ZŁOTYSTOK WSCHODNIA BRAMA DO KOTLINY KŁ

Odzkiej

Złoty Stok to ciche i malownicze miasteczko położone u podnóża Gór Złotych, w obrębie Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego. Leży na pograniczu trzech powiatów, tworząc swoistą bramę do Kotliny Kłodzkiej. Do granicy z Czechami ma niespełna kilometr w linii prostej.

Jak sama nazwa miasta wska­ zuje, jego historia od zawsze związana jest ze złotem. Ten cenny kruszec, wydobywany był tu już od XIII wieku, przez wiele lat stanowił o bogactwie i prestiżu miejscowości. Pięć wieków później, ze złotodajnych rud zaczęto pozyskiwać arszenik – silną i podstępną truciznę, a złoto stało się jedynie produktem ubocznym. Odzyskiwano je z wypałków poarsenowych (odpad z produkcji arszeniku), stosując przez wieki różne metody. Jedna z ostatnich – metoda chlorkowa – opracowana przez Platnera, a wdrożona przez Wilhelma Guttlera (ówczesnego właściciela kopalń i hut), otrzymała złoty medal na wstawie w Londynie i była osiągnię­ ciem na skalę światową. Metody metalurgii arsenu, zastosowane w zło­ tostockich hutach, były przykładem dla całej Europy.

Kopalnie zamknięto 1 kwietnia

1961 roku, kończąc tym samym kilkuwiekowy rozdział górnictwa tych terenów. Przez ten okres wydobyto

16.5 tony złota oraz wyprodukować 126 tys. ton arszeniku. W mieście istniało 190 kopalń, o łącznej długo­ ści 320 km podziemnych labiryntów: szybów i sztolni.

Aby bliżej poznać historię Złotego Stoku oraz dawnych właścicie­ li kopalń, warto udać się na wycieczkę z przewodnikiem miejskim. Trasę turystyczną można pokonać na dwa sposoby: spacerem bądź meleksem, który jest repliką Forda Buicka

– auta jakim kiedyś po mieście poruszali się Guttlerowie. Przewodnik opowiada o losach majętnych rodów, które niegdyś zarządzały miastem, o architekturze urokliwych kamienic, wybudowanych na początku

XVI wieku, pokazuje detale archi­ tektoniczne mówiące o górniczym charakterze miasteczka, ale również wprowadza do obiektów na co dzień niedostępnych. Oprócz walorów hi­ storycznych Miejska Trasa Turystyczna ma do zaoferowania wiele legend i ciekawostek wpisanych w dzieje miasta.

Od wielkiej powodzi w 1997 roku, kiedy został zniszczony most kolejowy za Kamieńcem Ząbkowickim, pociągi do Złotego Stoku już nie docierają. W dni robocze można tu dojechać autobusem z Ząbkowic Śląski (po drodze zatrzymuje się przy stacji kolejowej w Kamieńcu Ząbkowicki, skąd kursują pociągi do Wrocławia i Kłodzka). Od poniedziałku do soboty oprócz świąt kursują też busy z Kłodzka do Paczkowa przez Złoty Stok

Od listopada 2022 roku udo­ stępniona dla turystów została wie­ ża widokowa, mieszcząca się w mu­ rach XVI­wiecznej świątyni ewangelickiej, a w jej wnętrzu nowoczesna wystawa multimedialna.

Po zwiedzeniu miasta warto uzupełnić wiedzę o sam proces wydobycia i obróbki złotodajnych rud.

W tym celu należy udać się do Mu­ zeum Kopalni Złota, gdzie dostępna jest makieta pokazująca poszczegól­ ne wyrobiska górnicze na terenie miasta, jedyny w Polsce podziemny wodospad, a zwiedzanie kończy się wyjazdem z podziemi pomarańczowym tramwajem.

W Średniowiecznej Osadzie

Górniczej na własnej skórze można przekonać się, jak ciężka i żmudna była niegdyś praca w kopalni. Do zwiedzania udostępniona jest również Sztolnia Ochrowa ze źródełkiem, uznawanej niegdyś za leczniczą, wody arsenowo­żelazowej.

Złoty Stok to jednak nie same kopalnie i wyrobiska górnicze. Obecnie miasteczko rozwija się turystycznie. Powstało tu wiele ciekawych tras, zarówno spacerowych jak i rowerowych. Jedna z nich, Złota Ścieżka, jest trasą przyjazną rodzinom. Można ją pokonać nawet z wózkiem dziecięcym. Wiedzie ona przez malowniczy las, wzdłuż Złotego Potoku, przecinając szczyt dawnego kamieniołomu. Tu znajduje się odrestaurowana kapliczka św. Anny, dawna droga krzyżowa i przepiękny widok na całą okolicę.

Po drodze, głównie w miesiącach wiosennych, natrafić można na „dywany” dzikich storczyków, które szczególnie upodobały sobie te tereny. Niewątpliwą atrakcją jest spotkanie z salamandrą plamistą, rechotką czy traszką. Po drodze mijamy tablice informujące o okolicznej faunie i florze, jak i dawnych wyrobiskach górniczych. Niektóre można spenetrować samodzielnie!

Tablice podpowiadają, na co warto zwrócić szczególną uwagę.

Dla lubiących adrenalinę swoje progi otwiera Leśny Park Przygody

„Skalisko”, z najdłuższymi tyrolkami zjazdowymi w Polsce, a może i Europie! Grupy zorganizowane mogą postrzelać do siebie z paintbala czy laser taga. Liczne rancza w okolicy oferują naukę jazdy konnej, mini zoo dla najmłodszych, czy górskie przejażdżki konne dla za­ awansowanych.

Rowerzyści też nie będą się nudzić. W samym Złotym Stoku jest do przejechania około 30 km trasy Singeltrack, która łączy się z trasami w innych miejscowościach, tworząc ponad 140 kilometrową sieć ścieżek rowerowych w terenie górskim, która jest wciąż w rozbudowie. Jest też jeszcze 8 innych tras rowerowych.

W samym rynku znajduję się stacja naprawcza pojazdów rowerowych, a kilkadziesiąt metrów dalej cykloboxy, czyli schowki na rowery. W planach jest wybudowanie wiaty turystycznej, w której zupełnie za darmo będzie można spędzić noc. Odpoczynku zaznać można w Leśnej

Dolinie – łowisku i smażalni pstrąga – stworzonej w bardzo urokliwym miejscu – dawnym kamieniołomie wapienia zalanym wodą.

Złoty Stok stanowi świetną bazę wypadową dla chcących zwiedzić atrakcje zarówno polskie jak i czeskie. Do z centrum

Złotego Stoku do czeskiej Bilej Vody jest stąd zaledwie 2,5 kilometra. Idzie się najpierw czerwonym, a potem zielonym szlakiem turystycznym Szlak czerwony poprowadzony jest drogą krajową, jednak na całej jego długości mamy do dyspozycji chodnik Szlak zielony prowadzi poboczem wąskiej asfaltówki pięknie otoczonej z dwóch stron drzewami. Bílá

Voda to niewielka wieś, ale jest tu przystanek autobusowy, co pozowala na swobodne podróże wgłąg całego powiatu jesenickiego. Do dyspozycji jest 10 w dni robocze i 5 w dni wolne połączeń do Jesenika przez Javornik i Lipove Lazne. W Bilej Vodzie jest jest sklep spożywczy i gospoda U Svatého Floriana, niestety obecnie tymczasowo zamknięta

Turystom spragnionym gór­ skich wycieczek Złoty Stok do zaoferowania ma liczne szlaki górskie: zielony Bardo – Niemojów (przez Bielice, Śnieżnik i Kamieńczyk), żół ty Rodochów – Mąkolno, Szlak im. Jana Szczypińskiego oraz opisywany w tym numerze kwartalnika Główny

Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza (prowadzący przez najwyższy szczyt zachodniej i północnej części Gór Złotych Jawornik Wielki 872 m.n.p.m.). Nie można też oczywiście zapominać o bardzo malowniczych trasach Nordick Walking.

Miasto i okoliczne wsie dyspo­ nują szeroką bazą noclegową. Po­ cząwszy od schowanego w leśnej gęstwinie, z dala od cywilizacji pensjo­ natu, oferującego życie w rytmie slow, przez mieszczący się w cen­ trum hotel z możliwością wykupienia wczasów dietetycznych, po agro­ turystyki, campingi czy rodzinne po­ koje gościnne. W samym rynku zna­ leźć można klimatyczną „diabelską ” kawiarnię, słynącą z wyśmienitej piekielnie palonej kawy, regionalnego piwa i przepysznych deserów, tworzonych autorską metodą.

W Złotym Stoku każdy może znaleźć atrakcje dla siebie. W zaplanowaniu pobytu i czasu wolnego pomogą pracownice Punktu Informacji Turystycznej, mieszczącego się przy w kamienicy nr 21 przy Rynek. Znajdziecie tu informacje o noclegach, atrakcjach turystycznych i bazie gastronomicznej w okolicy, jak i mapy poszczególnych tras pieszych i rowerowych. Punkt czynny jest cały rok, od wtorku do niedzieli. [•]