Polska 2030 Wyzwania rozwojowe, młodzież, wieś Michał Boni, Warszawa 27 maja 2010 r.
Polska 2030
2
Model długookresowego rozwoju „Polska 2030” Aspiracje – roszczenia, perspektywa generacyjna, solidarnośd pokoleo?
Generacja 2.0 – pokolenie aspiracji: pokonanie „luki edukacyjnej” i „luki technologicznej”
Dobra jakośd życia
Rozwój kapitału społecznego
Społeczny wymiar rozwoju Mikropolityki rozwoju Solidne fundamenty rozwoju Polski
Zrównoważony rozwój Sprawny regionalny rynek pracy Rozwój Nowoczesna kapitału infrastruktura intelektualnego
Potencjał Polityka wzrostu demograficzny gospodarczego
Większa spójnośd społeczna
Bezpieczna energia, czyste środowisko
Sprawne paostwo
Polska 2030
3
Polaryzacyjno-dyfuzyjny model rozwoju OBSZARY O NIŻSZYM POTENCJALE:
LOKOMOTYWY ROZWOJU: DŹWIGNIE SUKCESU:
DŹWIGNIE ZMIAN I DYFUZJI:
- metropolitalne centra rozwoju (uczelnie, usługi, przemysł, kultura spędzania czasu wolnego),
- lokalne centra rozwoju (szkoła, e-biblioteka, boisko, droga, centrum wolontariatu),
- nowoczesna infrastruktura (odrobid zapóźnienia cywilizacyjne),
- dostępnośd transportowa i teleinformatyczna,
- wysoka stopa inwestycji,
- rozwój kapitału intelektualnego, - wysoka aktywnośd zawodowa i równowaga praca-życie,
- udział w inwestycjach, - dostępnośd każdej ścieżki edukacyjnej, - realokacja zasobów pracy do nowych sektorów gospodarczych,
- premiowanie pracy (workfare state),
- ograniczenie nawyku życia z transferów (od welfare do workfare),
- przyjazne i sprawne paostwo,
- przyjazna administracja każdego szczebla,
- zaufanie społeczne.
- tożsamośd i siła więzi lokalnych, wzrost zaufania i zdolności do współpracy.
KONKURENCYJNOŚD (nowe przewagi)
BUDOWANIE POTENCJAŁU DYFUZJI
BIEGUNY ROZWOJU
WYRÓWNYWANIE SZANS I POTENCJAŁÓW
POLARYZACJA
DYFUZJA RÓWNOWAGA
DYFUZJA
Polska 2030
4
Główne wyzwanie • Polska krajem rozwiniętym do 2030 r. ok. 90-100% śr. PKB/capita w UE27 (razem z NMS) do 2045 r. ok. 90-100% śr. PKB/capita USA (z Chinami i Indiami) • Wyzwanie: istotnie zwiększyd tempo konwergencji realnej z 2% do 3% rocznie -> dynamika PKB do 5% możliwe tylko gdy wkład TFP oraz inwestycji we wzrost PKB zwiększą się łącznie o 1pkt rocznie, a wkład pracy nie będzie ujemny; liczba pracujących i średnia liczba godzin pracy w roku nie może spaśd przed 2030, inwestycje muszą wzrosnąd o 5% PKB (średnio w okresie), produktywnośd musi przyspieszyd; bardzo trudne.
Polska 2030
5
Wyzwania rozwojowe: Polska 2010-2020-2030 (1) ODROBID DYSTANS INFRASTRUKTURALNY • zaległości w budowie i modernizacji sieci infrastrukturalnej: drogi, koleje, lotniska (dostępnośd transportowa w modelu komplementarnym – cel: co najwyżej 60 minut do każdego ośrodka wojewódzkiego), dostęp do szerokopasmowego internetu, jakośd sieci energetycznej, czystośd energii;
• ważne dla polityki regionalnej zorientowanej na dyfuzję (w modelu polaryzacyjno-dyfuzyjnym).
Polska 2030
Obszary/ regiony metropolitarne w sieci dróg i kolei ten-transport
6
Ludnośd w mln. Studenci w tys.
1
Warszawski
3,2
291
2
Katowicki
2,8
141
3
Krakowski
2,1
185
4
Gdaoski
1,2
92
5
Wrocławski
1,2
142
6
Łódzki
1,1
123
7
Poznaoski
1,1
142
8
Bydgoski
0,8
77
9
Szczecioski
0,7
62
10 Lubelski
0,7
86
11 Rzeszowski
0,6
52
12 Białostocki
0,5
50
Razem
16,0
1443
Obszary miejskie 0,2-0,5 mln osób
Źródło: Sied regionów metropolitarnych RP wg Unii Metropolii Polskich, Paweł Adamowicz, Prezes Unii Metropolii Polskich, 7.09.09
Polska 2030
7
Typy funkcjonalne gmin w Polsce Typy funkcjonalne gmin (2007): 1) gminy miejskie 2) obszary urbanizowane 3) wielofunkcyjne obszary przejściowe 4) obszary wybitnie rolnicze 5) obszary z przewagą funkcji rolniczej 6) obszary o funkcjach turystycznych i rekreacyjnych 7) obszary o funkcjach leśnych 8) obszary o funkcjach mieszanych
Źródło: PAN 2009.
Polska 2030
8
Procent gospodarstw domowych z dostępem do Internetu w przekroju wojewódzkim
Źródło: Diagnoza społeczna 2009 – za Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Polska 2030
9
Wyzwania rozwojowe: Polska 2010-2020-2030 (2) ODPOWIEDZIED NA ZAGROŻENIA DEMOGRAFICZNE •
wzmocnid narzędzia polityki rodzinnej (opieka nad dziedmi, godzenie pracy i funkcji rodzinnych, utrzymanie stymulacji podatkowych, lepsze i większe adresowanie pomocy dla rodzin wielodzietnych) – cel: wzrost wskaźnika dzietności z 1.3 do 1.6/1.7;
•
stworzyd warunki dla wzrostu zatrudnienia: w 2030 r. stopa zatrudnienia 15-64/67 na poziomie 75%;
•
rozwinąd model rynku pracy oparty o zasadę flexicurity;
•
stworzyd narzędzia polityki rozwoju zasobów ludzkich w oparciu o harmonizację przebiegu życia i przebiegu kariery zawodowej (work-life balance, godzenie ról zawodowych i rodzinnych, dopasowanie systemu LLL i profilaktyki zdrowotnej do wydłużonej aktywności zawodowej);
•
uruchomid rezerwy w zatrudnieniu: kobiety, młodzi do 25 roku życia, niepełnosprawni, mieszkaocy wsi, starsi – powyżej 55 lat;
•
przesunąd (po 2020 r.?) wiek emerytalny (i zrównad wiek K/M) – 67 lat (praca K o 5 lat dłuższa – emerytura o 30/40% wyższa;
•
wzmocnid efektywnośd systemu emerytalnego (i upowszechnid system dwufilarowy: solidarności pokoleo i kapitałowy) oraz zachęcid do dodatkowego oszczędzania w III filarze;
•
zmodernizowad system KRUS (dopasowanie do różnych typów aktywności zawodowej) i powiązad z dochodami i udziałem w systemie podatkowym. Polska 2030
10
Potencjał demograficzny Na początku XXI wieku Polska jest wciąż krajem relatywnie młodym w sensie demograficznym.
Ruch naturalny i migracje, Polska 1989-2030
Aktualne tendencje – wydłużanie się przeciętnej długości życia oraz niska dzietnośd – wskazują jednak, że w najbliższych dekadach należy oczekiwad niekorzystnych zmian w strukturze wiekowej ludności. Charakterystyka rynku pracy
2005
2030 (bez zmian wskaźnika zatrudnienia)
2030 (ze zmianami wskaźnika zatrudnienia)
Liczba pracujących (w mln)
14,3
12,7
16,4
Liczba utrzymywanych (w mln)
23,9
23,9
20,1
W tym osoby 60-65+
5,6
9,0
8,9
Pozostali
18,3
14,9
11,3
Liczba utrzymywanych na jednego pracującego
1,7
1,9
1,2
Źródło: ZUS, KRUS, obliczenia własne
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Wg projekcji GUS w perspektywie roku 2030 liczba osób w wieku pow. 65 lat zwiększy się do około 10 mln (2006: 7 mln), przy zmniejszającej się liczbie osób w wieku produkcyjnym. Zmiany demograficzne to nie tylko zagrożenie – są one w dużej mierze wynikiem rozwoju cywilizacyjnego. Potencjał polskich seniorów jako źródło impulsów rozwojowych? Polska 2030
11
Przemiany intymności młodego pokolenia
Zamiast randki jest wyhaczanie na imprezach,
Friends with benefits,
Kultura grona – zachowania intymne, charakterystyczne dla pary zakochanych, którzy „nadmiernie” koncentrują się na sobie, nie są mile widziane przez dużą grupę przyjaciół kontaktujących się online na specjalnych platformach internetowych, chodzących razem na mecze koszykówki czy wałęsających się wspólnie po galeriach handlowych.
W ten sposób związywanie pary i budowanie związku seksualnego, na którym opiera się rodzina w naszym kręgu kulturowym, jest dzisiaj daleko bardziej utrudnione niż w latach 60-tych, a nawet 80-tych XX wieku, a przynajmniej mocniej rozciągnięte w czasie i zachodzące na późniejszych etapach życia jednostki.
Źródło: za prof. Tomasz Szlendak
Polska 2030
12
Przemiany rodziny: wiek i liczba dzieci Średni wiek matek w chwili rodzenia dzieci w Polsce w latach 1980-2008
Procent kobiet rodzących trzecie dziecko w danym wieku w 2008 r.
Procent kobiet rodzących pierwsze dziecko w danym wieku w 2008 r.
Procent kobiet rodzących czwarte i więcej dzieci w danym wieku w 2008 r.
Źródło: Rządowa Rada Ludnościowa „Sytuacja Demograficzna Polski. Raport 2008-2009” na podstawie danych GUS
Polska 2030
13
Wyzwania rozwojowe: Polska 2010-2020-2030 (3) ZBUDOWAD NOWE PRZEWAGI KONKURENCYJNE W OPARCIU O ROZWÓJ KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO •
kapitał intelektualny: to suma i synergia kapitału ludzkiego, kapitału społecznego, kapitału relacyjnego (relacje ze światem), kapitału strukturalnego (instytucje);
•
fundamenty: rozwój wczesnej edukacji (przedszkola – 90% uczestnictwa), jakośd edukacji (i dostępnośd każdej ścieżki edukacyjnej) w spersonalizowanym nauczaniu (jakośd nauczycieli), funkcje egalitarne i elitarne (wyławianie talentów) systemu edukacji;
•
utrzymanie wysokiego wskaźnika (ponad 50%) skolaryzacji na poziomie wyższym, poprawa jakości kształcenia w szkołach wyższych (efektywnośd mierzona pozycją absolwentów na rynku pracy);
•
rozwój edukacji w obszarach nauk ścisłych, technicznych i przyrodniczych z komponentami „Artes Liberales” (rozwój potencjału kreatywności);
•
wpleśd w system edukacji – rozwój zdolności do współpracy (kapitał społeczny);
•
poprawa warunków transferu: edukacja – rynek pracy (osłabienie syndromu 25-latka – skala stresu przy starcie zawodowym);
•
rozwój nauki, nakładów na B+R, sieci współpracy między sektorem biznesu i nauki: zmiana struktury nakładów na B+R (2/3 sektor prywatny);
•
warunki dla innowacyjności i kreatywności w gospodarce (kultura czynnikiem rozwoju – rozwój przemysłów kulturowych);
•
Polska Cyfrowa – rozwój (dostęp, rozrost usług, rozwój kompetencji cyfrowych, nowe treści).
Polska 2030
14
Inwestycje w edukację Inwestycje w edukację
Inwestycje w kapitał ludzki najmłodszych dają największy zwrot – są najbardziej opłacalne nie tylko dla samych dzieci, ale również dla społeczeostwa. W długim okresie przekładają się na wyższy poziom dobrobytu, lepsze zdrowie, niższe wskaźniki przestępczości.
Wyniki ucznia na tle swojej grupy wiekowej
Polski system oświaty charakteryzuje anachroniczne podejście do roli nauczyciela – widzianego bardziej jako urzędnika zbiurokratyzowanego systemu niż jako „pracownik wiedzy” i współwychowawca przygotowujący młodych ludzi do uczenia się przez całe życie.
Polska 2030
15
Młode pokolenie (1)
• Pierwsza dekada przemian dokonywała się w dużej mierze siłami innowacyjnymi średniego pokolenia, • Młode pokolenie „ładowało akumulatory” (realizacja aspiracji edukacyjnych, absorpcja konsumpcjonizmu, indywidualizacja strategii życiowych).
Źródło danych: Prezentacja Krystyny Szafraniec „Czas na młodych. Socjologiczne charakterystyki pokolenia”
Polska 2030
16
Młode pokolenie (2) – czynnik różnicujący • Czynnikiem najbardziej różnicującym orientacje i szanse życiowe młodzieży był i jest status rodziny pochodzenia oraz związane z nimi rodzinne kapitały; im wyższy status społeczny: – tym bardziej pozytywny stosunek do zmian systemowych, – tym lepsze samopoczucie w systemie, – tym większe poczucie własnych możliwości, – tym śmielsze plany wobec własnych dzieci i większe z myślą o nich inwestycje. Źródło danych: Prezentacja Krystyny Szafraniec „Czas na młodych. Socjologiczne charakterystyki pokolenia”
Polska 2030
Różnice szans i możliwości życiowych młodego pokolenia
17
Źródło danych: Prezentacja Krystyny Szafraniec „Czas na młodych. Socjologiczne charakterystyki pokolenia”
Polska 2030
18
Edukacja: wyrównywanie szans rozwojowych Szkoła jest w niedostatecznym stopniu wykorzystywana jako miejsce wyrównywania szans rozwojowych. Polska należy do krajów, w których kariera edukacyjna dzieci jest najsilniej związana ze statusem społeczno-ekonomicznym rodziców (na podstawie wyników PISA)
Źródło: na podst. Mateju P. Smith M.L., Soukup P., Basl J., „ Determination of College Expectations in OECD Countries, „Czech Sociological Review”, vol 43. No. 6., (2007).
Polska 2030
19
Rozwój talentów a funkcja egalitarna oświaty Orientacja na rozwój talentów nie stoi w sprzeczności z funkcją egalitarną oświaty
Źródło: Raport „Polska 2030. Wyzwania rozwojowe”.
Polska 2030
20
Komputeryzacja polskich szkół Wyposażenie szkół (podstawowych, gimnazjów i średnich) w internet – 2008 r. (GUS)
komputery w pracownie szkole komputerowe
ogółem gminy miejskie gminy miejskowiejskie gminy wiejskie miasto
wieś
komputery podłączone do Internetu
komputery z komputery dostępem podłączone do komputery szerokopasmo Internetu przeznaczone do wym przeznaczone użytku uczniów przeznaczone do użytku do użytku uczniów uczniów
429 953 155 204
21 743 7 059
371 982 137 329
333 626 113 503
301 056 105 127
175 111 71 816
103 497 171 252 209 753 220 200
5 340 9 344 9 628 12 115
88 913 145 740 185 919 186 063
80 935 139 188 154 869 178 757
72 572 123 357 143 740 157 316
41 937 61 358 98 147 76 964
Komputery w szkołach– 2008 r. (GUS)
POLSKA - ogółem POLSKA - gminy miejskie POLSKA - gminy miejsko-wiejskie POLSKA - gminy wiejskie POLSKA - miasto
POLSKA - wieś
Udział szkół podstawowych wyposażonych w komputery 90,35 94,23 90,23 88,76 95,00
Liczba uczniów przypadających na komputer 12,22 17,39 11,93 8,85 17,50
88,41
8,59
Polska 2030
21
Spędzanie wolnego czasu a korzystanie z internetu
Użytkownicy Internetu: • znacznie aktywniej uczestniczą w kulturze; • częściej chodzą na spotkania towarzyskie;
• częściej uprawiają sporty lub inne formy aktywności fizycznej; • wyraźnie mniej czasu poświęcają natomiast na oglądanie telewizji.
Źródło: Według danych „Diagnozy społecznej 2009” opr. D. Batorski – za Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2010.
Polska 2030
Zróżnicowania potencjalnego wykluczenia cyfrowego
Źródło: Dane CBOS grudzieo 2009 – za Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2010.
22
Polska 2030
23
Zaufanie do innych ludzi a korzystanie z internetu
Użytkownicy Internetu wykazują także większe zaufanie do innych ludzi. W ostatnich dwóch latach nastąpił istotny wzrost zaufania do innych ludzi. Wzrost zaufania jest pozytywnie skorelowany z korzystaniem z Internetu.
Źródło: Według danych „Diagnozy społecznej 2007-2009” opr. D. Batorski- za Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego 2010.
Polska 2030
24
standaryzowane wyniki sprawdzianu, średnia
Lokalizacja szkoły podstawowej a szkolne osiągnięcia 0,3
0,2
wieś
0,1
miasto do 20 tys.
0
miasto 20 do 100 tys.
2002
2003
-0,1
2004
2005
2006
2007
2008
2009
miasto ponad 100 tys.
-0,2
Źródło: Roman Dolata, „Pokolenie testów”
Polska 2030
25
Lokalizacja gimnazjum szkolne osiągnięcia (Egzamin Gimnazjalny Matematyczno-Przyrodniczy)
standaryzowane wyniki GMP, średnie
0,3
0,2
wieś
0,1
miasto do 20 tys.
0
miasto 20 do 100 tys.
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 -0,1
miasto ponad 100 tys.
-0,2
Źródło: Roman Dolata, „Pokolenie testów”
Polska 2030
26
Poziom i dynamika zróżnicowania gimnazjów
zróżnicowanie międzyszkolne GH, %
90 80 70 ogółem
60
miasto ponad 100 tys. miasto 20 do 100 tys. miasto do 20 tys. wieś
50 40 30 20 10 0 2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009 Polska 2030
27
Edukacja: zróżnicowanie miasto – wieś Przeciętne wyniki egzaminu gimnazjalnego (częśd matematyczno-przyrodnicza) w gminach w latach 2002-2006 (przeciętny wynik ucznia w Polsce = 100)
Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat uczęszczających do przedszkola w 2008 r. 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
Źródło: opracowanie własne na podstawie CKE
Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS
Polska 2030
28
Edukacja: zróżnicowanie regionalne To niestety dane sprzed kilku lat (2003), ale dobre ilustrują boom edukacyjny na wschodzie Polski – liczba absolwentów liceów ogólnokształcących w stosunku do wszystkich 18-latków (%), według podregionów
35,1 do 49,4 31,4 do 35,1 29,4 do 31,4 24,3 do 29,4
Źródło: oprac. Mikołaj Herbst
Polska 2030
29
Edukacja: zróżnicowanie regionalne Przyrost odsetka ludności z wyższym wykształceniem według podregionów (1988-2002: spisy powszechne). Tu także widad jak wschód inwestuje w edukację (w pkt. proc.)
3,96 do 5,09 3,41 do 3,96 2,94 do 3,41 2,09 do 2,94
Źródło: oprac. Mikołaj Herbst
Polska 2030
30
Drogi edukacyjne młodzieży wiejskiej Młodzież wiejska częściej wybiera kierunki studiów, których dostępnośd i szansa na ukooczenie są większe. Kierunki o szczególnie wysokim odsetku studentów pochodzących ze wsi to: teologia oraz kierunki nauczycielskie. Nierówności w udziale młodzieży wiejskiej są konsekwencją świadomych wyborów młodego pokolenia na wsi, które przekonane jest o swoich gorszych kompetencjach i szansach edukacyjnych (Sytuacja ludzi młodych na rynku pracy na obszarach wiejskich w Polsce, 2007). Udział młodzieży wiejskiej i wielkomiejskiej wśród ogółu studentów poszczególnych kierunków studiów matematyka filologia polska
Źródło: na podstawie danych Wasielewski 2007
filologia romaoska teologia - spec. kapłaoska 0 % studentów ze wsi
10
20
30
40
50
60
% studentów z miast pow. 100 tys.
Polska 2030
31
Wieś - miasto Wieś jest coraz mniej zależna od rolnictwa. Około 50% gospodarstw domowych na wsi to gospodarstwa bezrolne. Spada udział pracujących w rolnictwie, a obszary wiejskie są znacznie lepiej zintegrowane z krajowym rynkiem pracy.
pracuje w rolnictwie 40 35 30 25 20 15
uczy się
pracuje poza rolnictwem
10 5 0
bierny
Młodzi ludzie co raz częściej wybierają pracę poza rolnictwem. Według BAEL w latach 2000-2007 udział rolników wśród młodych (15-34 lata) osób mieszkających na wsi spadł z 19% do 13%. Rósł w tym czasie udział młodzieży pracującej poza rolnictwem – z 34% do 39% oraz podejmującej naukę - z 25% do 29%.
bezrobotny
2000
2007
Źródło: BAEL, GUS
Polska 2030
32
Zamieszkanie na wsi a zatrudnienie w rolnictwie
Rural Typology of 16 Polish regions PU-PA
IR-PA
PR-PA
% of rural population working in agricultural sector
90% 80% Podlaskie
70% Lubelskie
60% Łódzkie
50%
PU-IA
40% 30%
Dolnośląskie Śląskie Pomorskie
20% 10%
Świętokrzyskie
IR-IA
Mazowieckie Kuj-Pom Opolskie Małopolskie
PU-PN
Warm-Mazurskie
PR-IA
Podkarpackie Wielkopolskie ZachPom Lubuskie
IR-PN
PR-PN
0% 0%
10%
20%
30%
40%
PR= Predominantly Rural IR = Intermediate Rural PU = Predominantly Urban
50%
60%
70%
80%
% of population living in rural areas
90% 100%
PA= Predominantly Agricultural IA = Intermediate Agricultural PN= Predominantly Non-agricultural
100%
% of rural population working in agricultural sector
100%
Rural Typology of 20 Finnish regions PU-PA
IR-PA
PU-IA
IR-IA
PR-PA
90% 80% 70% 60% 50%
PR= Predominantly Rural IR = Intermediate Rural PU = Predominantly Urban
PR-IA
40% 30% 20% 10%
PU-PN
0% 0%
10%
PA= KPohjanmaa Predominantly Kainuu Agricultural Kymenlaakso Pohjanmaa IA = ESavo EPohjanIta-Uusi Uusimaa VSuomi Aland Intermediate KHame Lappi IR-PN PR-PN Pirkanmaa Agricultural PN= 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Predominantly NonAgricultural
% of population living in rural areas
Polska jest mniej wiejska niż Finlandia, ale znacznie bardziej rolnicza.
Większośd polskich regionów to regiony pośrednio lub przeważająco rolnicze podczas gdy regiony fioskie to głównie regiony nierolnicze lub pośrednio rolnicze.
Źródło: Zawalioska 2010.
Polska 2030
33
Oczekiwane na rynku pracy w USA umiejętności pracowników ze względu na typ zadao w okresie 1960-2000
Źródło danych: Citizenship and Education in Twenty-eight Countries; The International Association for the Evaluation of Educational Achievement 1999/2000
Polska 2030
34
Wyzwania rozwojowe: Polska 2010-2020-2030 (4) PRZY ISTNIEJĄCEJ POLARYZACJI, WZMOCNID POTENCJAŁ ROZWOJOWY REGIONÓW W CELU DYFUZJI •
niezbędna dla polskiej polityki regionalnej – polityka spójności w wymiarze europejskim (źródło finansowania);
•
potrzeba budowy potencjału rozwojowego we wszystkich dziedzinach – regionów defaworyzowanych;
•
polityka infrastrukturalna – wkomponowad w cele dyfuzji w polityce regionalnej;
•
adresowanie polityki regionalnej: obszar Polski wschodniej, zagrożenie dla rozwoju województwa zachodniopomorskiego, oraz powiaty w różnych regionach kraju;
•
polityka na rzecz rozwoju obszarów wiejskich: – zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie z 14% do 8/9% w 2020 r., – wyrównywanie szans cywilizacyjnych (edukacja, Orliki, Świetliki, e-biblioteki itp.), – lepszy transport (wzrost roli małych, rewitalizowanych ośrodków miejskich – mały przemysł, usługi), – rozwój sieci internetowej jako warunek przekroczenia bariery dystansu rozwojowego;
•
rozwój aglomeracji wraz z suburbiami (5 głównych aglomeracji – 30/35% PKB);
Polska 2030
Obszary strategicznej interwencji polityki regionalnej na rzecz restrukturyzacji obszarów o najniższym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego
35
Źródło: Krajowa strategia rozwoju regionalnego 20102020: Regiony, miasta, obszary wiejskie, MRR 2009
Polska 2030
Obszary wiejskie o najgorszych wskaźnikach sytuacji społeczno-gospodarczej
36
Źródło: Krajowa strategia rozwoju regionalnego 2010-2020:Regiony, miasta, obszary wiejskie, MRR 2009
Polska 2030
37
Rozwój a zagrożenie ubóstwem Wskaźnik zagrożenia ubóstwem w polskich województwach w 2005 r.
Źródło: Warunki życia ludności Polski w latach 2004-2005, GUS 2007
20% gmin o najniższych dochodach własnych w przeliczeniu na mieszkaoca w 2006 r.
Wskaźnik zagrożenia ubóstwem według miejsca zamieszkania
Źródło: Sytuacja gospodarstw domowych w latach 2004-2005, GUS 2007
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Polska 2030
Co wiemy? Migracje z Polski a kwestie regionalne
38
Społeczno-demograficzny profil migranta z Polski w okresie przed- i poakcesyjnym, w % % mężczyźni 70% 60%
50%
% Świadczenia społ. jako źródło utrzym.
40%
% wiek 20-29
30% 20% 10%
0%
% Mieszkańcy dużych miast
% Wykszt. wyższe
% Mieszkańcy obszarów wiejskich
przed akcesją po akcesji
Źródło: BAEL.
Polska 2030
39
Migracje z Polski a kwestie regionalne Struktura osiedleocza a migracje poakcesyjne
Źródło: BAEL.
Polska 2030
40
Wyzwania rozwojowe: Polska 2010-2020-2030 (5) ROZWÓJ, WZROST GOSPODARCZY
– A HARMONIA Z CELAMI STABILNOŚCI FINANSOWEJ
•
jasne cele modernizacyjne polskiej gospodarki (modernizacja energetyki oraz rozwój usług związanych z high-tech);
•
wpisanie się w cele UE (szczególnie rola zmian w energetyce w powiązaniu z polityką klimatyczną) oraz udział w inicjatywach flagowych;
•
zadanie: harmonizacja rozwoju – stabilności finansowej (perspektywa 2010 – czy raczej 2014/2015);
•
kapitał na rozwój (różne źródła: budżety publiczne, środki UE, PPP, rynek kapitałowy, rynek obligacji, inne?);
•
oddalenie się perspektywy euro (wejście do strefy 2015-2017?);
•
reformy lat 210-2015 kluczowe dla fundamentów rozwojowych Polski 2030;
•
znaczenie: sprawnego, przyjaznego dla obywatela i przedsiębiorcy paostwa w procesie modernizacji (dodatkowy lewar rozwojowy);
•
specyficznie polskie czynniki wspomagające rozwój: –
siła młodej generacji (drugi powojenny wyż demograficzny i jego aspiracje): pierwsze polskie pokolenie bez luki edukacyjnej i technologicznej wobec świata,
–
siła (nie do kooca przewidywalna) zmian generowanych przez nowe technologie i cyfryzację.
Polska 2030