Kleurrijk! - September 2021 - Vlaams-Brabant & Brussel

Kleurrijk!

Jaargang 2 – nr. 3 – driemaandelijks, september, oktober, november 2021 – Afgiftekantoor: 9000 Gent X – P 918599 Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel, Kerkstraat 42, 3010 Kessel-Lo

Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel

PB- PP BELGIE(N) - BELGIQUE

Kleurrijk September 2021 > Welkom <

Welkom Naar het ritme van iedere dag September, een maand met zijn alom gekende overgang naar nieuwe ervaringen of uitdagingen. Als deze Kleurrijk bij jullie in de bus belandt, is de eerste schooldag reeds een feit. De verse geur van krijt, potloden en verkruimelde gom heeft zich intussen vermengd met het muffe stof van de speelplaats of het aroma van lege brooddozen.

Het nieuwe met al zijn voornemens maakt nu plaats voor het ritme van iedere dag. De structuur van het schooljaar. Oktober is al in aantocht. Hier en daar een eerste zucht, met een stiekem verlangen naar de herfstvakantie. Dit alles hoort bij het gezinsleven … En als het erop aankomt zijn (pleeg)gezinnen de stuwende kracht voor al die ontwikkelingstaken voor groot en klein.

Samen zetten we door, houden we de plannen voor dit werkjaar vastberaden aan. Ook deze Kleurrijk is schools doordrongen van de taken, voor elk wat wils: de zelfzorgtaak, de ontwikkelingstaak, de opvoedingstaak, de begeleidingstaak, en als spellingstaak: een bonenstaak …

Ook hier bij ons, in Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel wemelt het van taken: de bouwtaak, de reorganisatietaak en op vraag van de Vlaamse overheid werken we met alle diensten en voorzieningen in de jeugdhulp aan een regionale integratietaak. Dit alles om de jeugdhulp beter te verweven met de vraag van ouders en gezinnen.

En als kers op de taart doet de redactieraad een gooi naar het nieuwe woord voor 2021. Van “knuffelcontact” naar “pleegzorgpluim”.

Inderdaad een pluim, die hebben we samen voor iedereen alvast verdiend!

Johan Ieven Algemeen Directeur, Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel

2

Kleurrijk September 2021 > Inhoud <

Welkom

2

Nieuwtjes uit de regio’s

4

Interview: Alleenstaande pleegzorgers

6

“Ik volg vooral mijn hart en mijn intuïtie” Voor altijd mijn kind

Getuigenis van mama Carine: Alleen op de wereld Achtergrondartikel

Pubers & pleegzorg Na pleegzorg

Op zoek naar mijn roots Column

10 11 14

Lies

15

De pleegzorgpluim

16

De brief

17

Juridisch advies

Vraag het aan Jeugdrecht.be

18

COLOFON Kleurrijk! verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van Pleegzorg Vlaanderen vzw en de vijf provinciale diensten voor pleegzorg.

Redactie: Anne Baert, Lynn Bringmans, Hilde Cloet, Ann Macharis, Charlotte Max, Karina Van Belle, Bernadette Verdonck

Verantwoordelijke uitgever: Pleegzorg Vlaanderen vzw Ravenstraat 98, 3000 Leuven BE 0537.432.161 / RPR Leuven 016/23 97 75 www.pleegzorgvlaanderen.be info@pleegzorgvlaanderen.be

Vormgeving: www.dsigngraphics.be

Kleurrijk wordt gedrukt op X-per papier, gemaakt met FSC®-gecertificeerde ECF-pulp

3

GEZOCHT… Bijdragen voor het grootouderboek!

Vraag een lezing aan

Grootouders in pleegzorg… ze vormen best wel een grote groep.

Hoewel het engagement bij die pleeggezinnen vaak enorm is, blijven hun verhalen vaak in de schaduw. Soms uit angst om de ouders van hun kleinkinderen te kwetsen of tekort te doen, soms uit schaamte, soms uit bescheidenheid.

Dat is jammer want hun verhalen zijn heel inspirerend en voor velen herkenbaar.

Krijg jij ook vaak vragen over pleegzorg van collega’s, vrienden, kennissen …? Willen zij graag meer weten over pleegzorg zonder zichzelf onmiddellijk kandidaat te stellen als pleeggezin? Vraag dan een lezing aan bij Pleegzorg Limburg!

Daarom willen we graag een boek met verhalen, getuigenissen, maar ook foto’s, tekeningen, kunstwerken, … uitgeven voor en door grootouders in pleegzorg.

Wil jij (eventueel anoniem) een bijdrage voor dit boek leveren?

Musiceer jij samen met je pleegkind-kleinkind of hebben jullie een gezamenlijke hobby, wil je graag jullie verhaal delen, heb je een filmpje gemaakt of ben je gewoon benieuwd naar dit project?

Stuur dan een mailtje naar pr@pleegzorgwvl.be.

Tijdens zo’n lezing krijgt het publiek meer informatie over wat pleegzorg juist is en zal er een antwoord geboden worden op vragen zoals ‘welke vormen van pleegzorg zijn er?’ en ‘wat is de opdracht van Pleegzorg Limburg?’. Daarnaast kan iedereen tijdens en na de lezing ook vragen stellen. De lezing wordt ook altijd aangepast aan het publiek.

Iedereen kan een lezing aanvragen.

Zo kan je bijvoorbeeld een lezing aanvragen voor de school waar jouw (pleeg)kinderen zitten, het bedrijf waar je voor werkt of de organisatie of vereniging waar je lid van bent.

Tot binnenkort?

Een lezing aanvragen kan via www.pleegzorgvlaanderen.be/ limburg/lezingen.

ANTWERPEN

Opnieuw live infoavonden in provincie Antwerpen Vanaf september gaan er eindelijk weer live infoavonden door in de provincie Antwerpen en daar kijken we enorm naar uit. Want ook al trokken onze digitale infoavonden veel volk, toch gaat er niets boven persoonlijk contact en met elkaar in dialoog gaan.

In eerste instantie dachten we dat onze digitale infoavonden een gat in de markt waren. Terwijl een ‘echte’ infoavond gemiddeld 30 mensen aantrekt, sloten op onze

4

digitale infoavonden gemiddeld 75 deelnemers aan! Je niet moeten verplaatsen was duidelijk een troef.

Ook voor de volgende stappen - de vragenlijst en het eerste gesprek waren er duidelijk meer kandidaten, maar daarna haakten velen af.

Ze hadden de impact van een pleegkind op hun gezin onderschat of beseften dat ze nog niet genoeg stabiliteit in hun leven hadden.

Zo eindigden we met ongeveer hetzelfde aantal kandidaatpleegzorgers dat het vervolgtraject

instapte. De digitale infoavonden bereikten dus meer mensen, maar de uiteindelijke ‘outcome’ bleef dezelfde. Laat ons hopen dat we toch bij veel geïnteresseerden een zaadje geplant hebben dat blijft groeien.

Voor de meest recente data van de infoavonden kan je steeds terecht op pleegzorg.be/kalender.

LIMBURG

UIT DE REGIO’S

WEST-VLAANDEREN

NIEUWTJES

Kleurrijk September 2021 > Nieuwtjes uit de regio’s <

Kleurrijk September 2021 > Nieuwtjes uit de regio’s <

In juni bekrachtigde de Vlaamse regering een aanpassing over pleegzorg met betrekking tot de schooltoeslag en studiefinanciering.

Die aanpassing houdt in dat pleeggezinnen vanaf het schoolof academiejaar 2021-2022 recht hebben op een volledige schooltoeslag als het pleegkind of de pleeggast meer dan een jaar onafgebroken in een pleeggezin verbleef. Vóór de aanpassing moest het pleegkind of de pleeggast langer dan een jaar in hetzelfde pleeggezin verblijven.

Deze aanpassing betekent dat méér pleegkinderen en pleeggasten onder de pleegzorgregeling voor studietoelagen of schooltoeslag zullen vallen dan voorheen.

Meer informatie over de schooltoeslag voor leerlingen in het kleuter-, lager en secundair onderwijs en HBO5 Verpleegkunde vind je op www.groeipakket.be/ tegemoetkomingen/schooltoeslag.

Meer informatie en aanvragen voor studietoelagen voor het hoger onderwijs vind je op www.studietoelagen.be.

“Ik ben zo’n 3,5 jaar geleden in een diepe put beland door mijn jeugdervaringen, waar ik nu niet zo trots op ben. Uiteindelijk besloot ik om me te laten helpen en me te laten opnemen om zo een betere mama te worden voor mijn kinderen. Aangezien mijn jongste zoontje geen vaderfiguur heeft, kreeg ik hulp van pleegzorg en zorgden zij dat mijn zoontje intussen een goeie opvang kreeg.

meer zou terugzien of niet meer voor hem zou mogen zorgen.

Ik huilde elke dag opnieuw, ook de medewerkers van pleegzorg hebben vaak een hele vlaag verwijten van mij over hun heen gekregen. Maar al bij al bleven ze rustig en begrepen ze mijn frustratie. Maar ze deden het uit bestwil voor mijn zoontje én voor mij, want ik zag toen niet hoe erg het met mij gesteld was.

Eerst vond ik het zeker niet oké.

Ik dacht dat ik mijn zoontje nooit

Nu ik hersteld ben, heb ik er een hele andere kijk op. Ik ben hun

dankbaar. Dankzij hen heb ik voor mezelf kunnen zorgen en heeft mijn zoontje niet veel gemerkt van al mijn stress en verdriet.

Nu ben ik aan ’t aftellen. Nog een paar weekjes en mijn kleine engel is terug bij een gezonde en zelfzekere mama.”

OOST-VLAANDEREN

Terugkeer naar huis

Getuigenis van een mama die het ‘terugkeer traject’ succesvol doorlopen heeft.

Nieuwbouwwerken aan de gang Sinds mei 2020 is Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel aan de Brusselsesteenweg in Leuven bezig met nieuwbouwwerken. Het gaat om een kantoorgebouw met bureau- en vergaderruimten voor de medewerkers en een paviljoen waar begeleide bezoeken en informatie- en vormingsmomenten kunnen doorgaan. De gebouwen zullen midden 2022 opgeleverd worden en zullen dan de uitvalsbasis vormen voor de meer dan 80 medewerkers die

momenteel op drie andere locaties in Leuven werken.

URA-architecten ontwierp een integraal toegankelijk gebouw. Via de inkomhal, die gelegen is op het

niveau van de Brusselsesteenweg, bereikt men met de lift het hoger gelegen kantoorgebouw en het paviljoen. De nieuwe gebouwen worden geïntegreerd in de mooie tuin en liggen op een terrein van één hectare.

We kijken ernaar uit om onze medewerkers en bezoekers in het najaar 2022 te verwelkomen op deze locatie die de nieuwe hoofdzetel van onze dienst zal worden.

5

VLAAMS-BRABANT & BRUSSEL

VLAANDEREN

Studietoelagen voor pleegkinderen en pleeggasten

Kleurrijk September 2021 > Interview <

Sofie en Aaron zetten allebei de stap om alleenstaande pleegzorger te worden. Een groot engagement dat ze ieder op hun eigen manier vormgeven. Hoe evalueren zij hun beslissing om pleegzorger te worden? Welke tips hebben zij voor andere alleenstaanden die pleegzorg overwegen?

En wat met hun relationele leven? Een boeiend gesprek met twee mensen met een groot hart en de wil om 100% voor hun pleegkind(eren) te gaan.

“Ik volg vooral mijn hart en mijn intuïtie” — Tekst: Bernadette Verdonck —

Sofie, jij hebt eerst voor pleegzorg gekozen en bent dan gematcht met een kind. Aaron, jij kwam eerst Brian op je pad tegen en van daaruit is pleegzorg ontstaan.

Hebben jullie erg getwijfeld voor jullie aan dit avontuur begonnen?

Sofie: “Ik heb er lang over nagedacht en met verschillende mensen gepraat, maar op een gegeven moment heb ik gezegd: “Ik kan blijven twijfelen en uitstellen, maar ik ga nu iets in gang zetten en dan zie ik wel waar ik uitkom.”

Ik was toen niet meer zo bezig met “oei, ik ga dat alleen doen”, wel

met de verandering die een kind zou brengen in mijn levensstijl. Ik was totaal ongebonden en deed wat ik wilde. Ik besefte dat dat ging veranderen. Ik ben nu meer plichtsbewust en moet meer plannen, maar dat is het allemaal meer dan waard.”

Aaron: “Ik heb nooit getwijfeld of ik het wel zou aankunnen. Brian kwam natuurlijk al regelmatig in het weekend en het voelde heel natuurlijk om dit te doen. Mijn broer is acht jaar jonger en ik heb heel vaak voor hem moeten zorgen omdat hij een handicap heeft. Ik

Aaron leerde de mama van Brian* kennen bij een vzw voor dieren waar ze allebei vrijwilliger waren.

Ze werden vrienden en op een activiteit van de vzw ontmoet Aaron Brian die dan zeven jaar is.

Enkele weken na hun ontmoeting krijgt de mama van Brian een zware hersenbloeding en belandt ze in een rolstoel. Er volgen nog twee hersenbloedingen die zowel lichamelijke als mentale letsels veroorzaken. Na de eerste beroerte stelt Aaron voor om Brian af en toe een weekend op te vangen. Op een dag vraagt mama of Brian voltijds bij Aaron mag wonen, onder pleegzorg. Aaron had dat zelf ook al bedacht maar vond het ongepast om een mama te vragen of je voltijds voor haar kind mag zorgen. Nu, zo’n negen jaar later, hebben de twee het nog altijd erg naar hun zin met elkaar en hebben ze nog altijd dezelfde interesses. * Omwille van de privacy gebruiken we niet de echte naam van Brian.

6

Kleurrijk September 2021 > Interview <

spijbelde soms van school om mijn moeder te helpen. Als je als achtjarige voor een baby en later een peuter en kleuter moet zorgen, dan leer je heel veel. Daarnaast denk ik ook dat het wat in mijn natuur ligt.”

We horen vaak dat het als alleenstaande pleegzorger belangrijk is om een uitgebreid en steunend netwerk te hebben.

Herkennen jullie dat?

Sofie: “Ja, ik wel. Ik hoor vaak dat het vooral de moeders of zussen zijn waar een beroep op gedaan wordt en dan ben ik blij dat ik een breed netwerk heb. Ik woon naast een gemeenschapshuis waar de bewoners allemaal vrienden zijn. De kinderen zijn er altijd welkom en ze leren er dat verschillende mensen een verschillende aanpak hebben.”

Aaron: “Mijn netwerk is niet zo uitgebreid. Ik heb twee goeie vriendinnen en ik heb ook een heel goede band met mijn moeder en mijn broer. Verder heb ik nog wel wat vrienden waar ik een terrasje mee ga doen. Ik wéét dat deze mensen voor ons klaarstaan als het nodig is. Dat is een fijne gedachte, maar ik vraag niet makkelijk hulp.

Brian is intussen ook al bijna zestien jaar, dus hij kan makkelijk alleen thuis blijven.”

Zoeken jullie in je netwerk ook inspiratie rond opvoeden en hoe je met bepaalde situaties moet omgaan?

Aaron: “Ik volg vooral mijn hart en mijn intuïtie. Er is één persoon waar ik naartoe ga voor informatie of als

ik er eens doorheen zit of nood heb aan een babbel. Dat is mijn tante.

Zij is 35 jaar psychologe en trainer geweest, ook voor kinderen. Zij hoorde dat ik geïnteresseerd was in zelfontplooiing en heeft me altijd naar de juiste mensen of cursussen doorverwezen. Zo ben ik meer over mijzelf én over kinderen te weten gekomen. Wat ik daar leerde kon ik meteen in de praktijk brengen.

Ik volg ook een avondschool om rouwconsulent in de uitvaart te worden en daar heb ik boeken gekocht over rouwverwerking, ook bij kinderen. Brian zijn mama kan vroeg overlijden. Het is heel onduidelijk hoe lang ze zal leven, dus ik ben al rond zijn negen jaar begonnen om daar met hem over te praten en te peilen hoe hij zich daarbij voelt. Als je daar niet open over praat en zijn mama zou plots sterven, dan is dat een enorme mokerslag.”

Sofie: “Ik praat vaak met mijn vrienden over opvoeden en over verschillende opvoedingsstijlen.

Maar ja, als een situatie zich voordoet, moet je snel reageren en ingrijpen en heb je geen tijd om na te denken hoe je het best zou reageren of welke stijl je verkiest. Je reageert vanuit je gevoel. Nadien kan ik dan wel eens samen met een vriendin reflecteren en stilstaan bij mijn reactie en wat het effect daarvan was. Dat vind ik boeiend en leerrijk.”

is en ik veel werk heb voor school en ze het dan ook nog eens heel erg uithangen. Dan zal je me wel horen zeggen “Ik heb het zwaar”.

Maar op rustige momenten voelt dat heel anders. Ik schrik er wel van hoe moeilijk ik het vind om opvang te vragen. Ik dacht dat ik dat heel spontaan zou kunnen doen, maar dat is niet altijd zo. Vooral niet als ik kort na elkaar opvang nodig heb.

Ik vraag meestal opvang omwille van iets dat met het werk te maken heeft, maar volgend weekend ga ik met vriendinnen naar de Ardennen.

Dat is puur voor mijn ontspanning en dan vind ik het extra moeilijk.

Wat stom is, want ik weet dat iedereen mij zo’n weekendje gunt en ik zou dat iemand anders ook gunnen maar toch ...”

“Ik schrik er wel van hoe moeilijk ik het vind om opvang te vragen” Sofie Aaron: “De puberteit vind ik tot hiertoe de moeilijkste periode.

Pubers reageren bijdehand en de hormonen slaan op hol, maar je moet wel grenzen trekken.

Vinden jullie het zwaar om alleenstaande pleegzorger te zijn?

Sofie: “Met momenten. Als ze slecht slapen en ik dus ook moe ben. Of wanneer alles hier ontploft

Rond haar 33ste ziet Sofie een reportage over pleegzorg waarin ze leert dat er verschillende vormen van pleegzorg zijn. Het grote aantal kinderen dat een warm plekje zoekt om op te groeien, raakt haar.

Al haar hele leven is ze geïnteresseerd in kinderen, hun ontwikkeling, de spelletjes die ze spelen en de uitspraken die ze doen. Ze gaat naar een infoavond van pleegzorg en vindt weekenden vakantieopvang wel iets voor haar. Ze wacht nog een jaar voor ze de volgende stap zet, de selectieprocedure. Tijdens dat traject verandert haar voorkeur stilaan en ze kiest uiteindelijk voor voltijdse opvang van een kindje tussen nul en twee jaar. Het wordt een jongetje van anderhalf.

Anderhalf jaar later voelt ze de ruimte om nog een kind op te vangen. Dit keer een jongetje van zes maanden. Intussen zit ze met twee levendige kleuters in huis die haar leven mee betekenis geven.

7

Kleurrijk September 2021 > Interview <

Je moet heel de tijd afwegen: wat is té bijdehand en wat kan door de beugel? Dat is best moeilijk. We voelen elkaar wel goed aan en Brian ziet aan mijn gezicht wanneer ik het beu ben. Ik zeg hem wel eens dat wat hij zegt ongepast is of dat ik er niet mee gediend ben. Eigenlijk ruil je in de puberteit je kind in voor een ander kind. Tot zijn twaalf jaar was hij speels en vrolijk en had hij nog geen krak in zijn stem. Intussen is hij fysiek enorm veranderd, maar ook in zijn manier van denken en in zijn karakter verandert hij.”

Sofie, jij hebt ervoor gekozen om een tweede pleegkind te nemen.

Viel dat mee of was het eerder 1 + 1 = 3?

Sofie: “Toch wel 1 + 1 = 3! Vooral op vlak van huishouden dan: opruimen, wassen, kuisen … Dat was plots zoveel meer. Ook twee kinderen mobiliseren had ik onderschat.

Vooraleer die twee klaar zijn … da’s ongelofelijk! Het zijn twee enorme treuzelaars. Van punt A naar punt B gaan kost veel tijd. Ik moet leren aanvaarden dat ik soms te laat zal komen en daar wat milder voor mijzelf in zijn. Anderzijds ben ik heel blij met de twee jongens. Ik zie hun band steeds sterker worden en ze groeien op als broers. Dat is heel mooi om zien. Het verhaal klopt op deze manier.”

Heeft het ook voordelen om alleenstaande pleegzorger te zijn?

Sofie: “Bij de matching bedacht ik dat soms. Het is heel belangrijk dat je een klik met een kind voelt.

Ik had die klik meteen bij allebei de jongens. Ik voelde “ja, voor jou wil ik alles doen”. Stel je voor dat je partner die klik niet voelt of andersom. Dat kunnen complexe situaties geven. Ook in het contact met de ouders kan het zijn dat je partner het daar veel moeilijker mee heeft.”

Aaron: “Als je het samen doet, moet je als ouders op één lijn zitten. Dat is niet altijd makkelijk en kinderen spelen dat handig uit: “Van mama mag het” en dat soort uitspraken.

Het brengt een kind soms ook in verwarring wanneer beide ouders andere regels stellen. Dus ja, het kan een voordeel zijn om een kind alleen op te voeden op voorwaarde dat je stevig in je schoenen staat.

8

Natuurlijk, als je partner je soulmate is die dezelfde mening heeft, dan is het handig om een back-up te hebben zodat je je punt meer kracht kunt bijzetten. En het kind heeft dan twee houvasten om mee te praten als het met iets zit. Dus da’s dan weer het voordeel van met twee een kind opvoeden.”

“Het kan een voordeel zijn om een kind alleen op te voeden op voorwaarde dat je stevig in je schoenen staat” Aaron

Hoe kijken jullie naar jullie relationele leven en toekomst?

Aaron: “Zolang Brian bij mij woont zie ik niet meteen een nieuwe partner in mijn leven komen.

Mijn leven is mijn werk en Brian.

Tegelijk word ik ouder en ik ben een romantisch persoon dus ik zou wel heel graag een soulmate vinden die mee op vakantie gaat en mee voor Brian wil zorgen. Maar zo’n relatie opbouwen vergt veel tijd en energie en dat is nu niet prioritair. Ik ben dit engagement aangegaan en ik wil het voltooien tot Brian op zijn eigen benen staat. Binnen twee jaar wordt hij achttien en wie weet waar we dan staan. Ik date af en toe en er is al eens iemand thuis geweest en dan maakt Brian opmerkingen waaruit ik kan afleiden dat er toch een vleugje jaloezie de kop opsteekt.”

Sofie: “Als ik iemand zou leren kennen, dan moet dat keihard klikken met de kinderen. Dat is

Kleurrijk September 2021 > Interview <

Staan jullie stil bij ‘wat als mij iets overkomt’?

Aaron: “Het idee dat mij iets kan overkomen of dat ik terminaal ziek word en hem achterlaat, ja, dat vind ik verschrikkelijk. Gelukkig heb ik mijn moeder, mijn broer, de moeder van Brian en nog wat kennissen die altijd voor hem klaar zullen staan, dus dat is onze back-up. Ik ben me nu al aan het voorbereiden op het feit dat hij misschien eerder het huis uit gaat dan ik verwacht. Het idee dat ik hem dan zal moeten missen, vind ik moeilijk. Ik weet dat ik het daar lastig mee zal hebben, dus ik laat hem nu al beetje bij beetje los en dat is gezond.”

Sofie: “Ik voel me soms wel kwetsbaar, ja. Als mij iets overkomt, dan hoop ik dat ze in het gemeenschapshuis hiernaast terecht kunnen omdat ze er kind aan huis zijn. Er is daar een koppel dat de opvoeding onmiddellijk zou willen overnemen. Ik ben vooral bang dat ze uit elkaar gehaald zouden worden. Voor mij horen die twee echt samen. Biologische kinderen kunnen makkelijker terecht bij je broers of zussen maar binnen pleegzorg heb je op dat moment niet veel te zeggen.”

voorwaarde nummer één. De kinderen zijn nu het centrum. Ik ben ook totaal niet op zoek en heb ook niet het gevoel dat ik een partner nodig heb. Ik denk vooral dat het alles nog veel complexer zou maken. Ik sluit niet uit dat het kan, maar ik heb daar precies geen tijd voor. En als er al iemand geïnteresseerd zou zijn in mij, dan is dit een totaalpakketje waar hij voor kiest.”

“Als er al iemand geïnteresseerd zou zijn in mij, dan is dit een totaalpakketje waar hij voor kiest” Sofie

Hebben jullie tips voor alleenstaanden die pleegzorg overwegen?

Aaron: “Je moet het echt wel goed overwegen en er niet zomaar aan beginnen omdat je het leuk vindt om met je neefjes of nichtjes te spelen. De kinderen die je opvangt, leggen een heel parcours af, ze eisen heel veel aandacht als ze klein zijn. Je moet ook zien dat je financieel een beetje in orde bent.

Verder vind ik normen, waarden, liefde en aandacht erg belangrijk.

Communicatie ook. Ik heb met Brian tussen zijn 8ste en 12de al heel veel dingen besproken die zouden gaan gebeuren in zijn puberteit. Want eens ze in de puberteit zitten, dan schamen ze zich veel sneller en willen ze over bepaalde zaken niet praten. Maar als ze jong zijn en spontaan en speels, dan lukt dat wel. We keken voor het slapengaan vaak in boeken over dieren en het menselijk lichaam. Zo praatte ik met hem over de puberteit en bijvoorbeeld over het feit dat hij over zijn hele lichaam

haar zou krijgen. Toen het zover was, kwam hij heel fier zijn eerste haartje tonen!”

Sofie: “Ik zou zeggen, zorg voor genoeg comfort voor jezelf.

Comfort is voor mij een crèche en kleuterschool die vlakbij zijn zodat ik niet iedere dag een hele toer moet maken. Zorg voor genoeg ruimte zodat je kind vlot kan spelen en je ook alle spullen kwijtraakt.

Comfort is voor mij ook een ruim netwerk dat groter is dan je ouders of broer en zus. Ik heb zo’n zeven mensen waarvan ik weet dat ik die zo kan bellen en ze staan er.

Daarnaast zijn er nog wat mensen die er staan in geval van nood. Een andere tip is ‘wees niet te streng voor jezelf’. Het is een val waarin ik ben getrapt en dat had ik niet verwacht. Ik kijk nu vaker vanuit de positie van een buitenstaander naar mijzelf om zaken in mijn leven te relativeren, zoals de rommel of het feit dat ik te laat ben of dat de was nog in de machine zit …”

Jullie vinden het dus een aanrader, pleegzorg als alleenstaande?

Sofie: “Zéker! Meer nog, ik zou tegen iedereen zeggen “denk eerst aan pleegzorg”! Ik voel niet de drang om per se een eigen kind te hebben. Met pleegzorg help je een kind vooruit en dat is een heel fijne gedachte. Pleegzorg heeft ook heel wat voordelen. Je kunt aangeven wat bij jou past, je krijgt begeleiding vanuit de dienst, je wordt financieel ondersteund … Een pleegkind heeft vaak wel een emotioneel rugzakje, maar als je als alleenstaande een kind krijgt, weet je ook niet wat de genetische bagage is via de donor.”

Aaron: “Als je voelt dat je het aankan, als je financieel en fysiek gezond bent en mentaal evenwichtig in het leven staat en er 100% voor wilt gaan, dan kan ik het alleen maar aanraden. En bedenk dat er altijd wel een weg is. Dat wil ik anderen graag meegeven. Als je het financieel lastiger hebt, is het natuurlijk moeilijk om een kind te onderhouden, maar als je voltijds werkt, lukt het echt wel. En je kunt ook altijd bij werken. Ik doe nu veel flexijobs zodat de boodschappen en de rekeningen betaald worden en ik extra kan sparen voor onze droomreis naar Japan volgend jaar.”

9

Kleurrijk September 2021 > Voor altijd mijn kind <

Alleen op de wereld

Getuigenis van mama Carine

Bob was zijn naam. Hij was een knappe Indiër en het was liefde op het eerste gezicht. Bobs innemende charme overdonderde me. Ik was naïef en smoorverliefd. Toen ik Bob leerde kennen, was ik in een echtscheiding verwikkeld. Emotioneel was ik een wrak maar beetje bij beetje won ik mijn zelfvertrouwen terug. Bob was mijn steun en toeverlaat. In mijn huwelijk dat vijf jaar standhield, kende ik alleen maar geweld, fysiek en psychisch. Ik had het zwaar te verduren. Maar bij Bob was het anders. Hij gaf me vleugels. Hij hielp mij het verleden te vergeten en een nieuw leven op te bouwen.

Dankzij Bob had ik weer hoop voor de toekomst.

Maar die hoop verdween als sneeuw voor de zon toen ik plots in het midden van de nacht gearresteerd werd door de Bijzondere Opsporingsbrigade van de politie. Ik ging die nacht door een hel. Ik werd van half twee tot half drie ondervraagd. Ik wist niet wat me overkwam. Blijkbaar werd Bob verdacht in een zaak rond mensenhandel. Aangezien ik bij hem inwoonde, was ook ik een verdachte. De politie probeerde me mentaal te kraken in de hoop dat ik iets zou zeggen, maar ik wist werkelijk van niets. En toen is het gebeurd.

De politie bracht me weer naar huis en daar heeft Bob zich aan mij vergrepen. Wat ik nooit verwacht had, is me overkomen. Bob heeft mij verkracht. Vanaf toen ging het alleen nog maar bergafwaarts met me.

Niet veel later bleek ik zwanger te zijn. Voor Bob telde ik plots niet meer. Hij walgde van me. Van de ene op de andere dag werd ik verstoten door de man die ik zo graag had gezien. Ik voelde me helemaal alleen op de wereld met een ongeboren kind en een rechtszaak die als het zwaard van Damocles boven mijn hoofd hing.

Ik had geen familie waar ik op kon rekenen en geen vrienden om op terug te vallen.

Bron: Nancy Leysen, Voor altijd mijn kind, Pelckmans Uitgevers nv, 2018

Voor altijd mijn kind Het volledige verhaal van Carine lees je in Voor altijd mijn kind. In dat boek vertellen vijftien ouders met een kind in pleegzorg hun eigen verhaal. Het zijn verhalen over verdriet, woede en teleurstelling; maar ook verhalen van liefde, warmte en blijdschap.

Het boek is te koop bij Pelckmans via www.pelckmansuitgevers.be/ voor-altijd-mijn-kind.html

10

Kleurrijk September 2021 > Achtergrondartikel <

Wie ooit een puber in huis had of er nu eentje heeft, weet dat de puberteit van een kind een uitdaging kan zijn.

Ruzies, strijd, ergernissen …

Het hoort er vaak bij.

Pubergedrag van een pleegkind roept soms andere betekenissen op dan pubergedrag van een eigen kind. Maar is dat wel terecht?

— Tekst: Charlotte Max —

Tijdens de puberteit maken jongeren heel wat mee. Er zijn de lichamelijke en hormonale veranderingen: groei, lichaamsgeur, haargroei … Maar de puberteit is ook een cultuurfenomeen waarbij veel ontwikkelingstaken samenkomen.

Een nieuw uiterlijk Pubers ontwikkelen razendsnel.

Ze groeien in lengte en gewicht, en ook een overslaande stem, lichaamsbeharing, menstruatie … horen erbij. Dat zijn allemaal gevolgen van de hormonen die door het lichaam van de puber jagen zoals ze dat nooit tevoren deden. Die hormonale veranderingen gaan vaak samen met stemmingswisselingen. De sfeer wordt meer geladen met extreme emoties gaande van intense vreugde tot intense irritatie.

Drammen, schreeuwen, schelden, dreigen, geweld gebruiken en chan-

teren zijn voorbeelden van typische pubermanipulatietechnieken.

Onder invloed van de hormonen ontstaat stilaan ook een bewuste seksualiteit. Jongeren voelen zich op een nieuwe manier aangetrokken tot elkaar. Eerste relaties waar intimiteit deel van uitmaakt, zijn een feit. Ook dat is pionierswerk: wat wil ik wel, wat wil ik niet? Hoe ga ik om met grenzen? Hoe snel wil ik gaan in intimiteit? Hoe combineer ik mijn liefje met mijn vrienden?

Allemaal nieuwe en ingewikkelde vragen waar ze nog geen antwoord op hebben. En erover praten met de ouders is dikwijls geen optie voor een puber.

Cognitieve ontwikkeling Naast de fysieke veranderingen, krijgen pubers ook te maken met een bijzondere ontwikkeling van

hun hersenen. De ontwikkeling van de controlefuncties komt op kruissnelheid in onze tienertijd. Die controlefuncties omvatten alles wat te maken heeft met zelfregulatie, doelgericht werken, impulsbeheersing, kiezen, plannen … Veel kinderen van twaalf jaar zijn nog niet goed in staat om morgen te onderscheiden van overmorgen.

Zelfs een vijftienjarige heeft het daar soms nog moeilijk mee.

In moreel opzicht worden persoonlijke waarden van de jongere stilaan belangrijker dan wetten of algemene waarden. Die wetten worden flexibel ingevuld en de jongere tast af waar de grenzen liggen.

Psychologische ontwikkelingstaken Tot slot hebben pubers ook veel belangrijke psychologische ontwik-

11

Kleurrijk September 2021 > Achtergrondartikel <

kelingstaken te volbrengen, zoals losmaking, autonomie en individualisatie. Ze gaan met andere woorden op zoek naar een antwoord op de vraag “Wie ben ik?” en hun relaties met gezinsleden en leeftijdsgenoten veranderen.

Spurtje trekken

Tijdens hun puberteit maken jongeren zich los van hun familiale wereld om een eigen plaats en richting in de wereld te vinden.

Die afscheuring is bevrijdend én

Door de lockdown in Coronatijden loopt onze puber-pleegzoon leerachterstand op. Naar school gaan mag niet of maar deeltijds. “Ik kan het niet”, herhaalt hij regelmatig. Op de duur weet hij het zeker: hij slaagt dit schooljaar niet.

Zijn boekentas ligt al maanden in de hoek van zijn kamer. De kaften van de schoolboeken zijn gekreukt, afgescheurd of met plakband provisoir aan elkaar gezet. Verfrommelde notities van wiskunde zitten tussen die van chemie. Een halve cursus fysica heeft zijn pleegvader van de stapel oud papier gered. Als je een probleem weggooit, is het toch eenvoudigweg verdwenen?

Zachtjes besluiten we: het schoolhoofdstuk van onze pleegzoon is een warboel geworden.

De leerkrachten doen hun best en maken de online les interactief, maar onze pleegzoon vindt het saai. Tijdens het online lesmoment stelt hij zijn nieuw Fifa-team samen, want dat moet toch ook gebeuren?

Hij krijgt de link van de online les van een vriend; een ándere les in een ándere school. Zijn eigen juf is hem kwijt. Hij heeft een leerkracht nodig, in de klas, aan het bord, die hem bij de les houdt. Hij heeft een vriend naast zich nodig aan dezelfde bank, die hem op weg zet als hij het spoor kwijt is of andersom.

Zijn pleegvader en ik analyseren zijn vorige rapport grondig. De leerkrachten melden dat hij met wat inspanningen en een tandje bij steken wél de eindmeet haalt.

‘Inspanningen doen’, ‘een tandje bij steken’, het zijn loze woorden voor een jongen die vooral concrete taal verstaat. De discipline om te studeren moet van hemzelf komen, maar dat is moeilijk voor onze zestienjarige die voor discipline op

12

beangstigend tegelijkertijd. Omdat de volwassenen en ouders worden afgewezen, worden leeftijdsgenoten des te belangrijker. En ook daar gaan tieners op zoek naar hun positie, hun identiteit. Bij welke groep wil ik horen? Wie is populair? Hoe komt die daar?

Pleegpubers Bij pleegjongeren krijgt typisch pubergedrag soms een andere

anderen steunt. Maar de steun mag niet van zijn pleegouders komen …

“Niemand moet zich moeien met mijn zaken en zéker jullie niet!”, zegt hij stellig.

Ik zeg dat hij voor de examens een spurtje moet trekken. Nog zo’n cryptische omschrijving waarvan hij liever weg blijft. “Het is hetzelfde als in het voetbal. Soms moet je keihard spurten om de bal in de netten te krijgen. Even alles geven tot aan de eindmeet.” Hij begrijpt het beter. “In het voetbal ben je een goede spurter. Je ziet het zelfs aan je lichaamsbouw: jij kan hard rennen.” Ik knijp zacht in zijn gespierde benen. Hij geeft toe. Hij kan goed spurten.

betekenis zoals “er is sprake van een loyaliteitsconflict” of “de jongere is niet goed gehecht”. Het lijkt dan verleidelijk om het gedrag van de pleegpuber te begrijpen als “het is moeilijk om als puber in een pleeggezin te wonen omdat al die verschillende banden en loyaliteiten een identiteitscrisis veroorzaken”.

Maar die interpretatie houdt een valkuil in, namelijk dat het bestaan van de pleegpuber wordt herleid tot het pleegkind-zijn.

Tijdens de puberteit maken pleegkinderen dezelfde fysieke, cognitieve en sociale ontwikkelingen mee als iedereen. Maar het systeem waarin pleegjongeren opgroeien is wel complexer dan dat van kinderen die bij hun ouders wonen.

Dat systeem bestaat onder andere uit de ouders, de pleegzorgers, de begeleider, de (pleeg)broers en (pleeg)zussen …

Hij veert recht uit de zetel, genoeg gepraat vandaag!

De complexiteit van dat systeem waar een pleegpuber mee te maken heeft, kan een extra stressbron zijn in de zoektocht naar de eigen identiteit. Dat kan bijvoorbeeld vragen oproepen over de roots of zorgen voor verwarring over verbondenheid. En door de verspreiding van gezags- en opvoedingsfiguren is de kans op verschillende meningen, en dus ook de kans op conflicten, groter.

Zie ik hem de startblokken zoeken?

De rol van (pleeg)ouders

Een maand later zien we het op zijn rapport: hij spurtte hard (genoeg).

Het is een opluchting voor iedereen. “Zie je wel, ik kan het wél”, zegt hij moedig. “Jij maakt áltijd problemen om niets!” In gedachten ga ik na wie onlangs een probleem had, waarover dat probleem ging en waarom er een probleem was. Gemakshalve ‘vergeten’ we de teruggehaalde problemen uit de stapel oud papier want ze zijn verdwenen omdat ze teruggevonden zijn. Ook mijn peptalk negeren we vandaag.

Het is gelukt!

De rol van (pleeg)ouders verandert eens de puberteit volop doorbreekt.

De belangrijkste opvoedingstaken worden dan loslaten, adviseren, ondersteunen en onderhandelen. Maar bij die taken zijn er voor pleegzorgers enkele speciale kwetsbaarheden.

We genieten met volle teugen van de zomervakantie en daarna ademen we verder in het nieuwe schooljaar met nieuwe startblokken.

Het gedrag van pleegpubers is voor pleegzorgers soms heel moeilijk te ontcijferen, omdat ze de voorgeschiedenis van het kind niet altijd volledig kennen. Door de identiteitsontwikkeling tijdens de puberteit is er soms sprake van herbeleving van traumatische gebeurtenissen, waarbij de puber negatieve gevoelens uit de eerste levensjaren kan projecteren op de pleegzorgers.

Liesbeth Vervecken is pleegmama van een puber. Ze schreef haar ervaringen neer in het boek Een puber-pleegzoon.

In het leven van een pleegpuber zijn er verschillende mensen met verschillende verantwoordelijkheden. Hoewel de pleegzorgers wel

Kleurrijk September 2021 > Achtergrondartikel <

instaan voor de opvoeding, hebben ze niet het ouderlijk gezag. Gezag uitoefenen tijdens de opvoeding vraagt dan ook, vooral tijdens de puberteit, wat meer creativiteit van de pleegzorgers.

Veel pleegzorgers zijn geneigd tot beschermen, vasthouden en verde-

digen. Dat maakt het loslaten van het pleegkind tijdens de puberteit niet eenvoudig.

Tot slot houdt het vrijwillige engagement van pleegzorgers in principe ook in dat de pleegzorgsituatie stopgezet kan worden. In dat opzicht zijn pleegzorgers benadeeld

1. Positieve aandacht geven Leg het accent op aanleren in plaats van op afleren van gedrag. Opbouwende kritiek geven op het gedrag en niet op het kind zelf kan je doen volgens deze drie basisregels: • Keur het gedrag af, niet de persoon • Wijs het gedrag aan dat de jongere moet leren • Keur de emotie van de jongere niet af Daarnaast kan je proberen om de talenten van de jongere, bijvoorbeeld op vlak van sport of muziek, te versterken en de puber zelf keuzes laten maken rond uiterlijk, school en vrienden.

2. Eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid bevorderen Pubers met een hechtingsproblematiek hebben het dikwijls moeilijk met het onderhouden van wederkerige relaties en met financiële zelfstandigheid. Daarnaast hebben ze vaak een gebrek aan normbesef en verantwoordelijkheid. Toch blijft loslaten de voorwaarde voor losmaken. Gun de pleegjongere privacy en wees tolerant voor experimenten.

3. Emotionele steun blijven geven Loslaten betekent niet dat je de banden moet doorknippen, maar dat je een nieuwe manier van vasthouden moet zoeken. Om autonoom te kunnen zijn, hebben we verbinding nodig. Om positief uit de puberteit te komen, is het belangrijk dat je in contact kan blijven met de jongere.

4. Grenzen en regels blijven bieden Als er geen grenzen zijn, geeft dat bij de jongere een gevoel van onveiligheid. Het is dus belangrijk om regels op te stellen, maar zorg dat de gezinsregels haalbaar en realistisch zijn, dat ze voor iedereen duidelijk zijn én dat ze voor alle gezinsleden gelden. Het beste is om vijf regels vast te leggen waarover niet te onderhandelen valt; de rest is wel onderhandelbaar.

Probeer ook je puber te betrekken bij het opstellen van die regels. Zorg bijvoorbeeld dat de jongere weet waarom de regel er is en laat ruimte om de regel aan te passen aan de leeftijd van de puber.

Bronnen Bastiaensen, P. (2008). Is een pleegpuber echt anders?. Mobiel-1. Geraadpleegd op 28 juni 2021, van bijonspleegzorg.nl/2008/01/is-een-pleegpuber-echt-anders/.

Verdonck, B. (2017). Pleidooi voor een puber. Kleurrijk, 3(3), 6-8.

en missen zij een onvoorwaardelijk fundament. Ruzies met hoogoplopende emoties zijn daardoor minder vanzelfsprekend en kunnen soms vergaande gevolgen hebben voor de pleegzorgsituatie.

5. Ik-boodschappen geven Benoem je eigen zorgen en angsten. Zo geef je de puber het signaal dat je als pleegzorger emotioneel betrokken bent.

6. Begrip tonen voor slecht begrepen sociale signalen Tijdens de puberteit is er dikwijls sprake van impulsief en onnadenkend gedrag. Dat komt omdat het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor vaardigheden zoals rationele besluitvorming en beheersen van emoties zich pas ontwikkelt na de puberteit.

7. Het probleem bij de puber laten Niet jij als pleegzorger moet last krijgen, maar de puber zelf. Probeer de puber de (milde) negatieve gevolgen van een situatie of beslissing zelf te laten ervaren.

8. Timing van opmerkingen afstemmen op de puber Probeer eerst écht te luisteren voordat je je eigen mening geeft. Zo laat je merken dat je de mening van de puber belangrijk vindt. Om je niet te laten overvallen en te emotioneel te reageren, kan je bijvoorbeeld een time-out inlassen voor jezelf of enkele standaardzinnen bedenken om gepast te kunnen reageren in moeilijke situaties.

9. Ruimte bieden voor de ouders Je kan ruimte bieden voor de ouders door bijvoorbeeld de emoties van de puber over zijn/haar ouders expliciet te benoemen.

10. Succesvol onderhandelen volgens spelregels Succesvol onderhandelen begint bij een juiste timing: zorg dat je rustig de tijd kan nemen voor het gesprek.

Laat de puber eerst vertellen hoe hij/zij de feiten ziet en probeer het probleem neutraal en zonder emoties te benoemen. Weet dat er niet slechts één oplossing mogelijk is, dus laat de puber mee nadenken over die oplossing. Kijk ook naar wat jouw aandeel daarin kan zijn. Ga samen aan de hand van ‘hoe’-vragen op zoek naar doelen op korte termijn en maak afspraken die helder en uitvoerbaar zijn.

13

Kleurrijk September 2021 > Na pleegzorg <

Op zoek mijn naarroots Onbekende roots De mama van Manoe deed lange tijd geheimzinnig over wie haar vader was. Manoe: “Mijn mama heeft een persoonlijkheidsstoornis en op het moment dat ze zwanger werd van mij, was ze redelijk ziek. Ze beweerde lange tijd dat ze niet wist wie mijn vader was en ze zei zelfs dat ze zwanger werd na een verkrachting. Het enige wat ik wist, was dat mijn vader Senegalese roots had, vandaar mijn huidskleur.”

“Wat me eigenlijk altijd het meeste heeft gestoord – en nu nog eigenlijk – is dat mijn achternaam niet klopt met die Afrikaanse roots. Ik heb dezelfde achternaam als mijn broer, maar zijn vader is Pakistaans.

Ik draag die achternaam ook, omdat mijn moeder bij mijn geboorte getrouwd was met hem. Die Aziatische naam in combinatie met mijn Afrikaanse uiterlijk roept veel vragen op bij mensen. Ik vind het heel vermoeiend om elke keer opnieuw de hele situatie uit te leggen.”

Zoektocht Ondanks die vele vragen over haar roots, voelde Manoe als kind nooit de behoefte om op zoek te gaan naar haar papa. “Ik had natuurlijk wel een vaderfiguur in mijn leven, dankzij mijn pleegpapa”, legt Manoe uit. “De vragen zijn pas beginnen komen toen ik volwassen was.

Toen besefte ik dat het belangrijk was om te zoeken. Niet vanuit het gevoel dat ik iets miste; eerder omdat ik later geen spijt wil hebben als ik nooit gezocht heb. Dus begon ik een paar jaar geleden mijn zoektocht.”

14

Dankzij haar pleegpapa had Manoe wel een vaderfiguur in haar leven, maar over haar roots en haar biologische papa had ze tijdens haar jeugd maar weinig informatie. De kans dat ze haar papa ooit zal ontmoeten is klein. Maar toch ging ze op zoek.

— Tekst: Charlotte Max —

“De eerste stap, de meest logische stap, was om het nog eens aan mijn mama te vragen. Ze heeft me toen een voor- en achternaam gegeven en vertelde dat er toch geen sprake was van een verkrachting. Ik heb die naam opgezocht op Facebook, maar het blijkt een heel courante Senegalese naam te zijn. Bovendien zei mijn mama ook dat mijn vader op het moment van de zwangerschap al 60 of 70 jaar was, dus er is ook een grote kans dat hij intussen al gestorven is. Dan heb ik contact opgenomen met mijn grootmoeder en de pleegzorgdienst. Maar ook daar kwam ik niets meer te weten.”

“Omdat ik op een dood spoor zat, heb ik het daarna gewoon laten rusten. Maar een paar maanden geleden zat ik voor mijn werk als stewardess toevallig op een vlucht naar Senegal. Een passagier sprak me aan omdat hij zag dat ik half Senegalees ben. Ik heb hem dan verteld wat ik wist over mijn roots. Senegalezen zijn heel nieuwsgierig en behulpzaam, dus die passagier bood meteen aan om eens rond te vragen in Senegal. Zo ben ik te weten gekomen in welke streek mijn familie zich ongeveer zou kunnen bevinden.

Volgens traditie, maar mensen zijn mensen, die blijven niet altijd op dezelfde plaats.”

“Ik bekijk de zoektocht wel heel realistisch: de kans dat ik mijn vader vind, is klein. Maar ik heb intussen een aantal antwoorden gekregen waardoor ik genoeg weet om mijn afkomst te kunnen uitleggen.”

Steun van pleegmama “Als andere pleegjongeren vragen hebben over hun identiteit zou ik aanraden om op zoek te gaan. Als je met vragen zit, is het enige wat je kan doen op zoek gaan naar antwoorden. Maar wees wel realistisch en besef dat het antwoord misschien niet te vinden zal zijn.”

“En als een pleegkind op zoek gaat naar zijn/haar roots, vind ik het belangrijk dat die steun krijgt van de pleegouders. Voor mij was het heel fijn dat mijn pleegmama zei dat ze mij wou helpen met zoeken. Dat is dan ook een raad die ik zou willen geven aan pleegouders: wees niet bang dat je pleegkind gekwetst zal worden, maar ga achter hem/haar staan en geef mentale steun, zeker als er geen antwoord te vinden zou zijn.”

Hulp bij de zoektocht Wie op zoek is naar informatie over zijn roots, kan sinds april 2021 terecht bij het Afstammingscentrum.

Het centrum heeft een geïntegreerde werking, waarbij het onderzoeken koppelt aan informatie, begeleiding en sensibilisering. Het centrum zorgt niet alleen voor bijstand in de zoektocht naar afstammingsinformatie, maar voorziet ook psychosociale ondersteuning en verdedigt de belangen van kinderen, adolescenten en volwassenen, die om welke reden dan ook geen zicht hebben op hun afstamming.

Meer informatie vind je op www.afstammingscentrum.be.

‘Lies’

Kleurrijk September > Lies << Kleurrijk September 20212021 > In beeld

Hallo, ik ben Lies (42). Ik ben getrouwd met Gert (43) en samen runnen we, naast een eigen zaak, ook nog een gezin met 4 kinderen: Marie (16), Jef (13), Josefien (10) en Lou (6)*.

8 jaar geleden waagden we de sprong als pleeggezin.

We begonnen als crisisgezin maar sinds 6 jaar verblijft ons pleegzoontje Lou bij ons. De gezellige chaos en onvermijdelijke drukte in ons gezin zijn een bron van inspiratie voor mijn blog ‘Leef lach Lies’ (www.leeflachlies.com).

Mama, kunnen dromen uitkomen?

Ja, jongen. Als je ze heel zorgvuldig uitkiest, kunnen ze uitkomen.

Ons ventje bedoelde het natuurlijk niet zo. Hij droomt de laatste tijd nogal vaak en veel. ’s Ochtends vertelt hij dan vol enthousiasme wat hij die nacht beleefd heeft. Of hij maakt me midden in de nacht wakker om vol vuur te vertellen over dinosaurussen, oceanen, vulkaanuitbarstingen, hevige branden en brandweerwagens die hij zelf bestuurde … Het kan allemaal in zijn dromen.

Hij wou gewoon weten of hij die knotsgekke, nachtelijke avonturen ook in het echte leven kan meemaken. Nu komt het voor zo’n ventje wel op hetzelfde neer. Voor een zesjarige zijn dat de dingen waar hij van droomt, de avonturen die hij wil waarmaken.

Het was meteen ook de aanzet tot een geanimeerd gesprek met de rest van het gezin. Wat zijn jullie dromen?

Met leeftijden tussen de zes en zestien krijg je heel uiteenlopende antwoorden. Best wel interessant.

De negenjarige dochter droomt ervan om bekend te worden en ooit mee te spelen in #likeme. Ze werkt ook hard om die droom te laten uitkomen. Ze volgt muziekles, dans- en acteerles. Heerlijk om te zien hoe ze op die leeftijd weet wat ze wil en er volop voor gaat.

De dertienjarige zoon wil een bekende YouTuber worden, zodat hij met een Lamborghini kan rijden en heel de dag kan vullen met de meest onzinnige dingen. Af en toe zie ik een filmpje van hem waarin hij vlogt. Hij is duidelijk nog op zoek naar zijn eigen stijl, maar hij pakt op beeld. Dus wie weet …

zelf, verandert af en toe van richting, maar laat regelmatig een glimp zien van de fantastische jongedame die ze zal worden. Ze kan niet echt antwoorden wanneer ik naar haar dromen vraag, maar ik gok erop dat zij de meeste kans maakt om ze waar te maken. Het is een harde werker, dus zodra zij weet wat ze wil, zal ze er ongetwijfeld alles aan doen om dat te bereiken.

En dan volgt onvermijdelijk diezelfde vraag aan ons.

Waar dromen jullie van, mama en papa?

De grootse plannen die we twintig jaar geleden samen maakten zijn ondertussen gerealiseerd of een work in progress. We wilden de wereld zien, dus profiteerden we van onze vrijheid voor we aan kinderen begonnen. We droomden van een groot gezin en dat viel zelfs nog iets groter uit dan initieel bedoeld. Nu de kinderen ondertussen iets ouder zijn, pikken we wat dat reizen betreft de draad weer op. Ook op professioneel gebied loopt voorlopig alles zoals gepland.

Dat betekent nochtans niet dat we geen dromen meer hebben, integendeel! Al merk ik dat er nu meer ruimte komt voor onze individuele dromen. Waar we vroeger samen doelen stelden, kunnen we nu voorzichtig weer een beetje aan onze eigen weg timmeren. Leren zeilen, een boek schrijven, een muziekinstrument leren spelen ... We blijven plannen maken en proberen die tot een goed einde te brengen, maar we zijn tevreden met waar we nu staan. En wanneer we op één van de vele zwoele zomeravonden samen naar de hemel staren en een vallende ster zien, doen we elke keer opnieuw dezelfde, simpele wens.

Dat alles blijft zoals het is ...

De zestienjarige dochter bekijkt het allemaal gelukkig een beetje realistischer. Ze is volop op zoek naar zich-

15

Kleurrijk September 2021 > Pleegzorgpluim <

Wie verdient een pluim?

Met deze nieuwe rubriek willen we telkens iemand bedanken voor zijn of haar inspirerende engagement in pleegzorg. Dat kan een pleegzorger zijn, maar ook begeleiders, pleegkinderen, ouders, broers, zussen, familie, buren … Iedereen die zich op één of andere manier inzet om een pleegzorgverhaal in goede banen te leiden. Isabelle nomineerde haar schoonzus en –broer: pleegzorgers Mirjam en Jo. — Tekst: Charlotte Max —

“Mirjam en Jo verdienen het om eens in de bloemetjes gezet te worden”, schreef Isabelle in haar nominatie. “In totaal hebben ze vijf zonen, waarvan twee pleegzonen.

Hun pleegzorgverhaal startte met de opvang van één baby’tje. Even later kwam de vraag of ze ook het broertje van de baby konden opvangen, wat ze met veel liefde deden.”

Wat vind jij zo speciaal aan het engagement van Mirjam en Jo? Isabelle: “Gewoon al het feit dat ze een gezin hebben met vijf zonen, met alle mogelijke planningen en

afspraken die daarbij komen kijken.

Ik vind het soms al pittig om voor twee dochters te zorgen, dus het lijkt me voor vijf zonen echt wel een huzarenstukje. Maar dat doen ze precies moeiteloos en met veel plezier.

En ik heb ook veel bewondering voor de manier waarop Mirjam en Jo contact houden met de familie van de twee pleegzonen. Als familie van Mirjam en Jo kennen wij ook de ‘natuurlijke familie’ van de jongens. Bij belangrijke momenten in hun leven, bijvoorbeeld een communiefeest van één van de jongens, worden ook de zus, oma, tantes en nonkels uitgenodigd zodat zij deel blijven uitmaken van de familie. Ik vind dat een heel mooi gebaar en beide families weten dat te appreciëren.

Het geeft soms zelfs wat ontroerende momenten.”

Welke boodschap zou jij willen geven aan Mirjam & Jo? Isabelle: “Gewoon dat ze prachtouders zijn met het hart op de juiste plaats. Ze mogen trots zijn op zichzelf, hun gezin en de jongens die ze grootbrengen. Het worden ongetwijfeld stuk voor stuk prachtkerels die waarden en normen meekregen om zelf ook een verschil te kunnen maken in de samenleving.

Het zal zeker niet altijd gemakkelijk zijn voor Mirjam en Jo, maar ze doen het allemaal met veel enthousiasme en veel aandacht voor de individuele noden van elk van de jongens. Dankzij hen groeien ze alle vijf op tot de mooie persoonlijkheden die ze (zullen) zijn.”

Mirjam: “Jo en ik zijn heel blij met de pluim.

We vinden onze inzet voor ons pleeggezin vanzelfsprekend en heel normaal. Toch doet het ons plezier dat we anderen kunnen inspireren.

We zijn extra blij dat Isabelle ons nomineerde. Het is voor ons (nog eens) een teken dat onze familie achter onze keuze voor pleegzorg staat en onze pleegkinderen aanvaardt zoals wij dat doen.”

Ken jij iemand die een pleegzorgpluim verdient?

Stuur een mailtje naar charlotte.max@pleegzorgvlaanderen.be

16

Kleurrijk September 2021 > De brief <

Liefste mama Hier sta ik dan, zes jaar later in dit gezin. Zo veel momenten dat jij er voor mij was, zo veel tranen die jij voor mij hebt laten vallen, zo veel liefde die jij aan mij hebt gegeven. Allemaal omdat jij besloot er voor iemand zoals mij te zijn. Iemand die heel lang geen familieliefde heeft gekend, iemand die gebroken is en er onbewust last van heeft, iemand die alles eraan doet om te testen of de liefde die jij voor mij hebt echt is, iemand waarmee het omgaan soms lastig is.

Maar jij, jij zag het goede in mij. Je zag hoeveel pijn ik leed, je zag in mij wat ik zelf niet zag. Je ziet nog altijd het mooie van een pleegouder zijn.

En oh, wat ben ik jou daar zo dankbaar voor!

Er is zo veel, zo veel dat ik wil doen, zeggen en vragen. Maar kort samengevat: mama, ik hou van jou. Ik ben je zo ontzettend dankbaar om mij de kansen te geven die elk kind verdient. Met ouders of zonder ouders.

Dankjewel om altijd het goede in mij te zoeken, om mij elke keer als het lastig was te troosten en mij die ene knuffel te geven. Dankjewel, dat jij er voor mij was wanneer ik me alleen voelde.

Dankjewel om er als een ouder voor me te zijn en van me te houden zoals je van je eigen kinderen houdt.

Dikke kus,

Je dochter

17

Kleurrijk September 2021 > Vraag het aan Jeugdrecht.be <

Wat als een pleegkind schade veroorzaakt?

Soms veroorzaken pleegkinderen schade. Dat kan op school zijn of op de weg, bij een vriend of in het pleeggezin zelf… Zijn pleegzorgers verplicht om in te staan voor vergoeding van die schade?

— Tekst: Min Berghmans — Steunpunt Mens en Samenleving (SAM)

Pleegzorgers zijn niet aansprakelijk voor wat hun pleegkind aanricht, tenzij zij zelf een fout hebben begaan. Het Belgisch burgerlijk recht bepaalt enkel een vermoeden van aansprakelijkheid van ouders (‘de vader en de moeder’). Maar ook het kind zelf kan verplicht worden om een schadevergoeding te betalen.

Persoonlijke aansprakelijkheid Iedereen, kind of volwassene, die door een fout of onvoorzichtigheid aan iemand anders schade berokkent, is verplicht die schade te vergoeden. Dat noemt men de persoonlijke aansprakelijkheid.

Om een fout te kunnen begaan moet je schuldbekwaam zijn: je moet weten dat je iets fout doet.

Doorgaans wordt aangenomen dat een kind vanaf 12 jaar zich daarvan bewust is. Het is de rechter die dat beoordeelt. Een schuldbekwaam kind kan zelf verplicht worden om schade te vergoeden.

Als het kind schuldonbekwaam is, kan het wel een ‘objectief’ onrechtmatige daad stellen. Men vergelijkt dan het gedrag van het kind met het gedrag van een normaal zorgvuldig persoon in dezelfde omstandigheden.

Aansprakelijkheid van de ouders De ouders worden vermoed aansprakelijk te zijn voor de schade die veroorzaakt werd door hun kind.

De wet gaat ervan uit dat als ouders hun plicht tot opvoeding én toezicht op zorgvuldige wijze uitoefenen, zij kunnen voorkomen dat hun kind schade veroorzaakt.

Dat aansprakelijkheidsvermoeden geldt enkel voor de ouders, niet voor andere familieleden, pleegzorgers, voogden… ook al zijn zij met het toezicht of met sommige

18

aspecten van het ouderlijk gezag belast. Die personen kunnen alleen aansprakelijk gesteld worden als bewezen wordt dat ze persoonlijk een fout hebben gemaakt of nalatig waren.

In principe kunnen de ouders dat vermoeden weerleggen door te bewijzen dat zij hun kind een goede opvoeding hebben gegeven én voldoende toezicht hebben uitgeoefend, maar de rechtspraak aanvaardt maar zelden dat er voldoende tegenbewijs is van een goede opvoeding. De ouderlijke aansprakelijkheid is dus bijna een soort ‘objectieve’ aansprakelijkheid: als de minderjarige iets mispeutert, draaien de ouders ervoor op.

Verzekeringen burgerlijke aansprakelijkheid Gelukkig hebben heel wat ouders en ook pleegzorgers een ‘familiale polis’ die tussenbeide komt als de leden van het gezin ergens schade berokkenen. Die polis verzekert zowel de eigen aansprakelijkheid van (al dan niet schuldbekwame) kinderen als de ouderlijke aansprakelijkheid.

Als een pleegkind schade veroorzaakt, kan de familiale verzekeraar van de pleegzorgers dus tussenkomen op basis van de eigen aansprakelijkheid van het kind. Wanneer iemand ‘opzettelijk’ schade veroorzaakt, sluiten verzekeraars hun tussenkomst uit: opzet is niet verzekerbaar. De meeste verzekeringsmaatschappijen aanvaarden dat er tot 16 jaar geen sprake is van opzet.

De ouderlijke aansprakelijkheid is apart verzekerd binnen de familiale polis. Daarvoor moeten ouders zelf een verzekering afsluiten. De pleegzorgers zijn namelijk niet de ‘ouderlijk aansprakelijken’. De verzekeraar van de ouders zal op die basis ook tussenkomen – zelfs bij opzet.

Daarnaast is er ook de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid die elke dienst pleegzorg verplicht moet afsluiten voor de pleegkinderen, pleeggasten en pleegzorgers die door hen worden begeleid. Die is aanvullend op de eigen familiale verzekering. De verzekering van de dienst kan tussenkomen voor de franchise (het bedrag dat de gezinspolis niet betaalt) of wanneer er schade werd berokkend binnen het pleeggezin. De polis van de dienst moet ook van toepassing zijn wanneer het pleegkind een ander lid van het gezin ernstig verwondt.

Voor stoffelijke schade is dat niet altijd het geval, bv. eenmalig de auto van de pleegzorger bekrassen of ermee tegen een muurtje rijden, meubilair vernielen ...

De bedoeling van de regelgever was dus om schade die door een pleegkind of pleeggast wordt veroorzaakt en waarvoor geen eigen verzekering zou (kunnen) tussenkomen, niet door het pleeggezin te laten dragen – en andersom.

Andere verzekeringen of vergoedingen De dienst voor pleegzorg moet ook verplicht een polis lichamelijke schade afsluiten voor pleegkinderen. In situaties waar eigen kinderen het pleegkind verwonden en de familiale polis schade tussen gezinsleden uitsluit, is er dan wel een andere tegemoetkoming voor het kind.

Brand, een botsing met de auto van het pleeggezin … Voor veel specifieke situaties bestaat er een aparte verzekering. Kijk goed na of je eigen verzekeringen ook schade door je pleegkind dekken. Bij twijfel kan je altijd advies vragen aan jouw verzekeringsmakelaar.

Bronnen: • M. Berghmans en L. Balcaen, ‘Wie betaalt de schade’ • M. Jacobs en M. Berghmans, ‘Ouders aansprakelijk bij verblijf in een pleeggezin’ • M. Berghmans en L. Balcaen, ‘De gezinsaansprakelijkheidsverzekering betaalt de schade - niet altijd’ • M. Berghmans, ‘Kan een minderjarige dader veroordeeld worden om schade te vergoeden?’

Burgerlijk Wetboek: art. 1382 en art. 1384 Koninklijk besluit tot vaststelling van de minimumgarantievoorwaarden van de verzekeringsovereenkomsten tot dekking van de burgerrechtelijke aansprakelijkheid buiten overeenkomst met betrekking tot het privé-leven van 12 januari 1984 art. 5 en art. 6 BVR betreffende de organisatie van pleegzorg 8/11/2013, art. 25 en art. 62 en 63

Kleurrijk September 2021 >Kleurrijk Vlaams-Brabant Juni 2015 en > Brussel xxxxx <

“Ik voelde me snel thuis in het doorstromingshuis” “Bijna twee jaar heb ik in het doorstromingshuis gewoond. Het was mijn eerste verhuis, maar ik voelde me al snel thuis.” Simon, een twintiger met een profiel uit het autismespectrum, verbleef twee jaar in één van onze doorstromingshuizen. Hij deelt hier graag zijn ervaring met jullie.

“Doorheen mijn tijd in het doorstromingshuis, woonde ik er samen met vijf andere mensen. De bezetting veranderde van tijd tot tijd, waardoor ik er uiteindelijk heb samengewoond met zeven verschillende mensen. Wat het huis biedt, is een vorm van cohousing, waarbij de bewoners een eigen kamer hebben en de rest vrijwel volledig gemeenschappelijk is. De keuken, living, tuin, badkamer … worden gedeeld.

Om dat functioneel en leefbaar te houden, zijn er enkele systemen. Ten eerste krijgt iedereen elke week een bepaalde taak, zoals het schoonmaken van de keuken, de badkamer of de trap. Die taakverdeling verschuift elke week, zodat iedereen elke week een andere taak heeft en ook elke taak een keer doet. Indien nodig is er voor elke taak een overzicht met wat er precies moet gebeuren en wat ervoor nodig is. Er is in de keuken een groot bord met die taakver-

deling erop. Daarnaast staat er op dat bord een weekrooster waarop je kan aanduiden wanneer je meeeet en wanneer je kookt, en ook nog een boodschappenlijstje. In principe staat iedereen in voor zijn eigen aankopen voor het koken en ontbijt

––‑––‑––‑––‑ Voor mij persoonlijk is dit een perfecte vorm van cohousing ––‑––‑––‑––‑ en dergelijke, maar er zijn enkele dingen die nodig zijn voor het volledige huis, die dan door iedereen in naam van het huis gekocht kunnen worden.

Omdat iedereen een andere agenda en planning heeft, is het leven ‘s ochtends en overdag grotendeels gescheiden. Het is dan ook vooral ‘s avonds dat het samenleven echt tot uiting komt. Het is de bedoeling dat er samen gegeten wordt wanneer dat kan en dat er ook samen wordt opgeruimd. Daarna is het mogelijk om samen de avond door te brengen in de zetel, maar het is ook perfect oké om je terug te trekken op je kamer.

Voor mij persoonlijk is dat een perfecte vorm van cohousing, omdat het me stimuleert om sociaal te doen, wat gezond is, en bovendien de sociale vaardigheden traint.

Daarnaast geeft het ook de kans om de vaardigheden te leren die er nodig zijn voor zelfstandigheid. De vrijwilligers en de pleegzorgbegeleiding, die altijd klaarstaan om vragen aan te stellen, zorgen dat je altijd een soort vangnet hebt. Zo kan je zonder angst werken aan je zelfstandigheid: ervaring opdoen en zelfvertrouwen opbouwen voor het effectieve alleen wonen. Want dat is uiteindelijk het doel. Het is een doorstromingshuis, dus het is de bedoeling om, wanneer dat mogelijk is, door te stromen naar zelfstandig wonen.”

19

Een Tectonic puzzel bevat blauw omlijnde gebieden met 1, 2, 3, 4 of 5 vakjes. Het is de bedoeling om net zoals bij een Sudoku, deze gebieden te vullen met cijfers. In een gebied met maar 1 vakje, schrijf je het cijfer 1. In een gebied met twee vakjes, moet je de cijfers 1 en 2 invullen. Enzovoort…

Er is wel nog 1 belangrijke regel: vakjes met een zelfde cijfer mogen geen buren zijn van elkaar, niet horizontaal, niet verticaal, maar ook niet diagonaal.

De Rikudo is een puzzel waarbij je een pad probeert te vormen met opeenvolgende cijfers, te vertrekken vanaf het getal 1.

Twee opeenvolgende cijfers moeten steeds aan elkaar grenzen. Dit kan horizontaal, verticaal en diagonaal. De cijferslang eindigt bij het getal 60.

Er is maar één mogelijke oplossing voor elke Rikudo puzzel.

In een Takuzu puzzel moeten de lege vakjes ingevuld worden met de getallen 0 en 1, rekening houdend met de volgende regels: - In elke kolom en in elke rij moeten evenveel nullen als enen voorkomen.

- Zowel verticaal als horizontaal mogen er niet meer dan twee dezelfde getallen naast elkaar staan.

- Elke kolom en elke rij moeten verschillend zijn.

V.U.: Pleegzorg Vlaanderen vzw - Ravenstraat 98 - 3000 Leuven

TIP: Soms is het handiger om niet bij het getal 1 te beginnen.