คุณลักษณะของโครงงานที่ดี

ประเภทของโครงงานคอมพิวเตอร

โครงงานคอมพิวเตอรเปนการนําความรูดานการเขียนโปรแกรม หรือการใชซอฟตแวรประยุกต เพื่อ ผลิ ตผลงานสํ าหรับ การแกป ญหา หรื อนําผลงานมาประยุกตในงานจริง การทําโครงงานจะตองใช ความรู ประสบการณ และการศึกษาคนควา เพื่อวางแผนและดําเนินการพัฒนา โดยสามารถเลือกใชเครื่องมือพัฒนาที่ เปนซอฟตแวรประยุกต หรือภาษาคอมพิวเตอร ตามความเหมาะสมของชิ้นงาน ทั้งนี้ควรขอคําปรึกษาจาก ครูผูสอน หรือผูทรงคุณวุฒิ เปาหมายสูงสุดของการทําโครงงานคือ การนําโครงงานไปใชงาน และกอใหเกิด ประโยชนในชีวิตจริง โครงงานคอมพิวเตอรมีวัตถุประสงคเพื่อใหนักเรียนไดรูจักวิธีการออกแบบ เริ่มตั้งแตกําหนดคุณสมบัติ ของสิ่งที่ตองการออกแบบ การรูจักเลือกใชเทคโนโลยีตางๆ และมีความคิดสรางสรรค โครงงานคอมพิวเตอร สามารถแบงได 5 ประเภท ดังนี้ 1. โครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา สามารถชวยในการพัฒนาการเรียนรูทําใหผูเรียนมีความรูความเขาใจ โดยผานสื่อการเรียนรูตางๆ

2. โครงงานพัฒนาเครื่องมือ เปนโครงงานที่สรางขึ้นเพื่อพัฒนาการสรางฮารดแวร และการพัฒนาซอฟตแวร ซึ่งจะสามารถชวยงานในดานตางๆ ได

3. โครงงานทดลองทฤษฏี เปนการใชคอมพิวเตอร เพื่อชวยในการจําลองสถานการณที่ไมสามารถทดลองได จริง เนื่องจากอาจกอใหเกิดอันตรายได

4. โครงงานประยุกตใชงาน เปนการนําอุปกรณคอมพิวเตอรมาศึกษาระบบการทํางาน และนําความรูที่ไดไป ประยุกตใชในชีวิตประจําวัน

5.โครงงานพัฒนาโปรแกรมประยุกต(พัฒนาเกมส) เพื่อศึกษาความตองการของผูใชงาน และออกแบบ โปรแกรมที่ตอบสนองความตองการของผูใชงาน

คุณลักษณะของโครงงานที่ดี โครงงานที่ดีจะตองมีคุณลักษณะ ดังนี้ 1. สามารถตอบสนองความตองการหรือแกปญหาของโครงงานไดอยางครบถวน 2. เปนไปตามขอบเขตที่กําหนดไว 3. สามารถดําเนินการเปนไปตามแผนที่กําหนดไวและเสร็จสิ้นตามระยะเวลาทีก่ ําหนด 4. ไมกอใหเกิดผลกระทบทางลบตอคุณภาพชีวิตในดานตางๆ ในการทําโครงงานคอมพิวเตอรที่ดีจะตองคํานึงถึงประโยชนที่จะไดรับ และตองมีคุณลักษณะที่ดีตามที่กลาว ขางตน แตทั้งนี้ก็ตองคํานึงถึงผลกระทบในทางลบที่อาจเกิดขึ้นจากการทําโครงงานซึ่งผูจัดทําอาจตอง หลีกเลี่ยง โดยจะตองคํานึงถึงผลกระทบทางลบในดานเศรษฐกิจ ดานสังคมและวัฒนธรรม และดาน สิ่งแวดลอม ดังตัวอยางตอไปนี้ ดาน ตัวอยางผลกระทบทางลบ เชน ระบบคํานวณเลขหวย สําหรับหาเลขที่คาดวาสลากกินแบงรัฐบาลจะออก ในแตละงวด สงผลใหคนในสังคมใชเงินในการซื้อสลากกินแบงรัฐบาลมากขึ้น ดานเศรษฐกิจ ทําใหมีเงินสําหรับจับจายใชสอยนอยลง จนบางครั้งก็อาจกอใหเกิดปญหาติด หนี้สินมากมาย เชน โครงงานเกมตอสู ทําใหนักเรียนที่ติดเกมนั้นใชเวลาสวนใหญไปกับการเลน เกม ซึ่งจากการวิจัยของตางประเทศพบวา หากเลนเกมติดตอกันนาน 15 สัปดาห อาจทําใหผูเลนคลุมคลั่งสั่งได นอกจากนี้ อาจสงผลกระทบตอผูเลน ดานสังคมและวัฒนธรรม อาจเกิดอาการประสาทหลอน ไมสามารถแยกแยะโลกความเปนจริงกับโลกใน เกมออกจากกันได ทําใหเด็กเหลานี้มีอารมณรุนแรง เกรี้ยวกราดและตัดสินใจ แกปญหาดวยการใชกําลัง เชน โครงงานสํารวจมลพิษทางอากาศ เปนการประเมินมลพิษทางอากาศ บริเวณรอบโรงเรียนที่นักเรียนศึกษาอยู วามีแกสประเภทใดที่เปนอันตรายตอ ดานสิ่งแวดลอม สุขภาพ ทั้งนีใ้ นปจจุบันมนุษยไดตัดไมทําลายปา เผาปา และใชยวดยานพาหนะ ตลอดจนมีการทําโรงงานอุตสาหกรรมเพิ่มมากขึ้น ทําใหเกิดปญหามลพิษทาง อากาศซึ่งทวีความรุนแรงมากขึน้ ขั้นตอนการพัฒนาโครงงาน การจัดทําโครงงานคอมพิวเตอร ถือเปนกระบวนการในการทําโครงงานที่ตองดําเนินการอยางเปน ลําดับขั้นตอน เพื่อใหเกิดประโยชนมากที่สุดตอการพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร โดยมีขั้นตอนดังตอไปนี้ 1. การคัดเลือกหัวขอโครงงาน หัวขอ สวนใหญที่นํามาพัฒนาเปนโครงงานคอมพิวเตอร มักจะไดมาจากปญหา คําถาม หรือความ สนใจในเรื่องตางๆ การสังเหตสิ่งตางๆ ที่เกี่ยวของกับระบบคอมพิวเตอร หรือสิ่งตางๆ รอบตัวปญหาที่จะนํา มาพั ฒ นาโครงงานคอมพิ ว เตอร นั้ น ได จ ากแหล ง ที่ ต า งกั น ได แ ก การอ า นค น คว า จากหนั ง สื อ เอกสาร หนังสือพิมพ หรือวารสารตางๆ การไปเยี่ยมชมสถานที่ตางๆ การฟงบรรยายทางวิชาการ รายการวิทยุและ โทรทัศน ขอมูลขาวสารจากอินเทอรเน็ต รวมทั้งการสนทนาอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหวางเพื่อน นักเรียนหรือกับ บุคคลอื่นๆ กิจกรรมการเรียนการสอนในโรงเรียน งานอดิเรกของนักเรียน การเขาชมงาน นิทรรศการหรืองานประกวดโครงงานคอมพิวเตอร

องคประกอบสําคัญในการตัดสินใจเลือกหัวขอที่จะนํามาพัฒนาโครงงานคอมพิวเตอร มีความรูและทักษะพื้นฐานอยางเพียงพอในหัวขอเรื่องที่จะศึกษา สามารถจัดหาเครื่องคอมพิวเตอรซอฟตแวร และวัสดุอุปกรณที่เกี่ยวของได มีแหลงความรูเพียงพอที่จะคนควา หรือขอคําปรึกษา มีเวลาเพียงพอ มีงบประมาณเพียงพอ มีความปลอดภัย 2. การศึกษาคนควาจากเอกสารและแหลงขอมูล การศึกษาคนควาเอกสารและแหลงขอมูล รวมถึงการขอคําปรึกษาจากผูทรงคุณวุฒิจะชวยใหเกิด แนวคิดในการกําหนดขอบเขตของเรื่องที่จะศึกษาไดเฉพาะเจาะจงมากยิ่งขึ้นและไดความรูเพิ่มเติมในเรื่องที่จะ ศึกษา จนสามารถใชออกแบบและวางแผนดําเนินการทําโครงงานนั้นไดอยางเหมาะสม ในการศึกษาคนควา จากเอกสารและแหลงขอมูลจะตองไดคําตอบวา จะทําอะไร ทําไมตองทํา ตองการใหเกิดอะไร ทําอยางไร ใช ทรัพยากรอะไร ทํากับใคร และจะเสนอผลงานอยางไร 3. การจัดทําขอเสนอโครงงาน การจัดทําขอเสนอโครงงานเปนการจัดทําเคาโครงของโครงงานเพื่อเสนอครูที่ปรึกษา โดยมีวัตถุประสงค ดังนี้ 1. ศึกษาคนควาเอกสารอางอิง และรวบรวมขอมูลที่ไดจากผูทรงคุณวุฒิ 2. วิเคราะหขอมูล เพื่อกําหนดขอบเขตและลักษณะของโครงงานที่จะพัฒนา 3. ออกแบบการพัฒนา มีการกําหนดลักษณะของเครื่องคอมพิวเตอร ซอฟตแวรและตัวแปลภาษาโปรแกรม และอุปกรณตางๆ ที่ตองใช 4. กําหนดตารางการปฏิ บัติ งานของการจัด ทําเคาโครงของโครงงาน ลงมือทําโครงงาน และสรุป รายงาน โครงงาน โดยกําหนดชวงเวลาอยางกวาง 5. ทําการพัฒ นาโครงงานขั้ น ต น เพื่ อศึก ษาความเป น ไปได เ บื้ อ งต น โดยอาจจะทํา การพั ฒ นาส ว นย อยๆ บางสวน ตามที่ไดออกแบบไวแลว นําผลจากการศึกษาในชวงนี้ไปปรับปรุงแผนการทดลองที่ออกแบบไวในครั้ง แรกใหเหมาะสมมากยิ่งขึ้น 6. เสนอเคาโครงของโครงงานคอมพิวเตอรตอครูที่ปรึกษา เพื่อขอคําแนะนําและปรับปรุงแกไขเพราะในการ วางแผนการศึกษาพัฒนา ความคิดของนักเรียนอาจยังไมครบคลุมทุกดาน เนื่องจากยังขาดประสบการณ จึง ควรถายทอดความคิดที่ได ศึกษาและบั นทึกไวใหครูทราบเพื่อรั บคําแนะนํา และนําไปปรั บใชใหเ กิด ความ เหมาะสม

องคประกอบของโครงงานคอมพิวเตอร ชื่อโครงงาน ตองสื่อวาทําอะไรกับใคร เพื่ออะไร เชนโครงงานพัฒนาสื่อเพื่อการศึกษา โครงงานพัฒนา เครื่องมือ ชื่อผูจัดทํา ระบุถึงผูรับผิดชอบโครงงานอาจเปนรายกลุมหรือรายบุคคลก็ได ครูที่ปรึกษา ระบุชื่อสกุล ของครูผูทําหนาที่เปนที่ปรึกษาควบคุมการทําโครงงานของนักเรียน ระยะเวลาดําเนินงาน ใหระบุเวลาตั้งแตเริ่มทําโดยใชซอฟตแวรที่ชวยในการบริหารจัดการเพื่อใชวางแผน ควบคุมการทํางาน แนวคิด ที่มา อธิบายถึงสาเหตุที่เลือกทําโครงงาน กลาวถึงความตองการและความคาดหวังที่จะเกิดผล วัตถุประสงค ระบุสิ่งที่ตองการใหเกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดโครงงานนี้ในเชิงกระบวนการและผลลัพธที่ได หลักการทฤษฏี อธิบายหลักการและทฤษฏีที่เกี่ยวของ ที่นํามาใชในโครงงาน วิธีดําเนินงาน กลาวถึงกิจกรรมหรือขั้นตอนการดําเนินงาน ขั้นตอนปฏิบัติ กลาวถึงวันเวลาและการดําเนินกิจการตางๆ ตั้งแตเริ่มตนจนเสร็จสิ้น ผลที่คาดวาจะไดรับ ระบุถึงสภาพของผลที่ตองารใหเกิด รวมถึงผลกระทบที่เกิดขึ้น เอกสารอางอิง ระบุชื่อเอกสารขอมูลที่ไดจากแหลงตางๆ ที่นํามาใชในการดําเนินการ 4. การพัฒนาโครงงาน เมื่อเคาโครงงานของโครงงานไดรับความเห็นชอบจากครูที่ปรึกษาแลว ขั้นตอนตอไปนี้จึงเปนการลง มือพัฒนาโครงงานตามขั้นตอนที่วางแผนไว เชน จัดเตรียมวัสดุอุปกรณใหพรอม รวมทั้งการกําหนดหนาที่ ความรับผิดชอบ ของสมาชิกในกลุมใหชัดเจน แลวจึงดําเนินการทําโครงงาน ขณะเดียวกันตองมีการทดสอบ ตรวจสอบ ปรับปรุงแกไข เพื่อพัฒนาโครงงานเปนระยะๆ เพื่อใหแนใจวาผลงานที่พัฒนาขึ้นนั้น ทํางานได ถูกตองตรงกับความตองการที่ระบุไวในเปาหมาย และเกิดประสิทธิภาพตามขั้นตอน ดังนี้ การเตรียมการ ตองเตรียมเครื่องคอมพิวเตอร ซอฟตแวร และวัสดุอื่นๆ ที่จะใชในการพัฒนาใหพรอม และควรเตรียมสมุดบันทึกหรือบันทึกเปนขอความไวในระบบคอมพิวเตอรสําหรับบันทึกการทํากิจกรรมตางๆ ระหวางทําโครงงาน ไดแก การดําเนินการเปนอยางไรไดผลอยางไร มีปญหาและแกไขไดหรือไมอยางไร รวมทั้ง ขอสังเกตตางๆ ที่พบ การลงมือพัฒนา เปนการปฏิบัติตามแผนงานที่วางไวในเคาโครง ซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงหรือเพิ่มเติม หากพบวาจะชวยทําใหผลงานพัฒนาไดดีขึ้น โดยจัดระบบการทํางานโดยทําสวนที่เปนหลักสําคัญใหเสร็จกอน จึงคอยทําสวนที่เปนสวนประกอบหรือสวนเสริม เพื่อใหโครงงานมีความสมบูรณมากขึ้น และถามีการแบงงาน กันทําใหตกลงรายละเอียดในการเชื่อมตอชิ้นงานที่ชัดเจนดวย รวมทั้งตองพัฒนาระบบงานดวยความละเอียด รอบคอบ บันทึกขอมูลอยางเปนระบบและครบถวน การทดสอบผลงานและแกไข เปนการตรวจสอบความถูกตองของผลงาน เพื่อใหแนใจวาผลงานที่ พัฒนาขึ้น ทํางานไดถูกตองตรงกับความตองการที่ระบุไวในเปาหมาย และมีประสิทธิภาพ การอภิ ปรายและขอเสนอแนะ เมื่อพัฒ นาผลงานเรี ยบร อยแลว ให จัด ทําสรุ ปด ว ยขอความที่สั้ น กะทัดรัดครอบคลุมหัวขอโครงงาน เพื่อชวยใหผูอานไดเขาใจถึงสิ่งที่คนพบจากการทําโครงงานและทําการ อภิปรายผล เพื่อพิจารณาขอมูลและผลที่ได พรอมกับนําไปหาความสัมพันธกับหลักการ ทฤษฏี หรือผลงานที่ผูอื่น ไดศึกษาไวแลว ทั้งนี้ยังรวมถึงการนําหลักการ ทฤษฏี หรือผลงานของผูอื่นมาใชประกอบการอภิปรายผลที่ได

แนวทางการพัฒนาโครงงานในอนาคตและขอเสนอแนะ เมื่อทําโครงงานเสร็จสิ้นลงแลวนักเรียน อาจพบขอสังเกต ประเด็นที่สําคัญหรือปญหา ซึ่งสามารถเขียนเปนขอเสนอแนะ สําหรับผูสนใจจะนําไปพัฒนา ผลงานใหมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น 5. การเขียนรายงานโครงงาน การเขียนรายงาน เปนวิธีการสื่อความหมายเพื่อใหผูอื่นไดเขาใจแนวคิด วิธีดําเนินการศึกษาคนควา หาขอมูลที่ได ตลอดจนขอสรุปและขอเสนอแนะตางๆ เกี่ยวกับโครงงานนั้น โดยในการเขียนรายงานนั้น โดย ในการเขียนรายงานนั้น ควรใชภาษาที่อานงาย ชัดเจน กระชับ ตรงไปตรงมา รวมทั้งจัดทําคูมือการใชงานซึ่ง ประกอบดวยรายละเอียด ดังนี้  ชื่อโครงงาน  ความตองการของระบบคอมพิวเตอร ระบุรายละเอียดของคอมพิวเตอรที่ตองมีเพื่อที่จะใชกับ โครงงานนั้น  ความตองการของซอฟตแวร ระบุรายชื่อซอฟตแวรที่ตองใชกับเครื่องคอมพิวเตอรเพื่อจะให โครงงานนั้นทํางานไดอยางสมบูรณ  คุณลักษณะของโครงงาน ซึ่งอธิบายวาผลงานนั้นทําหนาที่อะไรบาง รับอะไรเปน ขอมูลขา เขา และอะไรที่ออกมาเปนขอมูลขาออก  วิธีการใชงานของแตละฟงกชัน อธิบายวาจะตองกดคําสั่งใด หรือกดปุมใด เพื่อใหผลงาน ทํางานในฟงกชันหนึ่งๆ 6. การนําเสนอและแสดงโครงงาน การนําเสนอและแสดงโครงงาน เปนขั้นตอนสุดทายหลังจากการพัฒนาโครงงานเสร็จเรียบรอยตาม เปาหมาย และวัตถุประสงคที่ไดตั้งไว โดยเปนการนําเสนอรายงานสรุปผลการดําเนินการในการจัดทําโครงงาน และโปรแกรมที่ไดพัฒนาขึ้นมาใหกับคณะกรรมการและผูเกี่ยวของของโครงงานนั้นๆ ซึ่งจัดเปนขั้นตอนที่ สําคัญอีกขั้นตอนหนึ่งของการทําโครงงาน เพื่อแสดงออกถึงผลิตผลทางความคิด ความพยายามในการทํางานที่ ผูทําโครงงานไดทุมเท และเปนวิธีทําใหผูอื่นไดรับรูและเขาใจถึงผลงานนั้น ความสามารถที่เกิดจากการทําโครงงานคอมพิวเตอร โครงงานคอมพิวเตอรเปนกิจกรรมการเรียนรูที่ทําใหผูเรียนเกิดความสามารถในดานตางๆ ที่สําคัญ 5 ประการ ดังนี้ 1. ความสามารถในการสื่อสาร เปนความสามารถที่เกิดจากการที่นักเรียนผูทําโครงงานตองนําเสนอ ผลงานใหครูและเพื่อนนักเรียนใหเขาใจโครงงานคอมพิวเตอรไดอยางชัดเจน ดังนั้น ผูทําโครงงานตองสื่อสาร ความคิดในการสรางสรรคโครงงานดวยการเขียน หรือดวยปากเปลา รวมทั้งเลือกใชรูปแบบของสื่ออยางมี ประสิทธิภาพเพื่อนําเสนอแนวคิดในการจัดทําโครงงานใหผูอื่นไดเขาใจ 2. ความสามารถในการคิด ซึ่งผูเรียนจะมีการคิดในลักษณะตางๆ ดังนี้ การคิดวิเคราะห เกิดจากที่ผูเรียนตองวิเคราะหปญหาและแยกแยะสาเหตุวาเกิดเนื่องจากอะไร การคิดสังเคราะห เกิดจากที่ผูเรียนตองนําความรูตางๆ ที่เรียนมา รวมทั้งความรูจากกาคนหาขอมูล เพื่อใชในการแกปญหาหรือการสรางสรรคโครงงาน การคิดอยางสรางสรค เกิดจากที่ผูเรียนนําความรูมาสรางสรรคผลงานใหม

การคิดอยางมีวิจารณญาณ เกิดจากการที่ผูเรียนไดมีการคิดไตรตรองวาควรทําโครงงานใดและไม ควรทําโครงงานใด เนื่องจากโครงงานที่สรางขึ้นอาจสงผลกระทบตอสังคมโดยรวม เชน โครงงาน ระบบคํานวณเลขหวย สําหรับหาเลขที่คาดวาสลากกินแบงรัฐบาลจะออกในแตละงวด อาจสงผลกระ กระทบตอสังคม ทําใหคนในสังคมเกิดความหมกมุนกับการใชเงินเลนหวยมากขึ้น การคิดอยางเปนระบบ เกิดจากที่ผูเรียนคิดแกปญหาอยางเปนขั้นตอน โดยใชขั้นตอนในการพัฒนา โครงงาน คือ ผูเรียนเปนผูวางแผนในการศึกษา คนควา