Gedragsdeskundige

12

Illustratie Josje van Koppen

In deze column vertellen deskundigen over de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking

Wat zit er achter de ‘psychiatrie’?

Binnen het Team Complexe Casuïstiek waarvoor ik als gedragsdeskundige werk, krijgen we allerlei vragen binnen waarin ondersteuning wordt gevraagd in verband met een vastgelopen situatie in de interactie tussen begeleiding en cliënt. Vaak horen we dat de cliënt niet past op de locatie door wat voor reden dan ook, zoals dat er sprake is van ‘psychiatrie’.

Er ligt helaas nog altijd een kloof tussen de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking (vg). Heel onterecht, want binnen de ggz worden veel mensen met een verstandelijke beperking behandeld die (helaas) niet altijd als zodanig herkend worden. En er ontstaat veel ‘psychiatrie’ binnen onze zorg vanuit bijvoorbeeld overvraging, trauma en heftige levensgebeurtenissen.

Het is net waar iemand als eerste wordt aangemeld (ggz of vg) welk traject iemand loopt. Dit is ook het geval bij Karel. Karel is een man die bij het Team Complexe Casuïstiek (TCC) wordt aangemeld, omdat het team het niet meer ziet zitten en vindt dat hij moet verhuizen naar de ggz.

We plannen een intake met het volledige team, betrokken gedragsdeskundige en locatiemanager. Karel is een man van 53 jaar die functioneert op de grens tussen een licht verstandelijke beperking en zwakbegaafdheid. Hij woonde jarenlang binnen de ggz en nu sinds een aantal jaren binnen Philadelphia. Hij is gediagnosticeerd als manisch depressief, heeft ernstig overgewicht en zit op dit moment ook totaal niet lekker in zijn vel. Hij wil niet meer naar de dagbesteding en ligt het liefst de hele dag in zijn bed.

Het team is bang dat Karel zichzelf wat aan gaat doen. Ze weten niet meer hoe ze hem kunnen begeleiden. De enige oplossing die ze zien is dat Karel dan maar moet verhuizen.

Vanuit het TCC beginnen we de intake altijd met de vraag wat Karel zo leuk maakt. Hieruit komt onder andere dat het een man is met enorm gevoel voor humor (als hij goed in zijn vel zit), creatief is, erg muzikaal is (zingen en gitaar spelen) en ook erg kan genieten van even een boodschap doen of een visje halen op de markt. Als het goed gaat, is het een hele leuke man!

Het is vooral de handelingsverlegenheid die maakt dat begeleiders het niet meer met hem weten. Hij staat niet open voor begeleiding en hun expertise ligt nu eenmaal niet op zijn psychiatrische beeld.

We gaan op zoek wat er onder die ‘psychiatrie’ zou kunnen liggen. Karel blijkt veel in zijn leven te hebben meegemaakt. Zo is hij als kind vroeger erg gepest en moet hier nog vaak aan denken. Zijn leven is getekend door faalervaringen, opnames binnen de ggz, verliezen van voor hem belangrijke mensen en hij heeft veel moeten verhuizen. Hij heeft een enorm negatief zelfbeeld ontwikkeld en heeft ook regelmatig suïcidepogingen gedaan. Het team is bang dat hij dat nu weer zal gaan doen.

We spreken af dat de gedragsdeskundige aan de slag gaat met de beeldvorming en het team coaching on the job krijgt in de omgang met Karel. Deze coaching bieden de coachend begeleiders die hiervoor zijn opgeleid. Zij lopen