since 1923
FRUIT-TREE-ROOTSTOCKS PORTE-GREFFES-ARBRES-FRUITIER PORT AINNESTO
® made in Germany!
boomkwekerijen gebr. janssen b.v.
www.janssen-rootstocks.nl - janssen@rootstocks.nl
Het PowerFlex hagelnet
Verlengde levensduur van het hagelnet!
COLOFON
Website: www.fruitmagazine.eu
Uitgever:
Het nieuwe innovatie
FruitSecurity systeem
PowerFlex hagelnet zorgt voor een verlengde levensduur van de hagelnetten. Het hagelnet lost de hagel door de elastiekverbinding in de goot. Hierdoor komt er minder druk
op de palen, ankers, draden en clips. Omdat het hagelnet vaker lost voorkomt het PowerFlex hagelnet eventuele strooischade. Dit innovatieve systeem kan ook worden toegepast bij het vervangen van bestaande hagelnetten.
PLANTPRESS Sp. z o.o. ul. Królowej Jadwigi 262 a 30-218 Kraków Polen www.plantpress.pl office@fruitmagazine.eu
Vormgeving:
LeafMedia Krzysztof Pilch
Multikolor Mariusz Bibik
Redactie:
FruitMedia B.V.
Rooimond 23
NL- 4197 BS Buurmalsen
Nederland
Gerard Poldervaart
Tel +31(0)618054231 of e-mail: gerard.poldervaart@fruitmagazine.eu
Plantpress/ Adam Paradowski e-mail: adam.paradowski@plantpress.pl
Advertenties:
Gerard Poldervaart
Tel: +31(0)618054231 of e-mail: gerard.poldervaart@fruitmagazine.eu
ISSN: 1689-8575
Oplage: 3.500
De inhoud van dit magazine is door de auteurs en uitgever zorgvuldig samengesteld. De uitgever aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, als gevolg van handelingen van lezers die gebaseerd zijn op de inhoud van dit magazine. De uitgever wijst erop dat producten die in dit blad genoemd worden, niet in alle landen beschikbaar en/of toegelaten zijn. De lezer wordt erop gewezen altijd de wet- en regelgeving in het eigen land te volgen.
Niets van deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in elektronische systemen of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Het afgelopen jaar zijn de productiekosten van een kilo appels, peren, kersen of om het even welke andere fruitsoort sterk gestegen. Arbeid, energie en vrijwel alle andere grondstoffen en productiemiddelen werden duurder. Afnemers, vaak supermarktketens, bleken niet of nauwelijks bereid om de telers tegemoet te komen in de vorm van hogere prijzen om de gestegen productiekosten te dekken. Het gevolg: forse negatieve bedrijfsresultaten.
De productiekosten zullen de komende jaren nog verder stijgen. Zuid-Frankrijk en Spanje werden de afgelopen maanden geteisterd door extreme droogte, met als gevolg soms grote productieverliezen voor telers die hun bomen geen water konden geven. Dit is slechts een van de vele voorbeelden van de gevolgen die de klimaatverandering voor de fruitteelt heeft. De kosten om je als fruitteler in te dekken tegen de gevolgen van de klimaatverandering (irrigatie, hagelnetten, verzekeringen) zullen nog verder stijgen. Hetzelfde geldt voor de gewasbescherming. Door het wegvallen van effectief werkende chemische middelen zien telers zich genoodzaakt om frequenter zwakkere en duurdere middelen in te zetten.
De oplossing voor de sterk stijgende arbeidskosten zit er aan te komen in de vorm van robotisering van arbeidsintensieve handelingen tijdens de teelt en de sortering. De eerste onbemensde tractoren en geheel autonoom werkende robots worden op een aantal bedrijven al ingezet om de gewasbescherming uit te voeren. De ontwikkelingen gaan snel. Robots om fruitbomen te snoeien en te oogsten zijn in ontwikkeling en zullen over enkele jaren commercieel beschikbaar zijn. Dit wil echter nog niet zeggen dat door robotisering in de teeltfase ook de productie -
kosten zullen dalen. Het financiële voordeel van de arbeidsbesparing zal voor een groot deel worden opgeslokt door de hogere kosten van het machinepark.
Er is naar mijn mening maar één antwoord op de sterk stijgende productiekosten: de opbrengstprijzen moeten fors omhoog. Voor een aantal producten, zoals biologisch fruit of enkele conceptrassen, is dit de afgelopen jaren gelukt. Deze producten vertegenwoordigen echter maar een paar procent van de totale Europese appel- en perenproductie en nog veel minder van de productie van steenfruit. Nee, op de een of andere manier zullen de prijzen voor al het fruit omhoog moeten en niet alleen voor nicheproducten als biologisch fruit of conceptrassen.
De grote supermarktketens hebben onder druk van milieuorganisaties de afgelopen jaren de lat voor milieuvriendelijke productie en biodiversiteit steeds hoger gelegd. Tegelijkertijd interesseert het hen nauwelijks of de telers wel een boterham kunnen verdienen.
De huidige situatie doet me steeds weer denken aan de fairtrade-bananen van enkele decennia geleden. Door middel van een keurmerk konden consumenten zien dat de bananenboeren – later gevolgd door de koffie- en cacaoboeren – in Midden- en Zuid-Amerika een kostendekkende prijs voor hun product kregen. Inmiddels is het fairtrade-label ook op bijvoorbeeld tropisch fruit te vinden. Het keurmerk (www.fairtrade. net) garandeert niet alleen een eerlijke prijs voor de boer, maar ook dat hij of zij verantwoord omgaat met het milieu en arbeiders een eerlijk loon geeft. Wordt het niet ook eens tijd voor fairtrade-appels, -peren en -steenfruit in de supermarkt?
Gerard Poldervaart
De verkooporganisatie OGM (Obstgrossmarkt Mittelbaden) in het zuidwesten van Duitsland gaat fruittelers die hun producten direct aan consumenten verkopen, ondersteunen met het nieuwe merk Schwarzwaldobst. De naam refereert aan het gebied waar OGM is gevestigd: dicht bij het bekende Zwarte Woud. OGM verkoopt het fruit van de leden vooral aan supermarkten in Duitsland. Ongeveer 30 leden van de coöperatie verkopen een deel van hun productie direct aan consumen -
ten via een eigen winkel of standplaatsen op een weekmarkt. Met de introductie van het merk Schwarzwaldobst wil de coöperatie het mes aan twee kanten laten snijden: meer bekendheid genereren voor regionaal geteeld
De Garden of England, zoals het graafschap Kent in het zuidoosten van GrootBrittannië eeuwenlang wordt genoemd, begint steeds meer van zijn glans te verliezen. Het internationale persbureau Reuters berichtte enkele weken geleden over de problemen waarmee fruittelers in Groot-Brittannië te kampen hebben. Het grootste probleem: supermarkten betalen te weinig voor het fruit van de Britse telers. Volgens een door Reuters geïnterviewde teler zou de prijs voor zijn appels vanwege de sterk gestegen kosten zeker 20% hoger moeten zijn dan een jaar eerder. Zijn afnemers, grote Britse supermarktketens, willen echter slechts 0,8% meer betalen. Andere factoren die het de Engelse fruittelers moeilijk maken, zijn de klimaatverandering en de schaarste aan arbeidskrachten om al het fruit te plukken. Na de uittreding uit de EU is het extra moeilijk geworden om buitenlandse arbeidskrachten aan te trekken. Groot-Brittannië importeert 85% van het benodigde fruit. Desondanks kiezen Britse supermarktketens klaarblijkelijk liever voor goedkoper importfruit dan voor het ondersteunen van de Britse telers. De retailers zeggen dat ze in een tijd van sterk
stijgende kosten voor levensonderhoud de kosten voor hun klanten zo laag mogelijk willen houden. De geïnterviewde teler rooit dit jaar 80% van zijn boomgaard. Als alternatief gaat
fruit en het ondersteunen van haar leden bij de verkoop. Via de website www. schwarzwaldobst.de worden consumenten geïnformeerd in welke winkels Schwarzwaldobst te koop is. Op het moment van schrijven, half mei, stonden hier echter nog maar drie verkooppunten vermeld. Het logo van Schwarzwaldobst ziet er vrij traditioneel uit: een jonge vrouw met een met fruit versierde hoed.
Het Europees Parlement (EP) wil dat groenten, fruit en zuivelproducten mak-
hij wijndruiven telen, een boerderijwinkel openen en op de grond van de voormalige boomgaarden wil hij kippen en varkens gaan houden.
Door stijgende kosten en een tekort aan arbeidskrachten is het voor Britse fruittelers steeds lastiger om het hoofd boven water te houden. Shutterstock
kelijker hun weg vinden naar schoolkantines. Sinds jaren is er een EU-regeling die het voor scholen aantrekkelijker moet maken om groenten, fruit en zuivelproducten in huis te halen. Hiervan maakt nu slechts 20% van de scholen in de EU gebruik. Dat aantal moet omhoog, vinden de EU-politici in Straatsburg. Er moet volgens het EP meer geld voor die regeling komen.
Landelijke regelgeving vormt voor veel schoolbesturen en boerenbedrijven een drempel om aan het programma deel te nemen. Het EP vraagt EU-landen daarom de regels te versimpelen. De Europese Commissie werkt aan herziening van de regeling, maar het is onduidelijk of ze met meer geld op de proppen zal komen. (Bron: www.nieuweoogst.nu)
De ontwikkeling van bomen en planten wordt sterk beïnvloed door de weersomstandigheden. De klimaatopwarming zorgt voor een duidelijk eerdere ontwikkeling van fruitbomen, waardoor de bomen eerder in het jaar gevoelig zijn voor nachtvorst, concludeert de Duitse meteorologische dienst DWD.
Een vergelijking van fenologische en meteorologische gegevens laat zien dat ondanks de klimaatopwarming niet per definitie uitgegaan kan worden van een afname van schade door nachtvorst in het voorjaar. Sterker nog: vaak nam in het recente verleden in bepaalde gebieden de kans op schade door voorjaarsvorsten zelfs toe.
De DWD heeft meteorologische en fenologische gegevens uit de periode 19612020 bestudeerd. Hieruit bleek dat door de vroegere ontwikkeling van de bomen en de afname van het aantal keer dat nachtvorst optreedt, de afgelopen decennia het risico op schade door nachtvorst is veranderd. De kans op temperaturen lager dan -2 °C in de periode tussen
1 april en 15 mei is kleiner geworden. De kans op temperaturen lager dan -1 °C op bijvoorbeeld 21 april lag in de periode 1961-1990 nog op bijna 30%. De afgelopen 30 jaar was dit gemiddeld 20%. Tegelijkertijd bloeiden bijvoorbeeld kersenbomen de afgelopen decennia 9 da -
gen vroeger dan in de periode 1961-1990. Hiermee is de kans op nachtvorst tijdens de bloei van de kersenbomen gemiddeld voor heel Duitsland gestegen van 19 tot 27%. (Bron: Deutsche Wetterdienst/Fruchthandel.de)
De Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) stelt voor om bij de beoordeling van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen de invloed op bijen aan te scherpen. Meer concreet: bij toepassing van een gewasbeschermingsmiddel mag maximaal 10% van een bijenvolk sterven. Volgens de EU-wetgeving mogen gewasbeschermingsmiddelen alleen worden goedgekeurd als uit een risicobeoordeling blijkt dat er geen onaanvaardbare effecten zijn op het milieu. Dit heeft ook betrekking op niet-doelsoorten zoals bijen. De EFSA komt met voorstellen voor herziening van de bestaande richtlijn. Voor
honingbijen heeft de autoriteit met specialisten overeenstemming bereikt over een maximaal toegestaan niveau van vermindering van de koloniegrootte van 10% na blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen. Voor hommels en solitaire bijen is meer studie nodig om te komen tot een definieerbare drempelwaarde. De EUlidstaten moeten zich nog buigen over dit voorstel van de EFSA. De autoriteit houdt op 13 juni een digitale informatiebijeenkomst om de stand van zaken toe te lichten. Meer informatie is te vinden via de afgebeelde QR-code. (Bron: www. nieuweoogst.nu)
De Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) wil bij de beoordeling van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen meer aandacht voor de invloed op bijen. Pixabay
Laat jaar
Door heel Europa is het seizoen later dan gewoonlijk, waardoor de eerste vruchten 2 tot 3 weken later op de markt zullen komen ten opzichte van vorig jaar.
Tijdens de jaarlijkse Medfel-beurs, eind april in het Franse Perpignan, werden de voorspellingen voor de komende Europese abrikozenoogst bekendgemaakt. Franse telers kijken hoopvol het seizoen tegemoet, maar niet zonder vrees.
Sinds jaren is de Medfel-beurs de locatie waar de oogstvoorspellingen van de grootste Europese productiegebieden van abrikozen, perziken en pavia’s bekend worden gemaakt. Als reactie op maatregelen van de Franse regering om de import van Spaanse perziken te verminderen, boycotten de Spanjaarden de oogstvoorspellingen van perziken. Aangezien Spanje de grootste perzikenproducent is in Europa, heeft het geen zin om voorspellingen voor de perzikenproductie te doen zonder de Spaanse oogst en werd op de Medfel 2023 officieel alleen nog over abrikozen gesproken. De situatie van perziken en pavia’s in Europa is echter te vergelijken met die van abrikozen.
Dit jaar werd de beurs beduidend minder bezocht door mensen van buiten Frankrijk. Dat kan erop duiden dat zonder de voorspellingen van de perziken de beurs een gedeelte van zijn waarde heeft verloren.
De vier belangrijkste productielanden van perziken en abrikozen in Europa zijn Griekenland, Italië, Frankrijk en Spanje. Als elk land op zijn optimale productieniveau zit, zijn de prijzen vaak laag, omdat er dan meer geproduceerd wordt dan de markt aankan. Vaak is er echter in een bepaald teeltgebied een reductie van de productie door vorst of hagel. Ook dit jaar is hiervan sprake. In Griekenland is de winter zeer zacht geweest, waardoor er voor veel rassen niet genoeg koude-uren zijn geweest. Dit uit zich in een onregelmatige bloei, waardoor de Griekse abrikozenoogst gereduceerd zal zijn en naar verwachting uitkomt op 76.000 ton (zie tabel 1). Dit is vrijwel hetzelfde volume als in 2022, toen de oogst ook klein was. Bovendien lijden Griekse telers onder een zeer groot tekort aan arbeidskrachten, waardoor boomgaarden minder goed worden verzorgd.
In Spanje heeft de abrikozenoogst de laatste jaren sterk te lijden van vorst. Dit jaar heeft het alleen in het zuiden van het land wat gevroren, wat invloed heeft op de vroegste rassen. Gelet op de geringe teeltoppervlakte aldaar, heeft dit nauwelijks invloed op de totale Spaanse oogst. Echter, ook in Spanje zijn er niet genoeg koude-uren geweest en ligt de productie niet op het normale niveau. Spaanse telers verwachten dit jaar bijna 99.000 ton abrikozen te oogsten, terwijl de potentiële productie 140.000 ton bedraagt. In de belangrijkste
Europêch’
De oogstraming voor abrikozen werd tijdens de Medfel-beurs op 26 en 27 april in het Franse Perpignan bekendgemaakt. De gegevens zijn afkomstig van de organisatie Europêch’.
productiegebieden van het land is echter een zeer groot tekort aan water, waardoor het niet zeker is dat alle telers hun oogst kunnen binnenhalen. Er moet in elk geval rekening worden gehouden met een kleinere vruchtmaat, wat de productievolumes sterk kan drukken.
Ook in Italië gaat het niet zoals abrikozentelers het graag zouden zien. In de Povlakte is er door nachtvorst schade opgetreden. In verschillende gebieden in het land heeft het gehageld. Door een grote oogst en een zeer droge zomer in 2022 is er op veel plekken sprake van een beurtjaar. Hierdoor zal de abrikozenoogst van 2023 met circa 203.000 ton 26% kleiner uitvallen dan die van 2022 en 13% kleiner zijn dan het vijfjaargemiddelde (2017-2021).
Frankrijk is het enige land in Europa waar de oogstvoorspellingen hoger uitvallen dan het vijfjaargemiddelde. Na twee jaar met veel nachtvorst heeft het dit jaar niet gevroren in het voorjaar, maar wel in de winter. Hierdoor hebben de bomen genoeg koude-uren gehad en is de bloei regelmatig ge -
weest. De verwachte productie van iets meer dan 125.000 ton is 16% meer dan het vijfjaargemiddelde. Echter, vergeleken met 2015 (150.000 ton) loopt de productie in Frankrijk terug. De afname van het areaal is hier medeverantwoordelijk voor. Bovendien wordt verwacht dat de aankomende oogst door de extreme droogte in sommige gebieden kleiner uit gaat vallen dan de raming. Met name de grote droogte rondom Perpignan kan de oogst sterk reduceren. In dit gebied wordt 30% van de Franse abrikozen geteeld.
De door Europêch’ gepresenteerde oogstraming is beperkt tot vier landen. Hongarije is daar niet bij. Ook dit land is echter een belangrijke producent van abrikozen. De productie wordt deels naar Duitsland en Oostenrijk geëxporteerd.
Nachtvorst begin april met temperaturen tussen de -3 °C en -8 °C hebben volgens een bericht op nieuwsplatform FreshPlaza voor grote schade gezorgd. Op dat moment was de bloei voorbij en zaten er al vruchtjes aan de bomen. De schade varieert van 60-70% op de hoger gelegen percelen tot 90-100% op de lager gelegen percelen. De vroegrijpende rassen als Tsunami, Spring Blush en Pinkcot hebben meer schade dan de latere rassen als Bergeron, Bergarouge, Kioto, Big Red en Farbaly. (Redactie EFM )
Productie van abrikozen (in ton) in de vier belangrijkste productielanden in Europa en de oogst van 2023 vergeleken met die van voorgaande jaren
Info Kapauer
Het fruitteeltseminar in Ritten (Südtirol) stond ook dit jaar onder leiding van de voorzitter van de vereniging van oud-leerlingen, Klaus Kapauer.
A.L.S Ramularia
De problemen met Ramularia, de klodderachtige lenticelvlekkenaantasting, nemen toe (Sabine Öttl, Versuchszentrum Laimburg). In 2022 trad aantasting op in Piemonte (Italië), Steiermark (Oostenrijk), aan de Côte d’Azur (Frankrijk) en in Südtirol (Italië). De symptomen – kleine langwerpige inkepingen in de schil – worden uitsluitend tijdens de bewaring zichtbaar. In de boomgaard zijn geen aanwijzingen hiervan te vinden. Op dit moment is er nog geen verklaring voor de oorzaak van het probleem. Uitgebreid aanvullend onderzoek naar de ziekte is nodig.
Het fruitteeltseminar dat jaarlijks door de vereniging van afgestudeerden aan de land- en tuinbouwscholen (A.L.S) in Südtirol wordt georganiseerd, was en is een bron van kennis voor toegewijde fruittelers. Zo ook dit jaar. Een deelnemer omschreef de bijeenkomst treffend met de woorden “een platform voor nieuwsgierige fruitteeltfundamentalisten”.
Tijdens het 3 dagen durende seminar stonden in totaal 29 presentaties op het programma. In een aantal artikelen vat de bekende Südtirolse fruitteeltexpert Kurt Werth de belangrijkste conclusies, aanbevelingen, uitspraken, nieuwe inzichten en wetenswaardigheden uit de presentaties samen. In dit tweede artikel staat de gewasbescherming en de daarmee samenhangende residuproblematiek centraal.
Voor de voedselvoorziening van de Europese bevolking (37 landen, 500 miljoen mensen) is jaarlijks 117 miljoen ton fruit en groenten nodig. De consument verlangt een uitgebreid assortiment perfect uitziende producten die jaarrond beschikbaar zijn. De inzet van natuurlijke, chemisch-synthetische of biologische gewasbeschermingsmiddelen is hiervoor absoluut noodzakelijk ( Albrecht Friedle, Laboratorium Friedle GmbH). In het kader van de ‘goede agrarische praktijk’ zijn residuanalyses nodig. Diverse EU-verordeningen regelen zowel de grenswaarden als de risicobeoordeling van residuen. Biologische producten moeten bovendien voldoen aan de richtwaarden van de BNN (Bundesverband Naturkost Naturwaren) en de Europese
EKO-verordening (EU) Nr. 2018/848. Daar bovenop worden telers door zichzelf en door hun afnemers privaatrechtelijk verplicht om aan bepaalde residuvoorwaarden te voldoen.
De supermarkten eisen voor groenten en fruit een op risico gebaseerde kwaliteitsgarantie ( Jochen Schiel, LIDL Stiftung). De vereiste specificaties zijn:
certificering van alle producenten volgens de GlobalGap-standaard of een vergelijkbare en erkende andere standaard;
toepassing van GRASP of een als gelijkwaardig erkende andere sociale standaard.
Wat residu van gewasbeschermingsmiddelen betreft, gelden aanvullende eisen:
de residugehaltes zijn maximaal eenderde van de wettelijk toegestane gehaltes;
er is residu van maximaal één middel met een ARfD-waarde (acute referentiedosis) van maximaal 100% aanwezig;
er is residu van maximaal vijf werkzame stoffen aanwezig;
er moet worden voldaan aan de voorwaarden van de strategische werkzamestoffenlijst;
e som van de maximale residugehaltes mag de 80% niet overschrijden.
Gewasbescherming en wensen van de klant: hoe kan met beide rekening worden gehouden? Het uitgangspunt hierbij is om de gewasbescherming zo veel als nodig uit te voeren met zo min mogelijk residu (Wolfgang Graiss, VI.P). Dit betekent een gewasbeschermingsstrategie met:
technieken om drift te verminderen;
bescherming van de toepasser;
weloverwogen intervallen tussen de bespuitingen;
gebruik van een gereduceerd aantal middelen;
weloverwogen doseringen;
zo min mogelijk behandelingen;