Phion, orkest van Gelderland & Overijssel

Kinderliedjes op de muziek van Mahler

Klassieke muziek is niet alleen voor oude mensen. Met YouTube-filmpjes, meedoeconcerten en aangrijpende verhalen bereikt Phion, Orkest van Gelderland & Overijssel, ook een jongere doelgroep. Het laat bijvoorbeeld kinderen liedjes zingen op de melodieën van Mahler.

Hoeveel water past er in een tuba? Welk muziekinstrument kun je het snelst bespelen? Vragen die kinderen van nu bezighouden. Ze krijgen vanaf januari 2022 antwoord in Klokhuis-achtige filmpjes die Phion heeft gemaakt samen met twee leden van slagwerkgroep Percossa. Een van de orkestleden dook er graag voor het water in met een tuba. Zo krijgen basisschoolleerlingen tenminste een idee hoe groot zo’n instrument is. En hoeveel liter erin kan.

Vlieg mee

De filmpjes zijn onderdeel van het muziekkwartiertje in de klas. Daarin behandelt de basisschoolleerkracht de wondere wereld van de muziek aan de hand van een online lespakket van Phion. Het project ‘Vlieg mee met Phion’ komt voort uit de eerder gelanceerde klassieke muziekkalender, die elke dag een nieuw filmpje met luisteropdracht deelt. ‘We spreken hiermee hun verbeelding en creativiteit aan’, zegt Monique Wijnker, hoofd Educatie & Interactie van Phion. ‘Dat proberen we te doen op een leuke, laagdrempelige manier. Denk aan opdrachten als: steek je hand op als je een trompet hoort. Of: welk instrument hoort er niet bij? Het slaat aan, merken we. We zitten al over de 80.000 views. Sommige scholen zien het als een ideaal rustmoment in de klas. Maar ook op verzorgingshuizen worden de filmpjes vaak bekeken onder leiding van een activiteitenbegeleider. Waarom ze zo populair zijn? Omdat het uitdagende maar hapklare brokken zijn die weinig tijd vragen. Daar is behoefte aan.’

‘Hoeveel water past er in een tuba?’

‘The circle of talent’

Meedoen, ervaren en zelf muziek maken met de professionele musici van het orkest. Dat zijn de pijlers onder de educatieve activiteiten van Phion voor jong en oud. Wijnker noemt het ‘the circle of talent’. De eerste kennismaking met het instrument begint al bij de allerjongsten op school, als een musicus van het orkest op bezoek komt in de kleuterklas. Alle kinderen mogen dan even de snaren van de viool of het koper van de trompet aanraken. Naarmate kinderen ouder worden, krijgen ze meer verantwoordelijkheid en mogen ze meer zelf doen met muziek.

In het Concert voor Rafiq, te zien in 2022, zijn honderden leerlingen per keer onderdeel van het Phion-concert. Centraal staat het actuele en ontroerende verhaal van de 11-jarige Rafiq, die als vluchteling alleen naar Nederland komt. Zo’n 10.000 leerlingen in totaal bereiden zich aan de hand van dit verhaal en een lespakket voor op het concert. Ze studeren op liedjes, bodypercussie en soundscapes, die samen het verhaal vertellen.

‘Tijdens het concert zitten ze dus niet alleen als publiek in de zaal, maar zijn ze gelijkwaardig aan het orkest’, zegt Wijnker. ‘Ze doen volop mee en voelen zich even artiest, terwijl hun ouders vanaf het balkon ontroerd meekijken. De kinderen zingen liedjes over Rafiq op de melodieën van de eerste symfonie van Mahler. Als ze de muziek later een keer weer horen op de radio, zullen ze Mahler herkennen en terugdenken aan deze geweldige ervaring.’

Thuis oefenen

Phion doet ook aan talentontwikkeling van amateurmuzikanten. Leden van het orkest coachen muziekverenigingen in Gelderland en Overijssel, ook op het gebied van de marketing of de vernieuwing van concerten. Er worden masterclasses gegeven aan talentvolle amateurmuzikanten en studenten van het conservatorium. Sommige studenten krijgen de kans om stage te lopen bij het orkest. Nieuw is het project ‘Solo met Phion’, ontstaan in coronatijd. Toen amateurmuzikanten tijdens de lockdown zelfs niet meer mochten repeteren en hun instrumenten in de koffer lagen te verstoffen, wierp Phion een reddingsboei toe: tutorials om thuis solopartijen te oefenen met professionele musici. Het orkest nam daarvoor twee versies van de allermooiste solo’s uit het klassieke repertoire op, eentje mét en eentje zonder solist. Met deze laatste karaokeversie plus een persoonlijke uitleg van de professional kan de amateur zelf aan de slag.

‘De kinderen voelen zich even artiest’

‘Solo met Phion’ bleek in een behoefte te voorzien. Al binnen een dag na de lancering meldden zich 350 amateurmuzikanten uit binnen- en buitenland, inmiddels staat de teller op meer dan 1.100. Ze kunnen zich uitleven op solostukken voor viool, altviool, cello, contrabas, fluit (alt)hobo, klarinet, fagot, trompet, hoorn, trombone, euphonium en altsaxofoon. ‘Veel muzikanten konden door de lockdown niets meer doen. We hebben gemerkt dat ze door dit project hun plezier en motivatie hebben teruggekregen. Er wordt nog steeds gebruik van gemaakt. Dit project is een blijvertje.’ \