Pluk de Nacht - Open Air Film Festival Amsterdam

5 JAAR PLUK DE NACHT OPEN AIR FILM FESTIVAL AMSTERDAM

CATALOGUS 2008

7 T/M 16 AUGUSTUS - STENEN HOOFD & 19 T/M 23 AUGUSTUS - TIMORPLEIN - STUDIO K

1

Sunsets at Overhoeks, Grachtenfestival over het IJ, Uitmarkt bij M-lab, Noorderparkfestival #FMFFG EF[F FO OPH WFFM NFFS GFTUJWBMT JO "NTUFSEBN /PPSE t .FFS XFUFO XXX OPPSE BNTUFSEBN OM

2

PLUK DE NACHT 2008 WORDT MOGELIJK GEMAAKT DOOR:

Speciale dank voor de periode 2003 t/m 2008 gaat uit naar: 1Site1 A-Film Action Freight Amsterdam Plage Amsterdam Partners Amsterdam Tourist Board Amsterdam Weekly Amsterdams Fonds voor de Kunst Artcore Austrian Film Commission B-oost Bavaria Films International Beamsystems Bier & Co Bitterzoet Bizon Boomerang Boer Paul Brand Bier Bredenoord Burggraaf Camalot Camping Rotterdam Captain Video Carver CCA Cineco Cinema Delicatessen Cinemanet Nederland Cinemeta Cinemien Cineset Decorbouw Coca-Cola Enterprises

Cor van Heerwaarden (Klif 12) CosyMo’s Solar Cinema Coop 99 Crumpler Daily Productions Danish Film School De Balie Cinema De Blauwe Duim Decoriginals De Kwekerij Theaterproducties Devils Haircut Visuals Dop Huisman Duvel Ernstige Zaken FedEx Filmcircus Filmfreak Filmmuseum Filmvalley Gianotten Grauw Grote Avontuur Grote Beer Gummo HBO (USA) Heerenstraat Theater Heineken Her Jobse Culinaire Produkties Het Blauwe Huis Het Stenen Hoofd Hotel Heemraad I Amsterdam Icelandic Film Centre

IDFA IFFR Images Groningen Jaap Lap Jan en Riky de Vocht Jameson K-Drink Kamer 114 Kemna Casting Ketelhuis Kinetisch Noord Lava Leeuw Bier Max Tak Filmorkest Media Luna Entertainment Meerboerenvereniging Mostako Muziektheatergroep KIP Nederlands Fonds voor de Film New Zealand Film Commission Nieuw Zealand Ambassade NFTVM Noorderzon NPS NRC Next Openlucht Bioscoop Omni Obras Paul Thiltges Distribution Partytime Rentals Pinto Projectietechniek Pizza Laboratory Pixelodeon Portable Film Festival

Inhoudsopgave Introductie 5 26 Terugblik: Kunst 2003-2007 Interview: Hans Beerekamp 6 28 Terugblik: Pluk in beeld 2003 - 2007 Programma 2008: Thema’s en speciale programma’s 8 32 Interview: Danni Swalef Programma 2008: Analogue Playground 10 34 Terugblik: Pluk Campagnes 2003 - 2007 Programma 2008: Overige Activiteiten 11 35 Terugblik: Hoofdfilms 2003 - 2007 Programma 2008: Hoofdfilms 12 38 Interview: Marc van Uchelen Interview: Sharma van Eer 14 44 Interview: Rosie Heinrich Programma 2008: Korte Films 23 54 Terugblik: Korte Films 2003 - 2007 Interview: Marcin Felis 24 56 Interview: Winneke Hazewinkel

Prins Bernhard Cultuurfonds Promoking Publish Rotterdam Films Saan Schipholfonds Selectronic Shebang Sixt Skrien Stadsdeel Oud-Zuid Stadsdeel Westerpark Stichting Hoornder Donderdagen Studio K Submarine Summerscreen Sumo Superhallo Swedish Film Institute Tattje Rekwisieten The Movies The Works Sales & Distribution Theaterfestival Boulevard Theaterstraat Thuiskopiefonds Twentsche club Typisch Dennis Veemvloer Venom Films Vodpod Warp Films Yume Pictures Zeezicht

Contents English 4 Introduction 12 Programme 2008: Features 22 Programme 2008: Shorts 28 Overview 2003 - 2007: Pluk in Pictures 34 Overview 2003 - 2007: Campaigns 35 Overview 2003 - 2007: Features 44 Interview: Rosie Heinrich 54 Overview 2003 - 2007: Shorts

Voor het volledige programmaschema zie www.plukdenacht.nl/programma

3

Why stay outside

when you can go inside?

4

It’s not for nothing that cinemas have four walls and a roof. They stop the rain getting in, mean the screen doesn’t blow away and keep it all nice and warm and cosy. Which means the audience (ideally) notices nothing other than the art on display: the film.

In the film, New York is swept away by water, tractors are sent hurtling into the air by a tornado and innocent people are sentenced to death and made to sit on uncomfortable seats; the audience undergoes all of these experiences in its imagination, but not bodily.

The biggest irritants in the cinema are stimuli that do not originate from the film: rustling crisp packets; other audience members talking, or walking past the screen; cold draughts.

This is principally because Pluk de Nacht shows great films. Exceptional films, which have nevertheless not been seen in Dutch cinemas. Films it is worth settling down to watch.

This is the bad news about Open Air Film Festival Pluk de Nacht: if it rains, you get wet; the wind howls around you and tugs at your umbrella; if you’re lucky, you will sit on an old deckchair – if you’re not so lucky, on the cold ground; there is always a draught and every ten minutes, your neighbour will get up to fetch more beer.

Now, of course, you are expecting the good news about camp fires and camaraderie: and it’s true that everyone huddles together, there is a good communal vibe, and afterwards you can have a nice dance. But that’s not what it’s all about. Pluk de Nacht is – in spite of and because of the above – a wonderful festival of cinema.

In the traditional indoor cinema, this is achieved by making the outside world disappear. At festival site Het Stenen Hoofd, however, it is the screen that disappears. The characters become part of our world. We follow the story, and see the people around us, in this real place, as people with a story.

A story we may hear something of, afterwards, huddling together, dancing.

Films which – if they are good enough – get you through the wind and the rain, the cold and the noise. And if they manage that, things change. It all becomes part of the film.

If the film is good enough, the story becomes a real story, taking place in the real world. And in the real world, there is wind and rain; there are stars and grain silos; pizzas, deckchairs, people; lights and grass. If the film is good enough, the gulf between screen and audience is bridged.

Of course, none of this is a given. But if it happens, it is a magical moment.

The first requirement is that the film is good. And there’s only one way to find that out.

Text: Kees Driessen Translation: Mark Baker

Waarom buiten zitten als je naar binnen kan?

Bioscopen hebben niet voor niets een dak en vier muren. Het houdt de regen tegen, het doek waait niet weg en het is lekker warm en comfortabel. Zodat de bezoeker, in het ideale geval, niets waarneemt dan het kunstwerk: de film.

In de film wordt New York weggevaagd door het water, worden tractors de lucht ingeslingerd door een orkaan en moeten ten onrechte ter dood veroordeelden op harde bankjes zitten; de kijker ervaart het in de geest, niet in het lichaam. De grootste ergernissen in de bioscoop zijn prikkels die niet uit de film komen: geknisper van een zakje chips, iemand die erdoorheen praat, iemand die voorlangs loopt, een kille tocht.

Dat is het slechte nieuws over Openlucht Filmfestival Pluk de Nacht: je wordt er nat als het regent, de wind sjort en trekt aan je paraplu, je zit op z’n best op oude strandstoelen en op z’n slechtst op de koude grond, het tocht altijd en je buurman haalt om de tien minuten een biertje. En dan denk je nu dat er een goednieuwsverhaal komt over kampvuurtjes en gezelligheid: ja, iedereen schuift gezellig tegen elkaar aan en na afloop kun je lekker dansen. Maar daar gaat het niet om. Pluk de Nacht is – ondanks en dankzij alles wat hierboven staat – een festival met een geweldige bioscoop.

Dat komt vooral omdat Pluk de Nacht mooie films draait. Bijzondere films, die desondanks de Nederland

se bioscoop niet hebben gehaald.

Films waar je eens goed voor moet gaan zitten.

En die, als ze goed genoeg zijn, je dwars door de wind en de regen en de kou en het lawaai heen trekken. En als dat lukt, veranderen die dingen.

Dan gaan ze tot de film behoren.

Als de film goed genoeg is, wordt het verhaal een echt verhaal, in de echte wereld. En in de echte wereld heb je nu eenmaal wind, regen, sterren, graansilo’s, pizza’s, strandstoelen, mensen, lampjes en gras. Als de film goed genoeg is, valt het verschil tussen het scherm en de buitenwereld weg.

In een binnenbios laten ze daarvoor de buitenwereld verdwijnen. Maar op Het Stenen Hoofd verdwijnt het scherm. De personages worden onderdeel van onze wereld. We volgen het verhaal, en gaan de mensen om ons heen, op deze echte plek, ook zien als mensen met een verhaal. Een verhaal waar we misschien wel iets van horen, na afloop, gezellig tegen elkaar aan, lekker dansend.

Dit gebeurt natuurlijk niet zomaar en niet altijd. Maar als het gebeurt, is het een magisch moment. De eerste vereiste is dat de film goed is. En er is maar één manier om daar achter te komen.

Tekst: Kees Driessen

5

Hans Beerekamp

Opgaan in een andere werkelijkheid

Nederlanders zijn zeikerds, film is hier niet heilig 6

FOTO

Bas Losekoot

interview Tijdens zijn bezoek aan Pluk in 2007 genoot hij van de ongedwongen pioniersambiance en van The Death of Mister Lazarescu in de regen. Televisierecensent en voormalig filmcriticus van NRC Handelsblad Hans Beerekamp (55) over de festivalisering van onze cultuur en over hoe film op jonge leeftijd een religie voor hem werd: ‘In de bioscoop voelde ik me veilig, en daar leerde ik hoe me te gedragen in het echte leven.’

‘Ik was dertien, en leerde in de bioscoop hoe te kijken, te lopen, een sigaret aan te steken, welke openingszin te gebruiken tegen een meisje. Film was een religie voor mij, ik dacht dat ik zonder niet kon leven. Vijftig jaar lang ben ik escapistisch bezig geweest, heb ik veel gedroomd. Bioscoopbezoekers zijn een soort virtuele parasieten, je denkt het allemaal te weten. Nu heb ik minder behoefte om te verdwijnen in het grote beeld en wil ik controleren of wat je wordt opgelegd door film en tv, wel klopt. Zo blijkt dat de Roemeense zigeuners in het echt veel gewoner zijn dan in de films.

Je zou kunnen zeggen dat er onder jongeren een algemene tendens heerst die aangeeft dat er minder behoefte is om te bewonderen, om te verdwijnen in het allesomvattende. De behoefte aan helden verdwijnt. Men wil zich zelf juist beter voelen, niet opkijken naar anderen.

Jongeren lijken liever naar beelden te kijken die kleiner zijn, dan groter. Op dvd of op hun telefoon. Ik zal zeker niet zeggen dat deze generatie het niet goed doet. Dat is niet mijn manier van denken. Maar voor mij is film nog steeds een hypnotische ervaring, opgaan in een andere werkelijkheid.

The Death of Mister Lazarescu, die ik vorig jaar op het festival zag was behoorlijk spectaculair. Het is een lastige film waar weinig in gebeurt. De film doet een groot beroep op je concentratie. Je ziet een man die alleen woont, alcoholist is en ziek wordt. Je bent twee of drie uur bezig om met hem van het ene naar het andere ziekenhuis te gaan. Uiteindelijk gaat hij dood. Het is niet echt een zomerfilm, bovendien regende het. Toch liep maar misschien 10% weg. Als je deze film in een gewone bioscoop

zou draaien, zouden er veel minder mensen komen kijken, omdat hij te zwaar is. In de openlucht werkte het prima, ik noem dat de festivalisering van onze cultuur.

Men wil iets beleven, iets meemaken. Weet je nog, toen we samen in een strandstoel naar die mooie film keken? Dat soort dingen blijven mensen zich herinneren. Het is misschien een beetje treurig dat men alleen in festivalambiance naar een dergelijke film wil kijken. Maar het is een gegeven dat ook geldt voor theater en poëzie. Je gaat niet snel naar een moeilijk theaterstuk, maar wel tijdens het Holland Festival. Je koopt niet snel een dichtbundel, maar je gaat wel naar de Nacht van de Poëzie.

In mediterrane landen heerst een enorme openluchtfilm cultuur die wij hier niet zo hebben. In het Zwitserse Locarno bijvoorbeeld, wordt ieder jaar een tiendaags festival georganiseerd met twee of drie films per avond. Iedereen neemt zijn eigen stoeltjes mee, en als het regent staan er bussen klaar om je naar de sporthal te brengen.

Het gebeurt allemaal op hét plein van de stad, waar ook zeker honderd mensen aan wonen. Deze mensen moeten tien dagen lang hun licht uitlaten, gordijnen dicht houden, stil zijn. En dat hebben ze ervoor over. Dat kun je in Nederland vergeten.

Nederlanders zijn zeikerds, ze zijn niet zo erg op film, film is hier niet heilig.

Openluchtfilm gaat samen met verbondenheid. In een bioscoopzaal ben je anoniem met je cola en popcorn. Als je een offer brengt door in de openlucht te zitten blauwbekken, beleef je samen iets en is er meer tolerantie. Je zou eerder denken dat dat gevoel in de bioscoop juist sterker is, maar dat is niet zo. Buiten is die verbondenheid echt het allergrootst.’ VS 7

WWW.JAMESONWHISKEY.COM

PROUD PARTNER OF:

Geniet, maar drink met mate

8 DRINKWIJZER.INFO

thema’s en

speciale programma’s ZIE WWW.PLUKDENACHT.NL VOOR HET ACTUELE PROGRAMMASCHEMA Muziek en film Woensdag 13 augustus staat de relatie tussen muziek en film centraal. De avond begint met de openluchtpremière van Music in Motion, live uitgevoerd door het 12-koppige Filmorkest Max Tak. Na de pauze: een verzamelprogramma van muzikale korte films, animaties, documentaires en obscure muziekvideo’s.

Tijdens de 2e helft van het festival, 19 t/m 23 aug. bij Studio, is er dagelijks live muziek voorafgaand aan de film.

Dierenliefde Op zondag 10 augustus een kort voorprogramma rondom de gezellige, absurde en soms ietwat beklemmende relaties tussen mens en huisdier.

Met de documentaires Gösta och Lennart, Useless Dog en Peter and Ben.

Ken Wardrop & Andrew Freedman Een klein retrospectief rond de korte films en mini-documentaires van Ken Wardrop en Andrew Freedman, een veelbelovend filmmakersduo uit Ierland. In hun films belichten ze kleine, alledaagse onderwerpen, veelal op droogkomische wijze. De films zijn fris, toegankelijk en gemaakt met een verfijnd gevoel voor timing en cinematografie. Momenteel werken Wardrop en Freedman aan hun eerste speelfilm.

Voorpremière: Let the Right One in Nog meer noordelijke cinema op 22 augustus bij Studio K met de voorpremière van Let the Right One in, de stijlvolle vampierfilm van de maker van Four Shades of Brown (zie blz. 16). Met dank aan het Zweeds filminstituut, Cinema Delicatessen en Jan Doense.

Koud en Kort Op maandag 11 augustus, louter korte films uit Zweden, Finland, Denemarken, IJsland en Noorwegen. Met o.a. Flashback, Wrestling and Last Dog in Rwanda.

Animatie Dit jaar wederom een aantal bijzondere animaties: waaronder het onsmakelijke The Tale of Little Puppetboy, de veelbekroonde Das

Rad (over de belevenissen van twee rotsblokken) en de Nederlandse première van de Franse afstudeeranimatie Musicotherapie.

Flight of the Conchords Op 16 augustus wordt de eerste helft van het festival (op het Stenen Hoofd) afgesloten met de première van de Amerikaanse cultserie Flight of the Conchords. De serie gaat over twee Nieuw Zeelandse muzikanten die aan de bak proberen te komen in New York en is een enorme hit op internet. Na de vertoning een speciaal Flight of the Conchords feestje, waarbij gedanst kan worden op de leukste liedjes uit de serie.

Festival Favorites 2003 - 2007 Ter gelegenheid van de jubileumeditie dit jaar zijn enkele korte films uit het verleden nog eenmaal naar Nederland gehaald. Op 23 augustus wordt het festival afgesloten met de vertoning van een van de all-time favorieten van Pluk de Nacht.

9

2008 programma ANALOGUE PLAYGROUND Buiten het hoofdprogramma om, vinden er de hele festivalperiode diverse vertoningen en activiteiten plaats buiten het grote filmscherm om.

Zo zijn er kunstwerken en installaties van deze zomer afgestudeerde kunstenaars, interactieve filmprogramma’s op openluchttelevisies en is er op het Stenen Hoofd dit jaar een tweede openluchtfilmscherm met een eigen, experimenteel programma.

In-Between Space, Rosie Heinrich, 2008 Video installatie over de beleving van migratie en het gevoel nergens thuis te zijn.

Afstudeerproject HKU, genomineerd voor de Piet Bakker Prijs 2008

ff praten, Kay Schuttel, 2008 Jongeren herhalen de gesprekken die ze eerder via de computer met elkaar hebben gevoerd. Ditmaal zitten zij echter tegen over elkaar aan tafel, moeten ze hun getypte woorden uitspreken en elkaar aankijken i.p.v. een scherm.

Afstudeerproject Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten Den Haag, genomineerd voor de TENT Academy Award 2008.

Eindexamenwerk, Masja van den Berg, 2008 Drie afzonderlijke beelden tonen koppels gevangen in een moment van eenzaamheid - een schaatskoppel wachtend op de uitslag, een liefdeskoppel verstrikt in een driehoeksrelatie en een ander koppel ongelukkig in hun rijkdom. Het lijken foto’s, maar zijn in werkelijkheid minutenlange filmbeelden.

Afstudeerproject Gerrit Rietveld Academie Amsterdam.

ZIE WWW.PLUKDENACHT.NL VOOR HET ACTUELE PROGRAMMASCHEMA 10

Het 16mm archief van Peter van Zanen Filmverzamelaar en operateur Peter van Zanen presenteert enkele van zijn mooiste pareltjes op 16mm.

De films worden na afloop van de hoofdfilm vertoond op het tweede scherm.

Het VHS archief van Constant Dullaert Found footage kunstenaar Constant Dullaert stelt voor Pluk de Nacht een programma samen, bestaande uit al dan niet gemanipuleerde internetfilmpjes, bedrijfsvideo’s, home video’s en andere fragmenten uit zijn bizarre archief.

Het muziekvideoarchief van James Houston De jonge filmstudent James Houston (UK) brak enkele maanden geleden door toen hij zijn afstudeerproject, een bijzondere muziekvideo waarin oude computeronderdelen een nummer van Radiohead ten gehore brengen, op internet zette. Voor Pluk de Nacht dook hij in zijn archief en selecteerde zijn favoriete, meest obscure muziekvideo’s. (zie ook Big Idea, blz. 23)

Lego animatieworkshop Tijdens Pluk de Nacht kunt u een hele middag lang zelf aan de slag met oude legosteentjes en stop-motion animatietechnieken. De workshop wordt begeleid door Devils Haircut en is gratis toegankelijk.

CCTV Op www.plukdenacht.nl/ pluktv verzamelt Pluk de Nacht (samen met o.a. Kamer114 en Pixelodeon) het hele jaar door korte films en internetvideo’s. Een selectie van de beste 100 video’s worden gedurende het festival in de openlucht vertoond als onderdeel van CCTV, een caravan omgebouwd tot mobiele televisiezender. I.s.m. Devils Haircut Visuals.

overige activiteiten Pluk & NFTVM Zomeravond Op woensdag 20 augustus presenteren NFTVM & Pluk de Nacht de tweede

‘Zomeravond voor nieuwe filmmakers’, met dit jaar als thema: het wel en wee van de autodidact. Voorafgaand aan de vertoning van de film Nu., vindt een uitgebreid gesprek plaats met de regisseur Jan Willem van Ewijk. Zonder enige filmscholing maakte hij in 2006 de film Nu.. Ondanks dat het er lang naar uitzag dat zijn debuut nooit gerealiseerd zou worden, kwam er uiteindelijk een versie die direct internationaal werd opgepikt. Inmiddels werkt Van Ewijk met steun van het Filmfonds en het Binger instituut aan het scenario voor zijn tweede film.

Slotfeest Op 23 augustus eindigt de jubileumeditie van Pluk de Nacht met een groot feest in alle zalen van Studio K. Terwijl in de clubzaal en de foyer gedanst kan worden op diverse acts, zijn er korte filmprogramma’s, is er een gameroom met ouderwets computerspelletjesvertier en vindt in de filmzaal voor de eerste keer Tuk de Nacht plaats, een non-stop filmnacht die uiteindelijk op zondagochtend wordt afgeslo-

ten met een ontbijt. Kaarten voor het slotfeest kosten 6 euro en zijn vanaf 7 aug. verkrijgbaar op het Stenen Hoofd en bij Studio K.

Pluk on Tour Deze zomer gaat Pluk de Nacht wederom op tournee langs diverse openluchtlocaties in Nederland (w.o.

Camping Rotterdam, Texel en De Zomer van Moerenburg in Tilburg). Op 13 september vindt daarnaast de allereerste buitenlandse editie van Pluk on Tour plaats, tijdens Summerscreen in België.

In de bioscoop: This is England Na afloop van het festival draait nog een week lang de film This is England regulier in de bioscoop van Studio K. This is England is de indrukwekkende nieuwe film van de Britse regisseur Shane Meadows, de maker van Dead Man’s Shoes, dé publieksfavoriet van Pluk de Nacht 2005 (zie blz. 12).

A-Film heeft This is England in augustus op DVD uitgebracht.

11

Dead Man’s Shoes Shane Meadows UK | 2004

Belovy victor Kossakovsky Russia | 1993

Dit is de bekendste film van het Amsterdamse IDFA, het grootste documentairefestival ter wereld. Hij won in 1993 (als enige film in de geschiedenis van het festival) zowel de belangrijkste juryprijs als de publieksprijs.

Regisseur Kossakovsky is al jaren de populairste gast op het festival en de festivaldirecteur noemt het nog altijd haar favoriete documentaire.

Dat zou voldoende aanprijzing moeten zijn om te komen kijken, want ook al is de film al vijftien jaar beroemd in kleine kring, hij is nooit in de bioscoop te zien. Roem kan echter ook tegen een film werken: als je – zoals ik – al vijftien jaar hoort dat Belovy zo’n geweldige film is, dan kan hij eigenlijk alleen maar tegenvallen. Maar dat doet hij niet!

De documentaire blijkt tijdloos. Goed, er zijn wat aanwijzingen dat we ons bevinden in de vroege jaren negentig: bij de dronken Russische tafelgesprekken valt de naam Jeltsin en tijdens een van de vele knetterende ruzies tussen broer en zus Belov (de titelhelden van de film) noemt hij haar ‘een voorbeeld van de gevaarlijkste kanten van de Sovjet-Unie!’

En dat terwijl hij nog maar kort daarvoor, ook al in aangeschoten toestand, de filmmakers had gezegd dat niemand het recht heeft iemand anders te beoordelen. ‘Laat elkaar met rust’, oreerde hij, ‘laat ieder zich op natuurlijke wijze ontwikkelen.’

Zijn dronkenschap is echter weinig conse-

12

quent, wat enkele van de grappigste maar ook een paar van de pijnlijkste momenten van de film oplevert. Het ene moment preekt hij als de tsaar zelf, met oekazes als ‘Ik schaf de doodstraf af’ en ‘Speelgoed moet verboden worden’, het volgende moment schreeuwt hij zijn hardwerkende zus toe: ‘Mensen als jij moeten worden uitgeroeid!’

Dat beeld, van twee eenzame zielen in een krakkemikkig huisje die zichzelf in leven houden als aanmodderende keuterboertjes, is ongetwijfeld nog overal in de voormalige Sovjet-Unie te vinden en dat zal over nog eens vijftien jaar niet anders zijn. In die zin oogt de film tijdloos.

‘Je moet ons niet filmen’, zegt zus tegen de filmmakers, ‘we zijn maar gewone mensen, daar is niks bijzonders aan.’ Haar broer werpt tegen: ‘Ze krijgen tenminste een reëel beeld van het leven.’

Hoewel. Af en toe is het camerawerk zo mooi, dat het onwaarschijnlijk wordt dat het allemaal even documentair is. Broer en zus zijn zich niet alleen bewust van de camera (wat onderdeel is van de filmstijl en bovendien wel zo eerlijk), soms belandt de camera na een mooie beweging weer precies op het goede moment bij een van hen ‘ alsof hij van tevoren al wist waar ze zouden zijn. En als de camera, in een glorieuze scène, met zus Belov danst, moet dat bijna ook wel afgesproken zijn. Aan de andere kant: waarom mag je niet iemand ten dans vragen? Hoe zij vervolgens danst, dat is weer volstrekt documentair.

Ook de film als geheel danst, in een afwisseling van alledaagse taferelen en lyrische scènes die los staan van het verhaal ‘ waarbij het hondje van de Belovs vaak de komische noot verzorgt. KD Breathtaking portrait of a troubled peasant family.

Ex-marinier Richard (Paddy Considine) is sterk en gefocust, Anthony (Toby Kebbell) is jonger, twijfelzuchtig, een klein beetje achterlijk. Anthony bewondert zijn broer enorm, terwijl Richard zich op zijn beurt ontfermt over Anthony. Ze slaan hun kamp op in de heuvels die de stad omringen, en halen gedeelde herinneringen op. Maar ze zijn hier niet voor nostalgie: Richard is uit op wraak. Hij weet wie hij moet hebben, en hij weet waar ze wonen. De stad die hij jaren geleden verliet, is nog steeds in de greep van hetzelfde groepje dealers en foute lui.

Richards aanwezigheid is voldoende om achterdocht en paranoia te zaaien. Naarmate de drugsbende kleiner wordt in aantal, leren we meer over een vreselijke gebeurtenis uit het verleden. Dead Man’s Shoes wordt door vele critici beschouwd als Meadows’ beste film tot nu. Een film in de klassieke Peckinpah/ Eastwood-traditie, waarin Paddy Considine (tevens co-scenarist) de rol van zijn leven speelt als engel des wrakes, wat bij deze kijker een akelig vanzelfsprekende identificatie bewerkstelligde. Meadows zet op weergaloze wijze het milieu neer van harde, soms gemene sukkels die slap kunnen ouwehoeren. De dialogen zijn superieur, de personages overtuigend, de sfeer dreigend, de muziek hip, het geweld niet voor de kleintjes.

A disaffected soldier returns to his hometown to get even with the thugs who brutalised his mentally-challenged brother years ago.

Flight of the Conchords James Bobin USA | 2007

Pluk luistert. Vorig jaar werd de NieuwZeelandse komedie Eagle vs Shark winnaar van de Pluk Publieksprijs. Die film wordt gedragen door acteur Jemaine Clement, met zijn brede kaaklijn en zijn broedende blik onder zware wenkbrauwen. Dit jaar vertoont Pluk de eerste twee afleveringen van Jemaine’s volgende project, de onweerstaanbare comedyreeks Flight of the Conchords.

Hij zegt zelf dat hij eruit wil zien als ‘een oger die in een bibliotheek werkt’. En dat lukt behoorlijk. Deze uitspraak tekent het soort humor waarmee de twee helden van Flight of the Conchords tegen elkaar aan praten: koppig, tegendraads, zichzelf herhalend, slecht luisterend, met uitgestreken smoelen, egocentrisch, lui en een tikje dom. Pubers, maar dan zonder de minste hormonale energie. Ze praten niet eens langs elkaar heen, maar tegen elkaar aan. Alsof ze verbale balletjes tegen elkaars hoofden stuiteren en zelf weer opvangen. Als dat lukt; vaak vallen ze ook gewoon op de grond. Of gooit iemand hem zelf nog een paar keer in de lucht, terwijl de ander al niet meer luistert.

Wacht eens even: twee helden? Ja, Jemaine Clement (‘Jemaine’, in de serie) krijgt tegenspel van Bret McKenzie (‘Bret’, in de serie – overigens de zoon van acteur Peter McKenzie, Elendil in The Lord of the Rings), maar die is toch vooral de Frans van Dusschoten voor Jemaine’s André van Duin. De aangever – wat ie overigens prima doet.

Ze zijn (en spelen) twee Nieuw-Zeelanders in New York, die het proberen te maken met hun band Flight of the Conchords. De band heeft een weinig behulpzame manager en één fan, de hilarisch geobsedeerde (maar getrouwde) Mel. Hun carrière loopt voor geen meter, maar er wordt in de serie wel veel gemusiceerd. Om de zoveel tijd beginnen ze een lied te zingen, in uiteenlopende stijlen – vaak in een soort parodie op muziek uit de jaren tachtig. Zoals het robotlied in aflevering 1, waarin ze met clichématig monotome stemmen dingen zingen als: ‘There is only one kind of dance: the Robot.’

‘And the Robo Boogie.’ ‘Oh, yes. Two kinds of dances.’

Of het geweldige lied (een van hun beste) The Most Beautiful Girl in the Room, waarin Jemaine in de volle overtuiging van zijn eigen sexy uitstraling een lied zingt voor het mooiste meisje in de kamer, over dat zij in een willekeurige straat waarschijnlijk tot de drie mooiste meisjes van die straat zou behoren (afhankelijk van de straat) en dat ze best in deeltijd als model zou kunnen

werken – maar dat ze haar gewone baan wel beter kan aanhouden.

Die liedjes zien eruit als korte videoclips, waarna het verhaal gewoon weer doorgaat.

Hoewel dat verhaal niet veel om het lijf heeft. Slackers, heet dat in Amerika. Rondhangende nietsnutten die ervan overtuigd zijn dat ze ooit die hit zullen scoren of op zijn minst een keer seks zullen hebben. Als Jemaine klaagt dat hij in New York nog niet met één vrouw wat gedaan heeft, beurt Bret hem op dat hij hier in elk geval al met veel hetere vrouwen seks wil. Ja, dat klopt, zegt Jemaine en fleurt alweer wat op. Bret, bemoedigend: ‘You don’t just talk about it. You talk about it a lot.’ Jemaine, tevreden: ‘Yeah, I suppose I do talk a lot about getting with some very hot women.’ En op zo’n moment zijn het toch echt twee vrienden. KD Two wannabe musicians have left their native New Zealand to try to make it big in their adopted home of New York City.

In My Father’s Den Should I stay or should I go? Volgens de Nieuw-Zeelandse acteur Sam Neill is dat de kern van alle films uit zijn vaderland: of je ontvlucht je verstikkende geboortedorp of je blijft en wordt langzaam gek. In My Father’s Den, een debuutfilm van regisseur Brad McGann, toont allebei die mogelijkheden en voegt nog één cruciale vraag aan het rijtje toe: als je eenmaal hebt besloten weg te gaan, should I return?

Paul keert terug, maar met tegenzin.

Hij vertrok zeventien jaar geleden uit een kleine Nieuw-Zeelandse gemeenschap en vliegt terug voor de begrafenis van zijn vader. Het gaat allemaal niet van harte: hij vermijdt de begrafenis zelf en zegt dat zijn vliegtuig vertraging had. Zijn jongere broer Andrew, die nog altijd boos is dat Paul destijds met de noorderzon vertrok, weet echter dat Paul in de kroeg zat. Het is direct duidelijk dat deze familie bittere geheimen voor de kijker – en waarschijnlijk voor zichzelf – in petto heeft.

Brad McGann New Zealand | 2004

Paul heeft in de tussentijd carrière gemaakt als oorlogsfotograaf. Dat klinkt stoer en dapper, maar als hij op verzoek van zijn vroegere lerares een praatje komt geven op zijn oude school (om te laten zien dat je best iets kunt worden in de wereld, ook al ben je in ➤

13

Sharma van Eer

Neerploffen

op onontgonnen gebied

14

FOTO

Bas Losekoot

interview

Sinds de eerste editie in 2003 bezoekt ze het festival ieder jaar een aantal keer.

Communicatie medewerker Sharma van Eer (29) vertelt over de festivalveranderingen door de jaren heen, haar liefde voor filmfestivals en haar hoop op een echt warme Pluk-zomer: ‘Ik wacht op het moment dat ik in bikini film kan kijken vanuit mijn strandstoel.’

‘Soms ben ik wel bang dat Pluk ten onder gaat aan het eigen succes. Wordt het niet te groot? Gaan ze ooit misschien wél geld vragen voor een bezoek aan het festival? Ik hoop het niet. Er is veel veranderd door de jaren heen.

In 2003 kon je tijdens de film aan komen wandelen en neerploffen op een strandstoel.

Dat is nu anders. Je moet echt ruim voor aanvang van de film aanwezig zijn, wil je een plek bemachtigen. En eigenlijk kun je dan niet meer naar de bar voor een drankje, want dan is je stoel weg.

Ik leun graag achterover om even in een andere realiteit te zijn De stoeltjes staan nu veel keuriger op een rijtje dan in het begin. Maar de sfeer is nooit veranderd. Die is heel goed en lekker jolig.

Wat me opvalt is dat de mensen die de dekentjes uitdelen altijd zo vrolijk zijn. Ik ben overmatig geïnteresseerd in nieuwe initiatieven, zo kwam ik jaren terug ook bij dit festival. Ik heb geen editie gemist.

vrienden, voor een film en voor gezelligheid.

Op een prachtige plek aan het water waar je de lichtjes van de boten in het duister ziet.

Het is echt een onontgonnen gebied waar je eventjes je feestje houdt. En het heeft een heel vrijblijvend karakter.

Het leuke aan filmfestivals vind ik dat er zoveel aanbod is, en dat je films ziet die je anders nooit zou zien. Het Rotterdams Filmfestival vind ik te groot. Wel ga ik ieder jaar naar het IDFA en naar het filmfestival in Gent. Op verschillende locaties zie je daar prachtige films. Iedere locatie heeft zijn eigen sfeer. Films moeten niet te arty-farty zijn voor mij, niet te kunstzinnig. Ik houd erg van de dromerige sfeer van Latijns-Amerikaanse films bijvoorbeeld. Nederlandse films bezoek ik liever niet. Ik ben meestal niet zo kapot van de acteerprestaties en de dialogen. Het lijkt vaak alsof acteurs toneelspel doen, en dat vind ik niks.

Tijdens Pluk zag ik ooit een lesbische rockfilm. En een heftige Roemeense film, die heel lang duurde. Toch bleef ik zitten. Als je al lang wacht, geef je niet op, en wil je toch weten hoe het afloopt. Dat is net als in de rij staan eigenlijk. Ik vind het mooi als een film een andere wereld creëert, die toch herkenbaar is. Dan kan het zich op Mars afspelen, maar zolang de interactie tussen de mensen geloofwaardig is, is het prima. De programmering van Pluk verrast me sterk, dus ik zal het festival blijven bezoeken.’ VS

Film is mijn hobby. Ik leun graag achterover om voor even in een andere realiteit te zijn. Ik vind het meestal ook geen probleem om alleen naar de film te gaan. Maar tijdens Pluk doe ik dat nooit, een bezoek aan het festival is toch minder anoniem dan een film kijken in een donkere bioscoopzaal. Je komt hier met je

15

dit trieste gehucht geboren), staat hij onhandig en verlegen voor de klas. Het is duidelijk dat Paul een masker draagt, een scherm waarachter hij zijn gevoelens verborgen houdt. Hij wordt treffend geacteerd door de Engelse acteur Matthew MacFadyen, die op vanzelfsprekende manier Pauls charme koppelt aan ergerniswekkend doorzichtige trucjes om mensen op afstand te houden. Zo doorzichtig, dat zijn innerlijke pijn er dwars doorheen te zien is.

Eigenlijk wilde Paul zich zo min mogelijk met iedereen bemoeien en na de begrafenis direct weer vertrekken. Maar als hij Celia ontmoet, het intelligente en eigenzinnige dochtertje van een exvriendin, besluit hij te blijven plakken. Should I stay or should I go again? Paul blijft.

Het is aan de kijker om te besluiten of hij daar goed aan doet. De film springt heen en weer in de tijd, met mooie scènes tussen Paul en Celia, en onthult steeds meer van het verleden dat door Pauls aanwezigheid wordt opgerakeld. Het is

geen verrassing als ik verklap dat in de dorpsgemeenschap oude vetes boven komen drijven, geheimen worden onthuld en gemene roddels de kop opsteken.

Dat is louterend, maar wie wordt er beter van?

Had Paul redelijkerwijs tevreden oud kunnen worden met zijn masker en zijn verdrongen herinneringen? Of is dit een fase waar hij doorheen moet als hij ooit nog eens oprecht gelukkig wil worden? En is het de collateral damage waard?

Should I stay away or should I go back? Een vraag die ook u, beste kijker, zich wellicht ooit moet stellen. In My Father’s Den biedt een genuanceerd tegenwicht aan al die films die doen alsof het onder ogen zien van de demonen uit je verleden altijd en zonder voorbehoud een goed idee is. KD A mystery thriller wrapped in a characterdriven drama.

Let the Right One In Tomas Alfredson Dit is een van de beste vampierfilms die ik ooit heb gezien en de eerste – als ik mij niet vergis – die wordt vertoond op Pluk.

Horror hoort normaal gesproken niet bij de Pluk-programmering, maar Let the Right One In is niet zomaar een horrorfilm. Volgens sommigen is het zelfs geen horror, maar een psychologisch drama waar toevallig een vampier in zit.

Voor die interpretatie is veel te zeggen. Bovenal is Let the Right One In een Zweedse jeugdfilm en zo hard en gruwelijk en angstig als die in al hun eerlijkheid en realisme kunnen zijn. De vampier is een meisje van twaalf. In elk geval: zo oud was Eli toen ze vampier werd en zo ziet ze er nog steeds uit.

Eli is al heel lang twaalf.

Zij sluit, aarzelend, vriendschap met haar buurjongetje Oskar. Die is een mens van vlees en bloed maar wel wonderlijk wit, bijna doorschijnend. Dat vormt een prachtig contrast met haar zwarte ogen en zwarte haren. Maar verder is niks in het verhaal zwart-wit.

Oskar wordt op school gepest en zou wel willen terugvechten (hij oefent verbeten met een mes op een boom), maar verstijft van angst als hij oog in oog staat met zijn kwelgeesten. Zijn ouders zijn gescheiden, zijn vader ziet hij weinig; vaak is hij alleen thuis.

Het is zeer realistisch gefilmd en daardoor zeer pijnlijk; gepest worden in een Zweedse

16

jeugdfilm is nog net iets erger dan gepest worden in een Nederlandse jeugdfilm.

Het meisje heeft het ook niet gemakkelijk en het meest bijzondere aan Let the Right One In is dat haar problemen net zo serieus worden genomen als die van hem. Haar problemen worden niet in het absurde of belachelijke getrokken en worden niet minder erg omdat ze metafysische verzinsels zijn.

Regisseur Tomas Alfredson (van wie Pluk in 2004 Four Shades of Brown vertoonde) lukt het om Eli’s behoefte aan bloed, haar vermogen enorme sprongen te maken en haar gevoeligheid voor zonlicht als kale feiten te presenteren, als dingen waar ze niet om heeft gevraagd maar waar ze wel mee moet om gaan. Zoals Oskar niet heeft gevraagd om de scheiding van zijn ouders of de pestkoppen op school.

Door het vampirisme serieus te nemen, betreedt Alfredson nieuw terrein. Opeens lijkt het logisch om naar Scandinavië te gaan ‘ daar is het veel langer donker. Waarom stikt het daar niet van de vampiers?

En als je iemand leegzuigt, heb je een lijk dat je moet zien te lozen ‘ als je tenminste niet voortdurend wilt moeten verhuizen.

Eli wordt bijgestaan door een schimmige volwassen man, die zonder passie of haat eenzame voorbijgangers vermoordt en leeg laat bloeden om haar te voeden.

Het wordt allemaal wonderbaarlijk mooi en rustig in beeld gebracht door de Ne-

Sweden | 2008 met dank aan: Swedish film institute, cinema delicatessen en jan Doense

derlands-Zweedse cameraman Hoyte van Hoytema, die de gezichten en lijven van de twee kinderen streelt met zijn camera en zo een intieme, zelfs erotische spanning oproept. Alleen al voor die beelden moet je deze film gaan zien, maar het is het verhaal (gebaseerd op de gelijknamige Zweedse bestseller van John Ajvide Lindqvist) waarmee Let the Right One In vampierfilmgeschiedenis schrijft. KD A 12-year-old boy befriends the girl next-door, a 200-year-old vampire child.

Magnus Kadri Kõusaar Estland | 2007

Een bijzondere vertoning van een bijzondere film. Niet alleen is Magnus nooit uitgebracht, de vertoning ervan is zelfs verboden. Dus gaat dat zien!

Een vader en een zoon beklimmen een ruïne. Een tafereel dat geen vragen oproept, want dat is wat vaders en zoons doen: samen dingen ondernemen. Maar de beginscène van Magnus komt al snel in een ander licht te staan als we de zoon, Magnus, beter leren kennen.

Het is misschien even wennen aan de lethargische maar tegelijk ook soms bijna pathetische houding van de jonge hoofdpersoon, die zijn dagen doorbrengt met het uitvoeren danwel uitstellen van zelfmoordpogingen. Dat hij zich niet tot een stabiel karakter heeft ontwikkeld, laat zich verklaren uit de scènes uit zijn jeugd: de ‘audities’ voor vrouwelijk personeel in een sexclub, waar Magnus bijzit, omdat zijn vader geen oppas heeft. De explosieve ruzies tussen en de uiteindelijke scheiding van zijn drank- drugs- en machtszuchtige vader en zijn al even berekenende en losgeslagen moeder.

Na een zoveelste zelfmoordpoging besluit vader dat hij Magnus onder zijn hoede zal nemen. Dat betekent dat hij gezellig met Magnus joints rookt en coke snuift. En dat hij – in een briljante scène – zijn zoon meeneemt naar de hoeren. Maar hij gaat ook gezellig met de jongen uit kamperen, om bij het vuur uiteraard totaal buiten zinnen te raken door genotsmiddelen.

Het zijn, op zijn zachtst gezegd onbeholpen pogingen om zijn zoon een zekere zin in het leven aan te bieden. En ondanks zijn enorme lompheid, schaamteloze hedonisme en flagrante egoïsme weet de vader een zekere sympathie op te wekken, omdat het duidelijk is dat hij geen andere manieren van communicatie heeft.

Magnus laat het zich aanleunen en houdt zich bezig met zijn dagelijkse bezweringen.: ‘Als het nu gaat regenen, pleeg ik geen zelfmoord.’ Het is duidelijk: Magnus leeft op een tijdbom en het is niet de vraag

of, maar wanneer deze afgaat. RegisseurKadri Kousaar verzon het verhaal niet zelf: het is gebaseerd op een waargebeurd drama in Estland. Dat geeft het toch al schrijnende karakter van de film nog een extra pijnlijke dimensie. Kousaar maakte van het drama een realistisch ogende en bijna ‘kale’ film, die voor een belangrijk deel wordt gedragen door de vader van Magnus. Zijn acteren is indringend en naturel, hetgeen wordt verklaard door de wetenschap dat Mart Laisk zichzelf speelt – een feit dat je met terugwerkende kracht rillingen over de rug bezorgt.

De film werd vertoond op het International Film Festival Rotterdam, maar is

Drama about a handsome teenager who is suddenly cured from the desease that was supposed to kill him before he grew up.

Mister Lonely Harmony Korine

Je moet elke film van Harmony Korine alleen al zien, omdat hij origineel is. Hij verzint verbazingwekkende beelden en situaties die nog niemand eerder heeft bedacht – van dat soort regisseurs bestaan er niet zo veel.

Voor een film van Harmony Korine geldt net als bij het circus: You ain’t seen nothing yet!

Zijn zijn films ook goed? Over die vragen lopen de meningen uiteen en de gemoederen hoog op. Er zijn

sindsdien niet meer te zien geweest. Dat hangt samen met een rechtszaak die nog altijd loopt in Estland: de echte moeder van de jongen uit het verhaal heeft de rechtbank zo ver gekregen dat de filmvertoning is verboden – waarmee door internationale wetgeving de film blijkbaar in heel Europa niet vertoond mag worden.

Nog altijd wordt gepoogd het verbod ongedaan te laten maken. NS

USA | 2007

onverbiddelijke voorstanders, die alles wat het kleine genie aanraakt als goud aanbidden. En er zijn mensen die hem betichten van puberaal effectbejag, met een gevoelloos, zelfs immoreel misbruik van zijn acteurs en de kijker. Een verwijt dat liefhebbers van cultfilms bekend voor moet komen: Korine’s film zijn de art- ➤

17

houseversie van instantcult.

Ik moest Korine ooit interviewen. Ik had de film waarover het ging, Gummo, pas vlak voor het interview kunnen zien en ik zat er met een bek vol tanden. Ik wist niet wat ik ervan moest denken en ik wist dus ook niet wat ik moest vragen. Ik wist wel dat clichévragen als ‘door wie ben je beïnvloed’ geen zin hadden: in elk interview noemde Korine een ander rijtje beroemdheden. Afijn, ik worstelde me door het interview heen en toen we afscheid namen zei hij: ‘Schrijf maar wat je wilt, ik vind het allemaal best.’

Hij oogde als een vermoeide puber; aardig, maar ongeïnteresseerd. En toch had hij net een film gemaakt die me uit het veld had geslagen. Want niet weten wat je van een film moet denken is nog mooier dan een film direct goed vinden.

Mister Lonely is zeker niet Korine’s meest shockerende film. Hoewel dat in Amerika, waar de non nog wat heiliger is dan hier, misschien anders ligt. Want een van de twee verhaallijnen, waartussen de kijker zelf een verband moet zien te vinden (of niet, dat mag ook), gaat over een groep nonnen onder leiding van een Duitse pries-

ter in de Zuid-Amerikaanse jungle. En dat je de deur van je vrachtvliegtuigje dicht moet doen als er een non zonder veiligheidsgordel achterin zit.

De andere verhaallijn draait om een Michael Jackson-imitator, die valt voor een Marilyn Monroe-imitator, die hem meeneemt naar een kasteel in Schotland, waar haar man (een Charlie Chaplin-imitator) en dochtertje (een Shirley Temple-imitator) en nog een heleboel andere nep-celebrities een commune hebben gevormd met een zelfgeknutseld theatertje om ‘de grootste show op aarde’ in op te voeren.

Weinig andere filmmakers maken films waarvan alleen al de synopsis zo prikkelend en vreemd is. De Duitse regisseur Werner Herzog misschien – en hee, kijk! die speelt de priester. Hoe Herzog ‘Confess!’ zegt, met zijn vette Duitse accent, is onnavolgbaar.

Een andere parel is het openingsshot, waarin de nep-Michael Jackson in slowmotion over een minicrossbaan rijdt, met mondkap voor, zonnebril op en een klein pluche aapje aan de motor vastgemaakt. Prachtig, en nog nooit gezien.

Herzog is niet de enige cultberoemdheid

die Korine heeft weten te strikken. De geniale Franse regisseur Leos Carax, die zich zelden in het openbaar vertoont, speelt de agent van de nep-Michael Jackson; Carax’ lievelingsacteur Denis Lavant, met zijn uit duizenden herkenbare, pokdalige gezicht, is een humeurige Chaplin.

Illusionist David Blaine doet mee, in zijn eerste filmrol, en James Fox en Anita Pallenberg zijn voor het eerst herenigd sinds hun hoofdrollen in Nicolas Roegs cultklassieker Performance (1970). Dit keer delen ze het bed als een Paus-imitator en een Queen Elizabeth-imitator.

Zo trok Korine zich terug met een groep cultfiguren, mensen die zich beroepsmatig voordoen als iemand anders, op een kasteel in Schotland, in de hoop een mooie show te creëren in zijn zelfgeschapen universum.

Wie zich nog afvraagt waar deze film over gaat: Mister Lonely gaat over zichzelf. KD An audacious and playful lovestory set in the world of celebrity impersonators.

Nu. Jan-Willem van Ewijk Holland | 2006

vooraf: PLuk & nftvm zomeravond (zie blz 11)

Stel je voor. Je werkt in de Londense City, met een mooie baan als investment banker. Je hebt het gemaakt, voor elkaar, je kostje is gekocht. En je kijkt uit het raam en denkt: wat doe ik hier? Je kapt ermee, stapt in je auto en gaat rondjes rijden door Zuid-Europa totdat je weet wat je wil. Een film maken. En dat doe je dan.

Maar hoe? Je hebt geen ervaring. Maar wel lef. Gewoon beginnen. Je schrijft een verhaal, verzamelt mensen om je heen die het avontuur aandurven en je gaat (een tikje ironisch voor een voormalige investment banker) langs bij vrienden, familie en een paar oud-collega’s om geld in te zamelen. Je kiest een DV-camera, natuurlijk – celluloid is veel te duur. Je cast jezelf in een van de hoofdrollen, met enige zelfspot, als een jonge schuinsmarcheerder die wordt geleefd door zijn mobieltje en op het punt staat een belangrijke opdracht binnen te halen in de City. Je schiet eindeloos veel materiaal, ruim negentig uur, in Nederland, Frankrijk en Londen. Je laat een editor naar het materiaal kijken, die zegt: ga jij maar lekker zelf editen.

Je worstelt je door het onbekende computerprogramma heen, totdat je een versie hebt van een paar uur, die je aan een paar andere filmmakers laat zien. Die reageren

18

niet meteen enthousiast. Je zet door en vindt een ervaren editor, die jou terugleidt naar de eenvoudige vraag waarmee je ooit begon: wat wil je vertellen? Met zijn hulp wordt het verhaal opnieuw en strak gemonteerd zodat je, na twee jaar afgewezen te zijn, eindelijk een versie hebt die wordt geaccepteerd door het Nederlands Film Festival. Daar verdient je film een ‘eervolle vermelding’ in de debutantencompetitie, een soort tweede plaats. Dat is niet slecht. Daarna win je de Grote Prijs op het ÉCU, een filmfestival voor onafhankelijke films in Parijs. Dat is nog veel beter. En dan krijg je ook nog eens een buitengewoon lovende recensie in Variety, het belangrijkste tijdschrift van de westerse filmindustrie.

Dat is, kort gezegd, het verhaal van Jan-Willem van Ewijk, regisseur, scenarist, producent, co-editor en een van de hoofdrolspelers van Nu. Een film waarvan de

The Paper Will Be Blue Radu Muntean Romania | 2006

Wat weten we van Roemenië?

Sinds 1 januari vorig jaar is het land lid van de Europese Unie.

Maar wat weten we ervan?

Polen, Tsjechië, Hongarije – bij die landen gaat nog wel een lichtje branden. Maar bij Roemenië nauwelijks. Schemerduister, bijna zwart.

productie, ondanks de optimistische titel, jaren in beslag nam. Maar Van Ewijk zette door en wist steeds voldoende mensen te enthousiasmeren voor zijn plan. Zijn film is een baken voor iedereen die opeens denkt: wat doe ik hier? En die besluit een droom na te jagen. Het lijkt potdorie wel Hollywood.

In de film wordt de jonge architect Jaap (gespeeld door Matthijs Bourdrez) verteerd door het verlies van zijn geliefde.

Zijn beste vriend JP (Van Ewijk) besluit met hem in de auto te springen en naar Zuid-Frankrijk te rijden – onderwijl zijn mogelijke deal in de City dooronderhandelend en telefonische lijntjes openhoudend met zijn Nederlandse vriendin en zijn maîtresse in de City. De vriendschap van de twee mannen bestaat merkbaar al lang en hij lijkt vanzelfsprekend. Toch komt hij steeds meer onder druk te staan.

Het is een open vraag of deze vriendschap tegen de crisis bestand is en of de twee jonge mannen inmiddels niet te veel uit elkaar gegroeid zijn. Van Ewijk vertelt het (zowel in zijn regie, script, montage als spel) met kleine middelen, korte gesprekken, sprekende details en het gevoel van de roadmovie – een reis die, zoals we allemaal weten, uiteindelijk van binnen moet worden gemaakt. KD A film about the difficulty of moving on.

Ze hadden Ceausescu, er was iets met weeshuizen waar kinderen onder verschrikkelijke omstandigheden verbleven (maar dat schijnt inmiddels alweer veel beter te gaan) en de hoofdstad is Boekarest.

Het erge is: ook Roemenen weten veel dingen over hun land niet. In 1989 werd ook in hun land het juk van de dictatuur afgeworpen, maar in tegenstelling tot de meeste andere Oost-Europese landen is het communistische verleden sindsdien doodgezwegen. De mensen die onder het communisme de macht in handen hadden, keerden na de val, vlucht en executie van Nicolae Ceausescu gewoon weer terug.

Zelfs de revolutie zelf is een onduidelijk geval. Er waren geen helden (zoals in Polen Lech Walesa of in Tsjecho-Slowakije Vaclav Havel), het is onduidelijk wat er die dagen precies gebeurde en het is nog altijd onbekend wie de snipers waren die ervoor zorgden dat in de periode na de val van het regime meer doden vielen dan ervoor. Er gaan veel geruchten de ronde, geruchten waarbij ook de namen van huidige machthebbers worden genoemd, maar niemand weet er het fijne van. Politiek is het land nog altijd gesloten en corrupt – het lidmaatschap van de Europese Unie heeft daaraan weinig veranderd.

De meeste Roemenen hebben het daarom maar liever niet over het verleden: niet over het communisme en niet over de revolutie. De jonge Roemeense filmmakers, die sinds begin deze eeuw de Europese cinema hebben veroverd, zien de erfenis van 1989 wel onder ogen. De rode draad in de Nieuwe Roemeense Cinema is het lot van een onmachtige Roemeen-met-de-pet, die zich door zijn maatschappelijke sores heen probeert te ellebogen maar overal tegen muren aanloopt. Sociale onduidelijkheid overheerst – gefilmd in een realistische docudramastijl en voorzien van een ste-

vige scheut typisch Oost-Europese, bitterzwarte humor.

Dat geldt allemaal ook voor The Paper Will Be Blue, die de chaotische gebeurtenissen van de nacht dat Ceausescu vluchtte laat zien door de ogen van een gewone soldaat.

Vraag je af wat je zelf deed in de nacht van 22 op 23 december 1989, voordat je deze jongen bekijkt, die op zijn manier de situatie vooruit probeert te helpen maar eigenlijk geen idee heeft wat er gebeurt en met zijn relatief initiatiefrijke gedrag vooral problemen veroorzaakt en niets oplost.

De stijl is zeer realistisch – documentair bijna. Het maakt de film zo toegankelijk als een nieuwsreportage en zo spannend als een live verslag. Want wie schiet op wie?

En waarom? Er is sprake van ‘terroristen’, leger en milities opereren naast elkaar, het is onduidelijk wie er nog aan de kant van het regime staat en de communicatiemiddelen haperen, zodat het kan gebeuren dat de ene soldaat aan de andere vraagt: ‘Zijn we nu aan het muiten of niet?’

Het is een chaos die voortduurt: ook twintig jaar later is nog veel onduidelijk van wat er gebeurde tijdens de Roemeense revolutie.

Een revolutie zonder helden, zonder iconen en zonder echte machtswisseling. Maar wel een revolutie die inmiddels de spannendste nieuwe cinema van Europa heeft voortgebracht. KD A Militia soldier abandons his platoon and decides to fight for the cause of the Revolution.

19

The Squid and the Whale

This Is England

Naoh Baumbach

Shane Meadows USA | 2005

Het was even wennen, The Squid and the Whale. In eerste instantie overheerste de ergernis. Vader is een egoïstische pretentieuze lul, zijn oudste zoon kopieert hem kritiekloos en moeder is zo beperkt in haar reacties dat ze alleen maar kansloos kan protesteren ‘ ik had het al snel gehad met dit gezin. Zoek het maar uit. Gaan ze scheiden? Boeien.

Maar gaandeweg veroverde de film me.

Niet dat ik het in eerste instantie verkeerd had gezien – het zijn daadwerkelijk beperkte, rancuneuze mensen. Maar ze worden zo raak getroffen, de dialogen zijn zo scherp (een paar woorden leggen jaren van onderlinge verhoudingen bloot) en de onderlinge reacties van ouders en kinderen grijpen allemaal zo logisch in elkaar dat het verhaal onontkoombaar fascinerend wordt.

Regisseur Naoh Baumbach baseerde het deels op zijn eigen ervaringen: net als de twee zonen in The Squid and the Whale groeide hij op met als ouders twee schrijvers en de bijbehorende rivaliteit. Waarschijnlijk wist hij daarom het scenario zo’n waarheidsgetrouw gevoel te geven: de duivel zit, zoals dat heet, in de details.

Neem de kat, die steeds meeverhuist van de ene ouder naar de ander. Pa, die bij het tennissen zoon complimenteert met het punt, terwijl zoon de bal op het lijf van ma speelde. Of kijk naar de oudste zoon die een versierpoging verprutst: we hebben allemaal wel eens iemand bij een poging

20

tot intimiteit per ongeluk een ram voor d’r kop gegeven, maar zelden zie je zulk soort realisme in de bioscoop.

Baumbach wordt geholpen door een rijtje geweldige acteurs, met enkele bekende acteurs in atypische rollen, onder wie een onherkenbare Jeff Daniels die uitblinkt als de vader – hooghartig, grofgebekt en een slechte verliezer – en William Baldwin als de beetje kinderlijke, joviale tennisleraar van de twee jongens.

Baumbach (wiens Margot at the Wedding onlangs in de Nederlandse bioscopen draaide) vermijdt ironie, ook waar dat voor de hand zou hebben gelegen. Neem de jongste zoon Frank, die al puberend protesteert tegen de nieuwe situatie door zijn zaadlozing in de schoolbibliotheek op de boeken te smeren. Baumbach maakt er geen grap van, maar een begrijpelijk en pijnlijk moment. Frank wordt gespeeld door de destijds dertienjarige Owen Kline (de talentvolle zoon van acteur Kevin Kline), die inmiddels heeft aangekondigd ook te willen gaan regisseren: How To Make a Movie for 200 Dollars.

Ook de oudere broer, de zestienjarige Walt, wordt geweldig geacteerd (door Jesse Eisenberg), wat hem des te irritanter maakt.

Walt neemt alles van zijn vader klakkeloos over: hij blaat over literatuur (‘dat is een mindere Dickens’) zonder ooit een boek te lezen en hij beschouwt zijn vriendinnetje als iets tijdelijks (zonder haar dat te vertellen), omdat zijn vader zegt dat het goed is om op zijn leeftijd een beetje rond te neuken. ‘Doe niet zo moeilijk’, zegt Walt tegen zijn vriendin – precies wat zijn vader altijd tegen zijn moeder zegt.

De aantrekkingskracht van The Squid and the Whale lijkt op die van opvoedingsprogramma’s op televisie: de film is juist zo goed omdat de personages zo ergerniswekkend zijn. En de film is realistisch genoeg (met een documentaireachtige stijl) om er geen zwart-witverhaal van te maken: er zijn voldoende aanwijzingen dat Frank en zelfs Walt nog te redden zijn. KD A story of two young boys dealing with their parents divorce in Brooklyn in the 1980’s, based on the directors’ true childhood experiences.

UK | 2006

(met dank aan a-film)

1983. De twaalfjarige Shaun woont met zijn moeder in een grauw kuststadje. Zijn vader is gesneuveld in de Falklandoorlog. De zomervakantie staat voor de deur wanneer hij een groepje lokale skinheads ontmoet. Zij nemen Shaun onder hun vleugels en laten hem kennismaken met een wereld vol feestjes, eerste liefdes en Dr. Martens. De gemoedelijke sfeer slaat om wanneer Combo zijn opwachting maakt. De oudere Combo is net vrij uit de gevangenis en houdt er nogal racistische ideeën op na. Zijn komst drijft een wig in de hechte groep. Shaun kiest de kant van Combo en belandt in een omgeving die hem in een snel tempo van zijn kinderlijke onschuld berooft.

This is England werd geregisseerd door Shane Meadows, de maker van Dead Man’s Shoes, de grote publieksfavoriet van Pluk de Nacht 2005. In de week na 23 augustus is de film een week lang regulier te zien in Studio K. A coming-of-age tale, set in 1983 on the streets of a small English coastal town.

Yella Christian Petzold Duitsland | 2007

In de vierde film van de jonge Duitse regisseur Christian Petzold draait het om Yella Fichte (een met een Zilveren Beer bekroonde rol van Nina Hoss). Yella is een vrouw uit het voormalig Oost-Duitse dorp Wittenberge die probeert met haar verleden te breken door in de harde, West-Duitse zakenstad Hannover, financieel onafhankelijk te worden.

Voordat ze aan de reis van Wittenberge naar Hannover begint dringt haar verleden zich aan haar op. Haar obsessieve ex-man en voormalig zakenpartner Ben is niet van plan haar te laten gaan. In een laatste poging haar te weerhouden van haar vlucht stort hij zich met Yella in de rivier de Elbe.

In Hannover wordt Yella al snel geconfronteerd met een keiharde en corrupte zakenwereld. Getergd door flashbacks van het onge-

Heen en weer geslingerd tussen schuldgevoel, zelfrechtvaardiging en overlevingsdrang, zoekt Yella naar haar eigen norm. Op zoek naar houvast keert ze terug naar de geografische en symbolische grens de Elbe.

Yella is nooit uit het water gekropen, ze drijft nog steeds in het schemergebied van de rivier die Oost van West-Duitsland scheidde. NB

luk en nog steeds achternagezeten door Ben vecht ze om zich staande te houden in het kapitalistische Westen. Hier vindt zij bescherming bij Phillipp, een onderhandelaar voor grootschalige financieringen. Phillipp toont haar de regels die het zaken doen beheersen. Maar ook deze regels blijken geen vastigheid te bieden.

Yella’s nieuwe wereld openbaart zich als één zonder ziel, waar de norm voor goed en kwaad plaats heeft gemaakt voor een egocentrisch goeddunken.

The anonymous world of business parks and motorway hotels provides the backdrop to this thriller.

A Film By Fernando eimbcke

KEANE zul je niet meer vergeten, nooit meer... De Filmkrant vanaf 14 augustus in de filmtheaters

A Film By Fernando eimbcke A Film By Fernando eimbcke

A Film By Fernando eimbcke

vanaf 18 september in de filmtheaters FIPRESCI PRIZE BERLIN 2008

DIEGO CATAÑO

HÉCTOR HERRERA

DANIELA VALENTINE

BEST DIRECTOR GUADALAJARA 2008

JUAN CARLOS LARA

YEMIL SEFAMI

CINEPANTERA PRESENTS LAKE TAHOE CASTING ALEJANDRO CABALLERO ART DIRECTOR DIANA QUIROZ SOUND DESIGNER LENA ESQUENAZI EDITOR MARIANA RODRÍGUEZ CINEMATOGRAPHER ALEXIS ZABÉ SCREENPLAY BY FERNANDO EIMBCKE AND PAULA MARKOVITCH EXECUTIVE PRODUCER JAIME BERNARDO RAMOS PRODUCER CHRISTIAN VALDELIÈVRE DIRECTED BY FERNANDO EIMBCKE ALFRED BAUER PRIZE BERLIN 2008

Artículo 226 de la Ley ISR

REVELATION OF THE YEAR FESTIVAL DE CANNES

POPULIST PICTURES presents a STUDIO FIERBERG production a film by LODGE KERRIGAN DAMIAN LEWIS “KEANE” ABIGAIL BRESLIN AMY RYAN sound design LARRY BLAKE casting by HEIDI LEVITT BERNARD TELSEY DAVID VACCARI costume designer CATHERINE GEORGE production designer PETRA BARCHI editor ANDREW HAFITZ director of photography JOHN FOSTER coproducers JENNY SCHWEITZER & BRIAN BELL produced by ANDREW FIERBERG executive produccer STEVEN SODERBERGH written and directed by LODGE KERRIGAN

WWW.FILMFREAKS.NL

DIEGO CATAÑO DIEGO CATAÑO

HÉCTOR HERRERA

DANIELA VALENTINE

WWW.FILMFREAKS.NL YEMIL SEFAMI

A Film By Fernando eimbcke

JUAN CARLOS LARA

DIEGO CATAÑOHERRERA HÉCTOR HERRERA DANIELA VALENTINE JUANLARA CARLOS LARA YEMIL SEFAMI HÉCTOR DANIELA VALENTINE JUAN CARLOS YEMIL SEFAMI

CINEPANTERA PRESENTS LAKE TAHOE CINEPANTERA LAKE TAHOE CASTING ALEJANDRO CABALLERO ART DIRECTOR DIANA QUIROZ CINEPANTERA SOUND DESIGNERPRESENTS LENA ESQUENAZI EDITOR MARIANA RODRÍGUEZ CINEMATOGRAPHER ALEXIS ZABÉ LAKE TAHOEPRESENTS CASTING ALEJANDRO CABALLERO ART DIRECTOR DIANA QUIROZ SOUND DESIGNER LENA ESQUENAZI EDITOR MARIANA RODRÍGUEZ CINEMATOGRAPHER ALEXIS ZABÉ SCREENPLAY

BY FERNANDOCABALLERO EIMBCKE AND ART PAULA MARKOVITCH EXECUTIVE PRODUCER JAIME BERNARDO RAMOS PRODUCER CHRISTIANRODRÍGUEZ VALDELIÈVRECINEMATOGRAPHER DIRECTED BY FERNANDO CASTING ALEJANDRO DIRECTOR DIANA QUIROZ SOUND DESIGNER LENA ESQUENAZI EDITOR MARIANA ALEXISEIMBCKE ZABÉ SCREENPLAY BY FERNANDO EIMBCKE AND PAULA MARKOVITCH EXECUTIVE PRODUCER JAIME BERNARDO RAMOS PRODUCER CHRISTIAN VALDELIÈVRE DIRECTED BY FERNANDO EIMBCKE SCREENPLAY BY FERNANDO EIMBCKE Artículo AND PAULA 226 MARKOVITCH de la Ley ISR EXECUTIVE PRODUCER JAIME BERNARDO RAMOS PRODUCER CHRISTIAN VALDELIÈVRE DIRECTED BY FERNANDO EIMBCKE Artículo 226 de la Ley ISR

Artículo 226 de la Ley ISR

21

Nieuwsmakers van morgen.

Rob Wijnberg s Ruimdenker die ook aan tv doet. Laat geen vraag ongesteld. Of hij twijfelt aan zijn eigen bestaan? Elke dag. Maar ondertussen wel twee boeken en ontelbare columns geschreven.

Stiekeme filosoof met grootse plannen voor Nederland. En nog grotere voor zichzelf.

next plus 4 weken voor â‚Ź 10,- nrcnext.nl 088 - 572 0 572

shorts programma

2008

Acasá

Last Dog in Rwanda

Paul Negoescu | Roemenie | 2007 A taxi driver in Rumania picks up a home-sick ex-pat visiting his wife and children for christmas.

Big Idea das rad

james houston | UK | 2008 The Radiohead song “Nude” performed by an old scanner, a dot matrix printer, a bunch of old harddrives, and a ZX Spectrum.

Bongo Bong Flashback

Ken Wardrop | Ierland | 2007 A portrait of a man nobody really likes to know, painted by his very own neighbors.

Contagious Ken Wardrop | Ierland | 2007 A strange group of men are starting to gather in a large room. Something appears to be contagious, but what?

Gösta and Lennart

Das Rad Chris Stenner & Heidi Wittlinger | Duitsland | 2002 Time flies when you’re a rock. Award winning student animation.

Flashback Useless Dog

Linnea Widen | Zweden | 2007 One morning, when Mia is jogging in the park, an anonymous man exposes himself to her. Who is this man, she wonders.

Gösta and Lennart Babak Najafi | Zweden | 2001 Documentary about Gösta, a four year old bulldog who snores, and Lennart, a 50-year old man who sings at the opera.

Heavy Metal Jr.

Jens Assur | Zweden | 2006 Short psychological drama about a Swedish boy obsessed with war who ends up as photojournalist documenting the killing fields of Rwanda.

Musicotherapie AmaÎl Isnard, Manuel Javelle & ClÈment Picon | Frankrijk | 2007 An insane French animation about musical mayhem in a psychiatric hospital run by a chimpansee.

The Tale of Little Puppetboy Johannes Nyholm | Zweden | 2008 Puppetboy is making last-minute preparations for a visit by his special lady friend.

Peter and Ben Pinny Grylls | UK | 2007 Peter and Ben, a man and a sheep, have grown quite attached to eachother.

Now it’s time to say goodbye.

Useless Dog Ken Wardrop | Ierland | 2004 Filmmaker in focus Ken Wardrop documents an inept but lovable farm dog.

Wrestling GrÌmur H·konarson | IJsland | 2007 Two gay wrestlers living in rural Iceland grapple with their secret love for one another.

Voor het overzicht van alle korte films en de vertoningsdata zie WWW.PLUKDENACHT.NL

Chris Waitt | Scotland | 2005 Documentary about a group of heavy metal musicians, all under 13 years old, preparing for their first ever live performance.

23

marcin Felis

Het publiek laten koken

24

FOTO

Bas Losekoot

interview

Hij was één van de vrijwilligers op Pluk in 2007, is fervent bezoeker van het festival, filmliefhebber en bassist van de Amsterdamse band Moke. Marcin Felis (29) over spelen in de openlucht, zijn passie voor de band en het daarmee verdwijnen van zijn spaargeld: ‘Als het niet lukt, sta je weer op nul.’

‘Eigenlijk heb ik een hekel aan optredens in de openlucht. Het is als muzikant veel lastiger om je show voor te bereiden. Moke heeft gewoon een uitstraling die het beste in een club past. Een duistere uitstraling. Toch zijn er natuurlijk uitzonderingen. Onze optredens in het Vondelpark afgelopen juni en op Pinkpop dit jaar, werkten erg goed. Een optreden in de openlucht kan een show soms heftiger maken, maar het is wel moeilijker. Bij Pluk werkt dat goed, hilarische momenten worden nog hilarischer. Terwijl mensen zich in een bioscoop in lijken te houden, laten ze hun emoties tijdens een film in de openlucht, de vrije loop.

Maar bij ons werkt dat anders. In een zaal kun je het publiek echt laten koken, door het dak laten gaan, buiten is dat gewoon lastiger.

Er is veel afleiding. Maar ik kan er ook erg van genieten. Dan sta je te spelen, kijk je om je heen, en sta je in een park, op een veld, of op een enorm podium. Dat is te gek. Het is leuk als buitenlocaties een soort ontmoetingsplaats vormen, dat mensen echt samen naar jou komen kijken.

Pluk is ook een soort ontmoetingsplaats.

Heel ongedwongen, veel verschillende mensen en door die bijzondere locatie creëer je een unieke sfeer. De organisatie van dit festival lijkt wel een beetje op het uitbrengen van een plaat, denk ik. Je bent een jaar achter de schermen bezig, al heel lang hard aan het werk, en dan ineens moet je knallen. Je hebt geen idee hoe anderen reageren, dat is echt ongelooflijk spannend. En ook mooi. Maar dat avontuur moet je natuurlijk wel aanspreken.

Ik houd daarvan. Je moet erachter durven staan, achter je product, en er heel erg in geloven, anders werkt het nooit. Ik heb al mijn spaargeld in de band gestoken, zonder te weten of het wel zou gaan werken. Het blijft altijd een risico, je moet het echt heel leuk vinden, al weet je dat het niet voor altijd is.

Wij zouden graag in het buitenland toeren.

Nederland is gewoon te klein. Je kunt hier niet een heel jaar toeren. Niemand zit erop te wachten om ons vier keer per jaar te zien, steeds in hetzelfde zaaltje. Duitsland is een goede optie maar ook een moeilijke lange weg. Ik deins daar niet voor terug, maar het is wel heel veel investeren. Dat heb ik er wel voor over want als je alles investeert, en het lukt niet, sta je gewoon weer op nul. En dat is prima. Wij leven van het minimum en daar kiezen we voor omdat het zo leuk is.

Een optreden in de openlucht kan een show heftiger maken Veel tijd om naar de film te gaan heb ik niet, al is het bezoeken van filmtheaters me met de paplepel ingegoten. Mijn moeder ging vaak naar het filmhuis, ik leende dan haar strippenkaart. Films als Black cat White cat en the Big Lebowski kan ik ieder jaar zien. Eagle vs Shark is ook een geniale film die ik nooit meer zal vergeten. De laatste jaren ben ik wel meer naar commerciële films gaan kijken. Misschien omdat daar makkelijker aan te komen is. Terwijl ik nog steeds geniet van het ontdekken van écht bijzondere films.’ VS 25

van links naar rechts: •K ijkdoos 3: POCKET GARDEN, Dienke Groenhout & Gígja Reynisdóttir. Een gepantserd meeneemtuintje.

• K ijkdoos 4: NESTBLIJVERS, Anke Teunissen Fotoserie over volwassenen die in hun ouderlijk huis zijn blijven wonen.

• Jonathan - Sarah Mei Herman • K ijkdoos 1: KLEIN GELUK, Sanne Schouwink. Video-installatie waarin de kijker getuige is van echtelijk geruzie.

• T rampolinemeisje- Superhallo, Jansen1s & Selina Houwing

26

pluk

kunst 2003-2007

Beeldende kunst Vanaf het eerste jaar zijn kunstenaars uit de meest uiteenlopende disciplines bij het festival betrokken geweest en vonden er kleinschalige exposities plaats. Van een interactieve installatie op het festivalterrein tot een fotoserie in expositieruimte de Veemvloer, van videoprojecties op de dansvloer tot proza in de publiekscampagne. In 2007 vond beeldende kunst zijn vorm binnen Expositie Kijkdoos, waarvoor zeven kunstenaars gevraagd werden om vanuit het concept Kijkdoos een installatie te maken voor op het festivalterrein van Pluk de Nacht. In vier omgebouwde caravans en een container werd de bezoeker uitgenodigd een (on) bekende wereld te betreden.

Projecten 2003 -2007 Melina Ruyter, VJ - Lieza Röben, Captain Video, TRAMPOLINEMEISJE - Superhallo - Jansen1s en Selina Houwing, S.I.M.C.A. 3000, PLUK BUTTON - Jeroen van Wijck, JONATHAN - Sarah Mei Herman, PLUK TV, kamer 114, FILMISCH PROZA Bernard Wesseling, Merel Roze, Kees Driessen, VRIJ NAAR - Jeroen van Wijck en Karijn Kakebeeke, EXPOSITIE KIJKDOOS – Sanne Schouwink, Rosie Heinrich, Harmke Koning, Dienke Groenhout, Gígja Reynisdóttir, Anke Teunissen, Emilio Troncoso Larrain.

Voor alle beeldende kunst tijdens Pluk de Nacht 2008, zie Analogue Playground (blz 10)

27

Pluk in beeld

28

2003-2007

29

BIZON BUITENRECLAME BRENGT OOK UW CULTURE BOODSCHAP NAAR BUITEN

WWW.BIZONBUITENRECLAME.NL MEER INFO? 020- 468 3510 OF INFO@BIZONBUITENRECLAME.NL 30

BORED? WATCH TV!

Film uit alle windstreken

www.filmbankTV.nl

SAD?

BUY MORE! www.filmbank.nl/shop

ENJOY!

www.filmbank.nl/catalogue

✃

DOWN?

Aanbieding Knip uit en neem mee: 2de Tropentheater-filmkaartje gratis tegen inlevering van deze bon!

Voor 1 filmvoorstelling naar keuze.

Linnaeusstr. 2 | Amsterdam | 020 - 5688500 www.tropentheater.nl/film •

Niet i.c.m. andere aanbiedingen.

OSCAR NOMINATION BEST FOREIGN FILM

T    G K

A

FILM BY

G R E AT N E S S

SERGEI BODROV

C O M E S T O T H O S E W H O TA K E I T

14 AUGUSTUS IN DE BIOSCOOP

.     . 

31

ad Mongol 128x 93 1

10-07-2008 15:33:26

Danni Swalef

Lekker sociaal film kijken

32

FOTO

Bas Losekoot

interview

Concentreren is lastig, er gebeurt zóveel voor je neus Hij groeide op in Brussel, waar hij in een kraakbioscoop werkte, en woont nu vijf jaar in Amsterdam. Interactie ontwerper Danni Swalef (29) bezoekt Pluk de Nacht sinds 2005.

Hij vertelt over zijn eerste ervaring met het Stenen Hoofd en de grote voordelen van film kijken in de openlucht: ‘Je kunt roken, rondlopen, naar de bar, en toch ook iets moois zien.’

‘Ik kwam ooit te laat voor een film bij bioscoop de Movies, maar mocht toch naar binnen. De aanwezigen waren er duidelijk niet gelukkig mee dat ik zo laat kwam. Toen dacht ik, er moet toch een plek zijn waar je te laat kunt komen en mensen blij zijn dat je erbij komt zitten?

Toen vond ik Pluk. Daar kan dat wél.

Het Stenen Hoofd kende ik toen al als locatie. Ik drum in een Braziliaanse percussie band en wij zijn altijd op zoek naar betaalbare oefenruimtes in de stad. Maar deze locaties zijn duur en schaars. Toen vonden we het Stenen Hoofd, daar hebben we een aantal keer gerepeteerd, op het randje van het hoofd. Sommige honden raakten wild van het geluid, en gingen terug blaffen. Ik vond het wel lastig om me daar te concentreren want er vaart van alles langs, er gebeurt zóveel voor je neus. Maar je kunt er wel veel lawaai maken, en het is een unieke plek.

Ik vind Pluk een goed geïmproviseerd festival.

De manier waarop de locatie is gebruikt vind ik te gek. Alle fietsen die zo lekker chaotisch gestald staan aan het begin van het terrein, het wc-tje in die caravan, het dansen na de film, in een soort van container. Er wordt overal vriendelijk gelachen, dat gebeurt in een bioscoop niet. Bovendien voel je je er veel vrijer dan in een normale bioscoop. En kun je een sigaretje opsteken of even naar de bar lopen voor een drankje, tijdens de film.

Ik ga voor de belevenis naar het festival, voor de ervaring. Het is een lekker sociaal gebeuren. De film komt voor mij echt op de tweede plaats. Al kijk ik zeker wel wat er draait voordat ik ga. Als de film me niet zou bevallen zou ik toch niet gaan. Ik houd niet van drama, horror en Kung Fu films. Ik houd van buitenlandse cultfilms waar iets absurds in zit. The Life Aquatic bijvoorbeeld. En van kinderfilms, The Dark Crystal is mijn favoriet. Maar dergelijke films zal ik nooit op Pluk tegenkomen, want kinderen zijn natuurlijk niet echt de doelgroep. Ik zag in 2005 een Spaanse film op het festival. Die vriendin waar ik mee was, vond deze film shockerend, ik heel normaal. Daar hebben we nog even over zitten napraten.

De ideale Pluk film voor mij, moet een beetje traag zijn. Zodat je naar de bar kunt lopen om een biertje te halen, kunt kletsen met de mensen om je heen, om vervolgens dan toch niet teveel gemist te hebben. Ik denk erover dit jaar als vrijwilliger te gaan werken. Dat doe je dan voor een goed doel, en dat vind ik wel leuk. Maar ook als dat niet doorgaat, bezoek ik het festival sowieso. Ik heb er al van alles gedaan, alleen nog niet gegeten, en dat wil ik zeker gaan uitproberen.’ VS

33

Pluk de nacht bedankt Gummo voor alle pluk-campagnes

terugblik

Aaltra Benoît Delépine belgië 2004

2003-2007

Ben en Gus, de één boer en de ander forens, zijn buren in een klein Belgisch gehucht, maar ze kunnen elkaar niet luchten of zien. Bovendien zijn beiden ontevreden met hun leven. Een samenloop van omstandigheden leidt tot een vechtpartij en een ongeluk op een landbouwmachine. In het ziekenhuis blijkt dat ze beiden onder hun middel verlamd zijn en de rest van hun leven in rolstoelen zullen doorbrengen.

Ze verwerpen de mogelijkheid van zelfmoord en ondernemen in plaats daarvan een vreemde reis naar Finland, om de fabrikant van het landbouwwerktuig dat hun handicap veroorzaakte te zoeken.

Tijdens hun reis veranderen de verhoudingen tussen de twee kemphanen en hun kijk op de wereld.

Het speelfilmdebuut van regisseurs, acteurs en

Böse Zellen barbara albert oostenrijk 2004

Het is niet de eerste film met een reeks hoofdpersonen die ieder zo hun eigen verhaallijn hebben en het zal ook wel niet de laatste zijn, maar de film van Barbara Albert behoort zeker tot de top van het genre.

Böse Zellen is niet vrij van ambities. Niet alleen zijn de diverse verhaallijnen ingenieus met elkaar vervlochten en is er in de dramatisering naar een bijzondere afstandelijkheid gezocht, ook zijn er op een wonderlijk lichte manier filosofische en zelfs bovennatuurlijke thema’s in de film verwerkt. De bekende theorie dat iedere kleine gebeurtenis een keten van andere gebeurtenissen op gang kan brengen die veel verder en veel later een noodlottige uitwerking kunnen krijgen (een enkele vleugelslag van een vlinder hier kan een orkaan veroorzaken in China) wordt op een lichte manier gebracht.

Bunny Chow John Barker | zuid-afrika 2006

Wat krijg je als je een groepje Zuid-Afrikaanse stand-up komieken op weg stuurt naar een festival, met een paar biertjes en wat vrouwelijke schoon onderweg? Ongeveer hetzelfde als wanneer je een groepje

schrijvers Benoît Delépine en Gustave Kervern is consequent en oneerbiedig, droogkomisch en innemend. Ze draaiden Aaltra (de titel verwijst naar het merk van de landbouwmachine) in schitterend zwart-wit Cinemascope, een keuze waardoor de diverse landschappen optimaal tot hun recht komen.

De regisseurs nemen zelf ook op stoïcijnse wijze de hoofdrollen voor hun rekening. Daarnaast strikten zij een heel behoorlijke cast van cameo’s, waaronder de Finse regisseur Aki Kaurismäki.

Offbeat Belgian comedy that follows a pair of hilariously unsympathetic wheelchair-bound cynics as they embark on a journey across Europe, ending up in Finland and getting advice from Aki Kaurismäki. pluk 2004 De metaforische vlinder komt ook concreet in beeld, alsof Albert wil zeggen dat ze wel serieus lijkt, maar dat het in werkelijkheid reuze meevalt. En dat is ook zo. De toon van de film verraadt een heel eigen soort droge humor. Curieus (en feitelijk gewaagd in een verder zo realistische film) is dat een aantal personages na hun noodlottige dood (want het noodlot is de motor van de film) het verhaal nog blijft beïnvloeden. Albert gooide met deze film al haar talent en intelligentie in de waagschaal en alleen dat is al fascinerend om mee te beleven.

The bittersweet stories of several people who are indirectly connected by the events and aftermath of a plain crash. pluk 2004

Nederlandse stand-uppers naar een festival stuurt, met een paar biertjes en een paar vrouwen. Dit is niet wat je verwacht van een Afrikaanse film.

Nu zien we hoe dan ook niet veel Afrikaanse films in Nederland, maar als er eentje draait is die normaal gesproken kalm, ingetogen, sfeervol, contemplatief, kortom: langzaam. Bovendien gaan ze eigenlijk altijd over maatschappelijke onderwerpen. De verhouding tussen stad en platteland, tussen moderne tijd en traditie, de rol van religie, politiek, familieverbanden et cetera.

De beelden zijn vaak mooi: uitgestrekte zandvlakten, zinderende hitte in dorpjes met lemen hutten en oude gezichten, getekend door weer en wind en een zwaar leven. Bunny Chow lijkt daar helemaal niet op.

Ten eerste is hij zwart-wit, uit de hand geschoten, losjes, bijna documentair. Sommige scènes lijken in

elk geval geïmproviseerd, maar de grens is niet goed aan te geven. Volgens de eindtitels spelen de hoofdrolspelers allemaal zichzelf. Ten tweede is de film verre van contemplatief of sfeervol: hij gaat over drie stand-up komieken in Johannesburg – Joburg.

Het is een stadsfilm: het platteland, dorpen, traditie, familie, politiek of religie zijn allemaal ver te zoeken.

Deze jongens zijn cool, modern, grootstedelijk en onbevreesd op zoek naar persoonlijke ontplooiing. Dat wil zeggen: seks, drugs en lachen.

Dat identificeert meteen een stuk makkelijker!

Veel stand-up zien we niet van ze, helaas. Het zijn meer hangkomieken.

Ze lanterfanten, ouwehoeren, zoeken een biertje en stappen in de auto.

Alles met z’n drieën of vieren. Drie zwarte stand-uppers en één blanke niksnut die er zo’n beetje omheen hangt (maar wel een paar van de ➤

35

grappigste momenten van de film voor zijn rekening neemt).

Waar die blanke jongen vandaan komt, is me niet helemaal duidelijk. En ik zeg wel ‘blanke’, want dat kan je zien en het is tenslotte Zuid-Afrika, maar in de film wordt daar helemaal geen punt van gemaakt. Ras is geen issue. Het festival waar ze in de film naartoe gaan is ongecompliceerd gemengd.

Het meest opvallende verschil tussen blank en zwart is dat blanken vaker snorren hebben. Dit is modern Afrika. Zuid-Afrika, het land waar de hele regio en eigenlijk heel Afrika grote verwachtingen van heeft.

Mocht je toch een maatschappelijke bood-

schap uit deze film willen halen, let dan op hoe onbezorgd deze komieken over hun carrière praten. Toch niet het meest zekere bestaan, zou je denken, maar daar zitten ze niet mee. Hun grootste probleem zijn vrouwen. Hoe ze te krijgen en hoe ongemerkt vreemd te gaan als je ze hebt?

Ze praten erover, ze flirten met wat er maar voorbijkomt en ze ontkennen alles als het ontdekt wordt. Ze zien er ook geen been in elkaars vriendinnetjes af te pakken – erg aardig zijn ze eigenlijk niet. Als vriend in dit vriendengroepje moet je erop rekenen langs de snelweg gedumpt te worden, je

Children (Börn) Ragnar Bragason | ijsland | 2006

Het valt niet mee om kind te zijn, en vooral niet op IJsland. En helemaal niet op een grauwe flat in een sombere buurt in een altijd in het halfduister gehulde stad op IJsland. Daar moeten nare dingen van komen en die komen dan ook, in de in inktzwarte humor gedrenkte mozaiekvertelling Children, waarin de levens van de verschillende hoofdpersonen elkaar, soms in de meest letterlijke zin, onontkoombaar raken.

Wat gebeurt er met je als je op een eiland woont waar behalve rendiergras nauwelijks iets groeit, waar het het grootste deel van het jaar schemert, en waar je er voortdurend aan wordt herinnerd dat slechts een flinterdunne korst je scheidt van verdelging door helse vuren en gassen? Daar zou je op zijn minst een tikkeltje morose van worden, zo niet cynisch of fatalistisch. Je zou misschien vluchten in hedonisme, drugs en drank. Of misschien gewoon mooie kunst maken. IJsland produceert al een paar decennia, en vooral de laatste tien jaar, een gestage stroom opvallende kunste-

36

vriendin kwijt te raken of uitgelachen te worden als je hart is gebroken. Toch blijven ze bij elkaar, ouwehoerend, bier drinkend en lanterfantend. Ze laten het allemaal maar zo’n beetje over zich heen komen, met een bijbehorende soundtrack van hiphop, reggae en andere loungy beats. Zo moet je ook maar kijken naar deze film: onderuitgezakt, biertje erbij, een beetje flirtend. Dan is het Stenen Hoofd net Joburg. kd Comedy that follows the journey of three stand-up comedians as they travel to the annual Oppikoppi music festival in South Africa. pluk 2007

naars. Met Björk en Sigur Rós voorop in de muziek en Dagur Kari (Nói Albinoi, 2003) en Fridrik Thor Fridriksson (Rock in Reykyavik, 1982) in de cinema.. Regisseur Ragnar Bragason heeft de laatste paar jaar behoorlijk meegeholpen aan de volwassenwording van de IJslandse cinema. Children, de eerste film van een tweeluik dat hij maakte in samenwerking met theatergroep Vesturport, stond in de toptien van de beste Europese films, en scoorde goed op verschillende festivals.

De film roept associaties op met cinema uit andere noordelijke landen, zoals het werk vande Deense Lars von Trier (Breaking the Waves) en de Finse Aku Louhimies (Frozen Land), vanwege de onontkoombaarheid waarmee ellende over de hoofdpersonen wordt gestort en en de machteloosheid waarmee ze daarop reageren.

In Children raken de apart beschreven levens van de verschillende hoofdpersonen op een of andere manier met elkaar vervlochten (verwijzingen naar Robert Altmans Short Cuts liggen voor dehand). Daar heb je de meedogenloze, maar mislukte crimineel Gardar, wiens enige trouwe metgezel, de bloedhond Castro, hem op een cruciaal moment in de steek laat. Dan is er de verpleegster Karitas, die als alleenstaande moeder ternauwernood het hoofd boven water houdt. Haar oudste zoon Gudmundur, als enige van de vier kinderen van een andere vader, wordt gepest op school. Hij heeft een onwaarschijnlijke vriendschap met

Marino, de sociaal gehandicapte en nog inwonende zoon van hun buurvrouw. Net als bijna iedereen in de film balanceert Marino op de rand van een mentale uitbarsting - als enige heeft hij in elk geval medicijnen die hem daarvoor behoeden.

In het grootste deel van de film wordt, met een opeenstapeling van onaangename gebeurtenissen in de afzonderlijke levens, de weg naar een onvermijdelijke climax geplaveid. De onheilspellende en diepmelancholische muziek fungeert daarbij als een met zout bestrooide vinger die de opengereten wond masseert. De ellende wordt geserveerd in stijlvolle, soms fraai gestileerde zwartwit beelden, gelardeerd met inktzwarte humor en een flinke dosis geweld. De acteerprestaties, ook van de kinderen, zijn opvallend naturel. Dat heeft alles te maken met de intensieve samenwerking tussen Bragason en theatergroep Vesturport, bij de totstandkoming.

De acteurs waren nauw betrokken bij de ontwikkeling van het scenario en hen werd gevraagd hun karakters zelf te ontwikkelen, met behulp van hun eigen referentiekader. Wat het te nodige te denken geeft over de kringen waarin zij zich bewegen.

Deprimerend, maar troostend mooi tegelijk. kd A woman fights a fierce custody battle for her three young daughters, while her increasingly neglected son battles bullies at school. pluk 2007

Cinemania Stephen Kijak, Angela Christlieb Duitsland 2002

Grappige, soms bizarre documentaire over vijf wel zeer excentrieke filmverslaafden. Aan de hand van strakke schema’s schuimen ze alle bioscopen van New York af om maar zo veel mogelijk films te zien; werkelijk alles moet ervoor wijken.

Cinemania volgt het dagelijks leven van vijf filmverslaafden in New York. De een is er erger aan toe dan de ander, maar allemaal wijden ze hun hele leven aan het celluloid. Bruiloften en begrafenissen moeten wijken voor Bertolucci en Bfilms. Noodgedwongen door het grote filmaanbod in New York werken ze met strakke schema’s en strenge selectiecriteria. Ze bellen zelfs naar de operateurs om de conditie van de filmprint te checken. `Cinemanie’ brengt ook een speciaal dieet met zich mee: hollend tussen twee theaters wordt snel een hamburger of een ijsje weggewerkt. Jack eet zo weinig mogelijk groenten om minder tijd op het toilet te moeten doorbrengen en dus

A Cold Summer

Paul Middleditch | Australië 2002

Na zijn confronterende speelfilmdebuut Terra Nova maakte de Australische regisseur Paul Middleditch het emotionele A Cold Summer. Een studie van de menselijke natuur waarin drie beschadigde dertigers elk op hun eigen manier worstelen met de dood van hun geliefde. Een toevallige ontmoeting op straat tussen Bobby en Tia mondt uit in een stormachtige relatie die vooral gebaseerd is op seks. Tia heeft een leven vol zelfbedrog en leugens. Ze maakt

zichzelf en anderen wijs getrouwd te zijn en een carrière als jazz-zangers te hebben. Een schrijnende scène in een jazzclub waar ze het podium beklimt om te zingen, bewijst het tegendeel. Haar jeugdvriendin en tegenpool Phaedra is voor Tia een rustpunt in haar hectische bestaan. Phaedra op haar beurt gelooft in ware liefde, maar de confrontatie met de harde wereld van Tia en Bobby vernietigt haar dromerige kijk op het leven.

De aanleiding van A Cold Summer was

Dandelion Mark Milgard | VS 2004

meer films te kunnen zien. De bioscoopsurvivalkit van Bill (een jongere uitgave van Woody Allen) bestaat uit boterhammen met pindakaas, thermisch ondergoed voor als hij het koud krijgt en pillen tegen verkoudheid, rugpijn en angstaanvallen. Roberta ziet er uit als een lief oud vrouwtje, maar is een van de fanatiekste en meest dwangmatige ‘cinemaniacs’.

Ze heeft zelfs een toegangsverbod bij enkele bioscopen vanwege agressief gedrag tegen de kaartjesscheurders die het waagden haar kaartje te beschadigen.

De meeste cinemaniakken weigeren iets op video te bekijken. Een geruststelling voor alle cinefielen: de op video gedraaide beelden zijn overgezet naar mooi ouderwets celluloid.

A documentary about five obsessed cinemaphiles, who, throughout the year, each see two to five films a day. pluk 2004

een emotionele gebeurtenis waar Paul Middleditch zelf mee worstelde. Toen hij binnen één maand drie acteurs ontmoette die in een soortgelijke levensfase zaten, zag hij een film. Hij creëerde een sfeer waarin de acteurs hun emotie voor de voortdurende rondcirkelende camera konden uiten. Het harde realisme wordt benadrukt door de uit de hand gedraaide beelden met felle, contrasterende kleuren. Cameraman Steve Arnold maakte alleen gebruik van natuurlijk licht.

A harsh and hilarious portrait of three individuals dealing with grief and, eventually, eachother. openingsfilm 2003

Outsiders vinden elkaar in familiedrama, gedraaid in de traditie van Terrence Malick, en gesitueerd in het weidse landschap van de Midwest. Over een disfunctioneel gezin waarin pa zijn zoon de schuld geeft van een door hem veroorzaakt ongeluk. De tiener Mason Mullich groeit op tussen de wuivende velden en eindeloze luchten. In de natuur ontsnapt hij aan de pijn om zich heen. Zijn beste vriend Eddie woont met zijn dominante broer Arlee samen in een krot. Zijn ouders zijn van elkaar en van hem verwijderd, zijn moeder verdooft haar wanhoop met pillen en drank, zijn vader Luke is gefrustreerd over de gemiste kansen in zijn leven. Dan ontmoet de zelfdestructieve Mason Danny, een meisje dat onlangs met haar moeder naar zijn stadje is verhuisd. Ondanks het feit dat haar ouders gescheiden zijn en zij een nogal nomadische levensstijl heeft, is de aardige, vitale Danny niet cynisch. Er lijkt iets moois te kunnen opbloeien tussen de twee. Dan rijdt vader Luke per ongeluk een man aan die overlijdt. Mason schiet te hulp. Hij besluit zich op ➤

37

Marc van Uchelen

De realiteit naar je hand zetten

38

FOTO

Bas Losekoot

interview

Hij heeft nog nooit een film gezien op het festival. Toch zie je hem jaarlijks op Pluk.

Tot diep in de nacht draait DJ Birckenstock verrassende muziek voor de bezoekers.

Op het Stenen Hoofd, en deze zomer ook bij Studio K. Acteur, filmmaker en plaatjesdraaier Marc van Uchelen (37) over film als meest complete kunstvorm en zijn stijl als DJ: ‘Een beetje tegendraads, maar mensen moeten er wel vrolijk van worden.’

‘Ik geloof dat ik Birckenstocks aanhad toen Thomas Wevers en ik een naam bedachten voor ons DJ duo. We hebben veel gedraaid samen, onder andere bij De Kring, maar zijn tijdens het draaien uit elkaar gegroeid. Ik wilde dat mensen gingen dansen en werd meer publieksgericht. Thomas vond dat niets.

Ik heb ooit eens bij Odeon gedraaid, dat was echt het ultieme publieksgerichte draaien, vreselijk. Nu heb ik het idee dat mensen moeten dansen, losgelaten. Al is het nog steeds wel een mooi compliment en is dansen voor mij de beste uitlaatklep.

Het leuke aan draaien tijdens Pluk de Nacht is de chaos, het gemêleerde publiek en daardoor ook de muziek die je kunt draaien. Niet iedereen is naar de film geweest, sommige mensen komen ook alleen voor het feestje achteraf.

Het gaat allemaal niet zo gestructureerd als in een club, niet volgens de bewandelde paden.

Japanse dansmuziek als Pizzicato Five heb ik daar altijd wel gedraaid en viel steeds weer in goede aarde. Maar ik draai ook dansmuziek uit de jaren ’90, en een beetje retro. Ik houd ervan om divers te draaien vanuit het oogpunt er echt een feest van te maken.

Het fijne aan Pluk de Nacht is dat het een beetje alternatief blijft. De locatie is ook echt heel bijzonder. Ik herinner me nog feesten op de Silo dam van jaren terug. Dan ging ik met

mijn vrienden na het feest naar het aangrenzende Stenen Hoofd, daar in de zon zitten aan het water en lekker zwemmen.

Het was echt een soort vrijplaats waar alles kon. Helaas wordt het uitgaansleven steeds meer gereguleerd in Amsterdam, feesten tot 7.00 uur ‘s ochtends worden aan banden gelegd. Maar je hebt gelukkig ook nog wel wat bijzondere plekken die je het gevoel geven dat je ze echt moet kennen, die sfeer heeft het festival nog steeds. En dat vind ik mooi.

Het is mooi om op een afwijkende manier genot te brengen Helaas heb ik nog nooit een film gezien op het festival. Ik kom altijd wat later aan en moet dan nog alles installeren. Daarnaast heb ik er een hekel aan als ik het begin van de film mis. Toch speelt film een ontzettend belangrijke rol in mijn leven. Het is de meest complete kunstvorm. Het leuke is dat je als filmmaker op een goede manier de realiteit naar je hand kunt zetten, kunt ontwrichten of juist uitvergroten. Film staat heel dicht bij het dagelijkse leven, die realiteit kun je op een zeer subtiele manier manipuleren, of juist niet.

Filmmaken en plaatjes draaien heeft wel iets van elkaar weg. Het is heel leuk om te bepalen wat je de mensen voorschotelt. Het is een erg mooi gevoel om op een afwijkende manier genot te kunnen brengen. En zo maak jij de stemming. En dat lukt ook wel eens niet. Maar dat is niet erg want het fijne bij Pluk de Nacht is dat je op een plek staat die niet alleen om de muziek draait.’ VS

39

C R E AT I V E A M B I T I O N S ?

K I C K S TA R T Y O U R C A R E E R

FILMMAKING DIPLOMA PROGRAM

FILMMAKING ARTS BACHELOR DEGREE PROGRAM

INTENSIVE PRACTICAL PROGRAMS CALL FOR A FREE BROCHURE AMSTERDAM: 020-6228790 R O T T E R D A M : 0 10 - 4 1 1 7 9 5 1 B R U S S E L S : 0 2 /6 4 7 9 2 2 0 50 COLLEGES WORLDWIDE

IK BEN EEN KUNSTENA AR

Robin Vogel film- en theatermaker www.robinvogel.nl

o. nl

senc

www.sae.edu

ww w

. kun

aar sten

te offeren voor zijn vader en wordt veroordeeld tot twee jaar jeugdgevangenis. Bij zijn terugkeer treft hij een nog sterkere malheur dan voorheen aan, maar hij blijkt in staat zijn omgeving te kunnen veranderen. Dandelion is een gevoelig, teder drama dat het liefdesmysterie in zijn verschillende vermommingen exploreert. Mark Milgard wilde met zijn onafhankelijke speelfilmdebuut zaken als schoonheid en de chaos van de liefde behandelen, en heeft de film bewust

op prachtige buitenlocaties gedraaid. De gelaagde, soms gecompliceerde personages worden vol overtuiging door de acteurs neergezet, waarbij vooral Vincent Kartheiser (Mason) en Taryn Manning (Danny) genoemd moeten worden.

In a small town of rolling fields and endless skies lives a 15-year-old boy whose family leads a life of quiet desperation. pluk 2004

The Death of Mr. Lazarescu Cristi Puiu | Roemenië 2005 Een van de beste films van 2005, het jaar dat hij uitkwam, en 2006, het jaar dat hij in Nederland was te zien.

Hij luidde de definitieve doorbraak in van de nieuwe Roemeense cinema, is extreem goed geacteerd, grappig, ontluisterend en fascinerend. Wat valt er verder nog te zeggen?

The Death of Mr. Lazarescu, oftewel Moartea domnului Lazarescu. Prachtige taal, dat Roemeens. Je hoorde het niet veel, de afgelopen, pak ’m beet, halve eeuw. We hoorden überhaupt weinig over Roemenië, behalve dat Ceausescu er nog steeds zat, en we hoorden zo goed als helemaal niks over de Roemeense film. Die was er dan ook bijna niet. Met de vingers van één hand kwam je een heel eind. En dat terwijl andere landen achter het IJzeren Gordijn, zoals Hongarije en Polen, wel degelijk een constante hoeveelheid mooie films afleverden. Maar niet Roemenië. Tot voor kort.

Opeens winnen Roemeense films alle prijzen die er te winnen zijn. Eerst met een reeks korte films, daarna met speelfilms. Op het afgelopen filmfestival van Rotterdam draaiden er drie, die stuk voor stuk de moeite waard waren. Twee waren er zelfs erg goed. En één daarvan was geweldig (12:08 East of Bucharest, Corneliu Porumboiu).

The Death of Mr. Lazarescu geldt algemeen als de doorbraak van de Roemeense film. Daarvoor waren er, zoals gezegd, al wat korte films die veel aandacht hadden getrokken. Maar met Lazarus’ dood (als je het zo mag vertalen) kwam de Roemeense cinema definitief tot leven. Dat kwam misschien voor een

bepaald deel uit interesse naar het land, dat zo lang in duisternis was gehuld maar sinds dit jaar toch echt lid is van de Europese Unie, en misschien voor een deel door dingen die ook voor andere nieuwe Roemeense films gelden, zodat er voorzichtig van een ‘stroming’ gesproken kan worden: het vaak documentair aandoende, tragikomische realisme, van eenvoudige mensen die worstelen met de gebeurtenissen van alledag en lijden onder een alles doordrenkende sociale onduidelijkheid.

Een onduidelijkheid die de burgers van Roemenië sinds de revolutie van december 1989, waarbij Ceausescu ten val kwam, ook in werkelijkheid in de houdgreep heeft. Maar de doorbraak van de Roemeense cinema kwam toch vooral door de eigen kwaliteit van deze film, een van de hoogtepunten van het filmjaar. In The Death of Mr. Lazarescu gaat het niet goed met meneer Lazarescu. Hij drinkt te veel, zoals veel van zijn landgenoten. Hij is ziek. Zijn buren bemoeien zich ertegenaan en uiteindelijk wordt een ambulance geroepen. Vanaf dat moment wordt hij van ziekenhuis naar ziekenhuis gereden. De film is relatief lang, zo’n tweeënhalf uur, en het einde wordt al in de titel verklapt. Maar laat je hier alsjeblieft niet door afschrikken.

De film is namelijk net zo toegankelijk als een reality-soap, zeker als meneer Lazarescu eenmaal onderweg is.

is in meerdere opzichten grijs. Goed, vrolijk word je er niet van (hoewel er wel degelijk een wrang soort humor in de film zit), maar voor elke bureaucratische horde, voor elke overvolle wachtruimte, voor elke onbetaalbare dienst, en voor elke arrogante, onverkwikkelijke arts die Lazarescu van het kastje naar de muur stuurt, is er iemand die zich opwerpt om er iets omheen te regelen. Of dat nou is om eindelijk van Lazarescu af te zijn of uit beroepseer of uit karakter, dat mag je zelf inschatten. Maar het gevoel beklijft dat deze fictiefilm een ongekend documentaire blik werpt op de ziekenzorg van onze Unie-genoot. Het is fascinerend en ik durf te voorspellen dat de tweeënhalf uur (neem een extra trui mee!) zo voorbij is. En anders beantwoord ik persoonlijk je boze Pluk-mail. kd

Hij kijkt, zogezegd, lekker weg en er wordt extreem realistisch geacteerd. Reality-Roemenië, zeg maar, en bovendien bijna in real-time. Het beeld dat wordt geschetst van de Roemeense ziekenzorg

A tender Romanian melodrama about an old alcoholic who is driven from hospital to hospital by an ambulance nurse, looking for a doctor to treat him. pluk 2007

41

Eagle vs Shark Taika Waititi Nieuw-Zeeland 2007

Hoe droog kan droogkomisch zijn? Als een kurk van gort en dat ie dan een tijdje in de oven heeft gelegen. Het is grappig, maar er valt niet veel te lachen. Het is pijnlijk, maar niet moeilijk om naar te kijken. Het is vertederend, maar het haalt ook het bloed onder je nagels vandaan.

Adelaar versus Haai. Dat klinkt behoorlijk stoer. Adelaar vindt zichzelf dan ook behoorlijk stoer. Haai vindt Adelaar leuk.

Adelaar vindt het pakje van Haai best stoer. Maar erg stoer ziet het er niet uit,

naast elkaar in een tamelijk lege kamer voor een slecht verlicht verkleedfeestje. Zelfs lullig, pijnlijk – en grappig. Voor de kijker. Gelukkig wordt er Fightman gespeeld! Fightman is een computergame voor twee personen, die elkaar grondig te lijf gaan. Veel bloed. Adelaar wint al-tijd de Fightman-wedstrijd op de jaarlijkse dierverkleedpartij die hij organiseert. Haai speelt Fightman voor het eerst en is eigenlijk veel beter. Verliefd kijkend laat ze Adelaar winnen, die niet anders had verwacht, waarna hun voorzichtige, aftastende, nerderige relatie van start kan gaan. Hoewel, ‘nerderig’ is niet helemaal eerlijk.

Iedereen in Eagle vs. Shark is een nerd. Dit is nerdworld. Dus Haai en Adelaar misstaan niet. Haai is in haar dagelijks leven het muurbloempje Lily, zojuist ontslagen bij hamburgerketen Meaty Boy (bedenker van de Crazy Burger: een plak brood tussen twee stukken vlees). Ze is schuchter, iel, lief, onhandig, maar diep van binnen zeker van wat ze wil. Adelaar is Jarrod, een medewerker van een elektronicazaak met een geoefende broedende blik.

Hij is egocentrisch, ernstig overcompenserend voor zijn onzekerheid met zwaarmoedige aanstellerij en geobsedeerd door een jongen die hem op school vroeger altijd in elkaar sloeg. En door zijn overleden broer, in flashbacks gespeeld door regisseur Taika Waititi. Jarrod gaat terug naar zijn ouderlijk dorp, om de bully uit te dagen voor een nieuw

gevecht. Lily gaat mee, haar veel te lieve broer Damien rijdt hen erheen in zijn auto.

Hij doet slechte imitaties van Schwarzenegger, Lily moet elke keer giechelen.

Het is een Nieuw-Zeelandse film, maar de humor lijkt toch wel een beetje Engels.

Droog, gedoseerd, maar vooral vreemd.

Zoals de belachelijke oefeningen die Jared doet in voorbereiding op zijn vechtpartij, met een bandana om zijn hoofd. Hij zegt dingen als ‘Verdomme! Ik ben te complex!’ en loopt dan weg als moeizame, interessante, problematische ziel. Hij laat zich de liefde van Lily aanleunen. Hij presenteert haar niet als ‘Dit is mijn vriendin’ maar als ‘Dit is de beste Fightman-speler die ik ken’. Uiteraard met veel pijnlijke stiltes en ongemakkelijke blikken. Dat klinkt als een droogkomische sociale komedie, maar alles is nog net een slag vreemder. Zoals de bioscoop waarvan de ingang de open bek van een Tyrannosaurus Rex is, zodat de bezoekers struikelen over de uitstekende tanden. Of de korte animatie waarin we zien wat er gebeurt met een weggegooide appel. Of de manier waarop hij zichzelf een stoere houding probeert te geven door met een tennisbal op tafel te stuiteren.

Of, of, of. Maar dat moet je maar zelf maar komen kijken. kd The tale of two socially awkward misfits and the strange ways they try to find love. pluk 2007

Four Shades of Brown Tomas Alfredsson | Zweden, Denemarken 2004 De Killinggänget (“de jongensclub”) legt onder regie van Alfredson het moderne Zweden en het menselijk tekort onder het vergrootglas. Zwarte humor, afwijkend gedrag en disfunctionele families ter lering en vermaak, in één avondvullende voorstelling, meeslepend verteld en episch in beeld gebracht. Four Shades of Brown is de eerste speelfilm van de Zweedse cabaretgroep Killinggänget.

Het is een kleurrijke uitvergroting van menselijk (Zweeds) gedrag en gewoontes, verteld in vier verhalen. Een goedgeklede man heeft zojuist zijn levenswerk voltooid en ontmoet zijn lotsbestemming in de vorm van een klein mannetje van hout. In het zuiden van Zweden probeert een ijverige vader zijn zoon te stimuleren, door hem in te wijden in de bescheiden geneugten van de crematie van kleine dieren. In Göteburg komt een groep mensen van diverse pluimage bijeen in de veronderstelling dat ze gaan leren koken. En ergens in het noorden sterft een patriarch. Zijn zoon woont de begrafenis - met

42

een sterk oosters karakter - bij. De film bestaat uit twee delen, met halverwege een klassieke pauze.

Four Shades of Brown is een epos, met beelden die aan Hopper doen denken. De film begint met een bijna ironisch gebaar als de camera vanuit een vogelperspectief neerdaalt op het Zweedse landschap. Hij biedt een indringende, eigenzinnige en soms duistere blik op het leven in de (voor)stad, op verstoorde relaties en bizarre gezinnen. Er zit een scherp randje galgenhumor aan, maar ook diepe woede en frustratie. De hoofdpersonen komen soms over als absurd, haast cartoonesk en lachwekkend in doen en laten, maar uiteindelijk worden ze vol mededogen geschetst in een met hyperrealistische beelden aangezette sfeertekening.

Ultradark, and brilliantly funny glimpse of present-day Sweden, condensed into four short stories about different life tragedies. pluk 2004

Das Fräulein Andrea Staka Zwitserland, Duitsland 2006

Weggevlucht uit voormalig Joegoslavië kruisen de levens van drie krachtige vrouwen elkaar in Zwitserland, waar ze opnieuw naar zichzelf leren kijken. Gespeend van elke gemakkelijke nostalgie raakt de film aan de pijn die onvermijdelijk verbonden is aan de onvrijwillige breuk met je eigen afkomst.

Das Fräulein portretteert het leven van drie vrouwen die, weggevlucht uit het voormalige Joegoslavië, een nieuw leven proberen op te bouwen in het moderne Zwitserland. Ruza heeft na een teleurgestelde liefde een muur om zichzelf opgetrokken en runt met zakelijk instinct haar kantine, waaraan ze al haar houvast ontleent. De oudere Mila stopt niet met dromen en wil nog steeds het liefst met haar passieve echtgenoot terugkeren naar haar geboortegrond. Tegenover deze twee volwassen vrouwen staat de jonge Ana, die niet zozeer uit haar geboorteland als voor haar ziekte is weggevlucht

en zich in Zwitserland het leven wil toeeigenen waarnaar ze zo verlangt.

Het verleden van de drie vrouwen in Joegoslavië wordt niet uitgespeld, maar vormt een geladen achtergrond waartegen ze hun huidige keuzes afzetten. De levens van de vrouwen kruisen en beïnvloeden elkaar, hoewel niet altijd van harte. Door hun onderlinge ontmoetingen moeten ze ieder hun eigen werkelijkheid opnieuw onder ogen zien. Das Fräulein gaat over ontworteling, eenzaamheid en verlangen.

Staka’s ingehouden filmdebuut bouwt behalve op de sterke acteerprestaties van de drie actrices (uit Servië, Kroatië en Bosnië-Herzegovina) op Staka’s subtiele scenario dat vals sentiment en melodrama vermijdt en leidt tot even krachtige als suggestieve dialogen en scènes. NS A portrait of three strong-willed women now living in Switzerland, but who originally come from various parts of former Yugoslavia. pluk 2007

FRED

Wilbert Bank | nederland 2000 In 1999 verfilmden de leden van theatergroep Carver (o.a. bekend van de betere gastrollen in Jiskefet) Fred, een van hun beste toneelstukken. Het werd een onweerstaanbaar beklemmend en hilarisch huiskamerdrama over een ongemakkelijke nietsnut die intrekt bij de jonge weduwe Mary en haar bedillerige zus Paula die dol is op kaas, maar al jaren het huis niet uitdurft.

Two older sisters share a flat and have succesfully ignored eachother for years. Then, one day, Fred moves in. pluk 2005

Immer nie am Meer Antonin Svoboda | Oostenrijk 2007 Een film als een experiment. Want wat zou jij doen, als je met twee mannen zat opgesloten in een auto, de deuren klem, de elektrische ramen stuk, een heel eind van de weg af in een bos? Wachten?

In paniek raken? In de lach schieten? En dan?

Je kunt je afvragen hoe geloofwaardig het uitgangspunt is. Hoe groot is de kans dat je auto in the middle of nowhere van de weg raakt, een heel end door een bos naar beneden rijdt, precies klem komt te zitten tussen twee bomen – een tweedeurs, let wel – en dan ook nog elektrische ramen heeft die het niet meer doen, kogelvrij glas dat je dus niet kunt breken en een haperende

claxon. Aan de andere kant: waarom zou je een film maken over mensen die gewoon uit kunnen stappen? De mannen zelf, of dus de uitstekende acteurs die hen spelen, brengen het in elk geval volledig realistisch.

Voor zover het een komedie is – en dat is het gedeeltelijk – is de humor geloofwaardig. Het zijn het soort opmerkingen en het soort intonaties en het soort blikken dat je zou kunnen verwachten als je eenmaal met je auto klem zit tussen twee bomen in the middle of nowhere. Bovenal zijn ze verbaasd. Niet bang of wanhopig, vooral verbaasd. Hoe zijn ze hier in godsnaam beland?

Eigenlijk zaten er maar twee mannen in de auto. ➤

43

Rosie Heinrich

Take what you fancy

Ik leun graag achterover om even in een andere realiteit te zijn 44

FOTO

Bas Losekoot

interview She joined the pre-production and bar team in 2005. Created a shoe-box theatre out of a caravan in 2007, and this year the festival features her graduation project from The Utrecht School of the Arts. The British artist Rosie Heinrich (27) moved to Amsterdam seven years ago. She speaks about migration, the wide range of movies at Pluk and how the art exhibitions complement the film festival: ‘You can take what you fancy at any moment.’

‘Last year I was asked to develop an art project working with a caravan, based around the theme of mobile homes and holidays. I started brainstorming with Harmke Koning, the girl I worked with. Our starting point was everything but the kitchen sink. We decided to turn the caravan inside out; decorating the outside of a caravan with everything you would take with you inside, and creating a video installation inside. The two video’s that where projected in the caravan, where a walking exploration of colours, patterns and textures to be found out and about in cities and in the country.

Free tea was served to keep us warm. Just brilliant After a month of filming and a month of editing we got the caravan. That was just great.

We finally got off the computer. We ripped everything out of the caravan and started painting. It was so much fun, standing next to the caravan during the festival and being an anonymous artist. We got a real mix of reactions. Some tourists were taking photos and just loved it, while others couldn’t do anything with it at all. It was nice to hear how different people saw different things in the work.

The festival has expanded, by incorporating art projects. The film program offers visitors different genres, as does the terrain with its art.

Some of the caravans last year were accessible

for everyone, others needed a little more time to be explored. That is so nice about the festival. You can look at the art stuff, hang around and watch a movie.

Last year I watched the impressive Workingman’s Death. Beautiful atmosphere and beautifully shot. Clouds were drifting over, and it started to rain. The film and the weather created such an amazing atmosphere. People had the option to watch the movie inside, but they didn’t. Everyone stayed out, wrapped in blankets, under umbrellas. Free tea was served to keep us warm. Just brilliant. Such a wide range of films can be seen at the festival. Light and uplifting, like Eagle vs Shark, but also political movies. All of which are really good.

Unfortunately I can’t read subtitles really well. I am dyslectic and I get distracted by the image very easily. But as a foreigner in Holland, I got used to looking at people’s body language. I really enjoyed the Icelandic film Parents last year, even though I only got half of it. I really wanted to watch it because I would love to go and live in Iceland myself. It is great to learn about other people’s culture through film. I find it really inspiring to see how filmmakers communicate.

This year my graduation project In-Between Space can be seen at the festival, which is a video installation about the experience of migrating. I interviewed people who moved to the Netherlands, from all parts of the world. People with different motivations to come and stay here. I processed these interviews and made imagery to illustrate the stories. As a viewer, you come to stand between the two projectors and the screen, and become part of the work. It was designed for an inside space with surround sound, but now I am going to do it outside with headphones. That will be a nice experiment, which is exciting.’ vs

45

De man van de vrouw die net een feestje heeft gegeven en haar broer. De man is niet in beste doen; sinds enige maanden leven hij en zijn vrouw, op proef, gescheiden. De broer is dronken, zoals bij elk feestje. De derde man was al eerder met zijn auto van de weg geraakt en is door hen opgepikt. Het is Herr Schwanenmeister, de zanger en komiek die op het feestje een lauw ontvangen optreden verzorgde.

Herr, want dit is een Oostenrijkse film.

Dus ook al is het een komedie – en dat is het gedeeltelijk – het is ook wrang, bitter, agressief, ongelukkig en cynisch. Laat dat maar aan de Oostenrijkers over. Alle vermaak is leedvermaak, dus de ellende zit de

lach niet in de weg. Neem nu de haringsalade. Of: waar pis je in, als het raam niet open kan? En: wat drink je, als je alleen maar een paar flessen champagne bij je hebt, overblijfsels van het feest? En: waar heb je het over, als twee zwagers die elkaars bloed wel kunnen drinken en een nar om wie niemand lacht?

Kleine gebeurtenissen en spanningen houden het verhaal aan de gang, terwijl de lokatie niet verandert. Een Autospiel in plaats van een Kammerspiel. In de afgesloten ruimte ontstaan vanzelf verhoudingen tussen de karakters. De man, een archeoloog, spreekt als een echte academicus in algemeenheden waar niemand echt iets aan

Jesus’ Son Alison Maclean | VS 1999 Sfeervolle en ongepolijste film over drugs-subcultuur in jaren zeventig. Een jonge gevoelige verpleger in bejaardentehuis blijkt ook een leven te leiden vol zelfdestructie en drugsgebruik. Fraaie acteerprestaties van onder andere Samantha Morton en Billy Cudrup. Jesus’ Son is gebaseerd op de bejubelde gelijknamige verhalenbundel van Denis Johnson die ooit werd beschreven als een 50,000 volt kick to the head. Het verhaal speelt zich af in de drugssubcultuur van de jaren zeventig. FH, de held van het verhaal, is een jongeman die zijn dagen slijt met stoned worden, stelen en de boel bedriegen om wat geld te scoren. Hij deelt zijn autodestructieve passies met de mooie vrouw Michelle. Maar FH wordt ook gedreven door een overweldigende behoefte de mensen om zich heen te helpen en ze behoeden voor het noodlot. Dit lukt zo slecht dat hij hieraan zijn naam FH oftewel Fuckhead te danken heeft. Na een leven van nauwelijks opgepikte levenslessen, opgedaan bij onder anderen een pillenslikkende ziekenbroeder en een halfverlamde vrouw die hem liefdeslessen geeft, komt de verlossing bijna als een verrassing.

Wanneer hij een baantje in een bejaardentehuis krijgt ontnuchtert hij stukje bij beetje en ontdekt de compassie diep van binnen. Jesus’ Son is een ruw en - soms tegen wil en dank - grappig verhaal. De film bestaat uit mooie afzonderlijke verhaaltjes en maakt gebruik van een dromerige beeldtaal, waarmee de sfeer van het drugsmilieu voortreffelijk wordt getroffen. Ook is er sprake van een keur aan topacteurs: Billy Crudup als FH (bekend van o.a.

Hilo Country en Waking the Dead), Samantha Morton als Michelle (hoofdrolspeelster in Carine Adlers Under the Skin), Dennis Hopper en Holly Hunter.

A young man turns from drug addiction and petty crime to a life redeemed by a discovery of compassion. pluk 2003

46

heeft. De broer is een zuigende klootzak die zichzelf opdringt als leider maar geen ideeën heeft. De nar is een bemiddelaar, klagend als het rustig is maar sussend als de twee anderen elkaar in de haren vliegen.

Op hun eigen manier gedragen deze drie gemankeerde mannen zich, gezien de situatie, nog met een behoorlijke hoeveelheid waardigheid. Maar ja, een mens leeft niet van waardigheid alleen. KD When three men end up stuck in their car after a car crash on a hillside, they turn out to know more about each other than they thought. pluk 2007

Last Life in the Universe Pen-ek Ratanaruang | Thailand 2003

Suïcidale, met smetvrees behepte ex-yakuza (Asano) verschuilt zich als bibliothecaris in Bangkok.

Zijn leven is al bijna tot stilstand gekomen. Dan vallen er dooien en ontmoet hij een Thaise die naar Japan wil. Beeldschoon (camera Chris Doyle) en gevoelig. En met Miike als yakuza. Ratanaruang (6ixtynin9) werkte voor Last Life in the Universe samen met cameraman Christopher Doyle (hier op het niveau van zijn werk voor Wong Kar-wai) en de Japanse steracteur Asano. Deze pan-Aziatische samenwerking resulteerde in een pakkende, soms bijna verstilde film over moderne eenzaamheid en vreemde relaties, vol wijsheid en onderkoelde humor. De Thaise titel betekent zoiets als ‘een piepklein gigantisch liefdesverhaal’. Kenji heeft zich min of meer verstopt als bibliothecaris bij de Japan Foundation in Bangkok. Onder de vele obsessief geordende boeken in zijn smetteloze, lege appartement, bevindt zich een

kinderboek over de laatste hagedis op aarde. Zoals dat beest, zo voelt hij zich nu ook. Zijn voornaamste vrijetijdsbesteding bestaat uit het denken aan zelfmoord. Over zijn verleden weten we niet meer dan de grote yakuza-tatoeage op zijn rug suggereert, maar op een avond thuis doodt Kenji een gangster, die even daarvoor Kenji’s broer heeft vermoord. Op dezelfde avond is Noi, een slordig meisje dat in een nog slordiger huis woont, medeverantwoordelijk voor de dood van haar zusje. Door een speling van het lot raken de levens van Kenji en Noi onontkoombaar met elkaar verbonden. Voor de fans: in de slotakte vallen Miike Takashi en zijn Ichi the Killer-co-scenarist Sato Sakichi te bewonderen als yakuza’s. Deze vertoning is opgedragen aan Duangkamol Limcharoen.

A magic-realist romance about suicide and the culture bridges we build. pluk 2005

lift Marc Isaacs | engeland 2001 Over de bewoners van een flatgebouw in Oost-Londen en de ontboezemingen die ze doen tijdens de korte ritjes met de lift.

Lift-regisseur Marc Isaacs kwam op het idee voor zijn film tijdens de opnamen voor de speelfilm Last Resort. De frequente ontmoetingen die hij had in de lift van het gebouw waar ze de film opnamen waren zo interessant, dat hij zich afvroeg of dat ook in andere flatgebouwen het geval zou zijn.

Hij vond een flat in Oost-Londen, waarschuwde de bewoners dat er een maand

The Man Without a Past Aki Kaurismäki | Finland 2002

Humoristisch, absurd liefdesverhaal.

Over de vreemdsoortige relatie tussen een man met geheugenverlies en een Leger-des-Heilssoldate. Grote Juryprijs Cannes 2002.Omdat hij vindt dat er geen hoop meer is in de wereld, maakte Aki Kaurismäki een hoopvolle film zonder al te veel pessimisme. Zijn liefde voor de arbeidersklasse uitte zich al eerder in zijn Proletarische Trilogie (Shadows in Paradise, Ariel en The Match Factory Girl). Ook met The Man Without a Past brengt hij weer een humoristische, absurde, maar zeker ook respectvolle ode aan gewone mensen in vreemde omstandigheden. Na een gewelddadige beroving wordt M, een man van middelbare leeftijd, met geheugenverlies wakker in een ziekenhuis in Helsinki waar hij net is doodverklaard. Hij rukt zijn verband af, zet zijn gebroken neus recht en wandelt naar buiten. Een

lang een vreemde in de snuiter in de lift zou staan met een camera, en begon te filmen. Soms wel vier uur achterelkaar, op en neer. Zijn favoriete liftbezoekster en de ster van de film is Lilly, een oude joodse mama met een aanstekelige lach.

A documentary filmmaker moves into the lift of a big apartment building in London. Striking documentary portrait of a multicultural community in vertical motion. pluk 2006

arme familie die in een container woont, ontfermt zich over hem. Later wordt M verliefd op Irma, LegerdesHeilssoldate (vaste Kaurismäkiactrice Kati Outinen), die hem probeert te helpen zijn leven weer op te bouwen. Het liefdesverhaal wordt in een klassieke mix van melodrama en realisme verteld. Cameraman Salminens schitterende beelden herinneren aan oude Technicolor-films.

Ook de muziek, van melancholieke bandoneondeuntjes tot Finse rockmuziek, speelt een belangrijke rol.

The adventures of an amnesiac on the fringe of society, where he finds more kindness than he can handle. pluk 2003

Midwinter’s Night Dream Goran Paskaljevic | Servië en Montenegro/Spanje 2004 Een man met een duister verleden ontmoet een vrouw en haar autistische dochter. Aanvankelijk zachte en hoopvolle film van de Serviër Paskaljević, meesterlijk schilder van menselijk gedrag, die onverwacht venijnig uithaalt.

Paskaljević, meesterlijk schilder van menselijk gedrag, keert terug naar zijn vaderland met dit gevoelige drama. Hij schetst een zeer persoonlijk portret van het dagelijks leven van eenvoudige mensen die geraakt zijn door de oorlogen op de Balkan, en van een land dat nog steeds worstelt

met economische en sociale onrust. Het verhaal speelt in de winter van 2004, een tijd die gekenmerkt werd door de wil te herstellen van recente wonden. Drie vreemdelingen worden door het lot bij elkaar gebracht. Lazar (Ristovski), een Serviër van een jaar of vijftig, keert terug na tien jaar afwezigheid. Langzaam komen we erachter dat hij niet uit het buitenland terug is gekomen, maar in de gevangenis zat vanwege een misdaad. Bij terugkeer blijkt dat zijn huis bezet is door BosnischServische vluchtelingen: moeder Jasna (Zalica) en ➤

47

‘THE BEST BRITISH MOVIE SINCE TRAINSPOTTING’ www.a-film.nl

- THE TIMES

VANAF 7 AUGUSTUS TE KOOP OP DVD

4gt

visa d’exploitation n° 120109

TE ZIEN VANAF 21 AUGUSTUS

WWW.CINEMIEN.NL

WWW.HOMESCREEN.NL

C[hY[Z[i CEHÜD [[d \_bc lWd CL:à8 :<;IäE @eh][ C7HH7B;

2a

haar twaalf jaar oude, autistische dochter Jovana. Aanvankelijk is Lazar van zins zo snel mogelijk van de ongewenste huisgenoten af te komen, maar hij verandert van gedachten en besluit zijn huis te delen wanneer hij zich het lot van de dochter, en later ook van de moeder, begint aan te trekken. Beide volwassenen dragen de last van hun traumatische verleden, en het is moeilijk voor hen te geloven dat ze ooit gelukkig samen zouden kunnen leven. Hun geluk is van korte duur, gedoemd om te mislukken door een andere noodlottige gebeurtenis, en de toekomst van het land blijft onzeker.

A troubled man returns to his Belgrade home after the war. In his apartment he finds two refugees. pluk 2005

Parents (Foreldrar) Ragnar Bragason | ijsland 2007 Oskar wil graag ouder worden. Katrin wil het graag weer.

En Einar is het, maar heeft geen idee hoe hij het moet zijn.

Dat is de trieste ministoet ouders die in Ragar Bragasons Parents voorbijtrekt. Met grimmige humor en bittere melancholie schetst hij hun verschillende, elkaar uiteindelijk rakende, levens.

Net als in Children, de onlosmakelijk met Parents verbonden voorganger, presenteert Bragason de levens van verschillende hoofdpersonen. Oscar is tandarts en getrouwd met een vrouw die kinderen heeft uit een eerder huwelijk.

Zijn grote wens is samen met haar een eigen kind te hebben. Katrin is tandartsassistente. Haar zoon woont, sinds Katrin naar Zweden is vertrokken, in bij haar moeder. Nu heeft ze besloten haar kind weer zelf op te voeden. Einar is is getrouwd en heeft een kind, maar zijn vrouw heeft hem het huis uitgegooid. Hij wil zijn gezin terug. Op zich legitieme wensen, maar de drie protagonisten lijken werkelijk geen idee te hebben hoe ze die wensen in vervulling kunnen laten gaan. Integendeel, elke scène in de film brengt hen een stukje verder van hun doel. En dat wordt vooral veroorzaakt door hun hemeltergende onvermogen om hun emoties duidelijk te maken aan degenen van wie ze houden. Wanneer Oscar te horen krijgt dat zijn sperma dik in orde is – hetgeen impliceert dat het probleem bij zijn vrouw ligt – presenteert hij dat nieuws triomfantelijk met een fles champagne. Katrin probeert haar elfjarig zoon Baldur te paaien met uitjes, maar elk gesprek ketst af op zijn loyaliteit jegens oma. En Einars pathetische pogingen tot het

lijmen van de echtbreuk lopen vooral stuk op zijn enorme ego, met als dieptepunt de scène waarin hij in zijn luxe maar eenzame hotelkamer zijn aanstaande ex probeert te verleiden, waarna zijn hem naakt en tot het diepste toe vernederd achterlaat.

Tijdens de film wordt stukje bij beetje duidelijker hoe uitzichtloos de situatie is waarin elk van hen zich bevindt.

‘Geef het toch op! Het wordt nooit meer wat!’, ben je geneigd te schreeuwen. Maar Bragason laat zijn hoofdpersonen de bittere beker van mislukking tot de bodem toe leegdrinken, voor hij ze een geknakte strohalm toesteekt. Parents is misschien een sombere film. Onbaatzuchtige liefde bestaat niet. Eerlijkheid legt het af tegen trots en schaamte. Zelfinzicht wordt begraven onder een dikke laag verwijten aan de ander. Iedereen is alleen. Maar helemaal aan het einde, als alle deuren zijn dichtgeslagen, zet Bragason er toch weer één op een smalle kier. Net breed genoeg om een gevoel van hoop door te laten.

Parents is een sombere, maar met liefde en vakmanschap gemaakte film. In stijlvol zwartwit. Met een fraaie soundtrack.

Met geweldige acteurs en uit het hart gegrepen dialogen.

Met inventief verpakte links naar de vorige film. En met dat sinistere gevoel voor humor dat zo typisch lijkt voor de noordEuropese cinema. Koud en hartverwarmend tegelijk. NS The second part of a twin feature, exploring the roles of children and parents in modern Iceland. pluk 2007

49

Plus-minus Null Humoristisch en hyperrealistisch portret van een innemende loser in Berlijn. Alex is gescheiden en werkloos. Met zwart werk, kruimeldiefstallen en een relatie met een prostituée probeert hij er nog het beste van te maken.

Speelfilm die in nog geen twaalf dagen tijd op digitale video werd gedraaid. Moore filmde zijn drama uit de hand, als een documentaire, en werkte zonder uitgeschreven scenario. Hij streefde naar het sociaal-realisme van een Mike Leigh, maar door zijn werkwijze is het resultaat nog rauwer en realistischer dan zijn voorbeeld. Hij bereidde de film voor door in een soort workshop-

Eoin Moore | Duitsland 1998

situatie met zijn drie belangrijkste acteurs een aantal scènes te improviseren. Hij wilde zich beperken tot het meest fundamentele van het filmmaken en alles weglaten wat daarvan zou kunnen afleiden, om zo ruimte te geven aan spontaniteit. Plus-minus Null volgt een korte periode uit het leven van de weinig succesvolle Alex. Hij is platzak en door zijn vrouw het huis uitgezet. Door tijdelijk in de bouw te werken (op de grote bouwplaats van de Potsdamer Platz) en zo nu en dan wat te stelen, doet hij wat halfzachte pogingen om er weer bovenop te komen. Met name het stelen gaat hem niet best af. Hij wordt gesnapt op zijn werk en is zo weer snel zijn baantje en zijn slaapplaats

in een container op de bouwlocatie kwijt.

Alex’ leven lijkt te verbeteren als hij een relatie krijgt met de Bosnische prostituée Svetlana, maar als ze met hem wil trouwen wordt het te ingewikkeld voor Alex. Dan begint hij een verhouding met Ruth, ook een prostituée. Met name door de nonchalante en innemende Andreas Schmidt als Alex heeft de film naast een realistische ook een luchtige en humoristische toon.

Raw and realistic debut feature about a sympathetic loser who tries to get by in Berlin. pluk 2003

Prey for Rock & Roll Alex Steyermark | USA 2003 Prey for Rock and Roll poses the ultimate question: “At what point do you give up pursuing your life’s dreams, if it is who you are? When is enough enough?”

Jacki (Gina Gershon) is de lead zangeres van de all-girl punkrockband Clam Dandy, die al tien jaar proberen door te breken in de clubs van Los Angeles. Als de band eindelijk een aanbod krijgt van een producer die misschien een contract met hen wil sluiten, komt het er op aan: Jacki, die bijna 40 wordt, besluit dat als dit niet lukt, ze de muziekbusiness de rug toekeert. Deze beslissing wordt bemoeilijkt door persoonlijke tragedies, oud zeer, en valse hoop die de band uit elkaar dreigen te drijven. Een rockfilm met humor, tragedie en muziek. Herkenbaar voor iedereen die ooit een instrument heeft bespeeld.

Gebaseerd op het leven van en geschreven door Cheri Lovedog, met Drea de Matteo (The Sopranos) en Lori Petty (Tank Girl) als overige leden van de band.

Using everything at their disposal, an all-women rock band is trying to succeed in the male-dominated music business. pluk 2004

50

Ronda nocturna Edgardo Cozarinsky | Argentinië, Frankrijk 2005 Rondje door de zwoele nachtelijke straten van Buenos Aires waar de jonge Victor zijn brood verdient als schandknaap.

Een sfeervol, realistisch portret van de nacht, waar langzaam maar zeker het bovennatuurlijke aan de oppervlakte komt. Voor het eerst sinds jaren draaide Cozarinsky weer een speelfilm in zijn vaderland Argentinië, juist in een periode van sociale ontluistering en economische onrust. Ronda nocturna is een sfeervolle, soms droomachtige odyssee door het nachtelijke Buenos Aires. De ‘mensen van de dag’ zijn naar huis, de nachtmensen nemen de straat over. Het is Allerheiligen op het zuidelijk halfrond, en Buenos Aires koelt af na een warme lentedag; de camera speurt de straten af en blijft hangen bij de negentienjarige Victor, overtuigend gespeeld door de televisiester Gonzalo Heredia in zijn eerste echte filmrol. Victor is afkomstig uit de provincie en werkt als schandknaap en kleine dealer. De film volgt hem op zijn

ronde door de nacht. Hij ontmoet een politierechercheur die seks met hem heeft in ruil voor ‘bescherming’, hij komt junkies tegen op zoek naar nog een extra shot, hij wordt geïntroduceerd bij een chique sauna, komt terecht op een excentrieke diplomatenreceptie en ontmoet een taxichauffeur die geld van een klant heeft geërfd. Cozarinsky schetst een meeslepend en realistisch portret van nachtelijke kostgangers in zijn zowel romantische als bedreigende geboortestad. Langzaam beginnen er irrationele, verontrustende zaken aan de oppervlakte te komen.

Victor ziet hoe een man onder een truck wordt geduwd, en wordt zelf ook slachtoffer van geweld. Wanneer hij een vergeten vriendin uit de provincie ontmoet, begint het hem langzaam te dagen.

Story of a young hustler who comes to terms with his past on a hot and haunted night in Buenos Aires. pluk 2005

Someday my Prince will come Marc Isaacs | Engeland 2005 ‘Please d i e carefully’, is te lezen op het door bewoners gemanipuleerde waarschuwingsbord dat de toegang van Siddick markeert.Doodgaan van verveling is een denkbaar gevaar in het dorpje, waar gebrek aan alles een vruchtbare voedingsbodem blijkt voor kalverliefde.

Marc Isaacs maakte daar een eigentijds sprookje over, met prinses Laura-Anne in een schitterende hoofdrol.

‘Het voelt alsof ik mijn hart wil uitrukken en weggooien.’ Vrij aan het begin van Someday My Prince Will Come, dicht Laura-Anne deze regels, geschreven ten tijde van een ernstige relatiecrisis. Haar grote liefde Ben kijkt namelijk niet meer naar haar om. Misschien heeft hij zelfs wel een andere vriendin. Voor Laura-Anne is het een ingrijpende gebeurtenis. Want het is niet alleen haar grote, maar ook haar eerste liefde. Ze is tien, Ben bijna elf.

In deze hartveroverende documentaire doet filmmaker Marc Isaacs een jaar lang minutieus verslag van Laura-Anne’s eerste schreden op het liefdespad. Ze pubert nog niet - menstruatie en borsten zijn

afwezig - maar ze beschikt net als haar schoolvriendinnen al wel over het complete relatie-idioom. De manier waarop ze erover spreekt, staat in ontroerende tegenstelling tot de manier waarop de relatie in praktijk wordt gebracht. Ze vertelt onbevangen hoe Ben - in de tijd dat alles nog goed was - weleens zijn handen onder haar T-shirt stopte, niet hoger dan de buik. En dat dat dan zo’n fijn gevoel was. Gezellig.

De kinderen, want dat zijn het toch nog gewoon, laten Isaacs heel dichtbij komen.

Ontwapenend eerlijk zijn ze over hun gevoelens voor elkaar, hoewel hier en daar de eerste tekenen van volwassenheid (een white lie, een stoere ontkenning) zichtbaar zijn. Laura-Anne schroomt niet om haar diepste zielenroerselen bloot te geven. Hoe het voelt gedumpt te worden door haar vriendje, die in een ook alweer opvallend volwassen brief schrijft dat het hem beter lijkt wat afstand van elkaar te nemen, om vervolgens als het kind dat hij is een dag lang te zeuren om de oorbellen die hij haar ooit gaf. (‘Ze zijn toch van mij?’)

Die Souvenirs des Herrn X Arash T. Riahi | Oostenrijk/Duitsland 2004 Een filmmaker vindt op een rommelmarkt een reeks Super8-films van een onbekende hobbyist. Hij probeert die man terug te vinden en dringt daarvoor steeds dieper door in de even wonderbaarlijke als obsessieve wereld van de amateurfilm. Een originele found-footagefilm over de clichés van het amateurfilmen. Het blijkt een subcultuur met eigen regels, competities en vooral een grote liefde voor het bewegende beeld. Zoals de amateurfilmers het bijzondere zoeken in het onspectaculaire van het alledaagse, zo eert deze film met eenzelfde toewijding en volharding het middelmatige. De film is gebaseerd op een authentieke vondst van een zestigtal filmrolletjes. Daarna begon de regisseur te verzamelen en beschikte uiteindelijk over een collectie

van meer dan tweeduizend van dergelijke voorbeelden. Die dienden als basis voor zijn film. Herr X is hierin een symboolfiguur, een vertegenwoordiger van de doorsneeburger en zijn droom om ‘cinema’ te maken, ook al bevindt het theater zich in zijn eigen woonkamer en reikt het publiek niet verder dan de eigen vriendenkring. Die Souvenirs des Herrn X is een film die zonder vooroordelen gaat over het maken van film. De wijze waarop de overjarige enthousiastelingen ook de nieuwste technologische ontwikkelingen volgen, suggereert dat het amateurfilmen nog niet zo snel een verdwijnende hobby zal worden.

Hoe ze dan maar op zoek gaat naar een alternatief, in de vorm van haar neef en beschermer Steven, die bij afwezigheid van zijn gedetineerde vader de man in huis is.

Hoe jammer ze het vindt dat nu juist Steven familie van haar is, anders hadden zij het perfecte koppel kunnen zijn.

De commentaarloze registraties van de kinderen - vissend, rondhangend, om elkaar heen draaiend op het schoolplein, thuis met ouders en nakomertjes - geven niet alleen diep inzicht in de universele belevingswereld van bijnapubers, maar ook in de sociale structuur van de onderklasse in een piepklein dorpje in het arme noordwesten van Engeland. De beelden van de haveloze gezelligheid, met bier, sigaretten en klapstoeltjes op straat, onder de tijdloos rondwiekende armen van moderne windmolens, spreken voor zich. NS A true story about a young girl who has the courage to pursue her childhood prince, no matter how impossible it seems. pluk 2006

struggle Ruth Mader | Oostenrijk 2003 Sterk speelfilmdebuut over het gevecht van een illegale Poolse immigrante en haar dochtertje om in een kil Oostenrijk een beter bestaan op te bouwen. Toch een warme film. Ruth Mader maakte met deze film een sterk speelfilmdebuut dat in al zijn actualiteit een tijdloze onwrikbaarheid heeft. De film vertelt het verhaal van de illegale Poolse immigrante Ewa en haar dochtertje. Na een aantal weken in Oostenrijk aardbeien te heb- ➤

A cinematic search for the essence of 8mm film and the (almost) lost art of true amateur filmmaking.

51

ben geplukt, besluit ze niet met de bus mee terug te gaan, maar de strijd om een beter bestaan en een betere toekomst voor haar kind in eigen hand te nemen. Haar lotgevallen worden zorgvuldig, zeer realistisch en daardoor zeer overtuigend getoond. Aan de hand van een specifiek geval laat Mader helder zien hoe de hardvochtige wereldeconomie ingrijpt in het leven van individuele mensen. Ze laat de alledaagse en bijna vanzelfsprekende vormen van uitbuiting zien waar een vrouw zonder positie door wordt belaagd. Een bewijs van het regisseursinstinct van Mader is dat ze koos voor de Poolse actrice Aleksandra Justa (die de rol van Ewa fenomenaal speelt) om de

film voor een belangrijk deel te dragen. Haar vaak zwijgende, maar onomstotelijke aanwezigheid in het beeld en haar vermogen een arme Poolse arbeidersvrouw te zijn in plaats van te spelen, geven de film een hoekige en authentieke kracht. Hoewel de positie van Ewa ogenschijnlijk hopeloos is en haar leven schrijnend hard is, is de film niet troosteloos. Want een strijd ga je niet aan om hem te verliezen.

A young Polish woman illegally emigrates to Austria in hope of a better life. Painful but pure cinema. pluk 2004

TISHE! VICTOR KOSSAKOVSKY RUSLAND 2002

Time Code Mike Figgis | UK 2002 ‘You are looking at a movie screen split into four parts. You will see a tale of sex and power, captured by four different cameras. You will witness a story told in real time, without any edits. You will experience the first movie ever told in four dimensions’, aldus de tagline van een van de meeste geslaagde én kijkbare filmexperimenten van de afgelopen 15 jaar. Regisseur Mike Figgis, bekend van Hollywoodsuccessen als Leaving Las Vegas, wist met Time Code een absolute sterrencast te combineren met een sterk verhaal én een realtime vertelling verdeeld over vier verschillende schermen. Mike Figgis: ‘Met Timecode reisde ik naar een gebied dat nog niet in kaart is gebracht. Ik weet nog altijd niet precies waar ik zal belanden, maar ik weet wel dat het me wakker houdt en dat ik nog nooit zo opgewonden was door film als nu.’ Tijdens de voorbereiding van Time Code heeft Figgis, een enthousiast muzikant, zijn film letterlijk als een partituur gecomponeerd. De vier digitale videocamera’s (bediend door Figgis, James O’Keeffe, Tony Cucchiari en Patrick Alexander Stewart) werden allemaal tegelijk geactiveerd en liepen op een elektronische tijdcode. Gedurende één take van 98 minuten volgden ze alle verschillende personages en verhaallijnen, terwijl die plaatsvinden op verschillende locaties. Het resulaat is een verbluffende kijkervaring.

The story of a Hollywood casting agency, shot in real time and projected simultaneously onto four different screens. pluk 2004

52

Regisseur Victor Kossakovsky, die in 1993 de Joris Ivens Award won met BELOVY, maakte dit keer een documentaire die hijzelf omschrijft als ‘een komedie’. De film is opgenomen vanuit zijn raam en werd geïnspireerd door zowel de eerste foto uit de geschiedenis van de fotografie, ‘Uitzicht vanuit het raam in Le Gras’ (1826-1827) van Nicéphore Niépce (1765-1833), als door het korte verhaal ‘Des Vetters Eckfenster’ (‘Het hoekraam van mijn neef’, 1822) door E.T.A. Hoffman (1776-1822). Dat verhaal gaat over een verlamde man, die alleen contact houdt met de buitenwereld via het uitzicht van zijn raam. Kossakovksy maakte wat hij noemt een ‘toevallige’ film: ‘We kijken normaal gesproken niet naar dingen die zich vlak voor onze neus bevinden. Deze film is een voorbeeld van wat zich vlak voor je kan ontwikkelen, als je de moeite neemt te kijken.’ Hij filmde vanuit zijn raam enkele vierkante meters straat in Sint-Petersburg, gedurende een jaar van

eindeloze reparaties voor de viering van het driehonderdjarig bestaan van de stad. Keer op keer wordt de straat opnieuw opengebroken en opnieuw geasfalteerd. De film toont het vanuit telkens hetzelfde point of view, maar met steeds andere lenzen, op andere momenten van de dag en in verschillende stijlen, ‘realistisch, surrealistisch en abstract’. De titel, het Russische woord ‘tishe!’, is het enige woord dat in de film wordt gesproken. Het betekent zoveel als ‘hou je gedeisd!’ wees stil en bescheiden.

For one year, the director filmed the street where he lives from his ­apartment window in St. Petersburg.

The result is both poignant and highly entertaining. pluk 2006

Verboden te zuchten (I Know I’ll See Your Face Again)

Alex Stockman | België 2000 Joris besluit Brussel te verlaten als zijn eerste liefde ten einde is gelopen, maar hij blijft nog dagen in de greep van de stad.

Een solitaire tocht door een stad die zowel troost biedt als teneerdrukt.Brussel, 1999.

De zesentwintigjarige Joris is weer alleen na het einde van een eerste liefde. Hij heeft besloten ‘de stad van zijn leven’ te verruilen voor een zonniger oord. Een voorgevoel belet hem echter zijn weg naar het station te vervolgen. Hij keert op zijn schreden terug en neemt tijdelijk zijn intrek in een oud ho-

tel. Daar blijft hij nog vier dagen en nachten in de greep van de stad, in een schemerzone tussen herinneren en vergeten, dromen en waken...Aldus in het kort de maker over deze ingehouden, charmante schets van een jongeman die eventjes helemaal niet weet hoe zijn leven te vervolgen. Speelfilmdebutant Alex Stockman vertrok vanuit het idee van een rouwkrans van Joris’ liefde (‘1997-1999’) en vanuit de gedachte aan een gesloten gezicht ergens tussen Buster Keaton en Michel uit Pickpocket. Hij wilde

Waar is mijn jas? nou, dat was het dan Dick Rijneke | Nederland 2004 Hilarische film met heftige uitspraken. Twee gedreven filmmakers, Paul Verhoeven en Wim Verstappen, én een vasthoudende filmscribent. Uniek tijdsdocument over de Nederlandse filmwereld van de tachtiger jaren. In 1980 worden Wim Verstappen en Paul Verhoeven, Nederlands bekendste filmmakers, door de filmscribent Ruud den Drijver aan de tand gevoeld.

De filmmakers Dirk Rijneke en Mildred van Leeuwaarden volgden deze humoristische ontmoeting met de camera. Een hilarische film met heftige uitspraken; een tijdsdocument dat een uniek kijkje geeft in de Nederlandse filmwereld van de jaren tachtig.

A document that provides a unique glimpse of Paul Verhoeven and the Dutch film world in the 1980s. pluk 2005

Workingman’s Death Michael Glawogger | Oostenrijk, Duitsland 2005 Als je wel eens klaagt over je baan, dan is deze film voor jou. Het zijn prachtige, grootse beelden, met weidse vergezichten op plekken waar je niet zomaar komt. Als toerist, als filmkijker wil je dit wel zien.

Maar om er te werken? De hel op aarde.

Hoe ziet de hel eruit? Diep onder de grond sissen zwaveldampen, spuiten vlammen en brandt het vlees. En daarmee heb je de eerste vier hoofdstukken van Workingman’s Death samengevat. De Oostenrijker Michael Glawogger trok de wereld rond, op zoek naar eenvoudige arbeiders die in arme landen onder de meest slopende omstandigheden hun dagelijks brood verdienen. Dat levert mooie cinema op, omdat de plekken waar ze werken vaak prachtig zijn.

Voor een cameraman.

Hij begint in de Oekraïne. Daar filmt hij een handjevol mijnwerkers die illegaal kolen uit een verlaten

een solitaire tocht filmen in een stad die tegelijkertijd troost en terneerdrukt. Dat resulteerde in een sfeervolle zwart-witfilm, die tegelijkertijd een hommage is aan de unieke stad Brussel met haar eigenaardige mix van talen en stijlen, als aan de meesterlijke, ingehouden rol van Stefan Perceval, die eerder schitterde in Stockmans korte film In de vlucht. Een groot deel van de film speelt zich af in een vervallen, oud hotel waarin Joris diverse passanten tegenkomt. Stockman weet een toon te raken die mooi balanceert tussen humor, melancholie en weemoed. Daarnaast wordt de film gekenmerkt door echo’s van Godard, Tati en Kafka, en een welgekozen geluidsband.

A young man trying to make sense of the world by coping with life in an unfamiliar environment. pluk 2003

mijn halen. Op hun buik kruipen ze naar binnen, door gangen van nog geen halve meter hoog. Op hun zij liggend slaan ze met alle macht pinnen in de wanden, totdat brokstukken naar beneden storten die ze met handen en voeten naar achteren duwen. Dat kan niet goed zijn voor je nek, je rug of je longen. Van wat ze naar buiten halen kunnen ze net leven. Als je in Donbass, Oekraïne, geboren wordt is dit misschien je enige kans op werk. De mannen en vrouwen kunnen het onderling wel goed vinden en er bestaat een gevoel van kameraadschap. Met kleine gesprekjes toont Glawogger ook die menselijke kant van deze baan from hell. Dan Indonesië. Lange rijen mandendragers tillen honderd kilo of meer aan zwavelblokken een berg af. En dan weer terug naar boven. Daar staan ze in oogverblindende wolken zwaveldamp, die sissend en gorgelend uit de bergwanden stromen. De manden worden volgeladen en het gaat weer bergafwaarts. Af en toe moeten ze een groepje toeristen ontwijken, die op de foto gaat met de vreemde, gele bergwanden.

‘Hoeveel til je?’ vraagt een toerist aan een drager met een volle lading op zijn schouders. ‘115 kilo’, antwoordt die. ‘Dat is veel’, zegt de toerist bewonderend, waarna ze beide huns weegs gaan, over smalle paden langs wonderlijk mooie, golvend groene heuvels. Het lijkt bijna idyllisch (als je de zwavel wegdenkt) vergeleken bij de hel van Port Harcourt, Nigeria. Daar filmt

Glawogger het slachtveld, waar mensen koeien en geiten komen laten afmaken, villen, roosteren en schoonmaken.

Overal bloed, rochelende geiten met doorgesneden kelen, over de grond gesleepte huiden, lijven en koeienkoppen met enorme hoorns. Geschreeuw, chaos en overal de dikke zwarte dampen van de brandende putten waarboven het vee geroosterd wordt. ‘Ingewanden!

Huid! Hoofd!’ galmt over het modderige terrein. Tot 350 dieren op een dag snijdt hij de keel door, vertelt een man met een mes in de hand. Geen plek om ruzie te maken, maar dat gebeurt wel, want het is tenslotte handel.

In Pakistan wordt tenminste samengewerkt. Dat moet ook wel als je met minimale middelen zeeschepen sloopt.

Een schip wordt het strand opgevaren en als mieren klimmen mannetjes via de ankerketting langs de enorme boeg omhoog. Het woord ‘asbest’ valt niet, maar ook zonder kanker is dit levensgevaarlijk. Klauteren, hameren, lassen en dan valt er weer een ontzagwekkend zwaar stuk metaal naar beneden. ‘Ik doe dit al mijn hele leven’, zucht een man, ‘en er verandert niets.’

Maar mooi is het wel, als een complete scheepswand langzaam ter aarde stort.

Prachtig zelfs – voor een filmkijker. kd An epic documentary in five parts, showing the extremes to which workers will go to earn a living. pluk 2007

53

Antonio’s Breakfast DANIEL MULLOY, ENGELAND 2005 A young man and his friends make room for a father’s needs.

Bjorno & Bingo (Bernie & Bingo)

Sabine Ravn, denemarken 2004 A cute animated love story starring Bjorno the bear and Bingo the penguin. Based on the real life relationship of the filmmaker and her boyfriend.

De Dunning Broers Juul Bovenberg, nederland 2003 The bachelor brothers Bertus (80) and Roelof (76), better known as ‘de Dunning brothers’, still live, eat and sleep together in the very same house they grew up in.

Flatlife

Joymeal

JONAS GEIRNAERT, BELGIE 2004 Animation that shows a Hanging a painting on the wall, building a house of cards, doing the laundry, and watching TV. Together they can ruin the daily lives of four ordinary people.

Mathijs Geijskes, Nederland 2003 In a fast food restaurant two strangers end up in some sort of flirting contest, using various fast food items to seduce each other.

How Nikita Got Herself a Horse

Meisjes

(Hoe Nikita een paard kreeg) Anneke de Lind van Wijngaarden, nederland 2006 Moving and playful documentary portrait about Nikita, a young girl from Amsterdam with an old horse and an incredible life story.

I love you Haruko Tanaka, Japan 2002 A two-minute film where six people tell their friend, in earnest, that they love her.

Instant City OLGA RUSSEL, NEDERLAND 2006 Documentary about how the Chinese city of Xiamen is rapidly transforming into a modern city.

Beeld VLNR boven: Bjorno & Bingo, Music for One Apartment and Six Drummers, Du soleil en hiver, Undressing My Mother, How Nikita Got Herself a Horse, Antonio’s Breakfast. VLNR onder: almost real, uitzicht, Rubber Johnny.

54

Menna Laura Meijer, nederland 2003 Three boys talk about something they don’t understand, but at the same time fascinates them most: girls.

Motel Relaties Selina Houwing, Nederland 2001 In a small hotelroom man and woman demonstrate hotel-instructions.

Music for One Apartment and Six Drummers Ola Simonsson, Johannes Stjärne Nilsson, zweden 2006 Six drummers perform in a well planned musical attack in an apartment in the suburbs.

shorts

2003-2007

Omar’s Life Robbert-Jan Vos, nederland 2007 A look into life from Omar’s point of view, a tragic piece of solitude, rejection and despair.

Pie Fight ‘69 hristian Bruno & Sam Green, USA 2001 A short about a group of experimental filmmakers who staged a protest at the San Francisico Film Festival in 1969, hurling pies at one another, and on everyone walking up the red carpet.

Rubber Johnny Chris cunningham, UK 2004 Johnny, a creepy naked guy in a wheelchair who bends, stretches and generally freaks out while his chihuahua watches. Chris Cunningham and Aphex Twin at their best.

Scheppers Menna Laura Meijer, nederland 2003 A group of people is looking for six million year old teeth of sharks. A documentary essay about the search for happiness.

Du soleil en hiver

Undressing My Mother

Samuel Collardey, frankrijk 2005 A grumpy farmer in Eastern France uses the winter calm to spend some time with his young apprentice. They soon become close friends.

Ken Wardrop, ierland 2004 A documentary that explores a woman’s unique take on her own aging body.

Tietjes Anneke de Lind van Wijnga arden, nederland 2005 Documentary in which 13-year old girls talk about boys, sexuality and those intruiging little things called ‘titties’.

Wachten op Harold Mathijs Geijskes, nederland 2002 An absurd and comic short about five thirtysomethings who drive to the middle of nowhere to settle an endless argument.

Uitzicht Michiel Brongers, nederland 2005 Short film about a young filmmaker and his girlfriend who, forced by disease to stay at home, watch the world go by.

55

Winneke Hazewinkel

De geur uit de film ruiken

56

FOTO

Bas Losekoot

interview

Toen ze in 2004 langs het Stenen Hoofd fietste en het immens grote scherm zag, besloot ze een avondje neer te strijken. Sindsdien keert ze jaarlijks terug. Grafisch ontwerper Winneke Hazewinkel (46) over de indrukwekkende films die ze tijdens Pluk zag en het Italiaanse vakantiegevoel dat ze bij het festival krijgt: ‘Het begint al bij de entree. Alsof je een Fellini film inloopt, heel bijzonder.’

‘Normaal lees ik eerst een recensie voordat ik een film bezoek maar bij Pluk laat ik me iedere keer weer verrassen. Ik bezoek het festival zonder te weten waar ik heenga en dat werkt tot nu toe prima. Als je in een strandstoel zit voor het grote scherm, voel je je zo verwend dat je daar mag zijn. Een vriendin van mij verklaarde me voor gek toen ik vertelde dat ik een film gezien had in de regen, toch heb ik er enorm van genoten. Ik voelde de druppels in mijn nek lopen en de regen woei voor het doek langs. Maar dat klopte allemaal perfect bij de film van dat moment, Workingman’s Death.

Ik voel me zo verwend dat ik daar mag zijn De geur van zwavel uit de film, die rook je bijna. Een film moet je raken, en dat deed deze.

Niet omdat ik me ermee kon vereenzelvigen, juist niet. Maar omdat ik plekken zag waar ik nooit mee in aanraking ben gekomen. Zoals die zwavelmijnen, daar had ik nog nooit van gehoord maar ik was er erg van onder de indruk. Het is goed om met dat soort films om je oren geslagen te worden. In tegenstelling tot bij andere films die ik op het festival zag, was ik me niet meer bewust van het rumoer om me heen. Zo heftig was die film. Bij de stille IJslandse film Parents ergerde ik me weer wel aan het geklets van de mensen achter me. Zij zaten duidelijk niet in de film zoals ik.

Het festival lijkt door de jaren heen steeds meer aangekleed te worden, maar het klopt allemaal. Het is zeker niet té. Ik krijg er een vakantiegevoel van, alsof ik in Italië ben. De plek is uniek. Het Stenen Hoofd is een prachtig stukje stad, erbuiten maar toch erin, dat niet zo designed is. Het is zo simpel bedacht allemaal, die containers op elkaar bijvoorbeeld, die dienen als filmscherm. Simpel, maar toch heel professioneel. Het festival moet niet te netjes worden. Ik houd van dat rauwe en ongedwongene. Pluk is een soort kermisact die neerploft en later weer inpakt.

Van de wereld zijn. Niet het gevoel hebben dat je naar een grote televisie zit te kijken.

Dat vind ik mooi aan film. De film Heimatklänge is mijn absolute favoriet, die heb ik drie keer gezien in het Filmmuseum. Het is een portret van drie mensen die op een geheel eigen manier, los van conventies, hun eigen geluid vinden. Heel ontroerend. Ik houd van muziek, en zing zelf veel. Misschien dat daarom de gekke korte film Music for One Apartment and Six Drummers me aansprak op Pluk vorig jaar. De film gaat over muzikanten die inbreken en die in alle kamers van het huis, met verschillende voorwerpen, heel goede muziek maken. Dat vind ik echt top. En dat vind ik mooi aan Pluk, dat ze dat soort gekke films vertonen.’ VS

57

beeld: Reclaim Your Brain/Cinemien

Filmpje pakken?

biedt je de bioscoopladder Maar ook Nederlandstalige beschrijvingen van meer dan 100.000 films en 350.000 personen, trailers, recensies, interviews en beoordelingen van de films die jij wilt zien.

Kijk snel op www.cinema.nl

Organisatie en medewerkers

Pluk de Nacht 5th Open Air Film Festival Amsterdam Leidsegracht 12 1016 CK AMSTERDAM Postbus 58344 1040 HH Amsterdam Nederland

Programma Coördinatie programma Caspar Sonnen Programmeurs Caspar Sonnen Jurriaan Paul Esmeijer Melanie de Vocht

Art direction drukwerk, website en catalogus Jurriaan Paul Esmeijer

tel: +31(0)206392170 tel: +31(0)644886266 ( programmering) tel: +31(0)620450015 (marketing) tel: +31(0)642090690 (financiën) info@plukdenacht.nl www.plukdenacht.nl

Programma adviseurs Kees Driessen, Kamer 114 Henne Verhoef Niels ‘Gustav’ Büller James Houston Frans Westra Met dank aan René Wolf Babette Wijntjes Rieks Hadders Ally Derks Juliette Janssen Kate Elton Sara Hohner Huub Roelvink Martijn te Pas en vele anderen

Filmbeschrijvingen website Kees Driessen Nicole Santé Caspar Sonnen

Artistieke leiding Caspar Sonnen caspar@plukdenacht.nl Jurriaan Paul Esmeijer jurriaan@plukdenacht.nl Zakelijk leiding Henne Verhoef henne@plukdenacht.nl Ondersteuning zakelijke en artistieke leiding Melanie de Vocht melanie@plukdenacht.nl Publiciteit Yaniv Wolf yaniv@plukdenacht.nl Marketing Jurriaan Paul Esmeijer Sponsoring en fondsenwerving Henne Verhoef Productie Coördinatie productie Laura Binkhorst Productie Yvette Erkens Richard Elenbaas Petra Velthuis Pieter van der Kamp Niels Krummacher Coördinatie publieksprijs en Pluk on Tour Melanie de Vocht Analogue Playground Caspar Sonnen Harm Croockewit, Filmcircus Daan Dirk de Jonge, Devils Haircut Visuals Didier Jansen, Devils Haircut Visuals Jessie van Vreden

AV - Techniek Coördinatie techniek Robbert Linnemann Techniek Pieter van der Kamp Harm Croockewit (Filmcircus) Peter Van Zaalnen Nicole Overeem Selectronic Solar Cinema Devils Haircut Visuals Publicaties Coördinatie catalogus Jurriaan Paul Esmeijer Veerle Snijders Catalogus redactie Veerle Snijders Kees Driessen Nicole Santé Sanderijn Loonen Caspar Sonnen Bas Losekoot Jessie van Vreden Filmbeschrijvingen 2003 – 2005 Pluk de Nacht International Film Festival Rotterdam IDFA en vele anderen Productie ondersteuning Laura Binkhorst Yvette Erkens Jan Binkhorst Ontwerp en productie catalogus Sjoukje van Gool, Publish Gerald Zevenboom, Publish

Festival trailer Jurriaan Paul Esmeijer Diderik Evers

Coördinatie Daily Pluk Veerle Snijders Jurriaan Paul Esmeijer Redactie Daily Pluk Loes Evers Veerle Snijders Anna van der Kruis Dirk Verhoeven Yvette Erkens Paola Verouden Met bijdragen van Eefke Verheij Linda Beuvens Swaan Levy Janssen Paola Verouden Nieke Oosterhout Caspar Sonnen Sarah Maso Michiel Brongers Joris Lohman Niels Popkema Realisatie website Constantijn van de Wetering, 1site1 Horeca Stenen Hoofd Pluk de Nacht Pizza Laboratory Pieter van der Kamp Her Jobse Studio K Organisatie en productie Niels Büller Zarou van Dis Erwin Verbruggen Charlotte van Zanten Marit Rooijakkers Edo Salgado Sjoerd Leijten Tycho Iwaarden Daniel Verbrugge Bestuur Stichting Pluk de Nacht Caspar Sonnen voorzitter Jurriaan Paul Esmeijer secretaris Henne Verhoef penningmeester Emilio Troncoso Larrain

59

PLUK DE NACHT BEDANKT ALLE VRIJWILLIGERS

Abel Zevenboom • Andreas Koks • Andrew Freedman • Anita Star • Anke Teunissen • Anna Van der Kruis Anne Laurent • Anneke de Lind van Wijngaarden • Annemeijn Verheij • Arash T. Riahi • Arno Baan Aurora van de Berg • Barbara Rokven • Bart • Bart Schweitzer • Bas Losekoot • Bas van Zomeren Bastiaan Lips • Bernard Wesseling • Bert Hartog • Bjorn ter Kuyle • Bob Jansen • Brechtje • Carine Lacor Carlin Schrama • Caspar Sonnen • Catharina Occi • Charlie van Eeden • Coen ter Kuyle • Constant Dullaert Constantijn van de Wetering • Corina Hordijk • Daan Dirk de Jonge • Daan Vonk • Dagmar • Danka Dodewaard • Daphne De Vries • Dave Taylor • David Sherman • David van Ede • Davina Marcar • Davy Maengkom • Dennis • Dennis Nolte • Diderik Evers • Didier Jansen • Dienke Groenhout • Dinky Aartsen Dirk Verhoeven • Eefke Verheij • Erik Bout • Erik Disch • familie Esmeijer • Esther • Eunice den Hoedt Ewout d’Hoore • Falko Jordans • Femke Beijer • Ferry den Hoedt • Fleur Welter • Florence van Berckel Francesca Wagenaar • Frank van Eck • Frans Joris Esmeijer • Fred Uilkema • Frederiek Biemans Frederike Schötz • Frits Jansma • Fulco Smit Roeters • Gabriel Kousbroek • Garko • Gerald Zevenboom Gígja Reynisdóttir • Godfried Vermeulen • Goran Kljucevic • Govert Tromp • Guus Kaandorp • Guusje van Beek • Guy Sonnen • Gyuri Vergouw • Hannah • Hans • Hans Grauw • Harm Croockewit • Harm • Helmi Henne Verhoef • Her Jobse • Herre Trujillio • Hielke Praagman • Hilje Oosterbaan • Hinke Brinkman familie den Hoedt • Huub Roelvink • Ike Krijnen • Ilja van Dam • Imre Hofman • Imur Chajes • Inge Inge • Iris Beijer • Isabel Arrate Fernandez • Ivar van Hoorn • Ivo • Jaap-Hein de Bruin • Jaïr Tchong James Houston • Jan Moeskops • Jan Peter Tulp • Jan Pieter Ekker • Janine Bouwman • Japke Ebbinge Jasper van der Heijde • Jasper Vrouwes • Jean-Pierre Voogt • Jenneke van Ditzhuijzen • Jennifer Bhugwandass • Jenny Trettin • Jeroen Disch • Jeroen van Wijck • Jessica Segal • Jessie van Vreden Jikke Verheij • Jo van Egmond • Job Chajes • Joel Chajes • Joey Pluck • Johanz • Jola Klarenbeek Jonathan • Jos Tendijck • Jouke Bos • Judith Kruidenberg • Julie Ng • Jurriaan Paul Esmeijer • familie van der Kamp • Karin Wolfs • Kat Leimner • Kay • Kees Brienen • Kees Driessen • Kees Fopma • Kees Veling • Kerstin Södermark • Kirsten Bouwmeester • Koen Van Gasteren • Lander de Vroede • Laura Binkhorst • Leandra de Vocht • Lena Zevenboom • Leon Vonk • Lieza Röben • Linda Beuvens • Loes Evers • Lucien Ost • Lucy Broekhof • Lukas Mol • Lupe • Maartje Piersma • Maike Smelt • Maiko Kemper Marc Holties • Marc Isaacs • Marc van Uchelen • Marcin Felis • Marieke • Marije Veenstra • Marjet Wullink • Marjolein Sanders • Mark Baker • Mark Tuinstra • Marlie • Marlies Molenkamp • Marrije Prins • Marten de Jong • Marthe • Martijn Jansen • Martijn te Pas • Martin • Mary Burke • Mathijs Geijskes Mathilde van Beekhuizen • Matthijs Cornelissen • Maureen Ho • Maureen Prins • Meike Statema • Melanie de Vocht • Melina Ruyter • Melle Snabel • Merante van Amersfoort • Merel Roze Michel Edelenbosch • Michiel Brongers • Michiel Groen • Mira d’Hoore • Mira ter Braak • Mitchel De Jong • Muriel Van Peteghem • Nicole Overeem • Nicole Santé • Nieke Oosterhout • Niels Fermont Niels Karels • Niels Krummacher • Niels Popkema • Nienke Snijders • Oscar Meijer • Oskar • Ouscha Mahabiersing • Paola Verouden • Parwin Mirrahimy • Patrick Frissen • Patrick Koning • Paul Vonk • Pek Peter • Peter van Zanen • Petra Velthuis • Pieter Swinkels • Pieter van der Kamp • Pim • Polly Brante Raul Henriquez • Renske Tijhuis • Ria Ford • Richard Elenbaas • Robbert Linnemann • Robert Broekhof Roberto Baldassarre • Roderik Lentz • Roel Beurskens • Rosa Schütt • Rosa van Vreden • Rosie Heinrich Ruud den Drijver • Sanna Prins • Sander Jaakke • Sander Kuipers • Sanderijn Loonen • Sanne Gils Sanne Schouwink • Sarah Maso • Sarah Mei Herman • Sarah Sprenger • Saskia • Saskia Legein • Selina Houwing • Shirley Nettesheim • Simone Merkus • Sjacco • Sjoerd • Sjoukje van Gool • Sophie Rive Stephanie Engel • Swaan Levy Janssen • Tessa Kramer • Thijs Mientjes • Thomas Korthals Altes • Tinca Tisha Eetgerink • Veerle Snijders • familie Verhoef • Vincent van Zelm • Wilbert Bank • familie Wijntjes Willy van der Griendt • Xavier Weert • Yaniv Wolf • Yorinde Segal • Yvette Erkens • Yvonne MET SPECIALE DANK AAN: Babette Wijntjes • Emilio Troncoso Larrain • Eunice den Hoedt • Frederike Schötz • Jessie van Vreden • Ria Ford • Sanne Gils • Veerle Snijders • Yorinde Segal en iedereen die we niet hebben kunnen achterhalen maar zich de afgelopen jaren ook hebben ingezet voor Pluk de Nacht.

Nogmaals, iedereen ontzettend, onvoorstelbaar veel bedankt!

WWW.PLUKDENACHT.NL 60