Najnowszy numer Tygodnika PLUS w New Jersey

TYGODNIK W NEW JERSEY I PENSYLWANII

27 czerwca 2024 nr 26 (829) June 27, 2024

Ewa Czyzewski, M.D. Internal Medicine

Dariusz Nowak, M.D. Endocrinology

Robert Czyzewski, M.D. Nephrology

Kathrin Serrao, M.D. Endocrinology

LINDEN MEDICAL GROUP @ CLIFTON

Edyta Kolbusz, APN Internal Medicine

AMERICAN BOARD-CERTIFIED PHYSICIANS SPECIALIZING IN INTERNAL MEDICINE, ENDOCRINOLOGY, NEPHROLOGY & HYPERTENSION

CHOROBY WEWNĘTRZNE • NADCIŚNIENIE • SZCZEPIENIA • LECZENIE POWYPADKOWE

Nasi lekarze pomagają pacjentom w NJ, NY, PA i CT od 1999 roku, zapewniając najlepszą opiekę medyczną, profesionalizm i plan na lepsze jutro. Jesteśmy otwarci w 3 gabinetach od pon. do soboty. Nasz miły personel udziela odpowiedzi na wszystkie pytania w zakresie zdrowotnym.

Manager Bogusia Foti z długoletnim doświadczeniem, odpowie na pytania związane z rachunkowością, wyborem ubezpieczenia, czy renty inwalidzkiej.

SCHORZENIA REUMATYCZNE • CUKRZYCA • LECZENIE NADWAGI • USG I BIOPSJE TARCZYCY • LECZENIE NIEWYDOLNOŚCI SEKSUALNEJ • CHOROBY NEREK I DRÓG MOCZOWYCH • DIALIZY • BADANIA IMIGRACYJNE • OPIEKA PO PRZESZCZEPACH NEREK I WĄTROBY 1033 CLIFTON AVE, SUITE 108 in CLIFTON Tel: 973-577-1995 515 NORTH WOOD AVE, SUITE 302 in LINDEN Tel: 908-925-3300

BRAK OPŁATY ROCZNEJ

BRAK OPŁAT ZA TRANSAKCJE ZAGRANICZNE

USŁUGA POMOCY GLOBALNEJ • NAGRODY GOTÓWKOWE I

Wszystkie karty kredytowe PSFCU podlegają weryfikacji kredytowej i akceptacji. Wymagane członkostwo w PSFCU. Produkty nie są dostępne we wszystkich stanach. Mogą obowiązywać inne ograniczenia. W przypadku pytań dotyczących kart kredytowych oferowanych przez PSFCU prosimy o kontakt z najbliższym oddziałem lub naszym Centrum Obsługi Klienta pod numerem 1.855.PSFCU.4U

Wyobrażenie na temat wyglądu istot pozaziemskich jest takie samo w każdym miejscu na świecie, bez względu na szerokość geograficzną – najczęściej wyobrażamy sobie „ufoludków” jako zielone lub białe istoty z wielkimi głowami, które przylatują na Ziemię kosmicznym talerzem, by nawiązać kontakt ze śmiertelnikami i prowadzić na nich eksperymenty, często w celach reprodukcyjnych. Choć UFO najczęściej „widywane” jest w Stanach Zjednoczonych, to przypadków jego obecności nie brakuje też w Polsce i Wielkiej Brytanii.

CZY UFO ISTNIEJE NAPRAWDĘ?

UFO, czyli niezidentyfikowane obiekty latające dla jednych są powodem dla żartów, dla innych śmiertelnie poważnym zagadnieniem. Z pewnością jest to jednak temat, który nurtuje wiele osób. Właśnie dlatego powstała specjalnie dziedzina nazywana ufologią, która bada szeroko rozumiane zjawiska UFO. Jednym z najbardziej znanych polskich ufologów jest Janusz Zagórski, który fenomen niezidentyfikowanych obiektów latających bada już od 1990 roku. Temat UFO od wielu lat budzi wielkie emocje, szczególnie wśród fanów teorii spiskowych. Nic dziwnego, ponieważ od lat 60. ubiegłego wieku temat ten jest konsekwentnie utajniany przez amerykańskie służby bezpieczeństwa. W 2021 roku opublikowano raport, w którym wskazano, że od 2004 roku zarejestrowano w sumie 144 Niezidentyfikowane Obiekty Latające. Dokument był jednak lakoniczny i brakowało w nim konkretów. Pod koniec 2021 roku zapowiedziano również, że w Pentagonie powstanie specjalne

biuro ds. UFO. Grupa badawcza ma za zadanie sprawdzać wszelkie podejrzane latające obiekty, które naruszają przestrzeń powietrzną Stanów Zjednoczonych.

Kosmiczna mistyfikacja

Jednym z najlepiej zbadanych przypadków dot. lądowania UFO na terenie Polski jest historia z 1978 roku, która miała wydarzyć się we wsi Emilcin. Sprawa była badana przez 30 lat przez ufologa Zbigniewa Blania-Bolnara. Miejscowy rolnik miał spotkać dwóch przybyszów z kosmosu, gdy wracał wozem konnym do domu. Niskie istoty o zielonkawej skórze, skośnych oczach i błonach pomiędzy palcami dosiadły się do mężczyzny i pojechały z nim na pobliską polanę, gdzie znajdował się ich statek kosmiczny, unoszący się około pięciu metrów nad ziemią. Rolnik za pomocą urządzenia przypominającego windę dostał się do środka latającego pojazdu, gdzie został przebadany przez czwórkę kosmitów. Później przybysze z innej planety wypuścili mężczy-

znę i ukłonem podziękowali za przyjazne nastawienie. Świadkiem obecności UFO miał też być 6-letni chłopiec, który widział „spadający z nieba pojazd”. Sprawa nabrała ogólnopolskiego rozgłosu, a jej badaniem zajął się łódzki ufolog, który przez 30 lat zbierał dowody na istnienie obcej cywilizacji. W 2012 roku sprawie przyjrzał się publicysta Bartosz Rydułtowski, który stwierdził, że zdarzenie było mistyfikacją stworzoną przez innego ufologa, Witolda Wawrzonka – miał on zahipnotyzować rolnika, wmawiając mu, że naprawdę spotkał kosmitów, by w ten sposób upokorzyć swojego konkurenta. Jednak mężczyzna nigdy nie przyznał się do tego czy faktycznie sfingował całą historię.

Odwiedziny Obcych

Jedną z najsłynniejszych prób uprowadzenie człowieka przez kosmitów na terenie Polski jest historia, która miała wydarzyć się w 1986 roku w Szczecinie. Marian i Czesława G. zasnęli przed telewizorem. Gdy się zbudzili ekran tele -

wizyjnego odbiornika śnieżył i nie było dźwięku, a przed kanapą stały dwie zielone istoty pozbawione rąk i oczu. Jedna postać telepatycznie skontaktowała się z kobietą i oznajmiła, że „nie są Ziemianami” i „potrzebują jej do reprodukcji”. Wkrótce potem przybysze zniknęli, jednak p. Czesława dojrzała przez okno dziwne światło. Według małżonków pochodziło ono z niezidentyfikowanego obiektu latającego, który wylądował na wzniesieniu nieopodal boiska szkolnego. Wtedy kobieta postanowiła wyjść z domu i sprawdzić, czym jest niecodziennie zjawisko. Za nią wybiegł mąż. Małżeństwo stało na ulicy i obserwowało źródło dziwnego świata. Kiedy minęła ich nieznajoma kobieta i powiedziała, że niczego podejrzanego nie widzi, para wróciła do domu skąd dalej obserwowała dziwny obiekt. W pani Czesławie rosła nienaturalnie silna chęć wyjścia na zewnątrz, by odnaleźć przybyszów z kosmosu. W pewnym momencie kobieta przestała nad sobą panować, dlatego mąż zalecił jej położenie się

na kanapie. Małżeństwo dodaje, że obydwoje wtedy bardzo źle się czuli – pan Marian odczuwał dziwny ucisk w piersiach, a jego żona twierdziła, że przez głowę przepływały jej dziwne fale. Później mężczyzna zasłabł, a kiedy się ocknął, nie widział już niczego dziwnego. Natomiast jego żona nadal utrzymywała, że widzi UFO, dlatego mężczyzna polecił zostać jej w domu, a sam udał się na pobliskie wzniesienie. Nie zauważył tam niczego niespotykanego, lecz kiedy wrócił do mieszkania zobaczył, że jego żona leży naga pod oknem. Kobieta utrzymuje, że nie wie, co wydarzyło się pod nieobecność męża, twierdzi jednak, że gdy się ocknęła, to czuła na plecach czyjś dotyk. Gdy wstała z podłogi zobaczyła, że UFO odlatuje ze wzniesienia, a później znika na niebie. Po tym, gdy historia ujrzała światło dzienne pojawiły się hipotezy, że owo zdarzenie było eksperymentem wojskowym, do którego wykorzystano broń wiązkową, zdolną do wywoływania halucynacji. Jednak, co faktycznie wydarzyło

się w szczecińskim mieszkaniu, tak jak w większości przypadków na zawsze pozostanie tajemnicą. W Wielkiej Brytanii jednym z najsłynniejszych przypadków związanych z kosmitami jest historia z Lincolnshire. Mieszkankę tego hrabstwa mieli odwiedzić trzej bardzo wysocy mężczyźni ubrani w czarne garnitury. Przybysze w dziwny sposób poruszali się w milczeniu po mieszkaniu Brytyjki. Kobieta następnego dnia nie pamiętała tego zdarzenia, jednak świadkiem dziwnych odwiedzin była jej współlokatorka, która widziała, jak intruzi rozmawiają z nią w jej sypialni. Przestraszona przyjaciółka zamknęła się w toalecie, dopóki „mężczyźni w czerni” nie odjechali czarnym jaguarem, zaparkowanym pod domem. Natomiast w 1992 roku dwaj mężczyźni twierdzili, że zostali porwani przez kosmitów i poddani hipnozie. Do zdarzenia miało dość w Szkocji podczas jazdy samochodem na autostradzie A70. Mężczyźni zgłosili incydent Ministerstwu Obrony, jednak nie potrafili podać żadnych szczegółów zdarzenia. Pamiętali jedynie, że na niebie pojawiło się UFO, które rzuciło na drogę olbrzymią wiązkę światła.

Brytyjskie Roswell

W Wielkiej Brytanii przypadki obserwacji UFO najczęściej odnotowywane są w pobliżu baz wojskowych RAF (Royal Air Force). Tak też było w przypadku incydentu, który wydarzył się w lesie Rendlesham. Jest to najbardziej znany epizod z rzekomym udziałem UFO na terenie Zjednoczonego Królestwa i często nazywany jest brytyjską wersją „Roswell”. Wydarzenie miało miejsce 26 grudnia 1980 roku. Spotkanie z kosmitami nastąpiło w lesie przyległym do baz wojskowych RAF Woodbridge i Bentwaters. W czasie incydentu obie te bazy były używane przez siły powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF). Około godziny 03:00 żołnierze pełniący wartę zauważyli mnóstwo niezwykłych padających świateł, pochodzących z pobliskiego lasu. Na miejsce wysłano patrol, który odkrył na polanie niezidentyfikowany pojazd w kształcie piramidy, wielkością przypominający czołg. Według zeznań miejscowych gospodarzy, w nocy, gdy doszło do zdarzenia,

zwierzęta były bardzo niespokojne i wydawały dziwne odgłosy. Obiekt odleciał wkrótce potem, gdy żołnierze się do niego zbliżyli. Na miejsce powrócono następnego dnia. Wówczas w ziemi znaleziono wgniecenia, połamane gałęzie i ślady ognia. Obiekt powrócił w to samo miejsce dwa dni później. Razem z żołnierzami na patrol udał się wtedy zastępca bazy, Charles Halt. Gdy tylko wojskowi zbliżyli się do kosmicznego pojazdu, z niewyjaśnionych przyczyn przestały działać ich latarki i krótkofalówki. Obiekt wysyłał smugi czerwonego, niebieskiego i zielonego światła, wykonując przy tym gwałtowne manewry. Dowódca zeznał też, że z obiektu spadały krople dziwnej substancji, przypominającej roztopiony metal. Po kilku dniach na miejscu sprawdzono poziom radioaktywności, który okazał się być kilkukrotnie wyższy od dopuszczalnego. Incydent zgłoszono do Ministerstwa Obrony, jednak nie przeprowadzono oficjalnego śledztwa. Pojawiły się nawet pogłoski, że rząd próbował zatuszować całą sprawę. Wokół zdarzenia zaczęły narastać różne teorie. Najpopularniejsza z nich mówi, że żołnierze widzieli po prostu światła z pobliskiej latarni morskiej. Pojawiły się też głosy, że padli oni ofiarami eksperymentu mającego sprawdzić, jak zachowają się w ekstremalnych sytuacjach.

Incydenty na Atlantyku

Incydenty na Atlantyku miały miejsce w 2014 i w 2015 roku na wschodniemu wybrzeżu USA. Przygotowujący się do kolejnych misji piloci z lotniskowca USS Theodore Roosevelt obserwowali w rejonie ćwiczeń niezidentyfikowane obiekty, które znajdowały się w bezruchu lub poruszały z prędkościami do 1 macha. Przynajmniej w jednym wypadku prawie doszło do kolizji. Obiekty przypominały sześciany wewnątrz przeźroczystej kuli. O zdarzeniach z 2015 roku z udziałem lotniskowca

USS Theodore Roosevelt opowiadał podczas przesłuchania komisji por. Ryan Graves, który w ostatnich latach stał się orędownikiem destygmatyzacji wojskowych i cywilnych pilotów, zgłaszających obserwacje UAP. Z tego okresu pochodzą upublicznione w 2017 roku nagrania zrealizowane przez

amerykańskich pilotów i nazwane: „GIMBAL“ oraz „GOFAST“. Oszukany przez kosmitów

Przypadki obecności kosmitów często stoją na pograniczu fantazji i science fiction. I tak na przykład kilka lat temu kolorowa prasa w Polsce żyła historią 44-letniego rolnika spod Węgorzewa, który twierdził, że na terenie jego gospodarstwa wylądowało UFO. Mężczyzna przekonywał, że któregoś wieczoru na łące znajdującej się tuż za domem zobaczył dziwny obiekt. Początkowo ogarnął go strach, który jednak udało mu się przełamać i poszedł z bliska zobaczyć niecodzienne zjawisko. Okazało się, że latającym obiektem przyleciały zielone istoty, które zaproponowały polskiemu rolnikowi, iż w zamian za możliwość przeprowadzenia na nim eksperymentów medycznych, przekażą mu zwycięskie numeru… dużego lotka. 44-latek zgodził się wejść w układ z kosmitami i pozwolił im pobrać swoją krew. W podziękowaniu przybysze z kosmosu podali rolnikowi numery, dzięki którym miał wygrać fortunę. Mężczyzna faktycznie kupił kupon dużego lotka i pewny wygranej poszedł zarezerwować wycieczkę dookoła świata. Jednak liczby wcale nie okazały się zwycięskie – żadna z cyfr się nie sprawdziła. 44-latek poczuł się oszukany, dlatego postanowił napisać pismo do prokuratury, w którym opisał swoją historię oraz zażądał zadośćuczynienia i ukarania kosmitów. Sprawa jednak nie trafiła na wokandę sądową.

Od czasu do czasu w prasie czy internecie pojawiają się zdjęcia niezidentyfikowanych obiektów latających lub kręgów w zbożu, które mają być dowodem na istnienie cywilizacji pozaziemskiej. Istnieje też mnóstwo zeznań rzekomo naocznych świadków, z których część twierdzi, żer została uprowadzona przez przybyszów z kosmosu, a część opowiada o latających talerzach i bliskich spotkaniach z mieszkańcami z innej planety, którzy przylecieli na Ziemię, by lepie poznać ludzi. Jednak mimo coraz lepiej rozwiniętej technologii nie udało się zrobić zdjęcia, czy nagrać filmu, który jednoznacznie dowiódłby, że nie jesteśmy we wszechświecie sami.

PROMOCJA KUCHNI 10’ X 10’ $4,999 W CENIE: Styl szafek shaker biały lub szary, blat z kwarcu, Białe płytki “subway”, uchwyty i zlew

30 % RABATU NA PŁYTKI FIRMY CERRAD NAJWIĘKSZY WYBÓR PŁYTEK Z POLSKI W NJ

25 % RABATU NA DRZWI SZKLANE DO PRYSZNICA LUB NA WANNĘ 20 % RABATU NA SZAFKI ŁAZIENKOWE Z BLATEM

PROMOCJA NA BLATY KUCHENNE Z KWARCU, 35 SF MINIMUM, W OBREBIE 25 MIL

Na weselny stół

Właściwy dobór weselnego menu to rzecz, nad którą często łamią sobie głowy zarówno państwo młodzi, jak i ich rodzice, świadkowie oraz wszyscy inni, którzy biorą udział w organizacji imprezy. Chcemy, żeby wszystkim smakowało i nikt nie chodził głodny, a przecież każdemu dogodzić nie sposób. Eksperci radzą: spokojnie, to tylko jedzenie. Gdy spełnia kilka żelaznych i podstawowych warunków, można przestać się o nie martwić.

Przede wszystkim nie mamy obowiązku wypytywać każdego gościa o to, co lubi i – co ważne – nie da się zrobić tak, żeby wszyscy byli zadowoleni. Wyjdźmy więc z założenia, że goście będą musieli dostosować się do weselnego menu, co i tak większość z góry akceptuje i nie będzie mieć do nas o to pretensji. Wyjątkiem są tu wegetarianie, w dobrym tonie jest przewidzieć w menu kilka bezmięsnych dań, aby nie musieli siedzieć przy pustym stole. Oczywiście, gdy wiemy, że niektórzy nasi goście pew-

nych potraw nie jadają, możemy zadbać, aby podano im coś innego. Zdecydowanie warto natomiast poprosić kucharzy o przygotowanie specjalnych, mniejszych porcji dla dzieci poniżej 8. roku życia. Nie zawracamy sobie natomiast głowy niemowlętami – ich karmienie w całości biorą na siebie mamy.

Prochu nie wymyślaj Wszyscy chyba nowożeńcy chcieliby, żeby ich wesele zostało przez gości zapamiętane na długie lata, także za

sprawą oryginalnego jedzenia. Stąd też popularne pragnienie, by na stołach znalazło się coś extra, nietypowego i bardzo wyszukanego. Zdaniem ekspertów od organizacji wesel, jest to jednak pomysł diabelnie ryzykowny i najczęściej kończy się niesmakiem na twarzach gości. Dlatego lepiej pamiętać, że głównym beneficjentem weselnego menu mają być właśnie oni, nie zaś ego państwa młodych i zdecydować się raczej na te potrawy, które w danym kręgu kulturowym zwykle podaje się na weselach. W Polsce będzie to więc np. rosół, flaczki, barszczyk, kotlety czy pieczyste. Gdy nie wiemy, co podać, a z czego zrezygnować, też żaden kłopot – zwykle wiedzą to szefowie kuchni czy też personel restauracji, w której zamawiamy katering.

Mniej, więcej i kiedy?

Następne ważne pytanie brzmi: ile jedzenia podać na stoły, żeby nie zostało, ale i nie było za mało. Cóż, polska tradycja odpowiedź ma jedną: dużo, bo lepiej jak zostanie niż gdyby miało braknąć. Amerykanie są innego zdania, tu na weselach podają jeden skromny obiad uznając, że dobra zabawa nie zawsze musi oznaczać wyżerkę. Pamiętajmy jednak, że tutejsze wesela kończą się zwykle przed północą, czyli mniej więcej wtedy, gdy na polskiej imprezie zabawa się dopiero rozkręca. Wszystko zależy więc od nas i tego jakich rozmiarów zabawę mamy w planach. I znów, w przypadku wątpliwości, warto

Czym chata bogata

… czyli o najsmakowitszych dodatkach, jakimi możemy zaskoczyć weselników.

Czekoladowa lub alkoholowa fontanna to słodki dodatek do weselnego menu, który cieszy się coraz większym powodzeniem. Owoce i dodatki są naprawdę smaczne, a wyglądają przy tym bardzo ekskluzywnie. Warto jednak uważać, bo gdy na weselu spodziewamy się dzieci, fontanna będzie stale przez nie oblegana, a rodzice będą mieć pełne ręce roboty z myciem umazanych buzi i zalanych czekoladą ciuchów.

Grill to dobry pomysł, gdy na dworze jest ciepło i część imprezy odbywa się na świeżym powietrzu. Piece najczęściej obsługiwane są przez kucharzy na zewnątrz budynku, a na ruszcie często pojawiają się ryby, kar-

kówka, steki lub nawet pieczone prosię, które dzieli między gości sam szef kuchni.

Piwo z beczki nadaje się świetnie do grilla, a barek na świeżym powietrzu pomaga rozkręcić imprezowych gości. Ponadto latem, gdy na dworze jest gorąco, zimne piwo nalewane prosto z beczki będzie dla wielu gości o wiele lepsze, aniżeli wino czy wódka. Szczególnie w początkowej fazie wesela, gdy często za oknem świeci jeszcze słońce. Ważnym elementem tej atrakcji jest to, aby goście nalewali sobie napój sami, kiedy tylko mają na to ochotę.

Barek alkoholowy to kolejna ciekawa alternatywa dla tych, którzy nie przepadają za tradycyjną wódką. Kolorowe drinki, martini z oliwką czy niebieskie curacao to zawsze dobra

zasięgnąć języka u tych, którzy wesela organizują zawodowo. Pewne ustalone przez tradycję kanony obowiązują jednak, gdy chodzi o liczbę serwowanych dań i czas, kiedy pojawiają się one na stole. Standardowo w menu będzie więc dwudaniowy obiad, deser, zimna płyta i dwie ciepłe kolacje. Pierwsza to pełne danie obiadowe, druga często bywa zupą, bograczem lub tradycyjnym barszczem z krokietem. Przez cały czas na stole są też ciasta, napoje i alkohol. Jeśli mamy zamiar podać

odmiana, a gdy na stole pojawiają się parasolki, dodatki, owoce, lód, mieszadełka i różne rodzaje kieliszków i wysokich szklanek, zapewniamy gościom dodatkowo świetną zabawę. Będzie ona jeszcze lepsza, gdy pozwolimy im samodzielnie lub pod okiem wprawnego barmana-nauczyciela komponować swoje drinki. Dodatkową atrakcją może tu być pokaz barmański, który na pewno na długo zapadnie im w pamięć.

Wiejski stół bywa idealnym rozwiązaniem, szczególnie gdy część gości pochodzi z innych krajów i chcemy trochę przybliżyć im nasze staropolskie kulinarne zwyczaje. Obowiązkowo muszą więc znaleźć się tam m. in. smalec, kiszone ogórki, wędzone szynki i kiełbasy, regionalne sery i inne smakołyki. Ważne są tu dwie rzeczy: aby stół pasował do charakteru wesela i aby potrawy były rzeczywiście oryginalne i smaczne. Jeśli nasze wesele ma miejsce np. w ekskluzywnej, włoskiej restauracji, gdzie stoły zdobi kryształowa zastawa, a z sufitów zwisają eleganckie woale, wiejskie jadło będzie tam pasować jak pięść do nosa. Odpuśćmy też sobie tę atrakcję, gdy chcemy zaoszczędzić na wydatkach, bo smalcem ze słoika i konserwową szynką tylko się ośmieszymy. Gdy chcemy mieć wiejski stół z prawdziwego zdarzenia, wynajmijmy do jego organizacji restaurację lub specjalną firmę, która zapewni również drewnianą oprawę na produkty, drewniane miski i nożyki, a produkty poukładane będą na specjalnych deskach i talerzach.

coś wykwintnego i wyłamującego się z tradycyjnego menu – najlepiej zrobić to podczas drugiej kolacji. O godzinie 2 czy 3 w nocy ludzie nie odczuwają już głodu – więc osoby, które nie będą jeść takich dań nie poczują się urażone.

Najważniejszy jest tort Kulminacyjnym momentem każdego wesela jest oczywiście wniesienie i wspólne krojenie tortu przez państwa młodych. Choćby z tego powodu jest to ciasto spe -

cjalne, któremu warto poświęcić nieco więcej uwagi. Tort powinien być lekkostrawny i nie za słodki, bo gdy będzie podany, żołądki gości i tak będą już pełne. Kształty mogą być przeróżne: na okrągłej lub kwadratowej podstawie, płaskie lub piętrowe. Choć tort weselny powinien być bogaty, nie jest konieczne, aby uginał się od ozdób i dodatków. Gdy chodzi o smak, najbardziej uniwersalny jest śmietankowy, który ma duże szanse smakować wszystkim. Latem popularnością cieszą się również torty owocowe.

Są dwie szkoły podawania tortu. Pierwsza mówi, żeby wnieść go jako deser, czyli zaraz po obiedzie. Pamiętajmy jednak, że żołądki naszych gości mają swoje ograniczenia. Normalnie mało kto po zjedzeniu przystawki, porcji zupy i dużego drugiego dania od razu pędzi po ogromny kawał tortu, przepija go kawą oraz pierwszym kieliszkiem wódki, który jako toast pojawia się przecież również tuż po obiedzie. Druga i naszym zdaniem bardziej rozsądna opcja, to podanie tortu po oczepinach lub zaraz przed nimi. Wtedy, do drinków i gorzkiej wódki czy wytrawnego wina taki przysmak pasuje znacznie lepiej i nie powoduje uczucia przesycenia, które nie pozwala gościom się swobodnie poruszać.

Ślub i wesele – jak zapraszać

Oczywiście najlepiej osobiście, o ile nie dzieli nas zbyt duża odległość. Obowiązkowo zapraszani osobiście powinni być rodzice, chrzestni, rodzeństwo, a także dziadkowie. Z drogi pocztowej korzystamy tylko, gdy wcześniej zaprosiliśmy adresata telefonicznie.

W dobrym tonie jest też zapraszanie wszystkich obecnych przy okazji większego spotkania rodzinnego czy towarzyskiego. Musimy jednak uważać, żeby wśród zgromadzonych nie było osób niezaproszonych, bo postawiłoby to je w niezręcznej sytuacji.

Jeśli zapraszamy rodziców z dziećmi, które ukończyły 18. rok życia, wypada zaprosić je z osobna, wręczając imienne zaproszenie. Podobnie dzieje się z nastolatkami będącymi w stałych związkach. Warto wtedy na zaproszeniu wymienić obydwie osoby z imienia i nazwiska.

Jeżeli planujecie ślub w sezonie wakacyjnym, zaproszenia należy wysłać co najmniej 3 miesiące przed planowaną uroczystością. Najpóźniej na miesiąc przed ślubem zaproszeni goście powinni być o tym fakcie poinformowani, a zapraszanie na ostatni moment nie leży w dobrym guście.

Na koniec jeszcze jedna rada dotycząca osób, których nie zaprosiliśmy. Lepiej jak najmniej rozmawiać z nimi o szczegółach imprezy i nie opowiadać o tym, jak świetnie wszyscy się tam bawili.

Piosenka na pierwszy taniec

Za każdym razem, gdy pada pytanie o pierwszy taniec, pojawiają się wątpliwości związane z wyborem piosenki, do której Państwo Młodzi będą tańczyć. Nic dziwnego, że wiele par ma w tej kwestii dylemat, szczególnie, że wszyscy kładą nacisk na samą technikę taneczną, a mało kto przywiązuje uwagę do tego, co będzie podkładem muzycznym i tłem do tego tańca. Z pewnością dużą rolę odgrywa melodia oraz rodzaj muzyki. Zarówno wielbiciele rocka, jak i popu czy muzyki jazzowej znajdą dla siebie utwór, który z pewnością będzie się nadawał na pierwszy taniec weselny. W końcu wielu arty-

stów posiada na swoim koncie, przynajmniej jedną romantyczną balladę. Więcej problemów mogą mieć co prawda miłośnicy cięższego brzmienia, ale z reguły również oni wybierają na ten dzień nieco lżejsze utwory. Dobrze, kiedy melodia i rodzaj muzyki odpowiada i Pannie Młodej i Panu Młodemu – w przeciwnym razie, taniec może okazać się kompletnym niewypałem. Najważniejsze są nasze odczucia i nie należy przejmować się tym, że nasi goście wolą inną muzykę niż my sami. Obok melodii, treść także odgrywa znaczącą rolę, ale nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. Dobrze jest więc zwrócić uwagę na cały tekst, a nie tylko na wybrane fragmenty. Częstym błędem jest granie na weselach utworu „Windą do nieba” zespołu 2 + 1 tylko dlatego, że ktoś usłyszał: „Już mi niosą suknię z welonem...” - co rzeczywiście może wskazywać na piosenkę idealnie wpasowującą się w klimat wesela, gdyby nie fragment „mój piękny panie ja go nie kocham, taka jest prawda”, którego chyba żaden mężczyzna nie chciałby usłyszeć od swojej świeżo upieczonej żony.

Jako przestrogę, przytoczyć można historię o zespole muzycznym, który na życzenie Młodej Pary, miał zagrać utwór uwielbianej przez nich Budki Suflera. Niestety wybór utworu okazał się tak fatalny, że w efekcie zespół został

wywieziony przez gości na taczce. Nic w tym jednak dziwnego, bo chyba nikt nie chciałby w trakcie pierwszego tańca usłyszeć piosenki, która zaczyna się od słów: znowu w życiu mi nie wyszło…

Jeśli Para Młoda ma wspólną, ulubioną piosenkę to wybór odpowiedniego utworu z pewnością nie będzie stanowił większego problemu. Może to być utwór, który kojarzy się zakochanym z najprzyjemniejszymi chwilami spędzonymi wspólnie.

Lista przykładowych utworów, które doskonale nadają się na pierwszy taniec: Wielka miłość – Seweryn Krajewski

Zawsze tam gdzie Ty – Lady Pank

Zostańmy razem – Stachursky

Zabiorę Cię właśnie tam – Kancelaria

Bo jesteś Ty – Krzysztof Krawczyk

Prócz Ciebie nic – Krzysztof Kiljański

Grzegorz Tomczak – Niebieska piosenka

Psalm dla Ciebie – Piotr Rubik

Nine milion bicycles – Katie Melua

Endless Love – Lionel Richie

You are so beautiful – Joe Cocker

What a wonderful world – Louis Armstrong

Because you loved me – Celine Dion

Can you feel the love tonight – Elton John

Everything I do (I do it for you) – Brian Adams

The Power of Love – Celine Dion

I will always love you – Whitney Houston

When a man loves a woman – Percy Sledge

Kołacz weselny

Składniki

Ciasto:

60 dag dobrej mąki (krupczatka lub poznańska)

25 g drożdży

2/3 łyżki cukru

330 ml mleka

1/3 kostki masła

3 jajka

3-4 kulki ziela angielskiego

sól

1/3 łyżeczki czarnuszki

Masa serowa: 15 dag tłustego twarogu

Sposób przygotowania:

Najpierw rozczyn. Drożdże rozrabiamy z cukrem i odrobiną letniego mleka i dostawiamy w ciepłe miejsce do wyrośnięcia.

Jajka ubijamy mikserem na gładką masę, masło roztapiamy, a mleko podgrzewamy tak, aby było letnie. Na stolnicę przesiewamy mąkę, dodajemy rozczyn, sól do smaku, czarnuszkę, zmiażdżone ziele angielskie i wszystko to mieszamy. Ciasto wyrabiamy rękami, dodając stopniowo mleko i – pod sam koniec – roztopione

½ łyżki śmietanki 18%

1 jajko + 1 żółtko do posmarowania kołacza

cukier

pieprz

mielony kminek

kilka listków mięty do smaku

masło. Gdy ciasto zacznie odchodzić od ręki, formujemy z niego kulę, wkładamy do miski i przykrywamy ściereczką i zostawiamy do wyrośnięcia.

Następnie robimy masę serową. Twaróg ucieramy z jajkiem i śmietanką, przyprawiając do smaku. Gdy ciasto wyrośnie, przekładamy je do okrągłej formy. Wierzch smarujemy masą serową i roztrzepanym żółtkiem. Pieczemy przez około półtorej godziny w temp. 400°F. Ciąg dalszy za tydzień…

Dr. Alexandr Gudz

Absolwent Lwowskiej Akademii Medycznej z 1988 roku

Przyjmuje pacjentki w USA od 1997 roku

Były rezydent Brooklyn Hospital i Long Island College Hospital

Aktualnie Cooperman Barnabas Medical Center

Wallington Women’s Center oferuje:

• Zaawansowane, nieinwazyjne metody leczenia kobiet oraz cała gamę zabiegów ginekologicznych, łącznie z ginekologią dla nastolatek oraz kobiet w okresie menopauzy

• Program poprawy kobiecego zdrowia oraz wczesnego wykrywania chorób kobiecych poprzez badania cytologiczne (Pap smear), badania piersi, testy na osteoporozę (Bone density test)

• Badania USG

• Badania endoskopowe wykonywane w gabinecie

• Diagnostyka i terapia nietrzymania moczu

• Pro laktyka Collon Cancer

Doktor mówi w języku angielskim, polskim, ukraińskim, rosyjskim Dogodne ceny dla osób bez ubezpieczenia.

AFRYKA

POŁUDNIOWA – cz. 13

Nocne safari w Parku Narodowym Krugera

Ponad horyzontem opada tarcza słońca, co natychmiast uwalnia niesamowite odgłosy afrykańskiej sawanny budzącej się do życia po skwarnym dniu; słychać mrożące krew w żyłach chichoty hien, odległy ryk lwa, jakieś szelesty, piski, pomruki, pohukiwania... Zapada ciemność, siedzimy z grupą w restauracji serwującej dania z dziczyzny szykując się na nocne safari; dla większości z nas pierwsze tego rodzaju w życiu! Część naszej grupy uznała, że widzieli już dzisiaj od rana wystarczająco dużo zwierząt i marzą tylko o wypoczynku, ale najwytrwalsi nie odpuszczają tak rzadkiej przecież okazji. Punktualnie o 20:30 wyjeżdżamy więc przez metalowe wrota autokempingu Skukuza w Parku Narodowym Krugera, aby tuż za bramką wjazdową ujrzeć całe stado lwów wylegujących się na drodze, tuż obok nas - to one tak ryczały! Teraz już rozumiemy dlaczego brama musi być solidna, pod prądem i bez dyskusji zamykana o zmierzchu.

Nasz pojazd to wielka, odkryta, terenowa ciężarówka Mercedesa z wygodnymi ławami i rozwijanym brezentem na dachu na wypadek deszczu. Jest nas piętnaście osób, czujemy się bezpiecznie, chociaż wysokość burty pojazdu dla agresywnego lwa na pewno nie byłaby żadną przeszkodą do pokonania, ale nasze drapieżniki mają inne obiekty do upolowania. Nasz kie -

rowca i jednocześnie przewodnik oświetla lwy szperaczami, co nam znakomicie ułatwia fotografowanie, chociaż oślepianie na pewno nie przypada lwom do gustu. Zwierzęta spoczywają, pozornie nie zwracając na nas najmniejszej uwagi, ale nieco dalej dostrzegamy stado lwic spacerujących wzdłuż pobocza, bacznie rozglądających się na boki; idą na łowy, a kiedy coś upolują, to samce dostojnie podejdą i zajmą się konsumpcją świeżego mięsa. Taki jest lwi zwyczaj, zadanie samców to odpoczynek i ochrona terytorium, jakie jest dla nich jest świętością! Kiedy już się najedzą - zostawiają resztę dla swoich samic i potomstwa. Ruszamy dalej. Po dziesięciu minutach jazdy napatoczyła się hiena, jakoś nie chciała nam patrzeć prosto w oczy, ale dokumentujące fotki mamy! Z opowieści kierowcy wiemy, że jadąc na południe drogą Pretoriuskop Skukuza Road dojedziemy w okolice wzgórza Mathekenyane, gdzie wczoraj polowały lamparty, trzy sztuki! Tylko tych pięknych kotów brakuje nam do zaliczenia Wielkiej Piątki, więc z niecierpliwością wypatrujemy żółtych oczu pośród krzaków sawanny. W końcu jest; najpierw tylko cętkowany łeb w buszu, a nieco dalejlampart w całości spoczywający w niskiej trawie, co za widok! Zobaczenie w biały dzień tego (według mnie) najpiękniejszego zwierzę -

cia świata należy do rzadkości, ale szanse znacznie rosną dla tych, co się zdecydują na nocna jazdę. Pomimo, że w parku Krugera żyje około tysiąca tych wielkich kotów, to nigdy nie ma gwarancji ujrzenia lamparta... mamy szczęście! Mało tego, okazuje się, że „ten drugi“ ma towarzystwo, czyli odhaczamy trzy sztuki za jednym zamachem. Zaznaczam tą znakomitą miejscówkę na terenowym GPS-ie wiedząc, że jutro rano będziemy właśnie tą drogą wyjeżdżać z Parku i być może... lamparty nadal tam pozostaną! Najwięcej tych zwierząt za dnia dostrzegają miłośnicy ptaków, co przeglądają gałęzie wielkich drzew, a tam właśnie, na konarach, odpoczywają świetnie zamaskowane lamparty. Po udanej sesji zdjęciowej zawracamy w kierunku Skukuza, czyniąc pętlę do drogi S114 przez Stevenson-Hamilton Memorial Lookout licząc na niespodzianki. Los nam sprzyja - widzimy serwala

sawannowego, szakala i śliczną, półmetrową żenetę; wszystkie jednakże w gęstych zaroślach i warunkach trudnych do wykonania poprawnych zdjęć. A nad nami wisi cudownie rozgwieżdżone niebo z Drogą Mleczną tak nieprawdopodobnie jasną, że zdającą się rzucać nasz cień na czerwonawy piach afrykańskiej sawanny.

Ciąg dalszy za tydzień… Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z RPA, Zimbabwe, Botswaną i Zambią włącznie, od 19 do 30 października 2024 roku. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: https://andrzejkulka.com/ destinations/afryka-poludniowa-pazdziernik-2024/

Jeszcze jeden lampart dzisiaj, Park Narodowy Krugera, RPA.

ALASKA ULTIMA - 9 dni: 14, 24 sierpnia, 2 września

UZBEKISTAN, TADŻYKISTAN - 12 dni: 14 września

MADAGASKAR - 11 dni: 1 października

INDIE (plus tybetański Ladakh) - 9/14 dni: 12 października

JORDANIA - 9 dni: 19 października

AFRYKA PŁD - 12 dni: 19 października

MEKSYK, i jego FIESTY - 10 dni: 25 października

BHUTAN (plus Nepal) - 12 dni: 9 listopada

ETIOPIA - 12 dni: 30 listopada

MEKSYK i odpust GUADELUPE - 10 dni: 4 grudnia

UGANDA, RWANDA - 12 dni; 10 grudnia, 1 lutego

TAJLANDIA, SYLWESTER w BANGKOKU, SINGAPUR - 17 dni: 27 grudnia

Bilety lotnicze, indywidualne pakiety APPLE VACATIONS: CANCUN – HAWAJE –PUNTA CANA – PUERTP VALLARTA – DOMINIKANA –

JAMAJKA

Z buszu wystaje lamparci łeb, Park Narodowy Krugera, RPA.

Nad Afryką zapada pogodna, gwieździsta noc.

Magiczne Niebo Afryki.

Lwy na drodze przed naszym kempingiem Skukuza, Park Narodowy Krugera, RPA.

Lampart w buszu, Park Narodowy Krugera, RPA.

Hiena w nocy, Park Narodowy Krugera, RPA.

- Dzień dobry, sąsiedzie. Przez długi czas obserwowałem wasze dzieci i chcę coś zaproponować. Jestem reżyserem telewizyjnym i proponuję udział pana dzieci w reklamie. Jestem gotów dobrze płacić.

- A jaka reklama?

- Środków antykoncepcyjnych...

Rozmowa koleżanek:

- Ktoś włamał się na moje konto.

- A jakie miałaś hasło?

- Data urodzenia świętej Kingi. 1234 rok...

Syn piłkarza wraca z zakończenia roku.

- Tato mój kontrakt z 4 klasą został przedłużony o rok...

@

Nauczyciel wyjaśnia na lekcji:

- Ciepło sprawia, że rzeczy zwiększają swoją objętość, a zimno że się kurczą. Możecie podać jakieś tego przykłady?

- Wakacje są dłuższe od ferii zimowych...

W wojsku panika, bo ma przyjechać matka Boska. Jak to podczas paniki bywa malują wszystko. Krawężniki na biało, trawę na zielono. W końcu przychodzi ten dzień. Dowódca drużyny zrobił zbiórkę i wydał rozkaz:

- Całość baczność!!! Bosek wystąp. Matka przyjechała...

Trzech studentów z Danii: Lars, Larsen i Larsoden pojechało na Erasmusa do Czech.

Czechom jednak Duńczycy bardzo się mylili i nigdy nie wiedzieli, który jest który.

Czesi więc postanowili czytać ich nazwiska od końca.

- Ile miała pani mężów?

- Swoich czy ogółem?

W restauracji.

- Przepraszam można dostać hasło do wifi?

- Najpierw trzeba coś zamówić.

- W takim razie poproszę Pepsi ile będzie kosztować?

- 10zł

- Ok poproszę. To jakie jest to hasło?

- „Najpierw trzeba coś zamówić“. Małą literą, bez spacji...

Rozmawiają dwie koleżanki:

- Słyszałem, że chcesz wrócić do swojego byłego, dlaczego?

- Bo szlak mnie trafia, gdy widzę, jak spokojnie sobie żyje...

ROZLICZENIA PODATKOWE

22 Kuchenne hobby

Śniadanie zjedz sam, obiadem podziel się z przyjacielem, a kolacje oddaj wrogowi – mówi staropolskie przysłowie potwierdzając z dawien dawna znaną prawdę, że właśnie śniadanie jest najważniejszym posiłkiem dnia. Pamiętajmy jednak, że nierozsądne dostarczanie kalorii nawet o poranku może spowodować, że przybędą nam kilogramy. Oto kilka najczęściej popełnianych śniadaniowych błędów.

A propos śniadaniowych przysłów i porzekadeł, warto zapamiętać i to, które mówi: zjedz śniadanie jak król, obiad jak książę, a kolację jak ubogi. Wcielenie go w życie sprawi, że będziemy jeść zdrowo, dostarczając organizmowi tego, co potrzebuje we właściwych porach dnia.

Soki oszukują

Niektórzy są przekonani, że szklanka soku pomarańczowego z rana to najlepszy sposób na rozpoczęcie dnia. Nic bardziej mylnego. Wiele soków jest bowiem dosładzanych cukrem. Najlepsza metoda na pożywny napój to wyciśnięcie go ze świeżej pomarańczy. Jeszcze zdrowsze jest po prostu wypicie szklanki wody i zjedzenie pomarańczy w całości. Cały owoc zawiera pełnowartościowy zestaw witamin, który pomaga także

Zresztą picie szklanki wody przed śniadaniem jest bardzo dobrym zwyczajem. Nawadnia organizm i jednocześnie zapewnia uczu cie sytości. Spowoduje także, że zjesz ok. 90 kcal mniej. Tę metodę często polecają lekarze i diete tycy wszystkim tym, którzy chcą stracić na wadze.

Mała czarna dozwolona

Nie musisz rezygnować z rytual nej filiżanki porannej kawy, nawet jeśli zamierzasz zmieniać swoje nawyki żywieniowe na zdrowsze. Dopóki nie jesteś nadwrażliwy na kofeinę i nie masz medycz nych przeciwwskazań, żeby ją spożywać, kawa polepszy twój nastrój i funkcjonowanie mózgu. Nie oznacza to jednak, że można ją pić w ilościach hur towych. Jeśli wypijamy rano kilka filiżanek, żeby się dobu

wowi poczujesz się syty na dłużej. Kluczem do zdrowego odżywiania jest planowanie.

Jeśli jednak w pośpiechu nie zdążysz zjeść śniadania, miej pod ręką pożywne przekąski, np. orzechy czy migdały w szafce przy biurku. Kiedy dopadnie nas wilczy apetyt, skutecznie pomogą go zwalczyć. Za to nie polegaj zbytnio na musli. Większość batoników i płatków to szybka i wygodna przekąska, jednak zawierają dużo kalorii, niektóre z nich tyle, co deser. To niestety zbożowa przekąska w przebraniu. Dostarczą ci znacznie więcej cukru niż potrzebujesz.

Zjedzenie na śniadanie niskotłuszczowych białek, owoców czy warzyw w połączeniu z pełnoziarnistym pieczywem to świetny sposób, żeby przygotować swoje ciało i umysł na codzienne zmagania. Jednak warto upewnić się, ile kalorii pochłaniasz w porannym posiłku, żeby mieć pewność, na co jeszcze możesz sobie pozwolić w ciągu dnia. Dlatego kiedy współpracownicy częstują cię swoim śniadaniem w postaci muffinki czy kawałka ciasta, a ty właśnie przed

Mary to dodatkowe 100 kcal. Poza tym, twój pierwszy posiłek ma cię przede wszystkim odżywić, a nie „dać kopa”. A co robić, gdy od rana nic nie zjedliśmy, a w pobliżu jest tylko automat z jedzeniem? Zazwyczaj oferuje tylko chipsy i słodycze, które zawierają dużo tłuszczu i kalorii. Dlatego staraj się omijać go szerokim łukiem. Jeżeli pokusa jest zbyt silna, wybierz raczej orzeszki lub mieszankę studencką zamiast słonych przekąsek i słodkich batoników.

Jedz śniadania

Wielu ludzi w porannym pospiechu zapomina o śniadaniu, sądząc, że w ten sposób uda im się „zaoszczędzić” jeden posiłek, przyczyniając się do utraty zbędnych kilogramów. Jednak nawet jeśli budzisz się z pełnym żołądkiem po sytej kolacji, spróbuj przekąsić coś z rana. Pamiętaj, że ciężkie posiłki zjadane późnym wieczorem mogą obciążyć twój układ trawienny, a także pogorszyć jakość snu. Ale pomijanie śniadań też nie jest dobrym rozwiązaniem, bo może spowolnić twój metabolizm. Dlatego sięgnij po pełnoziarniste pieczywo, odtłuszczony jogurt lub świeże owoce.

Oferujemy fachowość i doświadczenie dla małych i duż y ch k lie n t ó w Z a p e wnia m y a t r a k c yjne i konkurenc yjne stawki na przewóz i inne usługi. Gwarancją jakości naszych usług jest ponad 30 lat działalności na r ynku amer ykańskim.

• Transpor t całych kontenerów od drzwi do drzwi między USA i Europą (Impor t & Expor t)

• Kontenery małe (20ſt), duże (40ſt i 40ſt HC) i specjalistyczne (20ſt & 40ſt Open Top, 20ſt & 40ſt Flat Rack)

• Wysyłka samochodów, maszyn, motocykli, ATVs, jet-skis i łodzi

• Wysyłka mienia przesiedleńczego

• Wysyłka ładunków handlowych i ponadgabarytowych

• Oddziały w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, na Litwie, Węgrzech i w Por tugalii

• Agencja celna w Gdyni

• Przygotowujemy dokumentację transpor tową i celną

mec. Jerzy Sokół

Adwokat jest absolwentem prawa Uniwersytetu Warszawskiego oraz University of Connecticut, z praktyką w Polsce i USA

SPRAWY W USA:

• Spadkowe i testamenty

• Imigracyjne: obrona przed deportacją/przesłuchania w sądach/ redukcja kaucji

• Bankructwa

SPRAWY W POLSCE:

• Sprawy spadkowe i testamenty

• Sprawy majątkowe

• Odzyskiwanie mienia

• Sprawy karne/ cywilne

Dzieci z pokolenia „iGen“ Co im grozi przez smartfony?

„Pokolenie pochylonych głów“, pokolenie Z albo „iGen“, cyberdzieci - mówi się o nich różnie, chociaż wszystkie te określenia dotyczą tego samego zjawiska - coraz młodsze dzieci stają się ofiarami e-uzależnień. Nastolatkowie nie pamiętają już świata sprzed epoki internetu, a nawet nie wyobrażają go sobie. Z kolei maluchy już od pierwszych miesięcy uczone są życia w wirtualnym świecie. Jaki to ma wpływ na ich rozwój, emocje i kompetencje społeczne?

Wraz z rozwojem cywilizacji nowe technologie i media zmieniają codzienną przestrzeń naszego życia, a co za tym idzie, również przestrzeń życia naszych dzieci. W efekcie, coraz częściej zobaczyć można ten sam obrazek: dzieciaki „przyklejone“ do tabletów, smartfonów i telefonów. To tzw. pokolenie „iGen“ (od iGeneration) lub „pokolenie pochylonych głów“, bo zamiast patrzeć na drugiego człowieka, patrzą w ekran smartfona. Zamiast spotykać się z innymi „w realu“, wolą spędzać czas w sieci. Mają setki znajomych w mediach społecznościowych i ani jednego w rzeczywistości. Socjologowie mówią o zjawisku,

które nazywają „fonoholizmem“, że to uzależnienie typu behawioralnego, polegające na nałogowym, kompulsywnym używaniu telefonu, a dokładniej rzecz biorąc–smartfona. Warto wiedzieć, że uzależnienie to jest tak samo realne i groźne, zarówno w przypadku najmłodszych, jak i wśród dorosłych.

„SMOCZEK XXI WIEKU“, NAGRODA I KARA

W 2015 roku Fundacja Dzieci Niczyje opublikowała raport pt. „Korzystanie z urządzeń mobilnych przez małe dzieci w Polsce“, w którym zawarto wyniki badań przeprowadzonych na dzieciach w

wieku od 6 miesięcy do 6,5 lat. Według badań ponad 40 proc. rocznych i dwuletnich dzieci w Polsce korzysta z tabletów lub smartfonów, wśród nich niemal co trzecie używa urządzeń mobilnych codziennie lub prawie codziennie. Ponad 80 procent rodziców udostępnia korzystanie ze smartfonów lub tabletów dzieciom poniżej 6. roku życia.

Aż 60 proc. rodziców robi to po to, żeby zająć się swoimi sprawami albo mieć chwilę dla siebie, nie bez przyczyny smartfon nazwano „smoczkiem XXI wieku“. Co czwarty rodzic za pomocą urządzenia mobilnego „karmi dziecko“–chce, aby dziecko zjadło posiłek, więc

włącza mu bajkę. Tymczasem maluch jest przez to narażony na zaburzenia łaknienia. Z kolei 18 proc. rodziców traktuje tablet lub inny sprzęt tego typu jako usypiacz i kołysankę w jednym. Jednak niebieskie światło monitora pobudza a nie uspokaja dzieci.

Część rodziców urządzeń mobilnych używa jako metody wychowawczej opartej o system nagród i kar–słynne „szlabany“ na smartfona lub wyłączanie sieci nie należą do rzadkości. 49 procent rodziców stosuje urządzenie mobilne jako rodzaj nagrody dla dziecka. Niestety sprawia to, że w oczach malucha wzrasta waga tego przedmiotu.

ZAGROŻENIE DLA PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU

Zbyt wczesne i intensywne korzystanie z takich urządzeń może być dla dzieci szkodliwe. Już teraz obserwuje się różne efekty uboczne uzależnień oraz konsekwencje ich nadużywania, tj.: objawy depresji lub ADHD, zaburzenia lękowe, zaburzenia snu i łaknienia (brak apetytu lub nadmierne jedzenie), krótkowzroczność, bóle pleców, kłopoty z koncentracją uwagi, zmęczenie nadmiarem informacji, kłopoty z nauką, itp. - Pojawiają się problemy ze wzrokiem, koncentracją, samokontrolą, kreatywnością, często mową, a z mojej perspektywy fizjoterapeuty także zaburzeniami ze sfery ruchowej. Często występują deficyty motoryczne, sensoryczne i wady postawy. Często dzieci, które dużo korzystają z mediów, są nadmiernie pobudzone, czasem agresywne, nie potrafią radzić sobie z emocjami, bo częstym sposobem na uspokojenie jest danie telefonu dziecku do rąk. Rozumiem rodziców, że w sytuacjach nerwowych płaczu, histerii jest to sposób na radzenie sobie z taką sytuacją, ale jeśli za każdym razem będziemy korzystać z takiej pomocy, to dziecko nie nauczy się kontrolować swoich emocji bez zewnętrznego wsparcia dystraktora w postaci tabletu–ostrzega rodziców fizjoterapeuta dziecięcy Beata Wasicka. Trzeba także pamiętać o zagrożeniach dla rozwoju umiejętności interpersonalnych maluchów–kontakt z urządzeniem staje się dla nich bowiem substytutem kontaktu z drugim człowiekiem, a także często zastępuje zabawę „w realu“ z innymi dziećmi. - Istotne jest, by dziecko potrafiło radzić sobie z nudą, ponieważ nuda jest matką pomysłowości, a tablet czy smartfon zabiera tę kreatywność. Kolejna ważna sprawa to relacje z rówieśnikami, które uczą nas tolerancji, współdziałania, rywalizacji, kompromisów, których niestety tablet nam nie zapewni. Ważne jest mądre korzystanie z tych sprzętów, limit czasowy, poświęcenie dziecku czasu, zabawa z nim, czytanie książek, budowanie z klocków czy rozmowa, której tablet nam nie zapewni –przekonuje Beata Wasicka. Szczególnie u maluchów poniżej drugiego roku życia urządzenia

mobilne mogą wyrządzić więcej szkód niż pożytku.

- Stosowanie smartfonów/tabletów w okresie niemowlęcym nie jest wskazane, ponieważ wpływa na nadmierne pobudzenie układu nerwowego. Jeśli chodzi o bodźce wzrokowe często obraz za szybko się zmienia i za dużo się tam dzieje, co niekorzystnie wpływa na wzrok dziecka, jak i znowu na pobudzenie układu nerwowego. Tablety i smartfony zabierają pomysły na zabawę własną i kreatywność. W trakcie korzystania z nich dziecko nie rusza się, więc także są braki w stymulacji ruchowej dla dziecka, które jest bardzo istotnym motorem napędowym w rozwoju. Dziecko musi biegać, wstawać, upadać, tracić równowagę, budować ja na nowo–siedząc przed tabletem na pewno nie doświadcza takich aktywności, co przyszłościowo wpływa na jego możliwości motoryczne, umiejętności ruchowe i postawę ciała–zauważa Beata Wasicka. Wielu rodziców również zwraca na te negatywne strony uwagę. - Szczerze mówiąc, przeraża mnie, gdy widzę niemowlaki usadzone przed telewizorem, ze smartfonem lub z tabletem. Ledwo to zaczyna siedzieć, a rodzice już świecą tym maluszkom po oczach. Ja rozumiem bezradność czy irytację rodziców, sama tego doświadczam na co dzień jako mama, ale widzę też, ile matek i ojców idzie na łatwiznę–zamiast z dzieckiem się pobawić, pospędzać razem czas w parku czy na placu zabaw, oni wolą dać malcowi telefon do łapki. Potem są zdziwieni, że synek czy córka nie potrafią rysować, pisać ani czytać, bo książki, klocki i malowanki zastąpili im puzzlami w internecie –twierdzi Monika, mama 7-letniego Tymka.

Eksperci zalecają, aby dzieci do drugiego roku życia nie miały w ogóle styczności ze smartfonami, tabletami i innymi mediami. Później można zacząć je im udostępniać, ale nie codziennie i jednorazowo nie dłużej niż 15 minut, nie przed snem i tylko pod nadzorem. Z kolei maksymalny czas korzystania przez dziecko do 5 roku życia z telefonu nie powinien przekraczać godziny dziennie.

LĘK PRZED PRZEGAPIENIEM

Jeszcze gorzej sytuacja wygląda wśród młodzieży. W szkołach pod-

czas przerw dzieciaki zamiast razem rozmawiać podpierają ściany korytarzy ze smartfonami w dłoniach. Jak podaje organizacja Common Sense Media połowa nastolatków uważa, że jest uzależniona od swojego telefonu, 78 proc. przebadanych sprawdzało swoje social media przynajmniej raz w ciągu godziny, a 72 proc. z nich odczuwało potrzebę natychmiastowej odpowiedzi. Według badaczy wynika to z efektu zwanego FOMO, czyli „lęku przed przegapieniem“ (ang. Fear of missing out).

Wielu znawców podkreśla jednak, że problemem jest nie tylko, ile czasu dziecko spędza w sieci, ale i to, co tam robi. Do tego wszystkiego dochodzi bowiem jeszcze problem hejtowania, trollowania i cyberprzemocy, a także utrata kontroli nad swoimi danymi osobistymi, manipulacje wszelkiego rodzaju związane z nielegalnym wykorzystywaniem czyjegoś wizerunku itd.

PRZYKŁAD IDZIE Z GÓRY

Całej zaistniałej sytuacji winne są jednak nie tyle same dzieci, lecz zazwyczaj ich rodzice. To opiekunowie kupują swoim pociechom urządzenia mobilne, ale rzadko stawiają i egzekwują odpowiednie granice w kwestii korzystania z tych sprzętów w domu, w szkole czy w miejscach publicznych. Brak też odpowiednich wzorców. Niestety rodzice otoczeni laptopami w pracy i w domu, ciągle rozmawiający przez telefon, oglądający w wolnym czasie telewizję, zaangażowani w życie w mediach społecznościowych, nadużywający tabletów, iPodów i innych urządzeń nie są najlepszym przykładem. - To prawda, że nie jestem najlepszym wzorem dla moich dzieci, bo nie wyobrażam sobie życia bez smartfona i bez internetu. Żyjemy w świecie, gdzie trudno byłoby udawać, że tego nie ma. Zupełnie nie rozumiem takich ludzi, którzy zaszywają się w lesie, gdzie nie ma zasięgu i tam czują się szczęśliwi. Moje maluchy często dostają telefon lub tablet w dłoń, gdy musimy coś zrobić przy nich, np. żona gotuje obiad, a ja pracuję–nie ma kto się zająć dzieciakami. Podobnie jest w drodze, gdy jedziemy gdzieś dalej samochodem lub pociągiem. Oglądają też bajki na laptopie, bo nie mamy telewizji.

Ale nie widzę w tym nic strasznego. Straszniejsze dla mnie są te sytuacje, gdy rodzice chowają dzieci pod kloszem i nie pokazują im prawdziwego świata –twierdzi Przemek, tata dwójki przedszkolaków. „Nie media cyfrowe są złe, ale ich niewłaściwe używanie“ Przed obecnością elektroniki w codziennym życiu jednak nie uciekniemy, dlatego warto pamiętać, że nowe technologie mogą stanowić zarówno źródło zagrożeń, ale też być źródłem korzyści–otwierać różne możliwości rozwoju czy pomagać w edukacji. Odpowiednio dobrane treści i aplikacje mogą stanowić ciekawą–ale dodatkową–formę rozrywki i nauki, a przed udostępnieniem dziecku urządzenia warto pomyśleć o „kontroli rodzicielskiej“. - Pamiętajmy o tym, że to nie media cyfrowe są złe, niewłaściwe może być ich używanie. Urządzenia mobilne to doskonałe wynalazki, których zadaniem jest ułatwienie nam życia, jednakże źle wykorzystywane będą przynosiły naszemu dziecku więcej szkody niż pożytku. Dobrze wykorzystywana przez dziecko przestrzeń internetu może być dla niego szansą rozwoju edukacyjnego, społecznego czy w przyszłości–zawodowego, zaś codzienne używanie kreatywnych aplikacji, programów, informatycznych rozwiązań przyczyniać się może do zwiększania jego kompetencji cyfrowych, osiągania lepszych wyników w nauce, nawiązywania nowych znajomości czy kreatywnego spędzania czasu wolnego–przekonuje dr Maciej Dębski, Fundator i Prezes Fundacji DBAM O MÓJ Z@SIĘG.. Fundacja opracowała właśnie wyjątkowy projekt, który ma pomóc zagubionym w świecie nowych technologii dzieciom i ich rodzicom odnaleźć właściwą drogę. - Fonolandia to pierwszy w Polsce kompleksowo opracowany projekt edukacyjny dotyczący odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania z mediów cyfrowych i urządzeń mobilnych. Skierowany jest do najmłodszych użytkowników: 5- i 6-latków oraz uczniów klas 1-3 szkoły podstawowej. Jego idea jest bardzo prosta: nauczyciele w oparciu o przygotowane materiały przeprowadzają 15 zajęć o szeroko rozumianej odpowiedzialności cyfrowej–mówi dr Maciej Dębski. Magdalena Raczek

O „PLUSiku”

„PLUSik” — kusi

Małych i dużych

Dobry jest w domu

Dobry w podroży

W „PLUSiku” bajki

I opowieści

Wierszy, rebusów

Mnóstwo się mieści!

I rymowanki

Świetne konkursy

czytaj „PLUSika”

ma same plusy

Ucz się języka

Taty, mamusi

„PLUSik” jest super!

Hej, daj się skusić.

Barbara Dziewięcka-Figiel

UBEZPIECZENIE MEDICARE

• Advantage Plans • Supplement Plans • Prescription Drug Plans

Doświadczony Broker współpracujący z wieloma firmami ubezpieczeniowymi odpowie na nurtujące Cię pytania związane z:

• przejściem na emeryturę,

• uzyskaniem zdrowotnych ubezpieczeń emerytalnych Medicare,

• obsługą indywidualnych kont emerytalnych IRA,

• transferem pieniędzy z pracowniczych kont 401k 403 b, planów unii

• asysta w urzędzie Social Security

• ubezpieczenia na życie

• ubezpieczenie zwiazane z pochówkiem - final expense insurance

Zadzwoń dziś: Agnieszka Rola Licencjonowany Broker NJ ,NY 917 716 4245 agnesrola@gmail.com

BARAN W tym tygodniu uważaj na swoje zdrowie. Może Ci się przytrafić drobna kontuzja. Nie będzie ona zbyt dotkliwa, ale może nieco skomplikować Twoje plany. Nie pędź tak przed siebie. Zwolnij nieco i poświęć więcej uwagi rodzinie.

BYK W tym tygodniu możesz osiągnąć sukces zawodowy. Będzie to jednak wymagało dobrej współpracy z innymi osobami. Musisz zachowywać się nieco bardziej powściągliwie i pozwolić innym przedstawić swoje propozycje. Być może niektóre z nich okażą się dobre.

BLIŹNIĘTA Nadchodzący tydzień może obfitować w nieoczekiwane zdarzenia. To czy przyniosą one efekty pozytywne czy negatywne zależy od Ciebie. Przemyśl dobrze swoje postępowanie. Uważaj jednak, aby nie zranić kogoś Ci bliskiego.

RAK Nadchodzący tydzień to dobry okres na nadrobienie zaległości w pracy. Nie przejmuj się tym, że nikt nie zauważa Twoich starań–w końcu nadejdzie Twoja chwila. Musisz się tylko jeszcze trochę postarać. Nie poddawaj się.

LEW Dużo zieleniny i soków owocowych pomoże Ci zachować siły w nadchodzącym tygodniu. Będzie on wyczerpujący, ale nie poddawaj się–weekend wynagrodzi Ci trudy. Może Ci się przytrafić miła niespodzianka, która poprawi Twój humor i samopoczucie.

PANNA Poświęć więcej czasu rodzinie i najbliższym. Oni potrzebują Twojej uwagi–szczególnie w tym tygodniu. Twoje starania na pewno nie pozostaną bez nagrody.

Busem z Polskim przewodnikiem

Wycieczki dla osób "solo", par i rodzin

Parki Narodowe/Oregon – 16 dni od 20 Lipca

Dookoła USA, Parki Narodowe, Kaniony - 16 dni od 14 września i 5 października

Park Narodowy Acadia/Maine - 3 dni 6 września, 25 października.

Kanion Penn/łódka w jaskini/ Szklana Kładka

- 2 dni od 6 lipca i 7 września

A także w każdym miesiącu:

Niagara/Kanion - 2 dni * Waszyngton/Jaskinie - 2 dni Virginia - 2 dni *

Nowy Jork/ Manhattan - 1 dzień

Amisze/Filadelfia - 1 dzień

Hawaje 30 listopada - 10 grudnia

Floryda sylwestrowa w Grudniu - 10 dni i wiele innych wycieczek.

WAGA Nie kryj swoich uczuć. Okaż je osobie, na której Ci zależy. Jeśli boisz się odtrącenia to pamiętaj, że zawsze lepiej wiedzieć na czym się stoi. Pod koniec tygodnia możliwe pewne zawirowania w pracy.

SKORPION Wykorzystaj swoje atuty i idź na całość. Nie pozwól, aby inni zbierali laury za Twoją pracę. Upomnij się o swoje–czasem lepiej tupnąć niż pozwolić się lekceważyć. W tym tygodniu spory przypływ energii pomoże Ci osiągnąć zamierzone cele.

STRZELEC Nie pozwól sobie wejść na głowę i broń swoich racji stanowczo, ale nie za wszelką cenę. W nadchodzącym tygodniu zachowuj się dyplomatycznie–nie doprowadzaj do konfrontacji, ale również nie prowokuj nikogo zbyt agresywnym zachowaniem.

KOZIOROŻEC Więcej luzu! Nie możesz ciągle żyć w napięciu. Weź wolny dzień, zrelaksuj się, poleniuchuj. To pozwoli Ci pozbyć się negatywnych emocji i nabrać nowych sił i energii, które będą Ci bardzo potrzebne w tym tygodniu.

WODNIK Czemu zwlekasz? Nie czekaj–problemy same się nie rozwiążą. Potrzebne jest Twoje zdecydowane działanie. Przyda się wsparcie partnera–zwłaszcza w sytuacjach trudnych. Nie zapominaj o tym, że wiele problemów o wiele łatwiej rozwiązuje się w szerszym gronie.

RYBY Trochę więcej optymizmu! W tym tygodniu gwiazdy generalnie będą Ci sprzyjały. Może to moment, w którym fortuna się odwróci i przyniesie lepsze chwile. Życie masz jedno więc nie marnuj go na rozpamiętywanie straconych szans.

Elżbieta Fruchtman

Tłumacz – notariusz

1(201) 725 2067

elizabethfruchtman@yahoo.com

• Apostille • Podania w języku polskim i angielskim

OBYWATELSTWO I PRAWO JAZDY PO POLSKU

Wiele usług telefonicznie

Jestem Notary Public potwierdzam tożsamość osoby składającej podpisy łacznie z klauzulą apostille, przygotowuję upoważnienia, odwołania, pełnomocnictwa z klauzulą apostille lub bez w języku polskim zgodnie z obowiązującymi w Polsce wymaganiami prawnymi.

Ponadto

Jestem licencjonowanym instruktorem różnych rodzajów Yogi. Zapraszam!

SKUTECZNE TERAPIE NATURALNE DLA KAŻDEGO

Dr Zbigniew S. Dubij Chiropraktyk

USTAWIANIE KRĘGÓW ORAZ STAWÓW LIKWIDUJE TAKIE DOLEGLIWOŚCI

• bóle kręgosłupa, ramion, rąk i nóg,

• bóle głowy i szyi,

• skrzywienie kręgosłupa,

• ból kulszowy,

• problemy z dyskiem,

• ogólne osłabienie.

LECZENIE URAZÓW POWYPADKOWYCH

KOMORA HIPERBARYCZNA

JAK:

Komora hiperbaryczna dostępna w gabinecie w Mahwah

W naszej komorze 2 atmosfer tlen przenika nawet do nieukrwionych miejsc organizmu. Podwyższone stężenie tlenu pobudza procesy wzrostu i regeneracji tkanek. Tlenoterapia hiperbaryczna wspomaga namnażanie komórek macierzystych STEM CELL i regenerację tkanek. CHOROBY ZATWIERDZONE PRZEZ FDA:

• Niedokrwistość

• Oparzenia (ciężkie)

• Utrata słuchu (nagła i bez znanej przyczyny)

• Zakażenie skóry i kości (ciężkie)

• Przeszczep skóry

• Utrata wzroku (nagła)

• Rany

SCHORZENIA, KTÓRE KORZYSTAJĄ Z KOMORY, ALE SĄ KLASYFIKOWANE JAKO BADAWCZE:

• Choroba Alzheimera i demencja

• Terapia chorób przewlekłych

• Porażenie mózgowe

• Powikłania po COVID-19

• Infekcje

• Obrzęki

• Borelioza

• Migreny

• Złamania/urazy stawów i tkanek miękkich

• Regeneracja po chemioterapii

• Spowalnianie procesów starzenia się skóry i narządów wewnętrznych

• Rewitalizacja uszkodzonych tkanek i narządów: trzustki, nerek, serca, naczyń krwionośnych oraz elementów układu nerwowego

973-470-9900

Akceptujemy większość ubezpieczeń (nie dotyczy komory hiperbarycznej)

48 Union Blvd Wallington, NJ 07057 136 E. Crescent Ave Mahwah, NJ 07430

Wallington: poniedziałek, środa i piątek: 10:00-1:30 & 3:00-7:00 Mahway: wtorek, czwartek i sobota: tylko po umówieniu www.dubij.info

Lekarz Medycyny Małgorzata Komza, MD

17 Sylvan Street, Suite 103 B, Rutherford,NJ

Tel: (201) 691 7110 www.KomzaMD.com

Ewaluacja i leczenie

• uzależnień

• chorób psychicznych

• problemów emocjonalnych

u dzieci młodzieży i dorosłych

• depresja • stany lękowe • nerwice • bezsenność • psychoza • ADHD • OCD

Uzależnienia od: alkoholu, benzodiazepin, heroiny/painkillers

Dr Komza jest certyfikowana w leczeniu uzależnień od heroiny i innych opiatów za pomocą leku SUBOXONE

WOJCIECH KONIOR ND, CNS, MS NATUROPATA, SPECIALISTA ŻYWIENIA

BOARD CERTIFIED by AMERICAN ALTERNATIVE MEDICAL ASSOCIATION DIPLOMATE in INTEGRATED ALTERNATIVE MEDICINE

25 Brookside Dr Oak Ridge NJ 07438 973-208-0112

CERTIFIED NUTRITION SPECIALIST Ogólna Medycyna Naturalna www.naturalmedicinecenterllc.com

517 River Drive Garfield NJ 07026 cell:973-769-8248

NATURALNA DROGA DO ZDROWIA

TERAPIA MANUALNA Bóle Pleców, Stawów, Mięśni

PORADY DIETETYCZNE

INDYWIDUALNE PROGRAMY ODCHUDZAJACE

OCZYSZCZANIE ORGANIZMU Z TOKSYN

PODNOSZENIE ENERGII I SPRAWNOSCI

POPRAWA ODPORNOŚCI ORGANIZMU

ZIOŁOLECZNICTWO

MEDYCYNA ZAPOBIEGAWCZA

WITAMINY I MINERAŁY LASEROWA STYMULACJA

PUNKTÓW AKUPUNKTUROWYCH ********************

TESTY NA ALERGIE POKARMOWE

BADANIE POZIOMU WITAMINY ”D”

ANALIZA MINERAŁOWA na PODSTAWIE TESTÓW WŁOSÓW

BADANIE POZIOMU WOLNYCH RODNIKÓW ********************

Z pytaniami proszę dzwonić na powyższe numery telefoniczne

Craig Justinakupunkturzysta z licencją stanową

PADEL DLA POCZĄTKUJĄCYCH

– CO TO ZA SPORT I NA CZYM POLEGA?

Padel jest bardzo popularną dyscypliną sportową w Europie, którą można polecić dosłownie każdemu, niezależnie od wieku. Uprawiać mogą go wszyscy, jeśli tylko pozwala im na to zdrowie. Nie trzeba nawet kupować żadnego specjalistycznego, drogiego sprzętu. Wystarczy odpowiedni strój i rakieta do padla, aby móc zacząć swoją przygodę z padlem. Oczywiście podstawą będzie znajomość zasad gry, dlatego trzeba poświęcić trochę czasu na zapoznanie się z teorią, aby móc potem przejść do zajęć praktycznych. Na klasycznym korcie do gry w padla mogą grać jednocześnie dwie pary graczy, pola przeciwników są oddzielone siatką. Rozgrywka ma miejsce wewnątrz kortu, który jest zamknięty, a jego boczne i tylne ściany są wyłożone najczęściej szklanymi panelami. Zasady gry w padla można w dużym stopniu porównać do reguł obowiązujących w tenisie ziemnym, z paroma różnicami. Padel powinien przypaść do gustu każdemu, kto lubi gry z piłką i rakietą. Co więc powinieneś wiedzieć o tym sporcie?

MIĘDZY TENISEM A SQUASHEM

Padel to kombinacja tenisa ziemnego i squasha. Punkty w tej grze zdobywa się według tych samych zasad, które obowiązują w tenisie. Ze squasha natomiast zaczerpnięto grę w zamkniętym korcie. Dla tych, którzy nie pamiętają – squash polega na odbijaniu rakietą piłki o ścianę, tak aby drugi zawodnik miał jak największe trudności w jej odebraniu i odbiciu.

TYLKO W DEBLA

Padel jest grą deblową. Oznacza to, że można grać w cztery osoby. Jest to stosunkowo nowa gra, która zdobywa coraz więcej fanów. To, co jest w niej najciekawszego, to zarówno sama rozgrywka, jak i bardzo specyficzny kort.

JAK WYGLĄDA KORT DO PADLA?

Korty do padla są niewielkie – mają wymiar 10 m x 20 m. Kort przedzielony jest siatką, dokładnie tak samo jak w tenisie ziemnym, czyli w połowie boiska. Na każdej połowie boiska znajduje się po dwóch zawodników. O ile jednak kort do tenisa ziemnego jest otwarty, to ten do padla jest kortem zamkniętym. Na jego obydwu końcach (za plecami zawodników) znajdują się ściany o wysokości 3 m. Wykonane są z betonu lub wzmocnionego szkła. Ścianki wysokości 3 metrów obejmują także narożniki kortu na długości dwóch metrów. Kolejne dwa metry zajmują natomiast ścianki o wysokości  2 m. Reszta przestrzeni zamknięta jest z kolei dobrze naciągniętą siatką drucianą. Szklane korty do padla sprawiają, że rozgrywkę może oglądać publiczność. Jednak ściany te nie są dobre podczas deszczu, gdyż stają się śliskie. Problem śliskiej powierzchni eliminują z kolei korty z betonowych bloczków, jednak nie ma wtedy możliwości podglądania

graczy. Nie zawsze też kort otacza siatka – niekiedy cały otoczony jest hartowanym szkłem.

PADEL – JAK GRAĆ?

Gra w padla odbywa się według dość prostych reguł. Gracz, który serwuje, musi kierować piłkę na pole po drugiej stronie siatki, które znajduje się po przekątnej, w stosunku do jego pola. Gracz przeciwnego zespołu (oraz jego partner) może w tym czasie znajdować się w dowolnym miejscu swojej części kortu.

Serwis rozpoczynający grę należy wykonywać „z dołu”. Jeśli pierwszy nie uda się, gdy piłka np. dotknie siatki pomiędzy polami lub podtrzymujących ją słupków, a następnie spadnie w polu odbierającego – serwujący ma prawo do drugiego serwisu.

Podczas gry piłka może maksymalnie jeden raz uderzyć o powierzchnię kortu, zanim zostanie przebita na drugą stronę, czyli do przeciwnika. Zawodnik ma więc tutaj wybór – może odbić piłkę bezpośrednio z powietrza lub poczekać, aż ta uderzy o pole kortu. Warunkiem jest jednak, aby uderzyła w pole bezpośrednio, bez wcześniejszego kontaktu z ogrodzeniem lub ścianami kortu. Jeśli tak się stanie –punkt będzie przyznany przeciwnikowi.

Dopiero po tym, gdy piłka do padla uderzy o powierzchnię kortu, „wolno jej” odbić się od jego ogrodzenia lub ściany. Odbierający piłkę może z kolei albo przebić ją na drugą stronę kortu (do przeciwnika) albo najpierw odbić ją od jednej z dwóch ścian – bocznej (narożnej) lub tylnej. Gra toczy się do momentu, w którym piłka odbije się po którejś ze stron więcej niż jeden raz lub trafi w siatkę na środku kortu (lub też wypadnie poza kort i dotknie ziemi).

Punktacja w grze wygląda dokładnie tak samo jak w tenisie ziemnym, czyli 15, 30, 40 gem. Mecz grany jest do dwóch wygranych setów, a jeden set trwa do czasu, aż gracz zdobędzie 6 gemów.

RAKIETA DO PADLA

Rakieta do padla różni się od tej tenisowej. Jest lekka, waży bowiem pomiędzy 350 a 400 g. Jej grubość to około 38 mm. Początkujący amatorzy tego sportu, powinni sięgnąć po jak najlżejszą rakietę, aby mieć nad nią pełną kontrolę. Dobrze też, żeby jej kształt  był okrągły, co zapewni precyzyjne zagrywki.

Warto też zwrócić uwagę na materiał z jakiego wykonana jest rakieta. Doświadczeni gracze sięgają po te, których rama wykonana jest z włókna węglowego. Jest ono dość drogie, dlatego osoby początkujące mogą sięgnąć po to z włókna szklanego lub z pianki. Początkujący powinni wybierać rakiety z balansem na rączkę, co ułatwia manewrowanie. Powierzchnia rakiety może być twarda i miękka. Twarda – da większą kontrolę nad piłką przy mniejszej prędkości. Miękka – odwrotnie.

CZY WARTO GRAĆ W PADLA?

Oczywiście! Padel to nie tylko sport, który pozytywnie wpływa na zdrowie i pozwala zachować dobrą kondycję, ale także jest świetnym sposobem na spędzanie wolnego czasu. Jest to gra towarzyska, która dostarcza doskonałej zabawy. A w dodatku przeznaczona jest dla każdego – od dzieci po seniorów, którzy lubią nieco wysiłku fizycznego.

Polisa ubezpieczeniowa na dom z drewnianych bali (log house)

Powszechnie uważa się, że jeśli dom zbudowany jest z drewna, np. z bali, cena za jego ubezpieczenie będzie znacznie wyższa, właśnie z uwagi na duże ryzyko pożaru. W rzeczywistości różnica w cenie ochrony dla budynku murowanego oraz drewnianego jest albo bardzo niewielka, albo nie ma jej wcale (w zależności od firmy ubezpieczeniowej). Ma to oczywiście swoje uzasadnienie. Drewno używane do wznoszenia tego rodzaju konstrukcji to nie to samo, którym np. pali się zimą w kominku. W przypadku budowy domu materiał jest po pierwsze odpowiednio obrabiany, a po drugie bardzo dobrze zabezpieczony specjalnymi ognioodpornymi impregnatami, nakładanymi wielowarstwowo. Warto również pamiętać, że materiał użyty do budowy domu drewnianego musi spełniać rygorystyczne normy, tak więc jest niemal równie bezpieczny jak dom murowany.

Ze statystyk wynika, że każdego roku najwiecej pożarów wybucha w obiektach mieszkalnych. Najczęstsze ich przyczyny to:

• niedogaszone papierosy,

• zapałki,

• wady urządzeń i instalacji elektrycznych, grzewczych

• oraz ich nieprawidłowa eksploatacja.

Na obniżenie ryzyka spłonięcia domu drewnianego mają również wpływ jego mieszkańcy, którzy w obawie przed utratą majątku dużo bardziej skrupulatnie przestrzegają zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Instalują czujniki dymu oraz zabezpieczają wszystkie miejsca, które mogłyby być źródłem ognia. Są w tym o wiele bardziej skrupulatni niż właściciele standardowych nieruchomości, dlatego też składki dla domów z drewna nie odbiegają od tych dla domów murowanych.

Wyłączenia odpowiedzialności w razie pożaru

Choć ubezpieczenie na wypadek pożaru zawsze znajduje się w podstawowym zakresie ubezpieczenia domu lub mieszkania nie należy zapominać, że są sytuacje, w których polisa nie zadziała i szkody trzeba będzie pokryć z własnej kieszeni. Ubezpieczenie nie zadziała jeśli:

• przyczyną było lekkomyślne zachowanie jednego z mieszkańców domu (rażące niedbalstwo),np. pozostawienie świeczki w pobliżu materiałów lub też używanie w domu otwartego ognia,

• szkoda powstała w domu niezamieszkanym, przeznaczonym do rozbiórki lub nie spełniającym podstawowych norm technicznych (np. brak obowiązkowych przeglądów instalacji),

• szkoda została spowodowana przez mieszkańca nieruchomości, który był pod wpływem alkoholu, narkotyków lub

innych środków odurzających,

• przyczyną są wady materiałów użytych do budowy lub wykończenia domu, wady konstrukcyjne i błędy projektowe.

Powierzając nam ochronę ubezpieczeniowa zyskujecie Państwo wiarygodnego i solidnego partnera, który zadba o Wasze bezpieczeństwo. Współpraca z grupą wiodących ubezpieczeń pozwala na oferowanie klientom szerokiego dostępu do rynku oraz stwarza możliwość porównania ofert i wyboru optymalnego wariantu ubezpieczenia.

Warto przypomnieć, że Royal Crown Realty, której brokerem od wielu lat jest Pani Grażyna Torbus, zajmuje się również sprzedażą i kupnem domów oraz innych nieruchomości, w tym budynków komercyjnych.

Bardzo prosimy szczegółowe pytania kierować bezpośrednio do CHOICE INT. AGENCY I ROYAL CROWN REALTY 348 Main Ave Wallington, NJ 07057 lub pod nr telefonu 973-773-7448.

Grażyna Torbus

Nasza specjalność to:

❖ Blacharstwo i lakiernictwo

❖ Kompleksowe naprawy powypadkowe samochodów wszystkich marek

❖ Współpraca ze wszystkimi firmami ubezpieczeniowymi

❖ Wysoka jakość usług i dobra cena

Pomagamy w rozmowach z firmami ubezpieczeniowymi

DAM PRACĘ

Zatrudnię operatora koparki i maszyn ziemnych, stolarza i pomocnika stolarza. Praca głównie w Essex county. Tel: 908-329-0543

West Solutions - Architectural Millwork da pracę stolarzowi z doświadczeniem. Dobre warunki pracy i płacy. Po więcej informacji proszę o telefon: Robert 201-481-2205

The Grand, ekskluzywne miejsce na wesela, poszukuje uprzejmego i profesjonalnego Recepcjonisty/ Recepcjonistki do naszego zespołu.

Oferujemy konkurencyjne wynagrodzenie,

stanowiska na pełen i pół etatu. Wymagany język angielski, kandydaci muszą być dostępni do pracy w weekendy. Więcej informacji pod 973-256-8316 lub jason@ thegrandevents.com.

Looking for administrative assistant. Candidate must be fluent in English with good communication and

organizing skills, proficient in PC applications and knowledge of the construction field a big plus. Location: Short Hills, NJ. Email your resume chrystian102@ gmail.com or call/ text 908-329-0543

SPRZEDAM

Sprzedam pralkę i suszarkę, tel. 973-470-0508

Bezpłatny Tygodnik Polonijny

REDAKCJA

63 Union Blvd, Wallington NJ 07057

Tel: 973-928-3838, 973-928-3839

Fax: 973-883-0762

info@tygodnikplus.com

REDAKTOR NACZELNA

Katarzyna Ginsburg

katarzyna@tygodnikplus.com

ZESPÓŁ REDAKCYJNY

Małgorzata

Baranowska-Pyryt

Agata Sawicka

Zuza Ducka

Robert Kim Ewa Wójcik-Szczech

STALE WSPÓŁPRACUJĄ

Elżbieta Baumgartner

Grażyna Torbus

Andrzej Kulka

PROJEKT GRAFICZNY i DTP

Jacek McFrey

REKLAMA I MARKETING

Tel: 973-928-3838

reklama@tygodnikplus.com

OGŁOSZENIA DROBNE

ogloszenia@tygodnikplus.com

WYDAWCA

PLUS Media Group Corp.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykorzystywanie w całości lub częściowo grafiki lub tekstu z reklam wykonanych przez PLUS jest surowo zabronione. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Zastrzega sobie również prawo do odmówienia druku reklamy lub ogłoszenia bez podania przyczyny. Redakcja nie ponosi żadnej odpowiedzialności za wszelkiego rodzaju porady i wskazówki zawarte w artykułach sponsorujących. Adres internetowy www.tygodnikplus.com ©2007-2024 PLUS Media Group, Corp.

GABINET DENTYSTYCZNY

Tel: (908) 718 - 7337 OPIEKA DENTYSTYCZNA dla całej rodziny

500 North Wood Ave, Suite 1A, Linden NJ 07036

ATRAKCYJNE CENY

Gabinet otwarty do późnych godzin wieczornych oraz w soboty

Akceptujemy wiekszość ubezpieczeń

Masowy morderca z Westfield New Jersey

John Emil List (17 września 1925 - 21 marca 2008) był amerykańskim masowym mordercą. 9 listopada 1971 roku zastrzelił z pistoletu swoją żonę, matkę i trójkę dzieci w ich domu w Westfield New Jersey, a następnie uciekł i żył w ukryciu prawie 18 lat.

Do morderstwa dobrze się przygotował. Zatrzymał dostawę mleka, poczty, zniszczył wszystkie swoje zdjęcia w domu. Gdy dzieci były w szkole zastrzelił żonę, następnie matkę. Dwoje dzieci zabił strzałem w głowę po ich powrocie ze szkoły, po czym zrobił sobie lunch i pojechał do swojego banku, aby zamknąć konta bankowe swoje i swojej matki. Następnie pojechał do Westfield High School, aby obejrzeć mecz piłki nożnej starszego syna. Po odwiezieniu Fredericka do domu List strzelał do niego wielokrotnie, ponieważ syn próbował się bronić. List umieścił ciała swojej żony i dzieci na śpiworach w dużym pokoju, a ciało

matki zostawił na strychu. W liście do pastora twierdził, że zabił swoją rodzinę, aby ocalić ich dusze, bo odchodzili od wiary religijnej (byli wiary luterańskiej). Po posprzątaniu miejsca zbrodni włączył religijną stację radiową i wyszedł z domu. Po ucieczce z NJ zmienił nazwisko, ożenił się i ukrywał pod nowym nazwiskiem prawie 18 lat. Sąsiedzi zauważyli, że wszystkie pokoje w rezydencji były oświetlone w dzień i w nocy, a w domu nie było żadnej widocznej aktywności. Gdy żarówki zaczęły się przepalać jedna po drugiej funkcjonariusze weszli przez otwarte okno do piwnicy i odkryli ciała.

List został zatrzymany w Wirginii 1 czerwca 1989 r., po tym jak historia jego morderstw została wyemitowana w programie telewizyjnym America’s Most Wanted i został rozpoznany przez sąsiadkę. Po ekstradycji do New Jersey został uznany winnym pięciu zarzutów morderstwa pierwszego stopnia i skazany

na 75 lat. List zmarł w więzieniu w 2008 roku w wieku 82 lat w Trenton NJ. Breeze Knoll, jego 19-pokojowa wiktoriańska rezydencja położona przy 431 Hillside Avenue w Westfield stała pusta aż do pożaru w sierpniu 1972 roku, dziewięć miesięcy po morderstwach, ale nie wiadomo kto ją podpalił. Wraz z domem zniszczono witraż, podobno podpisany oryginał Tiffany’ego, wart wówczas co najmniej $100 000 dolarów (równowartość

730 000 dolarów w 2023 roku). W 1974 r. na tym miejscu wybudowano nowy dom. Ciało matki Almy pochowano w Michigan, a żony Helen wraz z jej trójką dzieci zostały pochowane na cmentarzu Fairview w Westfield tam, gdzie leży Whitney Houston. W Westfield również miało miejsce porwanie i morderstwo Charlesa Lindbergha Jr.

Izabela Van Tassel

Ile powinieneś

wydawać na żywność

Na jedzenie i napoje bezalkoholowe Amerykanie wydają przeciętnie 6.7 proc. swoich przychodów, o wiele mniej niż w Polsce, gdzie przejada się ok. 17,2 proc. domowego budżetu, co jest wynikiem zbliżonym do Japonii (16.7 proc.), Portugalii (17.5 proc.) i Grecji (17.6 proc.). Im niższy jest przychód rodziny, tym większą jego część pochłania wyżywienie. Niezależnie od okoliczności, wszyscy musimy jeść, a przygotowywanie odżywczych, zdrowych i niedrogich posiłków, szczególnie w czasie inflacji, nie jest łatwe. Warto sprawdzić, czy nasze wydatki są porównywalne ze średnią krajową.

Co zaleca USDA

Aby uzyskać szczegółowe wytyczne dotyczące wydatków na artykuły spożywcze, amerykański Departament Rolnictwa (US Department of Agriculture – USDA) publikuje co miesiąc budżet żywnościowy, który zawiera szacunkowe miesięczne i tygodniowe wydatki, podzielone na „plan oszczędny”, „plan niskokosztowy”, „plan umiarkowany” i „plan liberalny”. Można go znaleźć tu: https://www.fns.usda. gov/cnpp/usda-food-plans-costfood-monthly-reports.

Oto zestawienie pokazujące, jak USDA zaleca czteroosobowej rodzinie (z dwójką dzieci w wieku 6-8 lat oraz 9-11 lat oraz z rodzicami w wieku do 50 lat) ustalenie miesięcznego budżetu na artykuły spożywcze.

• Oszczędny plan. Przy oszczędnym budżecie dla czteroosobowej rodziny wydasz w połowie 2024 roku do 225 dol. tygodniowo lub 975 dol. miesięcznie. Nawiasem mówiąc, plan ten służy do ustalania wysokości świadczeń w ramach programu dodatkowej pomocy żywieniowej, w skrócie SNAP.

• Plan o niskim koszcie przewiduje wydanie 244 dol. tygodniowo czyli około 1056 dol. miesięcznie.

• Umiarkowany plan zakłada koszt 303 dol. tygodniowo na artykuły spożywcze czyli 1,311 dol. miesięcznie.

• Liberalny plan. Zamożne (albo rozrzutne) czteroosobowe rodziny przejadają 365

od miejsca zamieszkania. Do najdroższych stanów należą Hawaje, Vermont, Alaska, Nowy Jork, West Virginia, a do najtańszych:  Utah, Idaho, Kansas i New Hampshire, gdzie koszty żywności wynoszą zaledwie połowę tego, co w najdroższych stanach (patrz https:// worldpopulationreview.com/state-rankings/grocery-prices-by-state).

Na koszt wyżywienia rzutuje też stosowana dieta, a żywność ekologiczna jest droższa od zwykłej.

Alternatywa: budżet według zasady 60/20/20

jesz więcej, nadwyżkę możesz przerobić na zupełnie nowy posiłek. Na przykład resztki pieczonego kurczaka można zamienić w zapiekankę z warzywami i  makaronem. Oszczędzisz czas i pieniądze.

• Nie chomikuj. Jeżeli masz dwie lodówki i zamrażarkę wypełnione po brzegi, szafki i spiżarnię, które się nie domykają, to masz stanowczo za dużo zapasów. Żywność się starzeje i jest niepotrzebnie wyrzucana.

dol. tygodniowo lub 1,583 dol. miesięcznie.

Dla osoby samotnej oszczędny plan zakłada przeciętny wydatek 291 dol. miesięcznie, a dla dwóch osób – 535 dol., a dla trzech 766 dol. w roku 2024 w 48 stanach, a więcej na Hawajach i Alasce.

Wydatki mogą się różnić

Koszt żywności przygotowanej w domu może się różnić z kilku powodów.

Nastolatki jedzą dużo, szczególnie chłopcy. W miarę jak dzieci dorastają, USDA zaleca zwiększanie budżetu na żywność. Na przykład w połowie 2024 roku umiarkowany budżet dla nastolatka w wieku od 14 do 18 lat wynosi 87.80 dol. na zakupy spożywcze tygodniowo (lub 70.50 dol. tygodniowo, jeśli masz budżet, który USDA nazywa oszczędnym, albo 100 dol. tygodniowo w przypadku budżetu liberalnego). Dla porównania, dziecko w wieku od 9 do 11 lat, według umiarkowanego budżetu USDA, zjada tygodniowo żywność o wartości 76.20 dol.

Mężczyźni jedzą więcej od kobiet, a seniorzy mniej od młodszych. Dla osób w przedziale wiekowym od 50 do 70 lat średnia konsumpcja w czterech kategoriach wynosi odpowiednio 51.90, 58.70, 72.50 albo 86.90 dol. tygodniowo. Dokładne dane znajdziesz na witrynie USDA: https://www.fns. usda.gov/cnpp/usda-food-planscost-food-monthly-reports.

Również koszt utrzymania zależy

Nie musisz trzymać się wytycznych USDA, lecz możesz pójść własną drogą. Na przykład, budżet zwany 60/20/20 pomoże ci ustalić, ile wydać na artykuły spożywcze w oparciu o twoje konkretne dochody i wydatki. Zgodnie z tymi zasadami wydajesz około 60 proc. swojego miesięcznego dochodu po opodatkowaniu na potrzeby, 20 proc. na zachcianki, a 20 proc. na oszczędności i spłatę długów.

Większość artykułów spożywczych należy do kategorii „potrzeb”, ale nie wszystkie. Na przykład kupno filetu mignon czy dzikiego łososia na specjalną kolację byłoby raczej zachcianką.

Jeśli na przykład twoje miesięczne wynagrodzenie na rękę wynosi 3,200 dol., oto jak możesz rozdzielić swoje wydatki: 1,920 dol. na potrzeby takie jak podstawowe artykuły spożywcze, mieszkanie i transport; 640 dol. na zachcianki (posiłki poza domem, rozrywka i podróże) oraz 640 dol. na spłatę oszczędności i spłatę pożyczek.

Ile z tych 1,920 dol. przeznaczysz na artykuły spożywcze, zależy od innych twoich kosztów utrzymania.

Więcej o tym budżecie przeczytasz w artykule pt. “Najprostszy budżet: reguła 60/20/20”. Znajdziesz go na Internecie.

Jak

zmieścić się w budżecie

Aby oszczędzić na artykułach spożywczych, możesz zastosować kilka prostych strategii.

• Przede wszystkim – nie marnuj. Kupuj tyle, ile potrzebujesz i zużywaj żywność do końca. Nasze babcie mawiały, że wyrzucanie żywności, to grzech.

• Rób kanapki do pracy i ograniczaj stołowanie się w restauracjach.

• Wykorzystuj resztki. Pozostałości, to nie odpadki. Jeśli ugotu-

• Planuj posiłki i twórz listy zakupów, by uniknąć robienia sprawunków pod wpływem impulsu. Planuj gotować tak, by spożytkować artykuły, które już posiadasz, albo te, które są na wyprzedaży.

• Kupuj marki sklepowe, które są tańsze. Ponadto, niektóre sklepy wystawiają na dużej przecenie towary nieco uszkodzone (np. lekko wgniecione puszki), artykuły u końca okresu ważności, czy owoce i warzywa z jakimiś skazami.

• Kupuj w większych opakowaniach, ale tylko towary, które rzeczywiście używasz. Nabycie kilku pudełek czegoś niepotrzebnego niczemu nie służy, bo zamiast oszczędzać, marnujesz pieniądze.

• Wybieraj sezonowe lokalne owoce i warzywa. Są tańsze i zdrowsze.

Wniosek

Jeżeli nie trzymają się ciebie pieniądze, to ustal budżet i staraj się w nim utrzymać. W tym celu spisuj wydatki, albo w supermarkecie używaj tylko jednej karty kredytowej. Co miesiąc dostaniesz rachunek i będziesz wiedzieć, ile wydałeś na żywność i inne rzeczy.

Elżbieta Baumgartner

Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu  książek-poradników, m.in. książki pt. “Otwieram biznes”, “Praca w Ameryce”, „Jak oszczędzać na podatkach”, „Jak chować pieniądze przed fiskusem”. Są one dostępne w księgarni Polonia, 882 Manhattan Ave., Greenpoint, albo w wersji elektronicznej bezpośrednio od wydawcy: Poradnik Sukces, www.PoradnikSukces.com. tel. 1-718-224-3492.

Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia@tygodnikplus. com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 24.12.20r. wezmą udział w losowaniu nagrody. Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 31.12.20r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane.

Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia@tygodnikplus. com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 04.07.24r. wezmą udział w losowaniu nagrody. Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 11.07.24r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane.

SPONSOREM NAGRÓD JEST:

Elżbieta Kieszczyńska

EK Polish Bookstore

1051 Bloomfield Ave., Suite 1B-2 Clifton, NJ 07012

www.ekpolishbookstore.com (201) 355 7496

NAGRODA TYGODNIA

Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki z nr. 24 (827) nagrodę wylosowała Pani Renata Różańska z Filadelfii. Gratulujemy!

Hasło: Proste bywa podpierane

OD ŚMIERCI DO ŻYCIA,

CZYLI O TRANSPLANTACJI NARZĄDÓW

Zanim dojdzie do przeszczepienia organów, odbywa się wiele rozmaitych procedur, które trwają wiele godzin. Zaangażowanych w nie jest wiele osób. O tym, jak to przebiega, opowiada Edyta Karpeta, z zawodu pielęgniarka instrumentariuszka ze Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie, koordynatorka transplantacji. Zaznacza, że nie jest tak łatwo zostać dawcą organów.

Koordynator transplantacji to nie zawód, ale funkcja, którą pełni się przy okazji sprawowania innego zawodu medycznego. To osoba, która ma wykształcenie medyczne, ale musi przejść jeszcze specjalne szkolenie.

- Struktura koordynatorów w Polsce przypomina piramidę. Podstawą całego systemu są koordynatorzy szpitalni, czyli osoby, które na co dzień pracują w oddziale intensywnej terapii. Najczęściej są to lekarze anestezjolodzy lub pielęgniarki oddziałów intensywnej terapii, choć w grupie tej nie brakuje także osób pracujących na innych oddziałach. Koordynatorzy szpitalni, nazywani często donacyjnymi, są najważniejszym ogniwem całego procesu. To oni identyfikują potencjalnych dawców, zbierają wywiad medyczny, tworzą charakterystykę zmarłego i przeprowadzają autoryza-

cję pobrania. To na ich barkach spoczywa rozmowa z rodziną zmarłego – wyjaśnia koordynatorka.  Drugi poziom tej piramidy to koordynatorzy ośrodków transplantacyjnych.

- To właśnie tę grupę koordynatorów reprezentuję. Zajmuję się organizowaniem, nadzorowaniem i dokumentowaniem pracy zespołu transplantacyjnego. Głównie odpowiadam za działania logistyczne związane z wezwaniem biorców. Pomagam koordynatorowi szpitalnemu w stworzeniu pełnej charakteryzacji dawcy, organizuję zespół do pobrania i przeszczepienia narządów. Jestem trochę jak dyrygent orkiestry. Na co dzień, pracując w zespole transplantacyjnym, stoję po stronie biorcy, czyli tej części transplantologii, która wiąże się z życiem. Orzekanie  śmierci mózgu odbywa się najczęściej na oddziale inten-

sywnej terapii, a więc poza mną. Historię dawcy poznaję w momencie, gdy koordynator szpitalny lub Poltransplant zgłasza mi propozycję pobrania narządu do przeszczepu. Koordynator transplantacyjny pojawia się w momencie, w którym śmierć mózgu została zdiagnozowana. Ta śmierć już się dokonała. Dla bliskich osoby zmarłej jest niewyobrażalną tragedią, dla osób oczekujących na przeszczepienie jest jedyną nadzieją na życie. Każdy chce być zdrowy i żyć jak najdłużej. Dawstwo narządów daje szansę, by przedłużyć życie, wystarczy podarować komuś cząstkę siebie - mówi Edyta Karpeta.

Trzeci poziom piramidy to koordynatorzy centralni Poltransplantu. To oni nadzorują cały proces pobierania i przeszczepiania narządów.

FILMOWE WYOBRAŻENIE ŚMIERCI TO FIKCJA

Wyobrażenie o śmierci czerpiemy najczęściej z filmów i książek. Tymczasem w rzeczywistości wygląda to trochę inaczej, zwłaszcza w przypadku stwierdzenia zgonu w mechanizmie śmierci mózgu. Procedura stwierdzenia śmierci mózgu odbywa się najczęściej na oddziale intensywnej terapii i trwa średnio od 12-24 godzin, niekiedy nawet 72 godziny. Czas trwania procedury zależy od mechanizmu uszkodzenia mózgu i wieku pacjenta. Procedura orzekania zgonu w mechanizmie śmierci mózgu składa się z kilku etapów. Rozpoczyna się od stwierdzenia wystąpienia tzw. podstawowej arefleksji pniowej, czyli zaniku odruchów kaszlowego i wymiotnego oraz rozszerzenia i braku reakcji źrenic na światło. Dopiero po stwierdzeniu podstawowej arefleksji pniowej wysuwa się podejrzenie śmierci mózgu. - Dopiero po stwierdzeniu podstawowej arefleksji pniowej następuje okres obserwacji wstępnej. Następnie dwukrotnie przeprowadza się analizę stwierdzeń i wykluczeń, badań potwierdzających arefleksję pniową oraz trwały bezdech. Badania mają na celu ocenę obecności lub braku odruchów układu nerwowego. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie jednego z tzw. badań instrumentalnych, tj. EEG, angiografii mózgowej, angiografii metodą tomografii komputerowej, perfuzji metodą tomografii komputerowej, scyntygrafii perfuzyjnej lub dopplera przezczaszkowego. Badania obrazowe, jak chociażby te wykonywane metodą tomografii komputerowej, pozwalają lekarzom radiologom stwierdzić, czy nastąpiło zatrzymanie krążenia mózgowego, a więc czy mamy do czynienia ze śmiercią mózgu – wyjaśnia koordynatorka.

Co istotne, serie badań w określonych, co naj-

mniej kilkugodzinnych odstępach, musi dokonać nie mniej niż dwóch lekarzy, każdą z serii osobno, przy czym jeden z nich musi mieć specjalizację z anestezjologii i intensywnej terapii lub - jeśli dotyczy to małego dziecka - neonatologii.

Warto też pamiętać, że inny zespół pobiera narządy od dawcy, i inny/e je przeszczepia.

KTO MOŻE ZOSTAĆ DAWCĄ?

Koordynatorka transplantacyjna wyjaśnia, że nie tak prosto zostać dawcą organów. Dużo większa szansa jest na to, że kiedyś będziemy potrzebować narządu, niż że zostaniemy dawcą. Dawcą narządów może zostać tylko osoba, u której stwierdzono zgon w mechanizmie śmierci mózgu lub nieodwracalnego zatrzymania krążenia. I tylko w przypadku, gdy za życia nie zgłosił sprzeciwu.

- Mózg kontroluje wszystkie funkcję życiowe. Śmierć mózgu oznacza w rzeczywistości śmierć człowieka. Przyczyny, które powodują nieodwracalne uszkodzenie komórek mózgu są różne. Najczęściej wynikają z niedotleniania spowodowanego zatrzymaniem krążenia, urazem bądź uszkodzeniem naczyń mózgowych (np. na skutek pęknięcia tętniaka). Komórki mózgu są najbardziej wrażliwe na niedotlenienie. Wystarczy zaledwie 3-4 minuty niedoboru tlenu, by komórki mózgowe zaczęły obumierać. Im więcej czasu upłynie od zatrzymania funkcji oddychania i krążenia, do podjęcia działań ratunkowym, tym ryzyko uszkodzenia komórek mózgu jest większe. Życie pisze różne scenariusze. Zdarzają się sytuacje, że młody, zdrowy człowiek kładzie się spać i rano się nie budzi. Rodzina wzywa pogotowie. Zespół karetki ocenia stan pacjenta i podejmuje decyzję o zabraniu nieprzytomnego człowieka do szpitala. Po wykonaniu szeregu badań laboratoryjnych i obrazowych okazuje się, że doszło rozległego krwawienia do jamy czaszki spowodowanego pęknięciem tęt-

niaka. Rozległość obrażeń powstałych na skutek krwotoku jest tak duża, że uniemożliwia interwencję neurochirurgiczną. Ze względu na ciężki stan, chory zostaje zakwalifikowany do leczenia w oddziale intensywnej terapii. W kolejnych dobach, pomimo włączonego leczenia, pacjent przestaje reagować na czynności pielęgnacyjne i leczenie. Lekarze wysuwają podejrzenie śmierci mózgu. Rodzina jest informowana na bieżąco o stanie klinicznym swojego bliskiego, dalszym postępowaniu i badaniach, które mają potwierdzić, bądź wykluczyć wysuniętą diagnozę - mówi Edyta Karpeta. - Przeprowadzenie diagnostyki śmierci mózgu wymaga wykonania dwóch serii badań klinicznych. W niektórych sytuacjach konieczne jest wykonanie badania instrumentalnego. Pierwsze próby kliniczne przeprowadza jeden lekarz (specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii). Drugą serię prób wykonuje ten sam lekarz, który przeprowadził pierwszą serię badań wspólnie z drugim specjalistą w dziedzinie neurologii, neurochirurgii lub neonatologii. Jeśli przeprowadzone wyniki badań potwierdzają postawioną diagnozę, obaj lekarze podpisują protokół stwierdzenia śmierci mózgu. Podpisanie protokołu jest jednoznaczne ze stwierdzeniem zgonu człowieka - opisuje Edyta Karpeta.

Dodaje, że śmierć jest procesem zdysocjowanym, co oznacza, że różne tkanki i komórki umierają w różnym czasie.

- U chorego, u którego został stwierdzony zgon, zgodnie z kryteriami neurologicznymi, ustaje obowiązek terapeutyczny. Śmierć sprawia, że człowiek przestaje oddychać, praca serca i płuc podtrzymywana jest przy użyciu respiratora do czasu ustalenia stanowiska osoby zmarłej wobec donacji, a w przypadku braku sprzeciwu, do czasu pobrania narządów. Lekarz stwierdzający zgon informuje rodzinę o śmierci ich bliskiego i podejmuje temat dawstwa narządów i tkanek – mówi koordynatorka.

KWESTIA ZGODY I SPRZECIWU

WOBEC DAWSTWA SWOICH NARZĄDÓW

W Polsce obowiązuje zgoda domniemana, co oznacza, że każda osoba, która za życia, nie wyraziła sprzeciwu, może być potencjalnym dawcą. Zgodnie z przepisami prawa sprzeciw można zgłosić w jednej z trzech form: wpisu do Centralnego Rejestru Sprzeciwów (CRS), oświadczenia ustnego złożonego w obecności dwóch świadków i pisemnie przez nich potwierdzonego lub własnoręcznie podpisanego oświadczenia pisemnego. Wszystkie formy zgłoszenia mają jednakową moc prawną. Jedynie zgłoszenie sprzeciwu do CRS wymaga wypełnienia formularza zgłoszenia do Centralnego Rejestru Sprzeciwów i przekazania go osobiście lub listownie do Poltransplantu.

To właśnie możliwość zgłoszenia sprzeciwu w formie oświadczenia ustnego lub pisemnego sprawia, że lekarze na temat donacji rozmawiają z rodziną. Celem tej rozmowy jest ustalenie stanowiska osoby zmarłej, a nie rodziny.

- Opieramy się na tym, co przekazują nam bliscy zmarłego. Wierzymy w to, że rodzina zmarłego jest z nami szczera, a informacje, które nam przekazują są zgodne z wolą i intencją ich bliskiego. Zawsze szanujemy wolę zmarłego, a w przypadku gdy rodzina informuje nas, że zmarły sprzeciwiał się donacji, odstępujemy od pobrania - podsumowuje.

Każdy z nas ma prawo i możliwość decydo -

wania o sobie. Dlatego jeśli chcemy, by nasi bliscy postąpili zgodnie z naszą wolą, to musimy im tę wolę przekazać. Jeżeli jesteśmy za -  a w przypadku naszej śmierci, naszą wolą jest chęć pomocy innym -  możemy nosić w portfelu tzw. oświadczenie woli. Należy jednak pamiętać po pierwsze, że dokument ten nie ma mocy prawnej, po drugie, że jeśli nasi bliscy nie mają pojęcia o jego istnieniu, to trudno im będzie zrealizować naszą wolę.

JAK ROZMAWIAĆ O ŚMIERCI PACJENTA?

Wybierając zawód medyczny każdy liczy się z tym, że prędzej czy później przyjdzie mu zmierzyć się ze śmiercią pacjenta. Przekazanie informacji rodzinie o zgonie ich bliskiego jest jedną z najtrudniejszych sytuacji, z która mierzą się lekarze.

- Nikt z nas nie lubi ani otrzymywać, ani przekazywać złych informacji. Niosą one ze sobą zawsze negatywne emocje, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć i z którymi nie potrafimy sobie poradzić. Nikt nie jest przygotowany na śmierć bliskiej osoby, zwłaszcza gdy informacja o niej przychodzi niespodziewanie. A tak jest w przypadku śmierci mózgu - mówi Edyta Karpeta.

Przekazanie informacji o śmieci jest jednak tylko częścią rozmowy. Pozostaje jeszcze zapytanie o wolę zmarłego dotyczącą zamiaru pobrania narządów.

- Rozmowa ta nigdy nie jest łatwa. Zawsze jest inna, bo każdy człowiek jest inny. Nie przebiega według scenariusza. Nie ma gotowego przepisu, jak połączyć informację o śmieci z pytaniem o pobranie narządów. Na co dzień staramy się unikać trudnych rozmów, a zarówno temat śmierci, zwłaszcza śmierci mózgu, jak i dawstwa narządów należą do zagadnień, o których nie rozmawiamy przy niedzielnym obiedzie. W medycynie tematu śmierci nie da się pominąć - mówi koordynatorka.

DAWCÓW WCIĄŻ ZA MAŁO

Liczba dawców w Polsce nie jest wystarczająca. Brakuje zwłaszcza dawców pediatrycznych. W obliczu starzejącego się społeczeństwa, rozwoju chorób cywilizacyjnych wzrasta liczba osób ze schyłkową niewydolnością narządów, dla których przeszczepienie jest jedyną szansą na poprawę jakości życia i jego przedłużenie. W naszym kraju rocznie narządy pobierane są od około 450-500 dawców zmarłych i około 100 dawców żywych. W 2022 roku zostały przeszczepione łącznie 1503 narządy – 1402 od dawców zmarłych (784 nerki, 334 wątroby, 173 serca, 93 płuca i 18 trzustek) oraz 101 od dawców żyjących (73 nerki i 28 fragmentów wątroby).

Mimo tego, na zakończenie roku 2022, na Krajowej Liście Oczekujących na przeszczepienie znajdowało się ponad 1850 osób. Systematycznie wzrastająca liczba osób oczekujących ciąg dalszy na stronie 46

na przeszczepienie pokazuje, jak wiele jest jeszcze do zrobienia.

Problem niewystarczającej liczby dawców i narządów do przeszczepienia jest złożony i dotyczy każdego kraju na świecie. W Polsce jest ponad 400 szpitali, w których możliwa jest identyfikacja potencjalnych zmarłych dawców. W praktyce zaledwie 1/3 z nich jest aktywna w programie donacyjnym.

Czy to oznacza że w pozostałych placówkach nikt nie umiera w mechanizmie śmierci mózgu? Problem niedoboru narządów wynika zarówno z nieoptymalnej organizacji systemu opieki zdrowotnej, jak i z niedoborów kadrowych. Podstawą sprawnego funkcjonowania systemu transplantacyjnego jest obecność koordynatora transplantacyjnego.

- Obecnie w Polsce jest to funkcja, którą sprawuje osoba z wyższym wykształceniem medycznym (najczęściej lekarz lub pielęgniarka) przy okazji pełnienia innego zawodu, Być może, gdyby koordynator transplantacyjny był faktycznie zawodem, a nie dodatkową funkcją, system byłby bardziej efektywny, a liczba pobieranych i przeszczepianych narządów byłaby większa – zastanawia się Edyta Karpeta.

BIORCA NIE DOWIE SIĘ, KTO BYŁ DAWCĄ

Medycyna transplantacyjna jest transparentna i oparta na jasnych i prostych zasadach. Dawstwo narządów jest aktem bezinteresownej miłości i solidarności ludzkiej. Biorca, który otrzymuje narząd od osoby zmarłej, nie wie od kogo narząd pochodzi. Może jedynie uzyskać informację, czy dawcą była kobieta czy mężczyzna. Rodziny dawców również nie znają personaliów osób, w których żyje cząstka ich bliskiego. Alokacja, czyli przypisanie narządu konkretnemu biorcy, odbywa się na postawie ściśle określonych reguł.

W pierwszej kolejności narząd otrzymuje osoba, która potrzebuje pilnie przeszczepu np. osoba po zatruciu muchomorem sromotnikowym, u której doszło do ostrej niewydolności wątroby. Dla takiej osoby rozpoczyna się wyścig z czasem. Często jest to zaledwie 72 godziny, które zakończą się przeszczepieniem wątroby lub zgonem.

- Poza pilnością przeszczepienia, narządy dobieramy na zasadzie zgodności/identyczności grup krwi, parametrów antropometrycznych (podobna waga i wzrost), czasu oczekiwania na przeszczepienie. W przypadku przeszczepiania nerek i trzustek o wyborze biorcy decyduje zgodność immunologiczna, czyli antygeny HLA. Kluczem udanego przeszczepienia jest ujemny wynik próby krzyżowej i jak największa liczba zgodnych antygenów. Narząd otrzymuje biorca, który jest biologicznie najbardziej podobny do dawcy. Medycyna transplantacyjna niesie ze sobą wiele korzyści - pozwala ratować życie, ale trzeba

pamiętać, że nie jest wolna od ryzyka. Każda decyzja, zarówno związana z akceptacją narządu, jak i wyborem biorcy jest poprzedzona analizą korzyści i ryzyka. Pobieramy i przeszczepiamy narządy, tylko wówczas gdy korzyści z przeszczepienia są większe niż związane z nim ryzyko – wyjaśnia koordynatorka.

ŚMIERĆ JEST NATURALNYM

ZAKOŃCZENIEM ŻYCIA

W pracy koordynatora transplantacyjnego temat śmierci jest stale obecny. Każda koordynacja to z jednej strony spotkanie ze śmiercią, z drugiej - z życiem. W takim razie, czym dla koordynatora jest śmierć?

-   Dla mnie śmierć jest po prostu zakończeniem życia. Rodzimy się, żyjemy, realizując plany, marzenia i umieramy. Takie są koleje losu i do czasu, gdy ktoś wymyśli sposób na nieśmiertelność, musimy to zaakceptować. Wiem, że śmierć jest czymś, czego nie można uniknąć, ale na co dzień nie analizuję jej. Każdy z nas na swój sposób podchodzi do tematu śmierci. Inne emocje towarzyszą nam, gdy umiera osoba nam bliska. Inne, gdy spotyka to osoby, których osobiście nie znaliśmy. Inne, gdy dotyczy to młodego człowieka, a jeszcze inne, gdy odchodzi osoba po długiej i ciężkiej walce z chorobą. Emocji tych nie można porównać. Są historie, które zostają z nami na całe życie i takie, które ledwo pamiętamy – dodaje.

BLASKI I CIENIE

Co koordynatora transplantacyjnego napędza do dalszego działania? Bez wątpienia biorcy.  - To historie zakończone happy endem powodują, że mam siłę przychodzić do pracy i robić to, co robię. Przed przeszczepieniem widzę pacjentów zmęczonych, których rytm życia wyznacza choroba. Codzienność to próba normalnej egzystencji pomiędzy dializami i hospitalizacjami. Po przeszczepieniu są szczęśliwi i zaczynają wreszcie normalnie żyć. To sprawia, że ta praca ma sens - opowiada Edyta Karpeta.

I dodaje, że medycyna transplantacyjna jest bez wątpienia wyjątkową dziedziną. Każdy może mieć w niej swój udział. Jedną decyzją możemy sprawić, że cząstka nas będzie w kimś innym żyła.  Każdy z nas kiedyś może znaleźć się po drugiej stronie.

- Chciałabym, by każdy znalazł w swoim życiu chwilę i podzielił się z bliskimi swoją decyzją. Jeśli chcesz, by twoja wola została zrealizowana, to przekaż ją. Nie odkładaj tej rozmowy na jutro, na kiedyś, na później, bo nie wiesz z czym przyjdzie ci się jutro zmierzyć. Nigdy nie będzie dobrego momentu - apeluje koordynatorka.

Nie też ma wątpliwości, co do własnych decyzji. - Dla mnie wybór wydaje się prosty. Chciałabym, byjeśli tylko będzie to możliwe - moje serce biło w innym człowieku, ktoś oglądał świat moimi oczami… Czemu nie? Dwa metry pod ziemią raczej do niczego mi się nie przydadzą – stwierdza rozmówczyni.   Źródło: zdrowie.pap.pl

SPECJALIZACJA DR. GABRIELI: SPECJALIZACJA DR. GABRIELI:

• Nefrologia i Medycyna Ogólna. Opieka zdrowotna od nastolatków do seniorów

• Badanie fizykalne i leczenie nadwagi

• Cukrzyca

• Nadciśnienie tętnicze

• Choroby reumatyczne oraz toczeń

• Choroby nerek, dializa oraz zapalenie dróg moczowych

• Choroby wewnętrzne i profilaktyka

• Choroby wewnętrzne i profilaktyka

• Tylko 20 minut od Garfield

i Wallington (Exit 172 Garden State Parkway North)

Dr. Gabriela Wojnarska-Alvarez

MEDICAL DOCTOR, BOARD CERTIFIED Specializing in Primary Care and Nephrology

221 West Grand Avenue

• Montvale, NJ 07645 Phone (201) 746-9333 D E VOT E D TO PR E V E NTIO N AN

HOSPITAL AFFILIATIONS: PRIMARY CARE AND NEPHROLOGY

www.pcnmd.org www.zocdoc.com

• Fax (201) 746-9335