Magische Midzomernacht

Geniet jij ook zo van de lange zomeravonden en haal je opgelucht adem zodra de lente aanbreekt omdat het dan weer langer licht is. Kies dan eens voor de bijzondere Midzomernacht rond de poolcirkel.

We realiseren ons: dit klinkt in eerste instantie niet meteen als de meest zonnige zomerbestemming. De nuance tijdens deze reis zit ‘m dan ook in de reisdata. Als je hier op het juiste moment bent, ervaar je de Midzomernacht. Een bizar fenomeen waarbij het 24 uur per dag licht is.

Ook wel bekend als de zomerzonnewende of de witte nacht, is Midzomernacht het moment waarop de zon haar hoogste positie bereikt en de langste dag van het jaar markeert. Dit wil zeggen: de dag waarop de zon niet ondergaat. Dit moment valt rond 21 juni op het noordelijke halfrond en rond 22 december op het zuidelijk halfrond. Voor veel culturen is Midzomernacht een belangrijke viering en het wordt over de hele wereld dan ook op verschillende manieren gevierd, maar in het bijzonder in Zweden. Rond deze tijd van het jaar komt het land en het landschap tot leven. In sommige landen gebeurt dat met grote feesten en festivals, terwijl het in andere landen juist een rustige en beschouwende tijd is.

Vreugdevuren in Zweden

Eén van de meest populaire bestemmingen om als bezoeker Midzomernacht te vieren is Scandinavië. In deze regio wordt het gevierd en beschouwd als één van de belangrijke feesten van het jaar. De viering gaat gepaard met traditionele rituelen, zoals het maken bloemenkransen, dansen rond de meiboom en het aansteken van vreugdevuren. In Zweden, Finland, Noorwegen en Denemarken zijn er veel lokale feesten en festivals rond Midzomernacht. Hierbij wordt er genoten van het gezelschap met familie en vrienden. Omdat Zweden zulke prachtige landschappen en heldere nachten biedt, is het een populaire bestemming voor reizigers dit speciaal voor dit fenomeen komen. In de stad Uppsala, ongeveer een uur rijden ten noorden van Stockholm, wordt elk jaar een groot Midzomernachtfeest gehouden. Duizenden mensen uit de hele regio komen hier naartoe om te dansen en muziek te maken rond het vuur.

Blote voeten in de dauw

In de van oorsprong agrarische lokale Zweedse samenleving werd de Midzomernacht beschouwd als een tijd van magie en mysterie. Planten zouden in deze tijd genezende krachten krijgen en werden dan ook gebruikt om de toekomst te voorspellen. Jonge vrouwen moesten zeven verschillende soorten bloemen plukken en onder hun kussen leggen en dromen over hun toekomstige echtgenoot. Zelf op zoek naar de liefde? Waag dan je kans tijdens de midzomermagie. Zo geloofde men ook dat de Midzomer hielp om je gezond te houden. Hiervoor wandelde je op blote voeten in de dauw of droeg je een bloemenkrans in het haar om de vruchtbaarheid te bevorderen. Vandaag de dag is Midzomer het feest waarbij je viert dat de beste tijd van het jaar eraan komt: de zomer.

Ingelegde haring en kubb

Het menu tijdens deze feestdagen bestaat uit typisch Zweedse lokale gerechten en ingrediënten, zoals Gravad Lax (gemarineerde zalm), aardappelen met dille, pekelharing (ingelegd), knäckebröd en aardbeien met slagroom (soms ook wel verwerkt in een klassieke aardbeientaart). Tevens essentieel bij de viering is het drinken van aquavit, een gedestilleerde Zweedse drank gemaakt met kruiden waaronder anijs, waarbij weelderig geproost en gezongen wordt. Voor elke toost wordt er een nieuw lied gezonden. Dranknummers zijn uniek voor Zweden - en de Zweeds sprekende delen van Finland - en bestaan uit een combinatie van bekende melodieën en verzonnen teksten. In hoofdstad Stockholm staat het Spritmuseum dat de teksten van meer dan twaalfduizend drinkliederen heeft verzameld.

Na de feestmaal worden er door

Zweedse families verschillende spellen gespeeld, ook wel femkamp genoemd. Klassieke tuinspelletjes die de revue passeren zijn bijvoorbeeld croquet en zaklopen. Een populair spel dat je wellicht wel kent en zelfs in Nederlandse winkel, zoals HEMA kan terugvinden, is kubb, waarbij het doel is om kleine houten blokken en één koningsblok omver te werpen. Tijdens Midzomer wordt van het spel genoten in de tuin, maar ook in lokale parken, waarbij er door de uiteenlopende versies altijd wel even gebakkeleid wordt over de spelregels. De Zweedse steden zelfs zijn echter een stuk rustiger in deze periode; veel Zweedse families en vriendengroepen trekken juist de natuur in.

Middernachtzon

Waar in Zweden kan je nou het beste mee feesten? Skansen is een goede plek om te bezoeken voor traditionele festiviteiten. Het is een openluchtmuseum dat alle klassieke activiteiten organiseert, van het maken van kransen tot volksdansen. De archipel van Stockholm bestaat uit wel dertigduizend eilandjes, waarvan de eilanden Vaxholm, Dalarö en Värmdo het gemakkelijkst te bereiken zijn met het openbaar vervoer. Vanuit het centrum van Stockholm reis je per veerboot in twintig minuten naar Fjäderholmarna. In Göteborg worden midzomervieringen gehouden in Slottskogen en Liseberg, evenals op de eilanden voor de westkust. In Malmö kun je Folkets Park bezoeken en in plaatsen als Borrby, Brantevik Backakra en Skillinge ben je aan het juiste adres voor muziek, dans en spelletjes. Voor het complete plaatje met deelnemers in traditionele Zweedse klederdracht, professionele volksmuziek en dans, parade met slingers, optuiging van de meiboom en misschien een kerkbootrace, trek je naar Dalarna. Ten slotte erg bijzonder: in Zweeds Lapland kan je de Middernachtzon toevoegen aan je Midzomerfeest, terwijl je de hele nacht danst.’

Noorse witte nachten Ook Noorwegen is een prachtige bestemming om de Midzomernacht te ervaren. Hier heb je de mogelijkheid om de nacht door te brengen in één van de vele schilderachtige vakantiehuisjes aan de fjorden en ervaar je toch de, vooral in de noordelijke regio’s, uitgelaten sfeer die rond Midzomer hangt. In de stad Tromsø worden tal van evenementen georganiseerd en één van de meest bijzondere plekken om het te vieren is de Noordkaap. De meeste vieringen vind je langs de kust en voor feest met de Noorse bewoners is het een aanrader om naar de Lofoten te trekken. Het licht tijdens deze ‘witte nacht’ is niet helder, maar zacht en sfeervol met een rode gloed. Hier kan je als hobbyfotograaf de meest bijzondere foto's schieten. En die hoeven echt niet alleen maar de bergen en bomen te bevatten. Combineer het beste van beide werelden met een walvissafari. Ook zwemmen, vissen of kajakken rond middernacht en wildkamperen zijn geliefde bezigheden bij de lokale bevolking. Een gletsjerwandeling of het maken van een hondensleerit zijn ook absolute aanraders om je volledig onder te dompelen in de ongerepte natuur van dit prachtige land.

Spitsbergen

Op Spitsbergen kan je van april tot eind augustus met eigen ogen zien dat de zon niet ondergaat, hier duurt de Middernachtzon het langst. NoordNoorwegen beslaat een derde van het hele land, en hoe verder je hierbij naar het noorden reist, hoe langer de middernachtzon is te zien. Omdat het tijdens de zomermaanden hier dus 24 uur per dag licht is, heb je alle gelegenheid om het landschap uitvoerig te ontdekken. Noorwegen is daarbij grof op te delen in zes regio’s. Helgeland is daarbij het zuidelijkste gebied, net onder poolcirkel, waar je de kustroute Kystrikveien kan volgen, die met witte stranden en kleine dorpjes bekendstaat als één van de mooiste rondritten ter wereld. De route loopt noordelijk door naar de regio Salten, waar de stad Bodo met ’s wereld sterkte getijdestroming en Svartisen-gletsjer een interessante plek is om te ontdekken. Veel noordelijker, in Finnmark, trekt eenieder die de middernachtzon wil zien naar de Noordkaap, het verste noordelijke puntje van Europa dat per auto toegankelijk is. Hier zijn gletsjers, fjorden en grote eilanden te vinden zoals ze afgebeeld staan op de ansichtkaarten, inclusief grote groepen rendieren. Tussen het Noorse vasteland en de Noordpool ligt Spitsbergen, waar ijsberen wonen en écht sprake is van een eindeloze dag zonder nacht. De stad Longyearbyen vormt hier je basis van je avonturen in de poolnatuur.

Sauna’s en veel lawaai

De Finse viering van Midzomernacht lijkt uiteraard op de Zweedse viering, maar kent toch lokale verschillen. Ook in Finland geniet men gezellig van traditionele maaltijden, vaak met gegrilde zalm en verse bessen. Met familie en vrienden wordt er vanuit zomerhuisjes gezellig gewandeld, gekanood of gevist en ten slotte gebarbecued. Onze tip: neem zeker je camera mee. Het constante licht is perfect voor de mooiste fotografie. Historisch gezien was midzomer een populaire tijd voor bruiloften en veel mensen spraken vruchtbaarheids- of liefdesspreuken uit. Net als in zweden speelt de midzomer ook hier een grote rol in de mythologie en folklore, waarbij de meeste nadruk ligt op de langste dag van het jaar. Tegenwoordig zijn het branden van vreugdevuren en baden in sauna’s twee populaire manieren om het te vieren. Van oorsprong werden deze vreugdevuren aangestoken om boze geesten weg te houden en het dorp van een goede oogst te verzekeren, evenals het maken van veel lawaai. Stedelijke Finse jongeren hebben de midzomerdanstradities in de open lucht nieuw leven ingeblazen, met festivals en feesten buiten het stadscentrum, zoals op het eiland Seurasaari. Ook hier kunnen de stadstraten tijdens midzomer unheimisch stil zijn.

Heksenpoppen

In Denemarken wordt Midzomer, of Sankt Hans Aften, gevierd op 23 juni. Ook hier is het een belangrijke feestdag die enthousiast wordt ontvangen, vaak startend in de late middag met een picknick in de parken of op het strand. In tegenstelling tot de andere Scandinavische landen, zoals Zweden en Noorwegen, waar ze het Midzomerfeest dus iets meer in traditionele en religieuze context vieren, is het Deense feest vaak meer gericht op gezelligheid en sociaal samenzijn. De naam en traditie Sankthansaften is dan ook een combinatie van de Sankt Hans-viering (herdenking van Johannes de Doper) en de zonnewende (Midzomer). Historisch gezien was Midzomer een heidens feest en kwam er veel bijgeloof en symboliek bij kijken. De Midzomeravond wordt nu vooral gevierd met grote vreugdevuren op allerlei publieke locaties, van stranden tot parken of op het stadsplein, al spot je daarbij nog wel heksenpoppen die het kwaad symboliseren. In Kopenhagen ben je in de parken in Tivoli en Bakken op de juiste plekken: hier wordt die avond van alles georganiseerd. Ondanks dat het meer om de gezelligheid gaat, viert vrijwel elke Deen deze avond mee. Denemarken is een goede bestemming als je toch eens van dit sterk Scandinavische feest wil proeven zonder een al te grote reis te maken of met jonge kinderen gaat. Het schiereiland Jutland is hierbij een van de meest geliefde vakantieregio’s.