใจในบทเรียน สวนความพึงพอใจอันดับ สุดทายเรื่องความสะดวก ในการใชบทเรียนคอมพิวเตอร ทั้งนี้ อาจเนื่อ งมาจากอุ ปกรณ ค อมพิ ว เตอร บ างเครื่ องชํ า รุ ด เช น เมาสชํารุด ลําโพงชํารุด ทําใหนักเรียนที่ใชคอมพิวเตอรเครื่อง ที่ชํารุดไมไดรับความสะดวกในการใชคอมพิวเตอร จึงไดเรียน จากบทเรียนคอมพิวเตอรชากวานักเรียนคนอื่น ๆ ขอเสนอแนะ การ วิจัยนี้ มีความมุงหมายเพื่อพัฒนาบทเรียน คอมพิวเตอรและเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนจากการ เรียนโดยใชบทเรียนคอมพิวเตอรกับการสอนปกติ และศึกษา ความ พึงพอใจในการเรียนบทเรียนคอมพิวเตอร กลุมสาระ การเรียนรูภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคําในภาษาไทย ซึ่งจาก การศึกษาวิจัย ผูวิจัยมีขอเสนอแนะ ดังตอไปนี้ 1. ขอเสนอแนะทั่วไป การจั ด สภาพแวดล อ มทางการเรี ย น การนํ า บทเรียนคอมพิวเตอรที่พัฒนาขึ้นไปใชควรเตรียมความพรอม และจัดสภาพแวดลอมทางการเรียนที่เหมาะสม เชน มีความ พรอม ในเรื่องอุปกรณของเครื่องคอมพิวเตอร ความพรอม ของผูเรียนทางดานทักษะการใชคอมพิวเตอร เปนตน 2. ขอเสนอแนะในการวิจัยครั้งตอไป 2.1 ควรศึกษาวิจัยการพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร รูปแบบอื่น ๆ และในหลายๆ ระดับการศึกษาทัง้ การศึกษาใน ระบบและการศึกษานอกระบบ 2.2 ควรวิเคราะหและพัฒนารูปแบบบทเรียน คอมพิวเตอรรูปแบบใหม ๆ เพื่อเพิ่มความหลากหลายในการ เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอร

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. (2538). การเรียนการสอนภาษาไทย ปญหาและแน ทางแกไข. กรุงเทพฯ : โรงพิมพคุรุ สภาลาดพราว. -------------. (2543). การเรียนการสอนภาษาไทย ปญหาและแนวทางแกไข. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ คุรุสภาลาดพราว. -------------. (2544). คูมือการจัดการเรียนรูกลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย. กรุงเทพฯ: องคการรับสงสินคาและพัสดุภัณฑ. -------------. (2545). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: องคการรับสงสินคาและพัสดุภัณฑ. กรกานต อรรถวรวุฒิ. (2541). การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนวิชาภาษาไทย เรื่องการอานเพื่อจับใจความ สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 5. วิทยานิพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยีการศึกษา) มหาสารคาม: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ถายเอกสาร. กิดานันท มลิทอง. (2539). เทคโนโลยีการศึกษารวมสมัย. พิมพครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. นิพนธ ศุขปรีดี. (2532; มิถุนายน – กรกฏาคม). “คอมพิวเตอรและพฤติกรรมการเรียนการสอน;” คอมพิวเตอร. 15(78): 24 – 28. นวลสกุ ล พวงบุ บ ผา. ( 2545). การพั ฒนาบทเรี ย นคอมพิว เตอรมั ล ติ มี เ ดี ย เรื่อ งการจํ า แนกคํ า ในภาษาไทย วิ ช า ภาษาไทย. สารนิพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยีการศึกษา) . กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ. ถาย เอกสาร. ประสาท อิ ศ รปรี ด า. (2538). จิ ต วิ ท ยาการศึ ก ษา. มหาสารคาม: ภาควิ ช าการแนะแนวและ จิ ต วิ ท ยาการศึ ก ษา คณะ ศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. L. Gega, Fuller; et al. (2007). Computer-aided vs. tutor-delivered teaching of exposure therapy for phobia/panic: Randomized controlled trial with pre- registration nursing students. UK: London SES 8AZ. p. 397.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ผลการเรียนรูและความพึงพอใจ วิชาทัศนศิลป ของ นักเรียนชวงชั้นที่ 2 ดวยบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียที่สรางมโนทัศนกอนการเรียน A STUDY OF LEVEL 2 STUDENTS’ LEARNING EFFECTIVENESS AND SATISFACTION WITH LEARNING THROUGH INSTRUCTIONAL MULTIMEDIA COMPUTER WHICH PROVIDE CONCEPTS PRIOR DETAILS ON VISUAL ARTS Î ณัฐิกา วงษาวดี 1 บทคัดยอ การวิจัย ครั้งนี้มีจุดมุงหมายเพื่อ 1) เพื่อพัฒนาบทเรียน คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ ส ร า งมโนทั ศ น ก อ นการเรี ย นให มี ประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 2) เพื่อเปรียบเทียบผลการเรียนรู กอนเรียนและหลังเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่สราง มโนทัศนกอนการเรียน 3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่ เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่สรางมโนทัศนกอนการ เรียน กลุ ม ตั ว อย า ง ที่ ใ ช ในก ารทด ลองเป น นั ก เ รี ยนชั้ น ประถมศึกษาปที่ 5 โรงเรียนอนุบาลสุรินทร จํานวน 98 คน ไดมา จากการเลือกสุมตัวอยางแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใชไดแก บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย แบบประเมิ น คุ ณ ภาพบทเรี ย น คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย แบบทดสอบวั ด ผลการเรี ย นรู เรื่ อ ง สรางสรรคงานศิลป และแบบสอบถามความพึงพอใจ สถิติที่ใชใน การวิเคราะหขอมูล คือ คารอยละ คาเฉลี่ย และ t-test สําหรับ กลุมตัวอยางไมเปนอิสระจากกัน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ผลการวิจัยพบวา 1) บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่สราง มโนทั ศ น ก อ นการเรี ย นเรื่ องสร า งสรรค ง านศิ ล ป กลุ ม สาระ ศิลปะ วิชาทัศนศิลป มีคุณภาพดานเนื้อหาอยูในระดับดีมาก และมี คุ ณ ภาพด า นเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษาอยู ใ นระดั บ ดี มี ประสิทธิภาพ 87.50/88.33 2) ผลการเรียนรูหลังเรียนดวย บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย สู ง กว า ก อ นเรี ย นอย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 3) นักเรียนที่เรียนดวยบทเรียน คอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่สรางมโนทัศนกอนการเรียนมีความพึง พอใจมากที่สุด The purpose of this research aimed to: 1) develop computer multimedia instruction to reach 85/85 criteria, 2) compare students’ learning effectiveness before learning and after learning through the computer multimedia instruction, 3) study students’ satisfaction, with learning through the computer multimedia instruction. The samples are random from fifth grade students of Surin Kingdergarten School total of 98 students. The samples are random by multistage random sampling methods. The research instruments consisted of the computer multimedia instruction, quality evaluation froms for experts, an achievement test, and a satisfaction questionnaire. Statistics used for data analysis were percent, mean, and t-test. The research results revealed that 1) the computer multimedia instruction had on excellent quality as evaluated by content experts and had a good quality as evaluated by education technology experts, and had on efficiency of 87.50/88.33, students learning effectiveness after studying was higher than before studying the computer multimedia instruction, and students were satisfy with learning through the computer multimedia instruction. 2) student’ learning effectiveness after learning through

the computer multimedia instruction was higher than before learning at .01 level of significant difference, 3) students were very satisfied with learning through the computer multimedia instruction. ความเปนมาของปญหาการวิจัย การศึกษาเปนกระบวนการในการพัฒนามนุษยใหมี ความสมบูรณทุกดานตามศักยภาพของแตละคน ทั้งในฐานะที่ เปนปจเจกบุคคล และในฐานะที่เปนสมาชิกของครอบครัวของ สั ง คม และของโลก มนุ ษ ยทุ ก คนมี โ อกาสเรี ย นรู ห รื อได รั บ การศึกษาใน 2 ลักษณะ คือ ไดรับการศึกษาดวยการเรียนรู ของตนเองจากแหลงความรูตางๆ หรือเปนที่การศึกษาที่เกิด จากกระบวนการเรียนรูในวิถีชีวิต และที่ไดรับการศึกษาที่มีผู จั ด ให อ ย า งเป น ทางการ หรื อ ที่ เ ป น ไปตามแผนการศึ ก ษา แหงชาติเรียกวาการศึกษาตามแนวระบบของโรงเรียน (อํารุง จันทวานิช. 2538 : 3-4) ปจจุบันเราตองยอมรับวาเทคโนโลยี ได มีบทบาทสําคัญในการเปนเครื่อ งมือที่ ชว ยใหง านหลายๆ ดานดําเนินไปอยางมีประสิทธิภาพ ผลดังกลาวนี้เกิดขึ้นกั บ ทุ ก ๆ สายงานไม เ ว น แม แ ต ใ นการดํ า เนิ น ชี วิ ต ประจํ า วั น ความกาวหนาทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีทําใหกระแสโลก เชื่อมโยงกันทั้งทางดานขอมูล ขาวสาร ความคิด วัฒนธรรม ธุรกิจการเงิน สิทธิมนุษยชน การเมือง และกระบวนการทาง สั ง คมอื่ น ๆ ไม มี ท างเลื อ กนอกจากการใช ก ระบวนการ การศึกษามาพัฒนาคนใหทันกับความกาวหนาของเทคโนโลยี (ไพบูลย เปานิล. 2539 : 65) ดังนั้น วงการการศึกษาจึงเปน ส ว นสํ า คั ญ ที่ จ ะอาศั ย เทคโนโลยี เ ป น องค ป ระกอบหนึ่ ง ใน กระบวนการเรียนรูใน การปลูกฝงเด็กและเยาวชนใหเกิดการ เรียนรูเติบโตขึ้น ดําเนินชีวิตและทํางานอยางมีคุณภาพ รูปแบบหนึ่งของเทคโนโลยีซึ่งมีความสําคัญมากใน ปจจุบันและเปนที่ยอมรับในทุกหนวยงาน ทุกวงการรวมถึงใน แวดวงทางด า นการศึ ก ษาด ว ยก็ คื อ เทคโนโลยี ท างด า น คอมพิวเตอรในตางประเทศไดมีการนําเทคโนโลยีคอมพิวเตอร เข า มาใช ใ นการศึ ก ษานานแล ว ซึ่ ง ในระยะแรกไม เ ป น ที่ แพรหลายมากนักเพราะการใชคอมพิวเตอรที่มีขนาดใหญ เชน เมนเฟรม และมินิคอมพิวเตอร มีราคาแพง การใชงานยังอยู

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ในวงจํากัด ตอมาคอมพิวเตอรถูกพัฒนาใหมีขนาดเล็กลง มี ความสามารถสูง ราคาถูกลง และ การใชงานงายขึ้น วง การศึกษาจึงเรงใหความสนใจการนําคอมพิวเตอรเขามาใชใน โรงเรียนมากขึ้น (วิชัย บุญเจือ. 2532 : 22) คอมพิวเตอรเปนเทคโนโลยีที่มีความสําคัญตอการ เรียนการสอนและระบบการศึกษาเปนอยางมากดังที่ แสตนไค วิซี (สันติ คุณประเสริฐ. 2541 : 41; อางอิงจาก Stankiewicy. 1996) ได ก ล า วถึ ง ผลกระทบของเทคโนโลยี ที่ มี ต อ การ พัฒนาการเรียนการสอนศิลปศึกษาวา เทคโนโลยีสงผลกระทบ ตอ การพัฒนา การเรียนการสอนศิลปศึกษาทั่วทั้งระบบ ดังนั้นสาขาวิชาศิลปศึกษาในฐานะที่มีจุดหมายสําคัญใน การ ผลิตครู และนักวิชาการศิลปะจึงมิควรนิ่งนอนใจในประเด็น สําคัญนี้ เพราะบทบาทของศิลปศึกษา นอกจากจะชวยใหเด็ก เกิดการเรียนรู พัฒนาความคิด ทัศนคติที่ดีในสังคมแลวศิลปะ ยังสรางใหพวกเขาเหลานั้นเปนผูมีรสนิยมที่ดี สามารถดําเนิน ชีวิตในสังคมอยางมีความสุขได ผูที่จะไปมีบทบาทเปนครูและ นักวิชาการศิลปะจึงจําเปนตองพัฒนาศักยภาพในการสอนของ ตนใหทันกับยุคสมัย และความเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี ตางๆ ที่เกิดขึ้นตลอดเวลาซึ่งรวมถึงเทคโนโลยีคอมพิวเตอรดวย ซึ่งสันติ คุณประเสริฐ. (2541 : 41-46) ไดกลาวถึงบทบาท ของคอมพิ ว เตอร ที่ มี ต อ การเรีย นการสอนศิ ล ปศึ ก ษาไว โ ดย สรุ ป ว า หากเราจะเริ่ ม ดํ า เนิ น การพั ฒ นาการเรี ย นการสอน ศิลปศึกษาใหทันตอความเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี เราไม สามารถเลื อ กพั ฒ นาเพี ย งส ว นใดส ว นหนึ่ ง แต ทุ ก ส ว นมี ความสํ า คั ญ เท า เที ย มกั น หมด ไม ว า จะเป น หลั ก สู ต ร วัตถุประสงค กิจกรรม วิธีการสอน สื่อ อุปกรณ และการ ประเมินผล องคความรูประเภทใดที่ควรไดรับการพัฒนาและ สามารถพั ฒ นาได อ ย า งต อ เนื่ อ งกั บ เทคโนโลยี องค ค วามรู ประเภทใดที่ผูเรียนใหความสนใจและกอใหเกิดประโยชนแก ผูเรียนอยางแทจริงอีกทั้งสอดคลองตอความเปลี่ยนแปลงทาง สภาพเศรษฐกิจ สั งคม ประเพณี วัฒนธรรม และการเมือง เทคโนโลยี ค อมพิ ว เตอร เปรี ย บเสมื อนอุป กรณเ ครื่ อ งมื อ ทาง การศึ ก ษาที่ วงการศิ ล ปศึ ก ษาไทยสามารถศึ ก ษา วิ เ คราะห และเลื อกนํ า มาใช ใ ห เ กิ ด ประโยชน ไ ดอ ย างมากมายต อ การ

พัฒนาการเรียนการสอน ตัวอยางของคุณประโยชนในการนํา คอมพิ ว เตอร ม าใช กั บ วงการศิ ล ปศึ ก ษา ได แ ก การเป น เครื่องมือในการปฏิรูปการศึกษา ที่สามารถใชคอมพิวเตอรมา เป น อุปกรณป ฏิ รูป การเรี ย นการสอนให มี คุ ณ ภาพที่ โ ดดเด น ทันสมัย เขากับความเปลี่ยนแปลงของสังคม เปนเครื่องมือ สร า งสรรค ทั้ ง ด า นผลงานศิ ล ปะจากคอมพิ ว เตอร แ ละ สรางสรรค การสอน เปนเครื่องมือในการวิจัย เปนเครื่องมือใน การพัฒนาหลักสูตร เปนเครื่องมือในการประเมินผล เปน เครื่องมือในการเรียนรูตลอดชีวิต ดวยการศึกษาเพิ่มเติมโดย ผานระบบอินเทอรเน็ต เปนเครื่องมือในการคนหาตนเอง ดวย การชวยใหผูเรียนคนหาแนวทางสรางสรรคผลงาน และ ความ เชี่ ย วชาญเฉพาะด า น จากการค น หาและทดลองการใช โปรแกรมใหมๆ เพื่อชวยเสริมทักษะ เปนเครื่องมือในการ แสดงผลงาน ดวยการเผยแพรผลงานศิลปะผานทางระบบ อิ น เทอร เ น็ ต และเป น เครื่ อ งมื อ ในการเรี ย นรู ก ารแก ป ญ หา (ดวงจิต ดีวิวัฒน. 2547 : 2) จะเห็นไดวาคอมพิวเตอรมีบทบาทตอการเรียนการ สอนศิ ล ปศึ ก ษาในป จ จุ บั น อย า งมาก และอี ก ประเด็ น ที่ จ ะ กล า วถึง คือ การที่ แนวความคิ ด ในการวิ จัย ครั้งนี้ มี ค วาม สอดคลองกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ 9 พุทธศักราช 2545 – 2549 ในแงของการพัฒนาคุณภาพคนให สามารถนําเทคโนโลยีสารสนเทศมาผสมผสานใหเกิ ดความ สมดุ ล ในการยกระดั บ คุ ณ ภาพชี วิ ต และรู เ ท า ทั น การ เปลี่ยนแปลง รวมถึงเรื่องการปรับปรุงหลักสูตรที่ควรมีความ หลากหลาย ยืดหยุน สามารถปรับใหสอดคลองกับสภาพและ ความตองการของทองถิ่น โดยเพิ่มเนื้อหาสาระที่จําเปนตอการ เรี ย นรู เช น เทคโนโลยี ส ารสนเทศ เป น ต น (สํ า นั ก งาน คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ. 2545 : 38, 42) ทําใหเห็นไดชัดเจนวาระบบเทคโนโลยีสมัยใหมมีผล ตอการเรียนการสอนศิลปะเปนอยางมาก เนื่องจากการเรียน การสอนศิลปะนั้นตองพึ่งเทคโนโลยีใหมๆ เพื่อใหเกิดผลงานที่ สรางสรรคเพิ่มมากขึ้นและทันยุค เวลา ที่เปลี่ยนแปลงไปอยาง รวดเร็ว เพื่อศักยภาพของการเรียนรูที่เพิ่มมากขึ้น

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ปจจุบันเทคโนโลยีทางดานสื่อสารโทรคมนาคมและ คอมพิ ว เตอร เ ข า มามี บ ทบาทกั บ หน ว ยงานทั้ ง ภาครั ฐ และ ภาคเอกชนและในการดําเนินชีวิตประจําวันของประชาชนทั่วไป อย า งมาก การเรี ย น การสอนในทศวรรษหน า มี แ นวโน ม เปลี่ยนไป กลาวคือ การเรียนการสอนรายบุคคลจะเขามามี บทบาททางการสอนมากขึ้น โดยการใชคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย (Computer Multimedia Instructional) กําลังเขามามี บทบาททั้งการเรีย นการสอนในหองเรียน และการเรียนการ สอนผานสื่อโทรคมนาคม (ชัยวุฒิ จันมา. 2544 : 36) บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย นับเปนสื่อการเรียน การสอนที่กําลังเปนที่สนใจอยางสูงของครูผูสอน และนักการ ศึกษา เนื่องจากบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียเปนบทเรียนที่ นําเอาคอมพิวเตอรซึ่งปจจุบันมีขีดความสามารถสูง ทั้งในดาน การใชงานในลักษณะสื่อประสม (Multimedia) ดานความเร็ว ในการทํางาน หรือขนาดของความจํา โดยนํามาเปนสื่อในการ นํ า เสนอบทเรี ย นให ไ ด บ ทเรี ย นที่ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ ส ง ผลให ผู เ รี ย นเกิ ด การเรี ย นรู อ ย า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพหากได รั บ การ ออกแบบและพัฒนาตามหลักจิตวิทยาการเรียนรูอยางถูกตอง และเปนระบบ โดยอาศัยศักยภาพขอเดนของคอมพิวเตอรที่มี เหนือสื่ออื่นๆ หรือสื่ออื่นๆ ทําไมได เพื่อชวยในการนําเสนอ บทเรียนไดอยางนาสนใจ เปนรูปธรรมมีความสมจริงใกลเคียง กั บ ของจริ ง มากที่ สุ ด และยั ง ช ว ยให ผู เ รี ย นมี ป ฏิ สั ม พั น ธ กั บ บทเรียนอยางตอเนื่อง ซึ่งสอดคลองกับหลักของการเรียนการ สอนแบบรายบุคคล (Individualized instruction) ที่เนนการ สนองตอบตอความแตกตางระหวางบุคคลและชวยแกปญหา การจัดการเรียนการสอนเปนกลุมใหญอันเปนปญหาสําคัญของ การเรียนการสอนอยางที่เปนอยูในปจจุบันและในอดีตที่ผานมา (พรเทพ เมืองแมน. 2544 : คํานํา) นอกจากนี้ คอมพิวเตอร ยังมีความสามารถในการตอบสนองตอขอมูลผูเรียนปอนเขาไป ไดทันที ซึ่งเปนการเสริมแรงใหผูเรียนสามารถควบคุมการเรียน ของตนเอง รูสึกมีสวนรวมในการเรียนมากกวาปกติ (กิดานันท มลิทอง. 2543 : 268 – 276) รวมถึงสนับสนุนการเรียนการ สอนในการให ท างเลื อ กแก ค รู เ พื่ อ นํ า เสนอข อ มู ล และให ทางเลือกแกนักเรียนในการเรียน การจัดประสบการณเรียนแก

ผูเรียนออน หรือเพื่อปรับแตงสื่อการเรียนใหเหมาะสมกับความ ตองการของผูเรียน ชวยใหผูเรียนไดฝกปฏิบัติเพื่อใหเกิดความ ชํานาญ เทคโนโลยีที่กาวหนาสามารถเพิ่มความซับซอนของ การเรี ย นการสอนใช ง านง า ยและมี คุ ณ ภาพสู ง สุ ด โดยใช ทรัพยากรนอยที่สุด ในสภาพการณและเนื้อหาที่มีความยาว เหมาะสมกั บ วุ ฒิ ภ าวะทางการรั บ รู ข องผู เ รี ย นให ผู เ รี ย นกั บ คอมพิ ว เตอร มี ป ฏิ สั ม พั น ธ กั น มี ส ว นร ว มในกิ จ กรรมอย า ง กระตือรือรน และผูเรียนไดทราบผลแหงการทํากิจกรรมทันที (วัฒนาพร ระงับทุกข. 2544 : 26 – 28) ในกระบวนการเรียนการสอนเพื่อใหผูเรียนเกิดการ เรี ย นรู อ ย างมี ค วามหมายได นั้ นมั ก จะขึ้น อยูกั บกระบวนการ สรางมโนทัศน หรือการจัดกระบวนการทางความคิดที่จะให ผูเรียนไดสามารถมองเห็นถึงความเหมือนและความแตกตาง ของความรู ใ หม แ ละความรู เ ดิ ม ได อ ย า งมี ค วามหมาย (Ausubel.1968) และสําหรับการจัดกระบวนการสอนเพื่อให ผูเรียนเกิดมโนทัศน (Concept) จําเปนตองใชสอนในทุกวิชา และทุกครั้งที่มีการสอนเพื่อใหผูเรียนเกิดความรู ความจําและ ความเขาใจ อันเปนพื้นฐานในการสรางและฝกทักษะตอไป (มาลินี จุฑะรพ. 2537 : 32) บุคคลที่มีพัฒนาการทางการ เรียนรู จะชวยทําใหเกิดมโนทัศนที่ถูกตอง บุคคลใดที่มีมโน ทั ศ น ใ นสิ่ ง ต า งๆ ได ถู ก ต อ งและสมบู ร ณ แ ล ว บุ ค คลนั้ น ก็ สามารถที่ จ ะเรี ย นรู ใ นเรื่ อ งต า งๆ ได อ ย า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ (จําเนียร ชวงโชติ และคณะ. 2515 :48) การที่จะชวยใหผูเรียน เกิดความเขาใจ และเรียนรูไดรวดเร็ว จําเปนที่จะตองมีการ เตรียมโครงสรางของระบบความคิดใหสัมพันธกับการเรียนรูซึ่ง สิ่ง ที่ นํ ามาเตรีย มนี้ เรี ย กว าสิ่ ง ช ว ยสร า งมโนทั ศ น (Ausubel. 1968 : 15) และการใหสิ่งชวยสรางมโนทัศนกอนที่จะเรียนรูใน เนื้อหาที่ตองการสอนนั้น (Advance organizers) ก็เปนการ จัดระบบเนื้อหาที่ตองการใหผูเรียนไดเรียนรูออกเปนหมวดหมู หรือเปนหลักการกวางๆ กอนที่จะเรียนความรูใหม หรือเปน การสรางความคิดรวบยอดกอนที่จะเรียนเนื้อหานั้นๆ เพื่อที่จะ สรางการเชื่อมโยงระหวางสิ่งที่เรียนรูมาแลวกับความคิดรวบ ยอดกอนที่จะไดเรียนรูในเนื้อหาตางๆ ออซูเบล (พรรณี ช. เจนจิต. 2538; อางอิงจาก Ausubel. 1968) และการนําสิ่งชวยสราง

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

มโนทัศนมาใชรวมกับการใชสื่อการสอนประเภทตางๆ เพื่อเปน การพัฒนาโครงสรางความคิดใหเ ชื่อมโยงกับการเรียนรูของ ผู เ รี ย น เกี่ ย วกั บ เรื่ อ งที่ จ ะเรี ย นจนเกิ ด ความพร อ มที่ จ ะมี ปฏิสัมพันธกับมโนทัศนในเรื่องนั้นๆ จากหลักการนี้จะเห็นวา สิ่งชวยสรางมโนทัศนนี้เปนสิ่งที่สงผลตอการเรียนรูไดอยางมาก เมื่อใชรวมกับสื่อประเภทตางๆ (Ausubel. 1968) เพราะฉะนั้น การจัดการเรียนการสอนที่มีการใชสิ่งชวยสรางมโนทัศนดวยจะ สงผลตอการเรียนรูของนักเรียนเปนอยางมาก ดั ง นั้ น ผู วิ จั ย จึ ง มี ค วามประสงค นํ า คอมพิ ว เตอร มัลติมีเดียมาใชในการแกปญหาและนําหลักการสรางมโนทัศน มาใช ใ นการแก ไ ขป ญ หาการเรี ย นการสอนวิช าทั ศ นศิ ล ป ใ ห ดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพ สมมติฐานของการวิจัย 1. นักเรียนที่เรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ที่สรางมโนทัศนกอนการเรียนมีผลการเรียนรูกอนและหลังเรียน แตกตางกัน 2. ความพึงพอใจในการเรียนของนักเรียนที่เรียนดวย บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่สราง มโนทัศนอยูในระดับมาก ผลการวิจัย วิธีดําเนินการและผลการวิจยั 1. การหาประสิ ท ธิ ภ าพบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มัลติมีเดีย

1.1 พั ฒ นาบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร ช ว ยสอน และนําไปใหผูเชี่ยวชาญดาน เนื้อหา และผูเชี่ยวชาญดาน เทคโนโลยีการศึกษา ดานละ 3 คนตรวจประเมินผล 1.2 นําบทเรียนคอมพิ วเตอร มัลติมี เดียที่สราง ขึ้น ไปพัฒนาตามขั้นตอนโดยจะไปทดลองกับกลุมตัวอยาง 3 ครั้ง (1) การทดลองครั้งที่ 1 ทดลอง รายบุคคล ซึ่งเปนการทดลองกับกลุมตัวอยาง จํานวน 3 คน จากการสังเกต และสอบถาม เพื่อหาขอบกพรองตางๆ จากการ ใชบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย (2) การทดลองครั้งที่ 2 ซึ่งเปนการ ทดลองกับกลุมตั วอยางจํานวน 15 คน เพื่อหาแนวโน ม ประสิทธิภาพบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ตามเกณฑที่ กําหนดไว คือ 85/85 (3) การทดลองครั้งที่ 3 ซึ่งเปนการ ทดลองกับกลุมตัวอยางจํานวน 30 คน เพื่อหาประสิทธิภาพ บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ตามเกณฑที่กําหนดไว คือ 85/85 2. เปรียบเทียบผลการเรียนรูกอนเรียนและหลังเรียน ดวยบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย นําบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียที่มีประสิทธิภาพไดตามเกณฑที่กําหนดไปทดลองกับ กลุมตัวอยางจํานวน 50 คน และใหกลุมตัวอยางทํา แบบสอบถามความพึงพอใจในบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ตารางการเปรียบเทียบ ผลการเรียนรูทางการเรียนระหวางกอนและหลังเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมเี ดียทีส่ ราง มโนทัศนกอ นการเรียน ดังตารางแสดงในแตละเรื่อง เรื่องที่ 1 2 3 รวม

ผลการเรียนรู กอนเรียน หลังเรียน กอนเรียน หลังเรียน กอนเรียน หลังเรียน กอนเรียน หลังเรียน

N 50 50 50 50 50 50 50 50

อภิปรายผล จากการพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย และ นําไปทดลองใชเพื่อ หาประสิทธิภาพ ผลการวิจัยพบวา บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียเรื่องสรางสรรคงานศิลป กลุม สาระศิลปะ วิชาทัศนศิลป มีประสิทธิภาพ เปนไปตามเกณฑที่ กําหนดไว 85/85 ทั้ งนี้น าจะมี สาเหตุมาจากบทเรีย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่สรางขึ้น ไดผานการประเมินความ สมบูรณของเนื้อหาจากผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหา และผานการ ประเมินประสิทธิภาพ ในการใชงานจากผูเชี่ยวชาญดาน มัลติมีเดีย และนอกจากนี้นาจะมาจากบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียนี้ ไดถูกพัฒนาขึ้นตามขั้นตอนการสรางบทเรียน คอมพิวเตอรมัลติมีเดียอยางเปนระบบ โดยไดประยุกต หลัก ทฤษฎีการออกแบบบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียจากหลาย ทฤษฎี เชน ผูวิจัยไดจัดเขียนโครงสราง (Flow Chart) แสดง เสนทางผังของบทเรียน โดยกําหนดรายละเอียดของบทเรียนให ชัดเจนใน บทเรื่องราว (Story board) ซึ่งตรงกับหลักการของ อเลสซีและทรอลลิป (Alessi and Trollip. 1985 อางใน สุข เกษม อุยโต. 2540 : 26) ในขอที่ 5 คือผลิตบทเรียนเปนกรอบ ภาพลงบนกระดาษ และ ขอที่ 6 คือเขียนผังงานของบทเรียน (Flow Chart) และผูวิจัยยังไดพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียตามหลักของรอมิสซอสกี (Romiszowski. 1986 :

M 10.90 13.36 11.06 13.46 4.88 5.58 26.84 32.40

S 1.51 0.98 1.60 0.99 0.82 0.53 2.13 1.66

2.46

1.61

10.74**

2.40

1.55

10.93**

0.70

0.73

6.73**

5.56

2.11

18.62**

271–272) ที่ไ ดแนะนําขั้นตอนในการพัฒนา บทเรียน คอมพิวเตอรมัลติมีเดียไว 7 ขั้นตอน ดังนี้ 1) กําหนดวัตถุประสงค 2) วิเคราะหพฤติกรรมที่ตองการของผูเรียน เพื่อ สรางรูปแบบของบทเรียน 3) ออกแบบบทเรียน 4) สรางบทเรียน 5) เขียนโปรแกรมคอมพิวเตอรที่เหมาะสมกับการเรียน 6) ทดลองใชเพื่อพัฒนาบทเรียน 7) ประเมินผลทั้งทางดานการสอนและเทคนิค คอมพิวเตอร ผูวิจัยไดพัฒนาตามขั้นตอนที่กลาวมาทั้ง 7 ขอ ซึ่ง ไดใหความสําคัญในขั้นการทดลองใช เปนพิเศษอีกดวย ซึ่งอยู ในขั้นตอนที่ 6 ของรอมิสซอสกี เปนเรื่องทดลองใชเพื่อพัฒนา บทเรียน นอกจากนี้ ผูวิจัยไดประยุกตแนวคิดการพัฒนาในขั้นนี้ กับแนวคิดของบอรกและคณะ (Borg , Gall and Morrish. 1988 อางถึงใน ไพโรจน เบาใจ. 2537 : 45–50) ที่ไดกําหนดขั้น การพัฒนาไว โดยมี การทดลองถึง 3 ครั้ง และหลังจากทดลอง ในแตละครั้งจะมีการปรับปรุงแกไข กอนที่จะนําออกใช เพื่อ เผยแพรตอไป

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

จากการทดลองพบวา นักเรียนมีความสนใจและมี ความพึงพอใจกับการเรียนรูในบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เรื่ อ งสร า งสรรค ง านศิ ล ป ซึ่ ง มี ก ารนํ า เสนอเนื้ อ หา ภาพนิ่ ง ภาพเคลื่ อ นไหว ภาพกราฟ ก และเสี ย งบรรยาย เพื่ อ ให นัก เรียนไดศึกษาและเรียนรูไ ดดวยตนเอง นักเรียนสามารถ หยุดดูและดูซ้ํา หรือทบทวนบทเรียนไดอยางอิสระ จากการเปรี ย บเที ย บผลการเรี ยนรูก อนเรีย นและ หลังเรียน พบวานักเรียนที่เรียนจากบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียที่สรางขึ้น มีผลการเรียนรูหลังเรียนสูงกวากอนเรียน ซึ่งเปนไปตาม อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 สมมติฐานที่ตั้งไว ทั้งนี้นาจะมีสาเหตุมาจากนักเรียนที่เรียนดวย บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียไมมีความกดดันในการเรีย น สามารถเรียนรู ไดตามความสามารถของตนเอง มีอิสระในการ เรียน สามารถเรียน หรือศึกษาเนื้อหาซ้ําไดตามที่ตัวเองตองการ และบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียนี้ ยังสามารถสนองตอบตอ ความแตกตางระหวางบุคคลได กลาวคือ นักเรียนแตละคนมี ความสามารถทางการเรียนที่แตกตางกันอยางเชน นักเรียนมี ทั้งเกง กลาง ออน ซึ่งการศึกษาดวยตนเองนั้นจะไมเปนการ จํากัดมากจนเกินไปในการเรียน คือ นักเรียนที่เกงเมื่อเขาใจก็ สามารถเรียนผานไปไดทันที สวนนักเรียนที่เรียนปานกลางอาจ ทําความเขาใจไดในทันทีหรืออาจจะตองทบทวนบทเรียนอีก ครั้งก็สามารถทําได สวนนักเรียนที่เรียนออนนั้นสามารถศึกษา เนื้อหาในบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียซ้ําๆ กี่ครั้งก็ได จึงทํา ใหไมนาเบื่อ ไดตามที่ตัวเองตองการและบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียนี้ ยังสามารถสนองตอบตอความแตกตางระหวาง บุคคลไดเปนอยางดี นอกจากนี้แลวบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ยังเปนสื่อการเรียนที่ใหการเสริมแรง ไดอยางทันทีทันใด และมี ระบบ โดยการใหผลยอนกลับทันที ในลักษณะของภาพ และเสียง

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะทัว่ ไป 1. คอมพิวเตอรมัลติมีเดียเปนสื่อการสอนที่มีทั้ง ภาพ เสียง เนื้อหา แบบทดสอบ และการออกแบบ เปนตน ซึ่ ง สิ่ ง ต า งๆ ที่ ก ล า วมาจํ า เป น อย า งยิ่ ง ที่ ต อ งมี บุ ค ลากร ผู เ ชี่ ย วชาญแต ล ะสาขาร ว มมื อ กั น เพื่ อ พั ฒ นาคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ให มี ประสิท ธิ ภ าพ หากผู ที่ จ ะวิจั ย พั ฒนาเกี่ ย วกั บ คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ทํ า เพี ย งคนเดี ย วก็ ค วรจะศึ ก ษา รายละเอียดดานตางๆ อยางลึกซึ้ง 2. การนําบทเรียนคอมพิวเตอรไปใช ตองตรวจดู ข อ จํ า กั ด หรื อ ข อ ตกลงเบื้ อ งต น ในการใช ใ ห ดี เ นื่ อ งจากหาก นําไปใชไมถูกตองกับระดับการเรียน เนื้อหาวิชา รวมถึงความรู เบื้องตน กอนที่จะใชบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย อาจทําให ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนออกมาไมดี ขอเสนอเพื่อการวิจัย 1. ยังมีเนื้อหาเรื่องอื่น ๆ ในสาขาวิชาทัศนศิลปอีก มาก ที่ควรจะนํามาพัฒนาสรางเปนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เพื่อ ใชเปนสื่อประกอบการ เรียนการสอนตอไป 2. ควรศึกษาวิจัยการใชคอมพิวเตอรมัลติมีเดียวิชาทัศนศิลปใน ลักษณะตาง ๆ เชน เปรียบเทียบการใชบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียรายบุคคล รายกลุม ความคงทนในการเรียนรู เปนตน 3. เนื้อหาวิชาที่นํามาใชในการพัฒนาเปนบทเรียนคอมพิวเตอร เปนสิ่งสําคัญไมนอยไปกวาโปรแกรมตาง ๆ ที่นํามาใชในการ สรางเครื่องมือหรือประสิทธิภาพของเครื่องคอมพิวเตอรที่ใชใน การทดลอง ดังนั้นควรใหความสําคัญกับเนื้อหาความรูที่ผูรับ ควรจะไดรับ โดยระวัง ไมใหมีขอผิดพลาด โดยหาขอมูลจาก เอกสารทางวิชาการตางๆที่ไดรับการยอมรับและเชื่อถือ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม กิดานันท มลิทอง. (2543). เทคโนโลยีการศึกษาและ นวัตกรรม. พิมพครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: อรุณการพิมพ. จําเนียร ชวงโชติ และคณะ. (2515). จิตวิทยาการรับรูและการเรียนรู. กรุงเทพฯ: ประสานมิตรการพิมพ. ชัยวุฒิ จันมา. (2544, มกราคม). บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนระบบมัลติมีเดีย. วารสารกองทุนสงเคราะหการศึกษาเอกชน. 6(57): 36. ดวงจิต ดีวิวัฒน. (2547). ศึกษาความตองการความรู พื้นฐานทางคอมพิวเตอร ในดานเทคโนโลยี สารสนเทศและการ สื่อสารเพื่อการศึกษาของกลุมศิลปะศึกษา ในสถาบันอุดมศึกษา สังกัด สํานักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยีการศึกษา). กรุงเทพฯ:บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. พรเทพ เมืองแมน. (2544). การออกแบบและพัฒนา CAI Multimedia ดวย Authorware. กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น. พรรณี ช.เจนจิต. (2538). จิตวิทยาการเรียนการสอน. พิมพครั้งที่ 4 .กรุงเทพฯ:คอมแพคทพริน้ ท. ไพบูลย เปานิล.(2539). เทคโนโลยีสารสนเทศกับการพัฒนาการศึกษาของหัวหนาฝายของศูนยการศึกษานอกโรงเรียน จังหวัด. กรุงเทพฯ:กรมการศึกษานอกโรงเรียน กระทรวงศึกษา. ไพโรจน เบาใจ. (2537). “บูรณาการทางหลักสูตรของสื่อการสอน” ในเอกสารประกอบการสอน. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. มาลินี จุฑะรพ. (2537). จิตวิทยาการเรียน.กรุงเทพฯ ทิพยวิสุทธิ์. วิชัย บุญเจือ. (2532, มกราคม-มีนาคม). คอมพิวเตอรชวยสอนในประเทศไทยจะไปทางไหนดี. วารสารคณะกรรมการแหงชาติ วาดวยการศึกษาฯ สหประชาชาติ. 21(1): 22-29. วัฒนาพร ระงับทุกข. (2544). เทคนิคและกิจกรรมการ เรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญตามหลักสูตร การศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2544. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟค. สันติ คุณประเสริฐ. (2541). เทคโนโลยี : เครื่องมือในการพัฒนาการเรียนการสอนศิลปศึกษา. การพัฒนาการศึกษา. วารสารครุศาสตร . 27(1): 41-46. สุขเกษม อุยโต. (2540). การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน วิชาประวัติการถายภาพหลักสูตรศิลปภาพถาย. สารนิพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยีการศึกษา) กรุงเทพฯ : บัณฑิต วิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. อัดสําเนา. สํานักงานคณะกรรมการการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ. (2545). กรอบวิสัยทัศนและทิศทางแผนพัฒนาฯฉบับที่ 9. กรุงเทพฯ: สํานักงานฯ. อํารุง จันทวานิช. (2538, ธันวาคม-2539, มกราคม). จะจัดการวิจัยและการศึกษาใหสอดคลองกันอยางไร. ขาวสารวิจัยการศึกษา. 19(2): 30-33. Ausubel, D.P. (1968). The use for advance organizers in the learning and retention of meaning materail.Journal of educational Psychology-A Cognitive View. New York. Kolt, Rinehart and Winton. Borg, Gall and Morrish.(1988).Education Research: introduction. New York: Longman,Inc Romiszowski, A. J.(1986). Developing Auto-Instructional Materials: From Programmed Texts to CAL and Interacting Video. London: Kogan Page.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตรสําหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 สังกัดสํานักงานเขตพืน้ ที่ การศึกษาบุรรี ัมย เขต 2 A DEVELOPMENT OF MATHEMATICAL CONNECTION ABILITY FOR MATHAYOMSUKSA II STUDENTS UNDER THE JURISDICTION OF THE BURIRAM EDUCATIONAL SERVICE AREA II Î จารุวรรณ ทวันเวช 1 ชูศรี วงศรัตนะ2 ประพนธ จายเจริญ3 บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อสรางแบบทดสอบวัด ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรที่มีคุณภาพสําหรับ นั ก เรี ย นชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 2 และเพื่ อ ศึ ก ษาเปรี ย บเที ย บ ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรในแตละดานและ โดยภาพรวมของนั ก เรี ย น จํ า แนกตามเพศและระดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรีย นวิชาคณิ ต ศาสตร กลุม ตัวอยางที่ ใ ชในการวิ จัย มี 2 กลุ ม ได แ ก กลุ ม ที่ ใ ชใ นการพั ฒ นาแบบทดสอบ เป น นัก เรี ย นชั้ น มัธยมศึก ษาปที่ 2 จํานวน 180 คน และกลุมตัวอยางที่ใชใ นการ ทดสอบสมมติฐานเปนนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 โรงเรียนประ โคนชัยพิทยาคม ที่ไดจากการสุมแบบแบงชั้น จํานวน 146 คน

นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาการวัดผลการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

รองศาสตราจารยประจําภาควิชาการวัดผลและวิจัยการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

รองศาสตราจารยประจําโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร (ฝายประถม)

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แบบทดสอบวัดความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร ที่สรางขึ้นมีลักษณะเปนแบบทดสอบแบบเรียงความ และใช เกณฑการตรวจใหคะแนนแบบวิธีวิเคราะห ทําการวิเคราะห ขอมูลโดยใชสถิติรอยละ คาเฉลี่ย สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ การวิเคราะหความแปรปรวนพหุคูณแบบสองทาง (Two-way multivariate analysis of variance) ผลการวิจัยสรุปไดดังนี้ 1.แบบทดสอบวั ด ความสามารถในการเชื่ อ มโยง ภายในวิชาคณิตศาสตร และแบบทดสอบวัดความสามารถใน การเชื่อ มโยงระหวางวิ ชาคณิ ต ศาสตรกั บ วิช าอื่ น มีคุณ ภาพ ดานความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางเทากับ 0.991 และ 0.995 มี คาความยากงายตั้งแต 0.45 ถึง 0.70 มีคาอํานาจจําแนกตั้งแต 0.52 ถึง 0.79 คุณภาพดานความเชื่อมั่นของผูตรวจใหคะแนน เทากับ 0.994 และคุณภาพดานความเชื่อมั่นของแบบทดสอบ ทั้งฉบับคํานวณโดยใชสูตรของเฟลตต - ราชู เทากับ 0.984 2. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 มีความสามารถ ในการเชื่อมโยงภายในวิชาคณิตศาสตรและความสามารถใน การเชื่อมโยงระหวางวิชาคณิตศาสตรกับวิชาอื่น อยูในระดับ ปานกลาง 3. นักเรียนหญิงมีความสามารถในการเชื่อมโยง ภายในวิชาคณิตศาสตรสูงกวานักเรียนชายแตทั้งนักเรียนชาย และนักเรียนหญิงมีความสามารถในการเชื่อมโยงระหวางวิชา คณิตศาสตรกับวิชาอื่นไมแตกตางกัน 4. นักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร สูง มีความสามารถในการเชื่อมโยงภายในวิชาคณิตศาสตร และความสามารถในการเชื่อมโยงระหวางวิชาคณิตศาสตรกับ วิชาอื่นสูงกวานักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรีย นวิชา คณิตศาสตรปานกลางและต่ํา ตามลําดับ 5. ไม พ บปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งเพศกั บ ระดั บ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตรที่มีตอความสามารถ ในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร คําสําคัญ : ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร แบบทดสอบแบบเรียงความ เกณฑการใหคะแนนแบบวิธี วิเคราะห

Abstract This research was aimed to construct mathematical connection ability test for Mathayomsuksa II students and to compare mathematical connection ability of Mathayomsuksa II students according to gender and mathematics achievement level. There are two samples for this research, the first sample consisted of 180 Mathayomsuksa II students for developing test. The second sample consisted of 146 Mathayomsuksa II students in Prakhonchaipittayacom school for testing hypothesis, was selected by stratified random sampling. The instruments for mathematical connection ability test was essay type, scoring by analytical rubric. The researcher analyzed the data with percentage, mean, standard deviation and Two-way Multivariate Analysis of Variance. The results of research were as follow: 1. The mathematical connection ability test in content of the subject and the mathematical connection with other subject test had construct validity 0.991 and 0.995, the difficulty index range from 0.45 to 0.70 discrimination index range from 0.52 to 0.79, the raters reliability was 0.994. The test reliability when calculated by Felt – Raju formula was 0.984. 2. The Mathayomsuksa II students had the mathematical connection ability in content of the subject and the mathematical connection ability with other subject in medium level. 3. The female students had mathematical connection ability in content of the subject higher than male students; but both of students had not different of mathematical connection ability with other subject 4. The student from the high level of mathematics achievement had mathematical connection

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ability in content of the subject and mathematical connection ability with other subject higher than students from the medium and low mathematics achievement level respectively. 5. There was no interaction effect between gender and level of Mathematics achievement on mathematical connection ability. Key Words: Mathematical Connection Ability, Essay type , Scoring Analytical Rubric ความเปนมาของปญหาการวิจัย ทั ก ษ ะ แ ล ะ ก ร ะ บ ว น ก า ร ท า ง ค ณิ ต ศ า ส ต ร (mathematical skills and process) เปนสิ่งที่มีความสําคัญไม น อ ยไปกว า ความรู ห รื อ เนื้ อ หาคณิ ต ศาสตร ที่ ถู ก เน น มาโดย ตลอดตั้ ง แต อ ดี ต จนถึ ง ป จ จุ บั น ทั ก ษะและกระบวนการทาง คณิตศาสตรเปนความสามารถของบุคคลในการที่จะนําความรู ทางคณิตศาสตรไปใชใหเกิดประโยชน จึงเปนเครื่องมือ (tool) ของผูเรียนในการทําใหความรูทางคณิตศาสตรมีความหมาย และมีคุณคามากกวาเปนเพียงวิชาที่ประกอบดวยสัญลักษณ และขั้ น ตอนการแก ป ญ หาในห อ งเรี ย น ความรู แ ละทั ก ษะ กระบวนการทางคณิตศาสตรจึงเปนของคูกันและเปนสิ่งจําเปน สําหรับการแกปญหาในชีวิต (อัมพร มาคนอง. 2547: 94) ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร เปน ทักษะ/กระบวนการทางคณิตศาสตร ที่มีความสําคัญไมนอย กว า ทั ก ษะอื่ น ๆ เป น คุ ณ ลั ก ษณะสํ า คั ญ อี ก ประการหนึ่ ง ของ คณิตศาสตรซึ่งชวยใหคณิตศาสตรไมถูกมองวาเปนอะไรที่ลึกลับ และยั งส งเสริ ม ให ซับซ อน ห างไกลจากการดํ าเนินชีวิต คณิตศาสตรเปนศาสตรที่ทาทาย นาเรียนรู การเชื่อมโยงของ คณิตศาสตรเปนไปไดหลายแบบ ไดแก การเชื่อมโยงกันในตัว ของคณิตศาสตรเอง การเชื่อมโยงคณิตศาสตรกับศาสตรอื่น และการเชื่ อ มโยงคณิ ต ศาสตร กั บ ชี วิ ต ประจํ า วั น เนื่ อ งจาก คณิตศาสตรเปนศาสตรที่มีความตอเนื่องกันเปนลําดับขั้น การ จะเรียนรูเรื่องใดเรื่องหนึ่งมีเรื่องที่ตองเรียนรูมากอนเชน การ เรียนรูเรื่องการคูณตองเรียนรูเรื่องการบวกมากอน ดังนั้นการ เชื่อมโยงความรูเดิมจึงเปนสิ่งสําคัญจําเปน กอปรกับแนวคิดใน

การเรียนรูคณิตศาสตรดวยการสรางความรู จําเปนตองอาศัย ประสบการณเดิมมาเชื่อมโยงเพื่อสรางความรูใหม นอกจากนี้ สาระการเรียนรูที่กําหนดไว ตามหลักสูตรก็ไมไดเปนอิสระจาก กั น การเรี ย นรู เ รื่ อ งต า งๆจะสั ม พั น ธ เ ชื่ อ มโยงสนั บ สนุ น และ สงเสริมซึ่งกันและกัน เชนในการเรียนรูเรขาคณิต ตองใชความรูเรื่อง จํ า นวนและการวั ด (ดวงเดื อ น อ อ นน ว ม. 2547: 26-27) นอกจากนั้นวิชาคณิตศาสตรก็ยังเปนพื้นฐานในการเรียนวิชา ตางๆ ตั้งแตระดับพื้นฐาน ไปจนถึงการเรียนในระดับอุดมศึกษา เช น สาขาวิ ศ วกรรมศาสตร เศรษฐศาสตร วิ ท ยาศาสตร แพทยศาสตร การบริหารธุรกิจ การเงิน การบัญชี ฯลฯ ก็ลวน แตตองใชคณิตศาสตรเปนพื้นฐานทั้งนั้น ซึ่งถาเด็กนักเรียนมี ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรตั้งแตในระดับ อนุบาลหรือประถมศึกษาจะทําใหสามารถเรียนคณิตศาสตร อย า งมี ค วามสุ ข สามารถนํ า คณิ ต ศาสตร ไ ปใช แ ก ป ญหาใน สาขาวิ ช าอื่ น ๆ และเป น พื้ น ฐานในการเรี ย นวิ ช าต า งๆใน ระดับสูงตอไป จากการที่ ผู วิ จั ย มี ป ระสบการณ ใ นการสอนวิ ช า คณิตศาสตร ทําใหเห็นวาถึงแมเนื้อหาของวิชาคณิตศาสตรจะ เกี่ยวของกัน แตเมื่อนักเรียนพบโจทยปญหาที่ตองอาศัยความรู เดิม เด็กกลับแกปญหาไมได ซึ่งสอดคลองกับคํากลาวที่วานักเรียน จํานวนมากไมไดนําความรูคณิตศาสตรจากหองเรียนมาปรับใช กับวิชาอื่นๆ หรือชีวิตจริง หลายครั้งที่ครูวิทยาศาสตรจะตองหัน กลับไปทบทวนคณิตศาสตรที่สอนใหนักเรียน และบอยครั้งเมื่อ เราพบกับปญหาในการทํางาน เราก็ลืมนําคณิตศาสตรที่เรียนมา ใชแกปญหา หรือนึกไมออกวาสิ่งที่เรียนมามีความเกี่ยวของกับ ป ญหานั้ นอย างไร ซึ่ งสาเหตุ หนึ่ งที่ มี เด็ กจํ านวนมากไม เข าใจ คณิ ตศาสตรอย างแทจริ ง เพราะเขามองไม เห็ นความเชื่ อมโยง ระหวางแนวคิดคณิตศาสตรกับสิ่งที่เขามองเห็นหรือจับตองไดนั่นเอง (นภดล กมลวิลาศเสถียร. 2549: 44) จากปญหาและความสําคัญของความสามารถใน การเชื่ อมโยงประกอบกั บ การศึก ษาเอกสารดั ง กล า วข างต น ผูวิจัยจึงสนใจที่จะพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถในการ เชื่ อ มโยงทางคณิตศาสตรซึ่งเป นหนึ่ งในทั กษะกระบวนการทาง คณิ ตศาสตร สํ าหรั บนั กเรี ยนชั้ นมั ธยมศึ กษาป ที่ 2 เพื่ อ ใช เ ป น

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 เครื่องมือในการวัดทักษะกระบวนการทางคณิตศาสตร และผล ที่ไ ดจากการศึกษานี้ จะทําใหทราบถึงความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตรของนักเรียน อีกทั้งยังเปรียบเทียบ ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรระหวางนักเรียน ชายกับนักเรียนหญิง และนักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ทางการ เรี ย นแตกตา งกั น ว าแตกตางกันหรื อ ไม อยางไร เพื่อนํ า สารสนเทศที่ไดไปวางแผนเพื่อเปนแนวทางในการพัฒนาการ จัดการเรียนรู และพัฒนาผูเรียนใหเต็มตามศักยภาพตอไป วัตถุประสงคของการวิจัย 1. เพื่อสรางและหาคุณภาพของแบบทดสอบ วั ด ความสามารถในการเชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร สํ า หรั บ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 2. เพื่อศึกษาความสามารถในการเชื่อมโยง ทางคณิ ต ศาสตร โ ดยรวม และในแต ล ะด า นของนั ก เรี ย นชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 2 3. เพื่ อ เปรี ย บเที ย บความสามารถในการ เชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร โ ดยรวมและในแต ล ะด า นของ นักเรียนจําแนกตามเพศ และระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชา คณิตศาสตร 4. เพื่ อศึ ก ษาผลปฏิ สั ม พั นธ ระหว างเพศกั บ ระดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นวิ ช าคณิ ต ศาสตร ที่ มี ต อ ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรในแตละดาน และโดยภาพรวม สมมติฐานของการวิจัย 1. นั ก เรี ย นที่ มี เ พศและระดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการ เรี ย นวิ ช าคณิ ต ศาสตร แ ตกต า งกั น มี ค วามสามารถในการ เชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร ใ นแต ล ะด า นและโดยภาพรวม แตกตางกัน 2. เพศ และระดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นวิ ช า คณิตศาสตร มีปฏิสัมพันธรวมกันตอความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตรในแตละดานและโดยภาพรวมของ นักเรียน วิธีดําเนินการศึกษาวิจัย ประชากร

ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้เปนนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที่2 ที่กําลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 โรงเรียนประโคนชัยพิทยาคม สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่ การศึก ษาบุ รี รั ม ย เขต 2 จํ า นวน 12 ห อ งเรี ย น รวมนั ก เรี ย น ทั้งสิ้น 541 คน กลุมตัวอยาง กลุมตัวอยางในการพัฒนาแบบทดสอบ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ที่กําลังศึกษา ในภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 โรงเรียนลําปลายมาศ และ โรงเรียนนางรอง จํานวน 180 คน จําแนกเปนนักเรียนโรงเรียน ลําปลายมาศ 90 คน และนักเรียนโรงเรียนนางรอง 90 คน กลุมตัวอยางในการศึกษาและเปรียบเทียบ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ที่กําลังศึกษาใน ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 โรงเรียนประโคนชัยพิทยาคม ซึ่ ง ไดม าจากการสุ ม แบบแบง ชั้ น (stratified random sampling) โดยใช เ พศเป น ชั ้ น ได น ั ก เรี ย น ที ่เ ปน กลุ  ม ตั ว อย า ง จํา นวน 146 คน จําแนกเปนนักเรียนชาย 73 คน นักเรียนหญิง 73 คน ตัวแปรที่ใชในการวิจัย 1. ตัวแปรที่ศึกษาดานคุณภาพของแบบทดสอบวัด ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร ไดแก 1.1 คาความเที่ยงตรง (validity) 1.2 คาความยากงาย (difficulty) 1.3 คาอํานาจจําแนก (discrimination) 1.4 คาความเชื่อมั่น (reliability) 2. ตัวแปรที่ใชในการศึกษาเปรียบเทียบ ไดแก 2.1 ตัวแปรอิสระ คือ 2.1.1 เพศ จําแนกเปน เพศชาย และเพศหญิง 2.1.2 ระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชา คณิตศาสตร จําแนกเปน - ระดับผลสัมฤทธิ์ต่ํา - ระดับผลสัมฤทธิ์ปานกลาง - ระดับผลสัมฤทธิ์สูง

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

2.2 ตั ว แปรตาม คื อ ความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตร จําแนกเปน 2 ดาน 2.2.1 ความสามารถในการเชื่ อ มโยงภายในวิ ช า คณิตศาสตร 2.2.2 ความสามารถในการเชื่อมโยงระหวาง วิชาคณิตศาสตรกับวิชาอื่น เครื่องมือที่ใชในการวิจัย แบบทดสอบวัดความสามารถในการเชื่อมโยงทาง คณิต ศาสตร มีลักษณะเปนแบบทดสอบแบบเรียงความ ขอ คําถามอยูในรูปของสถานการณปญหาทางคณิตศาสตร จํานวน 8 ข อ คะแนนเต็ ม 48 คะแนน มี ก ารตรวจให ค ะแนนโดยวิ ธี วิเคราะห (analytical method) และแบงเกณฑในการให คะแนนความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรทั้งสอง ดาน ออกเปน 3 ประเด็น คือ ความเขาใจสถานการณปญหา การแสดงแนวคิดทางคณิตศาสตร และ การยืนยันหรือคัดคาน ขอสรุป โดยแบบทดสอบมีเกณฑการใหคะแนนเฉพาะเปนราย ขอ (specific rubric) ขอบเขตของเนื้อหาที่ใชในการวิจัย 1.สาระการเรีย นรู ก ลุ ม สาระการเรีย นรู คณิต ศาสตรหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช2544 สาระที่ 1 จํานวนและการดําเนินการ เรื่องอัตราสวนและรอยละ ,จํ า นวนเต็ ม ,สาระที่ 2 การวั ด เรื่ อ งพื้ น ที่ แ ละปริ ม าตร,การ ประมาณคา สาระที่ 5 การวิเคราะหขอมูลและความนาจะเปน เรื่อง แผนภูมิวงกลม และ สาระที่ 6 ทักษะ/กระบวนการทาง คณิตศาสตร 2.สาระการเรี ย นรู ก ลุ ม สาระการเรี ย นรู การงานอาชี พ และเทคโนโลยี ต ามหลั ก สู ต รการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 สาระที่ 1 การดํารงชีวิตและ ครอบครัวกลุม งานบานเรื่องอาหารและโภชนาการ , กลุมงาน เกษตรเรื่องการผลิตพืช และกลุมงานธุรกิจเรื่อง การออมทรัพย 3.สาระการเรียนรูกลุมสาระการเรีย นรูสังคม ศึ ก ษา ศาสนาและวั ฒ นธรรมตามหลั ก สู ต รการศึ ก ษาขั้ น พื้นฐาน พุทธศักราช 2544 สาระที่ 3 เศรษฐศาสตรเรื่องการ เลือกซื้อสินคาและบริการในฐานะผูบริโภค

การวิเคราะหขอมูล 1. วิเคราะหขอมูลโดยการหาสถิติรอยละ , สถิติ พื้นฐาน โดยหาคาเฉลี่ย,คาความเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการ วิเคราะหความแปรปรวนพหุคูณแบบสองทาง (Two - Way MANOVA) สรุปผลการวิจัย 1. แบบทดสอบวัดความสามารถในการเชื่อมโยง ทางคณิตศาสตร มีคุณภาพดังนี้ 1.1 ความเที่ยงตรงเชิงพินิจ (face validity) ของแบบทดสอบวั ด ความสามารถในการเชื่ อ มโยงทาง คณิต ศาสตร มีดัชนีความสอดคลองจากผูเชี่ยวชาญ 5 ทา น เทากับ 1.00 ทุกขอ 1.2 คุณภาพดานความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง (construct validity) ของแบบทดสอบวัดความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตร ดวยการวิเคราะหคาความสอดคลอง ภายใน (internal consistency) ระหว า งคะแนนของ แบบทดสอบวั ด ความสามารถในการเชื่ อ มโยงภายในวิ ช า คณิตศาสตร และความสามารถในการเชื่อมโยงระหวางวิชา คณิ ต ศาสตร กั บ วิช าอื่ น กั บ แบบทดสอบทั้ งฉบั บ มี ค า เท า กั บ 0.991 และ 0.995 ตามลําดับ 1.3 แบบทดสอบวั ด ความสามารถในการ เชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร มี ค าความยากง า ยตั้ ง แต 0.45 0.70 และมีคาอํานาจจําแนกตั้งแต 0.52- 0.79 1.4 คุณภาพดานความเชื่อมั่นของผูตรวจให คะแนน (rater reliability) โดยใชเกณฑการใหคะแนน จาก แบบทดสอบฉบับเดียว ทําการสอบครั้งเดียว มีคาดัชนีความ สอดคลองระหวางผูตรวจใหคะแนน (RAI) ของ แบบทดสอบ จากผู ต รวจ 3 ท า นมี ค า ดั ช นี ค วามสอดคล อ งรายข อ ตั้ ง แต 0.846 ถึง 0.929 มีคาดัชนีความสอดคลองจากผลการตรวจให คะแนนแยกเป น รายด า นตามเกณฑ ก ารให ค ะแนนแบบวิ ธี วิเคราะห เทากับ 0.889 0.932 และ 0.929 ตามลําดับ และมี ดัชนีความสอดคลองทั้งฉบับ เทากับ 0.994

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 1.5 คุ ณ ภาพด า นความเชื่ อ มั่ น ของ แบบทดสอบวัดความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร ทั้งฉบับดวยสูตรของ เฟลตต-ราชู (Feldt - Raju) มีคา 0.984 2. ผลการศึกษาความสามารถในการเชื่อมโยงทาง คณิตศาสตรในแตละดานและโดยภาพรวมของนักเรียน เปน ดังนี้ 2.1 จํานวนนักเรียนที่มีความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตรระดับดีในแตละดาน ไดแก ดานความ เขาใจสถานการณปญหา มีจํานวนสูงที่สุด (รอยละ 49.914) รองลงมาคือดานการแสดงแนวคิดทางคณิตศาสตร (รอยละ 30.480)และด า นการยื น ยั น หรื อ คั ด ค า นข อ สรุ ป (ร อ ยละ 22.260) ตามลําดับ จํานวนนักเรีย นที่มีความสามารถในการเชื่อมโยง ทางคณิตศาสตรอยูในระดับปานกลางในแตละดานมีจํานวน ใกลเคียงกัน คือ ดานการแสดงแนวคิดทางคณิตศาสตร (รอย ละ 52.055)ด า น การยื น ยั น หรื อ คั ด ค า นข อ สรุ ป (ร อ ยละ 50.856) และด า นความเข า ใจสถานการณ ป ญ หา (ร อ ยละ 45.891) ตามลําดับ 2 . 2 นั ก เ รี ย น ชั้ น มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ป ที่ 2 มี ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรในแตละดาน และโดยภาพรวมอยูในระดับปานกลาง 2 . 3 นั ก เ รี ย น ช า ย แ ล ะ นั ก เ รี ย น ห ญิ ง มี ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรในแตละดาน และโดยภาพรวมอยูในระดับปานกลาง 2.3 นักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาคณิตศาสตรกลุมต่ํา มีความสามารถในการเชื่อมโยงทาง คณิต ศาสตร โ ดยแต ล ะด า นและในภาพรวมและอยู ใ นระดั บ ค อ นข า งต่ํ า นั ก เรี ย นที่ มี ร ะดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นวิ ช า คณิตศาสตรกลุมปานกลาง มีความสามารถในการเชื่อมโยง ทางคณิ ต ศาสตรใ นแต ล ะดานและโดยรวม อยู ในระดั บปาน กลาง และ นั ก เรี ย นที่ มี ร ะดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นวิ ช า คณิ ต ศาสตร ก ลุ ม สู ง มี ค วามสามารถในการเชื่ อ มโยงทาง คณิตศาสตรแตละดานและในภาพรวมอยูในระดับคอนขางสูง

3. เปรียบเทียบความสามารถในการเชื่อมโยงทาง คณิตศาสตรในแตละดานและโดยภาพรวมของนักเรียน เปน ดังนี้ 3 . 1 นั ก เ รี ย น ช า ย แ ล ะ นั ก เ รี ย น ห ญิ ง มี ความสามารถในการเชื่อมโยงภายในวิชาคณิตศาสตร และ ความสามารถในการเชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร ใ นภาพรวม แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยนักเรียน หญิงมีความสามารถในการเชื่อมโยงภายในวิชาคณิตศาสตร และความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรโดยรวมสูง กวานัก เรียนชาย แตทั้งนัก เรีย นชายและนั กเรี ยนหญิง มี ความสามารถในการเชื่อมโยงระหวางวิชาคณิตศาสตรกับวิชา อื่นไมแตกตางกัน 3.2 นักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาคณิตศาสตรแตกตางกันมีความสามารถในการเชื่อมโยง ทางคณิ ต ศาสตร แ ตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .01 ทั้ง 2 ดานและโดยภาพรวม โดยนักเรียนที่มีระดับ ผ ล สั ม ฤ ท ธิ์ ทางก ารเรี ย น วิ ช า ค ณิ ต ศ า ส ต ร กลุ ม สู ง มี ความสามารถในการเชื่ อ มโยงภายในวิ ช าคณิ ต ศาสตร ความสามารถในการเชื่อมโยงระหวางวิชาคณิตศาสตรกับวิชา อื่น และความสามารถในการเชื่อ มโยงทางคณิต ศาสตรโ ดย ภาพรวม สูงกวานักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชา คณิตศาสตรกลุมปานกลาง และกลุมต่ําอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 ตามลําดับ 4. ไมพบผลปฏิสัมพันธระหวางเพศกับระดั บ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตรที่มีตอความสามารถ ในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร อภิปรายผล จากการศึกษาวิจัยเรื่องการพัฒนาแบบทดสอบวัด ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรสําหรับนักเรียน ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 2 สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษา บุรีรัมย เขต 2 ในครั้งนี้ ผูวิจัยอภิปรายผลออกเปน 2 ประเด็น ดังนี้ 1. คุณภาพของแบบทดสอบวัดความสามารถใน การเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

1.1 คุณภาพดานความเที่ยงตรงเชิงพินิจ และ ความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง ซึ่งมีคาความเที่ยงตรงสูง คือ 1.00 , 0.991 และ 0.995 นั่นหมายถึงแบบทดสอบและ เกณฑ ก ารตรวจให ค ะแนนที่ ผู วิ จั ย สร า งขึ้ น สามารถวั ด ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรไดจริงตรงตาม วัตถุประสงคในการวิจัย 1.2 แบบทดสอบวัดความสามารถในการ เชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร มี ค าความยากง า ยตั้ ง แต 0.45 0.70 และมีคาอํานาจจําแนกตั้งแต 0.52 - 0.79 ซึ่งถือวาเปน แบบทดสอบที่มีคุณภาพรายขออยูในเกณฑที่ใชได คือคาความ ยากงาย อยูในชวง 0.20 ถึง 0.80 และ คาอํานาจจําแนกมีคา มากกวาหรือเทากับ 0.2 (ลวน สายยศ และอังคณา สายยศ. 2543: 184-185) 1.4 คุณภาพดานความเชื่อมั่นของผูตรวจให คะแนน (rater reliability) โดยใชเกณฑการใหคะแนน จาก แบบทดสอบฉบับเดียว ทําการสอบครั้งเดียว มีคาดัชนีความ สอดคลองระหวางผูตรวจใหคะแนน (RAI) แบบทดสอบทั้งฉบับ เทากับ 0.994 มีคาดัชนีความสอดคลองรายขอ ตั้งแต 0.846 ถึ ง 0.929 จะเห็น ได วา ดั ชนี ค วามสอดคล อ งมี ค า สู ง เข า ใกล 1.00 แสดงว า เกณฑ ก ารตรวจให ค ะแนนแบบวิ ธี วิเ คราะห มี ความเปนปรนัยสูงมาก 1.5 คุ ณ ภาพด า นความเชื่ อมั่ น ของ แบบทดสอบวัดความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร ทั้งฉบับ ดวยสูตรของ เฟลตต-ราชู (Feldt - Raju) มีคา 0.984 ซึ่งคาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบจะมีคาอยูระหวาง 0-1 (สํ า เริ ง บุ ญ เรื อ งรั ต น . 2549 :107) และอย า งน อ ยที่ สุ ด แบบทดสอบควรมีคาความเชื่อมั่นไมต่ํากวา 0.5 (ศิริชัย กาญ จนวาสี.2548: 97) แสดงวาแบบทดสอบมีความเชื่อมั่นของการ วัดสูง เมื่อคาความเชื่อมั่นสูงแสดงวาการทดสอบครั้งนี้มีความ คลาดเคลื่อนนอย ซึ่งบงชี้วาแบบทดสอบวัดความสามารถใน การเชื่อมโยงทางคณิตศาสตรที่ผูวิจัยสรางขึ้นใหผลการสอบวัด เปนที่นาเชื่อถือไดมาก 2. นัก เรีย นชั้นมัธยมศึก ษาปที่ 2มีความสามารถ ในการเชื่อ มโยงทางคณิต ศาสตรใ นแตล ะดา นและโดยภาพ

รวมอยูในระดับปานกลาง ซึ่งถึงแมการเชื่อมโยงถูก เนนมาก ในการเรีย นการสอนปจ จุบัน แตก็ยัง มีสิ่ง ที่ดูเ หมือ นจะเปน ปญ หาในทางปฏิบัติค ือ แนวทางหรือ วิธีก ารในการพัฒ นา ทักษะการเชื่อมโยงในหองเรียนยังไมชัดเจนเทาที่ควร(อัมพร มา คนอง. 2547: 101) เพราะการพัฒนาทักษะและ กระบวนการควบคูไปกับการสอนเนื้อหา ซึ่งถึงแมไมใชเรื่องใหม นัก แตครูก็มักมีปญหาในการวิเคราะหวาลักษณะของผูเรียนที่ มีทักษะนั้นจะเปนอยางไรหรือทําอะไรไดบาง การพัฒนาทักษะ แต ล ะทั ก ษะผ า นเนื้ อ หาเฉพาะใดๆนั้ น ทํ า ได อ ย า งไรและ ลักษณะของกิจกรรมการเรียนรูที่เหมาะกับการพัฒนาแตล ะ ทั ก ษะเป น อย า งไร(สํ า นัก คณิต ศาสตรแ ละคอมพิว เตอร. 2547: 5)ประกอบกับในอดีตที่ผา นมาการจัด การเรีย นการ สอนคณิต ศาสตรมัก เนน ที่ก ารสอนเนื้อ หาหรือ สิ่ง ที่ตองการ ใหผูเรีย นเรีย นรู(what)มากกวา ทัก ษะและกระบวนการหรือ วิธีก ารเรีย นรูวาจะเรีย นอยา งไร (How)จึงจะทําใหสิ่งที่เรีย น มีค วามหมายและมีค ุณ คา (สถาบัน สง เสริม การสอน วิท ยาศาสตรและเทคโนโลยี 2547: 4) ซึ่งการจัด กิจ กรรม การเรียนการสอนของครูในอดีต มีอิทธิพลตอความรู ทักษะ และกระบวนการทางคณิต ศาสตรข องนัก เรีย นในปจ จุบัน เมื่อการจัด การเรีย นการสอนที่ผา นมาเนน เนื้อหาและยึด ครู เปน ศูน ยก ลาง กิจกรรมสว นใหญจ ะมีค รูเ ปน ผูบ อก อธิบ าย ยกตัว อยา งประกอบ และแสดงวิธีทําใหนัก เรีย นดู( จรรยา ภู อุด ม. 2544: 2) ซึ่ง เปน การสอนที่ไ มสง เสริม ใหเ กิด การ เชื่อ มโยงทํา ใหนัก เรีย นมีค วามสามารถในการเชื่อ มโยงทาง คณิตศาสตรอยูในระดับ ปานกลาง 3. ผลการเปรี ย บเที ย บความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตรของนักเรียน เปนดังนี้ 3 . 1 นั ก เ รี ย น ช า ย แ ล ะ นั ก เ รี ย น ห ญิ ง มี ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร ในดานการ เชื่อมโยงภายในวิชาคณิตศาสตรแตกตางกันโดยนักเรียนหญิง มีความสามารถในการเชื่อมโยงภายในวิชาคณิตศาสตรสูงกวา นักเรียนชาย เมื่อเทียบเคียงกับงานวิจัยของนิตยา ธรรมมิกะกุล (2550: 72) พบวานักเรีย นหญิงมีความสามารถในการให เหตุผลทางคณิตศาสตรสูงกวานักเรียนชาย และงานวิจัยของ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 เยาวพร วรรณทิ พ ย (2548:78-79) ที่ พ บว า นั ก เรี ย นหญิ ง มี ความสามารถในการใหเหตุผลและการสื่อสารทางคณิตศาสตร สู ง กว า เพศชาย ซึ่ ง ความสามารถในการให เ หตุ ผ ลและ ความสามารถในการสื่ อ สารทางคณิ ต ศาสตร เ ป น ทั ก ษะ กระบวนทางคณิ ต ศาสตร ซึ่ ง ต อ งอาศั ย ทั ก ษะการคิ ด เช นเดีย วกั บความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิ ต ศาสตร ประกอบกับ เด็ ก หญิ ง ในช ว งวั ย รุ นจะมี อัต ราการพั ฒนาด า น สมองเร็วกวาเด็กชายเล็กนอย (สุชา จันทรเอม. 2542: 44) ซึ่ง อาจสงผลใหนักเรียนหญิงมีความสามารถทางการเรียนสูงกวา เพศชายและเนื่ อ งจากแบบทดสอบเป น แบบทดสอบแบบ เรียงความ มีสถานการณซึ่งเปนขอคําถามที่กําหนดใหคอนขาง ยาว นักเรียนจะตองใชทักษะการคิด ทักษะดานภาษาในดาน การอานและการเขียน ซึ่งผลจากการตรวจใหคะแนน พบวาเพศ หญิ ง เขี ย นตอบได ชั ด เจน มี ค วามตั้ ง ใจในการตอบคํ า ถาม สามารถใชภาษาในการสื่อสาร ถายทอดความรู แนวคิด และ การอธิบาย เหตุผลไดชัดเจนกวาเพศชาย ซึ่งสอดคลองกับที่ อนาตาสซี่ (Anastasi. 1958: 497) ที่ศึกษาความแตกตางดาน ภ า ษ า ร ะ ห ว า ง เ พ ศ ช า ย แ ล ะ ห ญิ ง พ บ ว า เ พ ศ ห ญิ ง มี ความสามารถดานภาษาสูงกวาเพศชายและจากงานวิจัยของ ณัฏฏฐนัฐ เฉลิมสุข (2550: บทคัดยอ )ซึ่งไดเปรียบเทียบการ คิ ด เมต า (metacognition) ซึ่ ง เป น การคิ ด ขั้ น สู ง ที่ เ ป น ความสามารถในการรับรูพิจารณาไตรตรองและประเมินตนเอง เพื่อตัดสินใจเลือกวิธีการแกปญหาและตัดสินใจเลือกคําตอบ ระหวางนักเรียนเพศชายและเพศหญิง พบวา นักเรียนเพศหญิง มีการคิดแบบเมตาสูงกวานักเรียนเพศชาย สวนความสามารถ ดานการเชื่อมโยงระหวางวิชาคณิตศาสตรกับวิชาอื่นซึ่งนักเรียน เพศชายและนักเรียนเพศหญิงไมแตกตางกัน เนื่องจากถึงแม คณิตศาสตรจะสอดแทรกอยูในวิชาอื่นๆ เพราะธรรมชาติของ วิชาคณิตศาสตรเปนพื้นฐานสําหรับการเรียนในวิชาอื่นๆ เชน การเรียนเรื่องอุณหภูมิในวิชาวิทยาศาสตรก็ตองใชความรูเรื่อง อัตราสวนและรอยละแตกิจกรรมการเรียนการสอนโดยทั่วไปใน แต ล ะวิ ช าของครู ผู ส อนจะมุ ง เน น ที่ เ นื้ อ หาสาระวิ ช าหลั ก เฉพาะที่ ต นสอน โดยไม ไ ด ก ระตุ น ให นั ก เรี ย นมองเห็ น ความสั ม พั น ธ ร ะหว า งเนื้ อ หา ประกอบกั บ ครู ส ว นใหญ ที่ มุ ง

วัดผลใหครอบคลุมเนื้อหาตามหลักสูตรทําใหวิธีการวัดผลของ ครูสวนใหญเปนแบบทดสอบเลือกตอบหรือการเขียนตอบแบบ สั้นโดยมิไดใหนักเรียนเขียนแสดงวิธีการ ขั้นตอนและแนวคิดซึ่ง เป นสิ่ง สํา คั ญที่ จะแสดงให นั ก เรีย นเห็น วา มี การเชื่ อมโยงกั น ระหวางความรูที่เปนเนื้อหากับความรูที่เปนขั้นตอนหรือวิธีการ ทํ า งานมากกว า ผลลั พ ธ ที่ ไ ด ทํ า ให นั ก เรี ย นชายและหญิ ง มี ความสามารถในการเชื่อมโยงระหวางวิชาคณิตศาสตรกับวิชา อื่นไมแตกตางกัน 3.2 ระดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นวิ ช า คณิตศาสตร มีผลทําใหนักเรียนมีความสามารถในการเชื่อมโยง ทางคณิ ต ศาสตร แ ตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .01 ทั้ง 2 ดาน โดยนักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนวิชาคณิตศาสตรสูงกวาจะมีความสามารถในการเชื่อมโยง ทั้งรายดานและโดยภาพรวมสูงกวานักเรียนที่มีระดับผลสัมฤทธิ์ ทางการเรี ย นวิ ช าคณิ ต ศาสตร ต่ํ า ซึ่ ง ความสามารถในการ เชื่อมโยงทางคณิตศาสตรทั้งรายดานและโดยภาพรวมสูงขึ้น ตามระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตรจากกลุมต่ํา สู ก ลุ ม ปานกลางและกลุ ม สู ง อย า งชั ด เจนและสู ง ขึ้ น อย า ง สม่ําเสมอ ซึ่งสอดคลองกับงานวิจัยของ ลอวสัน และ ชินนาพ แพน (Lawson; & Chinnappan. 2000: 26-43) ที่พ บวา นักเรียนที่มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงมีการเชื่อมโยงความรูที่ ได เ รี ย นรู อ ย า งมี แ บบแผน มี ร ะบบมากกว า นั ก เรี ย นที่ มี ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นต่ํ า และมี ร ะบบความคิ ด ของการ เชื่ อ มโยงความรู ข อ มู ล ที่ เ กี่ ย วข อ งในการแก ป ญ หาทาง เรขาคณิตที่นําไปสูความสําเร็จไดมากกวา 4. ไมพบปฏิสัมพันธระหวางเพศกับระดับ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตรที่มีตอความสามารถ ในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร แสดงวา ความสามารถในการ เชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร ทั้ งรายดา น และโดยภาพรวมเมื่ อ พิ จ ารณาจากเพศและระดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นวิ ช า คณิ ต ศาสตร ใ นแต ล ะกลุ ม ที่ ศึ ก ษามี ก ารเปลี่ ย นแปลงไปใน ทิศทางเดียวกัน ผลการทดสอบจึงพบวาไมเกิดผลปฏิสัมพันธ กัน ทั้งนี้เพราะความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร นั้นไมไดเกิดจากการสงผลรวมกันระหวางเพศและผลสัมฤทธิ์ ทางการเรีย นวิชาคณิต ศาสตร ซึ่งสอดคลอ งกับงานวิจัย ของ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

เยาวพร วรรณทิพย (2548 :78-79) ที่พบวาเพศกับระดับการ รั บ รู ค วามสามารถของตนเองทางคณิ ต ศาสตร มี ผ ลต อ ความสามารถในการให เ หตุ ผ ลทางคณิ ต ศาสตร แ ละ ความสามารถในการสื่ อ สารทางคณิ ต ศาสตร อ ย า งไม มี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ แ ละจากงานวิ จั ย ของจิ ร าภรณ กุ ณ สิ ท ธิ์ (2541 :74) พบวาการรับรูความสามารถของตนเองในการเรียน คณิต ศาสตรมีค วามสั มพันธกั บผลสัม ฤทธิ์ทางการเรี ยนวิชา คณิตศาสตร นั่นหมายถึง นักเรียนไมวาจะเพศใดที่มีระดับการ รับรูความสามารถของตนเองทางคณิตศาสตรสูงสวนใหญจะมี ผลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรีย นสู ง ด วย ดั ง นั้ น ความสามารถในการ เชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร จึ งไม ไ ด เกิ ด จากการส งผลร วมกั น ระหวางเพศกับระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตร ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะสําหรับการนําผลการวิจัยไปใช 1.1 ครู ดานการวัดและประเมินผลการเรียนรู ครู ควรใช แ บบทดสอบแบบเรี ย งความและเกณฑ ก ารตรวจให คะแนนควบคู ไ ปกั บ เครื่ อ งมื อ การวั ด ผลรู ป แบบอื่ น เพราะ แบบทดสอบอัตนัยเปนเครื่องมือที่เหมาะสมกับการวัดทักษะ กระบวนการทางคณิ ต ศาสตร ข ณะเดี ย วกั น เกณฑ ก ารให คะแนนแบบวิ ธี วิเ คราะห ก็ เ ป น เครื่ องมื อ ที่ใ ช ป ระเมิ นความรู ความสามารถ และแสดงแนวคิดในการไดมาซึ่งคําตอบการของ นักเรียนไดอยางชัดเจน นอกจากนั้นยังแสดงถึงความสามารถ ทางการเขียนซึ่งเปนทักษะทางภาษาทําใหครูเห็นพัฒนาการใน การตอบคําถาม ตลอดจนเห็นความผิดพลาด ขอบกพรอง ใน การตอบคําถามหรือการแสดงแนวคิดของเด็กซึ่งจะไดชวยใหครู วางแผนในการพัฒนาผูเรียนใหเต็มตามศักยภาพ อีกทั้งยังชวย ใหนักเรียนทราบขอบกพรองของตนเองสามารถปรับปรุงการ ทํางานของตนไดตลอดเวลา ดานการสอน ผลจากการวิจัยพบวานักเรียน ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 2 มี ค วามสามารถในการเชื่ อ มโยงทาง คณิ ต ศาสตร ป านกลาง โดยที่ นั ก เรี ย นที่ มี ร ะดั บ ผลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรี ย นวิ ช าคณิ ต ศาสตร ต่ํ า จะมี ค วามสามารถในการ เชื่ อ มโยงอยู ใ นระดั บ ค อ นข า งต่ํ า ดั ง นั้ น ครู ค วรวางแผนการ จัดการเรียนการสอนที่เนนการเชื่อมโยงในทุกโอกาสที่เปนไปได เพื่อใหนักเรียนมองเห็นความสัมพันธของเนื้อหาคณิตศาสตร และความสัมพันธระหวางแนวคิดทางคณิตศาสตรกับศาสตร อื่นๆโดยการใชคําถามหรือสถานการณที่สามารถเกิดขึ้นไดจริง

เพื่ อ กระตุ น และดึ ง ดู ด ความสนใจของนั ก เรี ย นและควรเป น สถานการณสงเสริมใหผูเรียนประยุกตความรูทางคณิตศาสตร เพื่อเชื่อมโยงในการแกปญหาซึ่งจะชวยใหนักเรียนเขาใจเนื้อหา คณิ ต ศาสตร ที่ เรี ย นได ง า ยขึ้ น ส งผลให นั ก เรีย นมี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรี ย นวิ ช าคณิ ต ศาสตร สู ง ขึ้ น และมองเห็ น ว า คณิตศาสตรเปนวิชาที่มีคุณคาสามารถนําไปใชประโยชนใน ชีวิตจริงได ผลการวิ เ คราะห ก ารตอบคํ า ถามถึ ง แม นักเรียนสวนใหญจะมีความเขาใจโจทยสถานการณปญหา แต ก็ยังไมสามารถเขียนสื่อแสดงแนวคิดทางคณิตศาสตรในการหา คํ า ตอบพร อ มทั้ ง สรุ ป หรื อ ยื น ยั น คํ า ตอบที่ ไ ด อ ย า งสมบู ร ณ ดั ง นั้ น การจั ด การเรี ย นการสอนในห อ งเรี ย น ครู ค วรฝ ก ให นักเรียนถายทอดความรูความเขาใจ แนวคิดทางคณิตศาสตร หรือกระบวนการคิดของตนใหผูอื่นรับรูผานทางการพูด และ การเขีย นอย างมี ระบบ เพราะจะทําใหเด็ กคุน เคยกับการคิ ด การให เ หตุ ผ ลและการแสดงแนวคิ ด ในการแก ป ญ หาทาง คณิ ต ศาสตร สามารถเขี ย นแสดงความรู ความคิ ด ที่ ต นมี ไ ด อยางมีประสิทธิภาพ 1.2 ผูปกครอง ควรใส ใ จ สอนวิ ธี ก ารนํ า คณิ ต ศาสตร ม า เชื่อมโยงใหสามารถใชไดจริงตั้งแตวัยเยาว โดยประยุกตการใช งานทั่วไปในชีวิตประจําวัน เชน การดูเวลาจากนาฬิกา ใหเงิน ไปซื้ อขนม หรือ เวลาไปซื้อของที่ รานคา เพื่ อใหเ ชื่อ มโยงกั บ เนื้อหาคณิตศาสตร 2. ขอเสนอแนะสําหรับการวิจัยครั้งตอไป 2.1 ควรศึกษาความสามารถในการเชื่อมโยง กับกลุมตัวอยางในระดับอื่นๆ 2.2 ควรสร า งเครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวั ด ความสามารถในการเชื่อมโยงทางคณิตศาสตร รูปแบบอื่นซึ่ง สามารถประเมินความสามารถตามสภาพจริงของนักเรียนได เชน แบบสังเกต แบบสัมภาษณ หรือพอรตโฟลิโอ 2.3 ควรมี ก ารศึก ษาป จ จั ย อื่ น ๆ ที่ส งผลต อ เช น ความสามารถในการเชื่ อ มโยงทางคณิ ต ศาสตร ความสามารถในการอาน ความถนัดทางภาษา ความถนัดทาง ตัวเลข การรับรูความสามารถของตนเองทางคณิตศาสตร และ พฤติกรรมการพัฒนานักเรียนของครู เพื่อวางแผนในการพัฒนา นั ก เรี ย นให มี ค วามรู ค วามสามารถเต็ ม ตามศั ก ยภาพ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม จิราภรณ กุณสิทธิ์. (2541). การทํานายผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาคณิตศาสตรดวยตัวแปรดานการกํากับตนเองใน การเรียน การรับรูความสามารถของตนเองทางคณิตศาสตร ทัศนคติตอวิชาคณิตศาสตร และแรงจูงใจใฝ สัมฤทธิ์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ในกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ ค.ม.(จิตวิทยาการศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ถายเอกสาร ณัฏฏฐนัฐ เฉลิมสุข. (2550). การสรางแบบวัดการคิดแบบเมตา(METACOGNITTION) ของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 : กรณีศึกษา จังหวัดสระบุรี. ปริญญานิพนธ กศ.ม.(การวัดผลการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ดวงเดือน ออนนวม. (2547). จากสาระและมาตรฐานการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตรในหลักสูตรการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 เรื่องการวัด สูการจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียน. ในประมวลบทความหลักการ และแนวทางการจัดการเรียนรูกลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร. กรุงเทพฯ: บพิธการพิมพ. นภดล กมลวิลาศเสถียร. (2549). เทคนิคชวยใหลูกเกงคณิตศาสตร. กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น. นิตยา ธรรมมิกะกุล. (2550). พัฒนาการความสามารถในการใหเหตุผลทางคณิตศาสตรของนักเรียนชวงชั้นที่ 2 ที่มีระดับการรับรูความสามารถของตนเองดานคณิตศาสตรตางกัน ของโรงเรียนในกลุม ศรีนครินทร กรุงเทพมหานคร. ปริญญานิพนธ กศ.ม.(การวิจัยและสถิติทางการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. เยาวพร วรรณทิพย. (2548). ความสามารถในการใหเหตุผลและการสื่อสารทางคณิตศาสตร ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ที่มีระดับการรับรูความสามารถของตนเองทางคณิตศาสตรแตกตางกันของ นักเรียนโรงเรียนสามเสนวิทยาลัย กรุงเทพมหานคร.ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การวัดผลการศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ลวน สายยศ; และ อังคณา สายยศ.(2543). เทคนิคการวัดผลการเรียนรู. พิมพครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน. ศิริชัย กาญจนวาสี. (2548) . ทฤษฎีการทดสอบแบบดั้งเดิม. พิมพครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. สงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี,สถาบัน. (2547). สาระที่ควรเพิ่มและลดและขอคิดการจัดกิจกรรมคณิตศาสตร ในยุคปฏิรูป.กรุงเทพฯ: สํานักคณิตศาสตรและคอมพิวเตอร, สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. สําเริง บุญเรืองรัตน. (2549). ความเชื่อมั่น. ใน สารานุกรมศึกษาศาสตรฉบับรวมเลมเฉพาะเรื่อง อันดับที่ 3 การวัดผลและ ประเมินการศึกษา. หนา 107 สุชา จันทเอม. (2542). จิตวิทยาพัฒนาการ. พิมพครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. อัมพร มาคนอง. (2547). การพัฒนาทักษะและกระบวนการทางคณิตศาสตร ในประมวลบทความหลักการ และแนวทางการจัดการเรียนรูกลุมสาระการเรียนรูคณิตศาสตร.กรุงเทพฯ: บพิธการพิมพ. Anastasi, Anne. (1982). Psychological Testing. Fifth Editor. New York: Macmillan. Lawson,Michael J.; & Mohan Chinnappan. (2000, January). Knowledge Connectedness in Geometry Problem Solvin . Journal for Research in Mathematics Education. 31(1): 26-43.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

เปรียบเทียบผลของการใชบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดีย ทีม่ ีสถานการณจําลองประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ที่มีตอผลสัมฤทธิท์ างการ เรียนกับการสอนปกติ สําหรับนักเรียนชวงชัน้ ที่ 3 A COMPARISION OF SIMULATION COMPUTER MULTIMEDIA INSTRUCTION AND TRADITIONAL IN ORDER TO FIND OUT THE THIRD LEVEL STUDENTS LEARNING ACHIEVEMENT ON SELF – SUFFICIENT ECONOMY Î ลัลนลลิต สืบประดิษฐ 1 ดร.ฤทธิชัย ออนมิ่ง 2 จิราภรณ บุญสง 3 บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี วั ต ถุ ป ระสงค เ พื่ อ พั ฒ นาบทเรี ย น คอมพิว เตอร มั ล ติ มี เ ดีย ที่ มี ส ถานการณจํ าลองประกอบบทเรี ย น เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 และ เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนจากบทเรียน คอมพิว เตอร มั ล ติ มี เ ดีย ที่ มี ส ถานการณจํ าลองประกอบบทเรี ย น เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง กับการสอนปกติ กลุมตัวอยางที่ใชในการ วิจัยเปนนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที่ 1 จากโรงเรียนสุรศักดิ์ม นตรี จํ า นวน 148 คน โดยแบ ง เป น กลุ ม ที่ ใ ช ใ นการหาประสิ ท ธิ ภ าพ บทเรียน จํานวน 48 คน และกลุมที่ใชในการทดลองเพื่อเปรียบเทียบ

นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวโิ รฒ ผูชว ยศาสตราจารยประจําภาควิชาเทคโนโลยีทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 ผูชว ยศาสตราจารย , ขาราชการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ตัวแปร จํานวน 100 คน แบงเปน 2 กลุม คือ กลุมทดลอง 50 คน และกลุ ม ควบคุ ม 50 คน เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย คื อ บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี ส ถานการณ จํ า ลอง ประกอบบทเรี ย น เรื่ อ ง เศรษฐกิ จ พอเพี ย ง แบบทดสอบวั ด ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรีย น และแบบประเมิ นคุ ณ ภาพบทเรีย น สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล คือ รอยละ คาเฉลี่ย และ t-test ผลการวิจัยพบวา 1. บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ พั ฒ นาขึ้ น มี คุณภาพทั้งในดานเนื้อหา และดานเทคโนโลยีทางการศึกษา ระดับดีมาก และมีประสิทธิภาพ 87.74/87.47 2. ผลสัม ฤทธิ์ทางการเรีย นของนัก เรีย นที่เ รีย นดวย บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี ส ถานการณ จํ า ลอง ประกอบบทเรียนกับการสอนปกติ แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ .01 โดยนั ก เรี ย นที่ เ รี ย นจากบทเรี ย น คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี ส ถานการณ จํ า ลองประกอบ บทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูง กวานักเรียนที่เรียนจากการสอนปกติ Abstract This research aimed to develop instructional multimedia computer that has integrated the cases simulation into each lesson along with the learning path regarding the subject of “Self - Sufficient Economy”, based on a 85/85 criterion, and to compare students’ learning achievement through the instructional multimedia computer with a traditional teaching. The samples are 148 Mathayom 1 students at Surasakmontri school. They were divided into 2 groups: first group is consisted of 48 students for finding out learning efficiency. Another 100 were divided equally into 2 groups: experimental group and control group. The research instructions consisted of the simulation computer multimedia instruction on Self-Sufficient Economy learning achievement test, and quality

assessment forms. Statistics used for analysis of the data were percentage. Arithmetic mean and t-test The results of this research revealed as follows: 1. The developed instructional multimedia computer has reached an excellent quality and has an efficiency of 87-74/87.47. 2. The learning achievement of student learning through the instructional multimedia computer has higher than students learning through the traditional teaching at .01 level of significant difference. ความสําคัญ นั บ ตั้ ง แต ป ระเทศไทยประกาศใช แ ผนพั ฒ นา เศรษฐกิ จ และสั ง คมแหงชาติ ฉ บับ ที่ 1 เมื่ อป พ.ศ.2504 ยุทธศาสตรการพัฒนาประเทศไดมุงเนนพัฒนาอุตสาหกรรม และการผลิ ต เพื่ อ การส ง ออกเป น หลั ก อย า งไรก็ ดี ก าร เจริญ เติ บ โตรุ ดหนา ทางเศรษฐกิ จ โดยรวมของประเทศ และ ความเจริญกาวหนาทางวัตถุที่มีมากขึ้นไมไดหมายความวา คน ไทยและสังคมไทยจะมีความสมบูรณพูนสุข หรือมีคุณภาพชีวิต ที่ดีอยางทั่วถึง หากแตวัฒนธรรมและวิถีชีวิตที่ดีงาม และความ เรียบงายของสังคมไทย เริ่มเปลี่ยนไปพรอมกับความเสื่อมโทรม ของทรั พ ยากรธรรมชาติ และความไม มั่ น คงของสถาบั น ครอบครัว ชุมชนและสังคม ทําใหการพัฒนาขาดความสมดุล ดังที่ วงศกร ภูทอง และอลงกต ศรีเสน (ม.ป.ป.: 161 ) กลาววา เศรษฐกิจดี สังคมมีปญหา การพัฒนาไมยั่งยืน ประเทศไทยจึ ง ตกอยู ภ ายใต ก ระแสโลกาภิ วั ต น (Globalization) ซึ่งเปนตัวแปรสําคัญที่ทําใหคนไทยหลงกระแส เกิดคานิยมใหม ใชจายอยางฟุมเฟอย (เอกชัย อินทศร. 2543: 105) สงผลใหสังคมไทยตกอยูในกระแสวัตถุนิยมและบริโภค นิ ย ม เป น สาเหตุ ที่ ทํ าให เ กิ ด วิ ก ฤตเศรษฐกิ จรุ น แรง อั น เนื่องมาจากความลมเหลวของการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม จากฐานคิดแหงทุนนิยม (อารีย เชื้อเมืองพาน. 2544: 55) ประกอบกับคนไทยจํานวนไมนอยขาดความสามารถในการ กลั่นกรอง และเลือกใชประโยชนจากวัฒนธรรมตางชาติ ที่เขา มาพรอมกับเทคโนโลยีสารสนเทศ และสื่อบันเทิงตางๆ อยางไม

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

รูเทาทันและไมมีเหตุผล จึงนําไปสูการครอบงําทางวัฒนธรรม และเรงพฤติกรรมบริโภคนิยมใหเกิดขึ้น โดยเฉพาะอยางยิ่งใน กลุ ม คนรุ น ใหม จึ ง ส ง ผลให ส ภาพวิ ถี ชี วิ ต ในสั ง คมไทย เปลี่ ย นแปลงไปอย า งรวดเร็ ว เกิ ด ป ญหาศีล ธรรมเสื่อม และ ปญหาทางสังคมตางๆ ติดตามมา (สุวัฒน ชางเหล็ก. 2544: 82) ซึ่งปญหาดังกลาวมีเด็กและเยาวชนเปนกลุมเสี่ยงที่สําคัญ ดังที่ปรากฏขาวทางสื่อตางๆ ที่เยาวชนจํานวนมากมีสวน เกี่ยวของกับอาชญากรรม ยาเสพติด และการคาประเวณี อัน เปนผลสืบเนื่องมาจากตองการตอบสนองความตองการสิ่งของ ฟุมเฟอย ทําใหเยาวชนไมสนใจการเรียน คิดแตจะหาความสุข เพื่อสนองความตองการของตนเอง ขาดสติในการใชชีวิต หนักไม เอาเบาไมสู ซึ่งเปนจุดเริ่มตนในการทําลายชาติในระยะยาว ปญ หาทั้ ง ปวงที่ ไ ดก ล า วมาข า งตน สามารถแก ไ ข ดวยการนอมนํากระแสพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระ เจาอยูหัว เรื่องความพอเพียง ซึ่งเปนปรัชญาในการดําเนินชีวิต ที่ทรงพระราชทานแกปวงชนชาวไทยไววา “... คนเราถาพอในความตองการ ก็มีความโลภ นอย เมื่อมีความโลภนอย ก็เบียดเบียนคนอื่นนอย ถาทุก ประเทศมีความคิด – อันนี้ไมใชเศรษฐกิจ - มีความคิดวาทํา อะไรตองพอเพียง หมายความวา พอประมาณ ไมสุดโตง ไม โลภอยางมาก คนเราก็อยูเปนสุข พอเพียงนี้อาจจะมีของ หรูหราก็ได แตวาตองไมเบียดเบียนคนอื่น ตองใหพอประมาณ ตามอัตภาพ พูดจาก็พอเพียง ทําอะไรก็พอเพียง ปฏิบัติตนก็ พอเพียง...” (สํานักราชเลขาธิการ. 2542: ปกหลัง) ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เปนปรัชญาที่ชี้ใหเห็นถึง แนวทางการดํ า รงอยู แ ละปฏิ บั ติ ต นของประชาชนทุ ก ระดั บ ตั้ ง แต ร ะดั บ ครอบครั ว ระดั บ ชุ ม ชน ถึ ง ระดั บ รั ฐ จึ ง มี ค วาม จําเปนอยางยิ่งที่จะตองมีการปลูกฝงคานิยมในเรื่องของความ พอเพียงใหแกบุคลากรทุกระดับของประเทศโดยเฉพาะอยางยิ่ง เยาวชน ใหมีคานิยมในเรื่องของความเพียร ความอดทน ความ ประหยั ด อดออม ความรอบคอบ และมี ส ติ ป ญ ญาที่ พ ร อ ม รองรับการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว ทั้งทางดานวัตถุ สังคม สิ่งแวดลอม และวัฒนธรรมจากโลกภายนอก เพื่อเปนภูมิคุมกัน ในการดํารงชีวิตในอนาคต

ถึ ง แม ว า ในป จ จุ บั น จะมี ก ารกล า วถึ ง เศรษฐกิ จ พอเพี ย งเป น วงกว า ง แต ค วามเข า ใจในเรื่ อ งของเศรษฐกิ จ พอเพียงนั้นยังคลาดเคลื่อนและไมถูกตอง ดังที่ ศ.นพ.เกษม วั ฒ นชั ย องคมนตรี ได แ สดงปาฐกถาพิ เศษ เรื่ อ ง เศรษฐกิ จ พอเพีย งกับการศึก ษา วาหลัก คิดตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงมีประโยชนสําหรับทุกคนที่จะใชเปนหลักในการดําเนิน ชีวิ ต ทั้งครู นั ก เรี ยน นัก ศึก ษา เยาวชน และประชาชนทั่ว ไป หากทุกคนมีความเขาใจและนําไปใชกับตนเอง จะทําใหการ ดําเนิ นชีวิ ตดี ขึ้น (ชี้ ปรั ชญา “พอเพีย ง” ภู มิคุ มกั นความเสี่ ย ง “หมอเกษม” รุกปลูกฝงนักเรียนทั่วประเทศ สกัดปญหาเด็กไทย หยิบโหยง. 2550: 15) การใชสื่อการเรียนการสอนในการถายทอดเรื่องราว เกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง จึงมีความจําเปนอยางยิ่ง เนื่องจาก ปรั ชญาเศรษฐกิ จ พอเพี ยงนั้ น มุ ง ส ง เสริ ม ให ผู เรีย น เป น ผู ที่ มี คุณธรรม จริยธรรม ปลูกฝงคานิยม ตลอดจนดํารงชีวิตอยางมี ดุลยภาพดวยการประยุกตใชปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง การนําบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียมาใชในการ จัดการเรียนการสอน จึงเปนอีกทางเลือกหนึ่งในการถายทอด ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปยังผูเรียน เนื่องจากเปนบทเรียน คอมพิวเตอรที่มีขีดความสามารถสูง ทั้งในดานการใชงานใน ลั ก ษณะสื่ อ หลายมิ ติ (Multimedia) ถ า ยทอดความรู อ ย า งมี ขั้ น ตอนที่ ห มาะสมสํ า หรั บ การเรี ย นรู มี ก ารโต ต อบซึ่ ง จะไม แตกต า งจากกระบวนการเรี ย นรูใ นห อ งเรี ย น (มาโนชย ไชย สวัสดิ์. 2540: 25) สงผลใหนักเรียนสามารถเรียนดวยตนเอง ตามระดับความสามารถ และจังหวะในการเรียนรูของแตละคน (พรวุฒิ คําแกว. 2546: 2) บทเรีย นคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย แบบสถานการณ จําลอง (Simulation) เปนรูปแบบหนึ่งของบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดีย เปนการยอสภาวะบางอยางใหเล็กลง เพื่อใหผูเรียน ได ศึ ก ษาจากสถานการณ จํ า ลองในคอมพิ ว เตอร สามารถ นํามาใชในการสอนทักษะตางๆ ไดอยางกวางขวาง (ถนอมพร เลาหจรัสแสง. 2541: 158) เปนวิธีการเลียนแบบหรือสราง สถานการณเพื่อทดแทนสภาพจริงในชีวิตประจําวัน เปนการจูง ใจใหผูเรียนเกิดการเรียนรู โดยมีสวนเขาไปรวมเกี่ยวของ เชน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 การควบคุมเหตุการณ การตัดสินใจ การโตตอบกับสิ่งที่เกิดขึ้น ในสถานการณจําลองได โดยที่ ในชี วิต จริงผู เรีย นอาจไม สามารถแสดงปฏิกิริยาในสิ่งที่เปนจริงได (Alessi and Trollip. 1985: 161) จากคุณลักษณะที่โดดเดนของบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดีย และบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียแบบสถานการณ จําลอง จึงทําใหผูวิจัยศึกษาผลของการผสมผสานคอมพิวเตอร มัลติมีเดียทั้ง 2 รูปแบบ ดวยการนําสถานการณจําลองมาเปน องคประกอบของบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เพื่อใชในการ ถ า ยทอดเนื้ อ หา เรื่ อ ง เศรษฐกิ จ พอเพี ย ง รวมทั้ ง ศึ ก ษา ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียน โดยเปรียบเทียบระหวาง ผูเรียนที่เรียนจากบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่ผูวิจัยสราง ขึ้น และผูเรียนที่เรียนจากการสอนปกติ วาไมมีความแตกตางกันใช หรือไม ความมุงหมายของงานวิจยั 1. เพื่อพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ที่มี สถานการณจําลองประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 2. เพื่ อ เปรี ย บเที ย บผ ลของก าร ใช บ ทเรี ย น คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี ส ถานการณ จํ า ลองประกอบ บทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กั บ การสอนปกติ สํ า หรั บ นั ก เรี ย นช ว งชั้ น ที่ 3 ระดั บ ชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 1 สมมติฐานการวิจัย ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของนั ก เรี ย นที่ เ รี ย นจาก บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี ส ถานการณ จํ า ลอง ประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง กับการเรียนการสอน ปกติไมแตกตางกัน วิธีดําเนินการวิจัย การวิจัยครั้งนี้ เปนการพัฒนาและหาประสิทธิภาพ และ ทดลองเพื่อเปรียบเทียบตัวแปร ซึ่งมีกระบวนการ 2 ขั้นตอน คือ 1. การพั ฒ นาและหาประสิ ท ธิ ภ าพของบทเรี ย น คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี ส ถานการณ จํ า ลองประกอบ บทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ดังนี้

1.1 ผูวิจัยไดนําบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่สราง ขึ้นไปใหผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหา จํานวน 3 ทาน และผูเชี่ยวชาญ ดานเทคโนโลยีทางการศึกษา จํานวน 3 ทาน ประเมินคุณภาพ บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย 1.2 การหาประสิทธิภาพของบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียที่มีสถานการณจําลองประกอบบทเรียน โดยทําการ ทดลอง 3 ครั้ง โดยครั้งแรกทดลองเพื่อหาขอบกพรองของ บทเรียนกับนักเรียนจํานวน 3 คน ทําการปรับปรุงแกไข ทดลอง ครั้งที่สองเพื่อหาแนวโนมประสิทธิภาพของบทเรียนกับนักเรียน จํานวน 15 คน เพื่อหาแนวโนมประสิทธิภาพของบทเรียน และ ทดลองครั้งที่ 3 เพื่อหาประสิทธิภาพของบทเรียนกับนักเรียน จํานวน 30 คน พบวาบทเรียนมีประสิทธิภาพ 87.74/87.47 2. การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่มีสถานการณจําลองประกอบ บทเรียน กับการสอนปกติ กับผูเรียนจํานวน 100 คน แบงเปน กลุมทดลอง และกลุมควบคุม กลุมละ 50 คน โดยกําหนดให กลุ ม ทดลองเรี ย นกั บ บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี สถานการณจําลองประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง โดยผูเรียนทําการเรียนเนื้อหาจากบทเรียนประกอบกับกิจกรรม สถานการณจําลอง ซึ่งมีการกําหนดสถานการณที่เกี่ยวของกับ เนื้ อ หา แล ว จึ ง แสดงทางเลื อ กในการแก ไ ขป ญ หา และเมื่ อ ผูเรียนเลือกแนวทางใดจึงแจงผลของการตัดสินใจเลือกใหแก ผูเรียนไดรับทราบ ทั้งนี้ผูเรียนสามารถศึกษาทางเลือกทั้งหมด ได แมจ ะเลื อกแนวทางที่ ถูก ต องแลว ก็ต าม และกลุม ควบคุ ม กําหนดใหเรียนเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงจากการจัดการเรียนการ สอนปกติในหองเรียน ประกอบกับการใชสื่อการเรียนการสอน และจัดกิจกรรมการเรียนการสอนตามแผนการจัด การเรียนรู แล ว จึ ง นํ า ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นที่ ไ ด จ ากทั้ ง สองกลุ ม มา วิเคราะห เพื่อทดสอบสมมติฐาน อภิปรายผล การพั ฒ นาและหาประสิ ท ธิ ภ าพของบทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ที่มีสถานการณจําลองประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 หลั งจาก ดําเนินการสรางและพัฒนาบทเรียนอยางเปนระบบแลว จึงได

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ทําการหาคุณภาพ และประสิทธิภาพของบทเรียน ซึ่งมีผลของ การวิเคราะห ดังนี้ 1. บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่มีสถานการณ จําลองประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพีย ง มีคุณภาพ ดานเนื้อหา และดานเทคโนโลยีทางการศึกษาอยูในระดับดีมาก โดยมีประสิทธิภาพ 87.74/87.47 ซึ่งเปนไปตามเกณฑที่กําหนด คือ 85/85 ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากมีการวางแผนการวิจัยและ พั ฒ นาอย า งเป น ระบบ โดยเริ่ ม จากการวิ เ คราะห ผู เ รี ย น วิ เ คราะห ห ลั ก สู ต ร วิ เ คราะห เ นื้ อ หา กํ า หนดผลการเรี ย นรู ที่ คาดหวั ง ตลอดจนศึ ก ษาหลั ก การและทฤษฎี ที่ เ กี่ ย วข อ ง จากนั้นนําเนื้อหาที่ไดมาเขียนบท (script) เพื่อกําหนดวิธีการ นําเสนอเนื้อหาและเทคนิควิธีการตางๆ นําไปปรึกษาอาจารยที่ ปรึ ก ษา และผู เ ชี่ ย วชาญด า นเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษาและด า น เนื้อหาประเมินคุณภาพ แลวทําการปรับปรุงแกไข จากนั้นนํา บทเรี ย นไปทดลองกั บ กลุ ม ตั ว อย า งจํ า นวน 3 ครั้ ง เพื่ อ หา ประสิ ทธิภ าพ และทํ าการปรั บ ปรุ งแก ไ ขหลั ง จากดํ า เนิ น การ ทดลองในแต ละครั้ง ซึ่งเปนไปตามขั้นตอนกระบวนการวิจั ย และพัฒนา 2. ผูวิจัยยังไดแบงเนื้อหาออกเปนหนวยยอย ซึ่งทํา ใหงายตอการเรียน และนักเรียนจะไมรูสึกวาเนื้อหานั้นยุงยาก ซับซอน ทําใหนักเรียนมีกําลังใจในการเรียนมากขึ้น สงเสริม การเรี ย นรู ใ ห กั บ นั ก เรี ย นได เ รี ย นรู ดี ขึ้ น เร็ ว ขึ้ น และเป น การ พั ฒ นาศั ก ยภาพของผู เ รี ย น (ปรี ย าพร อารยะวิ ญ ู . 2534: 198) การเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย จึงเปนการ เรียนที่สอดคลองกับทฤษฎีความแตกตางระหวางบุคคล และ สงเสริมใหเกิดการเรียนรูดวยตนเอง เพราะผูเรียนแตละคนมี ความสามารถในการเรี ย นรู แ ตกต า งกั น ดั ง นั้ น บทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดียนี้จึงชวยใหผูเรียนสามารถเรียนรูไดตาม ความถนัด และระดับความสามารถของตนเอง จากการเปรี ย บเที ย บผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของ นั ก เรี ย นที่ เ รี ย นด ว ยบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี สถานการณจําลองประกอบบทเรียน กับการสอนปกติ พบวา ไมเปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว เนื่องจากผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนของนักเรียนทั้ง 2 กลุม แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทาง

สถิติที่ระดับ .01 และเมื่อพิจารณาเปนรายหนวยพบวา ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของนั ก เรี ย นที่ เ รี ย นด ว ยบทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่มีสถานการณจําลองประกอบบทเรียน และนักเรียนที่เรียนจากการจัดการสอนปกติในหนวยที่ 1 และ 2 แตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ที่ ร ะดั บ .01 ส ว นในหน ว ยที่ 3 หนวยที่ 4 และหนวยที่ 5 ไมพบความแตกตาง ของผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียน ซึ่งสามารถอธิบายไดวา 1. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่แตกตางกันในหนวยที่ 1 และ 2 นั้น อาจเนื่องมาจากเนื้อหาทั้ง 2 หนวย เปนเนื้อหาที่ เกี่ย วของกับหลัก การและทฤษฎีของเศรษฐกิ จพอเพี ยง และ เกษตรทฤษฎีใหม ซึ่ งมีลักษณะของเนื้อ หาที่เป นนามธรรมที่ ยากแกการทําความเขาใจ จึงตองอาศัยเทคนิคและวิธีการใน การนําเสนอเนื้อหาที่หลากหลายดังที่ปรากฏในบทเรียนที่ผูวิจัย ไดพัฒนาขึ้น ผูเรียนจึงสามารถทําความเขาใจเนื้อหาดังกลาว ไดงายยิ่งขึ้น สวนเนื้อหาในหนวยที่ 3, 4 และ 5 ไมพบความ แตกต า งของผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นนั้ น อาจเนื่ อ งมาจาก เนื้อหาในหนวยดังกลาว เปนเนื้อหาที่เกี่ยวของกับการดําเนิน ชีวิตประจําวันปกติของผูเรียน ซึ่งเนื้อหาประกอบดวย การออม การประหยัดและการทําบัญชีรายรับ – รายจาย ซึ่งเปนเนื้อหา ในหนวยที่ 3 หนวยที่ 4 การใชเทคโนโลยีอยางมีสติ และหนวย ที่ 5 ขาวสารทันโลก ซึ่งเปนเนื้อหาที่ผูเรียนอาจมีความเขาใจ สามารถพบ และปฏิ บั ติ ใ นชี วิ ต ประจํา วั น ของผูเ รี ย นเองเป น ทุนเดิม ผูเรียนจึงสามารถเรียนรู และทําความเขาใจเนื้อหาใน หนวยดังกลาวได 1. การเรียนดวยบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่มี สถานการณจําลองประกอบบทเรียน ใหประสบการณที่แปลก ใหมแกผูเรียน เนื่องจากมีการนําภาพนิ่ง แอนนิเมชั่น เสียง การ โตตอบกับบทเรียน และการจัดสถานการณจําลอง ผูเรียนจึงใหความ สนใจการเรี ย นด ว ยบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี สถานการณจําลองประกอบบทเรียนเปนอยางดี รวมทั้งผูเรียน สามารถเรียนรูไดตามระดับความสามารถของตนเอง 2. การจัดกิจกรรมในรูปแบบสถานการณจําลอง ประกอบบทเรียน มีสวนชวยใหผูเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สู ง ขึ้ น เนื่ อ งจาก สามารถจํ า ลองสถานการณ ไ ด อ ย า งเป น รูปธรรม สามารถอธิบายผลของแตละทางเลือกที่อยางชัดเจน รวมทั้งยังกระตุนใหผูเรียนคิดวิเคราะหเกี่ยวกับวิธีการที่จะใชใน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 การแก ป ญ หา การตัด สิ น ใจ ไม ก ลั ว ป ญ หาที่ จ ะเกิ ด จากการ ตัดสินใจผิดพลาด และสามารถเรียนรูผลของการตัดสินใจได ทั น ที ซึ่ ง เป น การเป ด โอกาสให ผู เ รี ย นมี ส ว นร ว มในการคิ ด ตัดสินใจในสถานการณตางๆ อยางสม่ําเสมอ เปนการจูงใจให ผูเรียนเกิดการเรียนรู โดยมีสวนเขาไปรวมเกี่ยวของ กับการ ตัดสินใจ การโตตอบกับสิ่งที่เกิดขึ้นในสถานการณจําลองได โดยที่ในชีวิตจริงผูเรียนอาจไมสามารถแสดงปฏิกิริยาในสิ่งที่ เปนจริงได (Alessi and Trollip 1985, 161-171) จึงทําให ผู เ รี ย นสามารถเข า ใจหลั ก ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย งที่ มี ลักษณะเปนนามธรรมไดดียิ่งขึ้น ขอเสนอแนะ จากการเปรี ย บเที ย บผลของการใช บ ทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ที่มีสถานการณจําลองประกอบบทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กับการ สอนปกติ สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 ผูวิจัยมีขอเสนอแนะดังนี้ ขอเสนอแนะทัว่ ไป 1. สถานการณจําลองสามารถกระตุนการเรียนรู ของผูเรียนไดเปนอยางดี รวมทั้งสามารถกระตุนใหผูเรียนคิด วิ เ คราะหเ พื่ อ หาทางแก ป ญหาของสถานการณ นั้ นๆ จึง ควร

พัฒนาใหมีรูปแบบที่ซับซอนยิ่งขึ้นเพื่อกระตุนใหผูเรียนฝกการ คิด วิเคราะหอยางตอเนื่อง 2. ควรมี ก ารส ง เสริ ม และพั ฒ นาบทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดียใหเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากสามารถเปน ทางเลือกสําหรับผูเรียนในการศึกษาหาความรูดวยตนเอง และ ยั ง เป น การฝ ก ฝนให ผู เ รี ย นคุ น เคยกั บ การใช เ ทคโนโลยี เ พื่ อ แสวงหาความรูรูปแบบตางๆ ดวยตนเอง ขอเสนอแนะสําหรับงานวิจยั 1. ควรมี ก ารส ง เสริ ม ให มี ก ารวิ จั ย และพั ฒ นา บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ที่ มี ส ถานการณ จํ า ลอง ประกอบบทเรียนในเนื้อหาอื่นๆ ของกลุมสาระการเรียนรู สังคม ศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมเพื่อเปนทางเลือกในการนําไปใช จัดการเรียนการสอนในเนื้อหานั้นๆ 2. ควรมีการทดสอบกอนเรียน เพื่อจะทราบพื้น ฐานความรูเดิมของผูเรียน และเปนประโยชนในการวิเคราะห ขอมูล 5. ควรศึกษาผลจากการนําความรู จากการใช บทเรี ยนคอมพิ วเตอร มั ลติ มี เดี ย ที่ มี สถานการณ จํ าลองประกอบ บทเรียน เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง ไปใชในชีวิตประจําวันของนักเรียน

บรรณานุกรม ชี้ปรัชญา “พอเพียง” ภูมิคมุ กันความเสีย่ ง “หมอเกษม” รุกปลูกฝงนักเรียนทั่วประเทศ สกัดปญหาเด็กไทยหยิบโหยง. (2550. 1 กุมภาพันธ). ไทยรัฐ. หนา 15 ถนอมพร เลาหจรัสแสง. (2541). คอมพิวเตอรชวยสอน. กรุงเทพฯ: ภาควิชาโสตทัศนศึกษา จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. พรวุฒิ คําแกว. (2546). ผลการใชบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย 3 รูปแบบที่มีตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ความคงทน ในการเรียนรูและเจตคติตอบทเรียนของนักเรียนที่มีตอระดับความสามารถตางกัน 3 ระดับ. ปริญญานิพนธ กศ. ม. (เทคโนโลยีการศึกษา).กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. มาโนชย ชัยสวัสดิ์. (2540, กรกฎาคม - ธันวาคม). แนวทางการพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอรเพื่อชวยในการสอน. วารสาร มฉก.วิชาการ. 1(1): 25 – 28. วงศกร ภูทอง และอลงกต ศรีเสน. (มปป.). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบับที่ 9 (2545-2548). กรุงเทพฯ: อมร การพิมพ.สํานักราชเลขาธิการ. (2542). ตามรอยพระราชปณิธานสูความพอเพียง. กรุงเทพฯ: ตนออ. อารีย เชื้อเมืองพาน, (2544, พฤษภาคม-มิถุนายน).แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ (ฉบับที่ 9). แมโจปริทัศน . 2(3): 55 เอกชัย อินทศร, (2543, มกราคม). เศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดําริ บทความเฉลิมพระเกียรติ รางวัลดีเดนระดับภาค. สะบันงา. 12(1): 105 Alessi, Stephen M.; & Stanley R.Trollip, (1985).Computer-Based instruction. New Jersey: Prentice-Hall, Englewood.

การพัฒนาแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมดาน ความรับผิดชอบ ความเมตตากรุณาและความ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ยุติธรรมของครูในโรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพืน้ ที่ การศึกษาพะเยา เขต 1 A CONSTRUCTION OF MORAL REASONING TEST IN RESPONSIBILITY, MERCY AND JUSTICE FOR TEACHERS IN SCHOOLS UNDER PHAYAO EDUCATIONAL SERVICE AREA OFFICE 1 Î กรกช วิชัย1 สุวพร เซ็มเฮง2 ละเอียด รักษเผา3 บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงคเพื่อสรางและตรวจสอบ คุ ณ ภาพของแบบทดสอบวั ด เหตุ ผ ลเชิ ง จริ ย ธรรมของครู แ ละ เปรียบเทียบเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูที่มีเพศและอายุแตกตางกัน กลุ ม ตั ว อย า งเป น ครู ที่ ส อนในโรงเรี ย นสั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ การศึกษาพะเยา เขต 1 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 776 คน จําแนกเปนกลุมตัวอยางที่ใชในการหาคุณภาพเครื่องมือ จํานวน 477 คน และกลุมตัวอยางที่ใชในการทดสอบสมมติฐาน จํา นวน 299 คน ซึ่ ง ได ม าโดยวิ ธีก ารสุ ม อย า งงา ย (Simple Random Sampling) โดยมีโรงเรียนเปนหนวยการสุม เครื่องมือที่ ใชในการวิจัยครั้งนี้เปนแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมของครู ซึ่งมีลักษณะเปนสถานการณ 3 ตัวเลือก

นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาการวัดผลการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อาจารยประจําภาควิชาวัดผลและวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 อาจารย ขาราชการบํานาญมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ผลการวิจัยสรุปได ดังนี้ 1. คาอํานาจจําแนกของแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิง จริ ย ธรรมของครู ด า นความรั บ ผิ ด ชอบ ด า นความเมตตา กรุณา และดานความยุติธรรม จํานวนดานละ 15 ขอ รวม ทั้งสิ้น 45 ขอ มีคาอํานาจจําแนกระหวาง 0.260 ถึง 0.644 2. คาความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางของแบบทดสอบ วัดเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูที่ไดจากการตรวจสอบความคงที่ ภายในของแบบทดสอบด า นความรั บ ผิ ด ชอบ ด า นความ เมตตากรุ ณ า ด า นความยุ ติ ธ รรมและทั้ ง ฉบั บ มี ค า ความ เที่ ย งตรงเชิ ง โครงสร า งเท า กั บ 0.866, 0.940, 0.911 และ 0.911 ตามลําดับ ซึ่งเปนคาความเที่ยงตรงอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 3. ค า ความเชื่ อ มั่ น ของแบบทดสอบวั ด เหตุ ผ ลเชิ ง จริยธรรมของครู วิเคราะหดวยวิธีการหาคาสัมประสิทธิ์แอลฟา (α – Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) ดานความ รับผิดชอบ ดานความเมตตากรุณา ดานความยุติธรรม และ ทั้งฉบับมีคาความเชื่อมั่นรายดานเทากับ 0.733, 0.829, 0.804 และ 0.920 ตามลําดับ 4. การศึกษาระดับเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูเมื่อจําแนกตาม เพศ พบวา เหตุผลเชิงจริยธรรมดานความรับผิดชอบ ความ เมตตากรุ ณ า ความยุ ติธ รรมและโดยรวมของครูหญิง อยู ใ น ระดั บ สู ง ส ว นครู ช ายอยู ใ นระดั บ ปานกลาง เมื่ อ พิ จ ารณา จํ า แนกตามอายุ พบว า เหตุ ผ ลเชิ ง จริ ย ธรรมด า นความ รับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรม และโดยรวม ของครูที่มีอายุ 41 – 60 ป อยูในระดับสูง สวนครูที่มีอายุ 22 – 40 ป อยูในระดับปานกลาง เมื่อเปรียบเทียบเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูที่มี เพศและอายุแตกต างกั น พบวา ครู หญิงและครูชายมี ระดั บ เหตุผลเชิงจริยธรรมดานความรับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรม และโดยรวมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 และครูที่มีอายุในกลุม 22 – 40 ป และกลุม 41 – 60 ป มีระดับเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความรับผิดชอบ ความเมตตากรุ ณา ความยุติ ธรรมและโดยรวมแตกตา งกั น

อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แตไมพบวามีปฏิสัมพันธ ที่เกิดจากความแตกตา งระหวางเพศและอายุ ของครูที่ สงผล ร ว มกั น ต อ ระดั บ เหตุ ผ ลเชิ ง จริ ย ธรรมด า นความรั บ ผิ ด ชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรมและโดยรวมของครู ABSTRACT The purposes of this study were to construct and reveal the quality of a Moral Reasoning Test which comprised 3 traits; Responsibility, Mercy and Justice and to compare the teacher’s moral reasoning according to gender and age. A total of 766 teachers selected by Simple Random Sampling from schools under Phayao Educational Service Area Office 1 in the second semester year 2008, were divided into two sample groups. The first group consisted of 477 teachers was used for reveal the quality of test. The second group consisted of 299 teachers was used for comparing the teacher’s moral reasoning. The result revealed that ; 1. The discrimination index of a Moral Reasoning Test items on Responsibility, Mercy and Justice with 15 items in each were ranged from 0.260 to 0.644. 2. Construct validity of Moral Reasoning Test on Responsibility, Mercy and Justice and all traits calculated by internal consistency through Pearson Product – Moment Coefficient were 0.866, 0.940, 0.911 and 0.911 respectively with significantly at .01 level. 3. The reliability of Moral Reasoning Test analyzed by Cronbach’s Alpha Coefficient on each traits and all traits were 0.733, 0.829, 0.804 and 0.920 respectively. 4. The moral reasoning on traits of Responsibility, Mercy, Justice and all traits of female teachers and teachers in the group of 41 – 60 years old were found in the high level while those traits of male

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

teachers and teachers in the group of 22 – 40 years old were found in moderate level. There were significant difference in the moral reasoning on each trait and all traits at the .01 level as perceived by male and female teachers and at the .05 level as perceived by teachers in different age group but there was no interaction between gender and age. บทนํา การพัฒนาประเทศใหมีความเจริญกาวหนาทันตอ การเปลี่ยนแปลงของโลก สิ่งที่ตองคํานึงเปนอันดับแรกคือ การ พัฒนาคนใหมีคุณภาพเพราะคนเปนปจจัยที่สําคัญที่สุดในการ พัฒนาประเทศ การพัฒนาคนควรครอบคลุมถึงความรูสึกนึก คิดที่ดีงาม ความมีสุนทรียะและเนนดานจริยธรรมเปนสําคัญ ทั้งนี้เพราะประเทศใดที่ประชากรมีจริยธรรมสูงประเทศนั้นก็จะ พั ฒ นาไปอย า งรวดเร็ ว ดั ง นั้ น การปลู ก ฝ ง จริ ย ธรรมให กั บ ประชากรจึงเปนเรื่องสําคัญ ที่ผานมาการจัด การศึกษาเปน เครื่องมือในการพัฒนาจริยธรรม อันเปนพื้นฐานสําคัญของการ พัฒนาคุณภาพชีวิต เปาหมายที่สําคัญ คือ การมีสังคมที่พึง ปรารถนา ครอบครัวที่อบอุน ชุมชนที่เขมแข็งและประเทศชาติ ที่ มั่ น คงในการพั ฒ นาคนให บ รรลุ เ ป า หมายดั ง กล า วต อ งมี วิสัยทัศนในการพัฒนาคนใหมีความสุข มีศีลธรรม มีการศึกษา มีจิตสํานึกรับผิดชอบตอสังคม มีระเบียบวินัย เห็นคุณคาใน ศ า ส น า ป ร ะ เ พ ณี แ ล ะ วั ฒ น ธ ร ร ม ไ ท ย ( สํ า นั ก ง า น คณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. 2540: 1) ครูเปนบุคคลที่มี ความสํ า คั ญ ที่ สุ ด ต อ การพั ฒ นาสั ง คมและชาติ บ า นเมื อ ง เพราะครูรับหนาที่ในการพัฒนาบุคคลใหมีความเจริญงอกงาม อย างเต็ ม ที่ ครูตอ งพัฒนาบุ ค คลใหเป นผูที่พร อมทั้งสติและ ป ญ ญาในการที่ จ ะแก ไ ขป ญ หาและปรั บ ตั ว ให เ ข า กั บ สถานการณที่เปลี่ย นแปลงไดอยางเหมาะสม จึงกลาวไดวา ครูเปนผูมีบทบาทสําคัญในการสรางคุณภาพประชากรในสังคม วิชาชีพครูจึงควรเปนวิชาชีพของคนเกง คนดีในสังคมและผู ประกอบวิ ช าชี พ นี้ ค วรเป น แบบอย า งทางคุ ณธรรมจริ ย ธรรม การประพฤติปฏิบัติตน การดํารงชีวิตและสามารถชี้นําสังคม ไปในทางที่เหมาะที่ควร (ดิเรก พรสีมา. 2541: 1) ครูผูซึ่ง

ได รั บ การยกย อ งว า เป น บุ ค คลที่ มี ค วามสํ า คั ญ ในการให การศึกษาและพัฒนานักเรียน ใหเปนผูมีความรูความสามารถ และมี คุ ณ ธรรมจริ ย ธรรม แต ก ารที่ ค รู จ ะสามารถทํ า หน า ที่ สําคัญนี้ไดดีนั้นครูจะตองประกอบดวยคุณลักษณะตางๆ หลาย ประการในตั ว ครู นั บ ตั้ ง แต ค วามรู ค วามสามารถ ทั ก ษะ อุ ป นิ สั ย บุ ค ลิ ก ภาพ อุ ด มคติ แ ละพฤติ ก รรมที่ แ สดงออก ทางดานจริยธรรม เชน ความซื่อสัตย ความรับผิดชอบ ความ เมตตากรุณา ความเสียสละ ความยุติธรรม การรักษาวินัย ซึ่งจะเปนการกําหนดคุณภาพของครู ดังนั้นครูจึงเปนบุคคลอีก กลุ ม หนึ่ ง ที่ มี บ ทบาทในการปลู ก ฝ ง ถ า ยทอดและขั ด เกลา ตลอดจนสร า งเสริ ม จริ ย ธรรมให แ ก นั ก เรี ย นในฐานะเป น ครูผูสอนหรือใหการศึกษา จากที่กลาวมาขางตน การพัฒนาสงเสริมคุณธรรม จริ ย ธรรมของครู นั บเปน สิ่ งที่ มีค วามสํ า คั ญ อย า งมากในการ พั ฒ นาการศึ ก ษาอั น จะนํ า ไปสู ก ารพั ฒ นาสั ง คมแล ะ ประเทศชาติ ต อ ไป โดยครู ต อ งประพฤติ ป ฏิ บั ติ ต นให เ ป น แบบอยางที่ดีทางดานคุณธรรมจริยธรรม ดวยเหตุนี้ผูวิจัยจึงมี ความสนใจที่จะศึกษาและพัฒนาแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิ ง จริยธรรมดานความรับผิดชอบ ความเมตตากรุณาและความ ยุติธรรมของครูในโรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา พะเยา เขต 1 เพื่ อ ให ผู ที่ เ กี่ ย วข อ งและผู ที่ ส นใจ นํ า ไปใช ประโยชนในการหาขอมูลในการปรับปรุง สงเสริมและพัฒนา จริยธรรมของครูและเปนแนวทางนําไปสูการปรับปรุงคุณภาพ ของครูเพื่อพัฒนาระบบการศึกษาตอไป ความมุงหมาย สมมติฐานและความสําคัญของการวิจัย ในการวิ จัย ครั้ง นี้ ผู วิจัย มีความมุง หมายเพื่อสราง และหาคุณภาพของแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความ รั บผิ ดชอบ ความเมตตากรุ ณาและความยุ ติ ธ รรมของครู ใ น โรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาพะเยา เขต 1 เพื่อ เปรี ย บเที ย บเหตุ ผ ลเชิ ง จริ ย ธรรมของครู ที่ มี เ พศและอายุ แตกตางกัน และ เพื่ อ ศึ ก ษาผลปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งเพศกั บ อายุที่สงผลตอเหตุผลเชิงจริยธรรมของครู โดยมีสมมติฐานการ วิจั ย คื อ ครู ในโรงเรีย นสั งกั ด สํา นั กงานเขตพื้ น ที่ก ารศึก ษา พะเยา เขต 1 ที่ มี เ พศและอายุ แ ตกต า งกั น มี เ หตุ ผ ลเชิ ง

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 จริยธรรมแตกตางกัน และมีผลปฏิสัมพันธระหวางเพศกับอายุ ที่สงผลตอเหตุผลเชิงจริยธรรมของครู ซึ่งผลของการศึกษาวิจัย ครั้งนี้ ทําใหไดแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูที่มี คุณภาพ ตลอดจนเปนแนวทางในการพัฒนาคุณภาพแบบวัด ที่ มี ลั ก ษณะคล า ยคลึ ง กั น ต อ ไป ซึ่ ง จะเป น ประโยชน ต อ ผู ที่ เกี่ยวของทั้งครูผูสอน ผูบริหารและผูปกครอง รวมทั้งผูที่สนใจ อื่นๆ ที่จะนําผลจากการวัดไปใชเปนขอมูลพื้นฐานในการหา แนวทางปรับปรุง สงเสริมและพัฒนาจริยธรรมของครู อันจะ นําไปสูการพัฒนาระบบการศึกษาใหมีประสิทธิภาพมากขึ้น วิธีดําเนินการวิจัย 1. ประชากรที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ครั้ ง นี้ เป น ครู ที่ ส อนใน โรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาพะเยา เขต 1 ภาค เรียนที่ 2 ปก ารศึก ษา 2550 จํานวน 130 โรงเรียน 1,578 คน กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยครั้งนี้เปนครูที่สอนในโรงเรียน สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาพะเยา เขต 1 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 776 คน จําแนกเปนกลุมตัวอยาง ที่ใ ช ใ นการหาคุ ณ ภาพเครื่ อ งมื อ จํ า นวน 477 คน และกลุ ม ตัวอยางที่ใชในการทดสอบสมมติฐานจํานวน 299 คน ซึ่ง ไดมาโดยวิธีการสุมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยมีโรงเรียนเปนหนวยการสุม 2. เครื่องมือที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ มี 1 ฉบับ คือ แบบทดสอบวัด เหตุ ผลเชิ งจริย ธรรมของครู ในโรงเรียนสังกั ด สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาพะเยา เขต 1 จํานวน 45 ขอ ซึ่ง ครอบคลุมจริย ธรรม 3 ดาน ไดแก ความรับผิดชอบ ความ เมตตากรุณา และความยุติธรรม ซึ่งมีลักษณะขอคําถามเปน แบบสถานการณ มี 3 ตัวเลือก 3. การเก็บรวบรวมขอมูล ผูวิจัยนําหนังสือขอความ รวมมือจากบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ถึงผูบริหารสถานศึกษาของโรงเรียนที่ใชเปนกลุมตัวอยางเพื่อ ขออนุญาตในการ เก็บรวบรวมขอมูล พรอมนําแบบทดสอบไป เก็ บ รวบรวมข อ มู ล โดยชี้ แจงวั ต ถุ ป ระสงค ของการวิ จั ย และ วิธีการตอบแบบทดสอบดวยตนเอง และนัดวัน เวลา ในการ ขอรับแบบทดสอบคืนจากครูผูรับผิดชอบ โดยผูวิจัยดําเนินการ เก็บรวบรวมขอมูลเปน 3 ระยะ ไดแก การทดสอบครั้งที่ 1 กับ

ครูจํานวน 168 คน ในวัน ที่ 4 – 8 กุม ภาพั นธ พ.ศ. 2551 เพื่อหาคาอํานาจจําแนก การทดสอบครั้งที่ 2 กับครูจํานวน 309 คน ในวันที่ 13 – 22 กุมภาพันธ พ.ศ. 2551 เพื่อหาคา ความเที่ยงตรง เชิงโครงสรางและคาความเชื่อมั่น และการ ทดสอบครั้งที่ 3 กับครูจํานวน 299 คน ในวันที่ 3 – 7 มีนาคม พ.ศ. 2551 เพื่อเปรียบเทียบเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูที่มีเพศ และอายุแตกตางกัน 4. การจัดกระทําและการวิเคราะหขอมูล ผูวิจัยได ดําเนินการตรวจใหคะแนนแบบทดสอบตามเกณฑการตรวจให คะแนนที่ตั้งไว วิเคราะหเพศและอายุ วิเคราะหหาคาสถิติ พื้ น ฐาน ได แ ก ค า เฉลี่ ย (Mean) และค า ความเบี่ ย งเบน มาตรฐาน (Standard Deviation) วิเคราะหหาคาอํานาจ จําแนก รายขอของแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมของครู โดยใชวิธีหาคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธระหวางคะแนนรายขอ กั บ ค ะ แ น น ร ว ม จ า ก ข อ อื่ น ที่ เ ห ลื อ ทั้ ง ห ม ด ( Item-total Correlation) วิเคราะหหาคาความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางดวย วิธีการตรวจสอบความคงที่ภายในของแบบทดสอบ โดยหาคา สั ม ป ร ะสิ ทธิ์ ส ห สั ม พั น ธ ข อ ง ค ะ แ น น ส ว น ย อ ย ภ า ยใ น แบบทดสอบกับคะแนนรวมดวยสูตรสหสัมพันธของเพียรสัน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) วิเคราะหคาความเชื่อมั่นทั้งฉบับของแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิง จริ ย ธรรมของครู ที่ ผู วิ จั ย สร า งขึ้ น โดยการหาค า สั ม ประสิ ท ธิ์ แอลฟา ( α – Coefficient ) ของครอนบัค (Cronbach) และ วิเคราะหความแปรปรวนสองทาง (Two – Way Analysis of Variance) เพื่ อ เปรี ย บเที ย บเหตุ ผ ลเชิ ง จริ ย ธรรมด า นความ รับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรมและโดยรวมของ ครู จํ า แนกตามเพศและอายุ ในการวิ จั ย ครั้ ง นี้ ก ารคํ า นวณ คาสถิติใชโปรแกรม SPSS (Statistical Package for the social Science) สรุปผลการวิจัยและการอภิปรายผล 1. คาอํานาจจําแนกของแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิง จริยธรรมของครูที่สรางขึ้น จํานวน 69 ขอ จากการทดสอบครั้ง ที่ 1 ไดขอคําถามที่มีอํานาจจําแนกตั้งแต 0.155 ถึง 0.644 ขอคําถามที่มีคาอํานาจจําแนกใชไดจะมีคามากกวาหรือเทากับ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

0.200 และถามีคาอํานาจจําแนกเขาใกล +1 ก็แสดงวาขอ คําถามขอนั้นสามารถจําแนกไดถูกตองสูง (ลวน สายยศ; และ อังคณา สายยศ. 2543ก: 185) ในการทดสอบครั้งที่ 1 มีขอ คํา ถามที่ มี ค า อํ า นาจจํ าแนกน อ ยกว า 0.200 จํ า นวน 2 ข อ อาจมีสาเหตุ เนื่องมาจากแบบวัด เปนรูปแบบสถานการณซึ่ง ยาวมากเกินไป และตองใชเวลาในการพิจารณาทั้งขอคําถาม และตัวเลือกคอนขางนาน อาจสงผลใหครูเกิดความเบื่อหนาย และเหนื่อยลาในการตอบได ซึ่งในการทดสอบครั้งที่ 2 ผูวิจัย ไดคัดเลือกขอคําถามที่ครอบคลุมนิยามและโครงสรางที่กําหนด ไว ดานละ 15 ขอ รวม 45 ขอ และมีคาอํานาจจําแนกตั้งแต 0.260 ถึง 0.644 ซึ่งอยูในเกณฑที่ใชได ไปใชในการพิจารณา คาความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางที่มีคุณภาพตอไป ค า ความเที่ ย งตรงเชิ งโครงสร า งหาโดยวิ ธี ก าร ตรวจสอบความคงที่ ภ ายในของแบบทดสอบ โดยหาค า สั ม ป ร ะสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ ข อ ง ค ะ แ น น ส วนย อ ย ภ า ย ใ น แบบทดสอบกับคะแนนรวมดวยสูตรสหสัมพันธของเพียรสัน จากการทดสอบครั้งที่ 2 พบวา แบบทดสอบวัดเหตุผลเชิง จริยธรรมของครูดานความรับผิดชอบ ดานความเมตตากรุณา และดานความยุติธรรมคาความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางเทากับ 0.866 , 0.940 และ 0.911 ซึ่งเปนคาความเที่ยงตรงอยางมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ .01 และค า ความเที่ ย งตรงเชิ ง โครงสร างของแบบทดสอบวัดเหตุ ผลเชิงจริยธรรมของครูทั้ ง ฉบับเทากับ 0.911 ซึ่งเปนคาความเที่ยงตรงอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ .01 แสดงว า แบบทดสอบวั ด เหตุ ผ ลเชิ ง จริยธรรมของครูทุกดานมีความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางในการวัด เหตุผลเชิงจริยธรรมรวมกัน ซึ่งสอดคลองกับสุนันท ศลโกสุม (2525: 289) ได ก ล า วไว ว า ถ า ค า สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ ภายในสูง คือ เขาใกล 1 แสดงวา แบบทดสอบนั้นวัดลักษณะ ที่ตองการวัดได นั่นคือ แบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรม ของครูที่ผูวิจัยสรางขึ้นมีความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง คาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิง จริยธรรมของครูดานความรับผิดชอบ ดานความเมตตากรุณา และด า นความยุ ติ ธ รรม มี ค า ความเชื่ อ มั่ น เท า กั บ 0.733 , 0.829 และ 0.804 ตามลําดับ สวนคาความเชื่อมั่นทั้งฉบับ

ของแบบทดสอบมีคาเทากับ 0.920 ซึ่งเกณฑการพิจารณา ระดั บความเชื่อ มั่น ที่ ยอมรั บได ควรมีคา ความเชื่ อ มั่ นตั้ ง แต 0.700 ขึ้นไป (บุญเชิด ภิญโญอนันพงษ. 2545ก: 117) สอดคลองกับเกเบิล (ลวน สายยศ; และอังคณา สายยศ. 2543ก: 137 อางอิงจาก ; Gable. 1986: 147) ที่วา เครื่องมือ วัดความรูสึกหรือจิตพิสัย ควรมีคาความเชื่อมั่นอยางต่ํา 0.700 และนันแนลลี (Nunnally .1976: 211) ไดเสนอการพิจารณา คาความเชื่อมั่นแบบความสอดคลองภายในดวยวิธีสัมประสิทธิ์ แอลฟา (α – Coefficient) ของครอนบัค (Cronbach) ไวที่ 0.850 ขึ้นไป สวนฟลด (Field. 2004: Online) ไดเสนอแนะ ใหใชคาความเชื่อมั่นดวยวิธีสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบัคที่ มีคาตั้งแต 0.800 ขึ้นไป แสดงใหเห็นวาแบบทดสอบวัดเหตุผล เชิ งจริ ย ธรรมของครู ที่ผู วิ จัย สร างขึ้ นมี คุ ณภาพของเครื่อ งมื อ ดานความเชื่อมั่นทั้งฉบับอยูในระดับสูง เพราะมีคาถึง 0.920 ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมของครู ที่สรางขึ้นในแตละดานมีจํานวน ขอคําถามมากเพียงพอ (ศิริ ชั ย กาญจนวาสี . 2544:62) ซึ่ ง บุ ญ เชิ ด ภิ ญ โญอนั น พงษ (2545ก: 117) ไดกลาวไววา เครื่องมือวัดใดมีจํานวนขอนอย จะมี ค า ความเชื่ อ มั่ น ต่ํ า จํ า นวนข อ ในการวั ด จึ ง น า จะเป น สาเหตุทําใหคาความเชื่อมั่นสูง สอดคลองกับอนันต ศรีโสภา (2525: 15-19) ที่กลาววา จํานวน ขอคําถามหรือความยาว ของแบบวัดจะมีผลตอความเชื่อมั่น 2. ระดับเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูเมื่อจําแนกตาม เพศ พบว า ครู ห ญิ ง มี เ หตุ ผ ล เชิ ง จริ ย ธรรมด า นความ รับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรมและโดยรวมอยู ในระดั บ สู ง กว า ครู ช าย ทั้ ง นี้ อ าจเนื่ อ งจาก วั ฒ นธรรมการ อบรมเลี้ยงดูบุตรของไทยระหวางเด็กหญิงและเด็กชายแตกตาง กัน เพศชายนั้นสังคมอาจปลอยปละละเลยในการอบรมเรื่อง การเคารพตอระเบียบประเพณี เพราะสวนใหญสังคมมักถือวา เพศชายไมตองเครงครัดตอระเบียบประเพณีมากนัก ซึ่งผิดกับ เพศหญิงที่ตองอยูในกรอบประเพณีอยางเครงครัด ทําใหเพศ หญิงเปนเพศที่วานอนสอนงายอยูในกรอบประเพณีจึงมีการซึม ซับคานิยมทางคุณธรรมจริยธรรมไดมากกวาเพศชาย มีผลทํา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ใหเพศหญิงมีจริยธรรมสูงกวาเพศชาย (ลําดวน เกษตรสุนทร. 2526: 133) เมื่อพิจารณาโดยภาพรวมครูที่เปนกลุมตัวอยางมี เหตุผลเชิงจริยธรรมในระดับสูง ซึ่งผลการวิจัยครั้งนี้สอดคลอง กั บ ทฤษฎี พั ฒ นาการจริ ย ธรรมของโคลเบอร ก (Kohlberg. 1976: 391) ซึ่งไดระบุลําดับขั้นพัฒนาการจริยธรรมไววาคนที่มี อายุ 25 ปขึ้นไป จะมีขั้นการใชเหตุผลเชิงจริยธรรมในขั้นที่หก หรือในระดับเหนือกฎเกณฑ เพราะมีความรูและประสบการณ สั่งสมจริยธรรมมามากกวาระดับจริยธรรมขั้นอื่นๆ ที่ต่ํากวา แต มนุ ษ ย ทุ ก คนไม จํ า เป น จะต อ งพั ฒ นาทางจริ ย ธรรมไปถึ ง ขั้ น สุดทายคือขั้นที่หก แตอาจหยุดชะงักอยูในขั้นใดขั้นหนึ่งที่ต่ํา กวา ก็ได ซึ่งโคลเบอรกพบวาผูใหญสวนมากจะมีพัฒนาการถึง ขั้นที่สี่เทานั้น (ดวงเดือน พันธุมนาวิน; และ เพ็ญแข ประ จนปจจนึก. 2520: 44-45) และสอดคลองกับงานวิจัยของโพธิ์ ทอง จิตออนนอม (2529: 121) ซึ่งไดทําการศึกษาพฤติกรรม ทางจริยธรรมของครูพลศึกษาในทัศนะของผูบริหารโรงเรีย น มัธ ยมศึ ก ษาและนั ก เรีย นในเขตการศึ ก ษา 7 พบว า ครู พ ล ศึ ก ษามี พ ฤติ ก รรมทางจริ ย ธรรมตามที่ เ ป น จริ ง ด า นความ รับผิดชอบ ดานความเมตตากรุณาและดานความยุติธรรมอยู ในระดับสูงกวาปานกลาง ระดับเหตุผลเชิงจริยธรรมของครูเมื่อจําแนกตามอายุ พบวา ครูที่มีอายุ 41 – 60 ป มีเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความ รับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรมและโดยรวมอยู ในระดั บ สู ง กว า ครู ที่ มี อายุ 22 – 40 ป สอดคล อ งกั บ ทฤษฎี พัฒนาการจริยธรรมของโคลเบอรกที่วาพัฒนาการทางการใช เหตุผลเชิงจริยธรรมนั้นจะเปนไปตามลําดับขั้นของอายุ โดย การใชเหตุผลในขั้นที่สูงขึ้นไปจะเกิดขึ้นดวยการมีความสามารถ ในการใชเหตุผลในขั้นที่ต่ํากวาอยูกอนแลว และตอมาบุคคลก็ จะได รั บ ประสบการณ ท างสั ง คมใหม ๆ และสามารถเข า ใจ ความหมายของประสบการณ เ ก า ๆ ได ดี ขึ้ น จึ ง เกิ ด การ เปลี่ยนแปลงทางความคิดและเหตุผล ทําใหการใชเหตุผลใน ขั้ นที่ สู ง ต อ ไปมีม ากขึ้ นเป นลํา ดั บ (ดวงเดื อน พั นธุ ม นาวิ น ; และ เพ็ญแข ประจนปจจนึก. 2520: 44-45) ดังนั้นครูที่มีอายุ มาก ซึ่งมีประสบการณทางสังคมมากกวาครูที่มีอายุนอย จึงมี เหตุผลเชิงจริยธรรมในระดับสูงกวาครู ที่มีอายุนอย

ครูชายและครูหญิงมีเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความ รับผิด ชอบ ความเมตตากรุ ณา ความยุติธรรมและโดยรวม แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ครูที่มีอายุ 22 – 40 ป และครูที่มีอายุ 41 – 60 ป มีเหตุผลเชิงจริยธรรม ดานความรับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรม และ โดยรวมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ซึ่ง สอดคล อ งกั บ งานวิ จั ย ของเจนการณ เพี ย งปราชญ (2540: 103-104) ซึ่งไดทําการเปรียบเทียบพฤติกรรมดานคุณธรรม จรรยาบรรณของครู ที่ ส อนในโรงเรี ย นประถมศึ ก ษา สั ง กั ด สํานักงานประถมศึกษาอําเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีม า พบวา พฤติกรรมดานคุณธรรมจรรยาบรรณของครูจําแนกตาม เพศและอายุ ข องครู มี ผ ลทํ า ให ค รู มี พ ฤติ ก รรมด า นคุ ณ ธรรม จรรยาบรรณแตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ที่ .05 และ สอดคลองกับงานวิจัยของ มารศรี จันทรัศมี (2540: 80) ซึ่งได ทําการเปรียบเทียบและหาความสัมพันธของระดับจริยธรรม 10 ดานของครูและนักเรียนประถมศึกษา พบวา จริยธรรมของ ครูชายและครูหญิงแตกตางกัน โดยครูหญิงมีพฤติกรรมทาง จริ ย ธรรมสู ง กว า ครู ช าย และงานวิ จั ย ของวรรณา มณี โ ชติ (2541: 116) ซึ่งไดทําการศึกษาเปรียบเทียบระดับพฤติกรรม ตามจรรยาบรรณของครู ใ นโรงเรี ย นมั ธ ยมศึ ก ษา ในเขต การศึกษา 2 พบวา ครูที่มีอายุแตกตางกันมีพฤติกรรมตาม จรรยาบรรณครู แ ตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .01 3. ผลการศึกษาปฏิสัมพันธพบวา ตัวแปรเพศและ อายุไมมีผลปฏิสัมพันธตอระดับเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความ รับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรมและโดยรวมของ ครูอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ แสดงวา ระดับเหตุผลเชิง จริ ย ธรรมด า นความรั บ ผิ ด ชอบ ความเมตตากรุ ณ า ความ ยุ ติ ธ รรม และโดยรวมของครู ใ นแต ล ะกลุ ม ที่ ศึ ก ษามี ก าร เปลี่ยนแปลงไปในทิศทางเดียวกัน ผลการทดสอบ จึงพบวาไม เกิดผลปฏิสัมพันธ เมื่อพิจารณาในแตละกลุมของตัวแปรเพศ และตัวแปรอายุพบวามี แนวโนมของการเปลี่ยนแปลงระดับ เหตุผลเชิงจริยธรรมดานความรับผิดชอบ ความเมตตากรุณา ความยุติธรรมและโดยรวมในทิศทางเดียวกันและมีแนวโนม

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

เพิ่ ม ขึ้น ตามกั น ทั้ งนี้ อาจเนื่อ งจากวิ ช าชี พครูเ ป นวิ ชาชี พ ที่ มี คุณธรรมจรรยาบรรณวิชาชีพครูและระเบียบวินัยขาราชการ เปนกรอบในการประพฤติปฏิบัติตน ทําใหครูทุกคนไมวาจะเปน เพศใดหรื อ อายุ เ ท า ใดก็ ต ามต า งก็ ต อ งประพฤติ ป ฏิ บั ติ ต น ภายใต คุ ณ ธรรมจรรยาบรรณวิ ช าชี พ และระเบี ย บวิ นั ย ขาราชการที่ไดกําหนดไวซึ่งเปนแบบอยางเดียวกัน ขอเสนอแนะ 1. แบบทดสอบวั ด เหตุ ผ ลเชิ ง จริ ย ธรรมของครู สามารถนํ า ไปใช ป ระโยชน ใ นด า นการวิ จั ย เพื่ อ ปรั บ ปรุ ง

ส ง เสริ ม และพั ฒ นาจริ ย ธรรมครู ควรใช ป ระกอบกั บ วิ ธี ก าร สังเกต การสัมภาษณ จะชวยใหสามารถพินิจพิเคราะหระดับ เหตุผลเชิงจริยธรรมของครูไดถูกตองยิ่งขึ้น 2. ควรสรางแบบทดสอบวัดเหตุผลเชิงจริยธรรมของ ครูในด านอื่น ๆ เชน ด านความซื่อสัตย ดานความเสียสละ ดานความมีระเบียบวินัย ดานความรักและศรัทธาในอาชีพครู เปนตน 3. ควรมี ก ารศึ ก ษาป จ จั ย อื่ น ๆ ที่ ส ง ผลต อ ระดั บ เหตุผลเชิงจริยธรรมของครู เชน วุฒิทางการศึกษา สถานภาพ สมรส ประสบการณการทํางาน เปนตน

บรรณานุกรม เจนการณ เพียงปราชญ. (2540). ความสัมพันธระหวางพฤติกรรมการสอนกับพฤติกรรมดานคุณธรรมจรรยาบรรณของ ครูผูสอนในโรงเรียนประถมศึกษา สังกัดสํานักงานประถมศึกษา อําเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา. วิทยานิพนธ ศษ.ม. (การประถมศึกษา). ขอนแกน : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแกน. ถายเอกสาร. ดวงเดือน พันธุมนาวิน; และ เพ็ญแข ประจนปจจนึก (2520). จริยธรรมของเยาวชนไทย. กรุงเทพฯ : สถาบันวิจยั พฤติกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรโรฒ. ดิเรก พรสีมา. (2541). รายงานการวิจัยประกอบการรางพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ. กรุงเทพฯ: สํานัก คณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. บุญเชิด ภิญโญอนันตพงษ. (2545ก). ประมวลสาระชุดวิชาการพัฒนาเครื่องมือสําหรับการประเมินผลการศึกษา (หนวยที่3). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช สาขาวิชาศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. โพธิ์ทอง จิตออนนอม. (2529). พฤติกรรมทางจริยธรรมของครูพลศึกษาในทัศนะของผูบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาและ นักเรียนในเขตการศึกษา 7. ปริญญานิพนธ กศ.ม. พิษณุโลก: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พิษณุโลก. ถายเอกสาร. มารศรี จันทรัศมี. (2540). การศึกษาจริยธรรมของครูและนักเรียนประถมศึกษา. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (จิตวิทยา พัฒนาการ). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. ลวน สายยศ; และ อังคณา สายยศ. (2543ก). การวัดดานจิตพิสัย. กรุงเทพฯ: สุวีริยสาสน. ลําดวน เกษตรสุนทร. (2526). ทัศนคติทางจริยะรรมของนิสัตนักศึกษาระดับอุดมศึกษา จังหวัดสตูล. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (อุดมศึกษา). สงขลา: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สงขลา. ถายเอกสาร. วรรณา มณีโชติ. (2541). พฤติกรรมตามจรรยาบรรณของครูโรงเรียนมัธยมศึกษาในเขตการศึกษา 2. วิทยานิพนธ ศษ.ม. (ศึกษาศาสตรเพื่อพัฒนาชุมชน). สงขลา : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร. ถายเอกสาร. ศิริชัย กาญจนวาสี. (2544). ทฤษฎีการทดสอบแบบดั้งเดิม. พิมพครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. สุนันท ศลโกสุม. (2525). การวัดผลการศึกษา. กรุงเทพฯ: สํานักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. (2540). พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ. กรุงเทพฯ: สํานักนายกรัฐมนตรี. อนันต ศรีโสภา. (2525). การวัดผลการศึกษา. พิมพครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช. Field, Andy. (2004). Project3: Design a Questionnaire. (Online) Available: http://www.sussex.ac.uk/users/andyf/teaching/rm2/project3.pdf. Retrived [14/9/2007]. Kohlberg, L. (1976). Moral Stages and Moralization: The Cognitive Development Approach, in Moral Development and Behavior: Theory Research and Social Issues. Edited by T.Lickona. P.355. New York: Holt Rinehart and Winston. Nunnally, Jum C. (1967). Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การสรางแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร สําหรับ นักเรียนชัน้ ประถมศึกษา ระดับชวงชัน้ ที่ 2 A CONSTRUCTION OF A TEST OF GENEROSITY FOR THE SECOND LEVEL, PRIMARY GRADES 4 5 STUDENTS Î นิติกร เบญมาตย1 นิภา ศรีไพโรจน2 วัญญา วิศาลาภรณ3 บทคัดยอ การศึกษาคนควาครั้งนี้มีจุดมุงหมาย เพื่อสรางแบบวัด จริยธรรมความเอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับ ชวงชั้นที่ 2 กลุมตัวอยางเปนนักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับชวง ชั้น ที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึก ษา 2550 สั งกัด สํานั กงานเขต หนองแขม กรุงเทพมหานคร จํานวน 733 คน โดยการทดสอบครั้งที่ 1 ใช ก ลุ ม ตั ว อย า ง 130 คน และการทดสอบครั้ ง ที่ 2 ใช ก ลุ ม ตั ว อย า ง 603 คน ซึ่ ง ได ม าโดยการสุ ม แบบแบ ง ชั้ น (Stratified Random Sampling) เครื่องมือที่ใชเปนมาตราสวนประมาณคา 4 ระดั บ สถิ ติ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ได แ ก ดั ช นี ค วามสอดคล อ ง IOC สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ เ พี ย ร สั น สั ม ประสิ ท ธิ์ แ อลฟา และการ วิเคราะหองคประกอบเชิงสํารวจ

1 2

นิสิตปริญญาโท สาขาการวัดผลการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ รองศาสตราจารย ขาราชการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ผลการศึกษาพบวาแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทรที่สรางมี คุณภาพ โดยแสดงหลักฐาน ดังนี้ 1. ความเที่ ย งตรงเชิ ง พินิ จ จากการพิ จ ารณาของ ผู เ ชี่ ย วชาญ 5 คน มี ค า ดั ช นี ค วามสอดคล อ ง (IOC) อยู ระหวาง 0.60 - 1.00 จํานวน 98 ขอ 2. คาอํานาจจําแนก (r) เปนไปตามเกณฑ โดยมีคา อํานาจจําแนก (r) อยูระหวาง .2361 - .6630 จํานวน 74 ขอ 3. ความเชื่อมั่นของแบบวัด (α) อยูระหวาง .7500 - .8280 และคาความเชื่อมั่นทั้งฉบับเทากับ .9466 4. ความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง จากการวิเคราะหองคประกอบ เชิ ง สํ า รวจ (EFA) ได 7 องค ป ระกอบ คื อ เห็ น ใจผู อื่ น ชวยเหลือผูอื่น เอื้อเฟอเผื่อแผ แบงปน มีเมตตากรุณา รัก ผูอื่นและ มีน้ําใจ และจากการคัดกรองขั้นสุดทาย ไดแบบวัด จริยธรรมความเอื้ออาทร จํานวน 33 ขอ คําสําคัญ : ความเอื้ออาทร Abstract The purpose of this research was to study a construction of a test of generosity for the second level, primary grades 4 - 5 students. The subjects of this study were 733 second level students in the second semester of 2007 academic year, Nongkhaem, Bangkok, 130 students for the first test and 603 students for the second test, through stratified random sampling. The instruments used for the research were for 4 rating scale. The data was analyzed with index of congruence, the Pearson product moment correlation coefficient, Cronbach’s coefficient alpha, and exploratory factor analysis. The results of this study indicated that : 1. Face Validity: 5 experts’s consideration have index of congruence (IOC) between 0.60-1.00: 98 items. 2. Discrimination (r) has discrimination between 0.2361-0.6630: 74 items.

3. Reliability has between 0.7500-0.8280: 74 items, and the whole test was at .9466 4. Construct validity by exploratory factor analysis includes 7 factors: sympathizing with others, helping others, being generous, sharing with others, being compassionate, being affectionate, and being considerate which a construction of a test of generosity the final select is 33 items. Key Words: Generosity ความเปนมาของปญหาการวิจยั กระแสโลกาภิวัตนทําใหสังคมไทยมีการพัฒนาและ เปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วในทุกๆ ดาน สงผลใหเกิดชองวาง ระหวางความเจริญทางดานวัตถุกับความเจริญทางดานจิตใจ ประกอบกั บ ความอ อ นแอของวั ฒ นธรรมไทย ที่ ไ ม ส ามารถ สรางภูมิคุมกันใหกับเด็กเพื่อรับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นได กอใหเกิดปญหาตางๆ ตามมาอยางมากมาย ซึ่งสงผลใหเด็ก และเยาวชนไทยมี พ ฤติ ก รรมและค า นิ ย มที่ ไ ม พึ ง ประสงค กระทรวงศึกษาธิการตระหนักถึงวิกฤตปญหาดังกลาว จึงไดเรง หามาตรการแกไขปญหาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนอยาง จริ ง จั ง โดยกํ า หนดเป น นโยบายด า นการศึ ก ษาของ กระทรวงศึกษาธิการที่จะเรงรัดการปฏิรูปการศึกษา โดยยึด คุ ณ ธรรมนํ า ความรู ใ ช คุ ณ ธรรมเป น พื้ น ฐานในการจั ด กระบวนการเรียนรูที่เชื่อมโยงความรวมมือกับสถาบันครอบครัว สถาบั น ศาสนา และชุ ม ชน เพื่ อ ให ผู เ รี ย นได รั บ การปลู ก ฝ ง ค า นิ ย มในการนํ า คุ ณ ธรรมไปใช เ ป น หลั ก ในการดํ า เนิ น ชี วิ ต (กระทรวงศึกษาธิการ. 2550 : 2) จริ ย ธรรมเป น เรื่ อ งที่ ไ ด รั บ การกล า วถึ ง กั น มากใน สังคมไทย เมื่อใดก็ตามที่สภาพของสังคมเกิดความวุนวายมี การเปลี่ยนแปลงทั้งในดานการบีบคั้นทางเศรษฐกิจ การยั่วยุ ของสภาพแวดลอม ซึ่งทําใหคนมีความเห็นแกตัวกันมากขึ้น มี ความประพฤตินอกรีตนอกรอยมากขึ้น และมักจะถูกกลาววา เปนคนขาดจริยธรรมหรือไรจริยธรรม (สุดาวรรณ เครือพาณิช. 2535 : 24) ซึ่งสังคมไทยในภาวะปจจุบันกําลังประสบภาวะ วิ ก ฤติ อ ย า งสาหั ส ยิ่ ง อย า งที่ ไ ม เ คยปรากฏมาก อ นในหลาย

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ประการ เพราะวิ ถีชี วิต ของคนไทยในปจ จุ บั นมี ป ญ หาสั ง คม เกิดขึ้นมากมาย และมีตัวบงชี้หลายประการที่แสดงใหเห็นวา สั ง คมไทยกํ า ลั ง เดิ น เข า สู ค วามเสื่ อ มทั้ ง ค า นิ ย ม ความเชื่ อ ทัศ นคติ และวิ ถี ก ารดํา รงชี วิ ต อะไรเป น สาเหตุ ที่ แท จ ริง ของ ป ญ หาและสภาวการณ ที่ เ กิ ด ขึ้ น ในขณะป จ จุ บั น นี้ หาก พิจารณาใหลึกลงไปก็ พบวาผลทั้งหลายดังกลาวขางตน ลวน มาจากการขาดคุณธรรมและจริยธรรมของผูคนในสังคมไทย ทั้งสิ้นเปนสิ่งที่ยืนยันไดจากรากเหงาที่แทจริงของปญหามาจาก การขาดคุณธรรมของคนในสังคม ซึ่งนับวันจะเพิ่มมากขึ้นนั้นมี ใหไดยินไดเห็นเปนจํานวนมาก ดังที่เปนขาวทางสื่อมวลชน ประเภทตางๆ จนกลายเปนเรื่องธรรมดาไปเสี ยแล ว นั่ นเป น เพราะวาสังคมไทยสวนใหญยังขาดคุณธรรม จริยธรรม และ ความมีวินัย หากเหตุการณเปนอยางนี้ตอไป สังคมไทยก็ยิ่ง เสื่อมลงตามลําดับ จึงจําเปนอยางยิ่งที่จะตองนําศาสนธรรมมา ประยุกตใหเหมาะสมกับสภาวการณนําวิธีการของศีลธรรมมา ปฏิบัติเพื่อตานกระแสของการเสื่อมจริยธรรมในปจจุบันใหลบ เลือนไปจากสังคมไทยหันมาประพฤติปฏิบัติแตสิ่งที่ดีงามกัน มากขึ้น (สุจินต ปณราช. 2541 : 8-11) พระราชบั ญ ญั ติ ก ารศึ ก ษาแห ง ชาติ พุ ท ธศั ก ราช 2542 ไดใหทิศทางการปฏิรูปการศึกษาในหลักสูตรการศึกษา ขั้ น พื้ น ฐาน พุ ท ธศั ก ราช 2544 ในด า นการเรี ย นว า การจั ด การศึกษาตองเปนไปเพื่อพัฒนาคนไทยใหเปนมนุษยที่สมบูรณ ทั้งรางกาย จิตใจ สติปญญา มีความรู มีคุณธรรมจริยธรรมและ วั ฒ นธรรมในการดํ า รงชี วิ ต สามารถอยู ร ว มกั บ ผู อื่ น อย า งมี ความสุข การจัดสาระการเรียนรูเนนความ สําคัญทั้งความรูและ คุณธรรม กระบวนการเรียนรู และการบูรณาการ สถานศึกษา จัดกระบวนการเรีย นรูที่มุงเนนการฝก ทักษะกระบวนการคิด การจัดการการเผชิญสถานการณและการประยุกตความรูมาใช ปองกันและแกปญหา การจัดกิจกรรมใหผูเรียนไดเรียนรูจาก ประสบการณจริง ฝกการปฏิบัติใหทําเปน คิดเปน รักการอาน และเกิ ด การใฝ รู อ ย า งต อ เนื่ อ งผสมผสานสาระความรู ต า งๆ อย า งสมดุ ล รวมทั้ ง ปลู ก ฝ ง คุ ณ ธรรมค า นิ ย มดี ง ามและ คุณสมบัติอันพึงประสงคไวในทุกวิชา

การวั ด ประเมิ น การเรี ย นรู แ ละการวั ด ประเมิ น คุ ณ ลั ก ษณะอั น พึ ง ประสงค ไ ด พิ จ ารณาประเมิ น ผู เ รี ย นจาก พัฒนาการความประพฤติ การสังเกตพฤติกรรมการเรียน การ รวมกิจกรรมและการทดสอบควบคูกันไปในกระบวนการการ เรียนการสอนอยางเหมาะสมและนําผลการวัดประเมินมาใช ประกอบ การพิจารณาในการจัดสรรโอกาสเขาศึกษาตอดวย วิ ธี ก ารหลากหลาย เพื่ อ เป น แนวทางที่ จ ะพั ฒ นาส ง เสริ ม ให ผูเรียนเกิดการเรียนรูสูงสุด (กระทรวงศึกษาธิการ. 2545 : 3) การเสริมสรางจริยธรรมที่ดีใหแกประชากรจึงเปนสิ่งที่จําเปนที่ ชวยใหประชากรมีคุณธรรมจริยธรรม โรงเรียนประถมศึกษาเปน องคกรหนึ่งที่มุงเสริมสรางปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรมใหแกเด็กที่ จะเจริญเติบโตเปนพลเมืองดีของชาติในอนาคตและสิ่งหนึ่งที่ สําคัญและจําเปนมากตอการปลูกฝงจริยธรรม คือ การวัดผล และประเมินผล ซึ่งเปนดัชนีที่บงบอกถึงการปลูกฝงจริยธรรม นั้นๆ ประสบผลสําเร็จมากนอยเพียงใด แผนพัฒนาการศึกษา ศาสนา และวั ฒ นธรรมระยะที่ 9 (พ.ศ. 2545 - 2549) ได กําหนดวิสัยทัศนเพื่อมุงพัฒนาใหคนไทยเปนมนุษยที่สมบูรณ เปนคนดี คนเกง มีความสุข พึ่งพาตนเองได มีจิตสํานึกใน ความเปนชาติไทย มีหลักศาสนา และวัฒนธรรมเปนวิถีชีวิต มี สวนรวมในการเสริมสรางประชาคมไทยและประชาคมโลกที่มี ความสุ ขสร างสรรค สัง คมแห ง ป ญญา สัง คมเอื้ อ อาทร และ สังคมคุณภาพ (กรมวิชาการ. 2546ก : 1) ดังนั้นเพื่อพัฒนา สังคมไทยใหมีความเขมแข็งทั้งในสวนบุคคล ครอบครัว ชุมชน และสั ง คมไทย การศึ ก ษาจึ ง เป น ตั ว จั ก รสํ า คั ญ ยิ่ ง ในการ เปลี่ยนแปลงเชิงคุณภาพของบุคคลในชาติ เปนรากฐานตั้งแต ยังเยาววัยเพื่อเติบโตไปเปนประชากรที่เขมแข็งสามารถพัฒนา ตนเองและชุมชน รวมไปถึงประเทศชาติใหมั่นคงตอไปได ทั้ง ยังสอดคลองกับ ทิศ ทางของแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสั งคม แหงชาติ ฉบับที่ 9 พุทธศักราช 2545 - 2549 ที่มุงพัฒนา สังคมไทยไปสูสังคมที่เขมแข็งและมีดุลยภาพ เปนสังคมที่เอื้อ อาทรตอกัน พฤติกรรมจริยธรรมความเอื้ออาทรจะชวยทําใหคน ในสังคมดํารงไวซึ่งคุณธรรมและคุณคาของสังคมไทยที่พึ่งพา เกื้อกูลกัน มีการดูแลกลุมผูดอยโอกาสและคนยากจน รักษา ไวซึ่งสถาบันครอบครัวเปนสถาบันหลักของสังคม และพัฒนา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

เครือขายชุมชนใหเขมแข็งเพื่อความอยูดีกินดีของคนไทย (กรม วิชาการ. 2546ข : 2 - 3) ดวยเหตุผลดังกลาว การปลูกฝงจริยธรรมความเอื้อ อาทรใหแกเด็ก จึงเปนจุดเริ่มตนที่สําคัญมาก นอกจากจะไดรับ การศึกษาที่ดีแลว เด็กควรมีคุณธรรมจริยธรรมที่ดี เรียกไดวา เปนการเรียนรูคูคุณธรรม เพราะเด็กที่ดีก็จะเปนผูใหญที่ดีดวย จากการศึกษาเอกสาร แนวคิดและงานวิจัยที่เกี่ยวของ ผูวิจัยจึง ได นํ า คุ ณ ลั ก ษณะมี น้ํ า ใจ มี เ มตตากรุ ณ า เอื้ อ เฟ อ เผื่ อ แผ ชวยเหลือผูอื่น และรักและเห็นใจผูอื่น มาสรางแบบวัดจริยธรรม ความเอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 แล ว นํ า แบบวั ด จริ ย ธรรมความเอื้ อ อาทร มาตรวจสอบ คุณภาพเครื่องมือ เพื่อใหครู บิดามารดา ผูปกครอง หรือ ผูที่ เกี่ยวของไดใชประโยชนจากแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทรที่ สรางขึ้นไปตรวจสอบวาจริยธรรมความเอื้ออาทรของนักเรียนวา มีมากนอยเพียงใด เพื่อจะไดปลูกฝงจริยธรรมดานนี้ใหนักเรียน ไดถูกตองรวมทั้งเปนประโยชนตอประเทศชาติสืบตอไป ความมุงหมายของการวิจัย การศึ ก ษาครั้ ง นี้ มี ค วามมุ ง หมายสํ า คั ญ เพื่ อ สร า ง และตรวจสอบคุ ณ ภาพแบบวั ด จริ ย ธรรมความเอื้ อ อาทร สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 โดยกําหนด เปนความมุงหมายเฉพาะดังนี้ 1. เพื่อหาความเที่ยงตรงของแบบวัดจริยธรรมความ เอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 2. เพื่อหาคาอํานาจจําแนกของแบบวัดจริยธรรม ความเอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 3. เพื่ อ หาค า ความเชื่ อ มั่ น ของแบบวั ด จริ ย ธรรม ความเอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 วิธีดําเนินการวิจัย ประชากร ประชากรที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ครั้ ง นี้ เป น นั ก เรี ย นชั้ น ประถมศึก ษา ระดับชวงชั้นที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2 5 5 0 จ า ก โ ร ง เรี ย น สั ง กั ด สํ า นั ก ง า น เ ข ต ห น อ ง แ ข ม กรุ ง เทพมหานคร จํ า นวน 6 โรงเรี ย น 85 ห อ งเรี ย น มี

นักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 ทั้งสิ้น 3,195 คน กลุมตัวอยาง กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนนักเรียนชั้น ประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2 5 5 0 จ า ก โ รง เ รี ย นสั ง กั ด สํ า นั ก ง า น เ ข ต หน อ ง แ ข ม กรุงเทพมหานคร จํานวน 6 โรงเรียน ซึ่งไดมาโดยการสุ ม แบบแบงชั้น (Stratified Random Sampling) โดยใชตาราง ขนาดของกลุ ม ตั วอย า งสํา หรั บ ศึ ก ษาค า เฉลี่ ย ของประชากร ดวยระดับความเชื่อมั่น 99% ที่ระดับความคลาดเคลื่อน ± 10 (ศิริชัย กาญจนวาสี. 2537 : 106) ปรากฏวาตองใชกลุม ตั ว อย า ง 716 คน และการศึ ก ษาวิ จั ย ครั้ ง นี้ ผู วิ จั ย ใช ก ลุ ม ตัวอยาง 733 คน ขั้นตอนการเก็บรวบรวมขอมูล 1. ติดตอบัณฑิตวิทยาลัยเพื่อทําหนังสือขอความ รวมมือในการเก็ บรวบรวมขอมูลไปยังโรงเรียนกลุม ตัวอยาง ไดแก โรงเรียนคลองบางแวก (มนต จรัสสิงห) โรงเรียนบาน ขุนประเทศ โรงเรียนประชาบํารุง โรงเรียนวัดศรีนวลธรรมวิมล โรงเรียนวัดหนองแขม และโรงเรียนวัดอุดมรังสี 2. ติดตอโรงเรียนที่เลือกเปนกลุมตัวอยาง และขอ อนุญาตจากผูบริหารเพื่อกําหนดวัน และเวลาทําการทดสอบ 3. วางแผนดํ า เนิ น การเก็ บ ข อ มู ล โดยผู วิ จั ย จะ ดําเนินการเก็บขอมูลดวยตนเอง 4. นําแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทรไปทดสอบ ครั้งที่ 1 กับนักเรียนโรงเรียนคลองบางแวก (มนต จรัสสิงห) จํานวน 130 คนในชวงวันที่ 21 - 25 เดือนมกราคม พ.ศ. 2551 แลวนํามาขอมูล วิเคราะหหาคาอํานาจจําแนกรายขอ (r) และ หาคาความเชื่อมั่น (α) 5. นํ า แบบวั ด จริ ย ธรรมความเอื้อ อาทรไปทดสอบ ครั้งที่ 2 กับนักเรียนโรงเรียนบานขุน ประเทศ โรงเรียนประชา บํารุง โรงเรียนวัดศรีนวลธรรมวิมล โรงเรียนวัดหนองแขม และ โรงเรี ย นวั ด อุ ด มรั ง สี จํ า นวน 603 คน ในช ว งวั น ที่ 4 - 8 เดือนกุม ภาพัน ธ พ.ศ. 2551 แลว นํามาขอมูลวิเคราะหห า ความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางดวยการวิเคราะหองคประกอบเชิง สํารวจ (EFA)

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 6. ในการสอบแต ล ะครั้ ง ขอความร ว มมื อ และ ดําเนินการใหนักเรียนในกลุมตัวอยางตอบคําถามดวยความ จริงใจจากความรูสึก หรือตามที่นักเรียนปฏิบัติจริง 7. อธิบายใหนักเรียนที่เขาสอบทุกคน เขาใจวิธีการ ทําแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทรและวิธีเขียนตอบกอน แลว ใหทุกคนเริ่มลงมือทําพรอมกัน การจัดกระทําและการวิเคราะหขอมูล ในการวิเคราะห ขอมูลครั้งนี้ผูวิจัย วิเคราะหโดยใช โปรแกรมคอมพิวเตอร ดังนี้ ตอนที่ 1 ตรวจสอบคุณภาพดานความเที่ยงตรงเชิงพินิจ (Face Validity) ของแบบวัดโดยหาคาดัชนีความสอดคลอง ใช สูตร IOC ตอนที่ 2 วิเ คราะห ห าค า อํ านาจจํ า แนก (r) ของ แบบวัด โดยใชสูตรสัมประสิทธิ์สหสัมพันธเพียรสัน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient ) ตอนที่ 3 วิ เ คราะห คุ ณ ภาพของแบบวั ด ด า นค า ความเชื่ อ มั่ น เป น รายด า นและทั้ ง ฉบั บ โดยใช สั ม ประสิ ท ธิ์ แอลฟา (α - coefficient) ของครอนบัค ตอนที่ 4 วิเคราะหหาความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง (Construct Validity) ของแบบวั ด ด ว ยการวิ เ คราะห องคประกอบเชิงสํารวจ (Exploratory Factor Analysis) สรุปผลการวิจัย 1. ผลการหาความเที่ ย งตรงเชิ ง พิ นิ จของแบบวั ด จริยธรรมความเอื้ออาทรที่สรางขึ้น จากแบบวัดจํานวน 100 ขอ เมื่อตรวจสอบความเที่ยงตรงเชิงพินิจจากผูเชี่ยวชาญ 5 คน พบวา มีความเที่ยงตรงเชิงพินิจอยูระหวาง 0.60 – 1.00 จํานวน 98 ขอ 2. ผลการหาคาอํานาจจําแนกของแบบวัดจริยธรรม ความเอื้ออาทร พบวา มีคาอํานาจจําแนก (r) ตั้งแต .2361 - .6630 จํานวน 74 ขอ 3. ผลการหาคาความเชื่อมั่นของแบบวัดจริยธรรม ความเอื้ อ อาทร พบว า แต ล ะด า นมี ค า ความเชื่ อ มั่ น อยู ระหว า ง .7500 - .8280 จริ ย ธรรมความเอื้ อ อาทรด า น เอื้อเฟอเผื่อแผ มีคาความเชื่อมั่นสูงสุด และจริยธรรมความเอื้อ

อาทรดานมีน้ําใจ มีคาความเชื่อมั่นต่ําสุด แบบวัดทั้งฉบับมีคา ความเชื่อมั่น (α) เทากับ .9466 4. ผลการหาค า ความเที่ ย งตรงเชิ ง โครงสร า ง (Construct Validity) ดวยวิธีการวิเคราะหองคประกอบเชิง สํารวจ ไดคุณลักษณะจริยธรรมความเอื้ออาทรประกอบดวย 7 องคประกอบ ไดแก เห็นใจผูอื่น จํานวน 10 ขอ ชวยเหลือ ผูอื่น จํานวน 7 ขอ เอื้อเฟอเผื่อแผ จํานวน 4 ขอ แบงปน จํานวน 3 ขอ มีเมตตากรุณา จํานวน 3 ขอ รักผูอื่น จํานวน 3 ขอ และ มีน้ําใจ จํานวน 3 ขอ มีแบบวัดจริยธรรมความ เอื้ออาทร จํานวน 33 ขอ อภิปรายผล 1. ผลการวิ เ คราะห ห าคุ ณ ภาพของแบบวั ด จริยธรรมความเอื้ออาทร ผูวิจัยนําแนวคิดการสรางมาตราสวน ประมาณคาวัดตามแบบลิเคอรต (Likert Scale) มาสรางแบบ วัดจริยธรรมความเอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 โดยมีการสรางแบบวัดชนิดขอความ ซึ่งได ประยุ ก ต ใ ห มี ส เกล 4 ระดั บ ได แ ก จริ ง ค อ นข า งจริ ง คอนขางไมจริง ไมจริง ผูวิจัยสรางขึ้นเพื่อศึกษาพฤติกรรมเชิง จริยธรรมความเอื้ออาทรใหครอบคลุมจริยธรรม 5 ดาน คือ มี น้ําใจ มีเมตตากรุณา เอื้อเฟอเผื่อแผ ชวยเหลือผูอื่น และ รัก และเห็นใจผูอื่น ไดแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร 1 ฉบับ ด านละ 20 ขอ จํ านวน 100 ข อ พบว า แบบวั ด จริ ย ธรรม ความเอื้ออาทร สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาระดับชวงชั้นที่ 2 มี คุ ณ ภาพและเหมาะสมที่ จ ะนํ า ไปใช ใ นการวั ด แบบวั ด จริยธรรมความเอื้ออาทรไดเปนอยางดี จากขั้นตอนการวิจัย และผลที่ไดจากการวิเคราะห พบวา ไดความเที่ยงตรงเชิงพินิจ (IOC) โดยผานการพิจารณาจากผูเชี่ยวชาญ 5 คน มีคาความ เที่ย งตรงเชิงพินิจอยูระหวาง 0.60 - 1.00 คาอํานาจจําแนก ของแบบวั ด จริ ย ธรรมความเอื้ อ อาทรมี ค า อํ านาจจํ าแนก (r) ตั้งแต .2361 - .6630 แบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร ถือวา เปนคาอํานาจจําแนกที่สามารถวัดจริยธรรมความเอื้ออาทรได สอดคลองกับ ทฤษฎีของเพียรสัน (ลวน สายยศ และอังคณา สายยศ .2543 : 146) ระบุวา คาอํานาจจําแนกของแบบวัด ควรมีคาตั้งแต .20 ขึ้นไป เมื่อพิจารณาคาความเชื่อมั่นของ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

แบบวั ด จริ ย ธรรมความเอื้ อ อาทร พบว า มี ค า ความเชื่ อ มั่ น เทากับ .9466 แสดงใหเห็นวาแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร ชุดนี้มีความนาเชื่อถือในระดับสูงมาก ถือวาสามารถนําไปใชใน การวัดจริยธรรมความเอื้ออาทรไดเปนอยางดี สอดคลองกับเก เบิล (Gable.1986 :147) ระบุวาคาความเชื่อมั่นของแบบวั ด ควรมีคาความเชื่อมั่นมากกวา .70 และสอดคลองกับนันนอลลี่ (Nunnally.1967 : 226) ระบุ ว า ควรมี ค วามเชื่ อ มั่ น มากกวา .80 2. ผลการหาคาความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง ดวย การวิเคราะหองคประกอบเชิงสํารวจ (EFA) โดยเปนไปตาม เกณฑในการกําหนดจํานวนองคประกอบตองมีจํานวนตัวแปร ตั้ง แต 3 ตั ว ขึ้ นไป และ ตั ว แปรใดมี น้ํ า หนั ก องค ป ระกอบอยู มากกวา 1 องคประกอบถือวาเปนตัวแปรซับซอนตัดทิ้งไป และ ในการกํ า หนดองค ป ระกอบต องมี ตั ว แปรตั้ ง แต 3 ตั วขึ้ น ไป (อุ ทุ ม พร ทองอุ ไ ทย. 2523 :188; อ า งอิ ง จาก Comrey.1973 :226) ไดคุณลักษณะจริยธรรมความเอื้ออาทร 7 องค ป ระกอบ ได แ ก เห็ น ใจผู อื่ น ช ว ยเหลื อ ผู อื่ น เอื้อเฟอเผื่อแผ แบงปน มีเมตตากรุณา รักผูอื่น และ มีน้ําใจ มีแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร สอดคลองกับ กรมวิชาการ (2546ก : 170-171) ที่ไดศึกษาพฤติกรรมการแสดงออกของ คุณลักษณะที่นําไปสูค วามเอื้ออาทรตอกันโดยความคิดเห็น ของครู แ ละนั ก เรี ย นจากโรงเรี ย นประถมศึ ก ษา พบว า มี คุณลักษณะที่นํ าไปสู ความเอื้ออาทร ดังนี้ คุณธรรม ความ เอื้อเฟอเผื่อแผ มีน้ําใจ รูรักสามัคคี พึ่งพาเกื้อกูลกัน มี จารีตประเพณีดีงาม รักภูมิใจในชาติและทองถิ่น และคลาย กับ รายงานการวิจัยของกองวิจัยทางการศึกษา กรมวิชาการ (2546ข : 34 -36) ที่ไดศึกษาดัชนีชี้วัดคุณลักษณะของเด็กที่มี ความเอื้ออาทร โดยใชเทคนิคเดลฟาย พบวา คุณลักษณะของ เด็ ก ที่ มี ค วามเอื้ อ อาทรในระดั บ ประถมศึ ก ษามี คุ ณ ลั ก ษณะ จริยธรรมความเอื้ออาทร 16 คุณลักษณะ ไดแก มีน้ําใจ มี ความเมตตากรุณา สนใจหวงใยผูอื่น เอื้อเฟอเผื่อแผ ชวยเหลือ

ผูอื่น รักและเห็นใจผูอื่น หวงใยผูอื่น การแบงปน เขาใจผูอื่น ไม เห็นแกตัว มีจิตเปนกุศล รับฟงผูอื่น รักคนอื่นเปน มีจิตใจ ออนโยน มีความประนีประนอม มีระเบียบวินัย ดังนั้น คุณลักษณะที่เปนองคประกอบของจริยธรรมความเอื้ออาทร จากการวิเคราะหองคประกอบโดยนําคะแนนทุกขอในแตล ะ ดานเขาไปวิเคราะหไดคุณลักษณะความเอื้ออาทรประกอบดวย 7 องค ประกอบ ได แก เห็ นใจผู อื่ น ช วยเหลื อผู อื่ น เอื้อเฟอเผื่อแผ แบงปน มีเมตตากรุณา รักผูอื่น และ มีน้ําใจ ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะจากผลการวิจัย ผลการวิจัยครั้งนี้ทําใหไดแบบวัดจริยธรรมความเอื้อ อาทร สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา ระดับชวงชั้นที่ 2 ที่มี คุณภาพทั้งดานความเที่ยงตรง คาอํานาจจําแนกและคาความ เชื่อมั่นที่เหมาะสมที่จะนําไปใชไดเปนอยางดี นอกจากนี้ ควร ใช คุ ณ ลั ก ษณะความเอื้ อ อาทรที่ ไ ด จ ากการวิ เ คราะห เ ป น แนวทางในการใชทดสอบกับนักเรียนระดับชวงชั้นที่ 2 เพื่อ ทราบและเป น แนวทางในการปลู ก ฝ ง ให เ ด็ ก นั ก เรี ย นมี คุณลักษณะจริยธรรมความเอื้ออาทรตอไป ขอเสนอแนะสําหรับการทําวิจัยครั้งตอไป 1. ควรมีการศึกษาวิเคราะหองคประกอบเชิงยืนยัน จริ ย ธรรมความเอื้ อ อาทรสํ า หรั บ นั ก เรี ย นชั้ น ประถมศึ ก ษา ระดับชวงชั้นที่ 2 เพื่อยืนยันองคประกอบที่ไดจากการศึกษา ครั้งนี้ 2. ควรมีการสรางแบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร สํ า หรั บ นั ก เรี ย นกลุ ม อื่ น ๆ เช น มั ธ ยมศึ ก ษาตอนต น และ มัธยมศึกษาตอนปลาย 3. ควรเปรียบเทียบคุณภาพของแบบวัดจริย ธรรม ความเอื้ อ อาทรที่ มี รู ป แบบต า งกั น เช น แบบมาตราส ว น ประมาณคากับแบบวัดชนิดสถานการณ เพื่อเปรียบเทียบวา แบบวั ด แบบใดมี คุ ณ ภาพที่ ต า งกั น หรื อ ใกล เ คี ย งกั น หรื อ ไม

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร ขอที่

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22

ขอความ ดานเห็นใจผูอนื่ นักเรียนปฏิบัตหิ รือรูสึกในสิ่งตอไปนี้เพียงใด ขาพเจากับเพื่อนชวยกันทําความสะอาดหองเรียน ขาพเจาเขาแถวซื้ออาหารอยางเปนระเบียบ เมื่อเห็นเพื่อนทํางานขาพเจาอาสาชวยงาน เมื่อโกรธเพื่อนขาพเจาหลีกเลีย่ งการทะเลาะกัน เมื่อมีเวลาวางขาพเจาชวยคุณครูจัดหองเรียน เมื่อคุณครูใหชวยงานขาพเจาสละเวลาชวยทาน เมื่อมีโอกาสขาพเจาชวยงานคุณครู ขาพเจาเขาใจเจตนาดีของครูที่วา กลาวตักเตือน เมื่อเขากลุม ทํางานขาพเจารับฟงความคิดเห็นของเพื่อน เมื่ออยูที่บานขาพเจาชวยผูปกครองทํางานเพื่อแบงเบาภาระทาน ดานชวยเหลือผูอื่น เมื่อเพื่อนมีปญหาขาพเจาใหคําปรึกษา ขาพเจากับเพื่อนจะชวยเหลือซึ่งกันและกัน เมื่อเพื่อนผิดหวังขาพเจาใหกําลังใจ เมื่อเพื่อนเดือดรอนขาพเจาชวยเหลือเขา ถาเพื่อนขอความชวยเหลือขาพเจายินดีชวยเขา ขาพเจายินดีชวยเพื่อนที่มคี วามทุกขรอน เมื่อเพื่อนเสียใจขาพเจาปลอบโยนเขา ดานเอื้อเฟอเผือ่ แผ นักเรียนปฏิบัตหิ รือรูสึกในสิ่งตอไปนี้เพียงใด เมื่อมีโอกาสขาพเจาบริจาคสิ่งของใหผูอื่น ขาพเจาสละเงินเพื่อบริจาคใหคนยากไร ขาพเจาบริจาคเสื้อผาแกผูดอยโอกาส เมื่อไปวัดขาพเจาบริจาคทรัพยเพื่อทําบุญ ดานแบงปน เมื่อซื้อขนมมาขาพเจาจะแบงใหเพื่อนรับประทาน

จริง

คอนขาง จริง

คอนขาง ไมจริง

ไมจริง

......... ......... ......... ......... ......... ......... ......... ......... ......... .........

......... ......... ......... ......... ......... ......... .........

......... ......... ......... .........

.........

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แบบวัดจริยธรรมความเอื้ออาทร (ตอ) ขอที่ 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

ขอความ ขาพเจาแบงปนอาหารใหเพื่อนที่ไมไดเตรียมมา ขาพเจาใหเพื่อนยืมอุปกรณการเรียนที่เขาไมมี ดานมีเมตตากรุณา เมื่อเพื่อนไดรับบาดเจ็บจะพาไปหองพยาบาล เมื่อเพื่อนไมสบายจะไปขอยาลดไขมาให เมื่อทราบขาวเพื่อนไมสบายขาพเจาไปเยี่ยมเขา ดานรักผูอื่น ถาอยูที่บานขาพเจาทํากิจกรรมรวมกับครอบครัว ถึงแมจะถูกผูปกครองทําโทษ ขาพเจาก็ยังรักทาน เมื่อทํางานกลุมจะชวยแสดงความคิดเห็น ดานมีน้ําใจ เมื่อเพื่อนทําความผิดขาพเจายินดีใหอภัย ขาพเจาเก็บของที่เปนสวนรวมเอาไวใชเอง ขาพเจาชวยเพื่อนโดยไมตองการสิ่งตอบแทน

จริง

คอนขาง จริง

คอนขาง ไมจริง

ไมจริง

......... .........

......... ......... .........

บรรณานุกรม กรมวิชาการ. (2546ก). การศึกษาสภาพการจัดการเรียนรูเพื่อเสริมสรางคุณลักษณะทีน่ ําไปสูความสมานฉันทและเอื้อ อาทรตอกัน: กรณีศึกษาโรงเรียนประถมศึกษา. กรุงเทพฯ : กรมวิชาการ. ----------- .(2546ข). ดัชนีวัดความสมานฉันทและเอื้ออาทรตอสังคมไทยโดยใชเทคนิคเดลฟาย. กรุงเทพฯ: กรมวิชาการ. กระทรวงศึกษาธิการ (2550). วารสารวิชาการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพคุรุสภาลาดพราว. ----------- .(2545). หลักสูตรขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: โรงพิมพองคการรับสงสินคาและพัสดุภัณฑ. ลวน สายยศ และ อังคณา สายยศ. (2543). การวัดดานจิตพิสัย. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน. ศิริชัย กาญจนวาสี และ คณะ. (2537). การเลือกใชสถิติที่เหมาะสมสําหรับการวิจัย. โรงพิมพจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. สุจินต ปณราช. (2541). “สังคมไทยกับวินยั และจริยธรรมของขาราชการ”.ขาราชการ. 15(4): 8 -11. สุดาวรรณ เครือพาณิช. “บทบาทของกรมวิชาการในการสงเสริมจริยธรรม” วิจัยสนเทศ. 12 (136) : 27-29 ; มกราคม, 2535. อุทุมพร ทองอุไทย. (2523). วิธีวิเคราะหองคประกอบ. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. Gable,R.K. (1986). Instrument Development in the Affective Domain. Boston : Kluwer-Nijhoff. Nunnally, J.C. (1967). Psychometric Theory. New York : McGraw-Hill.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การศึกษาแบบแผนความสัมพันธระหวางปจจัยบาง ประการกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติด ของนักเรียนชวงชัน้ ที่ 3 สังกัดสํานักงานเขตพืน้ ที่ การศึกษาอุทยั ธานี A STUDY OF RELATIONSHIP PATTERN BETWEEN SOME FACTORS AND ADDICTEC PREVENTIVE BEHAVIOR OF JUNIOR HIGH SCHOOL STUDENTS IN UTHAITHAMI EDUCATIONAL AREA Î ปทมาพร นพรัตน1 ดร.เสกสรรค ทองคําบรรจง2 นิภา ศรีไพโรจน3 บทคัดยอ การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีจุดมุงหมายเพื่อศึกษาความสัมพันธคาโน นิคอลระหวางการตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุงอนาคต สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครอบครัว และสัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับเพื่อน กับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดทั้งสามดาน และคาน้ําหนักความสําคัญคาโนนิคอล ของการตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุงอนาคต สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับ ครอบครัว และสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน ที่สงผลซึ่งกัน และกัน กับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดทั้งสามดาน โดยมีกลุม ตัวอยางเปนนักเรียนชวงชั้นที่ 3 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา อุทัยธานี จํานวน 624 คน ซึ่งไดมาจากการสุมกลุมตัวอยางแบบ สองขั้นตอน เครื่องมือที่ใชในการวิจัย ไดแก แบบวัดพฤติกรรมการ ปองกันสารเสพติด ซึ่งประกอบไปดวย แบบทดสอบความรูในการ หลีกเลี่ยงสารเสพติด แบบสอบถามเจตคติเกี่ยวกับ การปองกันสาร เสพติด และแบบสอบถามการปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด 1

นิสิตระดับปริญญาโท สาขาวิชาการวิจัยและสถิติทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อาจารยประจําภาควิชาการวัดผลและวิจัยการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 รองศาตราจารย ขาราชการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

กับแบบสอบถามปจจัย บางประการ คือ แบบสอบถามการตระหนักรู ตนเอง แบบสอบถามการคลอยตาม แบบสอบถามการมุงอนาคต แบบสอบถามสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครอบครัว และ แบบสอบถามสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน ผลการวิจัยพบวา 1. คาสหสัมพันธคาโนนิคอลระหวางชุดตัวแปรอิสระ การตระหนั ก รู ต นเอง การคล อ ยตาม การมุ ง อนาคต สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครอบครัว และสัมพันธภาพ ระหวา งนั ก เรีย นกั บเพื่ อ น กั บ ชุ ด ตั ว แปรตามพฤติ ก รรมการ ปองกันสารเสพติด ดานความรูในการหลีก เลี่ยงสารเสพติ ด เจตคติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด และการปฏิบัติเกี่ยวกับ การปองกันสารเสพติด มีคาสหสัมพันธเทากับ .734 , .205 และ .404 ตามลําดับ ซึ่งในชุดที่ 1 และ 2 มีความสัมพันธ กันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 สวนในชุดที่ 3 มี ความสัมพันธกันอยางไมมีนัยสําคัญทางสถิติ 2. คาน้ําหนักความสําคัญคาโนนิคอลระหวางการ ตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุงอนาคต สัมพันธภาพ ระหว า งนั ก เรี ย นกั บ ครอบครั ว และสั ม พั น ธภาพระหว า ง นักเรียนกับเพื่อน กับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดทั้งสาม ดา น อยู ใ นระดั บ ที่ ส ง ผลซึ่ ง กั น และกั น โดยพบว า ความสัมพันธเกิดจากตัวแปรอิสระ ดานการตระหนักรูตนเอง และการมุงอนาคต กับชุดตัวแปรตามคือ การปฏิบัติเกี่ยวกับ การปองกันสารเสพติดสงผลซึ่งกันและกัน คําสําคัญ : พฤติกรรมการปองกันสารเสพติด Abstract The purposes of this research were to study the canonical relationship between self-awareness, conformity, future orientation, relationship between student and family and relationship between student and friend and addicted preventive behavior, and to study the canonical weights of self-awareness, conformity, future orientation, relationship between student and family and relationship between student and friend that relative contribute to addicted preventive

behavior. The samples from two-stage random sampling technique consisted of 624 students studying in level 3 of junior high school in Uthaithani Educational area. The instruments used in this research were addicted preventive behavior test that consisted of addicted avoidance knowledge test, addicted preventive attitude questionnaires and addicted preventive practice questionnaires and questionnaires on some factors in the following aspects : self-awareness, conformity, future orientation, student and family relationship and student and friend relationship. The results revealed that 1. The canonical correlation between selfawareness, conformity, future orientation, relationship between student and family and relationship between student and friend with addicted preventive behavior on addicted avoidance knowledge, addicted prevented attitude, and addicted preventive practice were .734, .205 and .404 respectively. The first and the second canonical function were statistically significant at .01 level. The third canonical function was statistically insignificant. 2. The canonical weights for selfawareness, conformity, future orientation, relationship between student and family and relationship between student and friend with addicted preventive behavior relative contributed. Self-awareness and future orientation relative contributed to addicted preventive practice. Key word : addicted preventive behavior ความเปนมาของปญหาการวิจัย ในอดี ต ที่ ผ า นมาป ญ หาสารเสพติ ด ของเยาวชนใน สถานศึ ก ษาเป น ป ญ หาที่ ส ถานศึ ก ษาทุ ก แห ง ต อ งประสบ โดยเฉพาะอยางยิ่งโรงเรียนในระดับมัธยมศึกษา และโรงเรียน อาชีวศึกษาทุกสังกัดที่มีนักเรียนนักศึกษาอยูในชวงวัยรุน วัยที่ คึกคะนอง ชอบแสวงหาประสบการณแปลก ๆ ใหม ๆ ซึ่งสาเหตุ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ที่วั ย รุ นติ ด สารเสพติ ด นั้ น มี ห ลายประการทั้ ง ที่ เ กิ ด จากการ เปลี่ ย นแปลงภายในของตั ว เด็ ก เอง และอิ ท ธิ พ ลจาก สิ่งแวดลอมรอบ ๆ ตัวเด็ก โดยเฉพาะเพื่อนและกลุมมีโอกาสที่ จะทําใหวัยรุนติดสารเสพติดไดมากที่สุด ซึ่งสามารถจําแนก สาเหตุของการ ติดสารเสพติดของวัยรุนไดดังนี้ (สมชาย ธัญ ธนกุล. 2526: 106-108) คือ สาเหตุจากความอยากรูอยากเห็น และอยากทดลอง เด็กวัยรุนสวนมากมักมีความคะนอง ทั้ง ๆ ที่ รู ว า สารเสพติ ด เป น สิ่ง ไมดี แต อ ยากรู อ ยากมี ป ระสบการณ กับ “สิ่งตองหาม” สาเหตุจากความอยากมีเพื่อน เอาใจเพื่อน และตามใจเพื่อน เนื่องจากวัยรุนเปนวัยที่เพื่อน มีอิทธิพลตอ เขามากที่สุด เด็กวัยรุนตองการเขากลุมและสังคมกับเพื่อน ๆ เมื่ อเพื่อ นให เ สพสารเสพติ ด เพื่ อ เป น การให เข าร ว มกลุ ม เด็ ก วัยรุนจึงลองเสพเขาไปโดยขาดความยั้งคิดเพื่อแสดงใหเพื่อน ฝูงเห็นความเกงกลาของตน สาเหตุจากการถูกหลอกลวง เด็ก วัยรุนอาจไดรับสิ่งเสพติดเขาสูรางกายโดยไมรูตัวดวยก็ไดโดย การผสมสารเสพติดเขามาในอาหารที่ขบเคี้ยว เชน บุหรี่ยัดไส ลูกกวาด ท็อฟฟ สาเหตุจากการเชื่อผิด ๆ วัยรุนมักมีความเชื่อ กั น ว า การใช ส ารเสพติ ด จะทํ า ให ช ว งระยะเวลาของการ พั ก ผ อ นมี ค วามสุ ข เพราะสารเสพติ ด ทํ า ให ลื ม ความทุ ก ข ความเครงเครียด และความกังวลที่ตองเผชิญในชีวิตประจําวัน นอกจากนี้ ยั ง มี ค วามเชื่ อ ผิ ด ๆ อี ก ว า สารเสพติ ด จะเป น ตัวกระตุนทําใหมีสมรรถภาพทางเพศดีขึ้น (ซึ่งความจริงไมได เป น เช น นั้ น ) เด็ ก วั ย รุ น อยากรู เ รื่ อ งเกี่ ย วกั บ เพศอยู แ ล ว โดยเฉพาะเด็กที่ไมกลาในเรื่องเพศก็อยากลองใชสารเสพติด เปนเครื่องกระตุนความรูสึกทางเพศ เมื่อเสพสารเสพติดเขาไป แลวก็ทําใหขาดการควบคุมทางสติสัมปชัญญะและหมดความ อายสามารถกระทําในสิ่งตาง ๆ สาเหตุจากความผิดหวัง ระยะวัยรุนเปนระยะที่เด็กเต็มไปดวยความคาดหวังในเรื่องตาง ๆ ดวยความสมบูรณทุกอยางที่เด็กนึกฝนอยากใหเกิดเชนนั้น แตในชีวิตจริงที่เด็กประสบมิไดเปนไปดังที่เด็กไดวาดภาพไว ทํา ให เ ด็ ก เกิ ด ความผิ ด หวั ง ท อแท ใ จ และหมดอาลัย ในชี วิ ต เมื่อเด็กประสบปญหาเชนนี้ เพื่อน ๆ อาจแนะนําใหไปใชสาร เสพติดเปนสิ่งที่ดับทุกข ซึ่งในระยะแรกเด็กอาจเห็นดีเห็นงาม เพราะสารเสพติดทําใหเด็กขาดสติ ในการควบคุมตัวเองเคลิ้ม

ไปกับฤทธิ์ของสารเมื่อเสพบอยครั้งก็ติดได สาเหตุทางบา น และการขาดความอบอุน ทางใจ ครอบครัวไมมีความสุขเปน เหตุ ใ ห เ พื่ อ นชั ก จู ง ให ติ ด สารเสพติ ด ได ง า ย สาเหตุ จ ากการ เจ็บปวยทางกาย เด็กวัยรุนบางคนมีโรคที่ทําใหเกิดความ เจ็บปวด เชน กระดูกหัก เปนนิ่วในไต เนื้องอกบางอยาง หรือ ปวดศีรษะอยางรุนแรงเปนประจําแตไมยอมใหแพทยรักษา ซึ่ง อาจมาจากหลายสาเหตุ เชน อาย กลัว หรืออาจจะเกี่ยวกับ ฐานะทางการเงินก็ไ ด เด็กเหลานั้นมักจะใชวิธีการแกปญหา ดวยการใชสารเสพติดระงับความเจ็บปวดตาง ๆ จนทําใหเกิด การติดสารเสพติด ผู วิ จั ย จึ ง มี ค วามเห็ น ว า มี ค วามจํ า เป น อย า งยิ่ ง ที่ จะตองหาแนวทางในการปองกันวัยรุนในชวงวัยเรียน ให หางไกลสารเสพติดดวยการสรางและปลูกฝงการมีพฤติกรรม การปองกันสารเสพติด เพราะหากวัยรุนหรือเยาวชนคนใดก็ ตามมีพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดที่ดี ไมวาเขาจะอยูใน สิ่งแวดลอม สภาพสังคม หรือกลุมเพื่อนแบบใดก็ตามเขาก็จะ สามารถหลีกเลี่ยงการติดสารเสพติดได ดังนั้นผูวิจัยจึงสนใจที่ จะศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยบางประการกับพฤติกรรม การปองกันสารเสพติดของนักเรียนชวงชั้นที่ 3 เพื่อนําขอมูล จากผลการวิจัยมาเปนแนวทางในการปองกันและสงเสริมการ แกปญหาสารเสพติด ซึ่งผลการวิจัยครั้งนี้นาจะเปนประโยชน อย า งยิ่ ง แก ผู ที่ ป ฏิ บั ติ ง านด า นการป อ งกั น สารเสพติ ด โดยเฉพาะครูอาจารย และผูปกครองของนักเรียน ที่จะคัดสรร ตัวแปรที่มีความสัมพันธกับการมีพฤติกรรมการปองกันสารเสพ ติดมากที่สุดไปใชในการปองกันสารเสพติดใหแกนักเรียน จุดมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาสหสัมพันธคาโนนิคอลระหวางชุดตัว แปรอิสระ ไดแก การตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุง อนาคต สั ม พั น ธภาพระหว า งนั ก เรี ย นกั บ ครอบครั ว และ สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน กับชุดตัวแปรตาม คือ พฤติกรรมการปองกันสารเสพติดของนักเรียนชวงชั้นที่ 3

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

2. เพื่อศึกษาคาน้ําหนักความสําคัญคาโนนิคอลของ ชุดตัวแปรอิสระ การตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุง อนาคต สั ม พั น ธภาพระหว า งนั ก เรี ย นกั บ ครอบครั ว และ กรอบแนวคิดในการวิจัย

สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน ที่สงผล ตอพฤติกรรม การปองกันสารเสพติดของนักเรียนชวงชั้นที่ 3

ปจจัยบางประการ การตระหนักรูตนเอง

พฤติกรรมการปองกันสารเสพติด

การคลอยตาม

ความรูใ นการหลีกเลี่ยงสารเสพติด

การมุงอนาคต

สัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับครอบครัว

เจตคติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด การปฏิบัติเกีย่ วกับการปองกันสารเสพติด

สัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับเพื่อน

สมมติฐานในการวิจัย 1. ชุดตัวแปรอิสระ ไดแก การตระหนักรูตนเอง การ คลอยตาม การมุงอนาคต สัมพันธภาพระหวางนัก เรียนกับ ครอบครัว สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน มีสหสัมพันธ คาโนนิคอลกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดของนักเรียน ชวงชั้นที่ 3 2. มีตัวแปรอยางนอย 1 ตัวแปรภายในชุดของตัว แปรอิสระสงผลตอพฤติกรรมการปองกัน สารเสพติดของนักเรียนชวงชั้นที่ 3 วิธีดําเนินการวิจัย ประเภทของงานวิจัย เปนงานวิจัยเชิงบรรยาย ประชากรที่ใชในการวิจัย ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนนักเรียนชวงชั้น ที่ 3 โรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา อุทัยธานี ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 21 โรงเรียน จํานวนนักเรียน 9,420 คน

กลุมตัวอยางทีใ่ ชในการวิจัย กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนนักเรียนชวง ชั้ น ที่ 3 โรงเรี ย นมั ธ ยมศึ ก ษา สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ การศึกษาอุทัยธานี ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 10 โรงเรียน จํานวนนักเรียน 624 คน ซึ่งไดมาโดยวิธีการสุม สองขั้นตอน (Two-stage random sampling) ตัวแปรที่ศึกษา 1. ตัวแปรอิสระ ไดแก 1.1 การตระหนักรูตนเอง 1.2 การคลอยตาม 1.3 การมุงอนาคต 1.4 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครอบครัว 1.5 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน 2. ตัวแปรตาม ไดแก พฤติกรรมการปองกันสารเสพติด 2.1 ความรูในการหลีกเลีย่ งสารเสพติด 2.2 เจตคติตอการปองกันสารเสพติด 2.3 การปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 เครื่องมือที่ใชในการวิจัย เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย มี จํ า นวน 6 ฉบั บ ประกอบด ว ย แบบวั ด พฤติ ก รรมการป อ งกั น สารเสพติ ด แบบสอบถามการตระหนักรูตนเอง แบบสอบถามการคลอย ตาม แบบสอบถามการมุงอนาคต แบบสอบถามสัมพันธภาพ ระหวางนักเรียนกับครอบครัว และแบบสอบถามสัมพันธภาพ ระหวางนักเรียนกับเพื่อน การเก็บรวบรวมขอมูล 1 . ติ ด ต อ ข อ ห นั ง สื อ จ า ก บั ณ ฑิ ต วิ ท ย า ลั ย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ถึงผูบริหารสถานศึกษาของ โรงเรี ย นที่ ใ ช เ ป น กลุ ม ตั ว อย า ง เพื่ อ เก็ บ ข อ มู ล ในช ว งเดื อ น มกราคม พ.ศ. 2551 2. นําหนังสือขอความอนุเคราะหในการเก็บขอมูล แสดงต อ ผู บ ริ ห ารสถานศึ ก ษาที่ ใ ช เ ป น กลุ ม ตั ว อย า งเพื่ อ ขอ อนุญาตในการเก็บขอมูลและนัดวันเวลาในการเก็บขอมูล 3. จัดเตรียมเครื่องมือไวจํานวน 700 ชุด 4. นําเครื่องมือไปเก็บรวบรวมขอมูลตามวันเวลาที่ ได นั ด หมายไว ใ นแต ล ะโรงเรี ย น โดยผู วิ จั ย ดํ า เนิ น การเก็ บ รวบรวมขอมูลดวยตนเอง 5. นําเครื่องมือที่เก็บรวบรวมขอมูลไดมาตรวจสอบ ความสมบูรณแลวนําไปวิเคราะหขอมูล การวิ เ คราะห ข อ มู ล สํ า หรั บ การวิ จั ย ในครั้ ง นี้ ใ ช โปรแกรมสําเร็จรูป SPSS for Windows Version 11.5

ผลการวิจัย 1. ค า สหสั ม พั น ธ ค าโนนิ ค อลระหว า งชุ ด ตั ว แปร อิสระ ดานการตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุงอนาคต สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครอบครัว และสัมพันธภาพ ระหว า งนั ก เรี ย นกั บ เพื่ อ นกั บ ชุ ด ตั ว แปรตามความรู ใ นการ หลีกเลี่ยงสารเสพติด เจตคติตอการปองกันสารเสพติด และ ก า ร ป ฏิ บั ติ เ กี่ ย ว กั บ ก า ร ป อ ง กั น ส า ร เ ส พ ติ ด มี ค า เทากับ .734, .205 และ .040 ตามลําดับ ซึ่งในชุดที่ 1 และ ชุ ด ที่ 2 มี ค วามสั ม พั น ธ กั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดั บ .01 ส ว นในชุ ด ที่ 3 มี ค วามสั ม พั น ธ กั น อย า งไม มี นัยสําคัญทางสถิติ เมื่อพิจารณาคาความแปรปรวนระหวางชุด ตัวแปรคาโนนิ คอลของชุด ตัวแปรอิ สระกั บชุด ตั วแปรคาโนนิ คอล ของชุดตัวแปรตาม พบวา มีคาเทากับ .539, .042 และ .002 ตามลําดับ แสดงวา ตัวแปรคาโนนิคอลของชุดตัว แปรอิสระสามารถอธิบายความแปรปรวนของตัวแปรคาโนนิคอ ลของชุดตัวแปรตาม ไดรอยละ 53.9, 4.2 และ 2 ตามลําดับ จากการที่สหสัมพันธคาโนนิคอลชุดที่ 2 มีตัวแปร คาโนนิคอลของชุดตัวแปรอิสระที่สามารถอธิบายความแปรแปร วนของตัวแปรคาโนนิคอลของชุดตัวแปรตามไดเพียงรอยละ 4.2 เทานั้น แสดงใหเห็นวาสามารถอธิบายไดต่ํามาก ดังนั้น จึงกลาวไดวาสหสัมพันธคาโนนิคอลชุดที่ 2 มีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 แตไมมีนัยสําคัญทางปฏิบัติ คือไมเพียงพอ สําหรับการนํามาแปรความหมาย (Hair;et.al.1995: 450)

ตาราง 1 สหสัมพันธคาโนนิคอลระหวางชุดตัวแปรอิสระ กับชุดตัวแปรตามพฤติกรรมการปองกันสารเสพติด ระดับชั้น

Canonical Function

χ2

p − value

รวมชวงชั้นที่ 3

CF1 CF2 CF3

.539 .042 .002

.734 .205 .040

.441 .957 .998

506.19 27.46 1.01

15 8 3

.000** .001** .799

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

2. คาน้ําหนักความสําคัญคาโนนิคอลระหวางชุดตัวแปรอิสระ ซึ่งประกอบไปดวย การตระหนักรูตนเอง การคลอยตามการมุง อนาคต สั ม พั น ธภาพระหว า งนั ก เรี ย นกั บ ครอบครั ว และ สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน กับพฤติกรรมการปองกัน สารเสพติดทั้งสาม พบวา ชุดตัวแปรอิสระ ไดแก การตระหนัก รูตนเอง และการมุงอนาคต มีน้ําหนักความสําคัญในการสงผล ตอตัวแปรคาโนนิคอล (U1) มีคาเทากับ -.464 และ -.408 ตามลําดับ สําหรับชุดตัวแปรตามพฤติกรรมการปองกันสาร

เสพติด ได แก การปฏิบั ติ เกี่ย วกับการป องกั น สารเสพติ ด มี น้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัวแปรคาโนนิคอล (V1) มีคา เทากับ -.743 ในลักษณะเชนนี้หมายความวา นักเรียนชวงชั้น ที่ 3 ที่ มี ก ารตระหนั ก รู ต นเอง และการมุ ง อนาคตสู ง มี แนวโนมวาจะมีการปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติดสูง ดวย นอกจากนี้นักเรียนที่มีการปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสาร เสพติดสูง จะทําใหมีการตระหนักรูตนเอง และการมุงอนาคต สูงดวย ดังตาราง 2

ตาราง 2 คาน้ําหนักความสําคัญคาโนนิคอลระหวางชุดตัวแปรอิสระกับชุดตัวแปรตาม ชุดตัวแปร

ชื่อตัวแปรตัว

Canonical Weight

การตระหนักรูตนเอง (X1) -.464a -.094 การคลอยตาม (X2) อิสระ -.408a การมุงอนาคต (X3) -.048 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครอบครัว (X4) -.188 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน (X5) ความรูในการหลีกเลี่ยงสารเสพติด (Y1) -.228 ตาม เจตคติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด (Y2) -.214 การปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด (Y3) -.743a a คาที่สูงกวา หรือเทากับ .30 มากพอสําหรับการแปลความหมาย อภิปราย สารเสพติดทั้งสามดาน แสดงวา การตระหนักรูตนเอง การ 1. สหสัมพันธคาโนนิคอลระหวางชุดตัวแปรอิสระ คือ คล อ ยตาม การมุ ง อนาคตสั ม พั นธภาพระหว างนั ก เรี ย นกั บ การตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุงอนาคตสัมพันธภาพ ครอบครัว และสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อนเปน ระหวางนักเรียนกับครอบครัว และสัมพันธภาพระหวางนักเรียน พื้นฐานในการมีพฤติกรรมการปองกันสารเสพติด ดานความรูใน กับเพื่อน กับชุดตัวแปรตามความรูในการหลีกเลี่ยงสารเสพติด การหลีกเลี่ยงสารเสพติด เจตคติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด เจตคติเ กี ่ย วกับ การปอ งกัน สารเสพติด และการปฏิบ ัติ และการปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด ซึ่งสอดคลองกับ เกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด ของนักเรียนชวงชั้นที่ 3 มีคา งานวิจัยของปยดา ละอองปลิว (2546: บทคัดยอ) ที่ไดศึกษา เทากับ .734, .205, และ .404 ตามลําดับ ซึ่งในชุดที่ 1 และ ความสัมพันธระหวางปจจัยบางประการกับพฤติกรรมการปองกัน ชุดที่ 2 มีความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ สารเสพติดของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ผลการศึกษาพบวา ระดั บ .01 ส ว นในชุ ด ที่ 3 มี ค วามสั ม พั น ธ กั น อย า งไม มี ความรูเกี่ยวกับสารเสพติด เจตคติตอสารเสพติด สัมพันธภาพใน นัยสําคัญทางสถิติ ซึ่งเปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไววา ชุดตัว ครอบครัว สัมพันธภาพระหวางเพื่อน การตระหนักรูตนเอง มี แปรอิสระมีความสัมพันธคาโนนิคอลกับพฤติกรรมการปองกัน ความสัมพันธกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติด ซึ่งสามารถ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 สามารถอธิบายไดดวยการศึกษาของจิรวัน เทียนทองดี (2542: 81) ที่ไดศึกษาพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที่ 4 โรงเรียนสังกัดกรมสามัญศึกษา เขตดุสิต กรุ ง เทพมหานคร พบว า ความรู เจตคติ และการปฏิ บั ติ เกี่ยวกับการปองกันสารเสพติด มีความสัมพันธกันทางบวก ทั้งนี้เพราะนักเรียนไดเขาใจถึงปญหาของสารเสพติดและเห็น ความสําคัญของ การปองกัน จนเกิดเจตคติและนําไปสูการ ปฏิบัติ ซึ่งสอดคลองกับการศึกษาของนิภา มนูญปจุ (2528: 20) ที่วาการเปลี่ยนแปลงความรูเรื่องสุขภาพอนามัยอาจทําให เกิดการเปลี่ยนแปลงทางดานเจตคติและการปฏิบัติตนทางดาน สุขภาพหรือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสุขภาพในดานอื่นดวย และจากการศึกษาของดวงเดือน พันธุมนาวิน (2529: 170-206) ที่วาความรู เจตคติ และการปฏิบัติ มีความสัมพันธกันโดย ความรูเปนองคประกอบเบื้องตนที่จะสงผลตอเจตคติและเจตคติ เปนสิ่งกําหนดแนวทางพฤติกรรมของบุคคล และยังไดรับการ สนับสนุนจากการศึกษาของโฮบ (Hope. 1994ซ 3279-3280A) ที่ ทํ า การศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ ความรู เจตคติ และพฤติ ก รรมของ นักเรียนในเรื่องการใชยา และแอลกอฮอล พบวา สถาบันการศึกษา ความสัมพันธในครอบครัว และแรงผลักดัน จากเพื่อน มีสวนทําใหนักเรียนเกิดการเรียนรู เกิดเจตคติ เกิด การปฏิ บั ติที่ถู กต องเกี่ ยวกั บการใชยาและแอลกอฮอล และ เปนไปในทิศทางเดียวกันกับการศึกษาของวีรวรรณ สุธีรไกลาส (2536: บทคัดยอ) ที่ไดศึกษา ตัวแปรเกี่ยวกับการตานทานยา เสพติดของนักเรียนระดับมัธยมศึกษาในกรุงเทพมหานคร ผล การศึกษาพบวาเจตคติตอสารเสพติด ความรูทั่วไปเกี่ยวกับสาร เสพติดและความภาคภูมิใจในตนเองสามารถทํานายการปฏิเสธ การชักจูงเรื่องยาเสพติดจากเพื่อนในกลุม ทั้งนี้เพราะวาใน ปจจุบันสถานศึกษาและหนวยงานตาง ๆ มีการจัดกิจกรรมให ความรู รณรงค ป องกั น สารเสพติ ด ส ง เสริ มกิ จกรรมอั นเป น ประโยชนกวางขวางขึ้น ทําใหเยาวชนสามารถคิดหาเหตุและ ผลได ด วยตนเองอย างถูกต องประกอบกับมีกิ จกรรมใหเลื อก ปฏิบัติที่หลากหลาย และกระบวนการลงโทษผูที่มีสวนเกี่ยวของ กับสารเสพติด เปนไปอยางเขมงวด

2. คาน้ําหนักความสําคัญคาโนนิคอลระหวางการ ตระหนักรูตนเอง การคลอยตาม การมุงอนาคต สัมพันธภาพ ระหวางนักเรียนกับครอบครัว และสัมพันธภาพระหวางนักเรียน กับเพื่อน กับพฤติกรรมการปองกัน สารเสพติดทั้งสามดานของ ฟงกชันคาโนนิคอลทั้ง 3 ฟงกชัน พบวา ในฟงกชันที่ 1 และ ฟงก ชันที่ 2 เป นฟ งก ชั นที่ มี นั ยสํ าคั ญทางสถิ ติ ที่ระดั บ .01 และเมื่อพิจารณาความแปรปรวนของตัวแปรคาโนนิคอล พบวา มีตัวแปรคาโนนิคอลของชุดตัวแปรอิสระสามารถอธิบายความ แปรปรวนของตัวแปรคาโนนิคอลของชุดตัวแปรตาม ฟงกชันที่ 1 ไดรอยละ 53.9 และฟงกชันที่ 2 ไดรอยละ 4.2 ฟงกชันที่ 1 จึงมีความเหมาะสมสําหรับการนํามาแปลความหมาย ดังนั้น ผูวิจัยจึงเลือกฟงกชันที่ 1 มาอภิปรายผล พบวา ชุดตัวแปร อิสระ ไดแก การตระหนักรูตนเอง และการมุงอนาคตมีน้ําหนัก ความสําคัญในการสงผลตัวแปรคาโนนิคอล มีคาเทากับ -.464 และ -.408 ตามลําดับ และสําหรับชุดตัวแปรตามพฤติกรรม การปองกันสารเสพติด ไดแก การปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกัน สารเสพติด มีน้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัวแปรคาโนนิ คอล มีคาเทากับ -.743 พบวาชุดตัวแปรอิสระ ไดแก การ ตระหนักรูตนเอง และการมุงอนาคต กับชุดตัวแปรพฤติกรรม การปองกันสารเสพติด ไดแก การปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกัน สารเสพติดสงผลซึ่งกันและกัน ซึ่งเปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว ว า มี ตั ว แปรอย า งน อ ย 1 ตั ว แปรส ง ผลซึ่ ง กั น และกั น กั บ พฤติ ก รรมการป อ งกั น สารเสพติ ด แสดงว า การตระหนั ก รู ตนเอง และการมุงอนาคต มีความสัมพันธและสงผลซึ่งกันและ กันกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดดานการปฏิบัติเกี่ยวกับ การปองกันสารเสพติด ในลักษณะนี้หมายความวา นักเรียนที่มี การตระหนักรูตนเอง และการมุงอนาคตดี จะมีพฤติกรรมการ ปองกันสารเสพติดดาน การปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพ ติดดีดวย ซึ่งสอดคลองกับการศึกษาของปยาดา ละอองปลิว (2546:บทคั ด ย อ ) ที่ ศึ ก ษาความสั ม พั น ธ ร ะหว า งป จ จั ย บาง ประการกั บพฤติ กรรมการปองกั นสารเสพติ ดของนักเรี ยนชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 3 ผลการศึกษาพบวา การตระหนักรูตนเอง มี ความสัมพันธกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติด ซึ่งสอดคลอง กั บ โกลแมน (จุ ฑ านุ ช บุ ษ ปวนิ ช . 2547: 35-36; อ า งอิ ง จาก

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

Goleman. 1998a: 98) ที่ไดเสนอการพิจารณาเหตุผล เชิง ทฤษฎีที่กลาววาบุคคลที่มีการตระหนักรูตนเองจะเปนผูที่รูเทา ทันในอารมณตนเอง รูสาเหตุที่ทําใหเกิดความรูสึกนั้น ๆ และ ผลที่จะตามมาสามารถประเมินตนเองได รูจุดเดน จุดดอย มี และความมีคุณคา ความมั่นใจ เชื่อมั่นในความสามารถ ของตนเอง และสามารถจัดการกับความรูสึกภายในของตนเอง ใหอยูในสภาวะที่เหมาะสม กลาวคือเมื่อบุคคลที่มีการตระหนัก รู ต นเองที่ ดี ป ระสบกั บ เหตุ ก ารณ ห รื อ เรื่ อ งราวต า ง ๆ ที่ มี ผลกระทบตออารมณ ความรูสึก บุคคลก็จะสามารถควบคุม และจัดการกับสภาวะอารมณนั้นใหเขาสูสภาวะปกติไดอยาง รวดเร็ว ดังนั้นการที่บุคคล มีการตระหนักรูตนเองที่ดี จึงสงผล ใหสามารถตัดสินใจเลือกที่จะปฏิบัติตัวไปในทางที่เปนประโยชน ตอตนเอง ทั้งนี้เพราะวาเมื่อบุคคลรูสภาพอารมณ ความรูสึก จนสามารถควบคุมและจัดการสภาวะอารมณตาง ๆ ของตนได จะทํ าให บุ ค คลสามารถที่ จะกระทํ ากิ จ กรรม หรื อแสดงออก ในทางที่ถูกตองเหมาะสมไมนํามาซึ่งความเดือดรอนสูตนเอง นั่นคือ เมื่อนักเรียนมีการตระหนักรูตนเองที่ดีจะทําใหนักเรียนมี การปฏิบัติเกี่ยวกับการปองกันสารเสพติดที่ดี ตามมาดวย ใน สวนของการมุงอนาคตผลการวิจัยครั้งนี้สอดคลองกับแนวคิด ของเรยเนอร (ดวงเดือน พันธุมนาวิน และคนอื่น ๆ. 2530: 167 อางอิงจาก Raynor. 1978) ที่วา ลักษณะมุงอนาคตเปน ลักษณะที่แยกพลังผลักดันใหกระทํากิจกรรมตาง ๆ ในปจจุบัน อย า งขยั น ขั น แข็ ง ที่ สุ ด ถ า ผลงานนี้ จ ะเป น จุ ด เริ่ ม ต น ของ ผลประโยชนที่จะไดรับในระยะยาว เชน ขยันเรียนในปจจุบัน เพื่อจะไดงานดีมีชีวิตกาวหนา และสบายในอนาคต ซึ่งไดรับ การสนับสนุนจากไรท (เนตรชนก พุมพวง. 2546: 10; อางอิง จาก Wright. 1975: 298) ที่ไดกลาวไววา ผูที่มีลักษณะมุง อนาคตสูง จะสามารถปฏิบัติตนไดอยางเหมาะสมกับกาลเทศะ ไมฝาฝนกฎเกณฑของศาสนาและกฎหมาย อีกทั้งยังเปนผูมี จริยธรรมสูงอีกดวย และจากการสรุปแนวคิดของนักจิตวิทยา หลายทานเกี่ยวกับลักษณะการมุงอนาคตโดยกรภัทร วรเชษฐ (2548: 19) สามารถสรุปไดวา ลักษณะการมุงอนาคตเปน ลักษณะที่สําคัญเกี่ยวกับการเปนพลเมืองดี คือ ผูที่มีลักษณะ การมุ ง อนาคตจะสามารถปฏิ บั ติ ต นได อ ย า งเหมาะสมกั บ

กาลเทศะ และสามารถตัดสินใจเลือกทางเดินอยางมีเหตุผล จึง เปนจิตลักษณะที่มีความสําคัญควรสงเสริมและพัฒนาใหเกิด ขึ้นกับเยาวชน เพื่อใหประสบความสําเร็จในดานการเรียนและ การทํางานในอนาคต ดังนั้นการที่นักเรียนหรือบุคคลใดก็ตามมี การมุงอนาคตที่ดี จะทําใหมีการแสดงออกอยางรูกาลเทศะ รูจักอดไดรอได รูจักเลือกที่จะกระทําสิ่งตาง ๆ ในปจจุบันเพื่อ ผลตอบแทน ที่ดีในอนาคตซึ่งเปนผลใหการประพฤติปฏิบัติสิ่ง ต า ง ๆ อยู ใ นแนวทางที่ ดี ด วย ดั ง นั้ น เมื่ อ มี ก ารมุ ง อนาคตไป ในทาง ที่ ดี ก ารปฏิ บั ติ เ กี่ ย วกั บ การป อ งกั น สารเสพติ ด จึ ง มี แนวโนมดีดวย เพราะนักเรียนจะรูจักปองกันตนเอง หลีกเลี่ยง ปฏิเสธการเกี่ยวของกับสารเสพติด เพื่อใหตนเองไดมีอนาคตที่ดี ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช ในการวิจัยครั้งนี้พบวา ชุดตัวแปรอิสระ ไดแก การตระหนักรูตนเอง และการมุงอนาคตสงผล ซึ่งกันและกัน กับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติด ดานการปฏิบัติเกี่ยวกับการ ป องกั นสารเสพติ ด ดั ง นั้ น ถ า จะให นั กเรี ยนเกิ ด การปฏิ บั ติ เกี่ยวกับการปองกันสารเสพติดไดดี ครู ผูปกครอง และผูที่มี สวนเกี่ยวของกับนักเรียน ควรจัดกิจกรรมเพื่อสงเสริมใหนักเรียน เกิดการตระหนักรูตนเอง และมีการมุงอนาคตไปในทางที่ดี มี ความหวังและกอใหเกิดความพยายามในการเรียน และการทํา กิจกรรมตาง ๆ ที่เปนประโยชน 2. ขอเสนอแนะในการทําวิจัยครั้งตอไป 2.1 ควรทํ า การวิ จั ย ในทํ า นองเดี ย วกั น โดย ศึกษากับกลุมตัวอยางที่เปนนักเรียนใน ระดับชั้นตางๆ เชน ระดับชวงชั้นที่ 4 หรือระดับอุดมศึกษา เพื่อศึกษาวา นักเรียน มีพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดอยูใน ระดับใด เพื่อที่จะได นําผลที่ไดมาเปนขอมูลพื้นฐาน ในการหาวิธีการปรับปรุงหรือ สงเสริมใหนักเรียนมีพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดที่ดียิ่ง ๆ ขึ้นไป 2.1 ควรทําการศึกษากับปจจัยอื่นๆ ที่นาจะมี ความสัมพันธกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดเพิ่มเติม เชน เชาวนปญญาทางอารมณ สุขภาพจิต เปนตน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม กรภัทร วรเชษฐ. (2548). การศึกษาความสัมพันธของปจจัยเชิงสาเหตุที่สงผลตอลักษณะมุงอนาคตของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 จังหวัดบุรีรัมย. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การวิจัยและสถิติทางการศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. จิรวัน เทียนทองดี. (2542). พฤติกรรมการปองกันสารเสพยติดของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 โรงเรียนสังกัดกรมสามัญศึกษา เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (สุขศึกษา).กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. จุฑานุช บุษปวนิช. (2547). ผลของกิจกรรมกลุมที่มีตอความฉลาดทางอารมณของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 5 โรงเรียนวัดเทวราชกุญชร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (จิตวิทยาการศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. ดวงเดือน พันธุมนาวิน และคณะ. (2530). ชุดฝกอบรมการเสริมสรางคุณลักษณะของขาราชการพลเรือน. กรุงเทพฯ : สถาบันพัฒนาขาราชการพลเรือนสํานักงานคณะกรรมการขาราชการพลเรือน. นิภา มนุญปจุ. (2528). การวิจัยทางสุขศึกษา. พิมพครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : อักษรบัณฑิต. เนตรชนก พุมพวง. (2546). ตัวแปรที่เกี่ยวของกับลักษณะมุงอนาคตของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนราชวินิตบางแกว อํ า เภอบางพลี จั ง หวั ด สมุ ท รปราการ. ปริ ญ ญานิ พ นธ กศ.ม. (จิ ต วิ ท ยาการศึ ก ษา). กรุ ง เทพฯ : บั ณ ฑิ ต วิ ท ยาลั ย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร ปยดา ละอองปลิว. (2546). ความสัมพันธระหวางปจจัยบางประการกับพฤติกรรมการปองกันสารเสพติดของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การวัดผลการศึกษา). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. วีรวรรณ สุธีรไกรลาส. (2536). ตัวแปรที่เกี่ยวของกับการตานทานการติดยาเสพติดของนักเรียนระดับมัธยมศึกษา ในเขตกรุงเทพมหานคร. ปริญญานิพนธ วท.ม. (การวิจัยพฤติกรรมศาสตรประยุกต). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. สมชาย ธัญธนกุล. (2526). จิตวิทยาวัยรุน. พิษณุโลก: โครงการตํารามหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. Hope. Linda Ruth. (1994, March). “The effects of at-risk status on a student’s knowledge, Attitudes, and behavior concerning drugs and alcohol, self-esteem, peer pressure, And sensation-seeking tendencies”. Dissertation Abstracts International. 54(9) : 3279-3280 A.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยบางประการกับ การคิดอภิมานของนักเรียนชัน้ มัธยมศึกษาปที่ 3 สังกัดสํานักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษานครปฐม เขต 1 A STUDY OF RELATIONSHIP BETWEEN SOME FACTORS AND METACOGNITION OF MATHAYOMSUKSA III STUDENTS IN EDUCATIONAL AREA I, NAKORNPATHOM วนิดา ทองดอนอ่ํา1 นิภา ศรีไพโรจน2 ดร. บุญเชิด ภิญโญอนันตพงษ2

บทคัดยอ ก า ร ศึ ก ษ า วิ จั ย ค รั้ ง นี้ มี จุ ด มุ ง ห ม า ย เ พื่ อ ศึ ก ษ า ความสัมพันธและคาน้ําหนักความสําคัญที่สงผลของตัวแปรปจจัย ไดแก การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพ ทางสมองดานภาษา และดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของ ผูปกครองดานการศึกษา และการจัดการเรียน การสอนที่เนน ผู เ รี ย นเปน สํ าคั ญ กั บ การคิ ด อภิ ม านในภาพรวมและในรายดา น ไดแก การตระหนัก รู การวางแผน ยุทธวิธีทางความคิด และการ ตรวจสอบตนเอง กลุมตั วอย างเปน นัก เรียนชั้น มัธยมศึก ษาป ที่ 3 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครปฐม เขต 1 จํานวน 350 คน เครื่องมือที่ใช ประกอบดวยแบบสอบถามการคิดอภิมาน การควบคุม ตนเอง ความเชื่ อ อํ า นาจภายในตน การรั บ รู ค วามคาดหวั ง ของ ผูปกครองดานการศึกษา การจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ

นิสิตระดับปริญญาโท สาขาวิชาการวิจัยและสถิติทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ รองศาตราจารย ขาราชการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แบบทดสอบสมรรถภาพทางสมองดานภาษา และแบบทดสอบ สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล โดยมีคาความเชื่อมั่นเทากับ 0.95, 0.88, 0.87, 0.82, 0.85, 0.91 และ 0.86 ตามลํ า ดั บ วิเคราะหขอมูลดวยสถิติการถดถอยพหุคูณแบบตัวแปรพหุนาม (MMR) และ ตัวแปรเอกนาม (MR) ผลการศึกษาพบวาตัวแปรปจจัย กับการคิดอภิมานใน ภาพรวม มี ค วามสั ม พั น ธ กั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .01 โดยมีคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธพหุคูณเทากับ .696 และทุกตัวแปรปจจัยสงผลทางบวกตอการคิดอภิมานในภาพรวม อย างมีนัย สํ าคั ญทางสถิติที่ ระดับ .01 เมื่ อพิจารณาการคิ ด อภิมานในรายดาน พบวา ตัวแปรปจจัยมีความสัมพันธกับการ คิด อภิ ม านทั้ ง 4 ด า นอย า งมีนั ย สํา คั ญ ทางสถิ ติที่ร ะดั บ .01 ( Λ =.468) โดยคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธพหุคูณระหวางตัว แปรปจจัยกับการคิดอภิมานในดานการตระหนักรู การวางแผน ยุ ท ธวิ ธี ท างความคิ ด และการตรวจสอบตนเอง มีค า เทากับ .538, .573, .652 และ .573 ตามลําดับ ซึ่งมี ความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 คาน้ําหนักความสําคัญของตัวแปรปจจัยที่สงผลตอ การคิดอภิมานในรายดาน พบวา ดานการตระหนักรู ตัวแปร ปจจัยที่สงผล ไดแก สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพ ทางสมองดานเหตุผล การจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเ รีย น เปน สํา คัญ และ ความเชื่อ อํา นาจภายในตน ดา น การ วางแผน ตัวแปรปจจัยที่สงผลไดแก สมรรถภาพทางสมองดาน ภาษา การจั ด การเรี ย นการสอนที่ เ น น ผู เ รี ย นเป น สํ า คั ญ สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การควบคุมตนเอง และความ เชื่ออํานาจภายในตน ดานยุทธวิธีทางความคิด ตัวแปรปจจัยที่ สงผล ไดแก สมรรถภาพทางสมองดานภาษา การจัดการเรียน การสอนที่ เน นผู เรี ยนเป นสํ า คั ญ สมรรถภาพทางสมองด า น เหตุผล และการรับรูความคาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา และด า นการตรวจสอบตนเอง ตั ว แปรป จ จั ย ที่ ส ง ผล ได แ ก สมรรถภาพทางสมองดานภาษา การควบคุมตนเอง สมรรถภาพ ทางสมองดานเหตุผล ความเชื่ออํานาจภายในตน การรับรูความ คาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา และการจัดการเรียนการ สอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ คําสําคัญ : การคิดอภิมาน Abstract The main purpose of this study were to investigate the relationships between factors on self control, internal locus of control, verbal ability, reasoning ability, perceive parent’s expectation and child-centered learning; and dependent variable on metacognition

consisted of four factors which were awareness, planning, cognitive strategy and self checking; and to study the beta weight of the factors contributed to the metacognition and each factor of metacognition. The samples were 350 Mathayomsuksa III Students in Educational Area I, Nakornpathom. The instruments used in the study were the questionnaires of metacognition, self control, internal locus of control, perceive parent’s expectation and childcentered learning, and the test of verbal ability and reasoning ability. The reliabilities of the questionnaires were 0.95, 0.88, 0.87, 0.82 and 0.85, and the tests were 0.91 and 0.86 respectively. The data were analyzed by using Multivariate Multiple Regression (MMR) and Univariate Multiple Regression (MR). The results of the study were the multiple correlations between all factors and metacognition were .696 with statistical significance at the level of .01; the beta weights of all factors positively contributed to metacognition with statistical significance at .01. All factors related to four factors of metacogniton with statistical significance at .01 level. ( Λ = .468), and the multiple correlations between all factors and each factor of metacognition, which were awareness, planning, cognitive, planning, cognitive strategy and self checking were .538, .573, .652 and .573 respectively with statistical significance at .01 level. Awareness was found contributed from verbal ability, reasoning ability, child-centered learning and internal locus of control. Planning was found contributed from verbal ability, childcentered learning, reasoning ability, self control and internal locus of control. Cognitive strategy was found contributed from verbal ability, childcentered learning, reasoning ability and perceive parent‘s expectation. Self checking was found contributed from verbal ability, self control, reasoning ability, internal locus of control, perceive parent’s expectation and childcentered learning. Keyword : Metacognition ความเปนมาของปญหาการวิจัย ศ ต ว ร ร ษ ที่ 2 1 เ ป น ยุ ค แ ห ง ข อ มู ล ข า ว ส า ร (Information age) ที่มนุษยจะตองเผชิญกับขอมูลขาวสาร

100

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

หลากหลายที่ไมมีที่สิ้นสุด เปนสังคมที่เต็มไปดวยการแขงขัน ทําใหคนในสังคมตองอาศัยขอมูลขาวสารเปนฐานขอมูลในการ ดําเนินชีวิต ทําใหตองมีการเรียนรูไมมีวันจบสิ้น (บูรชัย ศิริมหา สาคร 2546 หนา 54-56) การศึกษาจึงถูกจัดใหเปนกลไก สํ า คั ญ ของสั ง คมในการพั ฒ นามนุ ษ ย ใ ห มี คุ ณ ภาพ และมี ประสิทธิภาพตามศักยภาพที่มีอยูภายในตนเอง ตลอดจนเปน ปจจัยขับเคลื่อนความเปนไปไดในการพัฒนาดานอื่นๆ อยางไม รูจบเพื่อใหสอดคลองกับสภาพสังคมในปจจุบัน แนวทางการ จัดการศึกษานั้นจึงมุงสราง และพัฒนาคนใหมีความสามารถ ในการแสวงหาความรูใหมไดดวยตนเอง รูจักคิด รูจักปรับตัว เองสามารถสื่ อ สารให ผู อื่ น ได เ ข า ใจความคิ ด ของตนเองได ทํางานรวมกับผูอื่นได และปรับแกขอผิดพลาดดวยตนเองได และหนึ่งในทักษะกระบวนการคิดที่สําคัญ คือ การคิดอภิมาน (Metacognition) เนื่องจากเปนมิติการคิดที่ใชในการควบคุม และประเมินการคิดของตนเอง ผูคิดจะสามารถคิดไดอยางมี ประสิทธิภาพตลอดจนสามารถปรับปรุงกระบวนการคิดของ ตนเองใหดีขึ้นไดเรื่อยๆ เนื่องมาจากผูคิ ด จะสามารถตระหนั ก รู ใ นกระบวนการคิ ด ของตนเอง ตลอดจนสามารถควบคุม และประเมินการคิดของตนเองไดตลอดเวลา (ทิศนา แขมมณี และคณะ 2544 หนา 110) การคิดอภิมาน จึงเปนทักษะการ คิด ที่ ค วรไดรับ ความสํ าคัญ ในการนํ า ไปพั ฒนาให เ กิ ด ขึ้ น กั บ ผูเรี ย น เพื่ อ ให ผู เรี ย นได เรี ย นรู พร อ มทั้ ง สามารถพั ฒ นาและ ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงวิธีการคิดหรือวิธีการเรียนรูของตนเองใหดี ยิ่งขึ้นได ดังนั้นการคิด อภิมานจึงถือเปนเครื่องมือที่สําคัญใน การจัดการศึกษาเพื่อใหไดคุณภาพสูง และเปนหัวใจสําคัญของ การเรียนรูที่ควรฝกใหเกิดแกผูเรียน (อวยพร เรืองศรี 2545 หนา 2) เพื่อใหผูเรียนไดใชเปนเครื่องมือในการแสวงหาความรูใหม ๆ หรื อ แก ไ ขป ญ หาที่ ไ ม ส ามารถแก ไ ขได ด ว ยความรู ห รื อ ประสบการณที่มีอยูใหสําเร็จลุลวงได ผูวิจัยเล็งเห็นความสําคัญของการพัฒนาทักษะคิด อภิมานเพื่อใหสอดคลองตามแนวทางการจัดการศึกษาตาม พ ร ะ ร า ช บัญ ญ ัต ิก ารศึ ก ษาที่ มุ ง เน น ให ผู เ รี ยนทุ ก คนมี ความสามารถเรียนรูและพัฒนาตนเองได สามารถเรียนรูวิธีการ เรียนรู ซึ่งจะเปนการสงเสริมใหผูเรียนสามารถพัฒนาตนเอง ตามธรรมชาติและเต็มศักยภาพได ทั้งนี้ผูวิจัยไดตระหนัก ถึง ความซับซอนของตัวแปรการคิดอภิมานวาเปนการคิดที่มีหลาย ขั้ น ตอนที่ ไ ม ส ามารถแยกออกจากกั น ได ห ากประสงค ผ ล การศึกษาที่ลึก ซึ้งและครอบคลุม ดังนั้นผูวิจัยจึงมุงศึกษาตัว แปรการคิ ด อภิ ม านทั้ ง ในภาพรวมและในรายด า น โดย การศึ ก ษาครั้ ง นี้ ผู วิ จั ย ได ศึ ก ษาตั ว แปรการคิ ด อภิ ม านตาม แนวคิดของ โอนีลและอะไบดิ (O’Neil and Abedi, 1996) ที่ได

เสนอแนวคิดวา การคิดอภิมาน ประกอบดวย การตระหนักรู การวางแผน ยุทธวิธีทางความคิด และการตรวจสอบตนเอง และมุงศึกษาถึงความสัมพันธของตัวแปรปจจัยตางๆ ที่คาดวา จะส ง ผลต อ การคิ ด อภิ ม านทั้ ง ในภาพรวมและในรายด า น ประกอบดวย การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดา นภาษา สมรรถภาพทางสมองดา น เหตุผ ล การรับ รูความคาดหวัง ของผูปกครองด านการศึก ษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ ซึ่งผูวิจัย ไดทําการคัดสรรตัวแปรปจจัยทั้งปจจัยภายในและปจจัยภาย นอกจากแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวของกับการคิดอภิ มาน เพื่อนําไปสูองคความรูที่สามารถนําไปพัฒนาใหผูเรียน เกิดทักษะการคิดอภิมานได ความมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยบางประการ ได แ ก การควบคุ ม ตนเอง ความเชื่ อ อํ า นาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา และ การ จัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญกับการคิดอภิมาน ในภาพรวม 2. เพื่อ ศึก ษาคา น้ํ า หนัก ความสํา คัญ ของปจ จัย บางประการ ไดแ ก การควบคุ ม ตนเอง ความเชื่ อ อํ า นาจ ภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทาง สมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวั งของผูปกครองดา น การศึ ก ษา และ การจั ด การเรี ย นการสอนที่ เ น น ผู เ รี ย นเป น สําคัญ ที่สงผลตอการคิดอภิมานในภาพรวม 3. เพื่ อ ศึ ก ษาความสั ม พั น ธ ร ะหว า งป จ จั ย บาง ประการ ไดแก การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดาน เหตุผ ล การรับรูความคาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญกับการคิดอภิมาน 3.1 ศึกษาคาสหสัมพันธพหุคูณแบบตัวแปรพหุนาม 3.2 ศึกษาคาสหสัมพันธพหุคูณแบบตัวแปรเอกนาม 4. เพื่อศึกษาคาน้ําหนักความสําคัญของปจจัยบาง ประการ ไดแก การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดาน เหตุผ ล การรับรูความคาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญที่สงผลตอ การคิดอภิมานรายดาน สมมติฐานของการวิจัย 1. ปจจัย บางประการ ไดแก การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของ ผูปกครองดานการศึกษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนน ผู เ รี ย นเป น สํ า คั ญ มีค วามสัม พัน ธก ับ การคิด อภิม านใน ภาพรวม 2. มีตัวแปรปจจัย ไดแก การควบคุมตนเอง ความ เชื่ อ อํ า นาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองด า นภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของ ผูปกครองดานการศึกษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนน ผูเรียนเปนสําคัญ อยา งนอย 1 ตัว แปร ที่สงผลตอ การคิด อภิ มานในภาพรวม 3. ปจ จั ย บางประการ ได แ ก การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของ ผูปกครองดานการศึกษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนน ผู เ รี ย นเป น สํ า คั ญ มี ค วามสั ม พั น ธ ก ั บ การคิด อภิม านที่ วิ เคราะห แบบตั ว แปรพหุ นาม 4. ปจ จั ย บางประการ ได แ ก การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของ ผูปกครองดานการศึกษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนน ผู เ รี ย นเป น สํ า คั ญ มี ค วามสั ม พั น ธ ก ั บ การคิด อภิม านที่ วิ เคราะห แบบตั ว แปรเอกนาม 5. มีตัวแปรปจจัย ไดแก การควบคุมตนเอง ความ เชื่ อ อํ า นาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองด า นภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของ ผูปกครองดานการศึกษา และ การจัดการเรียนการสอนที่เนน ผูเรียนเปนสําคัญ อยางนอย 1 ตัวแปร ที่สงผลตอการคิดอภิ มานรายดาน วิธีดําเนินการศึกษาวิจัย ประชากรและกลุมตัวอยาง ประชากรในการวิจัยเปนนักเรียนที่กําลังศึกษา ในระดั บ ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 3 ภาคเรี ย นที่ 2 ป ก ารศึ ก ษา 2550 สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษานครปฐม เขต 1 จํานวน 32 โรงเรียน รวมจํานวนนักเรียน 5,748 คน โดยกลุม ตัวอยางในการศึกษาไดมาจากการสุมแบบสองขั้นตอน ไดกลุม ตัวอยางทั้งสิ้นจํานวน 7 โรงเรียน แบงเปนโรงเรียนขนาดเล็ก 2 โรงเรีย น ขนาดกลาง 4 โรงเรีย น และขนาดใหญ 1 โรงเรีย น และเป น นั ก เรี ย นชาย จํ า นวน 177 คน และนั ก เรี ย นหญิ ง จํานวน 173 คน รวมกลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยทั้งสิ้น 350 คน ตัวแปรที่ศึกษา 1. ตัวแปรอิสระ (Independent Variable) ไดแก

การศึกษา สําคัญ

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

101

การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรั บรู ความคาดหวั งของผู ปกครองด าน

1.6 การจัดการเรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปน

2. ตัวแปรตาม (Dependent Variable) ไดแก การ คิดอภิมาน จําแนกได ดังนี้ 2.1 การตระหนักรู (Awareness) 2.2 การวางแผน (Planning) 2 . 3 ยุ ท ธ วิ ธี ท า ง ค ว า ม คิ ด ( Cognitive Strategy) 2.4 การตรวจสอบตนเอง (Self Checking) เครื่องมือที่ใชในการวิจัย เครื่องมือที่ใชประกอบดวย แบบสอบถามการคิดอภิ มาน การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน การรับรู ความคาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา การจัดการเรียน การสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ เปนแบบมาตราสวนประมาณ คา (Rating Scale) ชนิด 4 ระดับ มีคาความเชื่อมั่นเทากับ 0.95, 0.88, 0.87, 0.82 และ 0.85 ตามลําดับ และแบบทดสอบ สมรรถภาพทางสมองดานภาษา และแบบทดสอบสมรรถภาพ ทางสมองดานเหตุผล เปนแบบทดสอบชนิด 5 ตัวเลือก มีคา ความเชื่อมั่นเทากับ 0.91 และ 0.86 ตามลําดับ การเก็บรวบรวมขอมูล ผูวิจัยไดติดตอขอหนังสือจากบัณฑิตวิทยาลัยเพื่อ ขอความอนุเคราะหในการเก็บรวบรวมขอมูลจากโรงเรียนที่ใช เปนกลุมตัวอยาง หลังจากนั้นนําหนังสือไปยื่นตอผูบริหารของ โรงเรียนพรอมทั้งนัดหมายวัน เวลาและสถานที่เพื่อดําเนินการ ผูวิจัยไดนําแบบสอบถามและแบบทดสอบไปใหนักเรียนที่เปน กลุ ม ตั ว อย า งทํ า การตอบ ตามกํ า หนดเวลาที่ ไ ดนั ด หมายไว หลังจากที่เก็บขอมูลเรียบรอยแลวจึงไดนํามาตรวจสอบความ ถูก ต อ งและความครบถ ว นทุ ก ฉบั บ พร อ มทั้ งคั ด เลือ กฉบั บ ที่ สมบูรณมาตรวจใหคะแนนตามเกณฑที่กําหนดไว การวิเคราะหขอมูล การวิจัยครั้งนี้ใชโปรแกรม SPSS Versions 11.5 for Windows ในการวิเคราะหขอมูล โดยใชสถิติวิเคราะหการ ถดถอยพหุคูณแบบตัวแปรพหุนาม (Multivariate Multiple Regression: MMR) และ แบบตัวแปรเอกนาม (Univariate Multiple Regression: MR) เพื่อทดสอบสมมติฐานการวิจัย

102

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ผลการวิจัย 1. คา สั ม ประสิ ทธิ์ ส หสั ม พั น ธ พ หุ คู ณ แบบตั ว แปร เอกนามระหว า งป จ จั ย บางประการไดแ ก การควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การรับรูความคาดหวังของ ผูปกครองดานการศึกษา และการจัดการเรียนการสอนที่เนน ผู เ รี ย นเป น สํ า คั ญ กั บ กา ร คิ ด อ ภิ ม า น ใ นภาพรวม มี ค า เทากับ .696 ซึ่งมีความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .01 และสามารถอธิบายความแปรปรวนรวมกันไดรอยละ 48.40 2. คาน้ําหนักความสําคัญของปจจัยบางประการที่ ส ง ผลต อ การคิ ด อภิ ม านในภาพรวม พบว า ค า น้ํ า หนั ก ความสําคัญของตัวแปรปจจัยทุกตัวแปรสงผลทางบวกตอการ คิดอภิมานในภาพรวมอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 3. คา สัมประสิทธิ์สหสัมพันธพ หุคูณแบบตัวแปร พหุนาม ระหวางปจจัยบางประการกับการคิดอภิมานทั้ง 4 ดาน ไดแกดานการตระหนักรู การวางแผน ยุทธวิธีทางความคิด และ การตรวจสอบตนเองมี ค า เท า กั บ .468 (Λ = .468) ซึ่ ง มี ความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 4. ปจจัยบางประการกับการคิดอภิมานในแตละดาน ไดแก ดานการตระหนักรู การวางแผน ยุทธวิธีทางความคิด และ การตรวจสอบตนเอง มีความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิ ติ ที่ ร ะดั บ .01 โดยมี ค า สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ พ หุ คู ณ เทากับ .538, .573, .652 และ .573 ตามลําดับ 5. คาน้ําหนักความสําคัญของปจจัยบางประการที่ สงผลตอการคิดอภิมานในแตละดาน พบวาดานการตระหนักรู ตัวแปรปจจัยที่สงผล ไดแก สมรรถภาพทางสมองดานภาษา สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การจัดการเรียนการสอนที่ เนนผูเรียนเปนสําคัญ และ ความเชื่ออํานาจภายในตน ดา นการวางแผน ตัว แปรปจ จัย ที ่ส ง ผล ไดแ ก สมรรถภาพทางสมองดานภาษา การจัด การเรียนการสอนที่ เนนผูเรียนเปนสําคัญ สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล การ ควบคุมตนเอง และความเชื่ออํานาจภายในตน ดา นยุท ธวิธ ีท างความคิด ตัว แปรปจ จัย ที ่ส ง ผล ไดแก สมรรถภาพทางสมองดา นภาษา การจัด การเรียนการ สอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ สมรรถภาพทางสมองดานเหตุผล และการรับรู ความคาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา การตรวจสอบตนเอง ตั วแปรป จจั ยที่ ส งผล ได แก สมรรถภาพทางสมองดานภาษา การควบคุมตนเอง สมรรถภาพ ทางสมองดา นเหตุผ ล ความเชื่อ อํา นาจภายในตน การรับ รู

ความคาดหวัง ของผูปกครองดานการศึกษา และการจั ดการ เรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ การอภิปรายผล จากผลการวิ เ คราะห ค า สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ พหุคูณและน้ําหนักความสําคัญระหวางปจจัยบางประการกับ การคิดอภิมานในภาพรวม พบวา ปจจัยบางประการไดแก การ ควบคุมตนเอง ความเชื่ ออํา นาจภายในตน สมรรถภาพทาง สมองด านภาษา สมรรถภาพทางสมองดา นเหตุผ ล การรับ รู ความคาดหวังของผูปกครองดานการศึกษา และการจัด การ เรีย นการสอนที่เ นน ผูเ รีย นเปน สํา คัญ กับ การคิด อภิม านใน ภาพรวม มีความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ และตัว แปรปจจัยทุกตัวแปรสงผลตอการคิดอภิมานในภาพรวมอยาง มีนัยสําคัญทางสถิติ ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากตัวแปรปจจัย การ ควบคุมตนเอง ความเชื่ออํานาจภายในตน และการรับรูความ คาดหวัง ของผู ป กครองดา นการศึก ษาเปน ตัว แปรทางจิต ลักษณะ ซึ่งมีความสัมพันธกับแรงจูงใจของบุคคล อีกทั้งการ จัด การเรีย นการสอนที ่เ นน ผู เ รีย นเปน สํ า คัญ เปน การเปด โอกาสใหผูเรียนไดเรียนรูตามความสนใจและความถนัดซึ่งถือ วา ทํา ใหผูเรีย นมีแ รงจูง ใจในการเรีย นเชน กัน ดัง นั้น แลว จึง อาจเปนเหตุและผลที่สงผลใหนักเรียนที่มีการควบคุมตนเอง มีค วามเชื่อ อํา นาจภายในตน และมีก ารรับ รูค วามคาดหวัง ของผูปกครองดานการศึกษา และไดรับการจัดการเรียนการ สอนที่เ นน ผูเ รีย นเปน สํา คัญ จะมีแ รงจูง ใจสูง ทํา ใหมีค วาม ตั้งใจ ความมุงหวังตลอดจนความมุงมั่นพยายามทําทุกอยาง ดวยความรอบคอบมุงไปสูผลสัมฤทธิ์หรือเปาหมายที่ตั้งใจไว ซึ่งสอดคลองกับแนวคิดทฤษฎีการประมวลผลขอมูล (ทิศนา แขมมณีและคณะ 2544 หนา 27-30 อางอิงจาก Klausmeier 1985) ที่กลาวไววา องคประกอบสําคัญที่ทําใหบุคคลมีการ ตระหนักรูและบริหารควบคุมกระบวนการรูคิดของตนเอง ก็คือ แรงจูง ใจ ความตั ้ง ใจ และความมุ ง หวั ง ในความสํ า เร็จ นอกจากนี้สมรรถภาพทางสมองดานภาษาและสมรรถภาพทาง สมองดานเหตุผลยังพบวามีความสัมพันธและสงผลตอการคิด อภิ ม านอย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ทั้ ง นี้ อ าจเนื่ อ งมาจาก สมรรถภาพทางสมองเกิ ด จากการสั่ ง สมของประสบการณ ความรู ทําใหผูที่มีสมรรถภาพทางสมองอยูในระดับสูงมีความ เขาใจถึงสภาพปญหาตลอดจนหาทางแกปญหาไดอยางมีเหตุ มีผล สามารถควบคุมกํากับตนเองในการคิดและคิดหายุทธวิธี ต า งๆ ที่ ห ลากหลายมาใชใ นการแกป ญ หาไดอ ยา งมี ประสิท ธิภ าพ สอดคลอ งกับ ผลการศึก ษาของศุภ ลัก ษณ สิน ธนา (2545 หนา 111) ที่พบวาความถนัดทางการเรียนมี ความสัมพันธทางบวกกับการคิดอภิมาน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ผลการวิ เคราะห ค าสั มประสิ ทธิ์ สหสั มพั นธ พหุ คู ณ แบบตั วแปรพหุ นามระหว างป จจั ย บางประการกั บ การคิด อภิ มานในดานการตระหนักรู การวางแผน ยุทธวิธีทางความคิด และ การตรวจสอบตนเอง พบวา กลุมตัวแปรปจจัย กับการคิดอภิมาน ทั้ง 4 ดาน มีความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ และคา สัมประสิทธิ์สหสัมพันธพหุคูณแบบตัวแปรเอกนามระหวางกลุมตัว แปรปจจัยกับการคิด อภิมานในแตละดานมีความสัมพันธกัน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ทั้งนี้อาจเนื่องมาจาก การตระหนักรู การวางแผน ยุทธวิธีทางความคิด และการตรวจสอบตนเอง เปน องค ป ระกอบที่ มี ความสั ม พั นธ กั นของการคิ ด อภิ ม าน ดั งนั้ น ป จ จั ย ที่ มี ค วามสั ม พั น ธ ต อ การคิ ด อภิ ม านย อ มน า ที่ จ ะมี ความสัมพันธกับองคประกอบของการคิดอภิมานดวยเชนกัน คาน้ําหนักความสําคัญของตัวแปรกลุมตัวแปรปจจัย ที่สงผลตอการคิดอภิมานรายดาน พบวา ตัวแปรปจจัยไดแก สมรรถภาพทางสมองดานภาษา และสมรรถภาพทางสมองดาน เหตุ ผ ล ส ง ผลทางบวกต อ การคิ ด อภิ ม านในทุ ก ด า นอย า งมี นัยสําคัญทางสถิติ ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากการคิดอภิมานคือการ ควบคุ ม กระบวนการรู คิ ด ของตนเอง ซึ่ ง ภาษาจะถู ก ใช เ ป น สื่อกลางของความคิดผานคําพูดโดยบุคคลจะพูดในสิ่งที่กําลังคิด ทําใหบุคคลสามารถควบคุมกํากับกระบวนการรูคิดของตนเอง ในขณะทํากิจกรรมทางปญญาได หรืออาจกลาวไดวาบุคคลจะมี การรายงานตัวเอง (Self-report) ในขณะทํากิจกรรมทางปญญา ซึ่ งการรายงานตั วเอง เป นกระบวนการทางการคิ ดที่ มี ค วาม เกี่ยวของกับความสามารถทางสมองดานภาษา และสมรรถภาพ ทางสมอง โดยบุคคลที่มีสมรรถภาพทางสมองดานภาษาและ สมรรถภาพทางสมองด านเหตุ ผลสู งย อมจะสามารถทําความ เขาใจประเด็นปญหา และมองเห็นตรรกะในเนื้อหาทําใหสามารถ วิเคราะหและแกปญหาไดอยางถูกตอง สอดคลองกับ ขวัญจิรา อนันต (2546 หนา 85) ที่ไดศึกษาพบวา ความถนัดทางการเรียน เชิงภาษา และความถนัดทางการเรียนเชิงเหตุผลสงผลตอการคิด อภิมาน การจั ด การเรี ย นการสอนที่ เ น น ผู เรี ย นเป น สํ า คั ญ เปนอีกหนึ่งตัวแปรปจจัยที่สงผลทางบวกกับการคิดอภิมานใน ทุกดานอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ทั้งนี้อาจเนื่องจากการจัดการ เรียนการสอนที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ เนนใหนักเรียนไดมีสวนรวม ในกิจกรรมการเรียนการสอน สามารถสรางองคความรูไดดวย ตนเอง โดยนักเรียนไดพึ่งพาตนเองในการเรียนรู เพื่อใหเกิดทักษะ ที่จะนํ าสิ่งที่เรี ยนรูไปใชได จริง ตลอดจนสามารถเขาใจวิ ธีการ เรียนรูของตนเองได อีกทั้งไดเรียนรูตามความสนใจและความ ถนัดของตนเอง ซึ่ งจะเปนแรงจูงใจผลักดันใหนักเรี ยนมีความ มุงมั่นพยายามในการศึกษาคนควา จนสามารถทําความเข า ใจ

103

กระบวนการคิ ด หรื อ กระบวนการเรี ย นรูที่มีประสิ ท ธิ ภ าพได สอดคล อ งกั บ สมศั ก ดิ์ ภูวิภาดาวรรธน (2544 หนา 1) ที่ไดกลาว ไว ว าการจั ดการเรี ยนการสอนที่ เน นผู เรี ยนเป นสํ าคั ญจะทํ าให ผูเรียนไดเรียนรูกระบวนการเรียนรูของตนเอง ตลอดจนสามารถ พัฒนาและปรับปรุงกระบวนการเรี ย นรูข องตนเองได เมื่อพิจารณาตัวแปรการควบคุมตนเอง พบวาสงผล ทางบวกกับการคิดอภิมานดานการวางแผนและการตรวจสอบ ตนเองอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ อาจเนื่องมาจากบุคคลที่มีการ ควบคุม ตนเองได จะสามารถควบคุมหรือจั ดการกับอารมณ และความรูสึกของตนเองใหเปนปกติ ไมวิตกกังวลเกินกวาเหตุ และแสดงออกไดอยางเหมาะสมกับสถานการณ จะไมปลอยให ความรูสึกกังวลไปขัดขวางกระบวนการควบคุมการรูคิดหรือ การกํากับตนเองในการเรียนได สงผลใหบุคคลมีความตั้งใจ และมุ ง มั่ น ในการทํ า สิ่ ง ต า ง ๆ ได อ ย า งมี เ หตุ มี ผ ล สามารถ จัดลําดับการคิดไดเปนลําดับขั้นตอน อีกทั้งมีการวางแผนที่ดี ตลอดจนสามารถตรวจสอบความถู ก ต อ งได อ ย า งรอบคอบ สอดคลองกับ เมเยอร และซาโลเวย (สาวิตรี เขาใจการ 2549 หนา 51 อางอิงจาก Mayer; & Salovey, 1997. p. 10-11) ที่กลาว ไววา ความฉลาดทางอารมณมีความสัมพันธกับเชาวปญญาใน ลั กษณะเกื้ อหนุ นให บุ คคลใช เชาว ป ญญาได อย างสร างสรรค สามารถมองเห็นแนวทางในการแกปญหาไดอยางสรางสรรคและ มีเหตุผล จึงเปนเหตุและผลเมื่อบุคคลที่สามารถควบคุมตนเองได จะมีความสามารถในการวางแผนและตรวจสอบตนเองเพื่อให กิจกรรมทางปญญาสําเร็จลุลวง ตั ว แปรความเชื่ อ อํ า นาจภายในตน พบว า ส ง ผล ทางบวกกับการคิดอภิมานดาน การตระหนักรู การวางแผน และ การตรวจสอบตนเองอยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ทั้งนี้อาจเนือ่ งจาก ผูที่มีความเชื่ออํานาจภายในตนจะใชทักษะความสามารถของตน และใชความพยายามในการทําสิ่งตาง ๆ ใหสําเร็จ เพราะมีความ เชื่อวาความสําเร็จนั้นเกิดจากความสามารถ และความพยายาม ของตนเอง (Moursund, 1976, p. 340-341) ดังนั้นจึงทําใหผูที่ มีความเชื่ออํานาจภายในตนมีแรงจูงใจภายใน (Self-Motivation) และมีความมุงมั่นตั้งใจในการทําสิ่งตาง ๆ โดยมีการตระหนักรูถึง ความสํ า คั ญ และความจํ า เป น ในการวางแผนและการ ตรวจสอบตนเอง ทํา ใหมีก ารวางแผนและตรวจสอบตนเอง อยา งรอบคอบสว นตัว แปรการรับ รู ค วามคาดหวัง ของ ผูป กครองดา นการศึก ษาสง ผลทางบวกกับ การคิด อภิม าน ดานยุทธวิธีท างความคิด และการตรวจสอบตนเอง ทั้งนี้อาจ เนื่องมาจาก นักเรียนที่มีการรับรูความคาดหวังของผูปกครอง ด านการศึ กษาจะมี ความมุ งมั่ น พยายามในการเรี ย นรู หรื อ แกปญหา ทําใหนักเรียนมียุทธวิธี ทางความคิดที่หลากหลาย

104

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ตลอดจนมี ก ารตรวจสอบตนเองด ว ยความรอบคอบ เพื่ อ ให ประสบความสํ า เร็ จ ตามความคาดหวั ง ของผู ป กครอง ซึ่ ง สอดคลองกับ แอนเดอรสัน (รังรอง งามศิริ 2540 หนา 9 อางอิง จาก Anderson, 1995, p. 15-33) ไดกลาวไววาบุคคลจะ ประสบความสํ า เร็ จ ในการคิ ด และการกระทํ า สิ่ ง ต า งๆ ได ย อ มขึ้ น อยู กั บ องค ป ระกอบจากตั ว ผู เ รี ย นและสิ่ งแวดล อมที่ เกี่ยวของ โดยองคประกอบสิ่งแวดลอมที่มีอิทธิพลตอตัวผูเรียน มากที่สุด คือ บิดามารดา หรือการอบรมเลี้ยงดู ซึ่งจะมีอิทธิพล สงผลใหเกิดความพยายามและมุงมั่นในการเรียน มีเปา หมาย ในการเรียนมุงสูค วามสําเร็จตามที่ผูปกครองคาดหวัง จะทําให นักเรียนมีการกํากับควบคุ มกระบวนการรูคิดของตนเองในการ แกปญหาหรือการเรียนรู ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช 1. การนําผลการวิจัยไปใช ควรพิจารณาถึงขอบเขตของ ประชากร ทั้งในดานชวงอายุและสภาพสังคมตาง ๆ ในทองถิ่น ซึ่ ง หากกลุ ม นั ก เรี ย นที่ ต อ งการนํ า ผลการวิ จั ย ไปใช มี ค วาม แตกตางกับกลุมประชากรที่นํามาศึกษาครั้งนี้มาก อาจทําให การอางอิงขาดความแมนยํา

2. บุคคลที่เกี่ยวของและใกลชิดกับนักเรียน เชน พอแม ผูปกครอง ครูอาจารย ควรจะใหความสําคัญตอการเลี้ยงดูแบบ ที่เหมาะสม เพื่อใหนักเรียนเกิดการพัฒนาดานเชาวอารมณและ เชาวปญญา อีกทั้งเปนการเสริมสรางเปาหมายหรือแรงจูงใจที่ สําคัญในการเรียน ซึ่งจะเปนแนวทางใน การพัฒนาทักษะใน การคิ ด อภิ ม านให เ กิ ด ขึ้ น กั บ นั ก เรี ย น เพื่ อ ให นั ก เรี ย นมี ความสามารถในการคิดหรือการเรียนรูตอไป ขอเสนอแนะในการวิจัยครั้งตอไป 1. เนื่องจากตัวแปรปจจัยที่นํามาศึกษาในครั้งนี้อาจมี ลักษณะความสัมพันธเชิงสาเหตุ ดังนั้น จึงควรมีการศึกษาวิจัย ตัวแปรการคิดอภิมาน โดยการศึกษาความสัมพันธเชิงสาเหตุ (Path Analysis) ซึ่งอาจนําไปสูการคนพบตัวแปรปจจัยที่มี อิทธิพลทั้งทางตรงและทางออมตอการคิดอภิมาน 2. เนื่องจากตัวแปรปจจัยที่ศึกษาสามารถทํานายการคิด อภิมานในดานการตระหนักรู การวางแผน ยุทธวิธีทางความคิด และการตรวจสอบตนเอง ไดเพียงรอยละ 28.9, 32.8, 42.5 และ 32.8 ตามลําดับ ดังนั้น จึงควรมีการวิจัยเพื่อศึกษาปจจัยอื่น ๆ ที่ นาจะมีความสัมพันธและสงผลกับการคิด อภิมานในแตละดาน มากยิ่งขึ้น เชน รูปแบบการอบรมเลี้ยงดู รูปแบบการเรียนรู เปนตน

บรรณานุกรม ขวั ญ จิ ร า อนั น ต (2546) ความสั ม พั น ธ เ ชิ ง สาเหตุ ข องตั ว แปรที่ มี อิ ท ธิ พ ลต อ ความสามารถในการแก โ จทย ป  ญ หา คณิตศาสตรของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ทิศนา แขมมณีและคณะ (2544) วิทยาการดานการคิด กรุงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรุปแมนเนจเมนท บูรชัย ศิริมหาสาคร (2546) การศึกษาที่เนนมนุษยเปนศูนยกลางของการพัฒนา กรุงเทพฯ: บุค พอยท รังรอง งามศิริ (2540) การวิเคราะหความสัมพันธเชิงสาเหตุของตัวแปรที่มีผลตอความวิตกกังวลใน การเรียนของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย ศุภลักษณ สินธนา (2545) การศึกษาการคิดอภิมานโดยใชแบบจําลองความสัมพันธโครงสรางเชิงเสน: การวิเคราะหกลุมพหุ กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สาวิ ตรี เข าใจการ (2549) รู ปแบบความสั มพั นธ เชิ งสาเหตุ ของป จ จั ย ที่ ส งผลต อความสามารถในการคิ ดเหตุ ผลเชิ ง ตรรกศาสตรของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาชวงชั้นที่ 3 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาชัยภูมิ เขต 1 กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สมศักดิ์ ภูวิภาดาวรรธน (2544) การยึดผูเรียนเปนศูนยกลางและการประเมินตามสภาพจริง เชียงใหม : โรงพิมพแสงศิลป อวยพร เรืองศรี (2545) การศึกษาความสัมพันธระหวางการคิดอภิมานกับการคิดอยางมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปที 6 กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ Moursund,J.P. (1976). Learning and Learner Montercy California: Book Cole Publishing Company. O’Neil, H.F. & Abedi, J. (1996). Reliability and Validity of a State Metacognitive Invontory: Potential for Alternative Assessment. The Journal of Educational Research, 89(4),234-244.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

105

ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานบาง ประการที่สงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน SOME COMPETENCY RELATED FACTORS AFFECTING THE SUCCESS OF BALANCED SCORECARD EMPLOYMENT AT THE GOVERNMENT SAVING BANK วีระ แกวอบเชย1 พนิต กุลศิร2ิ กาญญรวี อนันตอัครกุล3 บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี จุ ด มุ ง หมายเพื่ อ ศึ ก ษาป จ จั ย ด า นขี ด ความสามารถของพนักงาน บางประการที่สงผลตอความสําเร็จใน การใช บาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน ตัวแปรอิสระที่ใช ศึ ก ษา คื อ ลั ก ษณะประชากรศาสตร แ ละขี ด ความสามารถของ พนั ก งานธนาคารออมสิ น ซึ่ ง แบ ง เป น ด า นความใส ใ จในความ ต อ งการของลูก ค า ด า นความเอื้ อ เฟ อ ต อผู อื่ น ด า นทั ก ษะการใช เทคโนโลยีส ารสนเทศ ดา นความมีคุณธรรมและรับ ผิด ชอบ ดา น ความใส ใจในผลสํ าเร็ จ ด านความใฝรู ด า นการเปด ใจรั บ ฟ งเพื่ อ ปรับปรุง ดานการปรับปรุงตนเองอยูเสมอ ดานการมีความคิด สรางสรรคและดานความสามารถในการทํางานเปนทีม ตัวแปร ตามที่ใชศึกษา คือ ความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการด ดาน การเงิน ดานลูกคา ดานกระบวนการภายในและดานการเรียนรูและ เติบโตของธนาคารออมสิน

นิสิตปริญญาโท สาขาการจัดการ คณะสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

อาจารยประจําภาควิชาบริหารธุรกิจ คณะสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ผูชว ยศาสตราจารยประจําภาควิชาบริหารธุรกิจ คณะสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

106

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัย ไดแก พนักงานธนาคารออมสิน จํานวน 474 คน โดยใชแบบสอบถามเปนเครื่องมือในการเก็บ รวบรวมขอมูล สถิติที่ใชทดสอบสมมติฐาน คือ การวิเคราะหเชิง ถดถอยพหุคูณแบบใสตัวแปรอิสระเปนขั้นตอน ผลการวิจัยพบวา :1. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ สงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดาน การเงินของธนาคารออมสิ น มี 3 ป จจั ย โดยเรี ย งลํ าดับ จาก ปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผลนอยที่สุด ไดแก ขีด ความสามารถดานความสามารถในการทํางานเปนทีม (X10) ด า นความเอื้ อ เฟ อ ต อ ผู อื่ น (X2) และด า นการมี ค วามคิ ด สรางสรรค (X9) โดยปจจัยทั้ง 3 ปจจัยนี้ สามารถรวมกัน อธิ บ ายความแปรปรวนของความสํ า เร็ จ ในการใช บา ลานซสกอรการดดานการเงินของธนาคารออมสินได รอยละ 17.60 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเงินของธนาคารออมสิน มีดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเงินของธนาคารออมสินในรูปคะแนนดิบ ไดแก Ŷ = 1.494 + 0.222 X10+ 0.177 X2 + 0.134 X9 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอร ก าร ด ด า นการเงิ น ของธนาคารออมสิ น ในรู ป คะแนน มาตรฐาน ไดแก Z = 0.226 X10+ 0.169 X2 + 0.120 X9 2. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ สงผลตอความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการดดานลูกคา ของธนาคาร ออมสิน มี 3 ปจจัย โดยเรียงลําดับจากปจจัยที่ ส ง ผลมากที่ สุ ด ไปหาป จ จั ย ที่ ส ง ผลน อ ยที่ สุ ด ได แ ก ขี ด ความสามารถดานความสามารถในการทํางานเปนทีม (X10) ดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบ (X4) และดานทักษะการใช เทคโนโลยีสารสนเทศ (X3) โดยปจจัยทั้ง 3 ปจจัยนี้ สามารถ รว มกั นอธิ บ ายความแปรปรวนของความสํ า เร็ จในการใช บ า

ลานซ ส กอร ก าร ด ด า นลู ก ค า ของธนาคารออมสิ น ได ร อ ยละ 23.40 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บา ลานซสกอรการดดานลูกคาของธนาคาร ออมสิน มีดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บา ลานซสกอรการดดานลูกคาของธนาคาร ออมสินในรูปคะแนน ดิบ ไดแก Ŷ = 1.573 + 0.282 X10+ 0.177 X4 + 0.116 X3 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บา ลานซสกอรการดดานลูกคาของธนาคาร ออมสินในรูปคะแนน มาตรฐาน ไดแก Z = 0.322 X10+ 0.175 X4 + 0.149 X3 3. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ สงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดาน กระบวนการภายในของธนาคารออมสิ น มี 4 ป จ จั ย โดย เรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผลนอย ที่สุด ไดแก ขีดความสามารถดานความสามารถในการทํางาน เปนทีม (X10) ดานการเปดใจรับฟงเพื่อปรับปรุง (X7) ดานการมี ความคิ ด สร า งสรรค (X9) และด า นความมี คุ ณ ธรรมและ รับผิดชอบ (X4) โดยปจจัยทั้ง 4 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบาย ความแปรปรวนของความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการด ดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสินได รอยละ 24.90 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสิน มีดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสินในรูป คะแนนดิบ ไดแก Ŷ = 1.322 + 0.217 X10+ 0.125 X7 + 0.138 X9 + 0.129 X4 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสินในรูป คะแนนมาตรฐาน ไดแก Z = 0.246 X10+ 0.128 X7 + 0.137 X9 + 0.127 X4

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 4. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ สงผลต อ ความสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ ส กอรก าร ด ดา นการ เรี ย นรู แ ละเติ บ โตของธนาคารออมสิ น มี 4 ป จ จั ย โดย เรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผลนอย ที่สุด ไดแก ขีดความสามารถดานความสามารถในการทํางาน เป นที ม (X10) ด า นความใฝ รู (X6) ด า นความมี คุ ณ ธรรมและ รับผิด ชอบ (X4) และดานทักษะการใชเทคโนโลยีส ารสนเทศ (X3) โดยปจจัยทั้ง 4 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความ แปรปรวนของความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการดดาน การเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสินได รอยละ 31.10 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสิน มี ดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสินในรูป คะแนนดิบ ไดแก Ŷ = 1.150 + 0.271 X10+ 0.131 X6 + 0.137 X4 + 0.098 X3 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสินในรูป คะแนนมาตรฐาน ไดแก Z = 0.304 X10+ 0.144 X6 + 0.172 X4 + 0.124 X3 ABSTRACT The purposes of this research were to study some competency related factors affecting the success of balanced scorecard employment at the Government Saving Bank. Independent variables are demographic characteristics and competency factors, i.e., customer centric, philanthropy, IT literacy, integrity and accountability, result orientation, personal mastery, open mind and reflection, self destruction, creative thinking and teamworking. The dependent variable is the success of balanced scorecard employment in the

107

perspectives of financial performance, customer, internal process and learning and growth. Samples were 474 employees of the Government Saving Bank. Questionnaires were used for data collection. Hypotheses were tested by methods of Stepwise Multiple Regression Analysis. The results were as follows:1. There were significantly 3 factors affecting the success of balanced scorecard in financial perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level ranking from the most to the least factors; teamworking (X10), philanthropy (X2) and creative thinking (X9). These 3 factors could predicted the success of balanced scorecard in financial perspective at the Government Saving Bank about percentage of 17.60 The significantly predicted equation of the success of balanced scorecard in financial perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level were as follows: In term of row scores were: Ŷ = 1.494 + 0.222 X10+ 0.177 X2 + 0.134 X9 In term of standard scores were: Z = 0.226 X10+ 0.169 X2 + 0.120 X9 2. There were significantly 3 factors affecting the success of balanced scorecard in customer perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level ranking from the most to the least factors; teamworking (X10), integrity and accountability (X4) and IT literacy (X3). These 3 factors could predicted the success of balanced scorecard in customer perspective at the Government Saving Bank about percentage of 23.40

108

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

The significantly predicted equation of the success of balanced scorecard in customer perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level were as follows: In term of row scores were: Ŷ = 1.573 + 0.282 X10+ 0.177 X4 + 0.116 X3 In term of standard scores were: Z = 0.322 X10+ 0.175 X4 + 0.149 X3 3. There were significantly 4 factors affecting the success of balanced scorecard in internal process perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level ranking from the most to the least factors; teamworking (X10), open mind and reflection (X7), creative thinking (X9) and integrity and accountability (X4). These 4 factors could predicted the success of balanced scorecard in internal process perspective at the Government Saving Bank about percentage of 24.90 The significantly predicted equation of the success of balanced scorecard in internal process perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level were as follows: In term of row scores were: Ŷ = 1.322 + 0.217 X10+ 0.125 X7 + 0.138 X9 + 0.129 X4 In term of standard scores were: Z = 0.246 X10+ 0.128 X7 + 0.137 X9 + 0.127 X4 4. There were significantly 4 factors affecting the success of balanced scorecard in learning and growth perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level ranking from the most to the least factors; teamworking (X10), personal mastery (X6), integrity and accountability (X4) and IT literacy (X3). These 4 factors could predicted the success of balanced scorecard in

internal process perspective at the Government Saving Bank about percentage of 31.10 The significantly predicted equation of the success of balanced scorecard in learning and growth perspective at the Government Saving Bank, at 0.05 level were as follows: In term of row scores were: Ŷ = 1.150 + 0.271 X10+ 0.131 X6 + 0.137 X4 + 0.098 X3 In term of standard scores were: Z = 0.304 X10+ 0.144 X6 + 0.172 X4 + 0.124 X3 ความเปนมาของงานวิจัย ในภาวการณปจจุ บันเทคโนโลยีใ หมๆ ที่ใ ชในการ ประกอบธุรกิจไดเกิดขึ้นอยางมากมาย ไมขาดสาย ทําใหการ แขงขันทางธุรกิจนับวันจะทวีความรุนแรงมากขึ้นทุกที สงผลให องคกรตางๆ ทั้งภาคราชการ รัฐวิสาหกิจและธุรกิจตางๆ ตอง มีการปรับตัวและแสวงหาวิธีการใหมๆ เขามาชวยในการบริหาร จัดการและพัฒนาความสามารถในการแขงขันขององคกรอยู เสมอ เพื่ อ สามารถพาตนเองให ร อดพ น จากกระแสอั น เชี่ ย ว กรากของการแขงขันและทามกลางสถานการณดังกลาวนั้นสิ่งที่ ทุกองคก รถามหากันมากที่สุดนั่นก็คือเครื่องมือทางดานการ บริหารจัดการที่มีคุณภาพ การบริ ห ารจั ด การภายในองค ก รเพื่ อ ให เ กิ ด “ประสิทธิภาพ” และ “ประสิทธิผล” ในระดับสูง อีกทั้งยังตอง สามารถมองเห็นไดอยางเปนรูปธรรมนั้น มีความจําเปนอยาง มากที่ ต อ ง มี ค วามรู ค วามเข า ใจในข อ เท็ จ จริ ง เกี่ ย วกั บ กระบวนการบริ ห ารจั ด การ อั น ได แ ก การวางแผน การจั ด องคกร การนํา และการควบคุม (Robbin; & Coulter. 1999: 11-12) และรูจักใชเครื่องมือทางดานบริหารจัดการที่มีคุณภาพ เขาชวยเพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคขององคกร ซึ่งการบริหาร จัดการขีดความสามารถในงาน (Competency – based management) เป น เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการพั ฒ นาขี ด ความสามารถของพนักงานในองคกรเพื่อสรางความไดเปรียบ เชิ ง การแข ง ขั น และ บาลานซ ส กอร ก าร ด (Balanced

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 scorecard) เปนเครื่องมือในการวัดและประเมินผล ตลอดจน ช ว ย ใ น ก า ร นํ า ก ล ยุ ท ธ ไ ป สู ก า ร ป ฏิ บั ติ ( Strategic implementation) จากเหตุผลดังกลาว ผูวิจัยมีความสนใจที่จะศึกษา ถึงขีดความสามารถของพนักงานในดานตางๆ ที่จะสงผลตอ ความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน เพื่อเปนแนวทางในการพัฒนาขีดความสามารถของพนักงานให สอดคลองกับนโยบายและกลยุทธของธนาคาร อันนําไปสูการ บรรลุวัตถุประสงคและเปาหมายภายใตมุมมองทั้ง 4 ดานของ บาลานซสกอรการด รวมถึงพัฒนาระบบการควบคุมในสวน ของดั ช นี วั ด ผลการดํ า เนิ น งานให มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพและ ประสิทธิผลสอดคลองกับภาวการณที่เปลี่ยนแปลงไป ความสําคัญของการวิจัย ผลการวิจัยครั้งนี้จะเปนประโยชนตอฝายทรัพยากร บุคคลกับสํานักกลยุทธและแผนงานของธนาคารออมสินเพื่อ เปนขอมูลในการบริหารจัดการและพัฒนาขีดความสามารถ ของพนักงานใหเชื่อมโยงกับนโยบายและกลยุทธของธนาคาร โดยมีวัตถุประสงคเพื่อตอบรับ ยุทธศาสตรของการบริหาร ทรัพยากรบุคคลในป พ.ศ. 2552 ที่ตองการเพิ่มประสิทธิภาพ การบริหารจัดการทรัพยากรบุคคล พัฒนาทรัพยากรบุคคล ใหมี ขีดความสามารถที่เหมาะสมกับการทํางานตามบทบาทอยางมี ประสิทธิภาพและเสริมสรางแรงจูงใจเพื่อเพิ่มศักยภาพในการ ทํางาน รวมถึงเปนแนวทางในการวางระบบการควบคุมของ ธนาคารใหมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ไดมาตรฐานตาม สภาวะแวดลอมที่เปลี่ยนแปลงไปเพื่อใหสามารถแขงขันไดในธุรกิจ ความมุงหมายของการวิจัย ในการวิจัยครั้งนี้ ผูวิจัยมีจุดมุงหมายเพื่อศึกษาถึง ขีดความสามารถของพนักงาน ที่สงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซ สกอรการดของธนาคารออมสิน โดยมีจุดมุงหมาย เฉพาะดังนี้ 1. เพื่อศึกษาปจจัยทางดานขีดความสามารถของ พนักงานที่สงผลตอความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการด ของธนาคารออมสิน

109

2. เพื่อสรางสมการพยากรณความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน ตัวแปรที่ศึกษา ตัวแปรอิส ระ ไดแ ก ขีดความสามารถของพนัก งาน ธนาคารออมสิน ดานความใสใ จในความตองการของลู กคา ด า นความเอื้ อ เฟ อ ต อ ผู อื่ น ด า นทั ก ษะการใช เ ทคโนโลยี สารสนเทศ ดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบ ดานความใส ใจในผลสําเร็จ ดานความใฝรู ดานการเปดใจรับฟงเพื่อปรับปรุง ดานการปรับปรุงตนเองอยูเสมอ ดานการมีความคิดสรางสรรค และดานความสามารถในการทํางานเปนทีม อางอิงจากแนวคิด และทฤษฎีของ David C. McClelland และขีดความสามารถ ของพนักงานตามที่ธนาคารออมสินกําหนด 2. ตัวแปรตาม ไดแก ความสําเร็จในการ ใชบาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน ดานการเงิน ดาน ลูกคา ดานกระบวนการภายในและ ดานการเรียนรูและเติบโต อางอิงจากแนวคิดและทฤษฎีของ Robert S. Kaplan และ David P. Norton และดัชนีวัดผลการดําเนินงานภายใตมุมมอง ทั้ง 4 ดานของบาลานซสกอรการดที่ใชวัดผลการดําเนินงาน ของธนาคารออมสิน สมมติฐานในการวิจัย 1. ขีดความสามารถดานความใสใจในความตองการ ของลูก ค า ดา นความเอื้ อ เฟอต อผู อื่น ด านทัก ษะการใช เทคโนโลยี ส ารสนเทศ ด า นความมี คุ ณ ธรรมและรับ ผิ ด ชอบ ดานความใสใจในผลสําเร็จ ดานความใฝรู ดานการเปดใจรับ ฟงเพื่อปรับปรุง ดานการปรับปรุงตนเองอยูเสมอ ดานการมี ความคิดสรางสรรคและดานความสามารถในการทํางานเปน ทีมของพนักงานธนาคารออมสินสงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดานการเงินของธนาคารออมสิน 2. ขีดความสามารถดานความใสใจในความตองการ ของลูก ค า ดา นความเอื้ อ เฟอต อผู อื่น ด านทัก ษะการใช เทคโนโลยี ส ารสนเทศ ด า นความมี คุ ณ ธรรมและรับ ผิ ด ชอบ ดานความใสใจในผลสําเร็จ ดานความใฝรู ดานการเปดใจรับ ฟงเพื่อปรับปรุง ดานการปรับปรุงตนเองอยูเสมอ ดานการมี ความคิดสรางสรรคและดานความสามารถในการทํางานเปน

110

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ทีมของพนักงานธนาคารออมสินสงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดานลูกคาของธนาคาร ออมสิน 3. ขี ด ความสามารถด า นความใส ใ จในความ ตองการของลูกคา ดานความเอื้อเฟอตอผูอื่น ดานทักษะการใช เทคโนโลยี ส ารสนเทศ ด า นความมี คุ ณ ธรรมและรั บ ผิ ด ชอบ ดานความใสใจในผลสําเร็จ ดานความใฝรู ดานการเปดใจรับ ฟงเพื่อ ปรับปรุง ด านการปรับปรุงตนเองอยูเสมอ ดานการมี ความคิดสรางสรรคและดานความสามารถในการทํางานเปน ทีมของพนักงานธนาคารออมสินสงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสิน 4. ขี ด ความสามารถด า นความใส ใ จในความ ตองการของลูกคา ดานความเอื้อเฟอตอผูอื่น ดานทักษะการใช เทคโนโลยี ส ารสนเทศ ด า นความมี คุ ณ ธรรมและรั บ ผิ ด ชอบ ดานความใสใจในผลสําเร็จ ดานความใฝรู ดานการเปดใจรับ ฟงเพื่อ ปรับปรุง ด านการปรับปรุงตนเองอยูเสมอ ดานการมี ความคิดสรางสรรคและดานความสามารถในการทํางานเปน ทีมของพนักงานธนาคารออมสินสงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสิน วิธีดําเนินการวิจัย ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้คือพนักงานธนาคาร ออมสินในฝายกิจการนครหลวง 1-3 และธนาคารออมสินภาค 4-14 จํ า นวน 7,156 คน (ข อ มู ล จากฝ า ยบุ ค ลากรเดื อ น มิถุนายน 2550 ทั้งนี้รวมถึงพนักงานที่อยูในระหวางการทดลอง ปฏิบัติงาน แตไมรวมลูกจางชั่วคราวของธนาคาร) โดยการวิจัย ครั้งนี้ทราบจํานวนประชากรที่แนนอน จึงใชการกําหนดขนาด กลุมตัวอยางโดยใชสูตรคํานวณของ ทาโร ยามาเน (Yamane. 1967: 886-887) โดยจําแนกตามระดับความคลาดเคลื่อนใน การประมาณคาที่ ระดับ ความเชื่อมั่นในการเลื อกขนาดกลุ ม ตัวอยาง 95% โดยยอมใหเกิดความผิดพลาดไดไมเกิน 5% จะ ได ข นาดกลุ ม ตั ว อย า งจํ า นวนทั้ ง สิ้ น 379 คน จากจํ า นวน ประชากรที่ใชในการวิจัยทั้งสิ้น 7,156 คน และ ผูวิจัยไดเพิ่ม จํานวนตั วอยา งอีก 25% เพื่ อให ได ขนาดกลุม ตัวอย างที่เ ป น ตัวแทนของประชากรมากขึ้น โดยจํานวนที่เพิ่มขึ้นเทากับ 95 คน ซึ่งรวมไดขนาดกลุมตัวอยางทั้งสิ้น 474 คน จากจํานวน

ประชากรที่ ใ ชใ นการวิ จัย ทั้ง หมด 7,156 คน โดยขนาดกลุ ม ตัวอยางทั้งสิ้น 474 คน ไดมาจากการสุมตัวอยาง 2 ขั้นตอน คือ ขั้ น ตอนที่ 1 ใช วิ ธี ก ารสุ ม ตั ว อย า งแบบชั้ น ภู มิ แบบกํ า หนด สัดสวน และ ขั้นตอนที่ 2 ใชวิธีการสุมตัวอยางแบบอาศัยความ สะดวก เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย คื อ แบบสอบถามขี ด ความสามารถของพนักงานธนาคารออมสินและความสําเร็จใน การใช บาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน แบบมาตรสวน ประมาณคาคําตอบเปนตัวเลข โดยผานทดลองใช (Try-out) กับ กลุ ม ตัว อยา งพนั ก งานธนาคารออมสิ น สาขาสํ าโรง และ พนักงานธนาคารออมสิน สาขาบางนา สังกัดฝายกิจการนคร หลวง 2 จํานวน 30 ชุด เพื่อนํามาหาคาความเชื่อถือ โดยผล ของคาสัมประสิทธิ์อัลฟาที่ไดอยูในระดับเชื่อถือได และสถิติที่ ใชในการวิจัย คือ คารอยละ คาเฉลี่ย สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบสมมติฐานดวยสถิติการวิเคราะหเชิงถดถอยพหุคณ ู แบบใสตัวแปรอิสระเปนขั้นตอน สรุปผลการวิจัย 1. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ บาลานซสกอรการดดาน สงผลตอความสําเร็จในการใช การเงิ นของธนาคารออมสิ น มี 3 ปจจั ย โดยเรี ย งลํ า ดับ จาก ปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผลนอยที่สุด ไดแก ขีด ความสามารถดานความสามารถในการทํางานเปนทีม (X10) ด า นความเอื้ อ เฟ อ ต อ ผู อื่ น (X2) และด า นการมี ค วามคิ ด สรางสรรค (X9) โดยปจจัยทั้ง 3 ปจจัยนี้ สามารถรวมกัน อธิบายความแปรปรวนของความสําเร็จในการใชบาลานซสกอร การดดานการเงินของธนาคารออมสินได รอยละ 17.60 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บาลานซ สกอรการดดานการเงินของธนาคารออมสิน มีดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเงินของธนาคารออมสินในรูปคะแนนดิบ ไดแก Ŷ = 1.494 + 0.222 X10+ 0.177 X2 + 0.134 X9

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอร ก าร ด ด า นการเงิ น ของธนาคารออมสิ น ในรู ป คะแนน มาตรฐาน ไดแก Z = 0.226 X10+ 0.169 X2 + 0.120 X9 2. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ สงผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดาน ลูกคาของธนาคาร ออมสิน มี 3 ปจจัย โดยเรีย งลําดับจาก ปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผลนอยที่สุด ไดแก ขีด ความสามารถดานความสามารถในการทํางานเปนทีม (X10) ดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบ (X4) และดานทักษะการใช เทคโนโลยีสารสนเทศ (X3) โดยปจจัยทั้ง 3 ปจจัยนี้ สามารถ รว มกั นอธิ บ ายความแปรปรวนของความสํ า เร็ จในการใช บ า ลานซ ส กอร ก าร ด ด า นลู ก ค า ของธนาคารออมสิ น ได ร อ ยละ 23.40 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานลูกคาของธนาคาร ออมสิน มีดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานลูกคาของธนาคาร ออมสินในรูปคะแนนดิบ ไดแก Ŷ = 1.573 + 0.282 X10+ 0.177 X4 + 0.116 X3 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอร ก าร ด ด า นลู ก ค า ของธนาคาร ออมสิ น ในรู ป คะแนน มาตรฐาน ไดแก Z = 0.322 X10+ 0.175 X4 + 0.149 X3 3. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ ส ง ผลต อ ความสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ ส กอร ก าร ด ด า น กระบวนการภายในของธนาคารออมสิ น มี 4 ป จ จั ย โดย เรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผลนอย ที่สุด ไดแก ขีดความสามารถดานความสามารถในการทํางาน เปนทีม (X10) ดานการเปดใจรับฟงเพื่อปรับปรุง (X7) ดานการมี ความคิ ด สร า งสรรค (X9) และด า นความมี คุ ณ ธรรมและ

111

รับผิดชอบ (X4) โดยปจจัยทั้ง 4 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบาย ความแปรปรวนของความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการด ดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสินได รอยละ 24.90 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสิน มีดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสินในรูป คะแนนดิบ ไดแก Ŷ = 1.322 + 0.217 X10+ 0.125 X7 + 0.138 X9 + 0.129 X4 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสินในรูป คะแนนมาตรฐาน ไดแก Z = 0.246 X10+ 0.128 X7 + 0.137 X9 + 0.127 X4 4. ปจจัยทางดานขีดความสามารถของพนักงานที่ สง ผลต อความสํ า เร็ จในการใชบ าลานซ ส กอร ก าร ด ด านการ เรี ย นรู แ ละเติ บ โตของธนาคารออมสิ น มี 4 ป จ จั ย โดย เรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผลนอย ที่สุด ไดแก ขีดความสามารถดานความสามารถในการทํางาน เป น ที ม (X10) ด า นความใฝ รู (X6) ด า นความมี คุ ณ ธรรมและ รับผิด ชอบ (X4) และดานทั กษะการใชเทคโนโลยีส ารสนเทศ (X3) โดยปจจัยทั้ง 4 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความ แปรปรวนของความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการดดาน การเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสินได รอยละ 31.10 สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรก ารดดานการเรีย นรูและเติบโตของธนาคารออมสิน มี ดังนี้ สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสินในรูป คะแนนดิบ ไดแก Ŷ = 1.150 + 0.271 X10+ 0.131 X6 + 0.137 X4 + 0.098 X3

112

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

สมการพยากรณ ค วามสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ สกอรการดดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสินในรูป คะแนนมาตรฐาน ไดแก Z = 0.304 X10+ 0.144 X6 + 0.172 X4 + 0.124 X3 อภิปรายผลการวิจัย 1. ขี ด ความสามารถด า นความสามารถในการ ทํ า งานเป น ที ม ด า นความเอื้ อ เฟ อ ต อ ผู อื่ น และด า นการมี ความคิดสรางสรรคของพนักงานธนาคารออมสินสงผลตอกับ ความสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ ส กอร ก าร ด ด า นการเงิ น ของ ธนาคารออมสิน ซึ่งสอดคลองกับแนวคิดของ โบยาทซิส (Boyatzis. 1982: 52) ไดกลาววา ขีดความสามารถเปนสิ่งที่มี อยู ใ นตั ว บุ ค คล ซึ่ ง ถื อ เป น ตั ว กํ า หนดพฤติ ก รรมของบุ ค คล เพื่ อ ให บ รรลุ ถึ งค วามต อ งกา รของงานภ าย ใต ป จจั ย สภาพแวดลอมขององคกรและทําใหบุคคลมุงมั่นสูผลลัพธที่ ตองการ เชนเดียวกับ แนวคิดของ ฮาเมล และ พราฮาลาด (Hamel; & Prahalad 1990: 122-128) ไดกลาววา ขีดความสามารถ หลั ก เปรี ย บเสมื อ นเป น ทรั พ ย ส มบั ติ ที่ ถ าวรขององค ก รและ นําไปสูความสําเร็จขององคกรตามเปาหมายที่วางไว 2. ขี ด ความสามารถด า นความสามารถในการ ทํางานเปนทีม ดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบและดาน ทักษะการใชเทคโนโลยีสารสนเทศของพนักงานธนาคารออม สิ น ส ง ผลต อ ความสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ ส กอร ก าร ด ด า น ลูกคาของธนาคารออมสิน ซึ่งสอดคลองกับแนวคิดของ เฮยส (Hayes. 1979: 2-3) ไดกลาววา หากบุคคลนําเอาขีด ความสามารถไปใชในการทํางานจะทําใหเกิดผลงานที่ดีกวา และสมบู ร ณ ก ว า เช น เดี ย วกั บ แนวคิ ด ของ นอร ด ฮอก (Nordhaug. 1993: 49) ไดกลาววาในเรื่องของขีด ความสามารถเปนสิ่งที่ประกอบกันขึ้นมาจากความรู ทักษะและ ความสามารถของมนุษย ซึ่งสิ่งเหลานี้ทําใหการดําเนินงานของ องคกรบรรลุเปาหมาย 3. ขีดความสามารถดานความสามารถในการ ทํางานเปนทีม ดานการเปดใจ รับฟงเพื่อปรับปรุง ดานการมี ความคิดสรางสรรคและดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบ ของพนักงานธนาคารออมสินสงผลตอความสําเร็จในการใช บา

ลานซสกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออมสิน ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ แนวคิ ด ของ สเปนเซอร แ ละสเปนเซอร (Spencer; & Spencer. 1993: 9-13) ไดกลาววา ขีด ความสามารถของทรั พ ยากรมนุ ษ ย ใ นองค ก รมี ลั ก ษณะที่ แตกต างกั นออกไปและเป น ลั ก ษณะเฉพาะของแต ล ะบุ ค คล (Underlying characteristics) ที่มีความสัมพันธเชิงเหตุและผล กับความมีประสิทธิผลของเกณฑที่ใช และ/หรือการปฏิบัติ ที่ ไดผลสูงสุด เชนเดียวกับ แนวคิดของ มิทรานี ดาลซิลและฟทท (Mitrani; Dalziel; & Fitt. 1992: 11) ไดกลาววา ขีด ความสามารถเปนลักษณะเฉพาะบุคคลที่มีความเชื่อมโยงกับ ประสิทธิผลหรือผลการปฏิบัติงานในการทํางาน 4. ขี ด ความสามารถด า นความสามารถในการ ทํ า งานเป น ที ม ด า นความใฝ รู ด า นความมี คุ ณ ธรรมและ รั บ ผิ ด ชอบและด า นทั ก ษะการใช เ ทคโนโลยี ส ารสนเทศของ พนักงานธนาคาร ออมสินสงผลตอความสําเร็จในการใชบาลานซ สกอรการดดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออมสิน ซึ่ง สอดคลองกับแนวคิด ของ แรลินและคูเลจ (Raelin; & Cooledge 1995: 24-33) ไดกลาววา ขีดความสามารถคือการ ระบุและการพัฒนาขีดความสามารถหรือคุณลักษณะตางๆ ที่ เป น พฤติก รรมของคนที่ ส ามารถสั งเกตเห็ นและวัด ได ซึ่ ง ขี ด ความสามารถเหลานี้จะนําไปสูผลลัพธของงานที่ดีเกินความ คาดหมาย เชนเดียวกับ แนวคิดของ รีแลททและโลฮาน (Rylatt; & Lohan. 1995: 59) ไดกลาววา การวางแผนกลยุทธของ องคกรจะตองตรวจสอบทั้งจุดแข็ง จุดออน โอกาสและอุปสรรค ขององคกร ซึ่งมีความสัมพันธอยางสูงกับระดับความสามารถ ของพนักงาน องคกรอาจไดพบกับความสามารถของบุคลากร ซึ่งเปนทรัพยากรที่มีคาที่สุด ที่จะทําใหองคกรไดเปรียบทางการ แขงขันและมีโอกาสที่จะสรางอํานาจทางการตลาด แตในทาง ตรงกันขาม การขาดความสามารถเฉพาะดานในเชิงการแขงขัน ก็อาจเปนอุปสรรคตอความสําเร็จขององคกรได และ แนวคิด ของ กรีน (Green. 1999: 4) ไดกลาววา ขีดความสามารถเปน สิ่งที่บุคคลนํามาใชแตกตางกันไปตามกลยุทธขององคกรที่ตน ทํ า งานโดยขี ด ความสามารถของบุ ค คลนี้ จ ะช ว ยลดความ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 คลุมเครือ (Ambiguity) และชวยแกปญหาในการทํางานของ บุคคลได อันจะสงผลสนับสนุนใหการทํางานบรรลุวัตถุประสงค ขอเสนอแนะที่ไดจากการวิจัย 1. ขี ด ความสามารถด า นความสามารถในการ ทํ า งานเป น ที ม ด า นความเอื้ อ เฟ อ ต อ ผู อื่ น และด า นการมี ความคิ ด สร า งสรรค ข องพนั ก งานธนาคารออมสิ น ส ง ผลต อ ความสํ า เร็ จ ในการใช บาลานซ ส กอร ก าร ด ด า นการเงิ น ของ ธนาคารออมสิน ดังนั้นผูวิจัยเสนอแนะวา ถานโยบายในป พ.ศ. 2552 มุงเนนและใหความสําคัญกับความสําเร็จดานการเงิน ฝายทรัพยากรบุคคลของธนาคารออมสินควรจัดการพัฒนาและ ฝกอบรมขีดความสามารถดานความสามารถในการทํางานเปน ที ม ด า นความเอื้ อ เฟ อ ต อ ผู อื่ น และด า นการมี ค วามคิ ด สรางสรรคใหกับพนักงานอยางเรงดวน 2. ขี ด ความสามารถด า นความสามารถในการ ทํางานเปนทีม ดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบและดาน ทักษะการใชเทคโนโลยีสารสนเทศของพนักงานธนาคารออม สิ น ส ง ผลต อ ความสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ ส กอร ก าร ด ด า น ลูกคาของธนาคารออมสิน ดังนั้นผูวิจัยเสนอแนะวา ถานโยบาย ในป พ.ศ. 2552 มุงเนนและใหความสําคัญกับความสําเร็จดาน ลู ก ค า ฝ า ยทรั พ ยากรบุ ค คลของธนาคารออมสิ น ควรจั ด การ พัฒนาและฝกอบรมขีดความสามารถดานความสามารถในการ ทํางานเปนทีม ดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบและดาน ทักษะการใชเทคโนโลยีสารสนเทศใหกับพนักงานอยางเรงดวน 3. ขีดความสามารถดานความสามารถในการ ทํางานเปนทีม ดานการเปดใจรับฟงเพื่อปรับปรุง ดานการมี ความคิดสรางสรรคและดานความมีคุณธรรมและรับผิดชอบ ของพนักงานธนาคารออมสินส งผลตอความสําเร็จในการใช บาลานซสกอรการดดานกระบวนการภายในของธนาคารออม สิน ดังนั้นผูวิจัยเสนอแนะวา ถานโยบายในป พ.ศ.2552 มุงเนน และให ความสํ าคั ญกับ ความสําเร็จดานกระบวนการภายใน ฝายทรัพยากรบุคคลของธนาคารออมสินควรจัดการพัฒนาและ ฝกอบรมขีดความสามารถดานความสามารถในการทํางานเปน ทีม ดานการเปดใจรับฟงเพื่อปรับปรุง ดานการมีความคิด

113

สร า งสรรค แ ละด า นความมี คุ ณ ธรรมและรั บ ผิ ด ชอบให กั บ พนักงานอยางเรงดวน 4. ขีดความสามารถดานความสามารถในการ ทํ า งานเป น ที ม ด า นความใฝ รู ด า นความมี คุ ณ ธรรมและ รั บ ผิ ด ชอบและด า นทั ก ษะการใช เ ทคโนโลยี ส ารสนเทศของ พนั ก งานธนาคารออมสิ น ส ง ผลต อ ความสํ า เร็ จ ในการใช บ า ลานซสกอรการด ดานการเรียนรูและเติบโตของธนาคารออม สิน ดังนั้นผูวิจัยเสนอแนะวา ถานโยบายในป พ.ศ.2552 มุงเนน และใหความสําคัญกับความสําเร็จดานการเรียนรูและเติบโต ฝายทรัพยากรบุคคลของธนาคารออมสินควรจัดการพัฒนาและ ฝกอบรมขีดความสามารถดานความสามารถในการทํางานเปน ทีม ดานความใฝรู ดานความมีคุณ ธรรมและรั บผิ ดชอบและ ดานทักษะการใชเทคโนโลยีสารสนเทศใหกับพนัก งานอยาง เรงดวน 5. ขีดความสามารถดานความเอื้อเฟอตอผูอื่น ดาน ทักษะการใชเทคโนโลยีสารสนเทศ ดานความมีคุณธรรมและ รับผิดชอบ ดานความใฝรู ดานการเปดใจรับฟงเพื่อปรับปรุง ดานการมีค วามคิดสรางสรรคและดานความสามารถในการ ทํ า งานเป น ที ม ขอ งพ นั ก งานธนาคารออมสิ น เป น ขี ด ความสามารถที่ อ ยู บ นสมการเชิ ง เส น ตรงทั้ ง สี่ ส มการของ ความสําเร็จในการใชบาลานซสกอรการดของธนาคารออมสิน โดยมี ค า น้ํ า หนั ก ความสํ า คั ญ ที่ แ ตกต า งกั น ดั ง นั้ น ผู วิ จั ย เสนอแนะใหฝายทรัพยากรบุคคลของธนาคารออมสินใชสมการ เชิงเสนตรงทั้งสี่สมการเปนขอมูลเพื่อคํานวณระดับความสําเร็จ ในการใชบาลานซสกอรการดดานตางๆ ตามที่ตองการไดอยาง เปนรูปธรรม เพื่อกอใหเกิดความคุมคาภายใตงบประมาณการ พัฒนาและฝกอบรมที่มีอยูอยางจํากัด 6. ขี ด ความสามารถด า นความใส ใ จในความ ตองการของลูก คา ดานความใสใจในผลสําเร็จและดานการ ปรับปรุงตนเองอยูเสมอของพนักงานธนาคารออมสินเปนขีด ความสามารถที่ไมไดอยูบนสมการเชิงเสนตรงทั้งสี่สมการของ ความสําเร็จในการใชบาลานซ สกอรการดของธนาคารออมสิน ซึ่งผูวิจัยมีความเห็นวา นาจะมีสาเหตุมากจากความไมชัดเจน ของคําถามที่ใชวัดระดับขีดความสามารถ โดยผูวิจัยมีความ

114

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

เชื่ อ มั่ น ว า ขี ด ความสามารถดั ง กล า วยั ง คงมี ค วามสํ า คั ญ ต อ ผลสําเร็จในการดําเนินงานของธนาคารออมสิน ดังนั้นผูวิจัย เสนอแนะว า ใหฝ ายทรั พยากรบุ ค คลของธนาคารออมสิ น คง งบประมาณเดิมในการฝกอบรมขีดความสามารถดานความใส ใจในความตองการของลูกคา ดานความใสใจในผลสําเร็จและ ดานการปรับปรุงตนเองอยูเสมอเอาไวในปตอไป 7. ขี ด ความสามารถด า นความสามารถในการ ทํ า งานเป น ที ม ของพนั ก งานธนาคาร ออมสิ น ส ง ผลต อ ความสํ า เร็ จ ในการใช บ าลานซ ส กอร ก าร ด ในทุ ก ๆ ด า นของ ธนาคารออมสิ น มากที่ สุ ด ดั ง นั้ น ผู วิ จั ย เสนอแนะให ฝ า ย ทรั พ ยากรบุ ค คลของธนาคารออมสิ น นํ า ข อ มู ล ของขี ด ความสามารถดังกลาวไปตอยอดงานวิจัย โดยการวิเคราะห จําแนกกลุมพนักงาน (Discriminant Analysis) และใชระดับขีด ความสามารถด า นความสามารถในการทํ า งานเป น ที ม เป น

เกณฑ ใ นการแบ ง กลุ ม เพื่ อ ให ไ ด ส มการในการจํ า แนกกลุ ม พนักงานและนําสมการดังกลาวไปพยากรณพนักงานคนใหมวา ควรจัดใหอยูในกลุมที่ตองเขารับการฝกอบรมเพื่อพัฒนาระดับ ขี ด ความสามารถด า นความสามารถในการทํ า งานเป น ที ม หรือไม อั นจะเปนประโยชนใ นการหาผู ที่ส มควรตองเขาการ พัฒนาและฝกอบรม และนําไปสูความสําเร็จในการใชบาลานซ สกอรการดในดานตางๆ มากยิ่งขึ้นซึ่งสอดคลองกับ แนวคิดของ แพรรี่ (Parry. 1996: 48) ไดกลาววา ขีดความสามารถตอง สามารถวั ด ได ต ามมาตรฐานที่ย อมรั บ และปรั บ ปรุ งด ว ยการ ฝกอบรมและพัฒนาเพื่อสรางผลลัพธที่ดีกวาได และ แนวคิด ของ โอ ฮาแกน (O’Hagan. 1996: 4-5) ไดกลาววา ขีด ความสามารถเปนเปาหมายหรือจุดมุงหมายที่สําคัญของการ ฝกอบรมและการพัฒนา

บรรณานุกรม Boyatzis, Richard E. (1982). The Competent Manager. New York: John Wiley & Sons. Green, Paul C. (1999). Building Robust Competencies. San Francisco: Jossey-Bass. Hamel, Gary.; & Prahalad, C. K. (1994, July-August). Competing for the Future. Harvard Business Review. 122-128. Hayes, J. L. (1979). A New Look at Managerial Competence: The AMA Model of Worthy Performance. Management Review. 68(11): 2-3. Kaplan, Robert S.; & Norton, David P. (1992, January-February). The Balanced scorecard : Measures That Drive Performance. Harvard Business Review. (70): 71-79. Kaplan, Robert S.; & Norton, David P. (1996). The Balanced Scorecard: Translating Strategy into Action. Boston : Harvard Business School Press. Kaplan, Robert S.; & Norton, David P. (1996, January-February). Using the Balanced Scorecard as a Strategic Management System. Harvard Business Review. 76-77. McClelland, David C. (1973). Testing for Competence Rather Than for Intelligence. American Psychologist. 28(1): 1-14. Mitrani, A.; Dalziel, M.; & Fitt, D. (1992). Competency Based Human Resource Nordhaug, Odd. (1993). Human Capital in Organizations: Competence, Training, and Learning. New York: Oxford University Press. O'Hagan, K. (1996). Competence in Social Work Practice : A Practice Guide for Professionals. London: Jessica Kingley. Parry, B. S. (1996). The Quest for Competencies: Training. 7(33): 48-56. Raelin, Joseph A.; & Cooledge, A. Sims. (1995). From Generic to Organic Competencies. Human Resource Planning. 18(3): 24-33. Robbins, Stephen P.; & Coulter, Mary. (2002). Management. New Jersey: Prentice-Hall. Rylatt, A.; & Lohan K. (1995). Creating Training Miracles. Sydney: Prentice Hall. Spencer, L. M.; & Spencer, S. M. (1993). Competence at work: Models for superior performance. New York: John Willey and Sons. Yamane, Taro. (1967). Statistic: An Introductoryanalysis. 2nd ed. New York: Harpar and Row.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

115

การศึกษาแบบแผนความสัมพันธระหวางพหุปญ  ญา กับความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรคของ นักเรียนระดับมัธยมศึกษาปที่ 3 สํานักงานเขตพืน้ ที่ การศึกษาราชบุรี เขต 1 A STUDY ON PATTERN OF RELATIONSHIP BETWEEN MULTIPLE INTELLIGENCES AND ADVERSITY OUOTIENT OF SECONDARY SCHOOL III STUDENTS IN EDUCATIONAL AREA I, RATCHAVURI PROVINCE สกุณี ปานดํา1 ดร. เสกสรรค ทองคําบรรจง2 ดร. เยาวพา เดชะคุปต3 บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุงหมาย เพื่อศึกษาความสัมพันธคาโนนิ คอลระหว า งพหุ ป ญ ญากั บ ความสามารถในการเผชิ ญและฟ น ฝ า อุปสรรค และศึกษาคาน้ําหนักความสําคัญของพหุปญญาที่สงผลซึ่ง กันและกันตอความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค กลุมตัวอยางที่ ใชในการวิจัยเปนนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 สังกัดสํานักงานเขต พื้นที่การศึกษาราชบุรี เขต 1 ปการศึกษา 2550 จํานวน 590 คน ซึ่ง ไดมาจากการสุมแบบสองขั้นตอน เครื่องมือที่ใชในการวิจัย ไดแก แบบสํา รวจแววพหุปญ ญา ประกอบดว ย พหุปญ ญาดา นภาษา ดานตรรกะและคณิตศาสตร ดานดนตรี ดานรางกายและการเคลื่อนไหว

นิสิตปริญญาโท สาขาการวิจัยและสถิติทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนคริทริวิโรฒ อาจารยประจําภาควิชาการวัดผลและวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 รองศาสตราจารยประจําสาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

116

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดาน ธรรมชาติ แ ละด า นการดํ า รงคงอยู มี ค า ความเชื่ อ มั่ น เท า กั บ .770, .851, .862, .756, .816, .877, .860, .861 และ .858 ตามลําดับ และแบบวัดความสามารถในการเผชิญ และฟนฝาอุปสรรค ประกอบดวย ความสามารถในการควบคุม อุปสรรค ความสามารถในการระบุตนเหตุของอุปสรรคและ ความรับผิด ชอบ ความสามารถรับรูผลกระทบของอุปสรรค และความสามารถในการอดทนตออุปสรรคมีคาความเชื่อมั่น เทากับ .775, .793, .777 และ .833 ตามลําดับ ผลการวิจัยพบวา 1. คาสหสัมพันธคาโนนิคอลในภาพรวม จําแนกตาม เพศชาย และเพศหญิ งระหว างตั วแปรพหุ ป ญ ญาด า นภาษา ดานตรรกะและคณิตศาสตร ดานดนตรี ดานรางกายและการ เคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานความ เขาใจตนเอง ดานธรรมชาติและดานการดํารงคงอยูและตัวแปร ความสามารถในการเผชิ ญ และฟ นฝ าอุ ป สรรค ด าน ความสามารถในการควบคุมอุปสรรคดานความสามารถในการ ระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ดานความสามารถ ในการรับรูผลกระทบของอุปสรรค และดานความสามารถใน การอดทนต อ อุ ป สรรค มีคาสหสัมพันธเทากับ .479, .513 และ .455 ตามลํ า ดั บ อ ย า ง มี น ั ย สํ า คั ญ ท า ง ส ถิ ต ิ ที่ ระดั บ .01 2. ค าสั มประสิ ทธิ์ โครงสร างระหว างพหุ ป ญญากั บ ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค พบวา ตัวแปรพหุ ปญ ญาดา นภาษา ดา นตรรกะและคณิต ศาสตร ดา นดนตรี ดา นรา งกายและการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเข าใจ ระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดาน การดํารงคงอยูมีน้ําหนักความสําคัญในการสงผลตอตัวแปรคาโน และความสามารถในการควบคุ มอุ ปสรรค นิ ค อล (U1) ความสามารถในการระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ความสามารถในการรับ รู  ผ ลกระทบของอุป สรรค และ ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร อ ด ท น ต  อ อ ุ ป ส ร ร ค มี น้ํ า หนั ก ความสําคัญในการสงผลตอตัวแปรคาโนนิคอล (V1) และเมื่อ พิจารณาคาสัมประสิทธิ์โครงกําลังสอง พบวา ตัวแปรคาโนนิคอล

(U1) อธิ บายความแปรปรวนของตั วแปรพหุ ป ญญาด านภาษา ดานตรรกะและคณิตศาสตร ดานดนตรี ดานรางกายและการ เคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานความ เขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยูไดรอยละ 45.6, 23.4, 14.1, 35.5, 15.8, 39.2, 57.9, 37.3 และ 72.4 ตามลํ าดั บ ในขณะที่ ตั วแปรคาโนนิ คอล (V1) อธิ บายความ แปรปรวนของตั ว แปรความสามารถในการควบคุ ม อุ ป สรรค ความสามารถในการระบุ ต น เหตุ ข องอุ ป สรรคและความ รับผิดชอบ ความสามารถในการรับรูผลกระทบของอุปสรรค และความสามารถในการอดทนตออุปสรรคได รอยละ 68.6, 68.7, 67.9 และ 73.1 ตามลําดับ Abstract The purposes of this study were to study the canonical relationship between multiple intelligences and adversity quotient, and to study canonical loadings of multiple intelligences and adversity quotient. The sample consisted of 590 students of secondary school III in academy year 2007 in Ratchaburi Educational Service Area Office I , and selected by two - stage random sampling technique. The instruments used in this research were Multiple Intelligence scale of linguistic intelligence,logical– mathematical intelligence, musical intelligence, bodily–kinesthetic intelligence, spatial intelligence, interpersonal intelligence, intrapersonal intelligence, naturalist intelligence and existential intelligence shown the reliabilities of .770, .851, .862, .756, .816, .877, .860, .861 and .858 respectively, as well as the questionnaires on adversity quotient for with control, origin and ownership, reach and endurance with the reliabilities of .775, .793, .777 and .833 respectively. The results revealed that 1. The overall canonical correlation of male and female between multiple intelligences with linguistic

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 intelligence, logical – mathematical intelligence, musical intelligence, bodily – kinesthetic intelligence, spatial intelligence, interpersonal intelligence, intrapersonal intelligence, naturalist intelligence and existential intelligence and adversity quotient with control, origin and ownership, reach and endurance were .479, .513 and .455 respectively. The first canonical function was statistically significant at .01 levels. 2. The canonical loadings between multiple intelligences and adversity quotient , both of them, it was found, linguistic intelligence, logical – mathematical intelligence, musical intelligence, bodily – kinesthetic intelligence, spatial intelligence, intrapersonal intelligence, intrapersonal intelligence, naturalist intelligence and existential intelligence contributed to canonical variate (U1) and control, origin and ownership, reach and endurance contributed to canonical variate (V1). When considered the squared of canonical loadings; it was found that canonical variate (U1) identified the variance of linguistic intelligence at 45.6 %, logical – mathematical intelligence at 23.4%, musical intelligence at14.1%, bodily – kinesthetic intelligence at 35.5%, spatial intelligence at 15.8%, intrapersonal intelligence at 39.2% , intrapersonal intelligence at 57.9%, naturalist intelligence at 37.3% and existential intelligence at 72.4% variables. At the same time the canonical variate (V1) identified variance of control at 68.6%, origin and ownership at 68.7%, reach at 67.9% and endurance at 73.1% ความเปนมาและความสําคัญของการวิจัย การเปลี่ยนแปลงของสิ่งตางๆ รอบตัวเปนตัวกระตุน เราใหบุคคลเกิดปญหาทางจิตใจ อารมณ และการปรับตัวของ คนในสังคม และนําไปสูการเกิดความเครียด และความกดดัน อยูเสมอ บุคคลที่จะสามารถดําเนินชีวิตในสังคมไดจําเปนตอง อาศัยสติปญญาและการเลือกใชขอมูลที่มีอยูในการตัดสินใจ

117

เพื่อใหตนเองสามารถดํารงชีวิตไดอยางมีความสุข (วิชัย ตัน สิ ริ . 2544: 19) ด ว ยเหตุ นี้ การจั ด การศึ ก ษาจึ ง ถื อ เป น เครื่ อ งมื อ ที่ สํ า คั ญ ในการพั ฒ นาบุ ค คลให มี ส ติ ป ญ ญาและ ความสามารถในการตั ด สิ น ใจแก ป ญ หา ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ พระราชบั ญ ญั ติ ก ารศึ ก ษาแห ง ชาติ พุ ท ธศั ก ราช 2542 กระทรวงศึกษาธิการ (2545: 5) ที่ระบุไวในมาตรา 6 และที่ ระบุ ไ ว ใ นมาตรา 24 ดั ง นั้ น ระบบการศึ ก ษาจึ ง มุ ง เน น ผลิ ต นักเรียนใหมีคุณลักษณะที่ “เกง ดี มีสุข” เพื่อใหประเทศชาติ ไดทรัพยากรบุคคลที่มีคุณภาพ สามารถประสบความสําเร็จใน ดานการงาน การเรี ย น และดําเนินชีวิตไดอยางมีความสุข แต อยางไรก็ตาม การที่บุคคลหนึ่ง ๆ จะประสบความสําเร็จในชีวิต และดํารงชีวิตอยางมีความสุขไดนั้นจะตองอาศัยความสามารถ หลายๆ ดานประกอบกัน ไดแก ความสามารถในการเผชิญและ ฟนฝาอุปสรรค (AQ) ซึ่งเปนสิ่งที่สรางพลังใจใหบุคคลมีความ อดทนต อ ความยากลํ า บากไม ย อ ท อ ต อ อุ ป สรรคต า ง ๆ ความสามารถทางป ญ ญา (IQ) ซึ่ ง เป น ความสามารถทาง สมองของบุค คลในการเรี ย นรู ตั ดสิ นใจ แก ป ญหา ซึ่ ง ความสามารถทางป ญ ญานี้ จ ะพั ฒ นาได โ ดยตรงจากระบบ การศึกษา ความสามารถทางอารมณ (EQ) อันเปนสิ่งที่ชวยให บุคคลเขาใจถึงความรูสึกของตนเองและผูอื่น เปนตน (ทิ พ ย วั ล ย สุ ทิ น . 2549; ออนไลน ) ในบทสรุปของการวิ เคราะหองคประกอบที่เ อื้อให บุ ค คลประสบความสํ า เร็ จ ในการดํ า เนิ น ชี วิ ต นั้ น สโตรทซ (2548: 51–53) ได อ ธิ บ ายถึ ง บทบาทและหน า ที่ ข อง องค ป ระกอบด า นความสามารถในการเผชิ ญ และฟ น ฝ า อุป สรรคที่มี ผลตอการพั ฒนาศัก ยภาพในทุก ดานของบุค คล และทําการเปรียบเทียบความสําเร็จในชีวิตของบุคคลเขากับ ลักษณะของการเจริญเติบโตของตนไม โดยแยกออกเปนสวน ตางๆ ดังนี้ ใบของตนไมจะแสดงถึงผลของการปฏิบัติงาน ซึ่ง เปรียบไดกับบางสวนในตัวของบุคคลที่บุคคลอื่นมองเห็นได มากที่สุด เพราะบุคคลมักจะประเมินคาความสําเร็จของบุคคล อื่ น จากการกระทํ า ส ว นกิ่ ง ก า นของต น ไม จะหมายถึ ง ความสามารถพิ เ ศษและความปรารถนาของบุ ค คล โดยที่ ความสามารถพิเ ศษของบุ ค คลนั้ น เกิ ด จากการที่ บุค คลนั้ น มี

118

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ทักษะ ประสบการณ มีความรู ซึ่งเปนตัวอธิบายถึงแรงจูงใจที่ ทํ า ให ค นเรามี ค วามกระตื อ รื อ ร น มี แ รงขั บ และมี ค วาม ทะเยอทะยาน ซึ่งทั้งความสามารถพิเศษและความปรารถนา จัดเปนสิ่งจําเปนที่จะตองมีควบคูกันเพื่อนําไป สูความสําเร็จ ลําตนของตนไม จะหมายถึง ความฉลาด สุขภาพ และลักษณะ นิสั ย ของบุ ค คล รากของตน ไม หมายถึ ง พั น ธุ ก รรมและการ อบรมเลี้ยงดู โดยที่พันธุกรรมจะเปนตัวกําหนดที่เกี่ยวของกับ อารมณ และการอบรมเลี้ ย งดู ก็ มี อิ ท ธิ พ ลต อ ความฉลาด ลักษณะนิสัย องคประกอบทายสุดคือ ดินที่อุดมสมบูรณ ซึ่ง หมายถึ ง ความสามารถในการเผชิ ญ และฟ น ฝ า อุ ป สรรค จัดเปนองคประกอบพื้นฐานที่จะชวยสงเสริมใหตนไมเติบโต อยางมีประสิทธิภาพและสามารถตานทานอุปสรรคตางๆ ที่ผาน เขามาในชีวิตของคนเราได (สโตรทซ. 2548: 53 – 57) ดังนั้น จากการเปรียบเทียบของสโตรทซ ดังที่กลาวมาขางตน จะเห็น ได ว า ความสามารถในการเผชิ ญ และฟ น ฝ า อุ ป สรรคมี ความสัมพันธกับพหุปญญาตามทฤษฎีของการดเนอร (1993) และรวมกั นสงผลให บุ ค คลนั้ นประสบความสํา เร็จ ในชีวิ ต ทั้ ง ดานการงาน การเรียน รวมไปถึงการดําเนินชีวิตประจําวันได อยางมีความสุข โดยในสวนของความสามารถทางสมองของ มนุษยตามแนวคิดของสโตรทซ ที่นําเสนอวา ลําตนของตนไม หมายถึง ความฉลาดของบุคคล ที่จะนําไปสูความสําเร็จใน ชีวิตไดนั้น สโตรทซไดพิจารณาไปที่ทฤษฎีพหุปญญาของการด เนอร ซึ่งเปนนักจิตวิทยาชาวอเมริกา ผูซึ่งเสนอแนะวามนุษยทุก คนมีความสามารถทางสมองหลายดานดวยกัน โดยธรรมชาติ แลวมนุษยทุกคนจะมีความสามารถ 9 ดานดวยกัน ไดแก ความสามารถดา นภาษา ด า นตรรกะและคณิต ศาสตร ด า น ดนตรี ด า นร า งกายและการเคลื่ อ นไหว ด า นมิ ติ ด า นความ เข าใจระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยู (เยาวพา เดชะคุปต. 2545: 1) ซึ่ง ความสามารถของคนเราจะแตกตางกันไปตามระดับ บางคน อาจจะเดนดานใดดานหนึ่งและความสามารถที่เดนชัดของแตละ บุคคลจะมีผลตออาชีพที่เหมาะสม สวนความสามารถในการเผชิญ และฟนฝาอุปสรรค ตามแนวคิด ของสโตรทซนั้น ไดนิย ามไว วา เปน ความสามารถของบุค คลในการตอบสนองต อ

เหตุ ก ารณ ที ่ ต  อ งเผชิ ญ กั บ ความทุก ข ความยากลํ า บาก หรือ ความฉลาดในการฝาวิกฤต ซึ่งเปนคุณลักษณะสําคัญที่ จะชวยเพิ่มศักยภาพของบุคคล ความสามารถในการเผชิญและ ฟนฝาอุปสรรคนั้นจะมีพื้นฐานมาจากความสามารถทางปญญา และความสามารถทางอารมณ และเมื่อบุคคลมีความสามารถ ในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรคประกอบเขาอีกชั้นหนึ่ง ก็จะ สงผลใหบุคคลนั้นมีโอกาสประสบความสําเร็จ และสามารถ เอาชนะอุปสรรคทั้งมวลได จากเหตุ ผ ลที่ ก ล า วมาข า งต น แสดงให เ ห็ น ว า ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรคและพหุปญญา มีค วามเกี่ย วขอ งกัน คอ นขา งสูง และมีค วามสํา คัญ มากกับ นักเรียน เนื่องจาก ในชีวิตประจําวันนั้นนักเรียนตองเผชิญกับ ปญ หานานัป การ สิ่ ง ที่ จ ะช ว ยส ง เสริ ม ให นั ก เรี ย นผ า นพ น ปญหาไปไดดวยดีก็คือ การใชความสามารถในการเผชิญและ ฟ น ฝ า อุ ป สรรคควบคู กั บ ความสามารถทางปญ ญาและ ความสามารถทางอารมณ ข องนั ก เรีย นนั่ น เอง นอกจากนี้ ผลจากการศึกษาตามแนวทฤษฎีความสามารถในการเผชิญ และฟนฝาอุปสรรคของสโตทรซ ยังพบอีกวา ความสามารถใน การเผชิญและฟนฝาอุปสรรคจะเกิดขึ้นเมื่อเด็กอายุ 12 ป และ จะเพิ่ม สูงขึ้นจนอายุ 16 ป แตพัฒนาการดังกลาวจะไมสิ้นสุด จนกระทั่ งอายุ 23 ป (ศั น สนีย ฉั ตรคุป ต. 2544: 116) ใน ขณะเดี ย วกั น ยัง มี ข อค นพบจากงานวิ จั ย ที่ เกี่ ยวข องกั บพหุ ปญญา ที่พบ วาบุคคลที่มีเพศตางกันจะมีระดับของพหุปญญา แตกตางกันในแตละมิติ เชน ความสามารถดานตรรกะและ คณิตศาสตร (จรรยา ภูอุดม. 2524) ดวยเหตุผลดังกลาวขางตน ทําใหผูวิจัยจึงสนใจที่จะ ศึกษาความสัมพันธระหวางพหุปญญากับความสามารถในการ เผชิ ญ และฟ น ฝ า อุ ป สรรคของนั ก เรี ย นชั้ น มั ธยมศึ ก ษาป ที่ 3 เพื่อใหทราบวาความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค กั บ พหุ ป ญ ญามี แบบแผนของความสั ม พั น ธ เ ป น อย า งไร ซึ่ ง ผลการวิจัยในครั้งนี้จะเปนประโยชนตอทุกฝายที่เกี่ยวของใน การนําไปดําเนินการจัดกระทําและพัฒนาระดับความสามารถ ในการเผชิญ และฟน ฝา อุป สรรคของนัก เรีย น โดยผา นการ เลื อ กพั ฒ นาระดั บ พหุ ป ญ ญาในด า นที่ ส ง ผลโดยตรงต อ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค เพื่อการปลูกฝง ใหนักเรียนไดเติบโตเปนทรัพยากรบุคคลที่มีคุณคาของสังคม และนําไปสูการดํารงชีวิตอยูในสังคมไดอยางมีความสุข วัตถุประสงคของการวิจัย 1. เพื่อวิเคราะหความสัมพันธระหวางตัวแปรพหุปญญา กั บตั วแปรความสามารถในการเผชิ ญและฟ น ฝ า อุ ป สรรคของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ทั้งในภาพรวมและจําแนกตามเพศ 2. เพื่อตรวจสอบคาน้ําหนักความสํ าคัญคาโนนิ คอ ลของตั วแปรพหุ ป ญญา และตั วแปรความสามารถในการ เผชิญ และฟน ฝา อุป สรรคของนัก เรีย นชั้น มัธยมศึก ษาปที่ 3 ที ่ส ง ผลตอ ค า สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ ค าโนนิ ค อลในแต ล ะ ฟงกชัน สมมติฐานในการวิจัย 1. ตั ว แปรพหุ ป ญ ญามี ค วามสั ม พั น ธ กั บ ตั ว แปร ความสามารถในการเผชิ ญ ป ญ หาและฟ น ฝ า อุ ป สรรคทั้ ง ในภาพรวมและจํา แนกตามเพศ 2. มี ตั ว แปรอย า งน อ ยหนึ่ ง ตั ว ภายในตั ว แปรพหุ ปญญาและความสามารถในการเผชิญปญหาและฟนฝาอุปสรรคที่ สงผลตอคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธคาโนนิคอลในแตละฟงกชัน วิธีดําเนินการวิจัย ประชากรที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ครั้ ง นี้ เ ป น นั ก เรี ย นที่ กํา ลั ง ศึ ก ษาในชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 3 ปการศึกษา 2550 ใน โรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาราชบุรี เขต 1 จํานวน 3,996 คน ผู ว ิจ ัย ดํ า เนิน การสุ ม กลุ ม ตัว อยา งแบบสอง ขั้นตอน (Two - Stage Random Sampling) จํานวนทั้งสิ้น 590คน โดยแบง เปน นัก เรีย นชาย จํ า นวน 273 คน นักเรียนหญิง จํานวน 317 คน ตัวแปรที่ศึกษา 1. พหุ ป ญญา แบ งเป น 9 ด าน ดั งนี้ คื อ ด านภาษา ดานตรรกะและคณิ ตศาสตร ด านดนตรี ด า นร า งกายและการ เคลื่ อ นไหว ด า นมิ ติ ด า นความเข า ใจระหว า งบุ ค คล ด า น ความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ ดานการดํารงคงอยู 2. ความสามารถในการเผชิ ญ ป ญ หาและฟ น ฝ า อุปสรรค (AQ) แบงเปน 4 ดาน ดังนี้ คือ ความสามารถในการ

119

ควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการระบุตนเหตุของอุปสรรค และความรับผิดชอบ ความสามารถในการรับรูผลกระทบของ อุปสรรค ความสามารถในการอดทนตออุปสรรค 3. เพศ เครื่องมือที่ศึกษา เครื่องมือที่ใชในการเก็บรวบรวมขอมูลเพื่อการวิจัยครัง้ นี้ มีจํานวน 2 ฉบับ โดยเปนแบบวัดจํานวน 1 ฉบับ แบบสํารวจ จํานวน 1 ฉบับ ฉบับ ดังนี้ ฉบับที่ 1 แบบสํารวจแววพหุปญญา 9 ดาน ดานละ 10 ขอ รวมทั้งหมด 90 ขอ มีลักษณะเปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดับ ซึ่งผูวิจัยดําเนินการสรางเครื่องมือเอง ฉบับที่ 2 แบบวัดความสามารถในการเผชิญและ ฟ น ฝ า อุ ป สรรค แบ ง ออกเป น 4 ด า น ด า นละ 10 ข อ รวม ทั้งหมด 40 ขอ มีลักษณะเปนแบบวัดที่เปนสถานการณ และ ขอคําถามโดยมีตัวเลือกเปนมาตราประมาณคา (Rating Scale) แบบ Bipolar 5 ระดับ ซึ่งผูวิจัยปรับปรุงมาจากแบบสอบถาม วั ด ความสามารถในการเผชิ ญ อุ ป สรรคของศศิ ธ ร แสงใส (2550) การเก็บรวบรวมขอมูล ในการเก็บรวบรวมขอมูลการวิจัย ผูวิจัยไดทําการ เก็บรวบรวมขอมูลดวยตนเองทุกฉบับ ตามกําหนดเวลาที่ทํา การนัดหมายไว และรับคืนภายในวันนั้น ผูวิจัยใชเวลา ดําเนินการเก็บขอมูลระหวางวันที่ 11 – 20 กุมภาพันธ 2551 สรุปผลการวิจัย 1. คาสหสัมพันธคาโนนิคอลในภาพรวม และจําแนก ตามเพศ ระหวางตัวแปรพหุปญญาดานภาษา ดานตรรกะและ คณิ ต ศาสตร ด า นดนตรี ด า นร า งกายและการเคลื่ อ นไหว ด า นมิ ติ ด า นความเข า ใจระหว า งบุ ค คล ด า นความเข า ใจ ตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยู และตัวแปร ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค ดานความสามารถ ในการควบคุมอุปสรรค ดานความสามารถในการระบุตนเหตุ ของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ดานความสามารถในการ รั บ รูผ ลกระทบของอุ ป สรรค และด า นความสามารถในการ

120

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

อดทนตออุปสรรค ซึ่งมีความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .05 และ .01 ดังรายละเอียดตอไปนี้ ฟง ก ชั่ น คาโนนิ ค อลที่ 1 ให ค า สหสั ม พั น ธ ค าโนนิ คอลในภาพรวม และจํ า แนกตามเพศชาย และเพศหญิ ง เทากับ .479, .513 และ .455 ตามลําดับ ซึ่งมีนัยสําคัญ ทางสถิ ติ ที่ ระดั บ .01 เมื่ อ พิ จ ารณาค า ความแปรปรวนร ว ม ระหวางตัวแปรคาโนนิคอลของตัวแปรพหุปญญา กับตัวแปรคา โนนิ ค อลของตั ว แปรความสามารถในการเผชิ ญ และฟ น ฝ า อุปสรรค พบวามีคาเทากับ .229, .263 และ .207 ตามลําดับ แสดงว า ตั ว แปรคาโนนิ ค อลของตั ว แปรพหุ ป ญ ญาสามารถ อธิ บ ายความแปรปรวนของตั ว แปรคาโนนิ ค อลของตั ว แปร ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค ไดรอยละ 22.9, 26.3 และ 20.7 ฟง ก ชั่ น คาโนนิ ค อลที่ 2 ให ค า สหสั ม พั น ธ ค าโนนิ คอลในภาพรวม และจํ า แนกตามเพศชายและเพศหญิ ง เทากับ .227, .266 และ .275 ตามลําดับ ซึ่งคาสหสัมพันธ คาโนนิคอลในภาพรวม และเพศหญิงมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .01 และ .05 ตามลําดับ คาสหสัมพันธคาโนนิคอลใน เพศชายไม มี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ เมื่ อ พิ จ ารณาค า ความ แปรปรวนร ว ม ระหว างตั ว แปรคาโนนิ ค อลของตั ว แปรพหุ ปญญากับตัวแปรคาโนนิคอลของตัวแปรความสามารถในการ เผชิญและฟนฝาอุปสรรค พบวามีคาเทากับ .051 และ .076 ตามลําดับ แสดงวาตัวแปรคาโนนิคอลของตัวแปรพหุปญญา สามารถอธิบายความแปรปรวนของตัวแปรคาโนนิคอลของตัว แปรความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรคไดรอยละ 5.1 และ 7.6 แตเนื่องจากคาตัวแปรคาโนนิคอลในฟงกชั่นนี้สามารถ อธิบายความแปรปรวนไดเพียงรอยละ 5.1 ซึ่งถือวาเปนคาที่ อธิบายความแปรปรวนไดนอย อาจจะกลาวไดวาฟงกชั่นคาโน นิคอลที่ 2 นี้ เปนฟงกชั่นคาโนนิคอลที่มีนัยสําคัญทางสถิติ แต ไมมีนัยสําคัญในทางปฏิบัติ (Hair ; et al. 1995: 450) ผูวิจัย จึงไมนําฟงกชั่นคาโนนิคอลที่ 2 นี้ มาทําการอภิปรายผล 2. คาสัมประสิทธิ์โครงสรางในภาพรวมของฟงกชั่นที่ 1 พบว า ตั วแปรพหุ ป ญญา ด านภาษา ด า นตรรกะและ คณิ ต ศาสตร ด า นดนตรี ดา นร า งกายและการเคลื่ อ นไหว

ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยู มีความสําคัญในการ สงผลตอตัวแปรคาโนนิคอล (U1) มีคาเทากับ -.705, -.525, -.369, -.540, -.429, .640, -.857, -.592 และ -.848 ตามลําดับ เมื่อพิจารณาคาสัมประสิทธิ์โครงสรางยกกําลังสอง พบวา ตัวแปร พหุปญญาอธิบายความแปรปรวนของตัวแปรพหุปญญา ดาน ภาษา ดานตรรกะและคณิตศาสตร ดานดนตรี ดานรางกาย และการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการดํารงคง อยูไดรอยละ 49.7, 27.6, 13.6, 29.2, 18.4, 41.0, 73.4, 35.0 และ 71.9 ตามลําดับ และตัวแปรความสามารถในการเผชิญ และฟนฝาอุปสรรค ดานความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการระบุ ต น เหตุ ข องอุ ป สรรคและความ รับผิดชอบ ความสามารถในการรับรูผลกระทบของอุปสรรค และความสามารถในการอดทนตออุปสรรคมีความสําคัญใน การสงตอตัวแปรคาโนนิคอล (V1) มีคาเทากับ -.768, -.771, -.865 และ -.914 ตามลําดับ คาสัมประสิทธิ์โครงสรางยกกําลัง สองของตัวแปรความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค อธิบายความแปรปรวนของตัวแปรความสามารถในการควบคุม อุปสรรค ความสามารถในการระบุตนเหตุของอุปสรรคและ ความรั บ ผิ ด ชอบ ความสามารถในการรั บ รู ผ ลกระทบของ อุปสรรค และความสามารถในการอดทนตออุปสรรคไดรอย ละ 59.0, 34.3, 74.8 และ 83.5 ตามลําดับ ในสวนของเพศชาย พบวาคาสัมประสิทธิ์โครงสราง พหุ ป ญ ญา ด านภาษา ด า นตรรกะและคณิ ต ศาสตร ด า น ดนตรี ดานรางกายและการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความ เขาใจระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยู มีน้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัว แปรคาโนนิคอล (U1) มีคาเทากับ -.720, -.549, -.321, -.484, -.421, -.594, -.907, -.562 และ -.815 ตามลําดับ ในขณะที่ ความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการ ระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ความสามารถใน การรั บ รู ผ ลกระทบของอุ ป สรรค และความสามารถในการ อดทนตออุปสรรค มีน้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัวแปร

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 คาโนนิคอล (V1) มีคาเทากับ -.787, -.703, -.877 และ -.913 ตามลําดับ และเมื่อพิจารณาคาสัมประสิทธิ์โครงสรางยกกําลัง สอง พบวา ตัวแปรคาโนนิคอล (U1) อธิบายความแปรปรวนของ ตั วแปรพหุ ป ญญาด า นภาษา ด า นตรรกะและคณิ ต ศาสตร ดานดนตรี ดานรางกายและการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดาน ความเข า ใจระหว า งบุ ค คล ด า นความเข า ใจตนเอง ด า น ธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยูไดรอยละ 51.8, 30.1, 10.3, 23.4, 17.7, 35.3, 82.3, 31.6 และ 66.4 ตามลําดับ ในขณะที่ ตัวแปรคาโนนิคอล (V1) อธิบายความแปรปรวนของตัวแปร ความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการ ระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ความสามารถใน การรั บ รู ผ ลกระทบของอุ ป สรรค และความสามารถในการ อดทนต อ อุ ป สรรคได ร อ ยละ 61.9, 49.4, 76.9 และ 83.4 ตามลําดับ เพศหญิง พบวาคาสัมประสิทธิ์โครงสรางพหุปญญา ดา นภาษา ดา นตรรกะและคณิ ต ศาสตร ด า นดนตรี ด า น รางกายและการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวาง บุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการ ดํารงคงอยู มีน้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัวแปรคาโนนิ คอล (U1) มีคาเทากับ -.675, -.484, -.375, -.596, -.397, .626, -.761, -.611 และ -.851 ตามลํ า ดั บ ในขณะที่ ความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการ ระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ความสามารถใน การรั บ รู ผ ลกระทบของอุ ป สรรค และความสามารถในการ อดทนตออุปสรรค มีน้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัวแปร คาโนนิคอล (V1) มีคาเทากับ -.828, -.829, -.842 และ -.855 ตามลําดับ และเมื่อพิจารณาคาสัมประสิทธิ์โครงสรางยกกําลัง สอง พบวา ตัวแปรคาโนนิคอล (U1) อธิบายความแปรปรวนของ ตั วแปรพหุ ป ญญาพหุ ป ญ ญาด า นภาษา ด า นตรรกะและ คณิ ต ศาสตร ด า นดนตรี ดา นร า งกายและการเคลื่ อ นไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยูไดรอยละ 45.6, 23.4, 14.1, 35.5,15.8, 39.2, 57.9, 37.3 และ 72.4 ตามลํ า ดั บ ในขณะที่ตัวแปรคาโนนิคอล (V1) อธิบายความแปรปรวนของ

121

ตัวแปรความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถ ในการระบุ ต น เหตุ ข องอุ ป สรรคและความรั บ ผิ ด ชอบ ความสามารถในการรั บ รู ผ ลกระทบของอุ ป สรรค และ ความสามารถในการอดทนตออุปสรรคไดรอยละ 68.6, 68.7, 67.9 และ 73.1 อภิปรายผล จากการวิเคราะหและสรุปผลการวิจัย สามารถ อภิปรายผลประเด็นสําคัญไดดังนี้ 1. สหสัม พัน ธค าโนนิค อลระหวา งตัว แปรพหุ ปญ ญา กับ ตัว แปรความสามารถในการเผชิญและฟนฝา อุปสรรค เทากับ .479 ,.227 , .141 และ .060 ตามลําดับ ซึ่ง ในฟงกชั่น 1 และ 2 มีความสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 สวนในฟงกชั่นที่ 3 และ 4 มีความสัมพันธกัน อยางไมมีนัยสําคัญทางสถิติ ซึ่งเปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไววา แสดงว า พหุปญญามีค วามสั มพั นธกั บความสามารถในการ เผชิญและฟนฝาอุปสรรค เนื่องจาก พหุปญญาเปนสติปญญา ที่มีความหลากหลาย และทํางานรวมกัน แตอาจมีเพียงดานใด ด า นหนึ่ ง ที่ โ ดดเด น แต ป ญ ญาเหล า นี้ จ ะทํ า หน า เพื่ อ แก ไ ข ปญญา ปรับเปนพฤติกรรมใหเหมาะสม กมลรัตน หลาสุวงษ (2528: 267) เชื่อวา องคประกอบที่สําคัญในการเผชิญและ แกไขปญหาในแตละครั้งจะไดผลดีหรือไมขึ้นอยูกับระดับของ สติ ป ญญาเป นสํ าคั ญ คื อผู ที่ มี ระดั บสติ ป ญญาที่ สู งย อมจะ เผชิญและแกไขปญหาไดดีกวาผูที่มีระดับสติปญญาที่ต่ํากวา สอดคลองกับวรรณดี วรรณศิลป (2522: 62) พบวา นักเรียนที่ มี ค วามสามารถทางการเรี ย นสู ง จะมี ความสามารถในการ แกปญหาไดดีกวานักเรียนที่มีความสามารถทางการเรียนต่ํา และ ประสาท อิศรปรีดา (2523: 187) ที่กลาววา การแกปญหานั้น เป นกระบวนการที่ซั บ ซอน จึง จํ าเปน ตองอาศั ยทั้ งความคิ ด ประสบการณและการรับรูสิ่งตาง ๆ มากมาย นอกจากแนวคิด ของนักการศึกษาแตละทานนั้น 2. คาสัมประสิทธิ์โครงสรางระหวางพหุปญญากับ ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรคของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที่ 3 ในภาพรวม และจําแนกตามเพศ ของฟงกชั่น คาโนนิคอลทั้ง 4 ฟงกชั่น พบวา ในฟงกชั่นคาโนนิคอลที่ 1 ,2

122

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ในภาพรวม ฟงกชั่นคาโนนิคอลที่ 1 ของเพศชายและเพศหญิง เปนฟงกชั่นที่มีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ฟงกชั่นคาโนนิ คอลที่ 2 ของเพศหญิ ง เป นฟ ง ก ชั่น ที่ มี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ระดับ .05 แตเนื่องจากคาตัวแปรคาโนนิคอลในฟงกชั่นที่ 2 ใน ภาพรวม และเพศหญิงสามารถอธิบายความแปรปรวนไดนอย จึงไมเหมาะสมสําหรับการนํามาแปลความหมาย (Hair ; et al. 1995: 450) ดั งนั้ นผูวิ จัยจึ งเลื อกฟ งก ชั่ นคาโนนิคอลที ่ 1 ใน ภาพรวม เพศชาย และเพศหญิง มาอภิปรายผล ดังนี้ โดยภาพรวม พบว า ตั ว แปรพหุ ป ญ ญา ด า นภาษา ด า นตรรกะและคณิ ต ศาสตร ด านดนตรี ด าน ร างกายและการเคลื่ อนไหว ด านมิ ติ ดานความเข าใจระหว าง บุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการ ดํารงคงอยูมีค วามสําคัญในการสงผลตอตัวแปรคาโนนิคอล (U1)ในขณะที่ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค ดานความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการ ระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ความสามารถใน การรับรูผลกระทบของอุป สรรค และความสามารถในการ อดทนต ออุ ปสรรคมี น้ําหนัก ความสํา คั ญ ในการสงผลตัวแปร คาโนนิ ค อล (V1) ซึ่ ง เป น ไปตามสมมติ ฐ าน แส ด งว า พหุ ป ญ ญาด า นภาษา ด านตรรกะและคณิ ตศาสตร ด านดนตรี ด านร างกายและการเคลื่ อนไหว ด านมิ ติ ด านความเข าใจ ระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และ ดานการดํารงคงอยูมีความสัมพันธและสงผลซึ่งกันและกันกับ ความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการ ระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ความสามารถใน การรั บ รูผ ลกระทบของอุป สรรค และความสามารถในการ อดทนต อ อุ ป สรรค ดั ง ที่ คณะกรรมการการศึ ก ษาแห ง ชาติ (2540:135 - 136) กลาววา พหุปญญาเปนสติปญญาที่มีความ หลากหลายไมจํากัดเพียงความความสามารถเพียงหนึ่งหรือ สองดาน และสติ ปญ ญาแต ละด านเหลานี้ไ มไ ดทํ างานแยก ขาดจากกั น ในทางตรงกั น ข า ม สติ ป ญ ญาเหล า นี้ ทํ า งาน รว มกัน โดยที่พ หุปญ ญาตามแนวคิด ของการด เนอรนี้เ ปน ความสามารถที่ใ ชใ นการแกปญ หา การแสดงออก การปรับ พฤติ ก รรมของตน ให เ หมาะสมและก อ ให เ กิ ด ประโยชน กั บ

สภาพแวดลอมและวัฒนธรรม และจะพบวามีแนวคิดและ งานวิ จั ย ต า งๆ ที่ ทํ า การศึ ก ษาสติ ป ญ ญาแต ล ะด า นว า ล ว น สงผลตอความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค เชน ในดานภาษา บังอร ชินกุลกิจนิวัฒน (2545: 222) เชื่อวา องคประกอบทางดานภาษาเปนสิ่งสําคัญและเกี่ยวของกับมนุษย โดยทั่วไปมากที่สุด ภาษาเปนความสามารถพื้นฐานของมนุษย เพราะมนุษยตองใชภาษาในการสื่อความหมายอยูตลอดเวลา ซึ่งทุกคนตองนําภาษาเหลานี้มาใชในชีวิตประจําวัน และภาษายัง สามารถบงบอกถึงประสบการณของบุค คล ในการระลึกถึง ประสบการณที่ผานมาเพื่อนํามาแกไขปญหาที่เกิดขึ้นในชีวิต ของตนได ด า นตรรกะและคณิ ต ศาสตร อาทิตย อาจหาญ (2547 : 121 - 122) ทําการศึกษาความสัมพันธ ความสามารถ ทางคณิตศาสตร พบวา ความสามารถนี้มีความสัมพันธกับ ความสามารถในการเผชิ ญ และฟ น ฝ า อุ ป สรรค ในด า น ความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ดานความสามารถใน การอดทนตออุปสรรค และความสามารถในการแกไขอุปสรรค อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ในดานดนตรี บัควอลเตอร (สถาพร กลางคาร . 2540 : 22 ;อางอิงจาก Buckwalter. 1985) ไดก ลา ววา ดนตรีม ีอ ิท ธิพ ลตอ การเปลี ่ย นแปลง จิต ใจของมนุษ ย เชน ช ว ยให ม นุ ษ ย ส ามารถควบคุ ม อารมณ และกระตุนความคิด ลดความวิตกกังวล เปนตน ดาน ร า งกายและการเคลื่ อ นไหวและด านธรรมชาติ แชปแมน (2544.134 -135) ไดกลาววา เด็กที่พหุปญญาดานรางกายและการ เคลื่อนไหวจะเปนผูที่ชอบเคลื่อนไหวตลอดเวลา ไมชอบการอยู นิ่ง ชอบออกกําลังกาย ชอบทํากิจกรรมตาง ๆ ดังนั้นผูที่มีพหุ ปญญาดานนี้จะมีความสามารถในการเผชิญและแกไขปญหา ไดดี เนื่องจากไดลงมือปฏิบัติจริงจนถึงขั้นสามารถแกปญหาใน ระดับที่ซับซอนมากขึ้น และเด็กที่พหุปญญาดานธรรมชาตินี้เปน เด็กที่มีความสามารถเรียนรูทักษะในการเอาตัวรอดและมีการ ปรับตัวใหเขากับสถานการณไดดี ความสามารถเหลานี้จึงทําให เด็ ก สามารถแก ป ญ หาต า งในชีว ิต ไดด ี ใน ดา นมิต ินั ้น คณะกรรมการการศึก ษาแหง ชาติ (2540:136 – 139) ได กลาววา ความสามารถในดานมิตินี้ เปนความสามารถในการ ควบคุ ม จั ด การกั บ ข อ มู ล ในสมองของเรา และชว ยจัด การ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ประมวลผล กํ า หนดแบบแผนในการเผชิญ ปญ หา โดย ทํางานรวมกับสติปญญาดานอื่น ๆ ไมสามารถแยกขาดจากกัน ได ในด า นความเข า ใจระหว า งบุ ค คลและความเข า ใจ ตนเองนี้ มี ลั ก ษณะสอดคล อ งกั บ งานวิ จั ย ของกั ล ยา เลิ ศ สงคราม (2548 : บทคัดยอ) ที่ศึกษาความสัมพันธร ะหว า ง ความฉลาดทางอารมณ ความสามารถในการฝ า ฟ น อุ ป สรรค บุค ลิ ก ภาพ และรู ป แบบการเผชิ ญ ป ญ หา พบวา ความฉลาดทางอารมณดา นการตระหนัก รูอ ารมณ ข อ ง ต น เ อ ง แ ล ะ ด า น ค ว า ม ส ัม พ ัน ธ ก ั บ ผู  อื ่ น มี ความสั ม พั น ธ ก ั บ ความสามารถในการเผชิ ญ และฝ า ฟ น อุ ป สรรคด า นความอดทนตออุปสรรค ดานการรับรูถึงระดับ อุป สรรค อย างมี นั ย สําคั ญ ทางสถิ ติที่ ระดั บ .01 พหุปญ ญา ดานการดํารงคงอยูมีลักษณะคลายคลึงกับงานวิจัยของพรชัย กาลภู ธร (2549 :บทคั ด ยอ ) ที่ ศึ กษาเปรี ยบเที ยบพฤติ กรรม จริยธรรมในการดํารงชีวิต เชาวปญญา การอบรมเลี้ยงดู และ ความสามารถในการเผชิ ญ และฝ า ฟ น อุ ป สรรค พบว า ความสามารถในการเผชิญและฝาฟนอุปสรรคมีความสัมพันธ ทางบวกกั บ พฤติ ก รรมจริ ย ธรรมในการดํ า รงชี วิ ต โ ด ย พฤติ ก รรมจริ ย ธรรมนั ้ น มี ล ั ก ษณะคล า ยกั บ พหุ ป  ญ ญา ด า นการดํา รงคงอยู เพศชาย และเพศหญิง พบวา พหุปญญา ดานภาษา ดานตรรกะและคณิตศาสตร ดานดนตรี ดานรางกาย และการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดาน ความเข าใจตนเอง ด านธรรมชาติ และด านการดํ ารงคงอยู มี น้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัวแปรคาโนนิคอล (U1) ในขณะ ที่ความสามารถในการควบคุมอุปสรรค ความสามารถในการ ระบุตนเหตุของอุปสรรคและความรับผิดชอบ ความสามารถใน การรั บ รู ผ ลกระทบของอุ ป สรรค และความสามารถในการ อดทนตออุปสรรค มีน้ําหนักความสําคัญในการสงผลตัวแปร คาโนนิคอล (V1) แสดงวาพหุปญญาดานภาษา ดานตรรกะและ คณิตศาสตร ดานดนตรี ดานรางกายและการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวางบุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดาน ธรรมชาติ และดานการดํารงคงอยูมีความสัมพันธและสงผลซึ่ง กั นและกั นกั บความสามารถในการควบคุ มอุ ปสรรค

123

ความสามารถในการระบุ ต น เหตุ ข องอุ ป สรรคและความ รับผิดชอบ ความสามารถในการรับรูผลกระทบของอุปสรรค และความสามารถในการอดทนตออุปสรรค จากผลการวิเคราะหนี้จะเห็นไดวาพหุปญญาแตละดาน ที่สงผลตอความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรคในเพศ ชายและเพศหญิงไมความแตกตางกัน แตจะมีความแตกตาง เพี ย งแค ลํ า ดั บ ความสํ า คั ญ ที่ ส ง ผลบางลํ า ดั บ เท า นั้ น ซึ่ ง สอดคลองกับ ปรีชา ริโยธา (2550 : ออนไลน) ที่ศึกษาพบวา นักเรียนที่มีเพศแตกตางกัน มีคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมที่ พึงประสงคแตกตางกัน โดยนักเรียนหญิงมีคุณธรรม จริยธรรม สูงกวานักเรียนชาย อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ซึ่ง ลั ก ษณะคุ ณ ธรรม จริ ย ธรรมที่ มี ค วามแตกต า งกั น ระหว า ง นักเรียนชายและนั กเรียนหญิงนี้มีลักษณะที่สอดคลองกั บพหุ ปญญาดานการดํารงคงอยู และสายฝน จันทะพรม (2546 : ออนไลน) ที่ศึกษา พบวา นักศึกษาหญิงมีความสามารถในการ ควบคุมอารมณและความตองการของตนเอง ความเห็นอกเห็น ใจและความรับผิดชอบ มากกวานักศึกษาชาย ในขณะที่ นักศึกษาชายนั้นจะมีความฉลาดทางอารมณในดานการรูจัก/มี แรงจูงใจในตนเองมากกวานักศึกษาหญิง โดยที่ความสามารถ ในการควบคุมอารมณและความตองการของตนเองเปนสวน หนึ่ ง ของพหุ ป ญ ญาด า นความเข า ใจตนเอง ที่ ผู วิ จั ย ได ทําการศึกษา ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการนําผลการวิจัยไปใช ในการวิจัยครั้งนี้พบวา ตัวแปรพหุปญญา ไดแก ด านภาษา ด านตรรกะและคณิ ต ศาสตร ด า นดนตรี ด า น รางกายและการเคลื่อนไหว ดานมิติ ดานความเขาใจระหวาง บุคคล ดานความเขาใจตนเอง ดานธรรมชาติ และดานการ ดํารงคงอยูสงผลซึ่งกันและกันกับความสามารถในการเผชิ ญ และฟนฝาอุปสรรคทั้ง 4 ดาน ดังนั้น ถาตองการจะใหเด็กมี ความสามารถในการเผชิ ญ และฟ น ฝ า อุ ป สรรคที่ ไ ด ดี ครู ผูปกครอง และผูที่เกี่ยวของกับนักเรียนสามารถใชเปนแนวทาง ในการสงเสริมและสนับสนุนใหนักเรียนมีความสามารถในการ เผชิญและฟนฝาอุปสรรคสูงขึ้น โดยผูปกครอง ครู และผูที่มี

124

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

สวนเกี่ยวของในการจัดการศึกษาควรสนับสนุนและสงเสริมให นั กเรี ยนมี การฝ กฝนป ญญาในทุ ก ๆ ด าน มิ ใช แต ด านที่ เป น วิชาการเทานั้น ดวยการจัดหากิจกรรมที่สงเสริมหรือกระตุนให นักเรียนเกิดปญญาที่หลากหลาย 2 . ข อ เ ส น อ แ น ะ ใ น ก า ร ทํ า วิ จั ย ค รั้ ง ต อ ไ ป 2.1 ควรทําการศึกษาพหุปญญาของนักเรียน

ดวยแบบสังเกต เพราะเปนการวัดที่ไดขอเท็จจริงมากขึ้น และ เห็นพฤติกรรมที่นักเรียนแสดงออกอยางแทจริง 2.2 ควรทํ า การศึ ก ษากั บ ตั ว แปรอื่ น ๆ ที่ น า จะมี ความสัมพันธกับความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค เช น สภาพแวดล อ มทางบ า น การอบรมเลี้ ย งดู บุ ค ลิ ก ภาพ ค ว า ม เ ชื่ อ สุ ข ภ า พ ลั ก ษ ณ ะ ค ว า ม เ ป น ผู นํ า เ ป น ต น

บรรณานุกรม กมลรัตน หลาสุวงษ. (2528). จิตวิทยาการศึกษา. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. กัลยา เลิศสงคราม. (2548). ความสัมพันธระหวางความฉลาดทางอารมณ ความสามารถในการฝาฟนอุปสรรค บุคลิกภาพและรูปแบบการเผชิญปญหากับผลการเรียนของนักศึกษาภาคปกติ ชั้นปที่ 1 มหาวิทยาลัยราช ภัฎกลุมอีสานเหนือ. วิทยานิพนธ กศ.ม. (การวัดผลการศึกษา) กระทรวงศึกษาธิการ. (2545). พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 พรอมกฎกระทรวงที่เกี่ยวของ และพระราชบัญญัติการศึกษาภาคบังคับ พ.ศ. 2545. กรุงเทพฯ: กระทรวงฯ. คณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ. (2540). ทฤษฎีการเรียนรูเพื่อพัฒนากระบวนการคิด.กรุงเทพฯ: โอเดียนสแคสร จรรยา ภูอุดม. (2524). ความสัมพันธระหวางความสามารถในการแกปญหาคณิตศาสตร และผลสัมฤทธิท์ างการเรียนของ นักเรียน ตามการประเมินของครู. วิทยานิพนธ ค.ม. (การมัธยม) กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ถายเอกสาร. แชปแมน, เครอลีน. (2544). วิธีพัฒนาพหุปญญาในหองเรียน. แปลโดย มัลลิกา พงศปริตร.กรุงเทพฯ: เพียนสัน เอ็ดดูเคชั่น อินโดไชนา. ทิพยวัลย สุทิน. (2549). ความเฉลียวฉลาดและปจจัยที่เกีย่ วของ. สืบคนเมื่อ 20 ธันวาคม 2549, จาก http://webhost.wu.ac.th/stipawan/index/link_etc_data/sm.htm บังอร ชินกุลกิจนิวัฒน. (2545). จิตวิทยาทั่วไป. กรุงเทพฯ: จามจุรีโปรดักท. ประสาท อิศราปรีดา. (2523). จิตวิทยาการเรียนรูกับการสอน.กรุงเทพฯ: กราฟฟคอารด. ปรีชา ริโยธา. (2550).การพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมที่พึงประสงค นักเรียนโรงเรียนบานแฝกโนนสําราญ อําเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม.สืบคนเมือ่ 10 มีนาคม 2551, จาก http://www2.mkarea1.go.th/article/

พรชัย กาลภูธร. (2549). การเปรียบเทียบพฤติกรรมเชิงจริยธรรมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่ การศึกษามหาสารคาม เขต 2 ที่มีการอบรมเลี้ยงดู เชาวปญญาและความสามารถในการเผชิญและฝาฟน อุปสรรคแตกตางกัน. วิทยานิพนธ กศ.ม. (วิจัยการศึกษา) มหาสารคาม: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ถายเอกสาร.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

125

เยาวพา เดชะคุปต. (2545) . เอกสารประกอบการอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การจัดการเรียนการสอนตามรูปแบบพหุ ปญญาเพื่อการเรียนรู. กรุงเทพฯ: คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. วรรณดี วรรณศิลป. (2522). ความสัมพันธระหวางความสามารถในการแกปญหาและผลสัมฤทธิท์ างการเรียนของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2. วิทยานิพนธ ค.ม. (มัธยมศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ถายเอกสาร. วิชัย ตันสิริ. (2544). โฉมหนาการศึกษาไทยในอนาคต – แนวคิดสําคัญของการปฏิรูปในพระราชบัญญัติการศึกษา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ศศิธร แสงใส. (2550). การศึกษาคุณลักษณะบางประการที่สงผลตอความสามารถในการเผชิญอุปสรรค (AQ) ของ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 6 สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาสมุทรปราการ เขต 1. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การวิจัยและสถิติทางการศึกษา) กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. ศันสนีย ฉัตรคุปต. (2544). เทคนิคสราง IQ EQ AQ 3Q เพื่อความสําเร็จ. กรุงเทพฯ: สถาบันสรางสรรคศกั ยภาพสมอง ครีเอตีฟเบรน.. สโตรทซ พอล จี. (2548). เอคิวอึดเกินพิกัด. แปลโดย ธีระศักดิ์ กําบรรณารักษ. กรุงเทพฯ: เอ็กซเปอรเน็ท. สถาพร กลางคาร. (2540). ผลของการฟงดนตรีตามความรูสึกชอบตอการลดความวิตกกังวลของบุคคลที่มีภาวะเจ็บปวย และรูสึกตัวในหอง ไอ.ซี.ยู. ปริญญานิพนธ กศ.ม.(จิตวิทยาพัฒนาการ) กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. สายฝน จันทะพรม. (2546). อิทธิพลของครอบครัวและกลุมเพื่อนที่มีตอความฉลาดทางอารมณของวัยรุนตอนปลาย ศึกษาเปรียบเทียบเฉพาะกรณี นักศึกษาชาย-หญิง ชั้นปที่ 1มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร(ศูนยรังสิต). สืบคนเมื่อ 10 มีนาคม 2551, จาก http://www.jvkk.go.th/researchnew/datails.asp?code=2155 อาทิตย อาจหาญ. (2547). ความสัมพันธระหวางความคิดสรางสรรคทางคณิตศาสตร ความคิดสรางสรรคทางภาษา ความสามารถในการเผชิญและฟนฝาอุปสรรค ความสามารถในการแกปญ  หา กับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาคณิตศาสตรประยุกต 2 และเจตคติตอวิชาคณิตศาสตรของนักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นปที่ 1 ชางอุตสาหกรรม สังกัดสถาบันภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 4 : การวิเคราะหสหสัมพันธคาโนนิคอล. วิทยานิพนธ กศ.ม. (การวิจัยการศึกษา) มหาสารคามฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ถายเอกสาร. Hair, Joseph F.:et al. (1995). Multivariate Data Analysis. Englewood Cliffs, N.J. : Prentice Hall

การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถการอาน ภาษาไทย ของนักเรียนระดับชัน้ ประถมศึกษาปที่ 3

126

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

A CONTSTRUCTION OF THAI READING ABILITY TEST FOR PRATHOM SUKSA 3 STUDENTS สุนันทา สมใจ1 ดร.สุวพร เซ็มเฮง2 ดร.สุนันท ศลโกสุม3 บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี จุ ด มุ ง หมายเพื่ อ พั ฒ นาแบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า นภาษาไทย ของนั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น ประถมศึกษาปที่ 3 กําหนดแบบทดสอบมีทั้งหมด 3 ฉบับ เปนแบบ ปรนัยชนิดเลือกตอบ 3 ตัวเลือก ฉบับที่ 1 ดานการอานคํา จํานวน 20 ขอ ฉบับที่ 2 ดานความเขาใจความหมายของคําศัพท จํานวน 20 ขอ และฉบับที่ 3 ดานความเขาใจในการอาน จํานวน 20 ขอ กลุ ม ตั ว อย า งเปน นั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น ประถมศึ ก ษาป ที่ 3 โรงเรี ย น สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 5 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 25 โรงเรียน จํานวน 28 หองเรียน จํานวน นักเรียน 818 คน

นิสิตระดับปริญญาโท สาขาวิชาการวัดผลการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อาจารยประจําภาควิชาการวัดผลและวิจัยการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 ผูชว ยศาสตราจารย ขาราชการบํานาญ สํานักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 สรุปผลการวิจัย 1. การพั ฒ นาแบบทดสอบวั ด ความสามารถ การอานภาษาไทย สรางโดยการวิเคราะหจากมาตรฐานการ เรียนรูกลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย ของชั้นประถมศึกษาปที่ 3 กําหนดแบบทดสอบมีทั้งหมด 3 ฉบับ เปนแบบปรนัยชนิด เลือกตอบ 3 ตัวเลือก ฉบับที่ 1 แบบทดสอบดานการอานคํา จํ า นวน 20 ข อ ฉบั บ ที่ 2 แบบทดสอบด า นความเข า ใจ ความหมายของคําศัพท จํานวน 20 ขอ ฉบับที่ 3 แบบทดสอบ ดานความเขาใจในการอาน จํา นวน 20 ขอ แบบทดสอบทุก ฉบับผานการตรวจสอบคุณภาพความเที่ย งตรงเชิงพินิจจาก ผูเชี่ยวชาญ ทุกฉบับไดคา IOC ระหวาง .80 – 1.00 2. ตรวจสอบคุณภาพรายขอของแบบทดสอบดาน การอา นคํ า มีคา ความยากง า ยระหวา ง .28 -.68 ค า อํ านาจ จําแนกระหวาง .28 - .57 ความเชื่อมั่นมีคาเทากับ .78 และ ความเที่ยงตรงเชิงสภาพ มีคาเทากับ .56 แบบทดสอบดาน ความเข า ใจความหมายของคํ า ศั พ ท มี ค า ความยากง า ย ระหวาง .41 - .76 คาอํานาจจําแนกระหวาง .28 – .54 ความ เชื่อมั่นมีคาเทากับ .78 และความเที่ยงตรงเชิงสภาพ มีคา เทากับ .71 แบบทดสอบดานความเขาใจในการอาน มีคา ความยากงายระหวาง .37 - .72 คาอํานาจจําแนกระหวาง .20 - .62 ความเชื่อมั่นมีคาเทากับ .78 และความเที่ยงตรงเชิง สภาพ มีคาเทากับ .52 คําสําคัญ : การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถการ อานภาษาไทย Abstract The purposes of this study were to construct Thai Reading Competency Test for Prathom Suksu 3 students. The sample consisted of 818 students under Nakornratchasima Educational Service Area Office 5 in the second semester year 2008. Test comprised of 3 selective. The results research that: 1. Thai Reading Competency Test which comprised 3 subtest; words reading, words definitions

127

and reading comprehension with 20 items in each. Index of Congruency of each were ranged from .80 to 1.00 2. The quality of words reading test; difficulty were ranged form .28 to .68, discrimination index were ranged from .28 to .57, reliability were .777 and concurrent validity were .558. The quality of word definitions test; difficulty were ranged from .41 to .76, discrimination index were ranged from .28 to .54, reliability were .783 and concurrent validity were .710. The quality of reading comprehension test; difficulty were ranged form .37 to .72, discrimination index were ranged from .20 - .62, reliability were .774 and concurrent validity were .523 Key Words : A Construction of Thai Reading Ability Test บทนํา ภาษาเปนสิ่งที่มีความสําคัญตอการดํารงชีวิตของ มนุ ษ ย อ ย า งยิ่ ง เพราะมนุ ษ ย ใ ช ภ าษาเป น เครื่ อ งมื อ ในการ ติ ด ต อ สื่ อ สารซึ่ ง กั น และกั น การสร า งความเข า ใจและ ความสัมพันธที่ดีตอกัน รวมทั้งเปนเครื่องมือในการแสวงหา ความรูและประสบการณ การพัฒนาความรู ความคิดวิเคราะห ตลอดจนนํ า ไปใช ใ นการพั ฒ นาอาชี พ ให มี ค วามมั่ น คงทาง สั ง คมและเศรษฐกิ จ แต ภ าษาย อมมี ก ารเปลี่ ย นแปลงตาม กาลเวลา ตามสภาพวัฒนธรรมของกลุมคน ตามสภาพสังคม และเศรษฐกิจ การใชภาษาจึงจําเปนตองมีการเรียนรู เพื่อการ นํ า ไปใช แ ละการอนุ รั ก ษ สื บ สานให ค งอยู คู ช าติ ต อ ไป โดยเฉพาะอยางยิ่งในเรื่องการอานซึ่งเปนพื้นฐานในการเรียนรู วิชาการตาง ๆ เปนเครื่องมือสําคัญที่ทําใหบุคคลเติบโตขึ้นเปน บุคคลที่รักการเรียนรู บุคคลที่มีความสามารถในการอาน จะ เปนผูที่มีโอกาสประสบความสําเร็จในชีวิตสูงกวาบุคคลที่ไ ร ความสามารถในการอาน การอานจึงเปนเครื่องมือที่นําบุคคล ไปสูความสําเร็จ และมีความสําคัญอยางยิ่งตอการดํารงชีวิต และความเป น ป ก แผ น ของสั ง คมไทย คนไทยจึ ง จํ า เป น ต อ ง ตระหนักถึงความสําคัญของภาษาไทย ตองทําความเขาใจและ ศึกษาหลักเกณฑทางภาษา และฝกฝนใหมีทักษะ ฟง พูด อาน

128

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

และเขี ย นภาษาไทยให มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ เพื่ อ นํ า ไปใช ในการ สื่อสาร การเรียนรู การเสริมสรางความเขาใจอันดีตอกัน การ สรางความเปนเอกภาพของชาติ และความจรรโลงใจ เพื่อเกิด ประโยชนแกตนเอง ชุมชน สังคมและประเทศชาติ (เปลื้อง ณ นคร.2538: คํานํา; กระทรวงศึกษาธิการ. 2545 ข: 6) หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2544 ได กําหนดจุดมุงหมายของหลักสูต รไวขอหนึ่งวา เพื่อใหผูเรีย น เกิดลักษณะอันพึงประสงค คือ มีความคิดสรางสรรคใฝรู ใฝ เรียน รักการอาน รักการเขียน และรักการคนควา และยังได กําหนดสาระและมาตรฐานการเรียนรูในวิชาภาษาไทย สาระที่ 1: การอา น มาตรฐาน ท.1.1 ไววาใช ก ระบวนการอ านสรา ง ความรูและความคิดไปใชตัดสินใจแกปญหาและสรางวิสัยทัศน ในการดํา เนินชีวิต และมีนิสั ยรัก การอาน โดยมาตรฐานการ เรียนรูชวงชั้น ป.1 – 3 กําหนดใหผูเรียนสามารถอานได ถู ก ต อ งตามหลั ก การอ า น อ า นได ค ล อ งและเร็ ว เข า ใจ ความหมายของคํ า และข อ ความที่ อ า น และสามารถเข า ใจ ใจความสํ า คั ญ และรายละเอี ย ดของเรื่ อง องค ป ระกอบที่ จ ะ กอใหเกิดความเขาใจในการอานนั้น มีพื้นฐานมาจากการเขาใจ ความหมายของคํา เปนรากฐานสําคัญของความเขาใจในการ อาน ถาเขาใจความหมายของคําศัพทชัด เจนและกวางขวาง ยอมจะชวยใหเขาใจประโยคและเรื่องราวที่อานไดดีขึ้น การ เข า ใจหนว ยความคิ ด เพื่ อ เข า ใจประโยค เด็ก ต อ งอ า นหน ว ย ความคิดคือ แบงเปนกลุมคํา ใหไดความหมายของคําที่ตอเนื่อง เป น กลุ ม ๆ แทนการอ า นที ล ะคํ า ซึ่ ง การอ า นที ล ะคํ า จะเป น อุปสรรคตอความเขาใจในแตละประโยค การเขาใจประโยค คือ การเอาหนวยความคิดยอยมาสัมพันธกัน จะไดใจความสําคัญ และเขาใจประโยค การเขาใจตอน คือความสามารถที่จะนํา ประโยคแตละประโยคในตอนนั้นๆ มาสัมพันธกัน จึงอานได เข า ใจดี ขึ้ น และการเข า ใจเรื่ อ งราว คื อ จะต อ งเข า ใจ ความสั มพั นธ ระหว า งข อความสํ าคั ญในแต ล ะตอน (Bond, Guy L. and Miles A. Thinker.1957 :234 – 235) การวั ด และประเมิ น ผลเป น ส ว นหนึ่ ง ของการจั ด กิจกรรมการเรียนการสอน ซึ่งตองดําเนินควบคูกันไป การบูร ณาการหรือการประสมประสานการวัดและประเมินผลกับการ

เรียนการสอนเขาดวยกันจะสงผลตอการพัฒนาการศึกษา ใน สวนที่เกี่ยวของกับผูเรียนซึ่งเปนศูนยกลางของการพัฒนานั้น การวัดและการประเมินผลมีบทบาทสําคัญตอการเรียนรูของ ผู เ รี ย น ทั้ ง ทางตรงและทางอ อ ม ผลทางตรงคื อ จะให ข อ มู ล ยอนกลับที่สําคัญเพื่อนําไปสูการเรียนรูที่มีประสิทธิภาพ สวน ผลทางออมคือจะเปนสิ่งชี้นําการเรียนการสอนเพื่อการพัฒนา ปรับปรุง ทักษะการอาน โดยสงเสริมการอานควรเริ่มตั้งแตชวง ชั้นที่ 1 ใหสามารถอานไดถูกตองตามหลักการอานหรือตาม หลักเกณฑของภาษา ซึ่งประกอบดวย ความเขาใจความหมาย ของคํ า เข า ใจความหมายของประโยค และเข า ใจ การจั บ ใจความสําคัญในรายละเอียดของเรื่อง ซึ่งจะเปนพื้นฐานในการ เรี ย นรู ต อ ไป ในการวั ด และประเมิ น ผลการพั ฒ นาดั ง กล า ว จะตองมีเครื่องมือในการวัดที่มีประสิทธิภาพ เพื่อประโยชนใน กา รพั ฒ น า บุ ค คล ไ ด ถู ก ท า ง ก าร สร า ง เ ค รื่ อ ง มื อ วั ด ความสามารถการอ า นภาษาไทย ช ว งชั้ น ที่ 1 ของนั ก เรี ย น ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 ที่มีคุณภาพ เชื่อถือได จะชวยใน การพั ฒ นาการอ า น และนํ า ไปสู ก ารส ง เสริ ม ปรั บ ปรุ ง ประสิ ท ธิ ภ าพการอ า นให ส มบู ร ณ เพื่ อ เป น แนวทางพั ฒ นา แบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ในระดับชวง ชั้นที่สูงขึ้นตอไป ความมุงหมายของการวิจัย การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี จุ ด มุ ง หมายหลั ก เพื่ อ พั ฒ นา แบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ของนักเรียน ระดั บ ชั้น ประถมศึ ก ษาป ที่ 3 โดยมี จุ ด มุ ง หมายเฉพาะเพื่ อ สรางและหาคุณภาพแบบทดสอบวัด ความสามารถการอาน ภาษาไทย การอานคํา ความเขาใจความหมายของคําศัพท และความเขาใจในการอานจับใจความสําคัญในรายละเอียด ของเรื่อง ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 ความสําคัญของการวิจัย ผลจากการศึกษาคนควาทําใหไดแบบทดสอบวัด ความสามารถการอานภาษาไทยของนักเรียนชั้นประถมศึกษา ปที่ 3 ที่มีคุณภาพ และเชื่อถือได สําหรับครูภาษาไทยและผูที่ เกี่ ย วข อ งกั บ การศึ ก ษา ใช ใ นการวั ด ความสามารถการอ า น ภาษาไทยของนั ก เรี ย นเพื่ อนํ าไปสู ก ารสง เสริ ม และปรั บ ปรุ ง

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ประสิทธิภาพในการอาน และเปนแนวทางสําหรับการพัฒนา แบบทดสอบภาษาไทย วัดความสามารถการอาน ในระดับ ชวงชั้นตาง ๆ ตอไป ขอบเขตของการวิจัย ประชากรเปนนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 ในโรงเรียนสังกัดสํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 5 จํานวน 101 โรงเรียน 125 หองเรียน จํานวนนักเรียนทั้งสิ้น 3,127 คน กลุมตัวอยางเปนนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 ในโรงเรียนสังกัด สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 5 จํานวน 28 หองเรียน จํานวนนักเรียนทั้งสิ้น 818 คน โดยวิธีการสุมแบบ สองขั้นตอน (Two-Stages Random Sampling) การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถการอาน ภาษาไทย เปนกระบวนการดําเนินการสรางแบบทดสอบจาก การวิเคราะหมาตรฐานการเรียนรูชวงชั้นที่ 1 และดําเนินการ สรางเพื่อใหไดแบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 โดยยึดหลักมาตรฐาน การเรียนรูชวงชั้นที่ 1 เปนแบบทดสอบการอานคํา แบบทดสอบ ความเข า ใจในความหมายคํ า ศั พ ท โดยใช ร ายการศั พ ท ที่ กําหนดไวสํา หรับ นั ก เรี ย นระดับ ชั้ นประถมศึ กษาป ที่ 3 และ แบบทดสอบความเขาใจในการอาน ยึดหลักในดานเนื้อหา หรือ ขอเท็จจริง ประเภทบทสนทนา ประเภทรอยแกว และเนื้อเรื่อง ที่ไ ม ป รากฏในตํา ราเรี ย น โดยกํ า หนดเปน ชนิ ด เลื อ กตอบ 3 ตัวเลือก ตั ว แปรที่ ศึ ก ษาในการพั ฒ นาแบบทดสอบวั ด ความสามารถการอานคือคุณภาพของแบบทดสอบ ไดแก ความ ยากงาย อํานาจจําแนก ความเชื่อมั่น และความเที่ยงตรง เครื่องมือที่ใชในการวิจัย แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า นภาษาไทย ฉบับที่ 1 การอานคํา เปนความสามารถในการระบุคําอาน ที่ เปนการประสมคําที่มีพยัญชนะตนเปนอักษรกลาง อักษรสูง และอักษรต่ํา ไดถูกตองตามหลักการอาน และหรือกฎเกณฑท่ี กําหนดในหลักภาษา ฉบับที่ 2 ความเขาใจความหมายของ

129

คําศัพท เปนความสามารถในการบอกความหมายและแปล ความหมายของคํ า ศั พ ท ต ามบริ บ ทของข อ ความ ประเภท กลุมคํา หรือประโยคสั้น ๆ ไดถูกตอง ฉบับที่ 3 ความเขาใจใน การอ า น เป น ความสามารถในการระบุ ห รื อ สรุ ป เหตุ ก ารณ เรื่องราว ใจความสําคัญ ประเภทบทสนทนา ประเภทบทรอย แก ว และเนื้ อ เรื่ อ งที่ อ า น ความยาวประมาณ 3 – 4 บรรทั ด แบบทดสอบเปนแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 3 ตัวเลือก การวิเคราะหขอมูล 1. การตรวจสอบคุณภาพรายขอ หาคุณภาพคา ความเชื่อมั่น และคาความเที่ยงตรงเชิงสภาพ ของแบบทดสอบ การอานคํา จํานวน 20 ขอ ความเขาใจความหมายของคําศัพท จํานวน 20 ขอ และความเขาใจในการอาน จํานวน 20 ขอ สรุปผลการวิจัย 1. แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า น ภาษาไทย มีคุณภาพดังนี้ ความเที่ยงตรงเชิงพินิจ (Face Validity) ของแบบทดสอบวัดความสามารถการ อานภาษาไทย ทั้ง 3 ฉบับ มีดัชนีความ สอดคลองจากผูเ ชี่ยวชาญ 5 ทาน เทากับ .80 – 1.00 1.2 ตรวจสอบคุณภาพรายขอของแบบทดสอบ การอานคํา มี คาความยากง ายระหวา ง .28 -.68 ค าอํา นาจ จําแนกระหวาง .28 - .57 ความเชื่อมั่นมีคาเทากับ .78 และ ความเที่ยงตรงเชิงสภาพ มีคาเทากับ .56 แบบทดสอบความ เขาใจความหมายของคําศัพท มีคาความยากงายระหวาง .41 - .76 คาอํานาจจําแนกระหวาง .28 – .54 ความเชื่อมั่นมีคา เทากับ .78 และความเที่ยงตรงเชิงสภาพ มีคาเทากับ .71 แบบทดสอบความเข า ใจในการอ า น มี ค า ความยากง า ย ระหวาง .37 - .72 คาอํานาจจําแนกระหวาง .20 - .62 ความ เชื่อมั่นมีคาเทากับ .78 และความเที่ยงตรงเชิงสภาพ มีคา เทากับ .52 อภิปรายผล การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี จุ ด มุ ง หมายหลั ก เพื่ อ พั ฒ นา แบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ของนักเรียน

130

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 โดยมีจุดมุงหมายเฉพาะเพื่อสราง และหาคุ ณ ภาพแบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า น ภาษาไทย การอานคํา ความเขาใจความหมายของคําศัพท และความเขาใจในการอาน ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษา ปที่ 3 ซึ่งสามารถอภิปรายผลไดดังนี้ 1. แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า น ภาษาไทย ที่สรางขึ้นมีจํานวน 3 ฉบับคือ แบบทดสอบดานการ อ า นคํ า จํ า นวน 20 ข อ แบบทดสอบด า นความเข า ใจ ความหมายของคําศัพท จํานวน 20 ขอ และแบบทดสอบดาน ความเขาใจในการอาน จํานวน 20 ขอ ใหผูเชี่ยวชาญตรวจสอบ ความสอดคลองของขอคําถามกับนิยามศัพท ไดขอคําถามที่มี ความสอดคล อ ง (IOC) เท า กั บ .80 – 1.00 แสดงว า แบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ของนักเรียน ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 ทั้ง 3 ฉบับ มีความเที่ยงตรงเชิง พินิจที่เชื่อถือได ซึ่ง ลวน สายยศ และอังคณา สายยศ (2543: 247-249) ที่ ใ ห ก ารพิ จ ารณาค า ความสอดคล อ งต อ งมี ค า มากกว า .50 ขึ้ น ไป ทั้ ง นี้ เ นื่ อ งจากในกระบวนการสร า ง แบบทดสอบไดดําเนินการสรางแบบทดสอบจากการวิเคราะห มาตรฐานการเรี ย นรู ช ว งชั้ น ที่ 1เพื่ อ ให ไ ด แ บบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า นภาษาไทย ของนั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น ประถมศึกษาปที่ 3 โดยยึดหลักมาตรฐานการเรียนรูชวงชั้นที่ 1 และผลการเรี ย นรู ที่ ค าดหวั ง เป น แบบทดสอบการอ า นคํ า แบบทดสอบความเขาใจในความหมายคําศัพท โดยใชรายการ ศัพทที่กําหนดไวสําหรับนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 และแบบทดสอบความเข า ใจในการอ า น ยึ ด หลั ก ในด า น เนื้อหา หรือขอเท็จจริง ประเภทบทสนทนา ประเภทรอยแกว และเนื้อเรื่องความยาวประมาณ 3 – 4 บรรทัด ที่ไมปรากฏใน ตําราเรียน เปนแบบทดสอบชนิดเลือกตอบ 3 ตัวเลือก และทํา การสรางแบบทดสอบใหมีความสอดคลองขอคําถามกับผลการ เรี ย นรู ที่ ค าดหวั ง ที่ กํ า หนดไว ใ นนิ ย ามศั พ ท เ ฉพาะ และ ครอบคลุ ม นิ ย าม และการปรั บ ปรุ ง แก ไ ขตามคํ า แนะนํ า ผูเชี่ย วชาญ เกี่ ยวกั บเรื่อ งความถูก ตองเหมาะสมของการใช ภาษา การใช ข อ คํ า ถาม คํ า ศั พ ท ตั ว ถู ก ตั ว ลวง จึ ง ทํ า ให

แบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ที่ผูวิจัยสราง ขึ้นมีคาความเที่ยงตรงเชิงพินิจสูง 2. แบบทดสอบการอ า นคํ า มี ค า ความยากง า ย ระหวาง .28 - .68 และคาอํานาจจําแนก ระหวาง .28 - .57 โดยมีคาความยากงายเฉลี่ย 0.55 แบบทดสอบความเขาใจ ความหมายของคําศัพท มีคาความยากงายอยูระหวาง .41 .76 และคาอํานาจจําแนกอยูระหวาง .28 – .54 โดยมีคา ความยากงายเฉลี่ย 0.60 แบบทดสอบความเขาใจในการ อาน มีคาความยากงายอยูระหวาง .37 - .72 และคาอํานาจ จําแนก อยูระหวาง .20 - .62 โดยมีคาความยากงายเฉลี่ย 0.54 แสดงว า แบบทดสอบการอ า นคํ า แบบทดสอบความ เขาใจความหมายของคําศัพท และแบบทดสอบความเขาใจใน การอาน มีความยากงายปานกลาง ซึ่งสอดคลองกับ คํา กลาวของ ชวาล แพรัตกุล.(2516: 317) และสุนันท ศลโกสุม. (2525: 292 – 295) ที่วาแบบทดสอบที่เปนการสอบเพื่อวั ด ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และเพื่อตองการที่จะทราบสภาพจริง ของผูเรี ยน วา มีความสามารถอยูระดับใด และนํา ไปพั ฒนา ศักยภาพผูเรียน คาความยากงาย ควรอยูระหวาง .20 - .80 และคาอํานาจจําแนก .20 ขึ้นไป 3. แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า น ภาษาไทย การอานคํา ( x = 10.989) คิดเปนรอยละเทากับ 54.95 ความเขาใจความหมายของคําศัพท มีคาคะแนนเฉลี่ย ( x = 12.952) คิดเปนรอยละเทา 64.76 และความเขาใจ ในการอาน มีคาคะแนนเฉลี่ย ( x = 10.970) คิดเปนรอยละ 54.85 โดยภาพรวมแตละฉบับ มีคะแนนเฉลี่ยใกลเคียงกันและ มีการกระจายของคะแนนใกลเคียงกัน แสดงวา ความสามารถ การอ า นภาษาไทย การอ า นคํ า และความเขา ใจในการอ าน ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 มีความสามารถอยูใน ระดับออน ความเขาใจความหมายของคําศัพท ของนักเรียน ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 มีความสามารถอยูในระดับพอใช 4. ค า ค ว า ม เ ชื่ อ มั่ น ข อ ง แ บ บ ท ด ส อ บ วั ด ความสามารถการอานภาษาไทย ระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 3 พบ ว า ค าความเชื่ อ มั่ นของ แบบทด ส อ บก ารอ า นคํ า แบบทดสอบความเข า ใจความหมายของคํ า ศั พ ท และ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แบบทดสอบความเขาใจในการอาน โดยคํานวณดวยสูตร KR20 มีคาเทากับ .7754, .7823 และ .7686 ตามลําดับ และ คํ า นวณด ว ยสู ต รสั ม ประสิ ท ธิ์ r B ได ค า ความเชื่ อ มั่ น เท า กั บ .7768, .7832 และ .7736 ตามลํ า ดั บ แสดงว า แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า นภาษาไทย ระดั บ ชั้ น ประถมศึ ก ษาป ที่ 3 มี ห ลั ก ฐานการแสดงความเชื่ อ มั่ น ของ คะแนนอยูในเกณฑสูงเชื่อถือได คาความเชื่อมั่นจากการหา สูตร KR-20 และสูตรการหาคาสัมประสิทธ r B มีคาใกลเคียง กัน โดยคาสัมประสิทธิ์ r B มีคาสูงกวา สูตร KR-20 เปนสูตร ประมาณค า ความเชื่ อ มั่ น แบบคะแนนจริ ง สมมู ล เนื่ อ งจาก แบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ที่สรางขึ้นมี ความยากต า งกั น ทํ า ให ไ ม เ ป น ไปตามข อ ตกลงของความ คูขนานแบบคะแนนจริงสมมูล จึงทําใหคาสัมประสิทธิ์ r B มี คาสูงกวา สูตร KR-20 ตรงกับงานวิจัย ของ บุญเชิด ภิญโญ อนันตพงษ (2542: 68) ทั้งนี้เพราะสูตรการหาคาสัมประสิทธิ์ r B มีขอตกลงของคะแนนจริงสัมพันธที่ผอนปรนเงื่อนไขมากกวา 5. ความเที่ ย งตรงเชิ ง สภาพ โดยการหาค า สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ ร ะหว า งคะแนนของการวั ด ด ว ย แบบทดสอบวัดความสามารถการอานภาษาไทย ดานการอาน คํา ความเขาใจความหมายของคําศัพท และความเขาใจใน การอ า น กั บ คะแนนระดั บ ผลการเรี ย นวิ ช าภาษาไทยของ นัก เรียนระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 1,2 และ3 พบวา ไดคา สั ม ประสิ ทธิ์ ส หสั ม พั นธ ของความเที่ ย งตรงเชิง สภาพอยา งมี นัย สํ าคั ญ ทางสถิ ติที่ระดั บ .01 แสดงว า แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอานภาษาไทย ดานการอานคํา และความ เข า ใจในการอ า น มี ค วามสั ม พั น ธ แ ละมี ค วามเที่ ย งตรงเชิ ง สภาพปานกลางกับระดับผลการเรียนวิชาภาษาไทย ระดับชั้น ประถมศึกษาปที่ 1,2 และ 3 และความเขาใจความหมายของ คําศัพท มีความสัมพันธและมีความเที่ยงตรงเชิงสภาพคอนขาง สูงกับระดับผลการเรียนวิชาภาษาไทย ระดับชั้นประถมศึกษาป ที่ 1,2 และ 3 ซึ่งสอดคลองกับคํากลาวของ ชวาล แพรัตกุล. (2516: 322) และสุนันท ศลโกสุม. (2525: 277) ที่วา คา ความสั ม พั น ธ ร ะหว า งตั ว แปรจะมากหรื อ น อ ยให พิ จ ารณา ตัวเลขเทานั้น คา R เปน 1.00 แสดงวามีความสัมพันธกันอยาง สมบูรณ คา R มีคาระหวาง .80 - .99 แสดงวามีความสัมพันธ กั น สู งม าก ค า R มี ค า ระห ว า ง .60 - .79 แสดงว า มี

131

ความสั ม พั น ธ กั น ค อ นข า งสู ง ค า R มี ค า ระหว า ง .40 - .59 แสดงวามีความสัมพันธกันปานกลาง คา R มีคาระหวาง .20 .39 แสดงว า มี ค วามสั ม พั น ธ กั น ค อ นข า งต่ํ า ค า R มี ค า ระหวาง .01 - .19 แสดงวามีความสัมพันธกันต่ํามาก ขอเสนอแนะ ผลการวิจัยครั้งนี้ สามารถสรุปเปนขอเสนอแนะใน การนําไปใชและในการวิจัยไดดังนี้ 1. ขอเสนอแนะในการนําไปใช 1.1 แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า น ภาษาไทย ดานการอานคํา ความเขาใจความหมายของคําศัพท และความเขาใจในการอาน ที่พัฒนาขึ้นมีคุณภาพที่จะนําไปใช สํ า หรั บ นั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น ประถมศึ ก ษาป ที่ 3 ในเขตพื้ น ที่ การศึกษานครราชสีมา เขต 5 เพื่อเปนขอมูลในการตรวจสอบ ความสามารถในการอานดานตาง ๆ ของนักเรียน ดังนั้นจึงควร นําไปใชใหเกิดประโยชนในการพัฒนาผูเรียน 1.2 แบบทดสอบวั ด ความสามารถการอ า น ภาษาไทย ดานการอานคํา ความเขาใจความหมายของคําศัพท และความเขาใจในการอาน สามารถนําไปใชประโยชนในการ พิจารณาวานักเรียนมีความรูระดับใด โดยวิธีเปลี่ยนคะแนนดิบ ให เ ป น คะแนนมาตรฐาน แล ว แสดงเป น เส น ภาพ (Profile) เปรี ย บเที ย บความสามารถในแต ล ะฉบั บ และยั ง สามารถ ทํานายผลสัมฤทธิ์ในการเรียนวิชาภาษาไทยในระดับชั้นสูงขึ้นไป 2. ขอเสนอแนะในการทําวิจัยครั้งตอไป 2 . 1 ค ว ร มี ก า ร พั ฒ น า แ บ บ ท ด ส อ บ วั ด ความสามารถการอานภาษาไทย ในระดับ ชวงชั้นที่ 2 เพื่อ พัฒนาศักยภาพของผูเรียนและปรับปรุงการเรียนการสอน 2.2 ควรมีการขยายขอบเขตของการวิจัยให สามารถใชไดในเขตพื้นที่อื่น ๆ ในจังหวัดนครราชสีมา หรือ อาจใชกลุมตัวอยางจากโรงเรียนเอกชน

132

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม กระทรวงศึกษาธิการ. (2545ข). เอกสารประกอบหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 คูมือการจัดการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทย. กรุงเทพฯ: องคการรับสงสินคาและพัสดุภณ ั ฑ. ชวาล แพรัตกุล. (2516). เทคนิคการวัดผล. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศนการพิมพ. บุญเชิด ภิญโญอนันตพงษ. (2542, กันยายน – ธันวาคม). สัมประสิทธิ์ r B : การประมาณคาความเชื่อมั่นสําหรับ แบบทดสอบผลสั ม ฤทธิ์ ชนิ ด เลื อ กตอบที่ ป ระกอบด ว ยความ ยากรายข อ ต า งกั น . วารสารวิ ช าการ ศึกษาศาสตร 1(1): 59 - 72 เปลื้อง ณ นคร. (2538). ศิลปะแหงการอาน. กรุงเทพฯ: ขาวฟาง. ลวน สายยศ และอังคณา สายยศ. (2543). เทคนิคการวัดผลการเรียนรู. พิมพครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สุวีริยสาสน. สุนันท ศลโกสุม. (2525). การวัดผลการศึกษา. กรุงเทพฯ: สํานักทดสอบทางการศึกษา และจิตวิทยา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. Bond, Guy L. and Miles A. Thinker (1957). Reading Difficulties Their Diagnosis and Correction. New Yorks: AppletonCentury-Crofts.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

133

การศึกษาเชิงเปรียบเทียบคุณลักษณะการคิดเชิงบวก ของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษา นครราชสี มา เขต 7 ที่ มี ระดั บอั ตมโนทั ศน และ ประสบการณชีวิตแตกตางกัน. The Comparative Study of Positive Thinking for Senior High School Students under Nakhonratchasima Education Service Area VII with Different Levels of Self-Concept and Life Experiances. สัจจา ประเสริฐกุล1 ชูศรี วงศรัตนะ2 ระวีวรรณ พันธพานิช3 บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มุงศึกษาเชิงเปรียบเทียบคุณลักษณะการ คิดเชิงบวกของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 สํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษา นครราชสี มา เขต 7 ที่ มี ระดั บอั ตมโนทั ศน และประสบการณ ชี วิ ต แตกตางกัน ผูวิจัยดําเนินการศึกษากับกลุมตัวอยาง คือนักเรียนชวง ชั้ น ที่ 4 สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษานครราชสี ม า เขต 7 จํานวน 382 คน ไดมาจากการกําหนดตัวอยางสุมแบบสองขั้นตอน ผู วิ จั ย เก็ บรวบรวมข อมู ลโดยใช แบบวั ดความคิ ดเชิ งบวก แบบสอบถามอัตมโนทัศน และ

นิสิตระดับปริญญาโท สาขาวิชาการวิจัยและสถิติทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ รองศาสตราจารย ประจําภาควิชาการวัดผลและวิจัยการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

2 3

ผูชวยศาสตราจารย ขาราชาการบํานาญ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

134

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

Abstract Satja Prasertkul. (2008). The Comparative Study of Positive Thinking for Senior High School Students under Nakhonratchasima Education Service Area VII with Different Levels of Self-Concept and Life Experiances. This research intended to study the comparative of positive thinking for senior high school students with different levels of self-concept and life experiances. For research, 382 senior high school students under nakhonratchasima education service area VII were chosen by two-stage random sampling. Three instruments; positive thinking inventory;self-concept and life experiences questionaire were used for data collection, with reliability of 0.917 0.909 and 0.786 respectively. The data were analyzed by basic statistics and two-way analysis of variance. The results of the research were as follows: 1. The senior high school students; the male students and the female students; the students from the high and middle levels of self-concept had positive thinking in rather high level, the students from the low level of self-concept had positive thinking in middle level, the students from the life experience in positive ways had positive thinking in rather high level, the students from the life experience in negative ways had positive thinking in middle level. 2. The male students and the female students had no difference of positive thinking. The students from the high level of self-concept had positive thinking higher than the students from the middle level of selfconcept and the low level respectively. The students from the life experience in positive ways had positive

thinking higher than the students from the life experience in negative ways. 3. There was no interaction effect between gender and self-concept; gender and life experiences were on positive thinking for senior high school students. Key word: Positive Thinking, Self-Concept, Life Experience, Analysis of Variance, Interaction ความเปนมาของปญหาการวิจัย ในสภาวะการเปลี่ ย นแปลงอย า งรวดเร็ ว ของโลก สังคมและสิ่งแวดลอม คนที่มีความสามารถในการคิด จะ สามารถดํารงชีวิตไดดีกวา เพราะคนที่รูจักคิด คนที่คิดเปน จะ สามารถแกปญหา และตัดสินใจไดอยางถูกตอง จะเปนคนที่มี ความสุขมากกวา(ชาติ แจมนุช. 2545: 3) จากการศึกษา เอกสารที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ การคิ ด ได มี นั ก คิ ด นั ก จิ ต วิ ท ยาและ นักการศึกษา แบงประเภทการคิดออกเปนหลายแนวทางตาม ทรรศนะของนักคิด เชน กาเย(Gagne) จําแนกการคิดออกเปน 2 แบบ คือการคิดที่มีจุดมุงหมายกับการคิดที่ไมมีจุดมุงหมาย (ชาติ แจมนุช. 2545: 37-38 อางอิงจาก Gagne.) เดอ โบโน แบงการ คิ ดออกเป น 2 ประเภท คื อ การคิ ดตามแนวตั้ ง (Vertical Thinking) และการคิดตามแนวขาง (Lateral Thinking) (ชาติ แจ มนุช. 2545: 37-38 อางอิงจาก Edward De Bono. 1992) พระ ธรรมปฎก (ประยุทธ ปยุตฺโต) (2533: 1-7) จําแนกการคิดออกเปน 2 ประเภท คือ การคิดเปน และการคิดไมเปน อรพรรณ พรสีมา (2543: 5-7) จัดประเภทของการคิดใน 3 ประเด็นการจําแนก ประเด็ น แรกใช เ ป า หมายในการคิ ด เป น เกณฑ อาจจั ด ได 2 ประเภท คื อ การคิ ด อย า งมี เ ป า หมาย และการคิ ด อย า งไร เป า หมาย คิ ด เลื่ อ นลอย คิ ด เพ อ เจ อ ประเด็ น ที่ ส องใช ทิ ศ ทางการคิดเปนเกณฑ ก็สามารถกําหนดได 3 ประเภท คือ การ คิดเชิงบวก การคิดเชิงลบ การคิ ด เชิ ง คูข นาน และประเด็น ที่ ส ามพิจ ารณาจากระดับ คุ ณ ภาพของการคิ ด แบ ง เปน การคิด พื้นฐาน การคิดระดับกลาง และการคิดระดับสูง จากการจัด ประเภทของนัก คิด นัก จิต วิท ยาและ นักการศึกษาดังที่ก ลาวมา ผูวิจัยมีค วามสนใจ ในประเด็น การคิ ด เชิ ง บวกของการจั ด ประเภทการคิ ด ตามทิ ศ ทางการ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 คิด เป น เกณฑ ของอรพรรณ พรสีมา (2543: 5-6) ซึ่งหมายถึง การคิดที่ชวยใหคนมีความสุข เกิดพลังสรางสรรค ผูคนรอบ ขางสบายใจ เกิดความรวมแรงรวมใจในการสรางสรรคสิ่งที่ดี งามใหแกสังคม ซึ่งสอดคลองกับความหมายของการคิดเปนที่ พระธรรมปฎก (ประยุทธ ปยุตฺโต) (2533: 1-7) ไดกลาวไววา การคิดเปน เปนการคิดถูกตอง รูจักคิด เปนการคิด ที่นําไปสู การดําเนินชีวิตที่ถูกตองดีงามทั้งหมด คิดแลวเกิดประโยชนทั้ง ตอตนเองและผูอื่น และการคิดเชิงบวกยังมีสวน ที่คลายกับ ความคิดเชิงสรางสรรค ของเกรียงศักดิ์ เจริญวงศศักดิ์ (2545: 130-131) วาการคิดเชิงสรางสรรค (Creative Thinking) เปน การขยายขอบเขตความคิดออกไปจากกรอบความคิดเดิมที่มี อยูสู ความคิด ใหมๆ ที่ไ มเ คยมี มากอนเพื่อ คนหาคําตอบที่ ดี ที่สุดใหกับปญหาที่เกิดขึ้น ความคิดเชิงบวก เปนพื้นฐานของการสรางสติปญญา ใหคนเราเกิดการแกไขปญหาและการตัด สิ น ใจ ไดอ ย า งมี ประสิ ท ธิภ าพ เกิ ด ความคิด ที่ จ ะปรั บ ปรุ ง เปลี่ ย นวิ ก ฤติเ ป น โอกาสเปลี่ ย นความพิ น าศมาสู ก ารพั ฒ นาคนที่ มี ค วามคิ ด ทางบวกจะเกิดความสุขไดงาย อันเนื่องมาจากการทํา งาน ของสมองส ว นล า งที่ สั่ง การโดยจิ ต ให ฮ อร โ มนความสุ ข หลั่ ง ออกมา หั ว ใจเตน ชา ลงความดันเลื อดลดลง หายใจช าลง และภูมิตานทานสูงขึ้น นอกจากนี้คนที่มีความคิดเชิงบวกจะเปน คนที่มีอารมณผองใส ผอนคลาย รูสึกดีๆ กับตัวเองและคนอื่น ลดความเครียด พอใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น สรางบรรยากาศและ ความสุขใหแกตนเองและผูอื่นได การคิดเชิงบวก เปนการคิดที่ ไมออกมาในรูปของการทําลายตนเอง หรือตอสูกาวราวทําลาย กันและกัน ในขณะเดียวกันความคิด เชิงบวกจะเป น จุ ด เริ่ ม ต น ของความคิ ด ริ เ ริ่ ม สร า งสรรค คิดประดิษฐคนควา หาแนวทางที่สงผลออกมาในรูปสรางสรรคและเกิดประโยชนสุข (นิภา แกวศรีงาม. 2547: 76 ; วิ ร ตี ศรี อ อ น. 2546: 4243 ; วิทยา นาควัชระ. 2548: 49) ซึ่งความคิดเชิงบวก ประกอบดวย คุณลักษณะ 10 ประการ ไดแก ความเชื่อ ความยึดมั่นในคุณธรรม การสํารวม-ความตั้งใจ การมองโลก ในแงดี ความกระตือรือรน ความมุงมั่น ความกลาหาญ ความ

135

มั่น ใจ ความอดทน และความสุ ขุ ม (สก็ อตต เวนเทรลลา. 2545: 99-103) จากการศึ ก ษาเอกสารงานวิจั ย ที่ เกี่ ย วข อง เกี ย รติ วรรณ อมาตยกุล (2545: 63-74)กลาววา ความคิดเชิงบวกเกิด จากความเชื่อโดยเฉพาะความเชื่อเกี่ยวกับตัวเอง ถาเราคิดวา เราทําไดเราก็จะทําได ภาพพจนของตัวเองหรือ อัตมโนทัศน เป น ความรู สึ ก ที่ มี ต อ ตั ว เราเอง เป น ตั ว กํ า หนดความรู สึ ก ความคิด และพฤติกรรม บุคคลที่มีภาพพจนของตัวเองดาน บวก จะมีความรูสึกที่ดี มีทัศนคติเชิงบวก มีความคิดเชิงบวก ซึ่งทําใหมีความเชื่อมั่นในตนเองและประสบความสําเร็จ ซึ่ง ความเชื่อเกี่ย วกั บตนเองนี้ จะถู กปลูก ฝงจากประสบการณ ที่ ผานมาในอดีต จากพฤติกรรมของคนรอบขางที่แสดงกับเราอาจ เปนดานบวกหรือดานลบ, ความสําเร็จหรือความลมเหลวที่ผานมา ในชีวิต ซึ่งสอดคลองกับที่ วิรตี ศรีออน (2546: 42) ไดกลาวไว วาความคิดเชิงบวกจะเกิดขึ้นไดโดยอัตโนมัติจากการที่บุคคล นั้นไดรับ การอบรมเลี้ยงดูและเติบโตขึ้นมาในสภาพแวดลอมที่ ดีมาก ทําใหกลายเปนคนที่มองสิ่งตางๆ ดวยมุมมองทางบวกได 4) ยั ง ได ก ล า วไว ว า อารี พั น ธ ม ณี (2547: ประสบการณชีวิต ซึ่งเปนประสบการณที่มีคุณคาของชีวิตไม วาจะเปนเหตุการณที่ดี สมหวัง ผิดหวัง สําเร็จ ลมเหลว เสียใจ เศราใจ อิ่มเอมใจ หากเปนสิ่งที่ดี สําเร็จ ก็ทําใหมีกําลังใจที่จะ กาวเดินตอไป มีความรูสึกที่ดี มีความคิดที่ดี แตหากสูญเสีย ลมเหลว ประสบการณเหลานั้น จะทําใหสัมผัสกับความรูสึก สูญเสีย เจ็บปวด และเปนทุกข สอดคลองกับที่ สก็อตต เวน เทรลลา (2545: 100) กล า วไว ว า ความคิด เชิง บวกเกิด มา พรอ มกับ ที ่บ ุค คลเกิด มาแตถ ูก บดบั ง ด ว ยสภาวการณ สถานการณ และเหตุการณตางๆ ในแงลบในระดับที่แตกตาง กันออกไป เด็กๆ ซึ่งเคยมองโลกในแงดี จะเปลี่ยนมุมมองที่มี ต อ โลกในแง ร า ยมากยิ่ ง ขึ้ น หลั ง จากต อ งประสบ พบเจอกั บ สภาวการณ สถานการณ และเหตุการณตางๆ ในแงลบซ้ําๆ นั่นก็คือประสบการณชีวิตนั่นเอง จากที่กลาวมาแสดงใหเห็น วาสิ่งที่มีอิทธิพล และสงผลตอความคิดเชิงบวกก็คือ ภาพพจน ของตัวเองหรืออัตมโนทัศนและประสบการณชีวิต ซึ่งอัตมโน

136

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ทัศน เปนปจจัยภายในตัวบุคคลและประสบการณชีวิตเปน ปจจัยภายนอกตัวบุคคล นั่นเอง จากความสําคั ญและคุณ ลั กษณะของความคิด เชิ ง บวก ผูวิจัยไดออกแบบการวิจัยในลั ก ษณะการศึ ก ษาเชิ ง เ ป รี ย บ เ ที ย บ คุ ณ ลั ก ษ ณ ะ ก า ร คิ ด เ ชิ ง บ ว ก ต า ม ท ร ร ศ น ะ ข อ ง สก็ อ ตต เวนเทรลลา (2545: 101-103) ที่ ประกอบด วยคุ ณลั กษณะ 10 ประการ อั นได แก ความเชื่ อ ความยึดมั่นในคุณธรรม การสํารวมความตั้งใจ การมองโลกใน แงดี ความกระตือรือรน ความมุงมั่นความกล า หาญ ความ มั่น ใจ ความอดทน และความสุ ขุม โดยศึ ก ษากับ นั ก เรี ย น ช ว งชั้ น ที่ 4 (ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 – 6) ซึ่งอยูในชวงของวัยรุน เปนวัยที่อยูในชวงของการเปลี่ยนแปลง จากความเปน เด็ก สู ความเปนผูใหญ เปนวัยที่มีความเครงเครียดทางดานอารมณ เปนวัยที่มีปญหาในดานตางๆ อันอาจกอใหเกิดความทุกขและ ความลมเหลวในชีวิต ผูวิจัย มีความสนใจวานัก เรียนชวงชั้นที่ 4 ของสํา นัก งานเขตพื้นที่ก ารศึก ษานครราชสีม า เขต 7 มี ความคิด เชิง บวกมากนอ ยเพีย งใด โดยเปรีย บเทีย บจาก ปจจัยที่มีอิทธิพลและสงผลตอความคิดเชิงบวกอันไดแก อัต มโนทัศน ประสบการณชีวิตและเพศ รวมทั้งตองการทราบวามี ที่มีตอ ผลปฏิสัมพันธระหวางปจจัยดังกลาวแบบ 2 ปจจัย ความคิดเชิงบวกของนัก เรีย นชว งชั้น ที่ 4 ของสํา นัก งานเขต พื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 7 หรือไม วัตถุประสงคของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาระดับความคิดเชิงบวกของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 จําแนกตามเพศ ระดับอัตมโนทัศน และประสบการณชีวิต 2. เพื่อเปรียบเทียบความคิดเชิงบวกของนักเรียนชวง ชั้นที่ 4 ที่มีเพศแตกตางกัน ระดับอัตมโนทัศนแตกตางกัน และประสบการณชีวิตแตกตางกัน 3. เพื่อศึกษาผลปฏิสัมพันธระหวาง เพศกับอัตมโน ทั ศ น เพศกั บ ประสบการณ ชี วิ ต และอั ต มโนทั ศ น กั บ ประสบการณชีวิต ที่มีตอ ความคิดเชิงบวก สมมติฐานในการวิจัย 1. นั กเรี ย นที่ มี เพศ ระดั บอั ตมโนทั ศน และ ประสบการณชีวิตแตกตางกัน มีระดับความคิดเชิงบวกแตกตางกัน

2. มีผลปฏิสัมพันธระหวางตัวแปรเพศและตัวแปรอัต มโนทัศนที่สงผลตอความคิดเชิงบวกของนักเรียน 3. มีผลปฏิสัมพันธ ระหวางตั วแปรเพศและตัวแปร ประสบการณชีวิตที่สงผลตอความคิดเชิงบวกของนักเรียน วิธีดําเนินการวิจัย ประชากรที่ใชในการวิจัย ประชากรที่ใชในการวิจัย คือ นักเรียนชวงชั้นที่ 4 (ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 – 6) ที่กําลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ป การศึ ก ษา 2550 สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษา นครราชสีมา เขต 7 สํานักงานคณะกรรมการการศึกษา ขั้น พื้นฐาน กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัย กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนนักเรียนชวง ชั้นที่ 4 (ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 – 6) ที่กําลังศึกษาใน ภาคเรียนที่ 2 ป ก ารศึ ก ษา 2550 สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษา นครราชสีมา เขต 7 สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้น พื้นฐาน จํานวน 382 คน จากการสุมแบบ 2 ขั้นตอน (Two – Stage Random Sampling) ขั้นตอนที่ 1 ทําการสุมแบบแบงชั้น (Stratified Random Sampling) โดยใชขนาดโรงเรียน เปนชั้นของการสุม (Strata) และโรงเรียนเปนหนวยของการสุม (Sampling Unit) โดยดําเนินการสุมโรงเรียนเปนจํานวน 1 ใน 3 ขั้นตอนที่ 2 ทําการสุมแบบแบงชั้น 2 มิติ (Two – Phases Stratified Random Sampling) โดยใช ร ะดั บ ชั้น และเพศ เป น ชั้ น ของการสุม (Strata) และมี นั ก เรี ย นเปน หนวยของการสุม (Sampling Unit) ไดจํานวนนักเรียนในแตละ โรงเรียนซึ่งใชเปนกลุมตัวอยางสําหรับการวิจัย ตัวแปรที่ศึกษา 1. ตัวแปรอิสระ แบงเปนดังนี้ 1.1 เพศ จําแนกเปน เพศชาย และเพศหญิง 1.2 อัตมโนทัศน จําแนกเปน 3 ระดับ ไดแก ระดับต่ํา ระดับปานกลาง และระดับสูง 1.3 ประสบการณชีวติ จําแนกเปน ประสบการณ ชีวิตทางบวก และประสบการณชวี ิตทางลบ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 2. ตั ว แปรตาม ได แ ก ความคิ ด เชิ ง บวก(Positive Thinking) เครื่องมือที่ใชในการวิจัย แบบวัดความคิดเชิงบวก จํานวน 50 ขอ มีคาอํานาจ จําแนก อยูระหวาง 0.173 – 0.535 มีความเชื่อมั่นเทากับ 0.917 แบบสอบถามอั ต มโนทั ศ น จํ า นวน 50 ข อ มี ค วามเชื่ อ มั่ น เทากับ 0.909 และแบบสอบถามประสบการณชีวิต จํานวน 19 ขอ มีคาอํานาจจําแนก อยูระหวาง 0.287 – 0.766 มีความ เชื่อมั่นเทากับ 0.786 การวิเคราะหขอมูล วิเคราะหขอมูลเพื่อหาคาสถิติพนื้ ฐานของตัวแปร และวิเคราะหความแปรปรวนแบบสองทางระหวางตัวแปรเพศ กับระดับอัตมโนทัศน และระหวางเพศกับประสบการณชีวิต ผลการวิจัย 1. นักเรียนชวงชั้นที่ 4 มีความคิดเชิงบวก อยูในเกณฑ คอนขางสูง นักเรียนชายและนักเรียนหญิง มีความคิดเชิงบวก คอนขางสูง นักเรียนที่มีระดับอัตมโนทัศนในกลุมสูง และกลุม ปานกลางมี ความคิ ดเชิ งบวก ค อนข างสู ง ส วนนั กเรี ยนที่ มี ปานกลาง ระดับอัตมโนทัศนในกลุมต่ํามีความคิดเชิงบวก นักเรียนที่มีประสบการณชีวิตทางลบมีความคิดเชิงบวกปานกลาง สวนนั กเรียนที่ มี ประสบการณ ชี วิตทางบวกมีความคิดเชิ งบวก คอนขางสูง 2. นักเรียนชายและนักเรียนหญิงมีความคิดเชิงบวก ไมแตกตางกัน 3. นักเรียนที่มีระดับอัตมโนทัศนในกลุมสูงมีความคิด เชิงบวกสูงกวานักเรียนที่มีระดับอัตมโนทัศนในกลุมปานกลาง และกลุมต่ํา ตามลําดับ นอกจากนี้ความคิดเชิงบวกมีแนวโนม สูงขึ้นตามระดับอัตมโนทัศนจากกลุมต่ํา สูกลุมปานกลางและ กลุมสูง อยางชัดเจน 4. นักเรียนที่มีประสบการณชีวิตทางบวกมีความคิด เชิ ง บวกสู ง กว า นั ก เรี ย นที่ มี ป ระสบการณ ชี วิ ต ทางลบ และ ความคิ ด เชิ ง บวกมี แ นวโน ม สู ง ขึ้ น ตามกลุ ม นั ก เรี ย นที่ มี ประสบการณชีวิตทางลบสูประสบการณชีวิตทางบวก อยาง ชัดเจน

137

5. ปฏิสัมพันธแบบ 2 ปจจัย ที่เกิดจากตัวแปรเพศกับ ระดั บ อั ต มโนทั ศ น และเพศกั บ ประสบการณ ชี วิ ต ไม ส ง ผล รวมกันตอการคิดเชิงบวกของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 อภิปรายผล จากผลการวิ จั ย ของการศึ ก ษาเชิ ง เปรี ย บเที ย บ คุณลักษณะการคิดเชิงบวกของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 สํานักงาน เขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 7 ที่มีระดับอัตมโนทัศน และประสบการณชีวิตแตกตางกัน ผูวิจัยอภิปรายผลการวิจัย ในประเด็นสําคัญ ดังนี้ 1. นักเรียนชวงชั้นที่ 4 มีความคิดเชิงบวกอยูในเกณฑ คอนขางสูง เนื่องจากนักเรียนชวงชั้นที่ 4 คือนักเรียนที่เรียนใน ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย(ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 4 -6) มีชวงอายุ อยูระหวางยางเขาปที่ 16 ถึง 18 ปเต็ม ซึ่งเปนชวงหนึ่งของชีวิต โอกาสที่จะพบเจอกับสภาวการณ สถานการณและเหตุการณ ตางๆ ในแงลบน อยมาก ดังที่ สก็อตต เวนเทรลลา (2545: 100) กลาวไววา ความคิด เชิงบวกเกิดมาพรอมกับที่บุคคล เกิ ด มาแต จ ะถู ก บดบั ง ด ว ยสภาวการณ สถานการณ และ เหตุ ก ารณ ต า งๆ ในระดั บ ที่ แ ตกต า งกั น และ จะลดน อยลง หลังจากตองประสบ พบเจอกับสภาวการณ สถานการณ และ เหตุการณตางๆ ในแงลบ อีกทั้งกลุมตัวอยางที่ศึกษากําลังอยูใน วัยเรียน ซึ่งเวลาและการดําเนินชีวิตสวนใหญจะอยูในโรงเรียน และที่ บ า น ทั้ ง ที่ บ า นและโรงเรี ย นล ว นเป น สถานที่ ที่ มี สภาพแวดลอมที่ดี ทําใหเปนบุคคลที่มองสิ่งตางๆ ดวยมุมมอง ทางบวกไดทันที และความคิดเชิงบวกก็จะเกิดขึ้นไดโดยอัตโนมัติ (วิรตี ศรีออน. 2546: 42) และจากผลการวิจัยครั้งนี้ พบวา นักเรียนชวงชั้นที่ 4 มีความคิดเชิงบวกคอนขางสูง ซึ่งแสดงให เห็ น ว า สภาวการณ สถานการณ เหตุ ก ารณ ต า งๆ และ สภาพแวดลอมของกลุมตัวอยางที่ศึกษาอยูในเกณฑคอนขางดี ถึงดี 2. นักเรียนชายและนักเรียนหญิงมีความคิดเชิงบวก ไม แ ตกต า งกั น เมื่ อ พิ จ ารณาคา เฉลี่ ย ความคิด เชิ ง บวกของ นักเรียนชาย ( X =133.966) สูงกวาคาเฉลี่ยความคิดเชิงบวก ของนักเรียนหญิง( X =128.863) เล็กนอย ทั้งนี้อาจเนื่องจาก ในสภาวการณปจจุบัน นักเรียนชายและนักเรียนหญิงมีโอกาส

138

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ในการเรียนรูเทาเทียมกัน โดย การจัดกระบวนการเรียนรูของ ครูนั้นเปดโอกาสใหทั้งนักเรียนชายและนักเรียนหญิงเขารวม กิจกรรมการเรียนรู ที่เทาเทียมกัน ซึ่งสอดคลองกับงานวิจัยของ แนงนอย แจงศิริกุล (2530: 96) ที่พบวา เด็กชายและเด็กหญิง มีรูปแบบการคิดไมแตกตางกัน และผลงานวิจัยของ ชลาลัย สอนสุวิทย (2537: บทคัดยอ) ที่พบวา นักเรียนที่มีเพศตางกัน มีแบบการคิดแตกตางกันอยางไมมีนัยสําคัญทางสถิติ อีกทั้ง สภาพการอบรมเลี้ยงดูและการเขารวมกิจกรรมตางๆ ของสังคม มีความเทาเทียมกันทั้งเพศชายและเพศหญิง ไมแยกแยะวา กิจกรรมใดสําหรับเพศชายหรือเพศหญิงเทานั้น ทําใหนักเรียน ชายและนักเรียนหญิงไดพบเจอกับสภาวการณ สถานการณ และเหตุการณตางๆ ในลักษณะที่เหมือนกัน ดังที่ สุวิทย มูล คํา (2548: 145-146) อธิบายไววา ปจจัยที่สงผลตอการคิดของ บุ ค คล อั น ได แ ก พื้ น ฐานทางครอบครั ว การอบรมเลี้ ย งดู ประสบการณชีวิต วัฒนธรรมและสิ่งแวดลอม และ สุรางค โควต ระกูล (2544: 148-149) อธิบายไววา ผูชายและผูหญิงแตกตาง กันทางสรีรวิทยา หรือมีความแตกตางทางดานรางกายแตความ แตกตาง ทางพฤติกรรมของหญิงและชายขึ้นอยูกับสังคม และวั ฒ นธรรม ซึ่ ง สภาพสั ง คมและวั ฒ นธรรมของไทยใน ปจจุบันใหความเทาเทียมกันทั้งเพศชายและเพศหญิงสงผลให นักเรียนชายและนักเรียนหญิงมีความคิดเชิงบวกไมแตกตางกัน 3. นักเรียนที่มีระดับอัตมโนทัศนในกลุมสูงมีความคิด เชิงบวกสูงกวานักเรียนที่มีระดับอัตมโนทัศนในกลุมปานกลาง และกลุมต่ําตามลําดับ อัตมโนทัศนคือภาพพจนของตัวเอง เปน ความรู สึ กที่ มี ต อตั วเอง อั ต มโนทั ศ น เป นตั วกํ าหนดความรู สึ ก ความคิด และพฤติกรรมของบุคคล บุคคลที่มีภาพพจนของตัวเอง ดานบวก จะมีความรูสึกที่ดีมีทัศนคติเชิงบวก มีความคิดเชิง บวก (เกียรติวรรณ อมาตยกุล. 2545: 63-74) จากผลการวิจัย ครั้ ง นี้ พบว า มี แ นวโน ม ของความคิ ด เชิ ง บวกจะสู ง ขึ้ น ตาม ระดั บ อั ต มโนทั ศ น จ ากกลุ ม ต่ํ า สู ก ลุ ม ปานกลางและกลุ ม สู ง อยางชัดเจน สอดคลองกับแนวคิดของ พรรณี ชูทัย เจนจิต (2533: 184-187) อธิ บ ายไว ว า อั ต มโนทั ศ น เ ป น ตั ว กํ า หนด พฤติ ก รรม ซึ่ ง จะเป น ไปในทางบวกหรื อทางลบขึ้ นอยูกั บ ว า ประเมินตัวเองไปในทิศ ทางใด และพฤติกรรมก็จะมีอิทธิพล

ตอความเชื่อและความคิดของบุคคล ซึ่งสอดคลองกับ วิรตี ศรี ออน (2546: 42-43) กลาวไววา การมองตัวเองวาดี มองคนอื่น วาดี หรือมองสิ่งตางๆ วาดีจะทําใหกลายเปนบุคคลที่มองสิ่ง ตางๆ ดว ยมุ ม มองทางบวก และมี ค วามคิ ด เชิ ง บวกในที่ สุ ด จากขอมูลที่กลาวมาทั้งหมดบงชี้ใหเห็นถึงสารสนเทศการวิจัยที่ สามารถนําไปใชเปนขอมูลพื้นฐานสําหรับครู ผูปกครอง และผู มีสวนเกี่ยวของกับนักเรียน โดยตระหนักถึงความสําคัญของอัต มโนทัศนในการสงเสริมสนับสนุนใหนักเรียนเกิดความคิดเชิงบวก 4. นักเรียนที่มีประสบการณชีวิตทางบวกมีความคิด เชิงบวกสูงกวานักเรียนที่มีประสบการณชีวิตทางลบ เนื่องจาก ประสบการณชีวิตทางบวกหมายถึงการรับรูของบุคคลเกี่ยวกับ เรื่องราวปฏิสัมพันธระหวางบุคคล สิ่งแวดลอม สถานการณ และเหตุ การณตา งๆ ที่ต นได เคยพบเห็น หรือประสบมาแล ว ขณะดําเนินชีวิต ที่ทําใหเกิดความรูสึกดีใจ พึงพอใจ ภาคภู มิ ใจ สุ ขใจ มี ความสุ ข และประสบความสํ าเร็ จ ซึ่ งเป น ประสบการณที่มีอิทธิพลตอความคิดเชิงบวกมาก และมากกวา ประสบการณ ชี วิ ต ทางลบ ซึ่ ง หมายถึ ง การรั บ รู ข องบุ ค คล เกี่ ย วกั บ เรื่ อ งราวปฏิ สั ม พั น ธ ร ะหว า งบุ ค คล สิ่ ง แวดล อ ม สถานการณ แ ละเหตุ ก ารณ ต า งๆ ที่ ต นได เ คยพบเห็ น หรื อ ประสบมาแลว ขณะดําเนินชีวิต ที่ทําใหเกิดความรูสึกเสียใจ ไม พอใจ เศราใจ สลดใจ มีความทุกข และเกิดความลมเหลว ไม ประสบผลสําเร็จ ซึ่งประสบการณชีวิตเปนสิ่งที่มีอิทธิพลและ สงผลตอความรูสึก เจตคติ ความคิด และการเรียนรูอันนําไปสู พฤติ ก รรม ถ า บุ ค คลมี ป ระสบการณ ที่ ดี ก็ จ ะส ง ผลให เ กิ ด ความรูสึกพึงพอใจ มีเจตคติที่ดี มีความคิดที่ดีหรือมีความคิด เชิงบวก และเกิดพฤติกรรมที่ดีในที่สุด จากผลการวิจัยครั้งนี้ พบว า ประสบการณ ชี วิ ต มี อิ ท ธิ พ ลต อ ความคิ ด เชิ ง บวก ซึ่ ง สอดคล องกั บแนวคิ ดของอารี พั นธ มณี (2547: 4) ที่ ว า ประสบการณชีวิต เปนประสบการณที่มีคุณคาของชีวิต ไมวา จะเปนเหตุการณที่ดี สมหวัง ผิดหวัง สําเร็จ ลมเหลว เสียใจ เศร า ใจ อิ่ ม เอมใจ หากเป น ประสบการณ ที่ ดี ประสบ ความสํ า เร็ จ ก็ ทํ า ให บุ ค คลมี กํ า ลั ง ใจที่ จ ะก า วเดิ น ต อ ไป มี

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ความรูสึกที่ดี มีความคิดที่ดี แตถาหากเปนประสบการณที่ตอง สูญเสีย ประสบความลมเหลว ประสบการณเหลานั้น จะทําให บุคคลสัมผัสกับความรูสึกสูญเสีย เจ็บปวดและเปนทุกข แสดง ใหเห็นวา ถาบุคคลมีประสบการณชีวิตที่ดี สมหวัง มีความสุข จะมีความรูสึกตอสิ่งตางๆ ในแงดี และมีความคิดเชิงบวกในที่สุด 5. ปฏิสัมพันธแบบ 2 ปจจัย ที่เกิดจากตัวแปร เพศกับระดับอัตมโนทัศน และเพศกับประสบการณชีวิต ไมสงผล รวมกันตอการคิดเชิงบวกของนักเรียนชวงชั้นที่ 4 แสดงวา ความคิด เชิ งบวกของนั ก เรี ย นที่ ศึ ก ษาจากตั ว แปรเพศกั บ อั ต มโนทั ศ น และ ตั ว แปรเพศกั บ ประสบการณ ชีวิ ต มี ก ารเปลี่ ย นแปลงใน ทิศทางเดียวกัน ผลการทดสอบจึงพบวา ไมเกิดผลปฏิสัมพันธ กันซึ่งปฏิสัมพันธระหวางตัวแปรนั้นจะเกิดขึ้นก็ตอเมื่อตัวแปรที่ ศึกษานั้ นร วมกันสง ผลตอตัว แปรตาม เมื่อพิจารณาเพศกั บ ระดั บ อั ต มโนทั ศ น และเพศกั บ ประสบการณ ชี วิ ต พบว า มี แนวโน ม ของ การเปลี่ ย นแปลงของความคิ ด เชิ ง บวกไปใน ทิศทางเดียวกัน ทั้งนี้อาจมีสาเหตุมาจากสภาพแวดลอมทาง สังคมและวัฒนธรรมของกลุมตัวอยางในการวิจัยไมแตกตางกัน ทําใหนักเรียนที่มีความแตกตางระหวางเพศมีอัตมโนทัศน และ ไดรับประสบการณชีวิตที่ไมแตกตางกัน ขอเสนอแนะ ผลการวิ จั ย ในครั้ ง นี้ พบว า นั ก เรี ย นมี ค วามคิ ด เชิ ง บวกสูงขึ้นตามระดับอัตมโนทัศนและประสบการณชีวิต ซึ่งเปน สารสนเทศที่ มี ป ระโยชน สํ า หรั บ ผู ที่ มี ส ว นเกี่ ย วข อ งกั บ การ พัฒนานักเรียนอันไดแก พอ - แม ผูปกครอง ครู และนักเรียน 1. ขอเสนอแนะสําหรับการนําผลการวิจัยไปใช 1.1 พอ – แม ผูปกครองควรสงเสริมใหบุตรมีอัต มโนทั ศ น ใ นระดั บ ที่ สู ง ที่ สุ ด เท า ที่ จะเป น ไปได เ พื่ อ พั ฒ นา ความคิดเชิงบวกใหบุตร

139

1.2 ครู และผูมีสวนเกี่ยวของกับการพัฒนา นักเรียน ควรจัดกระบวนการเรียนรู ที่สงเสริมใหนักเรียนไดรับ ประสบการณที่ดี มีความพึงพอใจ ภาคภูมิใจ สุขใจ มีความสุข และประสบความสําเร็จ ใหมีความสอดคลองกับสภาวการณ และสถานการณตางๆ ในปจจุบัน เพื่อสงเสริมใหนักเรียนมีอัต มโนทั ศ น ใ นระดั บ ที่ สู ง ที่ สุ ด และได รั บ ประสบการณ ชี วิ ต ใน ทางบวก อั น จะส ง ผลต อ การพั ฒ นาความคิ ด เชิ ง บวกในตั ว นักเรียนตอไป 1.3 นักเรียนควรสรางวิสัยทัศนใหกับตนเอง หา แนวทางและวิธีพัฒนาอัตมโนทัศน อันจะสงผลตอการพัฒนา ความคิดเชิงบวกในตัวนักเรียนตอไป 2. ขอเสนอแนะสําหรับการทําวิจัยครั้งตอไป 2.1 ควรออกแบบการวิจัยในรูปแบบอื่นๆ เชน การศึ ก ษาองค ป ระกอบของคุ ณ ลั ก ษณะการคิ ด เชิ ง บวก การศึก ษารู ป แบบความสั ม พั น ธ เชิ ง สาเหตุ และการวิ จัย เชิ ง คุณภาพ รวมทั้งการศึกษาเชิงพัฒนาการภาคตัดขวาง(Crosssectional Study) และการศึกษาพัฒนาการ ในระยะยาว (Longitudinal Method) เพื่อใหไดสารสนเทศของการวิจัยที่ หลากหลาย และมีประโยชนตอการพัฒนาองคความรูเกี่ยวกับ ความคิดเชิงบวก 2.2 ควรศึกษากับกลุมตัวอยางอื่นที่แตกตาง ออกไปจากกลุมตัวอยางที่ทําการวิจัยในครั้งนี้ เชน เด็กที่อยูใน สถานพินิจ กลุมของผูตองหาในเรือนจํา กลุมของผูปวย เปน ต น เพื่ อ นํ า สารสนเทศที่ ไ ด จ ากการวิ จั ย ไปใช พิ จ ารณาหา แนวทางปองกันและแกไข ปรับเปลี่ ยนพฤติก รรมที่ไ มพึง ประสงคตอไป

140

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม เกรียงศักดิ์ เจริญวงศศักดิ์. (2545). ลายแทงนักคิด. กรุงเทพฯ: ซัคเซสมีเดีย. เกียรติวรรณ อมาตยกุล. (2545). คิด-ทํา ดานบวก. กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ. ชม ภูมิภาค. (2516). จิตวิทยาการเรียนการสอน. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช. ชลาลัย สอนสุวทิ ย. (2537). การศึกษาแบบการคิดของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายในจังหวัดตาก. วิทยานิพนธ กศ.ม.(จิตวิทยาการแนะแนว). พิษณุโลก : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยนเรศวร. ถายเอกสาร. ชาติ แจมนุช. (2545). สอนอยางไรใหคิดเปน. กรุงเทพฯ: เลี่ยงเชียง. นิภา แกวศรีงาม. (2547, ธันวาคม). ความคิดเชิงบวก(Positive Thinking) พึงคิดวา”ทุกปญหามีทางออก ไมใชทุกทางออกเปนปญหา”. วารสารวงการครู. 1(12): 76-78. แนงนอย แจงศิริกุล. การศึกษาแบบการคิดและความสามารถในการแกปญหาทางคณิตศาสตรของเด็กปฐมวัย. ปริญญานิพนธ กศ.ม.(การศึกษาพิเศษ). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร. ถายเอกสาร. พรรณี ชูทัย เจนจิต. (2533). เอกสารการสอนชุดวิชาจิตวิทยาและสังคมวิทยาพื้นฐานเพื่อการแนะแนว เลม 1. หนวยที่ 4(อัตมโนทัศน). นนทบุรี: โรงพิมพมหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช. พระเทพเวที(ป.อ. ปยุตตโต). (2533). วิธคี ิดตามหลักพุทธรรม. พิมพครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ. พระธรรมปฎก (ป.อ. ปยุตตโต). (2545). พัฒนาการแบบองครวมของเด็กไทย. พิมพครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: สหธรรมิก. วิทยา นาควัชระ. (2548). วิธีคิด ใหชีวิตเปนสุข. พิมพครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: กูดบุค. วิรตี ศรีออน. (2546, ธันวาคม). Positive Thinking. นิตยสาร HELTH & CUISINE . 3(35): 41-46. สก็อตต เวนเทรลลา. (2545). อานุภาพแหงความคิดเชิงบวกในโลกธุรกิจ. แปลโดย วิทยา พลายมณี. กรุงเทพฯ: เอ.อาร บิซิเนส เพรส. สุรางค โควตระกูล. (2544). จิตวิทยาการศึกษา. พิมพครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: ดานสุทธา. สุวิทย มูลคํา. (2548). พิมพครัง้ ที่ 5. ครบเครื่องเรื่องการคิด. กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ. อรพรรณ พรสีมา. (2543). การคิด. กรุงเทพฯ: สถาบันพัฒนาทักษะการคิด. อารี พันธมณี. (2547, กันยายน). พลังความคิดเชิงบวก พลังสูความสําเร็จ. จดหมายขาวมหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต. 9(126): 4-9.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

141

ปจจัยที่สงผลตอความผูกพันกับองคกรของพนักงาน ตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษทั สายการบินนกแอร จํากัด FACTORS AFFECTING ON ORGANIZATIONAL COMMITMENT OF FLIGHT ATTENDANT (WOMEN ONLY) OF NOK AIRLINE CO.,LTD. สุรินทร ชาลากูลพฤฒิ1 ดร. พาสนา จุลรัตน2 เวธนี กรีทอง3 บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีความมุงหมาย 1. เพื่อศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยดานสวนตัว และ ปจจัยดานสิ่งแวดลอมในที่ทํางานตอ ความผูกพันกับองคกรของพนักงาน ตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัด 2. เพื่อศึกษาปจจัยดานสวนตัว และปจจัยดานสิ่งแวดลอมในที่ ทํางานที่สงผลตอความผูกพัน กับองคก รของพนักงานตอนรับบน เครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด 3. เพื่อสรางสมการพยากรณปจจัยที่สงผลตอองคก รของ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด

นิสิตปริญญาโท สาขาจิตวิทยาการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ผูชว ยศาสตราจารยประจําภาควิชาการแนะแนวและจิตวิทยาการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 รองศาสตราจารยประจําภาควิชาการแนะแนวและจิตวิทยาการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

142

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ประชากรที่ ใ ช ใ นการวิ จัย เป น พนั ก งานต อนรั บ บนเครื่ อ งบิ น (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัด จํานวน 191 คน ใชเปนกลุมตัวอยาง 141 คน เครื่องมือที่ใชในการวิจัย ไดแก แบบสอบถาม ความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบน เครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด สถิติที่ ใช ใ นการวิ เ คราะห ข อ มู ล คื อ การวิ เ คราะห ค า สั ม ประสิ ท ธิ์ สหสัมพันธของเพียรสันและการวิเคราะหการถดถอยพหุคูณ ผลการวิจัย พบวา ความ 1. ปจจัยที่มีความสัมพันธทางบวกตอ ผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .01 มี 8 ปจจัย ไดแกความภาคภูมิใจในตนเอง(x4) อัต มโนทัศน(x5) ลักษณะงานในการทํางาน(x6) ความกาวหนา และ ความมั่นคงในงาน(x7) สวัสดิการและความปลอดภัย ในงาน(x8) สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน กับผูบังคับบัญชา(x9) สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับบน เครื่ อ งบิ น กั บ เพื่ อ นร ว มงาน(x10) และสั ม พั น ธภาพระหว า ง พนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับผูโดยสาร(x11) 2. ป จ จั ย ที่ ไ ม มี ค วามสั ม พั น ธ ต อ ความผู ก พั น กั บ องคก รของพนักงานต อนรับบนเครื่องบิ น (หญิงล วน) บริษั ท สายการบินนกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 2 ปจจัย ไดแก รายไดเมื่อเทียบกับสายการบินอื่น : เทียบเทา สายการบินอื่น (x2) รายไดเมื่อเทียบกับสายการบินอื่น : นอย กวาสายการบินอื่น (x3) 3. ปจจัยที่สงผลตอความผูกพันกับองคกรของ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 4 ปจจัย โดยเรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผล น อ ยที่ สุ ด ได แ ก สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินกับผูบังคับบัญชา(x9) ความภาคภูมิใจในตนเอง(x4) สวั ส ดิ ก ารและความปลอดภั ย ในงาน(x8) และสั ม พั น ธภาพ ระหวางพนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับเพื่อนรวมงาน(x10) ซึ่ง ปจจัยทั้ง 4 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความแปรปรวนของ

ความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิง ลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด ไดรอยละ 43 คําสําคัญ : ความผูกพันกับองคกร ABSTRACT The purposes of this research . 1. The purposes of this research were to study the factors affecting on organizational commitment of the flight attendants (women only) in Nok Airline Co.Ltd., between personal factors and environmental factors. 2. The purposes of this research were to study personal factors and environmental factors which affecting on organizational commitment of the flight attendants (women only) in Nok Airline Co.Ltd.,. 3. The purposes of this research were to contribute the significantly predicted equations of organizational commitment for the flight attendants (women only) in Nok Airline Co.Ltd., The population included 191 flight attendant (women only), and the samples of the study were 141 flight attendant. The instruments were the variables related to organizational commitment of Nok Airline Co.,Ltd. for the flight attendant questionnaire. The data were analysed by the Pearson Product Moment Correlation Coefficient and Stepwise Multiple Regression Analysis. The results of the study were as follows : 1. There were significantly positive correlation among earning, self – esteem (x4), self – concept (x5), and environmental variables; nature of work (x6), job advancement and job stability (x7), fringe benefits and working security (x8) , interpersonal relation with supervisor (x9), interpersonal relation with peer (x10),

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 interpersonal relation with passengers (x11) and organizational commitment at .01 level. 2. There were no significantly relationship among earning compared with the other airlines : equal the other airlines (x2), earning compared with the other airlines : less than the other airlines (x3) 3. There were significantly 4 variables effected on organizational commitment of Nok Airline Co.,Ltd. at .01 level. Those variables effected from the most of the least were interpersonal relation with supervisor (x9), self – esteem (x4), fringe benefits and working security (x8), interpersonal relation with peer (x10). These 4 variables could predicted organizational commitment of Nok Airline Co.,Ltd. about percentage of 43 Keywords : organizational commitment ความเปนมาและความสําคัญของปญหา ปจจุบันประเทศไทยมีความกาวหนาทางเทคโนโลยี ที่ มี ก ารขยายตั ว อย า งต อ เนื่ อ งและรวดเร็ ว ทั้ ง ทางระบบ โทรคมนาคม ระบบเศรษฐกิจ และระบบ การคมนาคม ซึ่ง ระบบคมนาคมในปจจุบัน ไดแบงออกเปน ทางบก ทางน้ํา และ ทางอากาศ ตา งก็ มี ค วามสํ าคั ญ และความจํ า เป นอย างมาก โดยเฉพาะการเดินทางทางอากาศ เพราะไดรับความนิยมเปน อยางมากจากบรรดานักท อ งเที่ยว และนักธุรกิจ เนื่อ งจากมี ความสะดวกสบาย รวดเร็ว และประหยัดเวลา ทางรัฐบาลได เล็งเห็นความสําคัญในจุดนี้ จึงไดวางโครงสรางใหประเทศไทย เปนศูนยกลางการบินของภูมิภาคเอเชียอาคเนย จึงเริ่มมีการ มกราคม ป ก อ สร า งสนามบิ น สุ ว รรณภู มิ ขึ้ น ในเดื อ น พุทธศักราช 2545 เพื่อรองรับการเจริญเติบโตของธุรกิจดาน สายการบิน ซึ่งทางภาครัฐไดใหการสนับสนุนใหเอกชนไดเขา มามีบทบาทและมีสวนรวมในการลงทุนใชเสนทางบิน สงผลให ป จ จุ บั น การประกอบกิ จ การคมนาคมทางอากาศ เกิ ด การ แขงขันอยางมาก มีสายการบินที่เกิดขึ้นในประเทศไทย ดังนี้ สายการบินไทย สายการบินบางกอกแอรเวย สายการบินโอ เรียลไทยแอรไลน สายการบินไทยแอรเอเชีย และสายการบิน

143

นกแอร สายการบินบางสายเนนที่จะเปนสายการบินราคา ประหยัด (Low Cost Airline) เพื่อรองรับการแขงขันทางดาน ราคา ธุรกิจสายการบินตนทุนต่ํา มีมานานแลวในสหรัฐอเมริกา และยุโรป อาทิเชน สายการบิน British Airway และ KLM ตางก็ไดตั้งบริษัทลูกที่เปน สายการบินตนทุนต่ําขึ้นมา ไดแก สายการบิน GO และ BUZZ ตามลําดับ (ภาสกร จันทรพยอม. 2546:47) อาชีพพนัก งานตอนรับบนเครื่องบิน เปนกลไกที่ สําคัญอยางยิ่งในธุรกิจสายการบิน เปรียบเสมือนเปนหนาเปน ตาใหกับบริษัท ในการทําหนาที่โดยการใหบริการแกผูโดยสาร ใหเกิดความประทับใจ และยังตองใชความรูความสามารถใน การแก ป ญ หาต า งๆที่ เ กิ ด ขึ้ น บนเครื่ อ งบิ น ถ า หากเครื่ อ งบิ น เปรี ย บเสมื อนบ า น พนัก งานตอ นรับ จึ งเป น คนแรกที่ อ อกมา ตอนรับแขกที่มาเยือน ดังนั้นเราควรที่จะทําอยางไร ใหพวกเขา รูสึกอบอุน และตองการที่จะกลับมาเยี่ยมเราอีก เชนเดียวกัน กับงานดานสายการบิน ที่จะบริการผูโดยสารอยางไร ใหเขา รูสึกประทับใจ และตองการที่จะมาใชบริการสายการบินเราอีก อาชีพพนักงานตอนรับบนเครื่องบินยังมีอยางหนึ่งที่สําคัญและ แตกตา งไปจากงานบริ การด านอื่น ๆ นั่นก็ คือ ยังต องดูแลใน ดานความปลอดภัยใหกับผูโดยสาร เนื่ อ งด ว ยผู วิ จั ย มี เ พื่ อ นที่ ทํ า งานเป น พนั ก งาน ตอนรับบนเครื่องบิน บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด และเคย ปรารภใหผูวิจัยฟงถึงปญหาตางๆในการทํางานเชน เรื่องรายได เรื่องความมั่นคงและความผูกพันกับองคกร โดยบริษัทสายการ บินนกแอร จํากัด มีนโยบายวา เราเปนสังคมนก ตองอยูกัน อย า งรั ก ใคร ป รองดอง ช ว ยกั น ทํ า งานให บ ริ ษั ท เติ บ โตอย า ง มั่นคง ไมใชเหมือนคนตัวโตแตขาลีบ ดังนั้นพนักงานทุกคนจึง เปรียบเสมือนดังฐานที่แข็งแรงของบริษัท เปนกําลังสําคัญที่ ชวยพยุงไมใหบริษัทลม ตอนนี้เรายังเปนนกตัวนอย ก็ขอใหทํา รังกันแตพอตัว จากนโยบายขางตนจะเห็นวา บริษัท สายการ บินนกแอร จํากัด นั้น จะใหความสําคัญกับบุคลากรของบริษัท มาก เพราะไมวาจะมีเทคโนโลยีที่ล้ําหนาขนาดไหน มนุษยก็ยัง เป น ป จจั ย ห ลั ก ที่ สํ าคั ญ ที่ สุ ด เ พร า ะ ก า รที่ อ ง ค ก ร จ ะ เจริ ญ ก า วหน า และอยู ร อดได นั้ น บุ ค ลากรในองค ก รต อ งมี ประสิทธิภาพใน การทํางาน การที่คนจะทํางานไดดี ก็ตองมี

144

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ความพึงพอใจ มีความศรัทธาตองานและองคกร จึงจะทําใหมี ความสุ ขต อ การทํ า งาน ดั ง นั้ น การมอบสิ่ ง จู ง ใจต า งๆให แ ก พนักงาน การมีสภาพแวดลอมในการทํางานที่ดี และสามารถ ต อ บ ส น อ ง ค ว า ม ต อ ง ก า ร พื้ น ฐ า น ข อ ง พ นั ก ง า น เ ช น ความกาวหนาในงาน ความมั่นคงในงาน การมีสวนรวมในการ บริหาร ความรูสึกวาตนเองมีความสําคัญตอองคกร ซึ่งถาหาก องคกรสามารถทําใหบุคคลกาวไปตามเปาหมายที่เขาตองการ ได บุ ค คลนั้ นก็ ต อ งการที่ จะปฏิ บั ติ งานในองคก รนั้ น ต อ ไป มี ความจงรักภักดี และมีความผูกพันกับองคกร จากการสํ า รวจป ญ หาเบื้ อ งต น เพื่ อ ให ท ราบถึ ง ป ญ หาในการทํ างานของพนั ก งานต อนรั บ บนเครื่ อ งบิ น ของ บริ ษั ท สายการบิ น นกแอร จํ า กั ด โดยใช แ บบสอบถาม ปลายเปดเกี่ยวกับปญหาในการทํางานของพนักงานตอนรับบน เครื่ อ งบิ น โดยสอบถามพนั ก งานหญิ ง ที่ ทํ า หน า ที่ ต อ นรั บ บน เครืาองบิน จํานวน 30 คนพบวารอยละ 50 มีปญหาเกี่ยวกับ รายไดที่ไดรับเมื่อเทียบกับสายการบินตนทุนต่ํา รองลงมารอย ละ 23.33 คือ ปญหาจากการประสานงานระหวางพนักงาน ตอนรับบนเครื่องบิน และพนักงานตอนรับภาคพื้นดินเกิดความ ผิดพลาด ไดแก ที่นั่งของผูโดยสารซ้ํากันในเที่ยวบินเดียวกัน การรับผูโดยสารเกินจํานวนที่นั่ง (Over Booking) และจัดให ผูโดยสารที่ไมสามารถชวยเหลือตนเองไดนั่งตรงประตูทางออก ฉุกเฉิน เปนตน และอันดับสุดทายคิดเปนรอยละ 16.67 คือ ป ญ หาจาก ด า นสวั ส ดิ ก าร เช น ค า เบี้ ย เลี้ ย ง (perdium) อาหารของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน ขณะปฏิบัติหนาที่ไม หลากหลาย ซึ่งจากการสํารวจปญหาเบื้องตนจะเกี่ยวของกับ ความผูกพันของพนักงานในองคกร ดังที่ Steers (1977 ,p. 121) ไดกลาวไววา หากบุคคลไดทํางานที่เหมาะสมกับปจจัย สวนบุคคลยอมทําใหมีความสุข มีความสําเร็จในการทํางาน และมี ค วามต อ งการอยู ทํ า งานกั บ องค ก รต อ ไป นอกจากนี้ บุคคลจะคนหาสิ่งแวดลอมที่เอื้ออํานวยใหเขาไดฝกทักษะ และ ใชความสามารถ รวมทั้งเปดโอกาสใหบุคคลไดแสดงทัศนคติ ค า นิ ย ม และบทบาทของเขา มี โ อกาสแก ป ญ หาได อ ย า ง เหมาะสม มีสัมพันธภาพที่ดีกับผูรวมงาน ไดรับการยอมรับการ ยกย องและเห็ นคุ ณ ค า จากบุค คลอื่ นๆ ที่ อ ยู แ วดล อม ป จจั ย

เหลานี้ยอมสงผลใหบุคลากรปรารถนาที่จะทํางานอยูในองคกร ต อ ไปนานๆ และปฏิ บั ติ ง านอย า งเต็ ม กํ า ลั ง ความสามารถ เพื่ อ ให บ รรลุ เ ป า หมายขององค ก รอย า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ การศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ ความผู ก พั น ต อ องค ก ร เป น สิ่ ง สํ า คั ญ ที่ ผู บ ริ ห ารองค ก รทุ ก องค ก ร ต อ งให ค วามสนใจ เพราะความ ผูกพันตอองคกรมีสวนเกี่ยวของอยางมากตอการลาออกจาก งาน เปลี่ยนงาน ขาดงาน และการปฏิบัติงานของพนักงาน ด ว ยเหตุ นี้ ผู วิ จัย จึ ง สนใจศึ ก ษาป จจั ย ที่ ส ง ผลต อ ความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิง ลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด เพื่อนําผลการวิจัยที่ได มาใชในการวางนโยบายใหกับผูบริหารในการสรางความผูกพัน ตอองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน สายการบินนกแอร ตอไป ความมุงหมายของการศึกษาคนควา 1. เพื่อศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยดานสวนตัว และป จ จั ย ด า นสิ่ ง แวดล อ มในที่ ทํ า งานต อ ความผู ก พั น กั บ องคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด 2. เพื่อศึก ษาปจจัยดานสวนตัว และปจจัยดาน สิ่งแวดลอมในที่ทํางานที่สงผลตอความผูกพันกับองคกรของ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัด 3. เพื่อสรางสมการพยากรณปจจัยที่สงผลตอองคกร ของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการ บินนกแอร จํากัด ความสําคัญของการวิจัย การศึ ก ษาป จ จั ย ที่ ส ง ผลต อ ความผู ก พั น กั บ องค ก ร ของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการ บินนกแอร จํากัด ในครั้งนี้ เพื่อนําขอมูลที่ไดรับใหผูบริหารของ บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด ใชประกอบการวางนโยบาย เพื่อเสริมสรางความผูกพันของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) ที่มตี อบริษัท สายการบินนกแอร จํากัด ตอไป

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 สมมติฐานการวิจัย 1. ปจจัยดานสวนตัว ปจจัยดานสิ่งแวดลอมในที่ ทํางาน มีความสัมพันธตอความผูกพันในองคกรของพนักงาน ตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด 2. ปจจัยดานสวนตัว ปจจัยดานสิ่งแวดลอมในที่ ทํางาน สงผลตอความผูกพันในองคกร ของพนักงานตอนรับบน เครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด ประเภทของงานวิจัย : การวิจัยเชิงสํารวจ ขอบเขตของการวิจัย ประชากรและกลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัย ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนพนักงานตอนรับ บนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัด จํานวน 191 คน ใชหาคุณภาพของเครื่องมือ (Try Out) กับ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัด ที่มิใชกลุมตัวอยางจํานวน 50 ชุด ซึ่งเปนกลุม ตัวอยางจํานวน 141คน เครื่องมือที่ใชในการวิจัย เครื่องมือที่ใชในการวิจัย ครั้งนี้ เปนแบบสอบถาม ปจจัยที่สงผลตอการผูกพัน ของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิ ง ล ว น) บริ ษั ท สายการบิ น นกแอร จํ า กั ด สร า งขึ้ น โดย ศึกษาจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของ แบงเนื้อหาออกเปน 10 ตอนดังนี้ แบบสอบถามรายไดเมื่อเทียบกับสายการบินอื่น แบบสอบถามความภาคภูมิใจในตนเอง แบบสอบถามอัตมโน ทัศน แบบสอบถามลักษณะงานในการทํางาน แบบสอบถาม ความกาวหนาและความมั่นคงในงาน แบบสอบถามสวัสดิการ และความปลอดภัยในงาน แบบสอบถามสัมพันธภาพระหวาง พนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับผูบังคับบัญชา แบบสอบถาม สั ม พัน ธภาพระหวา งพนั ก งานต อ นรับ บนเครื่ อ งบิ นกั บ เพื่อ น แบบสอบถามสั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินกับ และ แบบสอบถามความผูกพันตอองคกร การเก็บรวบรวมขอมูล ผู วิ จั ย ดํ า เนิ น การเก็ บ รวบรวมข อ มู ล เพื่ อ นํ า มา วิเคราะห ดําเนินตามขั้นตอนดังนี้

145

1. ผูวิจัยขอหนังสือแนะนําตัวจากบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิ ท ยาลั ย ศรี น คริ น ทรวิ โ รฒ ไปยื่ น ต อ กรรมการผู จั ด การ บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด โดยใชประกอบกับการจัดสง แบบสอบถาม เพื่ อขออนุญ าตและความรว มมื อ ในการตอบ แบบสอบถาม 2. ผูวิจัยนําหนังสือแนะนําตัว และแบบสอบถามไป ติดตอขอความรวมมือ กับบริษัท สายการบินนกแอร จํากัด เพื่อ ขอเก็บรวบรวมขอมูลจากกลุมตัวอยาง 3. ผูวิจัยดําเนินการเก็บรวบรวมขอมูลโดยผูวิจัยสง แบบสอบถามใหแกพนักงานตอนรับบนเครื่องบินและชี้แจงการ ตอบแบบสอบถามดวยตนเอง ในระหวางวันที่ 1-21 มีนาคม 2551 โดยสงแบบสอบถามจํานวน 141 ฉบับ 4. ผูวิจัยรวบรวมแบบสอบถามที่พนักงานตอนรับ บนเครื่ องบิ น ตอบเสร็ จแล ว มาตรวจสอบความสมบูร ณ ของ แบบสอบถาม ผลปรากฏว า สมบู ร ณ ทุ ก ฉบั บ ผู วิ จั ย ได แบบสอบถามคื น มา 141 ฉบั บ คิ ด เป น ร อ ยละ 100 จากนั้ น นํามาตรวจใหคะแนนตามเกณฑที่กําหนดไวและนําขอมูลไป วิเคราะหทางสถิติตอไป การวิเคราะหขอมูล ผูวิจัยนําขอมูลที่ไดจากแบบสอบถามมาวิเคราะห ดังนี้ 1. หาคารอยละ ในแบบสอบถามตอนที่ 1 ไดแก รายไดเมื่อเทียบกับสายการบินอื่นตอเดือน 2. หาคาเฉลี่ย (Mean) และคาเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ของแบบสอบถามตอนที่ 2 - 10 วิเ คราะห ป จจั ย ด า นส วนตั ว และป จจั ย ด านสิ่ ง แวดล อ มในที่ ทํางาน ที่สัมพันธกับความผูกพันตอบริษัท สายการบินนกแอร จํากัด ของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน(หญิงลวน) โดยใชคา สัม ประสิท ธิ์ สหสัม พัน ธของ เพี ยร สัน (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) 3. วิ เ คราะห ป จ จั ย ด า นส ว นตั ว และป จ จั ย ด า น สิ่งแวดลอมในที่ทํางาน ที่สงผลตอความผูกพันกับบริษัท สาย การบินนกแอร จํากัด ของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน)

146

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

โดยใชการวิเคราะห การถดถอยพหุคูณ (Stepwise Multiple นกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 4 ปจจัย Regression Analysis) โดยเรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผล ผลการวิเคราะหขอมูลพบวา น อ ยที่ สุ ด ได แ ก สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน 1. ปจจัยที่มีความสัมพันธทางบวกตอความผูกพัน เครื่องบินกับผูบังคับบัญชา(x9) ความภาคภูมิใจในตนเอง(x4) กับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สวั ส ดิ ก ารและความปลอดภั ย ในงาน(x8) และสั ม พั น ธภาพ สายการบินนกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ระหวางพนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับเพื่อนรวมงาน(x10) ซึ่ง มี 8ปจจัย ไดแกความภาคภูมิใจในตนเอง(x4) อัตมโนทัศน(x5) ปจจัยทั้ง 4 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความแปรปรวนของ ลักษณะงานในการทํางาน(x6) ความกาวหนาและความมั่นคง ความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิง ในงาน (x7) สวั ส ดิ ก ารและความปลอด ภั ย ในงาน(x8) ลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด ไดรอยละ 43 สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น กั บ 4. สมการพยากรณ ค วามผู ก พั น ต อ องค ก รของ ผูบั งคับ บัญชา(x9) สั มพัน ธภาพระหวา งพนั ก งานต อนรั บ บน พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน เครื่ อ งบิ น กั บ เพื่ อ นร ว มงาน(x10) และสั ม พั น ธภาพระหว า ง นกแอร จํากัด มีดังนี้ พนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับผูโดยสาร(x11) 4.1 สมการพยากรณความผูกพันตอองคกรของ 2. ป จ จั ย ที่ ไ ม มี ค วามสั ม พั น ธ ต อ ความผู ก พั น กั บ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน องคก รของพนักงานต อนรับบนเครื่องบิ น (หญิงล วน) บริษั ท นกแอร จํากัด ในรูปคะแนนดิบ ไดแก สายการบินนกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 Ŷ = .448 + .320 X9 + .313 X4+ .229 X8 +.213 X10 มี 2 ปจจัย ไดแก รายไดเมื่อเทียบกับสายการบินอื่น : เทียบเทา 4.2 สมการพยากรณความผูกพันตอองคกรของ สายการบินอื่น (x2) รายไดเมื่อเทียบกับสายการบินอื่น : นอย พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน กวาสายการบินอื่น (x3) นกแอร จํากัด ในรูปคะแนนมาตรฐาน ไดแก Z = .359 X9 3. ปจจัยที่สงผลตอความผูกพันกับองคกรของ + X8 +.182 X10 .242 X4 +.204 พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน ตารางแสดงผล การวิเคราะหปจจัยที่สงผลตอความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัดโดยใชวิธีการวิเคราะหถดถอยพหุคูณ (Stepwise Multiple Regression Analysis) ปจจัย X9 X 9, X 4 X 9, X 4, X 8 X 9, X 4, X 8, X 10

b .320 .313 .229 .213 a R R2 SEest

β .359 .242 .204 .182

SEb .071 .113 .069 .090 = = = =

.448 .656 .430 .398

R .549 .606 .635 .656

R2 .301 .368 .403 .430

F 59.845** 40.096** 30.874** 25.665**

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 อภิปรายผลการวิจัย จากผลการวิจัย ผูวิจัยอภิปรายผลไดดังนี้ 1. ป จ จั ย ที่ มี ค วามสั ม พั น ธ ท างบวกต อ ความ ผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิ นนกแอร จํากัด อยางมีนั ย สําคัญทางสถิติ ที่ ระดับ .01 มี 8ปจจัย ไดแก ความภาคภูมิใจในตนเอง(x4) อัตมโน ทั ศ น ( x5) ลั ก ษณะงานในการทํ า งาน(x6) ความก า วหน า และ ความมั่นคงในงาน(x7) สวัสดิการและความปลอดภัยในงาน(x8) สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น กั บ ผู บั ง คั บ บั ญ ชา(x9) สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่ อ งบิ น กั บ เพื่ อ นร ว มงาน(x10) และสั ม พั น ธภาพระหว า ง พนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับผูโดยสาร(x11) อภิปรายผลได ดังนี้ 1.1 ความภาคภู มิ ใ จในตนเอง มี ค วามสั ม พั น ธ ทางบวกต อ ความผู ก พั น กั บ องค ก รของพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด อยางมี นัย สํ าคัญ ทางสถิ ติ ที่ร ะดั บ .01 แสดงว า พนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินมี ความภาคภูมิใจในตนเองมาก เพราะนอกจาก จะต อ งเป น ผู ที่ มี ค วามรู ค วามสามารถแล ว จะต อ งเป น ผู ที่ มี สุขภาพรา งกายที่ ส มบู รณ แข็ งแรงด วย ซึ่ง เปน ความพร อ มขั้ น พื้นฐานในการทํางาน ดังนั้นกวาที่จะไดมาเปนพนักงานตอนรับ บนเครื่องบิน จะตองเปนผูที่มีความพรอมทั้งทางดานรางกาย และจิ ต ใจ พร อ มที่ จ ะให บ ริ ก ารที่ ดี แ ละความปลอดภั ย แก ผูโดยสาร และยังเปนอาชีพที่สังคมใหเกียรติและการยอมรับ ซึ่ง สอดคล อ งกั บ ผลงานการวิ จั ย ของ แมททิ ว และฟาร (Mathieu and Farr. 1991 : 127 – 133) ศึกษาพบวาความรูสึกวางานที่ทํา มีความรับผิดชอบตอสังคม มีสวนทําใหบุคคลเห็นวางานและ องคการของตนมีคุณคาทําใหบุคคลเกิดความภาคภูมิใจในงาน และองค ก าร อั น เป น องค ป ระกอบหนึ่ ง ของความผู ก พั น ต อ องคการ 1.2 อัตมโนทัศน มีความสัมพันธทางบวกตอความ ผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิ นนกแอร จํากัด อยางมีนั ย สําคัญทางสถิติ ที่ ระดับ .01 แสดงวา พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน มีอัตมโนทัศน

147

ดี เพราะพนักงานตอนรับบนเครื่องบินจะตองเปนผูที่มีความรู ความสามารถ ไดแก ระดับการศึกษา ความสามารถทางดาน ภาษา การแกไขปญหาเฉพาะหนา มีความฉลาดทางอารมณ มี บุคลิกภาพและรูปรางหนาตาดี เปนตน ทั้งนี้ ภาพลักษณของ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน จะตองเปนผูที่มีบุคลิกภาพที่ดี แตงกายไดเหมาะสม นาเชื่อถือ หนาตาสะอาด ยิ้มแยมแจมใส ปรับตัวเขากับสิ่งแวดลอมไดดี กลาแสดงความคิดเห็นและมี ลั ก ษณะท า ทางที่ เ ป น มิ ต ร ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ ผลงานวิ จั ย ของ รั ต นา ไกรสี ห นาท (2534) ได ศึ ก ษาเรื่ อ ง การศึ ก ษา เปรียบเทียบอัตมโนทัศน สุขภาพจิต และความพึงพอใจในงาน ของพยาบาลวิ ช าชี พ กั บ พยาบาลเทคนิ ค ผลปรากฎว า ใน พยาบาลวิชาชีพ พบวา อัตมโนทัศนมีความสัมพันธทางบวกกับ สุขภาพจิต และอัตมโนทัศนมีความสัมพันธทางบวกกับความ พึงพอใจในงาน สวนในพยาบาลเทคนิค พบวา อัต มโนทัศ น สุขภาพจิ ต และความพึงพอใจในงาน มี ความสัมพั นธ กัน ใน ทางบวก 1.3 ลั ก ษณะงานในการทํ า งาน มี ค วามสั ม พั น ธ ทางบวกต อ ความผู ก พั น กั บ องค ก รของพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่ อ งบิ น (หญิ ง ล ว น) บริษั ท สายการบิ น นกแอร จํา กั ด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา พนักงานไดใช ความรูค วามสามารถของตนในการแกไ ขป ญ หาเฉพาะหน า พบปะพู ด คุ ย กั บ ผู โ ดยสาร การสร า งความหน า เชื่ อ ถื อ และ ภาพลักษณที่ดีใหกับสายการบิน งานที่ทําจัดไดวาเปนงานนอก สถานที่ ไมตองนั่งอยูกับที่ทํางาน ทําใหงานที่ทําไมนาเบื่อ ซึ่ง จากการปฏิบัติหนาที่ของพนักงาน นอกจากจะตองใหบริการที่ ดี แ ก ผู โ ดยสารแล ว ยั ง ต อ งคํ า นึ ง ถึ ง ความปลอดภั ย ของ ผูโดยสารดวย จากขอนี้เองที่ทําใหอาชีพนี้มีลักษณะงานที่ทํา อยูมีความทาทาย ตางจากงานบริการดานอื่นๆ ระยะเวลาใน การปฏิบัติงานนั้นอยูระหวาง 2 ชั่วโมงถึง 6 ชั่วโมงตอวันซึ่งถือ ว า ไม ม ากนั ก และยั ง ได ค า ตอบแทนสู ง กว า อาชี พ อื่ น ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ ผลงานวิ จั ย ของ ปรานอม กิ ต ติ ดุ ษ ฎี ธ รรม (2538 ) ไดศึกษาเรื่อง ปจจัยที่มีอิทธิพลตอความผูกพันของ ลูกจางตอองคกร : ศึกษาเฉพาะกรณีอุตสาหกรรมสิ่งทอ ประเภทการทอผ าด ว ยเส น ใยฝ า ยและเส น ใยประดิ ษ ฐ จาก

148

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การศึกษาพบวา ความสําคัญของลักษณะงาน การมีสวนรวม แสดงความคิดเห็น มีความสัมพันธกับความผูกพันตอองคการ 1.4 ความก า วหน า และความมั่ น คงในงาน มี ความสัมพันธทางบวกตอความผูกพันกับองคกรของพนักงาน ต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น (หญิ ง ล ว น) บริ ษั ท สายการบิ น นกแอร จํ ากั ด อย างมี นั ย สํ าคัญ ทางสถิ ติ ที่ ระดั บ .01 แสดงว า บริ ษั ท สายการบิ น นกแอร จํ า กัด สร า งความพึ ง พอใจในการทํ างาน ใหกับพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน ทั้งนี้เพราะความกาวหนา และความมั่นคงในการทํางานเปนความตองการของคนทุกคน ดั ง นั้ น ถ า หน ว ยงานสามารถส ง เสริ ม ให พ นั ก งานต อ นรั บ บน เครื่ อ งบิ น มี ค วามก า วหน า และความมั่ น คงในการทํ า งาน ตลอดจนเปดโอกาสใหไดรับการศึกษาอบรมเพื่อเพิ่มพูนทักษะ และความรู ที่ เ กี่ ย วข อ งกั บ การปฏิ บั ติ ง านย อ มส ง เสริ ม ให เ กิ ด ความพึงพอใจในการทํางานและมีความตองการทํางานอยูใ น บริษัทตอไป ซึ่งสอดคลองกับผลงานวิจัยของ วิภานันท ภวพัทธ (2544 ) ไดศึกษาเรื่องความสัมพันธระหวางคุณภาพชีวิตการ ทํางานกับความผูกพันตอองคกรของพนัก งานฝายโภชนาการ บริ ษั ท การบิ น ไทย จํ า กั ด (มหาชน) จากการศึ ก ษาพบว า ความกาวหนาและความมั่นคงในงาน มีความสัมพันธทางบวก กับความผูกพันตอองคกร 1.5 สวั ส ดิ ก ารและความปลอดภั ย ในงาน มี ความสัมพันธทางบวกตอความผูกพันกับองคกรของพนักงาน ต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น (หญิ ง ล ว น) บริ ษั ท สายการบิ น นกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา ทางองคกร มีสวัสดิการที่นาสนใจใหกับทางพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน ไดแก ตั๋วเครื่องบินบินภายในประเทศ 20 ใบตอป จัดกิจกรรม นอกสถานที่ใหพนักงานไดผอนคลาย ออกคาใชจายในการทํา หนังสือเดินทางให เครื่องแบบพนักงานกระเปาเดินทางไมตอง เสียคาใชจาย นั่นทําใหสวัสดิการที่ไดรับตอบสนองอยางเพียงพอ และมีสัมพันธทางบวกตอความผูกพันกับองคกร ซึ่งสอดคลอง กับผลงานวิจัยของ จเร นาคจู (2544 : 93) ไดศึกษาเรื่อง ตัวแปร ที่เ กี่ ย วข อ งกับ ความผู ก พั น ต อ กองบั ญ ชาการตํ า รวจตระเวณ ชายแดนของตํารวจตระเวณชายแดนสวนกลางพบวา ความพึง พอใจในการทํางานดานสวัสดิก าร และผลประโยชนเกื้อกูล มี

ความสัมพันธทางบวกกับความผูกพันตอกองบัญชาการตํารวจ ตระเวณชายแดน 1.6 สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินกับผูบังคับบัญชา มีความสัมพันธทางบวกตอความ ผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .01 แสดงวา สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับบน เครื่องบินกับผูบังคับบัญชา ทําใหองคกรพัฒนาและกาวหนา ตอไป จึงทําใหเห็นวา สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับบน เครื่ อ งบิ น กั บ ผู บั ง คั บ บั ญ ชามี ค วามสั ม พั น ธ ต อ องค ก ร ซึ่ ง สอดคลองกับผลงานวิจัยของ เจอเมียร และเบอเคส (วิไลพร คัมภิรารักษ. 2542 : 38 ; อางอิงจาก Jermier and Berkes. 1979. Administrative Science Quarterly, 24. pp. 1 – 19) ไดศึกษาความสัมพันธระหวางพฤติกรรมผูนํากับความผูกพัน ตอองคการของเจาหนาที่ตํารวจ จํานวน 158 นาย พบวา พฤติ ก รรมผู นํ า แบบให ก ารสนั บ สนุ น ผู ใ ต บั ง คั บ บั ญ ชา และ พฤติ ก รรมผู นํ า แบบให ผู ใ ต บั ง คั บ บั ญ ชามี ส ว นร ว มในการ ตั ด สิ น ใจ มี ค วามสั ม พั น ธ กั บ ความผู ก พนต อ องค ก ารของ ผูใตบังคับบัญชา 1.7 สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินกับเพื่อนรวมงาน มีความสัมพันธทางบวกตอความ ผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ ระดับ .01 แสดงวา สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับบน เครื่องบินกับเพื่อนรวมงานดี ไดแก ชวยเหลือพึ่งพาซึ่งกันและ กันในดานการทํางาน มีความเปนกันเองตอกัน ไวใจซึ่งกันและ กัน และรวมมือกันในการแกไขปญหา นั่นทําใหสัมพันธภาพ ระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น กั บ เพื่ อ นร ว มงานมี ความสั ม พั น ธ กั บ องค ก ร ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ ผลงานวิ จั ย ของ อังคณา โกลียสวัสดิ์ (2534 : 86) ที่ศึกษาเรื่อง ความผูกพันกับ สถาบันและความพอใจในงานของอาจารยมหาวิทยาลัยศรีนคริ นทรวิ โ รฒ พบว า สั ม พั น ธภาพระหว า งผู บั ง คั บ บั ญ ชาและ ผูรวมงานมีความสัมพันธทางบวกกับความผูกพันสถาบัน อยาง มีนัยสําคัญทางสถิติ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 1.8 สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินกับผูโดยสารมีความสัมพันธทางบวกกับความผูกพัน กับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับ ผู โ ดยสารดี จากพนั ก งานต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น ดู แ ลเอาใจใส ผู โ ดยสารทุ ก คนอย า งเท า เที ย มและเป น กัน เองจึ ง สร า งความ ประทับใจใหกับผูโดยสาร นอกจากนี้ พนักงานยังคอยชวยเหลือ ในเวลาที่ ผู โ ดยสารต อ งการความช ว ยเหลื อ และที่ สํ า คั ญ พนัก งานใหเกียรติผูโดยสารเชนเดียวกับที่ผูโดยสารใหเกีย รติ พนักงาน จึงทําใหเกิดความรวมมือกันกับทั้งสองฝาย สรางความ เปนกันเองกับผูโดยสารทั้งทางดานวาจาและกิริยา สงผลใหการ ปฏิบัติงานเปนไปดวยความราบรื่น ซึ่งสอดคลองกับผลงานวิจัย ของ วันดี เศวตมาล และคณะ (หทัยรัตน จิรนันทิพัทธิ์. 2539 : 66 ; อางอิงจาก วันดี เศวตมาลและคณะ. 2535) ไดศึกษา รูปแบบการใหบริการพยาบาลที่เนนการใหขอมูลขาวสาร และ พบว า ผู ป ว ยมี ค วามพอใจในพยาบาลที่ มี พ ฤติ ก รรมการ แสดงออกด ว ยการพู ด ไพเราะอ อ นหวาน 2. ปจ จั ย ที่ ไ ม มี ความสัมพันธกับความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบน เครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด อยางมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 2 ปจจัย ไดแก รายไดเมื่อเทียบ กับสายการบินอื่น : เทียบเทาสายการบินอื่น (x2) รายไดเมื่อ เทียบกับสายการบินอื่น : นอยกวาสายการบินอื่น (x3) อภิปราย ผลไดดังนี้ 2.1 รายได เ มื่ อ เที ย บกั บ สายการบิ น อื่ น : เทียบเทาสายการบินอื่น ไมมีความสัมพันธตอความผูกพันกับ องคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สาย การบินนกแอร จํากัด แสดงวา รายไดของพนักงานตอนรับบน เครื่องบินไมทําใหพนักงานมีความผูกพันตอองคกรนอยลง นั่น เพราะงานที่ พ นั ก งานต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น มี ลั ก ษณะงานที่ นาสนใจและมีเกียรติเปนที่ยอมรับทางสังคม จึงทําใหเปนปจจัย ที่ไมมีความสัมพันธตอความผูกพันกับองคกร 2.2 รายไดเมื่อเทียบกับสายการบินอื่น : นอย กวาสายการบินอื่น ไมมีความสัมพันธกับความผูกพันกับองคกร

149

ของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการ บิ น นกแอร จํ า กั ด แสดงว า รายได ข องพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่ อ งบิ น แม ว า จะได รั บ เงิ น น อ ยกว า สายการบิ น อื่ น แต เ มื่ อ เทียบกับ สายงานอาชีพอื่นนั้นถือวามากกวามากเมื่อเทียบกับ เวลาในการปฏิบัติงาน และงานที่พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน มีลักษณะงานที่นาสนใจและมีเกียรติเปนที่ยอมรับทางสังคม ปจจัยที่ไมมีความสัมพันธตอ ความผูกพันกับองคกรทั้ง 2 ปจจัย ขา งต นนี้ สอดคล อ งกั บผลวิจั ย ของ วิ ภ านั น ท ภวพั ท ธ (2544 ) ไดศึกษาเรื่องความสัมพันธระหวางคุณภาพชีวิตการ ทํางานกับความผูกพันตอองคกรของพนักงานฝายโภชนาการ บริษัท การบินไทย จํากัด (มหาชน) จากการศึกษาพบวา ระดับ การศึกษาและรายได ไมมี ความสั มพัน ธกับ ความผูกพั นต อ องคกร 3. ปจจัยที่สงผลตอความผูกพันกับองคกรของ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 4 ปจจัย โดยเรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่สงผล น อ ยที่ สุ ด ได แ ก สั ม พั น ธภาพระหว า งพนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินกับผูบังคับบัญชา (x9) ความภาคภูมิใจในตนเอง (x4) สวั ส ดิ ก ารและความปลอดภั ย ในงาน (x8) และสั ม พัน ธภาพ ระหวางพนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับเพื่อนรวมงาน(x10) ซึ่ง ปจจัยทั้ง 4 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความแปรปรวนของ ความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิง ลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด ไดรอยละ43 อภิปราย ผลไดดังนี้ 3.1 สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับบน เครื่องบินกับผูบังคับบัญชาเปนปจจัยที่สงผลเปนอันดับแรกตอ ความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิง ลวน) บริษัท สายการบิน นกแอร จํากัดอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 แสดงวา สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับ บนเครื่ อ งบิ น กั บ ผู บั ง คั บ บั ญ ชาดี ส ง ผลให พ นั ก งานมี ค วาม ผูกพันตอองคกรมาก ทั้งนี้เพราะ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน มั่ น ใจและไว ว างใจ ในบทบาทหน า ที่ ข องผู บั ง คั บ บั ญ ชา ให ความรวมมือในการปฏิบัติงานที่ไดรับมอบหมาย ปฏิบัติงาน ตามนโยบายของผู บั ง คั บ บั ญ ชา และให การยอมรั บ นั บ ถื อ

150

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ผูบังคับ บัญ ชา แสดงพฤติก รรมในการเปด โอกาสใหพ นัก งาน ตอนรับบนเครื่องบินปรึกษาปญหางานได แนะนําแนวทางในการ ทํา งาน เมื่อ พนัก งานต อนรับบนเครื่อ งบิน กับ ผู บัง คั บ บัญ ชามี สั ม พั น ธภาพที่ ดี ต อ กั น ก็ เ ป ด โอกาสให พ นั ก งานต อ นรั บ บน เครื่องบินไดใกลชิดกับผูบังคับบัญชามากขึ้น ซึ่งสอดคลองกับ ผลการวิจัยของ ปทมา พึ่งแสง (2543) ไดศึกษาเรื่อง ปจจัยที่มี ผลตอความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของพนักงาน กรณีศึกษา บริษัท บุญรอด บริวเวอรี่ จํากัด พบวา ปจจัยที่มีผลตอความพึง พอใจในการปฏิบัติงาน ไดแก ความสัมพันธกับเพื่อนรวมงาน และผูบังคับบัญชา และความกาวหนาในตําแหนงงาน 3.2 ความภาคภูมิใจในตนเองเปนปจจัยที่สงผล เปนอันดับที่สองตอความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับ บนเครื่องบิน (หญิงลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัด อยาง มีนัย สําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา ความภาคภูมิใจใน ตนเองมาก สงผลใหพนักงานมีความผูกพันตอองคกรมาก ความ ภาคภู มิ ใ จในตนเองของพนั ก งานต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น ซึ่ ง ประกอบไปดวยความรูสึกของพนักงานแตละคนที่มีตอตนเอง โดยการประเมินตนเองจากการตรวจสอบ การกระทําและความ เชื่อที่พนักงานมีตอความสามารถ ความสําเร็จ ความมีคุณคา ไดรับการยอมรับจากครอบครัว ผูบังคับบัญชา เพื่อนรวมงาน และผูโดยสาร และเมื่อไดเขามาเปนสวนหนึ่งขององคกร ไดรับ การยอมรับจากหนวยงานในหนาที่การทํางาน จึงทําใหพนักงาน ตอนรับบนเครื่องบินเกิดความภาคภูมิใจในตนเองมากขึ้น ทั้งกับ ตนเองและมี ค วามภาคภู มิ ใ จในองค ก ร ผลการศึ ก ษาครั้ ง นี้ สอดคลองกับการศึกษาของ แมททิวและฟาร (Mathieu and Farr. 1991 : 127 – 133) พบวาความรูสึกวางานที่ทํามีความ รับผิดชอบตอสังคม มีสวนทําใหบุคคลเห็นวางานและองคกรของ ตนมีคุณคาทําใหบุคคลเกิดความภาคภูมิใจในงานและองคกร อันเปนองคประกอบหนึ่งของความผูกพันตอองคกร 3.3 สวัสดิการและความปลอดภัยในงาน เปนปจจัย ที่สงผลเปนอันดับที่สามตอความผูกพันกับองคกรของพนักงาน ต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น (หญิ ง ล ว น) บริ ษั ท สายการบิ น นกแอร จํากัด อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา สวัสดิการ และความปลอดภัยในงานมาก สงผลใหพนักงานมีความผูกพัน ต อ องค ก รมาก ทั้ ง นี้ เ พราะทางองค ก รมี ส วั ส ดิ ก ารที่ น า สนใจ ไดแก ตั๋วเครื่องบินบินภายในประเทศ 20 ใบตอป จัดกิจกรรม นอกสถานที่ใหพนักงานไดผอนคลาย ออกคาใชจายในการทํา หนังสือเดินทางให เครื่องแบบพนักงานกระเปาเดินทางไมตอง

เสียคาใชจาย ใหกับทางพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน ซึ่งเปน ปจจัยที่สงผลตอความผูกพัน ผลการศึกษาครั้งนี้สอดคลองกับ การศึกษาของ จเร นาคจู (2544 : 93) ไดศึกษาเรื่อง ตัวแปรที่ เกี่ ย วข อ งกั บ ความผู ก พั น ต อ กองบั ญ ชาการตํ า รวจตระเวณ ชายแดนของตํารวจตระเวณชายแดนสวนกลางพบวา ความพึง พอใจการทํ า งานด า นสวั ส ดิ ก าร และผลประโยชน เ กื้ อ กูล มี ความสัมพันธทางบวกกับความผูกพันตอกองบัญชาการตํารวจ ตระเวณชายแดน 3.4 สัม พันธภาพระหวางพนั กงานต อนรั บบน เครื่องบินกับเพื่อนรวมงานเปนปจจัยที่สงผลเปนอันดับที่สี่ตอ ความผูกพันกับองคกรของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน (หญิง ลวน) บริษัท สายการบินนกแอร จํากัดอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 แสดงวา สัมพันธภาพระหวางพนักงานตอนรับ บนเครื่ อ งบิ น กั บ เพื่ อ นร ว มงานดี ส ง ผลให พ นั ก งานมี ค วาม ผู ก พั น ต อ องค ก รมาก ในองค ก รสร า งความสั ม พั น ธ อั น ดี แ ก พนักงาน ใหรูจักกัน มีความเปนกันเองตอกัน การทักทายเมื่อ พบเจอกั น ช วยเหลือ พึ่ งพาซึ่ ง กั นและกั น เมื่ อ เพื่อ นมี ป ญ หา สามารถเปนที่ปรึกษาได และรวมกันทํากิจกรรมตางๆ เพื่อให เกิดความเปนกันเอง สอดคลองกับ เชลดอน (จิราวรรณ หาด ทรายทอง. 2539 : 21 ; อางอิงจาก Sheldon. 1971. Administrative Science Quarterly 16. p. 149) ไดศึกษา ป จ จั ย ที่ มี อิ ท ธิ พ ล ต อ ค ว า ม ผู ก พั น ต อ อ ง ค ก ร ใ น ก ลุ ม นั ก วิ ท ยาศาสตร ที่ สํ า เร็ จ การศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาเอก และ ปฏิบัติงานอยูในหองทดลอง ผลการวิจัยพบวา การเกี่ยวของ กับสังคม (Social Involvement) กับเพื่อนรวมงานมีอิทธิพลตอ ความรูสึกผูกพันตอองคกร ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทั่วไป จากผลการศึ ก ษาครั้ ง นี้ ผู บ ริ ห าร เจ า หน า ที่ พนักงานตอนรับบนเครื่องบิน และผูที่เกี่ยวของกับ บริษัท สาย การบินนกแอร จํากัด สามารถนําไปใชเปนขอมูลประกอบการ พิจารณาในการวางนโยบายเกี่ยวกับการทํางาน เพื่ อใหการ ทํางานนั้นสอดคลองกับความผูกพันในการทํางานของบริษัท สายการบินนกแอร จํากัด 1.1 เสริมสรางสัมพันธภาพอันดี ระหวางบุคลากร ในที่ทํางานใหเกิดขึ้น อันไดแก สัมพันธภาพระหวางพนักงาน ต อ นรั บ บนเครื่ อ งบิ น กั บ ผู บั ง คั บ บั ญ ชา และสั ม พั น ธภาพ ระหวางพนั กงานต อนรั บบนเครื่องบิน กับเพื่อนรวมงาน เพื่ อ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ก อ ให เ กิ ด ความสามั ค คี ใ นหมู ค ณะ มี ค วามร วมมื อ กั น ในการ ทํางานเพื่ อจะไดทํา งานให บรรลุต ามวั ตถุ ประสงคขององคก ร อยางมีประสิทธิภาพ โดยจัดใหมีกิจกรรมสัมพันธใหพนักงานได รูจักกัน สรางความเปนกันเองใหกับพนักงาน เชน การรดน้ําดํา หัวขอพรผูใหญในวันสงกรานต การจัดเลี้ยงในงานเทศกาลตางๆ จัดกิจกรรมนันทนาการ รองคาราโอเกะหรือกิจกรรมทํางานเปน หมูคณะ เชนเขาคายตางจังหวัด ทําใหพนักงานเกิดความรูสึกวา ตนเปนสวนหนึ่งขององคกรในการชวยใหอ งคก รคงอยูพัฒนา และเติบโตตอไป 1.2 ควรจั ด สวั ส ดิ ก ารเพิ่ ม ในด านค าเบี้ ย เลี้ ย ง (perdium) หรือรายไดเพิ่มเติมจากเงินเดือนซึ่งจะไดจากการขึ้น บินในแตละครั้ง และรายได เทียบเทาหรือ มากกวาสายการบิน อื่นๆที่เปนสายการบินตนทุนต่ําเหมือนกัน ดานอาหารปรับปรุง ในเรื่องของความหลากหลายใหพนักงานไดเลือกมากขึ้นจากที่ เปนอยู การเบิกจายคาพยาบาลเร็วขึ้น เพิ่มคาประกันชีวิตเปน หลั ก ประกั น ให แ ก ค รอบครั ว พนั ก งาน ให เ หมาะสมกั บ ความ ตองการของพนักงานตอนรับบนเครื่องบิน ควรปรับสัญญาจาง ใหมีระยะเวลาที่เหมาะสม 1.3 สง เสริม ให พนั กงานตอนรั บบนเครื่องบิน มี ความกาวหนาและความมั่นคงในการทํางาน โดยการจากทํางาน ชั้นประหยัดไดเลื่อนขั้นมาทําชั้นธุรกิจ และมีการสอบวัดระดับ

ความสามารถเลื่ อ นขั้ น มาเป น หั ว หน า พนั ก งานต อ นรั บ บน เครื่ อ งบิ น ตลอดจนเป ด โอกาสให ไ ด รั บ การศึ ก ษาอบรมเพื่ อ เพิ่มพูนทักษะ และความรูที่เกี่ยวของกับการปฏิบัติงาน 2. ขอเสนอแนะในการวิจัยครั้งตอไป

151

2.1 ควรศึกษาความผูกพันตอองคกรโดยใชกลุม ตัวอยางอื่นๆ เชน พนักงานตอนรับภาคพื้นดิน หรือพนักงานที่ ประจําอยูตางจังหวัด เปนตน 2.2 ควรศึ ก ษาป จ จั ย ด า นอื่ น ๆที่ เ กี่ ย วข อ งต อ ความผูกพันกับองคกร เชน ภูมิลําเนา ระยะเวลาในการเดินทาง มาทํางาน ตําแหนงงาน หนวยงานที่ปฏิบัติ การมีผูที่มีชื่อเสียง อยูภายในองคกรเปรียบเสมือนเปน พรีเซนเตอรในการโฆษณา บริษัท เปนตน 2.3 ควรนําปจจัยที่สงผลตอความผูกพันกับองคกร ทําเปนงานวิจัยเชิงทดลอง เพื่อพัฒนาในดานตางๆ เชน ความ ภาคภูมิใจในตนเอง ความปลอดภัยในการทํางาน สัมพันธภาพ ระหวางพนักงานตอนรับบนเครื่องบินกับผูบังคับบัญชา และ สัม พั นธภาพระหว า งพนั ก งานต อนรั บบนเครื่อ งบิน กั บเพื่ อน ร ว มงาน และใช ก ระบวนการทางในการพั ฒ นา ได แ ก กลุ ม สั ม พั น ธ การฝ ก อบรม เป น ต น เพื่ อ พั ฒ นาความผู ก พั น ต อ องคกร

152

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม จเร นาคจู. (2544). ตัวแปรที่เกี่ยวของกับความผูกพันตอกองบัญชาการตํารวจตระเวนชายแดน ของตํารวจ ตระเวนชายแดนสวนกลาง.ปริญญานิพนธ กศ.ม. (จิตวิทยาการศึกษา) กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. ปรานอม กิตติดุษฎีธรรม. (2538). ปจจัยที่มีอิทธิพลตอความผูกพันของลูกจางตอองคการ : ศึกษาเฉพาะกรณีอุตสาหกรรม สิ่งทอ ประเภทการทอผาดวยเสนใยฝายและเสนใยประดิษฐ. วิทยานิพนธ สส.ม.(สังคมสงเคราะ)กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร. ถายเอกสาร. ปทมา พึ่งแสง. (2543). ปจจัยที่มีผลตอความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของพนักงาน กรณีศึกษา บริษัท บุญรอด บริวเวอรี่ จํากัด. โครงการการศึกษาอิสระ กจ.ม. (การจัดการ). นครปฐม : โครงการบัณฑิตศึกษา วิทยาลัยคริสเตียน. ถายเอกสาร. ภาสกร จันทรพยอม. (2546, เมษายน - มิถุนายน). การจัดตั้งสายการบินตนทุนต่ํา (Low-Cost Airlines) และเชียงใหมในฐานะ ศูนยกลางการบิน. วารสารธุรกิจการบิน. 15(59): 46 – 64. รัตนา ไกรสีหนาท. (2534). การศึกษาเปรียบเทียบอัตมโนทัศนสุขภาพจิตและความพึงพอใจในงานของพยาบาลวิชาชีพ กับพยาบาลเทคนิค. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (จิตวิทยาพัฒนาการ) กรุงทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินท รวิโรฒ ประสานมิตร. ถายเอกสาร. วิเชียร เกตุสิงห. (2538, กุมภาพันธ-มีนาคม). คาเฉลี่ยการแปลความหมาย: เรื่องงายๆ ที่บางครั้งก็พลาดได. ขาวสาร การวิจัย ศึกษา. 18 (3): 8-11. วิภ านันท ภวพัทธ. (2544).ความสั ม พัน ธ ระหว างคุ ณภาพชี วิตการทํ างานกับความความผูก พั นต อองค กรของ พนั ก งานฝ า ยโภชนาการ บริ ษั ท การบิ น ไทย จํ า กั ด (มหาชน). วิ ท ยานิ พ นธ ศศ.ม. (พั ฒ นาสั ง คม). กรุงเทพฯ : โครงการสหวทยาการระดับบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. หทัยรัตน จิรนันทิพัทธิ์. (2539). สัมพันธภาพของพยาบาลวิชาชีพและผูปวยกับสภาวะสูญเสียพลังอํานาจของผูปวยในหอ อภิบาลผูปวยหนัก. วิทยานิพนธ พย.ม. (การบริหารการพยาบาล). เชียงใหม : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลยเชียงใหม. ถายเอกสาร. อังคณา โกลียสวัสดิ์. (2534). ความผูกพันกับสถาบันและความพึงพอใจในงานของอาจารย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การบริหารการศึกษา) กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. Jermier, John M. and Berkes, Leslie J. Leader. (1979, 24 March). “Behavior in a Police Command Bureaucracy : A Close Look at the Quasi – Military Model,” Administrative Science Quarterly. p. 1 – 19. Mathieu, John E. ;& James L.Farr. Futher Evidence for the Discrimination Validity of Measures of Organizational Commitment, Job Involvement, and Satisfaction, Applied Psychology, 76(1) : 127 – 133 ; February, 1991Sheldon, M. E. (1971, 16 June). “Investment and Involvement as Merchanism Production Commitment to the Organization, “Administrative Science Quarterly Sheldon, Mary E. (1971, June). Investment and Involvement as Mechanism Producing Commitment to the Organization. Administrative Science Quarterly. 16 : 143 – 150. Steers, Richard M.. (1977). Organizational effectiveness : a behavioral view. Santa Monica, Calif. : Goodyear. p. 121.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

153

ปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชา ดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร FACTORS AFFECTING ON ATTITUDE TOWARDS MUSIC LEARNING METHOD OF STUDENT AT YAMAHA NUCHADA MUSIC SCHOOL, SILOM BRANCH, BANGRAK DISTRICT, BANGKOK เสริมศรี ชื่นเชวง1 ดร.พาสนา จุลรัตน2 เวธนี กรีทอง3 บทคัดยอ การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุงหมายเพื่อการศึกษาปจจัยที่สงผลตอ เจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรี สยามกลการนุชฎา สาขาสีลม เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร ปจจัยที่ ศึ ก ษาแบ ง เป น 3 ป จ จั ย คื อ ป จ จั ย ด า นส ว นตั ว ได แ ก เพศ อายุ ระดั บ ชั้ น ของนั ก เรี ย น บุ ค ลิ ก ภาพ ลั ก ษณะมุ ง อนาคต และนิ สั ย ทางการเรี ย น ป จ จั ย ด า นครอบครั ว ได แ ก การสนั บ สนุ น ของ ผูปกครอง และสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง ปจจัย ดานสิ่งแวดลอมทางการเรียน ไดแก ลักษณะทางกายภาพในการ เรียน สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู และสัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับเพื่อน

นิสิตปริญญาโท สาขาจิตวิทยาการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ผูชวยศาสตราจารยประจําภาควิชาการแนะแนวและจิตวิทยาการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 ร อ ง ศ า ส ตร า จ า รย ประ จํ า ภา ควิ ช า กา ร แ น ะ แน ว แล ะ จิ ต วิ ท ยา ก า รศึ ก ษ า คณะ ศึ ก ษ า ศา ส ตร ม ห า วิ ท ยา ลั ย ศ รี นคริ น ท ร วิ โ ร ฒ 2

154

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

กลุมตัวอยางเปนนักเรียนเปยโน โรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุ ช ฎา สาขาสี ล ม เขตบางรั ก กรุ ง เทพมหานคร ป การศึกษา 2550 จํานวน 229 คน เปนนักเรียนชาย 68 คน เปน นักเรียนหญิง 161 คน เครื่องมือที่ใชในการศึกษาคนควา ไดแก แบบสอบถามปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชา ดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขาสี ลม เขตบางรัก กรุงเทพมหานคร สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล คือ การวิเคราะหคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธของเพียรสัน และ การวิเคราะหการถดถอยพหุคูณ ผลการวิจัย พบวา 1. ป จ จั ย ที่ มี ค วามสั ม พั น ธ ท างบวกกั บ เจตคติ ต อ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 มี 10 ปจจัย ไดแก เพศหญิง (x2) ระดับชั้นตน (x4) บุคลิกภาพ (x7) ลักษณะมุงอนาคต (x8) นิสัยทางการเรียน (x9) การสนั บ สนุ น ของผู ป กครอง (x10) สั ม พั น ธภาพระหว า ง นักเรียนกับผูปกครอง (x11) ลักษณะทางกายภาพในการเรียน (x12)สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู (x13) และสัมพันธภาพ ระหวางนักเรียนกับเพื่อน (x14) 2. ป จ จั ย ที่ มี ค วามสั ม พั น ธ ท างลบกั บ เจตคติ ต อ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 มี 2 ปจจัย ไดแก เพศชาย (x1) และ ระดับชั้นกลาง (x 5) 3. ปจจัยที่ไมมีความสัมพันธกับเจตคติตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร มี 2 ปจจัย ไดแก อายุ (x3) และ ระดับชั้นสูง (x6) 4. ปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชา ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 7 ปจจัย โดยเรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่ สงผลนอยที่สุด ไดแก สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู (x13) ลักษณะมุงอนาคต (x8) บุคลิกภาพ (x7) สัมพันธภาพระหวาง

นักเรียนกับเพื่อน (x14) การสนับสนุนของผูปกครอง (x10) อายุ (x3) และสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง (x11) ซึ่ง ปจจัยทั้ง 7 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความแปรปรวนของ เจตคติ ต อรู ป แบบการเรี ย นรู วิช าดนตรี ข องนั ก เรี ย นโรงเรี ย น ดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ไดรอย ละ 81.6 ABSTRACT The purpose of this research was to study factors affecting on attitude towards music learning method of student at yamaha nuchada music school, Silom branch, Bangrak district, Bankok. These factors were students’ gender, age, learning level, personality, future orientation, studying habit, parents’ learning support, interpersonal between students and parents, physical environment, interpersonal between students and teacher, interpersonal between students and friends. The samples were 229 piano students ; 68 males and 161 females. The instrument was study factors affecting on attitude towards music learning method of student at yamaha nuchada music school questionnaires. The data was analysis by the Pearson Produce Moment Correlation Coefficient and Stepwise Multiple Regression Analysis. The results were as follows :1. There were significantly positive correlation among 9 factors ; gender : females (x2) primary learning level (x4) personality (x7) future orientation (x8) studying habit (x9) parents’ learning support (x10) interpersonal between students and environment (x12) and parents (x11) physical interpersonal between students and friends (x14) with the Attitude Towards Music Learning Method of Student at Yamaha Nuchada Music School at .01 level. 2. There were significantly negative correlation among 3 factors ; gender : males (x1) moderate learning

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 level (x5) and interpersonal between students and teachers (x13) with the Attitude Towards Music Learning Method of Student at Yamaha Nuchada Music School at .01 level. 3. There were no significantly correlation among 2 factors ; age (x3) and Advance learning level (x6) with the Attitude Towards Music Learning Method of Student at Yamaha Nuchada Music School. 4. The Factors Affecting on Attitude Towards Music Learning Method of Student at Yamaha Nuchada Music School were 7 factors, raking from the most affecters to the least affecters were : interpersonal between students and teachers (x13) future orientation (x8) personality (x7) interpersonal between students and friends (x14) parents’ learning support (x10) age (x3) and interpersonal between students and parents (x11) at .01 level. These 7 factors could predicted the attitude towards music learning method of student at yamaha nuchada music school about percentage of 81.1 ความเปนมาและความสําคัญของปญหา ดนตรี เป น เครื่ อ งมื อ ที่ สํ า คั ญ อย า งหนึ่ ง และ เกี่ยวของกับชีวิตประจําวันในการชวยสงเสริมพัฒนาการของ มนุษยใหเปนทรัพยากรที่มีคุณคาจนเปนที่ยอมรับกันวาดนตรี เปนสาระวิชาการและกิจกรรมที่สําคัญในการพัฒนามนุษยใหมี ความสุข ดังที่ สุกรี เจริญสุข (2538 : 30) กลาววา ดนตรี เกี่ ย วข อ งกั บ ชี วิ ต มนุ ษ ย ตั้ ง แต เ กิ ด จนตายทั้ ง ส ว นตั ว และ สวนรวมไมวาจะเปนเพลงกลอมเด็ก เพลงแตงงาน เพลงบวช นาค เพลงสงกรานต และเพลงแหล ทุกๆ กิจกรรมของสังคมมี ดนตรีเขาไปเกี่ยวของในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง ดนตรีเปนเรื่อง ของเสี ย งที่ อ าศั ย โสตประสาทเป น เครื่ อ งรั บ รู และแปล ความหมาย โดยอาศัยวิธีของการจินตนาการหรือความคิดที่ คํานึงและความละเอียดออน (สงัด ภูเขาทอง. 2529 : 9) ทั้งยัง เปนภาษาที่ใชเสียงเปนสื่อในการถายทอดความหมาย และเปน

155

ภาษาสากลสามารถเขาใจกันไดกับคนทุกชาติในโลก (สุมาลี ขจรดํารงกิจ. 2527 : 14) ดนตรี นั บ ว า มี อิ ท ธิ พ ลต อ ความรู สึ ก นึ ก คิ ด ความ ต อ งการจิ น ตนาการ และอารมณ ที่ สํ า คั ญ อย า งหนึ่ ง และ เกี่ ย วข อ งกั บ ชี วิ ต ประจํ า วั น ในการพั ฒ นามนุ ษ ย ใ ห เ ป น ทรั พ ยากรที่ มี คุ ณ ค า จนเป น ที่ ย อมรั บ กั น ว า ดนตรี เ ป น สาระ วิชาการ และกิจกรรมที่สําคัญในการพัฒนามนุษยใหมีความ สมบู ร ณ ต อ มาความสํ า คั ญ ของดนตรี ไ ด ท วี ม ากขึ้ น นั ก การศึ ก ษาหลายท า นมี ค วามเชื่ อ ว า ดนตรี เ ป น เครื่ อ งช ว ย สงเสริม พัฒนาการของเด็ก จึงไดส นับสนุนใหด นตรี เขามามี บทบาทในการศึกษา และจัดเขาอยูในหลักสูตรการศึกษาทุก ระดับตลอดมา ดังที่ โกวิทย ขันธศิริ (2520 : 13) กลาววา ดนตรีเปนศิลปะแขนงหนึ่งที่มีคุณคาตอการศึกษาอยางมาก เพราะดนตรีชวยพัฒนาเด็กในดานความเจริญทางดานรางกาย อารมณ และทางสติปญญา ดนตรีถือวาเปน “ศาสตร” อยาง หนึ่งที่มีความสําคัญตอการเรียนรู และการพัฒนาการของเด็ก จึงไดมีการกําหนดในหลักสูตร การศึกษาชาติโดยจัดใหมีการ เรียนการสอน วิชาดนตรีในระดับการศึกษาตางๆทั้งในลักษณะ หลักสูตรดนตรีศึกษาภาคบังคับ จนถึงระบบการศึกษาทั่วๆ ไป และหลัก สูตรดนตรีสําหรับผูที่ตองการจะเรียนวิชาดนตรีเปน วิ ช าเอก โดยเริ่ ม ตั้ ง แต ชั้ น ประถมศึ ก ษาเป น การศึ ก ษาภาค บังคับหลักสูตรวิชาดนตรี ที่ไดกําหนดไวจนเปนหลักสูตรดนตรี ศึกษา (อวบ เหมาะรัตน. 2530 : 32) การจั ด การศึ ก ษามี ส ว นเกี่ ย วข อ งโดยตรงกั บ กระบวนการหรื อ วิ ธี ก ารจั ด การเรี ย นการสอน โดยใน กระบวนการจัดการเรียนการสอนก็ไดมีการใหความสําคัญใน เรื่องขององคประกอบตางๆของการเรียนเชนในเรื่องของรูปแบบ การเรียนรู ซึ่งจะสงผลโดยตรงตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของ แต ล ะบุ ค คล ความแตกต า งในด า นรู ป แบบการเรี ย นเป น ลักษณะความแตกตางเฉพาะตัวของแตละบุคคล บางคนจะ เรียนรูไดดีจากการฟงคําบรรยาย บางคนเรียนรูไดดีถาไดเห็น หรือไดอาน บางคนเรียนรูไดดีดวยการใชมือหรือการสัมผัสหรือ มีสวนรวมในกิจกรรมนั้นๆ (ประสาท อิศรปรีดา. 2538 : 176) ดังนั้น ครูควรใหความสําคัญในการวิเคราะหรูปแบบการเรียนที่

156

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

นักเรียนชอบ และถือปฏิบัติในการเรียนมาเปนขอมูลสําคัญใน การวางแผนจัดสภาพการเรียนการสอนใหสอดคลองกัน ดวยเหตุนี้ ผูวิจัยจึงสนใจที่จะศึกษาปจจัยที่สงผลตอ เจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี โรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ความมุงหมายของการศึกษาคนควา 1. เพื่อศึกษาความสัมพันธระหวางปจจัยดานสวนตัว ดานครอบครัวและดานสิ่งแวดลอมทางการเรียน กับเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร 2. เพื่อศึกษาปจจัยดานสวนตัว ดานครอบครัวและ ดานสิ่งแวดลอมทางการเรียนที่สงผลตอ เจตคติตอรูปแบบการ เรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร 3. เพื่อสรางสมการพยากรณปจจัยที่สงผลตอเจตคติ ตอ รู ป แบบการเรี ย นรู วิช าดนตรีข องนั ก เรี ย นโรงเรีย นดนตรี สยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ความสําคัญของการศึกษาคนควา ผลการวิจัยนี้ สามารถนําไปเปนขอมูลเบื้องตนเพื่อใช ประกอบการวางนโยบายสําหรับผูบริหาร ตลอดจนครูผูสอนใน การวางแผนการเรี ย นการสอน เพื่ อให เหมาะสมต อนั ก เรีย น โรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ขอบเขตของการศึกษาคนควา ประชากรและกลุ ม ตั ว อย า งที่ ใ ช ใ นการศึ ก ษา คนควา ประชากรที่ใชในการศึกษาคนควาครั้งนี้ เปนนักเรียน เป ย โน โรงเรี ย นดนตรี ส ยามกลการ นุ ช ฎา สาขาสี ล ม กรุ ง เทพมหานคร ป ก ารศึ ก ษา 2550 จํ า นวน 229 คน เป น นักเรียนชาย 68 คน เปนนักเรียนหญิง 161 คน ซึ่งใชเปนกลุม ตัวอยางทั้งหมด สมมติฐานในการศึกษาคนควา 1. ปจจัยดานสวนตัว ปจจัยดานครอบครัว และปจจัย ดา นสิ่ ง แวดลอ มทางการเรี ย น มี ค วามสั ม พันธ กั บ เจตคติต อ

รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร 2. ปจจัยดานสวนตัว ปจจัยดานครอบครัว และปจจัย ดานสิ่งแวดลอมทางการเรียน สงผลตอ เจตคติตอรูปแบบการ เรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร เครื่องมือที่ใชในการศึกษาคนควา เครื่องมือที่ใชในการศึกษาคนควา เปนแบบสอบถาม ปจจัย ที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรี โรงเรียนดนตรีนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ซึ่งมีทั้งหมด 10 ตอน ดังนี้ แบบสอบถามขอมูลสวนตัว แบบสอบถาม บุคลิกภาพ แบบสอบถามลักษณะมุงอนาคต แบบสอบถาม นิสัยทางการเรียน แบบสอบถามการสนับสนุนของผูปกครอง แบบสอบถามสั ม พั น ธภาพระหว า งนั ก เรี ย นกั บ ผู ป กครอง แบบสอบถามลักษณะทางกายภาพในการเรียน แบบสอบถาม สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู แบบสอบถามสัมพันธภาพ ระหวางนักเรียนกับเพื่อน แบบสอบถามเจตคติตอรูปแบบการ เรียนรูวิชาดนตรี การเก็บรวบรวมขอมูล 1. ผูวิจัยนําหนังสือขอความอนุเคราะหเพื่อการวิจัย จากบัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ไปยื่นตอ สถาบั น โรงเรี ย นดนตรี ส ยามกลการนุ ช ฎา สาขาสี ล ม กรุงเทพมหานคร เพื่อขออนุญาตเก็บรวบรวมขอมูล 2. ผูวิจัยนําแบบสอบถามปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีไปเก็บรวบรวมขอมูลกับนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร จํานวน 229 ฉบับ 3. ผูวิจัยนําแบบสอบถามที่นักเรียนวิชาดนตรีตอบมา ตรวจความสมบูรณของแบบสอบถาม แลวตรวจใหคะแนนตาม เกณฑที่กําหนดไว จากนั้นนําขอมูลมาวิเคราะหทางสถิติเพื่อ ทดสอบสมมติฐานตอไป การวิเคราะหขอมูล 1. วิ เ คราะห ข อ มู ล พื้ น ฐาน โดยการหาค า ร อ ยละ คาเฉลี่ย และคาสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

2. วิเคราะหความสัมพันธระหวางปจจัยดานสวนตัว ปจจัยดานครอบครัว และปจจัยดานสภาพแวดลอมทางการ เรียนกับเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีในการเรียนของ นั ก เรี ย นโรงเรี ย นดนตรี ส ยามกลการนุ ช ฎา สาขาสี ล ม กรุงเทพมหานคร 3. วิเคราะหปจจัยดานสวนตัว ปจจัยดานครอบครัว และปจจัยดานสภาพแวดลอมทางการเรียนที่สงผลตอเจตคติ ตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขา สีลม กรุงเทพมหานคร ผลการวิเคราะหขอมูลพบวา 1. ปจจัยที่มีความสัมพันธทางบวกกับเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร มีดังนี้ 1.1 ปจจัยที่มคี วามสัมพันธทางบวกกับเจตคติ ตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 มี 10 ปจจัย ไดแก เพศหญิง (x2) ระดับ ชั้นตน (x4) บุคลิกภาพ (x7) ลักษณะมุงอนาคต (x8) นิสัย ทางการเรียน (x9) การสนับสนุนของผูปกครอง (x10) สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง (x11) ลักษณะทาง กายภาพในการเรียน (x12) สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู (x13) และสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน (x14)

157

2. ปจจัยที่มีความสัมพันธทางลบกับเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 มี 2 ปจจัย ไดแก เพศชาย (x1) และ ระดับชั้นกลาง (x5) 3. ปจจัยที่ไมมีความสัมพันธกับเจตคติตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร มี 2 ปจจัย ไดแก อายุ (x3) และระดับชั้นสูง (x6) 4. ปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรู วิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขา สีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 7 ปจจัย โดยเรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่ สงผลนอยที่สุด ไดแก สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู (x13) ลักษณะมุงอนาคต (x8) บุคลิกภาพ (x7) สัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับเพื่อน (x14) การสนับสนุนของผูปกครอง (x10) อายุ (x3) และสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง (x11) ซึ่ง ปจจัยทั้ง 7 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความแปรปรวนของ เจตคติ ต อรู ป แบบการเรี ย นรู วิช าดนตรี ข องนั ก เรี ย นโรงเรี ย น ดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ไดรอยละ 81.6

ตาราง 5 แสดงผลการวิเคราะหปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร โดยใชวิธีวิเคราะหการถดถอยพหุคูณ (Stepwise Multiple Regression Analysis) SEb β R R2 F ปจจัย b X13 .403 .051 .442 .813 .662 444.028** X 13, X 8 .350 .046 .431 .864 .746 331.612** X 13, X 8, X 7 -.295 .044 -.255 .879 .772 254.590** X 13, X 8, X 7, X 14 .213 .037 .220 .889 .791 211.466** X 13, X 8, X 7, X 14, X 10 .092 .036 .119 .896 .804 182.604** .081 .030 -.091 X 13, X 8, X 7, X 14, X 10, X 3 .901 .812 160.137** -.014 .005 .084 X 13, X 8, X 7, X 14, X 10, X 3, X 11 .904 .816 140.377** a = .592 R = .904 R2 = .816 SEest = .23076

158

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

จากตาราง 5 พบว า ป จจั ย ที่ ส ง ผลต อ เจตคติ ต อ รู ป แบบการ เรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีล ม กรุง เทพมหานคร มี 7 ป จจั ย โดยเรีย งลําดั บจาก ป จ จั ย ที่ ส ง ผลมากที่ สุ ด ไปหาป จ จั ย ที่ ส ง ผลน อ ยที่ สุ ด ได แ ก สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู (x13) ลักษณะมุงอนาคต (x8) บุ ค ลิ ก ภาพ (x7) สั ม พั น ธภาพระหว า งนั ก เรี ย นกั บ เพื่ อ น (x14) การสนั บ สนุ น ของผู ป กครอง (x10) อายุ (x3) และ สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง (x11) ซึ่งปจจัยทั้ง 7 ปจจัยนี้ สามารถรวมกันอธิบายความแปรปรวนของเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ไดรอยละ 81.6 ผูวิจัย จึงนําคาสัมประสิทธิ์ของตัวพยากรณมาเขียนสมการพยากรณ ไดดังนี้ สมการพยากรณ เ จตคติ ต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช า ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ในรูปคะแนนดิบ ไดแก Ŷ = .592 + .403 X13 + .350 X8 + -.295 X7 + .213 X14 + .092 X10 + .081 X3 + -.014 X11 สมการพยากรณ เ จตคติ ต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช า ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานครในรูปคะแนนมาตรฐาน ไดแก Z = .442 X13 + .431 X8 + -.255 X7 + .220 X14 + .119 X10 + -.091 X3 + .084 X11 อภิปรายผลการวิจัย จากผลการวิจัย ผูอภิปรายผลไดดังนี้ 1. ปจจัยที่มีความสัมพันธทางบวกกับเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร มีดังนี้ 1.1 ปจจัยที่มีความสัมพันธทางบวกกับเจตคติ ตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยาม กลการนุชฎา สาขาสีล ม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 มี 10 ปจจัย ไดแก เพศหญิง (x2) ระดับ ชั้ น ต น (x4) บุ ค ลิ ก ภาพ (x7) ลั ก ษณะมุ ง อนาคต (x8) นิ สั ย ทางการเรี ย น (x9) การสนั บ สนุ น ของผู ป กครอง (x10)

สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง (x11) ลักษณะทาง กายภาพ (x12) สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู (x13) และ สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน (x14) อภิปรายผลไดดังนี้ 1.1.1 เพศหญิง มีความสัมพันธทางบวกกับเจตคติ ต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช าดนตรี ข องนั ก เรี ย นโรงเรี ย นดนตรี สยามกลการนุ ช ฎา สาขาสี ล มกรุ ง เทพมหานคร อย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนหญิงมีเจตคติ ทางบวกตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ นักเรียน หญิงจะใหความสนใจในเรื่องการเรียน กระตือรือรน และเอาใจ ใสตอการเรียน ไดแก การตั้งใจเรียน การทบทวนบทเรียน ขยัน ฝกซอมดนตรี ใชเวลาวางใหเกิดประโยชน ซึ่งสอดคลองกับผล การศึกษาของ ชัชลินี จุงพิวัฒน (2547 : 79) ที่ศึกษาตัวแปรที่ เกี่ยวของกับความขยันหมั่นเพียรในการเรียนของนักเรียนชวง ชั้นที่ 3 โรงเรียนเวียงสระ อําเภอเวียงสระ จังหวัดสุราษฎรธานี พ บ ว า เ พ ศ ห ญิ ง มี ค ว า ม สั ม พั น ธ ท า ง บ ว ก กั บ ค ว า ม ขยั น หมั่ น เพี ย รในการเรี ย นของนั ก เรี ย นช ว งชั้ น ที่ 3 อย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 1.1.2 ระดับชั้นตน มีความสัมพันธทางบวกกับเจต คติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรี สยามกลการนุ ช ฎา สาขาสี ล ม กรุ ง เทพมหานคร อย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่เรียนในระดับ ชั้นตนมีเจตคติทางบวกตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้ เพราะ นั ก เรี ย นในระดั บ ชั้ น ต น ต อ งเรี ย นและเล น บทเพลง พื้นฐาน เรียนรูทฤษฎีดนตรีเบื้องตน อาจารยผูสอนใหฝกเลน บทเพลงซ้ําๆเพื่อใหเกิดการเรียนรูอยางเปนลําดับขั้น ผูเรียนจึง เกิด ความกระตือรื อร น ประกอบกั บ การเรี ยนในระดั บ ชั้ น ต น นักเรียนเพิ่งจะไดสัมผัส เพิ่มประสบการณทางการเรียนดนตรี ซึ่งเปน สิ่งแปลกใหมที่ทาทายใหนัก เรียนไดศึกษาและเรียนรู วิธีการปฏิบัติดนตรี ซึ่งทําใหนักเรียนเกิดความตั้งใจ และพึง พอใจในการเรียนดนตรี 1.1.3 บุคลิกภาพ มีความสัมพันธทางบวกกับเจต คติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรี สยามกลการนุ ช ฎา สาขาสี ล มกรุ ง เทพมหานคร อย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่มีบุคลิกภาพ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 แบบ เอ มี เจตคติ ทางบวกต อรู ปแบบการเรี ยนรูวิ ชาดนตรี ทั้ งนี้ เพราะ นั ก เรี ย นที่ มี บุ ค ลิ ก ภาพแบบ เอ จะเป น คนที่ รั ก ความกาวหนา มีความกระตือรือรน ชอบฟนฝาอุปสรรค ชอบการ แขงขัน ทํางานดวยความรวดเร็ว ทนไมไดกับงานที่ลาชา ไม ชอบการรอคอย มี ความมานะพยายามในการทํางานให ประสบ ความสําเร็จ ผลการศึกษานี้สอดคลองกับผลการวิจัยของ ไควร เวอร และไวนดเนอร (Kleiwer ; & Weidner. 1987 : 204) ที่ ศึกษาเรื่องลักษณะบุคลิกภาพแบบ เอ และระดับความมุงหวัง โดยศึกษาจากการตั้งเปาหมายของความสําเร็จของผูปกครอง พบวา เด็กที่มีบุคลิกภาพแบบ เอ จะทํางานสําเร็จและมีความพยายาม เพื่อใหประสบความสําเร็จมากกวาเด็กที่มีบุคลิกภาพแบบ บี 1.1.4 ลักษณะมุงอนาคต มีความสัมพันธทางบวก กับเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียน ดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่มีลักษณะมุง อนาคตมีเจตคติทางบวกตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้ เพราะ นั ก เรี ย นเป น ผู ที่ ส ามารถคาดการณ ถึ ง อนาคตโดย เล็ ง เห็ น ผลดี ผลเสี ย ที่ จ ะเกิ ด ขึ้ น จากการกระทํ า ของตนใน ปจจุบัน แลววางแผนจัดการ ควบคุมพฤติกรรมของตนใหเกิด ผลดีและหลีกเลี่ยงผลเสีย รวมถึงมีความสามารถในการอดทน รอความสําเร็จที่จะเกิดขึ้นในอนาคต 1.1.5 นิ สั ย ทางการเรี ย น มี ค วามสั ม พั น ธ ทางบวกกับเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่มีนิสัย ทางการเรียนดีมีเจตคติทางบวกตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ นักเรียนที่มีนิสัยทางการเรียนดีคือผูขยันและใสใจ ตอการเรียน มีการวางแผนการเรียน มีการจัดระบบการเรียนที่ดี ตั้ ง ใจเรี ย น เข า เรี ย นสม่ํ า เสมอ ขยั น ฝ ก ซ อ มดนตรี เ พิ่ ม เติ ม ทบทวนบทเรียน 1.1.6 การสนับสนุนของผูปกครอง มีความสัมพันธ ทางบวกกับเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่ไดรับ

159

การสนับสนุนจากผูปกครองมาก มีเจตคติทางบวกตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ นักเรียนสวนใหญยังอยูในวัย เรียนยังไมสามารถทํางานประกอบอาชีพได จึงตองไดรับการ สนับสนุนจากผูปกครอง ไมวาจะเปนการสนับสนุนทางดานคา เลาเรียน คาใชจายในการเดินทาง วัตถุสิ่งของ รวมถึงอุปกรณ การเรียน เปนตน เมื่อผูปกครองรับภาระดูแลใหการสนับสนุน เชนนี้แลว นักเรียนก็มีเวลาและแรงงานทุมเททั้งกําลังกายและ ความสนใจแกการเรียน 1.1.7 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง มี ความสั ม พั น ธ ท างบวกกั บ เจตคติ ต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช า ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่มีสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครองดี มีเจต คติ ท างบวกต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช าดนตรี ทั้ ง นี้ เ พราะ ถ า นักเรียนอยูในครอบครัวที่บิดามารดาใหการดูแลเอาใจใสพรอม ที่จะสนับสนุนดานการเรียน ใหกําลังใจสอบถามปญหาและให คํ า ปรึ ก ษาแล ว นั ก เรี ย นก็ จ ะเกิ ด ความอบอุ น ใจ และเห็ น ความสําคัญของการเรียน จัดระบบการเรียน พรอมที่จะตอสู และเกิดความพยายามที่จะศึกษาหาความรูเพื่อทําใหตนเอง ประสบความสําเร็จในการเรียน 1.1.8 ลั ก ษณะทางกายภาพ มี ค วามสัม พั น ธ ทางบวกกับเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา ลักษณะทาง กายภาพที่ดี สงผลใหนักเรียนมีเจตคติทางบวกตอรูปแบบการ เรี ย นรู วิ ช าดนตรี ทั้ ง นี้ เ พราะ เมื่ อ โรงเรี ย นมี ลั ก ษณะทาง กายภาพที่ดี อันไดแก หองเรียนอากาศถายเทสะดวก มีความ เปนระเบียบเรียบรอย ขนาดของหองมีสัดสวนที่พอเหมาะ บริเวณ หองเรียนปราศจากสิ่งรบกวนตางๆ อุปกรณการเรียนการสอนมี ความทันสมัย และมีคุณภาพการใชงานดี ยอมสงผลใหเด็กเกิด ความตั้งใจเรียน กระตือรือรนในการเรียน และขยันหมั่นเพียรใน การเรียน 1.1.9 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู มี ความสั ม พั น ธ ท างบวกกั บ เจตคติ ต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช า

160

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดง ว า นั ก เรี ย นที่ มี สั ม พั น ธภาพที่ ดี กั บ ครู มี เ จตคติ ท างบวกต อ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ นักเรียนมีความเคารพ เชื่ อ ฟ ง ครู ผู ส อน ตั้ ง ใจและสนใจกระทํ า ในสิ่ ง ที่ ค รู สั่ ง สอน ซักถามครูเมื่อมีขอสงสัย ทั้งปญหาทั้งดานการเรียนดนตรีและ ดานสวนตัว และครูก็ใหความสนใจตอนักเรียน ชวยแกปญหา ใหคําปรึกษา ขอชี้แนะ ทั้งดานสวนตัวและดานการเรียน 1.1.10 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน มีความสัมพั นธทางบวกกั บเจตคติต อรูปแบบการเรีย นรู วิชา ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดง วา สัมพันธภาพที่ดีระหวางนักเรียนกับเพื่อน สงผลใหนักเรียนมี เจตคติทางบวกตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ การ มี สั ม พั น ธภาพที่ ดี ร ะหว า งนั ก เรี ย นกั บ เพื่ อ นทํ า ให เ กิ ด ความ สบายใจ อบอุ น ใจ มีก ารชว ยเหลื อซึ่ งกั นและกั น ห ว งใยและ ไววางใจกัน เมื่อมีปญหาทั้งในดานการเรียนและดานสวนตัวก็ ส า ม า ร ถ ป รึ ก ษ า เ พื่ อ น ไ ด ส ง ผ ล ใ ห นั ก เ รี ย น มี ค ว า ม ขยันหมั่นเพียรในการเรียนมาก 2. ปจจัยที่มีความสัมพันธทางลบกับเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 มี 2 ปจจัย ไดแก เพศชาย (x1) และระดับชั้น กลาง (x5) อภิปรายผลไดดังนี้ 2.1 เพศชาย มีความสัมพันธทางลบกับเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนชายมีเจตคติทางลบตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ นักเรียนชายสวนใหญ อยู ใ นช ว งของวั ย รุ น ซึ่ งธรรมชาติ ของวั ย รุ น เพศชายต อ งการ ความเปนอิสระ เปนตัวของตัวเอง ไมตองการอยูใตอํานาจของ ใคร ต อ งการแสวงหาประสบการณ แ ปลกๆใหม ๆ ซึ่ งรวมถึ ง ความทาทาย ตื่นเตน ชอบทดลอง จะเริ่มสูบบุหรี่ ดื่มสุรา และ จะพยายามทําทุกสิ่งทุกอยางตามที่กลุมตองการ เพื่อใหเปนที่

ยอมรับของกลุม เพื่อพิสูจนใหเห็นวาตนเปนบุคคลที่โตเต็มที่ ถานั กเรี ย นไมสามารถที่จ ะบัง คับตนเองให สนใจในเรื่อ งการ เรียน ไมตั้งใจมุงมั่นศึกษาเลาเรีย น ไมใชเวลาวางที่มีใหเกิด ประโยชน จึงทําใหมีเจตคติทางลบตอรูปแบบการเรีย นรูวิชา ดนตรี 2.2 ระดับชั้นกลาง มีความสัมพันธทางลบกับเจต คติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรี สยามกลการนุ ช ฎา สาขา สี ล ม กรุ ง เทพมหานคร อย างมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่เรียนใน ระดับชั้นกลางมีเจตคติทางลบตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้ ง นี้ เ พราะ บทเพลงเริ่ ม มี ค วามซั บ ซ อ นมากขึ้ น และต อ งใช ความพยายามในการฝกซอมมากขึ้นกวาในระดับชั้นตน ทําให นักเรียนเกิดความเบื่อหนายที่จะตองฝกซอมบทเพลงซ้ําๆได งาย เมื่อนักเรียนขาดความพยายามที่มากขึ้นก็จะทําใหความ กระตือรือรนในการเรียนลดลง 3. ปจจัยที่ไมมีความสัมพันธกับเจตคติตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร มี 2 ปจจัย ไดแก อายุ (x3) และระดับชั้นสูง (x6) อภิปรายผลไดดังนี้ 3.1 อายุ ไมมี ความสั มพั นธ กับ เจตคติ ตอรูป แบบ การเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร แสดงวา นักเรียนที่มีอายุมาก หรือนอยอาจมีเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีสูง ทั้งนี้ เพราะ ในการเรียนดนตรี นักเรียนสามารถพัฒนาคุณภาพของ ตนเอง ชวยปลูกฝงลักษณะนิสัยที่ดี ขัดเกลาจิตใจใหมีความ ออนละมุน มีความนุมนวล มีสมาธิ ไมวอกแวก มั่นคง ในการ เรียนดนตรีมีบทเพลงมากมาย นักเรียนสามารถเลือกและคัด สรรบทเพลงไดตรงกับความสนใจและความตองการของตนเอง นั ก เรี ย นที่ มี อ ายุ ม ากหรื อ น อ ยอาจมี เ จตคติ ต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช าดนตรี ต่ํ า ทั้ ง นี้ เ พราะมี กิ จ กรรมอื่ น ที่ น า สนใจที่ เ ป น การมี ป ฏิ สั ม พั น ธ กั บ เพื่ อ นมากกว า จะเป น กิจกรรมที่ทําลําพังคนเดียว และอาจรูสึกวาการปฏิบัติดนตรี ยากเกินความสามารถของตน เพราะตองใชความอดทนในการ ฝกซอมอยางมาก

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 3.2 ระดั บ ชั้น สู ง ไม มี ค วามสั ม พั น ธ กั บ เจตคติต อ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร แสดงวา นั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น สู ง อาจมี เ จตคติ ต อ รู ป แบบการ เรียนรูวิชาดนตรีสูง ทั้งนี้เพราะ นักเรียนที่อยูในระดับชั้นสูงเปน ผูที่มีความสามารถในการปฏิบัติดนตรี บรรเลงเพลงที่มีความ ซับซอนมากขึ้น ทําใหไดรับการยอมรับจากครู จากครอบครัว และมีการฝกซอมอยางสม่ําเสมอ มีความอดทนในการฝกซอม เพื่ อ ให ส ามารถปฏิ บั ติ ด นตรีไ ด อ ย า งดีเ ยี่ ย ม รวมทั้ง รู วิ ธี ก าร ฝกซอมที่ถูกตองเหมาะสม นั ก เรี ย นระดั บ ชั้ น สู ง อาจมี เ จตคติ ต อ รู ป แบบการ เรียนรูวิชาดนตรีต่ํา ทั้งนี้เพราะ นักเรียนที่อยูในระดับชั้นสูงสวน ใหญ เ ป น นั ก เรี ย นในระ ดั บ ชั้ นมั ธ ยมป ลาย และระดั บ มหาวิทยาลัย ซึ่งนักเรียนมีกิจกรรมทางการเรียนมากขึ้น ตอง อานหนังสือเรียนมากขึ้น ทําใหการฝกซอมดนตรีลดลง 4. ปจจัยที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชา ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 มี 7 ปจจัย โดยเรียงลําดับจากปจจัยที่สงผลมากที่สุดไปหาปจจัยที่ สงผลนอยที่สุด ไดแก สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู (x13) ลักษณะมุงอนาคต (x8) บุคลิกภาพ (x7) สัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับเพื่อน (x14) การสนับสนุนของผูปกครอง (x10) อายุ (x3) และสั ม พั น ธภาพระหว า งนั ก เรี ย นกั บ ผู ป กครอง (x11) อภิปรายผลไดดังนี้ 4.1 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครู สงผลตอเจต คติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรี สยามกลการนุชฎา สาขา สีลม กรุงเทพมหานคร เปนอันดับ แรก อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่มี สั ม พั น ธภาพกั บ ครู ดี ทํ า ให มี เ จตคติ ท างบวกต อ รู ป แบบการ เรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ การปฏิบัติตนของนักเรียนตอครู และการปฏิบัติตนของครูตอนักเรียนทั้งภายในและภายนอก หองเรียนเปนสิ่งสําคัญที่ทําใหนักเรียนกับครูเกิดความสัมพันธ ที่ดี ต อกั น การปฏิ บั ติ ข องนั ก เรี ย นต อ ครู ได แก การให ค วาม

161

เคารพ เชื่อฟง และปฏิบัติตามคําสั่งของครู ขอคําแนะนําจาก ครู เ มื่ อ ประสบป ญ หา ตั้ ง ใจเรี ย น และการปฏิ บั ติ ข องครู ต อ นักเรียน ไดแก การใหค วามรัก ความเอาใจใส ยอมรับความ คิดเห็น และใหความเปนกันเองตอนักเรียน ทําใหการเรียนใน หองเรียนนาสนใจ นักเรียนเกิดความตองการจะแสวงหาความรู เพิ่ ม เติ ม ครู เ ป ด โอกาสให นั ก เรี ย นซั ก ถามหรื อ แสดงความ คิดเห็น ทําใหนักเรียนมีความกระตือรือรนในการเรียน 4.2 ลักษณะมุงอนาคต สงผลตอเจตคติตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสี ล มกรุ ง เทพมหานคร เป น อั น ดั บ สอง อย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่มีลักษณะมุง อนาคตทางการเรียนมาก ทําใหมีเจตคติทางบวกตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ นักเรียนมีความสามารถในการ คาดการณไกล เห็นความสําคัญขอผลดีผลเสียที่จะเกิดขึ้นใน อนาคต และความสามารถวางแผนปฏิบัติเพื่อรับผลดี ปองกัน ผลเสี ย ตลอดจนการควบคุ ม ตนเองให ก ระทํ า หรื อ เว น การ กระทําบางอยางตามความตองการของตนเอง เพราะเล็งเห็น ผลเสียที่จะตามมาทั้งแกตนเองและแกผูอื่นภายหลัง สงผลใหมี ความเพียรพยายามในการที่จะทํากิจกรรมตางๆ โดยเฉพาะ ดานการเรียนก็ตั้งใจเรียนอยางดีที่สุดทําใหมีผลการเรียนที่ดี 4.3 บุคลิกภาพ สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการ เรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร เปนอันดับสาม อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่มีบุคลิกภาพแบบ เอ ทําใหมีเจตคติ ทางบวกต อรู ปแบบการเรี ยนรูวิช าดนตรี ทั้ง นี้ เพราะ หากนั ก เรี ย นเป น ผู ที่ มี บุ ค ลิ ก ภาพแบบ เอ กล า วคื อ นักเรียนเปนคนที่รักความกาวหนา มีความกระตือรือรน ชอบ ฟนฝาอุปสรรค ชอบการแขงขัน ทํางานดวยความรวดเร็ว ทน ไมไดกับงานที่ลาชา ไมชอบการรอคอย มีความมานะพยายาม ในการทํางานใหประสบความสําเร็จ ซึ่งองคประกอบดังกลาว ทําใหนักเรียนมีความขยันหมั่นเพียรในการเรียนดี 4.4 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อน สงผลตอ เจตคติ ต อรู ป แบบการเรี ย นรู วิช าดนตรี ข องนั ก เรี ย นโรงเรี ย น ดนตรีสยามกลการ นุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร เปน

162

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

อั น ดั บ สี่ อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ .01 แสดงว า นักเรียนที่มีสัมพันธภาพที่ดีกับเพื่อน ทําใหมีเจตคติทางบวกตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ ระหวางที่นักเรียนอยูใน สถานศึกษานั้น นั ก เรีย นจํา เปน ตองมี การปรึก ษาหารือ หรือ ชวยเหลือพึ่งพากันในดานการเรียน และเพื่อนยังสนองความ ตองการทางจิตใจซึ่งกันและกันได เชน ใหกําลังใจ ใหความเอา ใจใส หวงใย เมื่อมีปญหาทั้งในดานการเรียนและดานสวนตัวก็ สามารถปรึกษาเพื่อนได เมื่อนักเรียนสามารถอยูกับเพื่อนได อยางมีความสุข ยอมปรารถนาที่จะมีความสัมพันธกับผูอื่นมากขึ้น 4.5 การสนับสนุนของผูปกครอง สงผลตอเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขา สีลม กรุงเทพมหานคร เปนอันดับหา อยางมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดงวา นักเรียนที่ผูปกครองให การสนับสนุนมาก ทําใหมีเจตคติทางบวกตอรูปแบบการเรียนรู วิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ ผูปกครองที่ใหการสนับสนุนแกนักเรียน โดยการใหความสนใจ ซักถามแนะนํา ใหความชวยเหลือและ รวมมือในการทํากิจกรรมการเรียน ใหเงินและทุนทรัพยในการ ใชจาย ใหเวลานักเรียนในการทํากิจกรรมการเรียน ดวยการ ชวยเหลือนักเรียนในทุกๆดาน การสนับสนุนทางดานวัตถุ และ การสนับสนุนทางดานวาจา ทําใหนักเรียนมีความพรอมในการ เรียน จึงทําใหนักเรียนสามารถเรียนรูไดอยางเต็มศักยภาพ โดย ไม มี ข อ จํ า กั ด ทางด า นวั ต ถุ รวมทั้ ง การดู แ ลเอาใจใส จ าก ผูปกครองที่คอยแนะนําใหการปรึกษาทางดานการเรียน ชวย ชี้นําวางแผนการเรียน เพื่อสงเสริมใหนักเรียนมีความสามารถ เรียนรูดวยตนเอง 4.6 อายุ สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชา ดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร เปนอันดับหก อยางมีนัย สําคัญทางสถิติ ที่ ระดั บ .01 แสดงว า นั ก เรี ย นที่ มี อ ายุ น อ ย ทํ า ให มี เ จตคติ ทางบวกต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช าดนตรี ทั้ ง นี้ เ พราะ โดย ธรรมชาติ ของพั ฒนาการตามวั ย เมื่ ออายุ ยั ง น อ ยมี แ นวโน ม สนใจสิ่งแปลกใหมและอยากทดลองหรือเรียนรูสิ่งใหม แตเมื่อ อายุ มากขึ้น ความสนใจ วุฒิภาวะ ความคิดและการกระทําก็ จะเปลี่ยนไปดวย

4.7 สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง สงผลตอ เจตคติ ตอรูปแบบการเรีย นรู วิชาดนตรีของนัก เรีย น โรงเรียนดนตรีสยามกลการ นุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร เปนอันดับสุดทายอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 แสดง ว า นั ก เรี ย นที่ มี สั ม พั น ธภาพกั บ ผู ป กครองดี ทํ า ให มี เ จตคติ ทางบวกตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี ทั้งนี้เพราะ ผูปกครอง และนักเรียนมีโอกาสใชเวลารวมกันมาก เชน ผูปกครองอาจพา บุตรหลานไปเที่ยวหรือพาไปเลือกซื้อโนตดนตรี ฟงคอนเสิรต ซื้ออุปกรณทางการเรียนดนตรี หรือใชเวลาพูดคุยกับลูก เปนตน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะทั่วไป ผลการศึกษาครั้งนี้ ผูบริหาร คณาจารย เจาหนาที่ นักเรียน และผูที่เกี่ยวของกับโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสี ล มกรุ ง เทพมหานคร สามารถนํ า ไปใช เ ป น ข อ มู ล ประกอบการพิจารณาในการวางนโยบายเกี่ยวกับการเรียนการ สอนในโรงเรี ย นดนตรี ส ยามกลการ นุ ช ฎา สาขาสี ล ม กรุงเทพมหานคร เพื่อใหการเรียนการสอนนั้นสอดคลองกับเจต คติ ต อ รู ป แบบการเรี ย นรู วิ ช าดนตรี ข องนั ก เรี ย น ผู บ ริ ห าร คณาจารย และผูที่เกี่ยวของจึงควรพิจารณาและสงเสริมปจจัย ที่สงผลตอเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร มีดังนี้คือ 1. สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับครูสามารถ พยากรณเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียน โร งเรี ย นด นต รี สย า ม ก ลก า ร นุ ช ฎา สา ขาสี ล ม กรุ ง เทพมหานคร ได เ ป น อั น ดั บ แรก ผู บ ริ ห าร คณาจารย นักเรียน และผูที่เกี่ยวของกับโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร ควรสงเสริมสัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับครู โดยผูบริหารควรมีนโยบายใหนักเรียนกับครูไดมี โอกาสทํากิจกรรมนอกเหนือจากการเรียนการสอนรวมกัน เพื่อ เปนการเสริมเพิ่มสัมพันธภาพที่ดีระหวางนักเรียนกับครู สวนครู กั บ นั ก เรี ย นก็ มี ห ลั ก ปฏิ บั ติ ต อ กั น และกั น นั ก เรี ย นควรแสดง ความเคารพครูอยูเสมอ ปรึกษาครูเมื่อมีปญหาการเรียนและ ป ญ หาส ว นตั ว ยิ น ดี รั บ ฟ ง คํ า สอนจากครู ทั้ ง ในและนอก

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 หองเรียน ตั้งใจเรียนขณะครูสอน สวนครูควรมีความเปนกันเอง กับนักเรียน แนะนําสิ่งที่เปนประโยชน ถามไถถึงความเปนอยู ของนักเรียน เปนที่ปรึก ษาใหกับนัก เรียนที่มีปญหาการเรีย น และป ญ หาส ว นตั ว สงเคราะห เ กื้ อ กู ล ด ว ยความเมตตา ปรารถนาดี 2. ลักษณะมุงอนาคตสามารถพยากรณเจตคติตอ รูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกล การนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร ไดเปนอันดับที่สอง ผูบริหาร คณาจารย นักเรียน และผูที่ เกี่ ย วข อ งกั บ โรงเรี ย นดนตรี ส ยามกลการนุ ช ฎา สาขาสี ล ม กรุงเทพมหานคร ควรสงเสริมลักษณะมุงอนาคตของนักเรียน โดยเน นใหนั ก เรีย นได คิด พิ จารณา เล็ งถึงผลดี ผลเสี ย ที่จะ เกิ ด ขึ้ น ในอนาคต แล ว กํ า หนด วางแผน ควบคุ ม ตนเองใน ปจจุบัน เพื่อใหประสบผลดีในอนาคต โรงเรียนดนตรีควรจัด กิจกรรมสงเสริมลักษณะมุงอนาคตทางการเรียน สงเสริมให นักเรียนรูจักการวางแผน การคาดการณถึงอนาคต โดยเล็งเห็น เปาหมายที่ตนจะดําเนินไป เปนการฝกมองไกลและใฝสูง แลว ลงมือปฏิบัติอยางจริงจังไมโลเลสิ้นหวัง เมื่อนักเรียนมีเปาหมาย ที่ชัดเจนก็มีกําลังที่จะไปสูเปาหมายนั้นดวยความมุงมั่น พอใจ 3. บุคลิกภาพสามารถพยากรณเจตคติตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร ไดเปนอันดับที่สาม ผูบริหาร คณาจารย และผูที่เกี่ยวของกับโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสี ล มกรุ ง เทพมหานคร ควรส ง เสริ ม ควรส ง เสริ ม บุคลิกภาพของนักเรียน กลาวคือ นักเรียนวิชาดนตรีเปนผูที่มี บุคลิกภาพแบบ เอ ซึ่งมีความกระตือรือรน ชอบฟนฝาอุปสรรค ชอบการแขงขัน ทํางานดวยความรวดเร็ว ไมชอบการรอคอย มี ความมานะพยายามในการทํางานใหประสบความสําเร็จ ทาง โรงเรียนดนตรีควรมีการสงเสริมใหนักเรียนไดมีการประกวดการ แสดงดนตรี เพื่อใหนักเรียนเกิดความกระตือรือรนและมุงมั่น ทางการปฏิบัติดนตรีมากขึ้น 4. สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับเพื่อนสามารถ พยากรณเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของนักเรีย น โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร

163

ไดเปนอันดับที่สี่ ผูบริหาร คณาจารย นักเรียน และผูที่เกี่ยวของ กั บ โ ร ง เ รี ย น ด น ต รี ส ย า ม ก ล ก า ร นุ ช ฎ า ส า ข า สี ล ม กรุงเทพมหานคร ควรสงเสริมสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับ เพื่อน โดยจัดโครงการสงเสริมสัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับ เพื่ อ น ให นั ก เรี ย นได มี โ อกาสทํ า กิ จ กรรมร ว มกั น ให รู จั ก แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันและกัน ชวยเหลือกัน เปนที่ปรึกษา ปญหาการเรียนและปญหาสวนตัว เมื่อเพื่อนทํางานผิดพลาด เพื่อนชวยปลอบใจและใหกําลังใจ มีการฝกซอมดนตรีรวมกัน เพื่อชวยกันพัฒนาฝมือทางการปฏิบัติดนตรี 5. การสนับสนุนของผูปกครอง สามารถพยากรณ เจตคติ ต อรู ป แบบการเรี ย นรู วิช าดนตรี ข องนั ก เรี ย นโรงเรี ย น ดนตรีสยามกลการ นุชฎา สาขาสีลม กรุงเทพมหานคร ไดเปน อันดับที่หา ผูบริหาร คณาจารย นักเรียน และผูที่เกี่ยวของกับ โรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร ควรสงเสริมใหผูปกครองเห็นความสําคัญของการเรียนดนตรี ไมวาจะเปนในเรื่องของการใชเวลาวางใหเปนประโยชน การให นักเรียนกลาแสดงออก ชวยพัฒนาบุคลิกภาพและจิตใจของ นักเรียนใหมีความออนโยน และมีความสามารถพิเศษติดตัว เมื่อผูปกครองเห็นผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของเด็กก็จะทําให เกิดการสนับสนุนทางการเรียนดนตรีมากขึ้น 6. อายุ สามารถพยากรณเจตคติตอรูปแบบการ เรียนรูวิชาดนตรีของนักเรียนโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสี ล มกรุ ง เทพมหานคร ได เ ป น อั น ดั บ ที่ ห ก ผู บ ริ ห าร

164

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

คณาจารย และผูที่เกี่ยวของกับโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุ ชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร ควรสงเสริมใหบุคคลทั่วไป เห็นประโยชนของการเรียนดนตรี ซึ่งไมวาผูสนใจจะมีอายุเทาไร ก็ส ามารถเรีย นดนตรี ไ ด และไดรั บความสนุ ก สนานจากการ บรรเลงบทเพลงที่ชื่นชอบ 7. สัมพันธภาพระหวางนักเรียนกับผูปกครอง สามารถพยากรณเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรีของ นั ก เรี ย นโรงเรี ย นดนตรี ส ยามกลการนุ ช ฎา สาขาสี ล ม กรุงเทพมหานคร ไดเปนอันดับที่สุดทาย ผูบริหาร คณาจารย นักเรียน และผูที่เกี่ยวของกับโรงเรียนดนตรีสยามกลการนุชฎา สาขาสีลมกรุงเทพมหานคร ควรสงเสริมสัมพันธภาพระหวาง นักเรียนกับผูปกครอง โดยผูบริหารควรมีนโยบายใหนักเรียนกับ ผูปกครองไดมีโอกาสทํากิจกรรมทางดนตรีรวมกัน เพื่อเปนการ เสริมเพิ่มสัมพันธภาพที่ดีระหวางนักเรียนกับผูปกครอง สวน ผูปกครองกับนักเรียนก็มีหลักปฏิบัติตอกันและกัน นักเรียนควร แสดงความเคารพเชื่อฟงผูปกครองอยูเสมอ ปรึกษาผูปกครอง เมื่อ มีปญ หาการเรีย นและปญ หาสว นตัว เชื่อ ฟง ฟง คํา สอน

คํา แนะ ตักเตือนจากผูปกครอง สวนผูปกครองควรมีความเปน กันเองกับบุตรหลาน แนะนําสิ่งที่เปนประโยชน ถามไถถึงความ เปนอยูของบุตร เปนที่ปรึกษาใหกับบุตรที่มีปญหาการเรียนและ ปญหาสว นตั ว พาบุ ตรหลานไปเที่ย วหรือพาไปเลื อกซื้ อ โน ต ดนตรี ฟงคอนเสิรต ซื้ออุปกรณทางการเรียนดนตรี หรือใชเวลา พูดคุยกับลูก ขอเสนอแนะเพื่อการวิจัยครั้งตอไป 1 ควรศึ ก ษาป จ จั ย ด า นอื่ น ๆของนั ก เรี ย นดนตรี ที่ เกี่ยวของกับเจตคติตอรูปแบบการเรียนรูวิชาดนตรี เชน ความ พึ ง พอใจในการเรี ย นดนตรี ความเชื่ อ อํ า นาจภายในตนเอง ความภาคภูมิใจในตนเอง เปนตน 2. ควรไดมีการศึกษาเปรียบเทียบเจตคติตอรูปแบบ การเรียนรูวิชาดนตรีในสถาบันดนตรีเอกชนอื่นๆ 3. ควรนําปจจัยที่พยากรณไดดีที่สุดไปทําการ ทดลอง เพื่อพัฒนาเจตคติทางบวกตอการเรียนดนตรี เชน การ ใชกิจกรรมกลุมหรือกลุมสัมพันธ เปนตน

บรรณานุกรม โกวิทย ขันธศิริ. (2528).ดุริยางคศิลปปริทัศน(ตะวะนตก). กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. ดวงใจ พัฒนไชย. (2541).ผลการใชชุดการสอนวิชาดนตรี เรื่องโนตสากลเบื้องตนตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่มี รูปแบบการเรียนแตกตางกัน. ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ประพันธศักดิ์ พุม อินทร. (2547).ปจจัยทีส่ งผลตอสัมฤทธิ์ในการเรียนไวโอลิน. วิทยานิพนธศิลปศาสตร มหาบัณฑิต สาขาวิชาดนตรี บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล. พิชัย ปรัชญานุสรณ. (2529).สูโลกดนตรี. กรุงเทพฯ : หนึ่งเจ็ดการพิมพ. สุกรี เจริญสุข. (2538).ดนตรีวิจารน. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช. สุมาลี สังขศรี.(2521).ไดศึกษาความสัมพันธระหวางผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกับสภาพแวดลอมทางบานของนักเรียนชัน้ มัธยมศึกษาตอนตน ในเขตการศึกษา 6.วิทยานิพนธ ค.ม. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. อัดสําเนา.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

165

การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และความ คงทนในการเรี ย นรู เ รื่ อ งโครงสร า งไวยากรณ ภาษาอังกฤษ กลุมสาระการเรียนรูภาษาตางประเทศ ของนั ก เรี ย นช ว งชั้ น ที่ 3 ระหว า งการเรี ย นผ า น บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียกับการสอนแบบปกติ A COMPARISON OF THE THIRD LEVEL STUDENTS’ LEARNING ACHIEVEMENT AND RETENTION ON ENGLISH STRUCTURE, FOREIGN LANGUAGE SUBSTANCE BETWEEN LEARNING THROUGH INSTRUCTIONAL MULTIMEDIA COMPUTER AND CONVENTIONAL TEACHING. อตินุช เตรัตน1 ดร.อรพรรณ พรสีมา2 นิภา ศรีไพโรจน3 บทคัดยอ การวิ จั ย ครั้ ง นี้ มี จุ ด มุ ง หมายเพื่ อ 1) พั ฒ นาบทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เรื่องโครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษใหมี คุณภาพตามเกณฑ 2) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และ 3) เปรี ย บเที ย บความคงทนในการเรี ย นรูข องนั ก เรี ย นช ว งชั้ น ที่ 3 มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 2 ระหว า งการเรี ย นผ า นบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มัลติมีเดีย กับการสอนปกติ กลุมตัวอยางเปนนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 โรงเรียนเทพลีลา จํานวน 99 คนไดมาโดยการ สุมแบบกลุม (Cluster Random Sampling)

นิสิตระดับปริญญาโท สาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ รองศาสตราจารย ประจําภาควิชาเทคโนโลยีทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 รองศาสตราจารย ขาราชาการบํานาญมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

166

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

เครื่องมือที่ใชในการวิจัย ไดแก บทเรียนคอมพิวเตอร มั ล ติ มี เ ดี ย เรื่ อ งโครงสร า งไวยากรณ ภ าษาอั ง กฤษและ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิเคราะหขอมูลโดยใช คาเฉลี่ย สวนเบี่ยงเบนมาตรฐานและทดสอบสมมติฐานโดยใช สถิติ t-test for Independent Samples,t-test for Dependent Samples และ t-test Different Score. ผลการวิจัยพบวา 1. บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เรื่องโครงสราง ไวยากรณภาษาอั งกฤษ สํ าหรับนัก เรียนชว งชั้นที่ 3 ในดา น เนื้อหามีคุณภาพระดับดี และในดานคอมพิวเตอรและสื่อการ สอนมีคุณภาพระดับ ดีมาก 2. ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นรู เรื่ อ งโครงสร า ง ไวยากรณ ภ าษาอั ง กฤษ ระหว า งกลุ ม ทดลองสู ง กว า กลุ ม ควบคุมอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 3. ความคงทนในการเรี ย นรู ภ ายในกลุ ม เรื่ อ ง โครงสรางไวยากรณ ระหวางกลุมทดลองและกลุมควบคุม มี ความคงทนในการเรียนรูลดลงไมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .05 4. ความคงทนในการเรี ย นรู ร ะหว า งกลุ ม เรื่ อ ง โครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษ ระหวางกลุมทดลอง และ กลุมควบคุม มีความคงทนในการเรียนรูลดลงไมแตกตางกัน ในดานทักษะการอานพบวากลุมทดลองมีความคงทนในการ เรียนรูสูงกวากลุมควบคุมอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ.05 ABSTRACT The purposes of this research were to 1) develop quality computer multimedia instruction on “English Structure” 2) compare students’ learning achievement and 3) compare student’s retention on English Structure learning through the computer multimedia instruction and conventional teaching. The 99 students of grade 8 from Tepleela School were samples for the study by using Cluster Random Sampling technique. The research instruments were the computer multimedia instruction and learning

achievement tests. The data were analyzed by means and standard deviations. Also, t-test for dependent and independent samples and t-test different score used for hypothesis testing. The results of this research were as follows: 1. The computer multimedia instruction on “English Structure” for the Third level students’ learning was ranked at a good quality by content experts and at an excellent level by media experts. 2. The Learning achievement on “English Structure” of the experimental group was higher than control group with the significant differences at the .05 level. 3. The inner group retention on “English Structure” of the experimental and the control group was not significant difference at the .05 level. 4. The between-group retention on “English Structure” of the experimental and the control group was not different. For the Reading Skill of the experimental group was higher than that of the control group at .05 level of significant differences. บทนํา ภาษาอังกฤษ ไดเขามามีบทบาทตอชีวิตคนไทย ตั้งแตสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ 4 (พ.ศ.2404-2411) โดยมีจุดมุงหมายเพื่อใหผูเรียนมีความรูทาง ภาษาอังกฤษเพื่อสามารถใชติดตอกับชาวตางประเทศได ทั้งยัง เป น ประโยชน ใ นการป อ งกั น ประเทศ ป จ จุ บั น การเรี ย นวิ ช า ภาษาอั ง กฤษของนั ก เรี ย นในช ว งชั้ น ที่ 3 นั้ น มี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรี ย นออกมาค อ นข า งต่ํ า โดยเฉพาะในเรื่ อ งของ ไวยากรณ ปญหาสําคัญที่ทําใหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนออกมา ต่ํ า คื อ 1) เรื่ อ งของเทคนิ ค วิ ธี ก ารสอนที่ ไ ม ส ามารถใช ไ ด หลากหลายตามความต อ งการ เพราะวิ ช าภาษาอั ง กฤษใน ระดับชวงชั้นที่ 3 นั้นมีเนื้อหาคอนขางมาก แตระยะเวลาที่ใช

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 สอนนั้ น ไม ส ามารถยื ด หยุ น ได ม าก และเนื่ อ งจากหลั ก สู ต ร ปจจุบันเนนใหการสอนภาษาเพื่อการสื่อสาร ฉะนั้นการสอน ไวยากรณ จึ ง ไม ใ ช เ นื้ อ หาหลั ก ในการสอนอี ก ต อ ไป อี ก ทั้ ง ครูผูสอนยังคงใชวิธีการสอนแบบเดิม คือ การเขียนบนกระดาน เพื่ออธิบาย แจกเอกสารใหนักเรียนอาน ซึ่งเปนสาเหตุที่ทําให นักเรียนเกิดความเบื่อหนาย และไมสามารถจํากฎเกณฑตางๆ ของภาษาได สอดคลองกับงานวิจัยของ ธัญญาภรณ เขื่อนมณี (2546: 2) กลาวไววา ทายสุดแลวไวยากรณก็ถูกมองขามและ ไมไดรับการสอนอยางเปนจริงเปนจัง และการสอนภาษาที่เนน แตหนาที่ของภาษาอยางเดียวจะพบปญหามากมาย 2) ปญหา นักเรียนไมกลาแสดงออก เพราะธรรมชาติของการเรียนภาษาที่ สองจะทําใหผูเรีย นรูสึก ไมมั่นใจวาทํ าไดซึ่งเปน สาเหตุทําให นักเรียนที่เรียนวิชาภาษาอังกฤษจะไมคอยกลาแสดงออก ไม กลาตอบเวลาครูถาม เพราะเวลาตอบผิดก็จะรูสึกอายเพื่อน ที่ สํ า คั ญ เวลาไม เ ข า ใจก็ จ ะไม ก ล า ถามครู สุ ด ท า ยก็ ไ ม เ กิ ด กระบวนการเรี ย นรู ขึ้ น ทํ า ให ผ ลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นของ นัก เรี ย นชั้ น มั ธยมศึ ก ษาป ที่ 2 ในวิ ช าภาษาอั งกฤษออกมา คอนขางต่ํา การนําบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียเขามาชวย ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาภาษาอังกฤษ ในชวง ชั้นที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 จึงเปนอีกแนวทางหนึ่งที่ผูวิจัยคิด วาจะทําใหผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนสูงขึ้น เนื่องจาก บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เปนสื่อที่สงเสริมใหผูเรียนได เรียนตามเอกัตภาพ สามารถเลือกที่จะเรียนบทเรียนเวลาใดก็ ได ทั้งในและนอกเวลา ซึ่งเหมาะสําหรับใชสอนในระดับชั้น มัธยมศึกษาที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ ผูวิจัยจึงไดพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เรื่ อ งโครงสร า งไวยากรณ ภ าษาอั ง กฤษ ช ว งชั้ น ที่ 3 ชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 2 ที่ไดรับการประเมินวามีคุณภาพแลว และ นําไปใชในการทดลองเพื่อหาผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธ ทางการเรียน และความคงทนในการเรียนรูระหวางเรียนผาน บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย กับการสอนแบบปกติ

167

ความมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่อพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เรื่อง โครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษ สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษาปที่2 ใหมีคุณภาพตามเกณฑ 2. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง โครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษ สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 2 ระหว า งการเรี ย นผ า นบทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดีย กับการสอนแบบปกติ 3. เพื่อเปรียบเทียบความคงทนในการเรียนรู เรื่อง โครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษ สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 2 ระหว า งการเรี ย นผ า นบทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดีย กับการสอนแบบปกติ สมมติฐานของการวิจัย 1. นักเรียนชวงชั้นที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ที่เรียน ผ า นบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย น เรื่ อ ง โครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษสูงกวานักเรียนที่เรียนจาก การสอนแบบปกติ 2. นักเรียนชวงชั้นที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 ที่เรียน ผานบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย มีความคงทนในการเรียนรู เรื่องโครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษสูงกวานักเรียนที่เรียน จากการสอนแบบปกติ วิธีการดําเนินการวิจัย ประชากรที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนนักเรียนชวงชั้น ที่ 3 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 โรงเรียนเทพลีลา ที่เรียนในภาคเรียน ที่ 2 ป ก ารศึ ก ษา 2550 จํ า นวน 499 คน และกลุ ม ตั ว อย า ง จํานวน 99 คน ใชวิธีก ารสุมแบบกลุม (Cluster Random Sampling) โดยการจับสลาก จํานวน 2 หองเรียน จาก 10 หองเรียน เ ค รื่ อ ง มื อ ที่ ใ ช ใ น วิ จั ย ค รั้ ง นี้ เ ป น บ ท เ รี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดียเรื่องโครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษ และแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธทางการเรียน สถิติที่ใชวิเคราะห ขอมูล ประกอบไปดวย สถิติพื้นฐาน คาเฉลี่ย ( X ) สวน เบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D) สถิติที่ใชในการหาคุณภาพเครื่องมือ หาคาความยากงาย (p) และคาอํานาจจําแนก (r) ของ

168

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยใชเทคนิค 27% ของ จุง เตห ฟาน หาคาความเชื่อมั่น ของแบบทดสอบวัดผล สัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช สูตรของ Kuder Richardson Formula 20 สถิติที่ใชในการทดสอบสมมุติฐาน ใชเปรียบเทียบ ผลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรี ย นระหว า งกลุ ม ใช t-test for Independent Samples เปรียบเทียบความคงทนในการเรียนรู หลังการเรียน 2 สัปดาห ระหวางกลุม ใช t-test Different Score และเปรียบเทียบความคงทนในการเรียนรูหลังการเรียน ภายในกลุม ใช t-test for Dependetnt Samples ผลการวิจัย 1. บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เรื่องโครงสราง ไวยากรณ ภ าษาอั ง กฤษ สํ า หรั บ นั ก เรี ย นช ว งชั้ น ที่ 3 ชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 2 ในดานเนื้อหามีคุณภาพระดับดี และในดาน คอมพิวเตอรและสื่อการสอนมีคุณภาพระดับ ดีมาก 2. ผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นรู เรื่ อ งโครงสร า ง ไวยากรณภาษาอังกฤษระหวางกลุมทดลองและกลุมควบคุม พบวา ในดานความรูความเขาใจ และทักษะการฟง แตกตาง กันอย างมี นั ยสํ า คั ญทางสถิ ติ ที่ ระดั บ .05 โดยกลุ ม ทดลองที่ เรียนผานบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียมีผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนสูงกวากลุมควบคุม สวนดานทักษะการอานพบวาไมแตกตาง 3. ความคงทนในการเรี ย นรู ภ ายในกลุ ม เรื่ อ ง โครงสรางไวยากรณภาษาอังฤษ ระหวางกลุมทดลองและกลุม ควบคุมหลังเรียนทันที และ หลังเรียน 2 สองสัปดาห มีความ คงทนในการเรียนรูลดลงไมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิ ติ ที่ ร ะดั บ .05 โดยกลุ ม ทดลองที่ เ รี ย นผ า นบทเรี ย น คอมพิวเตอรมัลติมีเดีย และกลุมควบคุม ที่เรียนจากการสอน แบบปกติมีความคงทนในการเรียนรูลดลงเหมือนกัน 4. ความคงทนในการเรี ย นรู ร ะหว า งกลุ ม เรื่ อ ง โครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษ ระหวางกลุมทดลอง และ กลุมควบคุม ในดานความรูความเขาใจ และทักษะการฟง มี ความคงทนในการเรียนรูลดลงไมแตกตางกัน

สวนดานทักษะการอานพบวากลุมทดลองมีความ คงทนในการเรียนรูสูงกวากลุม ควบคุมอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ.05 อภิปรายผล 1. การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เรื่อง โครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษพบวาบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดีย ไดรับการประเมินจากผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหาจํานวน 7 คน ประเมิ น ให อ ยู ใ นระดั บ ดี และผู เ ชี่ ย วชาญด า น คอมพิวเตอรและสื่อการสอน จํานวน 7 คน ประเมินใหอยูใน ระดั บ ดี ม าก ซึ่ ง อาจพิ จ ารณาได ว า เป น ผลสื บ เนื่ อ งมาจาก เหตุผลดังตอไปนี้ 1. 1 ในขั้ น ตอนการพั ฒ นา ได อ าศั ย หลักการออกแบบ และพัฒนาตามลําดับขั้นทางวิชาการ โดย เริ่มจากการวิเคราะหเนื้อหา ศึกษาแนวทางในการพัฒนา จัด เนื้ อ หาให ส อดคล อ งกั บ วั ย ของผู เ รี ย น การจั ด ลํ า ดั บ ขั้นตอนในการทํางาน การทดสอบบทเรียน การปรับปรุงแกไข และการประเมินผล ซึ่งเปนการพัฒนาอยางมีขั้นตอนและเปน ระบบ โดยนําหลักการออกแบบกระบวนการเรียนการสอน 9 ขั้น ของโรเบิรต กาเย (รุจโรจน แกวอุไร. 2550: ออนไลน) มา ดัดแปลง และในทุกขั้นตอนการสรางบทเรียนผูวิจัยไดปรึกษา ผูเชี่ยวชาญดานคอมพิวเตอรและสื่อการสอนตลอด เพื่อใหได บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียที่มีคุณภาพนาเชื่อถือ 1.2 ในการนํ า เนื้ อ หาวิ ช าเรื่ อ งโครงสร า ง ไวยากรณ Past Simple Tense และ Past Continuous Tense มาสรางเปนบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย ผูวิจัยไดปรึกษา และขอคําแนะนําจากผูเชี่ยวชาญดานเนื้อหากอนที่จะนําไป สราง และในขั้นตอนการสรางก็ไดมีการปรับปรุงแกไขเนื้อหา จากขอเสนอแนะของผูเชี่ยวชาญ ทําใหไดบทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดียที่มีเนื้อหาครบถวน คอนขางสมบูรณในรายละเอียด เหมาะสมกับวัยของผูเรียน และสอดคลองกับแผนการจัดการ เรียนรูของ ทางโรงเรียน 2. ผลการเปรี ย บเที ย บผลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย น เรื่องโครงสรางไวยากรณภาษาอังกฤษของกลุมทดลอง และ กลุ ม ควบคุ ม มี ผ ลสั ม ฤทธิ์ ท างการเรี ย นแตกต า งกั น อย า งมี

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยกลุมทดลองมีผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนสูงกวากลุมควบคุม เมื่ อ พิ จ ารณาเป น รายด า นพบว า ผลสั ม ฤทธิ์ ทางการเรียนดานความรูความเขาใจและทักษะการฟง ระหวาง กลุมทดลองและกลุมควบคุมแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ.05 โดยกลุมทดลองมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูง กวากลุมควบคุม สวนดานทักษะการอานไมพบความแตกตาง ทั้งนี้อาจพิจารณาไดวาเปนผลสืบเนื่องมาจากเหตุผลดังตอไปนี้ 2.1 จากการสังเกตพฤติก รรมของผู เรีย น พบว า ผู เ รี ย นให ค วามสนใจในการเรี ย นด ว ยบทเรี ย น คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย เปน อย า งมาก มี ค วามกระตื อ รื อร น และมีความตั้งใจเรียน ผูเรียนชื่นชอบการโตตอบ การควบคุม บทเรียนดวยตนเองเนื่องจากบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียมี การนํ า เสนอทั้ ง ภาพนิ่ ง ภาพเคลื่ อ นไหว เสี ย งบรรยาย เสียงเพลงประกอบ ตลอดจนมีกิจกรรมที่ใหผูเรียนผอนคลาย เชน การฟงเพลงที่เกี่ยวกับเนื้อหาที่เรียน เปนการดึงดูดความ สนใจผู เ รี ย นให อ ยากเรี ย นรู ซึ่ ง สอดคล อ งกั บ งานวิ จั ย ของ พัลลภ พิริยะสุรวงศ (2542: 14) ที่วา บทเรียนคอมพิวเตอร มัลติมีเดีย สามารถตอบสนองรูปแบบของการเรียนของผูเรียนที่ แตกตางกันได และจะชวยสรางบรรยากาศที่นาสนใจในการ เรียนรูและดึงดูดความสนใจของผูเรียนได ทําใหไมเกิดความ เบื่อหนาย สอดคลองกับทฤษฎีการเรียนรูแบบปฏิบัติ ของสกิน เนอร (ดวงใจ ศรีธวัชชัย. 2535: 14-15) ที่วาใหผูเรียนไดมี สวนรวมในการเรียนการสอนมากที่สุด และผูเรียนจะเกิดการ เรียนรูจากปฏิบัติของตนเอง และควรสงเสริมบรรยากาศการ เรี ย นแบบอิ ส ระ ให ผู เ รี ย นสามารถควบคุ ม ตนเอง (SelfManagement) และพึ่งพาตนเอง (Self-Reliance) 2.2 การเรี ย นผ า นบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มัลติมีเดียเปนการเรียนแบบตัวตอตัว กับเครื่องคอมพิวเตอรทํา ใหผูเรียนมีความเปนตัวของตัวเอง ชวยใหมีความสบายใจ ไม กังวลใจ ในกรณีที่ตองตอบคําถามแลวผิด เพราะเมื่อตอบผิด ก็ ไ ม ต อ งอายเพื่ อ น ไมรูสึก คั บ ข อ งใจ เรื่ อ งการถู ก ตํ าหนิ จาก ครูผูสอน และเมื่อจบบทเรียนแลวก็สามารถทบทวนในเรื่องที่ยัง ไมเขาใจไดอีก ดังที่ ถนอมพร เลาหจรัสแสง (2541: 13) กลาว

169

ไว ว า ผู เ รี ย นแต ล ะคนย อ มมี พื้ น ฐานความรู ที่ แ ตกต า งกั น บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียจะชวยใหผูเรียนศึกษาบทเรียน ไดตามความสนใจ ความรู ความสามารถของตนเอง สอดคลอง กับงานวิจัยของ สุรางค โควตระกูล (2541: 361) ที่วาบทเรียน คอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย ทํ า ให ผู เ รี ย นสามารถเรี ย นรู เ ป น รายบุคคล ทั้งนักเรียนที่เรียนชาและเร็ว สงผลใหผูเรียนที่เรียน ผานบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สูงกวาผูเรียนที่เรียนจากการสอนแบบปกติ 3. การเปรียบเทียบความคงทนในการเรียนรูภายใน กลุมทดลอง และกลุมควบคุม หลังเรียนทันที และหลังจากเรียน 2 สัปดาห พบวามีความคงทนในการเรียนรูลดลงไมแตกตางกัน อยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดั บ.05 โดยกลุมทดลอง และ กลุมควบคุมมีความคงทนในการเรียนรูลดลงเหมือนกัน ซึ่งไม เป น ไปตามสมมติ ฐ านทั้ ง นี้ อ าจพิ จ ารณาได ว า เป น ผลสื บ เนื่องมาจากเหตุผลดังตอไปนี้ จากงานวิจัยของ ดีวายร (Dwyer.1978; อางอิง จาก สุกรี รอดโพธิ์ทอง และคณะ. 2540: 60) ไดศึกษา เกี่ยวกับการเรียนรู การจํา และการระลึกได (recall) วาการ สอนโดย "บอกวิ ธี ก ารและแสดงให ดู " ระลึ ก ได ร อ ยละ 85 หลังจากสอนแลว 3 ชั่วโมง และระลึกไดรอยละ 65 หลังจาก สอนแลว 3 วัน และหลังจากนั้นไปก็อาจจะไมสามารถระลึก ไดอีกเลย อีกทั้งนักจิตวิทยาหลายทานไดใหทรรศนะที่แตกตาง กัน บางทานเชื่อวา สาระขอมูลดังกลาวอาจสูญหายไปหรืออาจ แทนที่ดวยขอมูลอื่น อยางไรก็ตาม ผลการวิจัยในปจจุบันพบ ผลที่สอดคลองกันวาเมื่อมีสาระขอมูลอื่นมาสอดแทรก หรือเมื่อ เวลาเนิ่นนานออกไป เราสามารถระลึกสาระขอมูลออกมาได นอยลง (ประสาท อดิศรปรีดา. 2547: 275) และจากงานวิจัย ของ กมลรัตน หลาสุวงษ (2528: 254) กลาววา หากทิ้งระยะ หลังจากการเรียนรูไปเปนระยะเวลานานๆ ก็จะทําใหจําในสิ่งที่ เรียนรูไปไดนอย หรือบางครั้งอาจลืมไปเลยก็ได 4. การเปรียบเทียบความคงทนระหวางกลุมทดลอง และกลุมควบคุมมีความคงทนในการเรียนรูลดลงไมแตกตางกัน เมื่อพิจารณาเปนรายดานพบวาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของ กลุมทดลอง และกลุมควบคุม ในดานความรูความเขาใจ และ

170

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ทักษะการฟงมีความคงทนในการเรียนรูลดลงไมแตกตางกัน ซึ่ง ไมเปนไปตามสมมติฐาน ทั้งนี้อาจพิจารณาไดวาเปนผลสืบ เนื่องมาจากเหตุผลดังตอไปนี้ 4.1 หลั งจากเรี ย นแล ว ผู เรีย นไม ไ ด มี โ อกาสใช ความรูที่ไดเรียนมา ซึ่งสอดคลองกับทฤษฎีเกี่ยวกับการลืมที่วา การไมไดนําสิ่งนั้นๆไปใช หรือไมไดมีประสบการณดังกลาวซ้ํา อีก สิ่งที่รูมาแลว ก็มักจะจําไดเพียงสองสามวัน หลังจากนั้นจะ ลืมเกือบหมด สิ่งที่เรียนสวนมากจะลืมหลังจากที่เพิ่งเรียน สวน ที่ยังจําไดจะคอยๆ ลืม (ปรีชา ชางขวัญยืน. 2534: 42) 4.2 การมีสิ่งอื่นรบกวน จากการวิจัยครั้งนี้ปญหา ที่ พ บคื อ อุ ป กรณ ต อ พ ว งของคอมพิ ว เตอร อ ยู ใ นสภาพที่ ไ ม สมบูรณ อาทิเชน หูฟงไมส ามารถฟงไดทั้งสองขาง อีกขา ง หนึ่งเบา อีกขางหนึ่งดังเกินไป หรือมีเสียงซาแทรกเขามาเปน ระยะ หรือแมกระทั่งแปนพิมพที่พิมพตัวอักษรบางตัวไมได สิ่ง เหล า นี้นั บ วา เปนสิ่ งที่ ร บกวนกระบวนการเรี ย นการสอนเป น อยางมาก 4.3 ส ว นการเปรี ย บเที ย บความคงทนในการ เรี ย นรู ในด า นทั ก ษะการอ า นพบว า กลุ ม ทดลอง และกลุ ม ควบคุมมีความคงทนในการเรียนรูแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ .05 โดยกลุ ม ทดลองมี ค วามคงทนในการ เรียนรูลดลงนอยกวากลุมควบคุม เปนไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว ทั้ ง นี้ อ าจพิ จ ารณาได ว า เป น ผลสื บ เนื่ อ งมาจาก เนื้ อ หาที่ นํ า มาสร า งบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย นั้ น มี โครงสร า งไวยากรณ ที่ ชั ด เจน เข า ใจง า ย ดั ง ที่ กู ด แมน (Goodman. 1982: 31) กลาววา การอานทําใหเด็กรูสึกยาก หากเนื้ อ หาที่ อ า นไม ค ลุ ม โครงสร า งไวยากรณ คื อ หาก โครงสรางยากเกินไปสําหรับเขา ผูอานจะรูสึกยาก และทอแทใจ เบื่อหนายการอาน แฮริส และซิเพย (Harris; & Sipay. 1979: 141) กล า วว า ในการสอนอ า นครู ผู ส อนต อ งพยายามจั ด กิจกรรมใหสนุกสนาน บทเรียน และกิจกรรม ตองสนองความ แตกตางระหวางบุคคล เพราะแตละคนมีพื้นฐานความสามารถ ในการอ า นไม เ ท า กั น สอดคล อ งกั บ งานวิ จั ย ของ กฤษมั น ต วัฒนาณรงค (2536: 137-138) ที่วาบทเรียนเปดโอกาสให ผูเรียนโตตอบกับเครื่องคอมพิวเตอร ตามเอกัตภาพของแตละ บุ ค คล จะเรี ย นช า หรื อ เร็ ว ขึ้ น อยู กั บ ความสนใจ และ ความสามารถของตนเอง

ขอเสนอแนะทั่วไป โรงเรี ย นควรสนั บ สนุ น เรื่ อ งการจั ด สร า งห อ ง คอมพิวเตอรให รวมถึงอุปกรณเครื่องคอมพิวเตอรใหมีมากพอ กับความตองการของนักเรียน และมีประสิทธิภาพรองรับการ นํ า เสนอด ว ยบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย โดยเฉพาะ อุปกรณต อพ วง ตา ง ๆ เช น เมาส หูฟ ง แปน พิม พ เป นต น และควรสนับสนุนใหครูผูสอนไดเขารับการอบรมเกี่ยวกับการ การเลือกใช และนําบทเรีย นคอมพิวเตอรมัลติมีเดียมาใชใน กระบวนการเรี ย นการสอน ให ส อดคล อ งกั บ เนื้ อ หาวิ ช าที่ ครูผูสอนสอนอยูในขณะนั้น ซึ่งจะเปนอีกแนวทางหนึ่งที่ชวยให ครูผูสอนไดใชสื่อการสอนที่หลากหลายมากยิ่งขึ้น บทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียชวยลดระยะเวลา ในการเรียนลงได เหมาะกับการจะใชในการเรียนการสอนใน เนื้อหาวิชาที่คอนขางมาก และตองใชเวลา ดังนั้นครูผูสอนควร พิจารณาเรื่องการนําบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดียมาใช ซึ่ง ในการพิจารณานั้นควรขึ้นอยูกับการตัดสินใจของครูผูสอนและ ผูเรีย นรวมกัน วา ตองการใชบทเรีย นในลักษณะใด เวลาใด และมีจุดประสงคในการใชอยางไร ขอเสนอแนะเพื่อการวิจัยครั้งตอไป 1. ควรพั ฒ นาบทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย เนื้อหาวิชาภาษาอังกฤษ เพื่ อใช กับกลุ มตัว อยางที่มีผลการ เรียนแตกตางกัน เชน ออน ปานกลาง เกง เพราะจะสามารถ ชวยแกปญหาผลสัมฤทธิ์ไดตรงจุดมากขึ้น 2. ควรมีการพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เนื้อหาวิชาภาษาอังกฤษ เรื่องอื่น ๆ ตอไป 3. ควรมีงานวิจัย ที่เกี่ย วกับการหาขอมูลพื้นฐานใน การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เชน การสํารวจวา บทเรี ย นคอมพิ ว เตอร มั ล ติ มี เ ดี ย วิ ช าภาษาอั ง กฤษแบบไหน เรื่องอะไร ที่ครูผูสอนตองการ เชน เรื่องไวยากรณ เรื่องคําศัพท ฯลฯ รวมทั้งบทเรียนที่สรางขึ้นและผานการทดลองการใชวามี ประสิ ท ธิ ภ าพ และ คุ ณ ภาพแล ว ครู ผู ส อนทั่ ว ไปสามารถ นําไปใชไดจริงหรือไม เปนตน 4. ค ว ร มี ก าร ศึ ก ษา ผ ล ข อ ง ตั ว แป ร อื่ น ๆ อั น เนื่องมาจากการเรียนโดยใชบทเรียนคอมพิวเตอรมัลติมีเดีย เชน สภาพหองคอมพิวเตอร ระยะเวลาในการเรียน ความตั้งใจ ความรับผิดชอบ เปนตน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

171

บรรณานุกรม กฤษมันต วัฒนาณรงค. (2536). เทคโนโลยีเทคนิคศึกษา. กรุงเทพฯ: สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ. กมลรัตน หลาสุวงษ. (2528). จิตวิทยาการศึกษา. พิมพครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพิมพศรีเดชา. ดวงใจ ศรีธวัชชัย. (2535). บทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอน เรื่อง ทรัพยากรธรรมชาติ และอุตสาหกรรมในระดับ มัธยมศึกษาตอนปลาย. วิทยานิพนธ วท.ม (เทคโนโลยีการบริหารสิ่งแวดลอม). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล. ถายเอกสาร. ถนอมพร เลาหจรัสแสง. (2541). คอมพิวเตอรชวยสอน. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ธัญญาภรณ เขื่อนมณี. (2546). การใชบทเรียนคอมพิวเตอรชวยสอนวิชาภาษาอังกฤษ เรื่อง Present Continuous Tense สําหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ 5. วิทยานิพนธ กศ.ม. (เทคโนโลยีการศึกษา). เชียงใหม: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม. ถายเอกสาร. ประสาท อดิศรปรีชา. (2547). สารัตถะจิตวิทยาการศึกษา. พิมพครั้งที่ 5. มหาสารคาม: โครงการตําราคณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยมหาสารคาม. ปรีชา ชางขวัญยืน. (2534). เรียนดี-เรียนเกง. พิมพครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: บริษัทสรางสรรควิชาการจํากัด. พัลลภ พิริยะสุรวงศ. (2542). การออกแบบและพัฒนามัลติมีเดียแบบฝกโดยใชรูปแบบการควบคุมการเรียนตางกัน. ปริญญานิพนธ กศ.ด.(เทคโนโลยีการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศรีนครินวิโรฒ. ถายเอกสาร. รุจโรจน แกวอุไร. (2550). คอมพิวเตอรชวยสอน. สืบคนเมือ่ 1 ธันวาคม 2550, จาก http://dit.dru.ac.th/home/023/cai/05.htm. สุรางค โควตระกูล. (2541). จิตวิทยาการศึกษา. พิมพครั้งที่ 4(ฉบับปรับปรุงแกไข). กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. สุกรี รอดโพธิ์ทอง; อรจรีย ณ ตะกั่วทุง; และ วิชุดา รัตนเพียร. (2540). การวิเคราะหโปรแกรมชวยสรางบทเรียน คอมพิวเตอรชวยสอน. (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. Goodman, Kenneth S. (1982). The Linguistics of reading, In.F. Gollasch (Ed). Language and Literacy : The selected writing of Kenneth S. Goodman. Boston : Routledge & Kegan Paul. Harris; & Sipay. (1979). How to Teach Reading. New York: Logman,Inc.

172

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

การพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถในการคิด อยางมีวจิ ารณญาณสําหรับนักเรียน ชวงชัน้ ที่ 3 โรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงาน เขตพืน้ ทีก่ ารศึกษานครสวรรคเขต 1 A CONSTRUCTION OF CRITICAL THINKING TEST FOR THE THIRD LEVEL STUDENTS IN SECONDARY SCHOOL, NAKHONSAWAN EDUCATIONAL SERVICE AREA OFFICE 1 อรพิณ พัฒนผล1 ดร. เสกสรรค ทองคําบรรจง2 ชวลิต รวยอาจิณ2 บทคัดยอ ก า ร วิ จั ย ค รั้ งนี้ มี จุ ด มุ ง หม า ย หลั ก เ พื่ อ พั ฒน า แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณสําหรับ นักเรียนชวงชั้นที่ 3 โดยตรวจสอบคุณภาพดานความยาก อํานาจ จํ า แนก ความเที่ ย งตรง และความเชื่ อ มั่ น และเปรี ย บเที ย บ ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณของนั ก เรี ย นที่ มี ระดับชั้นและเพศแตกตางกัน กลุมตัวอยางเปนนักเรียนชวงชั้นที่ 3 ของโรงเรี ย นมั ธ ยมศึ ก ษา สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ ก ารศึ ก ษา นครสวรรคเขต 1 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 722 คน ที่ไดมาจากการสุมแบบสองขั้นตอน (Two–Stages Random Sampling) เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย เป น แบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณที่ ผู วิ จั ย สร า งขึ้ น มี ลักษณะเปนแบบสถานการณชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จํานวน 40 ขอ ซึ่งวัดความสามารถ 4 ดานคือ ดานการนิยามปญหา การตัดสิน ขอมูล การระบุสมมุติฐาน และการสรุปอางอิง

นิสิตระดับปริญญาโท สาขาวิชาการวัดผลการศึกษา) คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อาจารยประจําภาควิชาการวัดผลและวิจัยการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ผลการวิจัยสรุปไดดังนี้ 1. ดานการพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถใน การคิดอยางมีวิจารณญาณสําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมี วิจารณญาณ จํานวน 40 ขอ มีคุณภาพดังนี้ 1.1 คาความยากแตละดานอยูระหวาง .222-.798 1 . 2 ค า อํ า น า จ จํ า แ น ก แ ต ล ะ ด า น อ ยู ระหวาง .200-.513 1.3 ค า ความเที่ ย งตรงเชิ ง โครงสร า งของ แบบทดสอบ 1.3.1 วิธีการหาคาความสอดคลองภายใน มีคาความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางในดานการนิยามปญหา การ ตั ด สิ น ข อ มู ล ก า ร ร ะ บุ ส ม มุ ติ ฐ า น แ ล ะ ก า ร ส รุ ป อางอิง .662, .714, .833 และ .757 และรวมทั้งฉบับ มี คา .747 1.3.2 วิ ธี ก ารหาความสั ม พั น ธ ร ะหว า ง แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณที่ ผูวิจัยสรางขึ้นกับแบบทดสอบมาตรฐานมีคา .708 1.4 คาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบ 1.4.1 วิธีการหาคา KR-20 ของคูเดอร-ริ ชารดสัน (Kuder-Richardson) มีคา .808 1 . 4 . 2 วิ ธี ก า ร ห า ค า สั ม ป ร ะ สิ ท ธิ์ rB (Coefficient rB) มีคา .812 2. ดานการศึกษาเปรียบเทียบความสามารถในการ คิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสินขอมูล การระบุสมมติฐาน และการสรุปอางอิงของนักเรียน ชวงชั้นที่ 3 ที่มีระดับชั้นตางกันและเพศตางกัน 2.1 นั ก เ รี ย น ที่ มี ระดั บชั้ น แต ก ต า งกั น มี ความสามารถในการคิ ดอยา งมีวิจารณญาณดานการนิย าม ป ญ หา การตั ด สิ น ข อ มู ล การระบุ ส มมติ ฐ าน และการสรุ ป อางอิง แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดย นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 มีความสามารถในการคิดอยางมี วิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสินขอมูล และการ สรุปอางอิงสูงกวานักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 และ2 นักเรียน

173

ชั้น มั ธ ยมศึ ก ษาปที่ 2 มี ค วามสามารถในการคิ ด อย างมี วิ จ ารณญาณด า นการระบุ ส มมติ ฐ านสู ง กว า นั ก เรี ย นชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 1 และชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 2.2 นักเรียนที่มีเพศแตกตางกันมีความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสิน ข อ มูล การระบุ ส มมติ ฐ าน และการสรุ ป อ า งอิ ง แตกต างกั น อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 โดยนักเรียนเพศหญิงมี ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิย าม ป ญ หา การตั ด สิ น ข อ มู ล การระบุ ส มมติ ฐ าน และการสรุ ป อางอิง สูงกวานักเรียนเพศชาย 2.3 ผลการศึกษาปฏิสัมพันธระหวางระดับชั้น และเพศพบวา ไมมีผลปฏิสัมพันธของระดับชั้นกับเพศที่มีตอ ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิย าม ปญหา ดานการตัดสินขอมูล ดานการระบุสมมติฐานและดาน การสรุปอางอิง คําสําคัญ : การคิดอยางมีวิจารณญาณ Abstract The purpose of this research was to develop Critical Thinking Test for third grade students and examined its quality in term of difficulty, discrimination index , validity and reliability and to compare the critical thinking of students according to grade and gender. The sample consists of 722 third grade students in the 2nd semester of the 2007 academic year from the secondary school, Nakornsawan Educational Service Area Office 1. The sample was random using Two-stage Random Sampling. Critical Thinking Test created by researcher comprised of 4 selective situation with total of 40 items. The statistics used in data were Two-way MANOVA. The results of research were as follow ; 1. The results of developed Critical Thinking Test. 1.1 Difficulty of this test were between .222 to .798.

174

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 1.2 Discrimination index were between .200

to .513. 1.3 Construct Validity. 1.3.1 The internal consistency using Pearson Product–Moment Coefficient in Problem Definition, Determination of information, Assign Hypothesis and Reference Summation were .662 , .714, .833 and .757 respectively. The total score of the internal consistency were .747. 1.3.2 The Correlation of standard test were .708. 1.4 Reliability. 1.4.1 Calculated by KR-20 were .808. 1.4.2 Calculated by rB Coefficient were .812. 2. The result of the comparison of the critical thinking of students in Problem Definition, Determination of information, Assign Hypothesis and Reference Summation according to grade and gender were as followed: 2.1 Mattayomsuksa 3 students were significantly higher critical thinking in problem definition, determination of information, reference summation than Mattayomsuksa 2 and Mattayomsuksa 1 students and Mattayomsuksa 2 students were significantly higher critical thinking in assign hypothesis than Mattayomsuksa 1 and Mattayomsuksa 3 students. 2.2 Female students were significantly higher critical thinking in problem definition, determination of information, assign hypothesis and reference summation than male and there was no interaction between grade and gender. 2.3 There was found no interaction between grade and gender.

Key Words : Critical Thinking Test ความเปนมาของปญหาการวิจัย พระราชบั ญ ญั ติ ก ารศึ ก ษาแห ง ชาติ พุ ท ธศั ก ราช 2542 กํ า หนดหลั ก สู ต รการศึ ก ษาขั้ น พื้ น ฐานให โ รงเรี ย นจั ด การศึกษาโดยยึดหลักการจัดการเรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ ที่ระบุวามุงปลูกฝงใหผูเรียนมีความสามารถในการเรียนรู การ สื่อสาร การทํางาน การจัดการ การคิด การตัดสินใจและการ แกปญหาอยางรอบคอบ มีเหตุผ ล รูเทาทันการเปลี่ยนแปลง และความเจริ ญ ก า วหน า ของวิ ท ยาการ และสามารถที่ จ ะ สงเสริมการคิดตางๆ มีคุณลักษณะที่พึงประสงค คือ มีความรู อันเปนสากล รูจักปรับวิธีการคิดไดเหมาะสมกับสถานการณ มี ทักษะโดยเฉพาะทักษะการคิดสรางปญญาและทักษะในการ ดําเนินชีวิต (กระทรวงศึกษาธิการ. 2544) และในการจัดการ เรี ย นการสอนต อ งมี ก ารพั ฒ นาคุ ณ ลั ก ษณะที่ พึ ง ประสงค มี ความรู และมีทักษะในการแสวงหาความรูและการดําเนินชีวิต มีกระบวนการและวิธีคิดที่เหมาะสม เพื่อเปนพื้นฐานของการ คิดแกปญหา หรือใชในการตัดสินใจอยางถูกตองภายใตการ พิจารณาไตรตรอง ดวยความรอบคอบและสมเหตุสมผล ซึ่งจะ ชวยใหผูเรียนสามารถนําไปประยุกตใชในชีวิตจริง สภาพสังคมปจจุบันเปนยุคของสังคมขอมูลขาวสาร ที่มีการติดตอถึงกันอยางรวดเร็ว มีขอมูลขาวสาร ความรูหรือ วิ ท ยาการต า งๆ เกิ ด ขึ้ น ใหม อ ยู เ สมอ การเรี ย นรู จึ ง สามารถ เกิด ขึ้นไดต ลอดเวลาและเปนการเรียนรูที่เกิด ขึ้นทั้งทางบวก และทางลบ การเรียนรูทางบวกจะทําใหเกิดประโยชน แตการ เรี ย นรู ท างลบอาจทํ า ให เ กิ ด โทษ และเป น ภั ย ต อ ตนเองและ สั ง คม ดั ง นั้ น จึ ง ต อ งใช ก ระบวนการคิ ด วิ เ คราะห สั ง เคราะห รวมทั้งการคิดอยางมีวิจารณญาณ ในการพิจารณาตัดสินใจรับ ขอมูลขาวสาร ความรู หรือใชในการตัดสินใจในการแกปญหา ตางๆ ที่เกิดขึ้น ทฤษฎี พั ฒ นาการของเพี ย เจท (ทิ ศ นา แขมมณี . 2544; อางอิงจาก Piaget. 1964) ไดกลาวถึงพัฒนาการของ ความสามารถทางสติปญญาของมนุษย ในพัฒนาการขั้นการ คิดแบบเหตุผลเชิงนามธรรม (Formal operational stage) ชวง อายุ 12-15 ป ซึ่งตรงกับนักเรียนในระดับชวงชั้นที่ 3 ที่มีอายุ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ประมาณ 13-15 ป เด็ก ในช ว งวั ย นี้มีค วามเข าใจ สิ่ง ที่ เ ป น นามธรรม สามารถคิ ด ตามหลั ก ตรรกศาสตร มี ก ารคิ ด แบบ อุปนัย และนิรนัย ความสามารถดังกลาวมีผลตอความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณ ดังนั้นการวัดความสามารถใน การคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณของนั ก เรี ย นในช ว งชั้ น นี้ จึ ง เป น ประโยชน อ ย า งยิ่ ง เพื่ อ ที่ ส ามารถใช ผ ลการวั ด ในการพั ฒ นา ความสามารถทางการคิดอยางมีวิจารณญาณของนักเรียน ให นักเรียนใชประโยชนในการนําไปใชในตัดสินใจ หรือแกปญหา ตางๆ ในชีวิตไดและเปนประโยชนในการศึกษาหาความรูตอไป ได การประเมินทักษะการคิดขั้นสูง เชน การคิดวิเคราะห คิด สังเคราะห และการวัดการคิดอยางมีวิจารณญาณนี้ ควรใชวัด ในชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย หรือในชวงชั้นที่ 3-4 (สมบัติ กา รจนารักษพงค. 2549) การวั ด และประเมิ น ผลความสามารถในการคิ ด จะตองมีเครื่องมือที่เหมาะสม และสอดคลองกับวัตถุประสงค เพื่อที่จะไดผลที่มีความแมนยําและนําผลที่ไดไปใชเปนขอมูล เพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดของนักเรียน จากปญหาและความสําคัญดังที่กลาวมา ผูวิจัยจึงมี ความสนใจที่จะสรางแบบทดสอบวัดความสามารถในการคิด อยางมีวิจารณญาณ สําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 โดยการบูรณา การแนวคิดทฤษฎีจากผูเชี่ยวชาญไดแก เอนนิส นีดเลอร เดรส เซลและเมย ฮิ ว เพื่ อ เป น แนวทางในการสร า งแบบทดสอบ สําหรับใชในการประเมินระดัความสามารถในการคิดอยางมี วิ จ ารณญาณของนั ก เรี ย น และให ไ ด ข อ มู ล ที่ เ ป น ประโยชน สําหรับครูในการพัฒนาทักษะการคิดอยางมีวิจารณญาณของ นักเรียน จุดมุงหมายของการวิจัย 1. เพื่ อ สร า งและหาคุ ณ ภาพแบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณสําหรับนักเรียน ชวงชั้นที่ 3 2. เพื่อศึกษาเปรียบเทียบความสามารถในการคิด อยางมีวิจารณญาณ ดานการนิยามปญหา การตัดสินขอมูล การระบุสมมติฐาน และการสรุปอางอิงของนักเรียนชวงชั้นที่ 3 ที่มีระดับชั้นตางกันและเพศตางกัน

175

3. เพื่อ ศึ ก ษาผลปฏิสั ม พั น ธ ของความสามารถใน การคิดอยางมีวิจารณญาณ ดานการนิยามปญหา การตัดสิน ขอมูล การระบุสมมติฐาน และการสรุปอางอิงที่เกิดจากการ สงผลรวมกันของตัวแปรระดับชั้นและเพศ สมมติฐานของการวิจัย 1. นักเรียนที่มีระดับชั้นแตกตางกัน มีความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสิน ขอมูล การระบุสมมติฐาน และการสรุปอางอิงแตกตางกัน 2. นักเรียนที่มีเพศแตกตางกัน มีความสามารถใน การคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสิน ขอมูล การระบุสมมติฐาน และการสรุปอางอิงแตกตางกัน 3. มีผลปฏิสัมพันธระหวางระดับชั้นและเพศ ที่สงผล ตอความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณ ดานการนิยาม ป ญ หา การตั ด สิ น ข อ มู ล การระบุ ส มมติ ฐ าน และการสรุ ป อางอิง วิธีการดําเนินการวิจัย ประชากร ประชากรที่ใชในการศึกษาครั้งนี้เปนนักเรียนชวง ชั้ น ที่ 3 ของโรงเรี ย นมั ธ ยมศึ ก ษา สั ง กั ด สํ า นั ก งานเขตพื้ น ที่ การศึกษานครสวรรคเขต 1 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํ า นวน 11,290 คน แบ ง เป น นั ก เรี ย นชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาป ที่ 1 จํานวน 3,812 คน ชั้น มัธ ยมศึก ษาป ที่ 2 จํ านวน 3,802 คน และชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 จํานวน 3,676 คน กลุมตัวอยาง กลุมตัวอยางที่ใชในการศึกษาครั้งนี้ เปนนักเรียน ระดับชวงชั้นที่ 3 โรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงานเขตพื้นที่ การศึกษานครสวรรคเขต 1 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 722 คน แบงเปน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 จํานวน 233 คน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 จํานวน 240 คน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 จํานวน 249 คน ซึ่งไดมาจากการสุมแบบสองขั้นตอน (Twostage Random Sampling) ตัวแปรที่ศึกษา ในการวิจัยครั้งนี้ผูวิจัยจําแนกตัวแปรที่ศึกษาดังนี้

176

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

1. ตั ว แปรที่ ศึ ก ษาทางด า นคุ ณ ภาพของ แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณ ไดแก 1.1 ความยากงาย 1.2 อํานาจจําแนก 1.3 ความเที่ยงตรง 1.4 ความเชื่อมั่น 2. ตัวแปรที่ใชในการศึกษาเปรียบเทียบ ไดแก 2.1 ตัวแปรอิสระ คือ 2.1.1 ระดับชั้น จําแนกเปน 2.1.1.1 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 2.1.1.2 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 2.1.1.3 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 2.2.2 เพศ จําแนกเปน 2.2.2.1 เพศชาย 2.2.2.2 เพศหญิง 2.2 ตัวแปรตาม คือ 2.2.1 ความสามารถในการคิดอยางมี วิจารณญาณ จําแนกเปน 2.2.1.1 การนิยามปญหา 2.2.1.2 การตัดสินขอมูล 2.2.1.3 การระบุสมมติฐาน 2.2.1.4 การสรุปอางอิง เครื่องมือที่ใชในการวิจัย แบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิจารณญาณ มีลักษณะเปนแบบสถานการณชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จํานวน 40 ขอ ซึ่งวัดความสามารถ 4 ดานคือ ดานการ นิยามปญหา การตัดสินขอมูล การระบุสมมุติฐาน และการสรุป อางอิง การวิเคราะหขอมูล 1. วิเคราะหหาคาสถิติพื้นฐาน ไดแก คาเฉลี่ย และ คาความเบี่ยงเบนมาตรฐาน

2. วิ เคราะหความแปรปรวนพหุคูณแบบสองทาง (Two-way Multivariate of Variance : Two-way MANOVA) เปรียบเทียบความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณในแต ละดานของนักเรียนดวยการวิเคราะหความแปรปรวนหนึ่งตัว แปร (Univariate Test) และทดสอบภายหลังดวยวิธีการของ เชฟเฟ (Scheffe´s S-Test) สรุปผลการวิจัย 1. ดานการพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถใน การคิดอยางมีวิจารณญาณสําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมี วิจ ารณญาณ จํานวน 40 ขอ แบง เป นดานการนิ ยามป ญหา การตัดสินขอมูล การระบุสมมุติฐาน และการสรุปอางอิง ดาน ละ 10 ขอมีคุณภาพดังนี้ 1 . 1 ค า ค ว า ม ย า ก ง า ย แ ต ล ะ ด า น อ ยู ระหวาง .222-.798 1 . 2 ค า อํ า น า จ จํ า แ น ก แ ต ล ะ ด า น อ ยู ระหวาง .200-.513 1.3 ค า ความเที่ ย งตรงเชิ ง โครงสร า งของ แบบทดสอบ 1.3.1 วิธีการหาคาความสอดคลองภายใน มีคาความเที่ยงตรงเชิงโครงสรางในดานการนิยามปญหา การ ตั ด สิ น ข อ มู ล ก า ร ร ะ บุ ส ม มุ ติ ฐ า น แ ล ะ ก า ร ส รุ ป อางอิง .662, .714, .833 และ .757 และรวมทั้งฉบับ มีคา .747 1.3.2 วิ ธี ก ารหาความสั ม พั น ธ ร ะหว า ง แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณที่ ผูวิจัยสรางขึ้นกับแบบทดสอบมาตรฐานมีคา .708 1.4 คาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบ 1.4.1 วิธีการหาคาKR-20 ของคูเดอร-ริ ชารดสัน (Kuder-Richardson) มีคา .808 1 . 4 . 2 วิ ธี ก า ร ห า ค า สั ม ป ร ะ สิ ท ธิ์ rB (Coefficient rB) มีคา .812 2. ดานการศึกษาเปรียบเทียบความสามารถในการ คิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสินขอมูล

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 การระบุสมมุติฐาน และการสรุปอางอิงของนักเรียน ชวงชั้นที่ 3 ที่มีระดับชั้นตางกันและเพศตางกัน 2.1 นักเรียนที่มีระดับชั้นตางกันมีความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสิน ข อ มู ล การระบุ ส มมติ ฐาน และการสรุ ป อ า งอิ ง แตกต า งกั น อยางมีนัย สําคั ญทางสถิติที่ร ะดับ .01 เมื่ อพิจ ารณาคา เฉลี่ ย พบวานักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 มีความสามารถในการคิด อย างมี วิ จารณญาณด า นการนิยามปญ หา การตัด สิ นข อ มู ล และการสรุปอางอิง สูงกวานักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 และ1 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 มีความสามารถในการคิดอยางมี วิ จ ารณญาณด า นการระบุ ส มมติ ฐ านสู ง กว า นั ก เรี ย นชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 3 และ ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 2.2 นักเรียนที่มีเพศแตกตางกันมีความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสิน ข อ มู ล การระบุ ส มมติ ฐาน และการสรุ ป อ า งอิ ง แตกต า งกั น อยางมีนัย สําคั ญทางสถิติที่ร ะดับ .01 เมื่ อพิจ ารณาคา เฉลี่ ย พบว า นั ก เรี ย นเพศหญิ ง มี ค วามสามารถในการคิ ด อย า งมี วิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสินขอมูล การระบุ สมมติฐาน และการสรุปอางอิง สูงกวานักเรียนเพศชาย 2.3 ผลการศึกษาปฏิสัมพันธระหวางระดับชั้น และเพศพบวา ไมมีผลปฏิสัมพันธของระดับชั้นกับเพศที่มีตอ ความสามารถในการคิ ดอยา งมีวิจารณญาณดานการนิย าม ปญหา ดานการตัดสินขอมูล ดานการระบุสมมติฐานและดาน การสรุปอางอิง อภิปรายผล 1. ดานการพัฒนาแบบทดสอบวัดความสามารถใน การคิดอยางมีวิจารณญาณสําหรับนักเรียนชวงชั้นที่ 3 1.1 คาความยากงายของแบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณ จํานวน 60 ขอ มี คาอยู ระหว าง .082-.801 ผูวิจั ยจึงคั ดเลือ กขอคําถามที่มีค า ความยากงายอยูระหวาง .200-.800 ไดขอคําถามที่มีคาความ ยากงายระหวาง .222-.789 1.2 ค า อํ า นาจจํ า แนกของแบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณ จํานวน 60 ขอ มี

177

คาอยูระหวาง -.144-.493 ผูวิจัยจึงคัดเลือกขอคําถามที่มีคา อํ า นาจมากกว า .200 ได ข อ คํ า ถามที่ มี ค า อํ า นาจจํ า แนก ระหวาง .200-.513 1.3 ค า ความเที่ ย งตรงเชิ งโครงสรา งของ แบบทดสอบ 1.3.1 วิ ธี ก ารหาค า สั ม ประสิ ท ธิ์ ค วาม สอดคลองภายในแบบทดสอบระหวางคะแนนสวนยอยภายใน ฉบับกับคะแนนรวมของแบบทดสอบ ดวยสูตรสหสัมพันธของ เพียรสัน พบวาแบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมี วิจารณญาณมีคาความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง ดานการนิยาม ป ญ หา การตั ด สิ น ข อ มู ล การระบุ ส มมุ ติ ฐ าน และการสรุ ป อ า งอิ ง มี ค า ความเที่ ย งตรงเชิ ง โครงสร า งด ว ยวิ ธี ก ารหาค า สัมประสิทธิ์ความสอดคลองภายใน .662, .714, .830, .757 และทั้งฉบั บ .747 ซิ่ งสอดคลอ งกับ สุนั นท ศลโกสุม (2525: 289) ไดกลาวไววา ถาคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธภายในสูง คือ เขาใกล 1 แสดงวา แบบทดสอบนั้นวัดลักษณะที่ตองการวัดได นั่ น คื อ แบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิจารณญาณ ที่ผูวิจัยสรางขึ้นมีความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง 1.3.2 วิ ธี ก ารหาความสั ม พั น ธ ร ะหว า ง แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณที่ ผูวิจัยสรางขึ้นกับแบบทดสอบของประภาวดี วชิรพุทธิ์ (2548) มีค า .708 แสดงว า แบบทดสอบวัด ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณ ที่ ผู วิ จั ย สร า งขึ้ น มี ค วามเที่ ย งตรงเชิ ง โครงสราง ซึ่งสอดคลองกับ ลวน สายยศ และอังคณา สายยศ (2543: 325) ที่วาเมื่อนําคะแนนจากขอสอบที่ผูวิจัยสรางขึ้นกับ ข อ สอบมาตรฐานมาหาค า สหสั ม พั น ธ กั น ถ า สั ม ประสิ ท ธิ์ สหสั มพั นธ มีนัย สําคัญ ก็แสดงว าขอสอบที่ส รางขึ้น มานั้น มี ความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง สอดคลองกับงานวิจัยของ ธิดา เพ็ญ จรัส ศรี (2548: 76) ที่ ตรวจสอบความเที่ย งตรงเชิง โครงสรางของแบบทดสอบความคิดรวบยอดกับแบบคัดแยก เด็ ก แป น หมุ น 1 ของ ศ.ดร.ผดุ ง อารยะวิ ญ ู และศ. ศรี ย า นิ ย มธรรม พบว า มี ค วามสั ม พั น ธ กั น .935 ซึ่ ง แสดงว า แบบทดสอบมีความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง

178

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

1.4 ค า ความเชื่ อมั่ น ของแบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณ 1.4.1 วิธีการหาคาKR-20 ของคูเดอร-ริ ชารดสัน (Kuder-Richardson) มีคา .808 มี 1.4.2 วิธีก ารหาคา สัม ประสิ ทธิ์ rB คา .812 บุญเชิด ภิญโญอนันตพงษ (2545: 117) กลาวถึงเกณฑการพิจารณาระดับความเชื่อมั่นที่ยอมรับได ควร มีคาความเชื่อมั่นตั้งแต .700 ขึ้นไป และคาความเชื่อมั่นที่ได จากสูตร rB มีคาสูงกวาสูตร KR-20 เนื่องจากคาสัมประสิทธิ์ rB มีขอตกลงของคะแนนจริงสัมพันธที่ผอนปรนเงื่อนไขมากกวา สูตร KR-20 ที่มีขอตกลงของคะแนนจริงสมมูล โดยที่มีขอตกลง วาขอสอบแตละขอมีความยากงายเทากัน(2542: 68) แต ขอสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณนี้มีคา ความยากงายแตละขอไมเทากัน จึงทําใหคาสัมประสิทธิ์ rB มี คา สู ง กว าค า KR-20 ซึ่ ง สอดคล อ งกั บงานวิ จัย ของ โศภิ ษ ฐา มวลจุมพล (2548: 61) พบวาคาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบ วัดคําศัพทจากรูปภาพดวยคอมพิวเตอรสําหรับเด็กอายุ 5-8 ป ซึ่ ง ข อ สอบแต ล ะข อ มี ค า ความยากง า ยไม เ ท า กั น และเมื่ อ คํานวณคาความเชื่อมั่นดวยสูตรสัมประสิทธิ์ rB มีคาสูงกวา KR-20 และสอดคลองกับ ปยะรัตน โพธิบัติ (2549: 77) พบวา แบบทดสอบมิ ติสั ม พันธ แบบแยกภาพรูป ทรงเรขาคณิ ต และ แบบพั บ กระดาษมี ค า ความเชื่ อ มั่ น เมื่ อ คํ า นวณด ว ยสู ต ร KR-20 แสดงใหเห็นวา สัมประสิทธิ์ rB มีคาสูงกวา แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณที่ ผูวิจัย สร างขึ้ นมี คุ ณภาพของดานความเชื่ อมั่นทั้ง ฉบับ อยู ใ น ระดับที่ยอมรับได 2. ดานการศึกษาเปรียบเทียบความสามารถในการ คิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสินขอมูล การระบุสมมติฐาน และการสรุปอางอิงของนักเรียน ชวงชั้นที่ 3 ที่มีระดับชั้นตางกันและเพศตางกัน 2.1 นักเรียนที่มีระดับชั้นตางกันมีความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสิน ข อ มู ล การระบุ ส มมติ ฐาน และการสรุ ป อ า งอิ ง แตกต า งกั น

อยางมีนัยสํ าคัญทางสถิ ติที่ระดับ .01 เมื่อพิจารณาคาเฉลี่ ย พบวานักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 มีความสามารถในการคิด อย างมีวิจารณญาณด านการนิ ยามป ญหา การตั ดสิ นข อมู ล และการสรุปอางอิงสูงกวานักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 และ1 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2 มีความสามารถในการคิดอยางมี วิ จ ารณญาณด า นการระบุ ส มมติ ฐ านสู ง กว า นั ก เรี ย นชั้ น มัธยมศึกษาปที่ 3 และชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 ดังที่เพียเจท (Piaget. 1952 อางอิงจาก จําเนียร ชวงโชติ และคณะ. 2521: 334-335) กล า วถึ ง ขั้ น ของความสามารถในการคิ ด แบบ Formal Operational จะเกิดเมื่ออายุ 12-15 ป แสดงถึง ความสามารถของวั ย รุน ในการคิด อยา งมีเหตุผ ล และแสดง ความคิดตอเรื่องราวที่พบไดอยางอิสระ ซึ่งพัฒนาการจะเปนไป ตามวัฒนธรรมและความสามารถทางสมอง และในชวงวัยรุน นิภา นิธยายน (2531: 121) เด็กจะมีพัฒนาการทางสติปญญา ด า นความสามารถในการคิ ด หาเหตุ ผ ล การเรี ย นรู และมี ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณ ปฏิภาณไหวพริบ อยางเห็นไดชัด ไทเลอร (Tyler. 1965 อางอิงจาก วิภา ภักดี. 2547: 253) พัฒนาการทางเชาวนปญญานั้นเปลี่ยนแปลงไป ตามอายุและอิทธิ พลจากสิ่งแวดลอ ม พัฒนาการทางเชาวน ป ญ ญามี ก ารเปลี่ ย นแปลงต อ เนื่ อ งเป น ป และเป น ผลจาก ประสบการณ ใ นการปะทะสั ง สรรค กั บ สิ่ ง แวดล อ ม ดั ง นั้ น นักเรียนในระดับชั้นที่สูงกวาซึ่งมีอายุและประสบการณในการ ปะทะสังสรรคกับสิ่งแวดลอมมากกวานักเรียนในระดับชั้นที่ต่ํา กวา จึงมีความสามารถทางการคิดสูงกวา และสอดคลองกับ งานวิ จั ย ของ สมสุ ข โถวเจริ ญ (2541: 118) ที่ ศึ ก ษา ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณของนั ก ศึ ก ษา พยาบาล พบวานักศึกษาพยาบาลที่ศึกษาในชั้นปที่สูงกวาจะมี ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณโดยรวมสู ง ว า นักศึกษาที่กําลังศึกษาในชั้นปที่ต่ํากวา โดยที่นักศึกษาชั้นปที่ 4 มีความสามารถสูงกวานักศึกษาชั้นปที่ 1 และ 2 และสอดคลอง กับงานวิจัยของกนกนุช ขําภักตร (2539: 99-100) ที่พบวา นั ก ศึ ก ษ า พย า บ า ล ที่ มี ชั้ นป ก า รศึ ก ษาแต ก ต า ง กั น มี ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณแตกตางกัน โดย นักศึกษาที่มีชั้นปสูงกวาจะมีคาเฉลี่ยคะแนนความสามารถใน

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 การคิดอยางมีวิจารญาณสูงกวานักเรียนที่มีชั้นปที่ศึกษาต่าํ กวา อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ ที่ ร ะดั บ .05 และสอดคล อ งกั บ งานวิจัยของ ถวิล ธาราโภชน (2520: 66) พบวา นักเรียนที่มี ระดับชั้นเรียนตางกันมีความสามารถในการคิดหาเหตุผลเชิง ตรรกวิ ท ยาแตกต า งกั น อย า งมี นั ย สํ า คั ญ ทางสถิ ติ โดยจะมี คะแนนสูงตามระดับชั้นเรียน 2.2 นักเรียนที่มีเพศแตกตางกันมีความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสิน ข อ มู ล การระบุ ส มมติ ฐาน และการสรุ ป อ า งอิ ง แตกต า งกั น อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .01 เมื่อพิจารณาคาเฉลี่ย พบว า นั ก เรี ย นเพศหญิ ง มี ค วามสามารถในการคิ ด อย า งมี วิจารณญาณดานการนิยามปญหา การตัดสินขอมูล การระบุ สมมติ ฐ าน และการสรุ ป อ า งอิ ง สู ง กว า นั ก เรี ย นเพศชาย เนื่ อ งจากความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณเป น ความสามารถทางสมอง ดั ง ที่ สุ ช า จั น ทน เ อม และสุ ร างค จันทนเอม (2521: 41) กลาวถึงพัฒนาการทางสมองหรือ สติปญญาของวัยรุนหญิงจะมีการพัฒนาเร็วกวาวัยรุนชาย หรือ อาจเนื่องจากในการทําแบบทดสอบของนักเรียนหญิงมีความ ละเอียดรอบคอบในการคิดพิจารณาไตรตรอง มากกวานักเรียน ชาย จึ ง ทํ า ให มี ค ะแนนความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิจารณญาณสูงกวานักเรียนชาย ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะสําหรับการนําผลการวิจัยไปใช 1. แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดอยางมี วิจารณญาณ สามารถนําไปใชในการประเมินความสามารถใน การคิดอยางมีวิจารณญาณของนักเรียนเพื่อเปนประโยชนใน การพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่สงเสริม ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณของนักเรียนตอไป 2. การหาคุณภาพของแบบทดสอบวัดความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณดานความเชื่อมั่นควรใชคาความ เชื่อมั่นจากสูตรสัมประสิทธิ์ rB เนื่องจากขอสอบแตละขอมีคา ความยากงายไมเทากัน 3. ผลการวิ จั ย ครั้ ง นี้ พ บว า นั ก เรี ย นชายมี ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณต่ํากวานักเรีย น

179

หญิง ดังนี้นครูควรสงเสริมและพัฒนาความสามารถในการคิด อย า งมี วิจ ารณญาณใหกั บ นั ก เรีย น โดยการจั ด กิ จ กรรมการ เรียนรูที่พัฒนาทักษะในการคิดอยางมีวิจารณญาณ เชน การ จัดกิจกรรมโดยใชทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร ใหกับ นั ก เรี ย น เพื่ อ ให นั ก เรี ย นสามารถนํ า ไปประยุ ก ต ใ ช ใ นการ ตัดสินใจ หรือแกปญหาที่อาจเกิดขึ้นในอนาคตได ขอเสนอแนะในการทําวิจัยครั้งตอไป 1. เพื่อใหไดเครื่องมือในการวัดความสามารถ ในการคิดอยางมีวิจารณญาณใหเหมาะสมกับนักเรียนแตละ ระดั บ ชั้น และในลั ก ษณะที่ เ ฉพาะเจาะจงมากยิ่ ง ขึ้ น จึ ง ควร พั ฒ นาแบบทดสอบวั ด ความสามารถในการคิ ด อย า งมี วิ จ ารณญาณสํ า หรั บ นั ก เรี ย นในแต ล ะระดั บ ชั้ น หรื อ ใน ลักษณะเฉพาะกลุมสาระการเรียนรูตอไป 2 . ศึ ก ษ า ป จ จั ย ห รื อ ส า เ ห ตุ ที่ ส ง ผ ล ต อ ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารญาณของนักเรียน เพื่อใช ขอมูล พื้นฐานในการพั ฒ นาความสามารถในการคิ ด อย างมี วิจารณญาณของนักเรียน

180

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

บรรณานุกรม กนกนุช ขําภักตร. (2539). ความสัมพันธระหวางสภาพการเรียนการสอนทีเ่ นนสถานการณจริงกั บความสามารถใน การคิดอยางมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล. วิทยานิพนธ ค.ม. (การพยาบาลศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ถายเอกสาร. กระทรวงศึกษาธิการ. (2544). หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ: โรงพิมพองคการรับสงสินคาและพัสดุภัณฑ. จําเนียร ชวงโชติ และคณะ. (2521). จิตวิทยาเด็กและวัยรุน. กรุงเทพฯ: ภาควิชาจิตวิทยา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยรามคําแหง. ถวิล ธาราโภชน. (2520). การอบรมเลี้ยงดูและผลสัมฤทธิท์ างการเรียนวิชาคณิตศาสตรที่มีผลตอการคิดหาเหตุผลเชิง ตรรกวิทยาของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย. ปริญญานิพนธ กศ.ม. กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. ทิศนา แขมมณี. (2544). ทฤษฎี หลักการ และแนวคิดที่เปนสากลเกี่ยวกับการคิดในชวงศตวรรษที่ 20. ใน วิทยาการดานการคิด. 5-28. 1. กรุงเทพฯ: เดอะมาสเตอรกรุป แมเนจเมนท. ธิดาเพ็ญ จรัสศรี (2543). การแสดงหลักฐานความเที่ยงตรงและความเชื่อมั่นของแบบทดสอบความคิดรวบยอดระดับปฐมวัย. ปริญญานิพนธ กศ.ม.(การวัดผลการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. นิภา นิธยายน. (2531). จิต 221 จิตวิทยาพัฒนาการ. เอกสารประกอบคําสอน. กรุงเทพฯ: คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนคริทรวิโรฒ. บุญเชิด ภิญโญอนันตพงษ. (2542). สัมประสิทธิ์ rB การประมาณคาความเชื่อมั่นสําหรับแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ชนิด เลือกตอบทีป่ ระกอบดวยความยากรายขอตางกัน. กรุงเทพฯ: ภาควิชาวัดผลและวิจัยการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. _______. (2545). การวัดประเมินการเรียนรู. รายงานการวิจัย. กรุงเทพฯ: ศูนยการศึกษาตามแนวพระราชดําริ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ประภาวดี วชิรพุทธิ์. (2548). การศึกษาพัฒนาการความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณของนักเรียนระดับมัธยมศึกษา ชวงชั้นที่ 3 ที่มแี บบการเรียนตางลักษณะกัน เขตพื้นที่การศึกษา 1 กรุงเทพมหานคร. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การวิจัยและสถิติทางการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. ปยะรัตน โพธิบัติ. (2549). การแสดงหลักฐานความเที่ยงตรงและความเชือ่ มั่นของแบบทดสอบมิติสัมพันธแบบแยกภาพ รูปทรงเรขาคณิตและแบบพับกระดาษ. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การวัดผลการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. วิภา ภักดี. (2547). พัฒนาการทางเชาวนปญ  ญา. ใน จิตวิทยาทั่วไป. 253. กรุงเทพฯ: ภาควิชาจิตวิทยา คณะสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร. ลวน สายยศ และอังคณา สายยศ. (2543). การวัดดานจิตพิสัย. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน. โศภิษฐา มวลจุมพล. (2548). การพัฒนาแบบทดสอบวัดคําศัพทจากรูปภาพดวยคอมพิวเตอรสําหรับเด็ก อายุ 5-8ป. ปริญญานิพนธ กศ.ม.(การวัดผลการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. สมบัติ การจนารักพงค. (2549). คูมือประเมินการคิด. กรุงเทพฯ: ธารอักษร. สมสุข โถวเจริญ. (2541). ความสามารถในการคิดอยางมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ภาคใต. ปริญญานิพนธ กศ.ม.(จิตวิทยาพัฒนาการ). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. สุชา จันทนเอม และสุรางค จันทนเอม. (2521). จิตวิทยาวัยรุน. กรุงเทพฯ: แพรพิทยา. สุนันท ศลโกสุม. (2525). การวัดผลการศึกษา. กรุงเทพฯ: สํานักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

181

การศึกษาปจจัยบางประการที่สงผลตอการพัฒนา ตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู ดานวิชาชีพ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพ ของครูมัธยมศึกษาสังกัด สํานักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษา นครศรีธรรมราช เขต 1 A STUDY OF SOME FACTORS AFFECTING SELFDEVLOPMENT ACCOREDING TO ETHICAL CODES OF PROFESSIONAL TEACHER CAREER ON PROFESSIONAL, VISION, AND PERSONALITY OF SECONDARY TEACHERS UNDER THE OFFICE OF EDUCATIONAL AREA I กาญจนา บุบผัน1 ดร.สุวพร เซ็มเฮง2 ดร.สุนันท ศลโกสุม3 บทคัดยอ การวิจัยในครั้งนี้มีจุดมุงหมายสําคัญเพื่อศึกษาความสัมพันธ และคาน้ําหนักความสําคัญที่สงผลของตัวแปรปจจัย ไดแก ความ เชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี การเปดรับประสบการณ และ ความชัดเจนในเปาหมาย กับการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณ วิ ช าชี พ ครู ด า นวิ ช าชี พ ด า นวิ สั ย ทั ศ น และด า นบุ ค ลิ ก ภาพ กลุ ม ตัวอยางเปนครูระดับมัธยมศึกษา ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 ของ โรงเรียนในสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 1จํ า นวน 5 โรงเรี ย น มี ค รู จํ า นวน 425 คน ซึ่ ง ได ม าด ว ยวิ ธี สุ ม แบบอยางงาย (Simple Random Sampling) เครื่องมือที่ใชใน การศึกษาคนควาในครั้งนี้ประกอบดวย แบบสอบถามการพัฒนา

นิสิตปริญญาโท สาขาวิชาการวิจัยและสถิติทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อาจารยประจําภาควิชาวัดผลและวิจัยทางการศึกษา คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 3 อาจารประจําสํานักทดสอบทางการศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 2

182

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครูดานวิชาชีพ ดานวิสัยทัศน และด า นบุ ค ลิ ก ภาพ แบบสอบถามความเชื่ อ มั่ น ในตนเอง แบบสอบถามการมองโลกในแงดี แบบสอบถามการเป ด รั บ ประสบการณ และแบบสอบถามความชัดเจนในเปาหมาย มี คาความเชื่อมั่นเทากับ 0.84, 0.80, 0.88, 0.81, 0.90, 0.70 และ 0.78 ตามลําดับ การวิเคราะหขอมูล ใชการวิเคราะหการ ถดถอยพหุคูณแบบตัวแปรพหุนาม (Multivariate Multiple Regression: MMR) และการวิเคราะหการถดถอยพหุคูณแบบ ตัวแปรเอกนาม (Univariate Multiple Regression: MR) ผลการศึกษาพบวา สัม ประสิ ทธิ์ส หสัม พันธระหว างกลุม ตัว แปรปจจั ย ไดแก ความเชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี การเปดรับ ประสบการณ และความชั ด เจนในเปา หมาย กั บ การพั ฒ นา ตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู 3 ดาน มีคาเทากับ .546 (Wilks’s Lambda = .546).ซึ่งสัมพันธกันอยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 และคาสหสัมพันธพหุคูณระหวางตัวแปร ปจจัยดังกลาวกับการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพ ใน ด า นวิ ช าชี พ ด า นวิ สั ย ทั ศ น และด า นบุ ค ลิ ก ภาพ มี ค า เทากับ .486, .631 และ .549 ตามลําดับ อยางมีนัยสําคัญทาง สถิติที่ระดับ .01 ค า น้ํ า หนั ก ความสํ า คั ญ ของกลุ ม ตั ว แปรป จ จั ย ที่ สงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครูพบวา ดานวิชาชีพ ตัวแปรปจจัยที่สงผลอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .05 ไดแก ความชัดเจนใน เปาหมาย และการเปดรับประสบการณ ดานวิสัยทัศน ตัวแปรปจจัยที่สงผลอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติที่ระดับ .05 ไดแก ความชัดเจน เปาหมาย และความ เชื่อมั่นในตนเอง ด า นบุ ค ลิ ก ภาพ กลุ ม ตั ว แปรป จ จั ย ที่ ส ง ผลอย า งมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ไดแก ความชัดเจนในเปาหมาย ความเชื่ อ มั่ น ในตนเอง การมองโลกในแง ดี และการเป ด รั บ ประสบการณ คําสําคัญ การพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู

Abstract The main purpose of this study were to investigate the relationship between factors on selfconfident, optimism, openness to experience, goal clarity, and dependent variable on self-development according to ethical code of professional teacher career consisted of three traits which were professional, vision, and personality ; and to study the beta weights of the factors contributed to the ethical code of professional teacher career. The samples were 425 secondary teachers in the Office of Educational Area I Nakhonsithammarat province in the second semester of 2007 academic year, selected by a sample random sampling technique. Tools used in the study comprised questionnaires on self-development on ethical code of professional teacher career which were professional, vision, and personality and questionnaires on selfconfident, Optimism, Openness to experience and goal clarity. The reliabilities of the questionnaires were .84, .80, .88, .81, .90, .70 and .78 respectively. The data were analyzed by using Multiple Regression (MMR) and Univariate Multiple Regression (MR). The results of the study were : 1. Factors of self-confident, optimism, openness to experience, goal clarity and self-development on ethical code on professional teacher career consisted of 3 traits, analyzed by MMR, revealed mutually related with statistical significance at the level of .01(Wilks’s Lambda = .546). The Multiple correlations, analyzed by MR, between all factors and self-development on ethical code of professional teacher career consisted professional, vision, and personality were .486, .631 and .549 with statistical significance at the level of .01 respectively.

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 2. The beta weights of factors contributed to each factors of self-development on ethical code of professional teacher career were as follows: Professional ability was found contributed with statistical significance at .05 level from goal clarity and openness to experience. Vision ability was found contributed with statistical significance at .05 level from goal clarity and self-confident. Personality ability was found contributed with statistical significance at .05 level from goal clarity, selfconfident, optimism and openness to experience. Key words: Self-Development of Ethical Codes of Professional Teacher Career บทนํา การจัดการศึกษาใหแกเยาวชนจะมีคุณภาพเพียงใด นั้ น ป จ จั ย ที่ สํ า คั ญ อย า งหนึ่ ง คื อ คุ ณ ภาพการสอนของครู (กรมการฝกหัดครู. 2530: 5) ซึ่งครูเปนผูที่ผานการศึกษาอบรม มาเปนอยางดี มีความรู ความสามารถในมาตรฐานวิชาชีพครู มีจรรยาบรรณ จึงเปนบุคคลคุณภาพ มีความรูความสามารถ มี คุ ณ ธรรมจริ ย ธรรมอั น ดี อบรมสั่ ง สอนเด็ ก และเยาวชน มี ความสําคัญตอการศึกษาเลาเรียนในเรื่องของการสรางคนให เปนคน และในทุกวันนี้กระแสโลกการปฏิรูปการศึกษา กระแส การเมื อ งการปกครอง เศรษฐกิ จ และสั ง คมเปลี่ ย นแปลงไป อยางรวดเร็ว ครูในฐานะภูมิปญญาของสังคม ในฐานะผูแนะ แนวทางความรู ตองเตรียมและพรอมที่จะพัฒนาตนเอง โดย ใชทางเลือกในการพัฒนาทางใดทางหนึ่งใหสอดคลองกับยุค “ชีวิตแหงการเรียนรู - สังคมแหงภูมิปญญา” เพื่อกาวหนาใหทัน กระแสโลก ครู จึงจํ าเปนตองอาศั ยความรูและความชํ านาญ มากขึ้ น กว า เดิ ม และมี ก ารพั ฒ นาตนเอง ในด า นวิ ช าชี พ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพอยูเสมอ (สมัคร ชินบุตร. 2545: 22) สอดคลองกับสํานักงานเลขาธิการคุรุสภาวาดวยหลักจรรยาบรรณครู หรือมาตรฐานการปฏิบัติตน ในดานจรรยาบรรณตอตนเองซึ่ง กล า วไว ว า ครู ย อ มพั ฒ นาตนเองทั้ ง ในด า นวิ ช าชี พ ด า น

183

บุ ค ลิ ก ภาพ และด า นวิ สั ย ทั ศ น เ พื่ อ ให ทั น ต อ การพั ฒ นาทาง วิทยาการ เศรษฐกิจ สังคมและการเมืองอยูเสมอ (สํานักงาน เลขาธิการคุรุสภา พ.ศ.2549: 19-20) ก า ร ที่ จ ะ พั ฒน า ต น เ อ ง ไ ด นั้ น จํ า เ ป น ต อ ง มี กระบวนการที่ มี ส วนเกี่ ย วข อ งอยู 2 ประการ คื อ 1) การที่ มี ความเขาใจเกี่ยวกับพฤติกรรมภายในของบุคคล และปจจัย แวดลอมหรือ เงื่ อนไขขององคก รหลาย ๆ ป จจัย ที่ ถูก กํา หนด ขึ้นมาอยางสอดคลองและเอื้ออํานวยตอการพัฒนาเชี่ยวชาญ อาศุวัฒนกุล (2530: 30) ซึ่งบอยเดลล (Boydell. 1985: 29) พบว า ตั ว แปรภายในจิ ต ใจ ด า นความเชื่ อ มั่ น ในตนเอง บุคลิกภาพการเปดรับประสบการณ การมองโลกในแงดี และ ความชั ด เจนในเป าหมาย ก็ เป น ส วนสํา คั ญ มากในการที่ จ ะ สงผลใหเกิดการพัฒนาตนเอง จากความเป น มาดั ง กล า วข า งต น ผู วิจั ย จึ ง มี ค วาม สนใจที่จะศึกษาปจจัยบางประการ คือ ความเชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี การเปดรับประสบการณ และความชัดเจน ในเปาหมาย วาสงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณ วิ ช าชี พ ครู ด า นวิ ช าชี พ วิ สั ย ทั ศ น และบุ ค ลิ ก ภาพ ของครู มัธยมศึ ก ษา เพื่ อที่จ ะนํา ผลการวิ จัย มาเป น แนวทาง ในการ พัฒนาและสงเสริมใหครูมีการพัฒนาตนเอง ซึ่งครูเปนบุคคล สํ าคั ญ ในการพั ฒ นาเด็ ก ที่จ ะเป น กํ าลั ง สํ าคั ญ ในการพั ฒ นา ประเทศไทยตอไปในทุกๆ ดาน จุดมุงหมายการวิจัย 1. เพื่ อศึก ษาความสัม พั นธ ระหวา งตัว แปร ความ เชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี การเปดรับประสบการณ และความชัดเจนในเปาหมาย กับการพัฒนาตนเองตามแนว จรรยาบรรณวิชาชีพครูดานวิชาชีพ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพ 2. เพื่ อ ศึ ก ษาค า น้ํ า หนั ก ความสํ า คั ญ ของตั ว แปร ความเชื่ อ มั่ น ในตนเอง การมองโลกในแง ดี การเป ด รั บ ประสบการณ และความชัด เจนในเปาหมาย ที่สงผลตอการ พั ฒ นาตนเองตามแนวจรรยาบรรณวิ ช าชี พ ครู ด า นวิ ช าชี พ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพ

184

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

สมมติฐานการวิจัย 1. ตัวแปรความเชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี การเป ด รั บ ประสบการณ และความชั ด เจนในเป า หมาย มี ความสั ม พั น ธ กั บ การพั ฒ นาตนเองตามแนวจรรยาบรรณ วิชาชีพครู ดานวิชาชีพ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพ 2. ตัวแปรความความเชื่อมั่นในตนเอง การมองโลก ในแงดี การเปดรับประสบการณ และความชัดเจนในเปาหมาย อย า งน อ ยหนึ่ ง ตั ว แปรที่ ส ง ผลต อ การพั ฒ นาตนเองตาม จรรยาบรรณวิชาชีพครู ดานวิชาชีพ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพ วิธีดําเนินการวิจัย ประชากรที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย ครั้ ง นี้ เป น ครู ที่ ส อนใน โรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 1 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 15 โรงเรียน มีครูจํานวน 1,099 คน กลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัยครั้งนี้ เปนครูที่สอนใน โรงเรียนสังกัดสํานักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 1 ภาคเรียนที่ 2 ปการศึกษา 2550 จํานวน 5 โรงเรียน มีครู จํานวน 425 คน ซึ่งไดมาโดยวิธีการสุมอยางงาย (Simple Random Sampling) ตัวแปรที่ศึกษา 1. ตัวแปรอิสระ ไดแก 1.1 ความเชื่อมั่นในตนเอง 1.2 การมองโลกในแงดี 1.3 การเปดรับประสบการณ 1.4 ความชัดเจนในเปาหมาย 2. ตัวแปรตาม (Dependent Variable) ไดแก การ พัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู 2.1 ดานวิชาชีพ 2.2 ดานวิสัยทัศน

2.3 ดานบุคลิกภาพ เครื่องมือที่ใชในการวิจัย เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช ใ นการวิ จั ย มี จํ า นวน 2 ฉบั บ ประกอบดวย แบบสอบถามการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณ วิชาชีพครู แบงเปน 3 ดาน ไดแก ดานวิชาชีพ มีคาความเชื่อมั่น เทากับ 0.84 ดานวิสัยทัศนมีคาความเชื่อมั่นเทากับ 0.80 และ ดานบุคลิกภาพมีคาความเชื่อมั่นเทากับ 0.88 แบบสอบถามตัว แปรปจจัยประกอบดวย 4 ตัวแปร ไดแก ความเชื่อมั่นในตนเอง มีคาความเชื่อมั่นเทากับ 0.81 การมองโลกในแงดี มีคาความ เชื่อมั่นเทากับ 0.90 การเปดรับประสบการณ มีคาความเชื่อมั่น เทากับ 0.70 และความชัดเจนในเปาหมายมีคาความเชื่อมั่น เทากับ 0.78 การเก็บรวบรวมขอมูล ติดตอขอหนังสือจากบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ ถึงผูบริหารสถานศึกษาของโรงเรียนที่ใชเปน กลุมตั วอยา ง เพื่ อเก็ บขอมู ลในเดือน มกราคม – กุมภาพัน ธ พ.ศ. 2551 จั ด เตรี ย มแบบสอบถามไว จํ า นวน 454 ชุ ด นํ า แบบสอบถามไปทําการเก็บรวบรวมขอมูลตามวันเวลาที่ไดนัด หมายไวแตละโรงเรียน โดยผูวิจัยเก็บรวบรวมขอมูลดวยตนเอง พรอมทั้งรับแบบสอบถามคืนภายในวันนั้น นําแบบสอบถามที่ ไดมาตรวจสอบความสมบูรณของการตอบ และคัดเลือกฉบับที่ สมบู ร ณ แล ว นํ า มาตรวจให ค ะแนนตามเกณฑ ก ารตรวจที่ กําหนดไว ผลการวิจัย ตารางการทดสอบนัยสําคัญของสหสัมพันธพหุคูณ ที่วิเคราะหแบบตัวแปรพหุนามและ ตัวแปรเอกนามแปรปจจัย กับตัวการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู ดาน วิชาชีพวิสัยทัศน และบุคลิกภาพ

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

185

การทดสอบนัยสําคัญของสหสัมพันธพหุคณ ู ที่วิเคราะหแบบตัวแปรพหุนาม Multivariate Tests of Significance (s = 3, M = 0, n = 208) ตัวสถิติ Value Approx. F Hypoth. DF Error. DF P - value Pillais .475 19.765** 12 1260.00 .000 Hotellings .791 27.494** 12 1250.00 .000 Wilks’s Lambda( Λ ) .546 23.675** 12 1106.00 .000 การทดสอบนัยสําคัญของสหสัมพันธพหุคณ ู ที่วิเคราะหแบบตัวแปรเอกนาม 2 2 ตัวแปรตาม R R R adj MS Error MS F P-value ดานวิชาชีพ(Y1) .486 .237 .230 914.783 27.960 32.716** .000 ดานวิสยั ทัศน(Y2) .582 .339 .333 1153.351 21.343 54.038** .000 ดานบุคลิกภาพ(Y3) .549 .302 .295 562.381 12.348 45.543** .000

** p ≤ .01 คาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธพหุคูณระหวางตัวแปรปจจัย กับการพัฒนาตนเองตามแนวจรรยาบรรณวิชาชีพครูใน ภาพรวม มีคาเทากับ .546 (Approx F=23.675, p < .000) มีนัยสําคัญที่ระดับ .01 และคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธพหุคูณระหวาง ตัวแปรปจจัยกับการพัฒนาตนเองตามแนวจรรยาบรรณวิชาชีพครูในดานวิชาชีพ วิสัยทัศน และบุคลิกภาพ มีคาเทากับ .486, .582, และ .549 ตามลําดับ ซึ่งกลุมตัวแปรปจจัยทั้ง 4 ตัว รวมกันอธิบายความแปรปรวนของการพัฒนาตนเองตามแนวจรรยาบรรณ วิชาชีพครูในแตละดานไดรอยละ 23.00, 33.30 และ 29.50 ตามลําดับ อยางมีนัยสําคัญที่ระดับ .01 ตารางคาน้ําหนักความสําคัญของตัวแปรปจจัย ที่สงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครูดานวิชาชีพ วิสัยทัศนและบุคลิกภาพ ตัวแปร ความเชื่อมั่นในตนเอง(X1) การมองโลกในแงดี (X2) การเปดรับประสบการณ (X3) ความชัดเจนในเปาหมาย (X4)

ดานวิชาชีพ(Y1) t β .091 1.651 -.112 -1.841 .137 2.12* .394 6.25* R =.486 R2=.237

* p ≤ .05

ดานวิสยั ทัศน(Y2) t β .145 2.833* .024 .427 .063 1.051 .422 7.202* R=.582 R2=.339

ดานบุคลิกภาพ(Y3) t β .180 3.41** .151 2.59** .131 2.13* .192 2.198* R=.549 R2=.302

186

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

คาน้ําหนักความสําคัญของกลุมตัวแปรปจจัยที่สงผล ตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู พบวา ด า นวิ ช าชี พ ค า น้ํ า หนั ก ความสั ม คั ญ ของตั ว แปร ปจจัย ที่สงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู ในดานวิชาชีพอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ไดแก ตัว แปรความชั ด เจนในเป า หมาย (β =.394) และตั ว แปรการ เปดรับประสบการณ (β =.137) ซึ่งมีคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ พหุ คู ณ เท า กั บ .486 และอํ า นาจในการพยากรณ เ ท า กั บ 23.70% สวนตัวแปรความเชื่อมั่นในตนเอง (β =.091) สงผล ต อ การพั ฒ นาตนเองด า นวิ ช าชี พ อย า งไม มี นั ย สํา คั ญ ทางสถิ ติ และการมองโลกในแง ดี (β = -.112) สงผล ทางลบตอการพัฒนาตนเองดานวิชาชีพอยางไมมีนัยสําคัญ ทางสถิติ ดานวิ สัย ทัศ น คา น้ํา หนั กความสํ าคั ญของตัวแปร ปจจัย ที่สงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู ในดานวิสัยทัศน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ไดแก ตัวแปรความชัดเจนในเปาหมาย (β =.422) และ ตัวแปรความ เชื่ อมั่ น ในตนเอง (β =.145) ตามลํ า ดั บ ซึ่ ง มี ค า สั ม ประสิ ท ธิ์ สหสัมพันธพหุคูณเทากับ .582 และมีอํานาจในการพยากรณ เท า กั บ 33.90% ส ว นตั ว แปรการเป ด รั บ ประสบการณ (β =.063) และตั ว แปรการมองโลกในแง ดี (β =.024) ส ง ผล ทางบวกตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู ดาน วิชาชีพอยางไมมีนัยสําคัญทางสถิติ ดานบุคลิกภาพ คาน้ําหนักความสําคัญของตัวแปร ปจจัย ที่สงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู ในดานบุคลิกภาพอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ไดแก ตัวแปรความชัดเจนในเปาหมาย (β =.192) ตัวแปรความ เชื่ อ มั่ น ในตนเอง (β =.180) ตั ว แปรการมองโลกในแง ดี (β =.151) และตั ว แปรการเป ด รั บ ประสบการณ (β =.131) ตามลําดับ ซึ่งมีคาสัมประสิทธิ์สหสัมพันธพหุคูณเทากับ .549 และมีอํานาจในการพยากรณเทากับ 30.20%

อภิปรายผล ตั ว แป รป จ จั ย กั บ กา รพั ฒ นาตนเองตาม จรรยาบรรณวิชาชีพครูดานวิชาชีพ ตั ว แปรความชั ด เจนในเป า หมาย และการ เป ด รั บ ประสบการณ ส ง ผลต อ การพั ฒ นาตนเองตาม จรรยาบรรณวิชาชีพครูอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้ ง นี้ เ นื่ อ งจากบุ ค คลที่ มี ค วามชั ด เจนในเป าหมาย และ การ เปดรับประสบการณ มีลักษณะเปนบุคคลที่คํานึงถึงผลลัพธ ที่ ตนเองต อ งการในอนาคต แล ว วางแผนให ต นเองนั้ น เกิ ด ความกาวหนาตามวัตถุประสงคที่ตั้งเอาไว วาจะพัฒนาตนเอง ไปอยางไร และเปนบุคคลที่มีการยอมรับเจตคติ แนวคิด เต็มใจ ที่จะลองทํา สิ่ งใหม ๆ และเปด กวางในการยอมรั บเหตุก ารณ ใหมๆ สํานักงานเลขาธิการคุรุสภา (2549: 12-19) ครูจะตองมี พฤติ ก รรมที่ มี ค วามรอบรู ทั น สมั ย ทั น เหตุ ก ารณ กํ า หนด เปาหมายแนวทางการพัฒนาตนเอง และวิชาชีพ ใหทันตอการ เปลี่ยนแปลงทางดานเศรษฐกิจ สังคมการเมือง และเทคโนโลยี อยู เ สมอ ดั ง นั้ น ความชั ด เจนในเป า หมาย การเป ด รั บ ประสบการณ จึงชวยสงเสริมใหครูมีการพัฒนาตนเองในดาน วิชาชีพ บอยเดลล กลาววา (1985: 82) การพัฒนาจําเปนตอง มีความชัดเจนในเปาหมาย วัตถุประสงค หรือจุดมุงหมายวาตน ตองการทําอะไรตอไป และตองมีการเปลี่ยนแปลงเชื่อวาตนนั้น สามารถพั ฒ นาได หากบุ ค คลไม ย อมทดลองสิ่ ง ใหม ๆ การ พั ฒ นาย อ มไม อ าจเกิ ด ขึ้ น ได การเป ด กว า งทรรศนะช ว ยให มองเห็นทัศนคติไดกวาหนึ่งดาน พยายามมองสถานการณจาก แง คิ ด ของผู อื่ น ให ม าก ยิ่ ง มี ก ารฝ ก ฝนให เ ป ด กว า งบ อ ยมาก เทาใด ก็จะสงผลใหมีการพัฒนาไดมากเทานั้น สวนตัวแปรความเชื่อมั่นในตนเอง และการมองโลก ในแงดีสงผลตอการพัฒนาตนเองอยางไมมีนัยสําคัญทางสถิติ ทั้งนี้อาจเนื่องจากการที่บุคคลมีความเชื่อมั่นในตนเอง และมี การมองโลกในแง ดีม ากเกินไปอาจจะทําใหบุค คลไม เห็ นจุ ด ดอย หรือขอบกพรองของตนเอง วามีจุดใดบางที่ตนเองจะตอง พัฒนาตอไป แตกลับมองวาอนาคตจะตองไมเกิดเรื่องเลวราย ขึ้ น คาดการณ ว าจะตอ งมีเ รื่ อ งที่ ดี เ กิ ด ขึ้ น แน นอน จนไมเ กิ ด ความกระตือรือรนในการกระทําสิ่งใด (Boydell. 1985: 28-31)

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551 ตั ว แปรป จ จั ย กั บก าร พั ฒ นาต นเองต าม จรรยาบรรณวิชาชีพครูดานวิสัยทัศน ตั ว แปรความชั ด เจนในเป า หมาย และความ เชื่ อ มั่ น ในตนเองส ง ผลทางบวกต อ การพั ฒ นาตนเองตาม จรรยาบรรณวิชาชีพครูดานวิสัยทัศน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ ที่ระดับ .05 ทั้งนี้เนื่องจาก ความชัดเจนในเปาหมาย และความ เชื่อมั่นในตนเอง เปนลักษณะของบุคคลที่มีการวางแผน มีการ คํ า นึ ง ถึ ง ผลลั พ ธ ที่ ต นเองต อ งการในอนาคต แล ว วางแผน กําหนดวิธีการใหตนเองประสบความสําเร็จตามจุดมุงหมายที่ ไดกําหนดไว โดยตองอาศัยการมีจิตใจที่หนักแนน กลาคิดกลา แสดงออก มีความคิดสรางสรรค มีความรับผิดชอบ สามารถ ตัดสินใจทําสิ่งตางๆ ไดดวยตนเอง สามารถปรับตัวใหเขากับ สังคมได มีความตระหนักถึงคุณคาของตนเองและผูอื่น ทศพร ประเสริฐสุข กลาววา (2541: 16) วิสัยทัศนเปนภาพในอนาคต ที่เราอยากจะใหเกิดขึ้นจริง ในอนาคตขางหนา เปนระบบที่มี รากฐานมาจากความเปนจริงในปจจุบัน แลวคาดการณอนาคต อยางมุงมั่น ทําใหคนในองคการไดรวมกันสํารวจโอกาสที่จะ เติบโต และมุงมั่นใหภาพนั้นเกิดขึ้นจริงใหจริงได กอเกิดการ เปลี่ยนแปลงในองคการในทิศทางที่กวางกวาเดิม ซึ่งสอดคลอง กับ โคเฮ็น (Cohen. 1990 ไมปรากฏเลขหนา ; อางอิงจาก วรรณพร สุขอนันต. 2541: 33) วิสัยทัศนของผูนําจะเกิดขึ้นไดก็ ตอเมื่อมีความชัดเจนในเปาหมาย ดังนั้นการตั้งจุดมุงหมายจึง เป น หลั ก สํ า คั ญ ประการแรกของภาวะผู นํ า คนรุ น ใหม เ ข า มารวมองคการมิใชเพื่อความมั่นคงปลอดภัย แตเขารวมเพราะ สิ่งทาทายตองการจะมีสวนรวมในสิ่งใหม ๆ ทิศทางขางหนา ขององค ก ารจะเป น อย า งไรนั้ น ขึ้ น อยู กั บ วิ สั ย ทั ศ น ข องผู นํ า องคการใดที่ผูนําไมมีวิสัยทัศน องคการนั้นยอมไมกาวหนาหรือ มีแตความลมเหลว ดังนั้นความชัดเจนในเปาหมาย และความ เชื่อมั่นในตนเอง จึงชวยสงเสริมใหครูมีการพัฒนาตนเองตาม จรรยาบรรณวิชาชีพครูดานวิสัยทัศน สวนตัวแปรการเปดรับประสบการณ และการมอง โลกในแงดีสงผลตอการพัฒนาตนเองอยางไมมีนัยสําคัญทาง สถิติ ทั้งนี้อาจเนื่องจาก การที่บุคคลมีการเปดรับประสบการณ และมีการมองโลกในแงดีมากเกินไปจะเปนบุคคลที่มีลักษณะ

187

แสดงตัววาตัวเองเปนคนรอบรูสารพัด จนกลายเปนคนวางตัว โออวด ไมมีความยั้งคิด หรือมีความมุงมั่น จนเกินขอบเขต จน กลายเปนความดื้อดึง มักจะเปนอุปสรรคกีดขวาง แนวทางการ พัฒนาเสมอ (Boydell. 1985: 28-31) ตั ว แป รป จ จั ย กั บ กา รพั ฒ นาตนเองตาม จรรยาบรรณวิชาชีพครูดานบุคลิกภาพ ตัวแปรความชัดเจนในเปาหมาย ความเชื่อมั่น ในตนเอง การมองโลกในแง ดี และการเปด รั บประสบการณ สงผลตอการพัฒนาตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครูอยางมี นัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้งนี้เนื่องจาก ความชัดเจนใน เปาหมาย ความเชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี และการ เปดรับประสบการณ จะเปนลักษณะของบุคคลที่มีจุดมุงหมาย ที่แนนอนวาตองการทําอะไรตอไปในอนาคต มีความมั่นคงทาง จิตใจ กลาคิดกลาแสดงออก ยอมรับแนวคิดและแนวทางใหม เปดกวางในการยอมรับเหตุการณตางๆ ปรับตัวใหเขากับสังคม ไดดี มีความพยายามตั้งใจมั่นเพื่อบรรลุความสําเร็จที่ตนเองได ตั้งเอาไว สํานักงานเลขาธิการคุรุสภา (2549 : 12-19) การ พัฒนาตนเองจะมีลักษณะใสใจศึกษาคนควาหาความรูใหม ๆ มีค วามรอบรู มีก ารกํ าหนดเปาหมายแนวทางในการพัฒ นา ตนเอง ทั น ต อ การเปลี่ ย นแปลงทางเศรษฐกิ จ สั ง คมและ การเมือง กลาแสดงออกในดานตาง ๆ มีความกระตือรือรนอยู เสมอ ดังนั้น ความชัดเจนในเปาหมาย ความเชื่อมั่นในตนเอง และการเปดรับประสบการณ จึงชวยสงเสริมใหครูมีการพัฒนา ตนเองตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู บอยเดลล (Boydell. 1985 : 28-31) กล า วถึ ง ป จ จั ย ที่ ส ง ผลต อ การพั ฒ นาตนเอง ซึ่ ง มี คุณภาพที่จะเปนแรงผลักดัน ซึ่งคุณภาพเหลานี้ประกอบดวย 1)ความเชื่อมั่นในตนเอง การพยายามทดลองประสบการณ ใหม 2) บุคลิกภาพการเปดรับประสบการณ ซึ่งบุคคลจะไม สามารถพั ฒ นาได ห ากไม ย อมรั บ ทั ศ นคติ แ ละแนวทางการ กระทําในรูปแบบวิธีการใหม 3) การมองโลกในแงดี ทําให บุคคลรูสึกมั่นคงขึ้นหรือดวยความเชื่อมั่นในใจวา ในที่สุดทุก อยางจะจบลงดวยดี หากเปนเชนนี้ ก็ดูเหมือนวา การมองโลก ในแงดี สามารถเผชิญกับสิ่งทาทายตางๆ และยังคงยืนหยัดสู ตอไปได แมในเวลาที่ดูเหมือนไมมีอะไรดีขึ้น ไมรูสึกไมมั่นจาก

188

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือนกรกฎาคม - ธันวาคม 2551

ผลของประสบการณ ที่ เ ลวร า ยจนทํ า ให รู สึ ก ว า แทบไม เ หลื อ ความหวั ง อี ก แล ว 4)บุ ค คลจํ า เป น ต อ งมี ค วามชั ด เจนใน เป า หมาย วั ต ถุ ป ระสงค ห รื อ จุด มุ งหมายอย างน อยก็ รูว า ตน ตองการทําอะไรตอไป แมอาจยังไมชัดเจนนักหากตนเองไมเชื่อ วาตนนั้นสามารถพัฒนาได บุคคลนั้นก็จะสะดุดหยุดอยูกับที่ เหมื อ นกั บ พวกที่ พ อใจในสภาพป จ จุ บั น ของตนเองจนไม ตองการเปลี่ยนแปลงหรือพัฒนา ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนําผลวิจัยมาใช 1. ผูบริหารโรงเรียนควรใหความสําคัญตอการฝก เพื่อพัฒนาใหครูมี ความเชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี การเปดรับประสบการณ และความชัดเจนในเปาหมาย และ โรงเรียนเองก็ควรมีการประเมินผลการปฏิบัติงาน ที่สอดคลอง กับการเสริมสรางคุณลักษณะดังกลาว หากครูสามารถปรับปรุง ศักยภาพของตนเองเพื่อพัฒนาการทํางานไดแลวก็ควรที่จะมี การเสริ ม แรงทางบวกด ว ย เช น การจั ด กิ จ กรรมพั ฒ นา บุคลิกภาพ พัฒนาจิตใจของครู หรือการมอบรางวัลใหครูที่มี การพั ฒ นาตนเองเสมอในรอบป ซึ่ ง คุ ณ ลั ก ษณะดั งกล า วจะ นําไปสูการพัฒนาตนเอง 2. สถาบั น ผลิ ต ครู ซึ่ ง มี ห น า ที่ ใ ห ค รู ฝ ก หั ด ประสบการณตางๆ และใหการอบรมบุคคลที่จะออกไปเปนครู

ควรปลูกฝงคุณลักษณะความเชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกใน แงดี การเปดรับประสบการณ และความชัดเจนในเปาหมาย การปลูกฝงลักษณะดังกลาวทําไดโดยการจัดกิจกรรมตาง ๆ ที่ นํ า นั ก ศึ ก ษาไปสู พ ฤติ ก รรมดั ง กล า ว เพื่ อ ที่ จ ะให บุ ค คลที่ จ ะ ออกไปเปนครู เปนบุคคลที่มีลักษณะการพัฒนาตนเอง ขอเสนอแนะในการศึกษาคนควาครั้งตอไป 1. เนื่องจากการศึกษาครั้งนี้ ใชเครื่องที่ใหครูเปนผู ประเมินตนเอง ดังนั้นอาจจะทําใหเกิดความผิดพลาดไปจาก ความเป น จริ ง ดั ง นั้ น ในการศึ ก ษาค น คว า ครั้ ง ต อ ไป ควรนํ า เครื่องมือในลักษณะอื่น ๆ มาใชในการศึกษาคนควาดวย เชน การสังเกต การสัมภาษณ และการประเมินการพัฒนาตนเอง จากผูบริหารหรือเพื่อนครูควบคูกับการประเมินตนเอง เพื่อให ผลการวิจัยมีน้ําหนักมากขึ้น 2. การศึกษาครั้งนี้ตัวแปรที่นํามาศึกษาซึ่งเปน ลักษณะทางจิตไดแก เชื่อมั่นในตนเอง การมองโลกในแงดี การ เปดรับประสบการณ และความชัดเจนในเปาหมาย สงผลตอ การพั ฒ นาตนเองตามจรรยาบรรณวิ ช าชี พ ครู 33% ใน การศึกษาครั้งตอไป ควรนําตัวแปรสภาพแวดลอม มาศึกษา ประกอบดวย

บรรณานุกรม กรมการฝกหัดครู. (2530). การวิจัยและพัฒนารูปแบบการพัฒนาครูใหมีสมรรถภาพที่พึงประสงคตามหลักสูตรระดับ ประถมศึกษาและมัธยมศึกษา. โครงการวิจัย ศึกษาดานการ ผลิตและการใชครูโครงการวิจัย 1. กรุงเทพฯ : โรงพิมพคุรุสภา. ทศพร ประเสริฐสุข (2541,กันยายน-ตุลาคม). วิสัยทัศน ศึกษาศาสตร ป 2002, จดหมายขาวศึกษาศาสตรมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ธีรศักดิ์ อัครบวร. (2542 ). ความเปนครู Self-Actualization For Teacher. กรุงเทพฯ: พลพิมพ. วรรณพร สุขอนันต. (2541). ปจจัยที่สัมพันธกับวิสัยทัศนของศึกษานิเทศก สังกัดสํานักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแหงชาติ. ปริญญานิพนธ กศ.ม. (การบริหารการศึกษา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. ถายเอกสาร. สมัคร ชินบุตร. (2545). ทางเลือกในการพัฒนาตนเองของครู. วิทยาจารย. 101(2): 19-22. สํานักงานเลขาธิการคุรุสภา. (2549 ). คูมือประกอบวิชาชีพทางการศึกษา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพคุรุสภาลาดพราว. Boydell,Tom. (1985). Management self-development:a guide for managers,organizations and institutions. Geneva: International Labour Office.

190

วารสารวิชาการศึกษาศาสตร ปที่ 9 ฉบับที่ 2 เดือน กรกฏาคม – ธันวาคม 2551

หลักสูตรที่เปดสอนในคณะศึกษาศาสตร หลักสูตรปริญญาตรี ปริญ ญาการศึก ษาบัณ ฑิต (กศ.บ.) Bachelor Degree Program of Education หลักสูตรระดับปริญญาตรี มี 3 หลักสูตร ดังนี้ 1. การประถมศึกษา 2. การแนะแนว 3. เทคโนโลยีสื่อสารการศึกษา หลักสูตรประกาศนียบัตร หลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิตสาขาวิชาชีพครู เปน โครงการรวมมือระหวาง คณะศึกษาศาสตร กับ สสวท. หลักสูตรปริญญาโท ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต (กศ.ม.) Master Degree Program of Education หลักสูตรระดับปริญญาโท มี 13 หลักสูตร ดังนี้ 1. การศึกษาปฐมวัย 8. อุตสาหกรรมศึกษา 2. การประถมศึกษา 9. การวัดผลการศึกษา 3. การมัธยมศึกษา 10. การวิจัยและสถิติทางการศึกษา 4. การอุดมศึกษา 11. เทคโนโลยีการศึกษา 5. การบริหารการศึกษา 12. การศึกษาพิเศษ 6. จิตวิทยาการศึกษา 13. การศึกษาผูใหญ 7. จิตวิทยาการแนะแนว นอกจากนี้คณะศึกษาศาสตรไดเปดโปรแกรมปริญญาโท ภาคพิเศษ ในสาขาวิชาเอก ดังนี้ 1. การศึกษาพิเศษ 2. การศึกษาผูใหญ 3. จิตวิทยาการศึกษา 4. จิตวิทยาการแนะแนว 5. การบริหารการศึกษา 6. การวัดผลการศึกษา 7. การวิจัยและสถิติทางการศึกษา 8. เทคโนโลยีการศึกษา 9. การศึกษาปฐมวัย 10. การประถมศึกษา

11. การมัธยมศึกษา - การสอนคณิตศาสตร - การสอนวิทยาศาสตร - การสอนสิ่งแวดลอมศึกษา - การสอนภาษาไทย - การสอนภาษาอังกฤษ - การสอนสังคมศึกษา 12. การอุดมศึกษา 13. อุตสาหกรรมศึกษา หลักสูตรปริญญาเอก ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต (กศ.ด.) Doctor Degree Program of Education หลักสูตรระดับ ปริญญาเอก มี 8 หลักสูตร ดังนี้ 1. จิตวิทยาการใหคําปรึกษา 2. การบริหารการศึกษา 3. การทดสอบและวัดผลการศึกษา 4. เทคโนโลยีการศึกษา 5. การศึกษาปฐมวัย 6. การอุดมศึกษา 7. การศึกษาพิเศษ 8. การศึกษาผูใหญ การคัดเลือกผูเขาศึกษา 1. คัดเลือกผานสํา นักงานคณะกรรมการการ อุดมศึกษา 2. คัดเลือกโดยวิธีการสอบตรงผานฝายรับนิสิตใหม ของมหาวิทยาลัยโดยมีกําหนดการรับสมัคร ดังนี้ ตุล าคม – พฤศจิก ายน ระดับ ปริญ ญาตรี เปด สอบตรง (ชั้นปที่ 1) พฤศจิกายน – ธันวาคม ระดับประกาศนี ย บั ต ร ปริ ญ ญาโท และ ปริญญาเอก ติดตอสอบถาม สอบถามรายละเอียดเกี่ยวกับการสมัครไดที่ งานรับนิสิตใหม โทร. 0-2649-5000 ตอ 5716 หรือ 0-2261-0531 เว็บไซต http://admission.swu.ac.th