BronVerzen van KSWV van Longchenpa by Ramo de Boer

Longchenpa

De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven

In Sanskriet: Tathātva ratna koşa nā ma In Tibetan: gNas lugs rin po che’i mdzod ces bya ba

Vertaling van The Precious Treasuary Of The Way Of Abiding (uit het Tibetaans vertaald door Lama Chökyi Nyima)

HULDE AAN DE GLORIERIJKE SAMANTABHADRA! Oorspronkelijk boeddhaschap, de grond van volledige onmiskenbare verlichting, onveranderlijk, spontaan aanwezig, de fundamentele ruimte van de vajra hart essentie— de natuur van de geest is ongekunstelde grote volmaaktheid. Ik betuig hier eer aan, met niets om van te ontdoen of aan te nemen, niets te komen of te gaan. De ruimte van het onuitdrukbare wezen van verschijnselen, het hoogtepunt zelf, is de grote volmaaktheid. Luister terwijl ik, vanuit mijn realisatie, de grote betekenis uitleg van dat wat alles overstijgt en nergens op lijkt. Wat betreft de categorieën van Geest, Ruimte en Directe Transmissie is de volledige betekenis van de hart essentie die van onuitdrukbaarheid, openheid, spontane aanwezigheid, en eenheid. Ieder van hen heeft vier secties: onthulling van het kernpunt, onderscheiden van de implicaties, aannemen van het ruimere gezichtsveld, en komen tot een doorslaggevende ervaring.

Van deze zal ik eerst het thema van onuitdrukbaarheid tonen. De onuitdrukbare aard van dingen is dat ze leeg zijn op grond van hun essentie zelf. In de grote uitgestrektheid van de ontwaakte geest, gelijk aan ruimte, hoe zaken ook verschijnen, ze zijn tegelijkertijd van nature onuitdrukbaar.

geen inspanning voor verlichte activiteit, niets wat tijdloos gewaarzijn bedekt, geen niveaus waarop te trainen, geen paden over te trekken, geen subtiele factoren, geen dualiteit, geen afhankelijke verhouding. Omdat waardeoordelen overstegen worden, is er niets spiritueel of niet-spiritueel. Deze uitgestrektheid, in de zin van het Eiland van Goud dat het geen onderscheid of uitsluiting met zich mee brengt, is de natuurlijk voorkomende natuur van de geest, zoals ruimte, uit haar aard onuitdrukbaar en voorbij alle karakterisering en uitdrukking. Binnen de ultieme hart essentie — gewaarzijn als zodanig — is er niets om in te verbeteren, dus positieve handelingen brengen geen voordeel. Er is niets om te verslechteren, dus negatieve handelingen brengen geen nadeel. Er is geen karmische oorzakelijkheid, dus is er geen geluk of lijden

5 In de baarmoeder van fundamentele ruimte als een oneindige hemel, Hoe het universum zich ook manifesteert door overgangen en veranderingen in de vier elementen, deze vormen van leegheid zijn door hun aard onuitdrukbaar, zoals verschijnselen zijn, die het gemanifesteerde aspect zijn van ontwaakte geest. Net als illusoire voorstellingen, terwijl ze zich hoe dan ook manifesteren, uit hun aard leeg zijn en geen substantie hebben, zo wijken alle fenomenen — de wereld van verschijnselen en mogelijkheden — zelfs als ze manifesteren niet van de ontwaakte geest en hebben geen substantie. Net als dromen niet van slaap afdwalen en, zelfs als ze verschijnen, zijn ze uit uiter aard onuitdrukbaar, de wereld van verschijnselen en mogelijkheden, zij het van samsara of nirvana, wijkt eveneens niet van het gezichtsveld van ontwaakte geest en heeft geen substantie of kenmerken. Hoewel fenomenen aan de geest verschijnen zoals ze doen, zijn ze geen geest, noch iets anders dan geest. Gegeven hun illusoire aard als heldere klaarblijkelijke en toch onuitdrukbare manifestaties, zijn ze moment na moment voorbij beschrijving, voorstelling, of uitdrukking. Door deze reden, weet dat alle fenomenen die verschijnen aan de geest onuitdrukbaar zijn zelfs als ze manifesteren. En dus, net als schijnbare objecten door hun aard onuitdrukbaar zijn, de natuur van ontwaakte geest, die hen waarneemt, is in essentie onuitdrukbaar, zoals dat van ruimte. Weet dat dit voorbij beschrijving, voorstelling of uitdrukking is. In het van nature voorkomende tijdloze gewaarzijn, de ultieme hart essentie, is er geen oorzakelijkheid, dus is de afgrond van samsara overgestoken. Er is geen beter of slechter, dus zijn samsara en nirvana een geïntegreerde mandala. Er is geen vergissing of verduistering, dus worden de drie niveaus van geconditioneerd bestaan vlijmscherp doorzien. Verlichting — de natuur van geest, zoals ruimte — wordt niet gedefinieerd door enige extremiteit of vooringenomenheid, omdat ze van aard non-duaal is. Dus is er geen zicht dat gecultiveerd moet worden, geen samaya dat hoog gehouden moet worden,

als haar onvermijdelijke gevolg. Er is geen beter of slechter, dus is er geen afwijzing van samsara of acceptatie van nirvana. Er is geen manier om deze essentie te overdenken of uit te drukken, dus is er vrijheid van al dit soort pogingen. Er is geen voor of na, dus opeenvolgende levens zijn slechts labels. Hoe kan ook maar iets vereeuwigd worden? Hoe kan iemand zich überhaupt door samsara bewegen? Wat is karma? Wat zijn haar onvermijdelijke consequenties? Bespiegel en onderzoek de ultieme betekenis, die als ruimte is. Zelfs als je intelligent onderzoekt, keer op keer bespiegelend en analyserend, is er geen fragment van substantie — zelfs geen atoom kan gevonden worden — en geen verdeling van tijd. Zonder dualistische perceptie is er in hetzelfde moment verblijven in de hart essentie, uiteindelijk betekenisvol en fundamenteel ongeconditioneerd. Onuitdrukbaar bij onderzoek — en evenzeer onuitdrukbaar zonder onderzoek — zijn verschijnselen in hun veelvormigheid altijd onuitdrukbaar, 0mdat er niet het minste referentiekader is, zelfs niet in temen van gebruikelijke kwalificaties. Weet dat zij uiter aard geen substantie hebben, zoals illusies.

Binnen de context van leegheid die inherent is in dromen en magische illusies, zijn zij die onverstandig en onvolwassen zijn gebonden door fixatie, maar kunnen zij die zich bewust zijn van hun aard niet gebonden worden. Net zo zijn mensen die geen verstand hebben van onuitdrukbaarheid gebonden door fixatie op identiteit en worden zo geheel in beslag genomen in samsara, terwijl wijze mensen die zijn ondergedompeld in authentiek zijn — gewaar van dat-heid en resoluut betreffende onuitdrukbaarheid in het moment zelf— zijn vrij binnen de uitgestrektheid, de aard van verschijnselen waarin geen oorzakelijkheid is. In de ontwaakte natuur van geest, die noch bevestigd noch ontkent kan worden, verblijft vanzelfsprekend het tijdloze gewaarzijn zonder dualistische perceptie. In naakt gewaarzijn, geen oorzakelijkheid met zich meebrengend, verblijft de unieke sfeer die positief noch negatief is. In ongehinderd gewaarzijn, zonder limiet of centrum, verblijft vanzelfsprekend de hele positieve verlichte intentie van dharmakaya. In verlichting — zelf-kennend gewaarzijn, de hart essentie van onuitdrukbaarheid— is de totaal pure en niet-verwijzende intentie van de overwinnenden helder duidelijk. Als de natuurlijke manifestatie van gewaarzijn, komen onuitdrukbare verschijnselen op als haar onophoudelijke vertoning, voor hen die ingebed zijn in de authentieke aard van illusoirheid. Zij beslissen dat ze onuitdrukbaar zijn zelfs als ze opkomen en reageren niet met de minste acceptatie of afwijzing. Ze verblijven in de opperste onverstoorbare rust, die zonder zorgen is met een diepe innerlijke ruimtelijkheid.

11 Omdat de acht ontwikkelingsbenaderingen de valkuil van de gewone geest niet ontwijken, wordt de authentieke en ultieme hart essentie niet gezien. Atiyoga — fundamentele ruimte verschijnselen overstijgend, totaal onuitdrukbaar — is van de natuur van ruimte. Moment na moment is er geen wijken van dharmakaya, de natuurlijke plaats van rust. Doorheen de uitgestrektheid van originele fundamentele ruimte, is er spontane aanwezigheid in soevereine zalige rust. Als je het geheime gewaarzijn niet beseft — dat wat uiteindelijk betekenisvol is in verlichte intentie — zul je nooit bevrijd zijn door dat wat doelbewuste inspanning met zich mee brengt. Weet je niet dat alles wat samengesteld is vergankelijk is en onderhevig aan desintegratie? Hoe kan de strakke en complexe knoop van het gewone lichaam, spraak en geest de ultieme betekenis beroeren van de onverwoestbare hart essentie? Zo is dat, als je verlangt wat verheven betekenisvol is — de wijze van verblijven — zet alle omstandigheden opzij die je, zoals zo veel kinderlijke spellen, vastketenen en fysiek, verbaal en mentaal uitputten. De aard van onuitdrukbaarheid, de ruimte vrij van ingewikkeldheid, is de aard van verschijnselen — natuurlijke grote volmaaktheid. In de uitgestrektheid voorbij voorstellingsvermogen, waarin niets gedaan hoeft te worden, aanschouw de ultieme betekenis van verheven, ongekunstelde onveranderlijkheid. Aangezien dit voorbij oorzakelijkheid en doelbewuste inspanning is, wees beslist. Zelfbewust gewaarzijn, dat geen perceptie van uiterlijke en innerlijke objecten met zich meebrengt, heeft geen tijd of plaats en is voorbij verschijnselen die ontstaan of verdwijnen. Het is zuiver als ruimte, en maakt dus geen tijdelijke spirituele benadering noodzakelijk. Aangezien alle gedachten over dit als uiteindelijk bestaand berusten op een vergissing, vermijdt iedere valkuil of verduistering die voortkomt uit verkeerde interpretatie dat verschijnselen een identiteit zouden hebben. In het ondeelbare en gehele positieve domein, wees beslist in de hoogste en oneindige leegheid. 13 Sta stevig in de natuur van verschijnselen, die zonder overgang of verandering is. In het oorspronkelijke domein van fundamentele ruimte dat niet op enige specifieke wijze verblijft, zijn de oppervlakkige lagen van zicht scherpzinnig doorsneden,

De onvolwassenen, voor de gek gehouden door wat onuitdrukbaar is, zijn als herten een luchtspiegeling van water najagend waar ze naar smachten. Aangezien zij betekenis investeren in gebruikelijke benamingen — de taal van verwarring — worden zij belemmerd in hun respectievelijke filosofieën, en interpreteren fenomenen verkeerd als met een identiteit.

15 zonder onderbreking in het domein van dharmakaya. Er is geen scheiding tussen zaken die verschijnen en vrij zijn; In verschijnen, verschijnen ze natuurlijk, trouw blijvend aan hun eigen plek. In verblijven, verblijven ze natuurlijk, trouw blijvend aan hun eigen plek. In bevrijd worden, worden ze natuurlijk bevrijd, trouw blijvend aan hun eigen plek. Alles is van nature vrij, verschijnend vanuit de uitgestrektheid van de aard van verschijnselen, en dwalen dus niet naar elders, simpel de weergave zijnde van dharmakaya. Schijnbare verschijnselen, natuurlijk manifest en ongeconditioneerd ervaren, zijn de natuurlijke uitdrukkingen van leegheid. Zij verblijven in de ultieme hart essentie, zijn noch positief noch negatief. Wat er ook verschijnt en wat er ook opkomt, alle dingen die verspreiden en verblijven als dynamische uitdrukkingen van gewaarzijn — zoals de vijf emotionele vergiften —

en is het kernpunt in haar totaliteit onthuld als onuitdrukbaar. Dus, met het kernpunt van onuitdrukbaarheid onthult zijnde, is een gevolgtrekking dat gewaarzijn — een staat van onverstoorbare rust niet gecultiveerd in meditatie — onderscheiden kan worden in de afwezigheid van acceptatie of afwijzing van wat dan ook verschijnt. De enorme uitgestrektheid is de geïntegreerde mandala van geest. Vajra fundamentele ruimte — de hoogste zalige staat van natuurlijke rust — is sublieme meditatieve stabiliteit, spontaan aanwezig zonder gecultiveerd te hoeven worden. Altijd aanwezig, als de loop van een grote rivier, is het vanzelfsprekend als er niet-gemaakt evenwicht is. De aard van verschijnselen, in rust zoals het is, is net als ruimte. Aangezien er geen overgang of verandering is, is er geen vraag of er wel of geen afleiding is. De immensiteit van sublieme fundamentele ruimte, die niet vormt en dan desintegreert, is niet binnen het bereik van eindige ervaringen die gekarakteriseerd kunnen worden door woorden. Zij die verzonken zijn in authentiek zijn — voor wie natuurlijk opkomend gewaarzijn opwelt uit de uitgestrektheid van subliem weten, wiens geesten niet pedant zijn hoewel ze veel onderricht gehoord hebben, en die ervaren wat onbeschrijfelijk en voorbij voorstelling is — beslissen dat dit geen zaak is van iets wat gekarakteriseerd wordt of niet. Aangezien noch meditatie noch iets waarop te mediteren gevonden kan worden, is er geen noodzaak om de vijanden van lethargie en agitatie te slachten. Aangezien de hart essentie onuitdrukbaarheid is (de tijdloze vrijheid van klaarblijkelijke verschijnselen en geest), verblijft de uitgestrektheid van gelijkmatigheid (de aard van verschijnselen waarin verwarrring op natuurlijke wijze opgeklaard wordt)

17 is een andere implicatie die onderscheiden kan worden dat verlichting een ruimtelijke en tijdloze uitgestrektheid is. Vanuit gewaarzijn, ongeschapen en spontaan aanwezig, komt verlichte intentie op, een natuurlijke staat van rust die moeiteloos en ruimtelijk is. Ontwaakte geest, voorbij iedere oorzaak en effect, positief danwel negatief, wordt onderscheiden binnen het domein van de onveranderlijke natuur van verschijnselen. Ruimtelijke verlichte intentie, wiens natuur zélf onuitdrukbaar is, omarmt alle verschijnselen zonder uitzondering binnen haar bereik. Net zoals het universum ondergebracht is binnen de begrenzing van ruimte, zo zijn verschijnselen, natuurlijk manifest, ondergebracht binnen de hoogste en tijdloze leegheid. Samsara is slechts een benaming: oorzaak en gevolg, inspanning en verwezenlijking, zijn getranscendeerd. Er zijn geen positieve of negatieve handelingen die ten goede komen aan of kwetsen — de context van leegheid. Bevrijding is slechts een benaming: nirvana bestaat niet. Er is niets wat gezocht of bereikt dient te worden door de tien attributen. Het keer op keer nastreven van verschijnselen die uitputtend zijn is als een kind dat zandkastelen bouwt, want die zaken zijn onderhevig aan destructie. Verder, alles wat inspanning met zich meebrengt— alles wat oorzaak en gevolg, verdienste en schade meebrengt — is tijdloos omarmd binnen de grotere ruimte van onuitdrukbaarheid. Nu, zij die ondergedompeld zijn in de oorspronkelijke hartessentie van ati — hebben besloten dat alle onderrichten over oorzakelijkheid, die ontworpen zijn om de onvolgroeiden te leiden, paden zijn voor de minder voorspoedigen die zich gefaseerd opwaarts ontwikkelen —

ongeacht hoe ze verschijnen, zelfs als ze dat doen is er herkenning, volmaaktheid van hun dynamische energie, en hun natuurlijke verdwijning, geen spoor achterlatend. Een implicatie is dat evenwicht een staat van onverstoorbare rust vertegenwoordigd in de ‘interval’ tussen objecten en geest. Een andere implicatie is dat, zoals een vogel in vlucht, natuurlijk voorkomend tijdloos gewaarzijn geen spoor achter laat. Een andere implicatie is dat alles van een fundamentele ruimte is, zoals golven op water. Fenomenen zijn voor altijd waargenomen binnen de context van het hoogste geheim, en dus is het in de aard van dingen dat vrijheid tot stand komt eenvoudig door een begrip van dit kernpunt. Op willekeurig welk punt, binnen de grote uitgestrektheid van verlichte intentie — zelfbewust gewaarzijn — verschijnselen, zonder beter of slechter te zijn, komen in gelijke mate op, verblijven in gelijke mate, en worden in gelijke mate bevrijd. Aangezien er geen verschijnsel is dat ongelijk is, niet-verblijvend, en niet bevrijd,

19 Karma wordt versterkt, veroorzakend dat men hoog en laag door samsara dwaalt. Er is geen mogelijkheid te ontsnappen aan de oceaan van geconditioneerd bestaan. Als de stroom van verdienste en nadeel onderbroken wordt, als er geen eenwording en dan scheiding van de natuur van verschijnselen is, is er onderdompeling in authentiek zijn als het definitieve en hoogste geheim. Men bereikt zonder inspanning het oorspronkelijke niveau van zijn, en heeft het majestueuze paleis van dharmakaya verkregen — tijdloze rust. Vandaar dat alle dingen die geconcretiseerd zijn door de aanwijzing van namen en betekenissen , net zoals reacties gebaseerd op verschillen van beter of slechter en doelbewuste inspanningen die oorzakelijkheid met zich meebrengen — zelfs als al deze verschijnselen manifesteren, zijn ze onuitdrukbare fenomenen, als ruimte, waarin niets nodig is om te doen. Voor wie dit dan ook verstaan, worden alle verschijnselen omsloten binnen de grotere weidsheid van onuitdrukbaarheid. De beslissende ervaring van onuitdrukbaarheid is de ultieme hart essentie. Aangezien alle fenomenen van de wereld van verschijnselen en mogelijkheden, hetzij samsara of nirvana, van nature onuitdrukbaar zijn, zijn ze voorbij bestaan. Aangezien de wijze waarop ze zich manifesteren ononderbroken is, zijn ze voorbij niet-bestaan. Aangezien ze noch bestaan noch niet-bestaan, zijn ze voorbij beiden. Aangezien er geen dergelijke dualiteit is, zijn ze voorbij een van beiden zijn. Aangezien ze noch ‘zijn’ noch ‘niet zijn’, kan de ultieme hart essentie niet gekarakteriseerd worden als een ‘ding,’ want het transcendeert alle voorstelling en uitdrukking. Hoewel de aard van verschijnselen van oorsprong zuiver is, zijn onvolgroeide mensen — niet gewaar dat wat uiteindelijk betekenisvol is niets van doen heeft met acceptatie of afwijzing— gehecht aan hun eigen visies en zijn zo continue opgesloten. Hoe emotioneel gekweld zijn ze — hun ideeën materialiseren de karakteristieken van dingen. Hoe verward zijn ze om te denken dat wat onuitdrukbaar is een identiteit heeft. 21 Hoe vermoeiend is het om extremen te manifesteren hoewel er geen bestaan.

omarmen de verlichte intentie die de essentie zélf is, de ultieme betekenis die verschijnselen overstijgt, binnen de grotere reikwijdte van ruimte, waarin niets gedaan hoeft te worden. Opzettelijke actie misleidt — kijk naar de misleidende verschijnselen van samsara. Inspanning verontreinigd — denk aan de intriges van lijden. Met verdienste en nadeel is er een ononderbroken stroom van geluk en lijden.

23 Aangezien deze doorslaggevende ervaring niets van doen heeft met of er nu wel of niet zo’n ontbinding is, is het overduidelijk voorbij karakterisering en expressie in termen van bestaan of niet-bestaan. Er is geen specifiek punt van referentie, maar eerder een verheven ruimtelijke en panoramische staat. Verschijnselen worden ontbonden, gewoon bewustzijn wordt overstegen. Hoe vreugdevol is men ondergedompeld in zuiver zijn! Deze staat zelf — verzonken in zuiver zijn in het verleden, heden en toekomst — is de enige fundamentele ruimte van verlichte intentie, de ononderbroken natuur van verschijnselen. Meesters van gewaarzijn delen een dimensie van ervaring die gelijk is aan die van

Hoe waardig voor compassie zijn zij die voor altijd in samsara dwalen. De zon van ultieme realiteit, natuurlijk voorkomend gewaarzijn, wordt verduisterd door de wolken van zowel verdienste als nadeel, positief en negatief, en verduisterd door de bliksem van obsessieve inspanningen om te accepteren en af te wijzen. Met de voortdurende stortbui van verwarde percepties van geluk en lijden, rijpen de zaden van samsara in de oogst van de zes soorten van wezens. Ach! Hoe waardig zijn in deze zes staten gekwelde wezens voor compassie. Vanuit het volledige en ultieme perspectief van de definitieve hart essentie, zijn gouden kettingen en touwen net zo bindend. Zo ook binden het spirituele en niet-spirituele de geest evenzeer. Net als lichte en donkere wolken een gelijke belemmering zijn, zo versluieren positieve en negatieve handelingen gewaarzijn. Daarom is het cruciaal dat iemand die in zuiver zijn geabsorbeerd is — die gerealiseerd heeft dat dit zo is — alle oorzaken en effecten overstijgt, of ze nu positief of negatief zijn. Natuurlijk voorkomend tijdloos gewaarzijn rijst op van binnenuit, de donkere nacht van oorzakelijkheid wordt opgeruimd, en de zich opstapelende wolken van verdienste en nadeel hebben überhaupt niet veel te betekenen — de zon van ultieme realiteit schijnt in de hemel van de fundamentele ruimte van verschijnselen. Dit is de beslissende ervaring in de uiteindelijke betekenis. De definitieve conclusie wordt bereikt op grond van de onuitdrukbare natuur van de tien attributen. Dit is superieur aan alle spirituele benaderingen gebaseerd op oorzaken of resultaten. Niet-manifeste meditatieve absorptie is voorbij het bereik van meditatie. Dit zelfbewuste gewaarzijn als zodanig, vrij van complexiteit, is de doorslaggevende ervaring van de voltooide ontbinding van verschijnselen. Verschijnselen worden in haar ontbonden; zij, evenzo, vind haar ontbinding in verschijnselen.

alle overwinnenden. De niet-samengestelde uitgestrektheid — onveranderlijk en onscheidbaar. De uitgestrektheid van natuurlijk voorkomend tijdloos gewaarzijn — voorbij inspanning en bereiken. De uitgestrektheid waarin alle verschijnselen slechts namen zijn — voorbij voorstelling en expressie. Binnenin dit complete positieve domein, waarin niets gedaan hoeft te worden, ongeacht wat zich manifesteert is er nog steeds complete positieve fundamentele ruimte. In deze fundamentele ruimte van Samantabhadra, zijn ogenschijnlijke verschijnselen en leegte niet beter of slechter. Wanneer het onuitdrukbare als bestaand wordt genomen, komt labelen voort uit verwarring, en toch, zelfs wanneer er labelen is, is er geen verwarring of haar tegendeel. Men komt tot een beslissende ervaring van verschijnselen die volledig onnoembaar zijn: dit is de wijze van verblijven die natuurlijke grote volmaaktheid is. Dus, wat betreft de fenomenen van de wereld van verschijnselen en mogelijkheden, hetzij samsara of nirvana, met de beslissing dat er geen vraag is of er verwarring is of niet, is nirvana niet iets dat bereikt dient te worden door het afwijzen van samsara. Met de beslissing dat er geen vraag is of dingen geboren worden of niet, transcendeert men objecten opgevat als geboren wordend of verdwijnend, als bestaand of niet.

Van De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven is dit het eerste onderwerp, tot de definitieve conclusie komend betreffende de absolute onuitdrukbaarheid van alle verschijnselen.

25 Met de beslissing dat er geen vraag is of er zuiverheid of onzuiverheid is, is er evenwicht — niets beter of slechter, geen acceptatie of afwijzing. Men is gekomen tot een beslissende ervaring van alle verschijnselen binnenin de geheel positieve uitgestrektheid.

27 Dit is volbracht binnen de ontwaakte geest, de aard van verschijnselen. Alle verschijnselen, hoe ze ook manifesteren, zijn gewijd in, door hun natuur zelf, ongeboren zijn, en zijn dus spontaan aanwezig — onafgebroken en niet verblijvend op enige specifieke wijze, Aangezien er totale zuiverheid is, vrij van enig kader van bestaan of niet-bestaan, is de natuur van verschijnselen uitgestrekte openheid, grote volmaaktheid. In gewaarzijn, de ultieme hartessentie van verlichting, is er geen vasthouden aan extreme zienswijzen, maar eerder vrijheid van vooringenomenheid gebaseerd op kenmerken. Er is geen conclusie die bereikt wordt door theorieën van talen of kennis. Het is voorbij kenmerken, kan noch bevestigd noch ontkend worden, neemt niet toe noch vermindert, en komt noch gaat. Gegeven de totale zuiverheid in de hoogste ruimtelijkheid van spontaan evenwicht, is er ononderbroken openheid, vrij van alle uitersten en tendensen. In verlichte intentie is er geen voorkomen van of betrokkenheid met hoop of angst, en dus is er ononderbroken openheid, ongeacht wat er opkomt. In deze natuurlijk opkomende, tendensloze, en onbeperkte staat —

Gekomen zijnde tot een grondig begrip van de wijze van verblijven als onuitdrukbaar, bereikt men de definitieve conclusie dat haar natuur openheid is. De overdracht van atiyoga, het toppunt van alle spirituele benaderingen, is als ruimte, zonder limiet of centrum. De grootste van de groten is de weidse geest van Samantabhadra, zijn natuur een soevereine en ononderbroken gelijkmoedigheid. Aangezien manifeste fenomenen — de wereld van verschijnselen en mogelijkheden — en niet-manifeste ontwaakte geest niet dwalen van wat eenvoudig is, onopgesmukt, is er vrijheid van concepten, zonder kader van begrenzing of centrum. De natuur van openheid verblijft, soeverein en ononderbroken. Zelfs als ze opdagen, hebben alle verschijnselen die manifesteren als objecten geen aspecten of substantie, en dus is er grootse openheid. Bovendien, geest — zelfbewust gewaarzijn — is niet deelbaar in eerder en later en dus, net zoals het is, vormt een grootse openheid, als ruimte. Met het verleden achter de rug, de toekomst nog te komen, en geen blijven in het heden, heeft het bereik van ontwaakte geest geen basis of substantie en overstijgt een object zijn dat gekarakteriseerd kan worden. Natuurlijke openheid is de oneindige dimensie van ruimte. In de ultieme hart essentie, zonder uiterste of tendens, is er geen kader van zicht, bekrachtiging, mandala, mantra, herhaling, niveaus, paden, samaya, training, of vooruitgang. Eerder is er een uitgestrekte openheid in soevereine ruimtelijkheid die vrij is van enige basis.

29 en intern — de wijze waarop je geest opkomt. Voor hen die begrijpen dat alles tijdloos open en leeg is, worden alle verschijnselen onthuld binnen het kernpunt van openheid. Wat betreft de facetten van de aard van verschijnselen is een implicatie die onderscheiden kan worden dat ze zelfbewust tijdloos gewaarzijn als openheid vormen, leeg maar helder. Niet beperkt door het gezien worden als een subject, voorbij het gezien worden als object, en zonder enig punt van referentie, is wijd-open helderheid onbeperkt. Verlichte intentie — niet-afgeleid, omdat alle overdenkingen uitgeput zijn — is uitgestrekte openheid zoals ruimte, noch meditatie noch non-meditatie. Dit is de grote uitgestrektheid van gewaarzijn, geheel en al positief. In deze weidse en grote uitgestrektheid van gewaarzijn, leeg maar helder, hoewel er een onophoudelijke variëteit aan kenmerken opkomt, nemen de zintuiglijke functies dit in al haar versheid waar. Gewaarzijn is duidelijk evident als de natuur van verschijnselen. Dingen verschijnen vrijelijk, bewustzijn is zalig, hoe het ook opkomt, en de zes wijzen van bewustzijn zijn ontspannen — dit is de zich van nature voordoende uitgestrektheid van tijdloos gewaarzijn. Aangezien dit volkomen helder is — ongehinderd, zonder deling in buitenste of binnenste — is het spontaan aanwezig in de hoogste, niet-gekunstelde staat van rusten in waarachtig zijn. Als een meegaand persoon die niets meer te doen heeft, rusten lichaam en geest in om het even welke wijze dan ook comfortabel is, zonder spanning of slapheid. Gewaarzijn is een uitgestrekte openheid, als de heldere lucht, verblijvend in het domein van de fundamentele ruimte van verschijnselen, niet eenworden met en er dan van scheiden. In de hemelachtige realisatie van de natuur van verschijnselen,

wat simpelweg is — is er nooit de kans om gevangen te worden binnenin de kooi van materialisering. Aangezien alle dingen terugkeren naar openheid, is hun natuur voorbij het extreme van ontkenning of bevestiging. Net zoals het universum zal verdwijnen in het domein van ruimte, verdwijnen ontkenning en bevestiging, gehechtheid en afkeer in oorspronkelijke fundamentele ruimte. Aangezien ze nergens heen gaan laten gedachten patronen geen sporen na. Gegeven de uitgestrekte openheid binnen de reikwijdte van ononderbroken gewaarzijn, zijn de beperkingen van het vasthouden aan hoop en angst overstegen. De inperkende staak van dualistische geest is vrij getrokken. De ‘stad’ van de verwarrende percepties van samsara is geleegd. Dus de dynamische energie van vertoning is extern — verschijnselen die manifesteren als objecten —

31 niet gebonden door concretiseing, alle gedachten en nadenken overstijgend. Alles is volledige openheid, omvat binnen de enkele uitgestrektheid van verlichte intentie. Een gelukzalige geest wordt één met de gelukzalige grond van zijn — het domein van de ontwaakte geest, waarin buitenste en binnenste van één smaak zijn. Dit is om de wijze van verblijven waar te nemen, de natuur waarin verschijnselen uiteenvallen. Op het moment zélf dat ideeën vormen over zintuiglijke indrukken, blijft natuurlijke geest open, met gelukzalig en ruimtelijk zicht. De belangrijkste implicatie die waargenomen kan worden is dat ononderbroken openheid van nature stralend is en van nature helder, ongedwongen door concretisering. In de ruimtelijke lucht waarin de concretisering van objecten en geest opgeruimd is, gewaarzijn, vrij van het tumult van gedachten, wordt omgeven binnen het bereik van natuurlijke onverdorven openheid: de ‘vajra dans‘ is het onbeperkte en ononderbroken wezen van verschijnselen. Tijdloos gewaarzijn, gelijk aan de fundamentele ruimte van z0-heid, is de tijdloze toepassing van het natuurlijke zegel van geheel positieve verlichte intentie. Net als ontelbare dromen opgenomen worden in de slaap, zijnde natuurlijke manifestaties die leeg zijn en zonder werkelijk bestaan, zo worden ook de verschijnselen van het universum, zij het samsara of nirvana, opgenomen in de geest. Zij manifesteren in de geest, de uitgestrekte ruimte, maar hebben geen substantie. Net zoals het hele onmetelijke uitgestrekte universum geen grens of centrum heeft in de uitgestrektheid van ruimte, maar ononderbroken openheid is, zo, in de uitgestrektheid van gewaarzijn, alles wat uiterlijk of innerlijk manifesteert — objecten of geest — is opgenomen in de openheid en is van nature manifest en leeg. Dit is het grotere zicht van ontwaakte geest die alle verschijnselen omgeeft. 33 Openheid is onthuld als zonder vooringenomenheid, vrij van dualistische perceptie. Deze ontwaakte geest die alle verschijnselen omgeeft, is bovendien zonder uitersten of tendensen en is opgenomen binnen soevereine openheid. Het is als oneindige ruimte die het universum omgeeft, zonder begrenzing of centrum, voorbij alle voorstelling of beschrijving. In gewaarzijn, een soeverein evenwicht vrij van uitersten, ontstaan fenomenen — de wereld van verschijnselen en mogelijkheden, zij

leeg doch helder, is er ongebonden gewaarzijn — ononderbroken en uitgestrekte openheid —

35 zijn slechts labels en voorbij karakterisering of uitdrukking. Zij zijn vrij van ingewikkeldheid. Omdat er, zoals met ruimte, geen schepper is, is dit het domein van leegte, wat geen inspanning of bereiken voorbij goed of kwaad, positief of negatief met zich meebrengt, en voorbij oorzakelijkheid. De tien attributen zijn niet van toepassing. Geheel ruimtelijke openheid, de uitgestrektheid vrij van karakterisering en uitdrukking, is oneindig leeg, zonder vraag of het een verschijnsel is of niet. Het neemt niet deel aan het bestaan. In grote volmaaktheid, vrij van het gewone bewustzijn, komt men tot een beslissende ervaring van de onvoorstelbare en onuitdrukbare natuur. Van De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven, is dit het tweede onderwerp, de definitieve conclusie bereikend wat betreft de hoogste en ononderbroken openheid van alle verschijnselen.

het van samsara of nirvana — onophoudelijk. Zelfs als ze ontstaan, geest noch verschijnselen kunnen gekarakteriseerd worden als ‘dingen.’ Ze zijn omgeven binnen openheid, de natuur van verschijnselen. Het zegel van ontwaakte geest, waar voorbij niemand gaat, wordt tijdloos toegepast door soevereine en geheel positieve ruimtelijkheid, is omgeven door de verlichte intentie van de guru, beschermer van wezens en spirituele meester, en is zelf bekrachtigd als de altijd-ontwaakte staat, de vajra hart essentie. Deze definitieve betekenis van het hoogste geheim is niet in het bereik van iedereen die niet in het bezit is van de hoogste intelligentie en geluk. Het gegeven van het vajra toppunt is dat er geen overgang of verandering is. Hoewel deze uitgestrekte ruimtelijkheid van verlichte intentie — volkomen helder, zelfbewust gewaarzijn — in onszelf is, is het moeilijk ons dit altijd te realiseren. Het wordt gezien door de genade van de guru, glorierijke beschermer en spiritueel meester. Het wordt genoemd “alle verschijnselen omgeven in ononderbroken openheid.” De doorslaggevende ervaring van openheid is de ultieme hart-essentie. Uiterlijke verschijnselen zijn ongeboren, het gezichtsveld van leegte. Zij zijn voorbij karakterisering of uitdrukking, aangezien ze niet op een specifieke wijze verblijven en komen noch gaan. Er is geen splitsing tussen innerlijke verschijnselen en vrij zijn. Ze zijn als de sporen van een vogel in de lucht — er is geen referentiekader van toepassing. Objecten en geest, net zoals ze zijn — en zelfs natuurlijk voorkomend gewaarzijn —

37 Als de dynamische energie van zijn vertoning, manifesteren de twee wijzen — samsara en nirvana — duidelijk als onzuiver en zuiver, toch is zelfs in manifestatie geen van beiden beter of slechter, want ze zijn van één fundamentele ruimte. Als lichten van vijf kleuren zonder obstructie vanuit een kristal schijnen, worden deze lichten gezien als onderscheiden kleuren, toch is geen enkele beter of slechter. Ze zijn de dynamische energie van een enkele kristallen sfeer. Zelfbewust gewaarzijn, de grond van zijn, lijkt op die kristallen sfeer: haar leegheid is de natuur van dharmakaya, haar natuurlijke stralende helderheid is sambhogakaya, en haar voortdurende toegang als de grond voor het opkomen is nirmanakaya. De drie kaya’s zijn spontaan aanwezig in fundamentele ruimte als de grond van zijn. Van die grond verrijst zijn manifestatie als kennelijke fenomenen, en zelfs terwijl het dat doet zijn daar de drie zuivere kaya’s, van nature manifesterend aan de overwinnenden, en alle onzuivere verschijnselen van het universum. Zijn essentie zelf is drievoudig—leegte, klaarheid en diversiteit— Deze drie kaya’s—de dynamische vertoning van de grond van zijn als het manifesteert— zijn van nature manifest en spontaan aanwezig, nergens anders te zoeken. Eenmaal deze verschillen grondig begrepen hebbende, zou je je moeten realiseren dat, in het gebied van de ontwaakte geest, de verschijnselen van samsara en nirvana de spontaan aanwezige

Verder is de natuur van spontane aanwezigheid niet gecreëerd door iemand, want het verblijft tijdloos. Als een sieraad dat alles verschaft, dient ontwaakte geest als de grond die de bron is van alle verschijnselen van samsara en nirvana. Net zoals de wereld van verschijnselen en mogelijkheden manifesteert vanuit het domein van ruimte, ontstaan samsara en nirvana ononderbroken uit de ontwaakte geest. Net als verschillende dromen optreden tijdens slaap, ontstaan de zes soorten van wezens en de drie domeinen binnen de context van gewone geest. Zelfs als ze ontstaan vormen alle verschijnselen het bereik van gewaarzijn. Ze zijn de hoogste manifestatie van de grond van Zijn — leeg en toch spontaan aanwezig. Evenzo zijn de grond van Zijn en de wijze waarop ze ontstaan als kennelijke verschijnselen zijn van nature voorbij hetzelfde of gescheiden zijn en zijn tijdloos en spontaan aanwezig, onstaand door middel van gewaarzijn.

39 Alles dat manifesteert als vorm—de uiterlijke omgeving en de wezens daarin— is verlichte vorm die niet gekenmerkt wordt door uitersten, opkomend als voortdurende versiering. Alle tijdloze gewaarzijn en gewone geest, alle realisatie en gebrek aan realisatie, is verlichte geest die niet gekenmerkt wordt door uitersten, opkomend als voortdurende versiering. Aangezien positieve kwaliteiten en verlichte activiteit voorkomen zonder door uitersten gekenmerkt te worden, is de fundamentele ruimte van fenomenen een kostbaar juweel die alle wensen vervult. Zonder gezocht te hoeven worden, komt alles van nature voor. Dit is ’van nature voorkomend tijdloos gewaarzijn, spontaan aanwezig.’ De spontaan aanwezige grond van ontelbare fenomenen is ontwaakte geest, die altijd spontaan aanwezig is, dus zijn de drie kaya’s, ongezocht, van nature aanwezig als natuurlijke kwaliteiten. Aangezien inspanning—die oorzaken en effecten creëert, hetzij positief of negatief—onnodig is, dompel jezelf onder in authentiek zijn, van nature rustend met niets wat gedaan hoeft te worden. De uitgestrektheid van spontane aanwezigheid omvat geen doelbewuste inspanning, geen acceptatie of afwijzing. Doe vanaf nu geen moeite, aangezien verschijnselen al zijn wat ze zijn. Zelfs de verlichting van alle overwinnenden van de drie tijden is spontaan aanwezig als de hoogste zalige staat van natuurlijke rust. Dus, zonder afhankelijk te zijn van leringen over oorzakelijkheid die voor de minder fortuinlijken zijn, kijk naar de natuur die als ruimte is, waarin niets gedaan hoeft te worden Gegeven wat is, is er geen noodzaak om verder iets te creëren. Dus, in de hoogste spontane aanwezigheid, ongekunsteld zoals het altijd is geweest, snijdt door alle opkomen van, en betrokkenheid met, de hoop en angst van gewone geest 41 en verkrijg kennis in fundamentele ruimte, spontane aanwezigheid die niet gezocht hoeft te worden.

zuivere sfeer van drie drie kaya’s zijn. De kaya’s en tijdloos gewaarzijn van boeddha’s doorheen de drie tijden, het lichaam, de spraak en geest van wezens in de drie sferen, karma en kwellende emoties — van al deze fenomenen van de wereld van verschijnselen en mogelijkheden, is er niets anders dan ontwaakte geest. Binnen de uitgestrektheid van spontane aanwezigheid is de grond van waaruit alles komt.

43 Te allen tijde, zoals de stroom van een grote rivier, is tijdloos gewaarzijn—niet gecultiveerd in meditatie, maar spontaan aanwezig— ononderbroken. De hartessentie van alle verschijnselen, de oorspronkelijke uitgestrektheid die van nature voorkomt, bereikt volledigheid als ultieme verlichte intentie, volledig positief. De bron van verschijnselen is ontwaakte geest; ontwaakte geest is gelijk aan ruimte, de universele metafoor. Alles wordt omvat binnenin de uitgestrektheid van ruimte en is van nature zuiver, zonder dat dit inspanning of bereiken met zich meebrengt. Op dezelfde wijze worden alle uiterlijke en innerlijke verschijnselen, spontaan aanwezig zijnde, onderscheiden binnenin de context van de verheven staat van onverstoorbare rust in het aanzicht van wat zich ook manifesteert,

Alle verschijnselen, hoe ze ook manifesteren, zijn de vertoning van dharmakaya, sambhogakaya en nirmanakaya— de drie ongekunstelde aspecten van essentie, natuur en responsiviteit. Samsara en nirvana zijn de drie kaya’s, de uitgestrektheid van ontwaakte geest, spontaan aanwezig in ongekunsteld soeverein evenwicht, en dus moet samsara niet opgegeven worden, noch dient nirvana verwezenlijkt te worden. Met het tot vrede brengen van alle waardeoordelen, is er verblijven in de ultieme hart essentie. Dit onthult alle verschijnselen binnenin het kernpunt, het gebied van ontwaakte geest, tijdloos en spontaan aanwezig. De vijf grote elementen en alle kennelijke fenomenen van het universum komen oneindig op als de expressie van non-conceptuele spontane aanwezigheid. Zonder betrokkenheid van zelf of ander en zuiver in hun natuurlijke levendigheid, worden ze waargenomen in de context van natuurlijke geest, vrij van doelbewuste inspanning. Onderdruk geen objecten die zich manifesteren. Berust met de zes soorten van bewustzijn ontspannen. Gewaarzijn, de oorsprong van alles, is spontaan aanwezig met een heldere schittering. Een gevolg van de vijf zintuigen die ongekunsteld zijn, zonder het komen of gaan van gedachten, is dat spontane aanwezigheid als verlichte intentie dharmakaya is, de gelijktijdigheid van gewaarzijn en leegte. Herken dit, wees beslist, en rust vrij van ingewikkeldheid. In de zuivere enorme uitgestrektheid van zelfbewust gewaarzijn vrij van beperking, een gevolg van het ongehinderde evenwicht van alles dat manifesteert, hetzij objecten of geest, kan onderscheiden worden binnen de ‘interval’ van spontane aanwezigheid— natuurlijke meditatieve stabiliteit.

45 geen behoefte om ook maar iets anders te bereiken door het gewoonlijke proces van oorzakelijkheid, geen behoefte aan het opkomen van het tumult van hoop of angst. De onmiddelijkheid van spontane aanwezigheid is waarlijk oorspronkelijke dharmakaya. In de enorme uitgestrektheid van de natuur van de geest, de onveranderlijke sfeer van ruimte, hoewel samsara en nirvana van nature opkomen vanuit de uitgestrektheid van de drie kayas, wijken zij nooit van de uitgestrektheid van de drie kayas. De weergave is onbepaald—een schatkamer van de magische uitdrukking van ontvankelijkheid. Aangezien alles opkomt als een enkele staat van geheel positieve spontane aanwezigheid, is er meesterschap over samsara en nirvana, want niets wijkt in het minst van fundamentele ruimte. aangezien alles geheel positief is—er is niets wat niet positief is— de fundamentele ruimte van de vajra hart essentie is de spontane aanwezigheid van alles. Alle verschijnselen zijn voor altijd omvat binnen het grotere bereik van spontane aanwezigheid. De beslissende ervaring is van nature die van spontane aanwezigheid. In die spontane aanwezigheid, die geen specifieke natuur heeft en niet geschieden kan worden in uiterlijk of innerlijk, manifesteren alle verschijnselen natuurlijk,worden niet bevestigd noch afgewezen, komen noch gaan. De oneindige uitgestrektheid heeft geen scheiding in boven of onder.

wat voorbij alle objecten van het voorstellingsvermogen is en niet vereist dat er ook maar iets gedaan wordt. Volledig de verlichte intentie van de overwinnenden omvattend precies zoals het is— noch beginnen of ophouden te bestaan, niet komend noch gaand, enzovoorts — spontane aanwezigheid is zuivere en onwrikbare meditatieve absorptie. Alle verschijnselen worden omvat binnenin de grotere omvang van spontane aanwezigheid. De gehele wereld van verschijnselen en mogelijkheden is van nature manifest en spontaan aanwezig, heel samsara en nirvana zijn spontaan aanwezig als de manifestatie, en ontwaakte geest is tijdloos en spontaan aanwezig, dus zijn alle verschijnselen niets anders dan spontane aanwezigheid. Aangezien de natuur van de geest spontaan aanwezig is, is de fundamentele grond, de hartessentie, omvat in ontwaakte geest. Niet gezocht door de tien attributen is het spontaan aanwezig, dus is er geen nood om te proberen zicht, meditatie, of meditatieve absorptie te ontwikkelen,

47 Originele zuiverheid in haar essentie heeft nooit als wat dan ook bestaan; integendeel , haar natuur is als dat van ruimte, oorspronkelijk puur. Spontane aanwezigheid in haar essentie is niet door wie dan ook gecreëerd; integendeel, haar wijze van opkomen is ononderbroken, zo dat wat dan ook kan manifesteren. De oorsprong van alle samsara en nirvana is tijdloos, zonder begin of einde. Spontane aanwezigheid, ongeboren en onbepaald, is de uiteindelijke grond van zijn. De wijze waarop dingen opkomen, zonder begin of eind, kan niet onderdrukt worden. De wijze waarop dingen zijn, zonder begin en eind, heeft geen referentiekader. De wijze waarop dingen bevrijd worden, van nature onnoembaar, is ononderbroken. Het punt volgend waarop dingen opkomen, kom je tot een beslissende ervaring. Dit staat bekend als ‘ontbinding in dharmakaya—omzetting binnen de grond van zijn als fundamentele ruimte.’ Net als wolken die verschijnen aan de hemel erin oplossen en het licht van een kristal verdwijnt in het kristal, zoals alle samsara en nirvana—de manifestatie van de grond van zijn die voorkomt uit die grond— blijft bij haar eigen plaats van oorspronkelijke zuiverheid binnen de essentie, de grond van zijn. De hoogste beslissende ervaring betreffende alle verschijnselen is dat zij omvat zijn binnen oorspronkelijke ruimte— spontane aanwezigheid als de natuurlijke plaats van rust. Alle ingewikkeldheden lossen van nature op in de non-conceptuele uitgestrektheid. Met de oplossong van de zes wijzen van bewustzijn in hun natuurlijke plaats van rust, dharmakaya, wat er dan ook manifesteert in het moment—alles wat manifesteert als objecten— is een enkele innerlijke en uiterlijke gelijkheid, beslissend ervaren binnen de oorspronkelijke ruimte van spontane aanwezigheid. Je komt tot de ultieme beslissende ervaring van alles— hetzij van samsara of nirvana, hetzij van nature manifest of zelfs non-manifest— binnen de volledig ontwaakte staat van verlichting. 49 Op dezelfde wijze kom je tot de moment-na-moment beslissende ervaring van wat van nature ongerept is, leeg en toch helder, door de drukte van ogenschijnlijke verschijnselen en geest natuurlijk te laten

Het is volkomen onbestemd en compleet onbeperkt. het kan niet gekarakteriseerd worden als een ‘ding,’ want het is onuitdrukbaar en voorbij alle voorstelling. Aangezien verschijnselen van origine zuiver zijn in essentie en spontaan aanwezig door hun natuur zélf, zijn ze vrij van de limitaties van de vier alternatieven— bestaan, niet-bestaan, affirmatie of ontkenning.

rusten in de heldere uitgestrektheid, zo dat daar uiterste ontspanning is, non-conceptueel en vrij van ingewikkeldheid. Dit is ‘stevig verblijven binnen de kostbare omheining.’ Als je nu niet komt tot een beslissende ervaring in fundamentele ruimte, de natuurlijke plaats van rust, dan zal vrijheid in de authentieke grond in de toekomst niet plaatsvinden . Rigide meditatieve stabiliteit, zonder vrijheid in de grond van zijn als fundamentele ruimte, geeft geen kans tot verwezenlijken van bevrijding, alleen hergeboorte als een god in een hogere sfeer. Dus is het cruciaal om tot een beslissende ervaring te komen— een onmiddellijke en van nature blijvende meditatieve absorptie— binnen innerlijke fundamentele ruimte, nu en in de toekomst. Je komt tot een beslissend ervaring van alle mogelijke verschijnselen in de spontane aanwezigheid van gewaarzijn. Je komt tot een beslissende ervaring van spontane aanwezigheid in haar natuurlijke plaats van rust, soevereine originele zuiverheid. Je komt tot een beslissende ervaring van originele zuiverheid—ondenkbaar, onvoorstelbaar en onuitdrukbaar.

Vervolgens wordt de natuur van enkelvoudigheid onthult. Gewaarzijn— enkelvoudigheid — is de grond van alle fenomenen. Hoewel er de verschijning van meervoudigheid is, zeggen dat er geen wijken van eenheid is is zeggen dat van nature voorkomend tijdloos gewaarzijn de enkele bron is. Hoewel vuur en water apart manifesteren uit een enkel juweel onder specifieke omstandigheden, 51 is hun bron— het zuivere juweel — hetzelfde. Evenzo, hoewel zowel samsara als nirvana opkomen uit enkelvoudigheid, zelfbewust gewaarzijn, is hun bron— ultieme ontwaakte geest — hetzelfde. Er bestaat eenvoudig de illusie van verschil, gegrond op of gewaarzijn herkend wordt of niet. Alle dingen die verschijnen in het licht van gewaarzijn— de wereld van verschijnselen en mogelijkheden, hetzij van samsara of nirvana—

Van De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven, is dit het derde onderwerp, de definitieve conclusie bereikend wat betreft de tijdloze en spontane aanwezigheid van alle verschijnselen.

53 Het is waarlijk het paleis van de niet-wijkende hart essentie van verlichting, waar niets anders dan van nature voorkomend tijdloos gewaarzijn woont. Deze kostbare schatkamer van verschijnselen is een juweel die alle wensen vervuld. Dit is waarlijk het zuivere domein van de overwinnenden, de drie spontaan aanwezige kayas. De unieke onmetelijke uitgestrektheid is niet door iemand geschapen. Alle dingen die er uit te voorschijn komen—alle mogelijke verschijnselen zonder uitzondering— zijn een met de fundamentele grond van waaruit ze te voorschijn komen, aangezien oorzakelijkheid teniet gedaan is. Zo-heid zelf, leeg doch helder, is de soevereine weidse natuur van verschijnselen, zichtbaar als zuivere ruimte zonder uitersten of tendensen. Hoewel de enkelvoudige van nature voorkomende staat alle samsara en nirvana schept, zonder iemand die gewaarzijn schept, wat de bron is, verblijft het als ruimte, voorbij doelbewuste inspanning. Met deze metafoor en haar onderliggende betekenis in harmonie, worden alle waardeoordelen betreffende diverse verschijnselen tot vrede gebracht in de enorme uitgestrekthied van een enkele fundamentele ruimte.

zelfs als ze manifesteren zijn ze één in leegheid, hun essentie zelf. Zoals droombeelden, illusies of de reflectie van de maan in water, zoals gewaarzijn in de vier visies, en als de omringende ruimte die geen substantie heeft, zijn ze één in het tijdloos zijn en geheel leeg, vrij van bewerkingen. Aangezien alles van een enkele fundamentele ruimte is, oorspronkelijk puur, is er geen verblijven als ‘twee,’ want alles is omgeven in het enkele uitspansel. Dharmakaya is zonder randen en hoeken. Hoe wonderbaarlijk! Hoewel de vijf elementen manifesteren, zij zijn het domein van de ontwaakte geest. Nooit geboren,wijken zij niet van de enkele staat van gelijkheid. Hoewel ze manifesteren in geconditioneerd bestaan, zijn de zes vormen van zijn vormen van leegheid. De grond van zijn zoals ze manifesteert wijkt niet van de reikwijdte van gewaarzijn. Hoewel geluk en lijden manifesteren, ze zijn in hart essentie van verlichting\, niet wijkend van een enkel, van nature voorkomend tijdloos gewaarzijn. Daarom zijn verschijnselen van een fundamentele ruimte—het domein van leegheid. Je zou ze moeten kennen om ongeboren ontwaakte geest te zijn. De unieke verlichte intentie van de overwinnenden van de drie tijden houdt zich op in deze ultieme fundamentele ruimte, de onmetelijke uitgestrekthied van zelfbewust gewaarzijn. Er kan niet aan gedacht worden als meervoudig, want het is vrij van fragmenterende bewerkingen.

55 terwijl innerlijke verschijnselen niets anders zijn dan gewaarzijn als zodanig. Binnen de natuur van verschijnselen, niet-bestaand als een of velen, is de de realisatie als een enkele fundamentele ruimte onthuld als het sleutel punt van gewaarzijn. Een implicatie die onderxcheiden kan worden is dat alle verschijnselen van een smaak zijn. Alle klaarblijkelijke objecten zijn onechte verschijningen—het domein van leeghied. Ongeacht hoe zaken verschijnen, rust binnen wat enkelvoudig en niet-bedacht is. De unieke gelijktijdigheid van leegheid en helderheid komt op in de onmiddelijkheid van wat zich dan ook manifesteert. Hoe de geest dan ook beweegt, rust zachtjes in volledige ontspanning. De natuur van verschijnselen is evident als verlichte intentie in de onmiddelijkheid van de geest’s bewegingen en gedachten zich verspreiden. In de natuurlijke context van gelijkheid, zonder splitsing tussen objecten en geest, rust vrij van enige referentie, met natuurlijke ongerepte perceptie die geen spoor achterlaat. Tijdloos gewaarzijn—diepzinnig inzicht—is evident binnen de ultieme staat van natuurlijke helderheid. Met de implicaties van de drie essentiële punten onderscheiden binnen een enkele hart essentie— dat van gelijkheid die tijdloos is ongeacht of er nu realisatie is of niet, dat van gelijkheid in dharmakaya zonder dualiteit van objecten en geest, en dat van gelijkheid binnen verlichte intentie zonder fout noch verduistering— de ultieme en natuurlijke plek is zonder onderbreking behouden. Met niets verstoten noch geadopteerd wordt de definitieve hart essentie ontdekt. Met komen noch gaan is er verblijven in verlichte intentie— de natuur van verschijnselen. Er is vervulling op het niveau dat is zonder transitie of verandering. Ruimtelijk, soeverein—de verlichte geest van overwinnenden,

Binnen de ultieme hart essentie, die bestaan en niet-bestaan overstijgt, zijn alle verschijnselen ononderbroken, en ongeacht het vertoon dat opkomt is hun essentie zelf de onvoorstelbare en onuitdrukbare uitgestrektheid. Dit is waarlijk voorbij alle conventionele uitdrukking en beschrijving. Vanuit het standpunt van verlichting, de hart essentie van waaruit alles opkomt, is er geen dualiteit, en iedere poging dingen te kwantificeren zou eindeloos zijn. Boeddha’s, gewone wezens, en het universum van verschijnselen en mogelijkheden zijn evident, wijken niettemin niet van de enkele natuur van verschijnselen, juist zoals het is. Alles is verbonden in enkelvoudigheid—de volmaaktheid van verschijnselen. Dit is de hoogste kwaliteit van ontwaakte geest. Als wat dan ook manifesteert, snijdt door alle conventionele overdrijving. Alle uiterlijke verschijnselen moeten gekend worden als de inherente straling van de natuur van de geest, leeg en non-dualistisch,

57 Vrijheid in zijn eigen plek—geen vraag of er nu realisatie is of niet. Het punt van beslissing is bereikt—uitbreiding in openheid die gewone geest overstijgt. Vanaf het toppunt van de overwinningsvaandel die nooit valt schijnen de zon en de maan die het hele universum verlichten. Alle verschijnselen zijn omvat in een enkel zelfbewust gewaarzijn. Zelfs hoewel ze opkomen als de totaliteit van samsara en nirvana, de fenomenen van de wereld van verschijnselen en mogelijkheden— ongelimiteerd, onbegrensd—komen op vanuit fundamentele ruimte. Daarom worden ze opgenomen in de fundamentele ruimte van waaruit ze eerst opkwamen. Zelfs als talloze dingen verschijnen wijken ze niet van de reikwijdte van gewaarzijn, dus deze duidelijke verschijnselen worden omvat in de uitgestrektheid van dat van nature voorkomend gewaarzijn. Hoewel opgenomen in fundamentele ruimte, zonder onderscheid tussen hun opkomen en hun bevrijding, zijn ze niets anders dan ontwaakte geest, en zijn aldus omvat door de enkele oorspronkelijke natuur waarin verschijnselen uiteenvallen. Daarom zijn alle fenomenen omvat binnen een enkel gewaarzijn. De ultieme hart essentie, zonder overgang of verandering, is omvat in het hart van verlichting zelf, niet wijkend gewaarzijn. Het is volledig omvat als dat wat onveranderlijk en niet-samengesteld is. Binnen enkelvoudigheid is de beslissende ervaring die van natuurlijk voorkomend tijdloos gewaarzijn zelf. Fundamentele ruimte is zonder begin of einde. Alles is hierin compleet; alle bewerkingen slinken volledig. Alle fenomenen verblijven in de ultieme hart essentie, de natuur van verschijnselen. Op deze wijze zijn uiterlijke objecten en innerlijke geest— de verschijnselen van samsara en nirvana— vrij van fragmenterende bewerkingen die grof van subtiel onderscheiden. 59 Je komt bij deze beslissende ervaring in fundamentele ruimte, tijdloos leeg als de hemel. Zelfs ontwaakte geest heeft, bij analyse, geen substantie. Het is zonder organisatie en duur, komt en gaat niet, kan niet gekarakteriseerd worden, en is voorbij uitdrukking. Aangezien je tot deze belsissende ervaring in de uitgestrektheid van verlichte intentie die gewone geest overstijgt komt, is er geen substantie met karakteristieken die gedefinieerd kan worden

gelijk aan ruimte. Geen onthechting noch verwezenlijking—de uitgestrektheid van een enkel domein.

als een ‘ding.’ Er is niets wat gekend dient te worden door taal of uitgedrukt in woorden. Binnen de enorme uitgestrektheid—de ongeboren gelijktijdigheid van gewaarzijn en leegheid— kom je tot een beslissende ervaring betreffende de verschijnselen van je eigen zelfbewuste gewaarzijn. Binnen de enorme uitgestrektheid—die niets van doen heeft met de herkenning of niet-herkenning van gewaarzijn— kom je tot een beslissende ervaring betreffende de verschijnselen van ontwaakte geest. Binnen de enorme uitgestrektheid—zonder overgang of verandering door de drie tijden— kom je tot een beslissende ervaring betreffende tijdloze en totaal lege verschijnselen. Van De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven, is dit het vierde onderwerp, tot de definitieve conclusie komend betreffende de enkelvoudigheid van alle verschijnselen binnen gewaarzijn—tijdloos gewaarzijn—als hun bron.

61 of zij wier intelligentie en voorspoed gelimiteerd zijn. Zij die de guru beschimpen, kwaadheid voelen ten opzichte van hun spirituele familie, de grenzen van wat geheim is schenden en het publiekelijk verkondigen, geen vertrouwen hebben, hebzuchtig zijn, een eerloos karakter hebben, en op dingen fixeren in hun leven—hou wat geheim is verre van hen. Fortuinlijke mensen van het allerhoogste kaliber zijn kandidaten voor de Grote Volmaaktheid. Onderwijs het aan hen, want zij respecteren de guru, hebben sublieme kennis in overvloed, zijn ruimtelijk en verdraagzaam, hebben een groot vermogen voor vrijgevigheid, zijn weinig aangetrokken tot dualistisch denken, hebben vertrouwen en vlijt, en kunnen geheimhouden. Wat hun betreft plezieren ze hun guru met giften, en, zichzelf al gecommitteerd hebbende, maken ze een hartgrondig verzoek. Wanneer dit ingewilligd is zullen ze juist beoefenen en beslistheid bereiken op het niveau van de wijze van verblijven. Bovendien onderzoekt de guru, die veel onderricht gehoord heeft en

Dus, dit zuiver nectar van de mest hoogstaande spirituele benadering zou alleen aan individuen onthult moeten worden die absoluut van hoge intelligentie en voorspoed zijn, niet aan diegenen die lagere spirituele benaderingen volgen, zij die vooringenomen zijn ten opzichte van oorzakelijkheid,

positieve kwaliteiten vervolmaakt heeft, alle kandidaten, geeft geleidelijk de sleutelpunten terwijl hij ze erg geheim houdt voor hen die geen geschikte kandidaten zijn, past zijn autoriteit toe, en verbergt deze punten strikt met het zegel van vertrouwen. Onderricht over de hart essentie van definitieve betekenis worden toevertrouwd aan fortuinlijke hart kinderen van het allerhoogste kaliber. Zij verspreiden op hun beurt niet deze onfeilbare ultieme hart essentie aan iedereen, maar houden het als hun eigen onfeilbare hart essentie. Als de grenzen van geheimhouding overschreden worden, het gebod verbroken wordt en, ten gevolge van misinterpretatie, zal het onderricht over de hart essentie verdwijnen. Behoud daarom de geheimhouding en assimileer hen in een vredige en gelukkige gemoedsgesteldheid. Dharmakaya, een majestueuze stat van authentiek zijn, zal in dit elven verkregen worden.

Dit onderricht maakt aldoende de ultieme betekenis van de sublieme geheime grote volmaaktheid volledig evident, zodat deze niet langer ongrijpbaar is. Moge zij alle wezens zonder uitzondering bevrijden, zonder inspanning op natuurlijke wijze, in de oorspronkelijke fundamentele ruimte als de grond van zijn. Dit onderricht, wat grondig het uiterste bereik van je zicht verbrijzelt, zijn het hoogtepunt zelf van spirituele benaderingen— de fundamentele ruimte van de grote en majestueuze garuda, de transmissie van atiyoga,verheven boven alles. Moge deze overwinningsbanier nooit falen, maar ontvouwen in de tien richtingen. Volledig omvat in drie categorieën, negen uitgestrektheden, en vier thema’s, wordt de definitieve betekenis gevonden in zestien onderwerpen van onderricht. Deze gedetailleerde uitleg, De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven, is gecomponeerd op excellente wijze door de goede Longchen Rabjam. De definitieve betekenis, de vijf hoofdstukken van dit ’schat huis van de wijze van verblijven,’ is goed getooid met een rijkdom, die zowel groot als diepzinnig is. Moge deze verhandeling, aantrekkelijk gemaakt door een levendige collectie woorden, en betekenissen, vreugde brengen aan horden fortuinlijke mensen.

63 Van De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven, is dit het vijfde onderwerp, tot de definitieve conclusie komend betreffende de typen van individuen aan wie dit onderricht onthult mag worden.

Dit besluit De Kostbare Schatkamer van de Wijze van Verblijven, gecomponeerd door Longchen Rabjam, degene die geabsorbeerd is in authentiek zijn door de meest majestueuze van spirituele benaderingen.

Voorlopige vertaling Ramo de Boer ÂŠ 2010/2011

Goed fortuin! Goed fortuin! Goed fortuin!