Closer Poland & Denmark. Magazyn Okolicznościowy by PRESTIŻ SZCZECIŃSKI

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE / SPECIAL EDITION |

M A J / m ay 2 0 1 4 |

MARY& Frederik

PARA KSIĄŻĘCA DANII W SZCZECINIE!

Danish Royal Couple in Szczecin

dr n med. Andrzej Dmytrzak

specjalista chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej

The MD Andrzej Dmytrzak

specialist in neoplasty and aesthetic surgery

Aesthetic Med is the oldest center of plastic and aesthetic surgery in the north-west region of Poland. Since 1991 we have performed over 20 000 aesthetic surgeries. The owner of the clinic is MD Andrzej Dmytrzak â&#x20AC;&#x201C; a specialist in neoplasty and aesthetic surgery. With over 20 years experience in this field. For the benefit of our clients we have extended and renovated our clinic.

4 S Ł O W O W S T Ę P U / IN T R O

PIOTR KRZYSTEK Prezydent Szczecina PIOTR KRZYSTEK The Mayor of Szczecin

Sąsiedztwo Skandynawii wzmacnia potencjał Szczecina

Scandinavia’s neighbourhood strengthens Szczecin’s potential

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Szczecin is a city with open to learning, entrepreneurship and innovation. The arms development potential of the city is conditioned by its borders, an ideal location for logistics, scientific and academic potential as well as cooperation with its neighbors. The basis for economic development and competitiveness in Szczecin are modern technologies an innovative capacity. Szczecin is the city of the young and active who speak foreign languages. The capital of Western Pomerania is a perfect place to work and to rest. The city combines three elements: water, flora and buildings in a unique entirety. The nature of the port city which is historically connected with maritime economy, perfectly fits one of the most important industries for the city: renewable energy. The proximity of Scandinavia and Germany, excellent transport connections with the rest of Western Europe and the Baltic Sea gives the city have a huge potential which has been developed successfully for several years. These are also the main features mentioned by multinationals that Baltic Sea gives. I invite you to cooperation. I invite you to Szczecin.

fot.: materiały prasowe

Szczecin to miasto otwarte na naukę, przedsiębiorczość i innowacyjność. Możliwości rozwojowe miasta warunkowane są przez jego transgraniczną, idealną dla logistyki lokalizację, potencjał naukowy i akademicki oraz współpracę z sąsiadami. Podstawą rozwoju ekonomicznego oraz konkurencyjności Szczecina są nowoczesne technologie oraz zdolność innowacyjna. Szczecin jest miastem ludzi młodych, aktywnych, znających języki obce. Stolica Pomorza Zachodniego to miejsce, w którym doskonale się pracuje, jak i odpoczywa: miasto łączy trzy elementy – wodę, zieleń i zabudowę, w unikalną całość. Charakter miasta portowego, historycznie związanego z gospodarką morską idealnie komponuje się z jedną z istotniejszych dla miasta branż: energią odnawialną. Bliskie sąsiedztwo Skandynawii i Niemiec, doskonałe skomunikowanie z resztą zachodniej Europy oraz dostęp do Morza Bałtyckiego sprawiają, że miasto ma ogromny potencjał, który od kilku lat z powodzeniem rozwija. To też główne cechy wymieniane przez międzynarodowe koncerny wybierające Szczecin na miejsce realizacji swoich inwestycji. Zapraszam do współpracy. Zapraszam do Szczecina.

IN T R O / S Ł O W O W S T Ę P U 5

Olgierd Geblewicz Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz Marshal of the West Pomeranian Voivodeship

Duńskie inwestycje stanowią jedną trzecią inwestycji zagranicznych na Pomorzu Zachodnim

Danish investments constitute one third foreign investments in Western Pomerania

fot.: materiały prasowe

W perspektywie finansowej 2014–2020 Pomorze Zachodnie stoi przed szansą diametralnej zmiany. Wykorzystując wszystkie atuty i środki, musimy wprowadzić województwo zachodniopomorskie na ścieżkę innowacyjnego wzrostu, żeby zwielokrotnić kapitał gospodarczy regionu. Za siedem lat to on – a nie fundusze europejskie – będzie źródłem naszej konkurencyjności. Przemysł wysokich technologii, innowacyjny i kreatywny, a także szeroko rozumiana biogospodarka – to nasze priorytety w zakresie gospodarki Pomorza Zachodniego. Nasza pozycja lidera w pozyskiwaniu energii ze źródeł odnawialnych jasno pokazuje, że to dobry kierunek. Z kolei wykorzystanie środków unijnych na rozbudowę infrastruktury transportowej w województwie nie tylko zwiększy dostępność transportową do innych regionów i stolicy kraju. Będzie też czynnikiem przyciągania inwestorów, również z Królestwa Danii. Już dziś duńskie inwestycje stanowią jedną trzecią wszystkich inwestycji zagranicznych na Pomorzu Zachodnim. Z racji nadmorskiego położenia mocnym filarem gospodarczym województwa jest i będzie nowoczesny sektor turystyczny. Docelowo powinien być przygotowany na zmiany preferencji turystów w kierunku turystyki zdrowotnej oraz SPA & wellness, a także na nieuchronne zmiany demograficzne.

In the financial outlook for 2014–2020 Pomerania stands a chance of a radical change. Using all its strengths and resources, we need to introduce the West Pomeranian Region to a path of innovative growth, to increase the economic capital of the region. In seven years the capital and not the funds will be the source of our competitiveness. Innovative and creative high-tech industry and also a widely understood bio-economy are our priorities in the area of Western Pomerania. Our position as a leader in acquiring energy from renewable sources clearly shows that this is a good direction to go in. In turn, the use of EU funds for the development of a transport infrastructure in the region will not only increase the availability of transport to other regions but also the nation’s capital. There will, as well, be a factor for attracting investors from the Kingdom of Denmark . Today Danish investments directly constitute one third of all foreign direct investments in theWestern Pomerania. Due to the coastal location, the region’s strong economic pillar is and will be a modern tourist sector. Ultimately, it should be prepared for any changes in the preferences of tourists in the direction of health tourism and spa & health as well as the inevitable demographic changes.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

Everywhere the wind blows Global Wind Service A/S was established at the beginning of 2008 in Frederica (Global Wind Service Poland Sp. z o.o. was established on the 24 April 2008 in Barlinek. Since 2010 is in Szczecin.) and is today a part of the Fred. Olsen Wind System. Fred. Olsen first entered the shipping/marine industry in 1848 and the tradition of supplying the highest quality products and services endures to this day. We operate locally (Poland) and internationally – sharing our expertise and experience to create the best possible solutions for our clients. We believe in longterm investment in our personnel, assets and knowledge to ensure we are the very best we can be for all our customers. Our goals is to become the preferred international supplier of qualified and skilled personnel to the global wind turbine industry. We aim to meet and exceed our clients’ expectations.

Our Principles: Safety First Safety is our paramount concern. Every effort is made to ensure the safety of our staff and those of our clients. There is no compromise. Flexibility, Reliability and Excellence We strive to be the flexible and reliable partner that meets every requirement of our clients. We will always deliver the most competent workforce and the highest level of service – anywhere and anytime. People are at the Heart of our Business Our workforce is the heart of our business. We are committed to creating safe and attractive working conditions for our employees, which make them competent, appreciated and proud to work for GWS. We employ totally over 400 technicians. GWS PL employs 64 technicians. We are very satisfied and proud of our technical team. Polish, Latvians, Lithuanians technicians are very professional, reliable. They are good colleges. It was very WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE

| s p e c i a l e d iti o n |

good choice to choose Szczecin as a city of our business unit. Friendly people, beautiful city, positive climate for wind industry and good transport link with Denmark, these are the strongest points of Szczecin. Everywhere the Wind Blows Our business is global. We aim to deliver wherever the market demands, making the most of local resources, knowledge and understanding. Offshore projects: Global Wind Service provides a wide range of services to the offshore Wind Industry. Through the years we have gained valuable experience within many different aspects of the offshore industry and can today offer our clients with the following services: • Pre-assembly works • Offshore Installation • Mechanical & Electrical Completion • Commissioning • Service & Maintenance • High Voltage Works • Fibre Repair • xchange of main components • Site Management • upervision • Supply of Crew and Service Vessels Installation: Global Wind Service has become a preferred installation company for major turbine manufacturers across the globe. Our proven track record and incomparable level of experience make us the company of choice throughout the major wind markets. At Global Wind Service we work in close cooperation with our clients to provide a complete TCI solution (Transportation, Craning & Installation). Successful installation projects require working in partnership with the project, site and HSEQ management teams. This company ethos has been developed to transcend all levels of the company from the turbine site to the boardroom. Global Wind Service delivers complete turbine installation packages including the following: • Project Management • Site Management • HSEQ Management • Highly skilled & trained Technicians • Complete tooling setup

C o n t e n t s / spis teści 7

Słowo wstępu Prezydenta Miasta Szczecina / Intro The Mayor of Szczecin / 4 Słowo wstępu Marszałka Województwa Zachodniopomorskiegoa / Intro Marshal of the West Pomeranian Voivodeship / 5 Para Książęca. Życie mniej zwyczajne / Royal Couple. A little less ordinary life / 8

miasto |

c ity |

Zabawa w przestrzeń / Space amusement / 16 Szczecińska Wenecja / Szczecin’s Venice / 20 Szczecin.dk / 22 My, Duńczycy ze Szczecina / We, Danes from Szczecin / 23 Rower obywatelski / The citizen’s bike / 24 Żeglarski raj / A sailing paradise / 28 Riva Super Florida / 32 Formuła 1 na wodzie / Formula 1 Race on water / 34 Opera niezłomna / Sterling opera / 36 wydarzenia / Events / 38 |

ene r g ia |

energy |

Ekologia jest oczkiem w naszej głowie / Ecology is the apple of our eye / 40 Zrób sobie wiatrak / Do your own wind turbine / 42 Z siłą wiatru w rozwój gospodarczy / Turning the strength of the wind into economic development / 44 Czas EcoGeneratora / Time of EcoGenerator / 46

b iznes |

business

Mała Dania / Litlle Denmark / 52 Modna odzież z Pomorza Zachodniego / Fashionable clothing from Western Pomerania / 56 Duńczycy w mieście / Danes in the city / 58

zd r owie |

health

Po zdrowie do Szczecina / Come to Szczecin and be health / 60 Studencki Szczecin bez granic / No borders for students in Szczecin / 63

pod r ó ż e |

j o u r n ey s

Królewskie miasto… atrakcji / The royal city of attractions / 66 Ciekawostki / The news / 70 Wydarzenia / Events / 72

Wydawca: Wydawnictwo Prestiż, ul Starzyńskiego 3–4, 70-506 Szczecin, Redaktor prowadząca: Izabela Magiera-Jarzembek, Dziennikarze: Aneta Dolega, Daniel Źródlewski, Dariusz Staniewski, Karina Tessar, Marta Witkowska Korekta języka polskiego: Beata Saracyn, Tłumaczenie i korekta języka angielskiego: Aleksandra Magiera English Academy, Jolanta Dąbrowska Opracowanie graficzne i DTP: YOU KNOW Creative Group; Dyrektor wydawnicza: Marta Marciniak, Art director: Joanna Seferyńska, DTP: Jakub Wroński, Olga Baranowska Zdjęcie na okładce: STEEN EVALD/DANA PRESS PHOTO/EAST NEWS, Pozostałe zdjęcia: Adam Fedorowicz, Dagna Drążkowska, Jarosław Gaszyński; Fotolia.pl Podziękowania dla salonu W. Kadrzyński za wypożyczenie roweru do sesji.

maj / m a y 2 0 1 4 |

Frederik, zanim poznał swoją przyszłą żonę, nie miał najlepszej opinii. Frederik’s reputation, before he had met his future wife, was far from ideal. WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

R OYAL C OUPLE / pa r a ksi ą ż ęca 9

Życie mniej zwyczajne A little less ordinary life

Historia ich miłości mogłaby służyć za scenariusz komedii romantycznej. O tym, jak „zwyczajna” dziewczyna spotyka księcia. On dla niej rzuca dotychczasowe przyzwyczajenia. Ona opuszcza rodzinne strony i leci na drugi koniec świata, by wieść spokojne i szczęśliwe życie u jego boku z gromadką dzieci. Bohaterowie tej historii to następca tronu Danii Frederik i Australijka Mary Donaldson. /The story of their love could easily become a script of a romantic comedy. The plot would be simple: an ordinary girl meets her prince charming. He abandons his previous life, she moves away from her homeland and travels across the world to lead a peaceful and happy life by his side with a bunch of kids. The main characters of this story are: an heir to the throne of Denmark, Frederik and an Australian girl Mary Donaldson. A neta D ole g a

fot.: Soren Andersson/AP Photo/East News

Książę z baru Jest rok 2000, trwają Igrzyska Olimpijskie w Sydney. Przybywa na nie młody książę Frederik w towarzystwie księcia Mikołaja z Grecji, księżniczki Marty Luizy z Norwegii, księcia Filipa z Hiszpanii oraz księcia Joachima. Wieczorem 16 września grupa młodych arystokratów wybiera się do modnego klubu Inn Slip, do którego w tym samym czasie trafia również Mary Donaldson wraz z koleżankami. Przyszłej księżnej towarzyszy Beatrice Tarnowski. Do pani Tarnowski zadzwonił bowiem przyjaciel ze studiów i proponując spotkanie, poprosił o przyprowadzenie koleżanek. Beatrice godzi się na spotkanie, a jedną z kobiet, które przyprowadza, jest właśnie Mary. Szczupła szatynka ubrana w dżinsy i top zwraca uwagę Frederika, który przedstawia się po prostu jako Fred z Danii. Para świetnie się razem bawi. Mary nawet nie wie, że ten czarujący mężczyzna to… przyszły król Danii. Dowie się o tym później, od jednej ze swoich koleżanek. A Frederik jest nią po prostu oczarowany. Już na drugi dzień czuje, że musi do niej zadzwonić. Para jeszcze raz się spotyka, po czym książę musi opuścić Australię i wrócić do Danii, m.in. do

A Prince from the bar The year is 2000, the Olympic Games in Sydney are in progress. The young prince Frederik, along with a Greek prince Nicholas, Norwegian princess Martha Louise, Spanish prince Philip and Prince Joachim arrive. On the evening of 16th of September a group of young aristocrats are going to a fancy night club – the ‘Inn Slip’, young Mary Donaldson is also heading to the same place with her girlfriends. She is accompanied by Beatrice Tarnowski, Ms Tarnowski, had answered a phone call from her friend the night before, inviting her to come to the party with a group of female friends. One of those girls is Mary: a slim brunette wearing a top and jeans, she is the one who attracts Frederik’s attention.

Nie są kapryśni, nie otaczają się świtą, nie oddzielają się murem od świata. / They are not moody and

surrounded by an entourage.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

Mary nie przypuszczała, że jej życie potoczy się jak w bajce. / Mary had never

swojej ówczesnej partnerki. Podczas tej rozłąki Mary i Frederik piszą do siebie e-maile, rozmawiają przez telefon, wysyłają sobie prezenty. Kilka tygodni później książę wraca do Sydney, by być z Mary. Ich romans z czasem przeradza się w miłość, książę każdą wolną chwilę spędza u jej boku. W Australii czuje się swobodnie, nie jest osobą rozpoznawalną, prowadzi zwyczajne życie. Po roku od ich pierwszego spotkania informacja o związku Mary i Frederika trafia do gazet. Przyszła księżna przylatuje do Europy, poznaje też matkę swojego ukochanego, królową Małgorzatę.

Ekstremalne przyjemności Frederik, zanim poznał swoją przyszłą żonę, nie miał najlepszej opinii. Przystojny, gruntownie wykształcony, najbardziej interesował się towarzystwem pięknych kobiet i uprawianiem sportów ekstremalnych. W obu przypadkach miał niezłe WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Bezpośredni, zawsze uśmiechnięci, nie przypominają spiętych i oficjalnych członków rodzin królewskich. Laid-back and relaxed have no resemblance to their stiff and official equivalents.

He introduces himself simply as ‘Fred’ from Denmark. The couple are having a great time that night, Mary hasn’t got the slightest idea that this charming, young man is an heir to the throne of Denmark. She will find out about it later on, from one of her companions. Frederik is charmed by her, the day after their meeting he feels a strong urge to call Mary. They meet once more and after that the prince has to go back to his country as well as his girlfriend… During that time the couple exchange e-mails, small gifts and are making long phone calls. A few weeks later the prince comes back to Australia to be with his lady. Their romance transforms with time into love, they cannot live without each other. In Australia the prince is enjoying the freedom of being anonymous, he leads a normal life. After a year their relationship becomes a public matter (their photos are being published). Mary travels to Denmark to meet her partner’s mother – Queen Margaret.

fot.: Thierry Orban/Abaca Press/East News

dreamed of becoming a princess.

R OYAL C OUPLE / pa r a ksi ą ż ęca 1 1

Seeking the extreme Frederik’s reputation, before he had met his future wife, was far from ideal. Handsome and well educated he had no further interests apart from extreme sports and beautiful women. In both cases he was very successful. Among his famous partners we may find the supermodel Katia Storkholm, the pop star Maria Montell or the fashion stylist Bettina Odum, which he dumped for Mary. Those beautiful women with a past were more than eager to talk about their private affairs openly. Queen Margaret had lost her faith that her son would settle down one day. When Frederik was not in a relationship he used to run away to some remote places such as Antarctica or Greenland. When he didn’t struggle with extreme weather he would sail, he took part in Europe’s and World Championships. He has competed in a series of marathons and during the winter season took part twice in the famous Swedish skiing tournament, known as Vasaloppet. Last year he was awarded the title of ‘Iron Man’, after he had swum 3800 meters, ridden 180 kilometers on a bicycle and run the marathon (42 km 195 m). The triathlon triathlon tournament, in which 2600 athletes took part, the 45-year-old prince completed in 650th place. From 2009 he is a member of International Olympic Committee.

wyniki. Na liście jego sercowych podbojów znalazły się modelki, jak Kaja Storkholm, gwiazdy muzyki pop, jak Maria Montell,czy kobiety związane że światem mody, jak stylistka Bettina Odum, którą rzucił dla Mary. Te piękności o burzliwej przeszłości chętnie dzieliły się szczegółami ze wspólnego życia z księciem, o ból głowy przyprawiając Małgorzatę, która zaczęła wątpić w to, że jej syn kiedykolwiek się ustatkuje. Frederik, kiedy nie żył kolejnym romansem, chętnie uciekał gdzieś na drugi kraniec świata. Wielbiciel ekstremalnych wypraw na Grenlandię czy Antarktydę, jak nie walczył z mrozem, to żeglował – startował m.in. w mistrzostwach Europy i świata. Ukończył kilka maratonów, a zimą dwukrotnie (2012 i 2013) słynne szwedzkie zawody narciarskie na dystansie 90 km – Bieg Wazów. W zeszłym roku otrzymał tytuł „człowieka z żelaza”, po tym jak w Kopenhadze przepłynął 3800 m, przejechał na rowerze 180 km i prze-

Mary musiała zrzec się australijskiego i brytyjskiego obywatelstwa. / Mary had to relinquish

her British and Australian citizen-ship

A girl from the Antipodes Mary always imagined herself as a manager in an international company. She had never dreamed of becoming a princess. Mary Donaldson was raised in an intellectual family. She had completed her studies of trade law and had also obtained a diploma in marketing and an advertising course. After that she became a manager at an Estate Agent’s Agency in Melbourne. When her relation|

m a j / m ay 2 0 1 4 |

biegł maraton (42 km 195 m). Triathlonowe zawody, w których rywalizowało 2600 osób, 45-letni książę ukończył na 650. miejscu. Od 2009 roku jest członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.

Dziewczyna z Antypodów Mary widziała siebie raczej jako dyrektora w międzynarodowej firmie. Nie przypuszczała, że jej życie potoczy się jak w bajce. Mary Donaldson wychowała się w inteligenckiej rodzinie. Sama ukończyła prawo handlowe, zdobyła także dyplomy w dziedzinie reklamy i marketingu. Po czym została dyrektorem handlowym agencji handlu nieruchomościami w Melbourne. Kiedy jej związek z Frederikiem nabiera tempa, by być bliżej ukochanego, przeprowadza się do Paryża, z którego często wymyka się do Danii. Latem 2002 roku przenosi się zaś do Kopenhagi. W tym czasie poznaje wielu członków dynastii panujących w Europie podczas dorocznych regat o Puchar Króla na Majorce. Wszyscy są pod wrażeniem. Niedługo potem spotyka pierwszy raz królową. Małgorzata, nieufna miłostkom syna, traktuje ją na początku z dystansem. Z czasem przekonuje się do dziewczyny, która w odróżnieniu od poprzedniczek nie jest bohaterką skandali, nie pozuje półnaga do zdjęć, nie jest też obiektem plotek. Do tego Mary jest niezwykle inteligentna, bardzo oczytana i przede wszystkim ma dobry wpływ na następcę duńskiego tronu.

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Księżna ma tylko jedną modową słabość: to rzeczy od PRADY. Princess has only one defect: PRADA clothes and accessories.

ship with Frederik started becoming more serious she moved to Paris, so that she could be closer to her beloved one and, in the summer of 2002, she settled in Copenhagen for good. During the Majorca King’s Cup Regatta she meets a lot of members of Europe’s royal families and she made a huge impression on them. Shortly after that event she met, for the first time, with the Queen. At first Margaret treats her with great suspicion, it’s not the first of Frederik’s love affairs, but with time she discovers how wrong she was. Mary is a very

fot.: Andrew Medichini/AP Photo/East News

Łzy szczęścia W codziennym programie „Go’morgen Danmark” (Dzień Dobry, Danio) 23 września 2003 roku duńscy telewidzowie zobaczyli wystąpienie Ove Ullerupa, marszałka dworu królewskiego, który ogłosił zaręczyny księcia Frederika i panny Mary Elizabeth Donaldson. Żeby wstąpić w związek małżeński, Mary musi zrzec się australijskiego i brytyjskiego obywatelstwa oraz wstąpić do Kościoła ewangelicko-luterańskiego. Zaczynają się przygotowania do ślubu. Królowa osobiście projektuje monogram pary. Tymczasem para robi sobie przerwę i leci do Australii na ślub siostry Mary – Patrycji. Rodacy zachwycają się księciem, Frederik nosi zakupy Mary na tasmańskim targu Salamanque i zamiast pięciogwiazdkowego hotelu czy pałacu, woli zatrzymać się u przyszłych teściów. Ślub odbywa się 14 maja 2004 roku w Von Frue Kirke w Kopenhadze. Gdy Mary idzie do ołtarza, w oczach

R OYAL C OUPLE / pa r a ksi ą ż ęca 1 3

księcia pojawiają się łzy. Para przez całą ceremonię przytula się, czule całuje. Wzruszenie udziela się także mieszkańcom Kopenhagi, którzy uczestniczą w uroczystości trwającej notabene trzy godziny. Po ślubie para wyjeżdża na miesiąc miodowy do Afryki. W październiku 2005 roku Frederik i Mary spodziewają się narodzin swojego pierwszego dziecka. Na świat przychodzi Chrystian Waldemar Henryk Jan. Rok później Pałac Królewski informuje, że księżna jest w ciąży po raz drugi. Nowo narodzona dziewczynka otrzymuje imiona Izabela Henryka Ingryda Małgorzata. Na początku sierpnia 2010 roku Pałac Królewski podaje wiadomość, że księżna Mary jest w ciąży po raz trzeci. Na świat przychodzą bliźnięta: Józefina Zofia Ivalo Matylda i Wincenty Fryderyk Minik Aleksander.

Ulubieńcy Europy Uchodzą za najsympatyczniejszą i najbardziej romantyczną parę książęcą w Europie. W tym roku będą obchodzić 10-lecie swojego małżeństwa. Trudno we wspólnej biografii Frederika i Mary znaleźć rysę. Nawet kawalerskie ekscesy księcia nie kładą się cieniem na jego aktualnym życiu. Przyszły król Danii jest uwielbiany przez rodaków, a jego żona uchodzi za wzór dla Dunek. Skromnie, choć zawsze stylowo ubrana, księżna ma tylko jedną modową słabość. To rzeczy od Prady, jej ulubionej marki. Bezpośredni, zawsze uśmiechnięci, Mary i Frederik w niczym nie przypominają spiętych i oficjalnych członków rodzin królewskich. Nie lubią, kiedy zwraca się do nich „wasza wysokość”, nie są kapryśni, nie otaczają się świtą, nie oddzielają się murem od świata. Można ich spotkać w miejscach, do których chodzą zwykli śmiertelnicy. Spokojni, rozluźnieni, mają do siebie dystans. I właśnie za to ludzie ich pokochali.

W tym roku będą obchodzić 10-lecie małżeństwa. This year they are going to celebrate their 10th wedding anniversary. Uchodzą za najsympatyczniejszą i najbardziej romantyczną parę książęcą w Europie. The couple are being perceived as the nicest and the most romantic of all European monarchs.

intelligent and eloquent person and she has good influence on the prince.

Tears of happiness On 23rd of September 2003, in a daily programme ‘Go’morgen Danmark’ (Good Morning Denmark) the Marshal of the Court - Ove Ullerupa announces the engagement of Prince Frederik to Ms. Mary Elizabeth Donaldson. To marry the prince Mary has to relinquish her British and Australian citizenship and join the Evangelical Lutheran Church. The wedding preparations begin. The Queen herself designs the monogram for the couple. Meanwhile Frederik and Mary go on a short break to Australia for Mary’s sister wedding. The Australian citizens are amazed by the prince who carries the shopping for his fiancée and instead of staying at a five star hotel or in a palace he chooses the future in-laws house. The wedding takes place on the 14th of May 2014 in Von Frue Kirke in Copenhagen. Frederik is holding and hugging his wife-to-be during the ceremony. The residents of Copenhagen are also moved by an almost three hour long ceremony. After the wedding the newlyweds go on their honeymoon to Africa. In September 2005 the princely couple announce that they are expecting their first baby. Prince Christian is born. A year later The Royal Palace informs the public about the second pregnancy of the princess, the newborn girl is given the name Isabella. In August 2010 it has been announced for the third time that Mary is pregnant with a twins. Josephine and Vincent are born shortly after. Europe’s favorites The couple are being perceived as the nicest and the most romantic of all European monarchs. This year they are going to celebrate their 10th wedding anniversary. Their marriage hasn’t been marked by any scandalous behavior, which looking back at the Frederik’s past, is hard to believe. The heir to the throne is worshipped by the people and his wife has become an example for every single Dutch woman. Modest but at the same time stylishly dressed the princess has only one defect: Prada clothes and accessories. Laid-back and relaxed Mary and Frederik have no resemblance to their stiff and official equivalents. They do not like being addressed ‘Your Highness’, they are not moody and surrounded by an entourage. You may see them in ordinary places accessible to the common people. Smiling and cheerful they have conquered the hearts of the people. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

...po prostu Polacy kochają skandynawską prostotę i jakość sklepów Netto.

j o u r n e y s / pod r ó ż e 1 5

Miasto fot.: Dagna Drążkowska

City

Floating Garden to marka miasta nawiązująca wizualnie do wody i zieleni. Esencją jest wizja rozwoju miasta, jako miejsca idealnego do życia i dynamicznie zmieniającego się. / Floating Garden is the city’s brand, visually referring to the water and flora. The city’s development vision is the essence, the ideal place to live and for the dynamic growth. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

1 6 miasto / c i t y

Zabawa w przestrzeń Space amusement

Zbieżności między Szczecinem a Kopenhagą odnajdziemy wiele. To przede wszystkim nadwodne położenie. We can find many parallels between Szczecin and Copenhagen. Both are primarily waterside locations.

Szczecin i Kopenhaga. W przypadku tych miast porównań nasuwa się wiele. Kopenhaga jest synonimem funkcjonalności i wizjonerskich rozwiązań, a Szczecin jak „brzydkie kaczątko” – nomen omen z baśni Duńczyka, Hansa Christiana Andersena – powoli zmienia się w pięknego łabędzia. A to dopiero początek metamorfoz. /Szczecin and Copenhagen – in these cities there are a lot of comparisons. Copenhagen is synonymous with functionality and visionary solutions and Szczecin „The ugly duckling” - coincidentally from the Danish fairy tale by Hans Christian Andersen-slowly turns into a beautiful swan. And this is just the beginning of the metamorphosis.

Wodne bliźniaki Zbieżności między Szczecinem a Kopenhagą odnajdziemy wiele. To przede wszystkim nadwodne położenie. Kopenhaga od kilkudziesięciu lat buduje swój waterfront, Szczecin dopiero zaczyna. Zabudowa Łasztowni już się zaczęła. To pierwszy biurowiec – Lastadia oraz tak oczekiwana przez mieszkańców rewitalizacja bulwarów. – Miasto ma ambitny plan rewitalizacji terenów Międzyodrza z Łasztownią na czele. Chcemy kompletnie zreWYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Water twins We can ﬁnd many parallels between Szczecin and Copenhagen. Both are primarily waterside locations. Copenhagen has been building its waterfront for decades, Szczecin is just starting. The building of Łasztownia has already been started. This is Lastadia, the first office building and also revitalisation of the boulevards so much anticipated by the inhabitants.

fot.: Jarosław Gaszyński

D aniel Ź r ó dlewski

c i t y / miasto 1 7

organizować i zmodernizować układ ulic, które się tam znajdują, do tego niezbędna będzie budowa nowego mostu Kłodnego, który ułatwi dotarcie na wyspę. Jest to sztandarowa inwestycja w nowej perspektywie unijnej 2014–2020. Chcemy, by Łasztownia ożyła i poszerzyła w ten sposób granice centrum miasta – mówi Łukasz Kolasa z Urzędu Miasta Szczecina. W Kopenhadze, spacerując po bulwarze Nyhavn czy wzdłuż kanałów Christianhavn, mijamy setki jachtów, barek. Niebawem podobnie będzie i w Szczecinie. Kolejna inwestycja, która przybliży miasto do wody, to budowa Portu Jachtowego na Wyspie Grodzkiej. – Powstaną tu między innymi pomieszczenia dla żeglarzy, restauracja, w przyszłości amfiteatr. Ponadto będą pomosty dla jednostek pływających. Budowana jest też kładka, która połączy Wyspę Grodzką ze stałym lądem – kontynuuje wizje nowego szczecińskiego waterfrontu Łukasz Kolasa.

Miasto od nowa

Spójrzmy na nowy gmach Filharmonii Szczecińskiej, cudo, prawda?

fot.: Jarosław Gaszyński

Let’s look at the new building of the Szczecin Philharmonic – a miracle, isn’t it?

Jarosław Bondar, piastujący stanowisko architekta Miasta Szczecina z wielkim uznaniem mówi o nowych kopenhaskich realizacjach, wskazując szczególnie na swoje „typy” – Mountain Dwellings, czyli wybudowane kaskadowo nad wodą osiedle mieszkaniowe, w którym każdy z modułów zwieńczony jest 100- metrowym ogrodem na dachu… Zachwycony jest także projektem elektrowni Amagerforbraending, której budynek będzie pełnić jednocześnie rolę… sztucznego stoku narciarskiego. – To, co charakterystyczne dla architektury Danii, to element zabawy. Te projekty są odciążone od powagi czy monumentalizmu. Chcą być dowcipem

2014

W 2014 roku tytuł Europejskiej zielonej Stolicy Kultury przypadł Kopenhadze. In 2014 it was Copenhagen that won the title of the European Green Capital. Szczecin w tworzeniu nietuzinkowych miejsc rekreacji też ma czym się pochwalić. / Szczecin has also something to boast about in creating sensational recreational places.

- The city has an ambitious plan for the revitalisation of Międzyodrze with Łasztownia first of all. We want to completely reorganise and modernize the system of streets there. It will be necessary to build a new Kłodny Bridge which will make it easier to reach the island. It is the flagship investment in the 2014-2020 new EU perspective. We want Łasztownia to be revived and to expand the boundaries of the city centre in this way -says Łukasz Kolasa from the City Hall of Szczecin. While strolling along the Nyhavn boulevard or Christianshavn canals in Copenhagen we pass hundreds of yachts and barges. Soon, it will be the same in Szczecin. Another investment which will bring the city closer to water is the construction of Yacht Port on the Grodzka island. – Among other plans in the future there will be facilities created for boaters, a restaurant and an amphitheater. Furthermore, there will be piers for boats. A footbridge that connects the Grodzka island to the mainland is also being constructed. He continues his visions of the new Szczecin’s waterfront does Łukasz Kolasa. And then Szczecin will only miss the mermaid… City of New Jaroslaw Bondar, the architect of Szczecin, talks about the new Copenhagen projects with a great appreciation, pointing especially to his “favourites” - Mountain Dwellings which is a residential complex built over the water cascade in which each module is enriched with a100 square meter garden on the roof... He is also delighted with a project of the Amagerforbrænding power plant, the building will also serve as… an artificial ski slope. - An element of fun is typical of Danish architecture. These projects are relieved of the seriousness or monumental style. They be a with in the space, to |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

1 8 miasto / c i t y

Miejskie płuca O Szczecinie od dawna mówi się, że to miasto zieleni, ale w roku 2014 tytuł Europejskiej Zielonej Stolicy przypadł właśnie Kopenhadze. Szczecin w tworzeniu nietuzinkowych miejsc rekreacji też ma czym się pochwalić. – Będą to cztery stacje, miejsca odpoczynku, zlokalizowane na jeziorze Dąbie. Powstaną pomosty dla małych jednostek pływających, ławeczki, miejsce na grill, piknik. W ten sposób chcemy zachęcić do aktywnego trybu życia i poznawania Szczecina od stony wody – opowiada Łukasz Kolasa. Floating Garden to marka miasta nawiązująca wizualnie do wody i zieleni. Esencją jest wizja rozwoju miasta, jako miejsca idealnego do życia i dynamicznie rozwijającego się. Metropolią, która nie musi przytłaczać. Do atrakcji Szczecina należy doliczyć jeszcze budowane kąpielisko Arkonka czy nowe parki. A także unikatowy fakt – z centrum miasta w kilka minut rowerem można znaleźć się w środku niemal dziewiczej Puszczy Wkrzańskiej. Tytuł Zielonej Stolicy Europy wciąż jeszcze przed Szczecinem...

Przybliżanie tego, co jest w Danii, pozwoli nam podążać podobną ścieżką, powinniśmy czerpać z ich doświadczeń, nie kopiować. /

By forging closer links to Denmark, it will allow us to follow a similar path. We should learn from this experience and not just copy.

be amusement, something that is taken in such nice quotes. We could learn this approach to the space, we should experiment more boldly.

Wolne Centrum Kopenhaga dla Szczecina powinna być też wzorem w temacie zagospodarowania śródmieścia. Kopenhaskie centrum, czyli Strøget, jako największa piesza strefa Europy – kwitnie. To szczecińskie, pełne XIX-wiecznych kamienic z unikatowym, porównywalnym z Paryżem, układem urbanistycznym podupada. Widać jednak zmiany, o których mówi Łukasz Kolasa .

Tytuł Zielonej Stolicy Europy wciąż jeszcze przed Szczecinem... The title Green Capital of Europe is still in front of Szczecin…

Urban lungs Szczecin has been called a green city for long but in 2014 it was Copenhagen that won the title of the European Green Capital. Szczecin has also something to boast about in creating sensational recreational places. There will be four stations and rest areas located on Dąbie Lake. There will be piers for small boats, benches, barbecue sites and picnic areas. In this way we want to encourage an active lifestyle and exploration of Szczecin from the waterside - says Łukasz Kolasa. Floating Garden is the city’s brand, visually referring to the water and flora. The city’s development vision is the essence, the ideal place to live and for the dynamic growth. The metropolis which does not have to overwhelm. The construction of Arkonka swimming pools and new parks should be also added to the attractions of Szczecin. And there is also some unique information - you can find yourself in the middle of almost untouched wilderness in Wkrzańska forest a few minutes by bicycle from the city centre. The title Green Capital of Europe is still in front of Szczecin… Free Center Copenhagen should also be a model for Szczecin in the subject of development. Copenhagen center or Strøget is thriving as the largest pedestrian zone in Europe. Whereas Szczecin City centre is full of nineteenth century buildings and can be compared to the Parisian ur-

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

fot.: Dagna Drążkowska

w przestrzeni, zabawą, czymś, co jest wzięte w taki przyjemny cudzysłów. Moglibyśmy się tego podejścia do przestrzeni uczyć, powinniśmy odważniej eksperymentować.

c i t y / miasto 1 9

ban system, which is also in decline. You can see some of the changes mentioned by Łukasz Kolasa. For years Szczecin has made eﬀorts to move as many cars out of the city centre as possible. There are new arteries that bypass the city centre and at the same time make it easier for drivers to travel around the city by Trasa Północna or the next stages of Śródmiejska bypass. Built in conjunction with the construction of Szczecin Fast Tram there is the first city Park & Ride built by Eskadrowa street, next to the bus stop “Airport”. There is also work being done to change the traffic flow in Jagiellońska street, the street will become one-way this year, parking will be arranged and cycle paths will be created. Szczecin od lat czyni starania, aby z centrum miasta wyprowadzić jak najwięcej samochodów. For years Szczecin has made efforts to move as many cars out of the city centre as possible.

– Szczecin od lat czyni starania, aby z centrum miasta wyprowadzić jak najwięcej samochodów. Powstają nowe arterie, które omijają ścisłe centrum i jednocześnie ułatwiają kierowcom podróżowanie po mieście – Trasa Północna czy kolejne etapy obwodnicy śródmiejskiej. Przy okazji budowy Szczecińskiego Szybkiego Tramwaju powstaje pierwszy w mieście parking typu Park&Ride – przy ulicy Eskadrowej obok budowanego przystanku „Lotnisko”. Trwają także prace nad zmianą organizacji ruchu w ciągu ulicy Jagiellońskiej, jeszcze w tym roku stanie się jednokierunkowa, uporządkowane zostanie parkowanie, powstaną ścieżki rowerowe.

fot.: Dagna Drążkowska

Swego nie znacie… …kopenhaskie chwalicie. Spójrzmy na nowy gmach Filharmonii Szczecińskiej – cudo, prawda? Zachwyca oryginalna forma podziemnego Centrum Dialogu „Przełomy”. A niebawem pokażemy wysoką na 30 pięter wieżę Hanzy i zagłębione kilka poziomów pod ziemią nowe przestrzenie Teatru Polskiego. Przed nami jeszcze nowe Muzeum Morskie, biurowce i hotel nad Parnicą, w planach także kompleksowe zabudowanie Kępy Parnickiej, kamienice nad Odrą. I jeszcze jedno! W całym Szczecinie pachnie czekoladą. – Przybliżanie tego, co jest tam, w Danii, w polu zainteresowań architektów pozwoli nam podążać podobną ścieżką, powinniśmy czerpać z tych doświadczeń, nie bezrozumnie kopiować, nie przeszczepiać, bo w tym tyglu eksperymentu dzieją się rzeczy dobre, wartościowe, ale są też takie, które nie wytrzymują próby czasu… Możemy obserwować ich dokonania na przestrzeni wielu lat i możemy być bogatsi o te doświadczenia, których nie musimy zdobywać na własnej skórze – puentuje Jarosław Bondar.

The grass is always greener on the other side …of the fence of Copenhagen. Let’s look at the new building of the Szczecin Philharmonic - a miracle, isn’t it? The original was a form of underground Centre for Dialogue “Breakthroughs” is delightful. And soon we will boast a 30 floor of an underground and new spaces found at several levels underground the Polish Theatre. We still have plans for a new Maritime Museum, office buildings and a hotel over Parnica River, as well as complex of buildings in Kępa Parnicka and town houses by the Oder. And one more thing! It smells of chocolate all over Szczecin. - By forging closer links to Denmark, in the field of architecture it will allow us to follow a similar path. We should learn from this experience and not just mindlessly copy or transplant. Because in this experiment a crucible of opportunity has been created. There will be good and valuable things happening. But there are also those that may not withstand the test of time... we can watch their achievements over the years and we can be enriched by this experience without cost to ourselves.

I jeszcze jedno! W całym Szczecinie pachnie czekoladą. / And one more thing!

It smells of chocolate all over Szczecin. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

2 0 miasto / c LO i tRyE M

Ulica Kolumba

Ograniczenie ruchu samochodowego, stworzenie rozwiązań ukierunkowanych na pieszych i transport masowy.

Kolumba Street Limiting traffic, creating a favourable environment for pedestrians and public transport.

Przestrzeń od wiaduktu kolejowego do TRASY ZAMKOWEJ

Uspokojenie ruchu na tym obszarze pozwoli uzyskać tereny „utraconych” kiedyś kwartałów, umożliwiające dojście z zabudową w bezpośrednie sąsiedztwo bulwarów.

The space between the railway viaduct and TRASA ZAMKOWA The reduction of traffic will enable regaining the districts located by the river side and to provide an area for construction near the embankment.

Szczecińska Wenecja Szczecin’s Venice

Miasto Szczecin ma pomysł, jak wykorzystać i przywrócić aktywność na obszarach bezpośrednio przylegających do rzeki. Tak zwana „Szczecińska Wenecja” ma szansę odżyć i podkreślić portowy charakter miasta. Oto wizualizacja zaplanowanych działań przedstawiona przez Jarosława Bondara – architekta Miasta Szczecina. / The city of Szczecin has got an ingenious idea how to use and bring back to life the area alongside the river bank. So called: ‚Szczecin’s Venice’ has a unique chance to be restored and to highlight the maritime character of the city. This is the visual presentation made by Jarosław Bondar – Szczecin’s main architect.

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

N pr e 1c i( a s 0 l1 ) emdai tj i o 2n 0 1 |4 |

LOcRi Et M y / miasto 2 1

rejon Dworca Kolejowego

Uporządkowanie dojazdu do budynku oraz budowa tak zwanego „DWORCA GÓRNEGO” wraz z parkingiem wielopoziomowym na Placu Zawiszy, połączonych z projektowaną w ramach modernizacji dworca PKP kładką pieszą, wyprowadzoną od strony ul. Owocowej.

The train station area New arrangement to access and exit the main building and the construction of so called: ‘Main Train Station’ along with a multi-storey car park at ‘Zawisza’ Square, linked with an overpass coming out of Owocowa Street (designed as a part of PKP train station redevelopment).

Budowa Mostu Kłodnego w sąsiedztwie Trasy Zamkowej

Będzie spinał brzegi Odry na poziomie bulwarów i zniweluje barierę, jaką stanowi rzeka, zarówno dla pieszych, rowerzystów, jak również dla transportu miejskiego i samochodów.

wizualizacje.: Grzegorz Kirkiewicz, Łukasz Szczepaniec, Szymon Olbrychowski

Building ‚Kłodny’ Bridge in the neighbourhood of ‚Trasa Zamkowa’ It will connect both sides of the river bank at the level of the embankment and also minimise the gap between the river for bicycles, public transport and pedestrians.

N| r maj 1 ( 0 1/) m m aa yj 2 0 1 4 |

2 2 miasto / c i t y

Mało kto wie, że Pomorze Zachodnie wraz ze Szczecinem w początkach swych dziejów należało do… Królestwa Danii. Duńskie panowanie nad Pomeranią trwało 43 lata. / Some historical facts are still not clear or commonly known, for example the fact that West Pomerania, together with Stettin, at the beginning of their history belonged to ... the Kingdom of Denmark. Denmark’s dominion over Pomerania lasted for 43 years. D aniel Ź r ó dlewski

Na przestrzeni kilkuset lat Szczecin znajdował się pod panowaniem polskim, szwedzkim, brandenburskim, pruskim, niemieckim i francuskim. W latach 1184–1227 ziemiami księstwa Pomeranii władali królowie duńscy. Aby poznać ten wątek historii, należy sięgnąć kilkadziesiąt lat wstecz… Wprowadzenie chrześcijaństwa i co za tym idzie – poparcie Kościoła miały ściśle złączyć Pomorze z Polską, ale na przeszkodzie stanął apetyt na te ziemie cesarzy niemieckich, władców Danii, margrabiów Marchii Brandenburskiej oraz separatystyczne dążenia władcy Pomeranii – Warcisława I. Na początku XI wieku pod pretekstem podboju pogańskich ziem i chrystianizacji na Pomorze wyruszyły wojska niemiecko-duńskie. Jakież było ich zdziwienie, gdy na wałach szczecińskiego grodu zobaczyli krzyże, na dowód, że miasto jest już od kilkudziesięciu lat chrześcijańskie. W 1173 roku Duńczycy dotarli pod mury Szczecina, lecz miasta nie udało zdobyć się siłą. Jednak duńskie wojska nie przerwały oblężenia i po pewnym czasie książę, zmuszony brakiem żywności, musiał formalnie poddać Danii Szczecin i księstwo. Kres duńskiego panowania nad Pomorzem przyniósł konflikt niemiecko-duński. W 1127 roku Dania poniosła sromotną klęskę i tym samym raz na zawsze skończyło się jej panowanie nad szczecińską częścią południowego wybrzeża Bałtyku, które aż do 1945 roku znajdowało się pod wpływami niemieckimi. WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

1624 – Widok Szczecina załączony do dzieła Paula Friedeborna „Descriptio urbis Stettinensis”, drzeworyt. Year 1624 - the wood cut picture of Szczecin attached to Paul’s Friedeborn ‘Descriptio urbis stettinensis’.

fot.: Muzeum Narodowe w Szczecinie

szczecin.dk

Over hundreds of years the rule of Stettin passed through the hands of the Polish, Swedish, Brandenburg, Prussian, German and the French. In the years 1184 - 1227 the lands of the Duchy of Pomerania were ruled by Danish kings. To accept this complex part of its history one has to go back tens of years ... The introduction of Christianity, and thus the support of the Church, were aimed to unite Pomerania closely with Poland, but in the way there stood an appetite for these lands from the German Emperors, The rulers of Denmark, Margraves of Brandenburg and the separatist aspirations of the Pomeranian ruler Warcislaw 1. At the beginning of the eleventh century, under the pretext of a Christianisation of pagan lands German and Danish warriors entered Pomerania. Imagine their surprise when they saw crosses on the Stettin castle embankments, as proof that the city had already been Christian for several decades. In the second half of the twelfth century, this time with no Christianisation excuse but with ambitions of conquest, the Danish king Waldemar I commenced his battle of conquest in Pomerania. In the year of 1173 the Danes reached the walls of Szczecin; however they failed to conquer the town. However, the Danish army did not stop the siege and after some time the prince, forced by a lack of food, and had to surrender Szczecin and the Duchy formally to Denmark. The German-Danish conflict brought an end to the Danish dominion over Pomerania. In 1127 Denmark suffered a heavy defeat and thus once and for all ended the reign of the Stettin part of the southern coast of the Baltic Sea, which until 1945 was under German influence.

c i t y / miasto 2 3

My, Duńczycy ze Szczecina We, Danes from Szczecin

Jak wygląda życie obcokrajowców w Szczecinie? Co im się podoba, czy integrują się z lokalną społecznością? A co ich najbardziej zaskoczyło po przyjeździe do naszego miasta? Zobaczcie, jak wygląda Szczecin okiem duńskich żołnierzy z Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego. / What does the foreigners’ life look like in Szczecin? What do they like about the city,do they integrate with the local? And what surprised them the most after the arrival? Szczecin in the eyes of Danish soldiers from the Multinational North – EastCorps. ka r ina tessa r

Carsten Boje Podpułkownik / Lieutenant colonel Moje życie w Szczecinie wygląda mniej więcej tak samo jak w Danii. Chociaż żona nie ma tu pracy, jest zajęta angażowaniem się w różne sprawy na rzecz szczecińskiej społeczności. Poza kwestią języka integracja jest łatwa, ponieważ Polacy są przyjaźni. Podoba nam się życie blisko wody i przyrody i jestem zafascynowany mieszanką starych, historycznych miejsc z bardzo nowoczesnymi technologiami. / My life in Szczecin is more or less the same as my life back home in Denmark. Although my wife does not have a job here, she is busy with working for all kinds of social arrangements for the community here in Szczecin. Apart from the language I find it very easy to integrate with the Polish, because they are very friendly. We really like to live close to the water and the nature and I’m fascinated by the mixture of the old historic things and the very, very modern state of the art things.

Carsten Dalsgaard Major / Major Jestem tu już od 3 lat i pierwsze pół roku było dość trudne dla mnie i mojej rodziny, zwłaszcza dla mojej nastoletniej córki. Ale zaczęliśmy cieszyć się czasem spędzanym w Szczecinie. Byłem pod wrażeniem kultury i nowoczesności miasta. Integrujemy się z mieszkańcami dzięki mojej córce. Chodzi do miejscowego klubu lekkoatletycznego LKS Olimpic. Jacy są szczecinianie? Pracowici, profesjonalni i bardzo chętni do pomocy. / I’ve been here for 3 years now and the first half of a year was pretty hard for me and my family, especially for my teenage daughter. But we started to enjoy the time here in Szczecin. I was impressed by the culture and how modern the city is. We integrate with the locals and that’s because of my daughter. She is joining a local club LKS Olimpic. What are the citizens like? Hard working, very professional and very keen to help.

Kurt Koch Pułkownik / Colonel Jestem tu dopiero od miesiąca. Na razie wszystko jest nowe. Na przykład my mamy swój system wywozu odpadów w Danii, wy macie swój. Mieszkamy w Mierzynie, chcielibyśmy zżyć się z mieszkańcami. W Danii byłoby naturalne, żeby zaprosić sąsiadów na grilla. Oboje byliśmy zaskoczeni, jak czyste jest miasto. Powiedziałbym, że w porównaniu ze Szczecinem Kopenhaga jest brudna. / I’ve only been here for thirty days. By now everything is just new. Example we have our garbage system back in Denmark, you have your system here. We are living in Mierzyn district and we would like to integrate with the locals. In Denmark it would be natural to invite the neighbours for some barbecue.What surprised us both was how clean the city is. Compared to Szczecin I would say that Copenhagen is dirty.

Ove Hansen Podpułkownik / Lieutenant colonel Moje życie w Szczecinie jest bardzo miłe, zostaliśmy wspaniale przywitani przez mieszkańców Polski. Przyznam, że język polski jest dość trudny. W Szczecinie bardzo lubię Odrę, wzdłuż której wszyscy biegają. To, co mnie najbardziej zdziwiło, kiedy przyjechałem po raz pierwszy, to chyba otwartość ludzi. Byli życzliwi, uprzejmi, czuliśmy się tu bardzo bezpiecznie. / My life in Szczecin is very nice, I think we were surprisingly well met by the Polish residents. The only thing I may have point out is the language – it’s quite difficult. I like the river where everybody goes jogging. What surprised me the most when I first arrived to Szczecin, was maybe the openness, people were very kind, we felt safe and the environment was fine and that’s maybe the one thing that impressed me the most. |

maj m a j / m ay 2 0 1 4 |

2 4 miasto / c i t y

Miłośnicy dwóch kółek w Szczecinie z zazdrością spoglądają na północ – Dania to rowerowy raj i wzór do naśladowania. The fans of ‘two wheels’ from Szczecin are looking at Denmark with jealousy – the biking paradise and a role model.

ROWER OBYWATELSKI The citizen’s bike

Poruszanie się rowerem po Szczecinie to wyzwanie. Ale idzie ku lepszemu. Infrastruktura dla miłośników dwóch kółek rozwija się w szybkim tempie. / Riding a bike round Szczecin is a real challenge but things are improving. The biking infrastructure is developing fast. D aniel Ź r ó dlewski

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

c i t y / miasto 2 5

W roku 2014 miasto doczeka się wreszcie Szczecińskiego Roweru Miejskiego. Jego stworzenie ma wymiar symboliczny – to efekt głosowania mieszkańców miasta w projekcie Budżetu Obywatelskiego. Członkowie Stowarzyszenia Rowerowy Szczecin wyliczyli, że mieszkańcy zgłosili ponad 30 projektów rowerowych, na które oddano przeszło 20 procent wszystkich głosów w projekcie. Idea utworzenia Szczecińskiego Roweru Miejskiego zyskała 2728 głosów, plasując się na pierwszym miejscu, co zakwalifikowało projekt do realizacji. – Zgodnie z założeniami, od momentu podpisania umowy wykonawca będzie miał trzy miesiące na zrealizowanie zadania. Zwycięska firma będzie musiała dostarczyć 33 stacje i wyposażyć je w 505 stojaków oraz 360 rowerów. Elementem umowy jest także między innymi uruchomienie strony internetowej, stanowisk wyposażonych w sprzęt do obsługi i kontroli systemu oraz odpowiednie narzędzia do jego montażu. Wykonawca przeszkoli wskazanych pracowników w kompleksowej obsłudze, serwisie oraz zarządzaniu Szczecińskim Rowerem Miejskim – informuje Łukasz Kolasa z Urzędu Miasta Szczecina.

fot.: Adam Fedorowicz

W stronę Europy Ten system to niejedyna inwestycja rowerowa w mieście. Trwają prace nad przygotowaniem koncepcji systemu tras rowerowych w Szczecinie. Standardem jest budowa ścieżek rowerowych przy okazji remontów dróg i innych inwestycji, przybywa rowerowych parkingów, powstają także kontrapasy umożliwiające poruszanie się pod prąd na jednokierunkowych ulicach. Powołano wreszcie oficera rowerowego – pełnomocnika prezydenta do spraw rozwoju systemu komunikacji rowerowej. Nakłady na rowerowe udogodnienia w roku 2014 to w samej stolicy Pomorza Zachodniego blisko 10 milionów złotych. Nie należy zapominać o szlakach rowerowych w regionie – z roku na rok przybywa atrakcyjnych tras wraz z towarzyszącą infrastrukturą na europejskim poziomie. Jednak porównanie rowerowego Szczecina czy Pomorza do któregokolwiek z duńskich miast… tu znów mogłoby pojawić się niecenzuralne określenie. W całej Danii jest ponad 10 000 kilometrów ścieżek rowerowych, w samej tylko stolicy blisko 400 kilometrów, z których korzysta niemal co trzeci mieszkaniec. Steen Hommel, ambasador Królestwa Danii w Polsce, jazdę na rowerze uważa za coś… naturalnego. Nie może zrozumieć zdziwionego

In 2014 a Szczecin’s City Bicycle is going to be introduced. Its formation has a symbolic meaning due to the fact that Szczecin’s citizens voted for it in the ‘Citizen’s Budget’ project. The members of The Biking Association of Szczecin noted that the residents of the city have introduced 30 projects concerning cycling issues and gathered around 20% of all votes. In favour of establishing a Szczecin’s City Bicycle approximately 2728 people for the motion, which gave the project first place and as a result it will be executed. ‘According to the plan, the building contractor will have three months to complete the task. The winning company will have to provide 33 stations equipped with 505 bicycle stands and 360 bikes. Creating a website and a control and operating system along with essential tools to activate the system, was also listed in the contract. The staff in control and operating the system will be trained by the company in management, service and handling of the Szczecin’s City Bicycle states Lukasz Kolasa from the Municipality of Szczecin.

Towards Europe This system is the only investment towards cycling in Szczecin. There have been some preparations done in the field of cycle lanes in Szczecin. The standard procedure is the construction of the cycle paths along with the road works and other investments. The number of bicycle stands is growing as well as the amount of ‘reverse lanes’ - the places that allow travel in the opposite direction along one-way streets. The post of a ‘cycling officer’ - the mayor’s advisor, has been established. The expenditures, for the cycle improvements in 2014 in the centre of West Pomerania, have reached the amount of 10 000 000 PLN. We have to also keep in mind that every year there are more and more cycle routes, along with cycling facilities and infrastructure, being built in the region and they are all at a European level. Unfortunately Szczecin, and the other parts of the region cannot stand comparison

10 000 km

W całej Danii jest ponad 10 000 kilometrów ścieżek rowerowych. In the whole of Denmark there are around 10, 000 kilometres of cycle lanes.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

2 6 miasto / c i t y

Steen Hommel Ambasador Królestwa Danii w Polsce The Ambasador of the Kingdom of Denmark in Poland Jak się jeździ rowerem po Polsce? Tak jak wielu Duńczyków, używam roweru do przemieszczania się już od wczesnych lat szkolnych. Jest to najprostszy i najwygodniejszy sposób poruszania się z miejsca A do miejsca B. W Warszawie muszę zwracać większą uwagę na innych uczestników ruchu drogowego, ponieważ nie mogę liczyć w tym aspekcie na wzajemność. Zwiększa się również moja kreatywność w kwestii wyszukiwania nowych tras przyjaznych rowerzystom, ponieważ istniejące ścieżki nie zawsze łączą się ze sobą. Wierzę, że to kwestia czasu, kiedy rowerzyści staną na równi z kierowcami aut i nie będzie to uwarunkowane kwestiami ekologii czy oszczędności, a czystą wygodą. Przez ostatnie półtora roku zauważyłem więcej osób jeżdżących na rowerach. I co istotne, już nie jestem jedynym rowerzystą w garniturze i krawacie… Jeżeli mogę coś doradzić, to stworzenie większego poczucia bezpieczeństwa dla rowerzystów na drogach. Im bezpieczniej będą się czuli, tym częściej będą sięgać po swoje rowery.

The Ambassador of Denmark in Poland cycles to work in Warsaw every day.

wyrazu twarzy swoich rozmówców, kiedy na oficjalne spotkanie przyjeżdża rowerem. – Gdyby ktoś zapytał mnie o to, jak jeździ się rowerem w Danii, nie potrafiłbym odpowiedzieć, ponieważ jest to czynność, której nie poświęcam wiele uwagi. Ale po ponad roku jazdy rowerem po Polsce, wiem, że to pytanie jest jak najbardziej na miejscu. Ta forma transportu w Polsce nie osiągnęła jeszcze wystarczającego poziomu, aby być uważana za „normalną”. Składa się na to wiele czynników. Po pierwsze, infrastruktura nie jest w pełni rozbudowana, po drugie, inni użytkownicy dróg nie są przyzwyczajeni do obecności rowerzystów w pasie drogowym i vice versa. Ponadto tutejsze wyobrażenie o cyklistach jest ograniczone do tego, kto i jak może wykorzystać rower, na ogół jest on kojarzony ze sportem. Jeżeli mogę coś doradzić, to stworzenie większego poczucia bezpieczeństwa dla rowerzystów na drogach. Im bezpieczniej będą się czuli, tym częściej będą sięgać po swoje rowery.

Szybki tramwaj Alternatywą dla samochodu są nie tylko rowery, ale przede wszystkim funkcjonalna komunikacja miejska, której jakość nie powinna powodować dylematu: wybrać samochód czy tramwaj. Szczecin przechodzi właśnie transportową rewolucję, szczególnie jeśli chodzi o komunikację tramwajową. Dzięki unijnym dotacjom remontowane są wysłużone torowiska, wymieniany tabor – na niskopodłogoWYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

with any Denmark city, no matter how small it is. In the whole of Denmark there are around 10, 000 kilometres of cycle lanes, what’s more Copenhagen has 400 kilometres itself and statistically one third of the citizens use them daily. Steen Hommel – the Ambassador of Denmark in Poland, perceives cycling as something. purely natural and cannot get used to raised eyebrows whenever he arrives for official meetings on a bicycle. - If somebody had asked me about my cycling in Denmark, I would not have been able to answer. Cycling in Denmark is nothing I give a lot of thought. After over a year of cycling in Poland, I do realise that it’s a relevant question to ask about Poland. Cycling does not yet have a critical mass appeal - it has not become “normal”. Many factors contribute to this. Firstly, the cycle infrastructure is not yet fully developed, secondly, other road users are not used to cyclists and vice versa, and thirdly, biking is to a certain extend limited by expectations about who may cycle and for what purpose, on average it’s been limited to a

fot.: Jarosław Gaszyński

Ambasador Królestwa Danii w Polsce codziennie do pracy w Warszawie przyjeżdża rowerem.

What is it like to ride a bike in Poland? As many Danes, I have been using a bike for transport throughout school years, education and work life. It is simply an obvious andconvenient way of getting from A to B. I do enjoy the convenience of biking in Warsaw. I have to pay slightly more attention to other road users, as I cannot expect them to pay attention to me; I have to be a bit creative to find bike friendly routes around town as bike paths are not necessarily interlinked. I believe it is only a matter of time before biking reaches critical mass. Not pushed by environmental conviction nor cost savings, but out of shear convenience. Over the past 1½ years I do believe I have seen many more on bikes. I have even seen a few other bikers wearing a suit and tie... If I am allowed one piece of advice it would be to focus on anything creating a feeling of safety for bikers. The more safe your feel, the more you will use your bike.

c i t y / miasto 2 7

Z roku na rok w Szczecinie przybywa atrakcyjnych tras na europejskim poziomie. In Szczecin every year there are more and more cycle routes at a European level.

we pojazdy, w budowie jest wreszcie Szczeciński Szybki Tramwaj. Łukasz Kolasa zapewnia, że pierwszy kurs w połowie 2015 roku. – Szczeciński Szybki Tramwaj połączy centrum miasta z prawobrzeżnymi dzielnicami, gdzie mieszka blisko 100 000 osób. Inwestycja jest warta blisko 200 milionów złotych, z czego ponad połowa środków pochodzi z unijnych dotacji. To niezwykle oczekiwana przez mieszkańców inwestycja – plany budowy pojawiły się już w latach 70. XX wieku. Szczeciński Szybki Tramwaj to zdecydowana poprawa oferty transportu miejskiego Szczecina, zwiększenie komfortu i wreszcie skrócenie czasu podróży między odległymi prawobrzeżnymi dzielnicami a centrum. Poza tym tramwaj to ekologiczny środek transportu. Choć nie tak jak rower. A przykłady płyną z góry… jeśli popatrzeć na mapę… Z północy. Z Królestwa Danii.

W samej tylko stolicy blisko 400 kilometrów, z których korzysta niemal co trzeci mieszkaniec. / Copenhagen has

400 kilometres itself and statistically one third of the citizens use them daily.

sport only. If I am allowed to give one piece of advice it would be to focus on anything creating a feeling of safety for cyclists. The more safe your feel, the more you will use your bicycle.

fot.: P anna Lu

Fast tram The alternative to a car may not only be the bicycle but primarily a functional public transport, which quality should not cause any dilemma: whether to choose a car or a tram. Nowadays Szczecin is undergoing a huge revolution, mainly in terms of trams. Thanks to European grants the old fashioned tramways are being renovated, the tram stock is being replaced for the newer, low-floor ones and finally, Szczecin’s Fast Tram is under construction. Łukasz Kolasa guarantees that: ‘The first ride will be possible in the middle of 2015’. Szczecin’s Fast Tram is going to connect the city centre with the right bank’s districts where nearly 100 000 residents live. The total amount of the investment is around 200 million PLN and half of the money comes from European grants. The citizens’ are looking forward to enjoying the benefits of this line, the first projects were drawn up in the 1970’s. The Fast Tram will be an enormous take off in terms of Szczecin’s public transport: it’s going to maximize the comfort of commuting and shorten the time of rides between the city centre and its’ suburbs. Apart from all, a tram is an eco-friendly mean of transport, maybe not as much as a bike. The example was set in the north. in the Kingdom of Denmark.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

2 8 miasto / c i t y

Żeglarski raj A sailing paradise

Projekt budowy sieci portów i przystani jachtowych na Zalewie Szczecińskim, w Szczecinie oraz na zachodniopomorskim wybrzeżu Bałtyku ma wymiar transgraniczny i europejski. Trasa szlaku łączy się bowiem z główną drogą wodną prowadzącą ze stolicy Niemiec – Berlina – przez Bałtyk do Skandynawii. Staje się więc ważnym elementem budowania dobrych relacji sąsiedzkich. Szlak Żeglarski jest nie tylko drogą wodną, ale i doskonałą okazją do podziwiania szerokiej gamy atrakcji turystycznych Pomorza Zachodniego. To również lekcja historii, tolerancji, poznawania dziedzictwa kulturowego, współczesnych losów tych ziem oraz ich mieszkańców, tradycji, np. kulinarnych. – Ten projekt jest unikatowym przedsięwzięciem w skali całego kraju i staje się sztandarową inwestycją Pomorza Zachodniego. To prekursorski pomysł niemający swojego odpowiednika w Europie. Zakładamy, że budowa wszystkich WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

To unikatowe przedsięwzięcie w skali całego kraju. Is a unique enterprise in the whole country.

The project of constructing the network of ports and marinas in the Szczecin Lagoon, in Szczecin and on the West coast of the Baltic Sea has a cross-border and European dimension. The route connects the main waterway leading from the capital of Germany, Berlin, through the Baltic Sea to Scandinavia. It becomes an important part of building good neighborly relations. The Sailing Route is not only concerned with water water attraction but also an excellent opportunity to enjoy a wide range of tourist attractions in Western Pomerania. It is also a lesson of history, tolerance, a joining of cultural heritage and could be considered a contemporary fate of these lands and its inhabitants, traditions such as culinary values. This project is a unique enterprise in the whole country and becomes the flag-flying investment of Western Pomerania. This pioneering idea does not have it’s counterpart in Western Europe. We assume that the

fot.: Marina’ Club

To wyjątkowy projekt dla całego regionu: „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski – sieć portów turystycznych Pomorza Zachodniego”. To także jedna z najciekawszych i najatrakcyjniejszych inwestycji turystyczno-sportowo-promocyjnych nie tylko w kraju. Inicjatywa, której już zazdroszczą nam nawet na zachodzie Europy. / This is a unique project for the entire region. “ The West Pomeranian Sailing Route network of tourist ports of Western Pomerania”. It is also one of the most interesting and the most attractive tourist and sports investments and not only in the promotion of Poland. This is an investment which is already envied by Western Europe.

c i t y / miasto 2 9

construction of all the marinas will be completed by December 2014. In this way, some of them will function with water again very quickly - says Zbigniew Jagniątkowski, president of Association of Ports and Marinas .

W tej chwili gotowych jest już 18 nowych lub zmodernizowanych marin.

fot.: materiały prasowe

A t the moment there are ready already 18 new or modernized marinas.

marin zostanie zakończona do grudnia 2014 roku. W ten sposób kilka z nich znowu powróci nad wodę – mówi Zbigniew Jagniątkowski, prezes Związku Portów i Przystani Jachtowych.

Turystyka wodna Cały projekt jest finansowany m.in. z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007–2013, działanie 6.4. „Inwestycje w produkty turystyczne o znaczeniu ponadregionalnym” i Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013. Beneficjentem dofinansowania jest Zachodniopomorska Regionalna Organizacja Turystyczna. Jego celem, oprócz rozwoju turystyki wodnej na Pomorzu Zachodnim, jest także aktywizacja gospodarcza regionu, tworzenie nowych miejsc pracy związanych z obsługą ruchu turystycznego, rozszerzenie możliwości uprawiania sportów wodnych w regionie polsko-niemieckiego pogranicza, popularyzacja sportów wodnych, powstanie nowej oferty turystycznej, przyciągnięcie na Pomorze Zachodnie nowych grup turystów – żeglarzy, rodzin z dziećmi oraz niepełnosprawnych. Sporty wodne to jedna z wizytówek Pomorza Zachodniego, sam marszałek województwa zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz jest zapalonym żeglarzem. W ostatnich latach otwarte zostały już mariny i porty turystyczne w Świnoujściu, Kołobrzegu, Kamieniu Pomorskim i Stepnicy. Tylko w ostatnim roku swoją działalność zainaugurowały te w Wapnicy,

Water tourism The entire project is funded by, among others, the Operational Programme of Innovative Economy 20072013, section 6.4. „Investments in touristic products of supra-regional importance.” The recipient of this grant is The Western Regional Tourist Organization and Operational Programme of Innovative Economy 2007 - 2013 for the Westpomeranian Region.. Its purpose, in addition to the development of water tourism in Western Pomerania, is also an activation of the region’s economy. It is aimed at creating new jobs connected with touristic traffic services, expanding the opportunities for water sports in the region of PolishGerman border and to popularize water sports. This will increase tourism attracting new groups of tourists sailors, families, children and the disabled. Water sports are one of the highlights of Westpomeranian Region Olgierd Geblewicz - the Marshal of the West Pomeranian Voivodeship is a sailor himself. In recent years marinas and tourist ports have been opened in Świnoujscie, Kołobrzeg, Kamień Pomorski and Stepnica. Wapnica , Darłów , the river port in Gryfino inaugurated their project last year and the latest at Dziwnów and Wapnica to which the first vessels will sail this year. They will modernise marinas and yacht marinas in Szczecin ( Marina Pogoń and The Yacht Marina AZS) , and Lubczyna and the well-developed Yacht Harbour in Kołobrzeg. The distance between them does not exceed a few sailing hours. This allows for safe water tourism, sailing not only for experienced sailors, but also family sailing. We have to be proud of this At the moment there are ready already 18 new or modernized marinas. At the end of last year two more new

Nasze mariny nie odbiegają standardem od tych na zachodzie Europy. / Our marinas do not

differ in standards from those in Western Europe. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

3 0 miasto / c i t y

Darłowie, port rzeczny w Gryfinie oraz najnowsze w Dziwnowie i Wapnicy, do których pierwsze jednostki zawiną w tym roku. Zostaną także zmodernizowane mariny i przystanie jachtowe w Szczecinie (Marina Pogoń i Przystań Jachtowa AZS), Lubczynie oraz rozbudowany Port Jachtowy w Kołobrzegu. Odległość między nimi nie przekracza kilku godzin żeglugi. Pozwala to na uprawianie bezpiecznej turystyki wodnej, żeglowania nie tylko przez wytrawnych żeglarzy, ale również rodziny.

Mamy się czym pochwalić W tej chwili gotowych jest już 18 nowych lub zmodernizowanych marin. Pod koniec ubiegłego roku do użytku zostały oddane dwa kolejne elementy Żeglarskiego Szlaku. W listopadzie otwarto Basen Jachtowy w Wolinie (ponad 30 miejsc dla żeglarzy, zaplecze, wartość inwestycji: 5 mln zł) oraz Port Jachtowy w Dziwnowie (razem z przystanią sezonową to łącznie 90 miejsc postojowych dla jednostek do 12 m, budynek z zapleczem sanitarnym dla żeglarzy oraz miejsca parkingowe, sala konferencyjna, kawiarnia, pomieszczenia administracyjne Zarządu Portu Morskiego Dziwnów, postumenty do poboru prądu i wody, cała inwestycja kosztowała ok. 9 mln zł). Trwa realizacja projektu w Porcie Jachtowym „Pogoń” w Szczecinie (ok. 400 tys. zł dotacji z RPO). Dziś to „parking” dla 150 jachtów, ale ta liczba jeszcze przed tegorocznym sezonem żeglarskim ma się podwoić. Następne mają powstać na Wyspie Grodzkiej. Kolejną inwestycję w ramach Żeglarskiego Szlaku będzie realizować Stepnica (wartość: 1 mln zł). Aktualnie są w niej trzy porty: handlowy, rybacki i jachtowy w Kanale Młyńskim na 300 jednostek. Powstanie czwarty. Przystań w porcie rybackim pomieści 40 jachtów. Łącznie dzięki Zachodniopomorskiemu Szlakowi Żeglarskiemu powstanie prawie 650 miejsc postojowych. – Aktualnie prowadzimy akcję promocyjną szlaku na terenie kraju oraz w Niemczech i mamy już wiele pozytywnych komentarzy. Mamy się czym pochwalić. Nasze mariny nie odbiegają standardem od tych na zachodzie Europy. Pod tym względem jesteśmy w czołówce. Płynąłem ostatnio jachtem do Holandii i mogę powiedzieć z całą mocą: nie mamy się czego wstydzić – dodaje Zbigniew Jagniątkowski. Informacje o szlaku już były prezentowane m.in. na ostatnich targach w Düsseldorfie). Wkrótce powstanie nowoczesny portal internetowy szlaku oraz wprowadzony zostanie system lojalnościowy dla żeglarzy (karta ze zniżkami dla stałych klientów). WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

650

Łącznie dzięki Zachodniopomorskiemu Szlakowi Żeglarskiemu powstanie prawie 650 miejsc postojowych. Thanks to Westpomeranian Navigational Route there will be almost 650 berthing spaces created. Czas żeglugi między nimi nie przekracza kilku godzin. Pozwala to na uprawianie bezpiecznej turystyki wodnej, żeglowania nie tylko przez wytrawnych żeglarzy, ale również rodziny. / The distance distance between them does not exceed a few sailing hours. This allows for safe water tourism, sailing not only for experienced sailors.

elements of the Sailing Route. In November Basen Jachtowy in Wolin was opened (over 30 places with facilities for sailors, the value of investments – 5 million zł ), and the yacht harbor in Dziwnów, including seasonal haven having a total of 90 berthing units for vessels up to 12m. A building with sanitary facilities for sailors and parking, a conference room, cafeteria , administration rooms of the Port Marine Dziwnów and pedestals for electricity and water; the entire investment cost of about 9 million zł ). At the moment an investment in the yacht harbor „Pogoń” is taking place in Szczecin ( about 400 thousand zł grant from RPO ). Today, it is a „berthing area” for 150 yachts, but this number even before this year’s sailing season, is expected to double. Next on the agenda is a developement on Grodzka Island. Another investment on the Sailing Route will be pursued by Stepnica ( to a value – 1 million zł ). Currently, there are three ports: commercial, fishing and yacht berthing in Kanał Młyński for 300 units . The fourth port, a harbour’ in the fishing port for 40 boats is about to be created. Thanks to Westpomeranian Navigational Route there will be almost 650 berthing spaces created. We are currently conducting a promotional campaign of the route in Poland and in Germany, and we have already a lot of positive responses; we have to be proud of this. Our marinas do not differ in standards from those in Western Europe. In this respect, we are at the forefront. Recently I have been on a yacht to Holland and I can honestly say we do not have anything to be ashamed of – says mr. Jagniątkowski. Information about the route has already been presented, and during the last fairs in Dusseldorf. A modern portal of the route and a loyalty system is going to be created soon and it will be introduced to sailors (a discount card for permanent customers).

Riva Super Florida

Słynna motorówka w latach 60. minionego wieku była symbolem luksusu. In the 60’s this famous motorboat was a symbol of luxury.

– To była czysta przyjemność, móc przywrócić Rivie dawny blask – mówi Marcin Raubo, prezes Szczecińskiej Marina Yachting. – Ta motorówka dosłownie przenosi w czasie, jest legendą i kolekcjonerskim rarytasem. Tę realizację będziemy wspominali jeszcze bardzo długi czas. Riva Super Florida, nr fabryczny – 878 została zbudowana w 1964 roku przez włoskiego konstruktora Carla Rivę. Jej kadłub został wykonany z mahoniu, a szkielet z drzewa klonowego. Kokpit łodzi przypomina wnętrze starego Cadillaca, zaś pod maską kryje się silnik Chryslera o mocy 177 KM z przebiegiem zaledwie 90 godzin. Szkutnicy z Mariny naprawili uszkodzenia zewnętrznej strony poszycia, zdemontowali i odnowili wszystkie chromowane okucia. Remontu wymagała też drabinka kąpielowa. Wymieniono część wyposażenia kokpitu i części pasażerskiej. Naprawiono system sterowania. – Nie bez znaczenia jest fakt, że koszty renowacji w Marina Yachting są zdecydowanie niższe niż na Zachodzie – podkreśla Raubo. Słynna motorówka w latach 60. minionego wieku była symbolem luksusu. Carlo Riva sprzedał firmę, którą następnie przejęła włoska Ferretti Group. Z 4 tysięcy motorówek Carla Rivy, pływa połowa. Jednym z ostatnich romantyków zakochanych w urodzie włoskich motorówek jest Eddie Irvine, były kolega Michaela Schumachera z teamu Ferrari. Pasjonat, który sporą część majątku wydał na zakup siedmiu Riv pozostałych po rumuńskim dyktatorze, Nicolae Ceauşescu. Stacjonująca w Szczecinie Super Florida przed remontem warta było ok. 70 tysięcy euro. Teraz jej wartość znacznie wzrosła.

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

It has been a sheer pleasure to restore the former glory of Riva – says Marcin Raubo, a chairman of Szczecin’s Marina Yachting. – Thanks to this boat you may literally travel in time, it’s a legend and a collector’s rarity at the same time. This project will be stored in our memories for a very long time. The Riva Super Florida, factory number 878, was constructed in 1964 by the Italian design engineer Carl Riva. The hull was made of mahogany and it’s carcass from maple wood. The boat’s cockpit bears a striking resemblance to an old Cadillac whereas under the bonnet we find a Chrysler engine 177 horse power, having run for less than 90 hours! The shipbuilders from the Marina have repaired all the outside damage to the plating, dismantled and renovated all the chromium-plated fittings. The swimming ladder has also needed some repairs. Some parts of the cockpit and passenger’s area have been replaced. The steerage system had been also repaired. –‘The fact that the total cost of the renovation made by Marina Yachting is much lower than in other European countries should be also highlighted’ – says Raubo. In the 60’s this famous motorboat was a symbol of luxury. Carlo Riva sold his company, which was later taken over by Italian Ferreti Group. From over 4 thousands of Carl’s Riva motorboats only a half are still sailing. One of the last, devoted romanticist, who is ‘deep in love’ in the beauty of those motorboats is Eddie Irvine, one of Michael Schumacher’s colleagues from the Ferrari team. He has spent a large amount of his earnings on purchasing seven Riva’s motorboats, which had previously been a part of dictator Nicolae Ceausescu’s collection. Before the renovation Riva Marina, situated in Szczecin, was worth around 70 000 PLN, nowadays its worth has grown significantly.

fot.: Jarosław Gaszyński

Brigitte Bardot, Sophia Loren, Sean Connery i premier PRL-u. Co ich łączy? Wszyscy mieli legendarną motorówkę Riva Super Florida. To pływające cacko odrestaurowała szczecińska stocznia Marina Yachting. Po remoncie trafi do Kancelarii Premiera. / What do Brigitte Bardot, Sophia Loren, Sean Connery and The Polish Prime Minister – in the times of PRL – have in common? They all had a legendary motorboat – The Riva Super Florida. This sailing beauty had been restored by the Szczecin’s shipyard Marina Yachting shipyard. After the repairs it will be put on display in the Chancellery of the Prime Minister.

LO R E M / miasto 3 3

Nr 1 (01) ma j 2014 |

3 4 miasto / c i t y

Formuła 1 na wodzie Formula 1 Race on water

Match racing to najkrótsza i najbardziej widowiskowa formuła regat. Polega na krótkich pojedynkach dwóch łodzi. Wyścigi odbywają się blisko brzegu i są na żywo komentowane. / Match racing is the shortest and the most spectacular show among all regatta races. It consists of short races between two yachts. The competition takes place near the shore and is being commentated on live. A neta D ole g a

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

c i t y / miasto 3 5

W tym roku polskie zawody mają wyjątkowo wysoką stawkę.

fot.: Marek Wilczek

This year in Poland the stakes are very high.

Najlepsi żeglarze regatowi z całego świata pojawią się w tym roku w Szczecinie, Świnoujściu i Kamieniu Pomorskim, by wziąć udział w zawodach matchracingowych. To żeglarska Formuła 1. – W historii polskiego match racingu jeszcze nigdy nie gościliśmy tak wysokiej stawki – cieszy się Maciej Cylupa, organizator Polish Match Tour. Zawodnicy startują na takich samych jednostkach dostarczanych przez organizatorów danych regat, które odbywają się na całym świecie. Załogi zbierają w nich punkty do światowego rankingu. Imprezy są klasyfikowane według rangi – w skali od 5 (najniższa) do 1 (najwyższa). Im wyższa ranga – tym lepsi zawodnicy i więcej punktów do zdobycia. Szczególnie ciekawie zapowiada się Szczecin Match Race na przełomie maja i czerwca. – W tym roku stawka będzie jeszcze wyższa, bo chęć startu zgłosił m.in. aktualny mistrz świata Taylor Canfield. Poza nim w regatach weźmie udział kolejnych trzech zawodników z pierwszej dziesiątki światowego rankingu oraz czterech z dwudziestki – opisuje Cylupa. W tym roku polskie zawody mają wyjątkowo wysoką stawkę. Oprócz mocno obsadzonego Szczecina doskonale zapowiadają się regaty w Świnoujściu, które uzyskały status Mistrzostw Europy. Z kolei w Sopocie w tym roku po raz pierwszy odbędzie się jeden z sześciu etapów Alpari Match Racing Tour. To matchracingowy Wielki Szlem. Rekordowy sezon zamkną wrześniowe mistrzostwa Polski w Szczecinie.

TOP 10

Chęć startu zgłosił m.in. aktualny mistrz świata Taylor Canfield. A willingness to participate was declared by the current World Champion, Taylor Canfield.

Poza nim w regatach weźmie udział kolejnych trzech zawodników z pierwszej dziesiątki światowego rankingu. / Aside from him another three players from the Top 10 are taking part.

Match racing is the shortest and the most spectacular show among all regatta races. It consists of short races between two yachts. The competition takes place near the shore and is being commentated live. The best regatta’s skippers from all over the world are coming to visit Szczecin, Świnoujście and Kamień Pomorski this year to take part in the Match Racing tour. It’s the equivalent of the F1 for seamen. ‘In the whole history of Polish Match Racing we have never had so many top sailors in the race’ says Maciej Cylupa, the organizer of the Polish Match Tour. The competitors race in identically supplied yachts which are being prepared by the organizers and come from across the globe. Crews earn points in the races. The events are being classified according to their rank from a scale of 5 (the highest) to 1 (the lowest). The higher the rank is, the better the skippers that take part, and there are more points to score. The Szczecin Match Race is said to be the highlight , taking off at the end of May. ‘This year’s stakes are going to be even higher, a willingness to participate was declared by the current World Champion, Taylor Canfield. Aside from him another three players from the Top 10 are taking part along with the next four skippers from the Top 20’ says Cylupa. This year in Poland the stakes are very high. Apart from Szczecin’s races there are European Championships in Świnoujście. What’s more, in 2014 Sopot will be the host – for the first time in its history – of one of the six series Alpari Match Racing Tour. The icing on the cake is going to be the Polish Championships held in Szczecin in September. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

3 6 miasto / c i t y

Opera niezłomna Sterling Opera Współczesna opera adresowana jest do globalnego widza. Contemporary opera is addressed to a global audience.

Pomorze Zachodnie brzmi dobrze… I nie mowa tu o melodyjności samej nazwy, lecz o Operze na Zamku w Szczecinie, która… nadaje regionowi ton. To wielowymiarowa instytucja muzyczna, z wielkim dorobkiem, klasą i uznaniem. / Western Pomerania sounds good... I have not mentioned here about melody of the name itself but about The Castle Opera in Szczecin which... gives the region a tone. Is a multidimensional musical institution, with great achievements, class and discretion. Język opery to język uniwersalny? Jacek Jakiel: Absolutnie uniwersalny. Opera nie wymaga znajomości języka, to przede wszystkim emocje. Ale kiedy wystawiamy operę, której libretto jest w języku włoskim, to na wyświetlaczu nad sceną pojawia się ścieżka dialogowa w języku polskim. Technika pozwala dziś także na tłumaczenia na inne języki – już niedługo na zamówienie Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego będziemy wystawiali spektakl z napisami w języku angielskim. Przestrzeń opery nie jest tak skonwencjonalizowana jak w przypadku klasycznego teatru dramatycznego, gdzie kontekst językowy jest dojmujący, a znajomość języka i jego niuansów jest warunkiem zrozumienia. Współczesna opera adresowana jest do globalnego widza. Dziś przecież można przeżyć muzyczną ucztę w La Scali, Royal Opera House czy Metropolitan Opera bez znajomości języka, wystarczy jedynie uprzednie zaznajomienie się z librettem, co nie musi być wcale sięgnięciem do wielkiej literatury, ale… internetu.

Is opera language a universal language? It is absolutely universal. Opera does not require knowledge of the language, it is first of all emotions. However when we perform an opera whose libretto is in Italian, the display above the stage shows subtitles with dialogues in Polish. The technique today allows also for translations into other languages – soon for an order of the Multinational Corps Northeast there will be a performance with subtitles in English transposed. The area of the opera is not conventional as in the case of the classical drama theatre where language is a poignant context and knowledge of the language and its nuances are a prerequisite for understanding. Contemporary opera is addressed to a global audience. Today, after all, you can experience a musical feast at La Scala, the Royal Opera House or the Metropolitan Opera without knowing the language, you only need prior familiarity with the libretto, which does not necessarily mean reaching out for great literature, but... the Internet.

Co jest zatem sednem spektaklu operowego? Opera dysponuje trzema wielkimi, równorzędnymi uderzeniami, a właściwie czterema… bo to czwarte to taka wisienka na torcie – to soliści. A obok właśnie te trzy – orkiestra, chór i balet.

So what is the essence of the opera? Opera has three large, equivalent forces or actually four ... because the fourth force is the icing on the cake – these are the soloists. And besides, just these three – orchestra, chorus and ballet.

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

fot.: materiały prasowe

D aniel Ź r ó dlewski

c i t y / miasto 3 7

„Ubaletowienie” muzyki współczesnej jest skuteczne? Młodzi nie chcą tego klasycznego, ich zdaniem archaicznego w formie przekazu, szukają czegoś innego. Nie można czekać, aż oni dojrzeją, to te instytucje muszą do nich dojrzeć czy dostosować się.

Jacek Jekiel, p.o. dyrektora Opery na Zamku w Szczecinie Jacek Jekiel, acting as the Directorof Opera at the Castle in Szczecin.

Czy melomani z Danii mogą odwiedzić szczecińską Operę bez obawy o niezrozumienie? Mamy bardzo szerokie spektrum możliwości, ale sedno tego uniwersalnego przekazu jest chyba w doborze repertuaru. Gramy tytuły, które są znane na całym świecie, są pożądane przez wielkie teatry operowe. Mamy chociażby „Napój miłosny” Gaetana Donizettiego, „Nabucco” Giuseppe Verdiego, „Lohengrina” Ryszarda Wagnera, z operetek: „Zemsta nietoperza” Johanna Straussa, a już niebawem „Hrabina Marica” Imre Kálmána. To przecież światowy top operetkowy.

Is it effective making the contemporary music more “ballet-like”? Young people do not want classics and in their opinion an archaic form of communication, they are looking for something else. You cannot wait until they grow up, these institutions need to see them or adapt to them.

Współpracujecie ponad granicami? Współpracujemy z niemieckimi partnerami z Teatru Pomorza Przedniego w Greifswaldzie, efektem było wystawienie „Lohengrina”, a także wspólne, na dwie orkiestry, wykonanie „II Symfonii” Gustawa Mahlera. Obecnie pracujemy nad „Symfonią alpejską” Richarda Straussa. W wielu spektaklach gościnnie występują także soliści z europejskich wielkich scen operowych.

fot.: materiały prasowe

Zerkacie na północ? Oczywiście. Marzy nam się rozszerzenie takich kontaktów o kraje basenu Morza Bałtyckiego – Danię, Szwecję, Norwegię, Finlandię. Skandynawskie teatry operowe są na bardzo wysokim poziomie, to światowa czołówka. Chcemy się wzajemnie inspirować, wymieniać doświadczeniami i wreszcie razem pracować.

Skandynawskie teatry operowe są na bardzo wysokim poziomie – to światowa czołówka. The Scandinavian opera houses are at a very high level, they are world class.

Can music lovers from Denmark visit Szczecin Opera without fear of misunderstanding? We have a very wide spectrum of possibilities but the essence of this universal message is probably in the selection of repertoire. We play titles that are known all over the world, are desired by the great opera houses. We expose for example “The Elixir of Love” by Gaetano Donizetti, “Nabucco” by Giuseppe Verdi, “Lohengrin” by Richard Wagner, the operetta “Die Fledermaus” by Johann Strauss, and soon “Countess Maritza” by Imre Kalman. It is after all the world’s top operetta. Do you cooperate across borders? We work with German partners from the Western Pomeranian Theatre in Greifswald. The result was the performance of “Lohengrin” and also a joint performance for two orchestras of “ II Symphony” by Gustav Mahler. Currently we are working on “Alpine Symphony” by Richard Strauss. In many performances are also featuring soloists from other great European opera houses. Do you look at the north? Yes, of course. We dream of extending contacts with the Baltic Sea countries - Denmark, Sweden, Norway, Finland. The Scandinavian opera houses are at a very high level, they are world class. We want to inspire each other, exchange experiences, and finally work together. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

3 8 miasto / c i t y

ekologiczny radiowóz Ecological patrol

PROSTO NA PIESZO ‘Straight’ on foot

Kopenhaski Strøget (1,2 km) to jeden z najdłuższych deptaków handlowych na świecie. Strøget, czyli „prosty”, to nie nazwa jednej ulicy, ale plątanina wielu klimatycznych uliczek pełnych sklepów, restauracji i pubów. Zespół deptaków powstał w latach 60. XX wieku, kiedy w centrum miasta zaczęły dominować samochody. Władze stolicy postanowiły uwolnić główną część miasta od aut, nie obyło się bez protestów mieszkańców, ale dziś nikt sobie nie wyobraża Kopenhagi bez deptaków Strøget, mało tego, ten model stał się wzorem do naśladowania dla innych miast w Europie i na świecie.

Poland’s first electric police car was bought by the Westpomeranian police. The car looks great, and in addition it does no harm to the environment. Nissan Leaf is in 100% eco-friendly and silent - said Jacek Chrzanowski, the President of WFOŚiGW in Szczecin, during the official presentation. The car is powered by an electric motor. Its battery charging time is 8 hours. The car reaches the speed of 140 km per hour and can go without recharging up to 160 km. What is more important - 100 km ride costs only 4 PLN. Buying the car was possible thanks to over 130 thousand PLN grant from the Regional Fund for Environmental Protection and Water Management in Szczecin.

Strøget in Copenhagen (1,2 km) is one of the longest pedestrian shopping streets in the world. Strøget (which means straight) is not the name of one street, but a combination of many picturesque passages with a wealth of shops, restaurants and pubs. This area was established in the 1960s when there was a demand to create a zone without car traffic. At first there were some protests against this idea, but today it’s hard to imagine Copenhagen without the Strøget’s promenades. What is even more interesting is that it has become an example for other European cities to follow.

ROWEREM NA KSIĘŻYC ‘Cycle’ to the Moon

Dania to kraj płaski jak stół. Najwyższy punkt ma zaledwie 170 metrów nad poziomem morza, nie ma wzgórz, stromych podjazdów. Słowem: raj dla rowerzystów. W całym kraju jest ponad 10 000 km ścieżek rowerowych, w samej tylko Kopenhadze blisko 400 km wygodnych tras. Codziennie do pracy na dwóch kółkach dojeżdża około 40% mieszkańców miasta. Dla tych, którzy nie mają własnego roweru, co raczej jest rzadkością, czeka ponad 3 500 bezpłatnych rowerów dostępnych w 125 stacjach. Rowerzyści w Kopenhadze codziennie przejeżdżają około 1,2 miliona km. Jest to równoznaczne z dwukrotną podróżą rowerem na Księżyc i z powrotem.

Denmark is as flat as a pancake. The highest point on this land is only 170 meters above sea – level, there are no hills or steep routes, it’s simply a cyclist’s paradise. There are around 10 000 kilometers of cycle lanes in the whole country and about 400 kilometers in Copenhagen itself. Approximately 40% of the residents cycle to work every day. For those who do not possess their own bike, which is a rare phenomenon, there are 3500 free of charge bikes awaiting at 125 stations. The cyclists in Copenhagen cover a distance of more than 1.2 million kilometer a day, which is twice the route to and from the moon.

fot.: Adam Fedorowicz, materiały prasowe

Pierwszy w Polsce elektryczny radiowóz trafił do zachodniopomorskiej policji. – Auto świetnie się prezentuje, a na dodatek nie szkodzi środowisku. Nissan leaf jest w 100% ekologiczny i bezgłośny – mówił podczas oficjalnej prezentacji Jacek Chrzanowski, prezes WFOŚiGW w Szczecinie. Auto napędzane jest silnikiem elektrycznym. Czas ładowania akumulatora – 8 godzin. Samochód osiąga prędkość 140 km na godzinę i przejedzie bez doładowania nawet 160 km. I co ważne – 100 km jazdy kosztuje tylko 4 zł. Zakup auta był możliwy dzięki ponad 130 tys. zł dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie.

c i t y / miasto 3 9

ENERGIA Energy

Pomorze Zachodnie jest liderem w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, szczególnie energii wiatrowej. / Western Pomerania is a leader in renewable energy resources, especially wind energy.

Nr 1 (01) ma j 2014 |

4 0 miasto / c i t y

Mechanical-biological sewage treatment plant “Pomorzany” in Szczecin.

Ekologia jest naszym oczkiem w głowie Ecology is the apple of our eye

Jesteśmy firmą o 150-letniej tradycji, która systematycznie poprawia poziom usług świadczonych naszym klientom, a są nimi wszyscy mieszkańcy Szczecina. Czynnie uczestniczymy w życiu społeczności lokalnych poprzez udział w szeregu masowych imprez sportowych i środowiskowych. Od wielu lat inwestujemy w gospodarkę komunalną Szczecina, tym samym poprawiając standard życia jego mieszkańców i chroniąc ekosystem dorzecza Odry. W latach 2003–2010 zrealizowaliśmy ogromny projekt z zakresu gospodarki wodociągowo-ściekowej o wartości 280 mln euro pod nazwą „Poprawa jakości wody w Szczecinie”. W 2012 roku zostaliśmy wykreśleni z listy „hot spotów” prowadzonej przez Fundację Helsińską i przekształciliśmy się w zielony punkt na mapie Bałtyku. Aktualnie stosujemy nowoczesne technologie wodociągowo-kanalizacyjne WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

We are a Company with 150 years of tradition which systematically improves the level of services provided to our customers who are all residents of Szczecin. We actively participate in the local community by participating in a series of mass sport and environmental events. For many years investing in public utilities Szczecin thereby improving the standard of living of its inhabitants and protecting the ecosystem of the Odra river basin. In the years 2003-2010 we completed a huge project in the field of water supply and sewage management worth 280 million euro under the name of “Improving the quality of water in Szczecin”. In 2012 we were crossed out of the list of “hot spots” conducted by the Helsinki Foundation and transformed into a green dot on the map of the Baltic Sea.

fot.: materiały prasowe

Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków „Pomorzany” w Szczecinie.

e n e rg y / ene r g ia 4 1

i eksploatujemy najnowocześniejszą w Polsce mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków „Pomorzany”. W Zakładzie Produkcji Wody „Miedwie” produkujemy doskonałej jakości, zdrową wodę do picia. Do suszenia i spalania osadów, podobnie jak do uzdatniania wody stosujemy nowoczesne skandynawskie technologie, w tym te pochodzące bezpośrednio z Danii. Produkujemy coraz więcej „zielonej energii” elektrycznej, a przed nami kolejne inwestycje w jej odnawialne źródła. Już w tej chwili połowa energii elektrycznej zużywanej w oczyszczalni „Pomorzany” pochodzi ze spalania biogazu, aktualnie planujemy budowę 2 farm fotowoltaicznych, z których odnawialną energię będziemy zużywać głównie na potrzeby własne. Jednocześnie farmy fotowoltaiczne będą ważnym ogniwem bezpieczeństwa energetycznego naszej spółki. W ostatnim czasie uruchomiliśmy zintegrowany system zarządzania i monitorowania systemem wodociągowym, który objął swoim zasięgiem wszystkie kluczowe obiekty naszego przedsiębiorstwa, tj. zakłady produkcji wody, pompownie wody i magistrale wodociągowe. Informacje otrzymywane z systemu przesyłane są on-line za pomocą własnej sieci światłowodowej o długości ponad 100 kilometrów. Nasze statutowe zadania traktujemy na równi z najnowszymi rozwiązaniami technologicznymi. Zapewniamy nieprzerwane dostawy wody do picia, efektywnie oczyszczamy ścieki, sukcesywnie rozbudowujemy sieci kanalizacyjne i wodociągowe w mieście. Jesteśmy przyjaźni dla ludzi i środowiska naturalnego. Zamierzamy stale podnosić poziom świadczonych przez nas usług wodociągowo-kanalizacyjnych.

Currently we are using modern of water supply and sewerage and we apply the most modern in Poland mechanical technologies –rt biological sewage treatment plant “Pomorzany”. In the Department of Water Production “Miedwie” we produce healthy water to drink of excellent quality. For drying and incineration of sludge as well as water treatment we use modern Scandinavian technologies including the ones derived directly from Denmark. We produce more and more “green energy” of electricity and there are further investments in the renewable sources ahead of us. Already half of the electricity consumed in treatment “Pomorzany” comes from the combustion of biogas. We are currently planning to build two solar farms, of which we will consume renewable energy mainly for our own needs. Simultaneously, photovoltaic farms will be an important link in the safety of power energy of our Company. Recently we have launched an integrated system for managing and monitoring water supply system which covers all the key objects of our company i.e. water production plants, water pumping stations and water mains. Information received from the system are sent on-line by means of its own fiber optic network with a length of over 100 kilometers. Our statutory tasks are treated on a par with the latest technological solutions. We provide an uninterrupted supply of drinking water and besides we effectively purify waste water or gradually expand the sewer networks and water supply in the city. We are friendly to humans and the environment. We intend to constantly improve the level of water and sewage services we provide.

Beniamin Chochulski Prezes Zarządu ZWiK Sp. z o.o. w Szczecinie Chairman of the Board ZWiK Ltd Company in Szczecin

fot.: materiały prasowe

Wodociągi szczecińskie to firma szanująca swoją historię i dorobek oraz czerpiąca z tradycji i doświadczenia ludzi w niej pracujących. Skutecznie pozyskuje europejskie fundusze pomocowe i w pełni je wykorzystuje. Tylko w ciągu ostatnich trzech lat na inwestycje własne wydaliśmy kilkadziesiąt milionów złotych. Aktualnie trwa kompletowanie i składanie dokumentacji niezbędnej do realizacji kolejnych proekologicznych projektów z zakresu gospodarki wodociągowo-kanalizacyjnej. Rozbudowujemy własne zaplecze techniczne i logistyczne, wprowadzamy nowoczesne technologie produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz pozyskujemy nowe, zewnętrzne rynki zbytu naszych usług. 24 godziny na dobę pracujemy na rzecz miasta Szczecina i jego mieszkańców. Waterworks Szczecin is a company which respects its history and heritage and drawing on the tradition and experience of the people working in it. It acquires European aid funds effectively and fully utilizes them. Only during the last three years we have spent tens of millions of zloty on own investments. Currently we are completing and submitting the documentation necessary for the implementation of further environment-friendly projects in the field of economy, water supply and sewerage. We have been developing our own technical and logistical supply base, introducing modern technologies of production of electricity from renewable sources and acquiring new external markets for our services. We work 24 hours a day for the city of Szczecin and its inhabitants.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

e n e rg y / ene r g ia 4 3

zrób sobie wiatrak

DIY your own wind turbine Mało kto wie, że w województwie zachodniopomorskim produkuje się praktycznie wszystkie podzespoły do budowy turbin wiatrowych: między innymi śmigła, transformatory, gondole, wieże, a także statki do przewozu elementów elektrowni wiatrowych. Teoretycznie… możesz samodzielnie złożyć wiatrak z komponentów produkowanych na Pomorzu Zachodnim.

Not many people know that the Westpomeranian Region produces almost all the subassemblies needed to put a wind turbine together, that is: blades, transformers, pods, towers but also the ships that will transport the parts of wind turbines. The question is: how to do it on your own? Theoretically. you could construct a wind turbine, from the components produced in the West Pomerania, on your own.

Pierwszy wiatrak w Polsce postawiono w 1991 roku przy wcześniej już istniejącej Elektrowni Wodnej w Żarnowcu. Pierwszą przemysłową farmą wiatrową w Polsce była farma wiatrowa Barzowice, leżąca w województwie zachodniopomorskim, uruchomiona w kwietniu 2001 roku. W 2009 roku Polska znajdowała się na 13. miejscu spośród państw Unii Europejskiej pod względem mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej. Połowa prądu w województwie zachodniopomorskim pochodzi z elektrowni wiatrowych – oczywiście w dniach wietrznych. W województwie zachodniopomorskim pracuje mniej więcej pół tysiąca turbin wiatrowych. Inwestycje związane z energetyką wiatrową szacuje się na trzy miliardy złotych. The first wind turbine in Poland was raised in 1991 nearby the existing hydropower plant in Żarnowiec. The first Polish industrial wind farm was set in motion in April 2001. It was located in the Westpomeranian Region in Barzkowice.

fot.: Adam Fedorowicz

In 2009 Poland was 13th place among the European Union countries where the total power of wind farms is measured. During a windy day - a half of the energy needed in Westpomeranian Region is being produced by the wind farms. In West Pomerania around a half a thousand wind turbines are operating. It’s been estimated that the total amount of investments is 3 million PLN.

ŁOPATY LM Wind Power Blades jest największym światowym producentem łopat, hamulców i komponentów. Jest głównym dostawcą do energetyki wiatrowej. THE BLADES LM Wind Power Blades is the world’s biggest producer of wind turbine blades, brakes and other components; they are the main wind energy provider.

SYSTEM STERUJĄCY Specjalnością przedsiębiorstwa KK-Electronic stały się systemy sterujące dla farm wiatrowych. Zarówno w Danii, jak i poza jej granicami KK-Electronic uważane jest za jednego z pionierów w przemyśle energii wiatrowej. THE CONTROL SYSTEM KK-Electronic. They specialise in producing control systems for the wind farms. KK-Electronic is considered as a pioneer in a the wind energy industry in Denmark and beyond its borders.

UTRZYMANIE Bilfinger Crist Offshore zajmuje się utrzymaniem, naprawą i zwiększaniem wydajności elektrowni, firma zajmuje się także produkcją stalowych fundamentów dla siłowni wiatrowych. THE MAINTENANCE The task of Bilfinger Crist Offshore is the maintenance, service and also increasing the performance of power stations. The company is also producing steel foundations for the turbines.

TURBINY Vestas Wind Systems – duński producent, sprzedawca, instalator i serwisant turbin wiatrowych. Jest największym wytwórcą turbin wiatrowych na świecie. Jest jeszcze Jupiter, czyli firma produkująca prawie wszystkie komponenty do turbin wiatrowych. THE TURBINES Vestas Wind Systems - is a Danish manufacturer, dealer, fitter and service provider for wind turbines. It is the biggest wind turbine producer in the world. There is also Jupiter, which produces almost all the wind turbine components.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

4 4 miasto / LO R E M

Z siłą wiatru w rozwój gospodarczy

Turning the strength of the wind into economic development

Wykorzystanie energii wiatru sprzyja ekologii – to bardzo mocna strona regionu, a ponadto ma konkretny wymiar ekonomiczny. The use of wind energy promotes ecology – which is a very strong point of the region,and it also has specific economic advantages.

Pomorze Zachodnie jest liderem w wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii, szczególnie energii wiatrowej. To efekt znakomitych warunków naturalnych i konsekwentnych decyzji Zarządu Województwa. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007–2013 na dofinansowanie energii z OZE przeznaczono blisko 44 mln zł. Mamy ambicję, by maksymalnie uniezależnić się od paliw kopalnych. W ciągu 6 lat ilość energii z OZE w województwie wzrosła prawie 10-krotnie. Obecnie moc zainstalowana w OZE wynosi blisko 1150 MW, w tym w energetyce wiatrowej ponad 1000 MW (58 pracujących instalacji). Stanowi to prawie 1/3 mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej w Polsce. Co za tym idzie, województwo jest liderem pod względem wielkości produkcji energii z OZE. Nic dziwnego, że inwestorzy specjalizujący się w energetyce wiatrowej wiążą przyszłość z Pomorzem Zachodnim. W Goleniowskim Parku Przemysłowym ulokował produkcję światowy lider w produkcji śmigieł, LM Glasfiber. Na terenie województwa dla farm wiatrowych wydano promesy koncesji na łączną moc ponad 660 MW. Przeznaczane są nowe obszary pod energetykę wiatrową – w uchwalonych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego na powierzchni niemal 28 tys. ha mogą powstać farmy wiatrowe. Do przyjęcia inwestorów szykują się kolejne 43 gminy. Obecnie jesteśmy liderem w rozwoju energetyki wiatrowej lądowej, ale wkrótce region z jego rozległym dostępem do wód terytorialnych stanie się kluczowy dla morskiej energetyki wiatrowej. W 2015 roku produkcję podstaw do morskich elektrowni wiatrowych rozpocznie w Szczecinie Bilfinger Crist Offshore.

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Western Pomerania is a leader in renewable energy resources, especially wind energy. This is the result of excellent natural geographical conditions and the consistent support of the Regional Board of West Pomerania. As a part of the Regional Operational Programme, of the West Pomerania, between the years of 2007-2013 nearly 44 million PLN was allocated for the financing of renewable energy sources. It is aimed to gain maximum independence from fossil fuels. Within six years the amount of renewable energy in the region has increased almost 10 times. At present, the capacity of already installed renewable energy sources is close to 1,150 MW this includes wind power of more than 1,000 MW (58 working installations). This is almost one third of the total capacity of wind energy in Poland. Hence, the state is a leader in terms of energy production from renewable sources. It is not surprising that investors specializing in wind energy support future plans in Western Pomerania . In Goleniów Industrial Park, the LM Glasfiber, the world’s leader in the manufacture of propellers, relocated their production there. In the region there have been licenses issued for wind farms generating a total capacity of over 660 MW. New areas for wind power generation are planned. In the adopted spatial plans, an area of almost 28 thousand hectares, wind farm construction will be allowed. 43 more municipalities are seeking investors to invest in their renewable energy quest. Currently we are the leader in inland wind energy development, but soon the region with its extensive access to territorial waters will become crucial for offshore wind energy. In 2015, Bilfinger Crist Offshore will start the production of infrastructure for offshore wind in Szczecin.

fot.: materiały prasowe

O l g ie r d Ge b lewicz Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Marshal of West Pomerania

LO R E M / miasto 4 5

m a j / m ay 2 0 1 4 |

4 6 ene r g ia / e n e rg y

Czas EcoGeneratora The time of the EcoGenerator

Będzie unieszkodliwiać 150 tys. ton odpadów rocznie i produkować około 70 tys. MWh energii elektrycznej oraz 864 tys. GJ energii cieplnej. Tyle potrzeba dla oświetlenia i ogrzania około 30 tys. mieszkań . W Polsce to całkowita nowość, w Danii codzienność – sprawdzona i pożyteczna. / It will treat 150 thousand tones of waste per year and produce about 70 thousand MWh of electricity and 864 thousand GJ of heat. That much is needed to light and heat around 30 thousand flats . In Poland it is a total novelty, whereas in Denmark it is a proven and useful part of everyday life.

Zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego. To oficjalna nazwa inwestycji. Częściej i chętniej jednak określana jest jako EcoGenerator. – Eco, bo ograniczy niebezpieczne dla natury składowiska odpadów. Generator, bo tak nazywa się część turbiny parowej, dzięki której będzie produkować energię. To będzie zakład nowej generacji nie tylko w znaczeniu technologicznym, ale i pokoleniowym – mówi Tomasz Lachowicz, prezes gminnej spółki Zakład Unieszkodliwiania Odpadów (ZUO), która odpowiada za budowę EcoGeneratora. WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

The Waste Incineration Plant for the Szczecin Metropolitan Area is the official name of the investment. However, it is more often and more likely to be named EcoGenerator. – Eco – because it will reduce the amount of landfill hazardous to nature. A Generator- because it is the name of a part of a steam turbine which will produce energy. This will be the plant of a new generation, not only in terms of technology, but also a generational says Tomasz Lachowicz, the president of the municipal company Waste Disposal Plant (ZUO), which is responsible for the construction of the EcoGenerator.

wizualizacja: materiały prasowe

D a r iusz S taniewski dziennikarz Kuriera Szczecińskiego journalist (Kurier Szczeciński)

e n e rg y / ene r g ia 4 7

Technologia w służbie ekologii Projekt obejmie obszar zamieszkany przez ponad 1, 2 mln ludzi wytwarzających rocznie około 400 tys. odpadów komunalnych. – Szczecińska spalarnia będzie przyjmować rocznie 150 tys. ton odpadów komunalnych. Taki przerób chcemy osiągnąć w 2017 roku. Znajdzie w niej pracę około 60 osób. Zakład w zależności od potrzeb będzie produkować energię elektryczną i cieplną. Samorządy objęte projektem spełnią wymagania dotyczące ograniczenia składowania odpadów biodegradowalnych. Dzięki czemu unikną kar za niedostosowanie systemu gospodarki odpadami do norm unijnych – informuje prezes Lachowicz. EcoGenerator będzie unieszkodliwiał odpady nienadające się do recyklingu oraz pozostałości z segregacji wtórnej odpadów opakowaniowych i surowcowych. W zamian otrzymamy około 70 tys. MWh energii elektrycznej oraz 864 tys. GJ energii cieplnej.

spalarnia będzie przyjmować rocznie 150 tys. ton odpadów komunalnych. The incinerator will receive 150 thousand tonnes of municipal waste per year.

Ostrów Grabowski – wyspa przyszłości Inwestycja powstaje na terenie portu szczecińskiego na Ostrowie Grabowskim. Obok jest już przygotowana infrastruktura pod budowę Zachodniopomorskiego Centrum Logistycznego oraz terminal kontenerowy. Aktualnie trwa palowanie terenu, na którym powstaje spalarnia. W ziemię trzeba wbić około 3 tys. pali na głębokość do 18 metrów. Niektóre elementy przyszłej budowli posadowione będą nawet 5 metrów poniżej lustra wody kanałów i przekopów otaczających Ostrów. Głównym źródłem finansowania projektu (255 mln zł) jest dotacja z Funduszu Spójności, którą gmina Szczecin otrzymała w ramach unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Ponad 280 mln zł to pożyczka z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; 60 mln zł pochodzi ze środków własnych ZUO.

Technology in the service of ecology The project will cover an area inhabited by more than 1.2 million people producing about 400 thousand of municipal waste annually. – The Szczecin incinerator will receive 150 thousand tonnes of municipal waste per year. We want to achieve this level in 2017. Approximately 60 people will find jobs here. The plant will produce electricity and heat according to needs. Municipalities covered by the project will meet the requirements for the storage limitations of biodegradable waste. This way they will avoid penalties for inadequacy of waste management systems with the EU standards – informs us the president Lachowicz. EcoGenerator will dispose of waste unfit for recycling and the segregation of secondary residues from packaging waste and raw materials. In return, we will receive about 70 thousand MWh of electricity and 864 thousand GJ heat. Ostrów Grabowski – An island of the future The investment is being focused in the port of Szczecin in Ostrów Grabowski. In addition there is already an infrastructure being prepared for the construction of the West Pomeranian Logistics Centre and a container terminal. Currently there

Vestforbrænding jest największym przedsiębiorstwem gospodarki odpadami w Danii. Mieści się w okolicach Kopenhagi i obsługuje 19 gmin, 60 tys. przedsiębiorstw oraz 865 tys. osób prywatnych – to jedna szósta całej populacji Danii. Vestforbrænding zajmuje się różnymi metodami utylizacji odpadów: przetwarzaniem, spalaniem, składowaniem oraz segregacją. Odpady, które nie są przeznaczone do powtórnego przetworzenia ani składowania, są spalane, a energia, która powstaje w ten sposób, jest wykorzystywana do produkcji elektryczności i ciepła i zaspokaja zapotrzebowanie około 80 tys. gospodarstw domowych.

Najlepsze i bezpieczne W Europie działa około 450 elektrociepłowni zasilanych odpadami komunalnymi. W Polsce tylko jedna, w Warszawie. Obecnie trwa budowa sześciu następnych. Współfinansowane przez UE zakłady termicznego unieszkodliwiania odpadów są budowane zgodnie z zasadą BAT (Best Available Techniques – Najlepsze Dostępne Techniki), co oznacza, że speł-

Vestforbrændingis the largest waste management in Denmark. It is located in the vicinity of Copenhagen and supports 19 municipalities, 60,000 companies and 865,000 individuals – it is one-sixth of the entire population of Denmark. Waste that is not destined for reprocessing or storage is burned and the energy helps to create steam driving a turbine producing the amount of current that meets the demands of about 80,000 households.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

4 8 ene r g ia / e n e rg y

W samym sercu Kopenhagi, w miejscu dawnej elektrociepłowni powstaje Amagerforbrænding, unikalna w skali europejskiej inwestycja ekologiczna – połączenie ośrodka narciarskiego i... spalarni śmieci. Według założeń inwestora spalarnia będzie emitować do atmosfery jedynie parę wodną oraz dwutlenek węgla. Na jej dachu natomiast będzie się znajdować prawdziwy stok narciarski. Ma być on czynny przez cały rok dzięki granulatowi z recyklingu, po którym będą mogli zjeżdżać narciarze. Na dach spalarni – na wysokości 100 metrów będzie prowadziła winda. Spalarnia ma ruszyć w 2016 roku.

In the heart of Copenhagen at the site of the former plant Amagerforbrænding there is being created an ecological investment unique on a European scale. It is a combination of the ski area and...waste incinerator. According to the assumptions of the investor the incinerator will emit water vapor and carbon dioxide into the atmosphere. On its roof there will be a real ski slope. It is supposed to be open all year long thanks to granulate from the recycled material, on which skiers will ski. There will be a lift to the roof of the incinerator at a height o f100 meters. The waste incinerator to be launched in 2016.

W Europie działa około 450 elektrociepłowni zasilanych odpadami komunalnymi. W Polsce – tyLko jedna. /

In Europe there are about 450 electrical power and heating plants powered by municipal waste. In Poland there is only one.

W SAMYM SERCU KOPENHAGI POWSTAJE SPALARNIA. NA JEJ DACHU BĘDZIE SIĘ ZNAJDOWAĆ STOK NARCIARSKI POKRYTY GRANULATEM Z ODPADÓW. In the heart of Copenhagen there is being created a waste incinerator. On its roof there will be a ski slope covered with a granulate from the recycled material.

niają najwyższe standardy ochrony środowiska, a jej właściwe działanie jest potwierdzone wieloletnim doświadczeniem. Według danych portalu Chronmyklimat.pl duński program polityki energetycznej zakłada, że w roku 2050 cała energia w kraju pochodzić będzie wyłącznie ze źródeł odnawialnych. W 2020 roku połowa zużycia energii pokrywana będzie przez energetykę wiatrową. W 2030 roku ma nastąpić wycofanie węgla i paliw ropopochodnych z elektrowni. W 2035 roku odnawialne źródła energii mają zapewnić Danii elektryczność i ogrzewanie.

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

The best and safe In Europe there are about 450 electrical power and heating plants powered by municipal waste. In Poland there is only one in Warsaw. Currently there are another six new plants under construction. Waste incineration plants, co-financed by the EU, are built according to the principle of BAT (Best Available Techniques) which means that they meet the highest environmental standards and their proper operation is guaranteed by many years of experience. According to the website chronmyklimat.pl The Danish energy policy programme assumes that in 2050 all the energy in the country will come exclusively from renewable sources. In 2020 half of the energy consumption will be covered by wind energy. In 2030 a withdrawal of coal and petroleum fuels from the plants is expected. In 2035 years renewable energy sources will ensure Denmark’s electricity and heating.

wizualizacja: materiały prasowe

is a piling operation on the land where the incinerator is being built. The need to pile drive about three thousand piles to a depth of 18 meters will have to be carried out. Some elements of the future construction will be placed up to 5 meters below the water channels and tunnels surrounding Ostrów. The main source of funding for the project (255 million zł) is a grant from Fundusz Spójności, which the Szczecin municipality received within the Infrastructure and Environment EU Operational Programme. More than 280 million zł is a loan from the National Fund for Environmental Protection and Water Management. 60 million zł comes from ZUO’s own funds.

e n e rg y / ene r g ia 4 9

biZnes Business

Tym, co najczęściej przyciąga duńskie firmy na Pomorze Zachodnie, jest energia. Taka, która drzemie w mieszkańcach tego regionu. / The most attractive to Danish companies is the ‘flow of energy’. There is great potential among the residents of this region.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

5 0 b iznes / b u s i n e s s fot.: materiały prasowe

MAŁA DANIA Little Denmark

Po raz pierwszy w historii Duńczycy pod względem wartości inwestycji w naszym regionie wyprzedzili Niemców. Dlaczego właśnie nasze tereny tak podobają się Duńczykom, że postanowili stworzyć u nas „Małą Danię”? / For the first time in the history of the Danes in terms of investments in the region , are ahead the Germans – previous leaders. Why is our land so pleasing to the Danes that they decided to create ”Little Denmark” here? D aniel Ź r ó dlewski

Przedsiębiorcy z Danii, mówiąc o Pomorzu Zachodnim, nie podkreślają już tylko geograficznej bliskości do Kopenhagi czy istotnie niższych średnich kosztów pracy. Mówią o dobrym klimacie, doskonale wykształconej kadrze oraz znakomitej współpracy z władzami. Radca Jacek Wójcikowski, kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji polskiej Ambasady w Kopenhadze, dodaje jeszcze – to, co mamy, to energia! – To niezwykła energia, która drzemie w mieszkańcach tego regionu, a jej niezmierzone pokłady wydają się sugerować, że jest ona całkowicie odnawialna. Tę energię postanowiła wykorzystać nie tylko firma LM Wind Power, czyli producent turbin wiatrowych, ale też wielkie duńskie koncerny, m.in. Dansk Supermarked, czyli właściciel sieci sklepów Netto, spożywcze firmy Royal Greenland czy Arla. Swoje oddziały ma tu także Coloplast, SmartGuy.dk czy zajmująca się produkcją wysoce wyspecjalizowanego sprzętu medycznego DGS Poland, będąca częścią grupy William Demant Holding. Bosman Browar Szczecin należy do koncernu produkującego prawdopodobnie najlepsze piwo na świecie – duńskiego Carlsberga. WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Entrepreneurs from Denmark while speaking of Western Pomerania do not only highlight the geographical proximity and significantly lower average labor costs. They talk about the good climate, well-educated staff, and excellent cooperation with the authorities. An Attorney Jacek Wójcikowski, the Head of the Department of Trade and Investment Promotion of Polish Embassy in Copenhagen adds – what we have is energy! – It’s an amazing energy that lies dormant in the inhabitants of this region, and its immeasurable amount seem to suggest that it is completely renewable. Not only the company LM Wind Power, which is a manufacturer of wind turbines, decided to use this energy, but also large Danish companies including Dansk Supermarked or the owner of the Netto shops, Royal Greenland food company and Arla. Coloplast has also got their troops here as well as Smartguy.dk or engaged in the production of highly specialized medical equipment DGS Poland, in part of the William Demant Holding Group. Bosman Brewery Szczecin belongs to a corporation producing probably the best beer in the world – the Danish Carlsberg.

Polacy i Duńczycy uzupełniają się, nie tylko w podobnym poczuciu humoru. Poles and Danes are complementary, not only in a similar sense of humor.

b u s i n e s s / b iznes 5 1

ZDERZENIE KULTUR Różnice między Polską i Danią, a dokładniej Polakami i Duńczykami, są ogromne. To efekt nie tylko nieporównywalnie wyższej w Danii stopy życiowej, ale po prostu wypadkowa charakterów i ludzkiej natury. Peter Tærø Nielsen z Polsko-Duńskiej Izby Gospodarczej, podczas jednego ze szkoleń zorganizowanego przez Centrum Obsługi Inwestorów i Eksporterów, porównując różnice kulturowe między Danią a Polską, odniósł się do modelu Hofstede. – Największa dysproporcja dotyczy aspektu unikania niepewności. Stwierdzenie „nie wiem” w ustach duńskiego pracownika jest dużo bardziej pozytywnie odbierane niż u polskiego. Ambasador Królestwa Danii w Polsce, Steen Hommel, zauważa wyraźnie różnice w biznesowych modelach obu krajów, szczególnie w sferze hierarchii służbowej. – Kierowanie polega tu bardziej na tworzeniu zespołu i definiowaniu celów niż na wskazywaniu dróg do osiągnięcia celu. Niestety, pozycja duńskiego kierownika nie jest równoznaczna z zajmowanym stanowiskiem, osoba dowodząca daną instytucją musi na nią zasłużyć. Dodaje, że Polacy i Duńczycy uzupełniają się, nie tylko w podobnym poczuciu humoru.

CLASH OF CULTURES The differences between Poland and Denmark and more precisely the Poles and Danes are huge. This results not only from incomparably higher standard of living in Denmark, but simply from the character and human nature. Peter Tærø Nielsen from Polish - Danish Chamber of Commerce, during one of the training courses organized by the Center for Investors and Exporters Service while comparing the cultural differences between Denmark and Poland, he referred to the Hofstede model. The largest discrepancy concerns the aspect of uncertainty avoidance. The statement „I do not know” in the mouth of the Danish employee is much more favorably received than of the Polish. The Ambassador of the Kingdom of Denmark in Poland, Steen Hommel, notes clearly differences in the business models of the two countries, especially in the sphere of business hierarchy. – Management here is based more on the team creation, and defining the goals than on identifying ways to achieve the objective. Unfortunately, the position of the Danish manager is not synonymous with the duties of his office; the person in command of the institution must earn it. He adds that the Poles and Danes are complementary, not only in a similar sense of humor. – The Danes seem to believe in the good intentions of almost every person they encounter, while Poles pay greater attention to the latent potential in people. The combination of naivety of Danes and skepticism of Poles gives a chance to find the “golden mean” with the participation of both these factors. DANISH SAFETY At DGS they use elements of the Danish business culture. New employees are initially intimidated,

W głównym budynku firmy DGS jest kantyna oraz siłownia dla pracowników. / There is a canteen

in the main building of the DGS company, and also a gym for the employees. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

5 2 b iznes / b u s i n e s s fot.: materiały prasowe DGS

– Duńczycy zdają się wierzyć w dobre intencje niemal każdej napotkanej osoby, podczas gdy Polacy zwracają większą uwagę na drzemiący w ludziach potencjał. Połączenie naiwności Duńczyków i sceptycyzmu Polaków daje szanse na znalezienie „złotego środka” z udziałem obu tych czynników.

DUŃSKIE BEZPIECZEŃSTWO W firmie DGS wykorzystuje się elementy duńskiej kultury biznesowej. Nowi pracownicy są na początku onieśmieleni, ale – jak przyznaje Marcelina Nowysz, Human Resources Specialist – bardzo szybko się adaptują. – Stawiamy na pracę zespołową, pracujemy razem, podejmujemy wspólnie decyzje. Na tym opiera się komunikacja między pracownikami – spotykamy się, rozmawiamy, dyskutujemy. Opieramy się na znanej metodzie feedback, a właściwie jej elementach. Nie ma tutaj sztywnej hierarchii znanej z polskich czy zachodnich przedsiębiorstw. Wspólnie wypracowujemy decyzje. Nam zależy na rezultacie, a nie na tym, kto na to wpadł. Bożena Andresen, Polka żyjąca w Kopenhadze od blisko 30 lat, opowiada, że w Duńczykach brakuje jej… romantyzmu.

Steen Hommel Ambasador Królestwa Danii w Polsce / The Ambassador of the Kingdom of Denmark in Poland

fot.: Jarosław Gaszyński

Jakie są różnice kulturowe pomiędzy Polakami a Duńczykami? Różnicą, na którą zwróciłby uwagę Duńczyk, jest ustępowanie miejsca osobie starszej w tramwaju lub autobusie, przytrzymywanie drzwi dla pozostałych osób wchodzących do budynku lub pokoju, a także zwyczajowe „dzień dobry” oraz „do widzenia” przy wchodzeniu i opuszczaniu windy. W Danii obyczaje te są bardzo rzadko stosowane, żeby nie powiedzieć pomijane…

What are the cultural differences between Poles and Danes? Very noticeable to a Dane coming to Poland would be the attention paid to practices such as giving up your seat on the tram to an elderly, holding the door for others when entering a building or room, and not least the mandatory “dzień dobry” and “do widzenia” to everyone entering and leaving the lift. These manners in the public space do not seem as prominent in Denmark – to say the least…

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

but – as Marcelina Nowysz, Human Resources Specialist admits- very fast to adapt. – We focus on teamwork, work together, make decisions together. Upon this the communication between employees - we meet, we talk, we discuss. Based on the known method of feedback, and actually its components. There is no rigid hierarchy known from the Polish and western companies. Together we work out decisions. We care about the result, not about who came up with it. Bożena Andresen, Polish living in Copenhagen for nearly 30 years, says that at the Danes she misses... romance. They are a little arrogant and not too communicative. Me, Polish, I’m not afraid to talk, I’m open... I miss a little this interpersonal warmth known from Poland. On the other hand I appreciate extremely this attention to social benefits. Poles are still in the economic dilemma, I think that the Danish welfare system helped them in building

WSPÓLNIE WYPRACOWUJEMY DECYZJE. ZALEŻY NAM NA REZULTACIE, A NIE NA TYM, KTO JEST AUTOREM POMYSŁU. Together we work out decisions. We care about the result, not about who came up with it.

Stwierdzenie „nie wiem” w ustach duńskiego pracownika jest dużo bardziej pozytywnie odbierane niż u polskiego. / The statement “I do not

know” in the mouth of the Danish employee is much more favorably received than of the Polish.

b u s i n e s s / b iznes 5 3

W firmie DGS wykorzystuje się elementy duńskiej kultury biznesowej. At DGS they use elements of the Danish business culture.

– Oni są trochę aroganccy i mało kontaktowi. Ja, Polka, nie boję się rozmawiać, jestem otwarta… tęsknię trochę za tym znanym z Polski międzyludzkim ciepłem, ale z drugiej strony niezwykle doceniam tę dbałość o socjal. Polacy są ciągle w takiej ekonomicznej rozterce, myślę, że ten duński system socjalny pomógłby im w zdobyciu zaufania i takim podstawowym poczuciu bezpieczeństwa, że zawsze można znaleźć pomocną dłoń, że zawsze można na kogoś liczyć. Polskie prawo pracy nie przewiduje tak bogatego pakietu socjalnego jak w krajach skandynawskich. Do miana legendy przeszły słynne urlopy stresowe, wzorcowa opieka zdrowotna, transparentny system płac, a nawet… dotacje dla starszych osób na utrzymanie psa czy kota, tak by nie byli samotni. – Firma posiada fundusz socjalny, mamy również wiele udogodnień dla pracowników. Jest budżet na dofinansowanie na przykład kulturalnej aktywności naszych pracowników. Ale zapewniamy też bezpłatny transport do firmy. W głównym budynku firmy jest kantyna oraz siłownia dla pracowników. Do dyspozycji pracowników są też wakacyjne domki w Danii w specjalnych, atrakcyjnych cenach – opowiada Marcelina Nowysz z DGS.

DGS Poland Sp. z o. o. to część duńskiej grupy William Demant Holding skupiającej szereg firm związanych z opieką i leczeniem ubytków słuchu. Firma działa od 2007 roku w podszczecińskim Mierzynie. Zatrudnia ponad 1300 osób i znana jest ze szczególnej dbałości o pracowników. Na czym polega jej sukces? DGS jest częścią duńskiego holdingu, opieracie się na skandynawskim modelu biznesowym? Czerpiemy z niego tyle, na ile też pozwalają polskie warunki, polska kultura i oczywiście polskie prawo. Na pewno panuje tu szczególna atmosfera. Jesteście na „ty”? Tak. Do szefa mówi się również po imieniu. To skraca dystans… W czym pomaga taki system pracy? Każdy ma możliwość wypowiedzenia się czy znalezienia rozwiązania problemu. Stawiamy na inicjatywę oddolną, na każdym etapie produkcji pracownik ma możliwość usprawnienia systemu, dokonania zmiany. Czy taka aktywność jest doceniana przez pracodawcę? Najlepsze pomysły czy sugestie pracowników są wynagradzane. Stawiamy sobie różne cele i za ich realizację pracownicy otrzymują bonus. Najważniejsze jednak jest to, że ludzie mają poczucie istotnego wkładu w funkcjonowanie przedsiębiorstwa. To pokazuje też, że coś od nas zależy. W rozmowie często podkreślana była zespołowość, jakie macie narzędzia integrujące pracowników? Pracujemy w przestrzeniach otwartych, tzw. open space, niezależnie od stanowiska wszyscy są razem. Są imprezy integracyjne, ale też w firmie działa… klub fotograficzny. Zdjęcia naszych pracowników zdobią ściany siedziby, są eksponowane na korytarzach oraz w meeting roomach. Prace wykorzystywane są w materiałach promocyjnych DGS, np. na firmowych kalendarzach. Wydajemy także, co dwa miesiące, wewnętrzną gazetę. Na jej łamach nasi pracownicy opisują swoje hobby, fascynacje, przygody czy sukcesy. Dzięki takim działaniom nie ma mowy o anonimowości, choć oczywiście nie wszyscy się znają, bo zatrudniamy ponad tysiąc osób. DGS Poland Sp. z o o. is part of the William Demant Group Danish Holding which brings together a number of companies involved in the care and treatment of hearing loss. The company operates since 2007 in Mierzyn near Szczecin. It employs more than 1,300 people and is known for its special care for employees. In what is it successful? DGS is a part of the Danish holding company, do you rely on the Scandinavian business model? We take it as far as Polish conditions, culture and of course the law. Surely there is a special atmosphere here. Do you call each other by the names or “Sir/Madam” “you”? Yes. We also call our boss by his name. This shortens the distance... How does this system help? Everyone has the opportunity to be heard or to find a solution to the problem. We focus on grassroots initiative at every stage of production employee has the opportunity to improve the system, to change it. Is such activity appreciated by your employer? The best ideas and suggestions of employees are rewarded. We set different goals and the employees receive a bonus for their realization. The most important thing is that people feel they have an important contribution to the functioning of the company. It also shows that there is something that depends on us. The collectivity was often emphasized in the conversation. Do you have the tools to integrate employees? We work in so called open space, regardless the position, everybody is together. There are social events, but there is also… a photographic club in the company. The photos of our staff decorate the walls of our office, they are exhibited in the halls and meeting rooms. The works are used in promotional materials of DGS, such as corporate calendars. Every two months we also publish an internal newspaper. On its pages our employees describe their hobbies, fascinations, adventures and success. By doing so there is no anonymity, though of course not everybody each other, because we employ more than a thousand people.

fot.: materiały prasowe

m a j / m ay 2 0 1 4 |

5 4 b iznes / b u s i n e s s

SŁABY PUNKT SĄSIEDZTWA

Najsłabszym punktem tego dogodnego sąsiedztwa jest brak w chwili obecnej bezpośredniego połączenia lotniczego pomiędzy Goleniowem a Kopenhagą. At present the weakest point of this convenient neighborhood is a lack of a direct air link between Goleniów and Copenhagen.

Różnice kulturowe pomału będą się zacierać, bo przenikanie jest nieuniknione. Szkoda tylko, że mimo tak intensywnej współpracy Pomorze Zachodnie nie posiada bezpośrednich połączeń z Królestwem Danii. – Najsłabszym punktem tego dogodnego sąsiedztwa jest brak w chwili obecnej bezpośredniego połączenia lotniczego pomiędzy Goleniowem a Kopenhagą oraz Billund na Jutlandii. Udrożnienie tego szlaku za pomocą przynajmniej dwóch lotów dziennie – rano i wieczorem – w sposób niewyobrażalny wpłynęłoby na dalszy dynamiczny rozwój całego Pomorza Zachodniego – zauważa Jacek Wójcikowski.

Polacy są w rozterce ekonomicznej, duński system socjalny mógłby im pomóC w zdobyciu zaufania i poczuciA bezpieczeństwa. / Poles are

still in the economic dilemma, Danish welfare system helped them in building confidence and basic sense of security. confidence and this basic sense of security that you can always find a helping hand, you can always count on someone. Polish labour law does not provide for such rich benefits package as in the Nordic countries. It is a legend now the famous stress leave, perfect health care, transparent wage system, and even... grants for older people to keep a dog or a cat, so that they were not alone. – The company has a Social Fund, we also have many facilities for employees. There is a budget for financing cultural activities of our employees. We provide a free shuttle service to the company. There is a canteen in the main building of the company, and also a gym for employees. There are also holiday cottages in Denmark available to employees in special attractive prices – says Marcelina Nowysz from DGS.

fot.: materiały prasowe

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

A WEAK POINT OF THE NEIGHBOURHOOD Cultural differences will gradually fade, because melting is inevitable. It is only a pity that despite the intensive cooperation Pomerania has no direct connections with the Kingdom of Denmark. – At present the weakest point of this convenient neighborhood is a lack of a direct air link between Goleniów and Copenhagen and Billund in Jutland. Facilitation of this route by at least two flights a day - morning and evening – would influence in an incredible extent the further dynamic development of the entire West Pomerania – says Jacek Wójcikowski.

56 b miasto iznes // bLO u sRiEnMe s s

Modna odzież z Pomorza Zachodniego Fashionable clothing from Western Pomerania

Ponad 180 pracowników dba o to, żeby odzież zamawiana poprzez stronę internetową www.stylepit.com trafiała w ciągu dwóch dni do klientów w Europie Zachodniej.

Dokładnie rok od podjęcia decyzji o ulokowaniu centrum dystrybucji w Goleniowskim Parku Przemysłowym duński StylePit działa pełną parą. / Exactly one year after the decision about to establish a distribution centre in the Goleniów Industrial Park, Danish StylePit is running at full speed.

More than 180 employees take care to ensure the clothing ordered through the website www.stylepit.com is delivered to customers in Western Europe within two days.

W czwartek, 23 stycznia 2014 roku, w Goleniowie odbyła się uroczystość oficjalnego otwarcia centrum dystrybucji. W spotkaniu uczestniczyli między innymi Thomas Wandahl – prezes Zarządu SmartGuy Group, Louise Ostergaard – szefowa goleniowskiego centrum oraz marszałek województwa zachodniopomorskiego – Olgierd Geblewicz. Zaproszeni goście mieli okazję zwiedzić nie tylko nowocześnie wyposażony, ogromny magazyn, ale również zajrzeć do studia fotograficznego. Odzież sprzedawana przez StylePit wymaga dokładnej prezentacji na stronie internetowej, dlatego firma korzysta z usług modelek i modeli. Nie tylko profesjonalistów z agencji, ale również wybranych pracowników centrum. Podczas prezentacji prezes Thomas Wandahl podkreślał nieprawdopodobne tempo przeniesienia centrum dystrybucji z Danii do Polski. Rok od podjęcia decyzji inwestycyjnej nie ma najmniejszych wątpliwości co do zasadności tej przeprowadzki. Zapowiedział też rychły rozwój goleniowskiego zakładu,

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

pokazując ręką wolne tereny inwestycyjne widoczne przez przeszkloną fasadę biurowej części budynku. Wiceburmistrz Goleniowa, Tomasz Banach, zacierał ręce, przeliczając w pamięci metry kwadratowe na wpływy do budżetu. – Inwestycja SmartGuy Group wpisuje się doskonale w aż dwie z sześciu naszych regionalnych specjalizacji: logistykę – centrum dystrybucyjne i usługi przyszłości – e-commerce – skomentował w kwietniu ubiegłego roku decyzję inwestycyjną Duńczyków Olgierd Geblewicz, marszałek województwa zachodniopomorskiego. Teraz gratulował inwestorom, wręczając im biurowe zestawy do gry w golfa. Zachodniopomorskie Centrum Obsługi Inwestora pracowało nad projektem inwestycyjnym SmartGuy Group wspólnie z Ambasadą Królestwa Danii w Polsce. Do podjęcia decyzji inwestycyjnej wystarczyły trzy wizyty, a o wyborze Goleniowa przesądziły doskonała lokalizacja oraz dostępność gotowego obiektu magazynowego na sprzedaż.

fot.: materiały prasowe

P aweł Ba r toszewski Centrum Obsługi Inwestorów i Eksporterów Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego Centre Investors Marshal Office of the West Pomeranian

O wyborze Goleniowa przesądziły doskonała lokalizacja oraz dostępność gotowego obiektu. / Goleniow was chosen due

Delivering excellent services - focused on customers

to excellent location and availability of the finished storage facility.

An official ceremony of the opening of the distribution centre was held on Thursday, January 23, 2014, in Goleniów. The event was attended by, among others, Thomas Wandahl – the President of SmartGuy Group, Louise Ostergaard – the Head of Goleniów centre and the Marshal of the West Pomerania – Olgierd Geblewicz . The invited guests had the opportunity to visit not only the modern facilities and the huge warehouse, but also to look at the photo studio. Clothes sold by StylePit require thorough presentation on the website, so the company uses the services of models; not only professionals from agencies, but also selected centre staff . During the presentation, President Thomas Wandahl underlined the incredible rate of relocation of the distribution centre from Denmark to Poland. One year after the decision to relocate, the investment involved in the move has proven, without a doubt, a legitimate expense. He has also announced the dynamic development of the Goleniów plant, showing with his hand free investment areas visible through the glass facade of office. Deputy Mayorof Goleniów, Thomas Banach, rubbed his hands while the calculating square metres into budget revenues . SmartGuy Investment Group fits perfectly into two out of six of our regional areas of expertise: logistics-distribution centre and services of the future-e-commerce. – Olgierd Geblewicz the Marshal of the West Pomerania commented the investment decision of the Danes, in April last year. Then he congratulated the investors by giving them office sets to play golf. West Pomeranian Investor Service Centre worked on the investment project, SmartGuy Group, jointly with the Embassy of the Kingdom of Denmark in Poland. To make the decision on the investment there were only three visits needed and the choice of Goleniow was made due to excellent location and availability of the finished storage facility for sale there.

Jeśli jesteś: → PRODUKCJA

zainteresowany nowymi IT LOGISTYKA QA technologiami FINANSE → gotowy do stałego pogłębiania wiedzy → pełen pomysłów i inicjatywy www.dgs.pl/kariera → elastyczny i otwarty na aktywne rozwiązywanie problemów → oraz jeśli lubisz pracę w zespole

…dołącz do nas! Szukamy zarówno doświadczonych specjalistów, jak i studentów oraz absolwentów rozpoczynających karierę zawodową.

INŻYNIE

Delivering excellent services - focused on customers

5 8 b iznes / b u s i n e s s

Duńczycy w mieście Danes in the city

Dlaczego duńskie firmy chętnie inwestują na Pomorzu Zachodnim? / Why are Danish companies so willing to invest in the Westpomeranian Region? J acek W ó jcikowski I Radca Kierownika Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Kopenhadze THE 1st Counsellor OF Trade, Investment and Promotion Section in the Embassy of the Republic of OF POLAND IN COPENHAGEN

Tym, co najczęściej przyciąga duńskie firmy na Pomorze Zachodnie, jest energia. Taka, która drzemie w mieszkańcach tego regionu, a jej niezmierzone pokłady wydają się sugerować, że jest ona całkowicie odnawialna. Gdyby nie zapał, konsekwencja i pracowitość Zachodniopomorzan połączona z dobrą strategią rozwoju regionu, nie byłoby na Pomorzu Zachodnim „Małej Danii” w takim zakresie, w jakim obecnie to obserwujemy. Odległość ma znaczenie – wszak Pomorze Zachodnie bezpośrednio sąsiaduje z Danią, a granica podkreślona niebieską kreską Morza Bałtyckiego paradoksalnie nie oddziela, a przybliża, oferując dodatkowe możliwości współpracy (gospodarka morska, stocznie i porty). Prawdą jest również to, że najsłabszym punktem tego dogodnego sąsiedztwa jest brak w chwili obecnej bezpośredniego połączenia lotniczego pomiędzy Goleniowem a Kopenhagą oraz Billund na Jutlandii. Udrożnienie tego szlaku za pomocą przynajmniej dwóch lotów dziennie (rano i wieczorem) w sposób niewyobrażalny wpłynęłoby na dalszy dynamiczny rozwój całego Pomorza Zachodniego. Podsumowując: Zachodniopomorskie ze Szczecinem i Koszalinem to dla duńskich firm synonim bliskości geograficznej oraz kompetencji, energii i zaangażowania mieszkańców. Tegoroczna wizyta następcy tronu księcia Fryderyka wraz z małżonką oraz delegacją duńskich firm jest najlepszym potwierdzeniem znaczenia tego regionu w naszych relacjach gospodarczych z Danią. WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

The most attractive to Danish companies is the ‘flow of energy’. There is great potential among the residents of this region, and its abundance may suggest that it is entirely ‘renewable’. Had it not been for the eagerness, diligence and will of Westpomeranian citizens, combined with a fine regional development strategy, the Westpomeranian Region wouldn’t have been called ‘the little Denmark’ as it is known today. What is also taken into account is the distance between Denmark and the Westpomeranian Region where the only border is the blue coastline of the Baltic Sea which – contrary to popular belief – strengthens the ties between the two countries because of the maritime economy, shipyards and harbors. It is also true that the weakest point of this convenient geography is the lack of a direct airline link between Goleniów, Copenhagen and Bilund in Jutland. With only a small effort to streamline the route (two flights a day would be more than enough), the whole of West Pomerania would benefit enormously in terms of economic and further regional development. To sum it up, the Westpomeranian Region, including cities like Szczecin and Koszalin, are perceived by Danish companies as a source of human engagement, competence and willingness to cooperate. This year’s visit by the heir to the throne, The Crown Prince Frederik, alongside the Crown Princess and Danish business delegation, shows the importance of our region in terms of Polish and Danish cooperation.

ZDROWIE Health

fot.: Fotolia.pl

Podróże po zdrowie stały się już zjawiskiem ogólnoświatowym. Tutaj idealnie wpasowuje się Szczecin, który także przyciąga zagranicznych studentów medycyny. / Health tourism has become a worldwide phenomenon; Szczecin is the best example of this. Also it attracts medicines students from abroad.

po Zdrowie do szczecina

Zdrowie to podstawa. By poprawić jego jakość, jesteśmy w stanie przejechać wiele kilometrów. Tysiące turystów zdrowotnych decyduje się przyjechać właśnie tutaj – do Szczecina. Po światowe osiągnięcia medycyny. / Health is essential. We may travel long distances to improve its quality. Thousands of health tourists decide to come to Szczecin to get the world’s best medical outcomes. M a r ta W itkowska

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Podróże po zdrowie stały się już zjawiskiem ogólnoświatowym. Tutaj idealnie wpasowuje się Szczecin. – Turystyka zdrowotna rozwija się w naszym regionie już co najmniej od 10 lat. Liczba turystów zdrowotnych stale rośnie – ocenia Magdalena Bulikowska, kierownik Biura Turystyki UMWZ. Te tendencje wynikają ze wzrostu świadomości w kontekście zdrowia i zmiany stylu życia. W Szczecinie spektrum usług medycznych jest bardzo szerokie, a standardy leczenia na najwyższym poziomie.

Światowy poziom W Szczecinie mieści się najstarsza w Polsce północno-zachodniej klinika chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej – Aesthetic Med, założona przez chirurga plastyka, dr. n. med. Andrzeja Dmytrzaka. Od ponad 30 lat swoją pozycję buduje klinika Implantologii i Ortodoncji HAHS w Szczecinie. W Szczecinie powstała niedawno prywatna placówka medyczna w dziedzinie chirurgii plastycznej, która była tworzona według najnowszych standardów szpitalnych – Art Medical Center. Od 2007 roku specjalista światowej klasy – prof. Rafał Kurzawa – prowadzi klinikę ginekologii i położnictwa Vitrolive, kładąc szczególny akcent na leczenie niepłodności. Inną, ważną działalność prowadzi wybitna postać

Zdjęcie wnętrza: Klinika AMC Art Medical Center – fot.: Adam Fedorowicz

Come to Szczecin and be healthy

h e a l t h / zd r owie 6 1

światowej onkologii – prof. Jan Lubiński w ramach spółki Read Gene i Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. To przełomowy system do wykrywania skłonności genetycznych zwiększających ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej.

Po zdrowie i urodę

prof. rafał kurzawa pomaga spełniać marzenia parom z problemem niepłodności. / Professor Rafał Kurzawa is helping to fulfill infertile couples’ dreams to have a baby.

Doktor Andrzej Dmytrzak był pierwszym specjalistą chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej na Pomorzu Zachodnim. – Klinika traktuje pacjentów ze szczególną troską. Wyposażona jest w 18 łóżek, co daje możliwość pozostawienia pacjentów po operacjach pod opieką personelu medycznego tak długo, jak tego wymagają. To rzadkość nie tylko w Szczecinie, ale i w Polsce. Około 75% pacjentów to cudzoziemcy, a Aesthetic Med ma swoje gabinety także w Berlinie- mówi dr Dmytrzak, który jako pierwszy w Polsce przeprowadził kilka operacji plastycznych m.in. zabieg liposukcji oraz powiększania piersi z wprowadzeniem implantu pod mięsień. Klinika Implantologii i Ortodoncji HAHS zajmuje znaczące miejsce wśród najlepszych ośrodków implantologicznych w kraju. Marcin Gaborski, dyrektor kliniki, wyjaśnia: – W zeszłym roku z usług stomatologicznych kliniki skorzystało ok. 1, 3 tys. cudzoziemców. Duńczycy stanowią ok. 20% tej liczby. Nasi pacjenci często podkreślają, że standard jest u nas nawet wyższy niż u dentystów, którzy leczą w ich kraju. – W ramach działalności centrum AMC wiodącą dziedziną jest chirurgia plastyczna. Filarem tej działalności jest autorytet w dziedzinie chirurgii plastycznej, dr Artur Śliwiński. Ceny przestają być elementem decydującym w przypadku naszego centrum medycznego. Najważniejsze jest poczucie bezpieczeństwa i bardzo wysoki standard leczenia. Spośród pacjentów przyjeżdżających do nas z zagranicy największą grupę stanowią obywatele Niemiec, Wielkiej Brytanii, Danii oraz Rosji – przedstawia Szymon Kreft – prezes Zarządu AMC Art Medical Center.

fot.: materiały prasowe

Gdy zawodzi natura Profesor Rafał Kurzawa pomaga spełniać marzenia parom z problemem niepłodności. Wspomaga naturę tam, gdzie napotyka ona problem. – Z usług kliniki rocznie korzysta około kilku tysięcy par. Połowa pacjentów pochodzi ze Szczecina, a reszta spoza, w tym 20% to pacjenci z Niemiec. Od początku działania kliniki, w wyniku zastosowania różnorodnych metod leczenia niepłodności, urodziło się kilka tysięcy dzieci –mówi prof. Rafał Kurzawa. Na pytanie, czy klinika dorównuje najwyższym standardom medycznym w tym aspekcie, odpowiada – absolutnie – tak! – Dla naszego pacjenta najważniejsze jest przede wszyst-

Health tourism has become a worldwide phenomenon; Szczecin is the best example of this. - Health tourism has been developing in our region for more than 10 years. The number of ‘health’ tourists is constantly growing - says Magdalena Bulikowska, a manager of UMWZ Tourist Office. We can observe these trends by the growing awareness where our health and lifestyle are concerned. In Szczecin the range of medical services is broad and the standards of treatment are at the highest levels

The world’s level In Szczecin we can find the oldest centre of plastic and aesthetic surgery in the north-west region of Poland - Aesthetic Med, which was founded by a plastic surgeon MD Andrzej Dmytrzak. For more than 30 years an Implantology and Orthodontics Clinic – HAHS in Szczecin - has been building its unquestionable rank. A new clinic, Art Mecical Center has been recently built, which was established using the latest hospital standards. Since 2007, a world famous specialist – Prof. Rafał Kurzawa – has been running Vitrolive, an obstetric and gynecological clinic. The main aim of the clinic is to treat infertility. Another important area is being led by Prof. Jan Lubiński, an outstanding figure in the world of oncology along with the Red Gene co partnership and Pomeranian University of Medicine. It’s an innovative technology, which enables us to detect a genetic tendency - which can increases the risk of cancer. For health and for beauty The MD – Andrzej Dmytrzak was the first specialist in neoplasty and aesthetic surgery in West Pomerania. As a top surgeon in Poland he had performed many operations. – The clinic treats dr andrzej Dmytrzak patients with special care. był pierwszym It is equipped with 18 beds, specjalistą chirurgii plastycznej which gives the possibility i rekonstrukcyjnej na of leaving patients after surPomorzu Zachodnim. / MD – Andrzej Dmytrzak gery under the supervision of – was the first specialist in medical personnel as long as aesthetic surgery required. It is rare not only in in West Pomerania. Szczecin, but also in Poland. Around 75% of all the patients are foreigners. The Aesthetic Med has got a consulting offi ce also in Berlin - says MD Dmytrzak. The Implantology and Orthodontics Clinic HAHS – s one of the best in the country. Marcin Gaborski, the manager of the clinic, explains: ‘Last year over 13 |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

6 2 zd r owie / h e a l t h

In Szczecin the range of medical services is broad and the standards of treatment are at the highest levels.

Podróże po zdrowie stały się już zjawiskiem ogólnoświatowym. W tĘ tendencję idealnie wpasowuje się Szczecin. /

Health tourism has become a worldwide phenomenon. Szczecin is the best example of this.

kim zaufanie, bezpieczeństwo i jakość leczenia. To wspaniała praca, która daje ogromną satysfakcję – dodaje.

W Szczecinie mieszka i pracuje wybitna postać światowej onkologii – Prof. Jan Lubiński, an outstanding figure in the world of oncology, lives and works in Szczecin.

Większość, bo aż 75% pacjentów zgłaszających się do prof. Jana Lubińskiego pochodzi z Polski. Stworzył największy rejestr pacjentek z mutacją genu BRCA1, odpowiadającą za wywołanie raka piersi. Zapytany o rewolucyjne myślenie o raku, odpowiada: Wprowadzenie genetyki do onkologii klasycznej. To personalizacja medycyny. Dzięki temu uzyskuje się zupełnie inne parametry, które wykorzystywane są w profilaktyce i leczeniu np. określenie optymalnego dla danej osoby poziomu selenu i innych mikroelementów na podstawie badanych genów. Tego typu badania wykonuje niewiele placówek na świecie.Staram się pomóc najlepiej, jak potrafię – przekazywać najnowsze, najbardziej wartościowe informacje, które zwiększą szansę na uratowanie zdrowia.

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

When the nature fails Professor Rafał Kurzawa is helping to fulfill in fertile couples’ dreams to have a baby. He supports nature whenever it faces an obstacle. - Annually a few thousands couples visit our clinic. Half of the patients come from Szczecin another 20% arrive from Germany. Since the beginning, thanks to a variety of infertility treatment procedures, a couple of thousands children have been born - says Prof. Rafał Kurzawa. Being asked whether the clinic matches the highest standards of the medical treatment elsewhere, he answers: -Absolutely - yes! –Trust is the basic requirement for our patient as well as the sense of security and the quality. It’s a great job, which gives a lot of satisfaction - he adds. The majority of patients - around 75% - who visit Prof. Jan Lubiński, come from Poland. He has created a register of female patients with the BRC1 gene mutation, which is responsible for causing breast cancer. When asked about his revolutionary way of thinking about cancer, he answers: – introducing genetics into classical oncology. It personalizes the medicine. Totally different parameters have been obtained thanks to this procedure, which is being used in field of prevention and treatment. For an example, estimating the optimum rate of selenium and other microelements for an individual on the bases of examined genes. Only a small percentage of institutions around the world perform these examinations. I try to help as much as I can – I pass on the latest and the most valuable information that may increase the chance of saving someone’s life.

Zdjęcie wnętrza: Klinika Aesthetic Med – foto: Przemysław Bera; foto. pozostałe: materiały prasowe

thousand foreigners underwent some dental procedures in our clinic. Danes constitute 20% of the total amount. Our patients often claim that the quality of our service is even greater than in their own counFilarem kliniki try. – The leading branch in the AMC jest autorytet w dziedzinie AMC centre is plastic surgery. chirurgii plastycznej, A leader and an authority in dr Artur Śliwiński. / The this procedure is MD Artur leading branch in the Śliwiński. The price is no AMC centre is plastic surgery. A leader and longer the prime consideraan authority in this tion in deciding about these procedure is processes. To feel secure MD Artur Śliwiński. and to receive the highest quality of treatment is what really matters. Among the patients from abroad we can find citizens of: Germany, Great Britain, Denmark and Russia’, tells us, Szymon Kreft – the chairman of the Art Medical Centre board.

W Szczecinie spektrum usług medycznych jest bardzo szerokie, a standardy leczenia na najwyższym poziomie.

h e a l t h / zd r owie 6 3

Studencki Szczecin bez granic No borders for students in Szczecin

Szczecin – dla obcokrajowców nazwa trudna do wypowiedzenia. Mimo wszystko, a może właśnie dlatego – przyciąga. Także zagranicznych studentów. O Szczecinie dowiedzieli się od znajomych. Jak go widzą? / To pronounce the word ‘Szczecin’ is a real challenge for a foreigner. Despite that, or maybe because of that, it attracts students and others from abroad. They get to know about Szczecin from their friends. The question is: How do they perceive it? M a r ta W itkowska

Sabahudin Duhera, student 4 roku medycyny ze Szwecji. Wybrałem Szczecin ze względu na rekomendację moich starych znajomych. Miasto cechuje się olbrzymią różnorodnością sklepów, restauracji itd. Bliskość Berlina oraz olbrzymia ilość studentów stanowi niezwykłą cechę tego miasta. Cała ta mieszanka sprawiła, że poczułem się prawie jak w domu, w tym mieście i kraju. Przeprowadzka ze Szwecji do Polski była wielkim wyzwaniem w moim życiu, które przewróciło je do góry nogami. System edukacji w Polsce różni się znacznie od tego, do którego jestem przyzwyczajony, dlatego wielu z nas brutalnie zderzyło się z rzeczywistością już na samym początku. Sabahudin Duhera, 4th year medical student, Sweden. My choice of Szczecin is due to recommendations of old friends. The city has a huge variety in shopping, restaurants etc. Close distance to Berlin and huge number of students is a unique feature that Szczecin can provide. All of this as a combination helped me out to feel more „home” in Szczecin and Poland. As a Swedish student moving to Poland was a big turnover :) Focus in polish school system differs from the one Im used to and therefore many of us got „face slap” at the beginning.

Nida Akhtar, studentka 4 roku medycyny z Norwegii. Te 6 lat spędzonych w Szczecinie prawdopodobnie jest i będzie najlepszymi latami mojego życia. Nie uważam siebie za szczególnie urodziwą, ale spotkałam się z różnymi reakcjami na moją osobę: od uporczywego wgapiania się aż do miłych komentarzy typu: „ładna dziewczyna” usłyszanych od starszych pań na ulicy, których nawet nie znałam. Myślę, iż stało się to za sprawą mojej azjatyckiej karnacji. Jeżeli chciałabym opisać moje życie w Szczecinie, to powiedziałabym, iż: fajne kawiarnie, restauracje i dobra pogoda są jak przysłowiowa wisienka na torcie.

Ved Nagurseth, student 5 roku medycyny, pochodzi z Mauritiusa, mieszka w Danii. Pierwszy raz usłyszałem o Szczecinie, kiedy zacząłem myśleć o studiowaniu medycyny w Polsce. Szczecin jest dla mnie miejscem, które pozwala mi na realizację mojego marzenia. Jest to piękna i dobrze przeżyta przygoda. Sześć lat temu nazwy: Szczecin oraz Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie nic mi nie mówiły, ale dziś są dla mnie wszystkim, ponieważ to miejsce stało się częścią mojej historii i wielu innych osób, które przyjechały tu, by spełnić swoje marzenia, i za to mówię: „dziękuję” Szczecinowi.

Nida Akhtar, 4th year medical student, Norway.

Ved Nagurseth, 5th year medical student, from Mauritius, live in the Faroe Islands (Denmark).

These 6 years in Szczecin have been and are probably going to be the best years of my life. I am not an „outstanding” person but still have met the strange staring eyes of people on one hand to nice compliments as „ładna dziewczyna” from old ladies on the street whom I don’t even know. I believe having an asian skin complection is the reason for both. Nice Coffees, restaurants, and nice weather are like a creamtop to the dessert if I want to describe my life in Szczecin.

I heard about Szczecin the first time when I took my interest to study medicine in Poland. To me Szczecin represents a place where it is helping me to realize my dream. It is a beautiful adventure well lived. Six years ago, Szczecin and Pomeranian University of Medicine were not in my vocabulary but today they mean everything to me for this place is part of the history of my life and the life of many others who come here to realize their dreams and for this I say: „Thank you Szczecin”.

m a j / m ay 2 0 1 4 |

j o u r n e y s / pod r ó ż e 6 5

PODRÓŻE Journeys

Królestwo Danii to prawdziwy turystyczny raj. Przyroda, zabytki oraz najstarsza, stara, nowa i najnowsza architektura. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. My zapraszamy do królewskiej Kopenhagi. / The Kingdom of Denmark is a real tourist paradise. Nature, monuments and the architecture: the oldest, the new and the latest. Everyone will find something for themselves. Welcome in Royal Copenhagen. |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

Królewskie miasto… atrakcji The royal city... of attractions D A N I E L Ź RÓ D L E W S K I

Plątanina atrakcji Kopenhaga to w pełni znaczenia europejska metropolia. Miasto skrajnych kontrastów, różnorodności, zaskakujących miejsc, intrygujących ludzi i tajemnic. Wszystko to materializuje się w centralnej dzielnicy miasta Indre By. Każdy, kto trafi do Kopenhagi, obowiązkowo musi przejść przez Strøget, czyli najdłuższy w Europie, ponadkilometrowy zespół deptaków. Najlepiej bez mapy, po prostu zgubić się… Pomiędzy dwoma placami – Kongens Nytorv i Rådhuspladsen – ciągną się nastrojowe, wąskie uliczki z bogato zdobionymi kamieniczkami, a obok nich rozległe place z monumentalnymi budowlami, fontanny, pomniki i… setki, a może tysiące sklepów, sklepików, restauracji, kawiarni, pubów, przed nimi uliczni artyści maści wszelakiej. Strøget to serce Kopenhagi, które pulsuje całą dobę, o każdej porze prezentując swe inne, skrajnie odmienne WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

The tangle of attractions Copenhagen is the European metropolis in the full meaning of the term. This is the city of extreme contrasts, diversity, surprising places, intriguing people and mysteries. All this materialises in the central district of the city Indre By. Anyone who goes to Copenhagen, by necessity, has to go through Strøget which is the longest pedestrian zone in Europe, over a kilometre long. The best however is to stroll without a map and just get lost. Between the two squares - Kongens Nytorv and Rådhuspladsen there are stretches of atmospheric, narrow streets of richly decorated town houses, and next to them, vast squares with monumental buildings, fountains, monuments and hundreds, perhaps thousands of shops, restaurants, cafes, pubs and in front of them street artists of all types. Strøget is in the heart of Copenhagen, which lives 24 hours a day, presenting its extremely different face at any time - from the majestic tourist trail up to a space of crazy night fun. Here can be found the most important monuments of the capital - buildings adjacent to the Old (Gammeltorv) and New Market Square (Nytorv), Lutheran Church of Holy Mary ( Vor Frue Kirke ), Fountain of Storks ( Storkespringvandet ), the Church of the Holy Spirit (Helligandskirken). The seventeenth century Round Tower (Rundetarn) deserves particular attention. To reach its top, which offers a fantastic view of old Copenhagen, there are no stairs but a gently sloping spiral path.

fot.: Witold Gawłowicz, unityline.pl

6 6 P O D RÓŻ E / JOU R NEYS

JOU R NEYS / P O D RÓŻ E 6 7

oblicze – od majestatycznego szlaku turystycznego po szaloną przestrzeń nocnej zabawy. Tutaj znajdują się najważniejsze zabytki stolicy – zabudowania przylegające do Starego (Gammeltorv) i Nowego Rynku (Nytorv), luterańska Katedra Najświętszej Marii Panny (Vor Frue Kirke), Fontanna Bocianów (Storkespringvandet), kościół Ducha Świętego (Helligåndskirken). Na szczególną uwagę zasługuje XVII–wieczna Okrągła Wieża (Rundetårn). Na szczyt, z którego rozciąga się fantastyczny widok na starą Kopenhagę, nie prowadzą schody, lecz łagodnie nachylona spiralna droga.

Cztery smoki, długi bar i niedźwiedzie futro

Miasto skrajnych kontrastów, różnorodności, zaskakujących miejsc. This is the city of extreme contrasts, diversity, surprising places.

Przestrzeń wokół Strøget wręcz kipi atrakcjami, warto odwiedzić słynne na cały świat Ogrody Tivoli z wielkim lunaparkiem, restauracjami, salami koncertowymi i teatralnymi, słowem wszystkim tym, co służy… zabawie. Tuż obok Gliptoteka – muzeum starożytności z zachwycającym ogrodem zimowym. Z wysokimi karuzelami Tivoli konkuruje dostojna wieża kopenhaskiego ratusza, gdzie na uwagę zasługuje Zegar Świata – 18 tarcz i funkcja kalendarza na kolejne… 570 000 lat. Stąd blisko do wyspy Slotsholmen i dawnego zamku królewskiego Christiansborg. Dziś to centrum duńskiej władzy – parlament (Folketing), sąd najwyższy i siedziba premiera. Na wyspie wznosi się także jeden z najbardziej charakterystycznych budynków duńskiej stolicy – Børsen, czyli dawna giełda z wieżą w kształcie skręconych razem czterech smoczych ogonów. Po drugiej stronie Strøget, tuż przy największym placu miasta Kongens Nytorv, znajduje się Nowy Port (Nyhavn), kolejne miejsce – ikona, znane z pocztówek: uliczka wzdłuż dawnego portu, która dzięki dziesiątkom knajp określana jest mianem najdłuższego baru Skandynawii. Kierując się na północ od Nyhavn, trafimy do Amalienborg – oficjalnej rezydencji duńskiej rodziny królewskiej. W południe obowiązkowo trzeba zobaczyć zmianę warty gwardzistów królewskich w fantazyjnych czarno-niebieskich mundurach i czapach z niedźwiedziego futra. Kilkaset metrów dalej znajduje się monumentalny, wzorowany na Bazylice Świętego Piotra w Rzymie, Kościół Marmurowy (Frederikskirke), a jeszcze dalej kolejny królewski zamek – renesansowy Rosenberg – dziś to muzeum ze słynnym skarbcem oraz przepiękny ogród.

Wenecja z hipisami Inny charakter niż Indre By ma znajdująca się po drugiej stronie cieśniny, już na wyspie Amager, dzielnica

CHRISTIANIA

Nie wolno tu robić zdjęć oraz… biegać. Można za to legalnie kupić marihuanę bez obawy interwencjI policji, bo jej działanie na tym obszarze jest… nielegalne. It is not allowed to take pictures there, or ... run. On the other hand one can legally buy marijuana without fear of the intervention of the police, because their authority in this area is... illegal.

Four Dragons, long bar and bearskin You can visit the world famous Tivoli Gardens with a great amusement park, restaurants, concert and theatre halls all of them all providing entertainment and fun. Right next to this there is Gliptoteka - an extremely interesting museum of antiquities with a stunning winter garden. With its high carousels Tivoli competes with the majestic tower of Copenhagen City Hall, where one can find a noteworthy World Clock - 18 faces and a functioning calendar for the next 570 000 years ... From there it is close to the island Slotsholmen and the former royal castle of Christiansborg. Today it is the centre of the Danish government - parliament (Folketing), the Supreme Court and the seat of Prime Minister. The island rises up as one of the most emblematic buildings of the Danish capital - Børsen, the former stock market with a tower in the shape of four dragon tails twisted together. On the other side of Strøget, right beside the biggest city square, Kongens Nytorv there is a New Port (Nyhavn), another place - an icon, known from postcards: the street along the old harbor, which is called the longest bar in Scandinavia thanks to its dozens of pubs. Heading north from Nyhavn we will get to Amalienborg - the official residence of the Danish royal family. At noon it is necessary to watch the changing of the royal guards in fancy black-and-blue uniforms and hats of bear fur. A few hundred metres away is the monument, modeled on St. Peter’s Basilica in Rome, the Marble Church (Frederikskirke), and still further another royal castle - Renaissance Rosenberg - today it is a museum with famous treasures and a beautiful garden. Venice of the hippies District Christianshavn located on the other side of the strait, on the island of Amager has a different character |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

6 8 P O D RÓŻ E / JOU R NEYS

Dania wciąga, bez opamiętania. A ileż przyjemności może być w samodzielnym odkrywaniu kolejnych pereł architektury. Denmark drawn completely. And how much pleasure can we have from discovering the next pearl of architecture.

Kąpiel w porcie Kopenhaga to także port morski, ale przemysłowe tereny w centrum już kilkadziesiąt lat temu ustąpiły innym funkcjom. Powstający wciąż waterfront należy do jednego z najciekawszych projektów tego typu na świecie, i to nie tylko z uwagi na fakt, że w dawnych portowych kanałach… można się kąpać, bo dzięki wieloletnim staraniom i inwestycjom woda jest tu równie czysta jak w Sundzie. Na obu brzegach cieśniny stanęły nowe gmachy, będące symbolem współczesnej Kopenhagi. Vis-à-vis Zamku Amelioneborg zachwyca Opera Królewska – można dostać się do niej tramwajem wodnym, z pokładu którego rozciąga się panorama starej Kopenhagi oraz nowych

warto odwiedzić słynne na cały świat Ogrody Tivoli z wielkim lunaparkiem, restauracjami, salami koncertowymi i teatralnymi. You can visit the world famous Tivoli Gardens with a great amusement park, restaurants, concert and theatre halls.

than the Indre By. Here it can feel like Amsterdam or Venice – there are canals with hundreds of yachts and small ships and boats. There is no hustle and bustle of Strøget, but a mood set by the quaint pubs and artistic shops. One of the biggest attractions and curiosities of Copenhagen is Free Town of Christiania. Some believe that this autonomous settlement is a social experiment, bringing together the opponents of the widely understood system. Others believe that it’s an illegal venture of people from the margins of society and still others define Christiania as a colorful city of hippies. Anyone who visits the Christiania must remember that it is not allowed to take pictures there, or ... run, because it can introduce an atmosphere of unease ... On the other hand one can legally buy marijuana without fear of the intervention of the police, because their authority in this area is illegal.

Swimming in the harbour Copenhagen is also a seaport, but the industrial areas in the centre gave way to other activities a few dozen years ago. The still developing waterfront is one of the most interesting projects of this type in the world and not just due to the fact that in the old port channels you can bath thanks to years of effort and investments the water here is as pure as in the Sound. On both sides of the straits new buildings were constructed. They are a symbol of contemporary Copenhagen. Vis a vis the Amelioneborg Castle this is an astonishing Royal Opera house. You can reached there by water tram, whose deck offers a panoramic view of the old and new buildings of Copenhagen wharves, among other things Another architecturWYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

fot.: Witold Gawłowicz, unityline.pl

Christianhavn. Można tu poczuć się jak w Amsterdamie czy Wenecji – kanały z setkami jachtów, małych statków i łodzi. Nie ma tu zgiełku Strøget, ale nastrojowe miejsca z uroczymi knajpkami i artystycznymi sklepikami. Jedną z największych atrakcji i osobliwości Kopenhagi jest Wolne Miasto Christiania. Jedni uważają, że to samostanowiące osiedle to eksperyment społeczny, zrzeszający przeciwników szeroko pojętego systemu, inni, że to nielegalne przedsięwzięcie ludzi z marginesu społecznego, jeszcze inni określają Christianię kolorowym miastem hipisów. Każdy, kto odwiedza Christianię, musi pamiętać, że nie wolno tu robić zdjęć oraz… biegać, bo może to wprowadzić atmosferę nerwowości. Można za to legalnie kupić marihuanę bez obawy interwencji policji, bo jej działanie na tym obszarze jest… nielegalne.

JOU R NEYS / P O D RÓŻ E 6 9

zabudowań nabrzeży, między innymi wzniesionej na wyspie Stolsholmen kolejnej architektonicznej ikony – Czarny Diament, czyli nowe skrzydło Biblioteki Królewskiej z unikatową elewacją z czarnego granitu.

Podręcznikowa dzielnica Nowa dzielnica Ørestad na wyspie Amager to podręcznik nowej architektury i myślenia o funkcjach miasta. Mieszkaniowo-handlowo-biznesowa dzielnica powstaje wzdłuż linii 1 kopenhaskiego metra. Same wiadukty miejskiej kolei biegną nad sztucznym kanałem, tuż obok stacji znajdują się obiekty publiczne – wielkie centrum handlowe i słynne gimnazjum. Budynek szkoły uznawany jest za wzór dla współcześnie powstających obiektów oświatowych. W dzielnicy zobaczymy też unikatową konstrukcję VM Bjerget dającą złudzenie górskiego stoku. Wielokrotnie nagradzany, uważany za architektoniczną ikonę obiekt ma funkcję mieszkalną – znajduje się tutaj 80 mieszkań, każde ze 100-metrowym ogrodem na dachu.

fot.: Witold Gawłowicz, unityline.pl

Kopenhaga po… Po intensywnym zwiedzaniu warto wybrać się do Ishøj – to wielka marina, świetne muzeum sztuki współczesnej Arken, ale przede wszystkim szerokie plaże. Zmęczonym zwiedzaniem polecić można także wizytę w browarze Carlsberg, gdzie obok degustacji prawdopodobnie najlepszego piwa na świecie można zobaczyć ogromną kolekcję butelek browarów – ponad 70 000. Dania wciąga, bez opamiętania. A ileż przyjemności może być w samodzielnym odkrywaniu kolejnych pereł architektury, kultury i przyrody. Polecam i… do zobaczenia w Królestwie Danii.

w dawnych portowych kanałach… można się kąpać. In the old port channels you can bath.

al icon built on the island Stolsholmen is the Black Diamond or the new wing of the Royal Library with a unique facade of black granite.

Textbook District The new Ørestad district on the island of Amager, built from scratch, is a handbook of the new architecture and thinking about the functions of the city. Residential - commercial- business district is formed along the line 1 of the Copenhagen Metro. The city rail viaducts run on the artificial canal, next to the station there are public buildings - a large shopping centre and a famous school. The school building is considered a model for contemporary educational establishments. In this district we can also see the unique design of the VM Bjerget giving the illusion of a mountain slope. The many award-winning building, considered an architectural icon is residential there are 80 apartments, each with 100 square metre garden on the roof. Copenhagen after... After intense sightseeing you can visit the Ishøj- it is a great marina or the fantastic contemporary art museum Arken, but a must see are all the wide beaches. Those who are tired of sightseeing could also be recommended to a visit to the Carlsberg Brewery, where besides the tasting of “probably the best beer in the world” you will see surely the world’s largest collection of bottles from breweries around the world - more than 70 000. Denmark drawn completely. And how much pleasure can we have from discovering the next pearl of architecture, culture and nature? I highly recommend all this and ... see you in the Kingdom of Denmark! |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

7 0 ciekawostki / t h e n e w s

SZCZĘŚLIWA PIERŚ The Lucky Breast

konferencja i targi PSEW2014 The conference and exhibition PWEA2014

Konferencja i Targi Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW2014) to największe branżowe wydarzenie w Polsce poświęcone energetyce wiatrowej. PSEW2014 to: sesje i panele poruszające wszystkie zagadnienia z zakresu energetyki wiatrowej wydarzenia towarzyszące: warsztaty tematyczne ponad 500 uczestników atrakcyjny program wydarzeń niezapomniana uroczysta kolacja – Gala Dinner. Zapraszamy do rejestracji. www.psew2014.psew.pl

The conference and exhibition of Polish Wind Energy Association (PWEA 2014) is the largest industry event in Poland dedicated towards wind power issues. PWEA 2014 is: sessions and panels covering all the topics of wind power industry side events: thematic workshops, over 500 participants; interesting agenda unforgettable ceremonial Gala Dinner. You are welcome to register. www.psew2014.psew.pl

WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Mała Syrenka (Den Lille Havfrue) to niezaprzeczalny symbol Kopenhagi i obowiązkowy punkt każdego odwiedzającego stolicę Danii. Niewielki posąg (1,25 m wysokości) odsłonięty w 1913 roku przedstawia postać z baśni „Mała Syrenka” Hansa Christiana Andersena. Autorem rzeźby zamówionej przez syna założyciela browaru Carlsberg – Carla Jacobsona, jest Edvard Eriksen. Dotknięcie przez mężczyznę prawej piersi Syrenki zapewni mu szczęście w miłości. Widoczne wytarcie rzeźby w tym miejscu każe myśleć, że to działa… Niewinna Mała Syrenka wielokrotnie padała ofiarą wandalizmu i politycznych protestów. Kilkukrotnie traciła głowę, ramię, wiele razy była oblewana farbą i ubierana, na przykład w muzułmańską burkę w ramach protestu przeciwko przyjęciu Turcji do Unii Europejskiej. W 2013 roku Mała Syrenka… została wysadzona – dosłownie, bo za pomocą ładunku wybuchowego dokonano strącenia z cokołu. Zawsze jednak, nie zważając na koszty czy inne trudności, Mała Syrenka wraca na swoje miejsce w całej okazałości. Kopenhażanie ją po prostu kochają! The Little Mermaid (Den Lille Havfrue ) is an undeniable symbol of Copenhagen and an every visitor’s ‘must see’ point in the capital of Denmark. A small statue (1.25 tall) unveiled in 1913, shows the character from the fairy tale “The Little Mermaid” by Hans Christian Andersen. The sculptor, Edvard Eriksen, was commissioned by the son of the founder of Carlsberg Brewery - Carl Jacobson .Touching the mermaid’s right, by a man, will give him good luck in love. Visible wear of the sculpture in this place makes us think that it works ...The Little Mermaid has repeatedly fallen victim to vandalism and political protests and has often lost her head or arm and been frequently daubed in paint.She has also been dressed, for example, in the Muslim burqa in protest against the acceptance of Turkey into the European Union. In 2013, The Little Mermaid was blown up literally, because with the help of an explosive device she was blown off the plinth she stood on. However always, no matter the cost or other difficulties, i s re t u r n e d to h e r place of glor y. The Citizens of Copenhagen just love her!

t h e n e w s / ciekawostki 7 1

Przejazdy na lotniska zawsze w najlepszej cenie! The airport transfers always at a best price!

Follow me! – specjalizuje się w obsłudze transferów do portów lotniczych w naszym regionie. Oferuje połączenia na lotniska w Berlinie, Goleniowie, Poznaniu i Gdańsku, a także do baz promowych w Świnoujściu, Sassnitz, Rostocku i Hamburgu. Oferta skierowana jest do firm i klientów indywidualnych. Najbardziej wymagający pasażerowie cenią sobie usługę Business Taxi, umożliwiającą dojazd spod każdego adresu i o dowolnej porze. Natomiast transfery autobusem liniowym to oferta dla osób, które chcą dotrzeć na lotnisko terminowo, wygodnie i w najlepszej cenie. Przejazdy do Berlina odbywają się 20 x dziennie, a ceny biletów zaczynają się już od 1 zł. www.interglobus.pl

fot.: Adam Fedoowicz, Witold Gawłowicz, unityline.pl

Follow me! specialises in airport transfers within our region. It offers transport to the airports in Berlin, Goleniów, Poznań and Gdańsk, and also transfers to the ferries in Świnoujście, Sassnitz, Rostock and Hamburg. The most demanding clients may enjoy the comfort of the Business Taxi service which enables the driver to pick up the client at any time and at a chosen place. Alternatively, the line coach offer was designed for those who like to arrive at the airport on time, travel in comfort, and at the lowest price. The journeys to Berlin take place 20 times a day and the ticket prices start from only 1 PLN. www.interglobus.pl

Odkrywanie Kopenhagi to czysta przyjemność, szczególnie jeśli nie trzeba martwić się o organizację wyjazdu. Podczas wycieczek autokarowych z Unity Line można zwiedzić najpiękniejsze zakątki duńskiej stolicy, poznać fascynujące historie i poczuć niezapomniany klimat. Organizator zapewnia pełen atrakcji rejs promem przez Bałtyk, przejazd wygodnym autokarem, opiekę pilota oraz posiłki. Duńską stolicę można zwiedzić w kilku aranżacjach: w jeden dzień, z odwiedzinami u Hamleta czy w Parku Rozrywki Bakken. Do wyboru jest aż 13 terminów, w okresie od maja do października. Szczegółowy program wycieczek do Kopenhagi na stronie: skandynawskiewakacje.pl

Kopenhaga jest niezwykłym miastem, w którym nie sposób się nudzić. Zachwyca nowoczesnym wzornictwem, nietuzinkową architekturą i najlepszą kawą na świecie. Równie przyjemna jak sama wizyta w duńskiej stolicy może być podróż. Szczególnie jeśli będzie jednocześnie morską przygodą. Unity Line zaprasza do skorzystania z oferty specjalnej: „Bilet do Kopenhagi”, łączącej przejazd promem oraz mostem Øresund. Ceny zaczynają się już od 161 zł za osobę, w jedną stronę. Rezerwując bilet wcześniej, mamy możliwość skorzystania z 50% rabatu na kabinę. Zapraszamy! Szczegóły oferty na stronie: unityline.pl

Copenhagen is a colourful and relaxed city full of life, atmosphere and different cultural city areas. The unusual sights, architecture and probably the best beer in the world could leave an impression for a long time. The journey to Copenhagen could be as wonderful as the visit to the Danish capital itself. Unity Line offers a ticket to Copenhagen, which includes ferry passage and an Øresund Bridge ticket. Prices start from 161 PLN per person for a one way trip. Booking in advance entitles you to a 50% discount on cabin prices during night passages. See you onboard! More details: unityline.pl

Discovering Copenhagen is pure pleasure, especially when you are not bothered with planning the details of your trip. During Unity Line’s coach tours you can sight see the most breathtaking sights of Denmark’s capital, listen to some fascinating stories and enjoy the unforgettable atmosphere. The organiser provides a cruise full of attractions across the Baltic Sea, travel in a comfortable coach with a professional tour guide and meals. There are a few ways in which you can meander round the city: a couple for example is a one day trip including a short visit in Hamlet’s place or to Bakken’s Theme Park. You can choose from over 13 dates from May to October. Find out more about the itinerary to Copenhagen at: skandynawskiewakacje.pl |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

7 2 wyda r zenia / e v e n t s

Festiwal Gwiazd w Międzyzdrojach Festival of Stars in Międzyzdroje

3–6 lipca 2014 Wojciech Kilar symfo-

3–6 July 2014 Symphonic-like Wojciech Kilar, more than 100 stars of the small and large screen and of stage and theatre. This will be the 19th time Międzyzdroje has become a capital of the stars. Festival will begin with the concert “Kilar ifilm “ to which Krzesimir Dębski developed the best-known melodies and themes from the composer’s work. On the stage there will be performances by: Anna Dereszowska , Anna Jurksztowicz , Hanna Śleszyńska , Justyna Sieńczyłło , Emilian Kaminski , Piotr Machalica , Wiktor Zborowski and Andrzej Poniedzielski, whom we can also hear performing “SzlafRock (& Roll )“. This will a celebration in Międzyzdroje of his 60th birthday and he will leave an imprint of his hand on the Avenue of Stars. Imprints of their hands will also be left by such stars as Maryla Rodowicz, Ewa Wencel , Magdalena Różczka , Teresa Lipowska , Paweł Wawrzecki , Andrzej Nejman and Andrzej Pągowski the creator of festival poster . On the stage, there will be “ The Rape of the Sabine Women” , “ Scenes from a Marriage “ or “Baby on credit” . On July 5th a Representation of Polish Artists will face the local government of Western Pomerania. Every day at 13:00 in Hotel Amber Baltic, it will be possible to meet all the stars. www.festiwalgwiazd.com WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Mistrzostwa Europy w kitesurfingu European Championships in kitesurfing

2–7 września 2014 Mistrzostwa Europy w kitesurfingu w Mielnie to niezwykle prestiżowa impreza, podczas której organizatorzy spodziewają się startu co najmniej 100 zawodników z całego świata (formuła open). Wśród nich zawodnicy reprezentujący Pomorze Zachodnie, którzy aktualnie zajmują czołowe miejsca w światowych rankingach. Rekordową wartość będzie miała pula nagród pieniężnych, bo wyniesie 15 tysięcy euro. Kitesurfing to niezwykle widowiskowa dyscyplina sportowa, która cieszy się coraz większą popularnością.

2–7 September 2014 Championship in kitesurf in Mielno is an extremely prestigious event, during which the organizers expect the participation of at least 100 kitesurfers from all over the world (formula open). These athletes who represent Western Pomerania, currently occupy the top positions in the world rankings. The prize will have the record value because it will be 15 000 euro. Kitesurfing is a very spectacular sport and its popularity is increasing.

fot.: materiały prasowe

nicznie, do tego ponad 100 gwiazd małego i dużego ekranu, estrady i sceny teatralnej. Już po raz 19. Międzyzdroje staną się stolicą gwiazd. Koncertem „Kilar i film” rozpocznie się tegoroczny Festiwal, do którego Krzesimir Dębski opracował najbardziej znane motywy i tematy z twórczości kompozytora. Na scenie wystąpią: Anna Dereszowska, Anna Jurksztowicz, Hanna Śleszyńska, Justyna Sieńczyłło, Emilian Kamiński, Piotr Machalica, Wiktor Zborowski i Andrzej Poniedzielski, którego usłyszymy również w „SzlafRock(&roll)”. Artysta uczci w Międzyzdrojach 60. urodziny i pozostawi ślad w Alei Gwiazd. Odcisk swojej dłoni zostawią również Maryla Rodowicz, Ewa Wencel, Magdalena Różczka, Teresa Lipowska, Paweł Wawrzecki, Andrzej Nejman i Andrzej Pągowski, autor plakatu Festiwalu. Na scenie teatralnej pojawią się sztuki: „Porwanie Sabinek”, „Sceny z życia małżeńskiego” i „Kochanie na kredyt”. Reprezentacja Artystów Polskich 5 lipca zmierzy się z Samorządowcami Pomorza Zachodniego. A codziennie o 13.00 w hotelu Amber Baltic będzie można spotkać się ze wszystkimi gwiazdami. www.festiwalgwiazd.com

e v e n t s / wyda r zenia 7 3

Festiwal Słowian i Wikingów

Festival of Slavs and Vikings 1–3 sierpnia 2014 Jedna z największych, wczesnośredniowiecznych imprez w Europie, w której uczestniczy ok. 1500 osób z 26 krajów świata. Podczas 3-dniowego festiwalu w urokliwym Wolinie prezentowane są warsztaty dawnych rzemiosł, odbywają się występy zespołów muzyki i tańca dawnego, regaty i rejsy dawnych łodzi, inscenizacje wydarzeń historycznych i obrzędów oraz wielkie bitwy na 400 wojów. W tym roku Festiwal Słowian i Wikingów obchodzi okrągły jubileusz. To już 20. spotkanie miłośników historii, dlatego też możemy spodziewać się wyjątkowych atrakcji!

1–3 August 2014 One of the biggest events of early medieval Europe, which involves about 1,500 people from 26 countries of the world. During the 3 day Festival in charming Wolin there are presented old crafts workshops, there are held performances of old music and dances, there are regattas and cruises on old boats, staging historical events and ceremonies, and the great battles of 400 warriors. This year, the Festival of Slavs and Vikings celebrated a round anniversary. This is the 20th meeting lovers of history, so we can expect unique attractions!

Mistrzostwa Świata w klasie Laser World Championship in the Laser class

11–13.07.2014 Regaty Pucharu Europy w klasie LASER 19.07.–3.08.2014 Regaty Mistrzostw Świata w klasie LASER RADIAL Tegoroczne mistrzostwa świata w żeglarskiej klasie LASER odbędą się w Dziwnowie, który na mapie zawodów tej rangi znalazł się nieprzypadkowo. Sprzyja temu nie tylko wymarzone położenie geograficzne, ale też rozwijająca się infrastruktura żeglarska. Jeśli dodamy do tego solidne zaplecze treningowe i hotelowe, usytuowanie na nadmorskim szlaku komunikacyjnym i wieloletnie doświadczenie włodarzy miasta w organizacji przedsięwzięć sportowych, przepis na sukces wydaje się murowany. www.dziwnowlaserworlds2014.com

11–13 July 2014 European Cup Regatta -Class LASER 19 July–3 August 2014 World Cup regatta in Class LASER RADIAL This year’s world championships in Laser class sailing will be held in Dziwnow. It is no coincidence this town is found on the map the cities organizing competitions of this rank. It is favoured, not only because of its perfect geographical location, but also because of the developing sailing infrastructure. We can also add to this the robust training oppourtunities, excellent hotel facilities and its situation on the coastal communication route. Dziwnow can also boast many years of experience of the city in the organization of sporting ventures; the recipe for success seems to be guaranteed. www.dziwnowlaserworlds2014.com |

m a j / m ay 2 0 1 4 |

LINDBERG is an award-winning Danish eyewear company with a design-driven mindset verging on the obsessive. The design company us impassioned adherents of New Nordic minimalist elegance, paving the way to remarkable eyewear designs that make you feel you’re not even wearing glasses … and provide seriously sculpted style messages guaranteed to get noticed by those in the know.

Niezwykłe okulary Remarkable eyewear

LINDBERG jest duńską firmą produkującą wielokrotnie nagradzane okulary. Idea designu kształtuje jej przesłanie do tego stopnia, że stała się niemal obsesją. Firma projektowa, która niewzruszenie wspiera nową, nordycką, minimalistyczną elegancję, toruje drogę do niezwykłych projektów okularów, dzięki którym znika wrażenie ich noszenia… kształtuje wyraźny przekaz, który gwarantuje bycie dostrzeżonym przez osoby najbardziej wtajemniczone.

Zmiana w postrzeganiu mody W firmie LINDBERG bardzo ważne jest będące wyzwaniem dla percepcji połączenie dyskretnej elegancji, pięknych materiałów i wypracowanej subtelności, a każda mocno osadzona w świecie mody oprawka jest dostosowywana do preferencji i upodobań klienta. Zarówno znawcy stylu, jak i profesjonalni styliści są bardzo zadowoleni z tego, co mogą uzyskać dzięki nagradzanym okularom firmy LINDBERG. To dlatego projekty firmy LINDBERG odgrywają bardzo dużą rolę w czasie najważniejszych na świecie wydarzeń związanych z trendami w branży okularów w Nowym Jorku, Mediolanie, Paryżu i Hongkongu. Przełomowe projekty obejmują np. luksusową serię Precious, do wykonania której wykorzystano platynę, różowe diamenty, 18-karatowe złoto i kieł syberyjskiego mamuta, jak również niedawno przedstawioną, ultralekką serię n.o.w. wykonaną z półprzezroczystego kompozytu i tytanu. Firma LINDBERG zajmuje się równocześnie projektowaniem okularów, ubrań oraz biżuterii, dzięki czemu dyktującym trendy w modzie koneserom łatwiej jest wyróżnić się w tłumie. Wyrafinowani klienci subtelnie podkreślają swój indywidualny styl za sprawą okularów, które stanowią bardzo ważny dodatek i modną ozdobę – na równi z biżuterią, torebkami, butami i zegarkami. WYDANIE OKOLICZNOŚCIOWE |

s p e c i a l e d iti o n |

Changing fashion perceptions LINDBERG is big on the perception-pushing integration of discreet elegance, exquisite materials, and engineered subtlety, with each fashion-conscious frame customized to the wearer’s preferences and predilections. Style mavens and professional stylists alike are big fans of what they can achieve with award-winning LINDBERG fashion eyewear. Which is why LINDBERG designs have had a major impact at the world’s leading eyewear fashion events in New York, Milan, Paris, and Hong Kong. Their breakthrough designs extend from the high-end Precious range featuring platinum, pink diamonds, 18-carat gold, and Siberian mammoth tusk, to the recently unveiled ultra-light n.o.w. range made of translucent composite and titanium. LINDBERG designs blend eyewear, fashion, and jewelry, helping fashion-forward feinschmeckers stand out from the crowd. Discerning wearers make a subtly distinctive style statement with glasses as high-impact accessories and fashion adornment—right up there with jewelry, handbags, shoes, and watches.

N D

By Appointment to The Royal Danish Court

design by LINDBERG 路 made by LINDBERG

Den korteste vej til Polen

ACJI WIZUALNEJ ZACHODNIOPOMORSKIEGO

Center for Erhvervsudvikling i Vestpommern-regionen one-stop-shop, 24/7 +48 91 44 67 105, +48 512 006 662 coi@wzp.pl, www.coi.wzp.pl