Schoonheid, geworteld in modder

Bij een trauma is je hart zo hard ge-broken dat je niet weet waar je met die diepe pijn heen moet. Uiteindelijk is overleven het enige wat je kan doen. Je oerbrein regelt vanaf dan je leven. Je gaat in vechtof in vluchtstand. En ben je in schok gegaan bij een van die gebeurtenissen, dan bevries je. De situatie wordt vanaf dat moment emotioneel en fysiek bevroren.

Vechten voor je leven

Wie probeert te vechten tegen de pijn, heeft de pijn op de voorgrond en het leven op de achtergrond. De praktische kant van het leven kan je op dat moment niets meer schelen. Wat maakt het jou uit of je moet luisteren naar anderen? Informatie uit de buitenwereld raakt je niet. “Ze zoeken het maar uit”, denk je bij jezelf. Wat interesseert het jou dat je nog werk hebt liggen? Of huishoudelijke taken? Gaat echt niet gebeuren. Niet belangrijk genoeg. Je gaat sommige zaken in je leven verwaarlozen. De pijn staat op de voorgrond. Je vecht gevoelsmatig voor je leven. Je wordt een rebel. Je herkent dat vast wel bij iemand die je kent. Of bij jezelf of bij je tiener?

Vluchten: de deksel op het pijnpotje

Maar andersom kan natuurlijk ook. Min of meer bewust negeren dat er iets mis is. Alles in een ‘pijnpotje’ stoppen en er een deksel opdraaien. Zo zit alles veilig verborgen. Althans, dat denk je. Het geeft tijdelijk veiligheid en gemak. Het leven komt op de voorgrond, het trauma wordt naar de achtergrond geduwd. Zo is het net alsof je alles onder controle hebt en kun je de situatie aan. Sommigen gaan zelfs compenseren met perfectionistisch gedrag. Heel gedetailleerd moet het huis aan kant liggen. “Als het ligt zoals in die tijdschriften, dan heb ik alles onder controle.” Het leven lijkt perfect in orde. Iedereen die je huis binnenkomt, denkt dat je het allemaal goed voor elkaar hebt gekregen. Een vals gevoel van gelukkig zijn, is dat. Maar ooit zal dat deksel eraf schieten. Je kunt niet blijven vluchten. En meestal gaat dat deksel er op een onverwacht en onhandig moment af. Ai!

In schok: bevriezen

Bevriezen is een extreme afgeleide van vluchten. Je bevriest wanneer de pijn die je fysiek of emotioneel voelt, zo groot is dat je lichaam je beschermt door te blokkeren. Er treedt een Soms geraak je door een situatie helemaal van de kaart en heb je het gevoel dat je de controle verloren bent. Dan zit je midden in de chaos en kun je er niets aan doen. Een eenmalige gebeurtenis, zoals het plotselinge overlijden van een familielid of dierbare vriend, kan een trauma veroorzaken. Maar het kan ook een opeenstapeling van gebeurtenissen zijn. Bijvoorbeeld je job verliezen en te horen krijgen dat je partner je verlaat. Een familielid dat je pijn heeft gedaan als kind. Elke dag naar de school moeten die je haat. Let wel, al deze dingen kunnen een trauma veroorzaken, maar dat hoeft niet. Dat is van allerlei oorzaken afhankelijk, waaronder jouw eigen bewustzijn.

vorm van dissociatie op. De sensaties waar je op dat moment niet mee om kunt gaan, voel je niet. Je bent deels met je bewustzijn uit je lichaam. De emotionele, en soms zelfs de fysieke pijnen, worden ergens achterin je onderbewustzijn weggestopt. Zo ver weg dat je er niet meer bij kunt. Misschien heb je zelfs niet eens door dat er een pijnpotje verstopt zit in je onderbewustzijn. Prima oplossing, toch? Alleen zit die pijn die je zelf niet bewust opmerkt er wel. En die zorgt voor problemen waar je behoorlijk last van kan hebben. Je kan bijvoorbeeld constant bang zijn zonder dat je weet waar dat gevoel vandaan komt. Of je voelt je somber en depressief terwijl je rationeel alleen maar kan concluderen dat je een superleuk leven hebt. Ook kun je worstelen met slaapproblemen en verslavingsgedrag, waarvan je de oorzaak niet kunt achterhalen. Zo ook met excessief sporten, extreem gefocust zijn op je werk, ongezonde eetpatronen, alcohol- of drugsgebruik, maar ook dwangmatig gedrag. Het zijn allemaal manieren om je ‘bezig’ te houden, zodat je maar niet naar die pijn hoeft te gaan. Vandaar dat je deze problemen bij veel mensen met een trauma ziet, ongeacht hun overlevingsstrategie.

Onderschatten

Het is gemakkelijk om een trauma te onderschatten. Het gaat immers vaak om dingen die al even geleden zijn gebeurd. Het zijn situaties, die misschien allang weer opgelost zijn. Maar een trauma is niet zoals de pijn die je voelt wanneer je met je elleboog tegen de deur aanloopt. Een pijn die meteen opkomt en ook snel weer weggaat. Het is veel meer als de fantoompijn van iemand die zijn been verloor. Het been is er niet meer en toch doet het pijn. En hoe vaak je ook jezelf vertelt dat het been allang geamputeerd is, de pijn gaat er niet door weg. Dit is hoe de meeste mensen een trauma ervaren. Je voelt nog altijd de pijn alsof het in het nu is. Zelfs als anderen het niet kunnen zien en ongeacht hoe vaak je jezelf voorliegt dat alles oké is.

Nog een misconceptie die ik vaak zie, is dat kinderen niet zo snel getraumatiseerd kunnen zijn. “Kijk eens hoe ze speelt, ze ziet er gelukkig uit!” Dat is echt een foute conclusie. Doordat de omgeving doet alsof er niets aan de hand is, gaat het kind twijfelen aan zichzelf. “Wat is nu waar? Wat is mijn gevoel? Of wat zie, hoor en voel ik in de buitenwereld?” Het kind gaat zijn traumaverwerking stopzetten, totdat die vragen beantwoord worden. Kinderen die niet goed begeleid worden bij hun trauma, kunnen zich niet goed ontwikkelen. Ontwikkelen is namelijk vooruitgang, maar vooruitgang boeken met een gewicht dat vastzit aan je enkels, dat gaat niet. Het trauma houdt ze tegen in hun normale ontwikkeling, en als dat niet op tijd opgelost wordt, trekt dat diepe sporen. Pas als kinderen de juiste hulp en begeleiding krijgen, kunnen ze weer gelukkig worden en weer in beweging komen. Dus onderschat hun trauma niet. Communiceer met je kind. Het is een ziel met een hoger bewustzijn en het wil de situatie begrijpen. Help je kind daarbij. Overleg ook met een kindercoach. Als ouder weet je niet altijd alles wat er in je kind omgaat, omdat het je niet alles vertelt. Laat staan dat je altijd weet hoe je je kind het beste kan helpen. Een kindercoach kan jullie daarbij begeleiden.

Traumaverwerking

Wie rondloopt met een trauma ervaart geen volheid of heelheid, maar losse puzzelstukjes. Flarden van zijn of haar oude zelf. Niet voor niets is de metafoor voor liefdesverdriet: een gebroken hart. Dat is wat een trauma doet. Het breekt de harmonie waarmee de verschillende delen die jou vormen, samenwerken. Het breekt kleine of grote stukjes af, waardoor alle delen uiteindelijk met kartelrandjes langs elkaar heen schuren. De stukken staan niet totaal los van elkaar, ze beïnvloeden elkaar nog steeds. Maar je voelt dat het niet goed zit en dat de boel met plakband bij elkaar gehouden wordt.

Wat je ook meegemaakt hebt, de eerste stap is het (her)kennen van je eigen overlevingsstrategie: vechten, vluchten of bevriezen. Daarnaast is het belangrijk om ieders manier van overleven te respecteren en er geen oordeel over te vellen. De één zal zijn zoektocht naar heling vroeg starten, de ander wacht tot er zo veel problemen zijn dat het potje te klein is geworden en de deksel er vanzelf af schiet. Pas als de tijd rijp is en

mensen klaar zijn om aan zelfreflectie te doen, kan de traumaverwerking echt beginnen.

De tweede stap is de losse puzzelstukjes terug samenleggen, zodat je heel kan worden. Je verkent daarvoor de vier niveaus waaruit je als mens bestaat: fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel. Kijk naar al die niveaus en stel vast wat je waar kan en moet oplossen. Zijn er blijvende lichamelijke klachten? Beleef je steeds weer die emoties van toen? Blokkeer je als je terugdenkt aan de gebeurtenis in kwestie? Heb je een diepere betekenis gevonden waarom je de gebeurtenis hebt meegemaakt of ervaar je een spirituele leegte?

Kies zorgvuldig wie je daarbij kan helpen. Als je nekwervels scheef zitten, stap je niet naar de buurvrouw voor hulp. Dan heb je een professional nodig om dat op te lossen. Een trauma verdient dezelfde serieuze aanpak. Bedenk dus goed of het probleem waar jij mee worstelt werkelijk opgelost kan worden met een theekransje met je beste vriend(in). Als een trauma je belemmert in je leven en je geluk in de weg staat, is het goed om het probleem serieus en bij de wortels aan te pakken.

Trauma als springplank

Een trauma los je dus niet in één, twee, drie op door het lezen van een online artikel. Maar er is ook goed nieuws. Je kunt namelijk wel degelijk na een trauma jezelf terugvinden, al je stukken helen en weer met elkaar in verbinding brengen. En als dat gebeurt, ben je niet alleen terug waar je was. Dan kun je springen om boven je oude zelf uit te stijgen naar wie je nog meer kan zijn. Want een trauma is een kans om op korte tijd heel veel over jezelf te leren. En dus ook een kans om op spiritueel gebied enorm te groeien.

Ook ik ben op die manier gegroeid. Mijn vader is gestorven zonder dat ik daar bij kon zijn en afscheid kon nemen. Dat is voor mij een trauma geweest. De verwerking van alle pijn en verdriet die daarbij kwam kijken heeft jaren geduurd. Het was niet zomaar gedaan. Het heeft mij veel geleerd over mijn spirituele levenslessen en over wie ik ben. Ik ben nu wijzer dan toen. Niet alleen door de jaren, maar ook door die ervaring en alle zelfkennis die ik in dat proces heb opgedaan. Ik ben gegroeid als mens en ook als coach.

Een voedingsbodem voor iets moois

Ik wil een trauma hier niet afschilderen als iets benijdenswaardigs of iets om toe te juichen. Ik ontmoet in mijn praktijk mensen die soms vreselijke dingen hebben meegemaakt en daar kun je met alle slingers van de wereld geen feest van maken. Ik gun andere mensen dan ook geen trauma. Wat ik ze wel gun, is dat ze de ellende van hun trauma leren gebruiken als voedingsbodem voor iets moois. Net zoals een waterlelie, die haar wortels in de modder heeft, om aan de oppervlakte anderen te bezielen met haar schoonheid.

Het is niet altijd gemakkelijk, maar je kan je angsten en valkuilen loslaten. Je zal jouw eigen veerkracht ontdekken die je zal helpen om verder te geraken, maar ook om weerbaarder te worden voor de rest van je leven. Je leert meer op jezelf te vertrouwen en in jezelf te geloven, want je weet dat je steviger in je schoenen staat dan voorheen. Alle opgedane zelfkennis kun je omzetten in spirituele groei, want zelfkennis en spirituele groei gaan hand in hand. Zo wordt trauma een springplank naar zelfrealisatie. En dat geeft hoop.

En mocht je in een moeilijke situatie zitten en er iets willen aan doen, stuur mij een mailtje. Ik heb en hele lijst van prachtige Lazuli Coaches. ;-) 

Eva Storm www.lazulitraining.be