NIEUW MAGAZINE VAN
plein06
IN DIT NUMMER:
start bouw Lely Campus 16
stadsinitiatief 6 natuurgoed
EN VERDER: Vijf vragen aan plein06_2I3 06update: waaraan werken we_4I5 06werk: een overzicht_8I9 hallo06: wie zijn we_10I11 Platform: meningen uit het veld_14I15
12
NUMMER 1_JUNI 2012
2
‘Koen legt de dingen altijd 180 graden anders uit dan ik.’ ©Jos Kottmann
Robbert Jan van der Veen_ Master of Urban Design_Cum Laude_TU DELFT_2007
‘Hoe je er komt, is net zo belangrijk Koen de Boo en Robbert Jan van der Veen begonnen in 2006 plein06. De één een strategisch denkend stedenbouwkundige, de ander een veelbelovend ontwerper. Over de weg ernaartoe zijn ze het niet altijd eens, maar samen komen ze altijd in Rome, en verder. Vijf vragen over hun werk
robbert jan
en elkaar.
Wat wil plein06? ‘Projecten maken voor stad en landschap en daaraan iets toe voegen door de verbinding te zoeken. We zijn ondernemend, durven vooruit te stappen. We beginnen met een idee, van onszelf of van anderen: grondeigenaren, bewoners, noem maar op. Dan stellen we meteen de vraag waarom het nu niet mogelijk is dat idee te realiseren. Moet het bestemmingsplan aangepast worden? Dan gaan we naar de gemeente om hen te overtuigen.’ Wat is jouw kracht? ‘Ontwerpen is niet alleen mooie plaatjes maken, maar met elkaar heel slimme, goede ideeën uitwerken, om snel met iets te komen waarmee een opdrachtgever blij is. Niets is standaard. De ideeën van een civiel tech neut of een ecoloog kunnen mij inspireren tot een idee. Met mijn tekeningen dwing ik mensen dan om snel tot de kern van het probleem te komen.’ Waaraan herken je een ontwerp van plein06? ‘Mensen willen zich goed voelen, geen eenheidsworst zijn. Voor hen ontwer pen wij. Met de menselijke maat, met ruimte voor individualiteit en sociale samenhang.
Dat bereiken we door ons werkproces. Volgens Koen staat dat altijd vast, alleen het ontwerp kan veranderen. Ik zeg juist: het proces verandert, en mijn manier van ont werpen is min of meer dezelfde. Misschien is dat onze herkenbaarheid, dat Koen de dingen 180 graden anders uitlegt dan ik. Maar proces en ontwerp zijn bij ons inmid dels zo verweven: hoe je er komt is voor mij net zo belangrijk als hoe het eruitziet.’
Koen in vijf zinnen? ‘Koen is beschou wend, een strategisch breekijzer. Voor een project in Barendrecht (zie pagina 12/13 – red.) maakte ik een mooi ontwerp, we presenteerden, alle betrokken waren blij. Toch kwam het tot stilstand. Totdat Koen erbij kwam; toen ging het niet meer over het ontwerp, maar over het proces en het bestemmingsplan. Dat wij op dat niveau de handschoen oppakken, vinden opdracht gevers erg fijn.’ Waarop ben je trots? ‘Natuurlijk ben ik trots als een project daadwerkelijk volgens ons plan is gerealiseerd, maar ik geniet ook écht van projecten die iets toevoegen, waar mensen doorheen wandelen. Projecten met menselijke meerwaarde.’
‘Is het antwoord op de vraag over vijf jaar nog relevant?’
intro06 3
Koen de Boo_Master of Network Cities_TU DELFT_2008_BNSP
als hoe het eruitziet’
koen
Wat wil plein06? ‘Wij willen iets toevoe gen aan de gebouwde, bewoonde ruimte. We denken niet in gebruikelijke processen, maar denken continu na over welk proces nodig is om een gebied te transformeren. We brengen technici en andere specialisten aan het begin van het proces bij elkaar, zodat alle mogelijke problemen van een ontwerp meteen ter tafel komen. In de huidige snelle markt strijdt iedereen om het laatste beetje geld dat er is om projecten te verwezenlijken. Door onze aanpak kunnen we heel snel een uitspraak doen over de haalbaarheid van een casus. Wij kijken nu of het antwoord op jouw vraag over vijf jaar haalbaar en relevant is.’ Wat is jouw kracht? ‘De tijd van topdownplanning is voorbij. Vroeger kon je een mooi plan bedenken, om daarna te kijken hoe je dat kon realiseren. Ik daag mensen uit om samen vooruit te kijken en niet alleen binnen je eigen kennisgebied te blijven. Durf te dromen, durf de waarde van iets op een andere manier te bepalen. Mensen durven vaak maar één ding tegelijk aan te pakken, ik gooi alles graag in één keer op de schop.’
Waaraan herken je een project van plein06? ‘Een ontwikkelaar wordt blij van ons als we iets onderscheidends bedenken dat ook écht kan worden verkocht. Het maakt ons daarom niet uit met welk idee of welke vraag men komt, ik zal een opdracht gever altijd op alle stappen bevragen. Juist deze werkstijl is herkenbaar, maar langzamerhand ook steeds meer onze ontwerpstijl. Kleinschaligheid, een bepaalde eenvoud die toch veel in zich draagt.’ Wat kenmerkt Robbert Jan? ‘Hij vindt het echt leuk om mooie plekken voor anderen te maken. En hij stoort zich eraan als anderen geen oog hebben voor kwali teit. Robbert Jan zegt vaak: “Als we ons proces goed inrichten, komt er vanzelf een kwalitatief goed en herkenbaar ontwerp uit”.’ Trots op? ‘Als mensen zeggen dat wij iets van de grond kunnen krijgen. Dat we een project de volgende fase in kunnen brengen en ervoor kunnen zorgen dat het wordt gebouwd.’
Lees ook de korte interviews met de teamleden van plein06 op de pagina’s 10 en 11.
‘Integrale samenwerking is nodig voor een prachtige symbiose tussen cultuurhistorisch landschap en moderne architectuur.’_Koen 4
‘Ik denk beeldend, luister, ga tekenen en neem mensen vervolgens mee in hun eigen avontuur.’_Robbert Jan
Skill City: innovatie meets vakmanschap plein06 is thuis in concept- en visievorming. ‘Een van onze leukste klussen tot nu toe is misschien wel het ruimtelijk maken van het woon concept Skill City, in opdracht van Era Contour, in de Rotterdamse haven’, aldus Koen en Robbert Jan. ‘Om de Rotterdammer meer aan zijn stad te binden, duidden we de locatie en ga ven we vorm aan de visie die wonen, werken en leren in dezelfde wijk mo
gelijk maakt en, als gevolg daarvan, de sociale stijging en levensloop van de doelgroep faciliteert. Het vroegere industriële karakter van de waterkant wordt in ons plan getransformeerd in de warme binnenkant van de woon blokken, de straatkant heeft een meer logistieke uitstraling gekregen en staat vooral in dienst van de bedrijven in de omgeving.’ Meer over dit project op de pagina’s 6 en 7 > www.skill-city.nl
“
plein06 signaleert:
Vragen komen steeds vaker van onderaf; vakinhoudelijke sturing van bovenaf is een must. Vakspecialisten, van landschaps architect en civieltechnisch ingenieur tot ecoloog en verkeerskundige, moeten aan de voorkant van het proces al aan tafel zitten. Geen ellenlange planningen en berekeningen om over 5 jaar te kunnen zeggen of een vraag haalbaar is. Dan is de vraag namelijk veranderd.
”
Ideeënprijsvraag
Wegh der Weegen Tussen Amersfoort en Utrecht loopt de ‘Wegh der Weegen’, de huidige Amers foortseweg. Een kaarsrecht tracé – 60 meter breed, 10 kilometer lang – oorspron kelijk bedoeld als belangrijke verkeersader en verbinding tussen de buitenplaatsen. In het kader van het 100-jarig bestaan van Erfgoedvereniging Heemschut schreef de provinciale commissie Utrecht de ideeën prijsvraag Wegh der Weegen uit. De in zending van plein06 ‘In 4 fases terug en vooruit’ werd in februari verkozen tot één van de winnende. Uit het juryrapport: ‘Het ontwerp werkt van achter naar voren; eerst een detaillistisch verhaal over palen en signalen, vervolgens de weg, het casco en de invulling. Het faseert eerst de kleine dingen en vormt op die manier een vertaling van de oorspronkelijke strategie naar de huidige tijd. Het ontwerp is uitzon derlijk mooi gepresenteerd.’
kortnieuws 5
Ons park is koning Samen met Witteveen en Bos ontwerpt plein06 een stadspark in Brussel. ‘In de laatste ronde van deze aanbesteding maakten we een landschappelijk plan voor de aaneenhechting van een aantal prachtige parken in het westen van Brussel. De Koningskoppeling voegt zich naar de kwaliteiten in de omgeving en verzorgt een maximale doorstroming op het gebied van landschap, ecologie, bewoners en passanten, water en activiteiten.’
• voor de klas_Robbert Jan van der Veen is steden bouwkundig gastdocent aan de Hogeschool van Amsterdam en de Technische Universiteit Delft, Land schapsarchitectuur. Koen heeft zich naast zijn bureau werk ook ingezet voor de BNSP Young Professionals, het netwerk voor jonge stedebouwkundigen in Neder land. Op dit moment heeft hij nog zitting in de raad van advies van Polis, de studievereniging voor Stedebouw in Delft. • buitengebieden_plein06 organiseert met goed ontwerp verschillende bestemmingsplanwijzigingen aan de rand van dorpen in het buitengebied. Koen: ‘In 2011 ontwierpen wij natuurgoed in Barendrecht, Malden, en Maarsseveen. Ongebruikte weilanden worden omgetoverd tot ecologische en natuurlijke gebieden, die wonen in de natuur eindelijk mogelijk maken.’ Zie ook pagina’s 12 en 13. • verbindingen_Een 18 meter lange fietsbrug, 60 meter lange autobrug en een 2 kilometer lange landschappe lijke geluidswal: bij al deze projecten staat een voor beeldige inpassing centraal, net als het scheppen van een identiteit die zich voegt naar en/of een dialoog aangaat met de omgeving.
Bonkend groen hart voor Rotterdam
• waterparkeren_Op het integraal drijvende parkeerdek dat plein06 samen met Beladon en ConsortArchitects ontwikkelt, kan men onder het waterniveau parkeren, terwijl óp het dek ruimte is om te flaneren en recreëren. Zie ook pagina’s 6 en 7.
Hartje Rotterdam ligt een graslandje er verloren bij. plein06 wil deze plek nieuw leven inblazen met de Stadskas. Een duurzame kas van 4500 m2, waar de stadstuinder biologische producten verbouwt voor de nieuwe markthal, lokale ondernemers en horeca. Dankzij een maandelijks oogstevenement en een café-restaurant met Stadskasterras kunnen alle Rotterdammers de natuur midden in hun stad ervaren. Het lichtgewicht gebouw kan probleemloos boven op de bestaande betonnen tunnelbak gebouwd worden. De Stadskas is economisch rendabel en creëert werkgelegenheid, energie voor tweehonderd huishoudens en werkt als katalysator voor alle groene initiatieven in de stad. Het idee is ingediend bij Stadsinitiatief Rotterdam. Het winnende project wordt uiteindelijk gerealiseerd. Like! de Stadskas Rotterdam op www.facebook.com/stadskasrotterdam
• visie op recreëren_De gemeente Maassluis vroeg plein06 een visie te maken op de Waterweg. Maassluis is de eerste stad aan de Waterweg, maar maakt (nog) veel te weinig gebruik van de recreatieve mogelijk heden. • beroepspraktijk_Koen de Boo heeft deelgenomen aan een tweejarig postmasterprogramma beroeps ervaring SLA. Hij zegt hierover: ‘Een zeer intensief en waardevol programma voor jonge mensen in de beroepspraktijk. Met name de contacten met andere jonge professionals heb ik als waardevol ervaren.’
6 stadsinitiatieven
Dit is hét moment om het verschil te maken Gemeenten staan, mede onder druk van de markt, meer dan ooit open voor bijzondere stads initiatieven, ook buiten bestemmingsplannen om. Grote projecten komen immers nauwelijks
mensen om ons heen met de juiste vakinhoudelijke kennis, zodat we eventuele obstakels al vooraan in het proces kunnen tackelen.’ Stap twee is dan het over tuigen van de gemeente, die steeds vaker bereid is de stadsverrijkende initiatieven van plein06 in deze tijden een kans te geven.
van de grond, of belanden in de ijskast, omdat de financiële risico’s te groot zijn. Een trend die het creatieve plein06 juist op scherp zet: ‘Onze handen jeuken om economisch afgegleden plekken weer rendabel te maken.’
De Proveniersstraat: het nieuwe bouwen In september 2012 start de bouw van een bijzonder CPO-project in hartje Rotterdam. ‘Ik tekende in op het allereerste binnenstedelijke CPO-project in een historische, levendige straat vlak bij Station Rotterdam’, vertelt Robbert Jan. ‘Samen met mijn toe komstige medebewoners brachten we een bijzonder pakket aan individuele en gezamenlijke wensen bijeen in een zorgvuldig ingepast ontwerp. Alles in nauw
Waar grote bureaus van de oude stempel het moeilijker hebben, staan de professionals van plein06 nog volop aan het roer van hun avontuur. ‘We voelen de crisis heus, maar op een heel andere manier dan onze col lega’s’, vertelt Koen. ‘Wat jarenlang gebruikelijk was in ons vakgebied – structuurvisie wordt bestemmingsplan wordt opdracht voor ontwerpbureaus – is lang niet altijd meer het geval. Deze tijd vraagt om andere, creatieve werkwijzen en oplossingen. Het is in ons voordeel dat wij, als relatief jong bureau, nog niet zo bekend zijn met wat gebruikelijk was’, lacht Koen.
(Eigen) idee Steeds vaker draait plein06 het ontwikkelproces helemaal om en start het de projecten vanuit een idee. Robbert Jan legt uit: ‘Dat kan een eigen idee zijn voor een onderscheidend stadsinitiatief, of dat van particu liere ondernemers die op kleine schaal kwaliteit willen realiseren; hun droom. Wij verzamelen vervolgens de
overleg: van samen verkavelen tot het handschetsen op locatie. Op de plek waar tot voor kort een nietszeggend gat zat, rijzen straks zeven prachtige, persoonlijke appartementen. Inclusief collectieve fietsenstalling en een duur zaam groen dak.’ > www.expeditienoord.nl
‘In deze tijd moeten bureaus snel een antwoord hebben op een complex vraagstuk. Dat betekent dat je snel moet kunnen schakelen en een palet aan vakdisciplines vanaf het begin in moet kunnen zetten. ‘Snelle stedenbouw’ mag nooit ten koste gaan van de inhoud.’_Koen
7
Skill City
Kleine interventies, groot effect Want alleen al in de binnenstad van Rotterdam staat meer dan 350.000 m2 ruimte leeg. Ruimtes die schreeuwen om innovatieve, duurzame ideeën die de stad aantrekkelijk houden en leefbaarder maken. In de visie van plein06 zijn stadsinitiatieven naast maakbaar, toegankelijk en duurzaam, ook betaalbaar en rendabel. Robbert Jan: ‘Vaak gaat het om kleine interventies met een groot effect. Onze stadsinitiatieven geven de juiste impulsen aan de stad: het zijn aanjagers en verbinden mensen, gebouwen en omgeving.’ Jong Rotterdams talent ontwikkelen Neem de Stadskas, die een duidelijke meerwaarde heeft voor mens en omgeving, of het drijvende initia tief Rijndeck (zie kader) dat verbindingen legt tussen bewoners en bezoekers van de Wilhelminapier, Katen drecht en de Afrikaanderwijk. En Skill City, waarin jonge Rotterdammers en hun behoeften centraal staan. Koen over dit omvangrijke project: ‘In Rotterdam wonen veel jonge vaklieden en creatieve ondernemers, voor wie de kansen op de toekomstige arbeidsmarkt klein zijn. Samen met ERA Contour pakten we de handschoen op om dit Rotterdams talent te ontwikkelen in een nieuw te bouwen gebied.’ plein06 duidde de locatie en ontwik kelde een gebiedsvisie, met Skill City als resultaat. Een bruisende plek in de Rotterdamse Stadshavens waar wonen, werken en leren samengaan. Door bedrijven te huisvesten die innovatie en duurzaamheid combineren met vakmanschap, draagt Skill City bij aan een sterkere economische stadsstructuur.
Het verschil maken plein06 wil zich met zijn bijzondere stadsinitiatieven onderscheiden in de markt. Robbert Jan: ‘Er zijn altijd aanleidingen om een mooi project op te pakken; leegstand, ondernemers met vragen. Wij zijn graag de ontwerpers en adviseurs die mensen ondersteunen in hun plan. Onze initiatieven moeten het verschil maken, zodat straks iedereen met een droom – particulier of overheid – de weg naar ons plein weet te vinden.’
Flaneren op het (parkeer)dek
lokale (horeca)ondernemers rond de
De nieuwe Rijnhavenbrug verbindt
Afrikaandermarkt. Daarnaast is er
drie zeer uiteenlopende gebieden:
ruimte voor een drijvend theater voor
Wilhelminapier, Afrikaanderwijk en
de culturele bezoekers van Katen
Katendrecht. Rijndeck is dé drijvende
drecht. Rijndeck draagt bovendien
verbindende schakel en biedt voor
een creatieve parkeeroplossing in
zieningen die naadloos aansluiten
zich. Parkeren gebeurt in het drijven
bij de verschillende bewoners-
de dek dat meteen de hoofdstructuur
en bezoekersbehoeften. Van een
vormt van het ontwerp. Boven op het
Urban Hot Spring en drijvende
dek kan men flaneren, en vanaf daar
hotelkamers nabij de Wilheminapier,
zijn ook de verschillende initiatieven
tot een drijvende productiekas voor
bereikbaar.
landschappelijk
L
stedelijk
M v.l.n.r Duivendaal Wageningen Skill City Rotterdam Wijkvisie Palenstein Zoetermeer Binnenstad Nieuwegein CPO Proveniersstraat Rotterdam
inrichting
S
XS elementen
8
regionale en strategische visie
XL
werk 9 v.l.n.r Wegh der Weegen, provincie Utrecht Gebiedsvisie Zuid-Limburg, ABL2 & Ballast Nedam Visie Nieuwe Waterweg, gemeente Maassluis
v.l.n.r Lely Campus Geluidswal Dijkpolder Koning Boudewijn Park Brussel Recreatie Parken Tienhoven Natuurgoed Ziedewij
v.l.n.r Brug Dijkpolder Maassluis Stadskas Rotterdam Rijndeck Rotterdam Eigen Oogst Malden Faunapassage Light De Bilt
v.l.n.r RET binnenplaats En-spire, duurzame straatverlichting De Spot, moderne hangplek Inrichting Lely Industries Pier Scheveningen, beweegbare pier
Koen en Robbert Jan; natuurlijk ze zijn het fundament van plein06 (pagina’s 2 en 3). Maar de afgelopen jaren kreeg het bureau er met Sijmen Schroevers, Tim Tutert en stagiairs Kitty Busscher en Ruben Hoek vier gedreven professionals bij. Allemaal met een eigen kijk op het vakgebied, maar met een grote gemene deler: plezier in het werk en met elkaar.
10
Kitty
‘ROBBERT JAN KAN NOG VEEL VAN ME LEREN’ Ruben Hoek, TU Delft student, stagair
Ruben
‘GOED KIJKEN NAAR EEN OMGEVING, DAARVAN KRIJG IK ENERGIE’
©Jos Kottmann
Kitty Busscher (23), studente Stedenbouw (master) TU Delft, stagiair bij plein06: ‘De praktijk is zoveel anders dan de theorie aan de TU. Ik leer veel hier. Ook zonder dat ik me daar nu heel bewust van ben. plein06 kan snel projecten aannemen en snel een creatief ontwerp leveren, op gedetailleerd niveau. In mijn opleiding word ik vaak gevraagd naar de grote lijnen – visie, structuur, bij uitzondering een masterplan – terwijl ik hier zo detaillistisch werk. Bestanden opzetten, teken- en presentatietechnieken: echte handigheden waarvan ik niet wist dat ik er zoveel plezier in zou hebben. Zoals bij
het ontwerp van de Dijkbrug/dijkpolder Maassluis. De stage helpt me te ontdekken wat er speelt in de markt en wat de mogelijkheden zijn binnen mijn vakgebied. Misschien ligt mijn hart wel meer bij creatief ontwerpen dan ik dacht, en kan ik daarbij mijn voordeel doen met mijn strategische kennis. Het leuke van plein06 is dat ik álles meekrijg; een opdrachtgever vergadert in de ruimte waar ik werk en ik leer veel van mijn collega’s, er is altijd overleg. Wel dreigt het gevaar dat, nu het erg druk is, we te veel achter onze computers zitten, terwijl onze inspiratie op straat ligt. Goed kijken naar een omgeving, een gebied, fotograferen. Daarvan krijg ik nóg meer energie!’ > MEER WETEN VAN KITTY? K.Busscher@plein06.nl
Robbert Jan
Wilt u ons bezoeken of hebt u vraagstuk of uitdaging waarover u vrijblijvend met ons van gedachten wilt wisselen? U vindt ons op de Vijverhofstraat 47, unit 400-2, 3032 SB Rotterdam. W www.plein06.nl E info@plein06.nl T +31 (0)10 466 57 95
11
Sijmen
Tim
Koen ‘MIJN COLLEGA’S VINDEN MIJ DENK IK EEN HANDIGE VENT’
‘DIT PARELTJE DRAAGT MIJN HANDTEKENING!’ Sijmen Schroevers (28), werkzaam bij plein06 sinds 2010: ‘Mijn afstudeerstage voor de opleiding Ruimtelijke Ordening en Planologie deed ik bij plein06. Veel reken- en tekenwerk en regelgeving voor een gebiedsontwikkelingsproject rond Amsterdam Centraal Station. Sinds die tijd ondersteun ik Koen en Robbert Jan vier dagen per week, een rol die me goed past. Daarnaast studeer ik nog aan de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. De veelzijdigheid van plein06 is prettig: strategie én ontwerp gaan hier echt hand in hand. We zullen altijd zoeken naar de vraag achter de vraag van onze opdrachtgevers: is het alleen dit pleintje dat niet deugt, of is er toch iets in de straat of zelfs in de wijdere omgeving? We zijn een klein, betrokken team; wendbaar en we bewegen makkelijk mee met de markt. We vinden niches en zien kansen, zoals in particulier collectief opdrachtgeverschap. Mijn grote wens is een unieke plek te creëren, een straat, wijk of plein, met meerwaarde voor mijn stadje Rotterdam en z’n inwoners. Dat ik er dan langsloop, stilsta, en weet: het is er! Dit pareltje draagt mijn handtekening.’ > MEER WETEN VAN SIJMEN? S.Schroevers@plein06.nl
Tim Tutert (25) is al vier jaar een vast baken voor plein06. Binnenkort rondt hij zijn studie Bouwkunde af aan de TU Delft. ‘Hier werken is niet alleen leuk, het is ook een zeer welkome en belangrijke aanvulling geweest op mijn studie. Studeren is één, werken echt iets anders. De kracht van dit bureau zit sterk in de kennis van en aandacht voor twee verschillende, belangrijke disciplines: het tot in detail strategisch nadenken over stedenbouwkundige inpassing en het daadwerkelijke onderscheidende creatieve ontwerp. Ik hoop dat we meer tijd gaan claimen om achter onze bureaus vandaan te komen en nog méér inspiratie van buiten halen: symposia, bezichtigingen. Het mooiste project waaraan ik een bijdrage leverde? Moeilijk, ik denk het ontwerp van het marktplein in Winterswijk. Maar er zijn veel initiatieven, ook bijzondere prijsvragen, waaraan ik met veel plezier werk. Mijn collega’s vinden mij denk ik een handige vent, ik kan snel instappen in uiteenlopende projecten. Mijn droomplek? Een boomhutje, à la Robinson, aan het water. Rust. Maar dan wel op maximaal honderd meter afstand van mijn werk, stad en drukke sociale leven.’ > MEER WETEN VAN TIM? T.Tutert@plein06.nl
PLEIN06 ZOEKT DE VERBINDINGEN
12 natuurgoed
Juist door te bouwen maken we natuur bestendig ‘Bouwen in dit historische landschap was tot voor kort ondenkbaar.’
In de jaren 50 werd het gemeengoed om de beschikbare ruimte in ons land per functie af te bakenen; daarom wonen we nu in de bebouwde kom, werken we op bedrijventerreinen en gaan we voor onze rust naar een recreatiegebied. Neder land is verbrokkeld. Maar sinds enkele jaren is er een kentering gaande: anno 2012 zijn wonen, werken en recreëren steeds minder gescheiden bezigheden. Wat betekent dat voor onze natuur? plein06 zoekt de verbindingen.
Stad en natuur zijn in de visie van plein06 onlosmakelijk met elkaar verbonden. Robbert Jan: ‘In een stedelijke omgeving voegen we vaak iets groens toe, in de natuur juist vaak iets hards. Een pad of een brug bijvoorbeeld.’ Het is juist de uitdaging om de grenzen tussen steden bouw en landschapsarchitectuur te doorbreken. En dat kán. Robbert Jan: ‘Als je de gemeente of provincie er maar van weet te overtuigen dat de ingreep nodig is voor de ontwikkeling van duurzame, kwalitatief hoog waardige natuur, en je die natuur voor mensen bereik baar maakt. Dan krijgt die natuur ook een meerwaarde voor mensen uit de omgeving.’
Behoud van identiteit Grote woningbouwprojecten zijn nog nauwelijks van deze tijd, kleinschaligheid is het toverwoord. Koen: ‘Er worden geen grote vlekken meer getekend voor woningbouw, er komen geen Vinex-wijken meer bij. Wij zoeken naar kansen in de randen van de stad en in buitengebieden en kijken hoe we wonen in de
Polder Ziedewij: natuur als culturele belevenis plein06 zoekt naar mogelijkheden om na
samen met Paul Casteleijn een plan voor de
tuur en cultuur bij elkaar te brengen. Een
polder achter zijn bedrijf, ook wel bekend
goed voorbeeld daarvan is het plan dat het
als Ziedewij. In het plan is onder meer een
bureau maakte met hovenier Paul Casteleijn,
wandel- en fietsroute opgenomen vanaf het
die een monumentale boerderij heeft aan de
station tot aan de boerderij. Het plan is om
Noldijk in Barendrecht. Sinds 2006 wordt er,
het hele gebied toegankelijk te maken en
ieder jaar in oktober tijdens de Barendrecht
er voor jong en oud tal van activiteiten in de
se Kunstroute, het evenement ‘Eten aan de
natuur te realiseren. Denk aan een theehuis,
Dijk’ georganiseerd. Lekker eten, maar ook
een grote waterpartij, een ecologisch loge
tal van culturele activiteiten zoals muziek,
ment en een wijngaard.
poëzie en beeldende kunst. plein06 maakte
13 ‘In een stedelijke omgeving voegen we vaak iets groens toe, in de natuur juist vaak iets hards. Een pad of een brug bijvoorbeeld.’ _Robbert Jan
Locatie Natuurgoed Ziedewij Barendrecht
natuur – ook in historische landschappen – mogelijk kunnen maken.’ Niet dat er colonnes mensen naar de natuur gelokt moeten worden om de ontwikkeling ervan economisch rendabel te maken. Een toevoeging op de natuur betekent kwalitatief omgaan met be staande structuren. Gebiedsverandering, maar zonder de identiteit van een gebied overboord te zetten. ‘Door woningen toe te voegen kunnen we de natuur vaak juist behouden; bestendig maken, of zelfs natuur realiseren’, aldus Koen.
De natuur doet het werk De historie, de omgeving en de ecologische omstan digheden zijn volgens plein06 dan ook de uitgangs punten als je in een landschap wilt ingrijpen. Als je deze criteria in acht neemt, dan ontstaat vanzelf kwaliteit van leven – waar het om gaat. En dat hoeft niet duur te zijn. Robbert Jan: ‘Laat maar ruigte ontstaan, dan ontwik kelt de natuur zich daar vanzelf omheen, daar is weinig beheer voor nodig. Ongebruikte weilanden bijvoorbeeld, kunnen zo worden omgetoverd tot ecologische en natuurlijke gebieden, die wonen in de natuur mogelijk maken.’
realiseren en tegelijk natuur te behouden. Juist in die combinatie zit de kracht van de samenwerking tussen de architecten en plein06.’
Particuliere opdrachtgevers Tot voor kort was het verkopen van huizen de laatste stap bij de ontwikkeling van een project. Maar inmid dels zijn projectontwikkelaars het erover eens dat, mede onder druk van de markt, een individuelere aanpak de moeite loont. Zo wordt het proces omgedraaid en worden eerst kopers gezocht. Maar ingrijpen in een historisch landschap vergt zorgvuldigheid en staat vaak op gespannen voet met allerlei regelgeving die voor particulieren moeilijk is te doorgronden.
De Klyne Plas: ecologische gebiedsontwikkeling
Samen werken aan natuurgoed Bij veel van deze zogenoemde Natuurgoed-projecten werkt plein06 samen met, of in opdracht van, Consort Architects. Het bureau ontwerpt duurzame gebouwen en woningen en houdt daarbij niet alleen rekening met de toekomstige leefomgeving, maar realiseert ook meerwaarde voor de opdrachtgever. Duurzaamheid en financiële haalbaarheid gaan daarbij hand in hand. Een verantwoorde, ecologische inpassing in het landschap is van belang vanuit duurzaamheidsoogpunt. Bovendien is het vaak de enige manier om woningen te kunnen
plein06 werkt steeds vaker samen
visie op het gebied, brengt hier een
met collectieve particuliere opdracht
meerwaarde voor de kwaliteit van
gevers, die op kleine schaal kwaliteit
leven van de mens, de flora en de
willen realiseren. Op die manier
fauna. Tot voor kort waren woon
heeft plein06, samen met Consort
boerderijen ondenkbaar in dit histo
Architects, de landschappelijke
rische landschap. plein06 maakte
inpassing verzorgd van het project
ook hier de verbindingen, door bij de
de Klyne Plas in Maarsseveen, een
inrichting van de gemeenschappelijke
ecologische gebiedsontwikkeling.
openbare ruimte de overgang van
Duurzame kleinschalige bebouwing,
de Klyne Plas naar het omliggende
in combinatie met een ecologische
landschap te accentueren.
platform
Om tot de beste stedenbouwkundige oplossing te komen, werkt plein06 nauw samen met tal van bureaus en opdrachtgevers, met elk hun eigen visie en deskundigheid. Hoe kennen zij plein06? En hoe denken zij dat het vakgebied zich de komende 30 jaar zal ontwikkelen? Korte bespiegelingen.
14
Bedrijven hebben geen externe kantoren meer.’
Erwin Daalhuizen, Fakton: ‘Hoe mensen over 30 jaar wonen en werken?
Marius Heijn, conceptontwikkelaar ERA Contour: ‘De scheiding tussen stad en land is over 30 jaar snoeihard.
Geen Vlees noch Vis, maar Stad en Land!
plein06 moet je hebben voor ontwikkelvraagstukken waarin stedenbouw en vormgeving samenkomen. Koen is de stedenbouwer die op vernieuwende wijze als ontwikkelaar processen uitstippelt, Robbert Jan de stedenbouwer die – als je denkt dat je er bent – drie vragen stelt waardoor je toch weer moet gaan nadenken.’ Remco de Jong, projectleider en programmamanager Binnenstadsvisie en Structuurvisie, gemeente Zoetermeer:
‘Een plek waar je rustig kunt werken of relaxen wordt een luxe. Een andere belangrijke ontwikkeling:
stad wordt land en land wordt stad. Geen sterke begrenzingen meer,
maar juist uitwisseling tussen de twee van oudsher door allerlei regelgeving gescheiden gebieden.’
‘plein06
Hanneke Peeters, stedenbouwkundige, Projectbureau Binnenstad Nieuwegein:
kan nog groeien in het aanbieden van een totaalproduct: naast
inhoudelijke goede input en goede visuele ondersteuning, ook zorgen voor een tekstueel sterke onderbouwing.’
‘ABL2 en plein06 vinden elkaar in projecten waar inspiratie, creativiteit, commitment en partnership nodig zijn.’
Diederik van Hoogstraten, directeur ABL2:
Machiel Hopman, directeur ConsortArchitects: ‘Als die ene nou leert zuipen en die andere
zeilen
dan kan het nog wel ’es wat worden met die gasten!’
als de harde civiele techniek nog te voorbarig en te beperkend is …’ Karel Ossewaarde, directeur Waterpas, civiel technisch adviseurs: ‘Ik zoek plein06 op
15
Viviane de Groot, projectleider gemeente Zoetermeer: ‘Steden
zullen in Nederland steeds meer aan elkaar gegroeid zijn met landelijke stukken ertussen. Hopelijk makkelijk te bereiken via ondergronds openbaar vervoer.’ Ferdi Buijsrogge, General Manager Lely Vastgoed B.V.: ‘Over dertig jaar wonen mensen onafhankelijk van
waar ze werken. Toch zal de urbanisatie fors doorzetten, want goedkope en snelle distributie kan niet
Waar meerdere actoren een route zoeken, begeleidt plein06 ze over de kruising van belangen. Door te worden bereikt in het buitengebied.
tekenen kan je oplossingen vinden voor de leefruimte. Maar de mens en zijn belangen kunnen nog beter gefaciliteerd worden.’ Vincent van der Meulen, Associate Partner Kraaijvanger Architecten: ‘Stad en land over 30 jaar?
nu ettert de stad langs de uitvalswegen het groene land in met bedrijfshallen, kantoortjes en Vinex-ellende. We ruimen het op: Volledige omkering:
het land komt de stad in en het land wordt weer land.’ Harro wieringa, Landschapsarchitect Witteveen en Bos: ‘Samenwerken met plein06? De
lijnen zijn kort, we schakelen snel en er is een open en persoonsgerichte werksfeer.’ Leon Boon, ecoloog bij Ecoresult: ‘Het wegverkeer is over dertig jaar beperkt,
goederen- en personenvervoer gaan via rails en water. De meeste mensen werken waar ze wonen, hun dagindeling is flexibel, vaste werktijden bestaan niet. De overgang tussen stad en land zal bestaan uit zones, linten en structuren van de hoofdthema’s recreatie, natuur, landschap en water.
Contrasten tussen de thema’s zijn ruimtelijk duidelijk zichtbaar. plein06 is bij uitstek in staat zulke gedachten en ideeën te visualiseren.’
‘Vanaf het terras van de kantine loop je zo het dakpark op.’_Robbert Jan 16
Ontwerp inrichting en inpassing terrein Lely Industries door plein06, (rechts:) start bouw Lely Campus, april 2012
DUURZAME BEDRIJFSCAMPUS
Lely is als een modern boerenbedrijf In april 2012 startte de bouw van de duurzame en innovatieve Lely Campus in Maassluis, bestaande uit een fabriekshal en hoofdkantoor. Lely is producent van machines voor de agrarische sector. plein06 maakte een ontwerp voor de inrichting van het circa 7,5 hectare grote terrein, het parkeerdak(park) en tekende voor de landschappelijke inpassing. In 2013 wordt het project opgeleverd. Om het BREEAM ‘green outstanding’ certificaat te bemach tigen, werkte plein06 voor dit project samen met Consort Architects, Techniplan, IMd en Waterpas. BREEAM beoor deelt projecten van ontwerpproces tot en met uitvoering. plein06 is vanaf het begin door de architect erbij betrokken. De werkzaamheden van Lely en het omliggende polderland schap waren de inspiratie voor het ontwerp van plein06.
Waterscheiding Het terrein is ontworpen als een modern boerenerf, vertelt Robbert Jan van der Veen van plein06: ‘Met goed strak gemaaid gras, een traditionele boomgaard en bomenrijen langs de erfrand en de toegangsweg. Want die is toch het visitekaartje van het bedrijf.’ Toch heeft het ontwerp weinig
impact op de omgeving. Het water rond het eilandje waarop de gebouwen staan is letterlijk de waterscheiding. Aan de overkant contrasteert een verwilderde polder met het strakke boerenerf. Wildernis in de slootranden zorgt voor volop leven, waar iedereen van kan genieten. Vanaf het begin werkte plein06 samen met ecoloog Leon Boon. ‘Geen natuurbe schermer pur sang, maar een meedenker die in veranderende omgevingen de kansen ziet voor flora en fauna’, zegt Koen de Boo van plein06. ‘Een belangrijke reden waarom we goed scoren in de beoordeling van BREEAM.’
Dakpark De werkzaamheden van Lely zorgen voor veel bedrijvigheid. Robbert Jan: ‘Het terrein is dan ook functioneel ingericht, rekening houdend met de logistieke processen en de vracht wagens die af- en aanrijden en de wensen van bezoekers en medewerkers. Parkeren kan op het dak, dat ook ingericht is als (dak)park voor medewerkers en bezoekers. Vanaf het terras van de kantine loop je zo het dakpark op, waar ook een sportveld komt.’
COLOFON concept_plein06, Tabasco Communicatie tekst en redactie_Tabasco Communicatie vormgeving_Inpetto-ontwerp beeld_plein06, Jos Kottmann (cover, p. 2|3, 10|11) druk_Loodswerk, Landsmeer © 2012 plein06