POLO Architects
Domein Polderwind
Het mocht er niet echt uitzien als een zorg-
had overgenomen van Toerisme Vlaanderen.
hotel. Alleszins niet voor zij die zelf geen zorg
Het voormalige vakantiedomein was rond de
nodig hebben. Voor ouders, partners, familie,
eeuwwisseling gesloten voor het publiek en
vrienden. Alle voorzieningen zouden aanwe-
sindsdien zwaar verloederd. In plaats van zijn
zig zijn, maar alleen de zorgbehoevenden zelf
jaarlijkse groepsvakanties naar het buitenland
zouden dat mogen ervaren. Met dat achter-
zou het Rode Kruis zijn reizen daar inplannen,
liggende idee won POLO Architects in 2012
dichter bij huis, middenin de natuur, in een
de wedstrijd van het Rode Kruis-Vlaanderen
omgeving die alle rijkdom biedt om tegemoet
voor de bouw van een viersterrenhotel met
te komen aan de specifieke behoeftes van
aangepaste zorgfaciliteiten. Mensen die door
mensen met een beperking.
ziekte, ouderdom, een lichamelijke of geestelijke beperking of sociale omstandigheden
Landschap als referentiepunt,
moeilijk met vakantie kunnen gaan, zouden er
Tulou als metafoor
terecht kunnen voor een weekje welverdien-
Het hotel ontvouwt zich als een circulair
de rust, al dan niet samen met hun mantel-
volume van twee lagen, dat een centrale
zorgers. Bestemming was het Domein Polder-
binnentuin of patio omarmt. Die organische
wind in Zuienkerke, dat het Rode Kruis net
vorm lag vrij snel vast, in de eerste plaats door
plan
134
de specifieke bestemming van het gebouw.
zijn. Het interessante van dat hele organigram
binnentuin zich als een intieme plek waar je
Het 24 hectaren grote Domein Polderwind
was bovendien de opvallende gelijkenis met
je zonder schroom kan terugtrekken. Boven-
ligt in de West-Vlaamse polders in een schit-
een type van traditionele groepswoningen
dien biedt hij bescherming tegen de soms felle
terend landschap met een enorme waterplas.
in Zuid-China: Tulou zijn de karakteristieke
zeewind. De publieke ruimtes liggen dan weer
Die omgeving wordt integraal opgenomen in
huizen van de Hakka, een Chinese etnische
aan de buitenzijde van de cirkel. Daar opent
het ontwerp, dat een blik van 360° biedt op
minderheid. De typologie van hun woningen
het gebouw zich volledig naar de omgeving
het omliggende natuurschoon. In elke richting
is haast identiek aan ons concept. Ook bij
door de kamerhoge glaspartijen. Waar de drie
geniet je van prachtige, weidse zichten. “Voor
hen heb je een stevige omwalling rond een
toegangssassen zijn gepositioneerd kan je zelfs
ons was het vrij snel duidelijk dat het gebouw
centraal binnenplein dat in het teken staat
volledig doorheen het gebouw kijken, van het
geen voor- of achterkant mocht hebben, maar
van samenzijn en ontmoetingen. Het privé-
domein tot in de binnentuin. “Het beste voor-
alzijdig moest functioneren”, legt projectar-
leven speelt zich eveneens af op de verdie-
beeld hiervan zijn misschien wel de doorzich-
chitect Thibaut Gevers uit. “In het verlengde
ping, waarbij de kamers ontsloten zijn langs
ten in het restaurant dat zich recht aan de
daarvan wilden we een binnentuin waar het
een perifere gang rond die patio. Je hebt drie
waterplas bevindt”, verduidelijkt Gevers. “De
gemeenschappelijke leven zich afspeelt. Een
toegangen tot de woningen, net zoals in ons
binnentuin, het restaurant en het landschap
soort van beschermde omgeving waar ieder-
hotel. Hoe meer we over de Tulou leerden,
lopen daar naadloos over in elkaar. Vanaf de
een zijn of haar plekje kan vinden met daar-
hoe meer overeenstemmingen we vonden.
patio gaat je blik door het restaurant tot aan
rond de eigenlijke hotelfuncties: beneden de
Uiteindelijk zijn we die groepswoningen als
het water.” Andere ruimtes zoals de wellness
publieke ruimtes, open en transparant, boven
een soort van metafoor gaan zien voor het
richten zich dan weer eerder bescheiden naar
de eigenlijke kamers, meer privé. Daarbij krijgt
gebouw.”
de natuur. De spa ontsluit zich aan de kant van het bos, waar het groen en de bomen
het gebouw een excentrische werking. Het heeft een onecht middelpunt, waardoor er
Introversie en extraversie, zicht en doorzicht
zorgen voor een gevoel van geborgenheid.
beneden meer ruimte ontstaat voor de ge-
Het hotel heeft een even introvert als extra-
Op de verdieping, tussen de patio en de ka-
meenschappelijke ruimtes en op het hogere
vert karakter, waarbij die dualiteit op soms heel
mers, bevinden zich enkele meer afgescherm-
niveau zitplekken en opslagruimtes mogelijk
subtiele wijze tot uiting komt. Zo ontplooit de
de ontspanningsruimtes en terrassen waar de
plan
136
gasten in alle rust alleen zijn, maar toch het
de ronde vorm van het gebouw ontstaat er
de. Bewust, omdat de patio zo dienst doet als
collectieve gebeuren kunnen gadeslaan. De
een logische continuïteit van functies. Toch
oriëntatiepunt, samen met een monumentale
kamers op hun beurt garanderen zo veel mo-
ging er extra aandacht uit naar de circulatie.
trap. Als gast heb je niet alleen te allen tijde
gelijk privacy. Elk vertrek geniet van een uniek
“Vinden mensen met een soms zware beper-
zicht op waar je precies bent, je partner, fami-
zicht op het natuurgebied, maar schermt zich
king voldoende vlot hun weg in het gebouw?
lielid of vriend kan je ook moeilijk uit het oog
evengoed af van de buitenwereld dankzij de
Voor ons was dat een essentiële vraag”,
verliezen. Een ander accent zijn de deuren van
houten vinnen ter hoogte van de gevel. Die
vertelt Thibaut Gevers. “De indeling van het
de kamers. Afhankelijk van hun oriëntatie in
fungeren niet alleen als zonnewering, maar
gebouw is zo bedacht dat iedereen zich er
de omgeving, kregen ze een andere kleur. De
zorgen er ook voor dat je bijna geen inkijk
beter door voelt. Dat de gasten zoveel mo-
vertrekken die zich richten op het bos kregen
hebt.
gelijk zelfstandig kunnen handelen, zonder
een groene deur, de kamers die tegenover de
stress. De ronde vorm op zich draagt bij aan
vijver gelegen zijn een blauwe.”
Oriëntatie en circulatie
de logica van de looproutes. In een cirkelvor-
Beneden situeren zich behalve het restaurant
mig volume kan je niet of alleszins moeilijk
Viersterrenhotel met A+ label voor
en de bar ook een kapsalon, fitnessruimte,
verdwalen. Of je nu links of rechts gaat, altijd
toegankelijkheid
kiné, wellness, twee grote gemeenschappelijke
zal je in het restaurant uitkomen. Het gebouw
Domein Polderwind herbergt een hotel voor
badkamers voor extra zorgbehoevenden en
bestaat ook uit grote open ruimtes die maxi-
vakantie zonder beperkingen dat er niet als
11 kamers, waarvan 7 voor hoge zorg. Boven
maal overvloeien in elkaar en zo het overzicht
dusdanig uitziet. Het moest voldoen aan alle
zijn er 35 kamers, waarvan 3 voor hoge zorg
bewaren. Daarnaast bevinden de gangen zich
kwaliteiten van een viersterrenhotel, maar ook
en 1 gemeenschappelijke badkamer. Dankzij
zowel beneden als boven aan de binnenzij-
aan de vereisten van het A+ label voor toe-
Niveau 0
Niveau +1
Niveau +1
gankelijkheid. Beide moesten in die mate ge-
rieurelementen zoals een bureau of een
Bijzondere aandacht ging uit naar de heraanleg
combineerd worden dat het bijna niet opvalt
bankje om je koffer op te leggen moesten
van de buitenomgeving die opnieuw publiek
dat je op een plek bent voor andersvaliden. Je
allemaal aanwezig zijn.”
toegankelijk werd gemaakt. Voor het ontwerp werkte POLO Architects samen met LAND
moet het gevoel hebben een luxueus hotel binnen te stappen, geen zorgcentrum. Elk ele-
Speciale zorgvoorzieningen en hulpmiddelen
Landschapsarchitecten, die een veelvoud van
ment van het interieur werd dan ook tot in het
werden zo geïntegreerd dat ze enkel opval-
voorzieningen troffen ten gunste van anders-
kleinste detail uitgetekend. “Het hele project
len voor wie effectief zorg nodig heeft. “Het
validen. Niet alleen kreeg Domein Polder-
moest een totaalbeleving worden, een soort
gaat om soms kleine details. De kasten op de
wind een strand en aangepaste speeltuin, er
van Gesamtkunstwerk waarbij architectuur
kamers hebben bijvoorbeeld geen bodem, zo-
werden ook tal van wandelpaden getrokken
en interieur een meerwaarde vormen voor
dat je er gewoon met de rolstoel in kan rijden.
om en rond de vijver. Zo is er een speciale
elkaar”, vertelt interieurarchitect Bea Geboers.
Of neem de bar in het restaurant. Die is op-
verharding voor rolstoelgebruikers en een
“We kozen voor een sobere vormgeving met
gedeeld in twee stukken: een hoger gedeelte
belevingspad voor mensen die slecht zien. “Er
hoofdzakelijk warme materialen zoals hout en
voor de barman en een lager op tafelhoogte,
is zelfs een pier aanwezig in de vijver met een
fineer en een zacht kleurenpalet in lijn met
zodat ook mensen met een rolstoel er op
visponton en speciale lift voor rolstoelpatiën-
het landschap. Niet elke keuze was daarbij
een gemakkelijke manier gebruik van kunnen
ten. En op termijn zullen daar zelfs bootjes
even evident. Omdat je met die ronde vorm
maken. Daarnaast zijn er voor slechtzienden
aanmeren, zodat gasten ook vanaf het water
zit, ben je soms beperkt in je mogelijkheden.
leuningen voorzien aan de ramen en extra
kunnen genieten van het domein.”
Op de benedenverdieping bijvoorbeeld ligt
stijlen aan de deuren. Voor jou en mij zijn die
een driekleurige vinylvloer met een richting-
toevoegingen eigenlijk onzichtbaar, voor de
loos patroon. Daarnaast zit je natuurlijk met
mensen die er nood aan hebben zijn ze van
het gegeven van een viersterrenhotel. Inte-
grote waarde.”
Tekst: Bart De Maesschalck Foto's: Stijn Bollaert & Bob Reijnders
POLO Architects TaTavernierkaai
2 bus 28 – 2000 Antwerpen – t. 03 225 18 84
Havenlaan 86C bus 409 – 1000 Brussel – t. 02 486 02 86 info@polo-architects.be – www.polo-architects.be
plan
138