Kalendarju Museumin Mejju - Gunju 2018

KALENDARJU MUSEUMIN

Episodju: Inġibu quddiem għajnejna s-Sinjur tagħna Ġesù Kristu jgħannaq it-tfal żgħar, u jqiegħed idejh fuqhom u jberikhom wara li ċanfar id-dixxipli tiegħu, għax kienu qegħdin iwarrbu ’l dawk li kienu jġibuhomlu quddiemu, jgħid li s-saltna ta’ Alla hija tagħhom u ta’ min hu bħalhom.

Talba: Ġesù Nażżarenu, Sultan tal-Lhud, agħtina l-grazzja li nabborru kull malizzja, u li nimxu fl-innoċenza biex inkunu denji li nissieħbu miegħek. Ammen.

Proponiment: Aħwa tiegħi, nipproponu li nbierku dejjem u ma nisħtu qatt.

Il-Kors tal-Pellegrin Nisrani, Numru 90 Kristu u t-Tfal (Emil Nolde, 1910)

MEJJU - ĠUNJU 2018 IS-SOĊJETÀ TAD-DUTTRINA NISRANIJA MUSEUM

† Verbum Dei caro factum est It-88 Sena Ħarġa Numru 3 / Mejju-Ġunju 2018

Editorjal Il-Ħajja Frammentata Is-Siegħa ta’ Bejnietna Assenjatur Barka (1)

130

Skrittura Il-Profeta Hosegħa

156

132

Il-Perfezzjoni Evanġelika “Kunu mela perfetti...” (3)

163

Irrid Naqra Echoes of the Word ta’ Enzo Bianchi

167

Varji Għalfejn Trakkajt mas-Soċjetà?

Il-Perseveranza fis-Soċjetà Grazzi, Sinjur Alla!

Id-Direzzjoni Spiritwali (2)

171 173 175 179

Djarju Museumin Frar-April 2018

183

Assenjatur Mejju-Ġunju 2018

184

Skola ta’ Virtù L-Aċċettazzjoni 136 Il-Kelma tal-Kultur Il-Qari 141 Mill-Bieb ’il Ġewwa Aħwa mal-Aħwa (3)

145

Aħna u l-Midja Soċjali Il-Media Multitasking 148 50 Sena mill-Humanae Vitae Il-Kontenut tal-Humanae Vitae (1)

152

Rivista ta’ kull xahrejn għall-użu privat tal-membri tas-Soċjetà tad-Duttrina Nisranija M.U.S.E.U.M. Direzzjoni u Amministrazzjoni: Dar Ġenerali 207, Triq San Ġorġ Preca, Marsa MRS 9010 www.sdcmuseum.org | e-mail: info@sdcmuseum.org

Il-ħ

ajja

Editorjal

Frammentata

M

istoqsija li kollha kemm aħna għandna nistaqsu fi żminijietna u li permezz tagħha nistgħu neżaminaw ftit lilna nfusna hija: “Jien qiegħed ngħix ħajja frammentata?” Il-kelma frammentata timplika diżintegrazzjoni, ksur, diviżjoni, qsim jew xi ħaġa bil-biċċiet għax mhix sħiħa. Forsi l-immaġni ta’ mera mkissra f ’ħafna biċċiet tgħinna nifhmu iktar is-sens ta’ din il-kelma. Ma jistax ikun li persuna tmur quddiem mera mkissra u tara lilha nfisha b’mod sħiħ. Iċ-ċirkustanzi taż-żminijiet li qed ngħixu fihom donnhom qed jagħmluha iktar faċli għall-bniedem li jgħix ħajja frammentata bil-konsegwenzi perikolużi u dannużi li dan it-tip ta’ ħajja effettivament iġib miegħu. Fi kliem Henri Nouwen: “Our Society is so fragmented, our family lives so disconnected by physical and emotional distance, our frienships so sporadic, our intimacies so ‘in-between’ things and often so utilitarian, that there are few places where we can feel truly safe.”

Il-ħajja tal-bniedem tista’ tkun mimlija b’ħafna persuni, affarijiet, esperjenzi, xogħol u attivitajiet oħra. Li wieħed ikollu ħajja impenjattiva u mimlija ma jfissirx li ħajtu hija frammentata. Anzi, jekk wieħed jagħraf b’attenzjoni jorjenta l-attività u r-relazzjonijiet kollha ta’ ħajtu għall-iskop aħħari tiegħu, allura dan jasal biex jgħix ħajja sħiħa, ħajja bis-sens, ħajja kif jixtieqha Alla.

Infatti l-problema talframmentazzjoni tinħoloq meta b’xi mod ma jkunx hemm rabta bejn dak li jagħmel il-bniedem u l-iskop prinċipali ta’ ħajtu.

Huwa sinjal ta’ ħajja frammentata meta persuna, pereżempju, tibda tagħmel affarijiet mingħajr ma taf 130

l-iskop. Sinjal ieħor huwa meta l-azzjonijiet jikkontradixxu lil xulxin jew huma opposti għal xulxin, anke jekk magħmula millistess persuna. L-effetti ta’ din ilħajja nieqsa mill-koerenza jistgħu jkunu ħafna u dejjem huma kontra l-istess umanità tal-bniedem: għeja, nuqqas ta’ kjarezza filħsieb, xogħol mibdi imma mhux mitmum, ħela ta’ enerġija u riżorsi, distrazzjonijiet, superfiċjalità fiddiskors, taħwid fir-relazzjonijiet, nuqqas ta’ paċi, u stmerrija għassilenzju u għall-affarijiet spiritwali.

Jista’ jkun li aħna wkoll inbatu minn din il-marda la qed ngħixu f ’dan it-tip ta’ kultura. Il-fatt li wieħed jinduna għax jeżamina lilu nnifsu diġà hu pass tajjeb

Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

għax b’hekk ikun jista’ jibda jirrimedja. Wieħed ma jistax jirrimedja waħdu u għandu bżonn l-għajnuna ta’ min imexxih.

Għajnuna importanti oħra għal min inqabad f ’dan it-tip ta’ ħajja hija li jiċċara mill-ġdid l-iskop aħħari ta’ ħajtu. Għalina fil-Museum, dan huwa li nħobbu lil Alla ta’ Ġesù Kristu fil-vokazzjoni li hu tana.

Fi kliem ieħor, aħna ngħixu millverità li ġejja mill-fidi li aħna minn Alla, aħna ta’ Alla u aħna għal Alla.

Meta t-tweġiba għall-mistoqsija “Xi trid minn ħajtek?” tkun “lil Alla”, allura l-membru ma jkun għad fadallu xejn ħlief li jkompli jorjenta u jindirizza dak kollu li hu u dak kollu li jagħmel għal dan l-għan qaddis.

Xorta jibqa’ l-fatt li biex wieħed jgħix il-ħajja fl-ekwilibriju għandu kontinwament joqgħod attent fuqu nnifsu u jgħasses fuq id-dinja ta’ madwaru biex kemm jista’ jkun ma jħalli xejn milli jiżbilanċjah jew jisfukalu l-viżjoni tiegħu. Li tkun attent ifisser li tkun ikkonċentrat u moħħok hemm biex tinduna b’dawk il-persuni, ċirkustanzi u

affarijiet li jistgħu jġibu qasma filħajja tiegħek u, agħar minn hemm, jaljenawk minn Alla. Mhux ta’ b’xejn li diversi Padri tad-Deżert dejjem rabtu l-virtù tal-attenzjoni mas-silenzju u t-talb, għax min ikun attent qatt ma jaqla’ ħarstu minn fuq Alla. Fi kliem Simone Weil: “L-attenzjoni fl-ogħla grad tagħha hija l-istess ħaġa bħat-talb. L-attenzjoni timplika l-fidi u l-imħabba. Attenzjoni assolutament pura hija talb.”

Għandna grazzja fis-Soċjetà li nistgħu ngħixu ħajjitna b’dan il-mod san u grazzja ikbar li nistgħu ngħinu lill-oħrajn inaqqsu l-frammentazzjoni minn ħajjithom. Fi kliem Thomas Merton: “Happiness is not a matter of intensity but of balance, order, rhythmn and harmony.” U fi kliem il-Fundatur tagħna: “Biex tgħix kwiet, tgawdi s-saħħa tar-ruħ u tal-ġisem, żomm moderazzjoni f ’kollox: moderazzjoni fl-ikel, fix-xorb, fl-irqad, moderazzjoni fix-xogħol mentali u fix-xogħol korporali. Strieħ dejjem flokkupazzjonijiet, u agħmel kollox bil-qalb.”

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

131

Is-Siegħa ta’ Bejnietna

Assenjatur Barka (1)

“

Hu ta’ ġid kbir għal ruħna li nissieħbu flimkien biex nitħaddtu fuq ħwejjeġ tar-ruħ, l-aktar jekk nixxierku flimkien b’qalb u fehma waħda kif irid Alla.” (L-Imitazzjoni ta’ Kristu, L-Ewwel Ktieb, Kap 10)

Bla dubju f ’ħajjitna rċevejna ħafna.

Kien ġeneruż magħna l-Ħallieq u bosta bnedmin ukoll għenuna u wiżnuna. Iżda jkollna nammettu li mhux dejjem konna grati. Xi ġid lanqas biss indunajna li hu ġid! Drabi oħra l-ġid għarafnieh imma m’apprezzajniehx biżżejjed.

Drajnieh.

Biex dan ma jiġrix, il-Fundatur permezz tal-Arloġġ Museumin xtaqna rroddu ħajr lil Alla diversi drabi matul il-jum. B’mod partikulari riedna nirringrazzjawh “bl-ispirtu u bil-verità” għallvokazzjoni Museumina (Ħsieb is-Soċju Museumin, 5.00 p.m.). Ħadd minna ma jiddubita li aħna midjunin ma’ Alla li sejħilna għal din it-triq. Gawdejna fuq li gawdejna, l-aktar dawk fostna li trabbew u kibru fis-Soċjetà. Kemm tagħlim, kemm tħeġġiġ, kemm talb, kemm eżempji sbieħ, kemm pariri, kemm okkażjonijiet biex nagħmlu l-ġid! Tassew “geddumna fix-xgħir”.

Fost il-ħwejjeġ ta’ fejda li għalihom għandna nkunu grati jispikka 132

l-Assenjatur. Kbir wisq il-ġid li joffri. Madankollu mhumiex bosta s-Soċji li huma għalkollox konxji ta’ kemm qed jirċievu permezz tiegħu. Jiswa għalhekk nieqfu ftit ħalli nagħrfu u napprezzaw aħjar din il-barka. Għandu mnejn b’hekk niddisponu ruħna aħjar.

Il-Kisba tal-Għerf L-Iskrittura kontinwament tħeġġiġna biex inħabirku għattagħlim li minnu jiġi l-għerf.

Tgħidilna: “Il-bidu tal-għerf hi xewqa mħeġġa għat-tagħlim; u l-ħerqa għat-tagħlim hi l-imħabba tiegħu.” (Għerf 6, 17) Kemm aħna xxurtjati aħna s-Soċji u l-Kandidati li għandna l-opportunità li kuljum ninġabru proprju biex nitgħallmu u nakkwistaw l-għerf, l-għerf veru li jgħinna nagħrfu dak li tassew jogħġob lil Alla u li hu tal-aqwa ġid għalina.

Min għandu s-sens komun ma jridx wisq biex jagħraf kemm jiswa t-tagħlim, imma meta l-kelma ta’ Alla nfisha titkellem tant tajjeb

Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

dwaru l-persważjoni tkun akbar.

Hekku xi siltiet:

• “Min hu minn Alla jisma’ dak li jgħid Alla.” (Ġw 8,47)

• Ilqa’ t-tagħlim ħiereġ minn fomm Alla, u aħżen ġo qalbek kliemu. (Ġob 22, 22)

Dan kollu hu messaġġ ċar għalina ħalli napprezzaw dejjem aktar l-Assenjatur li permezz tiegħu jiġina l-għerf tas-sema. Tajjeb ukoll niftakru li Alla jħobb wisq lil min ifittex it-tagħlim, kif jgħidilna Ktieb il-Għerf: “Xejn ma jħobb Alla, jekk mhux dak li jgħix malgħerf.” (7, 28) Mela s-Soċji li ta’ kuljum jieqfu minn kull attività biex jedhew jisimgħu l-kelma ta’ Alla jistgħu jserrħu rashom li tassew qed jogħġbu lil Alla. Forsi din mhix ħaġa ta’ min jixtieqha, li tkun taf li Alla hu kuntent bik ladarba qed tfittex titgħallem biex takkwista l-għerf li ġej minnu?

• Żomm mat-tagħlim, u tħallih qatt; ħarsu sewwa, għax hu ħajtek. (Prov 4, 13) • Għożż tagħlimi bħal ħabbet għajnek. (Prov 7, 2) • It-tagħlim tiegħi ilqa’, u mhux ilfidda, u l-għerf aktar mid-deheb safi; għax l-għerf aħjar mill-qroll aħmar, mhu xejn ħdejh il-ħaġar prezzjuż. (Prov 8, 10-11) • Isimgħu t-tagħlim u tiksbu l-għerf, u twarrbux it-tagħlim.

Hieni l-bniedem li jismagħni, li jishar kuljum wara biebi, li jgħasses kuljum mal-għatba ta’ biebi; għax min isib lili jsib il-ħajja, u jikseb l-imħabba talMulej. (Prov 8, 34-36) • Min hu bil-għaqal ifittex ittagħlim. (Prov 15, 14) • L-għaref bit-tagħlim ikattar għerfu. (Prov 21, 11) • L-għaref aqwa minn wieħed b’saħħtu, min għandu t-tagħlim aqwa minn dak li jiflaħ.

(Prov 24, 5)

Ġid ta’ kull xorta Naturalment l-għerf mhuwiex l-uniku ġid li jiġina mit-tagħlim.

“It-tagħlim huwa l-għajn ta’ kull ġid,” kien iħobb jirrepeti l-Fundatur. Din l-espressjoni żgur ma kinetx sempliċi klixè għalih.

Kienet persważjoni għax seta’ jara b’għajnejh u jmiss b’idejh il-bidla li ġab it-tagħlim fiż-żgħażagħ li ġabar madwaru. Fuq kollox seta’ jara fuq wiċċ dawk iż-żgħażagħ il-paċi kbira li kienu qed igawdu, paċi ġejja minn volontà tajba li tissawwar f ’kull min jiftaħ qalbu għall-kelma ta’ Alla. Ewġenju Borg kien forsi l-aktar wieħed li seta’ jixhed għal dan. Illum ukoll, għalkemm f ’ċirkustanzi

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

133

ferm differenti, għadhom jistgħu jitkellmu bl-istess persważjoni dwar il-ġid mit-tagħlim is-Soċji li kuljum jersqu għall-Assenjatur biex jixorbu minn din “l-għajn” safja. Mhux ta’ b’xejn min għandu d-dehen tiġih għira qaddisa meta jsir jaf b’din il-laqgħa mbierka ta’ bejnietna.

Tħejjija għall-Appostolat

Kristu fid-Dar ta’ Marta u Marija ta’ Johannes Vermeer

Lilna li qtajnieha li neddedikaw ħajjitna għat-tixrid tal-kelma, l-Assenjatur joffri ġid ieħor għax

permezz tiegħu aħna nitħejjew għall-appostolat. Dari, meta ħafna mis-Soċji kienu nies tassengħa jew bdiewa ta’ ftit skola, l-Assenjatur kien il-mezz ewlieni, għalkemm mhux l-uniku, biex il-membri jħossuhom fiduċjużi biżżejjed biex iwasslu l-kelma ta’ Alla kemm lit-tfal kif ukoll lill-kbar. Is-semmiegħa, minnaħa tagħhom, kienu jistagħġbu jisimgħu ħaddiem bħalhom iwassal il-messaġġ tal-Vanġelu b’tant ħeġġa u elokwenza.

L-Arċisqof Mikiel Gonzi nnifsu

darba sama’ membru tal-Museum (Leli Farrugia) jagħmel taħdita waqt Sajda Museumina u tant impressjona ruħu li lil ta’ madwaru qalilhom li kien lest jordnah saċerdot lil dak is-Soċju. Rah tant imħejji u istruwit! Illum ukoll, bħal dari, titpaxxa tisma’ Soċju jagħmel lezzjoni jew taħdita u jesponi b’mod hekk ċar u korrett it-tagħlim tal-Knisja. Minn fejn ikun ġab dak it-tagħlim, minn fejn ikun xorob dak l-ispirtu, minn fejn ikun ġabha dik il-persważjoni jekk mhux mill-Assenjatur? Huwa veru li l-Assenjatur mhuwiex l-unika għajn li minnha jixrob is-Soċju. L-istess Regola tagħmilha ċara. Imma bħala komunità l-Assenjatur jibqa’ l-attività prinċipali li tħejji lilna x-xandara u tgħaddilna l-kariżma Museumina, kariżma partikulari li tingħaraf mill-ewwel, anke jekk dak li jkun ikun ilu li telaq mis-Soċjetà biex iħaddan il-vokazzjoni reliġjuża jew saċerdotali. Meta tisimgħu jitkellem, f ’qalbek tgħid: “Dan kien fis-Soċjetà!”

Wiċċ Imb Wiċċ mal-Kelma ta’ Alla Fil-verità l-Assenjatur huwa l-appuntament tagħna ta’ kuljum mal-kelma ta’ Alla. X’laqgħa hienja din! Bħal Marija, inħallu kollox biex nintasbu f ’riġlejn Ġesù ħalli noqogħdu nitpaxxew nisimgħuh ikellimna. “Is-Sinjur

Ġesù Kristu magħna,” jfakkarna s-“servjent” qabel kull materja. U x’ġid nieħdu meta niġu wiċċ imb wiċċ hekk ta’ spiss mal-kelma ta’ Alla? San Pawl jgħidilna: “Ilkelma ta’ Alla hi ħajja u qawwija, taqta’ aktar minn xabla b’żewġt ixfar; hija tinfed sa tifred minn xulxin ir-ruħ u l-ispirtu u l-ġogi u l-mudullun; u tgħarbel il-ħsibijiet u l-fehmiet tal-qalb.” (Lhud 4, 13) Forsi mhux dan li nesperjenzaw ta’ spiss waqt l-Assenjatur? Ma nħossuhiex il-kelma ta’ Alla “ħajja u qawwija” timbuttana biex inkomplu naħdmu ħalla s-Saltna ta’ Alla tikber fina u fl-oħrajn, u ċċaqlaqna biex inqumu fuq tagħna spiritwalment hekk kif qajl qajl jibdew deħlin il-qtigħ il-qalb u l-għeja? Ma nħossuhiex dieħla fina bħal xabla misnuna li tferina bl-imħabba? Ma nħossuhiex iddawwal l-irkejjen moħbija ta’ moħħna u qalbna biex tikxef jekk il-ħsibijiet, ix-xewqat u l-motivazzjonijiet tagħna humiex skont is-sewwa ta’ Alla?

Hieni s-Soċju (jew Kandidat) li bħat-tfajjel Samwel jersaq għallAssenjatur imħejji biex jisma’ dak li jgħid Sidu (1Sam 3, 9). Għal Soċju bħal dan l-Assenjatur, iva, hu barka. ikompli...

Joe Spiteri

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

135

Skola ta’ Virtù

L-Aċċettazzjoni

Aċċetta lill-oħ rajn u

L

lilek innifsek kif int

i kellu jiġi xi ħadd fuqna bħala diretturi spiritwali u jgħidilna li jixtieq jimxi ’l quddiem fil-ħajja morali tiegħu, forsi ngħidulu li għandu jibda minn fejn jixtieq hu, ngħidu aħna minn xi vizzju li donnu dejjem jgħolli rasu f ’ħajtu, jew minn xi difett fir-relazzjonijiet tiegħu mal-oħrajn.

L-importanti hu li wieħed ikun sinċier u jagħmel sforz ġenwin. Din tfakkarni wkoll fil-proponiment li nagħmlu fil-Kult: “Nipproponu li nkunu doċli u ubbidjenti mal-Parrinu Museumin.”

Mhux Passività!

Trid tingħata attenzjoni partikulari biex wieħed ma jkunx passiv u jirraġuna b’mentalità ta’ “M’hemmx x’tagħmel” jew “Jien hekk magħmul”. Din tista’ tidher konvenjenti għax b’hekk issibha faċli li taċċetta lilek innifsek kif int, għax fil-fond ta’ qalbek taf li m’int se tagħmel xejn biex tinbidel għall-aħjar. Hemm bżonn determinazzjoni biex tikkonverti b’ħidma u b’sagrifiċċji kontinwi.

Guardini anzi jżid li jista’ jagħti l-każ li wieħed ikollu jitqabad miegħu nnifsu sakemm jilħaq dak li jixtieq fil-ħajja morali tiegħu. F’dan il-punt biss wieħed jista’ jilħaq il-qofol tal-umanità tiegħu. L-awtur iġib l-eżempju ta’ annimal. L-annimal hu kif inhu fl-ambjent naturali tiegħu.

Il-bniedem ma jistax jirraġuna

bl-istess mod għax Alla żejnu bl-għerf u bir-raġuni. B’hekk ilbniedem jista’ jaħseb aktar fil-fond dwaru nnifsu u dwar għemilu u ma jibqax fil-comfort zone tiegħu.

Imma eżattament x’tirrigwarda l-aċċettazzjoni? L-awtur jagħti erba’ taqsimiet dwar xiex wieħed għandu jaċċetta f ’ħajtu.

Ibda Minnek Nnnifsek Kull bniedem hu individwu.

Kull bniedem hu kumpless.

Kull bniedem għandu karattru partikulari, temperament partikulari, dgħufijiet u virtujiet differenti, limitazzjonijiet u possibiltajiet. Allura int u jien, għax aħna bnedmin, għandna dawn l-aspetti kollha wkoll. Dawn kollha jeħtieġ naċċettawhom u nibnu fuqhom bħala l-bażi fundamentali ta’ ħajjitna.

136 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Meta tħares fil-mera inti tara l-apparenza tiegħek u forsi tiddiżgusta ruħek b’xi difett fiżiku li għandek. Imma meta tħares aktar ’il ġewwa minn hekk, filprofond ta’ qalbek tara dak li jagħmlek il-bniedem li int. Jista’ jkun li faċilment tipprotesta miegħek innifsek għax ikollok xi vizzju li ma jogħġbokx, xi difett li ilek żmien tipprova teħles minnu. Imma m’għandekx tieqaf hawn. Aħna mhux bħallannimali, komdi fejn qegħdin.

Aħna għandna l-kapaċità li ninbidlu. Nistgħu niffantasizzaw u noħolmu ħafna dwar kif nixtiequ li nkunu, però l-bidla vera tibda meta b’determinazzjoni nagħmlu l-ewwel pass. Sfortunatament

huma ħafna dwak li jippreferu jgħixu f ’dinja tal-fantasija u din hi ħasra kbira għall-umanità. Donnu l-bniedem ikun kuntent ħafna fil-Karnival għax jilbes il-kostum u jinħeba taħt l-ilbies u l-maskri, tant li hawn min jibqa’ għaddej bil-Karnival tul is-sena kollha, basta jgħatti dak li veru jagħmlu dak li hu. Qabel tinbidel trid taċċetta lilek innifsek b’dak kollu li jagħmlek int. Dan jitlob għerf kbir, għax wieħed ma jistax iġarrab biss il-ferħ tal-ħajja imma wkoll ittbatija u n-niket, anki f ’rabta ma’ dak li jagħmilna individwi.

Aktar minn hekk, trid tħobb lilek innifsek kif int għax Alla lilek iħobbok kif int u mhux kif tixtieq

li tkun. Peter G. van Breemen isostnih sew dan il-punt fl-ewwel kapitlu tiegħu tal-ktieb As Bread that is Broken. Ikompli jisħaq fuq il-fatt li aħna minn mindu nkunu żgħar niġu mgħallma li għandna nħobbu lil Alla, imma kemm-il darba niġu mgħallma li Alla lilna jħobbna wkoll? Kemm hi sabiħa din is-sentenza! Jalla kull wieħed minna ma jonqosx li jgħaddiha filklassi tal-katekiżmu. L-imħabba ta’ Alla għalina hi infinita. Hi l-istess imħabba li wasslet lil Kristu biex jiftaħ idejh fuq is-salib.

Aċċetta s-Sitwazzjonijiet u ċ-Ċirkustanzi Bħalma għedna qabel, li taċċetta dak li jiġri fil-ħajja m’għandhux iwassal biex wieħed jieqaf jaħdem għal titjib fis-sitwazzjonijiet differenti li jsib ruħu fihom minn żmien għal żmien. B’rieda soda u ferma naslu nibdlu anki dawk iċ-ċirkustanzi devastanti tal-ħajja.

Naturalment imbagħad hemm dawk iċ-ċirkustanzi li jkunu aktar diffiċli biex jinbidlu.

Insemmu pereżempju l-fatt li l-psikoloġi jsostnu li l-karatteristiċi fundamentali tal-persuna jkunu diġà ffurmati u stabbiliti salewwel erba’ snin tal-persuna u dawn mhux lakemm tgħid se tibdilhom fik jew fl-oħrajn. Dawn jakkumpanjawna tul ħajjitna kollha u jinfluwenzaw l-għażliet tagħna. Jinfluwenzawna wkoll

bil-karatteristiċi tagħhom in-nies li niltaqgħu magħhom f ’ħajjitna, il-gruppi soċjali l-oħra li nagħmlu parti minnhom. Tinfluwenzana l-kultura li nittrabbew fiha li tkun ukoll stabbilita, ir-raħal jew il-belt fejn ngħixu, il-pajjiż u l-bqija.

Ta’ min wieħed isemmi l-importanza tad-direzzjoni spiritwali f ’dan ir-rigward.

Għalkemm wieħed ikollu kwalitajiet li mhux faċilment jinbidlu, min-naħa l-oħra hemm attitudnijiet li bil-mod il-mod tista’ tkissirhom, anki bl-għajnuna tal-oħrajn u tat-talb. Pereżempju Soċju jippreferi l-Ħadd waranofsinhar jibqa’ d-dar jistrieħ għax hekk imrobbi, minflok imur mal-kumplament tal-Qasam għall-ħarġa. Bil-mod il-mod irid jibda jċedi ftit l-egoiżmu tiegħu u jħoss mal-kumplament ta’ sħabu li jerfgħu r-responsabbiltà b’gost flimkien bħala grupp.

F’każ ta’ ċirkustanza li taffettwa l-Qasam kollu, minflok nirrassenjaw ruħna u ngħidu għax illum it-tfal ma jridux jafu jew għax illum iż-żgħażagħ għandhom wisq xi jfixkilhom, jew għax illum il-kultura hi differenti minn kif trabbejna aħna, nistgħu flimkien bħala l-grupp tal-Assenjatur nevalwaw u noħorġu b’ideat friski u ġodda li, f ’konsistenza malispirtu Museumin, kapaċi jġibu enerġija ġdida fil-Qasam.

138 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Id-Destin L-awtur tal-ktieb hu tal-fehma li d-destin mhux aċċidentali, imma jippossedi konsistenza loġika.

Dan iseħħ minħabba r-rabta talavvenimenti differenti bejniethom fil-ħajja tal-individwu. Il-karattru u n-natural ukoll jaffettwaw iddestin tagħha.

Bħala eżempju, jekk persuna għandha t-talenti tagħha flekonomija u l-organizzazzjoni, għaliha hu ftit diffiċli tifhem dak li jgħaddu minnu persuni li għandhom aktar talenti artistiċi. Alla żejjen lil kulħadd bi kwalitajiet differenti u għalhekk il-ħajja hi sabiħa għax nistgħu nitgħallmu mingħand xulxin u napprezzaw is-sabiħ f ’xulxin.

Aħna l-istess fis-Soċjetà. Darba smajt Soċju waqt laqgħa jgħid

li s-Soċjetà għalhekk hi sabiħa għax magħmula minn bnedmin differenti bi kwalitajiet diversi. IsSoċjetà dejjem imxiet ’il quddiem minħabba li l-membri ġenerużi tagħha dejjem użaw it-talenti tagħhom għall-ġid tas-Soċjetà stess. Din tista’ tgħid li għadha tinħass sal-lum għax, minbarra li s-Soċji jagħtu minn buthom għall-ġid tal-Oqsma u tas-Soċjetà, jużaw it-talenti artistiċi, mużikali, letterarji u l-bqija għall-ġid ta’ sħabhom u ta’ dawk kollha li jiltaqgħu magħhom. Jalla s-Soċjetà ma titlifha qatt din il-kwalità sabiħa u vitali.

Follow your dreams and use your natural-born talents and skills to make this a better world for tomorrow.

Paul Watson

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

139

Kun Dak li Int Guardini jagħlaq il-kapitlu tiegħu b’riflessjoni li tista’ tidher ambigwa jew ovvja. Nistgħu nirraġunaw li faċli ngħix dak li jien: ngħix ta’ bniedem. Le, dan mhux biżżejjed.

Minbarra li aħna bnedmin, aħna Nsara u wkoll Museumini.

Mela l-ewwel mhux kemm ngħid li jien għandi storja u sfond storiku u familjari għax twelidt f ’din il-familja, kultura jew pajjiż, imma rridu nżommu f ’moħħna li aħna maħluqin minn Alla u fuq xbihetu. Irridu nifhmu li l-eżistenza tagħna ġejja minnu u allura li naċċettaw lilna nfusna kif

aħna tieħu xejra oħra għax nifhmu li hu Alla li lilna tana l-ħajja, jgħajjixna u jagħtina l-kwalitajiet.

Naċċettaw lilna nfusna kif aħna għax naċċettaw lil Alla f ’ħajjitna.

Inħalluh imissilna ħajjitna biex ninbidlu kuljum.

Bl-inkarnazzjoni tiegħu l-Mulej daħal fl-istorja tad-dinja u ta’ kull individwu. Hu għażel li jġarrab dak kollu li nġarrbu aħna. Dan il-misteru hu fil-qalba tas-Soċjetà tagħna. Hu l-misteru li nġibu fuq sidirna kull fejn immorru. Jalla kull membru jgħożżu f ’ħajtu għall-ġid tiegħu u tal-oħrajn.

Jean Paul Parascandalo

“L-ikbar żewġ rigali li tista’ tagħti lill-oħrajn huma l-imħabba bla kundizzjoni u l-aċċettazzjoni” Brian Tracy

140 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Il-Kelma tal-Kultur

Il-Qari

G

ħażiż Kandidat, nispera li tinsab tajjeb. Li tkun tajjeb ma jfissirx li m’għandek xejn x’tagħmel u li kollox hu f ’postu. Li tkun tajjeb hu li tipprova tpoġġi l-prijoritajiet f ’posthom. Għalik li għadek tistudja, l-iskola u l-Museum jieħdu l-parti l-kbira minn ħajtek. Għalik li taħdem, ix-xogħol jieħu ħafna mill-ħin tal-ġurnata wkoll. Ma’ dawn nixtieq ngħinek taħseb fuq kemm int tieħu ħsieb tiegħek innifsek. Hawn m’iniex nitkellem fuq ix-xagħar u l-ħwejjeġ. Le, le, qed nitkellem fuq kemm tagħti importanza lill-formazzjoni tiegħek. Il-kelma qari lil xi wħud kapaċi tbeżżagħhom aktar mill-aktar film tal-biża’. Għal oħrajn il-qari hu parti mir-rutina tal-ġurnata.

Il-Fundatur tagħna San Ġorġ Preca kien ta’ spiss jirrepeti li ħadd ma jagħti minn dak li m’għandux.

Kemm hu minnu dan. Dan ilkliem nistgħu ninterpretawh kemm għall-aspett spiritwali kif ukoll għal dak intellettwali. Kemm kien jaf xi jgħid il-Fundatur! Jekk jien inkun Kandidat li ma naqrax, jaf inkun nixbah lill-pappagall, nisma’ xi ħaġa tingħad u mmur nirrepetiha fil-klassi li s-Superjur ikun fdali f ’idejja. Jaf nispiċċa f ’diskussjonijiet l-iskola jew fuq il-post tax-xogħol u minħabba n-nuqqas ta’ qari nkun limitat ħafna kif nitkellem. Però l-qari ma jgħinx biss biex ikolli x’noffri. IsSuperjur Ġenerali, f ’wieħed middiskorsi tiegħu dan l-aħħar, żied parti ma’ din il-frażi tal-Fundatur: “Mhux biss ħadd ma jagħti minn dak li m’għandux imma wkoll ħadd ma jagħti minn dak li mhux.”

Bħala Kandidat ma nistax nistrieħ fuq il-formazzjoni li toffrili s-Soċjetà biss. Huwa veru li s-Soċjetà tagħtina ħafna okkażjonijiet ta’ tagħlim, fosthom l-Assenjatur u r-Responsorju.

Dawn il-laqgħat jagħtuna opportunità li nduqu ftit mittagħlim dwar bosta suġġetti.

Għandhom inisslu fina ħajra biex dak li nkunu smajna napprofondixxu fih permezz tal-qari. Allura jekk jien irrid tassew nagħti minn dak li jien, irrid inkun impenjat biex nifforma lili nnifsi. Il-qari spiritwali, dak mill-Bibbja, il-qari li jiffurmani u dak għall-gost, kollha jgħinuni nagħmel dan.

Għall-grazzja ta’ Alla fis-Soċjetà għandna storja ta’ kultura ta’ qari.

Il-Fundatur ħallielna minjiera ta’ għerf spiritwali imma wkoll prattiku fil-kitbiet tiegħu. Kemm

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

141

għandna għalfejn ngħożżuhom dawn il-kitbiet. Ma nistax inkun Kandidat li qiegħed inħares lejn din il-vokazzjoni jekk m’għandix ix-xewqa li niddakkar mill-kitbiet tal-Fundatur. Jekk tassew irrid nittieħed mill-ispirtu tiegħu, irrid naqrahon u nirrifletti fuqhom.

Minbarra dawk tal-Fundatur, għandna bosta kotba spiritwali mimlijin għerf tal-qaddisin.

F’dawn insibu rakkonti mill-ħajja tagħhom u pariri siewja, imma nsibu wkoll min għenhom matul il-vjaġġ ta’ ħajjithom. Ta’ min jgħid li dawn huma kotba spiritwali aktar milli intellettwali u allura jistgħu jkunu ħaġa waħda malħin tat-talb tiegħi. Nista’ nibda billi nagħżel ktieb spiritwali, forsi ta’ xi qaddis li nammira jew li smajt dwaru u interessani.

Nibda billi nitlob biex niftaħ qalbi u moħħi għal dak li Alla jrid jgħidli permezz ta’ dan il-ktieb.

Wara dan naqra siltiet minnu.

Mhux importanti kemm naqra.

Importanti li nieqaf fuq xi frażi li Alla jkun qed ikellimni permezz tagħha.

Fuq dawn il-kotba hemm ilBibbja, l-istess kelma ta’ Alla.

Kienet ix-xewqa tal-Fundatur li jagħti l-Bibbja f ’idejn l-ewlenin Soċji biex isiru midħla tagħha u wara jibdew jgħadduha lilloħrajn. Tant kellu xewqa li dawn ikunu midħla tagħha li kien jaqleb partijiet minnha u jgħaddihom

lill-membri regolarment. Donnu l-Fundatur għaraf sew is-siwi talqari tal-Bibbja. Kien jaf li ma setax ipoġġilna lil Kristu bħala l-mudell ewlieni tagħna jekk aħna ma nkunux midħla tal-kelma tiegħu.

Minbarra dan it-tip ta’ qari hemm il-qari li jkabbarni intellettwalment u anke dak li jagħtini gost. Dawn li ġejjin huma xi raġunijiet għaliex matul ilġurnata għandi nsib ħin għal dan it-tip ta’ qari, biex tassew nagħti minn dak li jien.

1. Bil-qari ntejjeb lili nnifsi. Meta naqra niskopri informazzjoni ġdida, u nkun kapaċi nifhem aħjar id-dinja ta’ madwari minn diversi perspettivi. Ma nistax nikkuntenta b’dak li smajt, jew b’dak li tgħallimt l-iskola. Bħala Kandidat hu importanti ħafna li jkolli x-xewqa li nkun naf aktar. Jien qiegħed f ’Soċjetà li fiha kollox idur mat-tagħlim.

Ma nistax inkun f ’posti jekk fija ma jkollix ħeġġa biex niskopri aktar, biex inkun naf aktar. Dan nagħmlu mhux biex ikolli x’nagħti imma biex jien inkun Kandidat komplut.

Meta nagħmel dan, imbagħad tassew ikolli x’nagħti. U anke aħna ninnutawha din iddifferenza. X’differenza meta nkunu fl-Assenjatur u jkun hemm xi ħadd li qara n-noti u ġie jirrepetihom quddiemna minn wieħed li tassew iħobb

142 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

is-suġġett li fdalu s-Superjur u allura jfittex li jitgħallem aktar.

Hawn tidher id-differenza bejn il-preparazzjoni immedjata u dik remota. B’immedjata nifhem qari kemm jissodisfa l-bżonn tal-lezzjoni li jmiss. B’dik remota nifhem preparazzjoni fit-tul li twessa’ l-ħsieb u l-ideat fuq suġġett partikolari. Kemm hu sabiħ li minn żmien għal żmien nixtri xi ktieb li jista’ jgħinni nikber f ’dak li hu kontenut.

2. Bil-qari nitgħallem millesperjenzi tal-oħrajn. Il-qari jaf ikun għalija muntanja ta’ ħaġar prezzjuż għax fih insib pariri kif ukoll suċċessi u fallimenti ta’ nies oħrajn. Il-ħajja hija qasira wisq biex noqgħod nirrepeti l-iżbalji li jkun għamel

ħaddieħor. Jekk jien nagħraf l-importanza tal-qari nkun nista’ nevita l-iżbalji li jkunu għamlu ta’ qabli u nieħu l-pariri siewja li nsib fil-qari.

3. Il-qari jgħinni biex inkun kapaċi nikkomunika aħjar ma’ ta’ madwari. Kemm ser indum nitkellem fuq il-futbol?

Ma rridx inkun wieħed minn dawk li f ’diskussjoni leġġera u ħafifa nieħu sehem imma fejn jidħlu ħwejjeġ aktar profondi jkolli niskot għax ma jkollix idea fuq xiex qegħdin jitkellmu.

Fost dawn is-suġġetti nistgħu nsemmu l-kultura, l-istorja, l-arti jew inkella xi suġġett li lilna jinteressana. Allura kemm hu isbaħ li jien inkun Kandidat

komplut, fuq kollox bniedem komplut.

4. Jgħinni ħafna wkoll flappostolat tiegħi. Bħala Kandidat li għadni fil-bidu ta’ din il-mixja u qed ikolli l-ewwel esperjenzi ma’ klassi, hu importanti ħafna li nsib kotba adatti biex jgħinuni f ’din il-mixja. Nista’ nsib xi kotba b’suġġetti relatati ma’ dak li niġi bżonn fil-klassi. Importanti wkoll li nsib xi ktieb li jgħinni nifhem minn xiex ikunu għaddejjin it-tfal li ngħallem, forsi xi ktieb tal-psikoloġija li jdawwalni dwar l-iżvilupp ta’ dawn it-tfal jew adolexxenti.

5. Il-qari jaf ikun ħin ta’ rilassament, ħin fejn inkun waħdi fis-skiet u hemm nistrieħ mill-ġurnata twila li jkolli ta’ kuljum. Minbarra dan, ilqari għall-gost fih minjiera ta’ benefiċċji oħra, fosthom li jgħinni nibqa’ mentalment attiv u fl-istess ħin trankwill, u ntejjeb il-memorja u l-konċentrazzjoni.

Skont il-kittieb William Styron, il-ktieb iħallik b’ħafna esperjenzi imma xi ftit għajjien ukoll. Dan għaliex int jirnexxilek tgħix diversi ħajjiet waqt li taqra. Ejjew niddedikaw ftit ħin mill-ġurnata tagħna biex nikbru f ’persuni aħjar permezz tal-qari.

Anthony Chetcuti

“Min jaqra jgħix eluf ta’ ħajjiet qabel imut.

Min ma jaqra qatt jgħix biss ħajja waħda.”

144 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Mill-Bieb ’il Ġewwa

Aħ wa mal-Aħ wa (3)

T

a’ liema għamla hi l-ubbidjenza li inti tipprattika? Inti tobdi bil-ferħ?

Tobdi lil kull superjur, jew hemm wieħed partikulari li ma tistax għaliha meta jitlob xi ħaġa minnek? Innutajt l-għaliex m’obdejtx?

Jaqaw għax ġejt mitlub tagħmel xi ħaġa li fixklet l-aġenda sigrieta tiegħek?

Wara kollox, dik x’tambiha? Jekk issibha iebsa biex tbaxxi rasek, qatt semmejtha fid-direzzjoni? L-ubbidjenza tagħna għandha dejjem tixbah lil tal-Imgħallem Ġesù u tal-Fundatur, li obdew għax hemm raw ir-rieda ta’ Alla. Il-bniedem ta’ Alla qatt ma jobdi fuq qalbu, u qatt biex jirrikatta jew jaħkem.

Illum ħuk żbalja. Xejn ġdid, kulħadd uman. Inti deherlek li għandek tikkoreġih. Prosit.

Min jikkoreġi sinjal li jħobb.

Imma jaħasra, akkumpanjajt ilkorrezzjoni li għamiltlu b’daħka sarkastika. Indunajt li ħuk inkiser?

Daqskemm hi sabiħa l-korrezzjoni fraterna, daqshekk ieħor titlob abilità.

Trid tgħinhom lil ħutek? Tkellem b’moħħok u b’qalbek, mhux b’moħħ u b’qalb ħaddieħor. Jekk tibqa’ tirreċta fuq il-palk tatteatrin, f ’xi ħin mhux wisq ’il bogħod jisfronda bik. Mela kun int. U jekk l-affarijiet fil-komunità mexjin sew, għid li mexjin sew u jekk mhumiex għid li mhumiex.

Tingannahiex b’dan il-mod lillkomunità, u tkun ta’ servizz kbir lejha. Tħallix lill-ikbar fost l-ingannaturi jġegħlek taħseb li qed tonqos mill-karità meta

tpoġġi subgħajk fuq xi ferita. Aħjar komunità konxja li hi feruta, minn oħra li mingħaliha kollox miexi ħarir, bil-knis jinġama’ taħt ittapit.

Illum waqaft għad-drittijiet tiegħek għax għajjejt taqdi.

Għedt: “Daqshekk!” Bqajt sod u rritornajt lejn xogħlok mimli, rasek mgħollija għax illum mhux talli ma tektkuhilekx fuq rasek talli bqajt dritt u sod. M’hawnx għalik.

Imma inti u terġa’ lura bil-mod ilmod, u l-ħin għaddej, il-bużżieqa li nfaħt ġo fik bdiet nieżla ftit ftit, u l-arja ta’ ġo fik imtliet bil-vojt u bid-dwejjaq. Dan kollu? Qed tara x’jiġri? Darb’oħra pprova ħobb.

Ipprova u tara.

Tixtieq li ħuk iġib ruħu mod ieħor - tixtiequ ma jgħajjatx, tixtiequ ma jaħsibx biss fih innifsu, tixtiequ ma joqgħodx

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

145

jikkmanda, tixtiequ jikkopera iktar... Insomma, tixtiequ jinbidel.

U rrassenjat bħal f ’battalja mitlufa tistaqsini: “Imma wara dawn is-snin kollha jgħix f ’komunità, kif jibqa’ jagħmel hekk jew iġib ruħu hekk?” Ifhimha sew din li se ngħidlek: lil ħuk tippruvax tibdlu.

Inti trid tinbidel. Se tbati u m’intix se teħles f ’erbat ijiem, imma kemm tbati iktar jekk tippretendi lil ħuk jinbidel hu. Qabel kont tiqaflu biex turih li inti sod, tirreżistilu biex ma jagħmlekx tapit, jgħidlek kelma u tirrispondih bi tnejn, kollox bl-iskuża tal-ġustizzja. Issa għaddew is-snin, u għadek tixtieq li ħuk jinbidel. Ma taħsibx li wasal iż-żmien li tibdel it-tattika għax ma mxejtx pulzier ’il quddiem?

U jekk trid tbatti l-kesħa, mhux

sħana trid? Għal li ġej, jekk ħuk jikkmandak xi ħaġa żgħira aqdih iktar milli ppretenda mingħandek, ħobbu kemm tiflaħ, mingħajr ma toqgħod tikkalkula.

Meta tħares lejn ħuk ftakar li hemm bniedem li qed jipprova jinbidel biex isir iħobbok aktar, jaħfirlek aktar, jaqdik aktar.

X’għamilt illum biex tgħinu jinbidel? M’intix tara li aktar kemm tgħin lilu aktar se tgawdi int? Ħuk kultant ikun jixtieq jitkellem.

Ikollu x’iħassbu jew x’jinkwetah.

Isimgħu. U jekk jibqa’ jitkellem, ibqa’ isimgħu. Sakemm tħossu li straħ, anki jekk ftit. Dan is-smigħ bħal terapija. Ħuk għandu mnejn

146 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

ma jkunx qed jistenna pariri, imma biss persuna li tisimgħu, u kultant tfendi kelma li turi li qed tifhem is-sitwazzjoni, jew kelma ta’ kuraġġ, mingħajr prietki.

L-importanti dak il-ħin ikun li tisma’. Imma hemm ħaġa li fi qsim bħal dan ma tgħinx. Jekk iddawwar il-lenti fuqek, meta ħuk qed ikellmek fuq x’għaddej minnu hu u inti tgħidlu: “Imma jien ... u kieku taf jien ... u dan mhu xejn fejn tiegħi ... ” Min għandu bżonn l-attenzjoni bħalissa, mhux ħuk? Mela hu għandu jibqa’ fiċċentru. Inti biss imxi miegħu, akkumpanjah. Meta tkunu wasaltu lejn l-aħħar, wiegħed lil ħuk li se titlob għalih. Hekk ma jħossux waħdu.

Lil ħuk illum m’għentux jitlob.

Wara li tlabtu flimkien fil-kappella u kontu int u hu għal ftit mumenti kwieti bejnietkom, ġibidlek

l-attenzjoni. Lil dan ħuk anqas tista’ tmerih, għax jersaq lejk b’rasu baxxuta. Qallek li dan aħħar waqt it-talb korali qed jinnutak titlob għalik, bħal qisek qiegħed waħdek, u jew tgħaġġel qabel l-oħrajn jew tirrispondi x’ħin ikun spiċċa kulħadd. Donnu deher mistħi jkellmek, u talbek skuża li kellu jgħidlek, u rringrazzjak ukoll li smajtu, għalkemm int kellek għax titolbu skuża u tirringrazzjah...

Suppost taf biżżejjed li middistrazzjonijiet waqt it-talb m’aħniex neqsin. Għaliex għandek iżżidhomlhom int lil ħutek?

Qatt tiġġudikah lil ħuk. Il-ġudizzji ma jurux imħabba. Jekk trid tkun iebes ma’ xi ħadd, kun iebes miegħek nnifsek u waqt l-eżami tal-kuxjenza tinsiex tistaqsi: “Kemm ħabbejthom lil ħuti llum?” ikompli...

“Qabel ma tassumi xi ħaġa: kun af il-fatti.

Qabel ma tiġġudika: ifhem ir-raġuni.

Qabel ma tweġġa’ lil xi ħadd: ipprova ħoss.

Qabel ma titkellem: aħseb.”

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

147

Aħna u l-Midja Soċjali

Il-Media Multitasking

F

’Settembru tal-2015 John Blanding, fotografu professjonali ta’ The Boston Globe, kien qiegħed fuq xogħlu jieħu r-ritratti ta’ grupp ta’ atturi li kienu qegħdin iżuru ċinema fejn kien ser jintwera għall-ewwel darba l-film tagħhom. Ġara, iżda, li permezz tat-Twitter ritratt minnhom spiċċa biex kiseb fama internazzjonali. Dan għaliex fost il-ħafna nies li kienu jidhru jħarsu lejn is-smartphones biex jieħdu ritratt tal-okkażjoni dehret mara anzjana kuntenta tħares lejn l-atturi minn daqshekk viċin. Dan irritratt qajjem ħafna diskussjoni, iżda f ’dawn il-ftit linji xtaqt li neżaminaw ftit ir-relazzjoni li hemm bejn il-media multitasking tal-folla u l-esperjenza li mid-dehra kienet qiegħda tgawdi dik l-anzjana.

X’inhi l-media multitasking?

Id-dizzjunarju jfisser il-kelma multitasking bħala sitwazzjoni fejn komputer jew bniedem ikun qed jagħmel aktar minn ħaġa waħda fl-istess ħin. Ir-riċerkaturi

jidentifikaw tliet tipi ta’ media multitasking: fil-midja nfisha, bħal meta stazzjon tar-radju fl-isfond iħalli xi mużika popolari għaddejja waqt l-aħbarijiet; bejn midja differenti, bħal meta tkun qed tara

148 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

film u tibgħat SMS; u bejn midja u bnedmin oħra, bħal meta tieħu selfie waqt xi ikla mal-ħbieb.

Permezz tat-teknoloġija l-media multitasking saret ħaġa faċli u popolari. Skont statistiċi riċenti, 75% taż-żgħażagħ ta’ taħt l-24 sena jistqarru li ma jimmaġinawhomx ilaħħqu max-xogħol li jkollhom jekk ma jagħmlux multitasking.

Instab ukoll li nofs l-adolexxenti jagħmlu media multitasking anke waqt li jkunu qed jilagħbu l-logħob tal-komputer. Wieħed minn kull erba’ adulti jgħid li waqt xi laqgħa tax-xogħol mhux darba jew tnejn juża s-smartphone, filwaqt li kważi terz jistqarru li jagħmlu multitasking anke meta jkunu qed jitkellmu wiċċ imb wiċċ ma’ ħaddieħor.

Sa ftit snin ilu, minħabba n-nuqqas ta’ riċerka, l-opinjonijiet fuq l-effetti tal-media multitasking kienu suġġettivi ħafna. Studju tal-2010 juri li permezz talmultitasking xi adolexxenti kien qed jirnexxilhom jikkunsmaw għaxar sigħat ta’ midja f ’inqas minn seba’ sigħat u nofs. Aktar riċenti, minn studju tal-Common Sense Census fl-Amerka ħareġ li 51% tal-adolexxenti waqt li jkunu qed jagħmlu l-homework jaraw ukoll it-televixin, 50% jikkomunikaw fuq social networks u 60% jibagħtu messaġġi bissmartphone. Xi adulti jaraw ilpossibilità tal-media multitasking

bħala barka. Dan għax f ’dawk il-mumenti li jkunu free, bħal f ’xi kju jew fuq tal-linja, ikunu jistgħu jużaw il-ħin b’mod aktar rilevanti.

Xi studji anke jistqarru li fid-dinja mgħaġġla tal-lum din il-kapaċità saret ħaġa indispensabbli.

Min-naħa l-oħra jidher li mhux kulħadd jaqbel. Filwaqt li l-adolexxenti tal-Common Sense Census stqarrew li ma jħossux li l-media multitasking qiegħda taffettwahom b’mod negattiv, studji xjentifiċi tal-moħħ juru mod ieħor. L-istudju ta’ Salvucci u Taatgen juri li fir-realtà waqt kull tip ta’ multitasking il-moħħ ikun qiegħed kontinwament idawwar l-attenzjoni minn attività għal oħra f ’sekwenza ripetuta. Speċjalment fil-bidu, il-moħħ ikun kapaċi jdawwar l-attenzjoni b’ċertu ħeffa u hekk tinħoloq l-illużjoni li qed jagħmel aktar minn ħaġa waħda fl-istess ħin. Studji oħra jaffermaw dan iżda jżidu li din ir-rotazzjoni fl-attenzjoni malajr tgħejji lillfakultà tal-ħsieb. B’riżultat ta’ din l-għeja, il-ħeffa tat-tidwir fl-attenzjoni tonqos u b’mod progressiv anke r-ritmu tax-xogħol jibda jonqos sustanzjalment.

Riċerka aktar diretta fuq l-effetti aħħarija tal-multitasking tafferma li din ma tantx tgħin, anzi x’aktarx ittellef. F’riċerka li saret f ’università partikulari ġiet innutata differenza kbira bejn irriżultati ta’ dawk l-istudenti li fuq

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

149

il-laptop kienu jagħmlu xi forma ta’ media multitasking u r-riżultati ta’ dawk li kkonċentraw biss fuq il-materjal tal-lezzjoni. Interessanti nżidu li din ir-riċerka sabet ukoll effett negattiv fuq l-istudenti li kienu bilqiegħda maġenb dawk li għamlu l-multitasking. Esperiment ieħor involva comprehension test għal 334 adolexxent ta’ bejn il-ħdax u t-tlettax-il sena. Waqt it-test grupp minnhom kien espost għall-mużika popolari u l-grupp l-ieħor ħadem fis-skiet.

Hawnhekk ir-riżultati wkoll urew l-effett negattiv tal-multitasking.

Madankollu, b’riferenza għal riċerki oħra, dan l-aħħar studju jgħid ukoll li, f ’każ ta’ xogħol sempliċi jew ripetittiv, mużika rilassanti bla lyrics jew mużika ripetittiva fil-background mhux talli ma ttellifx talli kapaċi tgħin.

Fuq skala aktar globali, fl-2012 il-kumpanija Pearson sabet li 77% tal-għalliema jaqblu li l-attenzjoni tat-tfal naqset

drastikament. Studju aktar riċenti sab li 44% tal-pre-adolexxenti, 33% tal-adolexxenti u 25% taladulti jħossuhom kontinwament distratti u jsibuha diffiċli biex jikkonċentraw fuq biċċa xogħol waħda. Fil-fatt xi kumpaniji diġà stqarrew li qed issir aktar diffiċli għalihom biex isibu żgħażagħ li m’għandhomx problema ta’ attention deficit, għax dawn minn tfulithom imdorrijin jikkunsmaw ftit, b’mod superfiċjali u malajr.

Issa li tajna ħarsa fuq l-effetti aħħarija tal-media multitasking, tajjeb naraw x’qed isir madwarna biex jingħelbu l-problemi li tista’ ġġib magħha din il-midja. IlLiċeo Corona del Mar fl-Amerka, wara diskussjonijiet mal-ġenituri, żied regola li fil-brejk ma jistax jintuża s-smartphone. Apparti ż-żieda fis-soċjalizzazzjoni ta’ bejn l-istudenti, b’effett ta’ din ir-regola huma ma baqgħux jaħbtu ma’ xulxin fil-kuruturi. Waqt kunċert fl-2013, il-grupp mużikali Yeah

Yeah Yeahs talbu lil dawk preżenti biex jaraw il-kunċert live u mhux mis-smartphone. Il-McDonald’s ta’ Singapore introduċew lockers għas-smartphones bit-tema ”Phone Off, Fun On” biex il-klienti jgawdu aktar il-mument li fih ikunu flimkien għall-ikel.

Organizzazzjonijiet li jaħdmu malfamilji wkoll jissuġġerixxu diversi metodi biex il-membri tal-familja jevitaw l-effetti negattivi tal-media multitasking. L-aktar metodu suġġerit hu li s-smartphone ma jintużax fuq il-mejda tal-ikel (biex tkun preżenti għal dawk ta’ ħdejk), qabel l-irqad u fis-sodda (biex ma tħallix id-dija kaħlanija tas-smartphone tagħti sinjali lil moħħok biex tqum – la darba ser torqod), fil-kampanja (biex tgawdi l-ambjent u taqta’ mir-rutina), waqt il-qari ta’ xi ktieb u anke meta tkun passiġġier fuq mezz ta’ trasport. Ir-raġunijiet għala dawn il-postijiet għandhom ikunu smartphone-free jvarjaw, iżda r-raġuni prinċipali hi bażikament waħda: li tkun kollok kemm int preżenti f ’dak il-post u f ’dak il-ħin.

Din il-preżenza sħiħa lkoll nixtiquha. Is-sena l-oħra Adam Alter, Professur tal-Marketing u tal-Psikoloġija fl-Università ta’ New York, fuq TED talks kien qed jitkellem quddiem sala mimlija xjentisti u intraprendituri ta’ fama internazzjonali. L-akbar applaws li qala’ kien meta faħħar il-kuraġġ ta’

kumpanija Ġermaniza li introduċiet regola li tgħid li min jibgħat email lil xi ħaddiem tal-kumpanija li jkun bil-vaganzi jiġi infurmat li, peress li l-ħaddiem qiegħed bil-vaganzi, l-email mibgħuta ġiet imħassra awtomatikament! Fil-fond ta’ qalbna lkoll nafu li għandna bżonn ħin ta’ kwalità, ħin bla distrazzjonijiet.

Jekk inkunu preżenti b’mod sħiħ fil-mumenti differenti, il-ftit snin li għandna fuq din l-art inkunu nistgħu ngħixuhom b’mod live u mhux virtwalment. Hekk fuq ixxogħol inħossuna aktar f ’postna, fil-bitħa tal-Qasam moħħna jkun fit-tfal, fil-passiġġata nkunu liberi biex nesperjenza mill-ġdid dak l-entużjażmu tat-tfal, fillezzjoni l-ħsieb tagħna jkun kif ser ninfluwenzawhom għall-aħjar, fil-vann inkunu kapaċi ngħaqqdu l-grupp b’xi logħba jew bil-kant, fl-Assenjatur l-attenzjoni tkun fuq is-servjent, u fil-qimiet u l-Kult moħħna jkun merfugħ f ’Alla. Ċert li Dun Ġorġ qatt ma ltaqa’ malkelma multitasking, imma milli jidher fi żmienu wkoll kien hemm nies li jippruvaw jagħmluha.

Għalihom il-Fundatur kiteb direttiva fid-Direttorju Spiritwali li tgħid: Meta qed tagħmel xi ħaġa, taħsibx fuq ħaġa oħra … ħalliħa f ’idejn il-providenza ta’ Alla.

Inkella ma tagħmilx sew dak li għandek tagħmel… għax kollox għandu ħinu! (Direttiva Nru. 22) Rainer Bezzina

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

151

50 Sena mill-Humanae Vitae

Il-Kontenut tal‑Humanae Vitae (1)

F

il-ħarġiet li għaddew tajna ħarsa fil-qosor lejn l-isfond storiku u kulturali tal-Humanae Vitae, kif ukoll lejn it-tħejjija u l-pubblikazzjoni tagħha fil-25 ta’ Lulju 1968. Fiż-żewġ artikli li jmiss ser nagħtu summarju tal-punti saljenti tal-Humanae Vitae. Din l-enċiklika tal-Papa Beatu Pawlu VI dwar iż-żwieġ Nisrani u t-tnissil tal-ħajja umana tikkonsisti f ’daħla ġenerali u tliet partijiet prinċipali. Fid-daħla tal-Humanae Vitae naqraw li, fit-trasmissjoni tal-ħajja umana, il-miżżewġin isiru kollaboraturi liberi u responsabbli ma’ Alla l-Ħallieq.

It-twettiq ta’ dan id-dmir minn dejjem offra diffikultajiet serji fil-kuxjenza tal-miżżewġin.

L-iżvilupp soċjali u xjentifiku fit-tieni nofs tas-seklu għoxrin ħalla impatt qawwi fuq il-viżjoni tal-ħajja u l-kuntentizza talbniedem. Tali żvilupp qajjem ukoll mistoqsijiet ġodda dwar it-trasmissjoni tal-ħajja umana li l-Knisja kellha tirrifletti fuqhom aktar fil-fond.

Kuntest Ġdid li Jippreżenta Problema Ġdida Fost il-bidliet kbar li seħħew fl-aħħar sebgħin sena u li jolqtu tant mill-qrib il-ħajja umana nsibu: iż-żieda mgħaġġla filpopolazzjoni, it-tħassib soċjali u ekonomiku, l-avvanzi fir-rwol tal-mara u s-sehem tagħha fissoċjetà, l-apprezzament tal-valur 152

intrinsiku tal-bniedem u għarfien xjentifiku ġdid rigward ittrasmissjoni tal-ħajja umana.

L-iżvilupp mgħaġġel għen lil diversi movimenti biex jippromovu aktar libertà u progress soċjali. Xi movimenti, anki fi ħdan il-Knisja Kattolika, qajmu mistoqsijiet ġodda dwar it-trasmissjoni tal-ħajja umana, u għamlu pressjoni biex il-Knisja tbiddel it-tagħlim morali tagħha dwar iż-żwieġ u s-sesswalità.

Skont xi wħud, il-bnedmin kollha setgħu jibbenifikaw kemm-il darba l-Knisja kellha tbiddel il-pożizzjoni tagħha dwar l-użu artifiċjali fir-regolamentazzjoni tal-prokreazzjoni tal-ulied. Huma bbażaw l-argumenti tagħhom fuq il-“prinċipju tat-totalità” użat fit-teoloġija morali u saħqu li l-prokreazzjoni tal-ulied għandha

Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

tiġi kkunsidrata fil-kuntest sħiħ taż-żwieġ u mhux f ’kull att partikulari taż-żwieġ. Fi kliem ieħor, huwa ż-żwieġ inġenerali dak li għandu jkun miftuħ għallħajja u mhux kull att partikulari taż-żwieġ. Dawn l-ideat wasslu lil xi wħud biex jikkonkludu li jkun aktar jaqbel jekk ir-responsabbiltà tat-trasmissjoni tal-ulied titħalla fil-libertà u r-rieda tal-miżżewġin milli tibqa’ kkundizzjonata mirritmu bioloġiku tal-mara.

L-Interpretazzjoni tal-Liġi Morali Il-mistoqsijiet mill-aktar relevanti tal-biedem tal-lum jistħoqqilhom tweġibiet serji mill-Knisja, ibbażati fuq tagħlim morali sod: prinċipji morali msejsa fuq il-liġi naturali u mdawlin mir-Rivelazzjoni Divina.

Il-Maġisteru tal-Knisja għandu l-awtorità u r-responsabbiltà li jħares il-liġi morali dwar innatura taż-żwieġ u d-drittijiet u d-dmirijiet marbutin miegħu.

Il-Kummissjoni Pontifiċja, imwaqqfa mill-Papa San Ġwanni XXIII fl-1963 u estiża mill-Papa Beatu Pawlu VI, kellha tirrifletti fil-fond dwar iż-żwieġ Nisrani u t-trasmissjoni tal-ħajja umana.

Din il-Kummissjoni twaqqfet bilgħan li l-Knisja tkun f ’pożizzjoni li twieġeb mistoqsijiet ġodda dwar it-trasmissjoni tal-ħajja umana u toffri linji gwida lill-miżżewġin Kattoliċi u lil dawk ta’ rieda

tajba. L-istudju tal-Kummissjoni ma kienx wieħed konklussiv u definittiv. Għalhekk, bis-saħħa tal-awtorità fdata lill-Knisja minn Kristu nnifsu, din l-enċiklika hija t-tweġiba tal-Maġisteru għallmistoqsijiet mill-aktar importanti fil-ħajja tal-bniedem.

Viżjoni Sħiħa tal-Bniedem It-trasmissjoni tal-ħajja umana trid tittieħed fil-kuntest aktar wiesa’ tal-viżjoni integrali talbniedem, tas-sejħa naturali u sopranaturali tiegħu. Il-Knisja tirrikonoxxi u tqis bħala pożittiv l-enfasi dwar l-importanza talimħabba konjugali u l-maternità u paternità responsabbli li għamlu dawk favur l-użu ta’ metodi artifiċjali fil-kontroll tat-twelid.

Madankollu l-Knisja ssostni li dawn iż-żewġ karatteristiċi tażżwieġ iridu jittieħdu fil-kuntest tal-pjan oriġinali ta’ Alla għażżwieġ.

Fil-pjan ta’ Alla ż-żwieġ huwa għaqda ta’ mħabba bejn raġel u mara. Permezz tal-għotja reċiproka tagħhom lil xulxin, il-miżżewġin jilqgħu s-sejħa li jsiru komunità ta’ mħabba u li jitqaddsu permezz ta’ xulxin. Fittrasmissjoni ta’ ħajjiet ġodda u fit-trobbija tal-ulied, il-miżżewġin ikunu qegħdin jikkollaboraw ma’ Alla l-Ħallieq. Għall-imgħammdin iż-żwieġ isir sagrament – sinjal u għajn ta’ grazzja li tqaddes.

Karatteristiċi tal-Imħabba Konjugali Min-natura tagħha l-imħabba konjugali hija umana – tinkludi l-ġisem u l-ispirtu. L-imħabba konjugali mhix sempliċiment ġibda tal-istint jew emozzjoni frivola. L-ewwel u qabel kollox l-imħabba konjugali hija “att uman” tar-rieda ħielsa tal-bniedem li permezz tiegħu l-miżżewġin isiru qalb waħda u ruħ waħda.

L-imħabba konjugali hija wkoll għotja totali, reċiproka, esklussiva u indissolubbli. It-tielet, l-imħabba konjugali tħalli l-frott; tmur ’l hinn mill-komunjoni ta’ bejn ilmiżżewġin għax hija miftuħa għal ħajjiet ġodda.

Maternità u Paternità Responsabbli L-imħabba konjugali titlob mill-miżżewġin li jħarsu lejn il-vokazzjoni paterna u materna tagħom fid-dimensjonijiet kollha tal-ħajja tagħhom. F’sens bijoloġiku, maternità u paternità responsabbli tfisser għarfien u rispett lejn il-funzjonijiet bijoloġiċi tal-ġisem tal-bniedem. Fejn jidħlu ġibdiet u sentimenti sesswali, maternità u paternità responsabbli tfisser kontroll ordnat mir-raġuni u r-rieda ħielsa tal-bniedem, u mhux tqanqil tal-istint u passjonijiet diżordinati tal-ġisem.

Fejn jidħlu kundizzjonijiet fiżiċi, ekonomiċi, psikoloġiċi u soċjali,

maternità u paternità responsabbli tfisser it-teħid ta’ deċiżjonijiet morali b’kuxjenza infurmata tajjeb dwar l-ippjanar tal-familja.

Dan ifisser li l-miżżewġin jistgħu jippjanaw li jiffurmaw familja numeruża jew, għal raġunijiet validi u b’konformità mal-liġi morali, jagħżlu li jiġu evitati tqaliet ġodda għal xi perjodu ta’ żmien.

Il-maternità u l-paternità responsabbli huma marbuta intrinsikament mar-relazzjoni talmara u r-raġel ma’ Alla. Ir-rabta tagħhom ma’ Alla twassalhom biex ikunu xhieda ħajja tal-verità, kif ukoll tgħinhom biex fil-ħajja miżżewġa tagħhom jilqgħu bilferħ il-pjan ta’ Alla għalihom fiż-żwieġ.

Rispett lejn in-Natura u l-Għanijiet tal-Att taż-Żwieġ L-att taż-żwieġ jgħaqqad ilmiżżewġin f ’komunità ta’ mħabba (l-aspett unittiv) u jagħmel possibbli l-eżistenza ta’ ħajjiet ġodda (l-aspett prokreattiv). Dawn iż-żewġ għanijiet tal-att taż-żwieġ huma inseparabbli u ma jistgħux jiġu separati minn xulxin.

Il-miżżewġin għandhom jirrispettaw lil xulxin; qatt m’għandhom jimponu lilhom infushom fuq xulxin. L-att tażżwieġ għandu jkun att liberu u reċiproku ta’ mħabba. Jekk fl-att taż-żwieġ ma jkunux miftuħin

154 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

ukoll għal ħajjiet ġodda, ilmiżżewġin ikunu qegħdin jikkontradixxu l-istess imħabba konjugali u jiċħdu l-pjan ta’ Alla għalihom. Meta, mill-banda l-oħra, il-miżżewġin jirrispettaw iż-żewġ għanijiet tal-att taż-żwieġ – unittiv u prokreattiv – huma jsiru ministri ta’ Alla u xhieda ħajja tal-pjan oriġinali ta’ Alla għaż-żwieġ.

Prattiċi Illeċti tal-Kontroll tat-Twelid Il-viżjoni umana u Nisranija tażżwieġ tgħinna nifhmu għaliex l-ebda intervent dirett fil-proċess ġenerattiv, u fuq kollox l-abort volontarju anki jekk magħmul bi skop terapewtiku, ma jista’ jitqies leċtu. Għandu jitqies ukoll illeċtu kull mezz ta’ sterilizzazzjoni permanenti u temporanja bil-għan li jiġu evitati tqaliet ġodda. Hekk ukoll għandu jitqies kull metodu ieħor ta’ kontroll tat-twelid bliskop li jimpedixxi, anki jekk għal raġunjiet tajbin, milli l-att taż-żwieġ ikun mitfuħ għal ħajjiet ġodda.

Mezzi ta’ Kura Leċta Madankollu huma leċti interventi ta’ kura terapewtika biex jiġi mfejjaq xi mard, anki jekk ilkura mogħtija tista’ tirriżulta f ’infertilità. Interventi ta’ kura

huma leċti biss jekk ma jsirux bl-iskop li jimpedixxu milli jkun hemm tqaliet ġodda.

Il-Perjodu Infertili Fl-enċiklika l-Papa tenna l-importanza tar-raġuni umana u x-xjenza fil-ħajja tal-bniedem, sakemm dawn ikunu f ’armonija mal-ordni maħluq minn Alla.

Fejn tinħass il-ħtieġa serja li jitħalla perjodu ta’ żmien bejn tqala u oħra, il-Knisja tirrikmanda t-tħaddim bil-għaqal tal-metodu naturali fiċ-ċiklu infertili tal-mara (natural family planning). Dan ilmetodu ma jikkontradixxix il-pjan ta’ Alla għaż-żwieġ u ma jbiddilx in-natura tal-att taż-żwieġ.

Fil-ħarġa li jmiss inkomplu nesponu t-tagħlim sabiħ talHumanae Vitae. Se nelenkaw ilkonsegwenzi li l-Papa Pawlu VI ra li kien se jkun hemm fis-soċjetajiet futuri bl-użu ta’ mezzi artifiċjali ta’ kontraċezzjoni, u r-reazzjonijiet tiegħu għal dawk li argumentaw favur tali mezzi għaliex, skont huma, dawn il-mezzi setgħu jassiguraw ambjent ta’ paċi u armonija fil-familja fejn it-tfal ikunu jistgħu jikbru u jiżviluppaw aħjar.

Jonathan Sammut

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

155

Skrittura

Il-Profeta Hosegħ a

]

Il-Profeta Hosegħa kien kontemporanju ta’ Għamos; it-tnejn huma profeti tas-seklu 8, l-istess bħal Isaija u Mikea. Bħal Għamos ipprofetizza fis-Saltna ta’ Fuq taħt seba’ slaten. L-attività profetika tiegħu kienet ferm itwal minn dik ta’ Għamos. Ipprofetizza f ’qagħda politika mwiergħa wara l-mewt tas-Sultan Ġerobogħam II, meta fil-pajjiż kien hemm l-idolatrija u bosta inġustizzji soċjali. Tkellem kemm fuq il-ġustizzja ta’ Alla kif ukoll fuq il-ħniena kbira tiegħu. Kif jgħid Neal Flanagan O.S.M.: “Hosea’s message to Israel is one of despair and one of hope.” Bħal Ġeremija u Eżekjel ipprofetizza bil-ħajja tiegħu stess u għan-nies ta’ żmienu kien jidher qisu wieħed iblah.

Il-Profeta Hosegħa nistgħu nqisuh il-profeta tal-Patt minħabba li spiss kien ifakkar lil Iżrael u lil Efrajm (l-ikbar tribù fis-Saltna ta’ Fuq) fil-Patt tas-Sinaj, dik ilwegħda solenni li huma ħalfu li jżommu meta aċċettaw li jkunu l-poplu ta’ Alla u Hu jkun Alla tagħhom, wegħda li ma nżammitx mill-poplu għax kif jgħid Hosegħa: “Dak l-għoġol ħaddiem għamlu; dak mhux Alla, frak għad isir l-għoġol tas-Samarija.” (Hos 8, 6) Il-ktieb tiegħu hu mqiegħed filbidu tal-profeti ż-żgħar. Fil-Bibbja Lhudija dan il-ktieb jinsab fi grupp ta’ tnax-il profeta li jitqiegħdu wara l-profeti li jsejħulhom kbar.

F’din il-Bibbja Hosegħa jinsab wara Isaija, Ġeremija u Eżekjel.

Fit-tradizzjoni antika tal-Knisja l-kollezzjoni tat-tnax-il profeta żgħar titqiegħed ukoll wara dik tal-profeti l-kbar imma f ’diversi

kodiċijiet bħal dak tal-Vaticanus u dak Lixandrin dawn il-profeti jitqiegħdu qabel il-kbar. Fil-Bibbja Maltija bħal f ’Bibbji oħrajn ilktieb tal-Profeta Hosegħa jinsab wara dawk tal-profeti l-kbar, eżattament wara l-ktieb ta’ Danjel.

L-isem Lhudi Hoxea jfisser “ilMulej isalva”, l-istess bħalma jfissru Isaija, Ġożwè u Ġesù, imma qiegħed f ’forma oħra. Fuq ħajjet Hosegħa nafu ftit ferm; nafu li kien jgħix fis-seklu 8, missieru kien jismu Beri u beda l-missjoni tiegħu lejn it-tmiem tas-saltna ta’ Ġerobogħam II. “Kelmet il-Mulej li kienet lil Hosegħa bin Beri, f ’jiem Għużżija, Jotam, Aħaz, Ħeżeqija, slaten ta’ Ġuda (Saltna ta’ Isfel), u f ’jiem Ġerobogħam, bin Jowas sultan ta’ Iżrael (Saltna ta’ Fuq).”

(Hos 1, 1)

156 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Hosegħa hu l-uniku profeta li kien mit-Tramuntana tal-Palestina.

Għalhekk għall-kuntrarju ta’ Għamos qiegħed jitkellem bħala ċittadin tas-Saltna ta’ Fuq ma’ ċittadini bħalu. Minħabba f ’hekk minflok fuq il-ġustizzja biss jitkellem ukoll fuq il-ħniena għax kien iħoss għall-poplu tiegħu. Il-probabiltà hi li miet ftit qabel il-waqgħa tas-Samarija f ’idejn Sargon II tal-Assirja fis-sena 721 q.K. Mill-profezija tiegħu l-istudjużi kkonkludew li pprofetizza bejn is-snin 750 u 724 q.K., bejn il-ħidma tal-profeti Għamos u Isaija.

Ma nafux eżattament x’kienet is-sengħa tal-profeta. Diversi studjużi bħal G.A.F. Knight jgħidu li kien furnar għaliex f ’Kapitlu 7 jitkellem fuq is-sengħa tal-furnara: “Kollhom mixgħulin bil-ħeġġa, bħal forn imkebbes huma, li l-ħabbież tiegħu jehda jkebbes minn xħin jagħġen sa ma l-għaġna teħmer…”

(Hos 7, 4) Oħrajn jaħsbu li kien bidwi għax bosta drabi jalludi għall-biedja. Mill-kitba tiegħu jidher però li kien bniedem ta’ skola għax il-kitba tiegħu għandha stil mirqum filwaqt li kien konxju tal-qagħda politika ta’ żmienu. Kif insibu fl-ewwel tliet kapitli talktieb, Hosegħa kien miżżewweġ ma’ waħda jisimha Gomer bint Diblajm. Fuq din ir-rabta tażżwieġ huwa mibni l-ħsieb talmessaġġ tal-profeta.

Il-qagħda politika u soċjali li fiha ħadem Hosegħa kienet waħda mill-agħar. Kif rajna meta tkellimna fuq Għamos, Ġerobogħam II kien sultan li kemm l-intelliġenza tiegħu kif ukoll il-qagħda politika internazzjonali għenuh biex jagħmel is-Saltna ta’ Fuq politikament stabbli u sinjura.

Imma f ’dan il-ġid u l-progress, Ġerobogħam II poġġa r-reliġjon wara l-politika u ħallat ir-reliġjon ma’ skopijiet politiċi. Għalhekk fis-Saltna ta’ Fuq, bħal fi żmien il-Profeta Elija, kien hemm influss qawwi ta’ qima lejn alla Bagħal, alla tal-fertilità. Materjalment il-pajjiż kien prosperu imma spiritwalment u soċjalment kien marid, hekk li fil-kriżi l-għana u r-rikkezzi tiegħu kkrollaw. Min jinsa lil Alla jibni fuq it-tafal u hekk ġara fi żmien Hosegħa. Filbidu ta’ Kapitlu 4 nsibu: “Isimgħu kelmet il-Mulej, ulied Iżrael, għax għandu l-Mulej ġlieda man-nies tal-pajjiż, għax m’hemmx emiena (fedeltà), m’hemmx imħabba, m’hemmx tagħrif ta’ Alla filpajjiż…” (Hos 4, 1) Wara 29 sena ta’ ħakma minn Ġerobogħam II segwew 30 sena ta’ dekadenza. Saltnu sitt slaten u erbgħa minnhom ħadu s-saltna bil-vjolenza. Is-suċċessur ta’ Ġerobogħam II kien ibnu Żakkarija li ġie maqtul wara sitt xhur. Warajh laħaq Sallum għallħabta tas-sena 746 qK, li nqatel

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

157

Il-Profeti Hosegħa u Ġona ta’ Raphael, 1510

minn Menaħem wara xahar biss, kif insibu fil-Ktieb tas-Slaten.

Menaħem, li kien sultan krudil, saltan għal madwar għaxar snin.

Eżempju tal-kefrija tiegħu kien l-assedju tal-belt ta’ Tirsa li, għax waqfet għall-assedju tiegħu, meta ntrebħet nifed bix-xabla saħansittra n-nisa tqal tagħha.

Dan Menaħem ġie mrażżan minn Tiglath Pilaser III u kellu jħallas ħaraġ għoli lill-Assirjani.

Minħabba f ’hekk beda jintaxxa l-pajjiż u s-sinjuri biex iħallsu t-taxxi bdew jisirqu u jqarrqu bil-fqar, tant li Hosegħa f ’Kapitlu 12 jirreferi għall-miżien qarrieq u s-serq tal-għonja. Għall-ħabta tas-

158 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

sena 737 q.K. laħaq ibnu Pekaħija li dam isaltan sentejn. Pekaħija ġie maqtul minn Hosegħa bin Ela (mhux il-profeta) u dan saltan għal madwar sentejn bħala l-aħħar re ta’ Iżrael. Kien hu li rrifjuta li jkompli jħallas lill-Assirja l-ħaraġ li kien ilu jitħallas sa minn żmien Menaħem. Ipprova wkoll jagħmel alleanzi ma’ ġnus oħra bħallEġittu kontra l-Assirja u dan wassal biex Salmanasser V beda l-assedju fuq is-Samarija li jidher li tkompla minn Sargon II. Dan tal-aħħar ġab fit-tmiem darba għal dejjem is-Saltna ta’ Fuq fis-sena 721 q.K. L-instabiltà politika u s-suċċessjoni mgħaġġla tas-slaten kienu l-ingridjenti li dgħajfu din is-saltna. Għall-profeta l-akbar ingridjent tal-waqgħa kien ilfatt li l-poplu telaq lil Alla u l-mexxejja ttamaw fil-qawwiet militari: “F’Gilgal imbagħad offrew il-gniedes. L-artali tagħhom isiru gzuz tal-ġebel fir-raddi tar-raba’.”

(Hos 12, 12) Hosegħa pprietka fis-Samarija, l-aktar f ’Betel u Gilgal. Betel kien post qaddis marbut mal-istorja tal-poplu Lhudi. Id-daħla ta’ Abraham fil-Palestina, il-viżjoni ta’ Ġakobb u diversi ġrajjiet li nsibu fil-perjodu tal-Imħallfin seħħew proprju hawn. Kien il-post fejn Samwel kien jiġġudika lil Iżrael, u fejn in-nies kienu jieħdu l-offerti tagħhom lil Alla. Ġerobogħam II bena ċentru idolatriku fejn bdiet tingħata qima lill-għoġol, l-istess

dnub tal-poplu Lhudi fid-deżert.

Għalhekk Betel minn post sagru saret post ta’ qima pagana, post ta’ ħażen, tant li Hosegħa flok Betel isejħilha Beth-aven, dar il-ħażen. “Ħżunithom kollha f ’Gilgal…”

(Hos 9, 15) Gilgal kien l-ewwel post li fih il-Lhud tellgħu t-tined tagħhom meta qasmu x-Xmara Ġordan. Bħal Betel kien post marbut mal-istorja tal-poplu Lhudi u, jekk il-poplu ta’ żmien Mosè kellu jissaffa bl-esperjenza tad-deżert, il-poplu ta’ żmien Hosegħa kellu bżonn li jgħaddi mill-istess esperjenza.

Hosegħa bħal Għamos jikkundanna l-idolatrija li kienet ksur tal-Patt tas-Sinaj. Iżrael beda jagħti qima lill-Bagħalim, allat protetturi tal-ibliet, tal-irħula, tal-istaġuni, tal-ħsad, tal-fertilità, u ta’ tant ħwejjeġ oħra. Il-profeta jinsisti fuq id-differenza bejn alla Bagħal u Alla veru, Alla li permezz tiegħu tiġi l-ħajja u l-fertilità.

Jikkritika l-infedeltà tal-poplu u t-taħlit tas-sagrifiċċji ma’ ritwali pagani bħall-prostituzzjoni sagra.

Skont il-profeta, Iżrael kien qed jiżra’ r-riħ u kien ser jaħsad riefnu minħabba l-offiża diretta lejn Alla.

Hosegħa jsejjaħ din il-qima lejn l-għoġiela, lejn Bagħal (tfisser Sid), bħala prostituzzjoni, għax kif ilmara tad-dnub tingħata lil diversi rġiel hekk Iżrael kien infidil lejn dak Alla li ħabbu bħalma għarus iħobb lill-għarusa tiegħu u ngħata

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

159

lil allat oħrajn bi mħabba falza.

“Il-poplu tiegħi jistaqsi l-għuda tiegħu u l-ħatar tiegħu jħabbarlu.”

(Hos 4, 12) Il-ktieb ta’ Hosegħa hu mibni fuq punti li l-profeta kien kiteb qabel il-prietki tiegħu, imbagħad il-ħsibijiet ġew żviluppati iktar tard. Il-parti l-kbira huma kitbiet tal-profeta, għalkemm fil-bidu u fl-aħħar hemm żidiet li mhumiex ta’ Hosegħa. Il-ktieb issawwar in-naħa ta’ isfel tal-pajjiż meta xi wħud li ħelsu mill-qerda talAssirjani sabu kenn fis-Saltna ta’ Isfel, ħadu l-kitbiet magħhom u sawruhom fi ktieb mibni fuq il-paralleliżmu bejn Hosegħa u martu Gomer fuq naħa u Alla u Iżrael fuq oħra. Fil-ktieb, li filparti l-kbira tiegħu huwa poeżija, m’hemmx uniformità, tant li San Ġrolmu jsejjaħlu commaticus li tfisser ġabra ta’ profeziji mingħajr ebda organizzazzjoni ta’ ħsieb.

L-istil huwa wieħed sapjenzali għax kien miktub bi skop ta’ tagħlim; għalhekk fih insibu ħafna figuri. Alla hu mxebbah ma’ għarus, tabib, missier, ragħaj, iljun, ors u leopard, filwaqt li Iżrael hu mxebbah ma’ għarusa, iben, marid, merħla, ħamiema, dielja, inbid tal-Libanu, torta, nida ta’ filgħodu u għoġla rasha iebsa.

Il-ktieb nistgħu ngħidu li għandu tliet taqsimiet ewlenin. L-ewwel taqsima (Kap 1-3) turina ż-żwieġ ta’ Hosegħa ma’ Gomer u l-maħfra

u l-imħabba tal-profeta lejn martu, l-istess kif Alla jħobb u jaħfer lil Iżrael jekk dan idur lejh. It-tieni taqsima (Kap 4-11) titkellem fuq il-kundanna inevitabbli ta’ Iżrael.

Il-poplu jagħti qima lil Alla bilfomm u mhux bil-qalb, filwaqt li Alla jrid fedeltà u ħniena u mhux sagrifiċċji bla fejda, żewġ frażijiet li jużahom ukoll Ġesù fil-konfront tal-Lhud ta’ żmienu. Imma Alla jħobb ta’ Alla li hu u ma jasalx biex jeqred għal kollox lil dan il-poplu.

It-tielet taqsima (Kap 12-14) turi l-ġudizzju ta’ Alla fuq ilpoplu li ma nidimx. Madankollu, għalkemm is-saltna għad tinqered, l-imħabba ta’ Alla se tibqa’ għal dejjem. Għalhekk Hosegħa jisħaq fuq il-ħtieġa li l-bniedem jaħrab id-dnub u jekk jaqa’ jdur mill-ġdid lejn Alla li hu għani fil-ħniena.

Hosegħa ħalla influss fuq kotba oħrajn tal-Iskrittura. Il-paternità ta’ Alla fejn il-maħfra u l-ħniena jegħlbu d-dnub insibu eku tagħha f ’Ġeremija u f ’San Luqa; il-preferenza ta’ Alla għallħniena mal-batut aktar milli għas-sagrifiċċji tissemma wkoll fl-Evanġelju ta’ San Mattew; l-għerusija ta’ Alla ma’ Iżrael niltaqgħu magħha f ’uħud mill-ittri ta’ San Pawl, bħal dik lir-Rumani, u fl-ewwel ittra ta’ San Pietru.

Hosegħa huwa l-ewwel profeta li jqabbel ir-relazzjoni ta’ bejn Alla u l-poplu ma’ relazzjoni ta’ mħabba bejn għarus u għarusa. Din terġa’

160 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

tidher fil-profeziji ta’ Eżekjel, fitTieni Isaija u f ’Ġeremija, filwaqt li San Pawl jsemmi r-relazzjoni ta’ mħabba bejn Kristu u l-Knisja, bħal fl-ittra lill-Galatin. L-infedeltà tal-poplu l-profeta ħabbarha bilħajja tiegħu stess meta ġie ordnat minn Alla biex jieħu b’martu u jħobb lil Gomer, mara żienja: “Mur hu għalik mart iż-żina u wlied iż-żina.” (Hos 1, 2) Din tidher stramba imma l-imħabba tal-profeta għal mara żienja hija simbolu, metafora tal-imħabba ta’ Alla lejn poplu li jmur wara allat oħra u Alla xorta jibqa’ jħobbu.

“Israel sees in herself the enlarged reflection of Gomer”. Minn Gomer Hosegħa kellu tliet ulied, żewġ subien u tifla. Fuq ordni ta’ Alla tahom ismijiet simbolici biex jirriflettu r-relazzjoni ta’ Alla ma’ Iżrael. L-isem tal-ewwel tifel kien Ġiżragħel li jfakkar fil-Wied ta’ Ġiżragħel fejn Ġeħu kien qatel lil Aħab u fejn kellu jinqatel bin Ġerobagħam II. L-isem tat-tifla kien Lo-ruħama li tfisser m’hemmx ħniena, jiġifieri Alla ma kienx sejjer jitħassar lil Iżrael. L-isem tat-tieni tifel kien Lo-għammi li jfisser dan mhux il-poplu tiegħi, jiġifieri l-ħażen tal-poplu tant kien kbir li Alla qatagħha li ma jkollux x’jaqsam mal-poplu tiegħu.

F’Kapitlu 3 jidher ċar li Gomer bidlet lil Hosegħa u mbagħad min mar magħha xaba’ minnha u poġġieha għall-bejgħ fis-suq.

Hosegħa fuq ordni ta’ Alla ħadha lura f ’daru u kellu jħallas prezz għaliha, ħmistax-il biċċa tal-fidda u xkora u nofs xgħir. Għal dan il-ġest Gomer baqgħet fidila lejn Hosegħa u għexet miegħu ħajja ferħana. Diversi studjuzi kienu jaħsbu li din Gomer kienet biss figura li tirrappreżenta l-infedeltà ta’ Iżrael, jew il-ġrajja kienet kollha viżjoni li kellu l-profeta, imma llum ħafna studjuzi jżommu l-istoriċità ta’ dan il-fatt u jsostnu li l-esperjenza personali fiż-żwieġ serviet lil Hosegħa biex jiddeskrivi u jinternalizza r-relazzjoni ta’ mħabba bejn Alla u Iżrael.

Il-poplu li telaq lil Alla kien moralment imħassar. Hosegħa jikkritika l-ħalf fil-falz, il-gideb u l-qerq, il-qtil, is-serq, l-adulterju u t-tixrid tad-dmija. Jikkritika fuq kollox il-ksur tal-patt, ilħażen u l-inġustizzji. Hosegħa juri li jekk Alla hu ħanin, fidil lejn il-wegħdiet tiegħu u jaf fl-għerf tiegħu l-ħtiġijiet tal-bniedem, il-bniedem jeħtieġ li jimita dawn il-kwalitajiet ta’ Alla jekk irid jilħaq il-perfezzjoni. Sintendi biex jasal għal dawn il-virtujiet ilbniedem irid ikollu l-għarfien ta’ Alla. Għalhekk fil-messaġġ tiegħu Hosegħa jenfasizza l-ħniena, ilfedeltà filjali u l-għarfien tar-rieda ta’ Alla. Hosegħa laħaq il-quċċata tar-rivelazzjoni ta’ Alla lillbniedem għax fi kliem il-profeta Alla hu Alla u mhux bniedem u jħobb ta’ Alla li hu. Hu proprju

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

161

minħabba din l-imħabba li Alla bħala missier jieħu paċenzja, jaħfer u jagħti ċans lill-poplu kemm-il darba dan jerġa’ jdur lejh.

Skont Patri G. Schembri OFM, f ’Hosegha nsibu: a) kundanna bħal ta’ Għamos għall-inġustizzji soċjali; b) kritika tal-kult superfiċjali; c) kundanna tal-kult idolatriku, il-qima tal-għoġol tad-deheb li jirrappreżenta lil Jaħweh; d) kundanna bħal ta’ Ġeremija tattama żejda fil-qawwiet politiċi; e) kundanna tas-saċerdoti idolatriċi: “Lill-poplu u l-qassis l-istess jiġrilhom; nitħallas minnu ta’ mġibtu u tal-għemejjel tiegħu rroddlu” (Hos 4, 9); f) ammissjoni li l-istorja ta’ Iżrael hija storja ta’ dnub u ribelljoni; g) stqarrija li Alla iktar iħobb milli jikkastiga, hekk li Alla għarus isir Alla missier.

Għalkemm Hosegha hu magħdud mal-profeti ż-żgħar, hu wieħed mill-ikbar profeti għall-ħsibijiet tiegħu, l-aktar għax hu wieħed mill-ftit li jirreferi għal Alla bħala missier. Kienet inkonċepibbli li Lhudi tar-Rabta l-Qadima jirreferi għal Alla b’dan il-mod. Fir-Rabta l-Qadima Alla hu msejjaħ missier sbatax-il darba biss, filwaqt li bħala Jaħweh hu msemmi 7,000 darba u bħala Eloħim 2,600 darba.

Fir-Rabta l-Ġdida hu msejjaħ missier 260 darba. Hosegħa hu wieħed minn dawk il-ftit li jqabblu l-imħabba ta’ Alla mal-imħabba ta’ missier, kif insibu wkoll fl-Eżodu u d-Dewteronomju. Hosegħa kien l-ewwel wieħed li rrivela n-natura ta’ Alla kollu ħniena, missier li jħobb u jagħder lil uliedu.

Skont Hosegħa l-miġja tal-Messija kellha terġa’ twettaq eżodu ieħor billi toħroġ lill-poplu ta’ Alla mill-jasar tan-niket. Hosegħa jara fil-miġja tal-Messija żmien ta’ hena u sliem, meta l-ulied jagħrfu l-imħabba tal-Missier u Iżrael jagħraf l-imħabba kbira talGħarus.

Matthew Vassallo

162 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Il-Perfezzjoni Evanġelika

“Kunu mela Perfetti...” (3) (Mattew 5, 48)

Kien ilu hemm xi ftit iħares lejn in-naħa l-oħra tax-xmara.

Warajh kellu l-armata lesta għallordnijiet tiegħu. Ġulju kien ilu jaħsibha. Li jaqsam għan-naħa l-oħra kien ifisser dikjarazzjoni ta’ gwerra kontra r-Repubblika Rumana. U dan kien jafu sewwa.

Il-membri għolja tas-Senat Ruman kienu wissewh biex jieqaf malfruntiera tal-Italja u ma jaqsamx ix-xmara Rubicon. Imma iebsa kemm kienet iebsa ried jieħu deċiżjoni li ma setax jerġa’ lura minnha. U dakinhar tal-lejla ta’ bejn l-10 u l-11 ta’ Jannar tassena 49 q.K. Ċesri għamel pass deċiżiv ’il quddiem u qasam l-ilma baxx tax-xmara sakemm wasal in-naħa l-oħra. Hekk għamlu wkoll is-suldati ta’ miegħu. Issa d-deċiżjoni kienet ittieħdet. Ġulju Ċesri ħeġġeġ lis-suldati tiegħu bl-għajta “Alea iacta est!”, “Issa x-xorti ntefgħet!” U minn dak il-mument Ċesri beda nieżel blarmata tiegħu lejn il-belt ta’ Ruma b’determinazzjoni li jirbaħha, kif fil-fatt għamel u ta bidu biex Ruma ssir bil-mod il-mod imperu kbir.

Minn din il-ġrajja tal-Imperu Ruman ħarġet l-idjoma “to cross the Rubicon”, jiġifieri li wieħed jieħu deċiżjoni b’determinazzjoni li ma jerġax jibdel ħsiebu. U bħalma Ċesri għamel dak il-pass deċiżiv, hekk aħna wkoll quddiem Ġesù rridu nieħdu deċiżjoni li nkunu tiegħu tassew. Fil-ħajja tagħna Ġesù jġib quddiemna mument ta’ deċiżjoni. Huwa nnifsu wissa li “min mhux miegħi hu kontra tiegħi; u min ma jiġborx miegħi jxerred” (Lq 11, 23). U huwa minnu tassew il-kliem li, imnebbaħ mill-Ispirtu s-Santu, stqarr Xmuni l-profeta dakinhar tal-preżentazzjoni ta’ Ġesù fitTempju: “Ara, dan ikun tiġrif u qawmien għal ħafna. . .” (Lq 2, 33) Fid-Diskors tal-Muntanja jew aħjar fil-Beatitudnijiet Ġesù jqiegħed il-programm jew proġett ta’ ħajja għal min tassew irid jimxi warajh. Insibu fl-Evanġelju li Ġesù “kif ra l-ġmiegħi, tela’ fuq l-għolja u, kif qagħad bilqiegħda, resqu lejh id-dixxipli tiegħu u fetaħ fommu u beda jgħallimhom” (Mt 5, 1-2).

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

163

Tela’ fuq l-Għolja Għal dan it-tagħlim Ġesù ma nħebiex. Wara kollox Hu stess qal li “ma tistax tinħeba belt li qiegħda fuq għolja” (Mt 5, 14). Hemm xebh kbir bejn dan il-mument u l-mument tat-Trasfigurazzjoni meta Ġesù tela’ fuq il-muntanja u wera l-glorja tiegħu hemm fuq fejn tbiddel quddiem l-Appostli Pietru, Ġakbu u Ġwanni. U aktar u aktar insibu xebh meta Ġesù jitgħolla fuq is-salib. IlFundatur tagħna Dun Ġorġ għaraf tassew min hu Ġesù Msallab meta sejjaħlu l-Ktieb il-Kbir u stedinna noqogħdu fuq il-Kalvarju quddiemu, ħdejn Marija Santissma Ommu, u nieħdu minnu t-tagħlim tal-ħajja eterna. Is-sejħa ta’ Ġesù hija universali, għal kulħadd, kif darba qal: “Meta nitgħolla mill-art,

niġbed lil kulħadd lejja.” (Ġw 12, 32). San Ġwann tas-Salib jgħallem li Ġesù huwa dak li jintrefa’ ’l fuq biex jidher u b’hekk isir mudell għalina. Ikompli jgħallem li aħna nkunu tassew boloh meta nagħżlu xi ħaġa jew lil xi ħadd li hu inqas minnu. U allura huwa għajb għalina li naħbuh. Ġesù jistħoqqlu li jibqa’ jidher u minn dak il-għoli jgħallimna. Mhux li kieku nifhmu dak il-ġest sabiħ li Dun Ġorġ riedna nagħmlu waqt iċ-Ċerimonja tal-Magħżulin meta s-Superjur jgħolli lil Kristu Kurċifiss u jistqarr quddiem kulħadd: “Ġesù mgħallem fqir. . . Ġesù mgħallem manswet. . . Ġesù mgħallem tal-paċi. . .” U mbagħad aħna għal kull waħda nwieġbu: “Agħmel li aħna nimxu warajk.” Jew kemm għandna għax napprezzaw aktar dak

il-proponiment sabiħ li Dun Ġorġ kitbilna fiċ-Ċerimonja tal-Kandidati meta nħarsu lejn Ġesù Kurċifiss u ngħidu bil-qalb: “Nipproponi li lejh biss inħares ilġranet kollha ta’ ħajti.”

Imberkin dawk li għandhom il-ġuħ u l-għatx tas-sewwa...

Qagħad Bilqiegħda

Imberkin dawk li jġibu s-sliem...

Hekk kien jagħmel ir-Rabbi Lhudi fi żmien Ġesù biex jgħallem liddixxipli tiegħu u jurihom li dak li qiegħed jgħid għandu importanza kbira. U hekk għadna ngħidu sa żmienna, bħal meta l-Papa jitkellem ex cathedra, minn fuq is-sedja, jiġifieri jitkellem b’mod uffiċjali. U allura hawn l-Evanġelju qiegħed jurina li d-Diskors talMuntanja huwa proprju t-tagħlim uffiċjali ta’ Ġesù għal dawk li jridu jimxu warajh. Mhux ta’ b’xejn li l-Fundatur tagħna kien isejjaħ lil Ġesù “l-Imgħallem wieħed talbnedmin”.

Imberkin dawk li huma ppersegwitati minħabba s-sewwa...

(Mt 5, 3-10)

Mera ta’ Ġesù Nnifsu Jekk nieqfu u niflu sewwa, nintebħu li f ’kull Beatitudni Ġesù qiegħed jikxef lilu nnifsu u juri min huwa tassew. Jurina wkoll dak li aħna msejħin biex inkunu, jiġifieri li nsiru nixbhu lilu: Imberkin dawk li huma foqra f ’qalbhom...

Imberkin l-imnikktin...

Imberkin dawk li qalbhom ħelwa...

Imberkin dawk li jħennu...

Imberkin dawk li qalbhom safja...

Għax min hu tassew il-fqir f ’qalbu? Mhux Ġesù nnifsu? U min hu dak li jġarrab in-niket?

Mhux Hu? Mhux Ġesù għandu qalbu ħelwa u safja? Mhux Hu għandu l-ġuħ u l-għatx tas-sewwa u huwa ppersegwitat minħabba fih? Mhux Hu dak li jħenn u jġib is-sliem?

Imberkin Fil-bidu ta’ kull Beatitudni Ġesù jesprimi b’ton ta’ ferħ il-kelma “mberkin”. Fit-test oriġinali Grieg tat-Testment il-Ġdid ilkelma użata hija makarios li proprjament tintuża għal xi ħaġa li hija abbundanti, imfawra jew għanja, bħal art għammiela u fertili li tipproduċi ħafna għelejjel u frott. U għalhekk hawn ilkelma “mberkin” qiegħda tirreferi għall-ferħ li jimla tassew il-qalb.

Ferħ li bih il-bniedem ma jkun jonqsu xejn. Huwa l-istess ferħ li jsemmi Ġesù meta jgħid: “Qalbkom tifraħ, u l-ferħ tagħkom

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

165

ħadd ma jeħodhulkom” (Ġw 16, 22). Għalhekk fid-Diskors talMuntanja Ġesù jpoġġi lilu nnifsu bħala l-kriterju tal-ferħ tagħna.

Trid tgħix ferħan? Imxi fuq ilpassi ta’ Ġesù permezz ta’ dak li qalilna fil-Beatitudnijiet. U din hija l-vera perfezzjoni li qiegħed jikkmandana Ġesù li nilħqu: li nixbhu lilu. Minn hawn jitnissel il-ferħ fina. Ferħ li huwa differenti milli tagħtina d-dinja. Dan ilkliem wiegħdu Ġesù nnifsu flAħħar Ċena: “Inħallilkom is-sliem; nagħtikom is-sliem tiegħi. Mhux bħalma tagħti d-dinja nagħtikom jien.” (Ġw 14, 27) Għax il-ferħ taddinja filli hu għandek u filli mhux.

Issa sinjur u malajr tista’ tiftaqar.

Illum b’saħħtek u għada tista’ titlef is-saħħa. Illum imdawwar bilħbieb u għada malajr jafu jitilquk.

Imma Ġesù ma jqarraqx bi kliemu u dak li wegħidna jagħtihulna żgur jekk infittxuh. Huwa jagħtina ferħ li ma jitteħdilniex.

Niggostaw lil Ġesù F’waħda mill-aħħar intervisti li ta l-Kardinal Carlo Maria Martini, magħruf fost l-oħrajn għall-istudju tiegħu dwar il-Bibbja, meta ġie mistoqsi dwar kif jitlob wieġeb: “Jien nagħlaq il-ktieb tal-Bibbja u noqgħod inħares lejn ix-xbieha ta’ Ġesù, l-aktar ix-xbieha ta’ Ġesù Msallab.” Kemm hu ġest sabiħ u ta’

min jimitah. Għax dan għandu jkun id-delizzju tagħna, li niggostaw lil Ġesù. . . fil-kelma tiegħu, flEwkaristija, fil-kontemplazzjoni tal-persuna tiegħu u l-bqija. Dun Ġorġ tana ħafna mezzi biex nilħqu dan, bħall-ftit minuti tal-viżta tal-qalb ta’ kuljum. Imma meta kitbilna Is-Sakrarju tal-Ispirtu ta’ Kristu ħallielna teżor għax dal-ktieb huwa manwal għalina biex nagħrfu u nħobbu tassew il-persuna ta’ Ġesù. Hu nnifsu kien “jitgħaxxaq quddiem Ġesù u miegħu jitkellem u lilu jimmedita, speċjalment meta kien għadu fid-dinja sakemm miet, irxoxta u tela’ s-sema. O x’rikreazzjoni tassew utli, tassew pjaċevoli u ħelwa kien isib Patri Franku.” (Passus LXXXVI) U aħna wkoll, mingħajr ma naqsmu l-ebda xmara bħalma għamel snin ilu Ġulju Ċesri, għandna nieħdu deċiżjoni b’determinazzjoni li nagħżlu lil Ġesù u nżommuh bħala l-oġġett wieħed tal-ħsieb tagħna.

U ma’ Dun Ġorġ nitolbu bil-ħerqa li f ’dik “is-siegħa feliċi ... naraw il-Wiċċ tant mixtieq li jifforma l-għaxqa tal-qaddisin”.

Michael Debono (Ħsibijiet imnebbħin millmeditazzjonijiet tal-irtir li għamel P. Charló Camilleri O. Carm.)

166 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Irrid Naqra

Echoes of the Word ta’

Enzo Bianchi

E

nzo Bianchi twieled fl-1943 f ’Castel Boglione, fil-Piemonte, l-Italja.

Ta’ 22 sena huwa ggradwa mill-Università ta’ Turin u immedjatament wara waqqaf komunità ekumenika-monastika, magħrufa aħjar bħala l-Komunità ta’ Bose li tagħha baqa’ l-pirjol sa Jannar tal-2017. Bianchi huwa awtur magħruf ħafna għall-kotba tiegħu fuq il-lectio divina u fuq il-ħajja spiritwali. Huwa ddedika ħajtu jfittex spiritwalità li tkun kapaċi tanima lill-Insara tal-lum u li fl-istess ħin issaħħaħ il-komunjoni bejn il-popli.

Il-Komunità ta’ Bose llum tgħodd madwar 80 membru rġiel u nisa li ġejjin minn tradizzjonijiet Insara differenti. Ta’ kull sena eluf ta’ persuni jżuru din il-komunità biex jagħmlu esperjenza spiritwali.

Il-ktieb li qed nissuġġerixxu f ’din il-ħarġa jismu Echoes of the Word, A New Kind of Monk on the Meaning of Life. Bianchi ppubblikah bit-Taljan fl-1999, iżda

l-verżjoni bl-Ingliż hija tal-2013.

Fid-daħla għall-edizzjoni Ingliża Jonathan Wilson-Hartgrove jikteb li dan il-ktieb għandu xi ħaġa li hija differenti mill-kotba spiritwali l-oħra. Dan mhuwiex xi djarju magħmul minn ħsibijiet jew riflessjonijiet li pellegrin jikteb waqt il-vjaġġi tiegħu.

Lanqas mhuwa promozzjoni kollha entużjażmu ta’ xi prattika spiritwali li xi ħadd skopra dan l-aħħar, jew volum li xi studjuż kiteb wara li speċjalizza f ’qasam partikulari tal-ispiritwalità. Dan huwa ktieb li waqt li tkun qed taqrah tibda tħoss li l-awtur jafek b’mod personali u li qed iwieġeb għall-mistoqsijiet l-iktar ġewwinija tiegħek. Waqt il-qari ta’ dan ilktieb il-qarrej jibda jħoss ix-xewqa

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

167

li jitqaddes iktar u li jinżel iktar fil-profond tal-misteru ta’ Alla u ta’ dawk l-affarijiet li tassew jaqtgħu l-għatx li l-bniedem diżgrazzjatament tant qed jesperjenza fid-dinja tal-lum.

Il-ktieb fih 45 kapitlu u ġeneralment kull kapitlu jikkonsisti f ’erba’ paġni. It-temi b’xi mod huma kollha marbuta mal-ħajja spiritwali. Bianchi jibni kull kapitlu fuq it-tradizzjoni biblika u dik tal-Padri tad-Deżert u l-istedina tiegħu hija biex fi żminijietna nerġgħu niskopru s-sens talħajja Nisranija fid-dawl ta’ dak li tgħidilna l-kelma ta’ Alla u fid-dawl tat-tagħlim li dawn ilmonaċi awtentiċi ta’ ħafna sekli ilu ħallewlna. F’dan l-artiklu ser inġibu traduzzjoni ta’ parti minn kapitlu 5 li jittratta s-suġġett tal-viġilanza.

Il-Viġilanza “Kulma għandna bżonn huwa spirtu viġilanti.” Dan it-tagħlim ta’ Abba Poeman, Missier tad-Deżert, huwa dikjarazzjoni qawwija favur iċ-ċentralità tal-viġilanza fil-ħajja spiritwali tan-Nisrani.

Din fiex tikkonsisti? Fit-Testment il-Ġdid il-viġilanza tidher f ’kuntrast mas-sokor u t-telqa u hija spjegata bħala s-sobrjetà ta’ dawk li għandhom għan definit u ċar li jrid jintlaħaq u li “jżommu għajnejhom miftuħa” għax jafu li, jekk ma jkunux viġilanti, jistgħu jiġu aljenati mill-għan tagħhom. U

ladarba dan l-għan għan-Nisrani huwa r-relazzjoni ma’ Alla ta’ Ġesù Kristu, allura l-viġilanza Nisranija hija orjentata kompletament lejn il-persuna ta’ Ġesù li ġie u li għad irid jerġa’ jiġi. Fil-konklużjoni tal-ktieb Regoli Morali, Bażilju ta’ Ċesarija jikteb li l-identità speċifika tan-Nisrani tikkonsisti fil-viġilanza indirizzata lejn Kristu: “X’inhu li jiddefinixxi lin-Nisrani?

Attenzjoni u għassa kull jum u kull siegħa u prontezza li jwettaq b’mod perfett dak li jogħġob lil Alla, għax jagħraf li l-Mulej jiġi fis-siegħa li ma nkunux qed nistennew.”

L-enfasi ta’ Bażilju fuq iddimensjoni temporali tal-viġilanza hija sinifikanti. Il-profeta huwa t-tip per eċċellenza tar-raġel jew mara viġilanti. Huwa jittraduċi l-ħarsa u l-kelma ta’ Alla f ’dak li hu “llum” taż-żmien u tal-istorja.

Il-viġilanza hija luċidità (ċarezza) interjuri, intelliġenza, kapaċità li taħseb b’mod kritiku u li tkun konxju u tinvolvi ruħek fiddinja li fiha qed tgħix. Permezz tal-viġilanza l-bniedem iħossu ħieles mid-distrazzjonijiet u middekadenzi. Il-persuna viġilanti tasal biex tgħaqqad flimkien issmigħ tal-kelma ta’ Alla u l-obbligi li ġġib magħha din l-istess kelma u b’hekk issir persuna responsabbli – radikali iżda mhux indifferenti, konxja li trid toqgħod attenta għal dak li qed jiġri madwarha. B’mod partikulari ssir kapaċi tgħasses fuq l-oħrajn ħalli tieħu ħsiebhom.

168 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Martin Luteru jikteb: “Li tkun isqof ifisser tara, tkun viġilanti, iżżomm għassa tajba.”

Il-viġilanza hija kwalità li tirrikjedi ħafna saħħa interjuri, imma li mbagħad tipproduċi l-ekwilibriju. Aħna mitluba mhux biss noqogħdu attenti għall-istorja, għad-dinja li qed ngħixu fiha u għal dawk ta’ madwarna, imma nkunu wkoll għassa fuqna nfusna, fuq il-ħidma tagħna, fuq ix-xogħol tagħna, fuq l-imġiba tagħna u fuq l-isferi kollha tar-relazzjonijiet tagħna. Il-viġilanza tagħna tippermetti lil Kristu jsaltan bħala l-Mulej fl-aspetti kollha ta’ ħajjitna.

Siltiet qosra mill-istess ktieb fuq suġġetti varji

Fuq il-Ħajja Spiritwali....

L-esperjenza spiritwali hija fuq kollox esperjenza li tkun preċedut: huwa Alla li jkun hemm qabilna, li jfittixna u li jsejħilna. Aħna ma nivvintawx lil Alla li miegħu rridu nidħlu f ’relazzjoni. Hu diġà qiegħed hemm!

Fuq it-Taqida Spiritwali....

Grazzi għal dak li diġà nkiteb fil-letteratura axxetika fuq dan is-suġġett, aħna nistgħu niddeskrivu fid-dettal il-proċess ta’ kif it-tentazzjoni tiżviluppa

fil-qalb tal-bniedem, liema proċess irridu nwaqqfu u nirbħu bilmezzi tat-taqbida interjuri. Dan il-proċess għandu erba’ passi jew stadji fundamentali: Il-ħsieb (suġġeriment), id-djalogu, ilkunsens u l-passjoni (il-vizzju).

Fuq il-Paċenzja....

Għall-Insara l-paċenzja hija inseparabbli mill-fidi u tinkludi kemm il-perseveranza – il-fidi li tibqa’ mal-medda taż-żmien – u l-makrothymia, din l-arti li “toqgħod pass lura” biex tkun tista’ tara l-istampa kollha u taċċetta li

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

169

l-preżent għadu mhux komplut.

Dan it-tieni aspett jgħidilna li l-paċenzja hija neċessarjament utli. Aħna u niskopru li aħna stess għadna mhux kompluti, nitgħallmu nkunu paċenzjużi magħna nfusna; aħna u nagħrfu l-inkompletezza u l-fraġilità tarrelazzjonijiet tagħna mal-oħrajn, nitgħallmu nkunu paċenzjużi ma’ dawk ta’ madwarna.

Fuq il-Kastità....

Il-kastità timplika orjentazzjoni profonda tal-qalb u għalhekk hija vjaġġ, battalja li kontinwament tirrikjedi viġilanza u qatt mhija kundizzjoni li naslu għaliha darba għal dejjem. San Ċesarju għandu din is-sentenza: “Fost il-battalji kollha li l-Insara jridu jiġġieldu, l-itqal huma dawk kontra l-kastità: Hawnhekk wieħed jitqabad kuljum u r-rebħa hija xi ħaġa rari.” Ir-rebħa hija dejjem rigal, ġrajja ta’ grazzja fejn l-enerġiji tar-Reżurrezzjoni jittrijunfaw.

L-Insara jsibu sostenn u direzzjoni għal din it-taqbida fl-Ewkaristija, li tfakkarhom li “l-ġisem mhux għaż-żina, imma għall-Mulej, u l-Mulej għall-ġisem” (1 Kor 6, 13).

Hemmhekk, waqt li jeżaminaw il-ħajja tagħhom quddiem il-ġisem tal-Mulej mogħti fl-imħabba, huma jaslu biex jifhmu r-relazzjoni li huma għandhom ikollhom ma’ ġisimhom u mal-iġsma tal-oħrajn. Huma jaraw ukoll lilhom infushom ikkonfermati 170

fil-vokazzjoni tagħhom għallkomunjoni, imħabba u għaqda u din is-sejħa twassalhom biex jagħmlu lilhom infushom sinjal tal-imħabba ta’ Alla għall-umanità.

Fuq is-Sawm....

Aħna tassew dak li nieklu u min jemmen mhux bil-ħobż biss jgħix imma fuq kollox bil-kelma ta’ Alla u l-Ħobż Ewkaristiku u bilħajja divina li dawn jittrasmettu.

Il-prattika personali u ekkleżjali tas-sawm hija waħda mill-modi kif nimxu wara Ġesù, li hu stess sam (Mt 4, 2). Hija wkoll espressjoni tal-ubbidjenza tagħna lejn ilMulej li talab mid-dixxipli tiegħu li jitolbu u li jsumu (Mt 6,16-18; 9,15; Mk 9,29). Hija konfessjoni tal-fidi espressa bil-ġisem tagħna.

Hija għodda pedogoġika li tgħallimna naduraw lil Alla b’dak kollu li aħna.

Fuq l-Anzjanità....

L-anzjanità hija żmien ta’ anamnesis, li tiftakar, kif ukoll żmien biex nirrakkuntaw l-istejjer.

Inħossu l-bżonn li ngħidu lilloħrajn dwar il-ħajja tagħna biex meta l-istejjer tagħna jintgħoġbu u jiġu rispettati minn dawk li jisimgħuna, aħna naffermaw li ħajjitna kienet tajba (worth it).

Meta nkunu qed ngħidu l-istorja tagħna, nistgħu nikkomunikaw ukoll lill-oħrajn l-esperjenza talfidi.

Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Varji

Għ alfejn Ittrakkajt mas-Soċjetà?

“

Il-vokazzjoni tal-istat mhix ħaġa tal-bniedem iżda ta’ Alla li jiggverna s-smewwiet u l-art għall-glorja tiegħu u li jinqeda bi strumenti umli u kasti: ‘Qaddsu mela lilkom infuskom u Alla jinqeda bikom.’”

Hekk nisimgħu jinqara misSuperjur Ġenerali dakinhar tal-Inkorporazzjoni. U aħna lkoll nifhmu li aċċettajna u kkoperajna mal-grazzja ta’ Alla, fuq kliem Kristu stess: “Mhux intom għażiltu lili imma jien għażilt lilkom.” (Ġw 15, 16) Min isejjaħlek tista’ ma tisimgħux, tista’ ma tagħtihx widen, tista’ ma taċċettax dak li jrid jagħtik. Ilbniedem huwa liberu. Fil-Bibbja għandna ħafna eżempji ta’ min ma samax u ma weġibx.

Imma Alla ġieli sejjaħ u semgħuh. ġieli sejjaħ u taw widen għassejħa tiegħu. Kull wieħed u waħda minna konna u għadna fost dawn il-bnedmin li semgħu u għadhom jisimgħu, li taw widen u għadhom jagħtu widen, li aċċettaw ir-rieda ta’ Alla u qed ikomplu jaċċettawha f ’ħajjithom. Żgur li hemm ħafna affarijiet li lili għenuni biex eventwalment naċċetta s-sejħa ta’ Alla

biex inħaddan il-vokazzjoni Museumina. Żgur li hemm raġunijiet għaliex ħassejtni li għandi nittrakka mas-Soċjetà.

Kbirt u għażilt jien fejn nittrakka.

Iżda kif insibu fil-Ktieb Frater Fragilis, raġuni waħda hemm li għaliha wieħed għandhu jkun fil-Museum: KRISTU. Jekk San Ġorġ Preca fehem li Hu, Ġesù Kristu, għandu jkun l-uniku oġġett tal-ħsieb tas-Soċju, jiena għandi nifhem ukoll li s-Soċju jagħżel din il-vokazzjoni Museumina biex iħares lejh il-ġranet kollha ta’ ħajtu u jsir jixbhu, hekk li ma’ San Pawl jien u int inkunu nistgħu ngħidu: “Ngħix, imma mhux iżjed jien, iżda jgħix fija Kristu.” (Gal 2, 20) Ittrakkajt ma’ din is-Soċjetà għaliex hija Soċjetà relevanti għal żmienna. Id-dinja għandha bżonn xhieda awtentika u għalhekk Ġesù jixtieq jibdel lili u lilek biex inkunu nistgħu nibdlu d-dinja li fiha ngħixu. Jekk mhux id-dinja, l-ambjent li fih ngħixu.

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

171

Is-Soċju Museumin għandna bżonnu għaliex, kif jgħidilna d-dokument Il-Vokazzjoni Museumina: Identità u Formazzjoni, “qegħdin ngħixu f ’kultura konsumistika u anjostika li bħal donnu tilfet is-sens tattraxxendenti filwaqt li tixxennaq għal tifsira ogħla tal-ħajja.”

Personalment kontinwament nipprova nnissel fija ċerta persważjoni li, kif jgħidilna l-Fundatur, jien qiegħed hawn u qed ngħix il-vokazzjoni Museumina għax “imħawwel millProvidenza ta’ Alla, li dejjem jagħti l-mezzi għall-fini”.

X’konsolazzjoni, x’kuraġġ u ferħ jitnisslu fil-qalb meta tisma’ li Alla tagħna dejjem jidderieġi u jmexxi lil dawk li Hu għażel għalih. X’sens ta’ gratitudni jitnissel f ’qalb isSoċju meta jirrifletti li, meta Alla jagħżel lil xi ħadd għal xi fini, jagħtih ukoll il-mezzi.

Il-vokazzjoni Museumina hija l-mimmi ta’ għajnejja għaliex blgħejxien tagħha qed nipprova nsir qaddis.

172

Il-vokazzjoni Museumina hija l-mimmi ta’ għajnejja għaliex permezz tagħha nħobb iktar lil Alla u lill-proxxmu.

Il-vokazzjoni Museumina hija l-mimmi ta’ għajnejja għaliex hija ħajti.

U f ’din il-ġurnata tant għażiża għalina nirringrazzja lil Alla li tani l-grazzja li nkun membru sħiħ fi ħdan is-Soċejtà, grazzja li tagħmilni koperatur fil-missjoni divina tiegħu. Nitlob lill-Mulej fuq kollox il-grazzja tal-perseveranza fis-Soċjetà Museumina sabiex ikolli x-xorti li nagħti ħajti kollha kemm hi għalih u għall-Knisja Mqaddsa tiegħu, biex inħobbu b’qalbi kollha u nwassal il-messaġġ tiegħu fuq din l-art.

U ma’ San Ġorġ Preca nistqarru flimkien li kollox minnu, kollox b’ħiltu u kollox għalih.

Simon Azzopardi

Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Varji

Il-Preseveranza

F

il-Karta Manwali speċjali li l-Fundatur tagħna San Ġorġ Preca kiteb lis-Soċi fl-1945 u li ġiet riprodotta fl-aħħar ħarġa tal-Arloġġ Museumin, fl-ewwel punt insibu dan li ġej:

“Kull Soċju inkorporat huwa fisSoċjetà mħawwel mill-Providenza ta’ Alla li dejjem jagħti l-mezzi għall-fini. Mela ħsieb is-Soċju, jiġifieri l-ispirtu tiegħu, huwa li ma jħares lejn ebda stat ieħor, iżda li jibqa’ fis-Soċjetà sal-mewt.”

finalment jasal għal deċiżjoni.

Niftakar li wara li kont għamilt iċĊerimonja tal-Kandidati, wieħed Soċju kien qalli: “Ħa nagħtik parir – qatt tagħmel pass fid-dlam.” U dak il-parir bqajt inżommu sallum.

Meta l-Papa Pawlu VI beda jirċieva ħafna talbiet ta’ riżenja mis-saċerdoti, huwa kitbilhom: “Intom meta kontu żżewġu lillkoppji kontu tgħidulhom biex jibqgħu fidili lejn xulxin sal-mewt.

Issa l-kelma li tajtu lil Alla li tibqgħu fis-saċerdozju sal-mewt, ma tiswa xejn?” Għall-grazzja ta’ Alla kienu ħafna dawk li reġgħu lura mid-deċiżjoni li kienu ħadu u komplew fis-saċerdozju.

Minn żmien għal żmien ilkoll ngħaddu minn mumenti ibsin jew ta’ dubju u qtigħ il-qalb.

F’mumenti bħal dawn tajjeb niftakru x’jgħidilna Il-Ktieb ta’ Bin Sirak: “Ibni, jekk int tersaq biex taqdi lill-Mulej, ħejji ruħek għat-tiġrib. Kun sinċier f ’qalbek u żomm sħiħ biex xejn ma tinfixel fi żmien il-għawġ. Ingħaqad miegħu u la titilqux, u tikber fil-ġieħ fi tmiem ħajtek.” (2, 1-3)

Il-vokazzjoni tagħna nibnuha fuq is-sod meta nibnuha fuq Kristu biss. Meta lkoll kemm aħna għamilna ċ-Ċerimonja tal-Kandidati, konna stqarrejna quddiem Ġesù Kurċifiss li lejh biss inħarsu l-ġranet kollha ta’ ħajjitna. Meta Kandidat ikun qiegħed jipprepara biex isir Soċju, żgur li jagħmel dixxerniment biex

Ta’ min jinnota wkoll x’hemm miktub fit-talba tal-Arloġġ tal-5:00 p.m.: “Kemm indum fiha? – Sakemm nibqa’ fidil.”

Irridu niftakru li l-vokazzjoni Museumina hija ġawhra prezzjuża u rridu nibżgħu għaliha. Ma nafdawx fil-ħila tagħna u ma nittarrfux għax min jittarraf jiġġarraf.

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

173

Il-vokazzjoni tagħna hija libera u sabiħa, imma daqstant ieħor hija fraġli. Ejjew nibżgħu għaliha u d-deċiżjoni li ħadna f ’mument ta’ dawl ma nkunux ħfief li nibdluha meta jgħaddi minn fuqna mument ta’ dalma. Fl-istess ħin ma nħallux deċiżjoni ta’ ħaddieħor tinfluwenza d-deċiżjoni tagħna.

Niftakar li meta kont fil-Qasam ta’ Ħal Kirkop konna mmorru naraw lil seħibna, jew aħjar ħuna, isSoċju Salvu Cassar mis-Siġġiewi li kellu fuq it-tmenin sena u kien qed jingħata kura fl-Isptar Boffa.

Qabel nitilqu kien itenni: “Itolbu għalija ħalli nippersevera fisSoċjetà.”

Il-Fundatur tana mezzi diversi biex nipperseveraw filvokazzjoni Museumina, fosthom it-talb u d-direzzjoni spiritwali jew, kif komunament nafuha, il-Parrinija.

Ejjew nużawhom. Ġużi Sammut

Varji

Grazzi, Sinjur Alla!

K

emm hi sabiħa l-gratitudni! Kemm hu sabiħ li tgħid grazzi! Jiena nieħu gost xejn nirringrazzja lil Alla tiegħi? Personalment inħoss li għandi nirringrazzjah għallinqas ta’ tliet affarijiet importanti li tani f ’ħajti. Qabelxejn jiena bniedem, it-tieni jiena Nisrani u t-tielet, iżda mhux l-inqas, jiena nħaddan il-vokazzjoni Museumina.

Jiena bniedem. Alla ħalaqni biex inkun bniedem, b’dak kollu li jiena.

L-identità tiegħi bħala bniedem ġejja mill-imħabba eterna ta’ Alla.

Jiena sa mill-eternità kont fil-ħsieb tiegħu, fil-ħdan tiegħu. Meta wasal iż-żmien, sejjaħli b’ismi u tani ċ-ċans niġi ngħix fid-dinja. Ġejt fid-dinja minn ħdan l-imħabba tiegħu, u nibqa’ hawn ngħix fi mħabbtu sakemm xi darba, ma nafx meta, nerġa’ nirritorna fi ħdanu. Jekk inħares kelmtu, nibqa’ fil-milja ta’ mħabbtu. Alla tant iħobbni li xtaq li Ibnu stess jiġi fid-dinja biex jurini kif għandi ngħix ta’ bniedem veru. “Iva, Alla hekk ħabb lid-dinja li bagħat lil Ibnu l-waħdieni biex kull min jemmen fih ma jintilifx iżda jkollu l-ħajja ta’ dejjem.” ( Ġw 3, 16) Ġesù ġie biex jurini kif għandi ngħix, u nibqa’ ngħix għal dejjem. Jien m’iniex ser nispiċċa, imma ser ngħix miegħu għal dejjem. Barra li jiena bniedem, jiena wkoll midneb u minħabba f ’hekk għandi bżonn lil Ġesù f ’ħajti. Hu fdieni darba għal dejjem u għalhekk ma nibżax

inkompli ngħix. Nibqa’ ngħix ta’ bniedem li jidneb, imma naf li mifdi għal dejjem. Barra milli jurini kif għandi ngħix ta’ bniedem, Ġesù jurini wkoll kif għandi ngħix bħala iben, iben adottiv ta’ Alla u werriet tas-saltna. Jurini fuq kollox kif ngħix ma’ ħuti l-bnedmin.

Jiena konvint li mingħajr Kristu ma nkunx nista’ ngħix ta’ bniedem liberu li kapaċi jħobb lill-oħrajn.

Għandi bżonn nitgħallem wisq minnu, u rrid nimitah għax b’hekk insir bniedem sħiħ.

Bħala bniedem forsi nħobb nistaqsi “Għaliex?” Nietzsche kiteb li “dak li għandu raġuni għalxiex jgħix, jista’ jissaporti kwalunkwe mod ta’ ħajja!” Għalkemm bħala bniedem għandi l-limiti tiegħi, nemmen bis-sħiħ li Alla ma ħalaqnix bniedem għalxejn. IlKardinal John Henry Newman ħalla miktub: “Alla ħalaqni biex nagħmillu xi servizz definit. Iridni nagħmel xi ħaġa li ma tahiex lil ħaddieħor. Għandi l-missjoni tiegħi; jien ħolqa f ’katina. Ma

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

175

ħalaqnix għalxejn. Irrid nagħmel it-tajjeb. Nafda fih, kull fejn inkun, jien x’jien. Hu ma jagħmel xejn għalxejn. Jista’ jeħodli lil ħbiebi, jista’ jitfagħni qalb nies li ma nafhomx, jista’ jħallini nħoss ruħi waħdi, jista’ jaħbi minni l-futur tiegħi. Jaf x’inhu jagħmel.”

Grazzi, Sinjur Alla, li jiena bniedem.

Grazzi, Sinjur Alla, li jiena wkoll Nisrani. Grazzi li jiena ta’ Kristu. Min hu dan Kristu għalija? Ipoġġiha sabiħa ferm il-Papa Emeritu Benedittu XVI fl-enċiklika tiegħu Deus Caritas Est: “Bħala bidu għall-eżistenza Nisranija m’hemmx xi deċiżjoni etika, jew xi idea għolja, iżda hemm il-laqgħa ma’ ġrajja, ma’ persuna, li tagħti lill-ħajja orizzont ġdid u direzzjoni deċiżiva.”

Jien iltqajt verament ma’ Kristu f ’ħajti? Xi jfisser għalija? Għandi xejn fija l-ispirtu tiegħu? Għal San Ġorġ Preca, ftit huma li veru għandhom l-ispirtu ta’ Kristu. Jiena Nisrani awtentiku?

Il-Papa Franġisku jgħid li aħjar tkun ateu milli Nisrani ipokrita!

Kemm hu sabiħ li tkun Nisrani!

X’rikkezzi għandna. Imma kemm napprezzawhom?

Fil-ktieb tiegħu The Privilege of Being Catholic, Fr Oscar LukeFahr jelenka ftit minn dawn ir-rikkezzi, fosthom: 176

Il-Knisja. Kemm napprezza s-sabiħ tal-Knisja? Jiena membru tal-ġisem mistiku ta’ Kristu. Forsi ngħallimha ħafna lill-oħrajn, imma kemm nemminha? Konxju l-ħin kollu li l-inkarnazzjoni ta’ Ġesù tkompli fid-dinja permezz tal-Knisja? Kemm nixtieq li nħossni iktar ferħan li jiena parti minn din il-komunità, u nkun lest li nifraħ u nbati mal-Knisja.

L-Iskrittura. Kemm napprezza l-kelma ta’ Alla? Kemm inħalliha tibdilni? Kultant niftħu l-Bibbja qisna qed niftħu kwalunkwe ktieb ieħor, u ninsew li f ’dak il-mument Alla jrid jgħidilna xi ħaġa. Iva, kull meta naqra xi parti mill-Bibbja Alla jrid ikellimni. Dan l-aħħar qed nipprova li spiss naqra xi biċċa mir-Rabta l-Qadima u warajha xi Salm, ftit mill-Evanġelju u xi Ittra tal-Appostli. Tibda tinduna x’messaġġ qawwi fiha l-kelma ta’ Alla. Ġieli f ’dawk l-għaxar minuti qari tiskopri sentenzi sbieħ wisq!

Mhux ta’ b’xejn li San Ġrolmu kien jgħid li “min ma jafx l-Iskrittura, ma jafx lil Kristu”.

Is-Sagramenti. Huma sebgħa.

Dik nafuha. Nidraw insemmuhom u ngħallmu dwarhom. Imma kemm huma esperjenza qawwija ta’ fidi għalina? Dan l-aħħar, f ’rivista lokali ħadt gost naqra dwar esperjenza ta’ suldat li meta rritorna mill-gwerra kellu bżonn qawwa akbar minnu biex tgħinu jkampa mal-emozzjonijiet u

Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

dak kollu li ħalliet fih il-gwerra.

Jistqarr li martu kienet Kattolika, u meta tweldilhom it-tifel ippruvaw jgħinuh jikber skont ir-reliġjon Metodista u mbagħad dik Luterana, imma jistqarr li flaħħar sab postu tassew fil-Knisja Kattolika. U l-iktar li ġibdu? Issbuħija tas-sagramenti minbarra l-vuċi morali tal-Knisja. Jalla għalina wkoll kull sagrament ikun sinjal ta’ qawwa ikbar minna!

L-Ewkaristija. Kollox idur malEwkaristija. X’jiswa li jiena Nisrani jekk l-Ewkaristija ma tfisser xejn jew ftit għalija. Kemm hi ċentrali fil-ħajja tiegħi? Kemm hi ċentrali f ’kull ġurnata li jkolli? Ġesù kien ċar: “Jekk ma tiklux il-ġisem ta’ Bin il-bniedem u ma tixorbux demmu, ma jkollkomx il-ħajja fikom.” (Ġw 6, 53) Jiena ħaj jew mejjet ?

Grazzi, Sinjur Alla, li jiena Nisrani.

Fl-aħħar, iżda mhux l-inqas, grazzi, Sinjur Alla, li jiena Soċju.

Mingħajr ebda mertu tiegħi, jiena membru fis-Soċjetà Museumina.

Kien Hu li tefa’ l-għajnejn talħniena tiegħu fuqi, biex jagħżilni ħaddiem għall-glorja tal-isem divin tiegħu. Kemm jiena kuntent li Alla għażilni? Kemm nirringrazzjah kuljum u kemm nitlob għall-perseveranza tiegħi fis-Soċjetà? Fuq kollox, kemm nitlob biex nibqa’ ‘fidil’ fis-sejħa tiegħi?

Kemm nemmen bis-sħiħ li, kif kien jgħid Dun Ġorġ, ilvokazzjoni tal-istat mhix ħaġa talbniedem imma ta’ Alla li jiggverna s-smewwiet u l-art għall-glorja tiegħu. Mela huwa Alla li qed imexxini fil-ħajja tiegħi, fit-triqat tiegħi. Jien lest nafdah iktar? Lest

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

177

inħallih jaħdem fija u permezz tiegħi?

Kemm jiena kburi b’din il-grazzja kbira li tani Alla? Grazzja li, kif kien itenni l-Fundatur, tagħmilni nixbah lill-Imgħallem Divin, grazzja li tagħmilni koperatur fil-missjoni divina tiegħu għattagħlim tal-ħajja eterna.

Hija responsabbiltà kbira wkoll.

Mhix vokazzjoni ħafifa. U llum liema vokazzjoni hi ħafifa? Imma Alla, li għażilni għaliha, żgur li jkun miegħi.

Dun Ġorġ kien jgħid li l-ikbar opra ta’ ħniena hija li tgħallem

lil min ma jafx, u llum qed nindunaw ukoll b’dan il-bżonn kbir tat-tagħlim tajjeb u l-urġenza li ngħallmu kif nistgħu u lil min nistgħu, f ’dinja fejn in-nies qed jitfixklu iktar imma qed jiżdidilhom l-għatx għall-verità u l-ġustizzja. Fil-missjoni tiegħi għandi wkoll ċans kbir li nħobb iżjed il-Knisja, Knisja li tant qed tbati wkoll fi żminijietna, għax ilFundatur kiteb li “ħadd ma jħobb il-Knisja daqs dawk li jrabbu lil uliedha fit-triq tal-verità u l-ġustizzja”.

Grazzi, Sinjur Alla, li jiena Soċju.

Kevin Scicluna

Min qiegħed fil-vera vokazzjoni tiegħu: • Isib il-mezzi kollha biex jista’ jilħaq il-fini tal-vokazzjoni.

• Jistma r-regoli jew id-dmirijiet tal-vokazzjoni tiegħu.

• Jifraħ meta huwa mas-sħab tal-istess vokazzjoni.

• Ma jibżax jistqarrha u jiddefendiha fejn ikun hemm bżonn Dun Ġorġ, il-Ktieb tas-Sinjali 178

Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Varji

Id-Direzzjoni Spiritwali (It-Tieni Parti)

F

il-ktieb Frater Fragilis insibu ittra immaġinarja tal-Fundatur lis-Soċji żgħażagħ fejn fost il-ħafna punti li jikteb dwarhom ma jonqosx milli jsemmi l-Parrinija u jiddeskriviha bħala wieħed mir-regolamenti għal qalbu: “Qabel nagħlaq inħeġġiġkom li jkollkom Parrinu. Dak regolament li għalija ħareġ mis-sema. Anki tħabatt biex baqa’ jeżisti. Illum, fi żmienkom, b’dak l-istudju tal-Psikoloġija qed jintebħu li dan mhux biss huwa bżonn spiritwali iżda wkoll naturali, għax tant fih ġid li wieħed jiftaħ qalbu ma’ ħabib tal-qalb li jifhmu fil-problemi li jiltaqa’ magħhom. Ma rridx ngħid li kultant ma ssibux diffikultà fl-eżerċizzju tal-għażla, iżda bla tlaqliq ngħidilkom li naħseb li għadha kif kienet fi żmieni, jiġifieri li l-aħjar Soċji huma dawk li għandhom l-aħjar Parrinijiet. Min isib Parrinu tajjeb ikun sab teżor tassew. Kultant it-triq hija iebsa wisq biex timxiha waħdek.

Barra dan ħafna drabi l-Mulej jinqeda bil-Parrinu biex iwasslek fejn ikun jixtieq Hu. Fuq dan ir-regolament ngħidilkom dak li kont ngħid meta kont ħaj: ‘Tgħidux li intom uliedi jekk m’għandkomx Parrinu.’ U għal dawk li għandhom Parrinu jiena għandi barka speċjali.”

Attitudnijiet tal-Filjozz Ir-Regola hija ċara ħafna fuq kif membru għandu jersaq lejn dan l-eżerċizzju: “F’dan l-eżerċizzju ta’ vera umiltà, il-membri għandhom ikunu doċli, ubbidjenti u sinċieri.”

(K79) Dawn huma tliet kwalitajiet li bilfors trid tkun umli biex tipprattikahom. Id-doċilità għax bla aggressività, dejjem pront biex twettaq ix-xewqa tal-oħrajn, ġentili, manswet u sempliċi. Tkun ubbidjenti quddiem il-missier spiritwali tiegħek, pront biex tisma’ u tipprova twettaq. Is-

sinċerità għall-akbar benefiċċju tiegħek innifsek għax kif tista’ tingħata għajnuna jekk ma tkunx sinċier?

Fil-Ġinnasju Spiritwali, Attendenza 89, Dun Ġorġ juża żewġ tixbihat biex jispjega r-relazzjoni u l-komunikazzjoni ta’ bejn il-Filjozz u d-Direttur Spiritwali, dik ta’ marid mat-tabib u ta’ stranġier ma’ gwida: “Jekk il-marid jaħbi għommtu lit-tabib imur hu minn taħt; jekk stranġier ma jkollux fiduċja fil-gwida ma joqgħodx mistrieħ. Kun af

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

179

mill-ewwel li huma għedewwa tal-paċi tagħhom u tagħhom infushom dawk li mhumiex doċli u ubbidjenti, jew li ma jaqblux mal-fehma tad-Direttur tagħhom, jew li jfittxu li jiġbdu d-Direttur Spiritwali tagħhom fis-sentimenti jew fil-volontà tagħhom. Vjaġġatur m’għandux jgħallem it-triq lil min imexxih, lanqas marid jissuġġerixxi r-rimedju lil min jikkurah. Li ma tikkuntentax b’dak li d-Direttur jgħid hija suppervja u nuqqas ta’ fiduċja.”

Għandna bżonn nitolbu ħafna għall-grazzja tal-umiltà. Bernard Häring fil-ktieb The Virtues of an Authentic Life jikteb: “Għan-Nisrani konvint, l-umiltà b’imitazzjoni ta’ Ġesù Kristu li tbaxxa għalina fl-imħabba hija forza qawwija u liberatorja.

L-umiltà timplika li b’fermezza u b’ħeġġa aħna nżommu fina l-kuraġġ għall-verità.” Fil-Ktieb A Short Treatise on the Great Virtues, The Uses of Philosophy in Everyday Life ta’ André ComteSponville insibu diversi ħsibijiet profondi meta l-awtur jittratta din il-kwalità: “L-umiltà hija virtù umli, tant li tiddubita lilha nfisha. Li wieħed jiftaħar bl-umiltà tiegħu huwa fil-fatt in-nuqqas tagħha. L-umiltà ma tfissirx li ma tkunx konxju. Hemm kuraġġ li jiġi mid-disperazzjoni, u hemm kuraġġ li jiġi mill-umiltà. Apparti li aħna ma nagħżlux is-sors talkuraġġ tagħna. Aħjar niket veru

minn ferħ falz. L-umiltà, bħala virtù, hija dan in-niket kollu verità ta’ dak li int. Kif jista’ xi ħadd ikun xi ħaġa oħra? Irridu nkunu ħanina magħna nfusna. Il-ħniena u l-umiltà jmorru flimkien u jikkumplimentaw lil xulxin. Li taċċetta lilek innifsek mingħajr illużjonijiet.”

Id-Direttur Spiritwali Id-Direzzjoni Spiritwali hija t-tiftix li tagħmel persuna biex tiskopri r-rieda ta’ Alla f ’qalbha.

Allura ssib lil xi ħadd midħla tal-kelma u tal-Evanġelju u li għandu l-kapaċità li jiddixxerni bejn l-illużjonijiet u r-realtà li l-ħajja spiritwali u materjali joffru.

Id-Direttur jgħallem, jindika t-triq u jgħin lill-persuna f ’din il-mixja.

Għalhekk huwa għalliem, spiritual father, padre, kumpann.

Rigward id-Diretturi Spiritwali, ir-Regola (DĠ79) tgħidilna li dawn għandhom ikunu membri li : • Huma stess qed jgħixu ħajja ta’ għaqda ma’ Alla; • Huma maturi fl-għejxien talkariżma Museumina; • Għandhom intelliġenza u kompetenza fit-Teologija Biblika u Spiritwali, • Huma mħarrġa speċjalment fiddixxerniment tal-ispirti; • Għandhom tagħrif tax-xjenzi umani, speċjalment talpsikoloġija umana.

180 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Is-Superjur Ġenerali jgħidilna li kull Soċju potenzjalment jista’ jkun Direttur Spiritwali “għax it-tnejn qed jgħixu l-istess ideal ta’ ħajja fis-Soċjetà” (K78). Dan jgħabbina bir-responsabbiltà biex kull wieħed minna jikber bħala persuna u bħala Soċju biex jekk jintalab ikun ippreparat ħalli jagħti dan is-servizz tajjeb.

Dun Ġorġ jikteb fuq id-Direttur Spiritwali iktar milli fuq il-Filjozz, forsi minħabba r-responsabbiltà li għandu. F’ittra tas-26 ta’ Frar 1929 jikteb xi struzzjonijiet għallParrini: “Fil-Parrinija ħabbat kemm tiflaħ fuq l-intenzjoni retta għax din hi kollox. Mingħajr intenzjoni retta, m’hemmx glorja ta’ Alla, m’hemmx mertu, iżda konfużjoni u pwieni.”

innifsek!’” Imbagħad f ’Il-Kiteb tasSinjali Dun Ġorġ jagħti 81 sinjal ta’ x’jagħmel Direttur tajjeb.

Xi punti mill-ktieb The Friend of the Bridegroom ta’ Thomas Green SJ huma interessanti ħafna u tant jistgħu jgħinu lilna l-membri fuq din il-materja tad-direzzjoni.

Isemmi 6 punti (kriterji) li wieħed għandu jqis meta jiġi biex jagħżel Direttur Spiritwali: • Kompatibiltà, • Viżjoni komuni, • Oġġettività, • Kapaċità biex jisma’, • Kunfidenzjalità, • Ikun mexa iktar minnek filvjaġġ.

Fil-Ġinnasju Spiritwali, Attendenza 89, Dun Ġorġ ikompli jispjega: “Id-Direttur min-naħa tiegħu jistudja l-karattru u jgħarbel il-kliem u l-azzjonijiet taddiriġend, u jipprova l-intenzjoni tiegħu, jekk retta jew le, u l-virtù tal-umiltà tiegħu. Jissuġġerilu b’mod speċjali li jitħarreġ fissilenzju u li jħobb it-tagħlim. Fuq kollox però d-Direttur Spiritwali għandu jipprokura li jsaħħaħ bl-eżempju kull kelma li jgħid lid-diriġend, li ma jiġrix li dan jgħid f ’qalbu: ‘Tabib, fejjaq lilek

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

181

Dwar Xiex Għandi Nitkellem fid-Direzzjoni?

Ir-Regola titkellem ċar dwar dan: “Ikunu jistgħu jitkellmu miegħu regolarment bis-sinċerità, u jaqsmu miegħu l-hena u n-niket tal-ħajja.” (K77) Naqraw ukoll: “Fis-sessjoni tad-Direzzjoni Spiritwali, il-membri għandhom jitkellmu dwar dak li jkun qiegħed jgħinhom jew ifixkilhom fil-ħajja spiritwali u jeżaminaw madDirettur il-motivazzjonijiet u l-inklinazzjonijiet ta’ qalbhom.”

(DĠ82) Kull wieħed jistaqsi ftit lilu nnifsu fuq xiex qed jitkellem fis-sessjonijiet tad-Direzzjoni Spiritwali: Nitkellem fuq l-intenzjoni retta tiegħi?

Nitkellem u nevalwa l-umiltà tiegħi?

Nitkellem fuq l-għotja tiegħi fis-Soċjetà? Għaliex mhux qed ningħata iktar?

Nitkellem fuq iċ-ċelibat u d-diffikultajiet marbutin ma’ dan id-don?

Insemmi xi ħaġa li nkun qrajt jew xi riflessjoni spiritwali?

Insemmi l-mezzi ta’ komunikazzjoni li nuża f ’ħajti, speċjalment jekk qed ifixkluni?

Insemmi xi vizzju (addiction) li ninduna li qed jaħkimni?

Insemmi xi ħbiberija/familjarità li daħlet bejni u bejn l-għażiż Ġesù u l-Museum?

Insemmi x-xewqat li għandi fisSoċjetà u għas-Soċjetà?

Nipprova nfittex xi jrid Alla minni f ’din is-sitwazzjoni?

Nara ftit kif ser nitqaddes fissitwazzjoni li qiegħed fiha?

Niċċekkja ftit fuq is-safar tiegħi, fuq ix-xiri tiegħi, fuq kemm inħobb nidher bil-ħwejjeġ li nixtri, fuq x’tip ta’ karozza nixtri, fuq l-użu tal-flus? Ġieli nsemmi l-ħajja tat-talb tiegħi? Ġieli nsemmi l-esperjenza tal-irtir li nkun għadni kif għamilt?

Niddiskuti b’qalb doċli regolamenti li qed insibhom diffiċli?

Nitkellem fuq id-diffikultajiet li qed ikolli fuq il-post tax-xogħol?

Hemm imbagħad ċirkustanzi ftit partikulari li wieħed jitkellimhom fil-mument li jinqalgħu, bħal żmien diffiċli, kriżi ta’ fidi, mewt jew mard fil-familja, mard personali, jew xi bidliet kbar filħajja ta’ dak li jkun.

Roberto Zammit

182 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Djarju Museumin

Frar - April 2018 Eżerċizzi tar-Randan Bil-għajnuna ta’ Alla, bejn id-19 u l-24 ta’ Frar il-Kummissjoni Formazzjoni Tfal u Magħżulin organizzat l-eżerċizzi għall-Aspiranti Maltin fiċ-Ċentru tal-Konferenzi ta’ DĦS. L-Aspiranti kellhom iċ-ċans li jirriflettu fuq ittema “Agħmel li aħna nimxu warajk”, liema tema kienet marbuta ma’ tliet proponimenti li huma għamlu fiċ-Ċerimonja tal-Magħżulin. L-istess eżerċizzi saru wkoll għall-Aspiranti Għawdxin matul il-ġimgħa ta’ wara. Fi żmien ir-Randan is-Soċjetà organizzat ukoll numru ta’ korsijiet ta’ eżerċizzi għall-pubbliku, fosthom fil-Kappella tal-Midalja Mirakoluża u fis-Sala tasSantwarju ta’ Santa Tereża Birkirkara. Fl-Oqsma l-Animaturi organizzaw ġimgħa eżerċizzi għall-Membri u l-Kandidati tal-animazzjoni partikulari tagħhom. Żjarat f ’Oqsma ta’ Barra Lejn l-aħħar ta’ Marzu u l-bidu ta’ April is-Superjur Ġenerali żar il-Qasam ta’ Poznań fil-Polonja filwaqt li l-Assistent Superjur Ġenerali żar il-Qasam ta’ Sagua La Grande f ’Kuba. Matul dawn iż-żjarat kellhom okkażjoni tajba biex jiltaqgħu u jkunu mal-membri li qed jgħixu f ’dawn iż-żewġ postijiet, kif ukoll jieħdu sehem fl-attivitajiet tal-Oqsma, b’mod speċjali fil-Programm talĠimgħa Mqaddsa u tal-Għid il-Kbir.

Assenjatur għal Mejju-Ġunju 2018

DOMMATIKA

STORJA

Lezzjoni 113: L-awtorità ta’ San Pietru fl-ewwel żminijiet talKnisja Lezzjoni 114: L-Isqof ta’ Ruma huwa s-suċċessur ta’ San Pietru Lezzjoni 115: Il-ministeru Petrin tal-Isqof ta’ Ruma Lezzjoni 116: Il-missjoni dottrinali tas-suċċessur ta’ San Pietru

Lezzjoni 22: Il-ħolqien ta’ struttura u ġerarkija Lezzjoni 23: Importanza politika tal-Knisja fl-Imperu

MORALI Lezzjoni 90: Il-virtujiet teologali Lezz. 91-93: Il-virtù tal-fidi BIBBJA Lezz. 56-57: Ġenesi 12-50 (2-3) Lezz. 58-59: L-Eżodu (1-2) SPIRITWALITÀ Trattat 2: Lezz. 6-8: Il-formazzjoni spiritwali (2-4) L-istorja tal-Ispiritwalità Nisranija (kap 2) Lezzjoni 1: Li tkun, li tirrelata u li tagħmel Lezzjoni 2: L-imħabba minn u lejk innifsek

KATEKETIKA Lezzjoni 46: Kif iġġib ruħek ma’ tifel ta’ karattru attiv ħafna Lezzjoni 47: Kif iġġib ruħek ma’ tifel li jħobb idaħħak lil sħabu LITURĠIJA Lezzjoni 4: Il-Liturġija u d-devozzjonijiet popolari – ixxjenza tal-Liturġija Lezzjoni 5: Importanza tal-istorja tal-Liturġija TAGĦLIM SOĊJALI TALKNISJA Lezzjoni 5: Il-missjoni tal-Knisja u t-tagħlim soċjali tagħha Lezzjoni 6: In-natura tad-duttrina soċjali DOKUMENT TAL-KNISJA L-Enċiklika tal-Papa Franġisku Amoris Laetitia: art. 178-204.

184 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Assenjatur għal Mejju 2018

Omnes Sancti Francescani - Orate pro nobis.

Tul dan ix-xahar is-Soċjetà tal-M.U.S.E.U.M. titqiegħed taħt il-protezzjoni tal-qaddisin kollha tal-Ordni Franġiskan.

Intenzjoni speċjali għal-Litanija tal-Arloġġ Li Alla fil-ħniena tiegħu jagħti għajnuna u kuraġġ lis-Soċji, Kandidati u Magħżulin sabiex jiddisprezzaw, fuq l-eżempju ta’ Kristu, Alla inkarnat, dak li japprezzaw il-bnedmin. Ħsieb tax-xahar Li min japprezza dak li naturalment jogħġbu jkollu jsib ruħu f ’dak li ma jkunx jogħġbu, u min jiddisprezza dak li naturalment jogħġbu jsib ruħu f ’dak li jkun tassew u żgur jogħġbu. Din hija verità indispensabbli u infallibbli.

UNJONI MUSEUMINA 6 Il-ħila tal-għedewwa spiritwali

Epistola – Ġak 1, 13-18

Vanġelu – Lq 11, 14-26

Ktieb il-Kbir – Paġna 22

KOMMEMORAZZJONI 11 San Atanasju Profil nru. 53 25 San Beda Profil nru. 29

PROGRAMM SPEĊJALI 8 San Ġorġ Preca

TAĦDITA 18 Il-vanaglorja fit-tagħlim u fil-ħajja ta’ Dun Ġorġ (Ara Rivista Dun Ġorġ, Lulju 1976, pp. 7-9)

QAGĦDA 5 Il-fidi ta’ Timotju

(2 Tim 1, 1-18)

(Qagħda nru. 313) 12 Il-ġust Noè

(Ġen 6, 1-22)

(Qagħda nru. 425) 19 L-elemożina

(Lq 11, 29-41)

(Qagħda nru. 104) 26 Għajnuna fit-tagħlim

(2 Tim 2, 1-14)

(Qagħda nru. 314)

PAĠNA TAL-FUNDATUR 15 Soli Deo: Xhieda fuq Alla (pp. 43-44) 22 Soli Deo: Idea ta’ Alla (pp. 44-45) 29 Soli Deo: Il-fidi (pp. 45-46) REGOLA 7 Is-Sempliċità, D59-60, K61 17 L-Imħabba tad-Disprezzi, K62-63

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

185

Mejju 2018 1 It-Tlieta S. Ġużepp Ħaddiem

Assenjatur Vaganza

Immensità

2 L-Erbgħa S. Atanasju

Laqgħa Ġenerali

Immutabiltà

3 Il-Ħamis S. Filippu u S. Ġakbu

Tagħlim Soċjali Storja Kult ta’ Wiċċ Kristu

Sapjenza

4 Il-Ġimgħa (S. Florjanu)

Mansjonijiet Spiritwalità Kult tal-Pjagi

Ġustizzja

5 Is-Sibt (B. Nunzju Sulprizio)

Qagħda Prekatorju 35 Kant: Sliem għalik

Ħniena

6 Il-Ħadd Is-6 tal-Għid

Irtir tal-Ewwel Ħadd Omnipotenza Unjoni Museumina u passiġġata

7 It-Tnejn (S. Flavja Domitilla)

Sawm għas-Soċji Vestis Kult lil Alla Tagħna u Professjoni Regola

Eternità

8 It-Tlieta (Il-Madonna Programm Speċjali tar‑Rużarju ta’ Pompei)

Immensità

9 L-Erbgħa S. ĠORĠ PRECA

Quddiesa fil-Parroċċa

Immutabiltà

10 Il-Ħamis (S. Antoninu)

Kateketika Liturġija Kult ta’ Wiċċ Kristu

Sapjenza

11 Il-Ġimgħa (S. Injazju ta’ Laconi)

Kommemorazzjoni Spiritwalità Kult tal-Pjagi

Ġustizzja

12 Is-Sibt (S. Filippu ta’ Aġġira)

Qagħda Prekatorju 36 Kant: Sliem għalik

Ħniena

13 Il-Ħadd IT-TLUGĦ IS-SEMA TAL-MULEJ

Quddiesa flimkien u passiġġata

Omnipotenza

186 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

14 It-Tnejn S. Mattija

Dommatika Studji Bibliċi Sentenzi Epistolarju

Eternità

15 It-Tlieta (S. Silvanu)

Dommatika Amoris Laetitia Paġna tal-Fundatur

Immensità

16 L-Erbgħa (S. Xmun Stock)

Laqgħa Ġenerali

Immutabiltà

17 Il-Ħamis (S. Baskal Baylon)

Sawm għas-Soċji Vestis Kult lil Alla Tagħna Regola

Sapjenza

18 Il-Ġimgħa (S. Feliċ ta’ Kantaliċe)

Taħdita Spiritwalità Kult tal-Pjagi

Ġustizzja

19 Is-Sibt (S. Ċelestinu V)

Qagħda Prekatorju 37 Kant: Sliem għalik

Ħniena

20 Il-Ħadd GĦID IL-ĦAMSIN

Quddiesa flimkien u passiġġata

Omnipotenza

21 It-Tnejn Il-Madonna Omm il‑Knisja

Morali Studji Bibliċi Proverbji

Eternità

22 It-Tlieta (S. Rita)

Morali Amoris Laetitia Paġna tal-Fundatur

Immensità

23 L-Erbgħa (S. Ġwann Battista de Rossi)

Laqgħa Ġenerali

Immutabiltà

24 Il-Ħamis (Sidtna Marija Għajnuna tal-Insara)

Tagħlim Soċjali Storja Kult ta’ Wiċċ Kristu

Sapjenza

25 Il-Ġimgħa S. Beda

Kommemorazzjoni Spiritwalità Kult tal-Pjagi

Ġustizzja

26 Is-Sibt S. Filippu Neri

Qagħda Prekatorju 38 Kant: Sliem għalik

Ħniena

27 Il-Ħadd It-Trinità Qaddisa

Quddiesa flimkien, Kult Latrija u passiġġata

Omnipotenza

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

187

28 It-Tnejn (S. Karlu Ewġenju de Mazenod)

Dommatika Studji Bibliċi Sentenzi tal-Fundatur

29 It-Tlieta (S. Ursula Ledochowska)

Dommatika Amoris Laetitia Paġna tal-Fundatur

30 L-Erbgħa S. Ġwanna d’Arc

10 posti Rużarju Laqgħa Ġenerali

10 posti Rużarju 31 Il-Ħamis Kateketika Iż-Żjara ta’ Marija Liturġija Santissma lil Eliżabetta Kult ta’ Wiċċ Kristu

188 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Eternità

Qamar Kwinta Immutabiltà

Sapjenza

Assenjatur għal Ġunju 2018

San Ġwann - San Żakkarija - Santa Eliżabetta Tul dan ix-xahar is-Soċjetà tal-M.U.S.E.U.M. titqiegħed taħt il-protezzjoni tal-venerabbli familja ta’ San Ġwann il-Battista u tal-ġenituri tiegħu San Żakkarija u Santa Eliżabetta.

Intenzjoni speċjali għal-Litanija tal-Arloġġ Li Alla jagħtina l-grazzja li ma nkunux kurjużi u lanqas lablaba. Ħsieb tax-xahar Li wieħed jiżbalja bl-ikrah ifittex mistrieħ u kumdità xħin il-ħajja ta’ Kristu, Alla inkarnat, hi kollha persekuzzjonijiet u tbatijiet.

UNJONI MUSEUMINA 3 Il-karità lejn Alla

Epistola – 1 Ġw 4, 7-21

Vanġelu – Mk 12, 28-34

Ktieb il-Kbir – Paġna 23 PROGRAMM SPEĊJALI 16-24 Settenarju u Programm Speċjali ta’ S. Ġwann il-Battista QAGĦDA 2 It-Torri ta’ Babel

(Ġen 11, 1-11)

(Qagħda nru. 426) 9 Ċanfir ġust

(Lq 11, 42-54)

(Qagħda nru. 105) 30 Xewqat taż-żgħażagħ

(2 Tim 2, 15-26)

(Qagħda nru. 315)

KOMMEMORAZZJONI 15 San Ġwann Fisher Profili nru. 18 TAĦDITA 8 Il-vera devozzjoni lejn il-Qalb Imqaddsa ta’ Ġesù PAĠNA TAL-FUNDATUR 5 Soli Deo: L-Imħabba ta’ Alla (1) (pp. 46-47) 12 Soli Deo: L-Imħabba ta’ Alla (2) (pp. 47-49) 26 Soli Deo: L-Imħabba ta’ Alla (3) (pp. 49)

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

189

Ġunju 2018 1 Il-Ġimgħa S. Ġustinu

Mansjonijiet Spiritwalità Kult tal-Pjagi

Ġustizzja

2 Is-Sibt S. Marċellinu u S. Pietru

Qagħda Prekatorju 39 Kant: Sliem għalik

Ħniena

3 Il-Ħadd Il-Ġisem u d-Demm tal-Mulej

Il-11-il Anniversarju talKanonizzazzjoni tal-Fundatur Irtir tal-Ewwel Ħadd Omnipotenza Unjoni Museumina u passiġġata jew parteċipazzjoni fil-purċissjoni Ewkaristika

4 It-Tnejn S. Kevin

Dommatika Studji Bibliċi Sentenzi Leħen il-Maħbub

Eternità

5 It-Tlieta S. Bonifaċju

Dommatika Amoris Laetitia Paġna tal-Fundatur

Immensità

6 L-Erbgħa S. Norbertu

Laqgħa Ġenerali

Immutabiltà

Sawm għas-Soċji 7 Il-Ħamis Assenjatur Vaganza (S. Antnin M. Gianelli) Il-Kult lil Alla tagħna fil-privat

Sapjenza

8 Il-Ġimgħa Il-Qalb Imqaddsa ta’ Ġesù

Taħdita Spiritwalità Kult tal-Pjagi

Ġustizzja

9 Is-Sibt S. Efrem

Qagħda Prekatorju 40 Kant: Sliem għalik

Ħniena

10 Il-Ħadd L-10 tas-sena

Quddiesa flimkien u passiġġata

Omnipotenza

11 It-Tnejn S. Barnaba

Morali Studji Bibliċi Sentenzi mit-TQ

Eternità

12 It-Tlieta (S. Pawla Frassinetti)

Morali Amoris Laetitia Paġna tal-Fundatur

Immensità

190 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

13 L-Erbgħa S. Antnin ta’ Padova

Laqgħa Ġenerali

Immutabiltà

14 Il-Ħamis (S. Eliżew)

Tagħlim Soċjali Storja Kult ta’ Wiċċ Kristu

Sapjenza

15 Il-Ġimgħa (S. Ġermana Cousin)

Kommemorazzjoni Spiritwalità Kult tal-Pjagi

Ġustizzja

16 Is-Sibt (S. Ludgarda)

Settenarju ta’ S. Ġwann il-Battista (l-ewwel jum)

Ħniena

17 Il-Ħadd Il-11 tas-sena

Quddiesa flimkien, Settenarju (it-tieni jum) u passiġġata

Omnipotenza

18 It-Tnejn (S. Girgor Barbarigo)

Settenarju (it-tielet jum)

Eternità

19 It-Tlieta (S. Ġuljana Falconieri)

Settenarju (ir-raba’ jum)

Immensità

20 L-Erbgħa (S. Silverju)

Settenarju (il-ħames jum)

Immutabiltà

21 Il-Ħamis S. Alwiġi Gonzaga

Settenarju (is-sitt jum)

Sapjenza

22 Il-Ġimgħa S. Ġwann Fisher u S. Tumas More

Settenarju (is-seba’ jum)

Ġustizzja

23 Is-Sibt (S. Ġużepp Cafasso)

Il-Membri jsumu f ’ġieħ il-Patrun tas-Soċjetà Programm Speċjali

Ħniena

24 Il-Ħadd It-12 tas-Sena

Programm Speċjali u passiġġata

Omnipotenza

25 It-Tnejn (S. Guliermu ta’ Montevergine)

Dommatika Studji Bibliċi Sentenzi Epistolarju

Eternità

26 It-Tlieta S. Josè Maria Escrivà

Dommatika Amoris Laetitia Paġna tal-Fundatur

Immensità

27 L-Erbgħa S. Ċirillu ta’ Lixandra

Laqgħa Ġenerali Il-Kult lil Alla tagħna fil-privat

Immutabiltà

Mejju - Ġunju 2018 / Kalendarju Museumin

191

28 Il-Ħamis S. Irinew

Kateketika Liturġija Kult ta’ Wiċċ Kristu

29 Il-Ġimgħa S. Pietru u S. Pawl

Assenjatur Vaganza

Ġustizzja

30 Is-Sibt L-Ewwel Martri ta’ Ruma

Qagħda Prekatorju 41 Kant: Sliem għalik

Ħniena

192 Kalendarju Museumin / Mejju - Ġunju 2018

Qamar Kwinta

KALENDARJU MUSEUMIN

Episodju: Inġibu quddiem għajnejna s-Sinjur tagħna Ġesù Kristu jgħannaq it-tfal żgħar, u jqiegħed idejh fuqhom u jberikhom wara li ċanfar id-dixxipli tiegħu, għax kienu qegħdin iwarrbu ’l dawk li kienu jġibuhomlu quddiemu, jgħid li s-saltna ta’ Alla hija tagħhom u ta’ min hu bħalhom.

Talba: Ġesù Nażżarenu, Sultan tal-Lhud, agħtina l-grazzja li nabborru kull malizzja, u li nimxu fl-innoċenza biex inkunu denji li nissieħbu miegħek. Ammen.

Proponiment: Aħwa tiegħi, nipproponu li nbierku dejjem u ma nisħtu qatt.

Il-Kors tal-Pellegrin Nisrani, Numru 90 Kristu u t-Tfal (Emil Nolde, 1910)

MEJJU - ĠUNJU 2018 IS-SOĊJETÀ TAD-DUTTRINA NISRANIJA MUSEUM