ΕΠΑΘΛΟ 86

Ίναχος

Αναπάντεχο φαράγγι

Μοσχοφίλερο: Το διαμάντι του ελληνικού αμπελώνα | πλατεία Συντάγματος Ναυπλίου | Όλυμπος Καρπάθου-Μια φορά κι έναν καιρό...

ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2012

Ρέθυμνο

Ταξίδι στο μαγευτικό νότο

Λουτράκι

Εκμεταλλευτείτε το!

86

#

τιμή: 4,00 € www.epathlo.gr

ο τ ά ρ Πιπε

... της μπύρας και της παρέας !! εν τ

έλει... τέλεια!!

Με το βασιλιά των μπαχαρικών και τη βασίλισσα των ξύλων, με την αρμονία της φωτιάς και του χρόνου, με τη σύνθεση και το μεράκι μας, δημιουργήσαμε το Μοναδικό Πιπεράτο λουκάνικο Απέλιστρα. έτσι, ...όπως στα παραμύθια!!

Απολαύστε το !!

σε ξύλα ά τ σ ι ν π α Κ ς Βελανιδιά

www.apelistra.gr ΤΗΛ. ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΘΗΝΩΝ: 210 9756380, 210 9756644 • ΤΗΛ. ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: 6971 900 580

HOTEL

Το

ξενοδοχείο Grand Sarai Nafplio βρίσκεται στην παλιά πόλη του Ναυπλίου, λίγα λεπτά από την ιστορική

πλατεία Συντάγματος,πολύ κοντά στην εκκλησία του

Αγίου Σπυρίδωνα κι απέναντι από την Φραγκοκκλησιά. Είναι ένα

ιστορικό κτίριο του 17ου αιώνα που αποκαταστάθηκε διατηρώντας

όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του παρελθόντος και προσαρμόστηκε ώστε να καλύπτει πλήρως τις παροχές ενός σύγχρονου τουριστικού καταλύματος.

Απολαύστε αξέχαστες διακοπές στο ξενοδοχείο μας και γνωρίστε από κοντά την πιο ρομαντική πόλη της Ελλάδας, το Ναύπλιο. Σε κάθε δωμάτιο θα βρείτε: Κρεβάτια COCO-MAT•Μικρό ψυγείο•Τηλεόραση Διαδίκτυο•Χρηματοθυρίδα Φωτομάρα & Ποταμιάνου 3 - 21100 Ναύπλιο tel. +30 2752022563 - fax. +30 2752022128 www.grandsarainafplio.com email: welcome@grandsarainafplio.com

6

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

26 12

42

θέματα 12

Ίναχος

Αναπάντεχο φαράγγι

26

Ρέθυμνο

Ταξίδι στο μαγευτικό νότο

42 Λουτράκι

56 Πλατεία Συντάγματος

64 Καταδύσεις:

Ναυπλίου

Εκμεταλλευτείτε το!

Το σύμπαν του βυθού

Μια φορά κι έναν καιρό...

Τουρισμός Νοσοκομείου

Πάθους ή 11 ήτουτουΒάθους η σιωπή των σεμνών

80 Ανθρώπων έργα

Σωτήρης Λυμπερόπουλος Τροφοσυλλέκτης

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ Ελένη A. Παπαδοπούλου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ POSITIVE designlab Σουλτανίδης Γιάννης ΡΕΠΟΡΤΑΖ Κώστας Ταρναβάς

ΕΚΤΥΠΩΣΗ PAPERGRAPH BI.ΠΑ Λουτρακίου

μόνιμες στήλες Το Έπαθλο του Μήνα

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Κωνσταντίνος Ντόκος

ΦΙΛΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Θάλεια Νουάρου Σώτος Χρυσαφόπουλος Θοδωρής Ερμήλιος

70 Όλυμπος Καρπάθου 9

ΕΔΡΑ Μιδέας 5, 21055 Αγία Τριάδα Αργολίδας Τηλ. 27520 45095, 99700 Fax. 27520 45096 e-mail: info@epathlo.gr, epathlo@otenet.gr ΙΔΙΟΚΤΗΤΡΙΑ - ΕΚΔΟΤΡΙΑ Γεωργία Ντόκου

36 Μοσχοφίλερο: Το διαμάντι του ελληνικού αμπελώνα

Εξώφυλλο: φαράγγι Ινάχου Φωτογραφία: Γιάννης Φαρσαράκης

82 Sotosblog

Ρογκ ο Ανάξιος και ο Σφαγιασθείς

ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ // Κωδ. ΕΛΤΑ: 5167

Απαγορεύεται οποιαδήποτε αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή ύλης του περιοδικού χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Κατερίνα Μάρα Φρόσω Αγγελοπούλου ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Ετήσια Ιδιωτών: € 20,00 Ετήσια Επιχειρήσεων Νομικών Προσώπων Εξωτερικού: € 50,00 Ο.Τ.Α.: € 65,00 Εθνική Τράπεζα 314 / 36897354 Τράπεζα Πειραιώς 5500018321433

9

ΤΟ ΕΠΑΘΛΟ ΤΟΥ ΜΗΝΑ Ελένη Α. Παπαδοπούλου

Τουρισμός Νοσοκομείου Τ

όσο πολύ «φορέθηκε» ο εναλλακτικός τουρισμός τα τελευταία χρόνια που έστειλε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας τα πάλαι ποτέ διάσημα ανά την υφήλιο τουριστικά σλόγκαν τύπου greek souvlaki, mousaka, syrtaki… Τα πετάξαμε επιτέλους από πάνω μας και γλιτώσαμε από την προπατορική ρετσινιά. Τώρα η οικουμένη έρχεται να ζήσει τον μύθο της στην εναλλακτική Ελλάδα, την οποία ο οραματιστής Γιωργάκης ανέδειξε σε Δανία του Νότου και οι τουρίστες σκοτώνονται να κάνουν κρατήσεις για ν’ απολαύσουν την αστείρευτη γκάμα επιλογών. Οι υπουργοί της χώρας σε μια πρωτοφανή επίδειξη ζήλου, εργασιομανίας και φαντασίας εξάντλησαν κάθε περιθώριο ανάδειξης θεματικών μορφών τουρισμού… Κωπηλάτες και αιωροπτεριστές, canyoners, αναρριχητές και ορειβάτες, θρησκευόμενοι, συνεδριαζόμενοι, οικολόγοι και γκολφάδες, ιστιοπλόοι, ιστιοσανιδάδες, αγροτουρίστες και βουτηχτάδες, τουρίστες της γαστρονομίας και των ιαματικών λουτρών και κάθε λογής και δραστηριότητας επισκέπτες, κατέκλυσαν τη χώρα με αποτέλεσμα να επικρατεί το εναλλακτικό αδιαχώρητο. Έτσι, αφού δεν έμεινε ανεκμετάλλευτη καμία άλλη εναλλακτική πτυχή, σε στιγμή υπέρλαμπρης έμπνευσης, η κυβέρνηση πέταξε τη βόμβα μεγατόνων ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ στην κατάπληκτη τουριστική αγορά… Επειδή, λέει, περισσεύουν πολλά κρεββάτια στα νοσοκομεία της χώρας, θα διατεθούν για να φιλοξενήσουν τουρίστες ασθενείς που ανυπομονούν να ζήσουν τον νοσοκομειακό τους μύθο στην Ελλάδα. Οι αίθουσες θα οργανωθούν για να αναδείξουν την νοσοκομειακή μας κληρονομιά και οι ξένοι ασθενείς θα πληρώνουν για να θαυμάσουν ράντζα μεσαιωνικών χρόνων, αξονικούς τομογράφους συνομήλικους του μηχανισμού των Αντικυθήρων, αγάλματα αρρώστων στους διαδρόμους της αγίας υπομονής, καρδιογράφους χρόνων βυζαντινών και στηθοσκόπια της τουρκοκρατίας… Να βοηθήσω κι εγώ το έργο της κυβέρνησης με μερικές προτάσεις: Τουρισμός αιματηρών συρράξεων. Live και real αγαπητοί επισκέπτες. Με ελεύθερη διακίνηση λοστών, καλάσνικωφ, και μεγάλη ποικιλία σύγχρονου και πρωτόγονου οπλαστασίου. Τουρισμός των ληστειών. Με σεμινάρια και πρακτική εξάσκηση σε ολοζώντανες, αληθινές ληστείες κάθε είδους. Τουρισμός των ουρών. Ξεναγήσεις στις αξιοθέατες ουρές του ΙΚΑ, της ΕΦΟΡΙΑΣ, του ΟΑΕΔ, των ΣΥΣΣΙΤΙΩΝ, της διανομής τροφίμων, φορεμένων ιματίων και ληγμένων χαπιών. Ζήσε ζωντανά, λιποθυμίες, ανακοπές, εγκεφαλικά… Προτεινόμενο σλόγκαν:

«Έλα να δεις τι έχουν τα έρμα στην Ελλάδα και ψοφάνε». Τώρα, γιατί εμείς επιμένουμε να σας προτείνουμε Canyoning στο άγνωστο φαράγγι του Ινάχου, το Ρέθυμνο με τον κλασικό τρόπο ή με ποδήλατο, το ιαματικό Λουτράκι, την ιστορική Πλατεία Συντάγματος του Ναυπλίου, την ιδιαίτερη Όλυμπο Καρπάθου, καταδύσεις και οινοτουρισμό…; Προφανώς αδυνατούμε να παρακολουθήσουμε τα προοδευτικά άλματα της τριανδρίας κι έχουμε μείνει πίσω, στην εποχή της Λογικής.

11

ή ΤΟΥ ΠΑΘΟΥΣ ή ΤΟΥ ΒΑΘΟΥΣ Ελένη Α. Παπαδοπούλου

η σιωπή των σεμνών «Ο άνθρωπος που δεν πληρώνει την κάθε ηδονή του με ίση ποσότητα αλγηδόνα, ζει μια ζωή αφύσικη. Δηλαδή ψεύτικη ως τη ρίζα της». Δημήτρης Λιαντίνης, ΓΚΕΜΜΑ

Τ

ελευταία εκπαιδεύομαι στη σιωπή. Κι όσο περισσότερο σωπαίνω τόσο δυναμώνει μέσα μου ο ήχος της γύρω μας δυστυχίας. Είναι γραμμένο στις ανθολογίες των σοφών πως μόνο εκείνοι που μπορούν να σωπαίνουν ακούνε τον αντίλαλο των ψυχών και τους λυγμούς των θυμάτων. Δεν μπορείς μέσα σε τόσο σπαραγμό να φωνάζεις ανέμελα «έλα Μήτσο να κάνουμε μπανάνα» και να λέγεσαι συνάνθρωπος. Δεν μπορείς, είτε έχων είτε μη έχων, να βλέπεις τη μάνα που κλέβει γάλα για τα παιδιά της να διασύρεται, ν’ ακούς τις αυτοκτονίες αθώων και να ασχολείσαι μονίμως με τα οπίσθια της κατίνας των media. Να θορυβείς, να καγχάζεις για να σκεπάζεις τους θρήνους των βασανιστηρίων. Όλοι έχουμε ανάγκη μια ανάπαυλα γέλιου. Με μέτρο, επίγνωση και φρόνηση. Εσύ, έχεις περάσει σε τέτοιο στάδιο ζωικού εγωισμού και αφασίας που για την κοινωνία των συνανθρώπων είσαι επικίνδυνο, μεταδοτικό μόλυσμα. Η χαρά σου σ’ αυτόν τον λίβα γενοκτονίας οφείλει να είναι εκείνο που μπορείς να δώσεις για να σώσεις σε αξίες και ανθρωπιά, συμπάσχοντας σε μια κοινωνία που πάσχει βαθιά. Έστω και αν το μόνο που μπορείς να διαθέσεις είναι η σεμνή σου σιωπή. Έτσι, μόνο μπορεί να σου δικαιολογηθεί και μια στιγμή σπονδής στο «μια ζωή την έχουμε».

Σε βλέπω να χαβαλεδιάζεις αδιάκοπα στα κοινωνικά δίκτυα, να ποτίζεις ακατάσχετα το καλάμι της τηλεοπτικής γλάστρας, να χοροπηδάς σαν μαϊμού ντρεσαρισμένη στη φάρμα και το τσίρκο τους, ν’ ανοιγοκλείνεις ολημερίς και ακαταπαύστως τις μασέλες σου και θέλω χωρίς ενοχές να αφανιστείς. Για χάρη των παιδιών που έρχονται. Γιατί με τους ρηχούς παφλασμούς και τα μπουρδολόγα ποδοβολητά σου σηκώνεις νέφη πνιγηρά, θολώνεις, σκεπάζεις και υπονομεύεις το έργο των συνανθρώπων που προσφέρουν σιωπηλά, που συντρίβονται και δακρύζουν όταν δεν μπορούν να βοηθήσουν. Σε βλέπω να τρέχεις πίσω απ’ τις ρεκλάμες τους, να προσκυνάς σοβατισμένα, άδεια κρανία, να μένεις στον τίτλο και να λοιδορείς εκείνο το στίχο που το νόημά του δεν κατάλαβες, και θέλω να εξαφανιστείς από προσώπου γης. Γιατί είσαι φορέας της κοινωνικής νόσου που απειλεί κάθε χαρισματική ψυχή, κάθε σωτήρια ευαισθησία και κάθε ευγενική ύπαρξη, τη μόνη ελπίδα για μια κοινωνία των συνανθρώπων. Εσύ, με το αβασάνιστο ξόδεμα του σάλιου σου, γίνεσαι λίπασμα για τα μαστίγια των βασανιστών. Μόλις πάψεις να θορυβείς ανώφελα, μόλις πάψεις να δαγκώνεις τα φτηνά τους δολώματα, μόλις σωπάσεις, θα τους κόψεις τον ορό που τους τρέφει και θα καταρρεύσουν.

12

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ Ελένη Α. Παπαδοπούλου |

Γιάννης Φαρσαράκης

Καταρράκτες 40μετροι, νεροτσουλήθρες και βραχομορφές, ροή υδάτων όλο το χρόνο, άφθονα σημεία κατάβασης με σχοινιά και αλμάτων στο νερό, τεράστιοι σταλαγμίτες, σπηλαιώδεις, άγριες, κατάφυτες εικόνες… Ο άγνωστος Ίναχος αποκαλύπτεται από τους λάτρεις της διάσχισης φαραγγιών.

13

Ίναχος

Αναπάντεχο φαράγγι

14 Ίναχος

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ

Γ

ενάρχης του Άργους, περίφημος και λατρεμένος ποταμός της αρχαιότητας, βασιλιάς προϊστορικού κατακλυσμού και πελασγός αυτόχθων, ο ένδοξος του παρελθόντος Ίναχος βρέθηκε στην εποχή μας στριμωγμένος στο περιθώριο της μνήμης. Πριν από ένα χρόνο, βάλθηκε να αποκαταστήσει τη φήμη του και να μας ξαφνιάσει με το απρόσιτο, άγνωστο και άπειρης ομορφιάς φαράγγι του… Αποκαλυπτήρια Τον Αύγουστο του 2011 ο Γιάννης Φαρσαράκης, μέλος του Ορειβατικού Συλλόγου Λουτρακίου και του ΕΟΣ Κορίνθου, διαβασμένος και βάσιμα υποψιασμένος, ερευνούσε την περιοχή του Αρτεμισίου μεταξύ Νεοχωρίου, Καρυάς, Νεστάνης αναζητώντας τα σημάδια της γης που θα έκαναν την υποψία του βεβαιότητα. Δεν άργησε να

δικαιωθεί και να εντοπίσει τις προσβάσεις που θα τον οδηγούσαν λίγο αργότερα με την ομάδα του στο παραδεισένιο φαράγγι του Ινάχου. Από τον Οκτώβριο ως τον Δεκέμβριο του 2011, με 4 διαδοχικές, ομαδικές αποστολές το φαράγγι εξερευνήθηκε, χαρτογραφήθηκε, αρματώθηκε και παραδόθηκε στην χαρά μυημένων και εκπαιδευόμενων του Canyoning. Η γη της Αργολίδας απέκτησε ένα ακόμα τουριστικό πλεονέκτημα, από εκείνα που ταιριάζουν στην ιδιαίτερη φύση και γεωμορφολογία της χώρας μας. Φαράγγι-έκπληξη Ο ενθουσιασμός των πρώτων εξερευνητών εκφράστηκε με την θριαμβική ιαχή «φαραγγάρα» με ποικιλία εναλλαγών, τεχνικών δυσκολιών και απαράμιλλων τοπίων και ένα από τα κορυφαίου ενδια-

φέροντος στην Πελοπόννησο. Με συνολικό μήκος 2,5 χιλιόμετρα και υψομετρική διαφορά 400 μ., ξεκινάει από τα περίχωρα Καρυάς και Νεστάνης για να καταλήξει κοντά στο Νεοχώρι. Η είσοδός του βρίσκεται σε πανέμορφο ευρύ και φωτεινό πεδίο στα 1080 μέτρα και προσεγγίζεται με 10λεπτη πεζοπορία από τον σημείο στάθμευσης αυτοκινήτων, το οποίο βρίσκεται σε περίπου ίδια απόσταση τόσο από την Καρυά όσο και τη Νεστάνη. Η είσοδος ασφαλίζεται φυσικά από δύο τεράστια πέτρινα βάθρα που λειτουργούν απαγορευτικά για τους μη εκπαιδευμένους. Ακολουθεί τη διαδρομή της φυσικής χαράδρας αυξάνοντας σταδιακά τα τρεχούμενα νερά που οδεύουν στην κοίτη του ποταμού. Σ’ αυτό το άνω τμήμα του φαραγγιού εντυπωσιακό σκηνικό διαμορφώνουν τα ερείπια τουλάχιστον 8

15

16 Ίναχος

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ

πέτρινων νερόμυλων, τα χαλάσματα παλιάς γέφυρας και ο καρόδρομος που ένωνε το συγκρότημα με το χωριό της Καρυάς. Με έξοδα του Ορειβατικού Συλλόγου Λουτρακίου και του ΕΟΣ Κορίνθου ασφαλίστηκαν οι 40 περίπου τεχνικές καταβάσεις, οι οποίες ξεκινούν σε υψόμετρο 100 περίπου μέτρα χαμηλότερο από εκείνο της εισόδου. Έχει υπολογιστεί ότι υπό κανονικές συνθήκες μικρή ομάδα αθλητικής κατάβασης χρειάζεται περίπου 6 ώρες για τη διάσχισή του. Το βασίλειο της κώνουρας Προστατευμένο όλα τα χρόνια από την ανθρώπινη παρουσία το φαράγγι του Ινάχου διατήρησε την άγρια παρθενιά που σπάνια

συναντάμε πια στα «πολυπερπατημένα» και βατά φαράγγια. Στο άνω (ασφαλισμένο) και πιο τραχύ τμήμα συναντάμε μια ενδιαφέρουσα χλωρίδα με πολλά είδη φυτών, βατράχια, φίδια, πελώρια καβούρια, λιβελούλες και ένα πλήθος άλλων όντων της φύσης να απολαμβάνουν στο φαράγγι τον αδιατάρακτο βίο ενός οικοσυστήματος που έμεινε απρόσβλητο από τον άνθρωπο. Σταλαγμιτικά μορφώματα ύψους 3-4 μέτρων και σπηλαιώδης σχηματισμοί, αναρριχητικά φυτά που κεντούν με φαντασία τον βραχώδη ιστό και ατμόσφαιρα νεραϊδότοπου με κατοίκους ξωτικά, είναι οι εικόνες και οι εντυπώσεις που αφηγούνται οι πρώτοι τυχεροί και τολμηροί εξερευνητές του. Από την άποψη της άγριας ζωής ακόμα

μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ανεξερεύνητο τμήμα που συνεχίζει από το Νεοχώρι προς το Καπαρέλι. Εκεί η αύξηση των υδάτων πυκνώνει οργιαστικά την βλάστηση και την πανίδα. Για τους βιολόγους, βοτανολόγους, σπηλαιολόγους και λοιπούς ειδικούς ανοίγεται στον Ίναχο ένα πεδίο έρευνας πρωτόγνωρο που ίσως μας ξαφνιάσει με τα ευρήματά του. Και όλα συγκλίνουν στην υπολογίσιμη εικασία πως ετούτος ο πανάρχαιος ποταμός-θεός ίσως να έχει κρυμμένες και καλά διαφυλαγμένες στο «μυστικό» φαράγγι του, λατρευτικές αναμνήσεις και απαντήσεις σε ιστορικούς και μυθικούς γρίφους. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, η διεξοδική μελέτη του να αποκαλύψει και το μυστηριώδες φυτό «κώνουρα» που σύμφωνα

17

με την παράδοση φύτρωσε στις όχθες του ποταμού όταν ο Ίναχος κυνηγημένος από την Ερινύα Τισιφόνη έπεσε στα νερά του. Από την μέρα εκείνη, δε, το ποτάμι που μέχρι τότε είχε το όνομα Αλιάκμων, πήρε το όνομα του Ινάχου ενώ το φυτό το χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες στην αρχαιότητα για την προσωπική τους υγιεινή και καθαριότητα. Και είναι ακόμα πιθανόν να λυθεί και το αίνιγμα της λίθου του όρκου. Ήτανε, λέει, μία πέτρα που όταν αυτός που την κρατούσε έδινε ψεύτικο όρκο άλλαζε το χρώμα της και γινόταν μαύρη. Ίναχος και Ιναχίδες Γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, ο Ίναχος είναι σύμφωνα με τον

Παυσανία η αρχαιότερη μνήμη για την Αργολίδα που τότε είχε το όνομα Ιναχία γη. Η φήμη του ως γενάρχη των Αργείων ήταν τόσο τρανή που για πολλούς αιώνες, όλοι οι μετέπειτα ήρωες ως τον Περσέα και τον Αγαμέμνονα ονομάστηκαν Ιναχίδες. Στον καιρό της βασιλείας του, μετά τον κατακλυσμό, άδειασε τον κάμπο της Αργολίδας από τα λιμνάζοντα ύδατα, χάραξε την κοίτη του ποταμού και συγκέντρωσε τους Αργείους που είχαν καταφύγει στα ψηλά βουνά. Με την Ωκεανίδα σύζυγό του, Μελία, απέκτησε παιδιά που έγιναν διάσημα όπως ο Φορωνέας, ο πρώτος μετά τον Δία θνητός βασιλιάς επί γης, ο Αιγιαλέας, ο Πελασγός και κατά μία εκδοχή ο Άργος, ο Φηγέας και η Μυκήνη. Περιλάλητη θυγατέρα

του ήταν και η Ιώ που τα θέλγητρά της ξεμυάλισαν τον Δία. Ο Ίναχος υπήρξε επίσης ένας από τους 3 ποταμούς που δίκασαν την διαμάχη για την κυριότητα της Αργολίδας μεταξύ Ποσειδώνα και Ήρας. Η απόφαση υπέρ της Ήρας εξόργισε τον Ποσειδώνα που τιμώρησε τους 3 δικαστές Κηφισό, Αστερίωνα και Ίναχο να ξεραίνονται το καλοκαίρι και να καταστήσουν το Άργος «πολυδίψιον». Στον μύθο του Ινάχου, έναν από τους αρχαιότερους της μυθολογίας μας, αποκαλύπτεται η κοσμογονία ενός μακρινού παρελθόντος όπου τα υδάτινα και γήινα στοιχεία της φύσης μάχονται για την επικράτηση και τη διαμόρφωση του χώρου. Υπάρχει δε η παράδοση που θέλει τον Ίναχο να βασιλεύει σε όλη την πελασγική επικράτεια ως την

18 Ίναχος

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ παρουσίας του πρώτου ανθρώπου πάνω στη γη. Ο γιος του Ινάχου, Φορωνέας και η σύντροφός του Τελεσιδίκη είναι οι πρώτοι θνητοί μετά τον κατακλυσμό. Το Φορωνικό άστυ είναι η πρώτη επιχείρηση συνοικισμού των ανθρώπων που μέχρι τότε ζούσαν διάσπαρτοι σε σπηλιές και ερημιές, ευτυχισμένοι και αγαπημένοι μεταξύ τους, είχαν κοινή γλώσσα και δεν γνώριζαν πολέμους. Τους απειλούσαν όμως τα θηρία. Έτσι ο Φορωνέας τους ενώνει για λόγους προστασίας με τον συνοικισμό. Πληθαίνουν ωστόσο σε σημείο που δεν χωρούν πλέον και ο Ερμής τους διασκορπίζει σε διάφορες πολιτείες πάνω στη γη και τους δίνει διαφορετικές γλώσσες. Αυτή τη μαρτυρία της «πολυγλωσσίας» τη συναντάμε μόνο στον κύκλο της Αργολίδας, που δικαιολογεί κατά κάποιον τρόπο και την άποψη ότι η προφορική παράδοση του Ινάχου είναι ο αρχαιότερος ελληνικός μύθος. Ταυτόχρονα ο αργολικός μύθος παραδίδει την πληροφορία της κοινής κοιτίδας των ανθρώπων απ’ όπου ορμώμενοι εξαπλώθηκαν πάνω στη γη. Για τον Φορωνέα και την εποχή του ιστορούσε το έπος «Φορωνίς» το οποίο χάθηκε και στοιχεία του διασώθηκαν από τους λογογράφους του 5ου π.Χ. αιώνα Ακουσίλαο και Ελλάνικο από τους οποίους τα άντλησαν όλοι οι μεταγενέστεροι.

χώρα της Ηπείρου, την σειρά του Αίμου και τις γύρω θάλασσες. Κατακλυσμός και «Φορωνίς» Στην ελληνική μυθολογία είναι γνωστοί τρεις μεγάλοι κατακλυσμοί. Του Ωγύγου, του Δευκαλίωνα και του Δαρδάνου που αναφέρονται αντίστοιχα σε τρεις ευρείες γεωγραφικές περιοχές της Αττικο-Βοιωτίας, της Θεσσαλίας

και της Μακεδονίας. Ο κατακλυσμός του Ινάχου στην Αργολίδα ανήκει στις παραλλαγές στενότερου τοπικού χαρακτήρα. Διαφέρει όμως από τις άλλες τοπικές εκδοχές γιατί παρουσιάζει πιο ολοκληρωμένο σχήμα πληροφορίας της τότε κοσμογονίας και μια μαρτυρία που δεν συναντάμε σε κανέναν άλλο αντίστοιχο ελληνικό μύθο. Η μυθολογία της Αργολίδας διεκδικεί, όπως και πολλές άλλες περιοχές, την πρωτιά της

Με το όνομα Ίναχος υπάρχει ποταμός στην Αιτωλοακαρνανία που είναι παραπόταμος του Αχελώου και πήρε το όνομά του όταν εγκαταστάθηκαν οι Αργείοι με τον Αλκμέονα στο Αμφιλοχικό Άργος. Υπάρχει επίσης ο ποταμός Ίναχος της Οίτης που καταλήγει στον Σπερχειό και η αρχαία πόλη Ίναχος της Κρήτης. Έργο με τον τίτλο Ίναχος είχε γράψει ο τραγικός μας ποιητής Σοφοκλής. Για την γη της Αργολίδας, πάντως, το φαράγγι του Ινάχου θα

19

20 Ίναχος

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ

μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για μια σύγχρονη αναζωπύρωση της φήμης του, να ανανεώσει το ιστορικό και ερευνητικό ενδιαφέρον με κατεύθυνση τη νέα γενιά, πέρα από τα συνήθη ιστορικά μνημόσυνα. Όπως πολύ ορθά επιμένει να μου θυμίζει ο αγαπημένος φίλος Σώτος Χρυσαφόπουλος, το ελληνικό παρελθόν πρέπει να το μελετάμε με το βλέμμα στραμμένο στο ΜΕΛΛΟΝ. Η Ελλάδα των φαραγγιών Το σύγχρονο άθλημα της διάσχισης φαραγγιών μετράει λίγα επίσημα χρόνια στην Ελλάδα, παρά την ιδανική γεωμορφολογία της που την καθιστά παράδεισο για το είδος. Στην «προϊστορία» του αθλήματος ανήκουν οι λίγες βεβαιωμένες διασχίσεις, μεταξύ

21

αυτών της μεγάλης κυρίας των σπηλαίων Άννας Πετροχείλου στο φαράγγι της Γκούρας στην Πάρνηθα. Μαρτυρία υπάρχει για το περίφημο ανά τον κόσμο φαράγγι Χα της Ιεράπετρας που δέχτηκε την παρθενική του εξερεύνηση από ομάδα αναρριχητών και οι οποίοι άφησαν τα σχισμόκαρφα, αδιάψευστα τεκμήρια της κατάβασής τους στις αρχές της δεκαετίας του ‘80. Την σύγχρονη εναρκτήρια, όμως, χρωστάει το Canyoning στον έμπειρο ορειβάτη, αναρριχητή, σπηλαιολόγο Γιώργο Ανδρέου που το 1999, αφού εκπαιδεύτηκε στη Γαλλία, ξεκίνησε παράλληλα τις διασχίσεις και ασφαλίσεις των ελληνικών φαραγγιών και την μετάδοση σε πολλούς νέους της γνώσης και της φλόγας για άθλημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι την τελευταία 15ετία ο Γιώργος Ανδρέου έχει εξερευνήσει και

αρματώσει περισσότερα από 100 ελληνικά φαράγγια. Η Σπηλαιολογική Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΣΟΕ) είναι ο επίσημος εκπρόσωπος της διάσχισης και εξερεύνησης φαραγγιών και ιδρύθηκε μόλις το 2001. Δύο χρόνια αργότερα ιδρύθηκε το πρώτο σωματείο (Ε.Σ.Ε.Φ.) με καταστατικό σκοπό αποκλειστικά την εξερεύνηση και ασφάλιση φαραγγιών και τον ίδιο χρόνο ξεκινούν οι πρώτες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες. Σήμερα υπάρχουν αρκετοί εκπαιδευμένοι πρώτου, δευτέρου και ομοσπονδιακού επιπέδου αθλητές και καταρτισμένοι διασώστες. Το ενδιαφέρον χρόνο με το χρόνο μεγαλώνει, προσφέροντας όλο και καλύτερες προϋποθέσεις και υποδομές για τουριστική αξιοποίηση. Δημοφιλείς προορισμοί με πολλά και υψηλών απαιτήσεων φαράγγια είναι η Σαμοθράκη, η Κρήτη και το

ανά τον κόσμο διάσημο φαράγγι του Γοργοποτάμου. Τα φαράγγια του Ολύμπου και των βουνών της Ηπείρου συγκεντρώνουν επίσης μεγάλο ενδιαφέρον. Όλη η Ελλάδα, βέβαια, κυρίως η μη εξερευνημένη προσφέρει λαμπρό πεδίο για το Canyoning. Στην Πελοπόννησο τα τελευταία χρόνια διοργανώνεται τον Μάϊο στον Πάρνωνα η Γιορτή των Φαραγγιών που κερδίζει όλο και περισσότερες συμμετοχές. Η περιπέτεια στο φαράγγι Μια συναρπαστική, ομαδική εμπειρία στις απόκρημνες και βαθιές ορεινές χαράδρες και φυσικό περιβάλλον μαγευτικό που απαιτεί καλή φυσική κατάσταση, είναι το Canyoning. Η πορεία της κατάβασης είναι μονόδρομος. Συνδυάζει

22 Ίναχος

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ

ορειβασία, κολύμπι, αναρρίχηση, σπηλαιολογία, παιχνίδι, αδρεναλίνη και συνήθως απαιτεί πολύωρη διαδρομή. Υπάρχουν όμως και οργανωμένες καταβάσεις για αρχάριους και κάθε ηλικίας αποφασισμένους με μικρότερο βαθμό δυσκολίας. Η κατάβαση, εφόσον ασκείται με έμπειρους οδηγούς και εκπαιδευτές που τηρούν τους κανόνες, προστατεύεται με 3 διαφορετικές ασφαλιστικές δικλείδες σε κάθε κίνηση, καθιστώντας το άθλημα απόλυτα ασφαλές. Πληροφορίες Η πρόσβαση στο φαράγγι του Ινάχου είναι εφικτή μόνο με τη συνοδεία έμπειρων οδηγών. Χωρίς οδηγούς και ειδικό εξοπλισμό δεν είναι δυνατή η διάσχισή του. Όσοι, όμως, θέλουν να ζήσουν την εμπειρία, έστω και αν δεν έχουν προηγούμενη, μπορούν να επικοινωνήσουν για πληροφορίες με τον Ορειβατικό Σύλλογο Λουτρακίου στα τηλέφωνα: 6932981010, 69366767986947722887, e-mail: osl@otenet.gr. Μπορούν επίσης να επισκεφτούν το blog του Συλλόγου: http://oreivatikos-loutrakiou. blogspot.gr/. Σύνεργα & Εξοπλισμός Καταστήματα με όλη τη γκάμα προϊόντων που απαιτεί ο εξοπλισμός του Canyoning υπάρχουν κυρίως στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις. Αντίστοιχα θα βρείτε και ειδικευμένα ηλεκτρονικά καταστήματα στο διαδίκτυο. Μια από τις γνωστότερες και αξιόπιστες πηγές σχετικών προμηθειών και πληροφόρησης είναι η εταιρεία του Γιώργου Ανδρέου (www.canyoningeshop. gr) που ο έμπειρος εκπαιδευτής και πρωτοπόρος της διάσχισης των ελληνικών φαραγγιών ίδρυσε στον Βόλο.

Μετά τον άθλο Στην πανέμορφη πετρόχτιση Καρυά της Αργολίδας υπάρχουν ταβερνάκια, παραδοσιακός φούρνος και ξενώνας ενώ εξίσου όμορφη είναι η επιλογή της Νεστάνης για ξεκούραση και φαγητό σε περιβάλλον ζεστό και παραδοσιακό

με υπέροχες εξοχές και πολλά αξιοθέατα. Σχετικές διευθύνσεις: ΣΟΕ: www.fhs.gr www.canyoning.gr www.canyoningingreece.gr

. Νεοχώρι

< προς Νεστάνη Είσοδος Parking In >

Έξοδος < Parking Out

ΜΕΛΕΤΕΣ-ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΠΙΒΛΕΨΕΙΣ - ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΝΑΣΤΑΖΙΑ ΓΙΑΝΝΑΚΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ τ.ε. ΜΑΚΑΡΙΟΥ 6, ΑΡΓΟΣ Τηλ. επικοινων;iας: 6944603010 / 6932333881 & 2751020052

• Δίκτυο εξουσιοδοτημένων συνεργείων Bosch Service • Συνεργεία συντήρησης αυτοκινήτων • Επισκευή Συστημάτων Τροφοδοσίας Πετρελαιοκινητήρων • Διάγνωση Επιβατικών/Επαγγελματικών Αυτοκινήτων • Περιστροφικές Αντλίες • Αντλίες Common Rail • Συστήματα EDC • Συστήματα Common Rail • Unit-Injector-System • Μπεκ-Ακροφύσια • Τουρμπίνες • Κάρτα Καυσαερίων

ΣΚΟΥΤΕΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΡΓΟΥΣ-ΣΤΕΡΝΑΣ 4χλμ. - ΑΡΓΟΣ Τηλ. 27510-91631, 6977-617700 fax. 27510 91654 • e-mail: skouteris@yahoo.gr

24 Σχολή χορού Bello Ballo ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Έκφραση συναισθημάτων X

ωρίς αμφιβολία, ο χορός με όλες του τις μορφές αποτελεί έναν ιδιαίτερο τρόπο έκφρασης συναισθημάτων. Αλλά και παράλληλα μέσο εξωτερίκευσης μιας σπάνιας ομορφιάς που πηγάζει από την ισορροπία κίνησης και ρυθμού. Ο θεατής παρασύρεται σε ένα ταξίδι που μπορεί να τον γαληνεύει, αλλά και την ίδια στιγμή να τον ξεσηκώνει. Στο Άργος δίπλα στο βυζαντινό ναό Τιμίου Προδρόμου, υπάρχει μια μικρή αίθουσα, όπου μπορεί κανείς από την πρώτη κιόλα ώρα ενεργής παρακολούθησης να μάθει να χορεύει από κλασσικό τάνγκο έως εξωτικό μερένγκε. Χοροί περασμένων δεκαετιών, από διάφορα μέρη του κόσμου – φυσικά και από την Ελλάδα – με παλιότερα ή και σύγχρονα ακούσματα, συνθέτουν ένα σκηνικό που περισσότερο θυμίζει πάρτυ παρά μάθημα. Οι χορευτές μικροί και μεγάλοι, έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν τις χορογραφίες τους σε εκδηλώσεις, ενώ δεν είναι λίγοι οι μελλόνυμφοι που με τη βοήθεια δασκάλας, χορογραφούν τον αγαπημένο τους γαμήλιο χορό. Η σχολή συνεργάζεται με σχολεία και συλλόγους, με σκοπό οι κοινωνικοί χοροί να είναι προσιτοί σε γυναίκες, άντρες και παιδιά κάθε ηλικίας και κάθε περιοχής.

Bello Ballo Dance studio Νικολοπούλου Γαρυφαλιά Γούναρη 5 & Υψηλάντου Άργος 21200 Τηλ: 27510 68818 – 6947 274619 email: ganikol@hotmail.com facebook: Bello Ballo Dance studio

Κατασκευάζουμε ηλιακούς Θερμοσίφωνες από το 1979 Τα προϊόντα μας εξάγονται σε 47 χώρες Πιστοποίηση κατά ISO 9001:2008 & Solar Keymark Ρομποτική τεχνολογία Laser υψηλής απόδοσης

ΔΗΜΑΣ ΑΕΒΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΗΛΙΑΚΩΝ ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΩΝ 2o χλμ Άργους - Ναυπλίου, Άργος 21200, Τηλ. 27510 29110 - 27510 20920, Fax 27510 62671

www.dimas-solar.gr

info@dimas-solar.gr

26

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ Θοδωρής Ερμήλιος

Σαλπάρουμε για Κρήτη και χανόμαστε στα στενά σοκάκια του Ρεθύμνου και της παλιάς του πόλης. Κάνουμε βόλτες στο κάστρο Φορτέτζα, γευόμαστε κρητικές νοστιμιές και φτάνουμε μέχρι τα νότια παράλια και το λιβυκό πέλαγος.

27

Ρέθυμνο

Ταξίδι στο μαγευτικό νότο

28 Ρέθυμνο

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Π

όσες φορές έχετε επισκεφτεί την Κρήτη; Αν ανήκετε σε αυτούς που δεν έχουν κάποιον δεσμό με το νησί και σας φαίνεται μακρινός προορισμός ξανασκεφτείτε το… Ακόμη και ένα Σαββατοκύριακο είναι αρκετό για να πάρετε μια μικρή και ταυτόχρονα τόσο γερή δόση από το μεγαλύτερο νησί της χώρας μας. Το κόστος μπορεί να περιορισθεί σημαντικά καθώς δεν απαιτείται η μεταφορά με Ι.Χ. αφού η δημόσια συγκοινωνία υπερκαλύπτει τις απαιτήσεις ενώ πιο τυχεροί από όλους είναι όσοι αγαπούν το ποδήλατο αφού χωρίς επιπλέον κόστος μπορούν να διατηρήσουν την αυτονομία τους. Σκεφτείτε: Παρασκευή βράδυ να μπείτε στο πλοίο, Σάββατο πρωί-πρωί να είστε στον προορισμό σας και Κυριακή βράδυ –ύστερα στην ουσία από δύο γεμάτες μέρες- να πάρετε το δρόμο της επιστροφής χωρίς να έχετε κάψει ούτε ένα ευρώ βενζίνης. Εμείς επιλέξαμε το Ρέθυμνο, έναν

προορισμό που τα τρία τελευταία χρόνια είχε “απομακρυνθεί” λόγω της διακοπής του δρομολογίου Ρέθυμνο-Πειραιάς αλλά που πριν λίγες μέρες απέκτησε και πάλι το “προνόμιο” της άμεσης σύνδεσης με τον Πειραιά δίνοντας μία ακόμη επιλογή στους δραπέτες της Αθήνας. Ενετική παλιά πόλη με δικό της λιμάνι, σωζόμενο κάστρο, αμμώδης παραλία και ατμόσφαιρα αναγεννησιακή και καθαρά καλοκαιρινή. Αυτή είναι η πρώτη εικόνα που θα συναντήσεις σχεδόν κατηφορίζοντας από τον καταπέλτη του Έλλη. Με λίγο περπάτημα ή πετάλι είσαι ήδη στην καρδιά του Ρεθύμνου, στα στενά σοκάκια της παλιάς πόλης, μακριά από αυτοκίνητα και μηχανάκια. Ένα καφεδάκι στα παραδοσιακά καφενεία και ένα καλιτσούνι είναι επιβεβλημένα για να ανοίξει το μάτι και να συνειδητοποιήσεις που βρίσκεσαι. Μπορείς να ξοδέψεις πολλές

ώρες τριγυρίζοντας μέσα στην πόλη και σίγουρα το καλοκαίρι οι πολύ πρωινές ώρες είναι οι καλύτερες για να αποφύγετε την πολυκοσμία και να μην ψηθείτε στη ζέστη. Τους καλοκαιρινούς μήνες η κυκλοφορία πεζών στο παλιό λιμάνι είναι πολύ αυξημένη και επιβαρύνεται δυστυχώς από την υπερβολική ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων από τις γύρω ταβέρνες. Αφού φτάσετε ως εκεί, μια βόλτα μέχρι τον ανακαινισμένο φάρο είναι επιβεβλημένη. Με ύψος εννιά μέτρα και ηλικία σχεδόν 150 ετών συνεχίζει να προσανατολίζει τους ναυτικούς αλλά και να… μπερδεύει σχετικά με το ποιοι τον κατασκεύασαν. Περισσότερο γνωστή είναι η άποψη πως πρόκειται για ενετική κατασκευή, ωστόσο έρευνες των τελευταίων ετών (βλ. Χαρίδημος Παπαδάκης) δείχνουν πως πρόκειται για έργο της σύντομης αιγυπτιακής κατοχής (1830-40). Δυστυχώς, όπως και πολλά ακόμη μνημεία, δεν τυγχάνει του απα-

29

30 Ρέθυμνο

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

ραίτητου σεβασμού από τους επισκέπτες του και δέχεται συχνές καλλιτεχνικές (;) παρεμβάσεις με σπρέι και χρώματα. Από το ίδιο σημείο μπορείτε επίσης να βγάλετε καταπληκτικές πανοραμικές φωτογραφίες του παλιού λιμανιού, ειδικά τις πρωινές ώρες που ανατέλλει ο ήλιος.

Σήμα κατατεθέν της πόλης είναι το φρούριο Φορτέτζα που κατασκευάστηκε την περίοδο 1573-1580 μΧ και μια περιήγηση

σε αυτό θα σας μείνει αξέχαστη. Ανακαλύψτε κάθε του γωνιά και αισθανθείτε τις φοβερές μάχες που έχουν γίνει μέσα και έξω από τα τείχη του. Σήμερα οι περισσότεροι χώροι χρησιμοποιούνται για πολιτιστικούς σκοπούς και έτσι μπορείτε να συνδυάσετε την επίσκεψή σας στο κάστρο με κάποια από τις πολλές βραδινές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κάθε καλοκαίρι στα πλαίσια του Αναγεννησιακού Φεστιβάλ όπως θέατρο ή συναυλίες. Η λίστα

με τα αξιοθέατα της πόλης είναι μεγάλη και ανάλογα με τα γούστα σας μπορείτε να φτιάξετε ξεχωριστό και πλήρες πρόγραμμα για κάθε μέρα. Εκμεταλλευτείτε τους πεζόδρομους ή το μεγάλο δίκτυο ποδηλατοδρόμων και γυρίστε την πόλη από άκρη σε άκρη. Περπατήσετε στους εμπορικούς δρόμους, δροσιστείτε μέσα στον δημοτικό κήπο, περάστε κάτω από την Μεγάλη Πόρτα και χαζέψτε την αρχιτεκτονική της πόλης που συνδυάζει χαρακτηριστικά της αναγέννησης, της τουρκοκρατίας αλλά και της νεότερης ιστορίας. Σπίτια με ξύλινους εξώστες, τζαμί με μεγάλο μιναρέ, καθεδρικός ναός, όλα μαζεμένα σε τόσο κοντινή απόσταση… Επισκεφτείτε το αρχαιολογικό μουσείο που διαθέτει ευρήματα από το 3500 π.Χ. και που στεγάζεται στο παλιό φυλάκιο της εισόδου της παλιάς πόλης καθώς και το λαογραφικό που βρίσκεται εσωτερικά ενός πανέμορφου βενετσιάνικου αρχοντικού και διατηρεί αναλλοίωτη την ιστορία του Λαϊκού πολιτισμού του νησιού. Υπάρχουν ακόμη αμέτρητα ενετικά και τουρκικά μνημεία όπως ο ναός της Κυρίας των Αγγέλων, το σημε-

31 ρινό Ωδείο, που κάποτε αποτελούσε το μεγαλύτερο τζαμί της πόλης – χτισμένο σε παλιό ενετικό ναό της Παναγίας. Χαρακτηριστικό της παλιάς πόλης είναι επίσης η διακόσμηση πολλών εισόδων σπιτιών (θυρώματα) με σχέδια της ιταλικής αναγέννησης . Στα ενδιάμεσα διαλείμματα μην παραλείψετε να δοκιμάσετε κρητικές συνταγές και να αναπληρώσετε τη χαμένη ενέργεια με τοπικά προϊόντα. Πολλοί ερευνητές έχουν κατατάξει την κρητική δίαιτα ως μια από τις πιο πλήρεις και υγιεινές του κόσμου που βοηθούν στη μακροζωία και την ευεξία. Κύριο συστατικό της είναι το ελαιόλαδο που τρέφει το νησί για πάνω από 4.000 χρόνια και όπως λέει μια μαντινάδα «Που τρώει λάδι και ψωμί ή λαδωτό πιτάρι δεν τον επιάνουν οι σαϊτιές του χαρομακελάρη». Φυσικά μην παραλείψετε να συνοδέψετε το γεύμα σας με κρητική ρακή ή αλλιώς γνωστή ως τσικουδιά. Καλοκαίρι στην Κρήτη σημαίνει φυσικά και τουλάχιστον ένα μπάνιο την ημέρα! Κατευθυνθείτε προς την αμμώδη παραλία της πόλης και βουτήξτε πριν ή μετά από ένα σετ beach volley στο

32 Ρέθυμνο

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

ελεύθερης πρόσβασης γήπεδο. Αν ωστόσο θέλετε να απομακρυνθείτε από την καρδιά της πόλης, μπορείτε να βρείτε πληθώρα επιλογών στις γειτονικές συνοικίες. Ωστόσο αν δεν έχετε πίεση χρόνου επισκεφτείτε καλύτερα τον μαγευτικό νότο και ρίξτε βουτιές στα καταγάλανα νερά του λιβυκού πελάγους. Εμείς δοκιμάσαμε αυτό το εγχείρημα καβάλα στις σέλες των ποδηλάτων μας και με μια διανυκτέρευση δεν αντιμετωπίσαμε κανένα πρόβλημα. Η απόσταση του Ρεθύμνου με την περιοχή του Πλακιά όπου βρίσκονται μαζεμένες μερικές από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού είναι 35χλμ

με την υψομετρική της διαδρομής στα περίπου 500 μέτρα εκ των οποίων τα πρώτα 150-200 παραλείπονται εύκολα αν βρείτε κάποιον ντόπιο να σας μεταφέρει μέχρι λίγο έξω από το Ρέθυμνο. Στη συνέχεια ακολουθείτε τη διαδρομή μέχρι το Κουρταλιώτικο Φαράγγι και κάνετε μια στάση για να δείτε τα νερά του ομώνυμου ποταμού που καταλήγουν στη διάσημη παραλία Πρέβελη καθώς και να αντικρίσετε για πρώτη φορά τη θάλασσα του νότου που σας περιμένει και απέχει πλέον λιγότερο των 10χλμ. Στις επόμενες διασταυρώσεις υπάρχουν αρκετές ταμπέλες για να επιλέξετε την

παραλία αλλά και το είδος της διαδρομής που επιθυμείτε. Άσφαλτος και Πρέβελη ή χωματόδρομος και Αγία Φωτεινή; Στη δεύτερη περίπτωση θα χρειαστεί να έχετε καλό χάρτη της περιοχής και να είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι αλλά το αποτέλεσμα θα σας δικαιώσει. Συνήθως ο καιρός είναι γλυκός και αν ο αέρας δε λυσσομανά ένα μονάχα sleeping bag είναι αρκετό για να κοιμηθείτε κάτω από τον έναστρο ουρανό. Φυσικά υπάρχουν και λιγότερο “extreme” λύσεις όπως η διαμονή σε ένα από τα πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια που υπάρχουν στην περιοχή. Αν είστε από τους τυχερούς και έχετε

33

στη διάθεσή σας περισσότερο από ένα Σαββατοκύριακο μπορείτε να κάνετε άνετα περιήγηση και σε γειτονικές παραλίες πριν πάρετε και πάλι τον δύσκολο δρόμο της επιστροφής. Για Σαββατοκύριακο ή για πολυήμερες διακοπές, η Κρήτη αποτελεί ιδανικό μέρος που συνδυάζει άριστα τον κλασικό με τον εναλλακτικό τουρισμού. Στη βόρεια πλευρά διαθέτει ανεξάντλητες επιλογές για όσους προτιμούν να μένουν κοντά στα “γεγονότα” ενώ στα νότια το τοπίο παραμένει άγριο κρύβοντας τα κάλλη του κάτω από το στενό και αποτρεπτι-

κό, για τις μάζες, οδικό δίκτυο. Το Ρέθυμνο είτε ως τελικός προορισμός είτε ως “βάση” για περαιτέρω αναζητήσεις αποτελεί μια από τις καλύτερες επιλογές και εμείς το τοποθετούμε ψηλά στη λίστα με τις κορυφαίες προτιμήσεις μας. Ψηφίδες ιστορίας Τα πρώτα σημάδια ζωής στην πόλη χρονολογούνται στο 13501250 π.Χ. Η ακμή της αρχαίας «Ρίθυμνας», όπως ονομαζόταν, παρουσιάστηκε στον 4ο και 3ο π.Χ. αιώνα και στη συνέχεια οδηγήθηκε στην παρακμή. Επόμενες ενδείξεις ζωής υπάρχουν για τη Β’ Βυζαντινή περίοδο (961-1204 μ.Χ.)

και μαρτυρούν την ύπαρξη ενός μικρού οχυρωμένου οικισμού με την ονομασία «Castell Vecchio». Ακολούθησαν οι Σταυροφορίες και η πώληση της Κρήτης στους Ενετούς (ή Βενετούς) η οποίοι εκμεταλλεύονται το λιμάνι για την ανάπτυξη του εμπορίου. Η πόλη επεκτείνεται έξω από τα τείχη και το 1540 κατασκευάζεται νέο αλλά στην πράξη αναποτελεσματικό τείχος. Το 1573 ξεκινάει η κατασκευή της Φορτέτζα πάνω στο λόφο του Παλαιόκαστρου, για να μπορεί η πόλη να αντιμετωπίσει καλύτερα επικείμενες επιδρομές και πολιορκίες. Το 1646 το Ρέθυμνο έπεσε στα χέρια των Τούρκων

34 Ρέθυμνο

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

και η τουρκική κατοχή διατηρείται μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα με εξαίρεση την περίοδο 1830-1840 (αιγυπτιακή κατοχή). Το 1897 οι Μεγάλες Δυνάμεις καταλαμβάνουν το νησί με ρωσικά και πολωνικά στρατεύματα τα οποία αποχώρησαν το 1907. Το 1908, οι Κρητικοί επωφελούμενοι από τις διεθνείς εξελίξεις κήρυξαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Αίσιο τέλος δόθηκε στο Κρητικό Ζήτημα το 1913, μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους, οπότε και υπογράφηκε η επίσημη ένωση. Κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Ρέθυμνο βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς και πολλά κτήρια καταστράφηκαν με αποτέλεσμα η πόλη να ερημωθεί. Η Φορτέτζα Βενετσιάνικο φρούριο, κτισμένο πάνω στο λόφο του Παλαιοκάστρου, στα δυτικά της σημερινής πόλης. Θεμελιώθηκε το 1573 και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν γύρω στο 1580. Μετά το 1646 και την κατάληψη της πόλης από τους Τούρκους, η Φορτέτζα δέχθηκε μικρές αλλαγές (προσθήκες και συμπληρώσεις επιχωματώσεων) ενώ αυξήθηκε ο αριθμός των κατοικιών που χτίστηκαν μέσα στο κάστρο. Στις αρχές του 20ου αιώνα το εσωτερικό της Φορτέτζας ήταν σχεδόν εξολοκλήρου οικοδομημένο. Σταδιακά ξεκίνησε η μεταφορά των κατοίκων έξω από το φρούριο και η κατεδάφιση των ερειπωμένων κτισμάτων, από το Δήμο Ρεθύμνου. Στο μεταξύ ο Δήμος, η Αρχαιολογική Υπηρεσία και ο ΕΟΤ απαλλοτρίωσαν αυτές τις εκτάσεις. Σήμερα αποτελεί το πιο σημαντικό μνημείο του Ρεθύμνου, σήμα κατατεθέν της πόλης. Στα αναστηλωμένα κτίρια του φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, ενώ στον προμαχώνα του Προφήτη Ηλία βρίσκεται το μικρό Δημοτικό Θέατρο “Ερωφίλη”.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΡΕΘΥΜΝΟ Πρόσβαση

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Πριν λίγες μέρες επαναλειτούργησε η γραμμή Ρέθυμνο-Πειραιάς χάρη σε πρωτοβουλία κατοίκων του Ρεθύμνου που συνέστησαν Ναυτιλιακό Συνεταιρισμό Λαϊκής Βάσης (Creta Lines). Το οικονομικό εισιτήριο κοστίζει 38 ευρώ/άτομο ενώ παρέχεται έκπτωση 20% αν κλείσετε μαζί και την επιστροφή.

Έχει πληθυσμό περίπου 30.000 κατοίκων και είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης μετά το Ηράκλειο και τα Χανιά. Διαθέτει έντονη τουριστική κίνηση του καλοκαιρινούς μήνες ενώ τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια φιλοξενεί τρεις από τις πέντε σχολές του Πανεπιστημίου Κρήτης και πολλούς φοιτητές που διατηρούν τη ζωή στην πόλη κατά τους χειμερινούς μήνες.

Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Πραγματοποιείτε εδώ και 25 χρόνια στην καρδιά κάθε καλοκαιριού. Φιλοξενεί φημισμένα φωνητικά σύνολα από την Ευρώπη και τον κόσμο αλλά και αντιπροσωπευτικά της εποχής της Αναγέννησης θεατρικά σχήματα. Γιορτή Κρητικής Διατροφής (γνωστή και ως: “Γιορτή Κρασιού”) Στόχος της η προβολή κρητικών προϊόντων με πρωταγωνιστή το κρασί. Στο πλαίσιο της γιορτής προγραμματίζονται και πολλές παράλληλες πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Αποκριάτικο Καρναβάλι Μεγάλης παράδοσης που χρονολογείται από το 1914 σε συνδυασμό με το “Κυνήγι του κρυμμένου Θησαυρού” που έχει αναβιώσει εδώ και είκοσι χρόνια. Μαζεύει κόσμο από όλη την Κρήτη καθώς και από την ηπειρωτική Ελλάδα.

ΜΝΗΜΕΙΑ

ΠΑΡΑΛΙΕΣ

Ακόμη και σήμερα σώζονται εκατοντάδες κτίσματα της ενετικής και τουρκικής περιόδου συνθέτοντας μια ανεκτίμητης αξίας πολιτιστική κληρονομιά. Τα εντυπωσιακότερα απ’ αυτά τα μνημεία βρίσκονται στο χώρο που πλαισιώνουν οι τρεις βασικοί οδικοί άξονες του ενετικού Ρεθύμνου: η οδός Εθνικής Αντιστάσεως, η οδός Αρκαδίου και η οδός Νικηφόρου Φωκά (Μακρύ Στενό). Περιλαμβάνουν σπουδαίες εκκλησίες των Βενετών (βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου, εκκλησία της Παρθένου Santa Maria -σημερινό Ωδείο- και Κυρία των Αγγέλων (Μικρή Παναγία), τζαμί (του Καρά Μουσά Πασά) καθώς και πολλά ακόμη μνημεία της βενετικής εποχής.

Πολλές! Μπροστά ακριβώς στην πόλη απλώνεται η τεράστια παραλία του Ρεθύμνου με μήκος 12χλμ που όπως είναι φυσικό μαζεύει τον περισσότερο κόσμο. Απομακρυνώμενοι από την πόλη του Ρεθύμνου μπορείτε να βρείτε αρκετές ακόμη. Ενδεικτικά: προς Ηράκλειο (ανατολικά) τον Γεροπόταμο και τον Πάνορμο και προς Χανιά (δυτικά) την Επισκοπή και τον Πετρές. Στα νότια του νομού βρίσκεται η διάσημη παραλία της Πρέβελης με το Φοινικόδασος που επλήγει από πυρκαγιά το καλοκαίρι του 2010 αλλά που ήδη έχει αρχίσει να αναγεννιέται. Στα νότια υπάρχουν επίσης αρκετές ήσυχες παραλίες όπως αυτή του Άγιου Παύλου που αξίζει να τις εξερευνήσετε.

Ευχαριστούμε το προσωπικό του ποδηλατικού καταστήματος Bike Time του Ρεθύμνου για τη βοήθεια στην πραγματοποίηση του άρθρου

ΡΕΘΥΜΝΟ

36

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Κώστας Ταρναβάς

οινοποιείο Τρουπή

Μοσχοφίλερο

Το διαμάντι του ελληνικού αμπελώνα Στην καρδιά της Πελοποννήσου στο κεντρικό τμήμα της Αρκαδίας βρίσκεται η περιοχή της Μαντινείας. Μπορεί το γόητρό της ως ισχυρή πόλη στην αρχαιότητα να μην υφίσταται πλέον, όμως το θαυμάσιο μοσχοφίλερό της την κατατάσσει στις ισχυρότερες αμπελουργικές ζώνες της χώρας μας.

Τ

ο ένδοξο παρελθόν της περιοχής έχουν μείνει να θυμίζουν μόνο τα πολυάριθμα μνημεία. Το οροπέδιο της Μαντινείας με μέσο υψόμετρο 660 μέτρα περιβάλλεται από τα όρη Μαίναλο, Αρτεμίσιο, Ολίγυρτο, Πάρνωνα και Κτενιά. Τα συγκεκριμένα αργιλώδη και αργιλοασβεστώδη εδάφη “διάλεξε” το κόκκινο αυτό σταφύλι για να χαρίσει στο μοσχοφίλερο έντονα αρώματα τριαντάφυλλου και εσπεριδοειδών. Έτσι κάθε Οκτώβριο γεννιέται σε 5.500 στρέμματα αμπελιών το λευκό κρασί που όλοι απολαμβάνουμε χάρη στη δροσερή φίνα του

γεύση κυρίως με ψάρια, πουλερικά, τυριά, αλλαντικά και πράσινες σαλάτες (ενδεδειγμένη θερμοκρασία 12⁰ C). Το μοσχοφίλερο χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως ποικιλία ζωηρή και παραγωγική. Τα σταφύλια ωριμάζουν αργά και ο τρύγος πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του δέκατου μήνα του χρόνου. Ο κίνδυνος από τις φθινοπωρινές βροχές είναι πάντα ορατός και ίσως να αποτελεί ακόμη μια αιτία που το μοσχοφίλερο είναι τόσο “ακριβό” στη γεύση. Οι οινοποιοί λένε πως το κρασί είναι ένας ζωντανός

οργανισμός και επηρεάζεται από πολλά. Η φράση “ευλογημένος τόπος” είναι πολυφορεμένη, όμως πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει κανείς έναν τόπο που παράγει μία από τις καλύτερες ποικιλίες κρασιών στον κόσμο; Γιατί στη Μαντινεία και πουθενά αλλού δεν παράγεται το μοσχοφίλερο. Όποιοι μάλιστα από τους οινοποιούς δοκίμασαν να το καλλιεργήσουν αλλού, ομολογούν πως η γεύση και τα αρώματα του “αυθεντικού” είναι αξεπέραστα. Είναι μέλος μιας μεγάλης οικογένειας ποικιλιών, με διαφορετικά χαρακτηριστικά και χρώματα που είναι γνωστές με την ονομασία Φιλέρια. Πρόκειται για τη μοναδική κόκκινη, μοσχάτη ελληνική ποικιλία. Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι πως το λευκό ξηρό μοσχοφίλερο που απολαμβάνουμε προέρχεται από ένα κόκκινο σταφύλι μεγάλου μεγέθους, κυλινδροκωνικού σχήματος. Μετά την προσεκτική συλλογή της πρώτης ύλης τα σταφύλια τοποθετούνται σε πνευματικά πιεστήρια. Ο

φλοιός διαχωρίζεται από τον μούστο και η ζύμωση που ακολουθεί πραγματοποιείται σε ανοξείδωτες δεξαμενές, σε αντίθεση με τα κόκκινα κρασιά όπου η ζύμωση γίνεται σε δρύινα βαρέλια. Στη συνέχεια ο οίνος μεταφέρεται σε δεξαμενές αποθήκευσης όπου και παραμένει μέχρι την εμφιάλωση. Εκτός από λευκά μπορεί να παράγει και ροζέ ξηρά κρασιά αλλά και φυσικούς αφρώδεις οίνους λόγω της υψηλής οξύτητας που διαθέτει. Σημειωτέον, εξαιτίας του ροδαλού χρώματος των σταφυλιών η οινοποίηση λευκών κρασιών απαιτεί μεγάλη προσοχή. Πριν από 41 χρόνια, το 1971, στη Μαντινεία δόθηκε το δικαίωμα να παράγει οίνο Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας ( Ο.Π.Α.Π.). Τα αμπέλια της ζώνης καλλιεργούνται με τις ποικιλίες μοσχοφίλερο και ασπρούδες (ονομασία που καλύπτει πολλές λευκές ποικιλίες). Για την παραγωγή των οίνων Ο.Π.Α.Π. Μαντινεία γίνεται συνοινοποίηση μοσχοφίλερου κατά 80% και ασπρουδών κατά 20%.

38 Μοσχοφίλερο

ΟΙΝΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Λίγο πριν το Μοσχοφίλερο καταλήξει στο τραπέζι σας, με αρώματα και την γεύση που σας αξίξει.

Το μοσχοφίλερο συγκαταλέγεται στα τέσσερα “βαριά χαρτιά” της ελληνικής οινοπαραγωγής. Επελέγη μαζί με το Αγιωργίτικο Νεμέας, το Ασύρτικο Σαντορίνης και το Ξινόμαυρο Νάουσας ως μία από τις τέσσερις ποικιλίες – πρεσβευτές των ελληνικών οίνων. Στο εξωτερικό η ποικιλία χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης και ίσως έχει φτάσει η ώρα η “Πολυάμπελος χώρα” του Ομήρου να αποκτήσει και πάλι τη χαμένη αίγλη που κατείχε στην αρχαιότητα.

πρόκειται για την Καπνία άμπελο που αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς. Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει πως την ποικιλία την έφεραν οι Βαυαροί επί Όθωνα και πως πρόκειται για μια παραλλαγή είτε της ιταλικής ποικιλίας Traminer, είτε της γαλλικής Gewurztraminer. Πάντως όπως και να έχει, το μοσχοφίλερο είναι ένα, μοναδικό και 100% ελληνικό τέκνο της αρκαδικής γης.

Η ιστορία

Οινοτουρισμός στην Αρκαδία

Οι απόψεις διίστανται και η βιβλιογραφία για το μοσχοφίλερο είναι πλούσια. Μερικοί θεωρούν πως

Οινοτουρισμός στην Αρκαδία πρακτικά σημαίνει οινοτουρισμός στη Μαντινεία και στη ζώνη της, αφού

κατά μήκος των δρόμων του κρασιού της Μαντινείας θα βρουν οι οινόφιλοι σχεδόν όλα τα επισκέψιμα οινοποιεία. Μέσα στη ζώνη του ΟΠΑΠ Μαντινεία βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Μαντινείας και από τις βόρειες παρυφές της περνά ο δρόμος προς τους δημοφιλείς προορισμούς Γορτυνία, Μαίναλο, χιονοδρομικό κέντρο Οστρακίνα. Η Δημητσάνα με το Μουσείο Υδροκίνησης, η Στεμνίτσα, η Καρύταινα και η Βυτίνα είναι τα πιο γνωστά από τα γραφικά χωριά της Γορτυνίας. Εξίσου δημοφιλής προορισμός είναι και η Κυνουρία, στα ανατολικά της Αρκαδίας, η οποία εκτός από τα πα-

ράλια γνωρίζει συνεχή ανάπτυξη και στο ορεινό της τμήμα. Όσοι ενδιαφέρονται για οινοτουρισμό στην Αρκαδία θα βρουν αμπέλια και οινική δραστηριότητα επίσης νότια της Τρίπολης στη δημοτική ενότητα Τεγέας, με αρχαιολογικά μνημεία στην Επισκοπή και το γνωστό Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας. Ο αμπελώνας της Αρκαδίας παράγει τους οίνους ΠΓΕ Αρκαδία (Τοπικός Οίνος Αρκαδίας) ενώ στην περιοχή της Τεγέας παράγονται οι ερυθροί οίνοι ΠΓΕ Τεγέα(Τοπικός Οίνος Τεγέας).

40

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιείο Τρουπή

Μαντινεία Τρουπή Η καλλιέργεια των ιδιόόκτητων αμπελώνων της οικογένειας Τρουπή με γνώμονα την χαμηλή στρεμματική απόδοση και οι σύγχρονοι μέθοδοι λευκής οινοποίησης αναδεικνύουν το πλήρες δυναμικό της ποικιλίας Μοσχοφίλερο στη «Μαντινεία Τρουπή». Οι ανοιχτές κίτρινες ανταύγειες προϊδεάζουν για τον αρωματικό πλούτο που αποτελείται από αρώματα λευκόσαρκου ροδάκινου, κίτρου και αχλαδιού τα οποία ακολουθούνται από ελαφρώς όξινη αλλά γεμάτη γεύση και επίγευση περγαμόντου και γιασεμιού. Ενδεικτικά συνοδεύει κρέατα με λεμονάτες σάλτσες, ψητά ψάρια μέτριας λιπαρότητας και οστρακοειδή. Σε καλές συνθήκες αποθήκευσης διατηρεί τα πλούσια χαρακτηριστικά του τουλάχιστον 2 χρόνια.

ΦΤΕΡΗ Μοσχοφίλερο Η γλευκοποίηση - οινοποίηση σε χαμηλές θερμοκρασίες βοηθάει στην προφύλαξη όλων των τυπικών αλλά ευαίσθητων αρωμάτων του Μοσχοφίλερου. Ως αποτέλεσμα η «Φτέρη Μοσχοφίλερο» είναι ένας έντονα αρωματικά οίνος που ισορροπούν τα αρώματα νυχτολούλουδου, ρόδου και εσπεριδοειδών. Η ποιότητα των αρωμάτων και η σπιρτάδα της γεύσης το καθιστούν έναν οίνο που μπορεί να καταναλωθεί ως απεριτίφ αλλά και ως συνοδευτικό γευμάτων όπως ζυμαρικά με βασιλικό, κοτόπουλο αλά κρεμ, ψητές γαρίδες και πίτες. ΦΤΕΡΗ Αγιωργίτικο Η «Φτέρη Αγιωργίτικο» είναι αποτέλεσμα επιλεγμένου Αγιωργίτικου από τους λόφους που περιβάλλουν τη πεδιάδα της Νεμέας και μιας ολιγοήμερης

41 εκχύλισης σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Ο ερυθρός οίνος που προκύπτει χαρακτηρίζεται από ερυθρό-ιώδες χρώμα και αρώματα φραγκοστάφυλου και ροδιού. Γεύση γεμάτη με βελούδινες ταννίνες ενώ αφήνει μια ευχάριστη αίσθηση από νότες μπαχαρικών και καραμέλας βουτύρου. Αν και ερυθρό αναδεικνύεται καλύτερα ελαφρώς παγωμένο και πηγαίνει με γεύσεις όπως κοκκινιστά κρέατα, κρέατα σχάρας και κόκορα κρασάτο.

Το μεν έδαφος με την αργιλοαμμώδη δομή του προσφέρει εύκολη λήψη των θρεπτικών συστατικών από τις ρίζες και καλή αποστράγγιση των πρωτοβρόχιων του φθινοπώρου, το δε κλίμα με τις ψυχρές νύχτες του καλοκαιριού και τις μέτριες ημερήσιες θερμοκρασίες του Σεπτεμβρίου βοηθάει στο να διατηρηθούν τα τόσο χαρακτηριστικά αρώματα του Μοσχοφίλερου και η τραγανή οξύτητα του μέχρι τον τρυγητό στις αρχές του Οκτώβρη.

ΦΤΕΡΗ ΡΟΖΕ (Μοσχοφίλερο & Αγιωργίτικο) Η προσεκτική επιλογή και συνοινοποίηση του αρωματικού Μοσχοφίλερου από το οροπέδιο της Μαντινείας και του πολυδύναμου Αγιωργίτικου από την περιοχή της ορεινής Κορινθίας δίνει ένα αρμονικό ροζέ οίνο με αρωματική πολυπλοκότητα που ταλαντεύεται μεταξύ τριαντάφυλλου, κερασιού και νότων φράουλας. Στο στόμα η σπιρτάδα και νευρικότητα του Μοσχοφίλερου ισορροπείται από τη στρογγυλή και γεμάτη γεύση του Αγιωργίτικου ενώ στην επίγευση κυριαρχεί η αίσθηση από λουκούμι τριαντάφυλλου. Η «Φτέρη Μοσχοφίλερο & Αγιωργίτικο» συνοδεύει άψογα φαγητά με βασικό συστατικό την φρέσκια ντομάτα, καλαμαράκια στη κατσαρόλα, πίτσα ακόμα και κινέζικη κουζίνα.

Οινοποιείο Τρουπή Φτέρη Μαντινείας, 221 00 Τρίπολη τηλ. 2710 411.435 www.troupiswinery.gr

Το οινοποιείο μας Το οινοποιείο Τρουπή βρίσκεται στην καρδιά των αμπελώνων της Μαντινείας σε υψόμετρο 700μ. στην περιοχή Φτέρη. Πρόκειται για μία οικογενειακή επιχείρηση, μικρής δυναμικότητας μιας και στηρίζεται κυρίως στη παραγωγή και εμφιάλωση οίνου από τα ιδιόκτητα αμπέλια, έκτασης περίπου 70 στρεμμάτων, της οικογένειας που με επιμέλεια φροντίζονται και καλλιεργούνται. Ο σύγχρονος εξοπλισμός του οινοποιείου, οι νέες οινολογικές τεχνικές καθώς και η ελεγχόμενη στρεμματική απόδοση, αναδεικνύουν τον πλούσιο αρωματικό χαρακτήρα του Μοσχοφίλερου που με σεβασμό προσφέρεται στους πελάτες μας. Οι αμπελώνες μας Οι αμπελώνες μας βρίσκονται στο Αρκαδικό οροπέδιο, στην καρδιά της ζώνης Π.Ο.Π. Μαντινείας σε υψόμετρο 700μ., στην περιοχή Φτέρη. Κυρίαρχη ποικιλία στους αμπελώνες μας είναι το Μοσχοφίλερο. Ο συνδυασμός εδάφους και κλίματος είναι ιδανικός για την διατήρηση των χαρακτηριστικών της ποικιλίας.

42

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ Κώστας Ταρναβάς |

Κωνσταντίνος Ντόκος

Χιλιάδες χρόνια πριν ο Ξενοφώντας κάνει αναφορά στα νερά του Λουτρακίου. Οι Θέρμες ή Θέρμαι είναι η αρχαιότερη ελληνική λουτρόπολη που ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να αναζωογονεί τους επισκέπτες της με τη μοναδική δύναμη των νερών της.

43

Λουτράκι

Εκμεταλλευτείτε το!

44 Λουτράκι

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Η

επικοινωνία με τη δημοτική αρχή, πάγια τακτική μας για κάθε ταξιδιωτικό, άνοιξε νέους ορίζοντες, παρόλο που επρόκειτο για ένα οδοιπορικό σε έναν τόπο οικείο. Το Λουτράκι δεν αποτελούσε άγνωστο μέρος για εμένα που μεγάλωσα στην Αθήνα. Από τις πρώτες οικογενειακές εκδρομές που θυμάμαι, μια και ήταν ανέκαθεν κοντά στην πρωτεύουσα, τώρα ακόμη πιο προσιτό χάρη στο αναπτυσσόμενο οδικό δίκτυο. Μια ανάσα από το λεκανοπέδιο, λίγα χιλιόμετρα από την Αργολίδα, από την Αρκαδία, από την Αχαΐα αποτελεί πόλο έλξης για όσους αγαπούν το νερό σε όλες του τις μορφές. Η κουβέντα μας, φυσικά, άρχισε να περιστρέφεται γύρω από το νερό. Το θαλασσινό, το ιαματικό, το φυσικό μεταλλικό. Πιο δροσιστική κουβέντα με 42οC δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε. Όχι πως δεν έχει άλλα αξιοθέατα η πόλη και η γύρω περιοχή του

Λουτρακίου. Η αύρα της θάλασσας συναντά τη δροσιά των κατάφυτων Γερανείων που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura. Στις πλαγιές τους μπορείτε να επισκεφτείτε ιστορικά μοναστήρια όπως η Μονή του Οσίου Πατάπιου. Σε απόσταση αναπνοής βρίσκεται η λίμνη Βουλιαγμένης και τα ερείπια του περίφημου ναού της Ήρας. Οι παραλίες που ακολουθούν συναγωνίζονται η μία την άλλη σε ομορφιά και καθαρότητα νερών. Λακαζέζα, Μυλοκόπη, Σκαλωσιά, Στραβά, Σχίνος, Μαυρολίμνη. Τι άλλο να ζητήσει κανείς από έναν τόπο; Η παραλία με τη γαλάζια σημαία Από το 1987 η παραλία του Λουτρακίου παίρνει γαλάζια σημαία ως επιβράβευση των πεντακάθαρων νερών της που ανανεώνονται συνεχώς από τις υποθαλάσσιες υπόγειες πηγές. Όμως για να

Τα ιαματικά λουτρά που κατασκευάστηκαν το 1934. ανακαινίστηκαν φέτος και είναι έτοιμα να δεχτούν όλους όσους επιθυμούν να γευτούν τις ευεργετικές ιδιότητες των νερών Λουτρακίου κατακτήσει γαλάζια σημαία από το Ίδρυμα για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (FEE), η οποία είναι μία Μη Κυβερνητική Οργάνωση που αντιπροσωπεύεται από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, κάθε μια από τις συμμετέχουσες χώρες, χρειάζονται πολλά περισσότερα. Ως μία από τις πλέον οργανωμένες παραλίες της χώρας μας, πληροί και τις υπόλοιπες προδιαγραφές όπως η περιβαλλοντική πληροφόρηση και εκπαίδευση, η διαχείριση του περιβάλλοντος, η οργάνωση της ακτής και οι προσφερόμενες υπηρεσίες, και φυσικά η ασφάλεια (ναυαγοσωστικά - πρώτες βοήθειες), οι υπηρεσίες και οι εγκαταστάσεις.

45

46 Λουτράκι

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Η λουτρόπολη από ψηλά. Μια σύγχρονη πόλη που το καλοκαίρι υποδέχεται χιλιάδες επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα

Όλα αυτά τα διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασι περιδιαβαίνοντας τη βοτσαλωτή παραλία. Όπως σε ανάλογες περιπτώσεις δημοφιλών καλοκαιρινών προορισμών ανά την Ελλάδα, διαπιστώσαμε πως σε πολλά σημεία οι ομπρέλες έχουν κατακλύσει την παραλία, με αποτέλεσμα να μην μπορείς να δεις τη θάλασσα απολαμβάνοντας τον καφέ ή το φαγητό σου σε ένα εκ των πολλών καταστημάτων εστίασης. Όμως η δροσιά και η διαύγεια των νερών σε κάνει να ξεχάσεις όλα τα υπόλοιπα. Φυσικό μεταλλικό νερό Πιείτε με την ψυχή σας. Δεν υπάρχει Έλληνας ή ξένος που επισκέπτεται τη χώρα μας και δεν έχει πιει νερό από το Λουτράκι. Το αγαθό που έδωσε σε αυτόν τον τόπο απλόχερα η φύση και που το μοιράζεται με όλο τον κόσμο. Στη λουτρόπολη, χωρίς υπερβολή, οι βρύσες τρέχουν φυσικό μεταλλικό νερό, που πηγάζει εδώ και αιώνες από τα Γεράνεια όρη και είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Οι πηγές λένε ότι χάρη σε αυτά θεραπεύτηκε ο Σύλλας και ότι ήταν γνωστά σε όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια. Το πρώτο δημοτικό λουτρικό κατάστημα λειτούργησε το 1874 και τα πρώτα λουτρά χτίστηκαν το 1934. Το 1925 αναγνωρίστηκε επίσημα ως διεθνής υδροκλιματολογικός θεραπευτικός σταθμός και σήμερα αποτελεί ένα από τα παλαιότερα και πιο γνωστά παραθεριστικά κέντρα της χώρας. Το νερό Λουτρακίου θεωρείται εφάμιλλο των Evian, Vichy και Perrier και είναι επισήμως αναγνωρισμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να το

γευτείτε εντελώς δωρεάν επισκεφτείτε το κέντρο ποσιοθεραπείας. Το νερό που έχει σταθερή θερμοκρασία 32οC αναβλύζει κάτω από ένα βράχο, ενώ το κυκλικό κτίριο του 1934, που ανακαινίστηκε πρόσφατα από τη δημοτική αρχή, αποτελεί έργο τέχνης. Τα ιδιαίτερου κάλλους ψηφιδωτά του και τα υπέροχα μάρμαρα φιλοτέχνησε ο Στέφανος Ξενόπουλος, αδελφός του μεγάλου λογοτέχνη Γρηγόριου Ξενόπουλου που εργάστηκε για την αναστήλωση της Κορινθίας μετά τους καταστρεπτικούς σεισμούς του Απριλίου του 1928. Δη-

μιουργήθηκε σε εκείνο το σημείο, επειδή μετά το μεγάλο σεισμό εκεί ξεπήδησε μια πηγή. Λουτράκι thermal spa Τα λουτρά πολυτελείας του Μεσοπολέμου επεκτάθηκαν και ανακαινίστηκαν υιοθετώντας το προφίλ ενός πολυτελούς και σύγχρονου Spa. Βρίσκονται στην καρδιά της πόλης δίπλα στο μεγάλο πάρκο και απέναντι από το μοναδικό στη χώρα μας θερινό κινηματογράφο που έχει θέα τη θάλασσα. Μια επένδυση που έγινε με κονδύλια

47

του Δήμου Λουτρακίου. Πρωτοφανής πολυτέλεια σε ένα άριστα διαμορφωμένο περιβάλλον. Το Spa του Λουτρακίου προσφέρει υπηρεσίες υψηλών απαιτήσεων και προδιαγραφών. Και όλα αυτά σε πολύ προσιτές τιμές. Παρόμοια spa λειτουργούν και στα λουτρά Πόζαρ στην Αριδαία τα οποία έχει επισκεφθεί το Έπαθλο σε προηγούμενο τεύχος. Στον Όσιο Πατάπιο Αφήνουμε το Λουτράκι και μετά από 14 χλμ. είμαστε έτοιμοι να

ανέβουμε τα 144 σκαλοπάτια που οδηγούν στη Μονή του Όσιου Πατάπιου που βρίσκεται σκαρφαλωμένη στα 700 μέτρα. Τα σκαλοπάτια δεν είναι απότομα και τα δέντρα κρατάνε σκιά στους προσκυνητές που μπορούν να ξεκουραστούν στα παγκάκια που καλύπτουν όλο το μήκος της διαδρομής. Φτάνοντας στο προαύλιο της Μονής, η θέα είναι μαγευτική. Από κάτω απλώνεται το Λουτράκι και απέναντι είναι ορατός ο Ισθμός που ενώνει τις δύο ελληνικές θάλασσες. Μέσα στο χώρο του μοναστηριού υπάρ-

χει η σπηλιά στην οποία βρέθηκε το 1904 το σκήνωμα του Όσιου Πατάπιου, ο οποίος γεννήθηκε τον 4o ή 5o αιώνα στη Θήβα της Αιγύπτου. Στο σπήλαιο υπάρχουν βυζαντινές τοιχογραφίες του 13ου αιώνα οι οποίες απεικονίζουν τον Όσιο Πατάπιο, τον Όσιο Νίκωνα και την Αγία Υπομονή. Στον δρόμο για τον Όσιο Πατάπιο έχουμε προσέξει πινακίδες πεδίου απογειώσεως αεροπτεριστών, μία από τις ποικίλες δραστηριότητες στις οποίες μπορεί κάποιος να επιδοθεί ερχόμενος στο Λουτράκι. Η πόλη έχει φιλοξενήσει κατά

48

49 καιρούς αγώνες θαλάσσιων σπορ, ενώ έχετε ακόμη επιλογές ανάμεσα σε πεζοπορία στα Γεράνεια όρη, καταδύσεις στο γεμάτες αρχαιότητες βυθό του Κορινθιακού, ποδηλασία βουνού και δρόμου. Για τους λάτρεις των μηχανοκίνητων σπορ η πόλη φιλοξενεί σχεδόν κάθε χρόνο το service park του Ράλλυ Ακρόπολης το οποίο συγκαταλέγεται στο ημερολόγιο του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ράλλυ, ενώ για τους λάτρεις των δύο τροχών το μέρος είναι κατάλληλο για Εnduro. Λόγω των πολύ καλών κλιματικών συνθηκών στο Λουτράκι λειτουργούν σύγχρονα αθλητικά κέντρα τα οποία φιλοξενούν αθλητές καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Η γαλάζια λίμνη Από τη μονή του Οσίου Πατάπιου συνεχίζουμε προς Περαχώρα. Ένα χωριό ιδιαίτερου κάλλους κατά το παρελθόν προτού το πλήξουν ανελέητα οι καταστροφικοί σεισμοί. Η Περαχώρα είχε δώσει το όνομα στον παλαιό δήμο Περαχωριτών που συμπεριελάμβανε και το Λουτράκι. Παρότι το μέρος έχει πληγεί πολλές φορές και από τις πυρκαγιές, βρίσκεται πνιγμένο στο πράσινο. Το όνομά της σημαίνει «η γη πέρα από τη θάλασσα» και η ευρύτερη περιοχή της «περαίας χώρας» έχει γίνει γνωστή και για τις πρωτοπόρες υδραυλικές εγκαταστάσεις που ανακαλύφθηκαν. Λίγο μετά αξίζει μια στάση για να

δείτε την αρχαία κρήνη. Συνεχίζοντας θα συναντήσετε τη λίμνη Ηραίου ή Βουλιαγμένης η οποία επικοινωνεί με τη θάλασσα μέσω στενού δίαυλου. Η γη που αγάπησε κεραυνοβόλα το 1925 ο Βρετανός αρχαιολόγος Ηamfry Payne, ο άνθρωπος που συνέδεσε το όνομά του με την πολύχρονη ανασκαφή. Δεν είναι τυχαίο πως το Ηραίο χαρακτηρίστηκε τότε ως «η πιο σημαντική ανασκαφή των τελευταίων 30 ετών στην Ελλάδα». Η λίμνη Βουλιαγμένης ή Εσχατιώτις, όπως ήταν γνωστή στην αρχαιότητα, συνιστά τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και περιβάλλεται από φυσικό πευκοδάσος. Στα αρχαία χρόνια ονομαζόταν και Γοργώπις, ονομα-

50 Λουτράκι

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

σία που πήρε από τη Γοργή, κόρη του Μεγαρέως και σύζυγο του Κορίνθου, η οποία συντετριμμένη από την είδηση του θανάτου των παιδιών της έπεσε στη λίμνη και πνίγηκε. Το τοπίο σε συνεπαίρνει. Κολυμπήστε στα πάντα ήρεμα και πεντακάθαρα νερά και απολαύστε φρεσκότατο ψάρι στα ταβερνάκια που βρίσκονται περιμετρικά της λίμνης. Τα τουριστικά καταλύματα είναι λίγα, ωστόσο παρόλο που η περιοχή γνωρίζει μεγάλη ανάπτυ-

ξη, διατηρεί ακόμη το χαρακτήρα της και σε καθηλώνει με τα χρώματα και τη γαλήνη της. Αρχαίο Ηραίο Οδηγήστε για δύο ακόμη χιλιόμετρα και περάστε μέσα από πυκνό πευκοδάσος για να καταλήξετε στο ακρωτήρι με τον αρχαιολογικό χώρο του Ηραίου. Περπατήστε μέχρι τον φάρο στο ακρωτήριο Μελαγκάβι που στέκει αγέρωχα

για να βοηθάει τους ναυτικούς από το 1897 και απολαύστε τη θέα. Στη συνέχεια μέσω του νέου τσιμεντένιου μονοπατιού- αναρωτιόμαστε για ποιο λόγο η αρχαιολογική υπηρεσία επέλεξε αυτή τη λύση- κατεβείτε στον μικρό κόλπο όπου δεσπόζει ο αρχαιολογικός χώρος και η μικρή παραλία. Μία από τις πλέον μαγευτικές τοποθεσίες που έχω δει. Μια εικόνα που θα μπορούσε να χαρακτηρίζει όλη την Ελλάδα. Το απέραντο γαλά-

51 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Επιτραπέζιο φυσικό Μεταλλικό νερό Φυσικά χαρακτηριστικά: Ελαφρύ και ευχάριστο στη γεύση με μεγάλη περιεκτικότητα σε μαγνήσιο και σόδα. Ελαφρά αλκαλικό (pH 7,4), ραδιούχο (0,813 MACHE) και θερμοκρασία στην πηγή 19,5οC. Μπορείτε να βοηθηθείτε στη θεραπεία καρδιακών παθήσεων, πεπτικών ασθενειών, διαταραχών του κυκλοφοριακού συστήματος, ηπατικής ανεπάρκειας, πέτρας του νεφρού, χολολιθιάσεων κ.ά. Ιαματικό Spa Λουτρακίου Μοναδικές θεραπείες υγείας και ομορφιάς με ιαματικό νερό! Υδρομασάζ - Δινόλουτρα - Ντους ψιλής βροχής - Λασποθεραπεία - Αρωματοθεραπεία - Θεραπευτικό και Χαλαρωτικό μασάζ. Χαρακτηρισμός Νερού: Υπόθερμο - CL - Na - Mg - Br - Μεταλλικό - Υποτονικό. Θερμοκρασία: 30,4°C - 32°C. Θεραπευτικές Ενδείξεις: Ρευματοπάθειες, Αρθροπάθειες, Ισχιαλγίες, Δερματολογικές και Γυναικολογικές παθήσεις. Περισσότερες πληροφορίες στο www. loutrakispa.gr

ζιο και οι σπάνιες αρχαιότητες. Το Ηραίο αποτελείται από δύο τμήματα. Το ένα αφιερωμένο στην Ακραία Ήρα και το δεύτερο στη Λιμενία Ήρα. Η θεά λατρευόταν από τη Γεωμετρική περίοδο, ενώ το 800 π.Χ. χτίστηκε αψιδωτός ναός προς τιμήν της. Κατόπιν κατασκευάστηκαν νέοι ναοί, στοές, μικρή αγορά, βωμοί, και στέγαστρο για να προστατεύεται η ιερή φωτιά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το περίπλοκο

«ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ» Συνεδριακό Κέντρο Λουτράκι Στην είσοδο της πόλης του Λουτρακίου βρίσκεται το Αλεξάνδρειο Δημοτικό Συνεδριακό Κέντρο. To «ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ» Συνεδριακό Κέντρο Λουτρακίου είναι ένας υπερσύγχρονος πολυχώρος με άρτια τεχνολογική υποδομή, που μπορεί να φιλοξενήσει επαγγελματικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις υψηλών απαιτήσεων. Επικοινωνία: Τηλ.: 27440 21124, e-mail: syn_cent@otenet.g Η Μάχη της Περαχώρας Ή Ιστορική μάχη της Περαχώρας δόθηκε από τις 9 μέχρι και τις 11 του Σεπτέμβρη 1822 και αποτελεί μια χρυσή σελίδα στην Ιστορία της Εθνεγερσίας του 1821. Ήταν η μάχη που ολοκλήρωσε το Έπος της Μάχης στα Δερβενάκια (26-28 Ιούλη 1822). Πηγές: www.perahora.gr, www.loutraki-agioitheodoroi.gr

52 Λουτράκι

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Η Μονή του Όσιου Πατάπιου. Το σκήνωμα του βρίσκεται εντός της σπηλιάς

υδραυλικό σύστημα με ορύγματα, σήραγγες και εντυπωσιακές υπόγειες καμαρωτές σκάλες, η λειτουργία του οποίου δεν έχει γίνει ακόμη πλήρως κατανοητή. Λέγεται πως μπορεί να είναι έργο του 300 π.Χ., που επινοήθηκε ίσως από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή, για να εφοδιάζει με νερό αγροικία της περιοχής. Το Λουτράκι είναι μια περιοχή τόσο κοντά μας που έχει να προσφέρει τόσα πολλά στον επισκέπτη της. Το μόνο που σας μένει να κάνετε είναι να την εκμεταλλευτείτε στο έπακρο και να ζήσετε αξέχαστες εμπειρίες.

Η AQUA HEALTH Coolers χρόνια στο χώρο του εμφιαλωμένου νερού απευθύνεται στα νοικοκυριά αλλά και σε μεγάλεςμικρές επιχειρήσεις που απαιτούν φυσικό μεταλλικό νερό υψηλής ποιότητας, προμηθεύοντας τους με παράδοση στο χώρο τους. Αρχή της AQUA HEALTH Coolers είναι η διάθεση προϊόντων υψηλής ποιότητας ελεγμένα και πιστοποιημένα από τις αρμόδιες Ελληνικές Αρχές αλλά και αναγνωρισμένα και βραβευμένα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

• Εμφιαλωμένο νερό ΖΗΡΕΙΑ σε συσκευασία 18.9 λίτρων και 10 λίτρων για θερμοψύκτη • Εμφιαλωμένο νερό ΖΗΡΕΙΑ σε συσκευασία 1,50 x 6 και 0.50 x 24 • Εμφιαλωμένο νερό ΒΙΚΟΣ σε συσκευασία 10 λίτρων για θερμοψύκτη • Εμφιαλωμένο νερό ΒΙΚΟΣ σε συσκευασία 1,50 x 6 και 0.50 x 24 • Ανθρακούχο νερό ΒΙΚΟΣ σε συσκευασία 1,50 x 6 και 0.50 x 24 • Κρύο Τσάι ΒΙΚΟΣ σε συσκευασία 1,50 x 6 και 0.50 x 12, Πράσινο, Λεμόνι, Ροδάκινο.

Πάνελ Υπέρυθρης Θέρμανσης Σύστημα θέρμανσης με υπέρυθρες ακτίνες Λιγότερη κατανάλωση στο κόστος θέρμανσης έως: 40% από το φυσικό αέριο, 50% από το πετρέλαιο και 70% από τη χρήση air condition

ΠΑΡΟΧΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ ΖΩΗΣ – ΠΥΡΟΣ – ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΠΑΝΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Εφύρας 55, Κανταρέ, Κόρινθος Τηλέφωνα: 27410 26978, FAX: 27410 85446

...μια εμπειρία ευεξίας, ομορφιάς & υγείας

www.loutrakispa.gr

Γ. Λέκκα 24, Λουτράκι Τηλ.: 27440 - 62186 και 22215 Φαξ: 27440 - 62187 e-mail: info@loutrakispa.gr

Στο Λουτράκι σε απόσταση 1000 μέτρων από τον Ισθμό και την Ε.Ο. Αθηνών Κορίνθου, μέσα σε μια μαγευτική έκταση 16 στρεμμάτων, λειτουργεί το ELPIS CARE, μια σύγχρονη και με προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μονάδα φροντίδας, διαβίωσης και αποκατάστασης ατόμων με ειδικές ανάγκες. Στην επιτυχία των θεραπευτικών προγραμμάτων συμβάλουν: • Οι ειδικά σχεδιασμένοι και λειτουργικοί χώροι.

• Τα κατάλληλα σχεδιασμένα και λειτουργικά δωμάτια διαβίωσης.

• Οι αίθουσες ασκήσεων με όργανα γυμναστικής.

• Οι αίθουσες φυσιοθεραπείας.

• Οι αίθουσες δημιουργικής άσκησης.

• Οι χώροι αναψυχής.

• Ο περιβάλλον χώρος που είναι σχεδιασμένος για την εφαρμογή των προγραμμάτων επανένταξης.

www.elpiscare.gr

Με σεβασμό και φροντίδα στον άνθρωπο!

Καρμπουνάρι Λουτρακίου, 20300, Λουτράκι Κορινθίας Τ. 27410 48942 - F. 27410 49510 - info@elpiscare.gr

56

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Θάλεια Νουάρου |

Κωνσταντίνος Ντόκος, Θάλεια Νουάρου

Πλατεία Συντάγματος Ναυπλίου Μοιάζει σαν όλη η ιστορία του τόπου να γράφτηκε εδώ. Σαν όλοι όσοι περάσαν ν’ αφήσαν κι από κάτι. Οπλοστάσια και τζαμιά, μεγάλους δρόμους νεοκλασικά και καφενεία. Στην αλλοτινή αγορά του Ναυπλίου, η Βενετσιάνικη γοητεία μπλέκεται σήμερα αρμονικά με τα τούρκικα τζαμιά και τον νεοκλασικισμό, συναντώντας τις πρώτες σελίδες του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Τ

α κτίρια είχαν τη δική τους ιστορία. Υπήρξαν οπλοστάσια, ανακριτήρια, σινεμά, βουλευτήρια, μουσεία, σχολεία. Συναντήθηκαν με μεγάλες επαναστάσεις και σύγχρονους πολιτικούς αγώνες. Η πλατεία ήταν γεμάτη. Είχε ρήτορες, ήρωες, μεγάλα καφενεία, σχολικές γιορτές κι αναφορογράφους. Είχε ερωτευμένους και νυφοπάζαρα. Τουρίστες, παιδιά, πλανόδιους μουσικούς, ανιματέρ, μετανάστες... Όπως σε κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή πλατεία. Πόσα ονόματα… Η Piazza dei Armi των Βενετών έγινε Πλατάνου, Λουδοβίκου, Στρατώνος, Βασιλέως Γεωργίου και τελικά, Συντάγματος. Το τελευταίο της όνομα το πήρε το 1862, δεκαεννέα χρόνια μετά τη Ναυπλιακή Επανάσταση για την παραχώρηση συντάγματος. Περπατώ τη Βασιλέως Κωνσταντίνου, τον «Μεγάλο Δρόμο» που ξεκινά από το Δημαρχείο. Ο δρόμος ανοίχτηκε το 1832, την ίδια εποχή που απέκτησε η πλατεία τη σημερινή της μορφή, σε σχέδια των Βαλλιάνου και Βούλγαρη. Μαγαζιά, κοσμήματα, ακριβά ρούχα, κόσμος, πλακόστρωτο. Μια όμορφη αίσθηση σε κατακλύζει όπως σε ‘κείνες τις ωραίες πόλεις, που χαίρεσαι να τις περπατάς. Φτάνω στην είσοδο. Αριστερά μου το Παλιό Τζαμί, το «Τριανόν» της πλατείας. Το κτίσμα αυτό, ένα απλό και λιτό τέμενος, χωρίς εντυπωσιακές διακοσμήσεις ή λεπτομέρειες, είναι του 14ου αιώνα κι αποτελεί ίσως το παλαιότερο σωζόμενο δείγμα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Από «Μεγάλο τζαμί»,

το 1687, γίνεται ρωμαιοκαθολικός ναός αφιερωμένος στη μνήμη του Αγίου Αντωνίου της Πάδοβας, που δώρισε ο αρχιστράτηγος Φραγκίσκος Μοροζίνι στο τάγμα των Φραγκισκανών. Το 1828 γίνεται αλληλοδιδακτικό σχολείο αρρένων κι από το 1831 και για μισό αιώνα, δημόσιο δημοτικό σχολείο. Υπήρξε ειρηνοδικείο και μητρόπολη, θέατρο και ωδείο. Για τους ντόπιους όμως θα μείνει για πάντα το «Τριανόν», το δημοτικό σινεμά της πόλης, που εγκαινιάστηκε στο τέλος της δεκαετίας του ’30, κι έπαιζε καουμπόικα και αστυνομικά. Σήμερα φιλοξενούνται εδώ εικαστικές εκθέσεις και πολιτιστικά δρώμενα. Στη δεξιά πλευρά του δρόμου το «Ελλάς». Εστιατόριο σήμερα, που στο παρελθόν φιλοξενούσε τη λέσχη της «καλής κοινωνίας» του Ναυπλίου κι έχει χρησιμοποιηθεί σαν ξενοδοχείο, δημόσια υπηρεσία αλλά και «μπαλκόνι» πολιτικών. Στο δρομάκι που συνεχίζει από το εστιατόριο, θα δω το σπίτι όπου το 1923 γεννήθηκε και έζησε ο συγγραφέας, πολιτικός και αγωνιστής Γρηγόρης Φαράκος. Από δω φαίνεται και η πίσω όψη του «Φαρμακείου», ένα πρώιμο νεοκλασικό κτίριο που λειτουργεί από το 1864. Δίπλα του, τα «Νούφαρα», ένα ψηλόλιγνο νεοκλασικό κτίσμα με σοφίτα και μεγάλο ισόγειο, που στέγαζε για δεκαετίες το περίφημο «Μεγάλο Καφενείο» του Σμυρναίου. Μικροί και μεγάλοι τσακωμοί για τα πολιτικά, πρέφα και ουζάκι. Όλοι οι διανοούμενοι κι οι αριστοκράτες του Ναυπλίου πέρασαν από δω.

57

58 πλατεία Συντάγματος Ναυπλίου ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Πάνω: Άποψη της πλατείας. Αριστερά: Έξω από το Βενετσιάνικο κτίριο του Αρχαιολογικού μουσείου. Παρακάτω ο γερό-πλάτανος, σήμα κατατεθέν του Ναυπλίου, που για χρόνια δάνειζε το όνομα του στην πλατεία. Εδώ λέει, αγόρευαν και συζητούσαν τα θέματα της Επανάστασης οι αγωνιστές κατά το ’21. Εδώ η Ψωροκώσταινα προσέφερε τα τελευταία της υπάρχοντα στο δάσκαλο του γένους Γεννάδιο, γοητευμένη από τα λόγια του για την ανάγκη να συμβάλλουν όλοι στις ανάγκες του έθνους. Εδώ αγόρευαν οι ρήτορες και οι πολιτικοί κι εδώ οι «αναφορογράφοι» σύντασσαν έναντι αμοιβής αιτήσεις κι αναφορές για την κυβέρνηση για λογαριασμό των αναλφάβητων… Θα καθίσω κάτω απ’ την παχιά σκιά του. Στο καφέ Κεντρικόν θα δω έναν μεγάλο πίνακα με μια παλιά φωτογραφία της πλατείας: «Ναύπλιον-πλατεία», και πάνω δυσανάγνωστες χειρόγραφες σημειώσεις. Γεμάτη από κόσμο, είναι τραβηγμένη από την πλευρά του Τριανόν κι αν

59

60 πλατεία Συντάγματος Ναυπλίου ΑΦΙΕΡΩΜΑ

εξαιρέσεις τα μαγαζιά, τις ομπρέλες και τις καρέκλες τους που αντικατέστησαν τα πυκνοφυτεμένα δέντρα, είναι ακριβώς όπως σήμερα.

Στο «Κεντρικόν», οι Ναυπλιώτες μαζεύονται να δουν τον αγώνα. Τα καφέ προσφέρουν βάφλες, παγωτά και λουκουμάδες. Χαζεύω το κτίριο Βίγγα. Ένα ιστορικό κτίσμα της πλατείας που κατασκευάστηκε το 1878 στο οικόπεδο του Γενναίου Κολοκοτρώνη, γιο του Θεόδωρου. Μετά την απελευθέρωση η Ελληνική κυβέρνηση παραχώρησε στους μεγάλους αγωνιστές της επανάστασης οικόπεδα και σπίτια γύρω απ’ την πλατεία. Εδώ τυπώνονταν η «Αργολίς», έκδοση και ιδιοκτησία Βίγγα. Κατά την κατοχή οι Ιταλοί το χρησιμοποίησαν ως «Καραμπινιέρα», δηλαδή κρατητήριο, και μετά το ‘45 στεγάστηκε εδώ η λέσχη Αξιωματικών. Σήμερα το κτίριο ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και αναστηλώνεται καθώς βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση. Από τα σπίτια των αγωνιστών του 1821, σώζεται και το σπίτι του Νικηταρά, ιδιοκτησία σήμερα Μελισσηνού.

Ο μεγάλος πλάτανος ρίχνει τα κλαδιά του μέχρι το απέναντι κτίριο, που στεγάζει το Αρχαιολογικό μουσείο του Ναυπλίου. Ένα από τα σπουδαιότερα βενετσιάνικα κτήρια της πόλης, που χτίστηκε το 1713 από τον Αυγουστίνο Σαγρέδο, τον «Καπετάν Γκενεράλη» των Αναπλιωτών, ως «Αρσενάλε», δηλαδή οπλοστάσιο, κι οριοθετούσε την πλατεία σε εκείνη την πρώτη της μορφή. Χτισμένο όλο με λαξευτή

πέτρα, δεν σε ξαφνιάζει διόλου το εντυπωσιακό του μέγεθος αλλά και η απλότητά του, που προφανώς υπαγόρευε η στρατιωτική του χρήση. Στους τοίχους του υπάρχουν ανάγλυφοι λέοντες, σήμα κατατεθέν των Ενετών, αλλά και ανθρωπόμορφες βρύσες, στους εξωτερικούς τοίχους, που άλλοτε έτρεχαν νερό. Η στρατιωτική του χρήση συνεχίστηκε και πολύ αργότερα. Εδώ είχε την έδρα του το 8ο Σώμα Πεζικού και μέχρι το 1929 στεγαζόταν η Στρατιωτική Λέσχη. Στην κατοχή, οι Γερμανοί το χρησιμοποίησαν ως χώρο ανακριτικών γραφείων. Σαν αρχαιολογικό μουσείο λειτούργησε από το ‘33, με διακοπή στα χρόνια της κατοχής, και το 2009 εκσυγχρονίστηκε κι εμπλουτίστηκαν τα εκθέματά του. Η έκθεση περιλαμβάνει σήμερα πλούσια συλλογή 2000 αντικειμένων από τις Μυκήνες, την Ναυπλία, την Τίρυνθα, την Ασίνη, τα Δεντρά, την Μιδέα και αλλού, καλύπτοντας ένα μεγάλο ιστορικό φάσμα που φτάνει από τους προϊστορικούς χρόνους ως την Ύστερη Αρχαιότητα. Ο μοναδικός ψυκτήρας της Τίρυνθας, ο τάφος της Ερμιόνης, νεολιθικά

Παιδιά και πλανώδιοι μουσικοί

εργαλεία, αγγεία, ειδώλια και πινακίδες Γραμμικής Β’ είναι μερικά από τα εκθέματα που συναντάς στις αίθουσές του. Δεσπόζουσα θέση κατέχει ο Παναθηναϊκός αμφορέας, που αποτελούσε το έπαθλο των νικητών στους Παναθηναϊκούς Αγώνες και που κάθε τέσσερα χρόνια μεταφέρεται στην εκάστοτε πόλη όπου διεξάγονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου, η μοναδική στην Ελλάδα «πανοπλία των Δενδρών», και ο «άρχοντας της Ασίνης». Την είσοδο του κτιρίου κοσμεί η φωτογραφική έκθεση του Νικόλαου Τομπάζη. Στο δρομάκι που συνεχίζει από το μουσείο βρίσκεται το λεγόμενο Βουλευτήριον ή Βουλευτικό όπως το αποκαλούν οι Ναυπλιώτες, η πρώτη βουλή των Ελλήνων που λειτούργησε κατά τα έτη 1824-25 και 1827-28. Το εντυπωσιακό αυτό κτίριο ήταν το δεύτερο τζαμί της πλατείας, ο «τεκές του αγά πασά Δελβινιώτη», που έκτισε όπως λεν για την εξιλέωση της ψυχής του. Εδώ το 1834, έγινε η περίφημη δίκη

του Κολοκοτρώνη, ενώ σήμερα στεγάζεται παράρτημα του Ελληνικού Ωδείου. Μπροστά από το Βουλευτικό, το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, έργο του αρχιτέκτονα Νικόλαου Ζουμπουλίδη. Με επιρροές από τα μυκηναϊκά μέγαρα, χτίστηκε το 1936 κι απηχεί την τελευταία στροφή της δεκαετίας του ’30 προς το νεοκλασικισμό. Λέγεται πάντως ότι το κτίριο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ σύμφωνα με τα σχέδια του αρχιτέκτονα. Όπως μαρτυρά το μαρμάρινο γλυπτό που στέκεται δίπλα από την είσοδό του, στη θέση αυτή βρισκόταν το σπίτι της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου. Μιας ηγετικής μορφής του αγώνα κατά της απολυταρχίας του Όθωνα. Στο σπίτι αυτό οργανώθηκε η Ναυπλιακή Επανάσταση. Από εκείνα τα μπαλκόνια η «Παπαλέξαινα» εμψύχωνε τους Ναυπλιώτες να ξεσηκωθούν. Και χρόνια μετά, από τούτα εδώ τα μπαλκόνια έδωσαν τις μεγάλες προεκλογικές τους μάχες οι πολιτικοί αρχηγοί της μεταπολίτευσης. Δίπλα, ένας ανάγλυφος λέοντας υποδηλώνει ξανά την ενετική παρουσία στην πλατεία.

61

62 πλατεία Συντάγματος Ναυπλίου ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Μια μικρή πουλάει μπαλόνια για τα πιτσιρίκια. Δυο μουσικοί στήνουν τα όργανά τους. Τα παιδιά, που όλο και πληθαίνουν τους κοιτούν. Στα μπαλκόνια των ωραίων νεοκλασικών οι γυναίκες πίνουν τον καφέ τους. Θα ανέβω κι εγώ να χαζέψω πανοραμικά την πλατεία. Σ’ ένα από τα σπίτια θα συναντήσω και έναν ζωγραφικό πίνακα που την απεικονίζει. Είναι αρκετά σύγχρονος, ίσως της δεκαετίας του ’70, με προοπτική προς το Τριανόν. Έχει το φαρμακείο, το «Ελλάς» και τα σημερινά «Νούφαρα» με μια ελληνική σημαία, που προφανώς δηλώνει τη χρήση του ως δημόσιο κτίριο. Η πλατεία έχει κόσμο, παιδιά, ποδήλατα, δέντρα κι ένα αυτοκίνητο. Δεν είναι έργο κανενός σπουδαίου ζωγράφου, είναι όμως ακόμα ένα τεκμήριο, άλλη μια χρονική έκφραση της ιστορικής πλατείας.

στάχτη μου στο αναποδογυρισμένο τασάκι, χαζεύω τα ρολόγια που τους έχουν αφαιρεθεί οι αριθμοί κι οι δείκτες, εκτός από αυτόν που μετρά τα δευτερόλεπτα. Ο ιδιοκτήτης με ξεναγεί στη συλλογή. Οι κατασκευές έχουν όλες τους μια χρήση, ένα νόημα, έναν συμβολισμό. Πίσω στην πλατεία, το φεγγάρι σκάει πάνω από το Βουλευτικό. Πόσοι ερωτευμένοι έχουν περπατήσει σε τούτο το πλακόστρωτο. Πόσα παιχνίδια, παρέες, φιλίες κι αλητείες. Πόσες φωτογραφίες. Παιδιά πετούν φωτεινά ελικοπτεράκια στον ουρανό, που γεμίζει φωτεινά σήματα. Στο Τριανόν μια έκθεση αγιογραφίας έχει ανοίξει τις πόρτες της υποδοχής. Βγαίνω ξανά στο «Μεγάλο δρόμο». Χαζεύω τα κομπολόγια, τα βραχιόλια, τα ρούχα, τον κόσμο, τα παγωτά, τα υποδήματα…

Πιάνω πάλι τη Βασιλέως Κωνσταντίνου. Ο κόσμος πολύς. Έξω από ένα κτίριο, μάλλον καφέ ή μπαράκι, ένα πολύχρωμο πικάπ σε λειτουργία μου κινεί την περιέργεια. Διαβάζω «Λάθος» και μπαίνω μέσα. Βρίσκομαι σε ένα σύγχρονο, πρωτότυπο μουσείο με …λάθος κατασκευές. Ανεβαίνω στην ανάποδη ζυγαριά με το δείκτη που πάει προς τα πίσω, ρίχνω τη

Πλατεία είναι ο χώρος που συναντιούνται το χθες με το αύριο, το είναι με το φαίνεσθαι και το εγώ με το εμείς. Έτσι κι εδώ. Στην πλατεία Συντάγματος. Μια από τις εξήντα διασημότερες πλατείες της Ευρώπης, που φιγουράρει περήφανα ανάμεσα στη χάρτα των μεγάλων ευρωπαϊκών πλατειών.

64

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ

Κώστας Ταρναβάς |

Nafplio Diving Center

Καταδύσεις

το σύμπαν του βυθού

16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής και 3.000 νησιά. Νερά διαυγή και προκλητικά όλες τις εποχές του χρόνου. Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, μια κατάδυση θεωρείται επιβεβλημένη.

Ε

κατομμύρια άνθρωποι απ’ όλον τον κόσμο έχουν γευτεί τη φιλοξενία και την ομορφιά της χώρας μας πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Από το 2006 έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν και την υποβρύχια Ελλάδα ύστερα από την άρση απαγόρευσης των καταδύσεων. Ο λόγος που μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες δραστηριότητες κρίθηκε παράνομη ήταν η κλοπή αρχαιοτήτων. Ως εκ τούτου, όταν ‘‘άδειασε’’ ο βυθός, οι υπεύθυνοι παρέδωσαν τις θάλασσές μας σε όσους αρέσκονται στην ψυχαγωγική κατάδυση, στην ουσία σε εκείνους που προστατεύουν πραγματικά τα αρχαία που βρίσκονται διάσπαρτα στο βυθό της χώρας μας. Προτού προχωρήσουμε, πρέπει επίσης να διευκρινίσουμε κάτι πολύ σημαντικό: οι καταδύσεις δεν έχουν καμία σχέση με το υποβρύχιο ψάρεμα, όπως

μας επισήμανε και ο συνεργάτης μας Κώστας Τσολάκος, πιστοποιημένος επαγγελματίας αυτοδύτης, προπονητής θαλάσσιου σκι και ιδιοκτήτης του NDC (Nafplio Diving Center). Ο βυθός είναι ένα πιο κοντινό διάστημα. Σιωπηρός και γεμάτος μυστήριο. Όμως εν αντιθέσει με το διάστημα, γνωρίζουμε τους “μόνιμους” κατοίκους του και μπορούμε να τον εξερευνήσουμε. Απαραίτητη προϋπόθεση η καθοδήγηση από ειδικούς και ο κατάλληλος εξοπλισμός. Και ενώ ελάχιστοι από εμάς μπορούν να γίνουν αστροναύτες, οι περισσότεροι μπορούμε να ‘‘βαπτιστούμε’’ δύτες και μάλιστα με πτυχίο που θα μας επιτρέπει -πάντα μαζί με έναν ακόμη τουλάχιστον δύτη- να εξερευνούμε τον μαγικό υδάτινο κόσμο. Σκεφτείτε πόσοι χιλιάδες επιστήμονες έχουν αφιερώσει τη ζωή τους σε αυ-

66

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

τόν και πόσες ατέλειωτες ώρες ντοκιμαντέρ έχουν δαπανηθεί για τον μυστηριώδη κόσμο του βυθού…

H υποθαλάσσια μορφολογία στη χώρα μας είναι εντυπωσιακή. Με μια βουτιά ακόμη και σε πολύ μικρά βάθη μπορεί κάποιος να γίνει μάρτυρας της απίστευτης μαεστρίας της φύσης. Θαυμάστε κάθετους τοίχους και σπηλιές με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, συμπλέγματα με μεγάλα μονόπετρα, ολόκληρα λιβάδια από σφουγγάρια, θαλάσσια φυτά και ανεμώνες, πανέμορφα κοράλλια με μαγευτικά χρώματα ηλικίας έως και χιλίων ετών. Στην παρέα σας μπορούν να προστεθούν οι μόνιμοι “φιλόξενοι” κάτοικοι των ελληνικών θαλασσών, όπως δελφίνια και χελώνες, κοπάδια με τόνους, χταπόδια και αστερίες. Μπορείτε να δείτε ολόκληρα αρχαιολογικά πάρκα και να νιώσετε ανυπέρβλητο δέος μπροστά σε ένα ναυάγιο, σε ένα αεροπλάνο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Όποια περιοχή και αν επιλέξετε, το σίγουρο είναι πως θα αποζημιωθείτε. Η Ελλάδα είναι ένας από τους καλύτερους καταδυτικούς προορισμούς στον κόσμο. Εκμεταλλευτείτε το και μυηθείτε στα μυστικά του υδάτινου κόσμου!

Ως αυτόνομη κατάδυση ορίζεται η δυνατότητα κατάδυσης με αυτόνομη καταδυτική συσκευή. Ο όρος χρησιμεύει για τη διάκριση της εν λόγω δραστηριότητας από τις λοιπές μορφές κατάδυσης. Η αυτόνομη κατάδυση αποκαλείται Scuba diving (Self – Contained Underwater Breathing Apparatus). Ο αυτοδύτης φέρει συσκευή συμπιεσμένου αέρα, ιδιότητα στην οποία αποδίδεται η μεγαλύτερη αυτονομία στην υποβρύχια κίνηση αλλά και ο περιορισμός στον χρόνο παραμονής του. Η διαφορά από την ελεύθερη κατάδυση είναι ότι στη δεύτερη ο δύτης καταδύεται αυτόνομα και δεν φέρει καταδυτικό αναπνευστικό εξοπλισμό. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, οι ενεργοί δύτες υπολογίζονται πάνω από 5.000.000.

1.500.000 είναι οι δύτες κάθε χρόνο που πραγματοποιούν τουλάχιστον ένα ταξίδι σε κάποιον καταδυτικό προορισμό. Από τους πιο δημοφιλείς καταδυτικούς προορισμούς στην Ευρώπη θεωρούνται η Ισπανία, η Μάλτα, η Κύπρος η Κροατία και η Τουρκία, ενώ από τους καλύτερους προορισμούς στον κόσμο η Αίγυπτος, οι Μαλδίβες και το Μεξικό.

Τι χρειάζομαι για να ξεκινήσω; Οι σχολές κατάδυσης παρέχουν τα πάντα. Αν σκοπεύετε να ασχοληθείτε πιο σοβαρά, απαιτούνται τουλάχιστον δική σας μάσκα, βατραχοπέδιλα, αναπνευστήρας και στολή. Από ποια ηλικία μπορεί κάποιος να αρχίσει τις καταδύσεις; Από 10 ετών έως όσο αντέξετε. Πώς παίρνω πτυχίο; Για το πρώτο πτυχίο (open water diver) απαιτούνται εννέα βουτιές υπό την επίβλεψη πιστοποιημένου εκπαιδευτή. Οι πέντε πρώτες βουτιές γίνονται σε περιορισμένα νερά (κόλπος ή πισίνα) σε βάθος έως πέντε μέτρων. Οι επόμενες τέσσερις πραγματοποιούνται με σκάφος και σε βάθος έως 18 μέτρα. Τα group αποτελούνται από τέσσερα άτομα. Ποιο είναι το κόστος για το πρώτο πτυχίο; Το κόστος είναι 550 ευρώ και περιλαμβάνει εξοπλισμό, το βιβλίο και την έκδοση του πτυχίου. Ποιος είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να κάνω κατάδυση; Με το πτυχίο προσέρχεστε στα κατά τόπους λιμεναρχεία και δηλώνετε πού θα καταδυθείτε. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το επιχειρήσετε μόνοι. Μπορώ να κάνω το χειμώνα καταδύσεις; Στη χώρα μας ασφαλώς. Τα νερά του Αιγαίου και του Ιονίου είναι ζεστά. Ταυτόχρονα υπάρχουν στολές που δεν επιτρέπουν το κρύο να διαπερνά το σώμα. Οι καλύτεροι μήνες είναι από τον Μάιο έως και τον Απρίλιο. Ευχαριστούμε τον κ. Κώστα Τσολάκο, πιστοποιημένο επαγγελματία αυτοδύτη και ιδιοκτήτη του NDC (Nafplio Diving Center) για την παραχώρηση πληροφοριών και φωτογραφιών.

68

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Πύργος Τρικαλίτη στον Άγιο Πέτρο

Η σωτηρία ενός μνημείου της Κυνουρίας Υπάρχουν κάποια κτήρια με εμβληματικές ιδιότητες που χαρακτηρίζουν οικισμούς και περιοχές και προβάλλουν εύγλωττα στο παρόν τις ιστορικές συνθήκες από τις οποίες προέκυψαν. Τα κτήρια αυτά, τα περισσότερα ερειπωμένα και ακυρωμένα λειτουργικά, βρίσκονται στον αντίποδα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής παραγωγής. Συνήθως τροφοδοτούν και τροφοδοτούνται με μύθους λειτουργώντας κυρίως συμβολικά, ταυτόχρονα, όμως αποτελούν πολύτιμες μαρτυρίες μιας χαμένης, πλέον, πραγματικότητας. Ο Πύργος του Τρικαλίτη είναι ένα τέτοιο κτήριο αναφοράς στον όμορφο οικισμό του Αγίου Πέτρου Κυνουρίας. Το μνημείο αποκαταστάθηκε πρόσφατα και σώθηκε από βέβαιη καταστροφή. Στόχος της αποκατάστασης ήταν, μετά από πολλά χρόνια εγκατάλειψης, το κτήριο να «επιστρέψει» και πάλι στην κοινωνική ζωή του οικισμού. Την οργανωτική ευθύνη του έργου είχε επιτροπή δραστήριων πολιτών για την αποκατάσταση του Πύργου. Αρωγή στο σκοπό αυτό παρείχαν πολίτες και η τοπική αυτοδιοίκηση. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος». Mελετητές και επιβλέποντες του έργου ήταν οι αρχιτέκτονες - αναστηλωτές Θεμιστοκλής Μπιλής και Μαρία Μαγνήσαλη (www.mmarch.gr). Κατά τους αρχιτέκτονες, που έχουν μελετήσει και επιβλέψει έργα με πανευρωπαϊκές διακρίσεις, η επέμβαση υλοποιήθηκε με αρχές τον σεβασμό στην ιστορία του μνημείου και την υλική του υπόσταση καθώς και την σωστή διαχείριση και ανάδειξη των αρχιτεκτονικών αρετών του. Η προσπάθεια αποκατάστασης σε ιστορικά κτήρια πρέπει να έχει ως στόχο την εξασφάλιση τους από την φθορά του χρόνου χωρίς όμως, ταυτόχρονα, να χάνουν την αξία τους ως χαρακτηριστικά στοιχεία του παρελθόντος.

Όχημα για την επίτευξη αυτών των στόχων ήταν ο προγραμματισμός δράσεων ήπιου χαρακτήρα. Τα γερασμένα υλικά αντιμετωπίστηκαν με σεβασμό, προτεραιότητα που φανερώνει ορθή επιστημονική αντιμετώπιση, ενώ παράλληλα μείωσε και το γενικό κόστος της αποκατάστασης. Στους ορόφους στεγάστηκε μικρή έκθεση με παλαιά αντικείμενα και φωτογραφίες και στο ισόγειο διαμορφώθηκε ένας πολυλειτουργικός χώρος συγκεντρώσεων. Ο πύργος κτίσμα του 18ου αι. κατασκευάστηκε ως οχυρή κατοικία. Μετά την απελευθέρωση, μέχρι την δεκαετία του ’60, με διαλείμματα, λειτούργησε ως Σχολείο και ως διδακτήριο μοδιστρικής. Από τότε, το κτήριο παρέμενε εγκαταλειμμένο. Τώρα, με επουλωμένες της πληγές του, είναι επισκέψιμο και συνεχίζει το ταξίδι του στο χρόνο. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Θεμιστοκλής Μπιλής - Μαρία Μαγνήσαλη Αρχιτέκτονες Μηχανικοί Ε.Μ.Π. MSc Ε.Μ.Π. Ελ. Βενιζέλου 21 & Π. Ιωακείμ 1, Ν. Σμύρνη 171 23 Τηλ.– Fax: + 30 2109313643 mob.: +30 6974324095 +30 6974323174 e-mail: mmarch1@yahoo.gr – themisbilis@yahoo.gr

ΚΑΝΑ∆ΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

Σπύροσ & ∆ηµήτρησ Τσαγγούρησ

Τα τζάκια και οι σόµπεσ τησ Regency είναι η τελευταία λέξη τησ τεχνολογίασ µε 25 χρόνια εγγύηση στισ εστίεσ. Είναι ενεργειακά, αερόθερµα, καλαίσθητα και ακίνδυνα πυρκαγιάσ. Αν το τζάκι σασ είναι απλό µετατρέπεται εύκολα σε ενεργειακό. Απόσβεση σε 1 χειµώνα.

Τζάκια καλοριφέρ Edilkamin Καλοριφέρ και καυστήρεσ ξύλου Edilkamin. Ζέστη σ’ όλο το σπίτι και ζεστό νερό για κάθε χρήση.

περιφερειακόσ Άστρουσ-Λεωνιδίου, Κορακοβούνι τηλ./fax.: 27550 32002, 27550 31604, 6976 684781 Αποκλειστικόσ Αντιπρόσωποσ Ελλάδασ www.regency-fire.com www.edilkamin.com tsagours@otenet.gr Υπάρχουν αντιπρόσωποι σε όλουσ τουσ Νοµούσ & επιθυµούµε περισσότερουσ αντιπροσώπουσ

70

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ Θάλεια Νουάρου

Η ιστορία ξεκινά πολλές γενιές πριν. Λέει, πως ο προ-προ-πάππους μου, γεννήθηκε στην Όλυμπο της ακριτικής Καρπάθου. Όταν ήταν είκοσι χρονών αγαπούσε κρυφά μια κοπέλα. Ένα βράδυ, οι συγχωριανοί του τον μέθυσαν και τον πάντρεψαν …νύχτα με μία σαραντάχρονη ζωντοχήρα με παιδιά. Την επόμενη μέρα, την πήρε κι έφυγαν όλοι από το νησί. Έφυγαν για πάντα, αφήνοντας ευχή και κατάρα στις επόμενες γενιές να μην πατήσει κανείς το πόδι του σε τούτον δω τον τόπο. Ήμουν η πρώτη από τους απογόνους που αποφάσισε να «σπάσει» αυτή την αξιοπερίεργη παρακαταθήκη.

71

Όλυμπος Καρπάθου

Μια φορά κι έναν καιρό…

72

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Ντυμένη την παραδοσιακή Ολυμπίτικη φορεσιά

Ε

ικοσιμία ώρες διαρκεί το ταξίδι από τον Πειραιά για τούτο το μακρινό ακριτικό τόπο της Δωδεκανήσου. Αύγουστος, και το καράβι γεμάτο από νεαρόκοσμο που εγκαταλείπει σταδιακά σε ένα-ένα από τα κυκλαδονήσια. Ίος, Σαντορίνη, Ανάφη, όσο περνούσαν οι ώρες, τα λιμάνια, τόσο λιγόστευαν οι επιβάτες. Δένοντας στην Κάσο – είχαμε ώρες να πιάσουμε λιμάνι- το καράβι σχεδόν αδειάζει. Δικός μας προορισμός δεν ήταν το λιμάνι της Καρπάθου, αλλά το απομακρυσμένο Διαφάνι στ΄ ανατολικά του νησιού. Τι είχα ακούσει για κείνο το μέρος; Ό,τι και οι περισσότεροι. Ότι οι άνθρωποι ζουν πίσω από τον πολιτισμό, ότι ντύνονται ακόμα με τις παραδοσιακές τους φορεσιές, ότι η ζωή μοιάζει να ΄ναι 50 χρόνια πίσω. Με τη θαλασσινή αύρα να μου καίει το πρόσωπο, μετά τόσες ώρες ταξιδιού συντροφιά με τον «γέρο και τη θάλασσα», έχω μπει στο κλίμα του πώς να εξαφανίζε-

σαι από τον οικείο σου πολιτισμό. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα. Διαφάνι Κατεβαίνοντας στο λιμάνι, γυναίκες φορώντας την καλοκαιρινή, καθημερινή τους στολή, μας υποδέχονται. Είναι μια λευκή ρόμπα (η εσωτερική ‘πουκαμίσα’ της επίσημης στολής) με μαύρη πόδια και μαντήλα με κεντητά πολύχρωμα λουλούδια. Περπατήσαμε ως το ξενοδοχείο, που ήταν ψηλά σ’ ένα ύψωμα με θέα όλο το λιμάνι. Καμία ανάγκη για κλιματισμό. Σε αυτό το γυμνό, βορειοανατολικό κομμάτι της Καρπάθου, ανάμεσα σε τρία πελάγη, οι άνεμοι φυσάνε από παντού κι ένα δροσερό αεράκι σου ξυπνά το πρόσωπο, όταν έχει καύσωνα στη Αθήνα. Κάπου εδώ ήρθε η ώρα να αναζητήσουμε τα βασικά. ‘ΑΤΜ για να σηκώσουμε χρήματα;’ ‘Δεν υπάρχει. Βέβαια μπορεί να σας εξυπηρετήσουν τα καταστήματα

εδώ, εφόσον έχετε βίζα’. Μάλιστα. ‘Βενζίνη;’ ‘Δεν υπάρχει βενζινάδικο εδώ. Βέβαια τα μπακάλικο της γειτονιάς έχει πάντα μερικά μπετόνια για ώρα ανάγκης…’ Η πραγματική απόδραση που αναζητούσα ήταν πια γεγονός… Η προκυμαία της Ολύμπου, το Διαφάνι, είναι μια ήσυχη βοτσαλωτή παραλία με μια μόνο προβλήτα για να δένει το πλοίο της γραμμής και τα τοπικά πλοιάρια. Μαθαίνουμε μάλιστα ότι μέχρι πρότινος δεν υπήρχε καν η δυνατότητα να δέσει εδώ καράβι από τον Πειραιά. Όταν δε, φυσάει αυτό εξακολουθεί να είναι αδύνατο. Όλυμπος και Διαφάνι, χωρίζονται από το υπόλοιπο νησί με έναν χωματόδρομο σαράντα χιλιομέτρων που φέρνει στο νου κάτι από… το γεφύρι της Άρτας. Επί χρόνια μελέτες και επιχορηγήσεις για να φτιαχτεί επιτέλους αυτός ο δρόμος, που οι ντόπιοι οδηγοί αποφεύγουν σαν

Οι ανεμόμυλοι της Ολύμπου

73

Άπελλα η ωραιότερη ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ παραλία της Μεσογείου.

74

το διάολο το λιβάνι. Ένας στενός και επικίνδυνος χωματόδρομος, γεμάτος στροφές, χωρίς καθόλου φωτισμό και με δυνατούς ανέμους να κάνουν τη διαδρομή περιπέτεια για δυνατούς ταξιδευτές. Δεν είναι να απορεί κανείς, γιατί η Όλυμπος, χωρίς λιμάνι και οδικό δίκτυο έμεινε τόσα χρόνια πίσω από τον υπόλοιπο κόσμο. Κατά μήκος του λιμανιού, συναντάς γύρω στα τέσσερα - πέντε μαγαζάκια τα οποία ανάλογα την ώρα της ημέρας, γίνονται καφενεία, ταβέρνες και μπαρ. Οι επισκέπτες είναι κυρίως ξενιτεμέ-

νοι Ολυμπίτες και Ιταλοί που επιλέγουν σταθερά για τις διακοπές τους τον συγκεκριμένο προορισμό. Καθόμαστε στην ταβέρνα και μιλάμε με τους ντόπιους. «Το χειμώνα το Διαφάνι αδειάζει. Οι περισσότεροι κάτοικοι που κρατούν εδώ τα μαγαζιά ζουν στη Ρόδο και έρχονται μόνο για τη σεζόν του καλοκαιριού». Για συνέχεια μετά το φαγητό δεν χρειάστηκε να ψάξουμε. Στο Διαφάνι, ‘νύχτα’ όπως τη γνωρίζουμε τα καλοκαίρια στην Ελλάδα, δεν υπάρχει. Γι’ αυτό πρέπει να βιώσεις τη μέρα στο πετσί σου. Έτσι και κάναμε.

Όλυμπος Το πρωί η χθεσινή ταβέρνα έχει μεταμορφωθεί σ’ ένα ωραιότατο καφέ, γεμάτο κόσμο και φωνές. Ακριβώς από κάτω το λιμάνι στολίζει το συγκινητικό γλυπτό της Ολυμπίτισσας, της γυναίκας που χαιρετά τον άντρα ή τον γιο, τον ναυτικό και τον ξενιτεμένο. Η παραλία ή το λιμάνι, όπως θέλει να το δει κανείς, είναι γεμάτο κόσμο και μικρά παιδιά. Εμείς θα ψάξουμε για τις γύρω παραλίες, τη Βανάντα και τον Παπα-Μινά, θα φάμε συμιακό γαριδάκι στην

75

ταβέρνα -δεν υπάρχει καλύτερος ψαρότοπος από το Καρπάθιο πέλαγος- και θα αφήσουμε την Όλυμπο για αργότερα. Φτάσαμε αργά το απόγευμα. Ανεβαίνοντας προς το βουνό της Ολύμπου οι άνεμοι μοιάζουν να χορεύουν το βαλς του καλοκαιριού. Η πρώτη εικόνα είναι αποστομωτική. Ένα οικισμός χτισμένος επάνω στο γκρεμό, με λευκά και πολύχρωμα σπίτια με ζωγραφιστές λεπτομέρειες. Από κάτω γκρεμός και θάλασσα, πιο πέρα οι χαρακτηριστικοί ανεμόμυλοι κι όλο αυτό το σκηνικό μόνιμα βυθισμένο

μέσα σε μια δροσερή, ημιδιάφανη πάχνη από σύννεφα. Αφήνουμε τη μηχανή έξω από το χωριό που το περπατάς ολόκληρο μόνο με τα πόδια. Πρώτα σε υποδέχεται ένα όμορφο κατάλευκο ξωκλήσι με ζωγραφιστά σχέδια και το πρώτο μπακάλικο-καφενείο. Στον κεντρικό δρόμο του χωριού, την καλντέρα του, οι γυναίκες ντυμένες την παραδοσιακή φορεσιά πλέκουν, γαζώνουν και πουλούν. Μαντήλες και ποδιές, ρούχα, στιβάνια και σουβενίρ. Δεν σ’ αφήνουν να φύγεις αν δεν δοκιμάσεις κι αν δεν αγοράσεις τουλάχιστον μία μαντήλα ή έστω το κάτι τις σου. Φωτογραφίζω τις γυναίκες που έχουν μάθει για τα καλά τι εστί φακός. Κάποιες έχουν κουραστεί από τις φωτογραφήσεις και τις αποφεύγουν, δείχνοντας φανερά την ενόχλησή τους. Δεν είναι ό,τι καλύτερο να σ’ αντιμετωπίζουν σαν αξιοθέατο. Πόσο μάλλον όταν κάτω από την πλουμιστή μαντήλα και τη στολή, βλέπεις γυναίκες του μόχθου, σκληρές κι ατρόμητες κυράδες, συχνά ταλαιπωρημένες με φανερά τα σημάδια του αγώνα για την επιβίωση. Οι οικογένειες της Ολύμπου είναι παραδοσιακά μητριαρχικές κι οι γυναίκες δουλεύουν σαν ακριβώς να ήταν άντρες. Καταπιάνονται με τα πάντα. Έχουν περπατήσει φορτωμένες άπειρα χιλιόμετρα στη ζωή τους… Οι Ολυμπίτες, που λένε πως προέρχονται από Δωρικά φύλα, μες τους αιώνες παντρεύονταν μόνο αναμεταξύ τους, διατηρώντας ακόμη φυλετικά χαρακτηριστικά. Μοιάζουν σαν να ναι όλοι τους συγγενείς. Λέγοντας το επώνυμό μου, το οποίο δεν υπάρχει παρά μόνο σε αυτό το χωριό, δημιουργώ αναστάτωση. ‘Καλέ, ετρέχτε να ηδείτε μια έμορφην Ελυμ-μπίτισσα’. Η προφορά τους λένε πως κρατά ακόμη δωρικά χαρακτηριστικά. Τα σπίτια του χωριού είναι κολλημένα το ένα δίπλα στ’ άλλο με οροφές σε διαφορετικά επίπεδα. Μέσα κρατάνε όλα το παραδοσι-

ακό τους χρώμα. Μια σάλα με μια υπερυψωμένη, ξύλινη κατασκευή, που φιλοξενεί το κρεβάτι κι είναι όλη στολισμένη με πολύχρωμα πιάτα. Μπροστά από εκεί είναι η τραπεζαρία ενώ ξέχωρα στο σπίτι υπάρχει το μαγειρειό. Οι δρόμοι του χωριού ενώνονται συχνά με δεκάδες σκαλοπάτια. Πιο κάτω από την καλντέρα η κεντρική πλατεία με το βυζαντινό ναό της Κοίμησης και δυο σημαίες. Την ελληνική και αυτήν της Ολύμπου. Περπατώντας πέρα από την πλατεία βγαίνεις ως τους ανεμόμυλους. Το τοπίο σου κόβει την ανάσα. Κάτω το πέλαγος ατρόμητο, απέραντο, βαθύ κι ο αέρας νιώθεις ότι θα σε πάρει μακριά. Κι είναι αυτός ο αέρας που φυσά από όλες τις πλευρές και σηκώνει τα ρούχα σου ψηλά. Από την άλλη πλευρά του οικισμού θα βρούμε τον παραδοσιακό φούρνο του χωριού, εδώ που ζυμώνεται καθημερινά το μαύρο χωριάτικο χαρακτηριστικό ψωμί της Ολύμπου. Σε μια ταράτσα πιο πέρα δυο γυναίκες απλώνουν τραχανά ή μακαρούνες. Ο ήλιος πια δύει, ένα ηλιοβασίλεμα ‘πιάτο’ μπροστά απ’ το Καρπάθιο πέλαγος. Επιστρέφουμε στην πλατεία να πιούμε μια ρακή. Το γλέντι εδώ έχει ανάψει. Στο άκουσμα της λύρας, του λαούτου, της τσαμπούνας οι παρέες όλο και μαζεύονται. Το μενού έχει κατσικάκι στα κάρβουνα σε μορφή μεζέ και βραστά αμπελοφάσουλα. Στη μικρή βεράντα του καφενείου, με θέα την Όλυμπο, θα φάμε, θα πιούμε και θα τραγουδήσουμε. Θα γίνουμε όλοι μια παρέα. Η μουσική παράδοση της Ολύμπου, είναι τόσο μεγάλη που μόνο με αυτή της Κρήτης μπορεί να συγκριθεί. Η τσαμπούνα κρατάει το ρυθμό κι η παραδοσιακή ολυμπίτικη λύρα με τις κουδούνες σολάρει, ενώ ο λυράρης είναι ταυτόχρονα και τραγουδιστής. Τα μουσικά σχήματα να είναι κατά βάση αυτοσχεδιαστικά. Ένα-ένα

76

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

στην καλντέρα της Ολύμπου, πλέκουν, ράβουν και πουλούν.

τα παιδιά του χωριού παίρνουν τη θέση του λυράρη. Εδώ παίζουν όλοι μουσική. Ο χορός δεν αργεί να ξεκινήσει. Πιάνονται όλοι με τα χέρια σταυρωτά, ή αγκαλιαστά όπως οι Ικαριώτες, και χορεύουν τους παραδοσιακούς ρυθμούς πάνω στην πέτρινη πλατεία. Οι ντόπιοι στην παρέα, που έρχονται όλοι από το Αρκάνσας των ΗΠΑ, λένε ιστορίες από την ξενιτιά. ‘Με τίποτα δεν θα άλλαζα αυτόν τον τόπο, αυτήν εδώ τη θέα’ λέει ο Μινάς που διανύει την τρίτη δεκαετία της ζωής του και μόλις επέστρεψε από την Αμερική. Προσφέρεται να μας φιλοξενήσει για το βράδυ στον ξενώνα του. Το σπίτι αυτό, φτιαγμένο μέσα, στα πρότυπα του παραδοσιακού, έβγαινε ακριβώς επάνω στο γκρεμό, ανάμεσα στο χωριό και τη βαθιά θάλασσα. Με το που άνοιγες το παράθυρο, μια βαριά πάχνη από ένα παχύ, παγωμένο σύννεφο σε τύλιγε, κι ένιωθες κι

εσύ διάφανος, αέρινος σαν κάτι να σε σήκωνε ψηλά στον αέρα. ‘Νάτουραλ σπα’ έλεγε ο Μινάς και φουσκωμένος από περηφάνια, γελούσε… Σαρία Δυο μικρά καΐκια πάνε κι έρχονται καθημερινά στο λιμάνι. Σε πάνε στη Βρουκούντα, το Τρίστομο ή τη Σαρία. Με το καΐκι του καπετάν-Μανώλη επιλέγουμε να πάμε στη Σαρία. Το μικρό ακατοίκητο νησάκι, μόλις ενάμισι μίλι από τη βόρεια Κάρπαθο, που κάποτε ήταν ενωμένο με το νησί. Το καραβάκι γεμίζει με κόσμο, που στην πλειοψηφία τους είναι Ιταλοί. Δίπλα μου, μια Γαλλίδα, ελληνικής καταγωγής, ήρθε μέχρι εδώ αποκλειστικά για να επισκεφθεί τη Σαρία όπου γεννήθηκε και έζησε ο δικός της παππούς. ‘Από εδώ ξεκίνησαν όλα. Το νησάκι αυτό έθρεψε όλη την άγονη και σκληρή

βόρεια Κάρπαθο. Εδώ βοσκούσαν τα ζώα, εδώ καλλιεργούσαν τη γη. Τα ζώα ερχόντουσαν ως εδώ κολυμπώντας. Μέχρι το ‘50 στη Σαρία υπήρχαν 200 οικογένειες…’ μας εξηγεί ο καπετάν Μανώλης. Η Γαλλίδα κλαίει. Διάφανα τιρκουάζ νερά, βράχοι και εντυπωσιακές σπηλιές, μας συνοδεύουν στο στενό θαλάσσιο πέρασμα πλάτους μόλις 50 μέτρων, ώσπου δένουμε στη Σαρία. Επισκεπτόμαστε το ερημοκλήσι της Αγιάς Σοφιάς. ‘Αν σκάψεις λίγο από κάτω βγαίνουν στην επιφάνεια αρχαία ψηφιδωτά’ μας λέει ο καπετάνιος και σκάβοντας λίγο το χώμα διαπιστώνουμε ότι έχει δίκιο! Τριγύρω, όπως και σε όλη την περιοχή βρίσκεις σκορπισμένες βάσεις από αρχαίους κίονες κι άλλα ψήγματα αρχαίων

77

ιερών. ‘Τα αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής, που ξεκινούν από τα νεολιθικά χρόνια, είναι πολύ σπουδαία’ μας εξηγεί ο καπετάνιος. Βρισκόμαστε στα Παλάτια Σαρίας, στη θέση που υπολογίζουν οι επιστήμονες ότι υπήρχε η αρχαία Νίσυρος, μια από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της βόρειας Καρπάθου. Απέναντι στους δύο λόφους βλέπουμε τα Σαρακήνικα, θολωτά κτίσματα του 10ου αιώνα που είναι όμοια με Συριακά και έχουν αποδοθεί σε αραβικά φύλα ή Σαρακηνούς πειρατές που ίσως ήταν οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού… Παίρνουμε το μονοπάτι προς το φαράγγι, που θα μας οδηγήσει στο Άργος, τον δεύτερο οικισμό της Σαρίας. Είναι ένας βατός ανηφορικός δρόμος που σε μισή περίπου ώρα

σε οδηγεί σ’ έναν πέτρινο οικισμό με λιτά μισογκρεμισμένα κτίσματα με χωμάτινο έδαφος στο εσωτερικό τους. Ήταν σπίτια βοσκών, γεωργών και κτηνοτρόφων. Μέσα σε μια στέρνα από τις πολλές του οικισμού, γεμάτη δροσερό βρόχινο νερό ο καπετάνιος θα λούσει τα κεφάλια μας, να μας αποζημιώσει για τον κόπο της ανάβασης. Από τον Άγιο Ζαχαρία στην κορυφή του λόφου, η θέα του νησιού με τα βαθυγάλανο πέλαγος είναι εκπληκτική. ‘Μια που είστε νέοι’, λέει ο καπετάνιος,’ προτείνω να κατέβουμε από ένα συντομότερο μονοπάτι, λίγο πιο δύσβατο αλλά πολύ πιο ενδιαφέρον.’ Τον ακολουθήσαμε, κάνοντας μια κανονικότατη, ριψοκίνδυνη κατάβαση από τον απότομο κατηφορικό λόφο μέχρι την παραλία. Κάναμε μπάνιο στα

καταπράσινα νερά της ακτής που είχε πρόσφατα τα σημάδια από το διήμερο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα που κάθε 27 και 28 Ιούλη δίνει πάλι ζωή σ’ ετούτο τον έρημο και ξεχασμένο τόπο. Παίρνοντας τη βάρκα για την επιστροφή θα περιηγηθούμε στις εντυπωσιακές σπηλιές του όρμου της Αλιμούντας, βορειοανατολικά της Σαρίας. Θα χαρούμε αναρίθμητες βουτιές στα κρυστάλλινα νερά που καθαρότερα και πιο εντυπωσιακά σπάνια νομίζω ότι θα συναντήσεις. Σαλπάροντας στη γαλήνη της δύσης, θα πιούμε ούζα στο καΐκι, παρέα με τους Ιταλούς φίλους μας. Φτάνοντας στο Διαφάνι, νιώθαμε τόσο άδειοι και ταυτόχρονα γεμάτοι από την εμπειρία του ταξιδιού, που αποκοιμηθήκαμε στην παραλία…

78

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

πεζοπορία στην Βρουκούντα

Βρουκούντα Η δεύτερη αρχαία πόλη της Καρπάθου, η Βρουκούντα (αρχαία Βρυκούς), βρίσκεται ερημωμένη στα βορειοδυτικά του νησιού. Οι κάτοικοί της την εγκατέλειψαν τον 7ο αιώνα μ.Χ, προκειμένου να γλυτώσουν τις επιδρομές των πειρατών. Την προσεγγίζεις είτε με το καΐκι, είτε μέσω του μονοπατιού που ξεκινά από το χωριουδάκι της Αυλώνας, βορειότερα της Ολύμπου. Φτάνουμε στο οροπέδιο της Αυλώνας, με τα απέραντα χωράφια και τα λιγοστά, απομακρυσμένα σπίτια. Από το καφενείο του χωριού, παίρνουμε εφόδια -τυρί, ψωμί και ντομάτα-. ‘Τίποτα δεν είναι βρε παιδιά, σιγά το πράγμα. Εμείς αυτό το κάμουμε δυο και τρεις φορές τη μέρα… Να πάτε είναι πολύ όμορφα, πιο ωραία παραλία από της Βρουκούντας δεν υπάρχει στο νησί.’ Μας λέει μια περαστική γριά Ολυμπίτισσα,

ζωσμένη στους ώμους με το βαρύ φορτίο της. Βρίσκουμε τη ‘μεγάλη συκιά’ απ’ όπου ξεκινά η διαδρομή και περπατάμε. Μέσα από βράχους και ξερολιθιές, στον ήλιο του απομεσήμερου περπατούσαμε προς το άγνωστο, με το τοπίο να φαντάζει παντού ίδιο. Ένας σκληρός κι άγονος τόπος, πέτρα, την πέτρα, κάτω από τον καυτό ήλιο, σε μια έκταση που έμοιαζε με ατέλειωτη έρημο δίχως όαση, κι η θάλασσα πουθενά... Με τα πολλά τη θάλασσα την αντικρίσαμε στο τελευταίο μισάωρο της διαδρομής. Η θέα της μας έδωσε κουράγιο. Περιπλανηθήκαμε στους τάφους και κατηφορίσαμε ως τη βραχώδη ερημική ακτή με μοναδικούς θαμώνες μια οικογένεια με νεογέννητα γαϊδουράκια να ζητούν απεγνωσμένα τροφή. Παραλία όπως την εννοούσαμε εμείς δεν υπήρχε. Μόνο βράχια στο έλεος του βοριά και το καραβάκι που σάλπαρε πίσω

στο Διαφάνι και ευχόμουν να μας έπαιρνε μαζί του. Βουτήξαμε και περπατήσαμε ως τον Άη Γιάννη, το κατάλευκο εκκλησάκι στο άκρο της ακτής που βρίσκεται χτισμένο επάνω από μια παλιότερη σπηλαιοεκκλησιά δίπλα ακριβώς από τη θάλασσα. Κατεβήκαμε τα 100 σκαλοπάτια και τρυπώσαμε στο σπήλαιο. Εδώ, κάθε 29 του Αυγούστου γίνεται το πανηγύρι του Άη – Γιάννη. Ντόπιοι και επισκέπτες έρχονται με τα πόδια και τις βάρκες ως εδώ, τελούν τη λειτουργία, τρώνε κοκκινιστό κατσίκι που ψήνεται στα καζάνια και ύστερα ξεκινούν τις μαντινάδες, τα τραγούδια της τάβλας και το χορό. Διανυκτερεύουν εδώ, επάνω στην ύπαιθρο και την επόμενη παίρνουν το δρόμο της επιστροφής. Κινήσαμε για πίσω. Ακόμη δύο ώρες ανηφοριά στην ξέρα, ακόμη δυσκολότερη η επιστροφή. Σε εκείνον το αρχαίο δρόμο, πορεία προς τη Βρουκούντα, νομίζω πως

79 ένιωσα πιο κοντά με τη φύση του ανθρώπου που φτιάχτηκε να τιθασεύσει τη γη με τις λιγοστές δυνάμεις και τη μεγάλη του ψυχή. Σκέφτηκα πολλές φορές τη γριά Ολυμπίτισσα. Σκέφτηκα πολλές φορές να γυρίσουμε πίσω. Αντέξαμε με πείσμα μέχρι το τέλος. Κι αυτό ήταν που είχε σημασία. Η επιστροφή Τελευταία μέρα στο Διαφάνι δοκιμάσαμε τις παραδοσιακές μακαρούνες. Παρότι δεν μου έκανε καμιά εντύπωση ένα πιάτο που σαν βάση του είχε το καμένο κρεμμύδι, ομολογώ ότι ήταν το πιο θεσπέσιο και ντελικάτο πιάτο που είχα δοκιμάσει ποτέ. Με εκείνο το μεθυστικό άρωμα από το καβουρντισμένο χωριάτικο βούτυρο να δένει ιδανικά με τη γλύκα του κρεμμυδιού και την αλμύρα της ντόπιας μυζήθρας. Τελευταίες ώρες στο λιμάνι θα δοκιμάσω κι εγώ την παραδοσιακή ολυμπίτικη φορεσιά. Η διαδικασία του ντυσίματος είναι μια πραγματική ιεροτελεστία. Μέσα στην παραδοσιακή σάλα του σπιτιού μια γυναίκα με ντύνει. Μου φορά τα απανωτά εξαρτήματα της στολής που μοιάζει να μην τελειώνουν ποτέ. Κάλτσες, βράκες, πουκαμίσες, πανωφόρια, φουρά, ποδιές κι άλλες ποδιές, ζώνες, μαντήλες, κοσμήματα και στο τέλος τα βαριά χειροποίητα στιβάνια. Η στολή ήταν τόσο βαριά που με δυσκολία μπορούσα να κινηθώ. Περπάτησα έτσι όλη την προκυμαία βγάζοντας φωτογραφίες με τις Ολυμπίτισσες φίλες μου. ‘Τώρα είσαι μια πραγματική Ελυμ-μπίτισσα…’, μου ‘λεγαν και γελούσαν καμαρωτά. *Για την ιστορία ο προ-προπάππους μου έκανε τρεις γάμους και πολλά παιδιά. Η πρώτη του γυναίκα απεβίωσε κι οι άλλες δυο μονάσανε. Βρίσκονται θαμμένες στα μοναστήρια του Μερσινιδίου και των Οινουσών της Χίου.

Η παραλία της Σαρίας με τα καταπράσινα νερά.

80

ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΡΓΑ

Κώστας Ταρναβάς |

Ραδίκι

Σωτήρης Λυμπερόπουλος

Τροφοσυλλέκτης

Έ

φυγε κάτι χρόνια πριν – ούτε αυτός θυμάται πλέον - από την πρωτεύουσα. Όταν τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο προτίμησε την ζωή στην επαρχία. Ξέφυγε δεν έφυγε από το αγχωτικό κυνήγι επιβίωσης στην Αθήνα. Πήγε στο χωριό του και έγινε συλλέκτης αυτοφυούς τροφής. Μια ημέρα μπήκε στο γραφείο και μας ανακοίνωσε ότι τα παρατάει και φεύγει. Δεν άντεχε άλλο την ψυχοφθόρα ζωή του πωλητή σε ένα περιοδικό ειδικού τύπου που πήγαινε από το κακό στο χειρότερο. Έκανε αυτό που σκεφτόμασταν όλοι όσοι εργαζόμασταν απλήρωτοι για μήνες. Ξέφυγε απ’ όλη αυτή την αρρωστημένη κατάσταση και πήγε στο χωριό του πατέρα του στις Ράχες Μεσσηνίας. Από τότε τα ίχνη του χάνονται μέχρι τις αρχές του 2012 που μαθαίνω πως ο Σωτήρης Λυμπερόπουλος που ήξερα συνεργάζεται με κάποια από τα καλύτερα εστιατόρια στην Ελλάδα και με μερικούς από τους πλέον “ψαγμένους” chef στην χώρα μας αλλά και στο εξωτερικό, προμηθεύοντάς τους χόρτα, λαχανικά και άγριους καρπούς. ” Έλα στο χωριό να ξυπνήσουμε πρωί να πάμε να μαζέψουμε χόρτα στο δάσος”. Πρωτότυπη πρόταση και άκρως ενδιαφέρουσα. Ο Σωτήρης λοιπόν ξυπνάει πρωί-πρωί καθημερινά και “οργώνει” την ύπαιθρο για να βρει όλα τα άγρια. Μην πάει το μυαλό σας σε ζώα. Αγριομάρουλα, όχι σαν αυτά που ξέρουμε τα “πρησμένα”, ασκόλυμπρους, άγριες αγκινάρες, πικράληθρα, ταραξάκο, λεχούρδες και

ακόμη περισσότερα αγαθά της ελληνικής φύσης που οι παλιότεροι ίσως να τα ξέρετε, να τα έχετε γευτεί και τώρα να σας τα ξαναθυμίζουμε. “Όταν ήρθα στις Ράχες ήμουν ο τρελός του χωριού. Δεν δούλευα παρά μόνο παρατηρούσα την φύση και μάθαινα από αυτή. Δοκίμαζα χόρτα που έβρισκα στις καθημερινές εξορμήσεις και με τα εντατικά μαθήματα των θειάδων στο χωριό έμαθα πολλά περισσότερα είδη”. Χωρίς πολύ σκέψη ο Σωτήρης επικοινώνησε με τους μεγαλύτερους σεφ των Αθηνών και μοιράστηκε μαζί τους την ιδέα του. Ξεκίνησε από το estiatorio Milos που τον υποδέχτηκε με ενθουσιασμό και σήμερα συνεργάζεται με 5 ακόμα εστιατόρια . “Τα καλά εστιατόρια δεν πρέπει να ενδιαφέρονται για το σχήμα της ντομάτας, του καρότου κ.τ.λ. αλλά για την γεύση τους.”. Ο Σωτήρης ήδη συνεργάζεται με ντόπιους αγρότες οι οποίοι μπαίνουν στην διαδικασία να καλλιεργήσουν προϊόντα με την δική του φιλοσοφία. “Ο αγρότης δεν αγχώνεται για το αν η ντομάτα του θα έχει ωραίο σχήμα” μας λέει ο Σωτήρης που κάθε εποχή πειραματίζεται με νέους καρπούς, ενώ βρίσκεται σε αναζήτηση των καλύτερων όσπριων και φτιάχνει 15 είδη τραχανά. Ο Σωτήρης Λυμπερόπουλος έκανε το μεγάλο βήμα στη ζωή του. “Επένδυσε” στην ελληνική γη, γύρισε στο χωριό του και η ζωή του άλλαξε προς το καλύτερο. Σας βάλαμε ιδέες; Μακάρι! Περισσότερες πληροφορίες στο www.radiki.com

81

82 Σώτος Χρυσαφόπουλος SOTOSBLOG

Ρογκ ο Ανάξιος και ο Σφαγιασθείς Ε

πειδή κανένας Ρογκ δεν μπορεί –που να κοπανιέται ανάποδα– να αμφισβητήσει τη γενέτειρα των Ολυμπιακών και όχι μόνον, λίγο ενοχλήθηκα ως Νεοέλληνας για την φράση ότι, με την Ολυμπιάδα του Λονδίνου, οι Αγώνες επιστρέφουν στο σπίτι τους –την εκ των υστέρων διευκρίνιση της Δ.Ο.Ε. την ακούω σαν μουσική για ανελκυστήρες. Αν κάπου ενοχλήθηκα περισσότερο, είναι ως πολίτης του κόσμου, επειδή η δήλωση αυτή προσέβαλε τους Κινέζους· και κατ’ επέκταση όλη την Οικουμένη. Που ήσαν οι Ολυμπιακοί πριν πάνε στο Λονδίνο, ώστε να επιστρέψουν στο σπίτι τους; Στο Πεκίνο; Πού, δηλαδή; Εκεί όπου δεν είχαν fair play και το απέκτησαν χάρη στη θαλασσοκράτειρα Βρετανία; Αυτήν την αντίληψη της Ιστορίας, εκπεφρασμένη ή υπονοούμενη, τη θεωρώ στην εποχή μας τόσο ρατσιστική, που να σηκώνει για όποιον τη ξεστομίζει τον αποκλεισμό του, όχι μόνο από τους Ολυμπιακούς, αλλά από όλες τις κάθε λογής διοργανώσεις επί γης. Ως πρόεδρος της Δ.Ο.Ε. όφειλε να πει «πιστεύω ότι και εδώ οι Αγώνες, μετά την Αθήνα, μετά το Πεκίνο, θα λάμψουν σαν να επιστρέφουν στο σπίτι τους». Αν μάλιστα ήθελε όντως να πει και μια καλή κουβέντα για τους διοργανωτές, όπως πολύ κακότεχνα επιχείρησαν να τον δικαιολογήσουν οι βαλέδες της Ε.Ο.Ε, θα μπορούσε να προσθέσει: «γνωρίζοντας τη βρετανική παράδοση στο ευ αγωνίζεσθαι έχω κάθε βάσιμο λόγο να πιστεύω ότι ιδιαίτερα εδώ κ.τ.λ.». Ο Ρογκ δεν κάνει γι αυτήν τη θέση –για τους εδώ του δεν το συζητώ. Δεν κάνει, διότι διαβάζει την Ιστορία προς τα πίσω, ενώ οφείλει να κοιτάει

μπροστά. Όσο κοιτάει προς τα πίσω –ξαναλέω, όσο και να κοπανιέται ανάποδα– θα συνθλίβεται στις Συμπληγάδες, που από τη μια μεριά επιβάλλουν την ηθική υποχρέωση να κατονομάζεται κάθε πρώτος διδάξας, αλλά από την άλλη αναγνωρίζουν αυτές οι Συμπληγάδες ότι σε τούτο τον κόσμο δεν υπάρχει παρθενογένεση. Οπότε, τι απομένει όταν δεν υπάρχει παρθενογένεση, αλλά πρέπει να κατονομάζεται ο πρώτος διδάξας; Αντίθετα με τον νυν πρόεδρο της Δ.Ο.Ε., όποιος κοιτάει μπροστά και όχι πίσω δεν κάνει δα και μέγα θέμα το ποιος είναι ο πρώτος διδάξας, εφ’ όσον πρόκειται για έθνη, αλλά προσηλώνεται σε μια ιερή, άρρητη συμφωνία πολιτισμού ότι όλοι βαδίζουμε μαζί προς το καλύτερο, χωρίς να μεταφέρουμε μαζί μας διακρίσεις από το παρελθόν –τις κουβαλάμε που τις κουβαλάμε με ολέθριες συνέπειες στο διάβα μας, ας μην κοροϊδευόμαστε· ε, μέχρι να απαλλαγούμε από αυτά, ας μην τα φωνάζουμε και στις εορτές της ειρήνης… Διαφορετικά, αν δικαιούται κάποιος να φωνάξει, αυτός δεν είναι άλλος από τη μοναδική καταγεγραμμένη παρθενογένεση της Ιστορίας, ο πανθομολογούμενος μέγας γρίφος του παγκόσμιου πολιτισμού, εκείνος που μόνος περνάει αλώβητος μέσα από τις Συμπληγάδες. Ποιός; Ο ευρών αμειφθήσεται… Όμως όχι, δεν φωνάζουμε. Απλώς προσπαθούμε όλοι όσο καλύτερα μπορεί ο καθένας, με χαμηλούς τόνους και σαν ίσοι προς ίσους, σε ένα παιγνίδι που είναι σικέ –δεν το ανακαλύψαμε τώρα αυτό το τελευταίο· και να τι σημαίνει αυτό το «προσπαθούμε»: να πάψει επιτέλους κάποτε να είναι σικέ.

Ναύπλιο

Κάθε φορά, ένα υπέροχο ταξίδι!

Εδώ βρίσκεται ο τέλειος συνδυασμός φύσης, ιστορίας, κομψότητας και κοσμικότητας. Το Ναύπλιο θα μπορούσε να αποτελέσει τον παράδεισο των διακοπών σας!

Ακροναυπλία Αρβανιτιά

Δημοτικός Οργανισμός Αθλητισμού - Πολιτισμού - Τουρισμού & Περιβάλλοντος Δήμου Ναυπλιέων (Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ.) τηλέφωνο: 27520 - 99085

www.naflpio.gr

Μπούρτζι

¶∂§√ ¶√¡ ¡∏™√™