Kalendarju Museumin Novembru - Dicembru 2014

Novembru - Diรงembru 2014

269

288 Djarju ta’ Soçju Malti (12)

271 Editorjal:

Nitg˙allmu ng˙idu LE

272 Il-kelma tas-Superjur Ìenerali: Il-globalizzazzjoni tas-superfiçjalità

274 Il-kelma tas-Superjura Ìenerali: Ag˙mel kollox g˙alih

291 Riflessjoni:

Il-weg˙diet ta’ Ìesù

294 Esperjenza missjunarja: Fid-dawl tal-musbie˙

296 Kotba:

276 Diskors tal-Inkorporazzjoni: Is-Soçju Museumin (it-tieni parti)

Dawn xi darba trid taqrahom

298 Il-Fundatur: Tag˙lim ta’ San Ìor© Preca fuq il-˙niena ta’ Alla

278 Riflessjoni:

4-4-2 jew 4-3-3?

300 Assenjatur:

279 Apprezzament: Çettina Felice (1944 - 2014) 280 Riflessjoni:

Xi darba se nkun anzjan

282 Riflessjoni:

Qag˙dat Novembru - Diçembru 2014 Irtiri g˙ax-xhur ta’ Novembru u Diçembru 2014 Assenjatur Novembru - Diçembru 2014

316 Djarju Museumin 319 Il-pittura tal-qoxra:

Il-fer˙ li jien dixxiplu

Fi triqthom lejn Betlem

285 Riflessjoni: Grazzja fuq grazzja (2) † Verbum Dei caro factum est

Rivista ta’ kull xahrejn g˙all-uΩu privat tal-membri tas-Soçjetà tad-Duttrina Nisranija M.U.S.E.U.M. Direzzjoni u Amministrazzjoni: Dar Ìenerali 207 Triq San Ìor© Preca, Marsa MRS 9010 L-indirizz tal-Home Page tal-M.U.S.E.U.M. fuq l-Internet: http://www.sdcmuseum.org e-mail: info@sdcmuseum.org Issettjar u stampar: Veritas Press, ÓaΩ-Ûabbar

270

Kalendarju Museumin

Editorjal

NitgÓallmu ngÓidu LE “Qatt ma tkun kapaçi tg˙id IVA, jekk ma titg˙allimx tg˙id LE.” – Aleksander Zorin Fix-xahar ta’ Novembru niççelebraw il-festa tal-Qaddisin kollha. Fis-Soçjetà tag˙na dejjem ing˙atat importanza lill-˙ajjiet tal-qaddisin. Il-kommemorazzjonijiet dejjem kienu parti mill-formazzjoni li nirçievu. Meta naqraw u nisimg˙u dawn il-bijografiji, dejjem nindunaw li dawn in-nies kellhom jiç˙du lilhom infushom u matul ˙ajjithom kellhom jg˙idu le biex imbag˙ad setg˙u jg˙idu iva lil Alla bl-ispirtu u bil-verità. Jew bil-maqlub, g˙ax l-iva tag˙hom kienet fl-istess ˙in qed timplika diversi le, le u le. Nafuha l-espressjoni ˙ier©a minn qalb il-Fundatur fis-Supplikazzjonijiet: “Kemm ˙abbewk il-qaddisin tieg˙ek…… Kemm batew biex jog˙©buk f’kollox….. Merew lil qalbhom u sostnew dwejjaq……. U dan kollu bil-grazzja tieg˙ek….” (Numru 12).

Minkejja dan il-prezz g˙oli li kellhom i˙allsu l-qaddisin biex tassew ikunu dixxipli tal-Imsallab, dawn g˙exu ˙ajja tajba, ˙ajja sinifikattiva u li tag˙mel sens. G˙exu ˙ajja li ta’ min wie˙ed jimitaha, g˙allinqas fl-ispirtu tag˙ha. G˙exu ˙ajja li dewqithom ˙afna fer˙ u konsolazzjoni g˙ax Alla g˙araf ix-xewqat tag˙hom u ppremjahom sa minn din id-dinja ta’ Alla li hu.

A˙na wkoll nixtiequ n˙obbu lil Alla fuq kollox u fuq kul˙add u l-istedina g˙all-qdusija hija g˙alina wkoll. Anzi huwa proprju g˙alhekk li ˙addanna din il-vokazzjoni g˙ax g˙arafna li g˙alina l-aqwa mod kif in˙obbu lil Alla huwa billi ng˙ixu l-kariΩma Museumina. U g˙al min irid jg˙ix ˙ajja qaddisa anke fl-2014 m’hemmx xi riçetta differenti milli uΩaw dawk ta’ qabilna. A˙na wkoll irridu nbatu, immieru lil qalbna u nsostnu dwejjaq. Ma nilludux ru˙na u na˙sbu li nistg˙u ning˙ataw lil Alla b’mod totali fil-MUSEUM ming˙ajr ma niçça˙du, ming˙ajr ma nbatu u ming˙ajr ma nissallbu.

Irridu nkomplu nitg˙allmu ng˙idu: • le g˙all-˙sieb li ji©ina biex infittxu ng˙ixu ˙ajja komda; • le g˙all-egoiΩmu li jpo©©i lilna nfusna fiç-çentru ta’ ˙ajjitna; • le g˙all-ossessjoni biex nindokraw dak li jmiss lilna, b˙alma hu l-˙in liberu tag˙na; • le g˙at-tentazzjoni biex nidhru, biex nag˙mlu ˙oss u biex in˙allu impatt personali fil-˙idma tag˙na; • le g˙all-idea li biex inkunu tajbin irridu nkunu b˙all-o˙rajn jew b˙al kul˙add; • le g˙all-materjaliΩmu li j©eg˙ilna na˙lu l-ener©ija tag˙na u flusna biex nixtru u nakkwistaw l-aqwa, l-iktar effiçjenti u tal-a˙˙ar moda; • le g˙al dak kollu li jmur kontra l-ispirtu ta’ Ìesù hekk kif insibuh fl-Evan©elju. Ìesù ma fittixx ˙ajja komda u spiçça mislub fuq salib, apparti d-diffikultajiet li ffaççja fil-˙ajja pubblika tieg˙u. Ìesù çentru wie˙ed kellu u dan kien esklussivament g˙al Alla. Ìesù fittex li l-˙in kollu jkun ta’ servizz g˙all-o˙rajn u ma qag˙adx ifittex dak li hu tieg˙u. Ìesù warrab meta riedu jag˙mluh sultan g˙ax il-protagoniΩmu ma kienx parti mill-a©enda tieg˙u. Ìesù kien differenti millo˙rajn u n-nies indunaw li dan ma kienx b˙all-bqija, ma kienx artifiçjali imma tassew awtentiku. Ìesù twieled fqir, g˙ex fqir u miet fqir. L-ener©ija tieg˙u uΩaha biex jg˙allem.

Wara Novembru ji©i x-xahar tal-Verbum Dei li fih niççelebraw il-festa tant g˙aΩiΩa tal-Milied. Elfejn sena ilu Ìesù Bambin inkarna f’Betlem. Illum irid ikompli jinkarna fina s-Soçji u l-Kandidati li fuq sidirna n©ibu l-badge. Il-badge li issa trid titla˙˙am fl-iva kollha ©eneroΩità li fl-istess nifs tfisser le g˙al dak kollu li jmur kontra s-sentimenti, il-˙sibijiet, ix-xewqat u l-˙olm li kellu Ìesù.

Novembru - Diçembru 2014

271

Is-Superjur Ìenerali lis-Soçji

Il-globalizzazzjoni tas-superfiçjalità Is-superfiçjalità kienet minn dejjem. Minn dejjem kienu jeΩistu nies li ma ja˙sbux fil-fond ˙afna u jg˙ixu l-˙ajja ming˙ajr wisq riflessjoni. U minn dejjem kien hawn nies li joqog˙du biss fuq l-g˙ajdut u x-xnig˙at; nies li ja˙sbu b’mo˙˙ ˙addie˙or; nies li jimxu skont dak li j˙ossu jew skont kif jag˙mlu l-o˙rajn, u nies li ja©ixxu ming˙ajr ma ja˙sbu x’ji©i wara.

Anke fis-Soçjetà kien jing˙ad li g˙andna ˙afna tag˙lim imma ftit riflessjoni.

Li hu partikulari g˙al Ωmienna huwa l-fatt li din is-superfiçjalità tant infirxet u qed taffettwa profondament lil tant nies li qed issir karatteristika tal-kultura ta’ Ωmienna; kwalità li timmarka l-˙ajja kontemporanja fid-dinja kollha. F’dan is-sens Adolfo Nicolás, is-Superjur Ìenerali tal-ÌiΩwiti, jitkellem mill-“globalizzazzjoni tas-superfiçjalità”.

Illum wie˙ed g˙andu aççess immedjat u façli g˙al tant informazzjoni. Illum wie˙ed jista’ jesprimi r-reazzjonijiet tieg˙u u jxandarhom mad-dinja mal-˙a©ra t-tajn u bla ˙sieb ta’ xejn permezz tal-blogs u l-facebook. Illum il-kolonni elettroniçi tal-gazzetti tad-dinja kollha bl-a˙barijiet u l-opinjonijiet l-aktar reçenti, jew inkella l-a˙˙ar viral videos, jixterdu fi Ωmien qasir san-na˙a l-o˙ra tad-dinja u jiffurmaw il-perçezzjonijiet u s-sentimenti tal-pubbliku.

Illum wie˙ed jista’ jag˙mel cut-and-paste ming˙ajr il-bΩonn li ja˙seb b’mod kritiku jew li jikteb bi preçiΩjoni. Wie˙ed jista’ jsib soluzzjonijiet lesti ming˙ajr l-isforz li jimxi pass pass biex jasal g˙al konkluΩjonijiet personali. Min˙abba f’dan kollu x-xog˙ol iebes u tqil tal˙sieb kritiku me˙ud bis-serjetà sikwit qieg˙ed jisfa fix-xejn.

Mas-superfiçjalità tal-˙sieb qed tid˙ol ukoll is-superfiçjalità tar-relazzjonijiet ta’ bejn ilbnedmin. Meta l-imma©ni sbie˙ jimlew l-iscreens tal-computers u jdarru lill-g˙ajnejn g˙al xbihat stereotipati, jew meta l-muΩika tal-MP3 ssodd il-widnejn g˙all-krib u l-g˙ajat ta’ dinja fil-bΩonn, allura kemm il-perçezzjoni tar-realtà kif ukoll ix-xewqat ta’ dak li jkun aktarx li jibqg˙u superfiçjali. Meta wie˙ed jista’ jo˙loq ˙biberija hekk malajr u bla tbatija fuq in-networks soçjali ma’ nies li bilkemm jafhom jew li ma jafhom xejn — u meta, blistess mod, wie˙ed jista’ jtemm il-˙biberija ming˙ajr l-isforz li jiltaqa’ mal-persuna l-o˙ra u, jekk hemm bΩonn, jikkonfrontaha u jipprova jirrikonçilja ru˙u mag˙ha — allura anke r-relazzjonijiet isiru superfiçjali.

Din is-superfiçjalità fir-relazzjonijiet ©ejja wkoll mill-kultura ta’ temporanjetà. F’diskors li g˙amel liΩ-Ωg˙aΩag˙ f’Lulju li g˙adda waqt Ωjara appostolika f’Castelpetroso fil-Molise, ilPapa qal: “Il-kultura kontemporanja bil-mudelli kulturali prevalenti tag˙ha b˙all-‘kultura tat-temporanjetà’ ma toffrix ambjent li jippromovi l-kultivazzjoni ta’ g˙aΩliet stabbli b’rabtiet sodi mibnija fuq il-blat tal-im˙abba u r-responsabiltà imma fuq ir-ramel talemozzjonijiet temporanji.” Skont il-Papa dan i©ib mieg˙u superfiçjalità kemm fl-g˙aΩliet kif ukoll fir-responsabiltajiet li wie˙ed jassumi, b’mod li wie˙ed ma jqishiex wisq biex jer©a’ lura minn deçiΩjonijiet li jkun ˙a.

272

Kalendarju Museumin

Gianfranco Ravasi fil-ktieb Le Parole e i Giorni jg˙id ukoll li s-superfiçjalità fil-bniedem tallum qed iΩΩommu milli jid˙ol fih innifsu u jinΩel fil-fond tal-kuxjenza tieg˙u biex jag˙raf lilu nnifsu. U Adolfo Nicolás ikompli li “t-teknolo©iji l-©odda, bil-valuri baΩiçi tag˙hom b˙ar-relattiviΩmu morali u l-konsumeriΩmu, qeg˙din jiffurmaw id-dinja ©ewwenija ta’ tant nies, speçjalment Ωg˙aΩag˙, u qeg˙din iΩommuhom lura milli jiΩviluppaw b’mod s˙i˙ b˙ala persuni umani u jillimitawlhom it-twe©ibiet tag˙hom lid-dinja fil-bΩonn ta’ fejqan intellettwali, morali u spiritwali.” G˙ax perçezzjonijiet superfiçjali u egoçentriçi tar-realtà jag˙mluha kwaΩi impossibbli li wie˙ed ti©ih ˙asra mit-tbatija tal-o˙rajn; u l-kuntentizza bis-sodisfazzjon immedjat u n-nuqqas ta’ ˙e©©a biex wie˙ed jeΩamina l-g˙eruq profondi tal-lealtà tieg˙u jwasslu g˙all-inkapaçità biex wie˙ed jikkommetti ˙ajtu g˙al dak li hu tassew ta’ siwi u li jibqa’.

Bir-ra©un li l-Kapitlu Ìenerali ta’ din is-sena tkellem dwar dak li ji©ri meta membru jin˙akem mis-superfiçjalità u l-individwaliΩmu tal-kultura kontemporanja. “Huwa jibda jg˙ix ˙ajja frammentata u jassumi identitajiet differenti fl-ambjenti reali jew virtwali tieg˙u u b’hekk ikisser dik l-integrità li tag˙mlu bniedem s˙i˙. Il-˙afna kompromessi li jibda jag˙mel jirrenduh medjokri u mundan, jag˙lquh fih innifsu u jaljenawh minn Alla u mill-o˙rajn.

Per konsegwenza jasal li jwarrab id-deçiΩjonijiet kollha li jkun ˙a meta ta lilu nnifsu lil Alla fil-vokazzjoni tieg˙u.” (Oasi li ttaffi l-g˙atx, nru.3.1) Dan il-kliem tal-Kapitlu Ìenerali g˙andna ne˙duh b˙ala stedina ˙alli nippruvaw nifhmu, b’mod iktar profond u intelli©enti, din id-dinja ©dida ma˙luqa mill-globalizzazzjoni, sabiex b˙ala Soçji nkunu nistg˙u nwie©bu g˙aliha b’mod iktar adegwat u deçiΩ u b’hekk nilqg˙u kontra l-effetti ta’ din is-superfiçjalità u l-˙sara li ©©ib mag˙ha. Dan il-kliem g˙andna ne˙duh ukoll b˙ala stedina biex nag˙mlu mill-Oqsma tag˙na komunitajiet ta’ tag˙lim u impenn g˙at-tiftix tal-verità u l-©ustizzja; komunitajiet ta’ nies li jid˙lu g˙ax-xog˙ol iebes ta’ studju, talb, riflessjoni, dixxerniment u formazzjoni kontinwa. Óafna nies qeg˙din jitilfu l-bejta mentali tag˙hom, il-kultura tag˙hom, il-punti ta’ riferenza tag˙hom. Mhux li kien li l-Oqsma jibqg˙u punt ta’ riferenza, kemm g˙allmembri kif ukoll g˙al ˙afna bnedmin o˙ra.

Novembru - Diçembru 2014

273

Is-Superjura Ìenerali lis-Soçji

AgÓmel kollox gÓalih Tajjeb li spiss nieqfu ftit mill-©irja tal-˙ajja u na˙sbu bis-serjetà dwar dak li hu verament essenzjali. Li niskopru l-g˙eruq ta’ dak li hu essenzjali f’˙ajjitna jnaqqas l-istress minn fuqna u minn fuq dawk ta’ madwarna u jg˙inna ng˙ixu b’mod ekwilibrat b’serenità u paçi. Imma x’inhu l-essenzjal? L-essenzjal ji©i mit-twe©iba g˙al din il-mistoqsija: X’irid Alla minni?

Alla j˙obbni tassew Qabel xejn irridu nitilqu mill-premessa li Alla j˙obbni tassew hekk kif jien. Xi kultant ma tantx nifhmu din l-im˙abba g˙ax tista’ tidher paradossali. Kif i˙obbni meta qed jitlobni n˙alli l-bejta li tant drajt fiha biex immur f’deΩert niexef? Hija m˙abba li taf tkun ukoll silenzjuΩa u mo˙bija. Kif i˙obbni meta fil-Qasam, g˙alih, nag˙ti biss u ma n˙ossu qatt jag˙milli l-qalb, qisni f’art arida? Ûomm f’mo˙˙ok li, meta Alla jqeg˙idna f’postijiet fejn nag˙mlu l-©id, dan huwa sinjal qawwi ta’ m˙abbtu lejna. Hekk jg˙allimna l-Fundatur. Ftakar ukoll li, meta Alla jitolbok xi missjoni, huwa ser ikun mieg˙ek biex jag˙tik il-forza me˙tie©a.

G˙alhekk ma’ San Pawl naslu ma naqtg˙u qalbna qatt u ng˙idu li kollox nistg˙u bis-sa˙˙a ta’ min isostnina. Nafu f’min nemmnu.

G˙alhekk g˙addejjin minn xiex g˙addejjin, jitlobna x’jitlobna, mhux ser i˙allina

274

we˙idna. Mhux ser i˙allina nitg˙aff©u.

Kulma rridu nag˙mlu hu li n˙allu l-im˙abba divina timmarka b’serjetà lil qalbna u b’im˙abba lejn Alla nçedu l-kumdità talpreΩent biex nitilqu lejn il-missjoni mitluba.

B˙al Abraham Ûgur li esperjenza ta’ tluq ser i©©ib bidla, f’dan il-kuntest bidla spiritwali jew a˙jar konverΩjoni li ser tkabbarni. Óarsu lejn Abraham. Intalab i˙alli pajjiΩu u l-kenn ta’ dar missieru u jitlaq lejn art imbieg˙da fejn l-unika sigurtà tieg˙u kienet fil-kelma ta’ Alla li sama’. Emmen f’Alla li din il-bidla kienet ser tkabbru, kienet ser tag˙tih art u nisel bla g˙add daqs il-kwiekeb tas-sema u r-ramel tal-ba˙ar.

Iva, irridu nemmnu li Alla qieg˙ed mag˙na jweΩinna u jsostnina, li g˙ad jag˙tina art u nisel. Sfortunatament ©ieli nemmnu biss filforzi tag˙na u dan iwassal biex in˙ossuna we˙idna u naqtg˙u qalbna. Ejjew nemmnu bis-s˙i˙ f’Alla. Ejjew nemmnu fl-ideal Museumin u ma niddejqux inbatu g˙alih.

Ejjew bit-tama u bil-fiduçja nwettqu dak li s-Soçjetà, fis-superjuri tag˙ha, titlob minna. Niftakru fil-parabbola tat-talenti.

Kul˙add ing˙ata l-job description tieg˙u u ntalab jag˙milha, imma mhux kul˙add qeda dmiru u nafu kif spiççat l-istorja.

Ejjew flimkien nag˙rfu nisfruttaw l-isfidi ta’ quddiema g˙all-©id tag˙na stess u ta’ dawk ta’ madwarna. Min g˙andu Ω-Ωmien ma jistenniex iΩ-Ωmien.

Kalendarju Museumin

Lura lejn l-g˙ajn Fil-Ktieb The Charism of the Founders, Jean Beyer SJ jg˙id li biex iddawwal lill-o˙rajn trid tifhem li l-ewwel irid ikollok id-dawl int. Imbag˙ad juri kif dawk li g˙andhom vokazzjoni g˙andhom jiksbu dan iddawl: “Return to the source, not simply as an archaeological journey but as a search for fruitful contact with the founder.” U dan ilvja©© lejn l-g˙eruq tag˙na Ωgur jag˙tina ˙jiel tad-dispoΩizzjonijiet li kellhom ta’ qabilna u li g˙enuhom jiksbu l-g˙erf qaddis biex setg˙u jkunu Soçji ta’ veru f’Oqsma ta’ veru. Kellhom spirti ta’ lealtà, ta’ ça˙da, ta’ sempliçità, ta’ ubbidjenza, ta’ ˙e©©a biex jitg˙allmu u biex jg˙allmu, u ta’ m˙abba vera lejn dak kollu li jappartieni lil din ilvokazzjoni. Is-Soçji tal-passat li g˙amlu differenza kienu biss dawk li ng˙ataw kompletament lil Alla fil-vokazzjoni tag˙hom.

Ilbiera˙ u llum Fid-dinja tag˙na bil-pluraliΩmu, bissekulariΩmu u bl-individwaliΩmu tag˙ha, tajjeb insaqsu lilna nfusna b’liema mod qed ng˙ixu b˙al dawk ta’ qabilna li g˙amlu differenza. Huwa veru li l-kuntest u l-kultura tal-lum huma differenti minn ta’ mitt sena ilu, imma xorta joffrulna l-opportunità u l-isfida biex nitqaddsu u nqaddsu lil ta’ madwarna. Illum xorta huwa Ωmien li fih nitqaddsu u nqaddsu. Ejja mela naraw Alla xi jrid minna, ejjew naraw is-Soçjetà x’qieg˙da titlob minna, u nag˙tuhulhom b’qalbna kollha jiswielna kemm jiswielna.

u allura kull Soçja g˙andha d-dmir li tag˙ti sehemha, li tag˙mel l-isforz tag˙ha. Ejjew nimxu u ng˙inu lil min jimxi. Ejjew ma n˙allu lil ˙add jaqta’ qalbu jew jibqa’ lura.

Kul˙add g˙andu jimbotta, min bil-kelma t-tajba, min bit-talb, min bis-sagrifiççji u min bl-eΩempju. Ejjew ma n˙allux lil min ma jattendix, min ma jipparteçipax, min jag˙mel kif jaqbillu u jfittex il-kumdità. Ejja bl-im˙abba kollha nwissu, nissapportjaw, ng˙inu, ˙alli b˙ala familja wa˙da nifhmu x-xorti li nkunu membri ta’ din l-g˙aqda li tipprofessa l-Imsallab.

F’dan iΩ-Ωmien li fih qed infakkru tant qaddisin li ˙abbew tassew, li fih qed niftakru x’g˙amel Alla g˙alina meta bag˙at lil Ibnu fid-dinja, ejjew b’kura©© qaddis nifhmu li biex din l-mixja tag˙ti l-frott trid tkun imsoqqija bil-lealtà u s-sagrifiççju li jnisslu l-fer˙ veru u jinstigaw ’l Alla Missierna biex jag˙tina t-tajjeb li nitolbuh.

Ejjew inkunu dik il-qam˙a li taqa’ fil˙amrija u tmut g˙aliha nfisha biex tag˙ti ˙afna frott.

Kul˙add hu bΩonnjuΩ, kul˙add hu importanti u kul˙add g˙andu l-grazzja tal-vokazzjoni

Novembru - Diçembru 2014

275

Diskors tal-Inkorporazzjoni

Is-Soçju Museumin (it-tieni parti)

Qalbu qrib il-persuni Is-Soçju jrid ikollu qalb li t˙oss u tisma’ qalb ˙addie˙or. Biex ikun veru skular ta’ Kristu, is-Soçju g˙andu jikkoltiva b’serjetà kbira l-virtujiet eminenti li nsibu fl-Evan©elju li huma l-manswetudni u l-umiltà.

Is-Soçju jkun qalbu qrib il-persuni meta j˙obb bil-verità u mhux bit-tpaçpiç.

L-ewwel li rridu nibdew huwa ma’ tad-dar u rridu nistaqsu ftit dwar il-manjieri tag˙na.

Inkunu qed in˙obbu bil-verità meta nag˙tu sehemna fil-Qasam u mhux ng˙abbu fuq ˙addie˙or. Nie˙du ˙sieb lil ˙utna s-Soçji li jkunu morda jew li ma jo˙or©ux. Anke meta membru jmur f’Qasam ie˙or, irridu nie˙du ˙siebu u mhux qisu ma telaq ˙add.

Meta wie˙ed i˙obb ikun attent g˙allbΩonnijiet tal-o˙rajn, i˙oss mal-o˙rajn, jg˙in meta hemm il-bΩonn. Anke çajta taf tag˙mel ˙afna ©id. Xi ˙add qal: “Min ma jafx jitbissem m’g˙andux jifta˙ ˙wienet.”

A˙seb u ara kemm g˙andu jmur jifta˙ ilQasam biex ji©bed in-nies u speçjalment lit-tfal lejn Ìesù! Irridu niftakru u na˙sbu wkoll kif nilqg˙u b’mod akkoljenti lil dawk li jid˙lu l-Qasam. In©ibu quddiem g˙ajnejna ma’ xiex jista’ jkun iltaqa’ bniedem qabel ma ©ie l-Museum.

Anke l-˙olm huwa essenzjali fil-˙idma tag˙na. Is-Soçju g˙andu jo˙lom kemm jifla˙, basta jag˙mel dan waqt li jkun bilwieqfa. Kulma sar, qieg˙ed isir jew g˙ad irid isir fis-Soçjetà se˙˙ jew qed ise˙˙ g˙ax ˙olom bih il-Fundatur jew xi membru. Ìe©è u s˙abu kienu ji©ru minn ra˙al g˙al ie˙or u jift˙u Oqsma ©odda. F’dan l-ispirtu l-Papa

276

Fran©isku liΩ-Ωg˙aΩag˙ f’Cagliari qalilhom: “No˙or©u minna nfusna, mid-dinja Ωg˙ira personali tag˙na u ninfet˙u g˙al Alla, biex b’hekk ninfet˙u wkoll g˙al ˙utna. Meta ninfet˙u g˙al Alla ninfet˙u wkoll g˙allo˙rajn! Ninfet˙u g˙al Alla jfisser li ninfet˙u g˙all-proxxmu!” (22 ta’ Settembru 2013) G˙alhekk kul˙add g˙andu jkun im˙e©©e© biex jekk ikollu idea jew ˙sieb kreattiv jaqsmu mas-Superjur immedjat tieg˙u u jie˙u d-dawl neçessarju.

Mo˙˙u f’Alla Is-Soçju huwa bniedem li mo˙˙u f’Alla u allura ja©ixxi b’intenzjoni retta. Ifittex f’kollox is-sustanza g˙ax is-sustanza ta˙ji.

Il-mudell tag˙na g˙andu jkun KRISTU u persuni o˙ra g˙andhom ikunu biss ta’ eΩempju g˙alina. Fid-dokument Identità u Formazzjoni f’paragrafu 7 naqraw: “Is-sej˙a Museumina, b˙al kull sej˙a Nisranija o˙ra, tie˙u l-˙ajja minn Kristu….”

Il-Quddiesa Is-Soçju li mo˙˙u f’Alla jag˙ti l-importanza lill-Ewkaristija fil-˙ajja tieg˙u. Jara kif jag˙mel u jsib ˙in biex jag˙mel viΩta lil Ìesù Sagramentat u jitlob il-Coram Domino.

Ma ninsewx li hu Alla li jsejja˙ u g˙alhekk hu importanti li jkollna relazzjoni ta’ kuljum mieg˙u, nisimg˙uh fis-skiet quddiem ittabernaklu u fil-©ewwieni tag˙na nfusna, nitkellmu mieg˙u u nkunu qrib tieg˙u permezz tas-sagramenti. B’din ir-relazzjoni familjari mal-Mulej inkunu qisna qed inΩommu miftu˙a t-tieqa ta’ ˙ajjitna biex Hu jista’ jsemmg˙alna le˙nu u a˙na nag˙rfu xi jrid minna. Dan kollu jse˙˙ f’˙ajja ta’ talb, kif naqraw fil-Kostituzzjoni

Kalendarju Museumin

f’paragrafu 67: “It-talb ida˙˙al lill-membri fil-˙ajja tat-Trinità Qaddisa li tg˙ammar fihom, iqawwihom fl-appostolat u jag˙milhom doçli g˙all-ispirazzjonijiet ta’ Alla u g˙all-ispirtu tal-Fundatur.” A˙na g˙andna l-g˙ajnuna permezz tal-Arlo©© tat-Talb g˙ax bih is-Soçju jkun qed isib ˙in biex jg˙um f’Alla.

Is-Soçju li mo˙˙u f’Alla jaqsam ˙ajtu madDirettur Spiritwali tieg˙u. Id-direzzjoni g˙andha ssir minn membru li jg˙in lil membru ie˙or g˙ax it-tnejn qed jg˙ixu l-istess ideal ta’ ˙ajja fis-Soçjetà. G˙alhekk irridu noqog˙du attenti li ma mmorrux na˙sbu li d-direzzjoni fil-Qrar tista’ qatt tie˙u post id-direzzjoni kif fehemha l-Fundatur g˙ax dawn huma Ωew© g˙ajnuniet differenti. Óajja bilançjata G˙ax is-Soçju mo˙˙u f’Alla, dan iwasslu biex jg˙ix ˙ajja bilançjata. A˙na na˙dmu kemm nifil˙u fl-g˙alqa tal-Mulej imma mbag˙ad irid ikollna l-kura©© li nieqfu ftit biex nistrie˙u. Dan nag˙mluh billi no˙or©u ftit bejnietna, forsi niltaqg˙u ma’ xi ˙abib, nipprattikaw passatemp san jew nag˙mlu safra li permezz tag˙ha nkomplu nikbru b˙ala persuni. Wie˙ed irid joqg˙od attent minn dawn il-˙afna ˙ar©iet u re-unions ma’ s˙abu li mhumiex fis-Soçjetà u din hija materja li Ωgur trid ti©i diskussa u mitkellma mad-Direttur Spiritwali.

Il-bilanç jidher anke mill-mod ta’ kif inΩommu l-persuna tag˙na. Is-Soçju huwa persuna nadifa, smart u jie˙u ˙sieb sa˙˙tu.

Dan ma jfissirx li jkun iffissat fl-a˙˙ar moda bil-konsegwenza li jkun iffukkat fuqu nnifsu

dwar kif ser jidher. Il-Fundatur ried li s-Soçji jilbsu pulit imma ming˙ajr tiΩjin ta’ deheb u ingravati. Nafuha s-sentenza ta’ Dun Ìor©: “Óudu ˙sieb sa˙˙itkom u kulu tajjeb biex tkunu tifil˙u tg˙allmu.”

Kelma ta’ kura©© Lil dawn is-Soçji l-©odda nawgurawlhom li jibqg˙u j˙arsu lejn Ìesù l-©ranet kollha ta’ ˙ajjithom. U kull wie˙ed jista’ j˙ares lejn Ìesù kemm b˙ala tarbija, kemm b˙ala l-imsallab kif xtaqna l-Fundatur u kemm b˙ala l-irxoxt, rebbie˙ fuq il-mewt.

Nifir˙u wkoll lill-©enituri ta’ dawn is-Soçji g˙ax biex uliedhom waslu s’hawn sinjal li kien hemm pedament sod. Hija grazzja kbira li Ωag˙Ωug˙ jie˙u deçizzjoni b˙al din u g˙alhekk nistedinkom tifir˙u daqskemm tifir˙u kieku wliedkom ˙adu xi stat ie˙or.

Hija ˙a©a sabi˙a li l-©enituri jkunu kburin b’uliedhom, li j˙alluhom liberi fiddeçiΩjonijiet tag˙hom u li jsegwuhom u jitolbu g˙alihom.

KonkluΩjoni Jalla Marija tie˙u ˙sieb lil dawn is-Soçji l-©odda u t˙ares lis-Soçjetà kollha. Jalla kull Soçju u Kandidat jipprova jag˙mel dejjem dak li jg˙idlu binha Ìesù, kif qalet Marija lill-qaddejja fit-tie© ta’ Kana. IlPapa Fran©isku qal hekk fil-festa talKunçizzjoni Immakulata ta’ din is-sena: “In˙arsu lejha, l-Omm tag˙na, u n˙allu lilha t˙ares lejna, g˙ax hija Ommna li tant t˙obbna; ejjew in˙alluha t˙ares lejna biex nitg˙allmu nkunu aktar umli u anke kura©©juΩi, biex nobdu l-kelma ta’ Alla, biex nilqg˙u t-tg˙anniqa ˙elwa ta’ binha Ìesù, tg˙anniqa li tag˙ti l-˙ajja, it-tama u l-paçi.”

Carmel Caruana Milied 2013

Novembru - Diçembru 2014

277

Riflessjoni

4-4-2 jew 4-3-3?

G˙al min hu mid˙la tal-futbol jaf li dawn huma Ωew© tattiçi minn ˙afna li kowç jista’ jag˙Ωel li jilg˙ab bihom. Kull kowç g˙andu t-tattika preferita tieg˙u, imma jg˙idu li biex tirba˙ fiç-Champions League trid tilg˙ab b’erba’ difensuri g˙ax bi tlieta biss tkun qed tissogra ˙afna.

Presidenti u diri©enti ta’ timijiet kbar saru jag˙tu aktar importanza lillkowç milli lill-plejers, fis-sens li meta jridu jibnu tim b’sa˙˙tu l-ewwel li ma jibdew hu mill-kowç. KaΩ tipiku hu dak li g˙amlu l-Manchester United dis-sena wara l-ista©un diΩastruΩ li kellhom issena l-o˙ra. Fil-passat kien ikun il-plejer l-istilla ta’ tim rebbie˙; illum ˙afna drabi huwa l-kowç.

G˙alhekk fiΩ-Ωmien tal-bejg˙ u x-xiri tal-plejers issib plejers li jibdlu t-tim, mhux biss min˙abba s-salarju imma wkoll min˙abba l-kowç. Tara plejers kbar imorru jilag˙bu ma’ timijiet mhux daqstant ta’ presti©ju biex ikunu jistg˙u jilag˙bu g˙al jew ta˙t kowç partikulari li jkollu l-fama ta’ wie˙ed rebbie˙. Tisma’ b’kowç li jkollu metodi ta’ trejning ibsin ˙afna imma l-plejers ikunu jridu jmorru mieg˙u g˙ax jafu li mieg˙u se jitjiebu Ωgur u forsi jirb˙u xi ˙a©a wkoll. Fi ftit kliem, fid-dinja tal-futbol il-kowç sar kollox.

Fis-Sinottiçi naqraw l-episodju tal-istqarrija tal-fidi minn Pietru. Dak li kellu jkun l-ewwel kap tal-Knisja jistqarr li Ìesù huwa l-Messija, Bin Alla l-˙aj, g˙all-mistoqsija ta’ Ìesù: “Intom min tg˙idu li jien?” Dan l-a˙˙ar kelli çans nirrifletti fuq din il-mistoqsija daqslikieku Ìesù kien qed jistaqsiha lili personalment: “U int, min tg˙id li jien?” Min˙abba li, kif jg˙id il-Fundatur, mieg˙u nistg˙u nitkellmu “b’kunfidenza bla tarf”, allura we©ibtu: “Int Mourinho, Ferguson, Van Gaal, Guardiola, Conte u Ancelotti kollha flimkien!” Tassew li din it-twe©iba tixbah iktar lil tal-poplu milli lil ta’ Pietru, però n˙oss li din turi wie˙ed mill-aspetti tar-relazzjoni tag˙na ma’ Alla.

Alla huwa kowç. Alla huwa kowç rebbie˙ li jaf xi jrid. L-aqwa kowç jitlef xi log˙ba kultant; Alla jirba˙ dejjem. Reba˙ bit-timijiet ta’ Mosè u ÌoΩwè, bit-timijiet ta’ Gidg˙on, Debora u l-Im˙allfin l-o˙ra, reba˙ bit-tim tal-Appostli u b’˙afna timijiet o˙ra matul l-istorja minkejja d-dg˙ufijiet u n-nuqqasijiet tal-plejers li kellu. Alla huwa kowç kreattiv, innovattiv u jaddatta t-tattika tieg˙u biex jo˙ro© il-potenzjal s˙i˙ ta’ kull plejer. Óare© il-potenzjal ta’ plejers beΩΩieg˙a, temtiema, bdiewa, rag˙ajja u sajjieda fost l-o˙rajn.

278

Kalendarju Museumin

It-trejning tieg˙u jaf ikun iebes, imma dan g˙ax jaf tajjeb li b’hekk biss ikollna s-sa˙˙a u l-ener©ija nilag˙bu l-log˙ba kollha. Hu personalment ma jinΩilx kuljum g˙at-trejning g˙ax i˙obb i˙alli f’idejn ilkollaboraturi tieg˙u. Huma jafu eΩatt kif i˙obb ipo©©i t-tim fil-grawnd u b’liema tattika j˙obb jilg˙ab. Kultant jitlob millplejers tieg˙u xi sagrifiççju, daqqa Ωg˙ir u drabi o˙ra kbir li jaqta’ fil-la˙am il-˙aj.

Jitlob ça˙da, ikun irid li l-plejers jiffukaw fuq il-log˙ba, jie˙du t-trejning bis-serjetà u jwarrbu d-distrazzjonijiet. Il-plejers mhux bilfors li jifhmu g˙aliex, imma Hu jkun qed jara li wasal iΩ-Ωmien biex jitjiebu ftit iktar,

biex jag˙mlu qabΩa fil-kwalità. Minkejja li mhux kuljum jinΩel g˙at-trejning, ma jfallix log˙ba wa˙da. Ikun hemm mal-plejers tieg˙u, mhux isegwi l-log˙ba minn fuq ilbank u kultant jag˙ti xi indikazzjoni, imma jsir plejer-kowç u Hu stess jinΩel jilg˙ab malplejers tieg˙u. B’hekk hu dejjem fuq in-na˙a tar-rebbie˙a, g˙ax fejn ma jaslux il-plejers, jasal Hu. 4-4-2 jew 4-3-3? Ma nafx inwie©eb, m’iniex il-kowç. Imma naf Ωgur li l-plejers li lag˙bu mieg˙u u g˙alih u ˙allew it-tattika f’idejh ma ddispjaçiehom qatt.

Apprezzament

Çettina Felice (1944 - 2014) Çettina kienet Soçja li ma tantx kont taraha u tinsieha malajr. Kellha serenità u tbissima fuq wiççha li kienu jixhdu dak li kien hemm fil-qalb tag˙ha.

Kienet tappartieni l-Qasam ta’ Qormi B u kienet Soçja ta’ veru. Kienet tg˙allem bilkelma u bl-eΩempju, mhux biss lil tant tfal li kienu jattendu l-Qasam imma wkoll lil tant nies li kienet tiltaqa’ mag˙hom fix-xog˙ol tag˙ha, min˙abba li hi kienet ˙ajjata millaqwa. Baqg˙et tag˙mel dan kollu sakemm ma kienx aktar possibbli g˙aliha.

G˙alkemm marida, kompliet sal-a˙˙ar tkun ta’ eΩempju u dan ˙alla effett kbir fuq kull min b’xi mod kien ikollu kuntatt mag˙ha, speçjalment in-nurses, it-tobba u l-ispeçjalisti li kienu jΩuruha, kemm id-dar u kemm l-isptar.

It-tbissima fuq fommha u l-fer˙ li kienet turi meta ji©u jΩuruha, kienu xi ˙a©a tal-g˙a©eb!

Il-mod kif ˙adet il-marda kiefra li ˙akmitha kien juri biç-çar l-g˙aqda u l-im˙abba li kellha g˙al Dak li g˙alih tat ˙ajjitha. Il-paçi tal-qalb murija fl-espressjoni tal-wiçç u r-rassenjazzjoni li biha g˙exet is-snin tal-marda tag˙ha kienu ta’ eΩempju ˙aj ta’ kif wie˙ed g˙andu jaççetta bis-serjetà dak li l-˙ajja tippreΩentalu. “La l-Mulej irid hekk minni, hekk irrid jien ukoll.’’

Dan kien il-kliem li kienet tg˙id lil kul˙add.

Ninsabu çerti li t-tbatijiet ta’ o˙tna ma kienu xejn ˙dejn it-tgawdija li issa qed tesperjenza.

Insellmulek, Çettina, u issa li rajt il-‘wiçç tant mixtieq li jifforma l-g˙axqa tal-qaddisin’ ˙ares lejna u itlob g˙alina ˙alli ng˙ixu b’lealtà u impenn il-vokazzjoni tag˙na.

Is-Superjura u s-Soçji Qasam Qormi Ç

Novembru - Diçembru 2014

279

Riflessjoni

Xi darba se nkun anzjan Ilbiera˙, ta’ 24 sena, is-Superjur Ìenerali ©ie jkellimni fil-huts ta’ Pembroke. Il-©enituri tieg˙i kienu Lourdes. Ma kinux jafu x’qed jitolbu g˙ax wara ftit la huma u wisq anqas jien ma konna nafu g˙al xiex de˙lin meta lqajt l-istedina biex immur l-Albanija.

Xi Ωmien wara rkoppti bdiet tu©ag˙ni u mort g˙and it-tifel ta’ Teuta, fiΩjoterapista.

Staqsieni: “Kemm g˙andek Ωmien?” “Tmienja u g˙oxrin,” g˙edtlu. Qalli: “Mela toqg˙odx ta˙seb li g˙adek ta’ ˙mistax biex toqg˙od taqbeΩ it-tara© erbg˙a erbg˙a.” Intbg˙att l-Albanija g˙al kollox, iΩda malajr sibt ru˙i nitg˙allem il-Pollakk. Illum, ta’ 34 sena, qed na˙seb ftit liema stejjer nista’ nag˙mel qabel ma g˙ada nwettaq il-weg˙da li g˙amilt lil Soçju li ntellaq mieg˙u bil-wheelchair f’Dar ilÓanin Samaritan.

Ridt nie˙u brejk mill-qari tas-Salmi u qallibt ftit it-Testment il-Ìdid. Qabel il-kapitlu 12 kien hemm miktub ‘Exhortation’ u b’interess bdejt naqra fuq xiex ©ibdilhom l-attenzjoni San Pawl lin-nies ta’ Ruma. “Nitlobkom, ˙uti, biex tag˙tu ©isimkom ˙aj... Timxux max-xejra ta’ din id-dinja, iΩda nbidlu skont it-ti©did ta’ fehmietkom, biex ise˙˙ilkom tag˙rfu x’inhi r-rieda ta’ Alla, dak li hu tajjeb, aççettabbli u matur... Qisu li l-im˙abba tag˙kom ma tkunx wiçç b’ie˙or; obog˙du l-˙aΩen; Ωommu mat-tajjeb... Im˙e©©in bla telqa, mixg˙ulin fir-ru˙, taqdu lill-Mulej, fer˙anin bit-tama, bil-perseveranza fiddiffikultajiet u bit-talb bla waqfien.”

Dalwaqt g˙axar snin barra minn Malta, iΩda kemm-il g˙axar snin fadalli? Iz-zija tal-papa g˙exet g˙axra minnhom, imma anke jekk ikolli din ix-xorti di©à g˙andi tlieta ©ewwa.

Ommi lanqas g˙aqqdet sitta, is-Superjur Fredu kemm bdiehom, is-Soçju Karmnu

280

Kalendarju Museumin

Dimech g˙aqqad sebg˙a iΩda Elton u Spiro ta’ Preca College bilkemm g˙aqqdu tnejn.

Spirtu s-Santu Alla, dawwal is-sensi, kebbes il-qalb g˙ax mid-dehra ma tantx g˙andna Ωmien x’na˙lu!

xejra ta’ din id-dinja”, jew li nkun g˙adni ma g˙araftx “dak li hu tajjeb, aççettabbli u matur”, li nkun g˙adni qatt ma ˙arist ’il fuq, jew li nkun g˙adni fil-comfort zone u ma jkolli xejn x’nirrakkonta lill-Mulej fl-a˙˙ar jum?

Imma jien in˙obb u napprezza din il-˙ajja wa˙da li g˙andi. Fejn l-a˙jar ninvestiha? Bilg˙ajnuna tas-Soçjetà, tad-Direttur Spiritwali, tal-Qrar regolari, tal-Arlo©©, tal-viΩta u ta’ ˙bieb speçjali, ftakart li jekk in˙ares ’il fuq kollox jaqa’ f’postu. U b˙al qisni qed ninduna li worth it t˙ares u ta˙Ωen l-affarijiet hemm fuq. L-ewwel nett g˙ax il-˙allelin qatt ma jersqu ’l hemm u t-tieni g˙ax kollox ji©i protett kemm mis-susa kif ukoll mis-sadid!

Mela jekk ma’ San Pawl ng˙id li ma nibΩax mill-mewt – g˙ax il-qawmien mill-mewt ta’ Ìesù tag˙tina garanzija ta’ ˙ajja o˙ra ˙afna isba˙ fil-‘post is-sabi˙’ – g˙aliex dan il-biΩa’ u g˙aΩΩ tieg˙i biex nag˙mel dak li l-Mulej permezz tas-Soçjetà sejja˙li biex nag˙mel?

G˙aliex xorta nibqa’ nist˙i nseffaq wiççi biex nistieden Ωg˙aΩag˙ adatti g˙as-Soçjetà?

G˙aliex nibqa’ nara sa mnie˙ri, b˙al Ωrin© f’bir li jiç˙ad realtajiet barra mill-comfort zone? G˙aliex nibqa’ nfittex kull tip ta’ mistrie˙ meta naf li l-paçi tal-qalb ti©i biss meta nag˙mel dak li jien imsejja˙ biex nag˙mel? G˙aliex nibqa’ n©ib l-iskuΩi meta ni©i biex inwie©eb mistoqsijiet ja˙arqu fuq l-effett tal-appostolat tieg˙i fil-Qasam talAlbanija? G˙aliex nikkuntenta bil-kumdità tat-triq tat-tjubija minflok infittex il-qdusija?

G˙aliex minflok muntanja, ˙mira u mel˙ nippreferi nkun wita, dqiq u soppa? Itolbu g˙alija biex il-Mulej iqajjimni mir-raqda.

IΩda ˙afna drabi nispiçça noqg˙od na˙sibha.

Dik il-comfort zone ta’ dak it-talent wa˙dieni mo˙bi fl-art tog˙©obni wisq. U b˙al farfett, qalbi tibΩa’, noqg˙od indur ’l hawn u ’l hinn infittex il-passat u l-kumdità. Ninsa li erbat ijiem o˙ra, irrid jew ma rridx, ser ikolli nitla’ hemm fuq. Tog˙©obni l-libertà ta’ Dun Ìor© meta jitkellem fuq dawn l-affarijiet: “Il-bniedem immela jitwieled, jg˙ix u jmut.

Din hija storja universali. Jitwieled meta ma jkunx jaf, u jmut meta ma jkunx jaf.” Verità çara u tonda, bla tlaqliq u bla kantunieri.

Verità li t˙ares ’il fuq u tqieg˙ed l-affarijiet fil-veru post tag˙hom. Verità tixbah lil ˙asla barmil ilma kiesa˙ biex forsi ni©i ftit f’sensija.

San Pawl qal li ma jibΩax mill-mewt g˙ax kienet di©à ˙ar©et ta’ looser. Ew©enju Bor© u s˙abu ma setg˙ux jorqdu bil-˙e©©a li kellhom f’qalbhom. Il-qaddisin kollha wrew Ωelu u kura©© straordinarju fil-˙idmiet, kariΩmi u sej˙at differenti tag˙hom. U allura jien x’qed nistenna? Li nibda ntellaq bilwheelchair ... u nkun g˙adni nimxi “max-

Novembru - Diçembru 2014

Jekk is-Sinjur Alla jrid, pitg˙ada t-tellieqa bil-wheelchairs f’Dar il-Óanin Samaritan nag˙mluha lkoll. IΩda sa dakinhar nitolbu lill-Mulej li nkunu lkoll tg˙allimna n˙arsu ’il fuq, ˙dimna bil-fer˙ u b’qalb s˙i˙a flimbierek MUSEUM u b’nar i˙e©©e© ©o qalbna xerridna l-fer˙ tal-Mulej mad-dinja kollha! Imbag˙ad bil-bagalji li la jissewsu u lanqas jissaddu naslu fil-‘post is-sabi˙’ biex niltaqg˙u g˙al dejjem mieg˙u u ma’ dawk kollha li telqu qabilna u li g˙andhom tant x’jirrakkontawlna!

Rainer Bezzina

281

Riflessjoni

Il-ferÓ li jien dixxiplu Óafna drabi n-nies kienu jaraw lil San Ìwann Bosco g˙addej ji©ri minn post g˙al ie˙or u biex jaqbdu ftit mieg˙u kienu jg˙idulu: “Fejn sejjer, Dun Bosco?” U hu bi tbissima kien iwe©ibhom: “Sejjer il-©enna.”

U int, int fejn sejjer? Jekk in-nies ikollhom jistaqsuk l-istess mistoqsija, kont tg˙idilhom ukoll “Jien sejjer il-©enna”? Fejn hi qalbek?

Marbuta mal-˙wejje© ta’ hawn jew ma’ dawk ta’ hemm fuq?

Jg˙idu li pellegrin anzjan kien qed iterraq fuq l-g˙olja miexi lejn it-tempju, meta bdiet nieΩla ˙afna xita. Kienet ukoll kes˙a kbira.

Tal-lukanda, x˙in rah hekk, ˙are© u qallu: “Ra©el tajjeb, kif se jirnexxilek tasal hemm fuq f’dan it-temp?” L-anzjan wie©bu kollu kuntent: “Qalbi di©à qieg˙da hemmhekk, g˙alhekk hu ˙afif ˙afna nwassal lil ©ismi hemm fuq!”

G˙aliex qed ng˙id dan kollu? G˙ax l-ikbar fer˙ li g˙andu d-dixxiplu ta’ Ìesù hu li se jmur il-©enna. Ibda emminha din u g˙ixha u tara kif ˙ajtek tinbidel. Anke Ìesù riedna na˙sbu bis-serjetà fuqha. Kien g˙aΩel 72 dixxiplu u bag˙athom tnejn tnejn u qalilhom fejn imorru u x’jag˙mlu.

Dawn re©g˙u lura kollhom fer˙ana u bdew jirrakkontaw l-esperjenzi tag˙hom: ix-xjaten kienu joqog˙du g˙alihom, kienu jirfsu fuq is-sriep u l-iskorpjuni u jeg˙lbu kull qawwa u g˙adu. Ìesù we©ibhom: “Mhux b’dan ifir˙u li l-ispirti joqog˙du g˙alikom, imma li g˙andkom isimkom miktub fis-smewwiet.”

(Lq 10, 20) Inti fer˙an xejn li g˙andek ismek miktub fissmewwiet? Taf x’ji©ifieri li ser tmur il-©enna?

G˙al dejjem! Jekk temmen, li timxi wara Ìesù (id-dixxipulat) ikollu inqas tbatija u

282

iktar fer˙: il-fer˙ li Alla hu ˙aj u jien tieg˙u u Hu tieg˙i.

Martin Luteru, il-mexxej g˙ad-drittijiet çivili tas-Suwed, kien ibati minn ˙afna burdati koroh. X˙in iqum xi drabi ma kien ikun irid jara lil ˙add. Darba l-mara tieg˙u libset l-iswed u niΩlet t˙ejjilu l-kolazzjon.

“Min miet?” staqsieha. “Mela ma smajtx?” we©bitu. “Le. Min miet?” re©a’ qalilha.

“Alla,” qaltlu hi b’serjetà kbira. “X’inti tg˙id dalg˙odu? Mela ˙fief mo˙˙ok? Mela Alla jista’ jmut, min jisimg˙ek?” “Jekk Alla mhux mejjet, g˙alfejn dawn il-gdiedem kollha dalg˙odu?” we©bitu.

S’issa tkellima ftit fuq il-fer˙. Ejja ng˙idu xi ˙a©a fuq id-dixxiplu. Dixxiplu tfisser wie˙ed li ‘jitg˙allem ming˙and mg˙allem’ ... u jimxi warajh. Mela dixxiplu ta’ Ìesù huwa dak li jitg˙allem ming˙and Ìesù u jaççetta t-tag˙lim tieg˙u kollu kemm hu, mhux fejn jaqbillu jew meta l-a˙jar!

Jekk kien hemm xi ˙add li baqa’ ma’ Ìesù anki wara l-mewt kienet Marija minn Magdala: f’jum il-G˙id tfittex lil Ìesù u ssibu fil-©nien (il-post li fih wie˙ed isib ilma˙bubin). G˙all-bidu ma tag˙rfux imma tg˙idlu li qed tfittex lil Ìesù. IΩda x˙in isej˙ilha b’isimha, Marija tinΩel f’ri©lejh u trid tmissu. Hekk hu l-fer˙ veru taddixxiplu, dejjem jibqa’ jfittex u ji©ri wara l-Img˙allem.

Id-dixxiplu bil-fer˙ jimxi wara Ìesù, anki biex jisimg˙u jsejja˙lu b’ismu, b˙alma g˙amel ma’ Marija, g˙ax l-isem hu importanti. U Ìesù jibqa’ jsej˙ilna b’isimna, b’intimità, biex meta jsej˙ilna a˙na nag˙rfuh, g˙ax a˙na tieg˙u. Hu stess

Kalendarju Museumin

qalilna: “In-nag˙a© tieg˙i jisimg˙u le˙ni ... u ji©u warajja.” (Ìw 10, 27) Forsi ta’ min wie˙ed jistaqsi: Jien naççetta t-tag˙lim kollu ta’ Ìesù? Dak li hu iebes, kif in˙ares lejh? Naççettah ukoll? Meta tkellem dwar l-Ewkaristija, l-Appostli qalulu li n-nies kienu qeg˙din jitilqu. Hu staqsiehom jekk ridux jitilqu huma wkoll. Jien nag˙mel kompromessi mat-tag˙lim ta’ Ìesù? Ìieli jist˙oqqli nisma’ wkoll ming˙andu ç-çanfira li ta lill-Appostli? Jew jien lest li ng˙idlu b˙al Pietru: “G˙and min immorru, Mulej? Int g˙andek il-kliem tal-˙ajja ta’ dejjem!” (Ìw 6, 68)? Jew jien naççetta t-tag˙lim ta’ Ìesù kif inhu, u bil-fer˙? In˙e©©i©kom taqraw l-EΩortazzjoni Appostolika Evangelii Gaudium tal-Papa Fran©isku fejn ripetutament jitkellem dwar il-fer˙ li ji©i mill-Evan©elju, mill-A˙bar it-Tajba, u allura mill-g˙ejxien ta’ ˙ajja mibnija fuq dak li g˙allem u g˙ex Ìesù stess.

Il-Papa j˙e©©e© lil kull Nisrani, kullimkien, f’dan il-mument, g˙al laqg˙a personali ma’ Ìesù, jew g˙all-inqas li wie˙ed jinfeta˙ biex Ìesù jkun jista jiltaqa’ mieg˙u. I˙e©©i©na biex nag˙mlu dan kuljum, g˙ax ˙add mhu eskluΩ mill-fer˙ li j©ib il-Mulej. Il-fer˙ talEvan©elju jimla l-qlub u l-˙ajja ta’ dawk kollha li jiltaqg˙u ma’ Ìesù.

Int kemm int mid˙la tal-kelma ta’ Alla? Int dixxiplu ta’ Ìesù, jew tg˙id li int bla ma tisma’ l-kelma tieg˙u? Jew int b˙al Marija li l-Iskrittura tg˙idilna ‘kienet tg˙oΩΩ dan kollu f’qalbha u ta˙seb dwaru bejnha u bejn ru˙ha’ (Lq 2, 19)? Fil-film The Passion of the Christ, meta Marija tiltaqa’ ma’ Ìesù hu u sejjer lejn il-Kalvarju, Hu jdur lejha u jg˙idilha: “You see, mother, I make all things new!” Il-fer˙ tad-dixxiplu ©ej mill-fatt li l-laqg˙a tieg˙u ma’ Ìesù tag˙mel dejjem kollox ©did.

Novembru - Diçembru 2014

Tkellimna ˙afna dwar id-dixxiplu, però ma g˙edniex li ˙add minn rajh ma jag˙Ωel li jkun dixxiplu ta’ Ìesù. Je˙tie©lu jkollu s-sej˙a minn Ìesù stess: “Mhux intom g˙aΩiltu lili, imma jien g˙aΩilt lilkom u ˙tartkom biex tmorru tag˙mlu l-frott u l-frott tag˙kom jibqa’.” (Ìw 15, 16) Dan narawh f’˙afna sej˙at o˙ra b˙al dik talAppostli, fosthom Mattew. Interessanti li kollha bil-fer˙ ˙allew kollox u telqu warajh.

U din l-istedina ta’ Ìesù, kif taslilna? Dan l-a˙˙ar il-Papa beda katekeΩi dwar il-Knisja: “Alla jsej˙ilna, kull wie˙ed u wa˙da minna, biex nappartienu g˙al din il-familja hekk kbira (il-Knisja). Óadd ma jsir Nisrani minn jeddu. A˙na nafu r-relazzjoni tag˙na ma’ Alla lil ˙afna o˙rajn li g˙addewlna l-fidi, li ©abuna g˙all-Mag˙mudija, li g˙allmuna nitolbu u wrewna s-sbu˙ija tal-˙ajja Nisranija: il-©enituri u n-nanniet, il-qassisin, ir-reli©juΩi, l-g˙alliema u l-edukaturi. Irrelazzjoni ma’ Ìesù hija personali, imma mhix privata.” A˙na Nsara (dixxipli) min˙abba l-o˙rajn u rridu ng˙ixu flimkien mal-o˙rajn ... g˙ax il-Knisja ssa˙˙a˙ u tag˙ni r-relazzjoni ma’ Ìesù.

Li tkun dixxiplu ta’ Ìesù jfisser li tisma’ kliemu, ji©ifieri tobdih, tg˙ixu u timxi fuqu.

Min jisma’ l-kliem ta’ Ìesù u jg˙ixu jkun g˙aqli u jkun bena daru fuq il-blat. Ìew ilwidien, ˙abat ir-ri˙ fuq dik id-dar, imma ma waqg˙etx! Bil-maqlub, min jisma’ l-kliem ta’ Ìesù u ma jag˙mlux ikun jixbah lil min bena daru fuq ir-ramel. Meta ©ie l-maltemp, i©©arrfet u kbira kienet il-˙erba tag˙ha (Mt 7, 27).

G˙ad-dixxiplu Ìesù huwa t-triq, il-verità u l-˙ajja. Xi jfisser dan? Ji©ifieri g˙andu mo˙˙u mistrie˙. Niftakar sticker li kien jg˙id: “God said it, I believe it, that settles it!”

Mela mo˙˙u mistrie˙ li mhux ser jitfixkel, 283

mhux ser jitqarraq, mhux ser jara l-mewt, u mhu qatt fid-dlam. Ser ikollu dejjem irrag˙aj it-tajjeb li jurih it-triq. Il-Papa jg˙id li g˙alhekk in-nies kienu dejjem jimxu wara Ìesù g˙ax indunaw li hu dejjem ilveru rag˙aj, li qatt ma jid˙ak bihom. Ma kienx b˙all-mexxejja l-o˙ra tag˙hom, g˙ax kellu vuçi ta’ m˙abba u ˙niena. Ukoll, la hu r-rag˙aj it-tajjeb, mela Ωgur li se jwasslek fid-destinazzjoni t-tajba, g˙and il-Missier, il-©enna. U allura dan is-ser˙an il-mo˙˙ i©ib il-fer˙ fid-dixxipli, il-fer˙ li qeg˙din fittriq it-tajba, g˙andhom il-verità u l-˙ajja, mexjin fid-dawl u ta˙t il-˙arsa tar-rag˙aj.

Darba lil wie˙ed gwida staqsewh x’kien issigriet tieg˙u biex imexxi lil tant xabbaturi f’ambjent hekk diffiçli. We©ibhom: “M’hemm l-ebda sigriet. Trid tkun taf fejn sejjer u fejn qieg˙ed, hekk li kull pass li tie˙u jkun f’dik id-direzzjoni.”

Dan huwa l-fer˙ li ©abilna Ìesù, fer˙ s˙i˙.

G˙arrafna dan kollu biex il-fer˙ tieg˙u jkun fina u l-fer˙ tag˙na jkun s˙i˙ (Ìw 15, 11). Fer˙ s˙i˙ li j˙ossu ˙afna dawk li jid˙lu fil-Knisja, jew jikkonvertu, b˙all-politiku Amerikan Newt Gingrich. Illum Newt g˙andu 71 sena u jistqarr il-fer˙ li j˙oss kull darba li jirçievi l-Ewkaristija, il-fer˙ li hu parti mill-Knisja, il-fer˙ tat-talb u l-g˙aqda, il-fer˙ tal-komunità fi ˙dan il-Knisja. Jien in˙ossu xejn dan il-fer˙? Qed nag˙mel riklam tieg˙u?

Mahatma Gandhi kien Hindu, imma kien jammira lil Ìesù u spiss kien jikkwota millPrietka tal-Muntanja (il-Beatitudnijiet).

Darba wie˙ed missjunarju, E. Stanley Jones, iltaqa’ mieg˙u u staqsieh: “Sur Gandhi, int

284

spiss tikkwota l-kliem ta’ Kristu. G˙aliex int daqshekk determinat li ma ssirx dixxiplu tieg˙u?” Gandhi wie©bu: “Jien lil Kristu tag˙kom ma niç˙dux. In˙obbu lil Kristu tag˙kom. Imma ˙afna minnkom l-Insara huma tant differenti minn Kristu!”

Ta˙seb li dan qed jg˙idu xi ftit g˙alik ukoll? Ûgur li dan il-kliem ma jistax jing˙ad g˙al kull Nisrani, b’mod speçjali g˙al dawk li qed i˙allu ˙ajjithom u jsofru l-persekuzzjoni min˙abba Ìesù, ng˙idu a˙na l-Kattoliçi fil-belt Ni©erjana ta’ Maiduguri li qed jirriskjaw ˙ajjithom biex imorru g˙allQuddiesa tal-Óadd, f’nofs vjolenza kbira.

Fl-14 ta’ Marzu ç-çelebrant ra n-nies li ©ew il-knisja minkejja li kienu qed isiru bosta spluΩjonijiet u qtil u stag˙©eb - elfejn ru˙ ippakkjaw il-katidral! Anzi qalulu li jekk l-attakki ji˙raxu jippreferu li jmutu fil-knisja milli xi mkien ie˙or! Fr Bakeni qalilhom: “M’g˙andix g˙alfejn nipprietka ... il-preΩenza tag˙kom hekk qawwija hija omelija fiha nfisha. Itolbu biss biex din ilvjolenza tieqaf.” Dawn Ωgur fehmu dak li qal Ìesù li min jg˙ix skont it-tag˙lim tieg˙u huwa mbierek u g˙andu sehem mis-Saltna.

Il-Papa kemm-il darba jfakkarna lilna l-Insara li hemm iktar martri llum milli fl-ewwel Ωminijiet tal-Knisja u li d-demm tal-martri iktar qed isa˙˙a˙ u ‘jiffertilizza’ l-Knisja! Ma nistg˙ux ma nsemmux lil dik il-mara SudaniΩa ta’ 27 sena, Meriam Ibrahim, li ΩΩew©et ra©el Nisrani, Daniel Wani fl-2011. Hi ma tibΩax mis-sentenza talmewt u l-persekuzzjoni, anzi t˙obb tistqarr, bla ˙abi: “Jiena Nisranija!” Int x’lest li tbati g˙all-fidi tieg˙ek u l-im˙abba g˙al Ìesù?

Kevin Scicluna

Kalendarju Museumin

Riflessjoni

Grazzja fuq grazzja (2) Ma nibΩg˙ux naqtg˙u Jekk nixtiequ ng˙ixu l-vokazzjoni tag˙na kif tassew hi min-natura tag˙ha, b’fervur missjunarju jaqbad ©ewwa fina, irridu na˙dmu g˙aliha, l-ewwelnett billi ma nibΩg˙ux naqtg˙u, b˙alma g˙amel Carretto meta ˙araq id-djarju li issa ma kienx se jiswielu wisq, jew b˙alma g˙amel Ew©enju Borg li rema s-sigaretti g˙ax hekk ried ilFundatur. Ìesù qal: “Tassew ng˙idilkom li fost dawk kollha li min˙abba s-Saltna ta’ Alla j˙allu darhom jew lil marthom jew lil ˙uthom jew lill-©enituri tag˙hom jew ’l uliedhom, ma hemm ˙add fosthom li f’din id-dinja stess ma jirçevix kollox g˙al mitt darba iktar, u l-˙ajja ta’ dejjem fiΩ-Ωmien li ©ej.” (Lq 18, 29-30) G˙al min kien qed jg˙id eΩattament? Nemmen li g˙alina wkoll.

Huwa veru li d-distakk jisfidana u li minn fejn naqtg˙u jo˙ro©ilna d-demm, id-demm li jfakkarna fil-martri li xerrdu demmhom, il-martri li n˙obbu nikkommemoraw filwaqt li nsemmu lil Tertulljanu li qal li d-demm tal-martri hu Ωerrieg˙a tal-Insara.

Il-martri j˙e©©una g˙all-martyria, li nkunu martri jew xhieda ma’ dak it-tifel li wara ©urnata skola, g˙ajjien, kultant sa˙ansitra jkaxkar il-basket bil-pitazzi, ji©i l-Qasam ifittex g˙ax jaf li se jsib jilqg˙uh persuni li j˙obbuh; xhieda ma’ dawk li tiltaqa’ mag˙hom is-suq jew il-pjazza inti u tixtri ftit ˙axix biex tlesti borma minestra g˙alik (u forsi g˙al ˙addie˙or ukoll); xhieda qalb nies li m’g˙andhomx idea x’fettillek ˙allejt ’l ommok u ’l missierek u impjieg tajjeb u mort tg˙ix f’art barranija; xhieda mal-manager fuq ix-xog˙ol hu u jipprova jifhem x’inhu jΩommok milli tibqa’ over-time sas-sebg˙a; xhieda ma’ dawk l-Aspiranti u Kandidati

Novembru - Diçembru 2014

li g˙adhom qed jippruvaw jag˙rfu jekk ilvokazzjoni Museumina hix dik li Alla qed isej˙ilhom g˙aliha. Óalli nkunu xhieda kullimkien, a˙na fejn a˙na, a˙na ma’ min a˙na, u minflok noqog˙du nqisu wisq nibdew minn hawn u nibdew illum.

Ma nibΩg˙ux naqtg˙u g˙all-im˙abba ta’ Alla! Óalli nimtlew, ibda minni, b’rieda mg˙aqqda mar-rieda tas-Sinjur Alla u ng˙idu: “Daqshekk g˙all-irtubija flg˙ejxien tal-vokazzjoni tag˙na. Daqshekk g˙all-kliem sabi˙ biss ming˙ajr ma nag˙tu l-pass. Daqshekk g˙all-kumditajiet bl-iskuΩa tal-mistrie˙. Daqshekk g˙all-kompromessi u g˙all-medjokrità. Daqshekk!” Kieku nag˙tuhom in-nar lis-Soçjetà, lill-Knisja u lid-dinja, b˙alma kienet qalet Santa Katerina ta’ Siena: “If you are what you should be, you will set the whole world on fire!” Kieku ... mhux li kien!

Is-sagrifiççju tag˙na, id-demm li jo˙ro©ilna meta nbatu a˙na u nippruvaw ng˙ixu ta’ Museumini ©enwini, a˙na u ng˙ixu l-lajkat u ç-çelibat tag˙na bl-isfidi kollha tag˙hom, dan huwa Ω-Ωerrieg˙a ta’ iktar tfal u Ωg˙aΩag˙ mag˙Ωula biex jg˙ixu ta’ Nsara xhieda u, jekk Alla jrid, ta’ Museumini veri.

Imma jrid jo˙ro©ilna d-demm, irridu nbatu.

X’ma switilniex dik l-iva tag˙na minn dakinhar tal-Inkorporazzjoni sal-lum? X’ma tiswilux lill-Museumin missjunarju li malewwel Appostli jkun kapaçi j˙oll l-irbit taddg˙ajsa u jaqta’ ’l barra, jew mal-pellegrin Russu li jikteb dwar il-pellegrina©© tieg˙u: “Issa dak li jrid Alla. Raddejt is-salib, qomt u tlaqt g˙al g˙onq it-triq.”

285

Nemmen, nittama, in˙obb Switilna ˙afna, imma madankollu nibqg˙u qalbna mimlija fidi u tama f’Alla li jaf sew kif g˙andu jsarraf it-tbatija tag˙na. Fil-bwiet u l-basktijiet tag˙na, fejn qatt ma jonqsu l-Iskrittura, il-KatekiΩmu, l-Arlo©© Museumin u l-kuruna, ˙alli n©orru wkoll doΩa qawwija ta’ fidi, tama u m˙abba.

Kif nistg˙u ng˙allmu fuq Ìesù jekk m’g˙andniex fidi f’dan Ìesù li dejjem hemm, anki meta ma n˙ossuhx qrib? “Il-veru missjunarju, li qatt ma jieqaf ikun dixxiplu, jaf li Ìesù qed jimxi mieg˙u, jitkellem mieg˙u, jie˙u n-nifs mieg˙u, ja˙dem mieg˙u.” (Evangelii Gaudium, 266) G˙andna bΩonn ta’ fidi s˙i˙a fl-Ispirtu s-Santu, Hu li mhux biss “jg˙in lilna fin-nuqqas ta’ ˙ila tag˙na” (Rum 8, 26) imma anki jdawwal fiddixxerniment lil dawk li mag˙hom nag˙mlu l-appostolat.

286

Nistg˙u nid˙lu g˙al din il-missjoni u nag˙mluha bil-fer˙ jekk m’g˙andniex tama f’dawk it-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ afdati f’idejna, u allura ngergru, nag˙tu b’nofs qalb u nag˙tu l-inqas? Nistg˙u nkunu Museumini missjunarji li Ìesù jista’ jorbot fuqna jekk m’hemmx im˙abba f’g˙emilna, fi kliemna, jekk in˙arsu lejn it-tfal u Ω-Ωg˙aΩag˙ b˙ala avversarji iktar milli b˙ala ˙bieb? Óa nie˙du l-pariri ta’ San Pawl lill-Filippin (2, 3) li qalilhom ikunu umli u kull wie˙ed minnhom iqis lill-ie˙or a˙jar minnu, u ta’ San Pietru (1 Pt 3, 15-16) li wara li qalilna nkunu dejjem lesti biex nag˙tu twe©iba lil kull min jitlobna il-g˙ala tat-tama li g˙andna, dan nag˙mluh bil-˙lewwa u bir-rispett. Jalla nemmnu biΩΩejjed li s-Sinjur Alla jismag˙na meta nitolbuh fil-Kult lil Alla tag˙na (Skema 5): “Newwel, o Alla, il-leminija tieg˙ek favur is-Soçjetà Museumina u ag˙niha bil-fidi, bittama u bl-im˙abba, lejk u lejn kul˙add.”

Kalendarju Museumin

Ma ninqdewx bl-ir˙as Biex ng˙ixu l-vokazzjoni tag˙na b’fervur missjunarju jaqbad ©ewwa fina ma nistg˙ux ninqdew bl-ir˙as, fejn g˙at-tfal jew g˙allAssenjatur nippreparaw ta’ malajr, ma nippruvawx nag˙mlu dik in-naqra iktar, laqg˙a nfalluha g˙al xejn b’xejn jew inkunu ˙fief biex inpartuha ma’ appuntament ie˙or, mal-Parrinu ntawlu kemm nistg˙u biex niltaqg˙u, ˙in g˙all-qari u g˙at-talb ftit li xejn, kemm ninqdew. Inkunu ©eneruΩi kemm nifil˙u: “Ma ng˙ixux a˙jar jekk na˙arbu mill-o˙rajn, nin˙bew, nibqg˙u lura milli naqsmu mal-o˙rajn, nirreΩistu li nag˙tu, ning˙alqu fil-kumdità tag˙na.

Dan mhux ˙lief suwiçidju bil-mod ilmod.” (Evangelii Gaudium, 272) Forsi mhux bniedem m’a˙niex min jinvesti kollox flg˙alqa fejn ikun sab it-teΩor, imbag˙ad dik l-g˙alqa ma ji˙ux ˙siebha?

Ejjew niddisponu iktar ru˙na biex nibΩg˙u g˙aliha din il-grazzja, ma n˙allu xejn x’itellef, nitbattlu, naqtg˙u b’konvinzjoni mix-xewqat g˙all-˙wejje© fierg˙a li jtellfuna mhux biss il-˙in imma anki tant opportunitajiet. Ejjew noffru kemm nifil˙u!

B’hekk inkunu lesti li nag˙tu l-pass u, meta nisimg˙u b’tant opportunitajiet li g˙andha quddiemha s-Soçjetà biex issa˙˙a˙ fejn qieg˙da di©à jew tara jekk g˙andhiex tibda fi bnadi o˙ra, meta s-Superjuri tag˙na jitkarrbu lil min se jibag˙tu, min se jmurilhom, nitqanqlu u noffru lilna nfusna, ˙alli mal-profeta nkunu nistg˙u ng˙idu: “Hawn jien. Ibg˙at lili.” (Isaija 6, 8)

Imma x’qed iΩommna milli nag˙mlu hekk?

G˙aliex fl-Oqsma tag˙na barra minn Malta kollox iΩomm fuq ftit Soçji? Komdi forsi fiΩΩona fejn qeg˙din? NibΩg˙u? Carretto ma joqg˙odx jomg˙odha: “Meta nibΩa’ sinjal li qed nirrifjuta li ni©i ggwidat mill-Ispirtu s-Santu.” Ma nibΩg˙ux no˙or©u miΩ-Ωona, min-niçça, g˙ax ˙afna vokazzjonijiet jistg˙u jintilfu min˙abba l-egoiΩmu tag˙na!

No˙or©u!

Nafu s-Sinjur Alla x’g˙amel b’dawk li qalilhom jo˙or©u. Abraham laqa’ s-sej˙a biex jitlaq lejn art ©dida (ara Ìen 12, 1-3); Mosè sama’ s-sej˙a ta’ Alla: “Ejja, mela, ˙a nibag˙tek” (EΩ 3, 10) u ˙are© lill-poplu lejn l-Art Imwieg˙da; lil Ìeremija ordnalu: “Tg˙idx g˙adni Ωg˙ir. Inti tmur kull fejn nibag˙tek” (Ìer 1, 7). Anki fil-mandat missjunarju ta’ Ìesù: “Morru fid-dinja kollha. Xandru l-Evan©elju lill-˙olqien kollu.” (Mk 16, 15) Kollha kemm a˙na msej˙in biex nilqg˙u din il-“morru” ta’ Ìesù, g˙al dan il-“˙ru©” missjunarju. Jen˙tie© no˙or©u millkumditajiet tag˙na u jkollna l-kura©© li nil˙qu ’l dawk li tant g˙andhom bΩonn iddawl tal-Van©elu. Óalli l-Inkorporazzjoni ma tibqax biss firma fuq re©istru jew ritratt ©o album, okkaΩjoni li se˙˙et snin ilu u qisu lanqas baqg˙alha rabta mal-preΩent, imma l-iva li tajna dakinhar tibqa’ friska, m©edda jum wara l-ie˙or.

Biex mill-milja tieg˙u nibqg˙u nirçievu grazzja fuq grazzja, u sabiex dawn il-grazzji jibqg˙u joktru skont il-pjan tas-Sinjur Alla, jiddependi wkoll minnek u minni.

Oliver Aquilina

Novembru - Diçembru 2014

287

Mid-Djarju ta’ Soçju

Djarju ta’ Soçju Malti (1970 - 20??)* *Óafna mid-dati ma jidhrux çari.

Il-Ìimg˙a ? ta’ Settembru 1999 11.20pm: Illum ©ie tal-Korp il-Qasam.

Anzi ftakar fejn noqog˙du, g˙ax l-a˙˙ar li “ddeçieda li jittawlilna” – dejjem kif ipo©©iha hu – na˙seb qabel Santa Marija.

U ma kienx Kapitlu Partikolari li ssemma waqt l-Assenjatur g˙ax imbag˙ad xtaq jeΩortana ‘ftit’ dwar l-importanza tieg˙u.

Pani©ierku. Li kien ippreparat g˙alih kien ifaqqag˙lu l-ewwel ˙ames minuti skarsi bil-Latin, daqs Ghirlando fl-aqwa tieg˙u: “Osculetur me osculo oris sui...” Issa tara, Superjur! Óa jibdew jinqraw il-proposti u nvaraw id-diskussjoni, imbag˙ad nitkellmu.

“Læva eius sub capite meo, et dextera illius amplexabitur me.” Mhux hekk nibqg˙u!

L-iktar is-sena l-o˙ra, fuq zokklu ˙lejna jumejn niddeliberaw u ©imag˙tejn gdiedem sal-art.

288

N.B. A©enda g˙al g˙ada filg˙odu: Parrinu, 9.30am, Torri ta’ San Mark, Ba˙ar içÇag˙aq.

Is-Sibt 11 ta’ ? 1999 1.15pm: Temp sabi˙. Veru jkun hemm il-kwiet u tista’ toqg˙od tg˙id kelma.

Kelli ˙afna x’naqsam mal-Parrinu, imma qbadthielu fuq l-iktar ˙a©a li qed twe©©ag˙ni. Nipproponi li n˙obb, ng˙allem fuq l-im˙abba, imma biex ng˙ixha ma’ çerti karattri nibΩa’ li mhux se jirnexxili.

Di©à qed nissopponi x’inhu ©ej.

Il-Kapitlu jikxfilna faççati interessanti: Soçju galbat, jisma’ bil-paçenzja kollha u jipprova jifhem, Soçju ie˙or jistaqsi b’interess ©enwin, ie˙or imwerwer li tg˙addi xi proposta u jlaqqat xi biçça xog˙ol o˙ra, Soçju ta’ mezz-età jirra©una b˙al donnu g˙adna

Kalendarju Museumin

ma nqlajniex minn Ωmien l-interdett, ie˙or anzjan mo˙˙u miftu˙, u Soçju Ωag˙Ωug˙ ja˙sdek g˙ax qisu xja˙ di©à. L-ie˙or jag˙ti bir-ras, jistenba˙ u g˙a©eb tal-g˙e©ubijiet ikun kapaçi jivvota kontra! U t-temperatura ©mielha tog˙la. Ba˙ar paçenzja... jekk iservi.

N.B. Dak iç-çafçif ˙elu tal-ba˙ar donnu jqawwini. Kull mew©a tg˙idli: “TibΩax.

Er©a’ pprova.” “La mer, la mer, toujours recommencée. - The sea, the sea, forever restarting.”

It-Tnejn 13 ta’ ?

10.55pm: Bdejna. Lista qasira u intensa. Óasra, imma, xi proporzjonijiet jie˙du çerti diskussjonijiet dwar kulur ta’ klassi, gwarniç f’kuritur, jew kwarta ’l hemm u kwarta ’l hawn.

Imbag˙ad das-Sajf deherli li letteralment morna l-ba˙ar u fettilli nag˙mel proposta.

Iktar jien! Messni fid-8.50pm. F’temp ta’ mhux iktar minn g˙axar minuti, spjegajt il-proposta, ©iet sekondata (wara mumenti imbarazzanti ta’ eΩitazzjoni), instama’ xi ˙add ilissen li “din qisha mhix proposta”, kien hemm xi Ωew© kummenti u ©iet posposta g˙all-Kapitlu ta’ April tas-sena d-die˙la ˙alli nkomplu na˙sbu dwarha. Consumatum est!

N.B. A˙na u ˙er©in kien hemm min di©à qal li ˙a jibbukkja ©img˙a leave ˙a joqg˙od ja˙seb. Xi Ωew© fidili da˙kulu. Min mo˙˙u dejjem fil-pasturi u fid-dielja tal-©ardina, u proposta favur it-tfal QATT, ’qas sena sabbatika mat-Trappisti ma taqdih. Lanqas jekk jirriservawlu l-gabina ta’ Merton.

F’April ner©a’ nag˙milha, forsi jkun la˙aq ˙aseb naqra.

L-Erbg˙a 1 ta’ ? 2008 11.15pm: Ilu jg˙idli l-Parrinu biex ma nibqax aljenat. “Ifta˙ widnejk. Ifta˙ g˙ajnejk,” qalli dan l-a˙˙ar. “Aqrah sew il-miraklu tal-ag˙ma mit-twelid. Itlob ’ilMulej jag˙millek it-tajn m’g˙ajnejk ˙alli tara,” kien qalli. “X’nag˙mel?” kont g˙edtlu dakinhar f’qalbi. It-test kont qrajtu, imma ma rajtlu xejn ©did. Però llum kellimni çar.

Scene 1, Take 1, Action: Stenba˙t qabel l-alarm u qg˙adt naqra ftit il-kommemorazzjoni ta’ Comboni g˙all-©img˙a d-die˙la. Laqtuni dawn: “Dovremo faticare, sudare, morire, ma il pensiero che si suda e si muore per amore di Cristo e per la salute delle anime le più abbandonate del mondo è troppo dolce per spaventarci alla grande impresa.” “O nigrizia o morte!” Jien ma qed nag˙mel xejn.

Scene 2, Take 1, Action: Óri©t kmieni g˙axxog˙ol ˙a niffranka l-©enn tat-traffic. Bdilt it-triq u ‘fettilli’ ng˙addi nisma’ Quddiesa l-Kunvent ta’ Santa TereΩa. Kont insejt li llum il-festa tag˙ha. Il-patri g˙amel kelmtejn sbie˙ fil-bidu u semma ˙afna l-ktieb tag˙ha Storja ta’ Ru˙. Óe©©i©na nkunu missjunarji... dovremo faticare, sudare, morire...

Scene 3, Take 1, Action: Illejla jiena u die˙el il-Blata l-Bajda rani s-Superjur Ìenerali u xtaq ikellimni. Iltqajna wara l-laqg˙a fluffiççju u staqsieni jekk kontx lest nitbieg˙ed mir-ra˙al u mmur Qasam ie˙or. Bejn kont qed nistennieha, g˙ax il-Ìeneral mhux se jsejja˙lek biss biex tg˙addi tie˙u kafè, u bejn re©g˙et ˙asditni g˙ax fakkritni kemm kont ˙rabtu ftit snin ilu. Li kien g˙alih nibda g˙ada. G˙ada? Tlabtu jag˙tini çans na˙sibha. Il pensiero ... è troppo dolce per spaventarci...

N.B. Ìraw ˙afna affarijiet ‘differenti’ llum. Óa na©©orna g˙al g˙ada u nibg˙at email lill-Parrinu ˙a ng˙addi s’g˙andu dalweekend. Dejjem g˙enni niddeçiedi.

Novembru - Diçembru 2014

289

Il-? ta' Ottubru 2008 10.40pm: Illum ˙sibijieti minn xaqliba g˙al o˙ra. Staqsejt mitt darba lili nnifsi: Fejn jien mhux sewwa qieg˙ed? G˙alfejn nibdel?

Sadattant illejla l-Qasam bdejt in˙ossni napprezza iktar lit-tfal u lil s˙abi. G˙andi feeling - qawwi - li se nitlifhom dalwaqt.

Suppost m’g˙andix inkun imdejjaq, imqar daqsxejn? Qed in˙ossni b˙al… ˙ieles.

1.20am: Ma nistax norqod. Hawn kalma kbira. Imma ’l bog˙od ’il bog˙od, iddur ©o mo˙˙i, qisni qed nisma’ l-kitarra ta’ Gilmour tal-Pink Floyd, hu u jibda “Wish you were here”. Óa noqg˙od nismag˙ha.

L-unplugged veru tajba... “And did they get you to trade your heroes for ghosts?... And did you exchange a walk on part in the war for a lead role in a cage?” A˙jar suldat imfarrak imma eroj tal-patrija minn ˙ares jimra˙ fil-vojt jbeΩΩa’ lin-nies... a˙jar fl-g˙alqa tattaqbida imma ˙ieles milli ©o ga©©a stordut g˙addej minn passi©©iera g˙al o˙ra, medhi ma’ werqa ta’ ˙assa jew g˙adma ta’ siçça...

“How I wish, how I wish you were here.”

Il-Sibt 11 ta’ Ottubru ?

10.55pm: For the past, thank you. For the future, yes. Iddeçidejt li ng˙idlu “iva”.

Il-Óadd 16 ta’ ? 2012 11.10pm: Dejjem tisma’ l-©did. Jien qisni rabbejt qoxra, ma tantx nag˙milhom bi kbar. G˙aliex g˙andi? Mhux kul˙add f’dinja wa˙da qieg˙ed? F’temp ta’ jumejn qaluli b’qassis li ˙alla u mar joqg˙od ma’ wa˙da, smajt b’soru li ppakkjat u telqet

290

mill-kunvent bla kliem u bla sliem, u llum il-Kandidati wara r-Responsorju ©ew jg˙idu b’Gabriel, filli Soçju u filli m’g˙adux, sa Ωew© Sibtijiet ilu kellu servizz ir-Responsorju.

“G˙aliex huma u mhux a˙na?” staqsa xi ˙add minna. Óadd ma ssogra jwie©eb.

Tg˙id forsi g˙ax kul˙add jaf l-g˙aliex?

Ftakart fil-Floyd: “A fatal attraction is holding me fast. How can I escape this irresistible grasp?... no navigator to guide my way home ...”

N.B. “Mulej, g˙and min immorru?”

Is-Sibt 7 ta’ Marzu 2020 11.45pm: Jum il-Vokazzjoni Museumina.

X’©urnata! Illum iltqajna xi tmien Oqsma u qattajna ©urnata flimkien. Quddiesa l-Manikata, mixja Fomm ir-Ri˙, u ikla fniek g˙and l-Im©arr Farmers... u dak ilbebbux fit-tewm imla˙la˙ fil-meraq talg˙enba! Ma kienx jixraq a˙jar tal-festa!

A˙na u nippassi©©aw bir-ri˙ kiesa˙ faççata, hekk qg˙adt ng˙id: Kemm persuni, kemm rakkonti, kemm çajt, kul˙add ©ej b’tieg˙u, dawk it-tnejn daqsxejn lura g˙alihom jit˙addtu ras imb ras, min kwiet jisma’ xi ˙lieqa, min lest biex ji©bed is-saqajn... hekk, b˙al a˙wa. B˙all-qroqqa li ti©bor il-flieles tag˙ha ta˙t ©wen˙ajha, hekk ti©borna s-Soçjetà! Li kieku stajt kont inwaqqaf il-˙in.

N.B. Issa se nimteddlu g˙ax g˙ejejt. Li kieku nista’, imma, g˙ada ner©a’ nag˙milha.

G˙al xejn ma nixxennaq iktar, ˙lief li nibqa’ nikteb din l-istorja mΩewqa b’kull xorta ta’ tlajja' u nΩul, dmug˙ u g˙araq, irwejja˙ u fwejja˙. G˙ax g˙ada, jekk is-Sinjur Alla jrid, se tkompli u ma nixtieq nitlef xejn.

Kalendarju Museumin

Riflessjoni

Il-wegÓdiet ta’ Ìesù Kont qieg˙ed inqalleb fost il-˙afna kitbiet stampati tal-Fundatur tag˙na u g˙ajnejja marru fuq il-fuljetti (4 pa©ni kull fuljett).

Iltqajt ma’ 17-il fuljett bl-isem ta’ Tiroçinju Evan©eliku li Dun Ìor© stampa u qassam lisSoçji fis-snin ˙amsin. Dan it-Tiroçinju kien ma˙sub biex isir fil-klassi tal-Mag˙Ωulin bliskop li jg˙inhom jirriflettu iΩjed fuq Ìesù u b’hekk jimtlew bl-ispirtu tieg˙u. Is-sentenzi qeg˙din tnejn tnejn u g˙alhekk kull par ilFundatur semmieh ‘koppja’ u kull sentenza tibda bil-kelma ‘sfera’, wa˙da li g˙andha relazzjoni ma’ Kristu u o˙ra espressament fuq l-iskola ta’ Kristu.

Mhuwiex l-iskop tieg˙i li nkompli nelabora fuq dan it-Tiroçinju Evan©eliku iΩda laqtitni sentenza minnhom li tg˙id: “Sfera fuq l-g˙ewwiedi li g˙amel Kristu”. F’qalbi g˙edt: “G˙ewwiedi xi tfisser?” U dort g˙addizzjunarju ta’ Aquilina u ma domtx ma sibt il-kelma ‘weg˙da’ bil-plural ‘ewg˙iedi’ li aktarx m’g˙adhiex ting˙ad g˙ax minflokha ng˙idu ‘weg˙diet’ jew ‘weg˙di’. Din ilkelma toqrob lejn dak li kiteb il-Fundatur u biex inkun çert dort g˙all-ktejjeb L-Iskrutinju fuq Ìesù li ˙are© ftit wara t-Tiroçinju u li fih materjal jixxiebah u waqaft fuq innumru 63 bis-su©©ett ‘Fuq il-promessi li g˙amel Ìesù’. Hawn ˙assejtni çert li Dun Ìor© bil-kelma ‘g˙ewwiedi’ kien qieg˙ed jitkellem dwar il-weg˙diet ta’ Ìesù li nsibu fl-Evan©elju. Fil-ktieb L-Iskrutinju fuq Ìesù Dun Ìor© jikteb: “Studjaw lil Ìesù biex iΩjed tag˙rfuh u b’hekk iΩjed t˙obbuh u iktar ma t˙obbuh iktar tit˙e©©u biex tg˙allmu wkoll lill-o˙rajn i˙obbuh bl-ispirtu u bil-verità u mbag˙ad Hu jag˙tikom fer˙ li ˙add ma jkun jista’ je˙odhulkom.” Dan l-eΩerçizzju Ωg˙ir tieg˙i ˙ajjarni biex nikteb xi ˙a©a dwar il-promessi (weg˙diet) ta’ Ìesù.

Novembru - Diçembru 2014

Alla tal-weg˙diet Qabel xejn ta’ min jg˙id li Alla tat-Testment il-Qadim huwa ‘Alla tal-weg˙diet’, Alla li jitkellem mal-patrijarki u mal-profeti biex jid˙ol f’patt u jag˙mel weg˙da wara l-o˙ra mal-poplu mag˙Ωul tieg˙u. Dawn il-weg˙diet qeg˙din f’çikli. Hemm iç-çiklu tal-ewwel Ωminijiet, iç-çiklu ta’ Abraham, iç-çiklu ta’ Mosè, iç-çiklu tal-monarkija (ta’ Ωmien David) u l-a˙˙ar çiklu li kellu jwassal g˙at-temma tal-weg˙da bl-inkarnazzjoni tal-Iben ta’ Alla.

Minkejja l-©rajja meraviljuΩa tal-˙elsien mill-jasar tal-E©ittu u eventwalment il-wasla fl-Art Imwieg˙da li tnixxi ˙alib u g˙asel, ilpoplu Lhudi mhux dejjem kien fidil g˙al dak li talab minnu Ja˙weh, iΩda l-Mulej Ωamm dejjem il-fedeltà g˙all-weg˙diet tieg˙u g˙ax Alla dejjem i˙enn u ja˙fer u ma jer©ax lura minn kelmtu g˙ax ma jbiddilx il-fehmiet tieg˙u. Din hija parti mill-©rajja tassalvazzjoni kif insibuha mniΩΩla fil-Bibbja.

F’kull Ωmien kien hemm çiklu bi tliet perjodi ewlenin: il-weg˙da, l-istennija u t-temma.

Diversi weg˙diet Ni©u g˙all-weg˙diet ta’ Ìesù kif insibuhom imniΩΩla fl-Evan©elju. Fl-Evan©elji Sinottiçi, l-iktar f’dawk ta’ Mattew u Luqa, insibu g˙add ta’ weg˙diet, ng˙idu a˙na: “Kull min jistqarrni quddiem il-bnedmin, nistqarru jien ukoll quddiem Missieri li hu fis-smewwiet” (Mt 10, 32) jew “Ejjew g˙andi intom lkoll li tinsabu m˙abbtin u mg˙obbijin u jien infarra©kom” (Mt 11, 28). Fl-Evan©elju ta’ San Luqa nsibu o˙rajn b˙al: “Intom li bqajtu mieg˙i fit-ti©rib tieg˙i, nag˙tikom issaltna b˙alma tahieli Missieri biex tieklu u tixorbu fuq il-mejda tieg˙i fis-saltna tieg˙i u 291

toqog˙du fuq it-tronijiet biex tag˙mlu ˙aqq mit-tnax-il tribù ta’ IΩrael.” (Lq 22, 28-30) U lill-˙alliel imsallab Ìesù qallu: “Ng˙idlek is-sewwa li llum tkun il-©enna mieg˙i.” (Lq 23, 43) Forsi l-aktar weg˙diet kbar ta’ Ìesù li hemm f’Mattew u f’Luqa huma l-Barkiet jew kif inhuma mag˙rufin il-Beatitudnijiet.

Dwarhom il-KatekiΩmu tal-Knisja Kattolika jg˙id: “It-t˙abbira tag˙hom ittenni l-weg˙diet mag˙mulin lill-poplu mag˙Ωul sa minn Ωmien Abraham. Twassalhom g˙at-twettiq tag˙hom billi tindirazzahom mhux aktar u mhux biss lejn it-tgawdija tal-art imma lejn is-saltna tas-smewwiet.” (par. 1716)

G˙al min jifhimhom u jipprattikahom dawn il-Barkiet huma weg˙diet ta’ hena ©ejjin minn fomm Ìesù, l-Iben ta’ Alla nnifsu, b’garanzija li ma jfallux. Ippruvawhom qabilna eluf ta’ Nsara veri u qaddisin tul il-medda taΩ-Ωmien u sabuhom ja˙dmu.

Jibqg˙u ftit jew wisq weg˙diet li narawhom iqallbu l-valuri tad-dinja ta’ ta˙t fuq, l-iktar bl-element paradossali tag˙hom, iΩda jibqg˙u wkoll it-tama attiva ta’ min jirrikorri lejhom. Il-KatekiΩmu jkompli: “Huma weg˙diet paradossali li jwieΩnu t-tama tag˙na fit-ti©rib, i˙abbru lid-dixxipli l-barkiet u l-premjijiet li di©à ng˙ataw minn qabel b’mod mhux çar lid-dixxipli, u jse˙˙u g˙all-ewwel darba fil-˙ajja tal-Ver©ni Marija.” (par. 1717) It-tweg˙id tal-Ispirtu s-Santu L-Evan©elju skont San Ìwann meta mqabbel mal-o˙rajn huwa l-iktar wie˙ed li fih kontenut teolo©iku. Dan il-Van©elu fih ukoll diversi weg˙diet ta’ Ìesù u forsi l-iΩjed wa˙da li tispikka hi l-weg˙da li l-Mulej g˙amel lill-Appostli meta assigurahom li

292

meta jmur kien ser jibg˙atilhom lill-Ispirtu s-Santu li hu sejja˙lu d-Difensur, Ru˙ isSewwa li d-dinja ma tistax tilqg˙u g˙ax la tarah u lanqas tag˙rfu (Ìw 14, 16-17).

Biex inkunu preçiΩi ng˙idu wkoll li flEvan©elju skont San Luqa hemm ukoll riferenza diretta g˙al din il-weg˙da solenni meta fl-a˙˙ar twissijiet tieg˙u lill-Appostli Ìesù qalilhom: “U ara jien nibg˙atilkom dak li weg˙idkom Missieri. Intom ibqg˙u fil-belt sa ma tilbsu l-qawwa mill-g˙oli.”

(Lq 24, 49) Hawnhekk fl-Evan©elju tieg˙u li hu msejja˙ l-Evan©elju tal-Ispirtu s-Santu San Luqa qieg˙ed fuq linja parallela malEvan©elju ta’ San Ìwann g˙ax dan tala˙˙ar isemmi: “U jien nitlob lil Missieri u jag˙tikom Difensur ie˙or.” (Ìw 14, 16) Mela huwa l-Missier li ser jag˙ti l-Ispirtu s-Santu lill-Appostli u lid-dinja u hawn il-qbil hu perfett bejn iΩ-Ωew© Evan©elisti.

Din il-weg˙da l-ewwel ma twettqet kien nhar l-G˙id. San Ìwann isemmiha eΩattament wara l-qawmien ta’ Ìesù meta jikteb: “Hekk kif nefa˙ fuqhom qalilhom: ‘Óudu l-Ispirtu s-Santu. Dawk li ta˙frulhom dnubiethom ikunu ma˙fura u dawk li ΩΩommuhomlhom ikun miΩmuma.’” (Ìw 20, 22-23) L-istess weg˙da se˙˙et imbag˙ad wara b’mod iktar qawwi u tal-g˙a©eb nhar G˙id il-Óamsin u nsibuha b’mod iktar dettaljat fl-Atti talAppostli (Atti 2, 1-4).

Interessanti wkoll li fis-silta pjuttost twila ta’ Ìwanni dwar it-tweg˙id tal-Ispirtu s-Santu l-Evan©elista jikteb: “Ma n˙allikomx iltiema.” (Ìw 14, 18) L-iltiema huma dawk l-ulied li jitilfu lil xi ©enitur tag˙hom jew lit-tnejn. Fl-istess Evan©elju ta’ San Ìwann insibu Ωew© okkaΩjonijiet fejn Ìesù lillAppostli jindirazzahom b˙ala “wliedi” (Ìw 13, 33 u 21, 5). G˙alhekk Huwa sa˙aq tant fuq il-weg˙da: “Imma d-Difensur, Kalendarju Museumin

l-Ispirtu s-Santu, li l-Missier jibg˙at f’ismi, hu jg˙allimkom u jfakkarkom kulma g˙edtilkom.” (Ìw 14, 26) Weg˙diet dwar il-˙ajja ta’ dejjem Ìwanni huwa wkoll l-Evan©elista li sa˙aq l-iΩjed dwar il-˙ajja ta’ dejjem. G˙al Ìwanni l-Iben hu dak li Missieru tah is-setg˙a fuq kull ˙aj biex jag˙ti l-˙ajja ta’ dejjem lil dawk li huma tieg˙u. Din il-˙ajja ta’ dejjem twassal g˙at-tag˙rif tal-Missier b˙ala Alla wa˙du tassew u lil Ìesù Kristu li huwa bag˙at fid-dinja (Ìw 17, 1-3).

Il-˙ajja ta’ dejjem tikkonsisti fil-premju li hemm merfug˙ g˙al dawk li jmutu fil˙biberija ta’ Alla biex jistg˙u jgawdu lil Alla f’hena li ma tispiçça qatt u li a˙na nsej˙u l-©enna g˙at-tajbin. Il-©enna mela hija l-vera ˙ajja li g˙ad taqta’ x-xewqat l-aktar profondi tal-bniedem, ji©ifieri li l-bniedem ikun jista’ jg˙ix g˙al dejjem u dan jag˙mlu f’˙ajja eterna ta’ hena bla qies.

L-Evan©elista San Ìwann jag˙ti tliet weg˙diet kbar ta’ Ìesù li nistg˙u nsej˙ulhom ukoll garanziji fuq dawn ix-xewqat kbar talbniedem. L-ewwel wa˙da hija f’relazzjoni mal-Ewkaristija li kellu jistitwixxi iktar tard.

Lil Ìesù nsibuh jg˙id: “Min jiekol minn dan il-˙obΩ jg˙ix g˙al dejjem.... Min jiekol ©ismi u jixrob demmi jkollu l-˙ajja ta’ dejjem u jien inqajmu fl-a˙˙ar jum.” (Ìw 6, 51, 54) Mela min jirçievi l-Ewkaristija g˙andu di©à fih iΩ-Ωerrieg˙a li se jg˙ix g˙al dejjem.

It-tieni weg˙da li g˙amel Ìesù lill-kotra tannies li tassew riedu jisimg˙u kienet: “Tassew, tassew ng˙idilkom, min i˙ares kelmti ma jduq il-mewt qatt.” (Ìw 8, 51) Ìesù hawn qieg˙ed jirreferi g˙al dak li g˙allem li l-baΩi tieg˙u hi l-im˙abba lejn Alla u lejn il-proxxmu. Dawn trid tersaq lejhom bil-fidi fil-kelma ta’ Ìesù b˙ala l-Iben tassew ta’ Alla.

It-tielet weg˙da li g˙amel Ìesù kienet lil Marta fl-okkaΩjoni tal-mewt ta’ ˙uha LaΩΩru li Ìesù qajjem mill-mewt wara li kien ilu mejjet erbat ijiem. Ìesù mhux biss assigura lil Marta li ˙uha ser iqum iΩda li min jemmen fih ikollu l-˙ajja li ma tispiççax. Ìesù qalilha: “Jien hu l-qawmien u l-˙ajja; min jemmen fija, imqar jekk imut, ikollu l-˙ajja u kull min hu ˙aj u jemmen fija ma jmut qatt.” (Ìw 11, 25) Hawnhekk ter©a’ tid˙ol il-fidi li hija indispensabbli g˙al min irid jersaq lejn Ìesù biex dan jag˙tih il˙ajja vera li hemm tistenniena wara l-mewt g˙ax id-destin tal-bniedem mhux it-trab iΩda l-qawmien g˙all-˙ajja.

KonkluΩjoni Dawn il-weg˙diet iwasslu g˙at-temma taxxewqa tal-hena li Alla po©©a fil-qalb ta’ kull bniedem. Huma t-tama ˙ajja u qawwija tag˙na li g˙ad naraw lil Alla wiçç imb wiçç u li ng˙ixu g˙al dejjem mieg˙u. Min-na˙a tag˙na nistennew dik is-sieg˙a feliçi li tasal u sadanittant “inΩommu s˙i˙a l-istqarrija tat-tama tag˙na g˙aliex fidil hu dak li wieg˙ed” (Lhud 10, 23). Ìor© Borg

Novembru - Diçembru 2014

293

Esperjenza missjunarja

Fid-dawl tal-musbieÓ G˙al Newman dawn kienu xhur importanti ˙afna li fihom irrealizza li kien hemm bΩonn ta’ moviment ©did li jkebbes l-entuΩjaΩmu fil-Knisja Anglikana li sa dak iΩ-Ωmien kien g˙adu jappartieni g˙aliha. Hu ˙assu konvint li Alla kien qed isejja˙lu biex jibda dan ilqawmien ©did u allura kellu malajr kemm jista’ jkun imur lura d-dar biex imidd g˙onqu g˙al din il-˙idma. Min˙abba li sa˙˙tu kienet dg˙ajfa, g˙amel tliet ©img˙at l-Italja bla ma jista’ jivvja©©a. Wara mar Palermo u kellu jistenna tliet ©img˙at o˙ra biex isib dg˙ajsa li setg˙et tie˙du lura d-dar. Meta fl-a˙˙ar salpaw, re©g˙u g˙amlu ©img˙a o˙ra weqfin fl-Istrett ta’ Bonifaçju bejn Korsika u Sardinja, u hawn kien fejn hu ˙aΩΩeΩ l-innu li jibda b’dawn il-versi:

“Kelmtek musbie˙ g˙al ri©lejja, u dawl filmog˙dija tieg˙i.” (Salm 119,105) John Henry Newman (1801-1890) kiteb ilversi tal-innu mag˙ruf ‘Lead Kindly Light’ fil-vja©© li g˙amel bejn Palermo u Marsilja fl-1833 fi triqtu lura lejn l-Ingilterra. Dak il˙in kien i˙ossu marid u mtaqqal b’˙afna ˙sibijiet u kellu xewqa kbira li jasal id-dar wara xhur jivvja©©a fil-Mediterran fejn anke Ωar gΩiritna. Tant marad li l-qaddej tieg˙u ˙asbu wasal fl-a˙˙ar u talbu x’g˙andu jag˙mel f’kaΩ li jmut tassew. Newman ma kisirlux qalbu imma fl-a˙˙ar qallu: “M’iniex se mmut g˙ax ma dnibtx kontra d-dawl.”

294

Newman kellu qalbu qawwija li g˙alkemm kien qed i˙ossu qieg˙ed f’sitwazzjoni tassew prekarja, x’imkien quddiemu kien hemm dawl li jekk i˙ares lejh ma jitfixkilx imma jara l-pass çkejken li jmissu jag˙ti. Dan kien id-dawl ©ej mill-konvinzjonijiet Kristjani li kellu, kien id-dawl tal-fidi, tat-tama u talim˙abba. Fl-Ençiklika Lumen Fidei il-Papa Fran©isku jirrifletti: “Il-fidi mhijiex dawl li jkeççi d-dlamijiet kollha tag˙na, iΩda musbie˙ li billejl imexxi l-passi tag˙na, u dan hu biΩΩejjed g˙all-mixi.” (par. 57) Id-dehra li g˙andi f’mo˙˙i sa minn tfuliti ta’ persuna bil-musbie˙ f’idha hi dik ta’ Florence Nightingale (1820-1910), l-infermiera li hi propju mlaqqma ‘Il-Mara tal-Musbie˙’ g˙all-

Kalendarju Museumin

˙idma li wettqet fost is-suldati, l-iktar filGwerra tal-Krimea (1853 - 1856). Hi kienet iddur bis-suldati morda billejl bil-musbie˙ f’idha. Dawk il-midruba biss jafu kemm dak id-daqsxejn dawl kien ifisser g˙alihom!

Nightingale mhux talli ma dinbitx kontra d-dawl, imma kebbset ˙afna tama f’qalb issuldati g˙ajjiena.

Dun Ìor© fl-EΩerçizzju tal-Kompassjoni ta’ Marija Addolorata jist˙ajjel lil “Ìwanni, Marija Madalena u n-nisa l-o˙ra li assistew g˙all-mewt krudila ta’ Ìesù Kristu bilqieg˙da wkoll fl-istess kamra, kultant i˙arsu lejn l-Omm Santissma fid-dawl ta’ musbie˙, f’silenzju l-aktar profond”. Dan kien l-iktar lejl iebes g˙al Marija, lejl ta’ niket u tbatija kbira. Imma hi ma qatg˙etx qalbha, baqg˙et temmen u tittama li l-˙aΩen, g˙alkemm deher rebbie˙, ma kellux l-a˙˙ar kelma. Iddawl f’dak il-lejl ma kienx ˙iere© biss minn dik in-naqra Ωejt tin˙araq. Kien ukoll fuq wiçç Marija li g˙alkemm imnikkta ma kinetx iddisprata, g˙alkemm bla kliem baqg˙et tistenna bil-paçenzja kollha l-a˙˙ar kelma ta’ Alla.

Dan hu d-dawl li j©orr il-missjunarju. Hu nar li j˙e©©e© bil-˙ajja u jag˙mel il-qalb lil min jarah. Il-missjunarju hu dak li jimxi bilmusbie˙ f’idu u bla biΩa’ jofroq id-dlamijiet tan-negattiviΩmu, tal-inçertezzi, tad-dubji u tal-bruda. Dan hu d-dawl li d-dinja qed tfittex bla ma ˙afna drabi taf. Kif qasam mag˙na s-Superjur Ìenerali fl-a˙˙ar Kapitlu Ìenerali: “Il-MUSEUM irid jibqa’ wie˙ed fost il-ftit punti fissi ta’ riferiment g˙al min ikun qieg˙ed ifittex jorbot ˙ajtu biex la jin©arr hu u lanqas familtu.” Li nΩommu d-dawl jixg˙el hija l-missjoni tag˙na, biex min i˙ares jilma˙ direzzjoni u mhux ba˙˙!

Il-missjunarju jissogra jixg˙el il-musbie˙ minflok jis˙et id-dlam, jissogra jifra˙ minflok

Novembru - Diçembru 2014

jibqa’ indifferenti, jissogra jemmen, jittama u j˙obb minflok jaqta’ qalbu. Dan hu d-dawl li ra f’Dun Ìor© il-kittieb u politiku ÌuΩè Ellul Mercer meta fl-1930 stqarr: “Eluf ta’ tfal u eluf ta’ Ωg˙aΩag˙, imxerrda ’l hawn u ’l hinn, bil-˙ila ta’ dan il-qassis tassew kbir ˙adu tag˙lim li ’l quddiem fid-dag˙bien tal-˙ajja g˙ad irid jiswielhom mhux ftit, g˙ad irid ikun g˙alihom l-irpar li jΩommhom s˙a˙, li jg˙inhom sabiex ikomplu l-mixja tag˙hom f’dan id-dag˙bien imsejja˙ ˙ajja.”

Il-˙ajja tal-missjunarju li biha jdawwal madwaru hija Kristu u xejn iΩjed! San Pawl jg˙idha bla biΩa’: “G˙ax il-˙ajja g˙alija hi Kristu u l-mewt qlig˙.” (Filippin 1, 21) Hi din id-dedikazzjoni tal-˙ajja tal-missjunarju g˙al Kristu li fuqha jinbena kollox. Hi din l-g˙otja totali ta’ kuljum lil Ìesù fl-o˙rajn li tag˙mel mill-˙ajja tal-missjunarju esperjenza meraviljuΩa u mimlija sens. Biex spiss niftakar f’dan, qrib tieg˙i sew inΩomm erba’ kelmiet li kitibli sie˙bi qabel ˙allejt Malta g˙all-Kenja. Qalli hekk: “L-uniku ˙a©a li jiena nixtieqlek f’dawn ix-xhur li se tag˙mel il-Kenja hija li int tiffoka aktar fuq il-persuna ta’ Ìesù. Itolbu l-grazzja li ma toqg˙odx tippreokkupa ru˙ek bik innifsek, kif t˙ossok jew kif sejjer. Imma dawwar dejjem il-˙sibijiet tieg˙ek fuqu. Fil-kwiet ta’ kamartek jew filkappella Ωg˙ira tal-Qasam ta’ Ruiru, fittex dejjem u l-˙in kollu lilu u lilu biss.”

G˙aΩiΩ Ìesù ta’ qalbi, nirringrazzjak tal-musbie˙ li tixg˙el f’˙ajti. Grazzi talokkaΩjonijiet li tag˙tini ta’ kuljum biex naqsam dan id-dawl ma’ ˙uti l-bnedmin.

Ma’ Wistin ta’ Ippona n˙oss li g˙andi ng˙idlek: “Isa, Mulej, medd idek, qanqalna, sej˙ilna, kebbisna, israqna, ˙e©©i©na, kun ˙elu mag˙na: u a˙na ˙a n˙obbu u ni©ru.”

Ammen.

Mario Bezzina

295

Kotba

Dawn xi darba trid taqrahom The God Who Won’t Let Go - Peter Van Breeman S.J. .Il-ÌiΩwita Peter Van Breeman huwa awtur tajjeb ˙afna u fost il-kotba tieg˙u g˙andu The God who won’t let go, ktieb tajjeb immens li nkiteb madwar ˙mistaxil sena ilu. Hu awtur ta’ diversi kotba o˙ra sbie˙ b˙al As bread that is broken u Let all God’s glory through. Tajjeb wie˙ed jirrimarka li l-kotba ta’ dan l-awtur ˙allew impatt fuq diversi pajjiΩi fid-dinja. BiΩΩejjed wie˙ed isemmi li l-ma©©oranza tag˙hom ©ew ippubblikati f’dsatax-il lingwa differenti. Peter Van Breemen huwa wkoll direttur tal-irtiri, kif ukoll direttur spiritwali.

F’dan il-ktieb l-awtur ifakkarna li fiΩ-Ωmien li a˙na qeg˙din ng˙ixu kollox jidher li hu temporanju, imma l-im˙abba ta’ Alla hi l-unika ˙a©a permanenti.

Alla donnu ma jridx jitlaqna, ma jridx i˙alli li na˙arbu minn ta˙t idejh.

F’dinja u Ωmien fejn jidher li ˙afna qishom qed jinqatg˙u u jitbieg˙du minnu, Alla qisu jrid jurina li mhux se jaqta’ qalbu minna u mhux se jçedi malajr g˙all-bniedem.

Il-ktieb mhux miktub bi kliem tqil imma hu mexxej ˙afna u jag˙tik li tibda u tispiçça kapitlu g˙ax fih ˙afna esperjenzi personali tal-awtur, referenzi g˙allqaddisin u kwotazzjonijiet li trid ta˙seb sew fuqhom u tixtarrhom! Il-ktieb jittratta ˙afna temi attwali g˙all-bniedem, b˙all-ma˙fra, il-˙niena, il-kompassjoni u l-qawmien. Il-messa©© li fih il-kieb tista’ tg˙id li hu g˙al kull Ωmien. Peter Van Breemen kien ispirat li jiktbu wara sensiela ta’ rtiri li kien ta fil-Ìermanja. Hu jist˙ajjel li kull kapitlu jista’ jservi ta’ kumpann g˙all-qarrej biex jimxi 'l quddiem u jid˙ol fil-fond tal-qalb ta’ Alla.

Il-ktieb fih tnax-il kapitlu li kollha kemm huma jispiççaw b’talba u t-tema u t-titlu ta’ kull kapitlu jixprunawk biex tara x’ser jg˙id, b˙al: “We all need more love than we deserve” jew “Wait there for me”.

Jekk dan il-ktieb jinqara bl-ispirtu t-tajjeb jista’ j˙alli ˙afna ©id spiritwali.

296

Kalendarju Museumin

Charles de Foucauld - Jean-Jacques Antier Sabi˙ wisq dan il-ktieb ta’ Charles de Foucauld jew kif inhu mag˙ruf Charles of Jesus. Hu miktub mill-FrançiΩ JeanJacques Antier li hu awtur ta’ iktar minn 50 ktieb, maqlubin fi tmien lingwi differenti.

Diçembru hu x-xahar li fih Charles de Foucauld inqatel, eΩattament fl-1 ta’ Diçembru 1916, u g˙alhekk tajjeb li wie˙ed jaqrah f’dan iΩ-Ωmien. Charles g˙ex ˙ajja sempliçi, fqira u umana u din hi l-istorja anki ta’ Ìesù, li twieled f’Betlem biex jg˙ix qrib il-bniedem.

Tajjeb li dan il-ktieb ikun il-vja©© spiritwali li jakkumpanjana g˙aΩ-Ωmien tal-Avvent. Forsi l-istorja ta’ Charles de Foucauld nafuha, hu li g˙ex b˙ala patri wa˙du fid-deΩert tas-Sa˙˙ara u nqatel mill-˙allelin fl-1916, wara li kien ikkonverta f’Ωg˙oΩitu.

Charles kien jg˙ix ˙ajja pjuttost imtajra qabel ma ltaqa’ ma’ Ìesù. Dan tant da˙al f’˙ajtu li hu stess stqarr: “Filmument li sirt naf li hemm Alla, indunajt li m’hemmx ˙a©a o˙ra x’nag˙mel ˙lief li ng˙ix g˙alih.” Kristu tah grazzja kbira li jiltaqa’ personalment mieg˙u u Charles intefa’ b’ru˙u u ©ismu biex jg˙ix ˙ajja axxetika reli©juΩa profonda li ˙alliet effett anki fuq id-dinja ta’ madwaru.

Forsi g˙al ˙afna Charles de Foucauld kien jidher falliment g˙all-fatt li f’˙ajtu ma rnexxielu jwaqqaf xejn u ma ra l-ebda frott jew konverΩjoni. Imma dan kollu nbidel wara mewtu g˙ax il-kitbiet spiritwali tieg˙u u l-eΩempju ta’ ˙ajtu kellhom influwenza kbira fuq id-dixxipli u l-a˙wa tieg˙u u fuq kull min b’xi mod qara l-bijografija tieg˙u. Sal-lum hawn madwar 340 fraternità tal-A˙wa Ω-Ûg˙ar ta’ Ìesù.

Il-ktieb fih 324 pa©na, huwa mexxej ˙afna u tajjeb li wie˙ed jaqrah ftit ftit biex i˙alli l-ispiritwalità ta’ Charles de Foucauld tinΩel fil-qalb. Fih anke ritratti awtentiçi kif ukoll kitbiet u korrispondenzi ta’ Charles. Il-ktieb hu mqassam fi 17-il kapitlu u fl-appendiçi wie˙ed isib ukoll il-familja spiritwali tieg˙u, kronolo©ija s˙i˙a ta’ ˙ajtu u t-talba tant sabi˙a tieg˙u ‘Missier, f’idejk nintelaq jiena’.

Novembru - Diçembru 2014

297

Il-Fundatur

Tagólim ta’ San Ìorì Preca fuq il-óniena ta’ Alla Santa Fawstina Kowalska saret mag˙rufa maddinja kollha b˙ala l-Appostlu tal-Óniena ta’ Alla, g˙ax Ìesù ried jinqeda biha biex iwassal fost il-bnedmin kemm Alla huwa ˙anin. Dun Ìor© Preca ma sama’ qatt b’din il-qaddisa Pollakka imma, bla ma kien jaf, issie˙eb mag˙ha filmissjoni qaddisa li taha l-Mulej Ìesù u g˙allem kemm fela˙ fuq il-˙niena divina. Óafna g˙andhom l-impressjoni Ωbaljata li Dun Ìor© kien jipprietka dejjem u b’mod impressjonanti fuq il-©ustizzja ta’ Alla u ftit li xejn fuq il-˙niena tieg˙u.

Li Dun Ìor© kien jipprietka b’mod qawwi u spiss fuq il-©ustizzja ta’ Alla huwa fatt li ˙add ma jista’ jmerih, kif g˙adu jidher mill-konferenzi rrekordjati u l-kitbiet tieg˙u. Imma daqshekk ie˙or hu kien jipprietka u jitkellem b’tant qawwa u entuΩjaΩmu fuq il-˙niena ta’ Alla. Anzi dak li jiskantak hu kif Dun Ìor©, li tant kellu wa˙x g˙ad-dnub b˙ala offiΩa kbira lejn l-akbar Benefattur u kien jitkellem b’termini ibsin fuq ilkastigi ˙orox li j©ib fuqu min jag˙mel id-dnub, kien fl-istess ˙in tant ˙afif biex jitkellem b’tant ˙e©©a fuq il-˙niena bla tarf ta’ Alla li hi dejjem lesta biex tilqa’ anki lill-ag˙ar midneb jekk dan idur lejh niedem minn dnubietu.

Tajjeb ukoll nag˙mluha çara mill-ewwel li, jekk Dun Ìor© kien jipprietka fuq il-©ustizzja ta’ Alla, dan huwa kien jag˙mlu bi skop, kif kien josserva hu stess. Jekk kien ibeΩΩa’ lis-semmieg˙a fuq il©ustizzja ta’ Alla dan kien jag˙mlu biex dak li jkun “isir o©©ett tal-˙niena ta’ Alla”. B˙ala prova ta’ kliemu, Dun Ìor© kien jikkwota kliem il-Ver©ni Mbierka fil-Magnificat: “Il-˙niena ta’ Alla minn nisel g˙al nisel g˙al dawk li jibΩg˙u minnu.” (Lq 1,50) Dun Ìor©, iva, ipprietka spiss u b’mod qawwi fuq il-˙niena ta’ Alla, speçjalment meta kien jitkellem fuq il-parabbola tal-Iben il-Óali (Lq

298

15, 11-24). Óafna li semg˙u lil Dun Ìor© jipprietka Ωgur g˙adhom jiftakruh b’liema mod kien ifisser din il-parabbola, u speçjalment meta kien jasal biex jispjega kif il-missier, meta ra ’l ibnu ©ej mill-bog˙od, telaq ji©ri jilqg˙u u “waqa’ fuq g˙onqu u beda jbusu”. G˙al dawn l-a˙˙ar kelmiet kont tinduna li le˙en Dun Ìor© kien jinkiser, u kien jidher çar li jkun qed jikkommwovi ˙afna ru˙u tant li donnu jkun ser jibki. Kien jispjega l-kliem “waqa’ fuq g˙onq ibnu” u jg˙id li l-missier g˙amel hekk g˙ax ri©lejh ma fel˙ux aktar jieqfu hekk kif ra lil ibnu jirritorna d-dar mill-©did. U mbag˙ad Dun Ìor© kien ikompli jispjega l-˙niena bla tarf ta’ Alla li lest li jilqa’ anki lill-ag˙ar midneb, dineb kemm dineb, basta dan jindem mill-˙aΩen li jkun g˙amel.

Anzi, Dun Ìor© kien jurina li huwa Alla nnifsu li jibqa’ ji©ri wara l-midneb u “jaqa’ g˙alih”, minkejja l-offiΩi kbar li jkun irçieva ming˙andu. U kien iΩid jg˙id li “donnu Alla g˙andu bΩonna”, “donnu ma jistax jg˙addi ming˙ajrna”.

Kien ifakkarna Dun Ìor© li l-˙niena ta’ Alla l-aktar li tidher meta dan Alla, “li dejjem ˙abbna u ˙abbna qabel ma ˙abbejnieh a˙na”, bag˙at lil Ibnu fid-dinja biex isalva lill-bniedem midneb bil-passjoni u l-mewt ˙arxa tieg˙u. Anzi huwa jfakkarna li kienet proprju din il-˙niena ta’ Alla li kkawΩat issalvazzjoni tag˙na bnedmin. Min˙abba f’hekk huwa jfa˙˙ar lill-˙niena divina li kkawΩat l-Inkarnazzjoni tal-Iben ta’ Alla (Skola ta’ Betlem, pa©na 10).

Wa˙da mill-kitbiet sbie˙ ta’ Dun Ìor© jisimha Is-Salm tal-Óniena ta’ Alla. Dan hu salm ta’ tif˙ir lill-˙niena ta’ Alla, ippubblikat fl-1958.

Hu interessanti li wie˙ed ikun jaf li, g˙all-

Kalendarju Museumin

ewwel, Dun Ìor© kien bi ˙siebu jo˙ro© ktieb fuq il-˙niena ta’ Alla f’forma ta’ trattat, u kien ©a beda jippubblika partijiet minnu b˙ala “four pages” meta ˙alla l-kitba inkompleta u, minflok trattat, infexx ikanta l-kobor tal˙niena divina u kiteb dan il-famuΩ salm.

Huwa jg˙id li ˙ass fer˙ u paçi kbira jiktbu.

F’wa˙da mil-laqg˙at tieg˙u mas-Soçji (fil-11 ta’ Settembru 1955), hu u jaqra kitba fuq il˙niena ta’ Alla, qalilhom: “Meta ktibt fuq il©ustizzja ta’ Alla ˙assejtni nitwerwer; imma meta ktibt fuq il-˙niena ta’ Alla ˙assejtni f’˙o©ru b˙al tarbija mfissda f’˙o©or ommha.”

Dun Ìor© kien i˙ares lejn il-Qrar b˙ala s-sagrament speçjali tal-˙niena ta’ Alla, u g˙alhekk narawh jag˙mel ˙inijiet twal iqarar fil-knisja ta’ San Gejtanu, il-Óamrun, u bnadi o˙ra, jisma’ d-dg˙ufijiet tan-nies u, wara li jag˙ti twissijiet ta’ missier, bis-setg˙a li tah Kristu, kollu fer˙an jerfa’ jdejh biex f’isem Kristu ja˙fer anki midinbin kbar li kienu jmorru g˙andu jqerru. Fuq ix-xhieda ta’ ˙afna li qerrew g˙andu, Dun Ìor© kien ˙elu ˙afna mal-midinbin fil-Qrar g˙ax kien jiftakar li l-Img˙allem tieg˙u qatt ma rrifjuta lil ˙add li mar g˙andu niedem.

Dun Ìor© kien ukoll jag˙fas li wie˙ed ma g˙andu qatt jaqta’ qalbu mill-˙niena ta’ Alla minkejja li dnubietu jkunu kbar u bosta, g˙ax Alla huwa dejjem lest biex ja˙fer. Óalla miktub: “Kemm hija kbira u bla tarf il-˙niena ta’ Alla! Boloh tassew tkunu intom li taqtg˙u qalbkom mill-˙niena tieg˙u g˙ax forsi bla g˙add u kbar ikunu dnubietkom. Qabel iddnub ftakru fil-©ustizzja ta’ Alla biex titraΩΩnu; iΩda, jekk diΩgrazzjatament taqg˙u, ˙arsu lejn il-˙niena kbira tieg˙u biex tittamaw il-ma˙fra li Ωgur jag˙tiha lil min jitlobhielu bil-verità.”

(Is-Sinagoga l-Ìdida, nru. 7) Fl-istess ˙in Dun Ìor© jg˙allem ukoll li wie˙ed li jkun resaq iqerr bl-indiema u bl-umiltà ma g˙andux wara joqg˙od jibΩa’ li Alla ma ˙afirlux, g˙ax dan juri nuqqas ta’ fiduçja

Novembru - Diçembru 2014

fil-˙niena ta’ Alla. Fil-ktieb Is-Sena tas-Sinjur jist˙ajjel lil Ìesù jg˙id lir-ru˙: “Bosta jitolbu l-ma˙fra ta’ dnubiethom, iΩda ja˙sbu li jiena ma nag˙tix widen u g˙alhekk jibqg˙u inkwieti.

Taf il-g˙aliex jibqg˙u hekk? G˙ax g˙andhom idea li f’idejja g˙andi biss il-©ustizzja u mhux il-˙niena wkoll. Meta jiena kont fid-dinja, liema midneb keççejt minni? Forsi mhux jiena stess kont infittixhom il-midinbin u niekol mag˙hom? Jiena ma na˙firx ’il min ma jridx il-ma˙fra.” (8 ta’ Ottubru) Óa©a wa˙da ©eneralment Dun Ìor© kien josserva kull darba li kien jitkellem fuq il˙niena ta’ Alla: dik li ma nabbuΩawx minnha billi nag˙mlu d-dnub daqslikieku xejn g˙ax nirra©unaw li Alla hu dejjem lest li ja˙frilna.

Kien allura jfakkarna fuq il-versett ta’ San Pawl (li kien i˙obb jikkwotah ukoll bil-Latin): “La titqarrqux; Alla ˙add ma jid˙ak bih.” (Gal 6,7) Dan, jidhirli jien, Dun Ìor© kien jag˙mlu g˙ax hu kien jaf sewwa n-natura tal-bniedem li malajr jag˙ti kunsens g˙al ˙wejje© li huma pprojbiti minn Alla ta˙t il-pretest li Alla malajr ja˙firlu, u dan hu abbuΩ mill-istess im˙abba ta’ Alla.

Dan l-artiklu nixtieq nispiççah b’wa˙da mittalbiet ta’ Dun Ìor©: “Sinjur Alla, int tassew ˙afif biex ta˙fer ’il min jumilja lilu nnifsu u jitolbok ma˙fra, u int intant int ˙afif biex ta˙fer g˙ax taf il-g˙a©na tal-bnedmin li mhuma tajbin g˙al xejn ˙lief li jag˙mlu kulma jog˙©obhom. Quddiemek il-bnedmin huma miΩerja u l-attribut tal-˙niena tieg˙ek jit˙arre© kontinwament fuqna. … Inti ma tafx twarrab minnek ’il kull min beΩg˙ani ji©i g˙andek g˙all-ma˙fra, u min g˙arfek ma jaqta’ qatt qalbu mill-˙niena tieg˙ek. Ma jkunx g˙arfek min ma jarakx g˙ani fil-˙niena li t˙addan ma’ qalbek ’il kull min jibΩa’ minnek.” (Kollokwji, nru. 38) John Formosa

299

Is-Sibt 1 ta’ Novembru 2014

Salm 43 (42) Óin fis-skiet (3 minuti): Itlob lill-Mulej jag˙tik il-grazzja li tin˙eles mill-biΩg˙at u li tkun miftu˙ g˙al dak li Hu qed jitlob minnek, li t˙alli lilek innifsek tkun iffurmat u mmexxi mill-Óallieq tieg˙ek li tant i˙obbok.

Talba flimkien: “Spirtu s-Santu Alla, dawwal is-sensi u kebbes il-qalb tal-iskulari ta’ Ìesù Kristu. Ammen.”

Is-Servjent li se jmexxi l-Qag˙da jg˙id: “Is-Sinjur Ìesù Kristu mag˙na.”

Il-membri jwie©bu: “Lilu unur u glorja g˙al dejjem ta’ dejjem. Ammen.”

Dan is-Salm jixbah lil ta’ qablu u xi studjuΩi jg˙idu li ori©inarjament Salm 42 u 43 x’aktarx kienu salm wie˙ed li ©ie maqsum fi tnejn. Huwa salm ta’ lment u fiduçja f’Alla.

Wie˙ed mill-membri jaqra s-Salm.

Ese©eΩi ˙afifa (5 minuti) Is-Salm jista’ jer©a’ jinqara f’kor li jalterna. Importanti li jinqara fi spirtu ta’ talb.

Talb personali (15-il minuta): Il-membri jistg˙u jo˙or©u mill-kamra fejn tkun qed issir il-Qag˙da. L-importanti li wie˙ed isib post komdu biex jitlob. Kull membru g˙andu jer©a’ jaqra s-Salm bil-mod, jieqaf fuq dik il-kelma, fraΩi, sentenza, eçç li tolqtu biex i˙alli lisSinjur Alla jkellmu.

Talb flimkien (10 minuti): Il-membri g˙andhom jaqsmu ma’ xulxin ir-riflessjonijiet u t-talbiet li jkunu g˙amlu wa˙edhom. Kul˙add g˙andu jie˙u sehem, imqar jirrepeti kelma jew vers li jkun laqtu.

Kant: Innu ta’ tif˙ir.

Proponiment: Ftit ˙in fis-skiet biex il-membri jag˙mlu proponiment personali. Wara, dak li nkunu pproponejna naqsmuh ma’ xulxin.

Nota: Importanti li waqt il-Qag˙da jin˙oloq ambjent ta’ talb.

300

Kalendarju Museumin

Is-Sibt 8 ta’ Novembru 2014

Óelsien mid-dlam (Kolossin 4, 1-14) Punti ta’ g˙ajnuna g˙ar-riflessjoni “Qieg˙ed il-fidi. Xi jfisser dan? Jekk tkun qed t˙ejji platt tajjeb u tara li jonqsu l-mel˙, mis-Servjent: • Il-komunità ta’ Kolossi kienet ta’ nisel “tqieg˙ed” il-mel˙; ‘Tqieg˙ed’ ji©ifieri tpo©©i, pagan fil-biçça l-kbira tag˙ha. Kienet tferra’. Hekk ukoll g˙andu jsir fil-˙ajja tinsab fil-Fri©ja, mitt mil ’il bog˙od minn tag˙na. Jekk irridu li din ˙ajjitna jkollha tassew sens u ssib il-milja tag˙ha, kif intom Efesu, fit-Turkija tal-lum.

• Timotju kien l-iben spiritwali ta’ San stess tixtiequ u timmeritaw, jien ng˙id lil kull Pawl. Kien mieg˙u l-˙abs u kien jg˙inu wie˙ed u wa˙da minnkom: Qieg˙ed il-fidi u ˙afna fit-tixrid tal-Evan©elju. Din l-˙ajja jkollha tog˙ma ©dida, il-˙ajja jkollha l-ittra San Pawl kitibha wkoll mill-˙abs, boxxla li turi d-direzzjoni; qieg˙ed it-tama u b˙alma kiteb lill-Efesin, lill-Filippin u lil kull jum tieg˙ek ikun imdawwal u l-orizzont tieg˙ek ma jkunx aktar imdallam, imma Filemon.

• San Pawl ma kienx il-fundatur tal-Knisja mdawwal; qieg˙ed l-im˙abba u l-eΩistenza ta’ Kolossi. Din kien bdieha dixxiplu tieg˙ek tkun b˙al dar mibnija fuq il-blat, ilta’ Pawlu, Epafra. Fl-Ittra lil Filemon (1, mixja tieg˙ek tkun ferrie˙a, g˙aliex tiltaqa’ 23) insibu li meta Pawlu kien pri©unier ma’ tant ˙bieb li jimxu mieg˙ek. f’Ruma, Epafra tah rendikont sabi˙ tal"Imma min jista’ jag˙tina dan kollu? FlKnisja f’Kolossi.

• Versi 9 sa 11: Pawlu jitlob g˙all-Kolossin Evan©elju nisimg˙u t-twe©iba: Kristu. ‘Dan biex ikollhom l-g˙arfien tar-rieda ta’ Alla hu Ibni l-ma˙tur, lilu isimg˙u!’ Ìesù j©ibilna permezz tal-“g˙erf”, sofia, meta l-mo˙˙ lil Alla u jwassalna g˙and Alla. Bih ˙ajjitna jara kollox fid-dawl ta’ Alla, “u d-dehen kollha tinbidel, ti©©edded u a˙na nistg˙u spiritwali”, sunesis, l-applikazzjoni tas- n˙arsu lejn ir-realtà b’g˙ajnejn ©odda, kif i˙ares lejha Ìesù, bl-istess g˙ajnejn tieg˙u. sofia f’˙ajja qaddisa.

G˙alhekk illum ng˙idilkom, lil kull wie˙ed u G˙ajnuna g˙ar-riflessjoni personali wa˙da minnkom: ‘Qieg˙ed lil Kristu f’˙ajtek u ssib ˙abib li tista’ tafdah dejjem; qieg˙ed fis-skiet • San Pawl kien g˙adu qatt ma ltaqa’ mal- lil Kristu u ˙ajtek tkun mimlija bi m˙abbtu, Kolossin, madankollu n©ibed lejhom. tkun ˙ajja li tag˙mel il-frott.'" (Omelija filG˙aliex? Xi kwalitajiet kellhom il- Laqg˙a ta’ Mer˙ba tal-J.D.Û., Rio, 25 ta’ Lulju 2013) Kolossin li kienu ji©bduk l-iktar?

• Jekk fidi, tama u m˙abba huma frott tal- Qsim ta' riflessjonijiet u talb.

Evan©elju, mela allura dan xi frott hu?

Proponiment Kif jidher dal-frott?

Nipproponu li rroddu ˙ajr lill-Missier li • Kif tista’ tg˙ixha l-grazzja? g˙amilna denji li nissie˙bu fil-wirt tal• Kif tkun ittraduta l-grazzja?

• It-talb tieg˙ek kif jixbah lil dak ta’ San qaddisin fis-saltna tad-dawl.

Pawl? Fejn tid˙ol intensità, gratitudni, Kant çarezza, fedeltà...?

Inkantaw bil-fer˙ l-Innu ta’ Filg˙axija, s˙i˙.

• A˙seb fuq dal-kliem sabi˙ tal-Papa Fran©isku: Novembru - Diçembru 2014

301

Is-Sibt 15 ta’ Novembru 2014

Diskussjoni (Atti 15, 1-21) Punti ta’ g˙ajnuna g˙ar-riflessjoni misServjent: • Fil-Knisja ta’ Ìerusalemm inqala’ inkwiet kbir. Il-Lhud Insara kien jidhrilhom li l-Li©i ta’ Mosè u fuq kollox iç-çirkonçiΩjoni kienu me˙tie©a g˙as-salvazzjoni. IΩda la Pawlu u lanqas l-Appostli m’g˙allmu dan.

• G˙alhekk Pawlu u Barnaba, li kienu l-aktar jistg˙u jitkellmu fuq din il-problema, marru Ìerusalemm biex jit˙addtu malAppostli. Huma ©ew milqug˙in tajjeb f’Ìerusalemm iΩda l-Lhud Insara baqg˙u jΩommu l-poΩizzjoni tag˙hom.

• G˙alhekk l-Appostli ltaqg˙u flimkien biex jiddeçiedu din il-materja u l-poplu ©ie mda˙˙al fiha biex jisma’ d-deçiΩjoni.

Din il-laqg˙a baqg˙et mag˙rufa b˙ala l-Konçilju ta’ Ìerusalemm.

• L-ewwel tkellem Pietru, imbag˙ad Pawlu u wara Barnaba.

• Fl-a˙˙ar Ìakbu wettaq kliem Pietru bl-awtorità tal-profeti li kienu ˙abbru l-g˙aqda tal-popli kollha f’saltna wa˙da ta˙t sultan wie˙ed minn nisel David.

• Il-Konçilju kkonkluda li l-pagani li jikkonvertu ma kellhomx bΩonn iççirkonçiΩjoni iΩda kellhom ja˙arbu l-ikel tal-la˙am li qabel kien offrut lill-idoli, iΩΩina li aktarx tfisser Ωwi©ijiet bejn il-qraba li kienu kontra l-li©i, l-ikel tal-annimali fgati u d-demm. L-annimali l-ewwel kienu jinqatlu, imbag˙ad jixxerred id-demm u lkoll kienu jistg˙u jittieklu. Dawn il˙wejje© kienu msemmijin fil-Li©i ta’ Mosè li kienet tinqara kull fejn kien hemm ilLhud, u g˙alhekk il-Lhud kollha kienu jafuhom. It-t˙aris ta’ dawn il-li©ijiet millpagani kellu jΩomm lil-Lhud aktar kwieti, mhux g˙ax kellhom fihom infushom xi forza li g˙andhom ikunu m˙arsin bilfors.

302

G˙ajnuna g˙ar-riflessjoni personali fisskiet • Nistaqsu xejn b’liema kriterju qeg˙din nie˙du d-deçiΩjonijiet tag˙na f’˙ajjitna?

• Fid-deçiΩjonijiet tag˙na kemm nie˙du inkonsiderazzjoni dak li tg˙allimna l-Knisja, il-pariri tad-Direttur Spiritwali u x-xewqat tas-Superjuri tag˙na?

• Ng˙a©©lu xejn fid-deçiΩjonijiet tag˙na jew ne˙duhom bil-kalma u l-galbu?

Tag˙limiet • Li m’g˙andniex nemmnu kulma jg˙idu n-nies u sa çertu punt anki l-media.

• Li meta wie˙ed jiltaqa’ ma’ diffikultà g˙andu jikkonsulta s-superjuri tieg˙u.

• Li meta ssir laqg˙a ta’ grupp aktar ma l-membri jkunu ppreparati x’ser jg˙idu aktar tittie˙ed deçiΩjoni tajba.

• Li meta jkun hemm konfront fi ˙dan il-grupp g˙andu jsir kompromess ming˙ajr ma ji©i ssagrifikat l-essenzjal u l-importanti.

Hawnhekk il-preΩenti jistg˙u jo˙or©u xi tag˙limiet u riflessjonijiet o˙ra mis-silta.

Interrogatorju • Qatt ikkunsidrajna kemm a˙na ppreparati biex niddiskutu flimkien?

• Waqt id-diskussjoni fil-grupp qatt ˙sibna li jista’ ma jkollniex ra©un f’dak li qeg˙din ng˙idu?

• Qatt ˙sibna li ©ieli nqbadna fix-xibka li n˙arsu bl-ikrah lejn dawk li ma jaqblux mag˙na?

• Qatt ˙sibna kemm a˙na flessibbli fiddiskussjoni li jkollna ma’ ˙addie˙or?

Proponiment Nipproponu li nistqarru l-fidi tag˙na filwaqt li nag˙tu valur kbir lill-Konçilji u s-Sinodi, ukoll billi naqraw fuqhom.

Kalendarju Museumin

Is-Sibt 22 ta’ Novembru 2014

“GÓadkom ma fhimtux?” (Mark 8, 11-26) Punti ta’ g˙ajnuna g˙ar-riflessjoni mis-Servjent: • v.12: Ìesù “tniehed tnehida” tfisser li kien se jg˙id kliem solenni u profetiku.

F’Mattew u Luqa Ìesù lill-FariΩej jag˙tihom is-sinjal ta’ Ìona, il-profezija tal-qawmien tieg˙u mill-mewt, sinjal li huma ma fehmux. F’Mark ma jag˙tihom xejn g˙ax, billi ma ridux jemmnu, kull sinjal kien ikun g˙alxejn.

• v.15: “Il-˙mira tal-FariΩej” tfisser l-ipokresija tag˙hom u l-im©iba ostili u inkredula lejn Ìesù, li biha g˙amlu ˙afna ˙sara lill-Poplu ta’ Alla.

• v.15: “Il-˙mira ta’ Erodi” tfisser l-ispirtu tad-dinja: l-ambizzjoni, l-impurità, ilkefrija u l-bqija.

• v.22: Betsajda kienet fit-Tramuntana talG˙adira ta’ Tiberija, fejn kien sar l-ewwel tkattir tal-˙obΩ.

• v.23: Ìesù jo˙ro© lill-ag˙ma mir-ra˙al biex ifejqu g˙ax kien hemm ˙afna nies u ma riedx iqajjem l-entuΩjaΩmu talfolla (ara Mark 7, 33) • v.24: Ir-ra©el ma kienx ag˙ma minn twelidu g˙ax beda jiftakar f’dak li kien jara qabel ma tilef id-dawl.

G˙ajnuna g˙ar-riflessjoni personali fis-skiet • Qatt tiddubita fuq il-˙ila ta’ Ìesù li jwie©eb g˙all-˙ti©ijiet tieg˙ek? G˙aliex?

• Kif qieg˙ed tiskopri li Hu tassew jista’ jie˙u ˙siebek?

• Kif tista’ tag˙raf fejn “il-˙mira tal-FariΩej u ta’ Erodi” g˙adha attiva llum?

• Kif tidher din il-“˙mira” fil-mod kif innies jirrelataw ma’ Alla? U ma’ xulxin?

• Xi tfisser g˙alik “l-ebusija tar-ras” jew tal-qalb?

• Kif irnexxielu Ìesù jrattab qalbek?

Novembru - Diçembru 2014

• Liema parti minn qalbek g˙adha iebsa?

• G˙aliex lill-ag˙ma Ìesù fejqu fi stadji u mhux f’daqqa?

• G˙adek kwaΩi ag˙ma biex tifhem lil Ìesù? Jew g˙adek tara kollox imçajpar?

X’tista’ tag˙mel?

• A˙seb fuq dal-kliem tal-Papa Fran©isku: “Il-˙ajja tag˙na kultant tixbah lil dik tal-ag˙ma li nfeta˙ g˙ad-dawl, li nfeta˙ g˙al Alla, li nfeta˙ g˙all-grazzja tieg˙u.

Kultant, b’xorti ˙aΩina, ˙ajjitna tixbah xi ftit lil dik tal-g˙orrief tal-li©i: millg˙oli tas-suppervja tag˙na ni©©udikaw lill-o˙rajn, u sa˙ansitra lill-Mulej! Illum ninsabu mistednin biex ninfet˙u g˙addawl ta’ Kristu, biex nag˙mlu l-frott fil˙ajja tag˙na, biex inwarrbu l-im©iba li mhix Nisranija. A˙na lkoll Insara, imma lkoll kemm a˙na, ilkoll, kultant ikollna m©iba li mhix Nisranija, im©iba li hija dnub. Hemm bΩonn li nindmu minn dan, neg˙lbu din l-im©iba u nimxu b’rieda s˙i˙a fit-triq tal-qdusija. Din g˙andha l-bidu tag˙ha fil-Mag˙mudija.

A˙na wkoll, fil-fatt, ‘©ejna mdawla’ minn Kristu fil-Mag˙mudija sabiex, kif ifakkarna San Pawl, nistg˙u n©ibu ru˙na b˙ala ‘wlied id-dawl’ (Ef 5,8), blumiltà, bil-paçenzja, bil-˙niena. Dawn l-g˙orrief tal-li©i la kellhom umiltà, la paçenzja u lanqas ˙niena!” (Angelus, 30 ta’ Marzu 2014) Hawn il-membri jaqsmu ma’ xulxin irriflessjonijiet u t-talb li jkunu g˙amlu we˙idhom.

Proponiment Nipproponu li ninfet˙u g˙ad-dawl ta’ Kristu biex nag˙mlu l-frott fil-˙ajja tag˙na u nimxu b’rieda s˙i˙a fit-triq tal-qdusija.

Kant: Jesus Christ, you are my life.

303

Is-Sibt 6 ta’ Diçembru 2014

Salm 44 (43) Óin fis-skiet (3 minuti): Itlob lill-Mulej jag˙tik il-grazzja li tin˙eles mill-biΩg˙at u li tkun miftu˙ g˙al dak li Hu qed jitlob minnek, li t˙alli lilek innifsek tkun iffurmat u mmexxi millÓallieq tieg˙ek li tant i˙obbok.

Talba flimkien: “Spirtu s-Santu Alla, dawwal is-sensi u kebbes il-qalb tal-iskulari ta’ Ìesù Kristu.

Ammen.”

Is-Servjent li se jmexxi l-Qag˙da jg˙id: “Is-Sinjur Ìesù Kristu mag˙na.”

Il-membri jwie©bu: “Lilu unur u glorja g˙al dejjem ta’ dejjem. Ammen.”

Taqsim:

a) Konfessjoni jew stqarrija tal-fidi li tinkludi wkoll tif˙ir lil Alla (v. 2-9); b) Ilment lil Alla g˙aΩ-Ωmien diffiçli li g˙adda minnu l-poplu (v. 10-23); ç) Appell biex Alla jintervjeni b’mod divin (24-27).

Wie˙ed mill-membri jaqra s-Salm.

Ese©eΩi ˙afifa (5 minuti) Is-Salm jista’ jer©a’ jinqara f’kor li jalterna. Importanti li jinqara fi spirtu ta’ talb.

Talb personali (15-il minuta): Il-membri jistg˙u jo˙or©u mill-kamra fejn tkun qed issir il-Qag˙da. L-importanti li wie˙ed isib post komdu biex jitlob. Kull membru g˙andu jer©a’ jaqra s-Salm bil-mod, jieqaf fuq dik il-kelma, fraΩi, sentenza, eçç li tolqtu biex i˙alli lis-Sinjur Alla jkellmu.

Talb flimkien (10 minuti): Il-membri g˙andhom jaqsmu ma’ xulxin ir-riflessjonijiet u t-talbiet li jkunu g˙amlu wa˙edhom. Kul˙add g˙andu jie˙u sehem, imqar jirrepeti kelma jew vers li jkun laqtu.

Kant: Innu ta’ tif˙ir.

Proponiment: Ftit ˙in fis-skiet biex il-membri jag˙mlu proponiment personali. Wara, dak li nkunu pproponejna naqsmuh ma’ xulxin.

Nota: Importanti li waqt il-Qag˙da jin˙oloq ambjent ta’ talb.

304

Kalendarju Museumin

Irtir g˙al Novembru

Is-sejÓa ta’ EÛekjel Biex inwie©bu g˙as-sej˙a ta’ Alla je˙tieg li nkunu ffurmati u mimlija bil-kelma tieg˙u.

Ftit nafu dwar il-Profeta EΩekjel u l-ftit li nafu nafuh biss mill-ktieb tieg˙u. Nafu li kien qassis u li wisq probabli rçieva s-sej˙a tal-Mulej meta kellu tletin sena. Permezz ta’ diversi viΩjonijiet li g˙alina jistg˙u jidhru strambi, EΩekjel iwassal il-messa©© ta’ Alla lill-poplu.

Meta Alla jsejja˙lu, jibag˙tu g˙and ulied Israel biex iwasslilhom dak li jg˙id il-Mulej. Mhux dak li l-Mulej ja˙seb. Lanqas dak li l-Mulej jag˙mel jew dak li j˙oss. Imma dak li jg˙id.

G˙ax dak kollu li nafu dwar Alla, dwar dak li jag˙mel, dwar dak li hu, nafuh mill-kelma tieg˙u.

U biex isa˙˙a˙ dan kollu l-Mulej jitlob lil EΩekjel jiekol il-ktieb miktub minn quddiem u minn wara. Huwa biss wara li jiekol dan il-ktieb, wara li jimtela bil-kelma, li EΩekjel jista’ jmur ikellem lill-poplu.

Int ukoll imsejja˙ biex twassal il-kelma ta’ Alla lil dawk afdati f’idejk. Kemm qed ‘tiekol’ minn din il-kelma? Kemm qed timtela biha biex tkun tista’ xxandarha?

Programm tal-irtir • Talb tal-bidu • Ósieb tal-irtir • Feature qasir dwar il-persuna©© (5 minuti) • Silta mill-Bibbja : EΩek 2, 1-3, 3 • Ese©eΩi tas-silta u riflessjoni qasira dwarha (25 minuta) • Riflessjoni personali (25 minuta) • Innu: Then they will know - Michael Card • Mument ta’ sharing (20 minuta) • Qari spiritwali relatat mat-tema (10 minuti) • Waqfa (5 minuti) • EΩami u talb ta’ ma˙fra (15-il minuta)

Novembru - Diçembru 2014

305

Irtir g˙al Diçembru

L-gÓadam niexef jieÓu l-Óajja L-Ispirtu ta’ Alla j©eddidna u jag˙tina l-˙ajja.

Il-viΩjoni tal-wied mimli bil-g˙adam niexef li g˙all-kelma tal-profeta jer©a’ jie˙u l-˙ajja kienet wa˙da ta’ tama kbira g˙al IΩrael. Permezz ta’ din il-viΩjoni l-Mulej uriehom li hu kellu s-setg˙a j©edded u jag˙ti l-˙ajja lill-poplu li kien bla tama.

Kultant a˙na wkoll nistg˙u n˙ossu t-tama tonqos fina. Madwarna nistg˙u naraw ˙afna g˙adam niexef: ir-rutina, l-g˙eja, in-nuqqasijiet personali, is-soçjetà ta’ madwarna u elf ˙a©a o˙ra. IΩda t-tama tag˙na g˙andna nqeg˙duha fl-Ispirtu tal-Mulej li kapaçi jag˙ti l-˙ajja lil dan l-g˙adam niexef.

It-talba tag˙na lill-Mulej matul dan l-irtir g˙andha tkun biex iqieg˙ed l-Ispirtu tieg˙u fina biex ni©©eddu u nie˙du l-˙ajja mill-©did.

Programm tal-irtir • Talb tal-bidu • Ósieb tal-irtir • Feature qasir dwar il-persuna©© (5 minuti) • Silta mill-Bibbja: EΩek 37, 1-14 • Ese©eΩi tas-silta u riflessjoni qasira dwarha (25 minuta) • Riflessjoni personali (25 minuta) • Innu: Valley of Dry Bones - Michael Card • Mument ta’ sharing (20 minuta) • Qari spiritwali relatat mat-tema (10 minuti) • Waqfa (5 minuti) • EΩami u talb ta’ ma˙fra (15-il minuta)

306

Kalendarju Museumin

ASSENJATUR GÓAL NOVEMBRU-DIÇEMBRU 2014 Dommatika: Lezzjonijiet 22-23: 22. It-Trinità fit-Testment il-Qadim 23. It-Trinità fit-Testment il-Ìdid (1) Morali: Lezzjonijiet 4-5: 4. PluraliΩmu kulturali 5. Il-globalizzazzjoni: sfida g˙all-etika Bibbja: Lezzjonijiet 196-197: L-Ittri Pastorali (ikomplu) Spiritwalità: L-artiklu «L-Ispiritwalità Afrikana» li deher fir-Rivista ta’ Spiritwalità ta’ Jannar-Marzu 2014 Storja: The Story of the Church - Her Founding, Mission and Progress (pp. 380-386) Powerpoint presentation, slides 69-74; Video Clips: The Thirty Years War Kateketika: Artikli li dehru fil-Gwida ta’ Lulju-Awwissu 2014.

Litur©ija: Lezzjonijiet 137-138: 137: Ir-ritwal il-©did tal-ordinazzjoni 138: L-ordinazzjoni ta’ isqof, saçerdot u djaknu

Attwalità Is-Sinodu Straordinarju dwar il-Familja Papa Fran©isku fil-Parlament Ewropew u fitTurkija Studji Museumini L-Atti tal-Kapitlu Ìenerali 2014 Pa©na tax-xahar G˙al Novembru L-Isptar ta' Kristu - Minn Sala Numru 15 'il quddiem. G˙al Diçembru naqraw L-Iskola Kattolika - 'It-Tieni Taqsima: Tabelli li jΩejnu l-˙itan tal-Iskola talManswetudni'. Jinqraw 10 kull darba.

Programmi u Assenjaturi Speçjali Il-Programmi Speçjali g˙al dawn ix-xahrejn huma dawk tal-Kunçizzjoni u San Stiefnu.

Hemm ukoll in-Novena tal-Milied u l-A˙˙ar Jum tas-Sena (Assenjatur Speçjali). Nimxu mal-materjal ipprovdut mill-Kummissjoni Assenjatur.

In˙e©©u lill-membri biex, b’mod speçjali fin-Novena tal-Milied, jinqdew b’dawn iç-çelebrazzjonijiet biex jid˙lu iktar filMisteru tal-Inkarnazzjoni tal-Iben ta’ Alla. G˙alhekk importanti li waqt dawn il-laqg˙at ninsew ix-xog˙ol l-ie˙or u nag˙mlu mezz li nin©abru fis-silenzju.

Tag˙lim Soçjali: Il-Knisja u l-foqra (se ji©u pprovduti l-materjal u r-riferenzi g˙as-sorsi)

Novembru - Diçembru 2014

307

Assenjatur gÓal Novembru 2014 Omnes Sancti et Sanctae Dei — orate pro nobis Tul dan ix-xahar is-Soçjetà tal-M.U.S.E.U.M. titqieg˙ed ta˙t il-protezzjoni speçjali tal-glorjuΩi bnedmin kollha qaddisin.

Intenzjoni speçjali g˙al-Litanija tal-Arlo©© Li Alla jindokra kontinwament lis-Soçjetà tag˙na b˙all-mimmi ta’ g˙ajnejh u je˙lisha millpotenza tal-g˙edewwa kollha tag˙ha. Ósieb tax-xahar Li fid-dinja je˙tie© ng˙ixu f’g˙alqa bil-qam˙ u bis-sikrana u b’hekk, bl-eΩerçizzju tal-virtù, nimmeritaw kuruna ta’ glorja b˙al tal-qaddisin.

Kommemorazzjonijiet 14. Madre Veronica della Passione 28. Dun Karlu Manchè TAÓDITA: 21. It-tfal, il-mimmi t’g˙ajnejna (fl-okkaΩjoni tal-Jum Dinji tat-Tfal iççelebrat fl-20 ta’ Novembru)

308

Kalendarju Museumin

Novembru 2014 1. Is-Sibt

Il-Qaddisin Kollha.

ASS: Qag˙da: Salm 43 (42); Prek. 67; Kant: Sliem g˙alik.

Attribut: Óniena.

2. Il-Óadd

Il-Fidili Mejtin Kollha.

ASS: A.M. Irtir (ara parti o˙ra ta’ dan il-Kalendarju).

P.M. Unjoni Ma©©uri: Epistola: Fidi mis-smig˙ tal-kelma ta’ Alla: Rum 10, 8-18; Van©elu: Id-dixxipli ta’ G˙emmaws: Lq 24,13-35; Ktieb il-Kbir: Pa©na 50: Il-˙ajja ta’ dejjem.

Attribut: Omnipotenza.

3. It-Tnejn S. Martin de Porres.

ASS: Dommatika; Kateketika (Pedago©ija); Fila: Sentenzi Le˙en il-Ma˙bub.

Attribut: Eternità.

4. It-Tlieta

S. Karlu Borromeo.

ASS: Dokumenti tal-Knisja; Attwalità; Pa©na tax-xahar.

Attribut: Immensità.

5. L-Erbg˙a

S. EliΩabetta u S. Ûakkarija.

Laqg˙a Ìenerali.

Attribut: Immutabiltà.

6. Il-Óamis

(S. Leonardu).

ASS: Tag˙lim Soçjali; Storja; Kult ta’ Wiçç Kristu; Vot tal-Kastità.

• Qamar Kwinta.

7. Il-Ìimg˙a

(S. Willibrodu).

Sawm g˙as-Soçji.

ASS: Libsa ta’ Ìie˙ eçç.; Mansjonijiet; Professjoni; Kult lil Alla tag˙na.

Attribut: Ìustizzja.

8. Is-Sibt

(S. Goffredu ta’ Amiens).

ASS: Qag˙da: Óelsien mid-dlam (Kol 1, 1-14); Prek. 68; Kant: Sliem g˙alik.

Attribut: Óniena.

9. Il-Óadd

It-32 tas-sena (Id-Dedikazzjoni tal-BaΩilika tal-Lateran).

ASS: A.M. Lectio Continua: Salm 68, 2-11; Dewterenomju 9-10; Salm 68, 12-19.

Attribut: Omnipotenza.

10. It-Tnejn

S. Ljun il-Kbir.

ASS: Morali; Kateketika (Psikolo©ija); Fila: Sentenzi Epistolarju.

Attribut: Eternità.

309 - Diçembru 2014 Novembru 309

309

Novembru 2014

11. It-Tlieta S. Martin ta’ Tours.

ASS: Diskorsi u kitbiet tal-Papiet; Diskussjoni; Pa©na tax-xahar.

Attribut: Immensità.

12. L-Erbg˙a S. ÌoΩafat.

Laqg˙a Ìenerali.

Attribut: Immutabiltà.

13. Il-Óamis (S. Stanislaw Kostka).

A ASS: Bibbja; Litur©ija; Kult ta’ Wiçç Kristu.

Attribut: Sapjenza.

14. Il-Ìimg˙a (S. ÌuΩepp Pignatelli).

AS ASS: Qsim ta’ Qari; Kommemorazzjoni; Kult tal-Pjagi.

Attribut: Ìustizzja.

15. Is-Sibt S. Albertu l-Kbir.

AS ASS: Qag˙da: Diskussjoni (Atti 15, 1-21); Prek. 69; Kant: Sliem g˙alik.

Attribut: Óniena.

16. Il-Óadd

It-33 tas-sena.

Nimxu man-normi g˙at-Tielet Óadd; Vot tal-Kastità.

Attribut: Omnipotenza.

17. It-Tnejn

A

S. EliΩabetta tal-Ungerija.

Sawm g˙as-Soçji.

ASS: Libsa ta’ Ìie˙ eçç.; Regola: Kostituzzjoni 93-99; Kult lil Alla tag˙na.

Attribut: Eternità.

18. It-Tlieta Dedikazzjoni tal-BaΩilki ta’ S. Pietru u S. Pawl.

ASS: Dokumenti tal-Knisja; Attwalità; Pa©na tax-xahar.

Attribut: Immensità.

19. L-Erbg˙a (S. Matilde ta’ Hackeborn).

Laqg˙a Ìenerali.

Attribut: Immutabiltà.

20. Il-Óamis

310 310

(S. Feliç ta’ Valois).

10 posti RuΩarju.

ASS: Tag˙lim Soçjali; Storja; Kult ta’ Wiçç Kristu.

Attribut: Sapjenza.

Kalendarju Museumin

Novembru 2014 21. Il-Ìimg˙a Il-PreΩentazzjoni tal-Ver©ni Marija.

10 posti RuΩarju.

ASS: Spiritwalità; Ta˙dita; Kult tal-Pjagi.

Attribut: Ìustizzja.

22. Is-Sibt

S. Çeçilja.

ASS: Qag˙da: G˙adkom ma fhimtux? (Mk 8, 11-26); Prek. 70; Kant: Sliem g˙alik.

Attribut: Óniena.

23. Il-Óadd

24. It-Tnejn

Kristu Sultan tal-Óolqien Kollu.

ASS: A.M. Lectio Continua: Salm 68, 20-28; Dewterenomju 11-12; Salm 68, 29-36.

P.M. Is-Soçjetà tie˙u sehem fiç-çelebrazzjoni f’©ie˙ Kristu Sultan.

Attribut: Omnipotenza.

S. Andrea Dung-Lac u s˙abu.

ASS: Morali; Kateketika (Psikolo©ija); Fila: Sentenzi Spiritwali.

Attribut: Eternità.

25. It-Tlieta (S. Katarina ta’ Lixandra).

ASS: Morali; Storja; Pa©na tax-xahar.

Attribut: Immensità.

26. L-Erbg˙a (S. Ìwann Berchmans).

Laqg˙a Ìenerali; Vot tal-Kastità.

Attribut: Immutabiltà.

27. Il-Óamis (Il-Madonna tal-Midalja MirakoluΩa).

Sawm g˙as-Soçji.

ASS: Libsa ta’ Ìie˙ eçç.; Studji Museumini; Kult lil Alla tag˙na.

Attribut: Sapjenza.

28. Il-Ìimg˙a (S. Ìakbu delle Marche).

ASS: Qsim ta’ Qari; Kommemorazzjoni; Kult tal-Pjagi.

Attribut: Ìustizzja.

29. Is-Sibt (S. Saturninu).

ASS: Eloquia; Kant: Sliem g˙alik.

Attribut: Óniena.

30. Il-Óadd L-1 tal-Avvent.

EΩami fl-EΩerçizzju. ASS: Arlo©© Korali.

Attribut: Omnipotenza.

Jinqara l-programm ta’ Diçembru.

311

311

Assenjatur gÓal Diçembru 2014 Omnes Sancti Innocentes — orate pro nobis.

Tul dan ix-xahar is-Soçjetà tal-M.U.S.E.U.M. titqieg˙ed ta˙t il-protezzjoni speçjali talqaddisin kollha innoçenti.

Intenzjoni speçjali g˙al-Litanija tal-Arlo©© Li Alla l-Missier jibg˙at fil-Knisja tag˙na ˙afna ˙addiema fidili li jg˙allmu l-verità u l-©ustizzja. Ósieb tax-xahar Li min jemmen tassew li Ìesù Kristu huwa Alla Inkarnat, dan jidher g˙alih veru mudell ta’ imitazzjoni indispensabbli.

TAÓDITIET U DISKORSI: 8. Il-Kunçizzjoni.

26. S. Stiefnu.

30. Grazzi u ma˙fra.

312

Kalendarju Museumin

.

DICEMBRU 2014 1. It-Tnejn

S. Edmund Campion.

ASS: Dommatika; Kateketika (Pedago©ija); Fila: Sentenzi Le˙en il-Ma˙bub.

Attribut: Eternità.

2. It-Tlieta (S. Bibjana).

ASS: Dokumenti tal-Knisja; Attwalità; Pa©na tax-xahar.

Attribut: Immensità.

3. L-Erbg˙a S. Fran©isk Saverju.

Laqg˙a Ìenerali.

Attribut: Immutabiltà.

4. Il-Óamis S. Ìwann Damaxxenu.

ASS: Tag˙lim Soçjali; Storja; Kult ta’ Wiçç Kristu.

Attribut: Sapjenza.

5. Il-Ìimg˙a (S. Dalmazju ta’ Pavia).

ASS: Spiritwalità; Mansjonijiet; Kult tal-Pjagi; Vot tal-Kastità.

Attribut: Ìustizzja.

6. Is-Sibt S. Nikola ta’ Bari.

ASS: Qag˙da: Salm 44 (43); Prek. 71; Kant: Sliem g˙alik.

• Qamar Kwinta.

7. Il-Óadd

It-2 tal-Avvent.

10 posti RuΩarju. EΩami fl-EΩerçizzju.

ASS: A.M. Irtir (ara parti o˙ra ta’ dan il-Kalendarju).

P.M. Unjoni Ma©©uri: Epistola: Kristu ˙a n-natura tag˙na: Fil 2,1-11; Van©elu: A˙na Soçjetà tal-Inkarnazzjoni: Ìw 1,1-18; Ktieb il-Kbir: Pa©na 9: Persuna unika fi Kristu u din divina.

Attribut: Omnipotenza.

8. It-Tnejn

It-Tnissil bla Tebg˙a ta’ Marija.

10 posti RuΩarju.

ASS: Programm Speçjali*.

Attribut: Eternità.

9. It-Tlieta (S. Juan Digo ta’ Guadalupe).

ASS: Diskorsi u kitbiet tal-Papiet; Diskussjoni; Pa©na tax-xahar.

Attribut: Immensità.

10. L-Erbg˙a (Il-Madonna ta’ Loreto).

Laqg˙a Ìenerali. Attribut: Immutabiltà.

313

313

.

DICEMBRU 2014 11. Il-Óamis S. Damasu.

ASS: Bibbja; Litur©ija; Kult ta’ Wiçç Kristu.

Attribut: Sapjenza.

12. Il-Ìimg˙a Il-Madonna ta’ Guadalupe.

ASS: Qsim ta’ Qari; Kommemorazzjoni; Kult tal-Pjagi.

Attribut: Ìustizzja.

13. Is-Sibt S. Luçija.

ASS: Vaganza.

Attribut: Óniena.

14. Il-Óadd

It-3 tal-Avvent.

EΩami fl-EΩerçizzju.

ASS: Lectio Continua: Salm 69, 2-10; Dewterenomju 13-14; Salm 69, 11-16.

Attribut: Omnipotenza.

15. It-Tnejn (S. Pawla di Rosa).

ASS: Tibda n-Novena tal-Milied (l-ewwel jum).

Attribut: Eternità.

16. It-Tlieta (S. Adelajde).

ASS: Novena tal-Milied (it-tieni jum)

Attribut: Immensità.

17. L-Erbg˙a (S. Olimpja).

ASS: Novena tal-Milied (it-tielet jum) – Il-‘Kult lil Alla tag˙na’ jsir fil-privat.

Attribut: Immutabiltà.

18. Il-Óamis (S. Grazjanu ta’ Tours).

ASS: Novena tal-Milied (ir-raba’ jum).

Attribut: Sapjenza.

19. Il-Ìimg˙a (S. Ilarjun ta’ Ìor©ja).

ASS: Novena tal-Milied (il-˙ames jum).

Attribut: Ìustizzja.

20. Is-Sibt

21. Il-Óadd

314 314

(Il-Patrijarki Abraham, IΩakk u Ìakobb).

ASS: Novena tal-Milied (is-sitt jum).

Attribut: Óniena.

Ir-4 tal-Avvent.

EΩami fl-EΩerçizzju.

ASS: Novena tal-Milied (is-seba’ jum).

Attribut: Omnipotenza.

Kalendarju Museumin

.

DICEMBRU 2014 22. Il-Tnejn S. Fran©iska S. Cabrini.

ASS: Novena tal-Milied (it-tmien jum).

Attribut: Eternità.

23. It-Tlieta S. Ìwann ta’ Kety.

ASS: Novena tal-Milied (id-disa’ jum).

Attribut: Immensità.

24. L-Erbg˙a Lejliet il-Milied.

ASS: Dimostrazzjoni ta’ Ìesù Bambin.

Attribut: Immutabiltà.

25. Il-Óamis IL-MILIED.

ASS: A.M. Inkorporazzjoni.

Attribut: Sapjenza.

26. Il-Ìimg˙a S. Stiefnu.

(Minflok l-Arlo©© Museumin tinqara l-Ittra tal-Manswetudni.)

ASS: Programm Speçjali*; Vot tal-Kastità.

Attribut: Ìustizzja.

27. Is-Sibt

S. Ìwann l-Appostlu.

Sawm g˙as-Soçji.

ASS: Libsa ta’ Ìie˙ eçç.; Studji Museumini; Kult lil Alla tag˙na.

Attribut: Óniena.

28. Il-Óadd Il-Familja Mqaddsa.

ASS: Lectio Continua: Salm 69, 17-27; Dewterenomju 15-16; Salm 69, 28-36.

Attribut: Omnipotenza.

29. It-Tnejn S. Tumas Becket.

ASS: Morali; Kateketika (Psikolo©ija); Fila: Epistolarju (Libera)

Attribut: Eternità.

30. It-Tlieta (S. Savinu).

ASS: Ta˙dita: Grazzi u ma˙fra.

Attribut: Immensità.

31. L-Erbg˙a S. Silvestru I.

ASS: Quddiesa ta’ radd il-˙ajr fil-parroçça u Programm tal-A˙˙ar tas-Sena.

Attribut: Immutabiltà.

Jinqara l-programm ta’ Jannar.

315

315

Djarju Museumin

Sezzjoni Maskili Ûjara tas-Superjur Ìenerali fl-Awstralja Is-Superjur Ìenerali flimkien mal-Animatur Emanuel Curmi g˙amlu Ωjara fl-Awstralja millÓadd 27 ta’ Lulju sat-Tnejn 1 ta’ Settembru. Huma kellhom l-okkaΩjoni li jΩuru l-Oqsma kollha u jiltaqg˙u mal-membri kollha ta’ din id-Delegazzjoni. Fl-a˙˙ar jiem fl-Awstralja s-Superjur Ìenerali ˙abbar il-Kunsill tad-Delegazzjoni li huwa mag˙mul minn John Micallef b˙ala d-Delegat tieg˙u u Joe Micallef u Peter L. Judge b˙ala Kunsilliera. Ûjara tas-Superjur Ìenerali fil-Polonja Is-Superjur Ìenerali g˙amel Ωjara fil-Qasam ta’ Poznan` fil-Polonja mit-Tlieta 23 sat-Tnejn 29 ta’ Settembru. Hu ltaqa’ mat-tliet membri Maltin li qed ja˙dmu f’dan il-post. Kellu wkoll l-okkaΩjoni li jiltaqa’ mal-˙bieb Pollakki li jg˙inu lil s˙abna fid-diversi ˙idmiet li qed iwettqu.

Seminar g˙all-Kandidati fil-Perù Bejn l-1 u t-3 ta' Awwissu sar seminar ta' tmiem il-©img˙a g˙all-Kandidati Peruvjani u Maltin f’dar tal-irtiri fi Guayabo. Attendew ukoll il-membri Ωg˙aΩag˙ Peruvjani.

Matul is-seminar, li kellu t-tema "Il-vokazzjoni Museumina: stil ta’ ˙ajja", ©ew diskussi l-˙ames dimensjonijiet tal-vokazzjoni Museumina. Kienet tassew esperjenza formattiva u çelebrazzjoni ta’ fer˙ u fraternità.

Kors g˙all-katekisti fil-Perù Is-Soçji u l-Kandidati fil-Perù organizzaw kors ta' formazzjoni g˙all-katekisti fil-Parroçça ta' La Virgen de Fatima f’Puente Pietra, fid-Djoçesi ta' Caraballyo f'Lima. Il-kors li sar bejn is-7 u l-10 ta' Awwissu kien dwar ir-rwol tal-katekist u ntemm b'irtir ta' nofstanhar u Quddiesa.

Il-membri u l-Kandidati minn Malta attendew ukoll.

Seminar g˙all-Aspiranti f'Ruiru Bejn il-21 u t-22 ta’ Awwissu ©ie organizzat seminar g˙all-Aspiranti ta’ Ruiru, bit-tema “IdDoni tal-Ispirtu s-Santu”. Saret da˙la g˙at-tag˙lim tal-Knisja dwar id-Doni, u permezz ta’ diskussjoni u attivitajiet o˙ra dawn setg˙u ji©u analizzati fil-˙ajja u l-kitba ta’ diversi qaddisin, fosthom Dun Ìor©, Karlu Lwanga, Massimiljanu Kolbe u Oscar Romero.

Attività f’St. Monika f’Ruiru Bejn il-Óadd 24 u l-Ìimg˙a 28 ta’ Awwissu ©ie organizzat outreach fl-outstation ta’ Santa Monika mill-membri tal-Qasam ta’ Ruiru. Il-membri u l-Kandidati kienu jiltaqg˙u kuljum mat-tfal t’hemmhekk fil-compound tal-knisja, fejn kien ikun hemm lezzjoni u ˙in g˙allog˙ob. F’okkaΩjoni minnhom it-tfal ittie˙du l-Qasam biex jg˙addu ftit sig˙at ta’ rikreazzjoni u tag˙lim. It-tfal ©ew mistiedna biex ikomplu jattendu g˙at-tag˙lim fil-Qasam.

316

Kalendarju Museumin

Lejl ta’ San Mikiel L-Oqsma kollha fid-Delegazzjoni ta’ Malta u G˙awdex iltaqg˙u fi gruppi skont l-Animazzjoni tag˙hom g˙al-lejl ta’ San Mikiel li sar bejn il-Ìimg˙a 26 u s-Sibt 27 ta’ Settembru.

L-Animaturi ˙adu ˙sieb jorganizzaw dan il-˙in ta’ riflessjoni u talb. Óatra ta’ Superjuri Id-Delegat tas-Superjur Ìenerali g˙all-Oqsma ta’ Malta u G˙awdex ˙atar lil dawn il-membri b˙ala Superjuri Partikulari mid-data fil-parentesi: Emanuel Catania b˙ala Superjur ta’ Óal Lija (22 ta’ Awwissu), Guido Vassallo b˙ala Superjur tal-Marsa (25 ta’ Awwissu), Vince Lia b˙ala Superjur tal-Óamrun (25 ta’ Awwissu), Daniel Micallef b˙ala Superjur ta’ Óad-Dingli (25 ta’ Awwissu), Mario Zammit b˙ala Superjur tas-Si©©iewi (26 ta’ Awwissu), Pierre Bellia b˙ala Superjur ta’ Óal Balzan (1 ta’ Settembru), Mario Muscat b˙ala Superjur tal-Mosta (1 ta’ Settembru), George Xuereb b˙ala Superjur ta’ Ó’Attard (9 ta’ Settembru) u Manuel Gauci b˙ala Superjur tal-Qrendi (11 ta’ Settembru).

Study Weekends Matul ix-xahar ta’ Settembru saru Ωew© study weekends g˙all-Kandidati kollha tarResponsorju. L-ewwel study weekend kien dwar il-Fundatur u sar g˙all-Kandidati fl-ewwel u t-tieni sena tar-Responsorju. It-tieni wie˙ed, li kien g˙all-Kandidati fit-tielet u r-raba’ sena tar-Responsorju, kien dwar il-missjonijiet tas-Soçjetà.

L-Atti tal-Kapitlu Ìenerali Nhar l-Erbg˙a 8 ta’ Ottubru tqassmu lill-Oqsma u lid-Delegati l-Atti tal-Kapitlu Ìenerali 2014.

Sezzjoni Femminili Irtiri bil-mag˙luq Is-Soçjetà organizzat irtir bil-mag˙luq semi-directed g˙as-Soçji ©ewwa Mount St Joseph, ilMosta, bejn it-3 u s-7 ta’ Settembru. L-irtir li kellu b˙ala tema ‘Nin˙abbu b’im˙abba kbira’ kien animat minn Dun Kevin Schembri. Kull wa˙da mill-preΩenti ©iet mistiedna tag˙mel mixja li twassal g˙all-g˙ejxien tal-Proponiment billi: tiftakar (fejn rat l-im˙abba ta’ Alla filfond f’˙ajjitha), tara (f’liema mumenti f’˙ajjitha nsiet l-im˙abba infinita u inkundizzjonata ta’ Alla g˙aliha), tirrealizza (ir-realtà tad-dnub f’˙ajjitha) u tag˙ti (im˙abba li tissarraf f’servizz il-˙in kollu).

Grupp ie˙or ta’ Soçji attendew irtir bil-mag˙luq bejn il-11 u l-14 ta’ Settembru ©ewwa s-Seminarju ta’ Tal-Virtù, ir-Rabat. L-irtir kien animat minn Mons. Pawl Cardona li g˙amel riflessjonijiet fuq il-kliem ta’ Ìesù: “Nag˙tikom kmandament ©did, li t˙obbu lil xulxin.

B˙alma ˙abbejtkom jien, hekk ukoll ˙obbu intom lil xulxin. Minn dan jag˙raf kul˙add li intom dixxipli tieg˙i, ji©ifieri jekk ikollkom l-im˙abba bejnietkom.” (Ìw 13, 34-35)

Novembru - Diçembru 2014

317

Attività dwar l-ambjent Saret attività bit-tema ‘Niççelebraw l-ambjent’ nhar is-Sibt 27 ta’ Settembru fil-Qasam tasSi©©iewi. Marbuta ma’ din it-tema saret ukoll esebizzjoni tax-xog˙ol li sar matul is-sajf mit-tfajliet Preparatorji sa Aspiranti. G˙al din l-attività t˙ejja programm varjat u mmirat g˙al edukazzjoni ˙olistika favur l-ambjent. Saret reçta qasira, preΩentazzjonijiet viΩivi u innu ori©inali dwar l-ambjent. Fi tmiem il-laqg˙a tkantaw b’mod popolari siltiet mill-Vestis Honoris, talba li tixhed kemm il-Fundatur kellu g˙al qalbu l-ambjent. G˙al din l-attività attendew it-tfajliet li ˙admu fuq dan il-pro©ett flimkien mal-istudenti minn Form 1 ’il fuq sas-Soçji. Kienu mistiedna wkoll il-©enituri u l-qraba tag˙hom. Wara kien hemm ˙in ta’ soçjalizzazzjoni fil-grawnd tal-istess Qasam.

Din l-attività ©iet imtellg˙a wkoll f’G˙awdex fil-Qasam tax-Xewkija nhar il-Ìimg˙a 24 ta’ Ottubru. G˙aliha attendew l-istudenti minn Form 1 ’il fuq, flimkien mal-katekisti u l-familjari.

Seminar Is-Soçjetà organizzat seminar g˙as-Soçji Interni bejn is-26 u t-28 ta’ Settembru ©ewwa Dar Marija Ewkaristika, ÓaΩ-Ûebbu©. Is-seminar kien animat minn Patri Raymond Calleja oc u t-tema kienet ‘Kif inkomplu nikbru fil-komunità’. Il-membri apprezzaw ˙afna l-punti prattiçi li ˙ar©u mir-riflessjonijiet li saru.

Programm ta’ Santa TereΩa ta’ Avila Peress li l-15 ta’ Ottubru nzerta l-Erbg˙a, il-membri g˙amlu flimkien il-programm ta’ Santa TereΩa li kien animat mill-grupp tal-Kandidati. Saru riflessjonijiet tassew f’posthom dwar ir-relevanza tal-qaddisa g˙alina llum minn Kandidata u Soçja anzjana. Il-membri ta’ G˙awdex segwew il-programm bl-iskype.

318

Kalendarju Museumin

Il-pittura tal-qoxra

Fi triqthom lejn Betlem Din il-pittura ta’ Joseph Pulo tikkomunika lil min jikkontemplaha sens qawwi ta’ serenità, mistennija u luminoΩità, tliet elementi intrinsiçi mal-©rajja l-kbira li kienet waslet biex isse˙˙: it-twelid tal-Verb Divin.

Pulo qisu jinjora g˙al kollox kull li©i marbuta mad-dawl. Il-kwadru tieg˙u, filwaqt li jippro©etta dawl qawwi ©ej minn sfera forma ta’ djamant li b˙al donnha trid tirrappreΩenta l-©enna, jo˙loq luminoΩità qawwija kemm fuq l-art li fuqha qed jirfsu l-persona©©i, speçjalment il-˙mara, kif ukoll fuq il-persuni ta’ Marija u ÌuΩeppi.

Sabi˙a wkoll l-idea li dak li kellu jkun ilmissier legali tat-tarbija Ìesù ji©i mlibbes l-istess ilwien li huma uΩati g˙al dak li qed jibg˙at il-Verb Divin fuq din l-art. ÌuΩeppi jilbes l-ilwien tat-Trinità u b’hekk l-artist ifakkarna f’dak li l-Evan©elista Mattew qal g˙alih: “ÌuΩeppi, il-g˙arus tag˙ha, li kien ra©el ©ust...” (Mattew 1,19) Marija min-na˙a tag˙ha hija serena, kalma, xhieda tar-rabta s˙i˙a tag˙ha marrieda tal-Missier, u b˙al donnu dak li issa huwa ‘nieqes’ mis-sema tilbsu hi. G˙ax f’din il-pittura s-sema mhix ka˙la imma skura, qisha vjola u vjola aktar skur, iΩda Marija hija mlibbsa l-ik˙al, il-blu, il-lewn tas-sema. U hawn ˙siebna bla ma jrid imur f’dak li qalilna dwarha Ìwanni flApokalissi: “Mara liebsa x-xemx” – g˙ax b’dijadema l-artist ilibbisha l-istess ©enna.

Dawn l-istess elementi ta’ serenità, mistennija u luminoΩità huma wkoll espressi fil-qtajja tal-an©li. Filwaqt li Joseph Pulo jkompli jesprimi lilu nnifsu

Novembru - Diçembru 2014

bl-istil tipiku tieg˙u hard edge, l-an©li jidhru f’perspettiva viçin u fl-istess ˙in ’il bog˙od minn fejn qed ti©ri l-©rajja. Viçin biΩΩejjed ta’ ÌuΩeppi u Marija hekk li qishom qeg˙din juruhom it-triq, u viçin ukoll tal-©enna, qishom lesti ˙alli malli sse˙˙ il-©rajja huma jsej˙u lil s˙abhom, kif jg˙idilna San Luqa: “...minnufih ng˙aqdet mal-an©lu kotra ta’ qtajja tas-sema jfa˙˙ru ’l Alla u jg˙idu: ‘Glorja lil Alla fl-og˙la tassmewwiet, u sliem fuq l-art lill-bnedmin ta’ rieda tajba.’” (Luqa 2, 13-14) U l-˙mar? Tajjeb grazzi! Huwa wkoll seren, miexi pass wara ie˙or lejn il-post fejn qed jidderi©ih sidu, San ÌuΩepp. Huwa wkoll jid˙ol f’din ix-xena, imdawwal ukoll bis‘s˙aba’ ta’ dija ta˙t ri©lejh, b’sens ukoll ta’ mistennija g˙ax kellu jitlaq dak kollu li kien jaf u li kien i˙ossu Ωgur fih u jterraq lejn art barranija, fer˙an iΩda li jinsab filkumpannija ta’ dawk li huwa familjari mag˙hom, speçjalment sidu San ÌuΩepp u issa l-mara l-©dida li bil-˙lewwa u l-©entilezza tag˙ha da˙let ukoll sewwa fil©rajja tieg˙u u li beda jidraha.

Forsi a˙na u n˙arsu lejn dan il-kwadru mqar il-˙mar jista’ jg˙allimna xi ftit attitudnijiet li g˙andu jkollna f’dan iΩ-Ωmien tal-Milied.

G˙andna nfittxu li nkunu sereni f’˙ajjitna, inΩommu dejjem f’mo˙˙na li qeg˙din inkunu ggwidata minn Alla Missier.

G˙andna nkunu dejjem attenti g˙al Dak li ©ie biex jifdina u jixtieq ikompli jibni relazzjoni intima ta’ m˙abba mag˙na u fina. G˙andna wkoll nifir˙u g˙ax ˙ajjitna ©iet imdawla bl-g˙erf divin, dak id-dawl li kapaçi jkeççi minn kull wie˙ed u wa˙da minna kull forma ta’ dlam.

Tonio Caruana 319

˙seb li Alla hekk ˙abb il-bnedmin li jekk irid i˙obbhom iΩjed donnu qieg˙ed illimiti g˙all-omnipotenza tieg˙u, donnu ma jistax i˙obbhom iΩjed.

Infatti x’jista’ jag˙mel iΩjed flim˙abba tieg˙u lejna, x˙in huwa tana l-Ibnu stess, l-g˙axqa tieg˙u, b’vittma g˙as-sa˙˙a eterna tag˙na?

Kull ©id li g˙andu l-bniedem tahulu Alla ming˙ajr ebda mertu tieg˙u, g˙ax il-bniedem huwa kreatura u ming˙ajr ebda neçessità, g˙ax Alla huwa indipendenti assolutament.

Alla g˙al tjubitu biss ˙alaq ilbniedem, qieg˙du fil-˙biberija tieg˙u u tah ˙afna doni naturali u soprannaturali; imma, minflok ma l-bniedem irringrazzjah, b’att ta’ ingratitudni offendieh gravament u b’hekk tilef kull ©id li kien ©ej mill-˙biberija ta’ Alla u waqa’ fil-miΩerji, ilsir tad-dnub u vittma tal-mewt.

Il-©ustizzja ta’ Alla riedet issodisfazzjon assolutament, jew permezz ta’ kastigi eterni jew permezz ta’ tpattija. Óadd u xejn mhuwa kapaçi li jsewwi offiΩa divina ˙lief vittma ta’ mertu infinit. Ara l-im˙abba x’©ieg˙let ’l Alla jag˙mel! Bag˙at lill-Iben uni©enitu tieg˙u fid-dinja biex bil-mewt tieg˙u j˙allas il-©ustizzja ta’ Alla g˙ad-dnubiet tal-bnedmin kollha, u b’hekk jimmeritalhom il-grazzja divina u je˙les mill-qilla tal-korla li g˙adha ©ejja lil dawk li jilqg˙uh u j˙obbuh.

It-Twelid ta’ Ìesù Oil on Canvas Pittura ta’ Joseph Pulo

Ipproponi li tirringrazzja dejjem u kullimkien ’l Alla l-imbierek billi t˙ares bil-fedeltà kollha l-li©i divina tieg˙u.

320

Kalendarju Museumin