Sosyal Biliş: Kendimizi ve Diğerlerini Anlamak

Tutum ile kastettiğimiz şey ise insanlar veya bazı şeyler hakkındaki kalıcı değerlendirmelerimizdir.

Sosyal norm, belli durumlarda yaptığımız ve yapmamız gereken kabul görmüş inançlardır.

Sosyal Biliş: Kendimizi ve Diğerlerini Anlamak

Sosyal bilişin en önemli yanı diğer insanlar hakkında oluşan izlenimleri kapsamı içine almasıdır. Çabuk ve doğru değerlendirmeler yapmak bize diğer insanlarla ilişki kurmada rehberlik edecek davranışı geliştirmemizde yardımcı olur.

Diğerlerini Algılamak

Diğerleri ile ilgili ilk değerlendirmemiz büyük ölçüde ne gördüğümüzle ilgilidir. İnsanların fiziksel özellikleri cinsiyetleri, yaşları, çekicilikleri ile belirgindir ve biz de bu boyutlara dikkatimizi veririz.

Evrimsel psikologlar, “güzel olan iyidir” inancına sahiptirler çünkü insanlar genel olarak çekici unsur olarak sağlığı dikkate alır.

Sağlıkla ilgili ilk gösterge gençliktir. Leslie Zebrowitz ve arkadaşları yaptıkları ilk çalışmada hem erkek hem de kadınların bebek yüzüyle benzer özellik gösteren insanları tercih etmeye yöneldiğini tespit etmişlerdir.

Sağlıkla ile ilgili diğer gösterge ise simetridir. Simetrik yüzlere sahip insanları tercih edilme sebebi , simetrinin sağlıklı olmanın bir işareti olarak kabul edilmesidir.

Genelde sıradışı ve farklı yüzlerden etkilendiğimizi düşünsek de gerçekte durum bunun tersidir. Yani insanlar ortalama yüz hatlarına sahip insanları daha sağlıklı gördükleri için daha çekici bulmaktadırlar.

Görünüş Üzerinden Yargı Oluşturmak: Stereotip, Önyargı ve Ayırt Etme

İnsanlara dış görünüşleri ve dahil oldukları grup temelinde kişilik özellikleri atfetmek eğilimine stereotipleme diyoruz.

Stereotipleme önyargı( görünüş ve bir gruba aidiyet nedeniyle hoşlanmama), ve ayrımcılıkla ( önyargıya dayalı olarak diğerlerine olumsuz davranışlar) ile yakından ilgilidir. Bu üçü birlikte hareket eden unsurlardır. İnsanlara cinsel

tercihleri, dinleri ve mustarip oldukları akıl hastalıkları nedeniyle farklı davranmak bu üç unsura dair en önemli örneklerdir.

Bu bilgilerden hareketle, kendi kendini gerçekleştiren kehanet ya da kendini gerçekleştiren kehanet kavramını açıklamak yerinden olacaktır. Kendi kendini gerçekleştiren kehanet, diğerlerinin kişisel özellikleri ile beklentilerin bizi, başkalarına karşı , bu inançları gerçeğe dönüştürecek şekilde yönlendirmesidir. Örneğin” çekici insanlar arkadaş canlısıdır” diye bir stereotipimiz varsa çekici olan insanlara karşı arkadaşça davranabiliriz.

Sıkı İlişkiler

İnsanların yüz yüze kaldığı en önemli işlerden biri diğerleri ile güçlü ilişkiler geliştirmektir. Bu ilişkiler sadece tanışıklık ya da dostlukları değil yakın ilişkileri de kapsar. Yakın ilişkiler, uzun vadeli samimi ve romantik ilişkileri içine alarak diğer insanlarla geliştirdiğimiz ilişkilerdir(evlilik)

Sosyal psikologların ana ilgi konularından biri olan kişilerarası çekim de yakın ilişkilerin hem sebebi hem de sonucudur. Kişilerarası çekim, insanların birbirlerinden hoşlanmasını ya da birbirlerini sevmesini sağlayan bir unsur olarak tanımlanabilir.

Hoşlanma, kendini açık etme ile güçlenir. Kendini açık etme, herhangi bir misilleme korkusu olmadan gelişen empatik bir şekilde iletişim eğilimidir.

Hoşlanmayla ilgili diğer bir etmen ise yakınlık yani insanların fiziksel olarak ne ölçüde yanımızda olduğudur. Yakınlığın , salt maruz kalma ilkesi yoluyla hoşlanma üzerinde etkisi vardır. Sat maruz kalma etkisi, belli bir uyarıcıya defalarca maruz kalmanın , o uyarıcıya karşı daha olumlu bir tutuma yol açması eğilimidir. Yani bu bir çeşit ” bir şeyi ne kadar çok görürsek onu o kadar çok severiz “ durumudur.

İki insan arasındaki başarılı bir ilişki, kendilerini bir gibi görmeleri ile başlar. Kendimizi ve diğer kişiyi birer daire gibi gösteren Kendi Ölçeğinde Diğerini İçerme tablosuna bakılırsa ilişkinin durumu daha açık görünür. İki daire birbirine ne kadar yaklaşır ve iç içe girerse ilişki o derece başarılı, iki daire ne kadar uzaklaşırsa o derece sıkıntılıdır.

Bir ilişkideki eşler birbirleriyle ne kadarı yakınsa ve birbirlerine olan dikkat ve ılımlı tavırları ne kadar kuvvetliyse bu ilişki o derece samimidir.