Coginio Coginio neu goginio yw'r celf, technoleg, gwyddoniaeth a chrefft o baratoi bwyd i'w fwyta. Mae technegau a chynhwysion coginio yn amrywio'n fawr ledled y byd, o bobi mewn gwahanol fathau o ffyrnau, i grilio bwyd dros dân agored. Mae coginio yn aml yn adlewyrchu traddodiadau a thueddiadau amgylcheddol, economaidd a diwylliannol unigryw. Mae coginio gartref yn broses a gynhelir gartref i'w mwynhau gan bob aelod o'r teulu. Mae coginio hefyd yn digwydd mewn poptai, ysgolion a bwytai. Mae prydau wedi'u coginio gartref yn tueddu i fod yn iachach oherwydd eu bod yn tueddu i fod â llai o galorïau, a llai o fraster dirlawn, colesterol a sodiwm fesul calorïau. Maent hefyd yn darparu mwy o ffibr, calsiwm a haearn. Heddiw, mae llawer o fwydydd yn cael eu paratoi a'u coginio mewn ffatrïoedd a gall cogyddion cartref ddefnyddio cymysgedd o fwydydd cartref a ffatri i wneud pryd o fwyd.
Planhigion
Llysiau Ffrwythau Grawn Cnau Perlysiau Sbeisys
Daw mwyafrif o gynhwysion mewn coginio o organebau byw: Anifeiliaid
Cig Wyau Cynnyrch llefrith
Madarch Burum a ddefnyddir wrth bobi
Mae cogyddion hefyd yn defnyddio dŵr a mwynau fel halen 1
Ffyngau
'Mae Ymestyn yn Ehangach yn ariannu'r project hwn’
Pan ddefnyddir gwres wrth baratoi bwyd, gall ladd neu anactifadu organebau niweidiol, fel bacteria a firysau. Yn ogystal, mae coginio yn cynyddu treuliadwyedd llawer o fwydydd, mae rhai o'r bwydydd hyn yn anfwytadwy neu'n wenwynig pan fyddant yn amrwd. Er enghraifft, grawn grawnfwyd amrwd. Mae diogelwch bwyd yn dibynnu ar sawl peth, gan gynnwys y ffordd rydyn ni'n trin, paratoi, coginio a storio bwyd.
Mae coginio yn sgil bywyd hanfodol a gall helpu i hyrwyddo datblygiad cymdeithasol, emosiynol a chorfforol. Mae yna lawer o elfennau'n gysylltiedig â choginio: Elfen
2
Enghraifft
Bod yn chwilfrydig ac arbrofi
Rhoi cynnig ar ryseitiau ac offer newydd
Defnyddio gwahanol gynhwysion
Dysgu am wahanol fwydydd a rhoi cynnig ar wahanol fwydydd
Defnyddio sgiliau deall
Darllen y rysáit a dilyn cyfarwyddiadau
Creadigrwydd
Cyflwyno'r bwyd
Datblygu sgiliau cydgysylltu llaw-llygad
Torri, cymysgu, gwasgu a lledaenu bwyd
Defnyddio sgiliau mathemateg
Pwyso a mesur bwyd Cyfrifo amseriadau ar gyfer paratoi a choginio bwyd Deall dyddiadau gwerthu a dyddiadau defnyddio
Gwyddoniaeth
Cymysgu'r mathau cywir o fwyd Gan sylwi ar newidiadau mewn lliw a gwead
Dangos cyfrifoldeb
Paratoi, coginio a storio bwyd yn y ffordd cywir
Cael hwyl
Mwynhau'r broses o baratoi, coginio a bwyta bwyd
'Mae Ymestyn yn Ehangach yn ariannu'r project hwn’
Gweithgaredd: 1. Cwblhewch y frawddeg ganlynol: Coginio neu goginio yw'r ________________, technoleg, gwyddoniaeth a _________________ o baratoi bwyd i’w ____________________. Mae technegau coginio a _____________________________ yn amrywio'n fawr ledled y byd, o _______________________ mewn gwahanol fathau o __________________, i grilio bwyd dros _______________________agored. Mae coginio yn aml yn adlewyrchu amgylchedd unigryw, economaidd a thraddodiadau_______________________.
cynhwysion
grefft fwyta
boptai chelf
thân bobi
diwylliannol
2. Enwch bedwar man lle mae coginio yn digwydd: 1) 2) 3) 4) 3. Mae prydau wedi'u coginio gartref yn iachach oherwydd bod ganddyn nhw lai o galorïau a llai o fraster dirlawn, colesterol a sodiwm: CYWIR / ANGHYWIR?
3
'Mae Ymestyn yn Ehangach yn ariannu'r project hwn’
4. Cydweddwch yr organeb fyw â'r enghreifftiau:
PLANHIGION Iogwrt
burum
ANIFAIL caws
sinamon
banana
FFWNGWS cig moch
tatws
5. Pan ddefnyddir gwres wrth baratoi bwyd, gall ladd neu anactifadu organebau niweidiol, fel bacteria neu firysau CYWIR / ANGHYWIR?
6. Cydweddwch yr elfennau â'r enghreifftiau:
Elfennau Defnyddio sgiliau mathemateg Defnyddio gwahanol gynhwysion Gwyddoniaeth Bod yn chwilfrydig ac arbrofi Datblygu sgiliau cydgysylltu llaw-llygad
Defnyddio sgiliau deall
4
Enghreifftiau Dysgu am wahanol fwydydd a rhoi cynnig ar wahanol fwydydd Rhoi cynnig ar ryseitiau ac offer newydd Torri, cymysgu, gwasgu a lledaenu bwyd Darllen y rysáit a dilyn cyfarwyddiadau Pwyso a mesur bwyd Cyfrifo amseriadau ar gyfer paratoi a choginio bwyd Deall dyddiadau gwerthu a dyddiadau defnyddio Cymysgu'r mathau cywir o fwyd Gan sylwi newidiadau mewn lliw a gwead
'Mae Ymestyn yn Ehangach yn ariannu'r project hwn’
madarch
7. Beth yw eich hoff fwydydd?
8. A oes unrhyw ryseitiau yr hoffech roi cynnig arnynt?
5
'Mae Ymestyn yn Ehangach yn ariannu'r project hwn’
6
'Mae Ymestyn yn Ehangach yn ariannu'r project hwn’
Atebion y croesair
7
'Mae Ymestyn yn Ehangach yn ariannu'r project hwn’