Farmer 2 2018 zajawka by Grupa PTWP

PARTNER NOWOCZESNEGO ROLNIKA

UKAZUJE SIĘ OD 1931 R. • CENA 10 ZŁ (W TYM 8% VAT)

2 luty 2018

TEMAT NUMERU

KUKURYDZIANY GALIMATIAS AKTUALNOŚCI

TECHNIKA

FERMA

Dopłaty przez Internet: od 2018 r. eWniosekplus

Małe ładowarki teleskopowe

Coraz mniej gospodarstw utrzymujących świnie

farmer.pl

NR INDEKSU 365394

EDY TORIAL

Kolejne podejście do „Modernizacji” M

„ fa r m e r a”

inisterstwo Rolnictwa ogłosiło harmonogram naborów PROW 2014-2020 planowanych w 2018 r. Działań, w ramach których można starać się o wsparcie, jest wiele, ale to „modernizacja gospodarstw rolnych – obszar D” wzbudza największe zainteresowanie. To zrozumiałe. Modernizowanie gospodarstwa to proces niemal ciągły i właściwie trudno znaleźć rolnika, który nie miałby potrzeb inwestycyjnych. Jedna z najczęstszych potrzeb to modernizacja parku maszynowego. Kierunek jak najbardziej zasadny, ale też niezwykle kosztowny. Używanie nowoczesnych maszyn bezpośrednio przekłada się na wzrost efektywności. Niestety, ich zakup jest poza zasięgiem finansowym wielu gospodarstw. Nie dziwi więc popularność tego programu, dzięki któremu można liczyć na wsparcie kwotą maksymalnie 200 tys. zł. Dla większości polskich gospodarstw to istotny zastrzyk finansowy – wystarczy na dofinansowanie zakupu nowego ciągnika o średniej mocy i jeszcze kilku tańszych maszyn. Zanim jednak ponownie rozbudzimy w sobie nadzieje i weźmiemy udział w rozpoczynającym się już w lutym naborze wniosków, przeanalizujmy na spokojnie sytuację. Po pierwsze, można założyć, że ponownie chętnych będzie znacznie więcej niż osób, z którymi agencja podpisze umowy. Już w naborze 2016 blisko połowa zainteresowanych nie otrzymała dofinansowania. Pomyślmy o tym, zanim zamówimy nowe maszyny u dilera. Właściwie w każdym punkcie sprzedaży maszyn można usłyszeć historie o rolnikach, którzy zamówili już sprzęt, zakładając jako pewnik, że uzyskają

dotację. Czasami udaje się taką sytuację rozwiązać, ale czasem gospodarz musi kupić maszynę, na którą tak naprawdę go nie stać, i naraża się na przeinwestowanie. Po drugie, warto wziąć pod uwagę fakt, że czas od złożenia wniosku do podpisania umowy z agencją i otrzymania finansowania może być bardzo długi – nawet ponad dwa lata. Ile straci gospodarstwo na takim opóźnieniu w inwestycjach? Jaki będzie koszt finansowania pomostowego? Według danych z Ministerstwa Rolnictwa na koniec 2017 r. w ramach poprzednich naborów na „Modernizację” podpisano nieco ponad 13 tys. umów, natomiast płatności otrzymało tylko nieco ponad 3 tys. beneficjentów. Pozostali czekają. Chcąc zwiększyć swoje szanse, warto dokładnie poznać system punktowania i być może zrezygnować z ciągnika na rzecz maszyn i urządzeń, które gwarantują większą liczbę punktów. Po trzecie, radzimy skonsultować się z doradcami i sprawdzić, czy nie warto złożyć wniosku również na inne działania w ramach PROW. Specjaliści np. zwracają uwagę na stosunkowo niskie zainteresowanie działaniem „Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000”, które dawało niemal 100 proc. pewności w uzyskaniu dofinansowania, a co ważne – nie wyklucza się z obszarem D „Modernizacji”. Nie zamierzam nikogo zniechęcać do sięgania po pieniądze z PROW. Starajmy się jednak racjonalnie ocenić sytuację i nie planować rozwoju gospodarstwa w oparciu o nierealne scenariusze.

3 farmer luty 2018

wojciech denisiuk, redaktor naczelny

SPIS TREŚCI A D R E S R E DA KC JI: al. Jana Pawła II 27, 00-867 Warszawa; tel. 22 550 69 03, faks 22 550 69 01; www.farmer.pl R E DA K TO R N AC Z E L N Y: Wojciech Denisiuk: wojciech.denisiuk@farmer.pl Z A S T Ę P C Y R E DA K TO R A N AC Z E L N EG O: Wojciech Konieczny: wojciech.konieczny@farmer.pl Agnieszka Królak: agnieszka.krolak@farmer.pl Z E S P Ó Ł R E DA KC YJ N Y: Łukasz Chmielewski: lukasz.chmielewski@farmer.pl Iwona Dyba: iwona.dyba@farmer.pl Łukasz Głuchowski: lukasz.gluchowski@farmer.pl Karol Hołownia: karol.holownia@farmer.pl Anna Kamińska: anna.kaminska@ptwp.pl Helena Kędra: helena.kedra@ptwp.pl Anna Kobus: anna.kobus@farmer.pl Jacek Kościański: jacek.koscianski@ptwp.pl Marzena Pokora-Kalinowska: marzena.kalinowska@farmer.pl Katarzyna Szulc: katarzyna.szulc@farmer.pl Grzegorz Tomczyk: grzegorz.tomczyk@farmer.pl Małgorzata Tyszka: malgorzata.tyszka@farmer.pl Bartosz Wojtaszczyk: bartosz.wojtaszczyk@farmer.pl S TA Ł A W S P Ó Ł P R AC A: Tomasz Roszkowski Grzegorz Szularz Henryk Wątroba: henryk.watroba@farmer.pl Karol Wieteska: karol.wieteska@farmer.pl

temat numeru K U K U R Y D Z I A N Y G A L I M AT I A S Pierwsze LOZ dla kukurydzy �� LOZ kukurydzy na ziarno �� LOZ kukurydzy na kiszonkę �� Odmiany polecane przez firmy ��

34 36 40 44

DZ I A Ł M A R K E T I N G U I R E K L A M Y: Tomasz Ruszkowski – dyrektor Aleksandra Janik-Janus: aleksandra.janik@farmer.pl, tel. 32 356 76 32, 604 289 43 Urszula Tarasiuk: urszula.tarasiuk@farmer.pl, tel. 22 550 69 09, 600 489 619 M E N E DŻ E R T Y T U Ł U: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356 76 58; tel. kom. 608 291 412; magdalena.twardokes@ptwp.pl KO L P O RTA Ż I P R E N U M E R ATA:

Michał Wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 356 76 35; michal.wybraniec@ptwp.pl N A P O C ZCI E I U L IS TO N OS Z A M OŻ N A Z A M ÓW I Ć P R E N U M E R AT Ę N A K WA RTA Ł: – do 30 listopada na I kwartał, – do 28 lutego na II kwartał, – do 31 maja na III kwartał, – do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne: – do 5 grudnia na I kwartał, – do 5 marca na II kwartał, – do 5 czerwca na III kwartał, – do 5 września na IV kwartał. P R E N U M E R ATA Z AG R A N I C Z N A: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31

4W Y DAWC A:

Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA pl. Sławika i Antalla 1 40-163, Katowice tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77 P R E Z E S: Wojciech Kuśpik S T U DI O G R A FI C Z N E: Jakub Tabor – Dyrektor kuba@ptwp.pl; tel: 32 209 13 03 S K Ł A D: Karina Chrapka, Szymon Rybka, Katarzyna Świerczek KO R E K TA: Jolanta Goryczka, Tomasz Rabsztyn, Anna Kamińska, Justyna Wojdała O K Ł A D K A: Studio PTWP D RU K: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław N A K Ł A D: 17 000 egz. O D DA N O D O D RU KU: 19.01.2018 r. O G ŁOS Z E N I A D RO B N E B E Z P Ł AT N E T Y L KO D L A RO L N I KÓW: tel. 22 550 69 03 Z DJ ĘCI A: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wysłanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach i ogłoszeniach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.

Codzienne informacje dla rolników

SPIS TREŚCI

78 PRZEMYŚLANA S T R AT E G I A

Przez innowacyjność do sukcesu – wciąż potrzebne � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8 PROW w 2018 roku rozwinie wieś i rolnictwo? � � � � � � � � � 12 eWniosekplus wyjdzie na plus? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 16 Bat NA czy DLA myśliwych? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 20 Jak Dawid z Goliatem – rolnicy wygrali z energetycznym gigantem � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 24 Gdy pod pługiem pęknie rura lub przerwie się kabel… � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 28

NAWOŻENIA ZBÓŻ AZOTEM

stałe działy „Farmera” Wiadomości �� 6

Farmer.pl �� 30

KONTR A K T Y

„Farmer” poleca �� 31 Sonda „Farmera” �� 32 O tym się mówi �� 33 Agronowości �� 56 Agrowydarzenia �� 58 Technika nowości �� 142 Technika wydarzenia �� 144 Ferma �� 173 Nowości bydło �� 174 Wydarzenia bydło �� 175 Notowania rynku wołowiny i mleka �� 176

Z D J Ę C I E: S H U T T E R S T O C K

Nowości świnie �� 190 Wydarzenia świnie �� 191 Notowania rynku wieprzowiny �� 192 Kuchnia „Farmera” �� 206 Relaks z „Farmerem” �� 208 Ogłoszenia drobne �� 209 Co mi leży na wątrobie �� 210

agrotechnik a

Choroby zbóż ozimych – prognozy mało optymistyczne � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 64 Zboża muszą być szybko odchwaszczone � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 70 Mieszanki zbożowe wierniej plonują � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 86 Jak chronić zboża jare? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 90 Międzyplony sposobem na zdrowszą podstawę źdźbła � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 96 Zaprawy ratują plon � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 102 Owies konkurencyjny � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 106 Z nawozem na czas � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 108 Wiosenne odchwaszczanie rzepaku ozimego � � � � � � � � � 112 Przygotowanie stanowiska pod rzepak ozimy w uprawie pasowej � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 118 Kukurydza potrzebuje płodozmianu? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 124 Po życie ozimym wskazana ostrożność � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 128 Wapnować pod kukurydzę? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 133 Podkiełkować, aby zwiększyć zysk � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 136 Wyższe plony, słabsza polaryzacja � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 140 technik a rolnicz a

Większe inwestycje w maszyny – rynek maszyn w 2017 r. � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 146 Uniwersalne premium – test ciągnika John Deere 6250R � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 150 Małe teleskopówki – ładowarki teleskopowe � � � � � � � � 156 Bobkaty w zagrodzie – ładowarki burtowe � � � � � � � � � � � � 162 Zima groźna dla akumulatorów � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 166 Czym umyć maszynę? – myjki wysokociśnieniowe � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 168 ferma

182 ABY WODA NIE ZAMARZŁ A

Budowa anatomiczna wymienia oraz mechanizmy syntezy mleka � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 178 TMR – ważna powtarzalność dawki � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 186 Zawalczyć o długowieczność krów � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 188 Gdzie się podziało ponad 100 tys. gospodarstw? � 194 Wyeliminuj syndrom drugiego miotu � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 196 Siara – płyn życia � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 200 Żyto w żywieniu stada podstawowego � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 202 Chroń stado przed beztlenowcami � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 204

P R AW O

o d p o w ie d zial n o ś ć z a s zko d y u r z ą d ze ń p r ze s y ł o w y c h

Gdy pod pługiem pęknie rura lub przerwie się kabel… Intensywny rozwój wszelkiego rodzaju mediów na przestrzeni ostatnich lat doprowadził do powstania wielu obiektów liniowych przebiegających również przez tereny nieruchomości rolnych. Niestety dla rolników, podziemne czy naziemne elementy infrastruktury utrudniają prace polowe, więc łatwo też o ich uszkodzenie. I co wtedy?

T E K S T: A D W. P I O T R M AT U S I A K Z D J Ę C I A: S H U T T E R S T O C K

wspomnianych obiektów liniowych zaliczyć możemy takie urządzenia przesyłowe, jak wodociągi, gazociągi, linie energetyczne, światłowody i inne elementy infrastruktury technicznej, które stanowią własność przedsiębiorstw przesyłowych. Rolnik często nie wie o ich dokładnym przebiegu czy głębokości, na jakiej zostały umieszczone w gruncie. W konsekwencji rodzi się pytanie o odpowiedzialność za nieumyślne uszkodzenie tych urządzeń. W grę wchodzić może odpowiedzialność karna oraz cywilna. Co do zasady, rolnik (bądź podlegający mu pracownik czy współpracujący domownik) nie będzie ponosił odpowiedzialności karnej za uszkodzenie urządzenia przesyłowego. Przepisy prawa karnego jednoznacznie przesądzają o odpowiedzialność za szkody, ale w sytuacji, gdy czyn zabroniony popełniony został umyślnie, a więc sprawca miał zamiar jego popełnienia (tzw. zamiar bezpośredni) albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godził (tzw. zamiar ewentualny). Z kolei czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć. Kluczowe jest zatem psychiczne nastawienie sprawcy do czynu, który podlegał będzie wnikliwemu badaniu i indywidualnej ocenie sądu. Granica pomiędzy umyślnością w zamiarze ewentualnym a nieumyślnością jest

bardzo cienka, jednak zauważalna. Odpowiedzialność za niezamierzone i nieplanowane uszkodzenia urządzeń przesyłowych w aspekcie prawnokarnym w ogóle nie będzie wchodziła w rachubę. Należy jednak pamiętać, że część zdarzeń może być traktowana przez sprawców jako działania nieumyślne, tymczasem wymiar sprawiedliwości uznaje, iż były to działania umyślne, lecz we wspomnianym zamiarze ewentualnym. Kwestia umyślności nie może być jednak domniemana, wina musi zostać bezsprzecznie ustalona.

O DP OW IE DZI A L N OŚĆ C Y W IL N A

Brak odpowiedzialności karnej pozostaje jednak bez związku z kwestią odpowiedzialności cywilnej, a zatem odszkodowawczej. Podstawowymi zasadami tej odpowiedzialności są zasada winy i zasada ryzyka. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka to odpowiedzialność obiektywna – liczy się to, czy szkoda powstała czy też nie, i jakie są jej rozmiary. Z kolei odpowiedzialność na zasadzie winy to odpowiedzialność, która wiąże się z konkretnym działaniem albo zaniechaniem tego, kto szkodę wyrządził, i oceną tego zachowania. O zasadzie ryzyka traktuje art. 435 § 1 k.c., według którego prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych, itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Jeśli zatem w gospodarstwie prowadzona będzie działalność wytwórcza w oparciu o wykorzystanie sił przyrody (np. energii elektrycznej i paliw płynnych napędzających silniki) odpowiedzialność rolnika za szkody będzie się opierać na tej zasadzie. W sytuacji wykonywania prac polowych i uszkodzenia urządzenia przesyłowego przez określoną maszynę wystarczające jest wykazanie, iż powstała szkoda i pozostaje ona w związku z działalnością gospodarstwa, a nadto że nie zachodzi żadna okoliczność wyłączająca odpowiedzialność (np. siła wyższa). Jeśli jednak gospodarstwo nie

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

k u k u r y d zia ny g al im a t ia s

T E M AT N U M E RU

Pierwsze LOZ dla kukurydzy Zima jest tym okresem, w którym wybieramy odmiany kukurydzy przeznaczone do siewu. W podejmowaniu decyzji pomocne mogą się okazać badania PDO wykonywane przez COBORU. Od ubiegłego roku do grona gatunków znajdujących się na Listach Odmian Zalecanych dołączyła kukurydza. Można z nich korzystać przy wyborze odmian zarówno z przeznaczeniem na ziarno, jak i na kiszonkę.

T E K S T: A N N A KO B U S, K ATA R Z Y N A S Z U L C , Z D J Ę C I A: A N N A KO B U S, K ATA R Z Y N A S Z U L C , M AT E R I A ŁY P R A S O W E

rynku dostępna jest niezliczona ilość odmian kukurydzy różniących się od siebie pod wieloma względami. To sprawia, że wybór jest trudny i wymaga od producenta przestudiowania bardzo wielu katalogów kukurydzianych publikowanych przez firmy nasienne czy dystrybucyjne. Cenną podpowiedzią przy wyborze odmian do siewu są wyniki badań wykonywanych przez COBORU w ramach Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych (PDO). Jednak zróżnicowanie klimatyczno-glebowe regionów naszego kraju powoduje, że średnie wyniki tychże badań nie zawsze będą dla każdego producenta najlepszą wskazówką. Zdecydowanie bardziej przydatne są wyniki regionalne, na podstawie których tworzone są Listy Odmian Zalecanych (LOZ). Właściwy dobór odmiany – obok dobrze wyliczonego nawożeniem – decyduje o potencjale produkcyjnym i tym samym przekłada się na wielkość plonu. Głównym kryterium zamieszczenia odmiany na LOZ jest wysokość i stabilność plonowania danego gatunku w danym województwie. Analizie poddawane są też inne cechy, np. odporność na choroby. Przez bardzo długi okres COBORU nie tworzyło takich list dla kukurydzy. Zmieniło się to dopiero w roku ubiegłym, kiedy to po raz pierwszy na listach odmian zalecanych pojawiły się wstępne rekomendacje odmian kukurydzy na ziarno oraz kukurydzy na kiszonkę. Nie jest to jeszcze pełna lista, gdyż z podpowiedzi mogli jak dotąd skorzystać jedynie rolnicy z dwóch województw: łódzkiego

i podlaskiego. Zauważmy, że dotychczas na liście tej znajdują się jedynie odmiany z Krajowego Rejestru, a niestety duża część bardzo dobrych odmian kukurydzy, z najnowszą genetyką, będących w obrocie nasiennym pochodzi z unijnego katalogu (CCA). Miejmy jednak nadzieje, że na rok 2018 listy odmian zalecanych będą dłuższe i przede wszystkim, że stworzą je kolejne województwa. Nowych list odmian zalecanych na rok 2018 należy się spodziewać w lutym. Będą one opublikowane na internetowej stronie COBORU. Warto tu zaznaczyć, że ważne okażą się wyniki doświadczeń zebrane z obserwacji kolekcji odmianowych z 2017 roku. Miniony sezon wegetacyjny obfitował w szczególnie dużą ilość skrajnych pogodowo i niekorzystnych zjawisk dla kukurydzy. Te odmiany, które dobrze się spisały, warto zapamiętać. Poniżej prezentujemy pierwsze wytypowane przez COBORU w 2017 r. odmiany kukurydzy ziarnowej i kiszonkowej. Jak wspomniano wyżej, są one wstępnie zarekomendowane na podstawie pozytywnych wyników PDO z roku 2016.

LOZ kukurydzy na ziarno � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � str. 36 LOZ dla kukurydzy na kiszonkę � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � str. 40 Odmiany polecane przez firmy � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � str. 44

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

AG RO T E C H N I K A Z B O Ż A K Ł O S O W E

o c h r o n a r o ś l in

Zboża muszą być szybko odchwaszczone Na wiosnę powinno się wykonać jedynie zabieg korygujący. W praktyce często okazuje się jednak pierwszym w ochronie przed chwastami. Tak jest również na wielu plantacjach w tym sezonie. Zdecydowanie jak najszybciej trzeba wyruszyć na pola z herbicydami. T E K S T I Z D J Ę C I A: K ATA R Z Y N A S Z U L C

REKLAMA

większości kraju warunki pogodowe ostatniej jesieni nie sprzyjały pracom polowym i niewiele było dni, które pozwalały je wykonać – była to raczej istna partyzantka. Jesień i początek zimy naznaczone były opadami i wilgocią, bez ujemnych temperatur, co wydłużyło wegetację roślin i pozwoliło na powolny, ale swobodny wzrost chwastów. Po zimowej lustracji zbóż ozimych można stwierdzić, że plantacje z optymalnych terminów siewu zachwaszczone są w niewielkim stopniu tylko tam, gdzie jesienią przeprowadzono zabiegi herbicydowe. Na pozostałych polach chwasty zimujące rozwijały się bez przeszkód i miały do tego dogodne warunki. Najsilniejsze zachwaszczenie widoczne jest na plantacjach bez ochrony herbicydowej zarówno z optymalnych, jak i opóźnionych terminów siewu. Tam, gdzie wiosenna aplikacja herbicydu jest pierwszym zabiegiem ochronnym przed

chwastami, zdecydowanie konieczna jest szybka reakcja. Nie można bowiem dopuścić do rozwoju chwastów, które w okresie wczesnej wiosny szybko wzrastają. Gatunki zimujące wcześniej ruszają niż zboża i pozostawione na polu stają się silnie konkurencyjne w walce o składniki pokarmowe i tę walkę wygrywają. Poza tym starsze chwasty są trudne do wyeliminowania, ponieważ są mniej wrażliwe na herbicydy, przez co trzeba je traktować coraz wyższymi ich dawkami. Silne zachwaszczenie podnosi koszty ponoszone na ochronę i powoduje obniżkę plonu. Stan zachwaszczenia upraw trzeba ocenić z końcem tego miesiąca lub na początku marca, by sprawdzić, jakie gatunki dominują i oszacować ich liczebność. Po lustracji dobiera się odpowiedni program walki z chwastami. Ich eliminację trzeba zacząć możliwe wcześnie, gdy tylko warunki pogodowe pozwalają

o c h r o n a r o ś l in

Z B O Ż A K Ł O S O W E AG RO T E C H N I K A

na wjazd w pole. Wprawdzie istnieje program późnego odchwaszczania zbóż ozimych, ale lepiej walczyć z chwastami jak najszybciej, a z wersji „późnej” ochrony korzystać w ostateczności. Na plantacjach nieodchwaszczanych jesienią najgroźniejsze dla upraw są chwasty zimujące. Obok chabra bławatka, tasznika pospolitego, tobołków polnych zagrożenie stanowią też: miotła zbożowa, przytulia czepna, mak polny, uciążliwy jest fiołek polny.

MIOTŁ A Z BOŻOWA

Miotłę zbożową wiosną najskuteczniej eliminować, zanim wytworzy 4 liść. W pszenicy ozimej zabieg należy wykonać najpóźniej do końca fazy krzewienia. Można zastosować preparaty, np.: na bazie chlorotoluronu (np. Lentipur Flo 500 SC, Tolurex 500 SC), a zabieg opryskiwania przeprowadzić już w temperaturze ok. 0°C (do -3°C). Herbicydy oparte na chlorotoluronie stosowane w terminie zimowym zadziałają na miotłę zbożową, w mniejszym stopniu na chwasty

Wczesną wiosną chwasty rosną bardzo intensywnie, a im są starsze, tym trudniej je zwalczyć, ponieważ obniża się ich wrażliwość na herbicydy. Walka z miotłą zbożową jest najskuteczniejsza, gdy chwast jest w fazie do 4. liścia.

o b s ł u g a a k u m ul a t o r ó w w o k r e sie zim o w y m

T E C H N I K A RO L N I C Z A

ZIMA GROŹNA DLA AKUMULATORÓW W okresie zimowym akumulatory pojazdów rolniczych wymagają szczególnej opieki. Zaniedbania mogą skutkować nie tylko problemami z rozruchami, lecz także obniżeniem sprawności akumulatora po zimie, kiedy maszyny wrócą do eksploatacji. T E K S T: Ł U K A S Z B O Ń C Z A K , Z D J Ę C I A: W O J C I E C H D E N I S I U K

166

pojazdach rolniczych możemy się spotkać z różną konfiguracją akumulatorów – 12V lub 24V. Najwięcej maszyn pracuje na instalacjach 12V. Starsze maszyny miały połączone ze sobą szeregowo dwa akumulatory 6V (w podłączeniu szeregowym sumowane jest napięcie znamionowe). Nowsze konstrukcje są wyposażone zazwyczaj w pojedynczy akumulator 12V, a jeżeli wymagany jest wyjątkowo duży prąd rozruchowy, wówczas mogą występować zespoły akumulatorów połączonych równolegle (o takich samych parametrach). W instalacjach 24V najczęściej źródłem zasilania jest zespół dwóch akumulatorów 12V połączonych szeregowo.

DWA T Y PY A KU M U L ATO RÓW

Pod względem konstrukcji możemy wyróżnić dwa typy akumulatorów – obsługowe i bezobsługowe. Popularny akumulator kwasowo-ołowiowy to taki „mały” reaktor chemiczny, który wskutek zachodzących reakcji chemicznych magazynuje bądź oddaje prąd. Składa się

z połączonych ze sobą szeregowo ogniw (cel), z których każde ma napięcie znamionowe ok. 2V. Od kondycji pojedynczego ogniwa uzależniona jest sprawność całego akumulatora.

JA K Z ACH OWAĆ N A J W IĘK S Z Ą

SPR AW N OŚĆ A KU M U L ATO RÓW?

Najpierw musimy poznać „pacjenta”, czyli jaki to typ akumulatora: czy jest on obsługowy, czy bezobsługowy (oznaczenie MF – maintenance free)? Czy ma zawór VRLA, czy jest w technologii AGM? Te wszystkie informacje są opisane na obudowie akumulatora. Jest to o tyle istotne, że akumulatory bezobsługowe wymagają nieco innej charakterystyki ładowania i prostowniki starej daty nie zawsze dysponują odpowiednimi parametrami, żeby taki akumulator bezpiecznie naładować. Dlatego zanim rozpoczniemy ładowanie akumulatora, upewnijmy się, że ładowarka jest przeznaczona do danego typu akumulatora. Kolejnym narzędziem niezbędnym do obsługi będzie woltomierz (multimetr). Jak już sprawdzimy narzędzia, którymi dysponujemy, możemy zabrać się do obsługi.

P OZOS TAW IE NIE A KU M U L ATO R A

W M A S Z Y NIE

Jeśli maszyna jest zimą tylko okresowo używana, trzeba dbać o odpowiednie naładowanie akumulatora. Akumulator ulega z czasem samorozładowaniu (sam z siebie), nawet jeśli nie jest wykorzystywany. Ponadto instalacja elektryczna będąca w uśpieniu też może powodować stały, ale minimalny upływ prądu – trzeba pamiętać o używaniu głównego wyłącznika prądu. Dodatkowo akumulatorom nie służą tzw. zimne rozruchy, podczas których pobór prądu jest wysoki i krótki czas użycia maszyny nie pozwala na właściwe doładowanie. Warto więc okresowo kontrolować stan naładowania akumulatora. Podstawowy pomiar napięcia znamionowego można wykonać przy pomocy woltomierza bądź multimetru. Jeśli akumulator 12V ma napięcie zmierzone poniżej 12,5V, świadczy to o tym, że wymaga już doładowania. W pełni naładowany akumulator ma 12,8-13,5V. W okresie zimowym warto korzystać z dobrodziejstw ładowarki automatycznej, którą podłączamy bezpośrednio do

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l

PRENUMERATA MIESIĘCZNIKA DWULETNIA

192,00 zł

DLA

NOWYCH

PRENUMERATORÓW

ROCZNA

102,00 zł

ROCZNA

96,00 zł

KWARTALNA

25,50 zł

dla czytelników przedłużających prenumeratę

PÓŁROCZNA

51,00 zł

DWULETNIA

180,00 zł DLA UCZNIÓW I STUDENTÓW Prenumerata może się rozpoczynać od dowolnego numeru

78 1600 1055 0002 3211 5599 3001 Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA Plac Sławika i Antalla 1, 40-163 Katowice

ROCZNA

78,00 zł

P o l s k i e To w a r z y s t w o W s p i e r a n i a P r z e d s i ę b i o r c z o ś c i S A Plac Sławika i Antalla 1, 40-005 Katowice 7 8 1 6 0 0 1 0 5 5 0 0 0 2 3 2 1 1 5 5 9 9 3 0 0 1

ferma

polecamy:

str.

188

Zawalczyć o długowieczność krów

Wyeliminuj syndrom drugiego miotu

W ostatnich latach można zaobserwować wyraźny spadek długości użytkowania krów mlecznych, które coraz częściej w stadzie przebywają krócej niż trzy laktacje, a znaczny ich odsetek jest brakowany jeszcze przed zakończeniem pierwszej laktacji. Jakie są konsekwencje takich decyzji?

Wystąpienie tzw. syndromu drugiego miotu nie pozwala w pełni wykorzystać potencjału produkcyjnego utrzymywanych macior. Czym jest wspomniane zjawisko i jak z nim walczyć?

str.

196

w y p o s a że nie o b o r y

FERMA

Aby woda nie zamarzła T E K S T: Ł U K A S Z G Ł U C H O W S K I, Z D J Ę C I A: Ł U K A S Z G Ł U C H O W S K I, M AT E R I A ŁY P R A S O W E

182

Utrzymanie bydła w systemie zimnego wychowu staje się coraz popularniejsze. Jednak chcąc zapewnić zwierzętom stały dostęp do wody, musimy wyposażyć oborę w mrozoodporną instalację dostarczającą wodę do pojenia.

agodny przebieg kilku ostatnich zim sprawił, że polscy rolnicy z mniejszym dystansem podchodzą do kwestii budowy dla bydła obiektów inwentarskich o lekkich konstrukcjach i bez ochrony termicznej ścian i dachu. Ważną kwestią przy takich wyborach są również koszty – proste budynki to mniejszy wydatek na materiały budowlane oraz robociznę. Pogoda bywa jednak kapryśna i podczas coraz to łagodniejszych zim mogą również zdarzyć się bardzo mroźne okresy, które przyczynią się do awarii instalacji nawet w budynku murowanym. Jak więc zabezpieczyć się przed awarią instalacji dostarczającej wodę do picia dla zwierząt? Jest na to kilka sposobów.

Producenci poideł dostrzegają potrzeby rynku, dlatego rozszerzają swoje oferty o poidła mrozoodporne. – Od jakiegoś czasu pojawia się więcej zapytań o poidła z systemem podgrzewania. Wynika to niewątpliwie z faktu rozpowszechniania się systemów zimnego wychowu przy utrzymaniu bydła. Najczęściej poidła mrozoodporne stosowane są przez hodowców bydła mięsnego, jednak istnieje również duża grupa klientów wśród hodowców bydła mlecznego – mówi Jarosław Zieliński, wicedyrektor sprzedaży z firmy JFC Polska.

POIDŁA PODGRZEWANE

Spadek temperatury w budynku poniżej 0°C może spowodować, że woda w rurach oraz w poidłach zamarznie. Nie tylko spowoduje to niedrożność, ale i może doprowadzić do uszkodzenia elementów poidła, np. zaworu. Jednym z zapobiegających temu rozwiązań jest instalacja poideł niezamarzających. Mają one wbudowaną grzałkę elektryczną, która może bezpośrednio podgrzewać wodę bądź ogrzewać korpus poidła, a przez to i pośrednio wodę. W pierwszym wypadku płyn ma kontakt z grzałką,

co d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w. f a r m e r. p l