Najnowszy numer Tygodnika PLUS w New Jersey by PLUS Media Group

T YG O D N I K W N E W J E R S E Y I P E N S Y LWA N I I 15 lutego 2024

nr 7 (810)

February 15, 2024

15 lat z Wami!

REKLAMA

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

15 lat z Wami!

REKLAMA

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

8 Temat tygodnia

15 lat z Wami!

KTO ZARABIA ZA DUŻO? Tak Polacy patrzą na różne zawody [Wyniki badania]

Które profesje uznajemy za najbardziej wymagające, stresujące czy dochodowe? Autorzy serwisu CVeasy.pl sprawdzili, jak Polki i Polacy postrzegają dziś stanowiska pracy związane z różnymi branżami. W badaniu wzięło udział blisko 600 osób z całego kraju, które podzieliły się swoimi przemyśleniami. Zdaniem większości, bo aż 7 na 10 ankietowanych wynagrodzenia na rynku pracy są nieadekwatne do wykonywanych obowiązków, a szkoła niewystarczająco dobrze przygotowuje nas do rozpoczęcia aktywności zawodowej.

KIM OPŁACA SIĘ ZOSTAĆ? Zapytani o najbardziej atrakcyjne zawody pod względem zarobków i perspektyw, wymieniamy najczęściej specjalistów z zakresu IT. W drugiej kolejności przywołujemy lekarzy, a zwłaszcza dentystów i chirurgów. Trzecią najbardziej obiecującą ścieżką kariery okazuje się prawnik – szczególnie adwokat lub notariusz.

PLUS 15 lutego 2024

Najwyższe zarobki przypisujemy za to wszelkim przełożonym, dyrektorom i prezesom.

KTO NAJBARDZIEJ STRESUJE SIĘ W PRACY? Za najbardziej stresującą profesję uznajemy lekarza, policjanta i górnika. Z dużym napięciem nerwowym wiążemy też strażaków i nauczycieli. Dla porównania, z największym obciążeniem fizycznym kojarzymy górników, pomocników na budowie oraz wykwalifikowanych robotników. Synonimem poświęcenia zdrowia dla pracy dla wielu jest również bycie rolnikiem lub sprzątaczem czy konserwatorem.

KTO DOSTAJE ZA MAŁĄ, A KTO ZA DUŻĄ PENSJĘ? Zdaniem największej ilości, bo aż połowy badanych Polek i Polaków niesłusznie niskie wynagrodzenia otrzymują zwłaszcza nauczyciele. Drudzy w kolejności są pracownicy porządkowi, a trzeci – budowlańcy i pracow-

nicy medyczni, w tym pielęgniarze i ratownicy. Nieadekwatnie wysokie zarobki przypisujemy za to przede wszystkim politykom, a w dalszej kolejności – duchownym, dyrektorom i twórcom internetowym. W mojej opinii szczególnie trudne do zaakceptowania są kilkukrotnie niższe wynagrodzenia w Polsce w stosunku do większości krajów europejskich, przy nieznacznie niższych, a w wielu przypadkach podobnych lub wyższych cenach dóbr i usług. Taka dysproporcja dochodów i wydatków powoduje frustrację i obniżenie motywacji do działania – tłumaczy dr inż. Artur Gajdos, ekspert analiz rynku pracy. Co pocieszające, według większości z nas (59%) w każdej chwili można się przekwalifikować i zmienić ścieżkę kariery. Twórcy platformy CVeasy.pl podpowiadają, że warto najpierw przeanalizować swoje mocne i słabe strony, przyjrzeć się perspektywom rozwoju różnych branż oraz porozmawiać z osobami, które pracują na interesujących nas stanowiskach. A gdy już zdecydujemy o zaaplikowaniu na nową pozycję, pomocne okażą się darmowe szablony CV i przykłady listów motywacyjnych.

15 lat z Wami!

REKLAMA

Dermatolog Profesor

Camila Krysicka Janniger, M.D., F.A.A.D. Szef Pracowni Dermatologii Geriatrycznej, Kliniczny Profesor Dermatologii i Kliniczny Profesor Medycyny w Rutgers New Jersey Medical School Członek Królewskiego Kolegium Medycznego Autorka licznych publikacji naukowych z zakresu dermatologii

30 lat doświadczenia lekarskiego

Castle Connolly Top Doctors • LECZENIE WSZYSTKICH CHORÓB SKÓRY • ROZPOZNAWANIE NOWOTWORÓW • BIOPSJE WYKONYWANE W GABINECIE • USUWANIE ZNAMION, BRODAWEK I BLIZN

Tel: 973 472 5044 Mówimy po polsku

NASZ NOWY ADRES 60 Main Ave., Wallington, NJ 07057 CLIFTON-WALLINGTON MEDICAL GROUP

Ewa Czyzewski, M.D. Internal Medicine

Dariusz Nowak, M.D. Endocrinology

Robert Czyzewski, M.D. Nephrology

Kathrin Serrao, M.D. Endocrinology

LINDEN MEDICAL GROUP @ CLIFTON

Edyta Kolbusz, APN Internal Medicine

AMERICAN BOARD-CERTIFIED PHYSICIANS SPECIALIZING IN INTERNAL MEDICINE, ENDOCRINOLOGY, NEPHROLOGY & HYPERTENSION CHOROBY WEWNĘTRZNE • NADCIŚNIENIE • SZCZEPIENIA • LECZENIE POWYPADKOWE SCHORZENIA REUMATYCZNE • CUKRZYCA • LECZENIE NADWAGI • USG I BIOPSJE TARCZYCY • LECZENIE NIEWYDOLNOŚCI SEKSUALNEJ • CHOROBY NEREK I DRÓG MOCZOWYCH • DIALIZY • BADANIA IMIGRACYJNE • OPIEKA PO PRZESZCZEPACH NEREK I WĄTROBY

Nasi lekarze pomagają pacjentom w NJ, NY, PA i CT od 1999 roku, zapewniając najlepszą opiekę medyczną, profesionalizm i plan na lepsze jutro. Jesteśmy otwarci w 3 gabinetach od pon. do soboty. Nasz miły personel udziela odpowiedzi na wszystkie pytania w zakresie zdrowotnym.

1033 CLIFTON AVE, SUITE 108 in CLIFTON Tel: 973-577-1995 515 NORTH WOOD AVE, SUITE 302 in LINDEN Tel: 908-925-3300

Manager Bogusia Foti z długoletnim doświadczeniem, odpowie na pytania związane z rachunkowością, wyborem ubezpieczenia, czy renty inwalidzkiej.

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

10 Temat tygodnia

15 lat z Wami!

POLACY OCENILI, CZY ICH PRACA MA SENS Tylko co 7 osoba robi to, o czym marzyła

Co motywuje nas do pracy? Czy wystarczy nam zarabianie pieniędzy, a może mamy większe aspiracje? Jak radzimy sobie z wypaleniem w zawodzie? Odpowiedzi dają do myślenia. Sprawdzili to autorzy serwisu CVeasy.pl, oferującego darmowy kreator CV.

więcej, choć tylko 14 proc. z nas ma wymarzoną pracę, jedynie co 10 osoba nie widzi sensu swojego zajęcia.

mniejszych perspektyw rozwoju oferowanych przez miejsce zamieszkania, tego typu kryzysy znacznie rzadziej dotykają mieszkańców wsi.

WYSOKIE STOŁKI PRZYNOSZĄ NAJWIĘKSZE SPEŁNIENIE

Z badania przeprowadzonego w grudniu 2023 r. na grupie 724 osób z całej Polski wynika, że większość z nas (72 proc.) lubi swoją pracę. Przeważa opinia, że zajęcie powinno przynosić satysfakcję, a możliwość rozwoju jest równie ważna co pieniądze. To właśnie one najbardziej motywują nas jednak do wykonywania zawodowych obowiązków – tuż obok dobrej atmosfery w zespole i zakresu zadań.

Ponad połowa Polaków (53 proc.) i niespełna połowa Polek (49 proc.) zdołała zrealizować swoje zawodowe aspiracje. Najwyższy odsetek takich osób znajdziemy wśród kierowników, prezesów i dyrektorów wyższego szczebla. Dla porównania, swoje zajęcie głównie jako źródło zarobku traktują najczęściej pracownicy usług i handlu. Z kolei to pracownicy techniczni najliczniej deklarują, że ich profesja stanowi dla nich przykry obowiązek.

– Wśród potencjalnych przyczyn wypalenia zawodowego wymienić można: nadmierną presję i chroniczny stres związany z obowiązkami zawodowymi, brak wsparcia ze strony przełożonych czy współpracowników i niezrozumienie ze strony otoczenia, nieefektywne zarządzanie czasem pracy, monotonię i brak wyzwań, niezgodność wartości z wartościami organizacji oraz problemy osobiste związane z sytuacją rodzinną czy zdrowiem. Wspomniane czynniki mogą wpływać negatywnie na motywację i satysfakcję zawodową, prowadząc do wyczerpania psychicznego i fizycznego – wyjaśnia ekspertka rynku pracy, Agnieszka Ciećwierz. – Istotne jest monitorowanie własnego samopoczucia i reagowanie na pierwsze oznaki kryzysu czy wypalenia w chwili, gdy się pojawiają, a nie dopiero, gdy sytuacja staje się nie do zniesienia. W przypadku utrzymującej się trudnej sytuacji, z którą nie możemy sami sobie poradzić, warto rozważyć konsultację ze specjalistą z zakresu zdrowia psychicznego – komentuje psycholog Michał Murgrabia.

POŁOWA TRAKTUJE SWOJĄ PRACĘ JAK PASJĘ

PRZEPRACOWANIE

Jak czytamy w raporcie o sensie pracy Polaków, przeważająca większość aktywnych zawodowo osób (80 proc.) uznaje pracę za obowiązek. Połowa określa ją także jako swoją pasję, co świadczy o tym, że przykłada się do niej ze szczerym entuzjazmem. Nie brakuje też Polek i Polaków, którzy traktują swoją pracę jak misję i przypisują jej wyższy cel – mowa o zaskakujących 40 proc. badanych. Co

Nawet jeśli lubimy swoją pracę, z czasem możemy być nią zmęczeni – zwłaszcza jeśli przynosimy ją do domu. Jak wynika z badania, aż 36 proc. aktywnych zawodowo Polaków i 41 proc. Polek czuje się przepracowanych. Co więcej, blisko połowa respondentów doświadczyła wypalenia zawodowego, czyli utraty chęci do pracy, która przynosiła satysfakcję. Warto zauważyć, że pomimo

PLUS 15 lutego 2024

Źródło: CVeasy.pl

15 lat z Wami!

REKLAMA

SKUTECZNE TERAPIE NATURALNE DLA KAŻDEGO Dr Zbigniew S. Dubĳ Chiropraktyk

USTAWIANIE KRĘGÓW ORAZ STAWÓW LIKWIDUJE TAKIE DOLEGLIWOŚCI JAK: • bóle kręgosłupa, ramion, rąk i nóg, • bóle głowy i szyi, • skrzywienie kręgosłupa,

• ból kulszowy, • problemy z dyskiem, • ogólne osłabienie.

LECZENIE URAZÓW POWYPADKOWYCH

KOMORA HIPERBARYCZNA baryczna Komora hiper binecie w ga w a pn dostę Mahwah

W naszej komorze 2 atmosfer tlen przenika nawet do nieukrwionych miejsc organizmu. Podwyższone stężenie tlenu pobudza procesy wzrostu i regeneracji tkanek. Tlenoterapia hiperbaryczna wspomaga namnażanie komórek macierzystych STEM CELL i regenerację tkanek.

CHOROBY ZATWIERDZONE PRZEZ FDA: • Niedokrwistość • Oparzenia (ciężkie) • Utrata słuchu (nagła i bez znanej przyczyny)

• Zakażenie skóry i kości (ciężkie) • Przeszczep skóry • Utrata wzroku (nagła) • Rany

SCHORZENIA, KTÓRE KORZYSTAJĄ Z KOMORY, ALE SĄ KLASYFIKOWANE JAKO BADAWCZE:

• Choroba Alzheimera i demencja • Terapia chorób przewlekłych • Porażenie mózgowe • Powikłania po COVID-19 • Infekcje • Obrzęki • Borelioza • Migreny • Złamania/urazy stawów i tkanek miękkich

• Regeneracja po chemioterapii • Spowalnianie procesów starzenia się skóry i narządów wewnętrznych • Rewitalizacja uszkodzonych tkanek i narządów: trzustki, nerek, serca, naczyń krwionośnych oraz elementów układu nerwowego

973-470-9900

Akceptujemy większość ubezpieczeń 48 Union Blvd 136 E. Crescent Ave Wallington, NJ 07057 Mahwah, NJ 07430 Wallington: poniedziałek, środa i piątek: 10:00-1:30 & 3:00-7:00 Mahway: wtorek, czwartek i sobota: tylko po umówieniu www.dubij.info

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

15 lat z Wami!

REKLAMA

Lekarz Medycyny

Małgorzata Komza, MD 17 Sylvan Street, Suite 103 B, Rutherford,NJ Tel: (201) 691 7110 www.KomzaMD.com

Ewaluacja i leczenie • uzależnień • chorób psychicznych • problemów emocjonalnych u dzieci młodzieży i dorosłych • depresja • stany lękowe • nerwice • bezsenność • psychoza • ADHD • OCD Uzależnienia od: alkoholu, benzodiazepin, heroiny/painkillers Dr Komza jest certyﬁkowana w leczeniu uzależnień od heroiny i innych opiatów za pomocą leku SUBOXONE

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

14 Technologie

15 lat z Wami!

ZIMĄ CZĘSTE AWARIE AKUMULATORÓW Najgorzej mają kierowcy elektryków Akumulator jest najczęstszą przyczyną awarii samochodów. Jak wskazują dane patroli drogowych ADAC, dominuje w zestawieniach od 1967 roku, od kiedy zbierane są statystyki. W 2022 roku w Niemczech ponad 40 proc. z 3,4 mln interwencji na drogach dotyczyło właśnie problemów z akumulatorem 12 V. W przypadku samochodów elektrycznych udział ten jest jeszcze większy i wynosi ponad połowę. Każdorazowo taka awaria oznacza stres i dodatkowe koszty, których można uniknąć przez odpowiednią diagnostykę akumulatora. W okresie zimowym to szczególnie istotne, bo niskie temperatury i obciążenie ze strony ogrzewania nie sprzyjają żywotności tego elementu pojazdów.

Najwięcej niesprawnych akumulatorów – Ze statystyk firmy ADAC, która świadczy usługi pomocy drogowej w Europie, wynika, że w 2022 roku 43 proc. interwencji na drodze dotyczyło właśnie niesprawnego akumulatora, a jeżeli weźmiemy pod lupę tylko pojazdy elektryczne, to mowa o prawie

PLUS 15 lutego 2024

55 proc. przypadków interwencji związanych z akumulatorem niskonapięciowym. Co to oznacza? Że akumulator jest niezwykle istotnym elementem pojazdów konwencjonalnych, spalinowych, jak również elektrycznych. Bez sprawnego akumulatora nie ma możliwości uruchomienia silnika lub też aktywacji układu wysokiego napięcia w pojeździe elektrycznym. Krótko mówiąc, niesprawny akumulator oznacza kłopoty, stres i dodatkowe koszty – mówi Adam Potępa, menedżer ds. kluczowych klientów w firmie Clarios, która jest właścicielem marki VARTA.

Co wpływa na długość pracy akumulatora? Na żywotność akumulatora wpływ ma wiele czynników. To m.in. jeżdżenie tylko na krótkich odcinkach. W takim czasie alternator często nie jest w stanie uzupełnić energii, która została pobrana na rozruch silnika. Także sporadyczne korzystanie z auta może być problematyczne – z akumulatora pobierana jest energia do obsługi systemów bezpieczeństwa (takich jak autoalarm,

centralny zamek), systemów komfortu (takich jak bezkluczykowe otwieranie drzwi) i dodatkowych odbiorników (takich jak kamery, GPS, odstraszacze gryzoni), co w konsekwencji prowadzi do rozładowania akumulatora. Zimą na żywotność tego komponentu wpływają także niskie temperatury, które ograniczają reakcje chemiczne i powodują chwilowy spadek wydajności akumulatora. W przypadku egzemplarzy w kiepskim stanie technicznym może to prowadzić do problemów z uruchomieniem auta. – Kierowcy również korzystają z dodatkowych odbiorników, takich jak podgrzewane siedzenia, lusterka, szyby czy też kierownica, a to wszystko wpływa negatywnie na bilans energetyczny i może prowadzić do awarii – wymienia ekspert Clariosa.

Ile wytrzymuje akumulator? Akumulator 12 V pozostaje najczęstszą przyczyną usterek, niezależnie od rodzaju napędu pojazdu, również w coraz popularniejszych na europejskich drogach elektrykach. – Rola akumulatorów 12 V w pojazdach elek-

Technologie 15

15 lat z Wami!

trycznych jest niezwykle istotna, ale często niedoceniana przez użytkowników tych pojazdów. Zasada jest prosta, bez sprawnego akumulatora nie ma możliwości aktywacji układu wysokiego napięcia, a tym samym również jazdy takim pojazdem – wyjaśnia Adam Potępa. – Na drogach jest już szereg pojazdów starszych, w których akumulatory 12 V już dawno osiągnęły swój oczekiwany okres eksploatacji. Zakładany okres eksploatacji takiego akumulatora wynosi cztery–pięć lat. Po tym czasie wymaga wymiany. W niektórych przypadkach problem może też wynikać ze sposobu wykorzystania akumulatora 12 V w instalacji elektrycznej lub z niedopracowanej strategii jego ładowania. To często skutkuje głębokim rozładowaniem, ponieważ pobór mocy przekracza pojemność akumulatora. Jak wyjaśnia ekspert, jeżeli nie zostanie on potem prawidłowo naładowany, np. gdy samochód długo stoi bez zasilania lub gdy akumulator 12 V nie jest wystarczająco doładowywany przez akumulator wysokonapięciowy w trakcie jazdy, ryzyko awarii wzrasta. W takich przypadkach pomóc mogłaby poprawa strategii ładowania akumulatora 12 V przez pro-

ducentów lub zastosowanie akumulatorów o większych pojemnościach. – Jest jeszcze kwestia regularnych aktualizacji zdalnych, tak zwanych automatycznych, które także rozładowują akumulator 12 V w momencie, kiedy są przeprowadzane – wyjaśnia menedżer ds. kluczowych klientów w firmie Clarios.

Jak dbać o kondycję auta zimą Specjaliści doradzają kierowcom elektryków kilka sposobów na to, jak dbać o kondycję akumulatora w sezonie zimowym. Zalecane jest parkowanie aut, jeśli jest taka możliwość, w garażach, gdzie panują lepsze warunki zarówno dla akumulatora niskonapięciowego, jak i wysokonapięciowego. – Jest to szczególnie istotne dla zapewnienia działania funkcji bezpieczeństwa i zdalnych aktualizacji – tłumaczy Adam Potępa. – Po drugie, kwestia ogrzewania postojowego – tę funkcję warto wykorzystywać w momencie, kiedy pojazd jest podłączony do stacji ładowania, wtedy nie skracamy zasięgu pojazdu elektrycznego. Z kolei w przypadku poruszania się takim autem warto skorzystać

z wydajnych, bardziej efektywnych źródeł ogrzewania, jakim jest ogrzewanie kierownicy lub też siedzeń. Dodaje jednak, że w przypadku ogrzewania przed jazdą w samochodzie elektrycznym też trzeba zachować czujność. W niektórych modelach energia do zasilania ogrzewania jest nadal czerpana z akumulatora 12 V. Gdyby uległ on rozładowaniu, zanim akumulator wysokonapięciowy zostanie całkowicie naładowany, nie będzie można wysunąć wtyczki od przewodu ładowania, ponieważ ta funkcja jest zasilana właśnie z akumulatora niskonapięciowego. Jak podkreśla ekspert, obecne akumulatory określane są jako bezobsługowe, ale to wcale nie oznacza, że należy o nich zapominać podczas rutynowych przeglądów auta. Tym bardziej że kierowcy często bagatelizują pierwsze sygnały – takie jak przygasające kontrolki na desce rozdzielczej czy światła mijania podczas rozruchu silnika – lub ich nie zauważają, a dostrzegają problem dopiero w momencie, gdy już nie można uruchomić silnika. – Okres zbliżających się ferii zimowych to idealny moment na to, aby pojawić się w serwisie. W ramach programu testowania akumulatorów VARTA skupiamy w Polsce 3 tys. serwisów, które świadczą usługi weryfikacji stanu technicznego akumulatora w ramach rutynowych czynności serwisowych lub na życzenie klienta. Pełna lista takich serwisów znajduje się na stronie varta-automotive. com. Za pomocą specjalnych narzędzi diagnostycznych możliwa jest weryfikacja stanu akumulatora, poprawności ładowania oraz zachowania akumulatora w momencie, kiedy następuje rozruch silnika, lub też weryfikacja poboru prądu w momencie, kiedy z pojazdu nie korzystamy – wyjaśnia Adam Potępa. Zwłaszcza w przypadku nowych samochodów i egzemplarzy, w których dostęp do akumulatora jest utrudniony, warto skorzystać z pomocy serwisu, często bezpłatnej. Również w razie konieczności wymiany akumulatora 12 V na nowy wskazane jest zrobienie tego w warsztacie – chodzi bowiem nie tylko o prostą zamianę jednego komponentu, lecz również jego adaptację i dostosowanie niektórych funkcji. Poza tym serwis gwarantuje, że stary akumulator zostanie oddany do recyklingu, a nie zalegnie na wysypisku śmieci. Źródło: Newseria.pl

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

PLUS 15 lutego 2024

REKLAMA

15 lat z Wami!

REKLAMA

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

18 Podróże z Andrzejem Kulką

15 lat z Wami!

TYBETAŃSKI LADAKH, listopad 2023 - dzienniki z podróży – cz.1 Lot do Tybetu

11 listopada 2023, Międzynarodowy Port Lotniczy im. Indiry Gandhi w Delhi, stolicy Indii, godzina 8:10 rano. Airbus A320 linii IndiGo obiera kurs na północ, w stronę tajemniczej krainy nie bez racji zwanej Małym Tybetem. Tak dokładniej jest to należąca do Indii prowincja Ladakh, położona w dolinie słynnej rzeki Indus w zachodniej części Wyżyny Tybetańskiej. Podróż do Indii powinna mieć „ręce i nogi“. W naszym przypadku, wyprawa do Złotego Trójkąta miała na celu poznanie przede wszystkim monumentalnych zabytków z czasów władców dynastii Wielkich Mogołów. Mieliśmy więc siódmy cud świata Tadż Mahal, mauzoleum Humajuna, widzieliśmy wspaniały meczet Dżama Masdżid. Zakosztowaliśmy jazdy rikszami po wąskich uliczkach Starego Miasta Delhi, jeździliśmy na słoniach i zaprzęgach ciągniętych przez wielbłądy. Zachwycaliśmy się smakiem i zapachem egzotycznych, wyśmienitych potraw spędzając noce w luksusowych hotelach, niczym nie ustępujących pałacom maharadżów. A jednak... Brakowało bardzo ważnego elementu poznawania świata jakim niewątpliwie są krajobrazy. Dlatego dzisiaj LECIMY w HIMALAJE, ciągle pozostając na terenie republiki indyjskiej. Ostatnie minuty przed lądo-

waniem w Leh - stolicy prowincji Ladakh - to przelot ponad najwyższymi górami świata. Majestatyczne, pokryte śniegiem szczyty pod nami, lodowce i ośmiotysięcznik Nanga Parbat tkwiący na tle nieba jak strażnik wysokich gór. Mało tego, na wprost, na północno-zachodnim horyzoncie wznosi się biała piramida drugiej co do wielkości góry świata - K2 (8611m) i łańcuch Karakorum, drugi pod względem wysokości na Ziemi. Dla większości uczestników zaczyna się kolejna wielka przygoda, dla mnie osobiście jest to wspomnienie podróży z lipca 1986 roku, trzydzieści Ostre granie i lodowce siedem lat temu! Lądujemy w Leh, kwaterujemy się w hotelu w typowo tybetańskim stylu, a ponieważ z poziomu morza znaleźliśmy się na niebagatelnej dla organizmu wysokości 3365 metrów nad poziomem morza, dajemy sobie kilka godzin leniuchowania dla jakże ważnego celu aklimatyzacji.

Lodowce Himalajów Zanskaru

Ciąg dalszy za tydzień… Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Tybetem LADAKHU, KASZMIREM i Himalajami ZANSKARU włącznie, od 19 do 30 października 2024 roku. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788 Buddyjski klasztor Namgyal Tsemo Gompa w Leh, Ladakh

Witamy w

POL-CAR Collision Repair! Nasza specjalność to: ❖ Blacharstwo i lakiernictwo ❖ Kompleksowe naprawy

powypadkowe samochodów wszystkich marek ❖ Współpraca ze wszystkimi ﬁrmami ubezpieczeniowymi ❖ Wysoka jakość usług i dobra cena

PLUS 15 lutego 2024

Pomagamy h w rozmowac z ﬁrmami owymi ubezpieczeni

Podróże z Andrzejem Kulką 19

15 lat z Wami!

18-19 - Lecimy z New Delhi do indyjskiego Tybetu Powitanie po tybetańsku

Pałac królewski w Leh

Rękodzieło Tybetu

Leh, stare miasto Biuro podróży EXOTICA TRAVEL zaprasza na

WYCIECZKI z polskim przewodnikiem ALASKA dla koneserów - 12 dni: 8 czerwca 2024 JAPONIA - 9 dni: 6-14 kwietnia 2024 ALASKA - 9 dni: 21 czerwca, 19 lipca, 14,2 4 sierpnia, 2 kwitnienie wiśni JORDANIA - 9 dni: 20-28 kwietnia 2024 września 2024 NEPAL, Everest Base Camp WYJAZDY ZAGRANICZNE 2023 - 2024 UGANDA, RWANDA - 12 dni: 17 lutego, 29 maja 2024 - 18 dni: 9-26 listopada 2024 ARGENTYNA (Brazylia, Paragwaj, Urugwaj) - 12 dni: 1 marca PERU - 11 dni: 20-20 kwietnia 2024 GRUZJA, ARMENIA - 10 dni: 10-19 maja 2024 Bilety lotnicze, indywidualne pakiety APPLE VACATIONS: CANCUN – HAWAJE – PUNTA CANA – PUERTP VALLARTA – DOMINIKANA – JAMAJKA Szczegóły i rezerwacje: www.andrzejkulka.com Biuro Podróży Twoich Marzeń EXOTICA TRAVEL email: andrzejkulka@aol.com 6741 W.Belmont, Chicago | Tel. 773-237-7788

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

20 Na wesoło

Gabinet

DENTYSTYCZNY

Małgorzata Wiwart-Truszkowska D.D.S.

15 lat z Wami! Tel/Fax:

908-810-0076

środy czwartki soboty

www.go4dentist.com

POLSKA DENTYSTKA w Union

I. Badzelewicz, DDS, PhD 1961 Morris Ave, B-7, Union, NJ 07083

dentystyka ogólna i kosmetyczna

Leczy: Próchnicę, Paradontozę, Leczenia kanałowe RCT,

Korony Mostki Licówki

Wybielanie Implanty Protezy

1277 Main Ave, Clifton, NJ

Tel.: 973-478-6123 646-784-0096

24 pytania i odpowiedzi, które powinna znać każda kobieta. • Jak należy rozumieć zachowanie mężczyzny, który każe Ci przestać odkurzać i trochę odpocząć? – Prawdopodobnie przez odkurzacz nie słyszy telewizora… • Jak nazywa się mężczyzna, który utracił 90% swojej inteligencji? – Wdowiec. • Po czym można poznać, że facet jest podniecony? – Oddycha. wyglądałby •Jak świat bez mężczyzn? – Byłby pełen szczęśliwych, grubych kobiet. • Co wspólnego mają chmury i mężczyźni? – Jak znikają za horyzontem – nastaje piękny dzień. • Kiedy mężczyzna jest wart 5 zł? – Gdy w „Makro” pcha wózek na zakupy.

• Dlaczego tak mało jest kawałów o mężczyznach? – Bo to nieładnie wyśmiewać się ze stworzeń „inteligentnych inaczej”. • W cz ym jedzenie jest lepsze od seksu? – Nie trzeba godzinami czekać na kilka sekund przyjemności. • W jaki sposób mężczyźni prz ygotowują sobie kąpiel z bąbelkami? - Jedzą wcześniej dużo fasolki… • Co dla mężczyzny oznacza posiłek z 7 dań? - Hot-dog i sześciopak… • Co dla mężczyzny oznacza pomoc przy sprzątaniu? – Podniesienie nogi, żebyś mogła poodkurzać… różni • Czym mężczyzna od kota? – Koty zawsze fiają do kuwetki.

się tra-

• Po czym poznać, że mężczyzna jest dobrze wychowany? – Wychodzi z basenu, gdy musi się załatwić… • Dlaczego mężczyźni tak lubią kawały o blondynkach? – Bo mogą je zrozumieć… • Czym różni się mężczyzna od komputera? – W komputerze wystarczy wydać JEDNO polecenie… • Dlaczego psychoanaliza mężczyzn zabiera mniej czasu niż psychoanaliza kobiet? – Kiedy trzeba się cofnąć do dzieciństwa oni już tam są… • Co ma wspólnego mężczyzna w łóżku i jedzenie z mikrofalówki? – Półtorej minuty i gotowe… • Ilu mężczyzn potrzeba do wkręcenia żarówki? – Dowiemy się jak tylko któryś wstanie z kanapy… • Dlaczego mężczyźni nigdy nie pokazują prawdziwych uczuć? - Nie można pokazać czegoś,

czego się nie ma… • Kobieta: - Czy kochasz mnie tylko dlatego, że mój ojciec zostawił mi fortunę? Mężczyzna: - Ależ skąd, skarbie, kochałbym cię tak samo, bez względu na to, kto zostawiłby ci fortunę… • Jak sprawić, żeby mężczyzna był szczęśliwy w sypialni? – Przenieść tam telewizor… • Jaka jest różnica między mężczyzną a lekarzem? – lekarz jest uprzejmy, gdy prosi, byś się rozebrała, – lekarz słucha, gdy narzekasz, – lekarz myje ręce zanim cię dotknie. • Co to oznacza, gdy jesteś w domu a mężczyzna okazuje ci nagle zainteresowanie i sympatię? – Pomyliłaś domy… • Jaka jest różnica pomiędzy mężczyzną a wielbłądem? – Wielbłąd może pracować 8 dni bez picia, podczas gdy mężczyzna może pić 8 dni nie pracując…

UBEZPIECZENIE MEDICARE • Advantage Plans • Supplement Plans • Prescription Drug Plans

Doświadczony Broker współpracujący z wieloma ﬁrmami ubezpieczeniowymi odpowie na nurtujące Cię pytania związane z: • przejściem na emeryturę, • uzyskaniem zdrowotnych ubezpieczeń emerytalnych Medicare, • obsługą indywidualnych kont emerytalnych IRA, • transferem pieniędzy z pracowniczych kont 401k 403 b, planów unii • asysta w urzędzie Social Security • ubezpieczenia na życie • ubezpieczenie zwiazane z pochówkiem - ﬁnal expense insurance

Zadzwoń dziś: Agnieszka Rola Licencjonowany Broker NJ ,NY 917 716 4245 agnesrola@gmail.com

PLUS 15 lutego 2024

15 lat z Wami!

REKLAMA

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

22 Kuchenne hobby

Kawa to nie tylko mielone ziarna, gorąca woda i mleko. W jesienne i zimowe dni doskonale komponuje się z różnymi dodatkami, rozgrzewając i umilając posępne wieczory. Odrobina brandy czy miodu dodana w odpowiednich proporcjach zapewni nam niezwykłe doznania smakowe.

15 lat z Wami!

Caffé Affogato

Sposób przyrządzenia:

Ten pyszny włoski deser przyrządza się następująco: do szklanki wkładamy kulkę lodów, następnie powoli wlewamy napar z espresso. W ten sposób powstanie nam śmietanka z lodów. Pozostałe kulki lodów zanurzamy w kawie i mieszamy tak by się rozpuściły, powstanie nam wtedy kremowo-kawowa pianka. Na koniec możemy dodać alkohol brandy, włoską grappę lub amaretto.

Składniki: • 4 kulki lodów wan • 4 porcje iliowych świe zaparzone żo go espress o

Kawa na miodzie Składniki:

Mleko zagotować, następnie przelać do kubka dodając kawę oraz miód. Wszystko razem wymieszać. Na wierzch możemy dodać bitą śmietanę do dekoracji.

PLUS 15 lutego 2024

• 1 szkla n • 2 łyżec ka mleka zki kawy rozpusz • 2 łyżec czalnej z • bita śm ki miodu ietana

15 lat z Wami!

Kuchenne hobby 23

Makaron Soba Hosan z warzywami Gdybyśmy dysponowali teppanem, czyli specjalnym japońskim grillem w kształcie podgrzewanej płyty to danie należałoby przygotować właśnie na nim. W domowych warunkach w zupełności wystarczy nam tradycyjny wok lub duża patelnia.

Sposób przyrządzenia: Makaron gotujemy według przepisu na opakowaniu. Odcedzamy i odstawiamy. W woku lub dużej patelni rozgrzewamy 1 łyżkę oleju sezamowego. Dodajemy pokrojoną w paseczki marchewkę, mieszamy, smażymy chwilkę. Dodajemy pokrojoną w piórka cebulę, cukinię. Dodajemy pokrojone pieczarki. Smażymy kilka minut. Doprawiamy przyprawą do kuchni japońskiej i sosem sojowym. Dodajemy groszek. Na koniec dodajemy ugotowany makaron, mieszamy i podajemy.

Składniki: • makaro n Soba Hosa • 1 łyżka n oleju sezam owego • 5 piecza re • 1 czerwo k n • ¼ cukin a cebula ii • 1 march ew • przypra ka wa do kuchni jap • sos sojo ońskiej wy • 3 łyżki zielonego g roszku

Drink po japońsku Sposób przyrządzenia:

Wódkę odmierzyć miarką i przelać wraz z sokami z limonki i wiśni domowej roboty do shakera z lodem. Wstrząsnąć mocno i energicznie przez kilka minut. Przelać do szklaneczek z grubym dnem, uzupełnić lodem. Podawać drink udekorowany plasterkiem limonki.

Składniki: • 40 ml wina ryżo • sok z lim wego sake o • sok z wiś nki ni • plastere k limonki do • kostki lo dekoracji du

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

15 lat z Wami!

REKLAMA

Rozliczanie i Planowanie Podatkowe dla Firm oraz Osób Prywatnych

✓ Podatki Indywidualne i Biznesowe dla Wszystkich Stanów oraz za Poprzednie Lata ✓ Księgowość, Rachunkowość z Wykorzystaniem Rozwiązań Online ✓ Sprawozdania Finansowe dla Naszych Klientów Biznesowych ✓ Doradztwo i Konsultacje dla Optymalnych Rozwiązań Podatkowych ✓ Bezpieczne Rozwiązania Dające Możliwość Wirtualnego Rozliczenia Online dla Osób Przebywających w Polsce lub we Wszystkich Stanach

Tel: 732-218-9217

727 Raritan Road Suite 202, Clark, New Jersey 07066 wysockicpa@msn.com, www.wysockicpa.com

PLUS 15 lutego 2024

OPIEKA DENTYSTYCZNA dla całej rodziny 500 North Wood Ave, Suite 1A, Linden NJ 07036 Tel: (908) 718 - 7337 ATRAKCYJNE CENY Gabinet otwarty do późnych godzin wieczornych oraz w soboty Akceptujemy wiekszość ubezpieczeń

we Darmo acje lt konsu

www.annapawlowskadds.com

GABINET DENTYSTYCZNY

15 lat z Wami!

REKLAMA

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

26 Biznes

15 lat z Wami!

Trendy w polskim biznesie w 2024 roku Zachodni biznes chce przenosić produkcję do Polski, bo uważa, że gdyby stracił dziś dostęp do azjatyckich producentów, to jest to dziesięciokrotnie większy problem niż zakręcenie kurka z rosyjskim gazem — piszą ekonomiści ING Banku Śląskiego. To ich zdaniem spora szansa dla naszego kraju. Czekają nas jednak także wyzwania. Rok 2024 będzie okresem nowych szans, ale także starych wyzwań. Polska gospodarka odbije, a PKB wzrośnie 3 proc. dok ro doku, ale możemy liczyć głównie na popyt wewnętrzny, podczas gdy Niemcy zostaną pogrożone w stagnacji, a mocny złoty osłabi konkurencyjność eksporterów.

STAGNACJA (A MOŻE RECESJA) W NIEMCZECH UTRUDNI ODBICIE POLSKIEJ GOSPODARKI Gospodarka strefy euro tkwi w stagna-

cji praktycznie od 1,5 roku. Spowodowała ją kombinacja czynników cyklicznych (podwyżki stóp, skok inflacji), ale także strukturalnych, szczególnie w Niemczech. Ta gospodarka boryka się z wysokimi cenami energii, problemami sektora motoryzacyjnego (silna konkurencja azjatyckich elektryków), drogą pracą i niskimi inwestycjami z ostatnich lat, które przełożyły się także na obniżoną innowacyjność, szczególnie w porównaniu do gigantów z USA i Azji. Spodziewana płytka recesja w 2023 r. (spadek PKB o 0,2 proc.) może wystąpić także w 2024 r. (prognozowany spadek o 0,4 proc.), co utrudni odbicie polskiej gospodarki. W 2024 r. głównym motorem ożywienia w Polsce będzie konsumpcja prywatna, a paliwem do tego wzrostu będą wysokie tempo płac i dochodów rodzin. Ich realny wzrost wrócił już przed końcem 2023 r. do poziomów sprzed pandemii. Wzrost realnych płace w Polsce jest dzisiaj jednym z najwyższych w

grupie największych krajów wschodzących, do których należą gospodarki Ameryki Łacińskiej czy azjatyckie. To wysokie tempo dochodów pozwoli gospodarce odbić się, ale proces dezinflacji w Polsce jest mniej wyraźny niż w innych krajach naszego regionu.

KONKURENCJA O PRACOWNIKA NASILI SIĘ Dostępność pracy nie poprawi się, a konkurencja o pracownika może wzrosnąć, bo liczymy na więcej inwestycji nearshoringowych, które będą przejmowały polskich pracowników. Inwestycje te związane są z przenoszeniem aktywności firm międzynarodowych bliżej ich rodzimych rynków. Niskie bezrobocie w Polsce to zasługa demografii: w ciągu dekady liczba osób w wieku produkcyjnym spadła o 10 proc., czyli około 2 mln. W tym samym czasie polska

WYCIECZKI Busem z Polskim przewodnikiem

Wycieczki dla osób "solo", par i rodzin Zimowe wyjazdy dla narciarzy i nie tylko 1-3 marca 2024 Aspen-Vall, narty, snowboard w Kolorado wyjazd busem lub samolotem 9 dni od 24 lutego 2024 Hawaje 11 dni od 20 lutego 2024 Wycieczki dookoła USA - 16 dni od 25 maja 2024 i w każdym miesiącu W ofercie również: Niagara, Waszyngton, Virginia oraz wiele innych wycieczek jedno i dwu dniowych. Zobacz: www.ampolinc.com Napisz: ampoltours@yahoo.com Zadzwoń: 609-647-9054

PLUS 15 lutego 2024

Biznes 27

15 lat z Wami! OPÓŹNIONA TRANSFORMACJA ENERGETYCZNA PRZYŚPIESZY

gospodarka szybko rosła przewyższając swoją dynamiką kraje zachodniej Europy i naszego regionu.Dzisiaj wiele zagranicznych firm postrzega Polskę jako miejsce do lokowania produkcji przeniesionej np. z Azji, bo praca w Polsce jest wciąż trzykrotnie tańsza niż w Niemczech. Przy jednej z najniższych stóp bezrobocia w Unii Europejskiej, wyższa konkurencja o pracownika będzie podbijać płace, bo wiele zagranicznych firm będzie konkurować wyższą płacą. W przyszłym roku będzie oczywiście dalej głośno o AI (sztucznej inteligencji), co na pewno dobrze rokuje dla wzrostu produktywności i będzie nieco łagodzić napięcia na rynku pracy w niektórych branżach. Dla naszych polityków gospodarczych wyzwaniem jest przyciąganie takich inwestycji, które opierają się o więcej niż tylko tanią pracę, a razem ze swoim wejściem wniosą na polski rynek nowe technologie i wiedzę.

Spodziewamy się, że Polska wreszcie przyśpieszy transformację energetyczną, i skoncentruje się na kluczowym priorytecie, jakim są inwestycje w zeroemisyjne elektroenergetyczne (OZE i atom) i sieci elektroenergetyczne. Rozbudowa sieci jest kluczowa dla większego włączenia czystej energii do polskiego miksu. Już w ostatnich latach polskie firmy wydawały dziesiątki miliardów złotych na zakup uprawnieniń do emisji CO2 w EU ETS. Przykładowo w 2022 r. wykorzystały prawa do emisji o łącznej wartości 70 mld zł, z czego 16 mld zł dostały jako darmowe, za 24 mld zł zakupiły uprawnienia, które trafiły jako dochody do polskiego budżetu państwa, ale deficyt uprawnień odpowiadający około 30 mld zł (równowartość 1 proc. PKB) musiały kupić na unijnym rynku. Ten system działa szybko i dla nas bardzo dotkliwie, dziś widzimy, że uporczywe trwanie przy węglu przez lata generuje wymierne koszty dla firm i gospodarki. Okazało się, że spalanie węgla po uwzględnieniu kosztów środowiskowych w ramach unijnego systemu EU ETS, absolutnie nie jest tanie. Ten deficyt uprawnień do emisji widać także na rachunku kapitałowym bilansu płatniczego. Dlatego Polska musi jak najszybciej uciekać przed pułapką deficytu w EU ETS. Warto wykorzystać wszystkie środki z UE, by stymulować zieloną inwestycję w sektorze energetycznym, sieciach oraz przedsiębiorstwach. Szacujemy, że do 2030 r. Polska będzie miała dostęp 45 mld euro grantów unijnych i prawie 30 mld euro pożyczek unijnych na inwestycje w elektroenergetyce. Podobne kwoty, jeśli nie wyższe, są możliwe do zmobilizowania na rynku, w instrumentach kapitałowych, jak zielone obligacje, czy kredytach bankowych. Dla zapewnienia harmonii działania potrzebne jest jak najszybsze przyjęcie nowej polityki energetycznej i wysłanie klarownego przesłania do firm energetycznych, w szczególności do dużych firm państwowych, że inwestycje w OZE i atom to

właściwy kierunek w ich strategiach biznesowych. Czołowi eksperci rynków finansowych z kraju i zagranicy przekazali za darmo wiedzę pozwalającą na efektywne zarządzanie swoją gotówką. Odbierz bezpłatny pakiet edukacyjny XTB i ucz się od najlepszych. Przeszło 200 godzin nagrań online pozwoli Ci na zdobycie lub poszerzenie wiedzy na temat inwestowania bez względu na Twoje doświadczenie.

RZĄD BĘDZIE KONKUROWAŁ O KREDYT Z PRZEDSIĘBIORSTWAMI W 2024 r. oczekujemy wysokiego deficytu w sektorze finansów publicznych, w przedziale 5,5-6 proc. PKB. Założyliśmy, że tylko część obietnic nowej koalicji zostanie wdrożona, stąd do wysokiego deficytu w projekcie budżetu byłego premiera Morawieckiego dodaliśmy 1-1,5 proc. PKB. W połowie to nowe wydatki, a druga część to nasz ostrożniejszy szacunek dochodów niż zakłada obecnie Ministerstwo Finansów. W kontekście finansów publicznych zachowujemy ostrożny optymizm. 2024 przyniesie rekordowo wysokie potrzeby pożyczkowe 7,5 proc. PKB (netto), ale w naszej ocenie duże umocnienie na globalnym rynku długu i ostatnie decyzje nowego rządu stwarzają korzystne otoczenie do finansowania. Ze względu na oczekiwania agresywnych obniżek stóp procentowych na rynkach bazowych, rok 2024 będzie rokiem obligacji, a to oznacza, że rządom łatwiej będzie pokryć potrzeby pożyczkowe. Także nowy rząd stara się znaleźć jakieś optimum, między obietnicami wyborczymi a realiami rynków finansowych gdzie pożycza się środki na finansowanie deficytu. Najbardziej kosztowna obietnica tj. podniesienie kwoty wolnej została przełożona na później a nowe wydatki, jakie pojawiły się w nowelizacji budżetu, są jak na razie istotnie mniejsze niż wskazywały programy. Spodziewamy się, że banki krajowe będą w dalszym ciągu nabywać obligacje skarbowe, a to może podbić oprocentowaciąg dalszy na stronie 28

Grace S. Nehrebecki ROZLICZENIA PODATKOWE

• rozliczenia elektroniczne dla osób indywiduanych • rozliczenia firm – LLC, spółki i korporacje

Prowadzenie księgowości dla firm Payroll – podatki dla pracowników Tel: 973-472-7722 Fax: 973-472-7077 nehrebeckigs@outlook.com 1033 Broad Street, Cilfton, NJ 07013

Mówimy

po polsku tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

28 Biznes

15 lat z Wami!

ciąg dalszy ze strony 27

nie rynkowe. Generalnie, łagodna polityka budżetowa może opóźnić obniżki stóp procentowych NBP, co również będzie oznaczać wyższe koszty finansowania zewnętrznego dla firm.

NIEPEWNOŚĆ GEOPOLITYCZNA POZOSTANIE WYSOKA Rok 2024 będzie swoistą odwrotnością ostatnich trzech lat, w których borykaliśmy się z negatywnymi szokami podażowymi. Spodziewamy się spadku inflacji oraz stóp procentowych. Koniec 2023 r. przyniósł nadzieję, że ostatni najtrudniejszy etap sprowadzania inflacji do celu, będzie szybszy niż zakładały banki centralne oraz sugerowała historia lat 70. i 80. W II półroczu 2023 r. inflacja bazowa w gospodarkach G10 (w tym USA i Eurolandzie) oraz największych wschodzących bardzo mocno spowolniła. W reakcji na te dane Fed dokonał zaskakującego złagodzenie nastawienia (tzw. dovish pivot), co wzmocniło oczekiwania na rychłe i duże obniżki stóp procentowych w 2024 r. Jest kwestią czasu kiedy tym śladem pójdzie ECB i inne

banki centralne. To nie jest tylko chwilowa ekscytacja niższymi odczytami inflacji bazowej. Jest więcej czynników wskazujących, że Fedowi udało się zapanować nad inflacją. Wśród nich można wymienić: spowolnienie tempa płac w USA, spadek nierównowagi na rynku pracy (różnica między podażą a popytem na pracowników zmniejszyła się z 6 do 2 mln), odblokowanie spadków cen niektórych usług, np. czynszów za mieszkania. Ważne są też czynniki zewnętrzne, w tym słabość chińskiej gospodarki i stabilizacja cen na rynkach surowców, zarówno energetycznych jak i metali szlachetnych. W 2024 roku spodziewamy się cięcia stóp o 150 pkt bazowych w USA, 75 pb w Eurolandzie, 375 pb na Węgrzech, 300 pb Czechach oraz 150 pb w Rumunii. W takich warunkach NBP będzie trudno utrzymać niezmienione stopy bez dużej aprecjacji złotego. Dlatego zakładamy niewielkie cięcia stóp NBP o 25-50 pb. Inflacja spadnie, w I półroczu 2024 r. poniżej 4 proc., ale średnio wyniesie około 5,5 proc. albo niżej. Cel inflacyjny może zostać osiągnięty dopiero w 2026 r. Wcześniejsze osiągnięcie celu wymaga korzystnego splotu czynników globalnych (spadek cen surowców, dalszy spadek inflacji towarów, korzystna sytuacja na rynku żywności), dużego umocnienia złotego oraz wyhamowania wzrostu wynagrodzeń. O ten ostatni czynnik będzie w 2024 r. trudno — po prawie 20-proc. podwyżce płacy minimalnej, podobnych podwyżkach w sferze budżetowej czy 30-proc. podwyżce dla nauczycieli oraz przy wspomnianej demografii. Odwrócenie negatywnych szoków pandemicznego i energetycznego nie doprowadziło niestety do normalizacji sytuacji geopolitycznej czy mniejszej polaryzacji nastrojów społecznych. Wojna w Ukrainie wciąż się toczy, a w obliczu ograniczenia pomocy międzynarodowej inicjatywę na froncie zaczyna przejmować Rosja. Wojna Izraela z Hamasem w Strefie Gazy jest wielką tragedią dla ludzi i źródłem niepokojów, rozruchów czy ataków społecznych w wielu krajach regionu. Nie-

256 W. Millbrook Road Raleigh, NC 27609

PLUS 15 lutego 2024

stabilność i zagrożenie związane jest także z polaryzacją społeczeństw i zaognieniem debaty publicznej. Rok 2024 jest ważnym rokiem wyborczym ze względu na wybory europejskie (i rosnącą w siłę ksenofobiczną prawicę) czy wybory prezydenckie w USA i prawdopodobne starcie Bidena z Trumpem, z konsekwencjami dla NATO i rosyjskiej wojny w Ukrainie.

NOWE SZANSE DLA POLSKI Na horyzoncie widzimy także sporo szans do wykorzystania. Sytuacja po wyborach to nie tylko zmiana polityczna, ale też nowe możliwości w polityce gospodarczej, które przyniosą relatywnie mocniejszy wzrost PKB niż w regionie, umocnienie złotego. Najważniejsze „low hanging fruits“ (nisko wiszące owoce, czyli cele najłatwiejsze do osiągnięcia — red.) do wykorzystania przez nowy rząd to: • odblokowanie inwestycji prywatnych (firmy mają wyniki i wysoką bazę depozytową, ale przez ostatnie lata podatkowe ADHD blokowało inwestycje prywatne) • duża poprawa dostępności środków unijnych w 2024 r., zamiast netto blisko 0 proc. PKB, obecnie widzimy absorpcję minimum 1,3 proc. PKB plus pożyczki i mocne efekty mnożnikowe; • szanse na większy i bardziej długotrwały napływ FDI (bezpośrednich inwestycji zagranicznych) ze względu na sygnały „odmrożenia“ wielu inwestorów. Zachodni biznes chce przenosić produkcję do Polski, bo uważa, że gdyby stracił dziś dostęp do azjatyckich producentów, to jest to dziesięciokrotnie większy problem niż zakręcenie kurka z rosyjskim gazem! Politycy gospodarczy powinni zadbać, aby do Polski przyciągnąć nie tylko dużo inwestycji zagranicznych, ale tych wartościowych i jakościowych, także z geopolitycznego punktu widzenia. Na podstawie raportu ekonomistów ING Banku Śląskiego

15 lat z Wami!

REKLAMA

Oferujemy fachowość i doświadczenie dla małych i d u ż yc h k l i e n t ó w. Z a p e w n i a my a t ra kc y j n e i konkurencyjne stawki na przewóz i inne usługi. Gwarancją jakości naszych usług jest ponad 30 lat działalności na rynku amerykańskim. • Transport całych kontenerów od drzwi do drzwi między USA i Europą (Import & Export) • Kontenery małe (20ﬅ), duże (40ﬅ i 40ﬅ HC) i specjalistyczne (20ﬅ & 40ﬅ Open Top, 20ﬅ & 40ﬅ Flat Rack) • Wysyłka samochodów, maszyn, motocykli, ATVs, jet-skis i łodzi • Wysyłka mienia przesiedleńczego • Wysyłka ładunków handlowych i ponadgabarytowych • Oddziały w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, na Litwie, Węgrzech i w Portugalii • Agencja celna w Gdyni

Mówimy po polsku

• Przygotowujemy dokumentację transportową i celną

Biuro główne:

tel: 732-516-9555 fax: 732-516-9777 219 South Street www.icetransport.com Suite 100 New Providence, NJ 07974 stawki@icetransport.com

Przyjdź i przekonaj się o naszych WIELKICH zniżkach! ❖ wędzona kiełbasa ❖ kabanosy ❖ krakowska ❖ ❖ wędzony boczek ❖ smoked butts ❖ salceson ❖ mortadela

SUPER SPECJALNE CENY!

lska e w a w d Po 9 za funt

ocka p o S a c i różniowej) Polęd(bw ez folii p a funt z $4.59

a K$a3s.1z9azanfuknt

$3.9

Pośpiesz się - promocyjne ceny czekają

y chleb ż e i w ś i k Polsk ochene $6.29 za

Bogaty wybór wędlin własnego wyrobu, przygotowywanych codziennie w naszej masarni 66 Fadem Road, Springfield, NJ 07081 Tel.: 973-379-4662, Fax: 973-379-4933 sales@schmalzs.com www.Schmalzs.com

Godziny otwarcia:

wtorek, środa, czwartek, piątek 10am-3pm sobota 7am-1pm

Ceny obowiązują tylko i wyłącznie w naszym sklepie firmowym

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

30 Kącik milusińskich

PLUS 15 lutego 2024

15 lat z Wami!

REKLAMA

0’ 10’xH1NIA KUC $4,999

PROMOCJA KUCHNI 10’ X 10’ $4,999 W CENIE: Styl szafek shaker biały lub szary, blat z kwarcu, Białe płytki “subway”, uchwyty i zlew

30 % RABATU NA PŁYTKI FIRMY CERRAD NAJWIĘKSZY WYBÓR PŁYTEK Z POLSKI W NJ

25 % RABATU NA DRZWI SZKLANE DO PRYSZNICA LUB NA WANNĘ

20 % RABATU NA SZAFKI ŁAZIENKOWE Z BLATEM PROMOCJA NA BLATY KUCHENNE Z KWARCU, 35 SF MINIMUM, W OBREBIE 25 MIL $49 CRYSTAL WHITE • $59 CALACATTA GOLD • $69 NEW CALACATTA NOBLE PROMOCJA $1.99 / SF NA PANELE LVT WINYLOWE ŁĄCZONE NA CLICK/PRODUKT NA STANIE

T PRZEY ZZAEKUN PIE PR $3,500 MINIMUM

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

32 Horoskop

21.03 - 19.04

20.04 - 22.05

23.04 - 21.06

BARAN W tym tygodniu nie musisz się oszczędzać. Wykażesz się wiarą we własne siły i przedsiębiorczością. Mimo problemów uda Ci się zrealizować plany. To, co się wkrótce wydarzy, będzie ukoronowaniem Twoich starań. Poczujesz satysfakcję, że Twój wysiłek nie poszedł na marne. BYK Szykują się trudne dni. Będziesz mieć skłonności do podejmowania niepotrzebnego ryzyka. Możesz też przeceniać własne siły i możliwości. W sprawach finansowych nie działaj pochopnie. Jeśli brak Ci pewności, nie stawiaj wszystkiego na jedną kartę, bo możesz ponieść straty. BLIŹNIĘTA Rozpiera Cię energia, nie zabraknie też optymizmu i pomysłowości. W pracy, dzięki energii otrzymanej od gwiazd, wszystko powinno pójść jak z płatka. Choć będziesz mieć skłonność do przepracowywania się, odniesiesz sukces i połączysz dobre pomysły z szybkim działaniem.

22.06 - 22.07

RAK Będziesz cieszyć się dobrym zdrowiem. Odczujesz wewnętrzne rozluźnienie i życzliwość dla otoczenia. Okres ten sprzyja leczeniu i gojeniu się ran. Masz dobrą rękę do zakupów, nosa do interesów i dar przewidywania.

23.07 - 23.08

LEW Czekają Cię przejściowe problemy. Dajesz partnerowi wiele powodów do zazdrości, rzucasz się w wir życia towarzyskiego w pogoni za silnymi wrażeniami. Twój partner czuje się zagrożony i może popełnić błędy, które Ty z pewnością mu wytkniesz. Dopiero gwałtowna sprzeczka oczyści atmosferę.

24.08 - 23.09

PANNA W pracy postaraj się zamknąć sprawy nieaktualne, przedawnione i hamujące postęp. To czas dynamicznego działania i wzrostu pewności siebie! Możesz łatwo ulegać emocjom. Zaczniesz się przejmować stanem zdrowia i nastrojami bliskich Ci osób.

PLUS 15 lutego 2024

15 lat z Wami!

23.09 - 22.10

23.10 - 21.11

22.11 - 21.12

22.12 - 19.01

20.01 - 18.02

19.02 - 20.03

WAGA mocno zaangażujesz się w swoje obowiązki zawodowe. Udało Ci się załatwić wiele pilnych spraw i teraz możesz przystąpić do realizacji nowych zadań. Przypływ energii pomoże Ci przezwyciężyć dotychczasowe dolegliwości, będziesz mieć ochotę na miłość i nabierzesz większej pewności siebie. SKORPION Twoja praca pochłania dużo energii, ale też zaspokaja Twoje ambicje i oczekiwania. W uczuciach przesadnie się kontrolujesz. Dopuść do głosu serce i okaż partnerowi więcej ciepła. Pamiętaj, że odrobina miłosnych uniesień jeszcze nikomu nie zaszkodziła. STRZELEC Będziesz bardziej wrażliwy psychicznie, czasem nawet do przesady. Zwiększą się zdolności regeneracyjne Twojego organizmu. Lekarstwa podziałają ze wzmożoną siłą, dlatego trzymaj się zaleceń lekarza podczas dawkowania medykamentów i uważaj na skutki uboczne. KOZIOROŻEC Przypływ sił, który odczujesz w pracy, sprawi, że zakończysz zaległe sprawy. Wszystko potoczy się szybko i z korzyścią dla Ciebie. Jeśli będziesz pracować dokładnie i systematycznie, odniesiesz wielki sukces. WODNIK Planety będą sprzyjać Wodnikom wykonującym zawody, którym patronuje Wenus (związane z modą, sztuką, literaturą, architekturą wnętrz itp.). Twoja aktywność, zdecydowane, odważne decyzje i respekt, który wzbudzasz, wróżą sukces zawodowy. RYBY Ognisty Mars wspiera Cię swoją energią. Stać Cię na wielki wysiłek, i to bez uszczerbku na zdrowiu. Postaraj się jak najszybciej uporać z zaległościami w pracy, bo ściągniesz na swoją głowę mnóstwo kłopotów.

15 lat z Wami!

REKLAMA

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

15 lat z Wami!

REKLAMA

COVER UBEZPIECZENIA GROUP DOM I SAMOCHÓD I BIZNES I POWÓDŹ LLC DOM

SAMOCHÓD

BIZNES

Najbardziej konkurencyjne ubezpieczenia domu, mieszkania, samochodu, budynku i firmy. ZNAJDZIEMY DLA WAS NAJLEPSZE I NAJTAŃSZE UBEZPIECZENIA.

contact@CoverGroupIns.com

www.CoverGroupIns.com

Oferujemy doradztwo i pomoc przy wypełnianiu dokumentów.

PLUS 15 lutego 2024

15 lat z Wami!

REKLAMA

Elżbieta Fruchtman Tłumacz – notariusz

1(201) 725 2067

elizabethfruchtman@yahoo.com

• Apostille • Podania w języku polskim i angielskim

OBYWATELSTWO I PRAWO JAZDY PO POLSKU Wiele usług telefonicznie

Jestem Notary Public potwierdzam tożsamość osoby składającej podpisy łacznie z klauzulą apostille, przygotowuję upoważnienia, odwołania, pełnomocnictwa z klauzulą apostille lub bez w języku polskim zgodnie z obowiązującymi w Polsce wymaganiami prawnymi. Ponadto Jestem licencjonowanym instruktorem różnych rodzajów Yogi. Zapraszam!

• WYSYŁKA PACZEK MORSKICH I LOTNICZYCH • BILETY LOTNICZE • WAKACJE I WYCIECZKI • PRZESYŁKI PIENIĘŻNE • USŁUGI NOTARIALNE • TŁUMACZENIE DOKUMENTÓW • APOSTILLE

Oﬃce: 201-843-2000 | team@strzepekgroup.com 131 Market St, Saddle Brook, NJ 07663

• kupno, sprzedaż i wynajem nieruchomości • bezpłatna wycena domów

TEAM LEADER Halina Strzepek 201-906-4343

Zeskanuj kod QR, aby uzyskać wartość swojego domu lub wyszukaj idealny nowy dom!

• wieloletnie doświadczenie i profesjonalizm

Paweł Halat

Monika Marlena Karwowski Joanna Orłowski Rakoczy-Konefał

Yvonne Seider

Anna Chojnacka

Bogda Zywczak

Daniel Jarosz

Dawid Strzepek

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

15 lat z Wami!

REKLAMA

Zaprojektuj u Nas Kuchnię / Łazienkę Twoich Marzeń

OFERUJEMY: - Polskie Płytki (Wszystko na stanie w USA) - Szeroka Gama Szafek Kuchennych - Blaty Kuchenne Kwarc / Granite - Szafki Łazienkowe - Projekt w 3D Gratis - Profesjonalna Instalacja

PROMOCJA!!

Przy Zakupie Szafek Kuchennych, Blatu oraz Instalacji: - Kran / Zlew / Uchwyty GRATIS

Call Us

201-753-1586

PLUS 15 lutego 2024

10' X 10' KUCHNIA

$4,995

W CENIE: - SZAFKI SZARY / BIALY SHAKER - BLAT Z KWARCU (3 KOLORY DO WYBORU) - KRAN (6 STYLI DO WYBORU) - ZLEW (STANDARD 21") - UCHWYTY (STANDARD 96mm BN)

507 W. ST. GEORGES AVE. LINDEN NJ 07036

50% Na Szafki ZNIZKI

Kuchenne

PONAD 250 KOLOROW / STYLI

Scan for More

Ogłoszenia drobne 37

15 lat z Wami! RÓŻNE

Bezpłatny Tygodnik Polonijny REDAKCJA 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 Tel: 973-928-3838, 973-928-3839 Fax: 973-883-0762 info@tygodnikplus.com REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Ginsburg katarzyna@tygodnikplus.com ZESPÓŁ REDAKCYJNY Małgorzata Zuza Ducka Baranowska-Pyryt Robert Kim Agata Sawicka Ewa Wójcik-Szczech STALE WSPÓŁPRACUJĄ Elżbieta Baumgartner Grażyna Torbus Andrzej Kulka PROJEKT GRAFICZNY i DTP Jacek McFrey REKLAMA I MARKETING Tel: 973-928-3838 reklama@tygodnikplus.com OGŁOSZENIA DROBNE ogloszenia@tygodnikplus.com WYDAWCA PLUS Media Group Corp. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykorzystywanie w całości lub częściowo grafiki lub tekstu z reklam wykonanych przez PLUS jest surowo zabronione. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Zastrzega sobie również prawo do odmówienia druku reklamy lub ogłoszenia bez podania przyczyny. Redakcja nie ponosi żadnej odpowiedzialności za wszelkiego rodzaju porady i wskazówki zawarte w artykułach sponsorujących.

MOUNT. W IDEALNYM STANIE. DLA DZIECI DO 40 FUNTÓW WAGI. CZARNY. CENA $100. TEL. 914-441-9554

DO WYNAJĘCIA

Potrzebni wolontariusze chętni do pomocy podczas XV Festiwalu Tygodnika PLUS, które odbędzie się 1 i 2 czerwca w Tappan NY. Po więcej informacji prosimy dzwonić 973-928-3838.

Sprzedam dużo farby

garaż i podjazd dostępny

Shwerin-Williams (biała i

dla lokatora.Clifton

DAM PRACĘ

kolorowa) do malowania

Athenia cena $2,500,

Potrzebujemy masarza do

wewnątrz domu za pół

bez zwierząt. Kontakt

wyrobu wędlin lub pomocnika

ceny. Tel.: 201- 421- 7592

SMS 973-818-8332

masarza w małej masarni w

Mieszkanie do wynajecia: 3 sypialnie, 2 łazienki,

lub 201-406-2674

Clifton, NJ. 908-418-1637.

NIERUCHOMOŚCI USA Profesjonalny Office: pokój z poczekalnią w centrum polonijnego życia w NJ koło delikatesów Piast i gabinetu doktora Nasieka. $1000/miesiąc. Professional office for rent: one room and a waiting room for 9 people in the middle of the busy Polish Plaza next to Piast delicatessen and Dr. Nasiek office. $1000/ month Address: 800 River Dr. Garfield, NJ 07026 Tel /text: 9737737730 Agnes

SPRZEDAM FOTELIK ROWEROWY DLA DZIECKA BURLEY DASH RACK

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

38 Memento mori

15 lat z Wami!

Jak rozmawiać Z UMIERAJĄCYM CZŁOWIEKIEM

Każdy z nas prędzej czy później zetknie się z odchodzeniem kogoś bliskiego, bądź znajomego. Co wtedy warto mówić do umierającego? Jak można go wspierać w ostatnich dniach czy godzinach życia? Sprawdź, co w tym temacie radzi dr Paweł Witt, doświadczony specjalista pielęgniarstwa opieki paliatywnej i psychoonkolog. Kto powinien przekazać choremu informację o tym, że nie da się go wyleczyć i może wkrótce umrzeć? Tego rodzaju informacje powinien przekazać choremu jego lekarz prowadzący. W praktyce, lekarz powinien skierować pacjenta od razu do opieki paliatywnej (hospicyjnej), jeżeli oczywiście pacjent ma jednostkę chorobową kwalifikującą go do tej opieki, wyjaśniając mu jednocześnie tego powody, a więc np. informując chorego o tym, że leczenie przyczynowe jego choroby, np. nowotworowej, zostało właśnie zakończone, a rokowanie co do możliwości jej wyleczenia jest niepomyślne. Nie zawsze jednak chyba w tego rodzaju sytuacjach wszystko przebiega tak jak pan to przedstawił. Niestety, różnie z tym bywa. Część lekarzy wciąż uważa powiedzenie pacjentowi, że nic już

PLUS 15 lutego 2024

nie można dla niego zrobić, czyli wyleczyć jego chorobę, za formę porażki. Lekarze nierzadko stosują wtedy różne wybiegi, np. mówiąc: skierujemy teraz pana do hospicjum domowego, a jak pan się tam wzmocni, to za pół roku wrócimy do leczenia. To zdejmuje z nich ciężar i odpowiedzialność związane z odbyciem takiej niewątpliwie trudnej rozmowy, ale oczywiście nie jest to prawdziwe i profesjonalne, gdyż może dawać pacjentowi fałszywą nadzieję i w praktyce stanowi formę okłamywania go. Za pół roku może już przecież nie być tego pacjenta wśród nas, a śmiertelna choroba z pewnością nie spowoduje, że przybędzie mu sił. Dlaczego tak się dzieje? Czy lekarze nie są do prowadzenia takich rozmów odpowiednio przygotowywani w trakcie nauki zawodu? Myślę, że cały personel medyczny nie jest do tego dobrze przygotowany. Opieka paliatywna w różnym stopniu uwzględniona jest w systemie kształcenia na kierunku lekarskim. Na niektórych uczelniach medycznych jest to wciąż lub też był przez długi czas przedmiot dobrowolny, nieobowiązkowy. Lekarze, którzy nie byli w tym zakresie szkoleni mogą więc mieć z tym trudność, zwłaszcza, że każdy pacjent jest inny. Inaczej rozmawia się z osobą, która ma 90 lat, a inaczej z taką która ma lat 20. Nie ma więc w tym zakresie żadnych uniwersalnych recept i trzeba się w tej dziedzinie trenować, zdobywać doświadczenie.

A co w sytuacji, gdy lekarz z jakiegoś powodu nie był w stanie sam przekazać choremu tej informacji, bo pacjent np. był nieprzytomny, ale prawdę zna już rodzina chorego? Czy członkowie rodziny powinni przekazywać takie informacje swoim bliskim? Wszystko zależy od tego, jakie są relacje w tej rodzinie. Generalnie jednak powinno się stosować w tego typu kwestiach dwie uniwersalne zasady: po pierwsze nie powinniśmy kłamać, a po drugie powinniśmy mówić choremu tyle ile sam chce wiedzieć. Bardzo często pacjent nie jest gotowy na przyjęcie całej prawdy i z tego co usłyszy od lekarzy lub przeczyta w dokumentacji medycznej wybiera sobie tylko niektóre informacje, te które jest w stanie udźwignąć. Myślę, że wielu chorych nie chce wiedzieć jak jest naprawdę. Często też muszą do tego dojrzeć. Dlatego prawdziwa rozmowa o śmierci i umieraniu zaczyna się nierzadko dopiero w opiece paliatywnej i to niekoniecznie wcale z lekarzem, lecz najczęściej z inną osobą, taką którą sobie chory sam wybierze, którą lepiej pozna i której zaufa, np. z pielęgniarką lub z innym chorym. Lekarz u pacjenta będącego w opiece paliatywnej bywa średnio 2 razy w miesiącu, podczas gdy pielęgniarka minimum 2 razy w tygodniu. Dlatego to często właśnie pielęgniarki stają się dla chorych najbardziej zaufanymi partnerami do rozmowy o ważnych i trudnych sprawach.

Memento mori 39

15 lat z Wami! Jeśli chory nie jest gotowy na przyjęcie prawdy i rozmowę o swojej śmierci, a został już skierowany do opieki paliatywnej, to jak rodzina powinna się z nim komunikować? Ma wtedy po prostu unikać tematu zdrowia i śmierci, udając, że wszystko jest OK? To zależy od konkretnej sytuacji. Pamiętajmy, że pacjenci trafiają do opieki paliatywnej na różnych etapach choroby i w bardzo różnym stanie. Czasem są to osoby, które pozostają pod opieką zespołu hospicyjnego nawet przez 2-3 lata, inne zaś przez 2-3 miesiące, a czasem tylko dni. Inaczej więc będzie się rozmawiać z pacjentami z tej pierwszej grupy, którzy są jeszcze często w relatywnie dobrej formie, a inaczej z chorymi z tej drugiej grupy, którzy są już często pacjentami leżącymi, wymagającymi intensyfikacji opieki i zmiany priorytetów. Omówiliśmy już pokrótce pierwszy etap, czyli przekazywanie choremu informacji o niepomyślnym rokowaniu, a także jego oswajanie się z myślą o śmierci. A teraz chciałbym zapytać jak rozmawiać z osobą umierającą, której zostały już tylko tygodnie, dni lub godziny życia. Na pewno warto być wtedy autentycznym. Tak naprawdę, żeby pomagać osobom umierającym, żeby być dla nich wsparciem, trzeba najpierw samemu troszeczkę pomyśleć o odchodzeniu, także własnym, a więc zmierzyć się z tematem, który wydaje nam się odległy, nierealny, nie dotyczący nas. My zawsze sobie tę granicę przesuniemy - bo jeszcze nie czas... Nie da się pomagać komuś w odchodzeniu, jeżeli my sami wypieramy ten temat ze swojej świadomości, unikamy go albo traktujemy jako tabu. Niestety nie jest to wcale łatwe, bo śmierć jest takim tematem, przed którym niejako instynktownie się bronimy, stosując różne formy zaprzeczania, racjonalizacji czy wyparcia. Dlatego bardzo często stykam się z pacjentami, którzy nie pogodzili się wciąż ze swoją mającą nadejść wkrótce śmiercią, np. takimi, którzy jeszcze nie czują się źle, lecz o ich bardzo złym stanie świadczą tylko wyniki badań diagnostycznych. Fałszywą nadzieją, czy też zaklinaniem rzeczywi-

stości, żyje jednak do końca również wiele osób, które mają już za sobą długie, żmudne leczenie. Liczą oni ciągle na jakąś, kolejną już z rzędu chemioterapię, radioterapię lub inną formę leczenia, często alternatywnego, która ich uratuje. W mniejszości są chyba jednak ci, którzy zaakceptowali to co ich czeka i w związku z tym pozałatwiali wszystkie swoje doczesne sprawy. Są też ludzie, którym niezwykle trudno jest w ogóle wypowiedzieć to słowo – śmierć, czyli mówić o swoim umieraniu. Zajmowałem się kiedyś starszym panem, który ściskając mocno kołdrę zapytał mnie: panie Pawle, czy myśli pan, że warto abym kupił bilety lotnicze do Australii na przyszły rok, bo są teraz naprawdę tanie? (Mimo, że przez całe życie nie był ani razu za granicą). Łatwo się domyślić, o co tak naprawdę ten człowiek pytał, a czego nie był w stanie wypowiedzieć. I co na takie pytanie „o Australię” najlepiej odpowiedzieć? Odpowiedzi zawsze są indywidualne, nie zawsze jednoznaczne, często muszą być dostosowane do aktualnej sytuacji w jakiej znajduje się pacjent. Ja odpowiedziałem: Jeżeli naprawdę chce pan zobaczyć Australię i to jest pana marzenie oraz ma pan pieniądze, to proszę kupić ten bilet, bo marzenia trzeba spełniać. Z drugiej strony to bardzo dużo czasu – ja osobiście nie lubię planować tak odlegle, bo życie nie raz już mnie zaskoczyło. Ten człowiek nie zapytał wprost i wprost nie chciał odpowiedzi. Gdyby zapytał, czy pan myśli, że dożyję wyjazdu do Australii w przyszłym roku, to ja osobiście bym odpowiedział: a jak pan czuje? Jak pan myśli? Gdyby odpowiedział, że czuje, że tak i bardzo tego chce, to bym odpowiedział, że będę trzymał kciuki i będę starał się robić wszystko co w mojej mocy, by jak najdłużej pozostał w dobrej formie, chociaż na wiele rzeczy nie mam wpływu. Natomiast gdyby odpowiedział, że czuje, że nie, to odpowiedziałbym, że skoro tak czuje, to coś w tym jest i że to może być trudne, bo dużo czasu przed nami... Rozmawiając z terminalnie chorą osobą trzeba więc być bardzo ostrożnym, ważyć słowa i jednocześnie uważnie ją obserwować, aby zorientować się w jakim jest naprawdę stanie.

Po czym można poznać, że zbliża się „ten” moment? Po pierwsze warto pozwolić chorej osobie jak najwięcej mówić, jeśli tego chce. Jeżeli pacjent mi mówi: panie Pawle, czuję że umieram, a ja widzę, że mówi to poważnie, to odpowiadam wtedy np.: tak pan czuje? Jeśli on wtedy odpowie, że tak, to ja nie zaprzeczam jego słowom, akceptuję je ze spokojem. Można postawić w tym miejscu kropkę, wziąć tę osobę za rękę, ale można też pójść krok dalej i zapytać np.: Jak pan wyobraża sobie swoją przyszłość? Odpowiedź chorego na takie pytanie może nam sporo powiedzieć o tym, co wie on o swojej chorobie, a także jaki jest jego obecny stan, także psychiczny. Wcale nie jest przecież powiedziane, że umrze właśnie dziś, już za chwilę. Może to być tylko jego „gorszy dzień” albo objaw depresji. Jeśli jednak ktoś mówi z przekonaniem: czuję, że jest ze mną naprawdę źle, chciałbym pożegnać się z rodziną, czuję że umieram, chciałbym ostatni raz pojechać nad morze – to wtedy nie można zaprzeczać. Często przeczucia chorych dotyczące zbliżającej się śmierci, przynajmniej tych, którzy do końca zachowują przytomność umysłu, okazują się trafne. Zatem, gdy już to się dzieje, jesteśmy przy naprawdę odchodzącej osobie, co do niej powinniśmy mówić, a czego nie mówić, jak ją wspierać? Ja myślę, że chyba nie ma takiego tematu, którego nie można poruszać w rozmowie z osobą umierającą. Przede wszystkim jednak warto przy niej wtedy być, już sama nasza obecność jest w takich chwilach najważniejsza. Można przecież towarzyszyć komuś w odchodzeniu bez słów, np. trzymając tylko czyjąś dłoń. Jeśli ktoś chce mówić do umierającej osoby, to warto, aby mówił jej miłe rzeczy. Niestety Polacy nie lubią nadużywać miłych słów, takich jak: kocham cię, jesteś dla mnie ważny, cieszę się, że jesteśmy tutaj razem, jestem ci wdzięczny za to, co dla mnie zrobiłeś, chcę być przy tobie. W tego rodzaju trudnych momentach niejednokrotnie zdarza się, że bliscy umierającej osoby zupełnie nie wiedzą jak się zachować i mówią jej coś w stylu: to ja ci teraz zamknę drzwi, a ty sobie odpocznij, po czym wychodzą. A od czego ten chory ma odpoczywać? W takich momentach raczej panuje spokój, czy wyzwalają się silne emocje? Jest z tym różnie, ale warto wiedzieć, że dzięki rozwojowi medycyny paliatywnej jesteśmy dziś w stanie zlikwidować lub zniwelować dużą część dotkliwych objawów somatycznych towarzyszących schyłkowej fazie choroby, pomagając chorym w dobrym, jak najbardziej komfortowym odchodzeniu. Jeśli jest taka potrzeba i zawiodą wszelkie inne możliwości, to można np. wprowadzić pacjenta w tzw. stan sedacji, a więc stan głębokiego uspokojenia, przypominający naturalny sen.

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

40 Memento mori

15 lat z Wami!

Pytania Czytelników Dlaczego trumna w kościele jest przykrywana białą szatą? Nie po to zamówiliśmy drogą trumnę, żeby była przykryta!

trumnę białym palem pogrzebowym. Pall jest oznaką chrześcijańskiej godności osoby i tego, że wszyscy są równi w oczach Boga bez względu czy to jest tania czy Katolicka liturgia pogrzebowa droga trumna. celebruje życie, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa. To białe Dlaczego Żydzi chowają zmarnakrycie na trumnę nazywa się łych na następny dzień? “Pall”. Pall symbolizuje białą szatę Tradycyjnie żydowski pochóchrzcielną, która zmarły otrzymał wek powinien się odbyć w ciągu w dniu chrztu. Jak mówił św. Paweł, 24 godzin od śmierci. Rytuał ten „Przyoblekł się w Chrystusa”. Litur- wywodzi się z Tory, gdzie jest napigia pogrzebowa rozpoczyna się sane: „Pochowacie go tego samego właśnie przy chrzcielnicy, gdzie po dnia. Jego ciało nie powinno pozopokropieniu trumny wodą świe- stać przez całą noc.” Chodzi o to coną przez księdza przykrywa się żeby, aby zapewnić komfort duszy

Kasia Nowakowska Managing Partner/Realtor

973-626-2528

Wojtek Baranowski Realtor

201-259-8132

Teresa Kieras Broker/Sales Associate

201-410-5331

zmarłego i przyspieszyć jego podróż do Tamtego Świata oraz rozpoczęcie procesu żałoby po zmarłym. Drugim aspektem jest życie duchowe. Żydzi wierzą, że dusza zmarłego pomiędzy śmiercia a pogrzebem znajduje się w zawieszeniu, gdyż po śmierci dusza nie zamieszkuje już ciała, a nie może również całkowicie opuścić ciała

Malgorzata Blok Realtor

201-923-7135

Paulina Moscicki Realtor

917-754-6944

dopóki ciało nie zostanie złożone w grobie. Gdy ciało powróci do prochu, skąd przybyło, dusza będzie mogła wrócić do nieba skąd przyszła. Dalsza podróż duszy rozpoczyna się w momencie pochówku. Aby nie opóźniać procesu podróży duszy pogrzeby odbywają się zwykle w ciągu 24 godzin. Izabela Van Tassel

• KUPNO • SPRZEDAŻ • WYNAJEM 223 Park Avenue Rutherford NJ 07070

888.501.6953 - biuro Monika Michno Guminski Realtor

201-884-4488

PLUS 15 lutego 2024

Ilona Bruzda Realtor

973-234-9893

Małgosia Bryzk Realtor

201-739-8254

Katarzyna Jedruczek Realtor

646-568-0746

Nasze biura:

Fair Lawn, Rutheford, Edgewater, Clifton, Denville, Lagrangeville, NY

Poradnik sukces 41

15 lat z Wami!

Świadczenia pracownicze, które warto uwzględnić przyjmując ofertę pracy

gramy emerytalne, które zapewniają na emeryturze świadczenia będące określoną częścią twoich zarobków. Niestety, są one bardzo kosztowne dla pracodawców, więc są likwidowane, a pozostały one tylko w dużych przedsiębiorstwach, Aby przyciągnąć najlepsze talenty, zakłady pracy starają się ofe- przeważnie zatrudniających prarować atrakcyjny pakiet benefitów. Gdy otrzymasz ofertę pracy, nie cowników zrzeszonych w związpatrz tylko na wysokość proponowanej podstawowej pensji oraz kach zawodowych. na koszty utrzymania i podatki w danej lokalizacji. Przyjrzyj się też pracowniczym świadczeniom, bo mogą stanowić istotną finan- Płatny czas wolny sowy pakiet w porównaniu do podstawowego wynagrodzenia. Wymiar płatnego czasu wolnego Oto kilka korzyści finansowych, na które warto zwrócić uwagę w (Paid Time Off - PTO) w nowej pracy takich sytuacjach. jest ważny, ponieważ zapewnia pogodzenie rodzinnych obowiązPokrycie kosztów dogodności i wysokich rachunków. ków ze służbowymi, a ponadto konPrzyszły pracodawca może rów- tynuację przychodu w okresach, przeprowadzki nież zaoferować konta oszczęd- gdy nie pracujesz. Oprócz płatnych Jeżeli firma potrzebuje spe- nościowe związane z opieką urlopów i dni chorobowych może cjalisty, który nie mieszka w medyczną, które pomogą ci pokryć to obejmować czas wolny z powookolicy, może mu zapropono- wydatki bieżące bez podatku. Przy- dów rodzinnych, śmierci w rodziwać hojny relokacyjny pakiet kładami są rachunki oszczędno- nie czy z konieczności pełnienia świadczeń (relocation package). ściowe (Health Savings Accounts) funkcji ławnika. W ramach takiego pakietu firma oraz konta z elastycznymi wydatDowiedz się, ile dni otrzymasz może zafundować ci i twemu mał- kami (Flexible Savings Accounts). na różne cele, z jakiego systemu żonkowi wizytę zapoznawczą Niektórzy pracodawcy dopłacają naliczania urlopu korzysta firma i (reconnaissance visit), żebyś poznał do tych kont. czy możesz przenieść niewykorzyzakład pracy i okolicę. Jeżeli zdestane godziny. Warto też wiedzieć, cydujesz się przyjąć ofertę zatrud- Plany emerytalne czy i ile dni możesz przepracować nienia, możesz mieć opłaconą Programy emerytalne z ulgą zdalnie z domu. drugą podróż w celu poszukania podatkową są ważnym świadczemieszkania czy domu (house hun- niem pracowniczym, ponieważ Premie i bonusy ting trip). Firma znowu zapłaci za pomagają planować przyszłość. Twoja firma może oferować przelot, hotel, wynajem samo- Popularnym przykładem jest trady- jednorazowy bonus dla nowych chodu i posiłki. cyjny plan 401(k), który umożliwia pracowników, tzw. sign-up bonus, Następnie zakład pracy zatrudni wpłacanie składek, odpisywanie prowizje stałe lub premie okrefirmę przeprowadzkową, która ich od dochodu oraz odroczenie sowe zależne od osiągnięcia okrespakuje twego mienie, przewiezie podatków od zysków do czasu ślonych celów. Pamiętaj, aby je oraz rozpakuje w nowym miej- przejścia na emeryturę. Roczny wziąć pod uwagę stawki i częstoscu. Pracodawca zapewni ci asystę limit składek jest hojny –23,000 dol. tliwość wypłat premii, aby wiew sprzedaży domu i kupnie dru- na rok 2024, z dodatkową dopłatą w dzieć, w jaki sposób wpłyną one na giego w nowej lokalizacji oraz tym- wysokości 7,500 dol. dla osób, które twoje łączne wynagrodzenie. czasowe zamieszkanie, nawet na ukończyły 50 lat. Inne finansowe zachęty często miesiąc. Hojne przedsiębiorstwa Dowiedz się, czy twój poten- obejmują opcje na akcje (stock wydają nawet do stu tysięcy dola- cjalny pracodawca dokłada do options), dzięki którym można kupić rów na relokację pracownika, na wpłat na konto 401(k), ponieważ akcje firmy po obniżonej cenie. którym im zależy. są to darmowe pieniądze. Na przy- Chociaż opcje mogą być zyskowne, kład firma może dopłacać dolara do wiążą się z ryzykiem i mają harmoUbezpieczenie zdrowotne i każdego wpłaconego przez ciebie nogram nabywania uprawnień dolara na konto 401(k) do pew- (vesting schedule), dlatego warto konta oszczędnościowe nego procentu twojego rocznego dowiedzieć się, jak działają i ocenić Najbardziej palącą kwestią bywa wynagrodzenia. przyszłość firmy. Opcje na akcje ubezpieczenie zdrowotne dla Przyszły pracodawca może odnoszących sukcesy firm technorównież oferować konta oszczęd- logicznych uczyniły multi-milioneciebie i rodziny. Wysokie koszty opieki zdrowot- nościowe związane z opieką rami nawet zwykłych pracowników. nej mogą zniwelować podwyżkę w medyczną, które pomogą ci pokryć nowej pracy, dlatego upewnij się, że wydatki bieżące bez podatku. Przy- Pomoc edukacyjna będziesz tam miał solidne ubezpie- kładami są rachunki oszczędnoJeśli jesteś zainteresowany zdoczenie zdrowotne. Weź pod uwagę ściowe (Health Savings Accounts) byciem dyplomu lub wzięciem wszelkie koszty bieżące, w tym oraz konta z elastycznymi wydat- udziału w profesjonalnych kurodliczenia (deductibles) i dopłaty kami (Flexible Savings Accounts). sach, możesz zaoszczędzić tysiące (co-payments). Ponadto sprawdź Niektórzy pracodawcy dopłacają dolarów rocznie, jeżeli pracorozmiar i jakość sieci medycznych do tych kont. dawca zwróci ci lub bezpośrednio usługodawców, aby uniknąć nieNajlepsze są tradycyjne pro- pokryje część lub całość czesnego.

Sprawdź zasady obowiązujące w twojej firmie, ponieważ mogą obowiązywać ograniczenia, takie jak płacenie tylko za kursy/stopnie naukowe odpowiadające potrzebom firmy lub twojemu obecnemu stanowisku. Niektóre firmy oferują również programy stypendialne dla dzieci pracowników. Jeżeli spłacasz pożyczkę studencką, to wiedz, że niektórzy pracodawcy pomagają w jej spłacie.

Ubezpieczenie na wypadek niepełnosprawności i na życie Możesz zaoszczędzić pieniądze i mieć spokój ducha, gdy twój pracodawca zapewnia bezpłatne ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy i ubezpieczenie na życie. Ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy zastąpi część dochodów, jeśli zdarzenie objęte ubezpieczeniem spowoduje okresową niezdolność do pracy. Ubezpieczenie na życie, zwykle zależne od twojego wynagrodzenia, bywa wypłacane rodzinie w razie twojej śmierci w trakcie zatrudnienia. Jeśli twoja nowa praca oferuje te korzyści, przeczytaj drobny druk, aby dowiedzieć się, jak działają te polisy i jakie są ich ograniczenia.

Lokalizacja

Jeżeli koszty utrzymania w nowym miejscu będą niższe niż w dotychczasowym, to zmiana pracy i przeprowadzka będzie korzystniejsza, niż wynikałoby tylko z podwyżki wynagrodzenia i pracowniczych świadczeń. Uwzględnij też długość dojazdów do nowej pracy, jakość szkół dla dzieci, możliwość zatrudnienia dla małżonka, dostęp do przyrody i lokalnych atrakcji - wszystko, co stanowi o jakości życia. Powodzenia! Elżbieta Baumgartner Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. książek „Otwieram biznes”, „Praca w Ameryce”, „Życie od nowa”, „Jak oszczędzać na podatkach” i wielu innych. Są one dostępne w księgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, 255 Park Lane, Douglaston, NY 11363, tel. 1-718-224-3492, www. PoradnikSukces.com.

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

42 Rozrywka Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia@tygodnikplus. com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 24.12.20r. wezmą udział w losowaniu nagrody. 22.02.24r. Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 29.02.24r. 31.12.20r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane.

Sponsorem nagrody jest Tygodnik

Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki z nr. 5 (808) nagrodę wylosowała Pani Dana Tutak z Clifton.Gratulujemy! Hasło: Muzyka jest scenografią uczuć

PLUS 15 lutego 2024

15 lat z Wami!

Zdrowie 43

15 lat z Wami!

MIŁOŚĆ, MEDYCYNA I CUDA

Badania wskazują, że osoby religijne cieszą się lepszym zdrowiem i samopoczuciem niż niewierzący. O eterycznych związkach między duchowością a zdrowiem oraz tajemniczych uzdrowieniach rozmawiamy z dr hab. Jakubem Pawlikowskim, lekarzem i filozofem. Bada Pan związki między religijnością a zdrowiem. Mogę sobie wyobrazić, że wielu ludzi, usłyszawszy informację o tym, że osoby religijne są zdrowsze od osób niewierzących od razu podda ją w wątpliwość. Sceptycy zapytają: a skąd wiadomo, że to akurat religia, a nie inne czynniki (np. genetyczne, środowiskowe, ekonomiczne) odpowiadają za wykazane w badaniach istotne różnice między stanem zdrowia i długością życia osób o różnej religijności? Są to zależności złożone, ale coraz lepiej udokumentowane i wykazywane przy pomocy najlepszych metod badawczych i analitycznych. Zarzuty zatem należałoby kierować do redaktorów i recenzentów najlepszych czasopism naukowych na świecie (jak np. JAMA – Journal of the American Medical Association), które od wielu lat publikują wyniki tego typu badań. Krytycy mogą również sięgnąć po sześciusetstronicowe podręczniki na temat związków

pomiędzy religią i zdrowiem napisane przez Harolda Koeniga, profesora medycyny z renomowanego amerykańskiego Duke University, który jest uznanym na całym świecie ekspertem w tej dziedzinie. Przytacza on ogromną liczbę badań dotyczących różnych obszarów zdrowia, począwszy od problemów zdrowia psychicznego, takich jak depresja, lęk czy samobójstwa, aż po problemy zdrowia fizycznego, jak np. choroby nowotworowe czy kardiologiczne, a także długość życia oraz jakość życia z chorobą, zwłaszcza przewlekłą. Ogólne wnioski płynące z lektury jego książek oraz najlepszych aktualnie badań światowych (w tym wielu obserwacji i analiz prowadzonych na wielotysięcznych grupach osób przez wiele lat) są zbieżne i wskazują na to, że osoby religijne cieszą się lepszym zdrowiem niż niewierzący, a religijność jest istotnym czynnikiem determinującym zdrowie. Nie można tych związków jednak upraszczać, podobnie zresztą jak się to ma w odniesieniu do innych determinant zdrowia, np. zdrowego odżywiania czy ruchu. Przebywając na Uniwersytecie Harvarda uczestniczył Pan w projekcie naukowym, w którym analizowaliście związki pomiędzy religijnością, duchowością i zdrowiem.

Proszę wskazać najważniejsze wnioski płynące ze zrealizowanych przez Pana i Pańskich kolegów badań. Duchowość i religijność to sfera wpływająca istotnie nie tylko na sposób przeżywania choroby. Jest również ważnym elementem profilaktyki zdrowotnej na poziomie populacji. Ustabilizowane i regularne życie duchowe korzystnie wpływa zwłaszcza na zdrowie psychicznie oraz pozytywne i negatywne zachowania związane ze zdrowiem. A to ma z kolei ogromny, pośredni i bezpośredni wpływ także na wiele aspektów zdrowia fizycznego. Dodam tylko, że w analizach zastosowaliśmy bardzo zaawansowane metody statystyczne, za które współautor badania, dr Tyler J. VanderWeele z Uniwersytetu Harvarda, otrzymał w tym roku w USA nagrodę nazywaną statystycznym „noblem” (COPSS Award*). Udało się Wam potwierdzić na polskim gruncie tezę, że osoby religijne są zdrowsze i żyją dłużej od niewierzących? Proszę podać jakieś konkretne przykłady. Na przykład, czy wiadomo o ile lat osoby wierzące żyją dłużej od niewierzących? Po nałożeniu na siebie map przedstawiających dane epidemiologiczne (z

ciąg dalszy na stronie 44

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

44 Zdrowie

ciąg dalszy ze strony 43

Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny) z mapami religijności (m.in. z Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego) okazało się, że pomiędzy poszczególnymi regionami Polski występują naprawdę ciekawe i znaczące różnice. Przyjrzyjmy się dwóm najbardziej religijnym województwom w Polsce, a więc podkarpackiemu i małopolskiemu oraz dwóm najmniej religijnym, czyli łódzkiemu i zachodniopomorskiemu. Podkarpackie i zachodniopomorskie oraz łódzkie i małopolskie są porównywalne pod względem poziomu życia, stopnia bezrobocia, poziomu wykształcenia, urbanizacji, jakości i dostępności służby zdrowia czy też zanieczyszczenia środowiska. Istotnie różni je natomiast poziom religijności mieszkańców. I okazuje się, że średnia długość życia mężczyzn w województwach podkarpackim i małopolskim jest najwyższa w Polsce. Dla porównania, długość życia mężczyzn w województwie małopolskim jest średnio aż o 3 lata wyższa niż w województwie łódzkim. To bardzo intrygujące wyniki. Tak znaczącej różnicy nie można wyjaśnić tylko warunkami życia i innymi czynnikami środowiskowymi i społecznymi, do których się dotychczas odwoływano, tym bardziej, że niektóre ważne zdrowotnie wskaźniki, np. poziom ubóstwa wypadają nieco gorzej dla regionów bardziej religijnych. Czy te regiony analogicznie różnią się też pod względem zachorowalności na raka lub inne groźne choroby? Województwo podkarpackie i małopolskie notują blisko czterokrotnie niższy wskaźnik zapadalności na AIDS w porównaniu do województwa łódzkiego czy

PLUS 15 lutego 2024

15 lat z Wami!

zachodniopomorskiego. Można również zauważyć, że standaryzowany według wieku współczynnik umieralności, czyli, upraszczając, roczna liczba zgonów na 100 tys. mieszkańców z powodu nowotworów oskrzeli, tchawicy i płuc jest najniższa dla województwa podkarpackiego i małopolskiego, a w czołówce znajdują się województwa łódzkie i zachodniopomorskie. A czy wiadomo coś na temat tego, jaki poziom religijności zapewnia największe korzyści dla zdrowia? I która religia jest najbardziej „prozdrowotna”? Z badań wynika, że generalnie osoby regularnie praktykujące, niezależnie od wyznania, są zdrowsze od ludzi niepraktykujących. Jeśli chodzi o katolicyzm, czyli dominujące wyznanie w Polsce, to wyniki badań wskazują, że osoby regularnie modlące się i uczestniczące co tydzień w obrzędach religijnych cieszą się statystycznie wyraźnie lepszym stanem zdrowia psychicznego, samopoczuciem, poczuciem szczęścia i satysfakcji z osiągnięć, nie tylko w porównaniu do osób zupełnie niepraktykujących, ale także do osób słabo zaangażowanych w życie religijnie. Można więc w uproszczeniu powiedzieć, że wyższa religijność zazwyczaj przekłada się na lepsze zdrowie. Porównań międzyreligijnych i międzywyznaniowych jest niewiele. Intrygujące są jednak obserwacje poczynione przez E. Durkheima już pod koniec XIX wieku i potwierdzone w ostatnich latach w Szwajcarii, że wśród katolików jest istotnie mniej samobójstw niż wśród protestantów. Wiele ciekawych dowodów pochodzi również z mniejszych wyznań religijnych, ale bardzo radykalnych, jeśli chodzi o wymagania dotyczące stylu życia. Na przykład,

mamy bardzo dobrze udokumentowane obserwacje, że w populacji mormonów czy adwentystów dnia siódmego wiele chorób nowotworowych zależnych od stylu życia występuje znacznie rzadziej w porównaniu do reszty społeczeństwa amerykańskiego. Warto jednak dodać, że nie widać wyraźnego efektu, aby osoby przejawiające skrajnie wysokie, ponadstandardowe zaangażowanie religijne odnosiły dodatkowe korzyści zdrowotne w porównaniu do osób „normalnie”, czyli cotygodniowo, praktykujących. Może wynikać to z tego, że w grupie tej znajdują się zarówno osoby o niedojrzałej duchowości, kompensujące nadmierną religijnością różnego rodzaju problemy psychiczne i życiowe, jak i mistycy o niezwykle bogatym i głębokim życiu duchowym, dlatego uśredniony wynik jest niejasny i trudny do interpretacji. A czy wiadomo, jakie mechanizmy psychologiczne i fizjologiczne są odpowiedzialne za lepsze zdrowie osób religijnych? Mechanizm jest cały czas dyskutowany. Najczęściej tłumaczy się ten fenomen zdrowszym stylem życia charakteryzującym osoby religijne, co ma związek ze stosowaniem się przez nie do szeregu przykazań i norm moralnych związanych z wyznawaną wiarą. Osoby religijne przejawiają mniejszą skłonność m.in. do palenia papierosów, używania narkotyków i nadużywania alkoholu, jak również do podejmowania ryzykownych zachowań seksualnych. A to przekłada się na mniejszą zapadalność na wiele chorób, związanych z powyższymi czynnikami ryzyka. A co ze stresem? Czy religia i duchowość pomagają osobom wierzącym lepiej radzić sobie z codziennym napięciem, nerwami i

Zdrowie 45

15 lat z Wami! negatywnymi emocjami? Czy to przekłada się na ich lepsze zdrowie? Tak, jest to kolejny mechanizm, który częściowo może wyjaśniać pozytywne oddziaływanie religijności na zdrowie. Chodzi tu zwłaszcza o wsparcie społeczne uzyskiwane od grupy religijnej, w której funkcjonuje człowiek wierzący. Osoby zaangażowane w życie religijne regularnie otrzymują od innych członków swojej wspólnoty zainteresowanie, zrozumienie, akceptację, troskę, wdzięczność i inne oznaki miłości bliźniego. W czasie nabożeństw, uroczystości i wspólnych modlitw spotykają osoby, które myślą i czują podobnie. Mogą z nimi porozmawiać o problemach w pracy czy w domu. Te spotkania i towarzyszące im rozmowy, a także wspólne modlitwy pomagają rozładowywać napięcie i stres. Czy znane są jakieś konkretne mechanizmy fizjologiczne wzmacniające zdrowie osób religijnych? Jest niewiele badań w tym zakresie i są one trudne od strony metodyki badawczej. Niekiedy wskazuje się na mechanizmy hormonalne, np. wyższy poziom serotoniny u osób religijnych, co przekłada się m.in. na rzadsze występowanie depresji. Najczęściej jednak tłumaczy się ten fenomen tym, że ekspozycja na treści religijne pozytywnie oddziałuje na moralność i związane z tym zachowania zdrowotne ludzi. Na przykład mormoni czy adwentyści dnia siódmego w momencie chrztu, odbywającego się gdy są już dorośli, przyrzekają, że przez całe swoje

życie nie będą palić tytoniu i używać alkoholu. Niektórzy przyrzekają nawet, że nie będą pić kawy, ciemnej herbaty albo spożywać mięsa. Często więc zalecenia religijne dotyczące stylu życia idą w parze z zaleceniami lekarzy, dietetyków i naukowców. W wielu religiach zalecane są również okresowe posty, które stosowane z umiarem, wywierają pozytywny wpływ na stan zdrowia. Z kolei pielgrzymki, wiążące się z wysiłkiem fizycznym, niosą korzyści zdrowotne związane z aktywnością fizyczną. Scjentyści i ateiści mogą zatem powiedzieć, że to wsparcie społeczne oraz stosowanie się do surowych norm moralnych, a nie Bóg i jego łaska są źródłem zdrowia osób religijnych. Problem w tym, że metoda naukowa opiera się na pomiarze cech materialnych, czyli zmysłowo doświadczalnych, a łaski, jako przejawu rzeczywistości duchowej, nie umiemy mierzyć. Przy użyciu metod empirycznych stosowanych w naukach przyrodniczych i społecznych można jedynie zaobserwować związki pomiędzy określonymi zjawiskami (np. religijnością a zdrowiem) oraz stwierdzić na ile możemy je wyjaśnić znanymi nam czynnikami i jaki obszar pozostaje tajemnicą. Przy użyciu najnowszych metod możemy również powiedzieć, na ile obserwowane związki są stabilne i nie są wynikiem przypadkowych relacji i zdarzeń oraz czy inne, nieznane w chwili obecnej czynniki, mogą nam te związki wyjaśnić lepiej. W ogólnej interpretacji wyników, a zwłaszcza na płaszczyźnie interpretacji teologicznej, trudno

jednak nie odnieść się do czynnika transcendentnego. Przecież ludzie prowadzą życie duchowe i tworzą wspólnoty religijne w odniesieniu do rzeczywistości duchowej i w celu budowania lepszej relacji z Bogiem (przynajmniej w większości tych przypadków, kiedy rozumie się go na sposób personalistyczny). W dotychczasowych próbach interpretowania zależności pomiędzy wiarą a zdrowiem niewiele miejsca poświęcało się znaczeniu, jakie może wywierać indywidualna postawa i relacja osoby wierzącej do rzeczywistości duchowej, niezależnie od tego, jak się tę sferę rozumie w doktrynie teologicznej. Myślę, że ta kwestia winna być przedmiotem pogłębionych badań w najbliższej przyszłości. Mam wrażenie, że w tym momencie zaczynamy już dotykać granicy poznania. Granicy między nauką, a światem niezmierzonych tajemnic. I cudów… Proszę powiedzieć, co Pan jako lekarz i twardo stąpający po ziemi naukowiec wie i myśli o tzw. cudownych uzdrowieniach, które ludzie przypisują oddziaływaniu wiary i Boga. O ile mi wiadomo, są one rejestrowane i drobiazgowo analizowane m.in. przez kościół katolicki. Faktycznie, przy słynnym sanktuarium w Lourdes jest biuro medyczne, które rejestruje zgłaszane przez pielgrzymów przypadki powrotu do zdrowia. W biurze tym od kilku lat pracuje włoski doktor Alessandro de Franciscis, który zeszłym roku był w Polsce na konferencji naukowej współorganizowanej przez Uniwersytet Medyczny ciąg dalszy na stronie 46

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

46 Zdrowie

ciąg dalszy ze strony 45

w Katowicach oraz Polskie Towarzystwo Opieki Duchowej w Medycynie. Biuro to nie tylko rejestruje zgłoszenia, ale prosi również o dostarczanie pełnej dokumentacji medycznej i wzywa na ponowne badania w następnych latach, aby sprawdzić czy powrót do zdrowia był trwały. Raz do roku wybrane przypadki przedstawiane są na forum Międzynarodowego Komitetu Medycznego, w którym zasiadają profesorowie medycyny z różnych uniwersytetów na świecie (m. in. z prestiżowego amerykańskiego Johns Hopkins University, czy Francuskiej Akademii Nauk). Starają się oni odpowiedzieć na pytanie czy diagnoza nie była błędna, a powrót do zdrowia jest trwały i czy można to wyjaśnić na bazie aktualnie posiadanej wiedzy naukowej i medycznej. Jeśli komisja stwierdzi, że powrotu do zdrowia nie da się naturalnie wyjaśnić, to taka informacja jest przekazywana do biskupa miejsca, z którego dany pielgrzym pochodził, a biskup powołując kolejną komisję, w tym także teologiczną, może orzec o cudownym uzdrowieniu. A zatem to nie lekarze orzekają o cudzie! Poza wspomnianym ośrodkiem w Lourdes działa jeszcze tzw. konsulta medyczna w Watykanie, złożona z biegłych lekarzy, która analizuje przypadki uzdrowień na potrzeby toczących się w Kościele katolickim pro-

PLUS 15 lutego 2024

15 lat z Wami!

cesów beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych. Czy wie Pan ile jest takich dobrze udokumentowanych przypadków cudownych uzdrowień, przynajmniej w kościele katolickim? W Lourdes podaje się 68 takich przypadków, z którymi można zapoznać się na stronie tamtejszego Biura Medycznego. Warto wspomnieć, że stanowi to około jeden procent przypadków zgłoszonych do biura. A może do wielu z tych uzdrowień przyczyniła się woda źródlana z Lourdes, która podobno ma udokumentowane walory lecznicze? Lourdes od dawna funkcjonuje nie tylko jako ośrodek religijny, ale także jako uzdrowisko, szczególnie dla Francuzów, Włochów i Hiszpanów. Górskie położenie u stóp Pirenejów sprawia, że tamtejsza woda, powietrze i klimat wywierają korzystny wpływ na zdrowie przybywających tam ludzi. Ale trudno jedynie wpływem czynników środowiskowych wyjaśnić nagłą i trwałą poprawę w ciężkich chorobach, kiedy zrezygnowano z leczenia albo stosowane leczenie było nieskuteczne, a wytłumaczenia tego procesu nie mogli znaleźć liczni profesorowie i eksperci współpracujący z biurem. Zresztą nie wszyscy pielgrzymi w Lourdes piją tamtejszą wodę źródlaną i nie wszyscy korzystają z kąpieli. Natomiast większość z nich

w różny sposób intensyfikuje w tym miejscu swoje życie duchowe. Sceptycy zaraz powiedzą, że to działanie uzdrawiające jest związane ze znanymi psychologii mechanizmami samoleczenia, zbliżonymi np. do efektu placebo czy też innych form sugestii i autosugestii, stosowanych choćby w leczniczych praktykach szamańskich różnych kultur. Mechanizmy naszej psychiki nie są oczywiście w pełni poznane. Analizując kiedyś historie osób, których uzdrowienia uznano za cudowne w Lourdes, uderzyło mnie jednak, że znaczna część tych osób paradoksalnie w swej modlitwie wcale o to nie prosiła. Najczęściej modliły się one o to, aby ich choroba nie postępowała, albo żeby ich śmierć szybko nastąpiła, tak by nie były obciążeniem dla swych najbliższych. W modlitwie nie myślały więc o sobie i nie kierowały się ku sobie, ale w akceptacji swojego stanu i pełnym otwarciu na przyszłość szukały siły, aby wytrwać i z godnością znieść swoją trudną sytuację. Te osoby z troską myślały o innych. Być może w ten sposób niejako otwierały się na czynnik zewnętrzny dokonujący zmian w ich organizmie. Ciężko to pojąć i wyjaśnić, ale takie są relacje pozostawione przez te osoby. Źródło: zdrowie.pap.pl

15 lat z Wami!

REKLAMA

SPECJALIZACJA DR. GABRIELI:

• Nefrologia i Medycyna Ogólna. Opieka zdrowotna od nastolatków do seniorów • Badanie fizykalne i leczenie nadwagi • Cukrzyca • Nadciśnienie tętnicze • Choroby nerek, dializa oraz zapalenie dróg moczowych • Choroby reumatyczne oraz toczeń • Choroby wewnętrzne i profilaktyka • Tylko 20 minut od Garfield i Wallington (Exit 172 Garden State Parkway North)

Dr. Gabriela Wojnarska-Alvarez MEDICAL DOCTOR, BOARD CERTIFIED Specializing in Primary Care and Nephrology

DEVOTED TO PREVENTION AND SOLUTIONS 221 West Grand Avenue www.pcnmd.org • Montvale, NJ 07645 www.zocdoc.com Phone (201) 746-9333 • Fax (201) 746-9335 SM

PRIMARY CARE AND NEPHROLOGY

HOSPITAL AFFILIATIONS:

tel. 973-928-3838 ✷ www.tygodnikPLUS.com

OCEAN HEART GROUP JESTEŚMY DLA CIEBIE OCEANEM ŻYCIA DLA TWOJEGO ZDROWIA-DOBRYM WYBOREM DZIEDZINA KARDIOLOGICZNO-NACZYNIOWA - TO NASZA SPECJALNOŚĆ

➞ Tomasz Komorowski, M.D., F.A.C.C., R.P.V.1. ➞ Hormoz Kianfar, M.D. ➞ Jonathan Tardos, M.D., F.A.C.C. ➞ Philip Infantalino, M.D., F.A.C.C. ➞ Melissa Tam, N.P.-C

Dr TOMASZ KOMOROWSKI M.D., F.A.C.C., R.P.V.1

ma zaszczyt przedstawić Państwu działalność Kliniki Ocean Heart Group, zajmującej się chorobami serca oraz naczyń żylnych i tętniczych. OCEAN HEART GROUP zapewnia profesjonalną diagnostykę i indywidualne podejście do pacjentów. W trosce o ich zdrowie wykorzystujemy najnowsze technologie w kompleksowym podejściu do chorób

OCEAN HEART GROUP świadczy następujące usługi: ➞ echokardiogram serca ➞ elektrokardiograﬁa ➞ test wysiłkowy oraz test nuklearny- wnikliwie

układu sercowo-naczyniowego.

obrazujący wydolność układu wieńcowego ➞ monitorowanie serca (Holter, mobile telemetry

DR TOMASZ KOMOROWSKI

monitoring)

Absolwent General and Interventional Cardiology New York

➞ ultrasonograﬁa żył, serca oraz tętnic ➞ badania elektroﬁzjologiczne chorób układu krążenia

University oraz Columbia University Hospital w New York City.

➞ usuwanie żylaków nóg

Ordynator Oddziału Kardiologii Interwencyjnej oraz nauczyciel

➞ laserowe leczenie niedrożności żylnych

akademicki.

➞ kompleksowe zabiegi usuwania pajączków oraz inne

DOKTOR MÓWI PO POLSKU.

➞ kosmetyczne terapie chorobowe układu skórno-naczyniowego ➞ angioplastyka, wszczepienia stentu do tętnicy

Większość chorób sercowo-naczyniowych początkowo manife-

➞ oraz inne nowoczesne metody wykrywania

stuje się niewinnymi dolegliwościami. Takie dolegliwości jak:

i zapobiegania chorobom układu sercowo-

duszności, płytki oddech, zmęczenie, ucisk w klatce piersiowej,

naczyniowego.

palpitacje, drętwienie lub obrzęki kończyn oraz nadwaga należą do najczęstszych objawów i zapowiadają rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego na wszystkich poziomach proﬁlaktyki zdrowia duże znaczenie ma diagnostyka i proces leczenia.

TEL. 732-840-0600

Zapraszamy do jednej z naszych czterech lokalizacji: LINDEN

515 Wood Ave #301-A Linden, NJ 07036

BRICK

1530 Route 88 West Brick, NJ 08724

TOMS RIVER

9 Hospital Drive Toms River, NJ 08755

NEW YORK

2 West 46th Street New York, NY 10017