Pure Child december 2014

PURE CHILD DIGITAAL MAGAZINE VOOR DE KINDEREN VAN NU JAARGANG 4 NR. 4 DECEMBER 2014

Er zit een “pure child” in elk van ons.

Waarom is liefde zo belangrijk ?

Leggen we teveel druk op onze kinderen ?

Kinderen grenzen leren verleggen.

De school loopt voor geen meter.

Wat als je kind bang is van het donker ? ...

Met voorleesvoorhaal van Hein Van Elteren “Kerst met oma” 1

Er is een kindeke geboren op aard “Er is een kindeke geboren op aard. ‘t Kwam

op de aarde voor ons allemaal. ’t Kwam op de aarde en ’t had er geen huis. ’t Kwam op de aarde en ‘t droeg al zijn kruis...”

Lieve mensen, December is aangebroken. Een maand met tegenstellingen. Een maand waarin de dagen kort zijn en ons weinig licht geven, waarin we minder energie hebben, gevoeliger worden voor verkoudheden en slecht nieuws. Maar het is ook de maand waarin wij het heel gezellig maken in ons huis, met kaarsen, kleine lichtjes, lekker eten en samenzijn met de familie met als uitschieters kerstfeest en oudjaar.

Het is ook een maand van terugblikken op het voorbije jaar: wat liep goed, wat kon beter, wat vergeten we liever ? En dat is goed ! Schep de gelegenheid om samen met de kinderen op school, thuis of waar je ook bent, even rond tafel te zitten en vooral te luisteren naar hoe de kinderen de dingen in het voorbije jaar beleefd hebben, want vaak ervaren zij gebeurtenissen anders dan wijzelf.

Naar kinderen luisteren, kinderen de kans geven om hun gevoelens te vertellen is zo belangrijk.

2

Een nieuw leven, een kind dat geboren wordt, is een wonder. Het allermooiste wat een mens kan ervaren, het contact met de puurheid in het dagelijks bestaan.

Ook al loopt de geboorte niet perfect of niet onder gewone omstandigheden, toch wordt op dat moment een bijzondere connectie gemaakt tussen de zielsparel van het kind en ons eigen wezenlijke “zijn”. Dan ervaren we het gevoel van “Pure Liefde”, een herkenning aan waar wijzelf vandaan komen.

Elk kind brengt dit met zich mee. Dat is ook misschien de reden waarom de meesten zo ontroerd zijn bij het zien van een pasgeboren baby. Wij beseffen dan onbewust dat ook wij eens deze baby waren, zo puur, zo breekbaar, zo onschuldig. Eigenlijk voelen wij opnieuw onze eigen “puurheid” van het leven aan.

Wanneer wij als volwassenen hier even stil bij durven staan, dan voelen we vanzelf wat in het leven echt belangrijk is en wat niet.

Een kind is in het begin van zijn leven nauw verbonden met zijn ziel. Onder invloed van onze maatschappij die zo veeleisend is, verliest het kind deze connectie jammer genoeg langzaamaan, waardoor het op latere leeftijd niet meer weet wat het leven echt te bieden heeft. Het wordt afgeleid van zijn innerlijke aard door de buitenwereld die dicteert hoe je in dit leven moet staan en die voorspiegelt hoe je gelukkig kan zijn wanneer je veel geld op je rekening hebt staan of wanneer je er zo goed uitziet als het voorbeeldplaatje.

Al deze uiterlijkheden en hebbedingetjes zorgen voor zoveel ongeluk, verdriet, angsten en lijden; een kruis dat de mensheid draagt door het verloochenen van de innerlijke wijsheid waarmee ieder kind op deze aarde komt.

Hoe anders zou de wereld eruit zien wanneer wij onze eigen innerlijke stem zouden volgen !

Kinderen, een spiegel van onze maatschappij Gelukkig zijn er steeds meer mensen die met kinderen werken die beseffen dat er in onze opvoeding een gebrek aan aandacht is voor wat kinderen te vertellen hebben.

Kinderen hebben volwassenen zoveel te leren.

Hun gedrag, hun gevoel, hun taal laten ons zien wat wij bij onszelf kunnen corrigeren en dit kan soms heel confronterend zijn.

Bijvoorbeeld, wanneer je je als volwassene niet goed voelt in je vel, zal je kind dit triggeren bij jou.

Mensen zijn immers met elkaar verbonden.

Kinderen tonen ons door hun gedrag wat er mis loopt. Het is niet zonder reden dat er in zoveel scholen zoveel problemen met kinderen zijn. Zij weerspiegelen gewoon onze maatschappij en de wereld. En daar loopt het verschrikkelijk mis. De mens is zijn ware aard, zijn ware “mens zijn” totaal verloren door dat de connectie met zijn innerlijke zijn, zijn innerlijk kind, zijn ziel, verbroken is.

Het wordt hoog tijd om naar kinderen te luisteren, ze te observeren.

Ze zijn een spiegel voor ons.

Een oproep om naar kinderen te luisteren Op 20 november 2014 bestaat het VNkinderrechtenverdrag precies 25 jaar.

Naar aanleiding hiervan schreef kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen het boek: “ Het kind van onze dromen.” Een pleidooi om kinderen een volwaardige plaats te geven in de samenleving. Zie hier enkele uitspraken van hem : “ We hebben een jeugdland gecreëerd, een strikte scheiding tussen kinderen en volwassenen en dat wringt … kinderen zitten in de wereld, maar kinderen zijn ook van in het begin de wereld.”

“De strikte scheiding tussen de alwetende leerkracht en het onwetende kind is niet houdbaar.”

“Het kinderrechtenverdrag legt de klemtoon op het hier en nu van kinderen. Kinderen zijn onze toekomst, ja, maar ze zijn ook hier en nu aanwezig. Daarom verdienen zij het recht om te participeren.”

“De school moet een plaats zijn waar je vrij kan denken. Een plaats waar zowel de kinderen als leerkrachten de tijd en ruimte krijgen om te reflecteren over wat er in de samenleving gebeurt. “ Bron: Ledenblad COV - 22/11/2014

3

Een oproep dus om naar de kinderen te luisteren. Zij weten en voelen zoveel meer dan wij vermoeden. Zij helpen ons, volwassenen, opnieuw aan te voelen wat het allerbelangrijkste is in het leven: beseffen dat we elkaar nodig hebben, dat we geen concurrenten zijn van elkaar, dat wij hier zijn om elkaar te helpen, om het beste uit ieder van ons te halen, om een maatschappij te creëren vanuit een hart voor elkaar.

Dat is dan ook de boodschap van licht en van liefde, de boodschap die Jezus en zoveel andere verlichte mensen ons hier op aarde gebracht hebben. Maar het is ook de boodschap die elk kindje dat geboren wordt ons brengt, het kind komt voor ons allemaal.

Wij volwassenen moeten ervoor zorgen dat het kind mag blijven stralen in zijn uniek zijn zodat het geen kruis hoeft te dragen.

Ik wens jullie warme, liefdevolle dagen toe met vooral een luisterend oor voor de kinderen.

Magdalena Troch Hoofdredactrice

info@purechild.be

Disclaimer: indien je na het lezen van artikels besluit iets te veranderen aan je dieet of andere gezondheidsbehandelingen wilt aanwenden, raadt de redactie van Pure Child je steeds aan eerst een arts of expert te raadplegen.

Pure Child en aanverwanten kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele gevolgen van het in de praktijk brengen van adviezen en inhoud van onze artikels.

De redactie is het niet noodzakelijk eens met de inhoud van artikels die is geschreven door derden.

VIJF MANIEREN OM MEER LIEFDE TE GEVEN 4

PURE CHILD DECEMBER 2014

Waarom is liefde zo belangrijk ?

Het is de onzichtbare energie die ervoor zorgt dat er goede dingen gebeuren in de wereld.

Liefde zorgt voor gezonde gezinnen, hechte families, mooie vriendschappen en uiteraard liefdesrelaties.

Je kunt je liefde kwijt in je baan, in je hobby maar natuurlijk ook in andere dingen die je doet voor andere mensen. Je kunt mensen helpen of bijvoorbeeld vrijwilligerswerk doen voor iets wat je aan het hart gaat.

3. Behandel alles wat leeft met liefde en respect

Liefde zorgt voor gelukkige kinderen die opgroeien tot liefdevolle volwassenen. Liefde vind je in muziek, in kunst maar ook in mooie producten die met passie zijn gemaakt.

Bewonder de natuur. Geef liefde aan dieren en planten. Verzorg ze en koester ze. Leven is wonderlijk en kostbaar, je kunt er van genieten en er je liefde mee delen.

Je vindt liefde overal om je heen. Je vindt het in jezelf. Liefde voor de natuur, liefde voor het leven en voor de mensen om je heen. Wie liefde voelt op een dagelijkse basis voelt zich dagelijks gelukkiger.

Hou van je huisdieren, hou van je planten en waardeer alles wat de natuur te bieden heeft.

Vind je rust en balans door meer tijd door te brengen in mooie natuurlijke landschappen.

Merk hoe je meer en meer van deze wereld zult gaan houden.

In dit artikel vind je vijf eenvoudige dingen die je kunt doen om nu direct meer liefde te geven en te voelen.

1. Geef mensen echt aandacht Sta eens stil bij de mensen die je tegenkomt in je dagelijks leven. Stel vragen en luister echt naar de antwoorden. Probeer de ander te begrijpen en laat merken dat je hem of haar respecteert.

Neem de tijd voor mensen. Neem de tijd om mensen te begrijpen en om door te dringen tot hun hart.

Besef dat ieder mens, net als jij, onzekerheden heeft. Ieder mens doet dingen met een reden, omdat hij denkt dat zijn manier het beste is. Wij denken dat ieder mens van binnen goed is, en het is aan jou om die goedheid te ontdekken in iedereen die op je pad komt.

2. Stop liefde in de dingen die je doet Stop met werken voor de spreadsheet. Werk met liefde. De beste en mooiste dingen op deze wereld komen niet tot stand door harteloze werkdagen. De mooiste dingen ontstaan vanuit liefde, vanuit passie.

5

makkelijker gaat. Je werk is leuker en je presteert beter.

Doe zo veel mogelijk dingen waar je echt liefde in kunt steken, en stop met zaken die juist energie aan je onttrekken. Als je liefde voelt voor het werk dat je doet merk je dat alles veel

4. Wees dankbaar voor het leven Dankbaarheid is een krachtige uiting van liefde voor het leven. Maak van jezelf een dankbaarder persoon. Ga regelmatig in gedachten bij jezelf na wat voor dingen je vandaag hebt meegemaakt waar je dankbaar voor kunt zijn.

Voel niet alleen dankbaarheid voor de grote dingen in het leven. Natuurlijk ben je dankbaar dat de liefde van je leven vandaag weer naast je is opgestaan en dat je opnieuw een dag gezond bent. Maar voel ook de waardering voor de kleine, onbenullige gebeurtenissen in je dag.

Zoals dat lekkere glas wijn, of die wandeling met die vriendin.

5. Voel oprechte liefde in jezelf Ga regelmatig op zoek naar het gevoel van liefde. Zoek de liefde op die je voelt voor je kinderen, voor je partner, voor je familie en je vrienden. Vind dat speciale plekje waardoor je het warm krijgt van binnen. Neem even de tijd om te graven in je gevoelens voor andere mensen en versterk het positieve gevoel van liefde voor de ander.

Door regelmatig de liefde echt te voelen zul je deze mensen in je leven meer waarderen en ze automatisch meer liefde geven. Deze liefde voelen andere mensen. Ze zullen het in je waarderen en hun liefde weer met jou delen.

Bron: www.sochicken.nl

PURE CHILD DECEMBER 2014

Leggen we teveel druk op onze kinderen ?

De druk om hét te maken in het leven is groot.

Al van jongs af aan worden kinderen dan ook gepusht om zo snel mogelijk zo veel mogelijk te kunnen en te leren.

Het omzetten van zoveel mogelijk talent in zo goed mogelijk meetbare resultaten, daar draait het om.

6

Een goede voorbereiding op het échte leven later? Misschien, maar leggen we met z'n allen niet een beetje te veel druk op onze jongste telgen? En vooral, waarom is het voor ouders zo belangrijk een kind te hebben dat 'uitblinkt' in van alles en nog wat? Voor Tanith Carey van 'The Guardian' is alvast één ding duidelijk: "We moeten stoppen met zoveel druk op onze kinderen te leggen."

We leven in een competitiemaatschappij: alles kan beter, sneller en efficiënter, en dat zullen we geweten hebben ook. Al van voor de geboorte worden kinderen vandaag vaak klaargestoomd om als een bezetene in de wedstrijd die wij 'leven' noemen mee te draaien.

Wat begint met een dosis klassieke muziek om het ritmische gehoor van je baby alvast in de baarmoeder wat aan te wakkeren, zet zich na de geboorte lustig voort in de vorm van geheugenbevorderende memory-spelletjes, taalontwikkeldende Dora-cartoons, leerrijke spelcomputers en wekelijkse uitjes naar de zwemles nog voor je kind deftig de ene voet voor de andere kan zetten.

Met al dit spelend leren hopen ouders hun kind alvast met een kleine voorsprong aan aan de start van de race te brengen. Of al die 'stimulerende middelen' ook echt zo productief zijn als gehoopt, valt sterk te betwijfelen.

PURE CHILD DECEMBER 2014

De geboorte van een competitiemaatschappij 'Pushy parenting' is uiteraard niets nieuws onder de zon. Al van in het Victoriaanse tijdperk wordt de status van de ouders afgemeten aan het niveau van 'goed gedrag en zeden' waarvan hun kinderen blijk geven.

Terwijl het vroeger echter vaak ging om het algemeen fatsoen van je kroost, gaat het nu eerder om het intellectueel niveau dat ze weten te behalen. Ook alle nietschoolgerelateerde talenten die ze daarnaast nog tentoon weten te spreiden, zijn erg welkom.

“Door al dat "spelend leren" creëer je geen nieuwe garde kleine Einsteins, wel een generatie die kampt met depressies, angststoornissen en een laag zelfbeeld.”

John Medina, moleculair bioloog en hersenspecialist Deze ommezwier kwam er toen psychologen als Freud en Piaget duidelijk in kaart wisten te brengen dat ons leven van kinder- tot volwassentijd wel degelijk volgens een vast stramien verloopt. In fases binnen dewelke we telkens in meer of mindere mate vatbaar zijn voor bepaalde prikkels in het 'aanleren van dingen'. Voeg daar nog eens aan toe dat de manier waarop ouders met hun kind omgaan, in grote mate bepalend is voor diens psychologisch welzijn als volwassene, dan wordt de druk op de schouders van moderne ouders wel aanzienlijk groot.

Waarom ouders zo graag een kleine 'alleskunner' willen Naast de grote psychologische verantwoordelijkheid die ouders deze dagen

7

opgedrongen krijgen wat het succes van hun nageslacht betreft, was ook een wijziging in ons onderwijssysteem van grote invloed op de algemene intellectuele druk die er op kinderen wordt gelegd.

Vanaf het moment dat het systeem van de zogenaamde 'grammar schools' in actie trad, zo ergens rond het einde van de Tweede Wereldoorlog, sloop er een soort elitevorming binnen in ons onderwijs. Omdat de 'grammar schools' een kwalitatief hoogstaandere vorm van onderwijs voorstaan, maar daarnaast ook enkel toegankelijk zijn voor 'de beste' leerlingen uit de hoop, komt er een nieuwe druk van bovenuit om kinderen, nog voor ze aan hun schoolse loopbaan beginnen, op intellectueel vlak al zo ver mogelijk voorwaarts te brengen. De vraag: "Hoe maak ik mijn kind zo slim mogelijk?", is er dan ook eentje die veel jonge ouders deze dagen bezig houdt.

Spelend leren?

Op die ouderlijke onzekerheid, speelt de commerciële sector uiteraard handig in. In een mum van tijd ontstonden talloze spelen die de zintuigen, hersenfuncties en motorische capaciteiten van je kind op miraculeuze wijze de hoogte in zouden jagen.

Van een springtouw dat je tegelijkertijd de maaltafels aanleert, tot educatieve tekenfilmpjes die je kind op jonge leeftijd de wetten van de fysica onder de neus wrijven en moderne spelcomputers op kindermaat; van alles en nog wat wordt er ontwikkeld om ouders bij te staan in de over-educatie van hun kind.

Geen Einsteinbrein, wel angststoornis Deze overvloed aan educatieve prikkels zorgt jammer genoeg niet voor de ontwikkeling van een 'Einsteinbrein', zo blijkt. In tegendeel zelfs: wanneer men een kind voortdurend allerlei kennis en lering naar het hoofd

PURE CHILD DECEMBER 2014

slingert, heeft dat een eerder negatieve invloed. Enerzijds heeft het kind door die overvloed aan prikkeling niet voldoende hersencapaciteit over om in te gaan op meer 'vitale vaardigheden'.

Anderzijds raakt door al te veel 'spelend leren' het onderscheid tussen leren en spelen al snel zoek. Doordat kinderen het gevoel krijgen voortdurend dingen te moeten bijleren, ervaren ze stress. Dit gevoel van stress werkt contraproductief: "Hoe meer stresshormoon de hersenen afscheiden, hoe minder groot de kans dat kinderen intellectueel vooruitgang boeken", zo zegt John Medina, moleculair bioloog en hersenspecialist. Eerder dan een nieuwe lichting aan hyperintellectuele Einsteins, zijn we bezig een generatie kinderen met angststoornissen, depressieve gevoelens en een gebrek aan academisch zelfvertrouwen te creëren.

“Geluk en het gevoel van veilige geborgenheid, dat zouden de parameters van goed ouderschap moeten zijn, niet de examenresultaten van je kind."

Tanith Carey

8

Niet alleen ouders met de vinger wijzen Uiteraard zijn niet alleen de ouders verantwoordelijk voor de grote druk die er vandaag op kinderen wordt gelegd. We leven nu eenmaal in een erg competitieve cultuur waarin zowel een steeds liberaler wordende overheid en een door intellectuele status geobsedeerd onderwijssysteem een danig handje toesteken.

Opdat kinderen opnieuw zouden kunnen genieten van een 'zorgeloze jeugd', wordt het dringend tijd dat hun ouders zich van de eigen druk op de schouders ontdoen: de druk om het ideale kind op te voeden. Het kind dat dan als het evenbeeld van hun eigen onberispelijke opvoeding moet doorgaan.

Ouders moeten dringend stoppen met hun kind op te voeden alsof het hun liefde alleen waardig is wanneer het beter is dan alle andere kinderen uit zijn klas. In plaats van goede cijfers op school of het uitblinken in één of andere sport, zouden beter het algemene geluk van het kind en zijn gevoel van veilige geborgenheid opnieuw de maatstaven worden van 'vlekkeloze opvoeding'.

Bron: http://www.demorgen.be/wetenschap/leggen-we-te-veel-druk-op-onze-kinderena2077261/

PURE CHILD DECEMBER 2014

www.primrose.be Tel BelgiĂŤ : +32 (0)50 230 230 Tel Nederland: +31 (0)30 265 77 20

9

PURE CHILD DECEMBER 2014

kleinste bijdragen die het verst reiken om de mogelijkheid van een leerling te vergroten zijn potentieel te bereiken.

Je eigen bijdragen (h)erkennen

Succes vieren en je eigen bijdragen (h)erkennen Gezien de enorme omvang aan sociale veranderingen waar we voor staan – veranderingen die wij graag willen beleven – is er één gelegenheid waarvan ik voorspel dat het ons de grootste hoop en kracht zal geven en die ons tot deze veranderingen in staat zal stellen: laten we ervoor zorgen dat wij leren om te vieren. Laten wij het vieren in ons dagelijks leven integreren en laten wij vanuit deze energie handelen. Dat komt op de eerste plaats. Anders zullen we worden overweldigd door de enorme omvang aan problemen.

Uit de geest van het vieren zullen wij naar mijn ervaring energie kunnen putten om te doen wat noodzakelijk is om de samenleving te veranderen.

Marshall Rosenberg Als leerkracht, begeleider, ouder of opvoeder lever je elke dag een schat aan bijdragen.

Naast de grote nadruk op de academische “successen”, is het zeker ook belangrijk de emotionele bijdragen die je hierbij maakt te (h)erkennen. Soms zijn het de schijnbaar

10

Neem eens de tijd jouw eigen bijdragen aan leerlingen, collega’s en ouders in een dagboek vast te leggen en te (h)(erkennen – let op de kleine momenten van verbinding die je hierbij hebt gemaakt, momenten waarop je echt de tijd genomen hebt je met je eigen gevoelens of behoeften te verbinden, om een leerling echt te horen of om volledig aanwezig zijn.

Houd je successen bij en vier ze!

TIP: Houd je successen en je verdriet dagelijks (b.v. aan het einde van de dag) bij in een ‘Book of Celebrations’. Het is een verhelderend en zuiverend ritueel dat je ondersteunt in evenwicht te blijven en de uitdagingen elke keer weer aan te kunnen gaan. Als je het niet wilt opschrijven zou je het als alternatief ook met je partner, maatje of vriend(in) kunnen bespreken.

Een ander idee – om verbondenheid in een klas te laten leven – is om samen met je leerlingen successen te vieren en om tegenslagen of verlies te rouwen. Omdat ik het zelf pas sinds kort toepas nodig ik je – ter inspiratie – uit om je eigen ervaringen met mij en de anderen te willen delen, door het plaatsen van een reactie aan het einde van dit verhaal.

Harald Borjans Bron: www.giraffendroom.nl

TIP: Houd je successen en je verdriet dagelijks (b.v. aan het einde van de dag) bij in een ‘Book of Celebrations’.

“What do we need to grow from tiny babies to strong children ?”

Zullen we eens een boom opzetten ?

Sta je in het onderwijs en wil je eens op een andere manier evalueren, of een rapport maken?

In 2006, toen ik in Liverpool op basisscholen projecten deed, gebruikten we met kinderen metaforen uit de natuur om hun eigen leven in beeld te brengen.

De vraag was: ‘What do we need to grow from tiny babies to strong children?’

Gebruik eens een boom als metafoor om ontwikkeling in kaart te brengen Als eerste schilderden we op een stuk papier een grote boom, met wortels en takken.

Daarna de aarde waar de boom in stond, en de lucht. Er omheen zittend bespraken we wat bomen nodig hebben om te groeien en waardoor ze sterk worden. Als vanzelf kwamen we op de vergelijking met mensen.

In de dagen die volgden hadden we het over onze wortels, ons thuis, voeding, vriendschap en zorg voor onze omgeving en elkaar.

Een vraag die opkwam was: ‘Wat maakt dat we het naar onze zin hebben?’ De kinderen kwamen op het idee om dat te verbeelden met de bloemen die onder de boom groeiden. Iedereen maakte z’n eigen bloem met belangrijke woorden en plakte deze onder de boom.

11

De keer daarna kwamen we op de vraag wat je wilt en kunt delen met anderen, verbeeldt in de persoonlijke vruchten tussen de takken.

Stap voor stap groeide de boom zo tot onze boom.

De boom bleek een inspirerende werkvorm die zeer uitnodigde tot het vertellen van verhalen. De vorm zorgde voor betrokkenheid in de groep. Anders dan vaak gebeurde in een kringgesprek werd er echt geluisterd naar elkaar.

Natuurlijkerwijs ontstond in een volgend project de ‘vertelboom’ waar woorden, verbonden met het onderwerp, in opgehangen werden. Bij peuters en kleuters een mooi middel om gericht met woordenschat bezig te zijn. Zo ook bij het leren van een tweede taal.

Inmiddels gebruik ik de boom op een heel andere manier, namelijk als middel om te reflecteren op je eigen proces als begeleider van kinderen. En uiteraard kan dat ook met kinderen, studenten, collega’s, of doe het gewoon voor jezelf.

Alexandra van der Hilst Bron: www.opgroeieninverbondenheid.nl

PURE CHILD DECEMBER 2014

The new teaching:

WAT DOEN ALS JE KIND BANG IS VAN HET DONKER "Als je bang bent voor het donker, moet je fluiten." De gouden raad van Samson en Gert is nodig, want vele kindjes zijn bang van het donker. Met het donker komen de monsters van onder het bed, inbrekers naar binnen, en alle andere angsten naar boven. Soms kan het simpel opgelost worden, door een lichtje te laten branden of een liedje te fluiten.

Maar soms kunnen kinderen niet gekalmeerd worden. Wat maakt hen zo bang voor het donker?

12

Fantasie "De angst voor het donker komt opzetten vanaf ze oud genoeg zijn om hun verbeelding te laten werken. Ze kunnen vanalles fantaseren, maar zijn nog niet rijp genoeg om die fantasie te onderscheiden van de werkelijkheid. Daardoor wordt het onbekende heel beangstigend, en neemt het enorme proporties aan. Een simpele schaduw is al voldoende om een enorm eng monster te creĂŤren", legt familietherapeute Jenn Berman uit aan WebMD.

Onbekend Angst is een heel natuurlijke emotie, die elk kind voelt. Telkens als er iets nieuws aankomt of iets onbekend zich aandient, kan de angst een opstoot krijgen. Overdag echter zijn er voldoende andere dingen voor het kind om zich aan te spiegelen. Het gedrag van andere kindjes op de nieuwe gebeurtenis bijvoorbeeld, of de aanwezigheid van mama en papa. 's Nachts is het kind alleen, zijn er geen afleidingen en wordt de fantasie (en dus de angst) vrij spel gegeven.

PURE CHILD DECEMBER 2014

Televisie

Een van de grootste oorzaken voor deze angst is... televisie. De combinatie van kijken en luisteren is erg stimulerend voor het brein van een kindje.

Bovendien krijgen ze een boel dingen te zien, die voor volwassenen niet beangstigend zijn maar voor een kind wel. Boeken kunnen ook de angst voor het donker een enorme opstoot geven, met prentjes die de hersentjes van fantasierijke kinderen op hol doen slaan. Ook dreigen met de 'boeman' die je kind komt halen als het stout is, kan bijdragen aan die angst.

Begrip en respect Het goede nieuws is dat angst voor het donker op te lossen valt. Het beste dat je als ouder kan doen, is begrip tonen voor de angst, die respecteren en daar over te praten.

"Lach je kind niet uit en minimaliseer de angst niet. Behalve dat je kind daar niet minder angstig van wordt, voelt het zich nu ook nog eens beschaamd over zijn gevoelens en heeft het niet het gevoel dat het bij jou terecht kan", adviseert Berman.

Doen: Blijf kalm. Blijf cool en kalm als je met je kind over de angsten praat. Leg uit dat het veilig is, leg uit dat iedereen wel eens schrik heeft en dat dat heel normaal is.

Niet doen: gefrustreerd raken. Blijf geduldig, ook als de angst je kind verschillende keren per avond (of nacht) uit bed houdt. Zorg er ook voor dat je niet overdrijft en dat je de angst niet voedt. Kleineer je kind niet, lach het niet uit, of noem de angst niet 'belachelijk'. Voor kinderen is de angst namelijk héél echt.

Doen: Steun je kind. Bij angsten, gaat je kind zich weer wat 'jonger' gedragen en wil het dingen die het allang niet meer wilde. Een fopspeen, mama aan het bed... geef er aan toe, en leg uit waarom je aan zijn/haar zijde staat.

Niet doen: Kind bij jou in bed nemen. Het lijkt een gemakkelijke en eenvoudige oplossing: je angstig kind uit de eigen kamer en het eigen bed

13

halen en tussen de ouders laten slapen.

Maar infeit is dit vooral een gemakzuchtige oplossing. Op korte termijn levert het extra uren slaap op, maar op lange termijn raakt de angst niet opgelost. "Je geeft je kinderen niet de middelen om met angsten te leren omgaan", aldus Berman. Ook is het niet de bedoeling dat zussen en broers het angstige kind gaan troosten of tijdelijk in hun kamer opnemen.

“Maak het bedtijdritueel rustig en kalm. Probeer tv en enge boeken te vermijden. Breng gewoon rustig tijd door met je kind.“

Doen: Maak je kind sterker. Leer je kind omgaan met angsten, en laat hem/haar zelf beslissen hoe de angst het best opgelost raakt. "Als ouder kan je voorstellen doen ('wil je dat papa komt kijken?'), maar je moet je kind zelf laten beslissen hoe vaak het nodig is. Geef hen zelf de macht om hun angst aan te pakken. Alles wat hem/haar beter doet voelen of doet slapen, of het een deken, een knuffel of een lichtje is", raadt Berman aan.

Niet doen: de angst reëel maken. Speel niét mee. Ga niet op monsterjacht of zeg dat 'goed gedrag' de monsters gaan doen weggaan. Dan maak je de monsters geloofwaardig, en versterk je de angst. Wil dat zeggen dat je niet de kasten mag open doen of onder de kast mag kijken?

Jawel, maar om te tonen dat er enkel kleren zijn/ enkel stof is, niét om te tonen dat er géén monsters zijn.

Doen: Maak het bedtijdritueel rustig en kalm.

Probeer tv en enge boeken te vermijden.

Breng gewoon rustig tijd door met je kind.

Niet doen: het (eventuele) grotere probleem negeren. Je kind kent een opstoot van angst voor het donker na de dood van een huisdier, een scheiding of een nieuwe baby? Wees dan maar zeker dat de nieuwe situatie de angst gevoed heeft. Schakel eventueel een psycholoog in.

Doen: zoek naar hulp als de angst niet overgaat, versterkt of uit de hand loopt.

Normaal raken kinderen in enkele weken over de angst, met hier en daar een opstootje. Als dat langer aanhoudt, is het tijd voor een gesprekje met de kinderarts.

Bron: www.hnl.be

PURE CHILD DECEMBER 2014

DE SCHOOL LOOPT VOOR GEEN METER ... de flinterdunne grens tussen school en thuis Problemen op school zijn een heikel onderwerp. Als ze niet eenvoudig kunnen worden opgelost, wijzen leerkrachten en directie naar de leerling en de ouders. Papa en mama voelen zich door de school niet begrepen en soms zelfs afgewezen. Wederzijdse verwachtingen en teleurstellingen lopen hoog op. Ondanks herstelpogingen langs beide kanten is een oplossing niet steeds voor de hand liggend. Waar kan men op letten?

14

De telefoon rinkelt. Een beleefde en rustige stem aan de andere kant van de lijn informeert of ze de afspraak voor een individuele coaching die ze vandaag bij me had, nog kan annuleren. Een zieke op het werk maakt dat ze moet inspringen. In mijn ervaringswereld gebeurt een annulering niet zomaar. Ik vroeg me af voor wie het op het laatste nippertje vrijgekomen uur zou bestemd zijn. Mijn vraag was nauwelijks voorbij gewaaid of het geluid van de telefoon doorklieft opnieuw de stilte van mijn werkkamer. Een opgewonden stem legt me uit wie ze is en waarvoor ze belt, maar in de wirwar van het verhaal begrijp ik

PURE CHILD DECEMBER 2014

“Als de situatie niet betert, moet haar kind van school weg. Enkele haantjes de voorste uit de klas hebben dat goed begrepen en maken van de gelegenheid gebruik om de jongen uit te testen, wat in de schooltaal pesten wordt genoemd.“ in eerste instantie alleen dat ze de dochter is van iemand die ik professioneel ken.

Met toonhoogtes van uiterste bezorgdheid vertelt de dame me dat ze ten einde raad is.

Op school loopt het voor geen meter. Haar zoontje komt om de haverklap in de problemen. De ouders zijn al bij de directrice moeten komen en de leerkrachten zien het niet meer zitten. De moeder heeft het gesprek ervaren als een pure bedreiging. Als de situatie niet betert, moet haar kind van school weg. Enkele haantjes de voorste uit de klas hebben dat goed begrepen en maken van de gelegenheid gebruik om de jongen uit te testen, wat in de schooltaal pesten wordt genoemd. Hijzelf, laten we hem in dit artikel Lucas noemen, wil op school blijven. De school verhoogt de druk op de ketel en verwacht bewijzen dat Lucas professioneel wordt opgevolgd. Mama had al gehoord over familieopstellingen en de wetmatigheden die werkzaam zijn in familiesystemen.

‘Als je zoon probleemgedrag vertoont, is het belangrijk om eerst met de ouders te werken. Het kind is zo loyaal aan hen dat

het zich pas ontspant als de ouders ook ontspannen. Dan kunnen we werkelijk met hem aan de slag. Ben je daartoe bereid ?’

De moeder van Lucas was helemaal mee.

‘Ja, zeker. Normaal ben ik heel rustig, maar nu ben ik totaal overstuur.’ Ze onderstreepte haar woorden met een door tranen verstikte stem. Sommige ouders tonen weerstand tegen deze gang van zaken, maar ze merken snel dat hun kind gemakkelijker vorderingen kan maken.

‘En speciaal voor Lucas werd er vandaag een uurtje vrijgemaakt. Hij is heel welkom.’

Voor mij stond een schitterend en guitig manneke van negen jaar. Een open houding, glunderende oogjes, een dos donkere speelse haren, een “pure child “, in de strikte zin van het woord. Hij stapte vrolijk en vol vertrouwen binnen. Hij had zijn mama bij die nog steeds overstuur was. Ze hield hem bezorgd in het oog bij elk woord dat hij zei en interfereerde regelmatig in het gesprek dat ik met hem had. Ze verloor zich als vanzelfsprekend in het verhaal. Het contact met zichzelf was ver weg.

Lucas had niets te verbergen.

‘Ik doe heel hard mijn best omdat papa en mama niet meer naar de directrice moeten gaan. De andere kinderen pesten mij. Ik doe

“Als je zoon probleemgedrag vertoont, is het belangrijk om eerst met de ouders te werken.

Het kind is zo loyaal aan hen dat het zich pas ontspant als de ouders ook ontspannen.”

ook soms dingen die niet mogen. En dan krijg ik straf. In de klas laat ik me gemakkelijk afleiden.’ Het kwam er allemaal in een vlotte stroom uit. Mama knikte met volle overtuiging. Af en toe gaf ik een teken om haar te weerhouden tussenbeide te komen.

‘Wat leid je dan af ?’ Ondertussen hield hij feilloos elke emotie van mama in het oog.

15

PURE CHILD DECEMBER 2014

“Lucas is een hoog gevoelig kind met poreuze grenzen, zijn waarnemingsvermogen van een hoog en subtiel niveau. Zijn voelsprieten pikken alles op wat bij volwassenen emotioneel niet in evenwicht is.“

‘Als iemand iets anders aan het doen is, dan wil ik zien wat dat precies is. Zo kan ik me niet concentreren in de les. Eigenlijk kan ik dat nooit. Ik ben bang dat ik niet op school mag blijven. Ik wil niet dat papa en mama opnieuw naar de directrice moeten gaan.’

‘Je werkt hard, Lucas.’ Ik had nog geen uitleg gegeven, maar hij was onmiddellijk mee met wat ik zei.

‘Voor wie werk jij zo hard ? Voor papa of voor mama ?’ Zijn guitige oogjes vulden zich met tranen. Zijn lippen knepen zich opeen.

Hij kreeg een roze gloed en ademen werd lastig.

‘Voor allebei.’ Mama snikte en wou opnieuw tussenbeide komen. Onmiddellijk peilde hij feilloos haar emoties en hij was weer aan het werk. Het verdriet van mama dragen, zodat mama terug blijer kon zijn.

‘Is dat niet zwaar voor jou ?’ Zijn hoofd ging overtuigend op en neer en een diepe zucht vond de weg naar buiten.

‘Als je zo hard voor mama en papa werkt, is het lastig om in de klas op te letten.’ Hij begreep het helemaal.

Lucas is een hoog gevoelig kind met poreuze grenzen, zijn waarnemingsvermogen van een hoog en subtiel niveau. Zijn voelsprieten pikken alles op wat bij volwassenen emotioneel niet in evenwicht is. Zijn liefde voor die volwassenen is zo groot dat hij het onevenwicht mee probeert te dragen om hen te ontlasten. Hij is permanent alert voor de signalen die anderen uitzenden,

16

waardoor hij vergeet zijn eigen grenzen te stellen en te bewaken. Hij wil eigenlijk voor iedereen goed doen, zijn best doen zoals hij het verwoordt. Dit vraagt enorm veel energie van een kind. Op school gebeurt hetzelfde. Lucas is een zogenaamde index leerling. Hij toont door zijn gedrag dat hij niet goed in zijn vel zit, maar tegelijkertijd toont hij dat er in de klas nog andere leerlingen zijn die het nog moeilijker hebben dan hij. Het gaat nog verder. Met het probleemgedrag is hij een seingever die aanduidt dat er zich in het schoolsysteem moeilijkheden voordoen die niet opgelost worden. De onbewuste liefde is ook hier werkzaam. De school krijgt een belangrijke taak aangeboden. In plaats van zich te focussen op represailles biedt het gedrag een nieuwe invalshoek om probleemsituaties op andere niveaus op te sporen en op te lossen. Systemische klasopstellingen zijn er een zinvol werktuig voor.

Ondertussen hoeft Lucas niet stil af te wachten. Ouders en kind kunnen al met zichzelf aan de slag om het stressgehalte te reduceren en meer vertrouwen mee te nemen tijdens de dag. Ik liet mama en zoon rechtstaan en duwde hen om te zien of ze stevig verankerd waren in zichzelf. Ik kon hen moeiteloos omver duwen, zelfs al wisten ze dat stevig mochten blijven staan. Het duwen staat symbool voor de moeilijkheden die je tegenkomt: Pesterijen, roddel, afleidingen, emotie van anderen, toetsen enz. De oefening ging verder. Ik begeleidde hen beiden in het gewaar worden van de verschillende lichaamsdelen. Dat kun je niet vanuit je hoofd of je denken, maar wel vanuit de lichaamsdelen zelf. Heel het systeem begint te ontspannen. Toen we bij de voeten

“Kinderen hebben het nodig om beide ouders achter zich te voelen om te kunnen leren op school. “

PURE CHILD DECEMBER 2014 kwamen, lieten we stevige wortels in de aarde groeien. Met een diepe ademhaling konden we de wortels nog meer verankeren.

We schreven er in mooie en kleurrijke letters onze naam in en de datum van de dag.

Inbeelden dat we een grote stevige eik waren in het grote eikenbomenbos was slechts een kleine stap verwijderd. Een grote eik heeft massa’s ervaring en zelfvertrouwen dat hij stormen kan doorstaan. Toen kwam het spannendste moment. Zouden moeder en zoon kunnen blijven staan ? Of zou ik hen weer moeiteloos omver kunnen duwen ?

Hoe meer ik duwde, hoe groter de glimlach van Lucas werd, tot hij schaterlachte. Ik kreeg hem niet meer omver. Hij straalde.

17

‘Toen hij bleef staan, voelde ik me zelf ook sterker worden,’ voegde zijn mama er aan toe.

‘Zet elke dag de boom voor je naar school gaat. Gebruik hem als je je niet kunt concentreren of als er pesters op je afkomen. En oefen met je mama. Als je ziet dat ze stevig staat, kun jij je meer ontspannen en echt spelen in plaats van voor haar te zorgen.’

Voor zijn eerste sessie gingen we nog een stapje verder. Een kind dat zich niet goed in zijn vel voelt, ademt niet zoals het hoort.

Kleurrijke ballonnen ademen in zijn buik, bleek erg moeilijk te zijn. Het onderscheid tussen buik en romp was nog niet duidelijk.

In- en uitademen werden met elkaar verwisseld. Onderweg naar de afspraak met de pediater die hij direct na mijn sessie had, was hij in slaap gevallen. De ontspanning had gewonnen. Een eerste stap naar meer vertrouwen in een positieve evolutie was gezet.

En papa ? Hij was er niet bij. Misschien wel de volgende keer. Kinderen hebben het nodig om beide ouders achter zich te voelen om te kunnen leren op school.

Hilde Van Bulck Expert in The New Teaching Systemisch opsteller Auteur van “De eigenwijze kikker” (verschijnt december 2014) Kijk op www.the-new-teaching.com en www.samtati.com

PURECHILD CHILDDECEMBER OKTOBER 2014 2014 PURE

WAT JE NOOIT MAG ZEGGEN TEGEN KINDEREN Natuurlijk, er zijn de voor de hand liggende dingen die je nooit tegen een kind moet zeggen (categorie: ‘Ik zou willen dat ik je nooit had gekregen’ of ‘Jij bent de reden dat we gaan scheiden’). Maar het zal je verrassen hoeveel dingen we terloops zeggen waarvan we denken dat het niet verkeerd is, terwijl je daarmee wel het zelfvertrouwen van je kind schaadt.

Acht dingen waar je nog een keer extra over na moet denken voordat je ze tegen je kind zegt!

18

PURE CHILD DECEMBER 2014

1

5

Gefrustreerd door een zoon of dochter die veel meer kan bereiken op school, sport, tijdens muziekles en dergelijke? Hoewel je (hopelijk) niet zulke lullige dingen zegt als: ‘je bent lui’, zeg je wel dat je niet tevreden bent met de moeite die ze doen. Hierdoor wordt je kind ontmoedigd en krijgt hij alleen maar minder zin om zijn best te doen. Wees duidelijk in wat je verwacht: ‘als je eerst je kamer opruimt, kun je daarna buitenspelen. En wat betreft school: wees positief als ze een keertje wel extra hard hun best doen. ‘Wow, dat extra uurtje studeren zie je terug in je punten!’

Heb jij een kind op school? Maak dan niet de fout om te zeggen: ‘als je de hele dag gamed, heb je geen tijd om je proefwerk te leren’. Drie keer raden: er gebeurt precies waar jij al voor gewaarschuwd had en dat zeg je hem ook. I told you so. Wat je in feite zegt is dat jij altijd gelijk hebt. Bedenk liever samen een nieuwe manier om te leren.

2

Het is logisch dat je kind denigreren slecht is (‘Je bent geen danseres’), maar het tegenovergestelde is ook niet goed. Dit komt omdat het grenzen stelt. Als je altijd roept dat je kind zo slim is, krijgt hij waarschijnlijk faalangst en is bang om niet goed genoeg te zijn. Dat je kind ergens plezier in heeft is het belangrijkste, of hij nu wel of niet goed is in voetbal. Focus liever op het harde werk: ‘Je bent er iedere training en doet heel goed je best’.

”Ik weet dat je beter je best kunt doen !”

”Zou je wel een snoepje pakken ?”

Je bedoelt het goed, maar je kunt beter dit soort opmerkingen laten als je wilt dat je kind een goed zelfbeeld krijgt. Als je bezorgt bent over wat je kind thuis eet, kom dan in actie in plaats van te praten. Zet de keuken bijvoorbeeld vol met gezonde dingen, in plaats van snoep en koek, en kom samen in beweging. Ga na het eten een eind wandelen.

3

”Je doet altijd” of “Je doet nooit” Het is verleidelijk om dingen te zeggen als: ‘Je doet nooit je was in de wasmand’ of ‘Je bent altijd te laat’. Je kinderen worden uiteindelijk wat jij zegt dat ze zijn. Dus als je zegt dat hij altijd vergeet te bellen, heb je grote kans dat hij de jongere wordt die, laat maar raden, nooit belt. Vraag je kind hoe je hem of haar kunt helpen.

4

”Waarom ben je niet meer zoals je broer of zus ? “ Broers/zussen en rivaliteit gaan hand in hand.

Door dit soort dingen te zeggen wordt je kind alleen maar nijdig. Door ze te vergelijken zeg je eigenlijk: je broer is goed in voetballen, waarom ben jij dat niet. Probeer juist je kind te stimuleren in zijn eigen ding waar hij goed in is.

Bron: www.fame.nl

19

”Ik zei nog: je moet nie t wachten tot het laatste moment !”

6

”Jij bent de beste in voetballen !”

7

”Omdat ik het zeg !”

Je hebt het vast al honderden keren meegemaakt. Je heb geen tijd om uit te leggen waarom je kind toch die andere outfit aan moet vlak voor een familie-uitje of afspraak. ‘Omdat ik het zeg’, geeft jou alle controle en vergeet alle rechten die je kind ook heeft. Probeer liever: ‘Ik snap dat je liever buiten wil spelen, maar oma vindt het echt fijn als je haar even een kus komt geven’. Op die manier, zelfs als ze mopperen, weten ze wel dat hun gevoel er ook toe doet.

8

”Ik hoop dat je niet meer met Sam speelt, ik mag hem niet !”

Waarschijnlijk zijn er vriendjes die je om de een of andere reden niet zo mag. Maar op het moment dat je dit uitspreekt wordt dat kind alleen maar meer interessant voor jouw kind.

Bedenk eerst voor jezelf waarom je het vriendje niet zo mag. Not your cup of tea of ben je ergens bang voor? Is het voor het eerst? Laat ze gewoon spelen. Vraag dan je kind open waarom hij dit kindje zo leuk vindt en waarom ze graag samen spelen. Het is belangrijk om samen te communiceren over normen en waarden, goed en fout en zo verder.

PURE CHILD DECEMBER 2014

ER ZIT EEN “PURE CHILD” IN ELK VAN ONS !

Wie veel met kinderen bezig is, ermee werkt of er zelf ook heeft, merkt dat opvoeden eerder een zoektocht is geworden om een juiste weg te vinden.

Vaak herhalen we wat we zelf hebben geleerd. De maatschappij blijft ook lang in dezelfde structuren hangen. We willen dat kinderen naar ons luisteren en gehoorzamen. “Hmm van waar ken ik dat ? Even kijken in mijn kindertijd.”

Bijna elke volwassene die in mijn opvoeding aanwezig was, liet me duidelijk verstaan dat ik naar hen moest luisteren. Braafjes heb ik dat dan ook gedaan. Soms denken of ervaren we ECHT dat kinderen van deze generatie niet naar ons luisteren. Ik ben overtuigd dat elk kind voor de volle 100% naar je luistert. Het gekke is dat wij dat anders ervaren omdat we het vaak verwarrend ervaren. Maar luisteren wij eigenlijk wel naar onszelf?

Heel wat dingen staan op hun kop...

Denk maar eens aan je geboorte. Veel zal hiervan in je onderbewuste zitten, maar toen je bent geboren, werd je ondersteboven gehouden en als je teveel tijd nam om je longen te gebruiken kreeg je een klap op de poep. Dit deden ze om je te doen schrikken en je longen te activeren. Fijne verwelkoming is dat, niet? Vervolgens werden er 2 klemmen op je

20

PURE CHILD DECEMBER 2014

navelstreng met de moeder geplaatst, knip, bye bye met de navelstreng. Het gaat allemaal heel snel, maar beeld je eens in wat dit met je deed. Je zou je voor minder afgescheiden voelen. Heeft jou ooit iemand de vraag gesteld of het ok is voor je om de navelstreng door te knippen? Je wordt al meteen in een opgedrongen structuur gewurmd. De tijdsdruk en andere druk overvalt je. Je wordt overspoeld door indrukken en emoties van iedereen om je heen. Gelukkig herken je vertrouwde stemmen. Omdat je dan al de verbinding met de moeder mist begin je die opnieuw te maken op een energetische manier. Vaak herkennen we dat als we volwassen zijn.

Dan moeten we vaak onze navelstreng met de ouders nog doorbreken.

Het pure kind - een engeltje op aarde Zalig toch zo'n klein boeleke. Zo zuiver, teder en mooi, klein en toch de grootsheid in zich. Je kreeg honderden keren te horen dat je klein bent. Durf je je nu al groot voelen nu je zelf de volwassene bent? Of voel je nog steeds dat je klein bent? Als pasgeboren baby heb je alle potentie in je klaar zitten. Je

kan het vergelijken met een zaadje uit een appel. Elk zaadje uit een appel heeft de potentie om een mastodont van een boom te worden die elk jaar honderden appels kan afleveren. Alle mogelijkheden zitten dus al in die kleine spruit die net op de aarde kwam.

Maar deze is hulpbehoevend en onderhevig aan de opvoeding van de ouders. Kunnen wij, als ouder, de grootsheid van een pasgeborene al zien in dat super klein lichaampje van ons kind? De puurheid van dit kind. Deze pasgeborene kan geen onderscheid maken tussen wat van zichzelf is en wat van een ander is. Alles is ĂŠĂŠn en hetzelfde. Door de verbinding dat het jonge kind legt, eerst met de ouders en later nog met andere mensen die in de opvoeding deel nemen, leert het kind dat mensen leven in een rol. Een (acteer)rol die de volwassene, heel lang geleden, zelf als kind heeft aangeleerd uit overleving. Dit om, een onbegrijpelijke, onbewuste pijn te onderdrukken en te overleven. Met die pijn van ons kan het kind probleemloos contact maken. Die pijn die we zelf gevangen houden in onszelf wil het kind opgelost zien.

Als we iets overleven dan leven we daar OVER i.p.v. het echt te leven.

7 tips om de hyperactiviteit te temperen

21

PURE CHILD DECEMBER 2014

Het kind houdt voor de volle 100% van de ouder.

voor? Je kan deze nieuwe manier zelf ook leren en toepassen.

Als ouder geven we een opvoeding die gebaseerd is op de goeie en eerder minder goeie ervaringen van je eigen ouders. Dit wordt een mix met de partner zijn/haar ervaringen. Voor je het echt door hebt betrap je misschien jezelf dat je de voorbeelden van je ouders kopieert of opzettelijk averechts gaat leven, helemaal anders dus. De liefde van een kind voor de ouders is grenzeloos.

Het overstijgt zelfs zijn eigen grenzen. Ze doen gewoon na wat wij doen met onszelf.

Wij zijn hun grote voorbeeld. Beseffen we wel hoe ver dat gaat? Kinderen gaan gigantisch ver om onze pijnen in scène te brengen. Ze blazen leven in onze pijnen door ze zelfs op het toneel te brengen. Wij veroordelen hun gedrag, labelen er op los, laten dokters ze volproppen met chemische onderdrukking om hun ziektes te bestrijden.

We straffen of belonen onze kinderen en overladen ze met onze overtuigingen.

Uiteraard, en dat geloof ik voor de volle 100%, doen we het met de juiste bedoelingen maar ook uit onwetendheid.

Opvoeden van kinderen

Ouder worden doet iedereen ...

We worden met de seconde ouder, ja dat wel. Maar velen van ons zetten ook kinderen op de wereld en droppen zichzelf daardoor in de ouderrol. Je ervaringen uit je kindertijd blaas je hierdoor opnieuw leven in. jij komt nu aan de andere kant te staan. Je kind zal het uit volle liefde aan je spiegelen wat jou belemmert om echt gelukkig te zijn met wie je bent. Heeft men jou aangeleerd hoe je gelukkig kan zijn met jezelf of leerde je dat je met iemand in relatie moet gaan om gelukkig te worden? Het leven op aarde houdt ons vaak ver weg van onszelf en daar zijn onze kinderen superieur in. Als geen ander doorprikken ze moeiteloos onze vastgeroeste overtuigingen en kiezen de perfecte momenten en locaties uit om dat helder te krijgen. Maar zien we het? begrijpen we het? Hebben we er oor of oog

22

Kinderen opvoeden is verleden tijd. Het is onze taak, als ouder en leerkracht, om liefdevol wakker te worden, te zien en te leren dat kinderen ons boodschappen geven over wie we zelf zijn. Een kindertolk is opgeleid om deze boodschappen voor ouders, leerkrachten en iedereen die met kinderen werkt helder te maken. Steeds weer schuilt in het verhaal, de problematiek dat een kind toont of leeft heeft een verborgen verhaal voor de volwassene. Een diepe pijn uit een ver verleden komt dan naar boven. Tot in de kern van het probleem brengen ze ons. Tijd om te helen! Tijd om eindelijk te verwerken voor we echt ziek worden in onszelf. Ik geloof, heb het zelf ervaren en doorleefd dat kinderen, uit volle liefde, onze pijnen leven inblazen en ze in het spotlicht op het toneel brengen. Zij duiken in die rol en spelen het voor ons uit.

Steeds weer ben ik verwonderd hoe knap en vindingrijk kinderen hierin zijn. Ze zijn goddelijk!

Yves Boone Kleuterleider, Coach, Therapeut en Eerste en enige mannelijke KINDERTOLK van BelgiĂŤ www.b-one-coaching.be B-One-Coaching Staat voor Bewustwording: Onderbewust Naar Eenheidsbewustzijn.

Begeleiding van ouders, leerkrachten en volwassenen. KINDeren hebben bewuste liefdevolle begeleiding nodig waardoor OPvoeden kan evolueren naar liefdevol VOEDEN. Waarin elk kind leert omgaan met zichzelf en zijn/haar verantwoordelijkheid en keuzes.

23

PURE CHILD DECEMBER 2014

Kerstmis met oma Pure Child publiceert in elke editie een

voorleesverhaal uit het boek

“Kleuren in de Lucht�

Hein Van Elteren

Op tweede kerstdag ging Jenny met haar ouders en haar broertje Colin naar oma. Dat was wel een uur rijden. Oma woonde in haar eentje in een oud huisje, want opa was een jaar geleden zomaar doodgegaan. Dat vond Jenny naar, want ze hield heel veel van haar oma. Ze dacht bijna elke dag aan haar. Ze wilde maar dat ze wat vaker bij oma kon zijn.

Maar ja, dat kon niet, want papa en oma kregen haast altijd ruzie.

Maar nu zou ze oma weer zien, en ze mocht zomaar een paar dagen blijven logeren!

Zingend pakte ze haar koffertje in. Toen reden ze weg.

Het mistte en het regende. Ze moesten heel langzaam rijden. Eindelijk kwamen ze in het oude stadje waar oma woonde. Jenny wist de weg nog precies. Daar was het huisje al.

Oma deed de deur open. Jenny vloog haar om de hals.

'Hallo meisje!' lachte oma. 'Fijn dat je er bent.' Toen gaf mama haar moeder een paar

24

dikke kussen. Colin gaf alleen een handje; die was veel te groot voor zoenen. En papa zei beleefd: 'Dag moeder. Gelukkig Kerstmis.' Er was blauwgrijs om hem heen, een kleur als van ijs. Jenny kreeg het er koud van.

Oma trakteerde op warme chocomel, bonbons en kerstkrans. Hmmm! Mama praatte de hele tijd met haar. Papa zei niks, want hij had beloofd dat hij met Kerstmis geen ruzie zou maken. Hij ging maar TV kijken met Colin. Jenny kroop op schoot bij oma.

De middag ging voorbij. Oma en mama kookten een heerlijk maal. Toen ze dat eindelijk op hadden gingen de anderen terug naar huis. Papa had zoveel wijn gedronken dat mama zei: 'Ik zal wel rijden, Henk.'

'Niks hoor!' zei papa.

Maar oma zei: 'Wees nou verstandig, Henk.

Zo maak je nog brokken.'

PURE CHILD DECEMBER 2014

'Houdt u zich er buiten, ja?’ zei papa boos.

‘Moet u me weer vertellen wat ik moet doen?'

'Henk, alsjeblieft,’ zei mama terwijl ze een arm om hem heen sloeg. 'Het is Kerstmis!'

'Nou, goed,’ bromde papa. 'Als je zo graag wilt rijden, mij best.'

Ze namen afscheid. Mama bedankte oma voor het lekkere eten. Daarna gaf ze Jenny een knuffel. 'Veel plezier, meisje. Tot zaterdag!'

'Dag mam,’ zei ze. Papa gaf haar ook een kus. Oef, hij rook wel erg naar drank... Oma en Jenny zwaaiden de auto na tot hij in de mist verdwenen was.

'Wat een akelig weer,’ zei oma bezorgd. 'Ik hoop maar dat ze veilig thuiskomen.'

Jenny ging terug naar de kamer, want ze kreeg het koud. De kachel brandde. Geen

25

centrale verwarming, maar een echte gashaard met glazen ruitjes en geelblauwe vlammetjes. Jenny kon er wel uren naar kijken, terwijl haar oma zat te breien.

Het was heel stil in de kamer. De parkiet sliep al. Er hing een doek over zijn kooi tegen het licht. De koekoeksklok tikte zachtjes. Het zwarte tafeltje met de krullerige pootjes glom in het kaarslicht. De mensen op de oude foto's boven de kachel keken Jenny vriendelijk aan. Er hing ook een schilderijtje van een moeder met een kindje. Dat waren Maria en Jezus, wist Jenny, dezelfden van de kerststal. Ze vond het plaatje mooi.

Het was altijd zo fijn bij oma. Geen transformers, geen ruzie, nee, alles was blauw en bruin en een beetje goud. Jenny zat lekker te dromen. Toen begon ze te geeuwen. Ze trok haar schoenen uit en kroop naast oma op de bank. Oma legde haar breiwerk neer en nam Jenny op schoot.

Zachtjes streelde ze haar haren.

PURE CHILD DECEMBER 2014

Een poosje later wilde Jenny graag naar bed. Oma had een gezellige logeerkamer met een groot bruin ledikant. Jenny vond het een feest om lui onder het donzen dekbed te liggen. Onder het kussen vond ze een zakje met heerlijk geurende kruiden. ‘Lavendel,’ zei oma. ‘Dat helpt je om lekker te slapen.’

Maar eerst ging Jenny in bad. Ook dat was een feest. Oma had er een heleboel schuim in gedaan. Jenny lag lekker languit in het warme water, net als in de sauna. Mmm, hadden ze thuis maar zo'n bad!

Toen ze er eindelijk uitkwam rook ze helemaal naar dennennaalden. 'Tinky, ruik je dat?' dacht ze trots. 'Nu ben ik echt een boom!'

En het elfje glimlachte: 'Heel goed, Jenny!'

Oma droogde haar af met een grote zachte handdoek. Haar hele lijf werd warm en rood.

Dat vond ze wel grappig. Ze trok haar pyjama aan, poetste haar tanden en kroop onder het dekbed. Toen las oma haar een verhaaltje voor uit een oud sprookjesboek.

Er was eens een prins die gevangen gehouden werd in een akelig kasteel, omdat zijn vader, de koning, hem niet aardig vond.

De prins kon niet ontsnappen, want hij werd bewaakt door een draak met wel zeven koppen.

Alle mensen in het land waren boos op de koning. De een na de andere dappere strijder probeerde de prins te bevrijden, maar de draak vrat ze stuk voor stuk op.

Toen durfde niemand meer naar het kasteel te gaan.

Gelukkig kwam er op een dag een meisje dat niet bang was voor de draak. Ze fluisterde gewoon lieve woordjes tegen hem en aaide hem over zijn zeven koppen. Dat vond hij zó fijn dat hij alle dappere krijgers weer uitspuugde. Toen ging hij lekker op zijn rug liggen spinnen. Het meisje bevrijdde de prins uit het kasteel en de moedige krijgers namen de slechte koning gevangen. Ze

26

sloten hem nu zélf op en de draak zorgde er wel voor dat hij nooit meer vrij kwam.

En de prins werd de nieuwe koning en het meisje koningin, hoewel ze eigenlijk heel arm was, want haar moeder was een gewone naaister en haar vader dronk altijd. Zo leefden de koning en de koningin nog lang en gelukkig en alle mensen in het land waren blij.

‘Mooi!’ zei Jenny toen het uit was.

'Mooi hè?' glimlachte oma. 'Dit was vroeger mijn lievelingsverhaal, toen ik nog zo oud als jij was.'

'Echt waar?'

Oma knikte. Toen gaf ze Jenny een dikke zoen. 'Slaap lekker, meisje!'

'Welterusten oma!’ Binnen een paar tellen was ze in dromenland.

Hein van Elteren Uit “Kleuren in de lucht” ISBN 9789072475008 Voor Nederland te bestellen via www.boekenroute.nl Voor Vlaanderen via een mail aan hein@kial.nl

PURE CHILD DECEMBER 2014

1. Als je rode bieten of kikkererwten uit blik hebt, laat deze dan eerst uitlekken en spoel ze even om. Hak de rode bieten in kleine stukjes, als deze nog niet gesneden zijn.

2. Doe de rode bieten, de walnoten, de kikkererwten, knoflook, rode wijnazijn, olijfolie, honing en kruiden in een keukenmachine of pureer het met een staafmixer of blender. Voeg naar smaak peper, zout toe.

Een gezond aperitiefhapje voor de feestdagen

3. Dien op in een schaaltje met diverse groenten om te dippen zoals wortel, paprika, komkommer, selder of met biologische chips. Niet op, dan kan je het de volgende dag nog gebruiken als een heerlijk broodbeleg.

200 g gekookte rode biet 4 eetlepels walnoten 100 g gekookte kikkererwten 1 teentje look 4 eetlepels Extra Virgin olijfolie 2 eetlepels rode wijnazijn 2 theelepels honing

Smakelijk !

Amanprana Orac Botanico mix spicy

Eczeem en huidinfecties behandelen met bio kokosvet Kokosvet bezit twee sterkte troeven tegen eczeem.

Het beschermt de huid tegen uitdroging en het heeft een antibacteriële werking. Veel mensen met eczeem hebben een droge huid die hen gevoelig maakt voor eczeem. Bacteriële infecties in de huid verergeren aanvallen van eczeem, vooral na het krabben van jeukende plekken.

!

Kokosvet dankt de antibacteriële werking aan bijzondere vetzuren zoals laurinezuur en caprylzuur. De bacteriedodende werking is zeker niet zo sterk als de klassieke antibiotica, maar daartegenover staat dat kokosvet maar heel weinig bijwerkingen vertoont. Sommige mensen zijn er wel allergisch voor. Ook voor patiënten met psoriasis, acne en wondinfecties kan kokosvet verzachtend werken op de huid.

Bron: ABC Gezondheid

27

PURE CHILD DECEMBER 2014

DE REGEL VAN DRIE

Leer je kind grenzen verleggen

28

PURE CHILD DECEMBER 2014

Toen we nog in Loppem woonden (nu 5 jaar geleden), was ik naar een programma aan het kijken op tv en op een bepaald moment zapte ik weg en stopte bij een sportprogramma waar ijsschaatsers een dans alleen of per twee aan het uitvoeren waren. Dat was zo mooi, zo elegant, zo simpel (zo leek het toch), zo prachtig dat ik mezelf in een lichte trance voelde gaan. Ik keek vol bewondering naar deze „kunst”schaatsers.

Sarah kwam bij me zitten en ik zag haar ogen staren van verwondering. Ik herkende mezelf in haar! Aan tafel vroeg ik haar of ze het ook leuk zou vinden om te gaan ijsschaatsen. De schaatsbaan van Brugge was immers maar 15 minuutjes van onze deur. „Nee, ik wil niet” was haar antwoord.

Bij het bestuderen van het Sudbury concept (de structuur van een Sudbury school is gebaseerd op een directe democratie - . iedereen in de school, studenten en staf, hebben een gelijke stem in de volledige organisatie van de school) had ik geleerd, vertrouwen te hebben en elke beslissing van het kind te aanvaarden. Ik had het daar moeilijk mee want ik wist nog niet wat de beweegreden was van haar antwoord: „nee”!

Ik besloot om haar een voorstel te doen: "Stel dat je drie keer gaat, en dat je daarna kan beslissen of je wel of niet verder gaat."

Ik dacht bij mezelf: zo kan ze één keer meemaken dat het leuk is, één keer niet leuk en één keer neutraal of drie keer leuk, drie keer slecht enzovoort. Ik dacht dat het goed zou zijn dat haar onderbewuste vanuit de ervaring zou beslissen wat het beste was voor haarzelf en haar toekomst. Want weet je: ik heb zoveel vertrouwen in haar onderbewuste en in haar hoger zelf!

Toch is het goed van waakzaam te zijn op ons ego. Het ego houdt ons graag weg van succes met als doel: ons te beschermen tegen „falen”. Ik vertelde haar de beweegreden van mijn idee en zei haar dat ik vertrouwen had in haar en dat elke beslissing daarna de juiste zal zijn!

29

Ze vertelde me direct dat ze héél graag wou gaan, maar dat ze bang was dat „weer” kinderen haar zouden uitsluiten omdat ze „anders” was. Dit raakte me erg. Ik voelde haar pijn in mijn eigen lichaam. Haar beslissing „nee” was dus gevormd op basis van een nare ervaring uit het verleden. Ik voelde met haar mee én bleef tegelijk bij mijn besluit. Ik vertelde haar dat als ze toch zou gaan, ze alleen blij of teleurgesteld kon zijn maar wanneer ze thuis zou blijven, kan je nooit weten of je er blij of teleurgesteld van kan worden! En raad eens : na drie keer besloot ze om lid te worden van de kunstschaatsclub.

Ondertussen zijn we verhuisd en is ze lid van een andere club. Het is een leuke club met toffe mensen en zij voelt zich daar thuis. Dit jaar zit ze in de competitiegroep. En alhoewel dat etiketje niets uitmaakt, is het voor haar louter een bewijs voor haarzelf dat ze alles kan bereiken wat ze zelf wil. Zondag heeft ze deel genomen aan de openingsdans bij de heropening van de schaatspiste. En ja, toen ik haar zag dansen, kwam een traantje van ontroering op.... ze volgt haar droom.

"Stel dat je DRIE KEER gaat, en dat je daarna kan beslissen of je wel of niet verder gaat."

Sedert die tijd, gebruik ik de regel van drie om kinderen hun grenzen te leren verleggen!

Dit deed ik ook veertien dagen geleden met Michael. Michael is mijn neef van 18 jaar, die bij ons woont. Ik stelde voor om eens naar de scouts te gaan als afwisseling. Raad eens wat hij zei: „NEE ik ga niet.” Hij blokkeerde

PURE CHILD DECEMBER 2014

en wou echt niet gaan. "Ik doe wat ik wil." was zijn antwoord.

En wat was mijn voorstel … goed geraden, „de regel van drie”. „Michael, na de regel van drie, mag je inderdaad doen wat je wil.” Ik vertelde hem de „WAAROM” van dit idee. Hij bleef nog een tijdje koppig, maar kreeg meer en meer begrip voor het idee. Ik liet het verder los en dat gaf hem de ruimte om er over na te denken. Hij voelde meer en meer dat het goed bedoeld was, en dat het niet was om „mijn” zin te krijgen.

Voor hij ging slapen, liet hij me weten dat hij beslist had om drie keer te gaan en daarna te beslissen of hij verder naar de scouts zou gaan.

Michael ging dus de volgende zaterdag naar de scouts. ’s Avonds liet hij me stilletjes weten dat het anders was dan hij dacht. „Het was leuk en ik heb al twee vrienden!” „En wat ga je volgende week doen?” vroeg ik. Wel, mijn drie keren afwerken en dan beslissen.

Wat zijn beslissing ook is: het zal de juiste zijn! Als het dan ja of nee is, is het een keuze die zowel het bewuste als het onderbewuste genomen heeft.

Eva Storm Kinder- en gezinscoaching.

Dus beste ouders, neem het van mij aan: „de regel van drie” opent poorten en nieuwe mogelijkheden wanneer kinderen beslissingen nemen, gebaseerd op angst! Stel dat de ervaring toch negatief was geweest, wel dan aanvaard je de „nee” beslissing.

Misschien was het idee toch niets voor hem/haar of was het idee goed, maar je kind voelde zich er niet thuis. Wel dan was het niet de juiste omgeving. Wanneer je verder zoekt, zal je vast wel andere groepen vinden, waar je kind aansluiting vindt.

In elk geval : met elke beslissing die we nemen: sluiten we deuren of openen we nieuwe „mogelijkheden”. Met de regel van drie, krijg je inzichten in het antwoord van je kind en leer je de grenzen verleggen van zijn bewustzijn.

PS ... de regel van drie kan je voor jezelf gebruiken of in klas ... Gebruik hem drie keer en beslis dan of het werkt

www.lazuli-coaching.com

30

WWW.EDUCARE.NL

PURE CHILD DECEMBER 2014

PURE CHILD DECEMBER 2014

Boek

in de kijker!

HOE VOORKOM JE ADHD ?

Door de diagnose niet te stellen!

Auteur: Laura Batstra Ik heb dit boek in de eerste plaats geschreven voor de kwetsbare ouder die het allerbeste voor heeft met zijn kind, en voor het kind dat moeilijk is en het moeilijk heeft. Zij hebben recht op eerlijke voorlichting over ADHD en op de best mogelijke hulpverlening ... Ouders en leerkrachten zijn de laatsten die schuld hebben aan het hoge aantal ADHD-diagnoses. Het goede nieuws is dat zij wel de sleutel tot verbetering van deze situatie kunnen zijn.

De belangrijkste boodschap van dit boek is dat er nogal wat misverstanden over ADHD bestaan en dat het voor veel kinderen mogelijk en beter is om uit het psychiatrisch circuit te blijven.'

Is ADHD een ziekte? Word je met ADHD geboren? Verbetert medicatie in alle gevallen het functioneren van een kind met ADHD? Het antwoord is drie keer nee, volgens Laura Batstra. Ouders en leerkrachten worden op basis van discutabele aannames vaak verkeerd voorgelicht over ADHD. De laatste jaren is het aantal ADHD-diagnoses enorm toegenomen, terwijl het voor veel kinderen mogelijk en beter is om buiten het psychiatrisch circuit te blijven. Wanneer het gedrag van een kind in het ‘hokje’ ADHD past, is het eerste advies aan ouders meestal: medicatie. Maar medicatie heeft grote nadelen en in veel gevallen kan worden volstaan met ouder- en leerkrachttraining.

Laura Batstra belicht de valkuilen van de psychiatrische diagnostiek. Zij bepleit een kindvriendelijkere behandeling van drukke en dromerige kinderen, waardoor overdiagnose wordt voorkomen zonder onderbehandeling te riskeren. Met een voorwoord van Allen Frances

WAAROM LIEFDE ZO BELANGRIJK IS Auteur: Sue Gerhardt Dit boek verklaart waarom de liefde van ouders voor hun kind onmisbaar is voor de ontwikkeling van de hersenen vroeg in het leven, vooral voor de ontwikkeling van het emotionele en het sociale brein. Psychotherapeute Sue Gerhardt laat overtuigend zien hoe belangrijk die eerste relaties in het leven van een baby zijn en hoe ons volwassen leven nog steeds beïnvloed wordt door onze jeugd, ondanks het feit dat we ons niets van onze babytijd kunnen herinneren. Ze toont aan dat er specifieke 'paden in het brein' zijn die bepalen hoe we stress ervaren en die bijdragen aan aandoeningen en stoornissen als anorexia, verslaving en antisociaal gedrag. Hiermee geeft ze een levendig en toegankelijk overzicht van recente ontdekkingen op het gebied van neurowetenschap, psychologie en psychoanalyse.

Sue Gerhardt is een psychoanalytisch geschoolde psychotherapeute met een eigen praktijk. Ze was medeoprichter van het Oxford Parent Infant Project, een non-profit organisatie die psychotherapeutische hulp biedt aan ouders en kinderen. Haar boek is een bestseller in Engeland, waar er al meer dan 40.000 zijn verkocht.

PURE CHILD DECEMBER 2014

Boek

in de kijker!

ONTSPANNEN OUDERS, BLIJE KINDEREN Auteur: Laura Markham Een geheel nieuwe handleiding om verantwoordelijke, zelfstandige en blije kinderen groot te brengen.

De aanpak van dr. Laura Markham is eenvoudig en effectief. Ze heeft haar methode gebaseerd op de nieuwste onderzoeken op het gebied van hersenontwikkeling en haar klinische ervaring met ouders. Haar boodschap is: creĂŤer je een hechte verbinding op emotioneel niveau met je kind, dan breng je structurele veranderingen teweeg waar je de rest van de opvoeding profijt van zult hebben. Dankzij dat sterke contact hoef je niet langer meer te dreigen, zeuren, smeken, chanteren of straffen.

Met dit boek als gids leren ouders hun eigen emoties beter begrijpen, en er grip op krijgen. Dat stelt hen in staat om in de opvoeding realistische grenzen te stellen, empathie te tonen en duidelijk te communiceren, zodat ze hun kinderen verantwoordelijkheidsgevoel meegeven. Met de helder uitgelegde voorbeelden biedt Markham praktische oplossingen aan, inclusief gespreksvoorbeelden, die van toepassing zijn op baby’s, peuters, kleuters en basisschoolkinderen.

Wil je niet langer tegen je kind schreeuwen, en geen machtsstrijd meer hoeven voeren? Ben je de driftbuien van je kind zat en weet je niet meer wat je moet doen om hem te kalmeren? Met dit boek heb je de praktische instrumenten in handen om over te stappen op een wetenschappelijk ondersteunde, positieve opvoedingsstijl.

KINDERDROMEN Het eerste opvoedingsboek door kinderen zelf geschreven

Auteurs: Peter Adriaenssens, Jan Callebaut, Tinneke Beeckman, Veerle Beel 'Wat wil jij zeker doen voor je 12 bent?'

Die vraag stelde Ketnet aan Vlaamse kinderen. Maar liefst 100.000 antwoorden kwamen er binnen.

Met hun antwoorden houden de kinderen ons een enorme spiegel voor: over de gezinnen waarin ze wonen, over de BFF (Best Friends Forever) die ze zichzelf toewensen, over de kansen die ze willen grijpen en de beperkingen waarmee ze geconfronteerd worden. Soms doen de dromen ons glimlachen. Soms weten we niet wat we ervan moeten denken. En soms is het schrikken. Maar altijd vertellen ze ons iets.

Wat leren we nu uit die dromen? Journaliste Veerle Beel gaat op zoek naar antwoorden samen met kinderpsychiater Peter Adriaenssens, filosofe Tinneke Beeckman en media- en marketingspecialist Jan Callebaut. Ze nemen je mee langs de kinderdromen en doorheen de thema's die hen beroeren. Bij elk thema biedt een expert handvaten aan om de leefwereld van kinderen te begrijpen en om hen zo goed mogelijk te steunen en begeleiden in hun ontwikkeling. Zo vertelt rouwspecialist Manu Keirse hoe we het beste reageren als een kind verdriet heeft, geeft Bart Peeters ons een blik achter de schermen van zijn leven als beroemdheid en adviseert pestdeskundige Gie Deboutte ons over hoe we kunnen omgaan met gepeste kinderen.

PURE CHILD Abonneer u kosteloos op de digitale versie via onze website:

www.purechild.be Mensen die graag meewerken aan ons gedachtengoed kunnen zich richten aan: info@purechild.be

is een digitaal

magazine

dat een integrale opvoedkundige visie op het kind promoot. is eveneens een netwerk van mensen die op een holistische manier met kinderen werken. hanteert een filosofie die kinderen benadert met een open geest. biedt ouders handvaten om deze visie in de praktijk om te zetten.

COLOFON Verschijnt tweemaandelijks. Kosteloos. Vrijwillige bijdragen zijn welkom.

Contact: info@purechild.be

Recente info van onze Foundation vind je op onze Facebook group

REDACTIE: Rudy Van Damme Magdalena Troch Mieke Hublin BIJDRAGEN AAN DIT NUMMER van:

HILDE VAN BULCK, EVA STORM, HEIN VAN ELTEREN, YVES BOONE

www.purefoodforchildrenfoundation.com