Rondetafelgesprek

Rijk van Ark

Projectleider jeugd en werk Regio Zwolle. Brengt initiatieven in de regio voor jongeren bij elkaar en draagt bij aan de regionale ontwikkeling van nieuwe initiatieven, zodat jongeren die anders tussen wal en schip vallen zich kunnen ontwikkelen op de arbeidsmarkt.

Agnes Wille

Coördinator Informele Zorg bij ZwolleDoet! Zet vrijwilligers als maatje in bij mensen in de thuissituatie waar sprake is van zorg en ontwikkelt nieuwe initiatieven waarin mensen naar elkaar omzien.

Erik Jutstra

Mede-eigenaar Moderna Textielservice in Hardenberg. Heeft ruim vijfhonderd mensen in dienst, waarvan tientallen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

‘Het verschijnsel van vele losse initiatieven is niet alleen een uitdaging van de arbeidsmarkt’

Agnes Wille

Omzien naar elkaar biedt perspectief

Elkaar helpen. Iedereen wil het, iedereen vindt het nodig. Toch vallen er nog altijd mensen buiten de boot. Wat maakt naar elkaar omzien zo moeilijk? En wat moet er veranderen om het makkelijker te maken?

Even voorstellen

Waarom is het volgens jullie zo belangrijk om naar elkaar om te zien?

Rijk van Ark: ‘Ik vind het mooi dat mijn collega’s en ik jongeren helpen om een stapje te zetten dat ze daarvoor zelf niet konden zetten. We vergroten hun zelfredzaamheid en bieden hen kansen om hun talenten te ontplooien. Dat biedt perspectief. En dat is ontzettend belangrijk. We kijken daarbij verder dan naar alleen de weg naar werk. Vaak spelen er ook andere dingen, zoals schulden, huisvesting of zorg.’

Agnes Wille: ‘Naar elkaar omzien vind ik vanuit mijn zijn belangrijk. Ik kan niet eens precies benoemen waarom, het is gewoon zo. En ik hoor regelmatig dat ik dit goed kan. Ik kan mensen motiveren om te doen waar ze blij van worden. Ook mensen die psychisch in de knoei zitten, kan ik net dat stapje laten zetten waardoor ze bijvoorbeeld de deur weer uitgaan.’

Erik Jutstra: ‘Ik begrijp wat Agnes zegt; het moet in je zitten om een ander te helpen. Ik wil ook dat het niet alleen met mezelf goed gaat, maar ook met de mensen om me heen. Het is dan ook niet toevallig dat ik bij Moderna terecht ben gekomen. Het draait bij ons niet om zo veel mogelijk geld voor onszelf verdienen, het gaat ook om de verantwoordelijkheid die we nemen in de maatschappij.’

Moderna werkt deels met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hoe passen jullie dat in?

Erik Jutstra: ‘Een groot deel van onze medewerkers is praktisch opgeleid. Daarbij past het om ook met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te werken. Het gaat bij ons meestal om mensen met psychische uitdagingen of een verstandelijke beperking. Bij ons krijgen ze ritme in hun leven. We werken samen met de gemeenten Hardenberg en Coevorden. Die hebben contact met mensen met onder meer verslavings-, privé- of werkloosheidsproblemen. Zodra deze mensen het hoofd weer boven water krijgen, kan de gemeente hen in contact brengen met ons. Dan kunnen ze weer een arbeidsrelatie aangaan, onder begeleiding van een jobcoach. We hebben allerlei taken, zoals wasgoed vouwen dat niet met de machine kan worden gevouwen. De samenwerking met deze groep mensen werkt ontzettend goed. We hebben aan dat traject al een leidinggevende overgehouden en de eerste Moderna-kindjes zijn ook al geboren vanuit medewerkers die elkaar binnen ons bedrijf hebben ontmoet. Als je het dan hebt over perspectief… Ik vind dit heel mooie voorbeelden.’

Rijk van Ark: ‘Er zouden meer werkgevers zoals Moderna mogen zijn. Allereerst voor de mensen die dan weer kansen krijgen, maar ook vanwege de arbeidsmarkt. De regio heeft ook belang bij werkfitte mensen.’ >

‘Je hoeft niet te wachten tot je pensioen om iets voor een ander te doen’

Erik Jutstra

Wat is er nodig om de hele arbeidsmarkt wat meer ‘Moderna’ te geven?

Rijk van Ark: ‘De sleutel tot succes is naar mijn idee een integrale aanpak. Daar ben ik sinds november 2021 mee bezig in opdracht van Regio Zwolle, gericht op jongeren. Er zijn verschrikkelijk veel initiatieven, in het onderwijs, bij ontwikkelbedrijven, bij het UWV en onder werkgevers. De goede wil is er en de voorbeelden dat het werkt zijn er ook. Hoe kunnen die initiatieven elkaar versterken en hoe kun je budgetten ontschotten, samenvoegen? Daar gaat het volgens mij om.’

Agnes Wille: ‘Het verschijnsel van vele losse initiatieven is niet alleen een uitdaging van de arbeidsmarkt. In de maatjesprojecten en in het vrijwilligerswerk zie ik dat ook. Alle maatjesinitiatieven zijn nu te vinden op SamenZwolle.nl, de ‘sociale martktplaats’ van Zwolle. Mensen kunnen daar tevens een oproep doen voor hulp of gezelschap. Dat varieert van klusjes doen tot de hond uitlaten of wekelijks samen een boodschap doen op de markt. Alle Zwollenaren kunnen een oproep plaatsen en alle Zwollenaren kunnen erop reageren. Daar zit geen hulpverlening tussen. Gemeente Zwolle vroeg een aantal jaren geleden om het te bundelen. ZwolleDoet! werd toen de kartrekker. Een aantal keren per jaar is er bovendien een bijeenkomst voor alle Zwolse maatjesinitiatieven. We kennen elkaar goed en kunnen doorverwijzen naar elkaar.’

Het platform SamenZwolle richt zich dus op de volledige Zwolse maatschappij. Doet ook echt iedereen mee?

Agnes Wille: ‘Als ik voor de projecten spreek waarbij ik zelf ben betrokken: we kunnen altijd meer maatjes gebruiken. Het is niet altijd even makkelijk om mensen te vinden die stabiel zijn en die als vrijwilliger tijd en energie kunnen maken om er voor een ander te zijn. Zeker als het psychisch kwetsbare mensen zijn die de hulp nodig hebben. Vorig jaar heb ik om die reden een manier bedacht om die groep mensen toch verder te helpen. In het project ‘Jij Mag’ komt elke woensdagmiddag een groep mensen met psychische kwetsbaarheid in de leeftijdscategorie twintig tot vijftig jaar samen. Daar kunnen ze creatief bezig zijn, zonder dat er iets van hen wordt verwacht. Ze kunnen doen waar ze zin in hebben. Voor sommigen is dit het enige uitje in de week.’

Erik Jutstra: ‘Het is jammer dat het zo moeilijk is om vrijwilligers te vinden. Ik zou het mooi vinden als er een soort ‘dienstplicht’ op sociaal vlak komt, wat je achtergrond of baan ook is. Want ook een bedrijfskundige heeft baat bij inzicht in de maatschappij en belangstelling voor mensen die iets hebben meegemaakt of steun nodig hebben. Ik vind het belangrijk om het paradigma te draaien. Jongeren zijn zo geconditioneerd dat het moeilijk is om een start te maken qua huis en hypotheek, dat er al gauw weinig anders

overblijft dan wonen, kinderen en sporten. Maar er is veel meer in het leven! Je hoeft niet te wachten tot je pensioen om iets voor een ander te doen.’

Jullie kijken ieder vanuit je eigen achtergrond met hetzelfde idee naar de maatschappij: elkaar helpen is broodnodig. Hoe kunnen jullie drieën elkaar versterken?

Rijk van Ark: ‘Mijn vak is natuurlijk om jongeren een stabiele werkplek te geven bij een werkgever. Moderna biedt zulke plekken, maar het gaat vast niet altijd van een leien dakje. Ik wil graag weten welke knelpunten Erik ervaart.’

Erik Jutstra: ‘Het sociaal domein is soms ondoorzichtig en dus zijn sommige wegen moeilijk te bewandelen. Een paar jaar geleden hadden we te maken met een jongen met allerlei problemen, waaronder autisme en verslaving. Maar hij was wel op zijn plek bij ons. Hij werkte bij ons met behoud van uitkering. Op een gegeven moment komt dan het punt waarop we hem moeten aannemen. Maar dat leverde vanwege de grote kans op uitval te veel risico voor ons als werkgever op. We hebben zijn vader huilend bij ons aan tafel gehad. Waarom kan zo’n uitkering niet gewoon worden verlengd? Ik zou willen dat we dan een contactpersoon bij de gemeente hadden die het ofwel kan oplossen of logisch kan uitleggen waarom het zo gaat.’

Rijk van Ark: ‘Dit zijn schrijnende gevallen. Je zou dan eigenlijk het risico willen kunnen verdelen over bedrijf en gemeente. En daarna samen tot een duurzame oplossing komen. De kandidaat centraal stellen dus.’

Agnes Wille: ‘Vanuit mijn praktijk weet ik dat bij een op de vier medewerkers mantelzorgproblematiek speelt. In de zorgsector is dit zelfs bij een op de drie. Naast hun werk zorgen ze privé voor iemand die ziek of gehandicapt is of psychische problemen heeft. Is daar ook oog voor bij Moderna?’

Erik Jutstra: ‘Wij hebben meerdere mantelzorgers in onze teams. We hebben het niet vastgelegd in beleid, maar als het nodig is, kan iemand eerder naar huis. Ons bedrijf blijft groeien en eerlijk is eerlijk, dan wordt die vrijheid minder makkelijk toe te passen. Dan is het misschien goed om dat toch in beleid te vatten.’

‘Dit gesprek trekt me over de streep. Ik word maatje’

Rijk van Ark

Ten slotte, wanneer zou je gat in de lucht springen?

Rijk van Ark: ‘Als iedere jongere in Regio Zwolle kan meedoen op de arbeidsmarkt en de baan heeft die bij zijn talenten past.’

Erik Jutstra: ‘Voor mij mogen de rooksluiers weg. Er is zo veel qua hulpverlening en regelgeving, dat is voor een werkgever moeilijk te overzien.’

Rijk van Ark: ‘Bij het Werkgeversservicepunt kun je dergelijke vragen neerleggen. Dan heb je een centrale ingang.’

Agnes Wille: ‘Voor mij geldt ook dat ik hoop dat mensen nog beter de weg weten te vinden. Ook de mensen die hulp willen bíeden. We hebben de maatjesprojecten gebundeld op SamenZwolle.nl en nog zijn er te veel mensen die niet weten dat het bestaat. We hebben in Zwolle honderden maatjes, maar van mij mogen het er wel vijfhonderd zijn.’

Rijk van Ark: ‘Nou bij dezen dan. Ik wil me aanmelden als maatje. Ik dacht er al langer over en dit gesprek trekt me over de streep. Ik word maatje.’ \