RYNEK ZDRoWIA W PIgułcE

20 mld na zdrowie z Funduszu Odbudowy od UE

Dokumenty, na które czekano od lat, rząd opublikował w końcówce lutego i 1 marca. Chodzi o plan dla chorób rzadkich, ale też pierwsze regulacje wspierające polskie firmy m.in. w produkcji substancji czynnych w kraju. Gorące dyskusje toczyły się wokół nowelizacji ustawy o płacach minimalnych. Co jeszcze się działo?

ALEKSANDRA KUROWSKA Redaktor naczelna Cowzdrowiu.pl

Choć weszliśmy pod koniec lutego – według rządu – w trzecią falę COVID, to prace legislacyjne w różnych obszarach, przynajmniej w teorii, przyspieszyły. Minister zdrowia poinformował m.in. o planie pilotażu sieci kardiologicznej, zmianach w sieci onkologicznej. 1 marca do prekosultacji trafił wyczekiwany od kilkunastu lat Narodowy Plan dla Chorób Rzadkich. Za to nie zdążono z propozycjami dotyczącymi restrukturyzacji szpitali. Zespół, który je opracowuje, dostał dodatkowy miesiąc.

System MZ zaproponowało, by pensje medyków odnosić do średniego wynagrodzenia już od lipca i wtedy zakończyć obecne wyrównywanie płac minimalnych. – Spowoduje to, że od 1 lipca 2021 r. żaden pracownik medyczny oraz pracownik działalności podstawowej podmiotu leczniczego nie będzie mógł mieć ustalonego wynagrodzenia zasadniczego na poziomie niższym niż wynikający z usta-

wy – zapowiada ministerstwo. MZ proponuje też podwyższenie współczynników pracy dla wszystkich grup zawodowych wyszczególnionych w załączniku ustawy z 2017 r. Trwa walka wokół planów odebrania samorządom szpitali. MZ twierdzi, że rozdrobnienie właścicielskie nie służy systemowi, że szpitale na poziomie miast, powiatów, ale też województw są źle nadzorowane. Z drugiej strony powiaty wskazują, że to podległe MZ placówki generują długi, więc przy centralizacji będzie jeszcze gorzej. Na koniec lutego nie było jeszcze decyzji, czy rządowa rewolucja miałaby polegać na przekazaniu szpitali np. wojewodom, NFZ czy też specjalnej rządowej agencji. Zapowiedziano za to m.in., że będą specjalne egzaminy i certyfikaty dla menedżerów szpitali. Ponadto ma powstać korpus restrukturyzacyjny. Od kiedy? Minister Adam Niedzielski wspomina o początku przyszłego roku.

Finanse Krajowy Plan Odbudowy zaprezentowany przez rząd pod koniec lutego opiera się na pięciu filarach. Pierwszy z nich to odbudowa konkurencyjności polskiej gospodarki. Trzeci filar to sprawny sektor zdrowia. Krajowy Plan Odbudowy jest potrzebny do tego, by korzystać z unijnego Funduszu Odbudowy po pandemii COVID-19. W ramach unijnego Funduszu Odbudowy Polska będzie miała do dyspozycji ponad 57 mld euro. Z tego 20 mld zł ma trafić na zdrowie, w tym m.in. zakup szczepionek przeciwko COVID-19, inwestycje w szkolnictwo (zapowiedziano w ciągu najbliższych lat podwojenie liczby absolwentów szkół medycznych), wsparcie przemysłu farmaceutycznego. Plany dotyczą rozbudowy potencjału badawczego i analitycznego ochrony zdrowia (273 mln euro) oraz systemu zachęt dla zwiększenia w Polsce (a tym samym w UE) produkcji nowych substancji czynnych (Active Pharmaceutical Ingredient – API), intermediatów i gotowych leków, zwłaszcza generycznych oraz biopodobnych, kluczowych w leczeniu niektórych chorób, a dotychczas wytwarzanych poza Europą (193 mln euro).

leki Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji opublikował pierwszy wykaz leków o wysokim poziomie innowacyjności. Listę przygotowano w związku z wejściem w życie zapisów ustawy o Funduszu Medycznym. Zostało na niej uwzględnionych zaledwie 11 leków, choć eksperci szacowali, że kryteria spełni ok. 25 substancji. Niektóre z terapii kosztują nawet 6–8 mln zł na pacjenta. Nie wszystkie trafią pewnie do refundacji. Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej zwróciła się ponownie z apelem do Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego w sprawie włączenia aptek do tarczy antykryzysowej i finansowej. Podkreślała, że wbrew panującemu przekonaniu, kryzys gospodarczy będący następstwem pandemii koronawirusa istotnie wpłynął na działalność aptek, znacznie obniżając ich dochody. – Apteki obecnie znajdują się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. W znacznej części apteki prowadzone są przez mikroprzedsiębiorców lub farmaceutów prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą – wskazuje Elżbieta Piotrowska-Rutkowska. I alarmuje, że część placówek, bez wsparcia, może czekać zamknięcie. Lista leków, których brakuje w aptekach, a nie mają odpowiedników, wydłużyła się w lutym. Od października 2020 r. liczba niedostępnych leków w aptekach spadała. Jednak z ostatnio opublikowanego raportu wynika, że liczba brakujących leków na receptę bez łatwo dostępnych zamienników wzrosła z 18 do 26 pozycji. To konsekwencja problemów z dostawami, które zgłasza kilku producentów leków, a które wydają się niezależne od siebie.

Raporty Ukazał się doroczny raport „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania” przygotowany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH). Publikacja w szeroki sposób porusza różne aspekty zdrowia Polaków – zachorowania, śmiertelność i wiele innych kwestii. Tym razem część raportu dotyczy epidemii COVID-19. Autorzy wskazują, że epidemia przed wakacjami była skoncentrowana, jeśli chodzi o rozkład geograficzny, ale w okresie letnim rozsiała się po całym kraju – i tak już pozostało w kolejnych miesiącach. Głównymi przyczynami zachorowań Polaków w 2019 r. była grypa, szkarlatyna i salmonelloza w przypadku chorób zakaźnych, schorzenia narządów trawiennych oraz czerniak w przypadku nowotworów – wynika z raportu „Zdrowie i ochrona zdrowia w 2019 r.” przygotowanego przez Główny Urząd Statystyczny. Dla systemu ochrony zdrowia coraz większym problemem było zaś starzenie się kadry medycznej. W raporcie opublikowano też dane o finansowaniu ochrony zdrowia, ale za 2018 r. Wynika z nich, że w 2018 r. bieżące publiczne wydatki w odniesieniu do PKB spadły. Wynosiły 5,43 proc. produktu krajowego brutto. Z okazji Ogólnopolskiego Dnia Walki z Depresją, NFZ opublikował raport na temat tej choroby. Dane Funduszu wskazują, że w 2018 r. świadczenia z rozpoznaniem (głównym lub współistniejącym) depresji udzielono 631,6 tys. osobom. Liczba ta nie rosła w ostatnich latach. Wartość refundacji świadczeń z powodu depresji wyniosła w 2018 r. 250 mln zł i była wyższa o 30 mln zł (14 proc.) niż w 2013 r. W przeliczeniu na pacjenta wartość refundacji świadczeń wzrosła z 690 zł w 2013 do 868 zł w 2018 r. (wzrost o 25 proc.). W 2018 r., 1,28 mln osób zrealizowało receptę na leki przeciwdepresyjne, zrefundowane przez NFZ (stosowane w depresji, ale również m.in. w zaburzeniach lękowych i innych chorobach psychicznych). Liczba pacjentów realizujących recepty stale rosła w latach 2013–2018 (wzrost o 35 proc.).

informatyzacja Centrum e-Zdrowia zaprosiło farmaceutów do udziału w funkcjonalnych testach e-recepty transgranicznej, które odbywały się w marcu. Testy mają pomóc w wykryciu i naprawieniu ewentualnych błędów systemu. Recepta transgraniczna daje prawo pacjentowi do otrzymania leku na terenie Unii Europejskiej w innym państwie członkowskim niż państwo jej wystawienia. Walka toczyła się o teleporady. MZ zaplanowało, że nie będzie już można udzielać ich ani mniejszym dzieciom, ani seniorom. Z początkiem marca Minister Zdrowia podpisał rozporządzenie w sprawie standardu udzielania teleporad. Określa ono, kiedy nie będzie można stosować teleporady. Największe ograniczenia dotyczą dzieci do 6 roku życia. Za udzielenie teleporady za pośrednictwem platformy Centrum e-Zdrowia (CeZ) NFZ zapłaci od 11 do 40 zł. Zarówno premier jak i minister zdrowia zachęcali w lutym do korzystania z aplikacji STOP COVID, ale liczba pobrań jest nadal niewielka. Aby jej stosowanie miało sens, musiałoby ją pobrać ok. 60% społeczeństwa, ale na razie jest to zaledwie kilka procent. 