Loterie fantowe Katarzyna Sadło
Wbrew temu co się powszechnie sądzi, zorganizowanie tzw. „małej loterii fantowej” nie przekracza możliwości logistycznych przeciętnej organizacji, a daje spore możliwości zamienienia niepotrzebnych nam „fantów” na - zwykle potrzebne - pieniądze. Nagrodami w loterii fantowej mogą być zarówno bardzo atrakcyjne nowe rzeczy otrzymane od sponsora, jak i drobiazgi zebrane w lokalnym środowisku. Możemy na nie przeznaczyć także produkty wytworzone przez naszych podopiecznych czy usługi zaoferowane nam nieodpłatnie przez firmy.
Loteria fantowa to gra o charakterze losowym (w odróżnieniu np. od gier, w których trzeba się wykazać wiedzą czy umiejętnościami), w której uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze. Wygrane są rzeczowe, a zysk ze sprzedaży losów przeznaczany na działalność społecznie użyteczną.
Ile można wygrać? Organizowanie loterii fantowych reguluje Ustawa o grach hazardowych, w której przewidziano tzw. „małą loterię fantową” na tyle uproszczoną, że może ją zorganizować każda organizacja, nie wiąże się bowiem z żadnymi opłatami czy podatkami, a formalności są ograniczone do minimum. „Mała loteria fantowa” to loteria, w której suma wartości wszystkich nagród nie przekracza tzw. kwoty bazowej. Kwota bazowa jest zdefiniowana w art. 70 Ustawy o grach hazarowych i jest równa kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Głównego Urzędu Statystycznego. W 2016 roku kwota bazowa wynosi 4063,75 zł, a zatem łączna wartość wszystkich przeznaczonych na loterię fantową nagród rzeczowych nie może tej kwoty przekroczyć. Jeśli loterię fantową organizuje organizacja posiadająca statut pożytku publicznego, limit dla niej wynosi aż 15-krotność kwoty bazowej czyli 60 956,25 zł.
Łączna wartość puli wygranych w loteriach fantowych organizowanych przez organizację pożytku publicznego, nie może przekroczyć w ciągu roku kalendarzowego trzydziestokrotności kwoty bazowej (w 2016 roku będzie to 121 912,5 zł).
Fanty Fantami, czyli tym co można będzie w loterii wygrać, może być praktycznie wszystko co organizacja posiada, lub może pozyskać specjalnie na loterię. Fanty, czyli to co można będzie na loterii wygrać, mogą pochodzić z darowizn od osób lub firm lub być wyprodukowane przez podopiecznych naszej organizacji. Jeśli nie mamy żadnych fantów na loterię, możemy zaapelować o przynoszenie ich w darowiźnie - tak funkcjonuje wiele lokalnych loterii charytatywnych organizowanych przez organizacje lub parafie.
Ogólna wartość wygranych w loterii fantowej nie może być niższa niż 30% łącznej ceny przeznaczonych do sprzedaży losów.
Jak obliczyć wartość fantów? Przy obliczaniu wartości bierzemy pod uwagę cenę zakupu (nowe rzeczy), wartość z umowy darowizny (darowizna) lub wartość rynkową (jeśli nie mamy żadnego dokumentu, z którego wartość przedmiotu wynika). Sumę jaką możemy pozyskać z jednej loterii można zatem policzyć według następującego wzoru: (wartość nagród x 100) : 30 Jeśli więc w pełni wykorzystamy dostępny limit wartości wygranych (4063,75 zł) możemy wyprodukować losów na łączną kwotę 13 545 zł. Ten rachunek pokazuje, że jeśli organizacja ma dobry pomysł na organizację loterii (cel, czas, miejsce, cena losu, format), to nawet gdyby nagrody musiała kupić, ze sprzedaży losów i tak może zarobić ponad dwukrotność wartości tych nagród (w tym przypadku – 9 482 zł).
Regulamin loterii Loteria fantowa może być przeprowadzona w różny sposób, ale zawsze musi mieć regulamin szczegółowo opisujący jej przebieg. Regulamin ten musi być zatwierdzony przez Dyrektora Izby Celnej. Planując loterię musimy zatem odpowiedzieć sobie na kilka technicznych pytań: - kiedy i gdzie będą sprzedawane losy? Im dłużej trwa sprzedaż losów, im więcej jest miejsc gdzie je można kupić, tym większa szansa, że sprzedadzą się wszystkie,
- jak nastąpi rozstrzygnięcie loterii? Wygrana może być z góry przypisana do losu, może też być rozlosowana pośród wszystkich już zakupionych losów, - kiedy i gdzie rozstrzygniemy wygraną? Dobrze jest łączyć loterię z jakimś lokalnym wydarzeniem, podczas którego ludzie są bardziej skłonni do kupowania losów, a jeśli jest to wydarzenie medialne, będzie nam łatwiej pozyskać sponsorów gotowych do ufundowania nagród. Regulamin loterii fantowej określa: 1) nazwę gry; 2) nazwę organizacji urządzającej grę; 3) wskazanie organu wydającego zezwolenie; 4) obszar, na którym będzie urządzana gra, oraz miejsce i termin losowania nagród; 5) liczbę losów przeznaczonych do sprzedaży; 6) cenę jednego losu; 7) sposób prowadzenia gry; 8) sposób zapewnienia prawidłowości urządzania gry; 9) terminy rozpoczęcia i zakończenia sprzedaży losów; 10) cel społecznie użyteczny, w szczególności dobroczynny, na który zostanie przeznaczony dochód z gry; 11) sposób i termin ogłaszania wyników; 12) miejsce i termin wydawania wygranych; 13) tryb i terminy rozpatrywania reklamacji i zgłaszania roszczeń; 14) liczbę i rodzaj fantów przeznaczonych na nagrody oraz procentowe określenie wartości fantów w stosunku do łącznej ceny przeznaczonych do sprzedaży losów. Lista punktów jakie należy uwzględnić w regulaminie jest co prawda długa, ale większość z nich to jednozdaniowe informacje. Wiele przykładowych regulaminów już przeprowadzonych loterii można znaleźć w Internecie, do czego zachęcam.
Losy Ogólna wartość wygranych w loterii fantowej nie może być niższa niż 30% łącznej ceny przeznaczonych do sprzedaży losów. Wartość wszystkich losów jakie możemy wyprodukować można zatem łatwo policzyć według następującego wzoru: wartość wszystkich losów = wartość wszystkich nagród/0,3 Ustawodawca zostawia nam swobodę w ustalaniu ceny pojedynczego losu, określając jedynie, że cena pojedynczego losu nie może być wyższa, niż wartość fantu jaki można nim wygrać. Ustalając cenę losu bierzemy pod uwagę nie tylko ten ustawowy wymóg, ale także atrakcyjność nagród. Chcemy przecież, żeby losy się sprzedały, więc nie możemy dać zniechęcającej ceny. Planując loterię musimy trochę wczuć się w potencjalnego gracza. On decyzję o zakupie losu na naszej loterii podejmie nie tylko w oparciu o to, jak szlachetny jest nasz cel. Prawdopodobnie weźmie także pod uwagę: atrakcyjność nagrody, prawdopodobieństwo wygrania i cenę losu w stosunku
do wartości ewentualnej wygranej. Dla niektórych graczy cel loterii w ogóle nie musi mieć znaczenia, ich motywacją do zakupu losu może być wyłącznie chęć wygrania głównej nagrody. Ustawodawca nie reguluje wyglądu losów, zawsze jednak muszą być one zabezpieczone przed sfałszowaniem oraz przedwczesnym odczytaniem wyniku gry, w szczególności przed prześwietleniem, otwarciem lub zdrapaniem farby ochronnej i zamknięciem lub ponownym naniesieniem farby ochronnej bez naruszenia struktury papieru. Wzór losu załączmy do zgłoszenia loterii fantowej.
Przykłady loterii fantowych różnej skali Loteria 1: na pomoce szkolne dla dzieci z najuboższych rodzin Lokalna organizacja ogłasza zbiórkę fantów z przeznaczeniem na loterię fantową, z której dochód będzie przeznaczony na pomoce szkolne dla dzieci z najuboższych rodzin. Mieszkańcy są zachęcani do przynoszenia dowolnych rzeczy – nowych i używanych – książek, zabawek, itp. Zbiórka fantów jest prowadzona przez miesiąc, następnie jednego dnia na specjalnie przygotowanym stoisku przez cały dzień prowadzona jest sprzedaż losów. Numer nagrody jest podany na losie, zwycięzca odbiera ją od razu. Podsumowanie: - nagrody pozyskane od mieszkańców - tanie losy, drobne nagrody, ale każdy los wygrywa - łączna wartość nagród: 1 000 zł - maks. łączna wartość losów jakie można wyprodukować: 3 333 zł - wyprodukowana liczba losów: 1 000 - cena losu: 3 zł
Loteria 2: na wyposażenie placu świetlicy socjoterapeutycznej Organizacja chce zrobić loterię fantową, z której dochód będzie przeznaczony na wyposażenie placu świetlicy socjoterapeutycznej w dodatkowe gry i narzędzia do pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. Fantami na loterię mają być nowe przedmioty i nieodpłatne usługi podarowane organizacji przez miejscowe sklepy i przedsiębiorców. W loterii będzie więc można wylosować walentynkową kolację podarowaną przez miejscową restaurację, dowolną usługę fryzjerską zaoferowaną przez lokalnego fryzjera, a także zabawki, książki i słodycze przekazane w darowiźnie przez lokalne sklepy. Losy są w sprzedaży w siedzibie organizacji, można je kupować przez cały miesiąc, numery zwycięskich losów są opublikowane w Internecie oraz wywieszone w siedzicie organizacji. Podsumowanie: - nagrody pozyskane od firm
- niedrogie losy, dość atrakcyjne nagrody średniej wartości
- każdy los posiada numer do którego przypisana jest nagroda z listy
- łączna wartość nagród: 4 000 zł - maks. łączna wartość losów jakie można wyprodukować: 13 333 zł - wyprodukowana liczba losów: 1 300 - cena losu: 10 zł
Loteria 3: z „wielką nagrodą” Wielka loteria organizowana przez organizację pożytku publicznego. Jedyną nagrodą w loterii jest samochód. Logo i nazwa firma, która podarowała samochód, jest na wszystkich materiałach związanych z loterią. Losy są sprzedawane na kilkunastu zorganizowanych w mieście stoiskach. Każdy los ma swój numer, ale nie jest do niego przypisana nagroda. Tę, podczas finału miejscowego festynu, osobiście wylosuje prezes firmy – sponsora. Podsumowanie: - nagroda od jednego bardzo eksponowanego sponsora - droższe losy, jedna bardzo cenna wygrana - losowanie wygrywającego numeru losu na festynie - wartość nagrody: 60 000 zł - maks. łączna wartość losów: 200 000 zł - liczba losów: 8 000 - cena losu: 25 zł
Formalności Z formalnego punktu widzenia organizacja „małej loterii fantowej” nie jest bardzo skomplikowana, choć wymaga przygotowania dokumentacji i pilnowania terminów. Loteria nie wymaga zezwolenia, ale trzeba ją zgłosić w Urzędzie Celnym na co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem sprzedaży losów. Zgłoszenie loterii powinno zawierać: 1) dane organizacji oraz dane osobowe osób zarządzających nią, 2) określenie czasu i miejsca w jakim prowadzona będzie loteria, 3) dokładne wyznaczenie celu, na który przeznaczony będzie dochód z loterii, 4) określenie planowanej liczby losów, 5) zobowiązanie wypłacalności nagród, 6) regulamin gry, 10) oświadczenie o legalności źródeł pochodzenia środków finansowych lub innego majątku przeznaczonego na urządzenie loterii fantowej,
11) oświadczenie o niezaleganiu z zapłatą podatków stanowiących dochód budżetu państwa, należności celnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne,
12) wzór losu,
13) oświadczenie osób fizycznych zarządzających organizacją, że nie były skazane za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, 14) oświadczenie osoby nadzorującej oraz osoby bezpośrednio prowadzącej tę grę o znajomości przepisów ustawy w zakresie loterii fantowych. Poza zgłoszeniem loterii organizator ma także obowiązek: - zgłoszenia do Urzędu Celnego zamiaru zniszczenia losów (7 dni przed planowaną datą niszczenia) - wystawienia na żądanie uczestnika imiennego zaświadczenia o wygranej (najpóźniej dzień po jej wydaniu) i przechowywanie przez 5 lat ewidencji wydanych zaświadczeń - przesłania do Urzędu Celnego sprawozdania z przeprowadzonej loterii w ciągu 30 dni od jej zakończenia
Warto wiedzieć: - wartość wygranej stanowi tajemnicę uczestnika loterii - wartość wygranej nie może być niższa niż cena losu - nie można prowadzać gier hazardowych w Internecie - w loterii można sprzedawać nie tylko tradycyjne losy, ale także „inne dowody udziału w grze” - loteria to gra losowa, a nie zakład wzajemny
Podsumowanie Zachęcam do rozważenia loterii fantowej, jako jednej z metod pozyskiwania środków. Wbrew pozorom nie jest to ani skomplikowane, ani kosztowne, choć wymaga przygotowań. Jeśli jednak dobrze przygotujemy jedną loterię, to jej regulamin i zdobyte doświadczenie mogą nam z powodzeniem służyć przy kolejnych.