Universiteit Twente

Samen naar veilige digitale samenleving

Digitale technologie biedt ongekende mogelijkheden, maar vormt ook een potentiële bedreiging voor onze veiligheid. Het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering vergroot de digitale kennis van werknemers en doet onderzoek naar praktische oplossingen voor organisaties.

CVD

Het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering (CVD) is een initiatief van de Universiteit Twente, Saxion, de Politieacademie en de gemeente Apeldoorn, in samenwerking met het Opleidings- en Kenniscentrum van de Koninklijke Marechaussee, de Koninklijke Landmacht, het Instituut Fysieke Veiligheid, ROC Aventus en Apeldoorn IT. Prof. dr. Maarten van Steen is namens de UT betrokken bij het CVD. Hij is hoogleraar informatica en wetenschappelijk directeur van het Digital Society Institute.

‘Het verwerken van data is corebusiness geworden bij verzekeraars’

Cybercriminaliteit is een relatief nieuw fenomeen in opsporingsland. De politie heeft er haar handen vol aan. Enerzijds komt dat doordat het aantal gevallen van digitale afpersing (ransomware) en diefstal van onlinedata toeneemt. Maar ook is het voor de rechercheurs een enorme opgave om hun kennis van de digitale wereld op peil te houden en daarmee de pakkans voor criminelen te vergroten. ‘Ze willen graag met behulp van data-analyses gerichte acties uitvoeren. Vanuit de politieacademie ligt een duidelijke vraag om mensen hiervoor op te leiden’, zegt prof. dr. Maarten van Steen, hoogleraar informatica aan de Universiteit Twente.

Verzekeraar is IT-bedrijf

Van Steen is namens de UT betrokken bij het onlangs opgerichte Centrum voor Veiligheid en Digitalisering (CVD). Kennisinstituten, bedrijfsleven, overheden en andere organisaties in Oost-Nederland bundelen hun krachten in het centrum, vanuit het besef dat er iets moet gebeuren. Dat is ook in belang van bedrijven die op het eerste gezicht weinig met de digitalisering van doen hebben.

‘Als de digitale infrastructuur niet veilig is, valt een bedrijf om’

‘Een verzekeraar als Achmea is steeds meer op een IT-bedrijf gaan lijken’, schetst Van Steen. ‘Het verwerken van data is corebusiness geworden. Als de digitale infrastructuur niet op orde of niet veilig is, valt zo’n bedrijf om. Maar veel medewerkers hebben een financiële achtergrond. De uitdaging is om deze mensen de nodige kennis bij te brengen over bijvoorbeeld een veilige cloud-omgeving en ethisch verantwoord omgaan met data.’

Problemen van nu

Het CVD opereert langs drie programmalijnen: onderzoek, bijscholing (‘life long learning’) en onderwijs. Bij het onderzoek zijn zowel wetenschappers van de Universiteit Twente als mbo-onderzoekers van het ROC en lectoren van Saxion en de Politieacademie betrokken. Dat moet het beste van twee werelden verenigen, denkt Van Steen. ‘Het mbo en het hbo willen de problemen van vandaag oplossen, terwijl een universiteit geneigd is om verder vooruit te kijken. Wij willen bij het CVD allebei doen. Het onderzoek moet op de korte termijn iets opleveren voor bedrijven die zitten te springen om oplossingen voor de problemen van nu. Want de digitalisering gaat razendsnel. Tegelijkertijd kijken we ook naar de langere termijn. De bedoeling is om hiervoor ook jonge onderzoekers in te schakelen.’

‘Learning communities’

Een grote opgave wordt het bijscholen van werknemers om hun digitale kennis en skills te vergroten via ‘life long learning’. Omdat het grote aantallen betreft, gaat het CVD op een alternatieve manier mensen opleiden. Van Steen: ‘We weten dat binnen organisaties niet meer dan drie tot vijf procent van de werktijd wordt besteed aan leren. Alleen postdoctoraal onderwijs in een klas werkt niet, want dat zou gewoon te veel tijd gaan kosten. We richten ons daarom op het trainen van cognitieve competenties in plaats van op kennisoverdracht.’

De bedoeling is om ‘learning communities’ te vormen, teams van collega’s die samen aan een concreet probleem uit de organisatie werken zoals de transitie naar de cloud. De techneut en de financieel expert leren van elkaar. De kennisuitwisseling moet iedereen beter maken, waarna de teams (in een andere samenstelling) hun tanden kunnen zetten in een volgend project. Deze ‘on-the-job-training’ wordt begeleid door onder andere prof. dr. Maaike Endedijk van de UT, hoogleraar op het gebied van professioneel leren en technologie.

Voltijdstudies, minors en masters

Verder komen er verschillende leerwegen rond digitalisering en veiligheid. Het onderwijs is voor alle niveaus, van middelbaar beroeps- tot wetenschappelijk onderwijs. Het programma bestaat straks dus uit zowel specialistische voltijdstudies als kortlopende minors en deeltijdmasters voor werkende professionals. Van Steen hoopt dat ook organisaties uit Oost-Nederland aansluiting zoeken bij het CVD. Hun inbreng is volgens hem essentieel. ‘We willen uitgroeien tot een breed platform met landelijke specialisten, zoals nu te vinden zijn in bijvoorbeeld de iHub van de Radboud Universiteit in Nijmegen en de Security Delta in Den Haag, en andere professionals. Iedereen moet bereid zijn om van elkaar te leren. Het gezamenlijk werken aan oplossingen van complexe veiligheidsvraagstukken is essentieel. Mijn oproep is: steek je vinger op en doe mee als je bereid bent serieus te investeren in samenwerking. Alleen samen komen we tot een veilige digitale samenleving.’ \