Laagdrempelige sport- en cultuurtempel
vult blinde vlek in
Niets dat mensen meer verbindt dan sport en cultuur. Dat had de stad Brugge goed begrepen toen ze een wedstrijd uitschreven voor een nieuw sport- en cultuurcomplex in Sint-Michiels. Om een nood te ledigen, want behalve een universiteit en een krachtbalclub die nergens terechtkon, was er verder niets. Het moest ook laagdrempelig en duurzaam, zowel in gebruik als in materialen. Een nieuw verbindend element voor de buurt.
In het ontwerp moest plaats zijn voor een grote sportzaal, sportvelden, een nieuwe bibliotheek, een multifunctionele ontvangstruimte met cafetaria en aansluitend een parking. Met de bedoeling dat het breedgedragen en door veel lokale organisaties gebruikt kon worden.
Met het project moest dus een antwoord geboden worden op een blinde vlek in de stad. Pieter Vercampt: “Stad Brugge had een overzichtskaart gemaakt van alle functies in de stad en daaruit bleek dat er in die buurt in Sint-Michiels weinig tot geen aanbod was aan sport of cultuur. Met de nabijheid van de VIVES Hogeschool en de krachtbalclub was dat echt een blinde vlek. Zeker een sportzaal en -velden waren in het programma opgenomen met hen als gebruiker in gedachten. Het project maakt ook deel uit van een grondruil tussen VIVES en de stad Brugge. In één beweging konden we dus broodnodige functies in die buurt brengen, een sportzaal bieden voor de leerlingen van VIVES en de krachtbalclub een nieuwe thuisbasis geven.”
Achter het gebouw zijn namelijk gloednieuwe sportvelden aangelegd met moderne dug-outs en irrigatiesystemen. In het gebouw zelf dat in de plaats kwam van een verouderd gebouw op de site dat werd afgebroken, is ook een sportcafé opgenomen. De toekomst van die club is dus verzekerd. En ook de leerlingen van VIVES en lokale sportclubs kunnen hun hartje ophalen, want er is eveneens een basketbalveld en in de grote sportzaal kan een hele variatie aan sporten beoefend worden.
Maar het gebouw zelf is uiteraard meer dan dat alleen. Ook liefhebbers van cultuur vinden er hun gading en dat op een laagdrempelige manier. Er is een publiek toegankelijke bibliotheek, er zijn repetitielokalen en zowel een grote als een kleine cultuurzaal. Met de kleine zaal mikken ze op lokale verenigingen zoals boekenclubs of diverse praatgroepen, in de grote zaal kunnen grotere voorstellingen worden gegeven. Cultuur en sport in één en hetzelfde gebouw, niet in twee aparte volumes zoals je vaak ziet. Het was een bewuste
keuze van de architecten van POLO om dit te doen. “Het gebouw bestaat uit 2 volumes die we bewust met elkaar hebben verbonden via een centrale slagader waarin functies zitten die opdeelbaar zijn zoals de grote inkomhal die ontmoeting stimuleert en de circulatie-as. Van daaruit heb je een zicht op alle activiteiten. Door sport en cultuur te combineren en met elkaar te verweven, creëer je ook kruisbestuiving en interactie. Een innovatief design dat we ook tonen door geen gesloten maar open volumes te maken. Een gebouw dat laat zien wat er gebeurt en heel uitnodigend werkt, zowel van binnen als van buiten.”
Vooraan in het gebouw liggen functies als de bibliotheek, enkele vergaderruimtes, het sportcafé en de repetitielokalen terwijl in het grote volume met het hellende dak de grote sportzaal, een judozaal, balletzalen en de grote cultuurzaal zijn ondergebracht. Behalve door hun innovatief design en compactheid, koos de stad Brugge ook voor het ontwerp van POLO door hun duurzame aanpak. Een
kleinere footprint betekent een lagere bouwkost en dankzij een goede isolatie, ventilatie met warmterecuperatie, PV-panelen, waterrecuperatie en -hergebruik voor de irrigatie van de sportvelden spreken we over een BEN-gebouw. Zijn positie op de site laat bovendien eventuele bijkomende projecten in de toekomst toe. Een andere grote troef is de meerwaarde die werd gecreëerd met de buitenaanleg ontworpen door Buro Groen.
In die buitenaanleg is met een intensief sportgebruik en de mogelijke geluidshinder die daarmee gepaard gaat rekening gehouden. Zo is er een groene buffer aangelegd die zowel visueel als akoestisch privacy biedt aan de buurtbewoners. Maar vooral de ingreep om de ruimte tussen VIVES en het gemeenschapsgebouw in te richten als vestibuleplein, een extra ontvangst- en ontmoetingsruimte die de relatie tussen beide versterkt, kon de stad bekoren. Met een parking die dubbel gebruikt kan worden, wordt de verharding tot een minimum beperkt en de auto wordt ver
voor de inkom al geweerd waardoor je het gebouw op een zachte manier kan benaderen, te voet of met de fiets. Rond dat plein is er immers een netwerk van voet- en fietspaden aangelegd en zo leren er ook veel toevallige passanten het sport- en cultuurgebouw kennen. Die kwalitatieve buitenruimte was een belangrijke parameter in het ontwerp en dus één van de motivaties voor POLO om beide functies – sport- en cultuurprogramma – in één compact volume onder te brengen.
De materialisatie van dat volume is in functie gekozen van de groene context en omwille van duurzaamheidswaarden. “Fraké hout heeft een egaal uitzicht, vergrijst op een aangename manier en haalt in dit geval door een thermische behandeling zelfs duurzaamheidsklasse 1. Het was voor ons ook belangrijk dat het een FSC-label kon voorleggen en onderdeel is van duurzaam kapbeheer. We hebben het
over het hele volume toegepast en vooraan hebben we bewust met massieve balken in een verticaal repetitief patroon gewerkt terwijl de solide gevel achteraan bij de krachtbal velden vlak is afgewerkt. De afwerking is ook afgestemd op het basis grid van de kolommenstructuur. Die liet ons bovendien toe om modulair te ontwerpen waardoor wijzigingen in de toekomst mogelijk zijn. Dat we een plint in glas kozen, draagt bij aan de openheid en het uitnodigende karakter van het gebouw. Daardoor is er volop interactie met de omgeving. Die transparantie vind je ook binnenin waarbij het gebouw zich meteen opent over twee verdiepingen.”
De structuur van het gebouw is deels in houtskelet en deels in zichtbeton gerealiseerd. Er is gewerkt met prefabricatie en plankenbekisting voor de wanden binnenin en die zijn zichtbaar gelaten in het interieur. Maar
net zoals de afwerking van de gevels in hout, is ook het maatmeubilair in diverse zones in hout voorzien. Dat beperkte maar warme en natuurlijke materialenpallet zorgt dat binnen en buiten een eenheid vormen. Door die soberheid en eenvoud in materialisatie gaat de focus ook naar de architectuur.
En die moet helpen om mensen in SintMichiels zowel op kleine als op grote schaal met elkaar te verbinden via sport en cultuur. “Verbinding stond centraal in ons ontwerp. Dat we met dit project een blinde vlek konden invullen, geeft enorm veel voldoening. Je ontwerpt een gebouw namelijk met de bedoeling dat mensen het graag en veel gebruiken. En dat gebeurt effectief sinds de opening.”
Foto's: Matthias Vanhoutteghem, Matthias Desmet, Evenbeeld POLO
Tavernierkaai 2, bus 28 – 2000 Antwerpen – t. 03 225 18 84 Havenlaan 86C bus 409 – 1000 Brussel – t. 02 486 02 86
info@polo-platform.eu – www.polo-platform.eu