Ocena oddziaływania na środowisko przedsięwzięć z branży spożywczej z punktu widzenia interesu inwestora

Dominika Synowiec

Kancelaria Radców Prawnych Klatka i partnerzy

Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (OOŚ) jest instrumentem umożliwiającym prowadzenie prewencji i kompleksowej polityki ochrony środowiska, pozwalającym na określenie rodzajów i skali ewentualnych zagrożeń związanych z planowaną działalnością człowieka, porównanie alternatywnych rozwiązań przy realizacji przedsięwzięcia, włączając w to opcję braku działań. Jest to procedura, która pozwala chronić zasoby naturalne, umożliwia przeciwdziałanie degradacji środowiska i ochronę zdrowia ludzi.

Najogólniej ujmując, OOŚ ma na celu kompleksową ocenę inwestycji pod kątem jej wpływu na środowisko, łącznie z wpływem na zdrowie ludzi, na którą składa się: weryfikacja raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko (dostarczonego przez inwestora przedsięwzięcia) i uzyskanie wymaganych prawnie opinii i uzgodnień. Z punktu widzenia inwestora jest to jednak procedura, która znacznie wydłuża realizację danego przedsięwzięcia, czasem nawet ją uniemożliwiając, narażając inwestora na straty. W tym zakresie przejawia się konflikt interesów inwestora z interesem społecznym. Przechodząc do omówienia całej procedury na wstępie wskazać należy, że OOŚ przeprowadzana jest w związku z realizacją przedsięwzięć bardzo różnych gatunkowo, w tym inwestycji związanych z przemysłem spożywczym. Jest to postępowanie uregulowane w ustawie z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tj.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 ze zm., dalej „UOOŚ”). Bardzo istotne znaczenie ma również rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2016 r., poz. 71, dalej „Rozporządzenie”). Określa się w nim bowiem rodzaje przedsięwzięć, przy realizacji których OOŚ jest lub może być przeprowadzana, o czym szczegółowo będzie mowa poniżej.

OOŚ przeprowadza się w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przy czym nie zawsze, kiedy mamy do czynienia z obowiązkiem uzyskania decyzji środowiskowej, istnieje obowiązek przeprowadzenia OOŚ. OOŚ jest bowiem obligatoryjna tylko w odniesieniu do niektórych przedsięwzięć.

W celu ustalenia, kiedy mamy do czynienia z OOŚ, w pierwszej kolejności należy wskazać, kiedy inwestor podejmujący dane zamierzenie ma obowiązek uzyskać decyzję środowiskową. Brak uzyskania takiej decyzji stoi na przeszkodzie realizacji kolejnych etapów przedsięwzięcia (decyzja środowiskowa poprzedza wydanie innych decyzji).

I tak uzyskanie decyzji środowiskowej jest wymagane wtedy, gdy łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki: 1) planowana jest realizacja „przedsięwzięcia” (ustawowa definicja „przedsięwzięcia” nie rozjaśnia zanadto tego pojęcia, w tym względzie tak naprawdę

decydują zapisy Rozporządzenia – zob. niżej), przedsięwzięcie to należy do jednego z przedsięwzięć wymienionych w art. 71 ust. 2 UOOŚ w związku z przepisami Rozporządzenia (jest to przedsięwzięcie mogące zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko), realizacja tego przedsięwzięcia wymaga uzyskania jednej z decyzji wymienionej w art. 72 ust. 1 UOOŚ, bądź wymaga od inwestora podjęcia działań określonych w art. 72 ust. 1a

UOOŚ. Do decyzji tych należy w szczególności pozwolenie na budowę, decyzja o warunkach zabudowy, bądź zezwolenie na zbieranie i/lub przetwarzanie odpadów. Podkreślić należy, że decyzja środowiskowa nie ma charakteru samoistnego, a poprzedza uzyskanie innych decyzji.

Z punktu widzenia obowiązku przeprowadzenia OOŚ najistotniejsze jest rozróżnienie przedsięwzięć na mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (przedsięwzięcia te wymienione zostały w §2 Rozporządzenia) oraz na przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (wymienione w §3 Rozporządzenia).

Tylko w przypadku pierwszej grupy przedsięwzięć OOŚ jest obowiązkowa. W przypadku grupy drugiej o konieczności przeprowadzenia OOŚ decyduje organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej, którym co do zasady jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. Podejmując taką decyzję organ ma na uwadze okoliczności wskazane w art. 63 ust. 1 UOOŚ (m.in. rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, usytuowanie przedsięwzięcia, rodzaj i skalę możliwego oddziaływania), opinię regionalnego dyrektora ochrony środowiska oraz opinię organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Przedsięwzięcia z branży spożywczej mieszczą się w drugiej grupie przedsięwzięć, co oznacza, że to organ decyduje, czy inwestor będzie lub nie będzie musiał stawić czoła OOŚ. O czym należy pamiętać - na postanowienie w tym przedmiocie przysługuje zażalenie do organu wyższego stopnia (co do zasady będzie nim Samorządowe Kolegium Odwoławcze), a następnie skarga do sądu administracyjnego.

Z punktu widzenia inwestora OOŚ nie jest pożądana, gdyż znacznie wydłuża proces uzyskania decyzji środowiskowej, czyni go również droższym. Wynika to z tego, iż w ramach tego postępowania: •   po pierwsze, konieczne jest przedłożenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, stanowiącego dokument zazwyczaj kilkudziesięciostronicowy, o treści szczegółowo określonej w art. 66 ust. 1 UOOŚ. W raporcie oprócz opisu przedsięwzięcia powinien znaleźć się opis stanu przyrody, zwłaszcza obiektów chronionych i stanu obiektów zabytkowych. Powinny znaleźć się tam opisy wariantów realizacji przedsięwzięcia z uzasadnieniem wyboru wnioskowanego.

Analiza możliwych skutków przedsięwzięcia powinna dotyczyć wszystkich elementów środowiska, w tym możliwych konfliktów społecznych. Organ może zrezygnować z wymagania niektórych elementów raportu lub określić niektóre szczegóły raportu, po drugie, przedsięwzięcie musi być uzgodnione z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, co oznacza, że negatywne stanowisko tego organu zamyka drogę do uzyskania decyzji środowiskowej (postanowienie wydawane przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska jest zaskarżalne), po trzecie, w ramach OOŚ konieczne jest zapewnienie udziału społeczeństwa, co wiąże się z publicznym udostępnieniem dokumentacji postępowania oraz umożliwieniem składania, w terminie 21 dni, uwag i wniosków wobec przedsięwzięcia, po czwarte, podmiotem na prawach strony w takim postępowaniu może stać się organizacja ekologiczna, która

ma uprawnienia dalej idące aniżeli te, które przyznano organizacjom społecznym w art. 31 k.p.a., a mianowicie, może złożyć odwołanie lub skargę do sądu administracyjnego nawet wtedy, gdy nie brała udziału w postepowaniu na wcześniejszych etapach.

Jeżeli organ postanowi, że realizacja danego przedsięwzięcia nie wymaga OOŚ, dla uzyskania decyzji środowiskowej wystarczające jest złożenie kompletnego wniosku wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia, która jest dokumentem dużo mniej rozbudowanym i bardziej ogólnym, aniżeli raport. W postępowaniu takim pomija się konsultacje społeczne, a organizacje ekologiczne mogą brać w nim udział jedynie na zasadach ogólnych wynikających z k.p.a. Nie ma również obowiązku uzgadniania warunków realizacji przedsięwzięcia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

Z punktu widzenia inwestora istotnym obowiązkiem jest sporządzenie opisu planowanego przedsięwzięcia. Opis taki zamieszcza się zarówno w raporcie, jak i w karcie informacyjnej przedsięwzięcia. Należy w nim wyszczególnić przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń wynikających z funkcjonowania przedsięwzięcia. W przypadku przemysłu spożywczego zwrócić uwagę należy w szczególności na zanieczyszczenia wynikające z emisji do powietrza, na produkcję ścieków oraz odpadów. Przykładowo, w przemyśle mleczarskim, do powietrza emitowany jest tlenek węgla, dwutlenek siarki, cząstki stałe z kotłowni opalanych węglem, amoniak z systemów chłodzących. Produkowana jest spora ilość ścieków oraz odpadów, takich jak popiół i żużel z kotłów opalanych węglem, osady z oczyszczalni ścieków, odrzuty i ścinki, odpady opakowaniowe, odpady komunalne.

Składając wniosek o wydanie decyzji środowiskowej należy również pamiętać, że stroną w takim postępowaniu jest nie tylko wnioskodawca, ale także podmioty władające nieruchomościami znajdującymi się w zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia. Wyznaczając taki zasięg bierze się pod uwagę rzeczywiste uciążliwości związane z inwestycją, także te, które nie przekraczają ustalonych norm.

Przyznanie określonym podmiotom statusu strony ma istotne znaczenie, bowiem strona mająca interesy przeciwstawne do wnioskodawcy (niezainteresowana realizacją inwestycji w swoim otoczeniu) może skutecznie zblokować lub znacznie wydłużyć proces uzyskiwania decyzji środowiskowej, składając w tym postępowaniu pisma, zażalenia, odwołania i skargi do sądu.

Podsumowując, elementy składające się na procedurę OOŚ mają na celu zapewnienie jak najbardziej obiektywnej oceny skutków realizacji danego przedsięwzięcia, ze szczególnym uwzględnieniem skutków dla środowiska. Procedura ta jest rozbudowana i generuje sporo obowiązków i zagrożeń po stronie inwestora. Dodatkowo, praktycznie każde przedsięwzięcie, które wiąże się z OOŚ, generuje konflikt interesów. Najczęściej jest to konflikt pomiędzy chęcią zysku inwestora, a dążeniem lokalnego społeczeństwa do zachowania czystego i spokojnego środowiska w miejscu zamieszkania i wypoczynku. Stąd inwestor zawsze będzie zainteresowany uniknięciem OOŚ.

TECHMILK 2016

Tegoroczne Seminarium Techmilk zgromadziło 400 osób

XVII Seminarium Postęp techniczny w przetwórstwie mleka wzorem lat ubiegłych odbyło się w Hotelu Gołębiewski w Mikołajkach. Tegoroczna edycja skupiła wokół siebie wiele firm wdrażających nowe technologie, obrady musiały odbywać się w dwóch salach kongresowych równolegle. Poniżej nasza fotorelacja.

Paweł Łagoda z firmy Trepko rozpoczął drugi dzień seminarium prezentacją na temat podwyższenia poziomu higienizacji maszyn Edward Zakrzewski z firmy Amerplast w trakcie miłej pogawędki z Tadeuszem Proczkiem, prezesem OSM Grodzisk Mazowiecki Grzegorz Augustyniak z firmy AF Projekt z zarządem OSM Czarnków – Zofią Just oraz Helmutem Doliwą Marcin Dmochowski, Monika Beczek, Aleksandra Olszewska oraz Jacek Grabowski. Męska część z firmy JUMO, damska z firmy Mlekomat

Fabian Dajnowiec z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Małgorzata Gęsicka ze Spółdzielni Mleczarskiej Lazur oraz Piotr Laboga z firmy Asti Uśmiechnięta reprezentacja załogi CSK Marek Las z firmy Pro-Wam i Mirosław Stępień z firmy Gea Polska

Zygmunt Zander

Okiem OrganizatOra

Techmilk jest największym seminarium mleczarskim w Polsce – to nie ulega najmniejszej wątpliwości. Prezentują się tutaj firmy oferujące najnowsze rozwiązania z zakresu inżynierii procesowej i techniki ale także linie do pakowania i konfekcjonowania czy technologie zagospodarowania osadów. Przy okazji prezentują się firmy oferujące substancje dodatkowe czy dodatki do żywności.

Jan Limanowski

Jestem inżynierem, który potrafi wychwycić innowacyjność urządzenia, stąd moje zainteresowania koncentrują się głównie na postępie technicznym w przetwórstwie mleka. Podejrzewam, iż przedstawiciele mleczarni po to przyjeżdżają na Techmilk, aby dowiedzieć się co ciekawego dzieje się w technice. Zwarte informacje podawane na Techmilku skutkują później wdrożeniami w zakładach, można je porównać do ziarenek, które pączkują. Człowiek słucha tych 30. wykładów i w jednym z nich znajdzie inspirację do rozwinięcia produktu czy linii. Ten proces jest realizacją naszych zamierzeń, gdy tworzyliśmy Techmilk kilkanaście lat temu.

W konkursie AgroIndustry na najlepsze stoisko wygrała firma Wild Sławomir Olszewski ze Spółdzielni Mleczarskiej Mlekpol oraz reprezentacja Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Zygmunt Zander i Bogusław Staniewski

Piotr Zgórzyński z firmy CSK i Wiesław Białas z firmy Ilapak O zaworach SD Economic mówiła Sandra Spinkiewicz z firmy Spinex

Adam Głowacki z firmy Zentis z Janem Limanowskim z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Janusz Kroll z firmy Alima Bis prowadził wykład na temat procesów demineralizacji w przemyśle mleczarskim z zastosowaniem elektrodializy Hanna Łapińska ze Spółdzielni Mleczarskiej Mlekovita z zainteresowaniem zapoznaje się z ofertą wystawców Techmilku

Marcin Kuprewicz z firmy Chr. Hansen prowadził wykład na temat serów niskotłuszczowych Elżbieta Szpura i Marek Skorupski z Laktopolu oraz Krzysztof Nowakowski z Lumiko Uśmiechnięta reprezentacja SM Spomlek – od lewej: Wojciech Styś, Renata Karkoszka oraz Dariusz Korzeniowski Lech Antonowicz z Laktopolu oraz Grzegorz Gańko, prezes OSM Sierpc Michał Dębiec z firmy Ecolab prowadził prezentację na temat narzędzi optymalizacyjnych

Fabian Dajnowiec

Okiem OrganizatOra

Ogrom prezentowanych tutaj tematów przekracza możliwości krótkiej wypowiedzi. Za innowacyjne prezentacje uważam takie, które zwracają uwagę słuchacza na remonty i utrzymanie ruchu, odpowiednią konserwację maszyn i urządzeń. Nie wszyscy przykładają odpowiednią wagę do tych niezmiernie ważnych zagadnień, dzięki prezentacjom na Techmilku ta sytuacja ma szansę się zmienić.

JESTEŚMY KELVION – EKSPERCI WYMIANY CIEPŁA

Kelvion – dotychczas znany jako GEA Heat Exchangers – to jeden z niewielu producentów na świecie zapewniających szerokie portfolio wymienników ciepła.

Nasza oferta obejmuje: – Wymienniki płytowe uszczelkowe posiadające nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne • OptiWave

Nowatorskie rozprowadzenie przepływu w kanale międzypłytowym • PosLoc

System samopoziomowania pakietu płyt • EcoLoc

Bezklejowy system mocowania uszczelek do płyt

– Wymienniki płytowe lutowane

• GBS/GNS o tradycyjnej płycie typu Chevron, lutowane miedzią lub niklem • VacInox lutowane stopami kwasoododpornymi bez zawartości metali nieżelaznych • ConBraze o unikalnej na rynku geometrii płyty zapewniającej niskie straty ciśnienia przy zachowaniu wysokiej efektywności

Wymienniki spiralne

Znajdujące zastosowanie w oczyszczalniach ścieków

Serwis i oryginalne części zamienne

Spełniamy wymagania klientów oczekujących urządzeń o wysokiej sprawności i trwałości, gwarantujących bezpieczeństwo eksploatacji i niezawodność. Sprawdź nas!

www.kelvion.com tel.: +48 22 608 14 37 e-mail: warsaw@kelvion.com