Nood breekt niet altijd wet

De intentie van een eigenaar om te bebossen is geen garantie op succes. Alles begint met de bestemming die je gronden volgens het gewestplan hebben. Hoewel het bebossingsbeleid vooral focust op gronden met een groene bestemming, kun je daar in de praktijk niet altijd bebossen. Veel van die gronden zijn momenteel al in gebruik door de landbouw en de pachtwetgeving is heel beschermend naar pachters toe. Op andere plekken zit je dan weer met waardevolle bestaande open natuur waardoor je met bebossing meer kwaad dan goed. Bijna de helft van landoppervlakte van Vlaanderen wordt gebruikt voor landbouw. Daarom is het absoluut noodzakelijk om naar deze gronden te kijken als we meer bos willen, al blijkt bebossen van landbouwgronden in de praktijk vaak op tal van moeilijkheden te stoten. Zeker voor Herbevestigd Agrarisch Gebied (HAG) is het moeilijk om toestemming of een stimulerende financiële vergoeding te krijgen. Nochtans bieden bosjes in intensief agrarisch gebied serieuze voordelen: recente publicaties leren dat de kwakkelende bijenpopulaties het meest gebaat zijn met afscheidingen van schimmels die groeien op dood hout! Ook erosiebestrijding is sterk gebaat met (gedeeltelijke) bebossing binnen het landbouwgebied.

Specifiek voor Limburg stellen we vast dat het in het al bosrijke noorden van de provincie iets minder noodzakelijk is om verder inspanningen rond bosuitbreiding te realiseren, omdat die gemeenten vaak al een bebossingsindex hebben die ver boven het gemiddelde ligt. In Haspengouw is er veel minder bos en is uitbreiding dus nodig, maar juist daar gebeurde de HAG-afbakening zeer ruim.

De Vlaamse Bosgroepen signaleren deze en andere knelpunten al jaren, maar dit leidde tot nog toe niet tot de verhoopte veranderingen. Integendeel: in januari verstrengde de wetgeving en kwam er een verplicht advies voor graslanden bij voor vergunningsaanvragen voor bebossingen in agrarisch gebied, wat het nog moeilijker maakte om daar te bebossen. Nochtans verdwijnt het meeste grasland eerder door woonuitbreiding, verharding of omzettingen naar akkers.

Koesteren wat er is

Ondertussen wordt er nog steeds ontbost, onder andere voor het creeren van bijkomende, open natuur. De Bosgroepen ontkennen zeker het belang van deze open natuur niet, maar samen met andere partners uit de sector vragen we al lang een compensatieplicht bij kappingen voor open natuur. De minister vraagt om lokaal een bosbalans op te stellen, maar in de praktijk merken we weinig of geen controle op bossen die verdwijnen. Ook de klimaatverandering maakt het creëren van bijkomende bossen niet eenvoudig. Zo merken veel van onze leden dat de ongeziene droogten in de groeiseizoenen hun tol eisen in het bos, zeker voor jonge aanplanten. De Bosgroepmedewerkers scholen zich voortdurend bij om mee te zijn met de laatste inzichten van klimaatslim bosbeheer, zodat we hier een passend antwoord op kunnen bieden. Onze bescheidenheid groeit: intussen beseffen we dat we noch de toekomst, noch het beste beheer kunnen voorspellen en dat we best zo robuust mogelijke, geva- rieerde bossen creëren. Ook de aanbeveling uit Canadees onderzoek om oude bomen zoveel mogelijk te behouden, nemen we ter harte.

Voorzichtig optimistisch

Een bos planten kost natuurlijk geld. Zowel voor de realisatie en jeugdverzorging als ter vergoeding van de grondwaardedaling. Bosgroep Limburg helpt bebossers om op zoek te gaan naar financiering. Dat kan een subsidie zijn, maar ook middelen die wij voorzien. Daarvoor doen we tegenwoordig naast boscompensatie in natura ook een beroep op bedrijfssponsoring en voeren we onze campagne “Een Hart voor Bos”, waarover je alles leest op www.eenhartvoorbos.be.

Hoewel de bebossingsdoelstellingen nog lang niet zijn bereikt, zien we de toekomst zeker niet gitzwart in. Voor het eerst zien we een duidelijke stijging van het aantal bossen en nooit eerder was er zoveel maatschappelijke en politieke aandacht en draagvlak om bossen te planten en beschermen.

Via bosgroepen.be/mag-ik-bebossen kun je zelf checken of en hoe je een toelating kan krijgen voor het bebossen in specifieke gebieden. Heel wat relevante informatie over je percelen kun je zelf vinden op www.geopunt.be. Via de bosteller.be/subsidiesimulator krijg je een idee van het subsidiebedrag waarvoor je bebossing in aanmerking kan komen.

Uiteraard kan je ook steeds bij Bosgroep Limburg terecht voor tips en advies op maat.