Boekenkrant januari 2021

BOEKENKRANT – JANUARI 2021 NO. 01, JAARGANG 15

De nieuwe dichtbundel van Rupi Kaur raakt.

Pagina 3

Pagina 5

Geluk Na Zelfmoord?

Het ligt op je te wachten.

Pagina 7

Pagina 11

Pagina 13

Pagina 19

Peter Vos – Beestenkwartet

Aniana Taelman De klassieker 50 jaar Het Einde Is Nu

,50

op extra groot formaat w w w. d e h a r m o n i e . n l

el

nd

de In

bo

e

a kh

4 €1

2 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

COLOFON

LOSSE DELEN

REDACTIONEEL

Contact Uphill Battle uitgevers, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland. + 31 30 2231718

E-mail redactie@boekenkrant.com

Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com

Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005

Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Redactie Hoofdredacteur: Mirjam Mulder Redactie: Iza de Bruin, Mireille Bregman en Rinke van der Plaat.

Medewerkers: Sietske Bierma, Anne van Blijderveen, Sandra Broertjes, Martijn van Bruggen, Wendy Claes, Oglaya Doua, Antal Giesbers, Aefke ten Hagen, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Merel Kuitert, Istvan Kops, Laura Molenaar, Rianne Nieuwdorp, Selma Oueddan, Raymond Noë, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Famke Prins, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Yannick Schueler, Michelle Schulte, Fien de Smet, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Gerda Visser, Maaike de Vries, Peter Paul de Waal, Renske van der Wal, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit, Marcella de Wolf.

Vormgeving: Titus Vegter Uitgever: Jan Louwers Oplage: 19.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 1 februari 2021.

ERWIN SUVAAL

Een beter normaal Op het moment van schrijven is zojuist de nieuwe lockdown afgekondigd. Terwijl het jaar zich opmaakt om tot een einde te komen, stelt iedereen zich de vraag: hoe gaat het nieuwe jaar eruitzien?

2020 heeft, ondanks alle narigheden, ook tot veel nieuwe inzichten geleid: de voordelen van meer rust in je leven, een herwaardering van de natuur. Willen we eigenlijk wel terug naar het oude normaal?

Zoals altijd kijk ik naar boeken voor inspiratie en antwoorden. Traditiegetrouw beginnen we het jaar met een wat dunnere Boekenkrant, maar daarom niet minder diepgaand. Zo duiken we op de pagina hiernaast in de nieuwe bundel van Rupi Kaur, Thuis in mezelf. Hierin beschrijft ze haar reis naar persoonlijke groei en pleit ze voor een betere wereld ‘waarin we ons laven aan liefde en acceptatie’.

Het gesprek met Wim Hof, ofwel ‘The Ice Man’, geeft aan dat de mens tot meer in staat is dan we dachten: door middel van zijn ademhalingstechniek en koudetraining (lees: elke dag een koude douche nemen), kun je controle krijgen over je gezondheid (p.13). Een goed voornemen voor dit jaar?

Voor 2021 hoop ik op een beter normaal, eentje dat voorkomt dat het afgelopen jaar zich gaat herhalen.

Een goed nieuw jaar gewenst, en natuurlijk veel leesplezier!

Mirjam Mulder, hoofdredacteur Boekenkrant mirjam@boekenkrant.com

KORT NIEUWS

INHOUD

+++ Nog nooit zijn er zoveel vloeken en grove taal in bekroonde kinderboeken gevonden als het afgelopen jaar, meldt de Bond tegen vloeken. Kinderboekenschrijvers schuwen vooral geen religieuze scheldwoorden. De ‘gvdvloek’ werd dit jaar vijfendertig keer voluit geschreven in vier verschillende bekroonde kinderboeken. Vorig jaar gebeurde dat maar één keer. +++ Er is nog een verandering op te merken als het gaat om kinderboeken: steeds meer daarvan worden vertaald naar een dialect of andere Nederlandse taal, zoals het Fries en het Nedersaksisch.

Onlangs kwam er nog een Friese versie van Pippi Langkous uit. Door de boeken te vertalen hoopt de overheid dat meer kinderen dialect gaan verstaan. +++ Wie is opgegroeid met het boek De heksen van Roald Dahl, of misschien zelfs met de filmversie uit 1990, kan zich vast de angst nog herinneren van toen je het verhaal voor het eerst beleefde. Om ook de jongste generatie de stuipen op het lijf te jagen is er vorige maand nog een verfilming van uitgekomen. Hierin spelen Anne Hathaway, Octavia Spencer, Stanley Tucci en nog veel meer bekende acteurs. +++ Ook de bestseller Hannelore, het meisje uit de sekte is straks te zien op het witte doek: Hollands Licht heeft de filmrechten gekocht van het waargebeurde verhaal van Hannelore, die vijftien jaar in een sekte leefde. In het boek, geschreven door Frank Krake, vertelt ze over haar leven in de sekte ‘Gemeente Gods’, waaruit ze vlak voor haar achttiende verjaardag werd bevrijd. +++ Fans van The Lord of the Rings komen samen om geld in te zamelen voor het huis waar J.R.R. Tolkien heeft gewoond en waar hij onder andere The Hobbit heeft geschreven. Volgens de website van het project is het doel om het huis in North Oxford, om te toveren ‘in een huis waar creativiteit kan groeien’, met ook de optie om online aanwezig te zijn. +++

Literatuur Rupi Kaur, Thuis in mezelf Column Lex Jansen Mark Groenen, Edine Ahmed Bouanani, De kliniek

3 3 5 5

Spanning Paul Tremblay, Overlevingslied

7

Jeugd Torben Kuhlmann, Einstein 9 Sanne Rooseboom, Het Ministerie van Oplossingen en de Zilverjongen 11

Non-fictie Wim Hof, De Wim Hof Methode Floor Denil, Arlo Column Onze Taal

13 15 15

Kijkje in de keuken Caroline van der Lee en Hans van Oudenaarden, Puppy Love

17

Boekhandel Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant 24 Op bezoek bij Boekhandel Het Leesteken 25 De bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen 25

Voor de lezer Tips van de redactie 27 Win een boek 27

3 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

RECENSIE

LITERATUUR

RUPI KAUR

COLUMN

Reflectieve, intieme reis door geest en hart Persoonlijke groei gaat gepaard met een mix aan emoties: blijheid, verliefdheid, maar ook verdriet en woede. Schrijfster Rupi Kaur voert in de dichtbundel Thuis in mezelf openhartige, reflectieve gesprekken met zichzelf, waarin ze haar persoonlijke groei blootlegt.

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers.

Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding.

LEX JANSEN

SARAÏ VAN WELL Canadese schrijfster, dichter en illustrator Rupi Kaur, bekend van de veelgeprezen dichtbundel Melk en honing, brengt met haar derde dichtbundel Thuis in mezelf aangrijpende poëzie, over complexe onderwerpen als misbruik, depressies, liefde en zelfacceptatie. Waarmee ze woorden geeft aan de gevoelens die hierbij komen kijken en de rauwe details van deze thema’s vangt en verwerkt tot pakkende gedichten die raken.

‘Ik zal zwijgen als / wij seksueel misbruik kunnen zeggen / en zij / stoppen leugenaar te roepen’.

Zo gewichtig als de onderwerpen zijn, zo verfijnd en helder is de schrijfstijl van Kaur. Haar woordgebruik is beeldend doch vlot, vol gevoel, haast bloemrijk te noemen.

Zo schrijft ze over het onderwerp ‘seks’: ‘Een prachtige aardse ervaring / maar voor mij / was seks het slepende einde / van mijn meisjestijd’.

Ieder gedicht in Thuis in mezelf voelt als een trede omhoog op de trap van de reis naar persoonlijke groei van de schrijfster, waarbij ze gemakketegemoet zien. Waarin hoop zegelijk laveert door het veelzijdige poëviert en angst naar de achtergrond ziegenre. De randen van het genre verdwijnt. Zo gaat Kaur in op de worden opgezocht door te spelen hang van haar generatie naar ‘altijd met zinslengte, hoofdlettergebruik, woordkeuze en ritme. Kaur laat haar productief zijn’: ‘Als we werken / in ons eigen tempo / kunnen we nog creativiteit spreken en brengt op steeds / succesvol zijn.’ Om vervolhaar eigen manier structuur aan in gens een gedicht te wijden aan het haar teksten. Niet alleen door zinsluchtigere onderwerp ‘dansen in het lengte en ritme, maar ook door hier openbaar’. ‘Ik kreeg zelfvertrouwen en daar extra uitleg te geven door een regel toe te voegen onderaan het / toen ik besloot dat plezier maken / veel belangrijker is dan / mijn angst gedicht, waarin ze toelicht dat een om voor gek te staan.’ Hiermee gedicht bijvoorbeeld is ontsproten is een fijne balans gecreëerd tusuit een depressie waar ze vol emotie sen zware en lichte over schrijft. onderwerpen.

Thuis in mezelf is opgeDe pakkende gedichdeeld in vier hoofdten in Thuis in mezelf stukken: geest, hart, worden geflankeerd rust en ontwaken. Niet door de lijntekeninalleen beladen pergen van Kaur waarbij soonlijke onderwertekst en beeld elkaar pen komen aan bod. keer op keer compliDe dichtbundel voelt, menteren. De illustranaast de persoonties geven waar nodig lijke reis van Kaur extra lading mee aan die vooral in de eerde gedichten, doordat ste twee hoofdstukonder andere bij emoken wordt aangestipt, tionele poëzie persoals een betoog voor een nen zijn afgebeeld die betere wereld en zelfhuilen of juist lachen. acceptatie. Een wereld Rupi Kaur, Thuis in Andere illustraties waarin we ons laven mezelf, vertaling: Anke geven juist een beelaan liefde en accepten Doeschate, Uitgevedende uitleg bij de tatie en veranderinrij Orlando, 192 pagina’s complexere gedichten, gen met open armen (€ 20,00)

Alternatieve oplossingen

Ieder gedicht voelt als een trede omhoog op de trap naar persoonlijke groei. doordat deze prachtig visueel zijn gemaakt.

Thuis in mezelf is een ontroerende, pakkende en emotionele dichtbundel waarin we eerst de geest in duiken om situaties uit het verleden onder de loep te nemen, vervolgens afreizen naar het hart om daar liefde en hoop te vinden. Dan vervolgen we onze weg naar innerlijke rust in jezelf, om vervolgens te ontwaken en het leven vol goede moed te omarmen. De hoofdstukken vormen de rode draad van het leven, die als een kronkelend pad door de dichtbundel loopt. Kaur geeft je een inkijkje in haar persoonlijke reis en geeft openhartig woorden aan de lastigste emoties, zet aan tot denken en motiveert om je stem te gebruiken en op te komen voor wat jij belangrijk vindt. Of zoals Kaur het zelf omschrijft: ‘Je stem / is je soevereiniteit’.

Een boekhandel in Seattle heeft voor vanavond een bijeenkomst georganiseerd met als thema Susan Sontag. Sprekers zijn Terry Castle uit San Francisco en Pulitzerprijswinnaar Benjamin Moser uit Les Eyzies de Tayac, een plaatsje in de Périgord. Benjamin verhuist zijn computer van zijn werkkamer naar de keuken. Daar zit hij dichter bij ons modem, waardoor de verbinding beter is. Het internet in de heuvels van de Périgord is niet altijd even betrouwbaar.

Hij sjouwt met een grote stoel en zorgt ervoor dat de achtergrond opgeruimd en goed uitgelicht is. Om tien uur zit hij klaar en kan het gesprek beginnen. Ik let op Basso, ons hondje, want aan de andere kant van de oceaan hoeft niet iedereen hem te horen blaffen.

Een optreden als dat van Terry en Benjamin zou voor de pandemie niet aan de orde zijn geweest, laat staan voor de digitale revolutie. Ik vergeet soms hoe anders het allemaal was, nog niet eens zo heel lang geleden. Onlangs vond ik een klein apparaatje in een oude ladekast. Het was een dictafoon. Ik gebruikte hem toen ik bij de educatieve uitgeverij Thieme in Zutphen werkte. Als uitgever was ik nauw betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe leergangen Frans, Duits en Engels voor de basisvorming. Na een auteursvergadering, of een bezoek aan één van de scholen waar ‘klankbordgroepen’ nieuwe leerstof uitprobeerden, stapte ik in de auto, pakte m’n dictafoon en vertelde aan mezelf wat ik beslist moest onthouden naar aanleiding van de zojuist afgelopen bespreking.

Op verzoek van de docenten uit de klankbordgroepen maakten we nog cassettebandjes om de luistervaardigheid te oefenen.

Slechts een enkele school koos voor cd’s.

Naar aanleiding van de eerste cd-roms kregen we klachten van ouders. Eén moeder belde om te zeggen dat er alsmaar autootjes over het scherm van de computer reden. Haar dochter bleek al langer dan een kwartier niets meer te hebben gedaan aan haar herhalingsoefeningen, waardoor inmiddels de screensaver was ingeschakeld. Nog even en een column als deze behoeft een verklarende woordenlijst.

De veranderingen die door de digitale revolutie zijn ingezet werden dit jaar nog aangescherpt door de pandemie. Hopelijk zal men daar over een jaartje over spreken als iets ‘van vroeger’.

Toch is het de vraag of we nog terug zullen keren naar wat we een jaar geleden nog als normaal beschouwden. Waarom zou die boekhandel in Seattle twee auteurs laten overvliegen als ze ook in een ‘video conference’ aan de lezers gepresenteerd kunnen worden? Waarom zou je iedere dag in de file staan, als je ook een paar dagen per week vanuit huis kunt werken? De pandemie heeft ons doen zoeken naar alternatieve oplossingen. Laten we hopen dat sommige daarvan blijvend zullen zijn.

Zullen we nog terugkeren naar wat we een jaar geleden als normaal beschouwden?

www.magonia.nl

De mooiste literatuur van Franco Faggiani DW DD Boek van de Maand

In de stilte van de bergen vinden vader en zoon elkaar. Laat je meevoeren naar de Piëmontese Alpen in dit delicate en prachtige verhaal dat recht je hart ingaat.

‘Fijnzinnig en hartverwarmend verhaal over de bijzondere relatie tussen vader en zoon.’

ZIN

Ontroerende roman over een man die, na alles te hebben verloren, zichzelf in de natuur hervindt. DWDD Boek van de Maand.

‘De roman begint als een ode aan het hardlopen, wordt een schelmenroman en eindigt als een lange, ingetogen meditatie op de vergankelijkheid van het al.’

TROUW

uitgeverijsignatuur.nl

NI EU W

Rome, 1944. Filippo en Quintino beginnen aan een avontuurlijke reis om kostbare Italiaanse kunstwerken uit handen van de nazi’s te houden.

Hoe zal het ze vergaan?

Bijzondere roman over een onwaarschijnlijke vriendschap

5 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

RECENSIES

LITERATUUR

EMMA RINGELDING

BOEKENKRANT TIPT Uit de eerste hand Uit de eerste hand is door The Guardian geselecteerd als één van de beste boeken van 2020, en niet voor niets: het is Martin Amis’ persoonlijkste en enerverendste werk tot nu toe, waarin hij ons een nieuwe kijk gunt op zijn buitengewone leven. We ontmoeten tal van andere sprankelende persoonlijkheden die Martin Amis mede hebben gemaakt tot wie hij is.

Martin Amis, Uit eerste hand, vertaling: Arthur Wevers en Paul van der Lecq, Uitgeverij Atlas Contact, 672 pagina’s (€ 34,95)

Ik ben er niet De Brusselse Leo is tien jaar samen met haar vriend Simon. Verbonden door een moeizame jeugd, heeft het koppel weinig anders nodig dan elkaar. Tot alles kantelt: Simon komt midden in de nacht thuis en lijkt vanaf dat moment iemand anders. Langzaam valt Leo’s minutieus opgebouwde bestaan uiteen, tot het punt waarop het gevaarlijk wordt.

Lize Spit, Ik ben er niet, Uitgeverij Das Mag, 576 pagina’s (€ 25,99)

Een nieuw begin

Het mysterie van afdeling C Nadat de Marokkaanse filmmaker en schrijver Ahmed Bouanani door tuberculose in een ziekenhuis belandde, besloot hij die plek als inspiratiebron voor zijn roman De kliniek te gebruiken. Het boek verscheen voor het eerst in 1990 en is nu ook in de prachtige Nederlandse vertaling van Hester Tollenaar te lezen.

HUGO JAGER Wat er in je omgaat als je weet dat je opgesloten zit, afgezonderd bent van alles en geen kant op kunt, daarover laat Bouanani vanaf de eerste zinnen geen misverstand bestaan: ‘Toen ik door de grote ijzeren poort liep leefde ik waarschijnlijk nog. Dat dacht ik tenminste, want ik rook op mijn huid de geuren van een stad die ik nooit zou weerzien,’ laat hij de hoofdpersoon op dit moment van verloren vrijheid verzuchten. Het roept associaties op met een gevangenis. Hij belandt in een blauwe pyjama vol kreukels op bed 17 van afdeling C. Het is afzien, want stijve en pijnlijke ledematen

aansterken, het lijkt aannemelijker raken verkleumd omdat de verwardat hij wegkwijnt in een hels lijden. ming niet werkt. Je blijft gissen naar de precieze aard van de aandoeEen kliniek of ziekenhuis is trouning waarvoor de hoofdpersoon in wens voor veel kunstenaars een behandeling is. Ook waar de andere thema waaruit ze naar hartenafdelingen A en B zijn en wat daar lust kunnen putten. Ik noem De gebeurt, blijft een mysterie. Aan een Toverberg van Thomas Mann, uitgebreide beschrijving van de kliwaarin Hans Castorp drie weken in niek doet Bouanani namelijk niet. een sanatorium in de bergen denkt Sterker nog, het is maar de vraag of te verblijven, wat uitloopt tot zeven de kliniek wel bestaat, want op een jaar. Net als in De kliniek vervelen de bepaald moment oppert de hoofdbewoners zich te pletter. Terwijl zij persoon het idee dat die hele kliniek zich proberen te vermaken met fotomisschien een ‘optische illusie’ is. graferen, postzegels verzamelen en De schrijver speelt zo een vernufchocolade eten, grijpt Hans naar de tig spel met de lezer. Veel blijft onzesplinternieuwe gramker en wat hij meemofoon om te luistegeeft blijft met raadsels ren naar het Schubertomgeven. De patiënt, die lied Der Lindenbaum. in een hevige staat van Mann is een weergaverwarring verkeert, loze schrijver, dus het associeert er levendig is bij voorbaat een op los en weet niet preoneerlijke strijd, maar cies wat er allemaal met Mann slaagt er beter hem gebeurt. In plaats dan Bouanani in om de van een concrete voorlezer mee te sleuren in stelling van zaken, zijn menselijke handeliner beschrijvingen van gen en overwegingen. warrige visioenen over Toch zorgden de associbijvoorbeeld een denkaties die ik tijdens het beeldige vrouw met lezen van het boek had lang gitzwart haar, die ervoor dat ik er veel zich kan ‘transformeAhmed Bouanani, plezier aan beleefde. ren om ons in haar dui- De kliniek, vertaling: Je moet alleen wel zin velse vallen te lokken’.

Hester Tollenaar, Uithebben in dat eindeZulke dromen zullen de geverij Jurgen Maas, loze spel. patiënt vast niet doen 130 pagina’s (€ 19,95)

Engeland, 1939. Als de oorlog uitbreekt worden duizenden Londense kinderen op het platteland in veiligheid gebracht. De zestienjarige Sally en haar kleine broertje Ernie, die na zijn herstel van polio niet goed meer kan lopen, komen terecht in Cliffehaven, een kustplaatsje in het zuiden. Daar aangekomen wil niemand hen in huis nemen. Tot de moederlijke Peggy Reilly hen onder haar hoede neemt.

Ellie Dean, Een nieuw begin, vertaling: Yolande Ligterink, Uitgeverij de Fontein, 384 pagina’s (€ 19,99)

Ernest Hemingway is gecanceld Een fotocurator in een museum voor moderne kunst is veertig geworden en begonnen aan zijn vierde antidepressivum. Zijn expositie over Ernest Hemingway krijgt steeds meer kritiek: de foto’s zijn politiek incorrect en dieronvriendelijk.

Maar echt ingewikkeld wordt zijn leven pas wanneer twee dakdekkers zich melden – vader en zoon – die hem met veel meer willen helpen dan alleen zijn lekkende dak.

Henk van Straten, Ernest Hemingway is gecanceld, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, 288 pagina’s (€ 21,50)

NIEUW! De wereldfilosofie op mensenmaat. De essentie van het grootste gedachtengoed uit de geschiedenis in 50 citaten verklaard door experts.

Na de Boeddha en de taoĂŻsten volgen Montaigne, Confucius, de existentialisten, Jezus Christus, Plato, de stoĂŻcijnen, Mohammed, en heel wat anderen.

In deze drie dichtbundels bundelt Liz is More haar mooiste gedichten over de liefde, over rouwen en troost vinden, en over veel te veel voelen. Een warm dekentje voor koude en donkere dagen.

pelckmansuitgevers.be

SPANNING

7 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

RECENSIE

PAUL. G. TREMBLAY

BOEKENKRANT TIPT

Een verontrustend herkenbaar scenario De wereld wordt geteisterd door een levensgevaarlijk virus. Mensen die besmet raken, krijgen symptomen van hondsdolheid en gaan andere mensen te lijf. Als Nathalies man wordt gedood tijdens een aanval van een besmette buurman, wordt ze in een poging hem te redden zelf ook gebeten. Samen met haar vriendin, de kinderarts Ramola, maakt de hoogzwangere Nathalie een race tegen de klok om op tijd het ziekenhuis te bereiken voor een vaccin.

Alexandra van Ness heeft het perfecte leven: ze woont met haar knappe vriend in een idyllisch dorpje in de Rocky Mountains en heeft haar droombaan bij de Kinderbescherming. Maar dit verandert allemaal als haar zusje Ruth, die in de problemen zit, plotseling opduikt.

Alex helpt haar op één voorwaarde: ze praten nooit meer over het verleden.

Roy Nay, Mijn allerliefste zusje, vertaling: Maya Denneman, Uitgeverij Xander, 352 pagina’s (€ 20,99)

De Ex Georgia valt voor Luke en ze krijgen een relatie, maar al snel blijkt dat zijn ex-vriendin Cadence hem niet los wil laten… Georgia begint te vermoeden dat er meer achter Cadence’ gedrag zit dan alleen wrok over een verbroken relatie.

Het lijkt wel of iemand haar volgt. In de gaten houdt. Steeds dichterbij komt. Wie kan ze nog vertrouwen?

ISTVAN KOPS Paul G. Tremblay is één van de favoriete schrijvers van Stephen King en winnaar van de Bram Stoker Award van 2015 en 2018. Deze prijs is zo’n beetje de belangrijkste die een schrijver in het griezelgenre kan winnen. King won hem overigens zelf maar liefst zes keer. Over het meest recente boek van Tremblay had hij het volgende te zeggen: ‘Onvoorstelbaar meeslepend… ik kon het niet wegleggen.’ Met een dergelijke quote van King is natuurlijk elke auteur gelukkig. Het staat immers vaak garant voor goede verkoopcijfers.

Neem bijvoorbeeld Hex van Thomas Olde Heuvelt, die ook al warm werd aanbevolen. ‘Briljant en volstrekt origineel’, zei hij daarover. De boeken van Thomas vlogen vervolgens als warme broodjes over de toonbank.

De vraag is natuurlijk of Tremblay de lovende woorden van King ook waar kan maken.

Mijn allerliefste zusje

Nicola Moriarty, De Ex, Uitgeverij de Fontein, 352 pagina’s (€ 19,99)

De Puzzelman

het werkt vooral zo goed omdat het eigenlijk gaat over de kwetsbaarheid en onvolkomenheid van onze eigen maatschappij. Tremblay geeft de lezer alvast van tevoren een waarschuwing: ‘Dit is geen sprookje. En zeker niet zo’n opgeschoond, gehomogeniseerd of gedisneyficeerd exemplaar: bloedeloos in elke zin van het woord, beesten en menselijke monsters van slagtanden en klauwen ontdaan, de kinderen veilig en gered, de harde waarheden die zware levens hebben opgeleverd verloren gegaan of in ieder geval opzettelijk verhuld.’ De schrijver toont aan hoe dun ons laagje beschaving is en hoe weinig er voor nodig is om dat vernis weg te schrapen en onze samenleving in chaos te laten vervallen. Het levert niet alleen een enge, maar ook een herkenbare en daarmee verontrustende leeservaring op.

Onderhuids Tremblay verstaat de kunst om de spanning gedurende het hele verhaal constant hoog te houden. Het is geen nagelbijtende spanning, maar meer een onderhuidse spanning. De gruwelijke scènes zijn goed gedoseerd en komen vaak onverwacht.

Er zit ook een stevige portie donkere humor in het boek. Op een gegeven moment komen Nathalie en Ramola twee tieners tegen in het bos die zich stoer voordoen als een stel zombiejagers. Ramola reageert hierop bijzonder snibbig dat de mensen die aan het virus lijden geen zombies zijn en wijst de bedremmelde tieners streng terecht.

Ondertussen moeten ze echter letterlijk de hondsdolle mensen van Paul. G. Tremblay, Overzich afslaan. levingslied, vertaling: Het verhaal is verder Frank Lefevere, Uitgevooral deprimerend, verij Luitingh-Sijthoff, rauw en rommelig, en 283 pagina’s (€ 20,99)

Complot Overlevingslied is onvervalste horror en zeker niet bedoeld als een coronaroman, maar Tremblay kan niet nalaten om toch even een parallel naar complotdenkers te trekken en een sneer uit te delen. Zo voert hij een groepje rechtse burgerwachten ten tonele dat denkt dat het virus eigenlijk een complot is om alle vrij-

‘Dit is geen sprookje. En zeker niet zo’n opgeschoond, gehomogeniseerd of gedisneyficeerd exemplaar.’ heden van de burger weg te nemen.

Deze Patriot Percenters geloven dat ‘de staat binnen de staat opzettelijk een in het laboratorium gemaakt virus verspreidt om meer steun voor vaccinaties te krijgen, zodat ze een staatsgreep kunnen plegen terwijl Amerika wordt afgeleid en aan de gezondheidscrisis bezwijkt, om dan vervolgens een permanente staat van beleg af te kondigen.’

Naar het einde toe, als de samenleving steeds meer uit elkaar dreigt te vallen en de situatie voor de hoofdpersonen steeds hopelozer dreigt te worden, maakt Tremblay steeds meer gebruik van witte ruimtes op de pagina’s. Het is een mooie greep, want hij trekt je op die manier als een klein bootje door de stroomversnelling van gebeurtenissen heen.

Overlevingslied is een uitermate geschikt boek voor iedereen die even goed wil griezelen zonder daarbij gepamperd te worden door een mooi afgerond einde. De quote van King is in het geval van Overlevingslied dan ook zeker terecht.

Als er lichaamsdelen nabij de Theems worden gevonden in de Londense wijk Deptford, wordt inspecteur Anjelica Henley van de Serial Crime Unit op de zaak gezet. De aanwijzingen doen haar denken aan het werk van Peter Olivier, beter bekend als De Puzzelman, die een levenslange gevangenisstraf uitzit voor zijn daden.

Als Peter Olivier uit de gevangenis ontsnapt, zit Anjelica achter twéé uiterst meedogenloze seriemoordenaars aan…

Nadine Matheson, De Puzzelman, vertaling: Angela Knotter, Uitgeverij HarperCollins, 400 pagina’s (€ 21,99)

Tuva. De jacht De jacht is het eerste deel in de nieuwe thrillerserie rondom de dove heldin Tuva Moodyson. Zij is een verslaggever van een lokaal Zweeds krantje en is op zoek naar het verhaal dat haar carrière kan lanceren.

Wanneer twee lichamen waarvan de ogen ontbreken zijn gevonden, loopt de spanning hoog op. Kan Tuva de moordenaar te slim af zijn voor ze diens laatste slachtoffer wordt?

Will Dean, Tuva. De jacht, vertaling: Catalien van Paassen en Willem van Paassen, Uitgeverij A.W. Bruna, 480 pagina’s (21,99)

Ơ ƫƚƭƢ Ƭ

Vanaf deze maand in de boekhandel!

ST CH ƀ

Hét gratis magazine vol verhalen, interviews, tekentutorials, quizjes, puzzels en alles wat je maar weten wilt over de mooiste jeugdboeken. w w w. l e m n i s c a a t . n l

9 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

JEUGD

RECENSIE

EINSTEIN

Een weg door de tijd Een kleine muis kijkt vol ongeduld uit naar de dag van het grote kaasfeest. Eindelijk is het zover! Maar wanneer het muisje op het feest aankomt, blijkt hij zich van dag te hebben vergist. Het feest was gisteren! Vastberaden om terug te reizen naar de dag van het feest om zo toch die heerlijke kazen te kunnen proeven, gaat de muis met Einsteins theorieën over de tijd aan de slag. Al loopt dat niet van een leien dakje.

ELLEN ROOMS Schrijver en illustrator Torben Kuhlmann maakte eerder al prentenboeken over Lindbergh, Armstrong en Edison, allemaal met een kleine muizenvriend in de hoofdrol. In Einstein. De fantastische reis van een muis door ruimte en tijd heeft de kleine muis grootse ideeën. Hij wil namelijk door de tijd reizen. Eerst probeert hij de wijzers van een klok terug te draaien, maar dat blijkt geen effect te hebben op de wereld rondom hem. Ook de grootte van de klok maakt blijkbaar niet uit. Een

gesprek met een klokmakende muis brengt hem bij de relativiteitstheorie van Einstein. Denk je nu ‘Bah! Wetenschap is saai’, dan heb je je toch vergist! Dit boek bewijst namelijk het tegenovergestelde.

Onze kleine muis haalt zijn inspiratie bij Einstein, maar komt uiteindelijk zelf tot de tijdreis-oplossing.

Al gaat het tijdreizen niet helemaal zoals hij had verwacht, want het verleden brengt gevaren met zich mee.

Zo krijgen we een spannend verhaal vol creativiteit en wetenschap.

Deze muis is nieuwsgierig, moedig en een echte doorzetter. Er zijn verschillende momenten waarop je vergeet dat hij maar een klein muisje is, want de bergen die hij verzet zijn enorm. Toch slaagt Kuhlmann erin om voor die enorme problemen een oplossing op muizenmaat te vinden. Zit je vast in het verleden zonder computer om de berekeningen te maken die je terug naar huis kun-

‘De klokkenmaker keek hem verwonderd aan. Die vraag was hem nog nooit gesteld.’

nen flitsen? Dan zoek je hulp bij één van de slimste mensen ooit. De haalbare stapjes zorgen ervoor dat het boek vlot leest en tegelijk ook realistisch blijft aanvoelen... ook al is het een verhaal over tijdreizen, verteld door muizen.

‘Een ogenblik was de kleine muis stil en probeerde hij te bedenken hoe hij zijn vraag het best kon formuleren.

Uiteindelijk zei hij: “Wat is... tijd?”

“Wil je weten hoe laat het is?”

“Nee, nee. Ik wil weten wat tijd precies is.”

De klokkenmaker keek hem verwonderd aan. Die vraag was hem nog nooit gesteld. Bedachtzaam streek hij over de witte haren van zijn baardje. Toen wenkte hij de kleine muis. “Kom mee.”’

Laten we het tot slot nog even hebben over de prachtige illustraties in dit boek! Ze zorgen niet enkel voor de juiste sfeer, sommige stukken van het verhaal worden niet in woorden maar door de tekeningen verteld. Zo worden bijvoorbeeld de reis naar het kaasfeest en het maken van de tijdmachine geïllustreerd door prachtige, kleurrijke en gedetailleerde afbeeldingen die volledige pagina’s beslaan.

Dit boek toont het belang van dromen. Het toont dat je moet durven vragen stellen, dat de oplossing vaak een beetje op zich laat wachten, maar dat je het niet zomaar mag

Torben Kuhlmann, Einstein.

De fantastische reis van een muis door ruimte en tijd, vertaling: Joukje Akveld, Uitgeverij de Vier Windstreken, 128 pagina’s (€ 19,95)

opgeven. Het maakt wetenschap op kindermaat met een geweldig, muizig hoofdpersonage waar je maar geen genoeg van krijgt en illustraties die je keer op keer zullen doen wegdromen. Een boek waar zowel klein als groot van zal kunnen genieten.

Einstein wist het al, en jullie nu ook: ‘Fantasie is belangrijker dan kennis, want kennis is begrensd.’

Dus durf te dromen!

TORBEN KUHLMANN

$FWXHOH URPDQ mPHW HHQ YHUKDDOn

Hoofdstuk Rutger Slump Aangrijpende roman die is geïnspireerd op een jaar uit het leven van de auteur die door een herseninfarct is getroffen, en in een klap is veranderd van een veertigjarige ambitieuze vader in een blinde man die alleen nog in bed kan liggen.

Rutger Slump beschrijft, met de nodige humor, hoe hij probeert te herstellen en hoe hij daarbij veelvuldig vastloopt in een goedbedoelend zorgsysteem en zijn gezin.

Hoofdstuk ISBN: 9789492939531 Verkoopprijs: 20,00 euro

Kijk voor meer informatie op www.futurouitgevers.nl

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse.

Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

elling Cartoons op best ar: door striptekena l a E r w i nvaSn uspvortashirts, ǩ bedrukken hoodies, t-shirts ǩ

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

11 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

JEUGD

INTERVIEW

SANNE ROOSEBOOM

Hoe help je stiekem mensen?

Hoe zou het hierna zijn?

Elke dag opnieuw halen de acrobaten van Circus Melkweg halsbrekende toeren uit. Ze zwaaien aan de trapeze, zonder vangnet. Ze slikken zwaarden en spugen vuur.

Ze laten zich wegschieten uit kanonnen…

Zouden ze daarom zo vaak praten over doodgaan? Wat komt er hierna? Hoe zou het hierna zijn? In Circus Melkweg denkt iedereen er verschillend over.

Het Nederlandse Ministerie van Oplossingen is een geheim genootschap dat zomaar problemen van andere mensen oplost. Een groepje jonge kinderen helpt samen met een paar oude dames iedereen die hun hulp kan gebruiken, ook de personen die ze niet aardig vinden. Dat blijkt in Het Ministerie van Oplossingen en de Zilverjongen een grote opgave voor Nina.

Hoe ben je op het idee voor deze reeks gekomen?

‘Toen ik aan het eerste boek begon, wist ik niet dat het een serie zou worden. Het verhaal was gebaseerd op de vraag: “Wat gebeurt er met brieven die geen duidelijke ontvanger hebben?” Ik had op de radio gehoord over onduidelijk geadresseerde post, zoals aan “oma” en “Sinterklaas.” De postsorteerders kunnen voelen dat iemand zijn best heeft gedaan op zo’n brief, maar wie maakt ze open? Dat idee bleef knagen, ik moest er iets mee doen. Ook vind ik het grappig om na te denken over hoe je mensen stiekem kunt helpen, bijvoorbeeld door op straat achter een oud vrouwtje te blijven lopen om te zien of ze wel veilig thuiskomt. Die twee ideeën kwamen samen. Een kind leest een brief, gaat op avontuur, betrekt andere kinderen erbij en vervolgens zijn ze een geheim ministerie.

Er hoort ook een internationaal Ministerie van Oplossingen bij, in Genève natuurlijk. Stel je nu toch eens voor dat elk land zo’n geheime groep mensen heeft die zomaar andere mensen helpt! Een modern genootschap van nobele ridders.’

In de serie staan de kinderen voor echte problemen die in hun wereld voorkomen.

Heb je daar bewust voor gekozen?

‘Ja, het Ministerie lost problemen op die echte

mensen zouden kunnen hebben. Die problemen moeten wel begrijpelijk zijn voor kinderen en in hun levens passen. Toch kun je een jeugdig publiek wel laten kennismaken met bepaalde volwassen problemen. In het derde deel komt bijvoorbeeld een hoarder voor, iemand met een verzamelstoornis. Kinderen hebben daarbij dezelfde oplossingsgerichtheid als bij een pestprobleem dat ze in de klas tegenkomen. Kinderboeken hoeven niet alleen maar strikt over kinderen te gaan!

‘Dat jong en oud zo goed samenwerken in het boek, gebeurde vanzelf. In het verhaal is het Ministerie al eeuwenoud, maar in Nederland is er een tijd niets mee gebeurd. Hoe zou het uitpakken als ik een kind van elf jaar het Ministerie opnieuw zou laten oprichten? Dan moesten degenen die er ooit werkten nu wel oud zijn, met alle kwalen van dien. Maar oud zijn betekent niet dat je niets meer kunt! Daarom laat ik mevrouw Vis en Tirza (beiden negentig-plus) nog heel veel doen, want ze hebben in vergelijking met Nina, Alfa, Ruben en Kai voordelen van het volwassen-zijn: bankrekening openen, autorijden. Als je als kind avonturen beleeft om anderen te helpen, heb je natuurlijk volwassenen nodig om de opdrachten tot een goed einde te brengen.’

Sanne Rooseboom, Het Ministerie van Oplossingen en de Zilverjongen, illustraties: Mark Janssen, Uitgeverij Van Goor, 240 pagina’s (€ 14,99)

Silvia Fernández en Mercé Lopèz, Hoe zou het hierna zijn?, Uitgeverij Maretak Kleuters, 32 pagina’s (€ 15,00)

Sjoerd en de Stapelstad

MIREILLE BREGMAN Sanne Rooseboom begon de serie met Ruben die gepest werd en ooit van zijn oude buurvrouw mevrouw Vis verhalen had gehoord over dit geheimzinnige Ministerie. Hij schreef een brief met een hulpkreet, waarna de kinderen Nina en Alfa ermee aan de slag gingen. In De Zilverjongen, alweer het vierde seriedeel, moeten ze de grootste pestkop van de buurt helpen. Het Ministerie moet flink aan de slag!

BOEKENKRANT TIPT

Je bent ook Schoolschrijver.

Gebruik je voor de lessen je eigen boeken?

‘In een Schoolschrijvertraject kom je gedurende een half jaar minstens tien keer op een school. Dan heb je een bibliotheek met diverse boeken bij je en natuurlijk moet daar iets van mij bij. Zodra de kinderen doorhebben dat hun tijdelijke juf schrijver is, worden ze enthousiast. Zo kan ik het basisidee van het Ministerie van

‘Stel je nu toch eens voor dat elk land zo’n geheime groep mensen heeft die zomaar andere mensen helpt!’

Oplossingen gebruiken bij een creatieve denkopdracht. De klas moet dan bijvoorbeeld bedenken hoe ze iemand helpt die gepest wordt.’

Neem je de actualiteit ook mee in je lessen en verhalen?

‘Voor een deel kan ik het nieuws van vandaag de dag goed gebruiken. Het nadeel van nieuwsberichten is wel dat het meestal grote problemen betreft die niet gemakkelijk op te lossen zijn. Zodra het Schoolschrijversprogramma weer van start gaat, kan ik echter wel iets doen met de coronacrisis. Je ziet nu dat mensen bedenken hoe ze anderen kunnen helpen met onder andere maatjesprojecten en kaartjes schrijven aan eenzame ouderen.

Dan kan ik ook aan kinderen vragen wat zij in het afgelopen jaar voor een ander hebben gedaan. Ze kunnen al met een kleine actie beginnen: even zwaaien naar iemand in de wijk.

‘Ik heb goed moeten nadenken over corona in het boek. Door het hele verhaal heen werken kinderen nauw samen met hele oude mensen. Er komt zelfs een verzorgingshuis in voor… Ik heb overwogen daar pompjes met ontsmettingsmiddel neer te zetten, maar het voelde niet goed.

Ik hoop dat het coronavirus over een jaar weg is uit ons leven en dat mijn boeken heel veel langer gelezen worden.’

Naast de schrijver spraken we ook met illustrator Mark Janssen. Kijk voor dat interview op onze website www.boekenkrant.com.

Dit is een stapelgek verhaal over doorzetten, volhouden en nooit opgeven. Als Sjoerd later groot is wil hij architect worden.

Totdat het zover is wil hij vooral spelen met zijn trapauto, de bal en het stoepkrijt. De grote mensen hebben de stad volgebouwd met groene huisjes, maar veel ruimte om te spelen is er niet. Gelukkig geeft Sjoerd niet op.

Hij verzint een stapelgek plan. Als dat maar goed gaat...

Barry Menger en Mats Ganzeman, Sjoerd en de Stapelstad, Uitgeverij Counter Collective, 48 pagina’s (€ 16,95)

Een mooie dag om in een boom te klimmen Marnus voelt zich onzichtbaar tussen zijn grote broer, die meisjes zoenles geeft, en zijn kleine broertje, een zakelijk genie.

Als hij op een dag een meisje ontmoet dat in een boom klimt om te voorkomen dat die gekapt wordt, besluit hij in een opwelling om achter deze Leila aan te klimmen. Maar waarom wil Leila eigenlijk de boom redden?

Jaco Jacobs, Een mooie dag om in een boom te klimmen, Uitgeverij Ploegsma, 128 pagina’s (€ 14,99)

Stille Duisternis Een mysterieus wolkendek verschijnt aan de hemel en hult de wereld in duisternis.

De mensen in Vera’s omgeving beginnen zich anders te gedragen. Nog even kan Vera genieten van dat wat ze het liefste doet: schilderen, het liefst bloemen. Maar die verwelken en de kleuren verdwijnen. En buiten dreigt gevaar.

Fenneke Zwaaneveld, Stille Duisternis, Hamley Books, 300 pagina’s (€ 18,99)

(QVQ %CTNC /CPVGP (QVQITCƂG

DE ONSCHATBARE WAARDE

VAN BOMEN

e-book € 12,50

www.uitgeverijzilt.nl

Er zijn maar liefst 60.000 verschillende soorten bomen op aarde, een ongelofelijke rijkdom.

De waarde van deze bomen is onschatbaar.

In Bladgoud leggen klimaatspecialist Reinier van den Berg en coauteurs Suzanne Valkman en Simone Groenendijk uit wat precies die waarde inhoudt. In toegankelijke bewoordingen vertelt dit boek over de historie van bomen, over de waarde van bomen voor het klimaat, over biodiversiteit, over de gebruikswaarde, over de waarde voor onze (geestelijke) gezondheid en over hun eigen waarde.

€ 20,99

’IEDERE BOOM TELT. IS UNIEK. EN IS VAN WAARDE!’

13 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

RECENSIE

NON-FICTIE

WIM HOF

BOEKENKRANT TIPT

‘Ik geloof in geluk, kracht en gezondheid’

Werk heeft het gebouw verlaten Jitske Kramer schreef Werk heeft het gebouw verlaten tijdens de tweede lockdown in oktober 2020. Over hoe corona ons in een collectieve cultuurshock stortte en wat de impact hiervan is op ons werkende leven.

Hoe pas je jouw organisatiecultuur hierop aan? Hoe geef je leiding op afstand? Een inspirerend boek boordevol waardevolle perspectieven en concrete antwoorden op vragen van nu.

Uitbundig: dat is een woord dat echt bij Wim Hof hoort.

De man die wereldwijd bekendstaat als ‘The Ice Man’ geeft geen vraag- en antwoordinterviews: hij vertelt zijn verhaal, hij dicht erbij, hij zingt. Niet alleen omdat hij overtuigd is van zijn visie, maar omdat de wetenschap hem nu eindelijk gelijk begint te geven.

Geluk is een panda

ANTAL GIESBERS The Ice Man heeft via tv en internet de wereld veroverd: overal kennen ze de man die zomaar een uur in ijswater gaat zitten, een marathon loopt op de Noordpool of de Kilimanjaro beklimt – en dat allemaal in korte broek. Hij heeft verbazingwekkende prestaties geleverd en er staan diverse wereldrecords op zijn naam. Hoe krijgt hij dat voor elkaar? Hij schrijft erover in zijn boek De Wim Hof Methode: ‘Door te oefenen kon ik mezelf zo goed opladen met mijn ademhalingstechnieken dat de impuls om adem te halen er niet echt meer was.

Op een gegeven moment had ik een punt bereikt waarop ik vijf minuten lang geen adem hoefde te halen.

Tegelijkertijd was ik aan het experimenteren met het zwemmen in ijskoud water. Ik heb dat 25 jaar lang de hele winter door elke dag gedaan. In die tijd leerde ik dat ik bewust controle over mijn lichaam kon krijgen.

Dat gebeurde niet van de ene op de andere dag, maar ik weet nog goed dat ik op een ijskoude avond een keer buiten zat met alleen een korte broek aan en dat ik me fantastisch voelde. Ik voelde me fantastisch omdat ik wist dat ik iets op het spoor was. En dat was ik ook. The Ice Man was geboren.’

Jitske Kramer, Werk heeft het gebouw verlaten, Uitgeverij Boom, 216 pagina’s (€ 17,50)

Stel je voor dat je gewoon kunt kiezen voor geluk. Dat het levensveranderend kan zijn om enkel met een andere blik naar de wereld te kijken.

In Geluk is een panda legt Stéphane Garnier je precies uit hoe je dit aanpakt, aan de hand van een inspirerende, humoristische en filosofische reis langs grote denkers.

Stéphane Garnier, Geluk is een panda, vertaling: Nicolet de Jong, Uitgeverij Xander, 240 pagina’s (€ 16,99)

INNERFIRE

de Radboud Universiteit in Nijmegen koude-fysiologische experimenten met mij. Ze testten mijn bloed en deden metingen naar mijn kerntemperatuur, terwijl ik tachtig minuten in het ijs stond. Wat bleek: mijn ontstekingsreactie op een E. colibacterie was twee derde lager dan normaal.

Ik zei toen: “Geef me een groep mensen om te trainen en ik laat zien dat iedereen dit kan.” En dat was ook zo.

Dat onderzoek is in de beste medische tijdschriften gepubliceerd, en daarmee hebben we laten zien dat het immuunsysteem, het endocriene systeem én het autonome zenuwstelsel wel degelijk te beïnvloeden zijn.’

Onderzoek Investering Er zijn maar weinigen onder ons die De Wim Hof Methode bestaat, héél zichzelf in 25 jaar eenzelfde regime kort door de bocht, uit drie basishebben aangeleerd. Is Wim Hof niet principes: stel jezelf met regelmaat vooral de uitzondering die de regel bloot aan kou, reguleer je adem en bevestigt? ‘Dat heeft de wetenschap werk aan je mindlang over mij gezegd,’ set. In het boek staan vertelt de auteur, ‘maar hiervoor de oefenindaar is men daar anders gen, waarmee je de over gaan denken. Zo gewenste effecten op deed het Amerikaanse je gezondheid kunt Feinstein Institute bereiken. Wim toont for Medical Research zich in zijn boek een met mij een biochebevlogen man met misch onderzoek naar een passie én missie. de nervus phagus – een Helpt de sensatie van zenuw die naar bijna zijn imago op YouTube alle organen leidt en en tv daarbij, of is dat onder meer belangeen belemmering? rijk is in het tegen‘Het bereikbaar maken gaan van ontstekingen. van gezondheidsdoeHet dogma was: “die Wim Hof, De Wim Hof len stijgt ver uit boven zenuw is niet te beïnMethode. Overstijg jezelf egoïstische dadenvloeden” – maar ik liet met The Ice Man, Koszien dat het wél kon. En mos Uitgevers, 296 pagi- drang. En door die media-aandacht werd drie jaar geleden deed na‘s (€ 20,99)

‘Begin met vijftien seconden onder de koude douche staan. Die investering zie je direct honderdvoudig terug’ juist de interesse van wetenschappers gewekt. Ik geloof in geluk, kracht en gezondheid voor iedereen.

Daarvoor hoef je echt geen marathon in korte broek op de Noordpool te lopen. De fysieke en mentale controle over jezelf ligt voor het grijpen.

Begin met elke dag vijftien seconden onder de koude douche staan.

Die investering in jezelf zul je direct honderdvoudig terugzien!

‘Ik vertel dit op seminars, tijdens groepssessies, via mijn boek en ook mijn website www.wimhofmethod. com. We hebben een community van 150.000 mensen die met elkaar communiceren. En we hebben een app om je te helpen bij je oefeningen. Het rendement is echt de investering waard. En besef ook: steeds meer mensen pakken het op, het verspreidt zich als een vuurtje. Ook hoef je niet dogmatisch mijn advies te volgen, je bepaalt het zelf. Want ik ben niet bezig je ergens van te overtuigen. Ik vraag gewoon uit mijn hart en met liefde: probeer het en je zult zien dat het werkt.

Bij iedereen.’

De Zaak van Nicky Verstappen In De zaak Nicky Verstappen vertellen verslaggevers Marco van Kampen en Paul Bots het verhaal van de mysterieuze dood van de elfjarige jongen in 1998 tot en met de veroordeling van verdachte Jos Brech, in 2020. Een aangrijpend boek over wanhoop, woede en verdriet.

Marco van Kampen en Paul Bots, De zaak Nicky Verstappen, Uitgeverij B for Books, 208 pagina’s (€ 19,95)

Springtij In de zomer van 2020 mocht Tsead Bruinja, als Dichter des Vaderlands, op uitnodiging van de Pompestichting met tbs’ers en hun behandelaars spreken. Dat werden openhartige conversaties over hun jeugd, hun leven in de kliniek en de problemen waar ze tegenaan lopen. Op basis van deze gesprekken schreef Bruinja teksten die hij omschrijft als documentairepoëzie.

Tsead Bruinja, Springtij, Uitgeverij Querido, 40 pagina’s (€ 12,50)

15 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

RECENSIE

NON-FICTIE

FLOOR DENIL

COLUMN ONZE TAAL

Verstillend verlies van een vriend

Hulp bij het schrijven De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Als je BGRPT wat ik BDL van Marcel Lemmens.

Arlo, het graphic noveldebuut van de Vlaamse duizendpoot Floor Denil, komt binnen zonder omweg.

Zonder haar kenmerkende stijl van eenvoudige cartoons/infographics geweld aan te doen, blijkt ze nu ook geavanceerd en gedetailleerd paginavullend werk te kunnen leveren.

RAYMOND NOË

WENDY CLAES Floor Denil, millennial met verschillende jazzbands, een eigen kledinglijn en vooral een veelbekeken Instagram-account vol treffende levensbeschouwingen, liet zich eerder kennen in grafieken, diagrammen en stokventjes. Nu verbaast ze met haar sterke graphic noveldebuut Arlo.

In haar eenvoudige doch eigenzinnige tekenstijl schetst ze de vriendschap van drie achttienjarigen.

Samen met twee klasgenoten, Arlo en Sil, trotseert Floor het zesde middelbaar met gedagdroom, grapjes en verzet. Tot de wereld ineens ophoudt met draaien. Stilstaat. Bijna vergaat.

Want Arlo is niet meer. Vervolgens

DANNY VAN DER ELST

de draad terug moeten oppikken, (b)lijkt onmogelijk.

Het naar eigen zeggen ‘voor vijftig procent autobiografische’ verhaal verrast in al haar eenvoud en kunde.

Puur en innemend getuigt de muzikante-cartooniste over de impact van haar rouwproces, eenzaamheid en steun. De beeldroman laat niemand onberoerd. Het ontroert, maar biedt net zozeer troost. Ondanks het

beladen thema bieden de fijnzinnige humor en simplistische beeldtaal tegengewicht.

In slechts enkele pentekeningen en woorden weet Floor steeds gevoelens en situaties goed te vatten.

Stokventjes geven de essentie weer, maar zitten tevens vol emotie. Vooral het gevisualiseerde eigen willetje (inner voice), dat doet denken aan een marsmannetje met voelsprietjes, charmeert. Grappig spontaan tot ongemakkelijk rechtuit boort het verschillende gevoelslagen aan.

De droodles worden slim gecombineerd met geavanceerd en gedetailleerd paginavullend werk in knappe, zwart-witte composities met de nodige witruimte. Het is moeilijk te geloven dat Floor tot voor acht jaar geleden nog nooit had getekend of een degelijke tekenopleiding volgde.

Na verschillende maatschappelijk geëngageerde projecten slaagt ze andermaal in haar opzet om moeilijk bespreekbare thema’s aan te kaarten – speels, openhartig en ontwapenend als ze is.

Arlo leest als een wervelwind. Ik werd meegezogen en omvergeblazen. Waarop ik zeg: laat het maar stormen!

Een heldere zakelijke tekst schrijven gaat niet iedereen even makkelijk af, maar gelukkig kun je er hulp bij krijgen. Zogeheten schrijfhulpboeken vertellen je precies hoe je je rapport / scriptie / nieuwsbrief / artikel / verslag / notitie / recensie / discussiestuk / enzovoorts / enzoverder moet schrijven. Het gros van die boeken volgt het schrijfproces. Dat is ook logisch, want je begint bij het begin (doelgroep bepalen, structuur opzetten), dan komt het midden (het schrijven zelf), en als laatste ga je schaven aan de details en zet je de puntjes op de i. En onderweg krijg je in die boeken dan ook nog lijstjes met tips en trucs en do’s and dont’s, en checklists waarmee je kunt kijken of je aan alles gedacht hebt.

Maar het kan ook anders. Redacteurtekstschrijver Marcel Lemmens neemt in zijn boek Als je BGRPT wat ik BDL juist de tips en trucs – honderdenéén in totaal – als uitgangspunt, en geeft daar dan uitleg bij in korte hoofdstukjes van drie, vier bladzijden. Tips zijn bijvoorbeeld: ‘Koester uitdrukkingen’ (want daar wordt je tekst levendiger door), ‘Formuleer precies’ (want dat leest lekkerder), ‘Durf onvolledig te zijn’ (waarom ook niet), ‘Doe normaal’ (vaak al gek genoeg) en ‘Zet op tijd een punt’ (anders verdwaalt je lezer). De tips zijn ondergebracht in hoofdstukken over onder meer ‘Engels’, ‘Stijl’, ‘Beeldspraak’ en ‘Leestekens’, en zetten de aspirant-schrijver op het juiste spoor. Zo leer je van de tips over het gebruik van Engels, dat dat helemaal geen kwaad kan, maar dat je niet moet overdrijven en je steeds moet afvragen hoeveel Engels je lezer kan hebben. En ook dat als je Engels gebruikt, je dat wel correct moet doen (because it stands so sully if you don’t).

Kortom, korte en bondige tips – en wie daar niet genoeg aan heeft kan terecht in die andere schrijfhulpboeken.

Als je Engels gebruikt, dan moet je dat wel correct doen.

Marcel Lemmens, Als je BGRPT wat ik BDL. 101 regels voor het schrijven van heldere en overtuigende teksten, Uitgeverij Haystack, 224 pagina’s (€ 20,00)

Floor Denil, Arlo, Uitgeverij Vrijdag, 224 pagina’s (€ 21,99)

Vrijdag Arlo.indd 175

07-10-20 14:18

Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op:

www.onzetaal.nl.

De grensverleggende sciencefiction klassieker van Frank Herbert!

DUNE, het epische sciencefictionmeesterwerk van Frank Herbert, speelt zich af in een verre toekomst, te midden van een gigantische interstellaire feodale maatschappij en vertelt het verhaal van Paul Atreides die, samen met zijn familie, de heerschappij over de woestijnplaneet Arrakis overneemt.

DUNE is een verbluffende mix van avontuur en mysticisme, politiek en natuur. Een machtig en fantastisch verhaal dat een unieke kijk op ons universum biedt en nu getransformeerd wordt naar iets nieuws in graphic novel formaat.

Hardcover + stofomslag | 176 pag. | ISBN : 9789463066747 | Verkoopprijs : 5 29,95

De adaptatie van Brian Herbert en Kevin J. Anderson behoudt de integriteit van het originele boek, de magnifieke illustraties van Raul Allén en Patricia Martín en de covers van Bill Sienkiewicz brengen het boek tot leven voor een nieuwe generatie lezers.

DAVID BOWIE: Stardust, Rayguns, & Moonage Daydreams zijn de grafische memoires van de enige echte superheld, alien en Rock & Roll God: ZIGGY STARDUST! David Bowie was één van de meest charismatische iconen uit de popcultuur en verleidde generaties fans met zijn muziek en zijn vertolkingen van counterculture personages. Na zijn dood groeide de fancultus rond Bowie zelfs nog meer. Met zijn muziek alleen al liet Bowie een imposante erfenis na, maar hij dankt zijn plaats in onze verbeelding aan zoveel meer dan dat. Als performer verlegde hij de grenzen dankzij zijn psychedelische esthetiek, zijn larger-thanlife imago en zijn geflirt met surrealisme. Deze DUNE + BOWIE getekende biografie vertelt over de steile opmars EIND JAN. 2021 van Bowie’s carrière, van totale onbekendheid VERKRIJGBAAR naar eeuwige roem, parallel aan de opkomst en ondergang van zijn alter ego: Ziggy Stardust.

Terwijl The Spiders From Mars langzaam ten onder gaan worstelt Bowie met zijn Ziggy persoonlijkheid.

De uitkomst van deze interne strubbelingen zullen niet enkel Bowie zelf, maar ook de hele wereld veranderen.

Hardcover + stofomslag | 160 pag. | ISBN : 9789463066273 | Verkoopprijs : 5 29,95

WWW.SILVESTERSTRIPS.COM kijk op onze vernieuwde website voor previews CM

17 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

INTERVIEW

KIJKJE IN DE KEUKEN

PUPPY LOVE

‘Het blijft één grote grap’ ‘Eigenlijk gaat het dus over jaloezie, heel erg boos zijn dat je wereld verandert. Dat is wat eronder zit.’

Hoe geef je een stripboek uit? Striptekenaar Hans van Oudenaarden, bekend van onder meer de series Bob Evers en Rhonda, heeft daar al heel wat ervaring mee, maar besloot het dit keer over een andere boeg te gooien. Samen met zijn vrouw Caroline van der Lee maakte hij de kleine stripreeks Puppy Love, die nu bij boekhandels én dierenwinkels verkrijgbaar is.

MIRJAM MULDER In het eerste deel van Puppy Love regeert de kat Robin als een koning over zijn huis, totdat de kleine puppy Nell zijn fijne leventje overhoop komt halen. Zullen ze ooit met elkaar overweg leren kunnen?

Ik spreek via digitale weg met Caroline en Hans, die allebei voor een ander scherm in dezelfde ruimte zitten. Uit de manier waarop ze elkaar aanvullen, blijkt duidelijk dat ze een goed en vooral vrolijk team zijn.

Hoe kwamen jullie op het idee voor deze stripreeks?

Caroline: ‘Het is vooral ontstaan als een grapje. We hadden enige jaren geleden een pup, waaromheen we wat ideeën voor een strip hebben verzonnen. Die zijn we uit gaan werken en uiteindelijk waren er zoveel mensen die dat leuk vonden, dat we ermee door zijn gegaan. Toen kwam er op een gegeven moment een uitgever en die zei: “Weet je wat, ik ga eens kijken of we het in de krant kunnen plaatsen.” Toen heeft het in

Caroline van der Lee en Hans van Oudenaarden, Puppy Love 1. Er keft iets in de keuken, Uitgeverij Personalia, 48 pagina’s (€ 4,95)

Caroline van der Lee en Hans van Oudenaarden de Metro gestaan, en nu zijn we dus bezig met een boekje. Vervolgens had de uitgever het idee om het ook te verkopen via dierenwinkels.

Daarom hebben we gekozen voor zo’n klein boekje, zodat je het voor een klein prijsje kunt kopen bij de kassa. Dat past ook in het idee dat sommige strips een beetje naar pulp nijgen, lekker goedkope dingen.’

Hans: ‘Ja, je moet het kunnen weggooien, zeg maar. Het bestaat voor nu ook uit maar drie delen, die zijn al helemaal af. Dit was iets dat we op vakanties, in verloren weekenden, deden. Dus ik ben nog niet van plan dit echt voort te zetten, tenzij het een waanzinnig succes wordt natuurlijk.’

Caroline: ‘Inmiddels hebben we er ook T-shirts van! Er komt van alles omheen.’

Hans: ‘Ja, Caroline heeft grote plannen, met bekers en truien. Het wordt een heel imperium! Nee hoor, het is piepklein. Het blijft één grote grap.’

De kat en de puppy uit deze strip zijn dus gebaseerd op jullie eigen huisdieren?

Caroline: ‘Ja, onze voorgaande huisdieren.’

PETER BEEMSTERBOER

Hans: ‘Zo oud is het al! We hadden ooit een geweldige kat, een hele…’

Caroline: ‘Chagrijnige!’

Hans: ‘…chagrijnige, mooie, grijsblauwe kat.’

Caroline: ‘Mad, moody and magnificent.’

Hans: ‘En die had het prima naar zijn zin bij ons, maar toen dachten wij op een dag: “Hé, er moet een hondje bij komen.” En dat hebben we gedaan en die kat vond dat verschrikkelijk.

Die is heel lang dat hondje uit de weg gegaan, of hij werd chagrijnig als hij in de buurt kwam, ging ernaar blazen…’

Caroline: ‘Hij heeft drie weken boven gezeten!’

Hans: ‘Ja! Hij wou niet eens naar beneden. Maar op een gegeven moment is hij toch aan haar gaan wennen, en dan zie je dat ze zelfs met elkaar gaan spelen. Dat is eigenlijk net als wanneer een broertje ineens een zusje krijgt: opeens stort het koninkrijk van zo’n kind in elkaar! Want hij moet alles gaan delen. En dat hebben we getransponeerd naar zo’n klein dierenverhaaltje. Eigenlijk gaat het dus om jaloezie, heel erg boos zijn dat je wereld verandert. Dat is wat eronder zit.’

Hoe gaat jullie samenwerking precies? Schrijft de een, en de ander tekent?

Caroline: ‘Op zondagochtend gaan we altijd een stuk lopen met onze honden, dan drinken we ergens koffie en daar gingen we samen grapjes bedenken. In eerste instantie ben je vooral bezig met het bedenken van de karakters van de personages, als je die hebt, kun je de grapjes makkelijker maken. En dan ging Hans het uitwerken.’

Hans: ‘Het is voornamelijk veel babbelen. Bijvoorbeeld de kat, die moet fysiek iets groter zijn, hij moet iets meer uit rechte lijnen bestaan, zodat hij een wat hoekiger karakter is.

Dat kleine pupje is in verhouding bijna meer hoofd dan lichaam, babyformaat zeg maar. Dat soort dingen krijgt de lezer op een onbewust niveau mee. Ik heb mijn hele leven lang getekend, dus heel veel dingen zijn voor mij wel naturel om te doen.

Maar soms helpt het om erover te praten. En dan maar uitproberen, net zolang spelen tot het een beetje gaat werken.’

Heb jij voor deze stripjes qua stijl nog iets nieuws uitgeprobeerd?

Hans: ‘Vooral de vorm was nieuw.

Mijn strips zijn vaak toch best ernstige verhalen. Over moord en doodslag en–’ Caroline: ‘Nou!’ Hans: ‘Ja oké, maar er gebeuren wel nare dingen soms. En in deze strip is het eigenlijk een heel lief en warm milieu. Er gebeuren geen enge dingen, kinderen zouden het wel kunnen lezen. Heel lang geleden heb ik voor Donald Duck getekend, daar zit dit nog het dichtste bij. Het heeft die sfeer. Dat heeft onze tijd ook wel nodig denk ik. We gaan door een wat moeilijke tijd, en dit is allemaal warm en overzichtelijk, iedereen begrijpt dit soort problemen.’

De Ikjeskalender 2021

Eindelijk een scheurkalender voor de liefhebbers van ik@nrc.nl!

De beste ikjes voor elke dag van het jaar.

In de boekhandel

â‚Ź 15,-

Niet zeuren, maar scheuren

Hij is er ook in 2021 weer!

k- en

oe In de b

inkel

stripw

â‚Ź o1o5k,a-ls

app Nu

r ijgbaa

verkr

w w w. d e h a r m o n i e . n l w w w. p e t e r va n s t r a at e n . n l

19 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Bladgoud In Bladgoud leggen klimaatspecialist Reinier van den Berg en coauteurs Suzanne Valkman en Simone Groenendijk uit wat precies de onschatbare waarde van bomen inhoudt. Ze doen dit aan de hand van vier waarden: klimaat, habitat voor flora en fauna, gebruikswaarde en gezondheid.

FOREST BATHING Suzanne Valkman

Reinier van den Berg e.a., Bladgoud.

De onschatbare waarde van bomen, 208 pagina’s (€ 20,99) www.uitgeverijzilt.nl

Toen ik jong was, was ik iedere dag in het bos te vinden. Ons huis stond in de eerste Vinex-wijk van Nederland en was gebouwd te midden van het bos. Alle lanen in de wijk Emmerhout hadden Oudsaksische namen en waren vernoemd naar oude Drentse bossen en een Gronings bos. Zo ben ik geboren aan de Laan van de Iemenhees, vernoemd naar een bossage waar bijen werden gehouden, vlak bij Exloo. Later ben ik verhuisd naar de Laan van de Marel, vernoemd naar een kreupelhoutbos in de buurt van Drouwen. Mijn vriendinnetje woonde aan de Laan van de Bork – een berkenbomenbos bij Dwingeloo – en ik had muziekles aan de Laan van het Kinholt; een bos op de oever van de Oude Diep bij Hoogeveen. Dat

ik ‘iets’ met bos heb, is met deze achtergrond misschien niet zo gek. Ik fietste ’s ochtends door het bos naar school en ’s middags speelde ik uren in het bos. Bij afwezigheid van broertjes of zusjes waren de bomen en alle dieren mijn familie.

Pas toen ik ouder werd en verhuisde naar plekken en landen waar soms nauwelijks vegetatie te vinden was, werd ik mij bewust van mijn diepe verlangen om regelmatig in het bos te zijn. Om me te ontladen of om op te laden; ik wist het niet eens goed, maar in een bos voelde ik me thuis.

Toen ik een paar jaar geleden voor het eerst las over forest bathing, ofwel ‘bosbaden’, vond ik dat een beetje hip gedoe. Waarom moeten we opeens een gewoon bezoek aan het bos een hippe naam geven?

Oude wijn in nieuwe zakken, zoals Peter Wohlleben dat omschrijft in zijn boek De geheime band tussen mens en natuur. Toch heb ik me voor dit boek wat verder verdiept in het concept en moet ik concluderen dat de methode voor zelfs een ervaren bosbezoeker als ik nieuwe, waardevolle inzichten kan geven.

De oorsprong van bosbaden wordt toegedicht aan Japan, waar het shinrin-yoku genoemd wordt. Shinrin in het Japans betekent ‘bos’ en yoku betekent ‘bad’. Het concept werd begin jaren tachtig geïntroduceerd door de Japanse bosbeheerinstanties om meer aandacht voor bossen te

krijgen. Dat lukte! Het werd onderdeel van natuurtherapie om stress, angst en oneigenlijke emoties te kalmeren, en om te helen van ziekte, trauma en karma. Bosbaden wordt inmiddels in Japan zelfs door de zorgverzekering vergoed.

Als ik (Henk) mijn publiek vertel dat ik in 2019 gepromoveerd ben in de communicatiewetenschap, en dat dit ‘eindelijk zo was, na 11 – elluf! – jaar, want ja, ik ben misschien wel een beetje slim, maar niet zo snel…’, dan versterkt met name het tweede deel van de zin mijn likeability.

Ik geef het publiek de kans om even te gniffelen, ‘Ja, hij is dan misschien wel slim, maar niet zo snel, haha…’

Likeability helpt je publiek ook om zich met je te identificeren. Mensen zoeken gemeenschappelijke grond als vertrekpunt voor een avontuurlijke communicatiereis.

gepromoveerd in de communicatiewetenschap’, werkt voor sommige mensen credibility-versterkend. Ze denken: ‘Hij heeft er in ieder geval voor doorgeleerd.’

De positieve effecten Wetenschappelijk onderzoek naar de psychologische effecten van bosbaden is begonnen in 1990. Al snel werd duidelijk dat het nemen van een ‘bosbad’ op korte termijn de hartslag omlaag brengt en de ademhaling verdiept, waardoor er na een half uur al de helft minder stresshormonen in het bloed te vinden is. Aangezien aanhoudende hoge niveaus van stresshormonen een slechte invloed heeft op bijvoorbeeld de nieren en de hersenen – met name de frontale cortex verantwoordelijk voor het geheugen en het maken van beslissingen – is een tijdelijke verlaging van deze hormonen heel goed. Vooral vlak voor het slapengaan zorgt een bosbad voor sneller inslapen en een diepere slaap van betere kwaliteit. Overdag kan het baden verkwikkend en verhelderend werken. Alle reden dus om dit met enige regelmaat te doen. Zo is het nu bij veel bedrijven in Japan zelfs verplicht om een bosbad te nemen tijdens de lunch. Hierdoor zouden werknemers beter presteren en uiteindelijk minder snel uitvallen.

BOEKFRAGMENT

KLINK Henk Stoorvogel en Mark van Vuuren nemen je mee in de geheimen van impactvolle communicatie en laten stapsgewijs zien hoe je de beste presentatie of toespraak kunt houden.

Het gaat over jou

Henk Stoorvogel & Mark van Vuuren, KLINK. Spreken met impact, Uitgeverij KokBoekencentrum, 224 pagina’s (€ 29,99) www.kokboekencentrum.nl

Hoe overtuigend je als spreker overkomt wordt vooral bepaald door de antwoorden op twee vragen: Mag ik jou? en Geloof ik jou?

De overtuigingskracht van de persoon van de spreker bestaat uit twee belangrijke componenten: likeability en credibility, ofwel – vrij vertaald – innemendheid en betrouwbaarheid.

Bij likeability zoeken de mensen een antwoord op de vraag: ‘Mag ik jou?

Vind ik jou leuk?’ Om je likeability te versterken is het van belang dat je het publiek positieve energie geeft.

Dat betekent niet dat je meteen als een dolle over het podium heen moet gaan rennen, maar wel dat je enthousiast bent. Geef de mensen jouw lach. Laat het publiek merken dat je blij bent om bij hen te zijn en de kans krijgt jouw verhaal te vertellen. In de Nederlandse context werkt zelfspot altijd erg goed in het versterken van je likeability.

Een tweede belangrijke component van overtuigingskracht is credibility, ofwel betrouwbaarheid.

Jouw publiek stelt de vraag: ‘Wie is zij dat zij dit verhaal mag vertellen?

Heeft hij wel verstand van zaken?’

Mensen willen het gevoel hebben dat jij de moeite waard bent om tien of twintig minuten naar te luisteren. Dan helpt het dat je iets laat doorschemeren van jouw expertise in het onderwerp van jouw toespraak, hoe je je erin hebt verdiept, hoeveel je ervan houdt, hoelang je er al mee bezig bent (als het maar niet zo lang is dat het lachwekkend wordt, want dan verzwakt het weer je likeability…).

Het eerste deel van de zin van mijn introductie: ‘In 2019 ben ik

De combinatie van likeability en credibility is krachtig. Mensen proeven: ‘Je hebt er verstand van, maar we lijken ook op elkaar.’ Als het gaat om de overtuigingskracht van jouw verhaal zijn je likeability en credibility niet doorslaggevend. Het zijn wel randvoorwaarden.

Als je niet overtuigend bent; als mensen geen klik met jou ervaren en niet het idee hebben dat je verstand van zaken hebt, dan kun je praten wat je wilt, maar dan is je toespraak gedoemd om te mislukken. Als je publiek sympathie voor je voelt en merkt dat je echt iets te zeggen hebt over jouw onderwerp, is een goede voedingsbodem gecreeerd om tot impactvolle communicatie te komen.

20 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Voeding en Immuunsysteem Heb je er weleens bij stilgestaan dat je je nooit hoeft bezig te houden met je ademhaling, je bloeddruk, je hartslag of je spijsvertering? Je lichaam regelt dat allemaal zonder dat jij je ermee hoeft te bemoeien.

Hetzelfde geldt voor je immuunsysteem.

Marjolein Dubbers, Voeding en Immuunsysteem, Kosmos Uitgevers, 160 pagina’s (€ 15,99) www.kosmosuitgevers.nl

Hoe zou de wereld eruitzien als we voeding weer als medicijn zouden gaan zien? Zoals onze voorouders dat eeuwenlang hebben gedaan en voedingsdeskundigen op dit moment wetenschappelijk bewijzen. Voeding is ons medicijn. Mag ik je voorstellen aan de helende kracht van shiitake en andere paddenstoelen?

Shiitakes zijn vooral onderzocht om hun versterkende capaciteit op het immuunsysteem en hoe ze tumoren te lijf gaan. Deze twee hangen dan ook nauw met elkaar samen.

Meer daarover heb je kunnen lezen in hoofdstuk 7.

Onderzoekers gaan ervan uit dat de kankerwerende werking van bètaglucanen in paddenstoelen, waarvan lentinan er eentje is, de werking van het immuunsysteem stimuleert. Shiitake zorgt voor een sterke stijging van het aantal T-cellen en andere immuuncellen. Het is opnieuw het stofje lentinan waarvan de werking ten opzichte van

tumoren goed is onderzocht. Het toevoegen van paddenstoelenextract aan geïsoleerde borstkankercellen blokkeerde de groei van die cellen.

Een analyse van een aantal onderzoeken naar de invloed van paddenstoelen op borstkanker toonde aan dat een dagelijkse consumptie van een paar paddenstoelen het risico op borstkanker met 20 procent deed afnemen.

Overigens bevatten ook oesterzwammen en champignons stoffen die de ontwikkeling van sommige vormen van kanker afremmen, met name hormoongevoelige borstkanker. Dit komt doordat paddenstoelen het vermogen hebben om het enzym aromatase te blokkeren. Dit enzym zorgt voor omzetting van progesteron in oestrogeen bij vrouwen en omzetting van testosteron in oestrogeen bij mannen. Dit zorgt voor een teveel aan oestrogeen in het lichaam. Dit wordt oestrogeendominantie genoemd. Deze situatie wordt geassocieerd met borst-, baarmoeder- en eierstokkanker bij vrouwen, en prostaat-, darm- en borstkanker bij mannen.

Het eten van paddenstoelen helpt om oestrogeendominantie tegen te gaan. Het extract van paddenstoelen brengt een daling met zich mee van factoren die het immuunsysteem onder druk zetten, waardoor het beter zijn werk kan doen en kankercellen minder kans krijgen zich te ontwikkelen.

PADDENSTOELENTAPENADE Ze lijken niet heel bijzonder, paddenstoelen, maar ze zijn ongelooflijk gezond voor ons. Verwerk dus vaak een mix van paddenstoelen, vooral shiitake, in je groentegerechten.

Hierbij een heerlijke tapenade waar je alle kanten mee op kunt.

DIT HEB JE NODIG 1 kleine rode ui, gesnipperd 1 teen knoflook, gesnipperd klontje roomboter of ghee 150 g gemengde paddenstoelen naar keuze 100 g shiitake 50 g mix van olijven 1 volle el kappertjes 1 hand verse (platte) peterselie zwarte peper 2 el extra vierge olijfolie OPTIONEEL handje walnoten, scheutje citroensap ZO MAAK JE HET Bak de ui en knoflook op laag vuur in het klontje roomboter of ghee. Hak de paddenstoelen fijn in de keukenmachine en voeg ze toe. Op een hoog vuur even kort omscheppen. Zet dit weg. Mix de overige ingrediënten, behalve de olijfolie, in de keukenmachine tot een grove pasta. Schep door het paddenstoelenmengsel. Proef en voeg eventueel wat citroensap toe.

Roer als laatste de olijfolie erdoor.

Laat afkoelen of verwarm juist nog even als je het warm wilt gebruiken.

BOEKFRAGMENT

Sigmund dertigste sessie

SIGMUND der tigste sessie

Peter de Wit, Sigmund dertigste sessie, Uitgeverij de Harmonie, 72 pagina’s (€ 10,90) www.sigmund.nl

Wie zoet is krijgt antidepressiva en wie stout is een gedwongen opname. Nieuw album van de grappigste strippsychiater van Nederland.

21 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Waar schaduwen vallen Op de vlucht voor een conformistische tijdgeest belandt Jeroen in Finland, waar hij een allesoverheersende liefde beleeft met de mysterieuze kunststudente Anna.

Totdat zij plotseling verdwenen is, zonder een spoor achter te laten.

Paul Hegeman, Waar schaduwen vallen, Uitgeverij Part of the Light Publishing, 282 pagina’s (€ 19,90) www.partofthelightpublishing.nl

Stad en land zocht je af om een spoor van Anna te achterhalen. Menigeen beweerde een glimp van haar opgevangen te hebben, maar tot meer dan een schim, schaduw of silhouet werden die aanwijzingen niet. Bij de politie had je aangifte van vermissing gedaan. Maar het enige dat je van de dienstdoende agenten te horen kreeg, was dat je je geen zorgen hoefde te maken, omdat Anna bekend stond als een grillig meisje dat wel vaker ondoordachte dingen deed, maar daar doorgaans snel spijt van kreeg. Hun onverschilligheid dreef je tot wanhoop. Getergd snauwde je hen toe dat dat zij lulkoek uitsloegen en verplicht waren om haar verdwijning serieus te nemen. De politiebeambten haalden hun schouders op en verzochten je je toon wat te matigen. Ze maakten niet eens rapport op en gingen over tot hun ingeslapen orde van de dag. Zelfs toen je uit razernij bijna de voordeur van het politiebureau uit

zijn hengsels ramde, keken ze niet op of om.

Er was geen ontkomen aan: Anna was van de aardbodem verdwenen.

Niet weggerukt door een of andere demon, ongeluk of natuurramp, maar gewoon in het niets opgelost, alsof ze nooit bestaan had. Anna’s verdwijnen was zo in nevelen gehuld dat je aan alles en nog wat begon te twijfelen, al opveerde als iemand je vragen serieus nam. Dat gaf je tenminste de bevestiging dat zij echt bestond of tenminste bestaan had.

Haar spullen had je al een duizend keer doorgespit, tot aan de proppen in de prullenmand toe. Haar meest onbeduidende notitie of schets kende je uit je hoofd. Maar nergens was ook maar iets van een aanwijzing te bespeuren. Uitgeput van verdriet zeeg je tenslotte ineen en droomde dat je door de zwaarte van Anna’s schilderijen, die met kettingen aan je voeten geklonken waren, naar de diepten van een gifgroen moeras getrokken werd.

Badend in het zweet dook je daar in het holst van de nacht weer uit op. Twee reusachtige blauwe ogen, waarin een vrouwengedaante getekend was die op vertrekken stond, staarden je in het duister aan. Je herkende er je eigen ogen in, zoals Anna die geschilderd had. Voordat ze zich daaraan had gezet, had ze je minutenlang aangestaard, waarbij tranen

in haar ogen opwelden.

Je hoorde het haar nog zeggen: ‘Jeroen, je bent zo mooi, nooit zal een schilderij van mij daar volledig recht aan kunnen doen. Maar ik moet het proberen. En mocht het niet lukken, dan ben ik je gewoon niet waard.’

‘Gewoon niet waard’, die absurde woorden, die je geen moment serieus had genomen, denderden door je kop, terwijl je je moeizaam oprichtte.

Als door een magneet werd je naar het doek getrokken dat verlaten op de ezel rustte. De volle maan wierp er een zwak schijnsel op, waardoor je nog net kon onderscheiden dat de vrouw de helblauwe ogen de rug toekeerde. Het moest het laatste zijn dat Anna geschilderd had. Je kon het wel uitschreeuwen toen je het schilderij van de ezel tilde. Op de achterkant stond met hanenpoten geschreven:

over het bruggetje het park in. Dan voel ik iets steken in mijn bovenarm. Ik kijk, zie dat er een wesp op mijn arm zit en schrik. Ik veeg het beest van mijn arm af, slinger en rijd van het verharde fietspad de berm in. Voor ik precies doorheb wat er gebeurd is, lig ik al in het gras: ik zie zes witte veertjes, een hondendrol en verderop de dode grauwe gans waarvan de veertjes afkomstig zijn, roodroze ingewanden puilen glanzend als snoep uit zijn buik. Ik weet niet zeker of dit als goed nieuws telt. Als ik mijn fiets overeind trek, merk ik dat mijn hele bovenarm tintelt van de insectensteek. Er zit een knik in mijn voorwiel. Ik loop met de fiets aan mijn hand het meertje rond en ga bij de rode klimpiramide het park weer uit, de woonwijk in. Witte veren betekenen altijd goed nieuws, denk ik. Het is nog nooit misgegaan.

Ik verwacht mijn moeders stem, die zegt dat ik een slecht geweten moet hebben als ik overal zo van schrik.

Weer niets.

Ik ga de gang in, zet mijn rugtas neer. De voordeur staat open. Ik roep naar boven, het trapgat in, steek mijn hoofd om de voordeur om te zien of daar iemand is. De deurmat waarop het woord ‘Welkom’ een andere kleur voor elke letter heeft, ligt scheef. De hond is weg en mijn moeder ook.

Vergeef me alsjeblieft, ik heb alles gegeven, maar het lukt me niet. En als ik het met jou niet kan De laatste zin was niet afgemaakt, alsof ze tijdens haar schrijven gestoord werd of in grote haast verkeerde. Met trillende handen zette je het doek terug op de ezel, liet je op het bed vallen en trok de dekens over je hoofd. Het was een reflex die uit je jeugdjaren stamde, wanneer de wereld om je heen weer eens als te overweldigend overkwam.

BOEKFRAGMENT

Raaf Debuutroman. Tussen de jonge Raaf en zijn moeder loopt een lijntje, een dun wit glinsterend lijntje, iets dikker dan spinrag. Raaf is het verhaal over de grenzeloze relatie tussen een zoon en zijn moeder.

Roos Vlogman, Raaf, Uitgeverij De Harmonie, 152 pagina’s (€ 17,50) www.deharmonie.nl Verschijnt januari 2021

Een witte veer vinden, betekent altijd goed nieuws. Maar soms is een witte veer een teken van goed nieuws dat zich pas veel later afspeelt. Het is moeilijk om altijd te geloven in de regels die ik zelf verzonnen heb. Als ik mijn moeder zou vertellen over de witte veren die ik vind, zou ze zeggen dat ik het mezelf wel heel gemakkelijk maak: dat we aan het water wonen met ganzen en meeuwen, die hun vleugels spreiden en intrekken om eten van de grond te pikken. Redenen genoeg om witte veren te vinden. Maar dat verklaart niet waarom er soms een wit veertje op onze eettafel ligt, of op de grond naast mijn bed, of op het aanrecht naast de elektrische koffiemaler.

Onderweg van school naar huis vraag ik om drie witte veren, als teken dat mijn moeder in een goede bui is. Op de splitsing bij de fitnessclub waar je door het raam de jongens voor de spiegel kunt zien staan, hun armen vol en hard van adrenaline en eiwitshakes, ga ik rechtsaf,

Als ik mijn fiets tegen de schuur aan zet, verwacht ik dat Frederik eraan komt. Normaal gesproken rent hij door de achterdeur, struikelt over de drempel en dreunt de tuin in om me te begroeten. Niets. De achterdeur staat wel open, dus mijn moeder is thuis. Ik loop erdoorheen, door het vliegengordijn met de felgekleurde kralen waar de hommels en wespen met gemak tussendoor komen.

Geen getik van poten op het laminaat. Door de tocht slaat de tussendeur naar de gang dicht. Ik schrik.

22 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

De jongen die met wolken speelde Rome, 1944. Filippo en Quintino beginnen aan een avontuurlijke reis om kunstwerken uit handen van de nazi’s te houden. Hoe zal het ze vergaan? De jongen die met wolken speelde is een avontuurlijke roman, waarin Faggiani de kracht van vriendschap toont.

Franco Faggiani, De jongen die met wolken speelde, vertaling: Saskia Peterzon-Kotte, Uitgeverij Signatuur, 288 pagina’s (€ 20,99) www.awbruna.nl Vanaf 26 januari in de boekhandel

Ik krabde hem onder zijn kin, tussen zijn fijne, zijdezachte vacht. Hij kneep zijn ogen toe, hield zijn puntoortjes naar achteren en gaf me een kopje tegen mijn been; daarna leunde hij een ogenblik op zijn achterpoten, maakte onverhoeds een sprong en landde op mijn schoot, zo licht als een sneeuwvlok. Toen aaide ik zijn kop en hij, Kaiser, de zwarte kat van de Buschenschank, de boerderij in de bergen waarvan de grote ruimte op de begane grond was ingericht als taverne, rolde zich op en deed zijn ogen dicht. Net zoals mijn Nenè dat altijd deed. De eigenares van de boerderij, waar de luttele gasten die voorbijkwamen op elk uur van de dag de huiswijn en een rijke soep van gerst en spek voorgeschoteld kregen, schonk me eindelijk een scheef lachje, of eigenlijk meer een goedkeurende grijns. Hoewel ik Duits sprak als een inwoner van Innsbruck, vlak over de grens

met Oostenrijk, en me beschaafd gedroeg, was ik Italiaan. Romein, om precies te zijn, en Rome lag veel, veel zuidelijker dan Bolzano, dus verdiende ik automatisch haar grootste – zij het zwijgende – vijandigheid of, als ze echt in een toegeeflijke bui was, haar nauwelijks verholen onverschilligheid. Kortom, Kaiser had die avond een groot pluspunt: hij maakte me minder verwerpelijk in de ogen van zijn bazin.

Zo – met de kat spinnend op mijn schoot, de overheerlijke soep, Frau Katharina die minder stuurs was dan anders, en de warmte die verspreid werd door de kachel – vond ik de zonsondergang draaglijker.

Ik zou nog één keer zwijgend het avondmaal gebruiken en daarna zou ik op mijn gemak een paar honderd meter over de kronkelweg tussen de wijngaarden lopen, naar de abdij van Novacella, waar ik sinds een paar dagen een kamer had gehuurd. Eigenlijk hadden ze me, ondanks de fraaie kantoren van monseigneur Bartolemeo Bauer van de Sant’Agostino-basiliek in Campo Marzio, die net als de monniken van de Novacella augustijn was, ondergebracht in een nogal spartaans ingerichte kamer, waar het – en dat was nog het ergste – echt ijskoud was. Dus begroef ik me elke avond, nadat ik me met moeite had uitgekleed, noodgedwongen tot de volgende ochtend onder vijf lagen ruwe

dekens, in de hoop dat ik niet alleen gewekt zou worden door de irritante slagen van een kleine klok, maar ook door een welwillende zonnestraal.

Ik had vanaf de tweede avond, waarop ik na een treinreis waar geen eind aan kwam voet in Bressanone had gezet, de gewoonte aangenomen om naar de boerderij te gaan. Ik was er min of meer bij toeval naar binnen gegaan; het gebouw van hout en steen bevond zich langs de weg die de monniken me meteen hadden gewezen als ik in de omgeving van de abdij wilde lopen; bovendien zag het er solide uit en beloofde het uithangbord een goede, traditionele keuken. Maar bovenal had ik, toen ik door een raam tussen een kier in de gordijnen door naar binnen tuurde, een leeg tafeltje gezien naast een grote kachel van groen majolica waar Frau Katharina precies op dat moment wat mooie houtblokken in legde. Begin april 1944 was er niets uitnodigenders dan een warme plek, want het leek helemaal niet op het begin van de lente, maar eerder op een uitschietend staartje van de winter.

krijsende kinderen; ze zweren altijd weer dat ze daar pas weer naartoe gaan als ze zelf kinderen hebben.

Soms gaan ze op zondag een eind lopen; langs Regent’s Canal naar Victoria Park en verder, naar Greenway en Three Mills Island. Ze genieten van het uitzicht op Londen vanaf het kanaal. […]

Ze maken zich zorgen. Over klimaatverandering – over het tempo waarin de permafrost in Siberië smelt. Over de kinderen in de torenflats achter het winkeltje waar ze hun koffie en taboulé kopen. Over de kansen van die kinderen. Over hun eigen betrekkelijk geprivilegieerde positie. Over steek- en schietincidenten, totdat ze lezen dat die voornamelijk bendegerelateerd zijn, waar ze dan opgelucht over zijn, waarover ze zich dan weer schuldig voelen. Ze maken zich zorgen over de gentrificatie die uit de Londense City naar de randen van hun park sluipt en eraan knabbelt. Soms vinden ze dat ze zich over al die dingen meer zorgen zouden moeten maken, maar op dit punt in hun leven zijn ze gelukkig, dus doen ze dat niet.

Ze maken zich geen zorgen over een atoomoorlog of over de rentevoet of de welvaartsstaat, of over hun vruchtbaarheid of hun ouder wordende ouders of hun studieschuld.

Ze zijn negenentwintig. Ze hebben geen kinderen. In alle andere

generaties in de geschiedenis zou dat een opmerkelijk feit zijn. Zij merken het nauwelijks op. […]

Het liefst zouden ze de tijd stilzetten – hier, nu, in dit park, in dit heerlijke middaglicht. Ze willen dat deze huizen betaalbaar blijven.

Ze willen sigaretten roken en wijn drinken alsof ze nog heel jong zijn en het niets uitmaakt wat ze doen. Het liefst zouden ze zich hier nestelen, in de schoonheid van deze warme middag in mei. Ze wonen in het mooiste huis aan het mooiste park in het mooiste deel van de mooiste stad ter wereld. Een groot deel van hun leven ligt nog voor hen. Ze hebben fouten gemaakt, maar geen noodlottige. Ze zijn niet heel jong meer, maar voelen zich nog niet oud. Het leven is nog kneedbaar en vol mogelijkheden.

Alles ligt nog open.

Ze hebben nog tijd om te worden wie ze later willen zijn.

BOEKFRAGMENT

Verwachting Verwachting is een sublieme roman over je weg vinden in het leven; als dochter, als echtgenote, als moeder en als goed mens.

Anna Hope, Verwachting, Uitgeverij Ambo|Anthos, 368 pagina’s (€ 22,99) www.amboanthos.nl Vanaf 25 januari in de boekhandel

Zo is hun leven in 2004 in London Fields. Ze werken hard. Ze gaan naar theaters. Ze gaan naar galeries. Ze gaan naar optredens van bands van vrienden. Ze eten in de Vietnamese restaurants aan Mare Street en Kingsland Road. Op donderdag gaan ze naar vernissages in Vyner Street, ze lopen alle galeries af en drinken gratis bier en wijn. In de buurtwinkels weigeren ze plastic tasjes, al vergeten ze dat ook weleens. Ze fietsen overal naartoe. Ze dragen zelden een fietshelm. Ze gaan naar de film in de Rio in Dalston en bestellen pide in Turkse restaurants, drinken Turks bier en eten van die ingelegde Turkse groenten waarvan het water je in de mond loopt. Op zondagmorgen kopen ze in alle vroegte op de bloemenmarkt aan Columbia Road bloemen. (Als Lissa vroeg terugkomt van een feest koopt ze soms goedkope bloemen voor het hele huis – armenvol gladiolen en irissen. Soms krijgt ze ze voor niets omdat ze zo mooi is.)

Als ze een kater hebben gaan ze naar de stadsboerderij aan Hackney Road om te ontbijten met gebakken ei en worstjes tussen de gezinnen met

23 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

De sprong van de vis Juliën Holtrigter (pseudoniem van Henk van Loenen) is dichter, schilder en fotograaf. Hij was tot 2007 leraar Beeldende Vorming in het middelbaar onderwijs. Hij publiceerde in Maatstaf, Tirade, Liter, Awater en de Poëziekrant. De sprong van de vis is zijn zevende dichtbundel.

Je dwalende blik

Uitzicht

Lood

Vanaf mijn dak is jouw huis een schip op het droge, maar op vruchtbare grond, ik heb weer even staan kijken.

Al vroeg in de morgen het dak opgezocht.

Vreemd lege hemel, waar je ook kijkt.

Wat je niet allemaal ziet onderweg: een tijdschrift in schrikdraad verstrikt, een hemd in de heg, slordig verstopt.

In de verte de heuvel, een mastodont die lang geleden ging liggen en nooit meer op is gestaan.

Spoor van de scheurzieke wind die een route uitzet.

En niet omziet.

Lijzig kom je uit bed, je kijkt uit het raam, zet koffie, trekt iets heel fijns aan, maakt je vlug op

Julien Holtrigter, De sprong van de vis, Uitgeverij De Harmonie, 64 pagina’s (€ 16,90) www.deharmonie.nl Verschijnt januari 2021

en stapt dan op laarzen je hof in, met schoffel en spa, naar gewoonte.

Omzichtig kruipen stille wegen naar boven.

Daarachter moet het nog nacht zijn.

Een engel was bij je, ik zag hem, hij sloeg je gade en straalde een beetje,

Aan mijn voeten de stad met haar open einde: de zee.

Trucks rijden af en aan bij de ferry.

je merkte het niet: een glimpje licht was op zoek naar je dwalende blik.

In de straat beneden schreeuwt een jongen een naam, een roepen dat langzaam verwaait, onverstaanbaar.

Niets helpt ergens tegen, behalve bewegen, Café De Hijs, herberg De Kraan, ik kom eraan, ja, de kwetsuur zal genezen.

Aan de weg die met zekerheid doodloopt, komt maar geen einde, haha.

O, mijn hart wordt zacht als warm lood.

Ik kijk opnieuw naar de verte, hoe verder hoe vager, besef hoe onscherp het beeld is waarin de verte mij waarneemt, hoe ik al turend vervaag.

BOEKFRAGMENT

De bibliotheek van Parijs Het waargebeurde verhaal van de bibliothecarissen die hun leven riskeerden in het bezette Parijs. Een onvergetelijk roman over familie, vriendschap, liefde en de verbindende kracht van literatuur.

Janet Skeslien Charles, De bibliotheek van Parijs, vertaling: Selma Soester, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 432 pagina’s (€ 20,99) www.lsamsterdam.nl

Getallen zweefden als sterren rond mijn hoofd. 823. Die getallen waren de sleutel tot een nieuw leven. Sterrenstelsels van hoop. 841. ’s Avonds laat in mijn slaapkamer, ’s ochtends wanneer ik croissants ging halen, vormde reeks na reeks – 810, 840, 890 – zich voor mijn ogen.

Ze vertegenwoordigden vrijheid, de toekomst. Naast die getallen bestudeerde ik de geschiedenis van bibliotheken, helemaal terug tot aan de zestiende eeuw. In Engeland, terwijl Hendrik de Achtste het druk had met het afhakken van de hoofden van zijn vrouwen, was onze koning François bezig met het moderniseren van zijn bibliotheek, die hij openstelde voor studenten. Zijn koninklijke collectie vormde het begin van de Bibliothèque Nationale. Op dit moment, gezeten aan het bureau in mijn slaapkamer, bereidde ik me voor op mijn sollicitatiegesprek bij de American Library in Paris en nam ik mijn aantekeningen nog een laatste keer door: opgericht in 1920; de

eerste in Parijs die het publiek toegang bood tot de collectie; abonnees uit meer dan dertig landen, van wie een kwart uit Frankrijk. Ik klampte me aan die feiten en getallen vast, in de hoop dat ze me vakkundig zouden laten overkomen bij de directrice.

Met kordate stappen verliet ik ons familieappartement en liep ik de met roet overdekte Rue de Rome op, tegenover treinstation Saint-Lazare, waar locomotieven rook ophoestten. De wind rukte aan mijn haren en ik bleef stilstaan om een paar losse lokken weg te stoppen onder mijn baret. In de verte zag ik de matzwarte koepel van de kerk van Saint-Augustin. Godsdienst, 200.

Oude Testament, 221. En het Nieuwe Testament? Ik wachtte, maar het nummer kwam niet in mijn hoofd op. Ik was zo nerveus dat ik eenvoudige feiten vergat. Ik haalde mijn notitieboekje uit mijn handtas. O ja, 225. Natuurlijk.

Mijn favoriete onderdeel van de bibliotheekopleiding was het Dewey Decimale Classificatiesysteem.

Het werd in 1873 bedacht door de Amerikaanse bibliothecaris Melvil Dewey en maakte gebruik van tien categorieën om bibliotheekboeken op onderwerp in te delen. Alles had een nummer, zodat iedere lezer elk boek in elke bibliotheek kon vinden.

Zo was Maman dol op 648 (huishouden). Papa wilde het niet toegeven, maar hij was een groot liefhebber

van 785 (kamermuziek). Mijn tweelingbroer was meer een 636.8-type, terwijl ik de voorkeur gaf aan 636.7 (respectievelijk katten en honden).

Ik bereikte de grand boulevard, waar de stad binnen één huizenblok zijn arbeidersklassenmantel afwierp en zich in een nertsjas hulde. De scherpe stank van kolen vervloog en maakte plaats voor de honingachtige jasmijngeur van Joy, gedragen door vrouwen die zich vergaapten aan de etalages met jurken van Nina Ricci en groenlederen handschoenen van Kislav. Verderop baande ik me een weg tussen musici door die uit de winkel stapten waar verkreukelde bladmuziek werd verkocht, langs het barokke gebouw met de blauwe deur, en sloeg ik de hoek om, een smal zijstraatje in. Ik kende de weg op mijn duimpje.

Ik was dol op Parijs, een stad met geheimen. Net als boekomslagen, sommige van leer, andere van stof, leidde elke deur in Parijs naar een onverwachte wereld. Een binnenplaats kon een kluit fietsen bevatten of een struise conciërge, gewapend met een bezem. In het geval van de American Library in Paris bood de enorme houten deur toegang tot een geheime tuin. Het witte kiezelpad, aan één kant geflankeerd door petunia’s en aan de andere kant door een grasveld, leidde naar het imposante gebouw met de natuurstenen gevel.

24 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

ADRESSEN

NEDERLAND

VLAANDEREN

De Boekenkrant bij u in de buurt!

Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant. Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www. boekenkrant.com/ boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com.

NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel ALMELO

Boekhandel Broekhuis ALPHEN A/D RIJN

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Boekhandel van Noord ARNHEM

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer BAARLE-NASSAU

Bruna Baarle-Nassau BAARN

Boekhandel Den Boer BARNEVELD

Boekhandel Romijn BEILEN

Boekhandel Het Logboek BENNEKOM

Boekhandel Novita BERGEN OP ZOOM

Quist Boeken BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg BODEGRAVEN

The Read Shop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel Van Kralingen BUNSCHOTENSPAKENBURG

Bruna Van de Geest

CASTRICUM

Boekhandel Laan

Stuur uw foto in!

HELMOND

CUIJK

Boekhandel De Ganzenveer

DEN BOSCH

Boekhandel Broekhuis

The Read Shop Cuijk Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

Boekhandel De Vries Van Stockum Boekhandel Scheveningen DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

The Read Shop Dieren DOORN

The Read Shop Doorn DOORWERTH

The Read Shop Doorwerth DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde DRIEBERGEN

Boekhandel Jacques Baas

HENGELO

HIPPOLYTUSHOEF

De Wieringer Boekhandel HOOGEVEEN

The Read Shop XL Hoogeveen HOUTEN

Boekhandel De Kler

ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis EXLOO

Geerts Warenhuis

KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst Boekhandel Deurenberg KRIMPEN A/D IJSSEL

Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn LEIDEN

GORINCHEM

Boekhandel De Boekenkist GOUDA

Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer HAAKSBERGEN

Boek en Buro HAARLEM

Boekhandel De Vries Van Stockum Bruna Cronjéstraat Kennemer Boekhandel Kinderboekwinkel Kiekeboek

Boekhandel Sprey OUDEWATER

The Read Shop Oudewater PIJNACKER

PURMEREND

PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen & Schrijven RAALTE

Bruna Ellenbroek RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar ROOSENDAAL

Boekhandel De Omslag

Grimbergen Boeken LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

GOES

Blz. Boekhandel Buitelaar

OUDERKERK A/D AMSTEL

LISSE

Boekhandel Dominicanen

GOIRLE

Boekhandel Derijks

LEIDERDORP

GELDROP

Boekhandel De Koperen Tuin

OSS

Boekhandel De Boekenwurm

Boekhandel Het Keizerrijk

Boekhandel Van Grinsven

VENRAY

Boekhandel Meijer & Siegers

Boekhandel Het Leesteken

Boekhandel De Kler

De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

OOSTERBEEK

The Read Shop Express IJmuiden

IJMUIDEN

Boek en Buro EINDHOVEN

VENLO

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Flevo

Voster Boekverkopers EDE

OLDENZAAL

Boekhandel van Atten Bruna Ackershof

HUIZEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester

DRONTEN

MAASTRICHT

MEPPEL

Riemer Barth MIDDELBURG

De Drvkkery MIJDRECHT

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Nimo Boek

ROSMALEN

ROTTERDAM

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Boekhandel Van Rietschoten RIJSWIJK

NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen

Boekhandel Van der Velde SON EN BREUGEL

STEENWIJK

Boekhandel Blokker HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk

WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WEESP

Boekhandel PeZZi PaZZi WILLEMSTAD

Boekhandel Het Rozemarijntje WOERDEN

Tessa Achterberg en Annette Martens van The Read Shop Doorn.

Boekhandel De Kler Boekhandel KEES WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby ZEIST

Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Bruna Dorpsstraat Silvester Boek & Spel

Het team van Boekhandel de Drvkkery Middelburg

ZWOLLE

Waanders In de Broeren

Standaard Boekhandel

GENK

V.l.n.r. Walter Jansen, Anneke de Feijter, Emily en Dick van der Steen, Boekhandel Jansen & De Feijter, Velp

HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

TURNHOUT

Standaard Boekhandel

TIEL

Eigenaar Jeroen Koers, Boekhandel Bruna Ackershof, Pijnacker

Boekhandel Arentsen TILBURG

Gianotten Mutsaers TWELLO

Boekhandel Oonk UITHOORN

The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel Priem

HEEMSTEDE

Boekhandel De Kler

Malpertuis

SNEEK

Bruna Lange Baan NUNSPEET

VOORSCHOTEN

Boekhandel Krings

HEDEL

The Read Shop Hedel

Kinderboekhandel In de Wolken

Schiedams Boekhuis SITTARD

In deze fotogalerij geven wij de boekhandels een gezicht. Heeft u ook een leuke foto met uw team en/of favoriete klant in uw winkel? Stuur hem naar ons op via redactie@boekenkrant.com, en wie weet staat u de volgende keer in deze eregalerij.

VOORBURG

De Reyghere boekhandel

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NOOTDORP

Boekhandel ’t Spui

BRUGGE

SCHIEDAM

HAREN (GR)

NOORDWIJKERHOUT

VLISSINGEN

Boekhandel Plukker

Steenwijks Boekhuys

Boekhandel Roodbeen

Boekhandel Kees

BRASSCHAAT

SCHAGEN

NIEUWEGEIN

NIJKERK

VLEUTEN

Bredero Boeken

NAALDWIJK

The Read Shop Nieuwegein

Roojboek

VLAANDEREN

SANTPOORT-NOORD

Boekhandel de Traverse

Boekhandel Vingerling

Boekhandel Koops

Bruna Monnichmann

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel

Boomker Boeken

EREGALERIJ

Directeur Jan Verhagen met klant Margot Prijt, Boekhandel Van Piere, Eindhoven

VALKENSWAARD VEENENDAAL

Boekhandel Van Kooten VEGHEL

Boekhandel Schellen VELP (GD)

Boekhandel Jansen & De Feijter

Steun de boekhandel, bestel lokaal!

Karin van de Bilt en Alex Visscher, Boekhandel Kees, Woerden

25 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

BOEKHANDEL

BOEKHANDEL

HET LEESTEKEN

TOP 25 NEDERLAND

TOP 25 VLAANDEREN

Week 51, 2020.

Bron: CPNB

Week 49, 2020.

Bron: boekenvak.be

1 (4) 41e week Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard 2 (1) 4e week Barack Obama, A promised land 3 (7) 63e week Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 4 (2) 6e week Hendrik Groen, Opgewekt naar de eindstreep 5 (6) 7e week Jan Dijkgraaf, Martien 6 (5) 6e week Maike Meijer, Wen er maar aan 7 (3) 3e week David Van Reybrouck, Revolusi 8 (9) 9e week Lucinda Riley, De zilverboom 9 (10) 15e week Yotam Ottolenghi, Flavour 10 (8) 10e week Youp van ’t Hek, In corontaine 11 (11) 4e week Lars Kepler, Spiegelman 12 (14) 14e week Randall Munroe, Wat als?

13 (24) 246e week Berthold Gunster, Omdenken 14 (21) 8e week Suzanne Vermeer, Midwinter 15 (12) 17e week Arjen Lubach, Stoorzender 16 (18) 29e week Raynor Winn, Het zoutpad 17 (16) 60e week Stephen Hawking, De antwoorden op de grote vragen 18 (17) 7e week Het ultieme mannenkookboek 19 (27) 108e week Yotam Ottolenghi, Simpel 20 (13) 2e week Sonja Barend, De appel in het paradijs 21 (28) 4e week David Baldacci, Daglicht 22 (22) 5e week Wim Hof, De Wim Hof methode 23 (57) 174e week Haemin Sunim, Dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt 24 (15) 97e week Roxane van Iperen, ’t Hooge Nest 25 (20) 33e week Marieke Lucas Rijneveld, De avond is ongemak

1 (NIEUW) François Corteggiani, Hec Leemans en Tom Bouden, F.C. De Kampioenen 110. De verjaardagstaart 2 (13) Jeroen Olyslaegers, Wilde vrouw 3 (1) Barack Obama, A promised land 4 (2) Jeroen Meus, Dagelijkse Kost.

Scheurkalender 2021 5 (NIEUW) Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske 355. De scheve schot 6 (25) David Van Reybrouck, Revolusi 7 (3) Edwin Wouters, Jommeke 302.

De sneeuwmaker 8 (10) Stefaan Degand, Dag liefje, met Mila gaat het goed en ik klungel lekker verder 9 (8) Nix, De buurtpolitie 11. Schijn bedriegt 10 (5) Sandra Bekkari, Fast Food 2 11 (11) Hec Leemans en Tom Bouden, F.C. De Kampioenen 109. De grimas van de paljas 12 (6) Merho, Peter van Gucht en Steve van Bael, De Kiekeboes 156. Blauwblauw 13 (7) Sandra Bekkari, Fast Food 14 (4) Lucinda Riley, De zilverboom 15 (NIEUW) Marc Legendre en Fabio Bono, De Rode Ridder 268. De Mayameester 16 (9) Dufaux, Cailleaux en Schréder, De avonturen van Blake en Mortimer.

27 De schreeuw van de Moloch 17 (NIEUW) Peter van Gucht en Steve van Bael, Nachtwacht 6. Vuuroog 18 (16) Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 19 (15) Yann en Frédéric Vignaux, Thorgal 38. De Selkie 20 (20) François Corteggiani, Hec Leemans, Wim Swerts en Vanas, Vertongen & Co 32. Vertongen in New York 21 (21) Yotam Ottolenghi, Flavour 22 (14) Stefan Hertmans, De Opgang 23 (17) Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske 354. De zwijgende zwollem 24 (63) Stephen Fry, Mythos 1. Mythos 25 (19) Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard

Rare tijden zorgen voor creatieve oplossingen Elke maand bezoeken we een van de vele mooie Boekenkrant-boekhandels die ons taalgebied rijk is.

Deze maand gingen we in gesprek met Henk Schulte van Het Leesteken in Purmerend over hoe hij als boekhandelaar omgaat met de lockdown.

Het is inmiddels al een tijdje geleden dat de nieuwe lockdown in werking is getreden. Boekhandels namen verschillende initiatieven: de een bleef tot twaalf uur ’s nachts open, zoals The Read Shop in Doorn, en de ander

Henk vertelt met een lach op zijn gezicht dat je nu meer dan ooit de band met de klanten voelt.

Henk Schulte: ‘Gewoon op de fiets’

bezorgt boeken thuis – gewoon op de fiets.

‘Eigenlijk doen we dat al veel langer hoor,’ vertelt eigenaar Henk van Het Leesteken in Purmerend. ‘Speciaal voor oudere mensen en lezers die niet goed te voet zijn bezorgen wij thuis. De reacties die we van hen kregen, waren overweldigend.

Mensen waren erg enthousiast en zien het echt als een servicegerichtheid, en dat is dan ook meteen de reden van ons bestaan, samen met advies geven. We doen het met liefde.’

Henk vertelt met een lach op zijn gezicht dat je nu meer dan ooit de band met de klanten voelt. Er zijn mensen die prachtige mails, kaarten of soms hele brieven opsturen.

‘Laatst kreeg ik zelfs een doos met bonbons. Je kunt het zo gek niet bedenken.’ Hij benadrukt dat iedereen begrip heeft voor de situatie en weet dat het pijn doet. Waar klanten juist onbegrip voor voelen, is de keuze van de overheid om boekhandels te sluiten. ‘Wij kunnen prima op anderhalve meter functioneren, zelfs op 14 december, wat de drukste dag van jaar was.’

Zo word je een superspreker Dit toegankelijke boek verbindt het beste van de klassieke retorica met het beste van de moderne communicatiewetenschap.

Henk Stoorvogel en Mark van Vuuren nemen je mee in de geheimen van impactvolle communicatie en laten stapsgewijs zien hoe je de beste presentatie €29,99 of toespraak kunt houden.

Paperback | Verschijnt 19-01-2021

verkrijgbaar in de (online) boekhandel

Geromy - voor het behoud van het luchtvaarthistorisch erfgoed

NO. 9, DECEMBER 2020, € 4,– WWW.MILITAIR ECOURANT.NL

MILI TAIR E COU RAN T

ZEBR A SWORD

DE LACHENDE GEZICHTEN BIJ ZEBRA SWORD, OEFENEN IN CORONATIJD,

P.4

DEFENSIE

Sadet Karabulut, de Slag om de Schelde en Vrouwen in de frontlinie

“Voor Luchtvaartboeken” www.geromybv.nl

NU VERSCHENEN!

Militaire Courant editie december 2020.

Met o.a. Vrouwen in de Frontlinie, Sadet Karabulut, de Slag om de Schelde Kijk voor meer informatie op www.militairecourant.nl.

Uitgeverij Geromy BV

Zonnebaan 54 3542 EG Utrecht Tel. 030 2617221 info@geromybv.nl

27 | BOEKENKRANT | JANUARI 2021

WIN EEN BOEK

TIPS VAN DE REDACTIE

WIN EEN BOEK

VORIGE MAAND

Van romcom tot journalistiek Wat lezen de redactieleden van de Boekenkrant in hun vrije tijd? In deze rubriek tippen wij een boek dat ons het afgelopen jaar heeft verrast, maar dat niet in de krant is verschenen.

MIREILLE BREGMAN ‘In 2020 hebben meerdere boeken mij verrast, maar ik licht graag Geel is de kleur van de zomer van Klaas Knooihuizen uit. Het is de debuutroman van een auteur die al eerder korte verhalen schreef.

Antwan is als veertigjarige in zijn maatschappelijke ontwikkeling niet verder dan iemand van dertig; het leven gaat hem gewoon te snel. Als hij tijdens een weekend op de hond van een collega past, moet hij wel in actie komen. Knooihuizen verwerkt geestige gedachten, historische feitjes en maatschappelijke patronen in een verhaal dat je nieuwsvgierig houdt. Hierna kijk je nooit meer hetzelfde naar gele reclameborden en witte hondjes!’

RINKE VAN DER PLAAT ‘Toen ik Het zijn net mensen moest lezen voor mijn opleiding Journalistiek baalde ik heel erg en was ik eigenlijk helemaal niet van plan om het daadwerkelijk te gaan lezen.

Toch besloot ik het boek maar even

‘Dat “kijken hoe ver ik zou komen” eindigde pas toen ik de laatste bladzijde omsloeg en opeens de kaft te zien kreeg.’

open te slaan en te kijken hoe ver ik zou komen. Dat “kijken hoe ver ik zou komen” eindigde pas toen ik de laatste bladzijde omsloeg en opeens de kaft te zien kreeg. Joris Luyendijk laat zien dat buitenlandjournalistiek niet altijd even duidelijk is, maar dat zelfs objectief verslaggeven soms subjectief kan zijn.

Met Het zijn net mensen geeft hij een heel nieuw beeld bij de situaties in het Midden-Oosten.’

MIRJAM MULDER ‘Afgelopen najaar belandde er een klein, oranje boekje op mijn bureau: De palimpsesten van Aleksandra Lun. Dit kleine boekje maakte op mij een grote indruk. In amper 140 pagina’s sjeest Lun de lezer door het Europa van de twintigste eeuw en laat ze een hele reeks bekende schrijvers opdraven, op een achteloze maar altijd komische manier.

De hoofdpersoon is, net als Lun, een Poolse immigrant die wordt opgenomen in een psychiatrisch gesticht in Luik, vanwege zijn onbeschofte gewoonte te schrijven in talen die niet zijn moedertaal zijn. Een strak gecomponeerde, hilarische satire die de relatie tussen taal en identiteit binnenstebuiten keert.’

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de namen voor 25 januari 2021 naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres.

Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Thuis in mezelf verloot.

Nicole Krauss, Een man zijn, Uitgeverij Ambo|Anthos, 280 pagina’s (€ 23,99)

In Thuis in mezelf neemt Rupi Kaur lezers mee op een reflectieve, intieme reis naar het verleden, het heden en naar de kracht die in iedereen schuilt. Ze voert openhartige, soms pijnlijke en oprechte gesprekken met zichzelf.

Een dichtbundel met illustraties over persoonlijke groei.

Rupi Kaur, Thuis in mezelf, vertaling: Anke ten Doeschate, Uitgeverij Orlando, 192 pagina’s (€ 20,00)

IZA DE BRUIN ‘Een boek dat mij afgelopen jaar echt heeft verrast is Nooit meer van romcom-schrijfster Colleen Hoover. Op het eerste gezicht lijkt het boek een afspiegeling van mijn Pinterestdroom: de hoofdpersoon die haar eigen bloemenwinkel begint in Boston en haar vrije tijd vult met romantiek. Toch is het boek veel heftiger dan dat: het gaat over huiselijk geweld, en het innerlijke gevecht dat de hoofdpersoon met zichzelf voert om de cirkel te verbreken. Nooit meer is een vlot geschreven boek dat je hart laat breken, maar het met net zoveel emotie weer aan elkaar lijmt.’

Wie waren de drie schrijvers verborgen in het beeld in het decembernummer? Het goede antwoord is: Marieke Lucas Rijneveld, Ruth Ware en Stefanie de Velasco.

Uit de goede inzendingen trokken we de volgende winnaar: Christien Tenhage uit Den Dolder. Zij wint een exemplaar van Een man zijn van Nicole Kraus. Gefeliciteerd!

Neem nú een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul

de bon in)

Ja, ik neem een abonnement:

Twaalf nummers van de Boekenkrant voor € 42,–

naam

m/v

straat postcode

plaats

land e-mail telefoon IBAN nummer betaling

automatische incasso

per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

BK0121

Hoeveel ¨v çò ® ®³ È³È ŭŵ ¦v®ËvÀ Ƣ #ikleesthuis

­³³ ÃÈ ³ § ® §³³½ ¦ ³³§ ®Ë ò ¦ vÛ³À È ³ § v® ¨ƛ We staan voor je klaar. ® ¦ ³ § ® ³³§ƛ Ëà ÃÈ ¨ ç È ¨ ³® à ³ ³®¨ ® ƛ *®Ã½ ÀvÈ ®³ Ƣ S³È ® ­ È ŭŵ ¦v®ËvÀ Û ® ³ §Û À§³½ Àà ˮ ½ À󳮨ò§ ¨ ÃÈ ½Ãƛ %v ®vvÀ §¨ ÃÈ Ë Ãƛ®¨ ³ à v® KLư ³ ƛ k³ ­v§ ® Ü Ûv® ÃÈ v ® 瑩 ¨ à v ®ƛ

koop online bij je favoriete boekhandel

ikleesthuis.nl