Boekenkrant februari 2021

BOEKENKRANT – FEBRUARI 2021 No. 2, JAARGANG 15

‘Met Ik ben er niet wil ik de vraag stellen: wat is normaal?’

– Lize Spit

LIEVE BLANCQUAERT

Pagina 7

FEBRUARI 2021, No.9 – DE BESTE BRON VOOR JEUGDBOEKEN

HET HOGE NOORDEN Kinderboekenbijlage

Pagina 5

Pagina 9

Peter Vos – Beestenkwartet De klassieker 50 jaar op extra groot formaat w w w. d e h a r m o n i e . n l

,50

el

nd

de In

bo

e

a kh

4 €1

Pagina 13

Pagina 19

2 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

Contact Uphill Battle uitgevers, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland. + 31 30 2231718

E-mail redactie@boekenkrant.com

Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com

Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005

Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Redactie Hoofdredacteur: Mirjam Mulder

Vormgeving: Titus Vegter Uitgever: Jan Louwers Oplage: 19.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 1 maart 2021.

ERWIN SUVAAL

Op het moment van verschijnen van deze krant, zijn de boekhandels al ruim een maand gesloten. Voor vele is het nu de vraag: zullen ze de eindstreep wel halen? Daarom organiseerde de CPNB een grote landelijke campagne om mensen op te roepen boeken te bestellen bij hun lokale boekhandel. Schrijvers, uitgeverijen en lezers schaarden zich massaal achter deze actie. En wij natuurlijk ook!

Vandaar weer gewoon een nieuwe editie van de Boekenkrant. Dat het normale leven al bijna een jaar lang stilstaat, is niet voor iedereen een reden om geen grote sprongen te wagen: zo bracht Roos Vlogman onlangs haar debuut Raaf uit (p.3).

En Lykele Muus maakte de overstap van romans naar non-fictie met zijn autobiografische boek Zo kan het dus ook, over het co-ouderschap (p.19). Ten slotte laat het nieuwe jeugdboek van Davide Morosinotto zien dat, ook al eindigt een verhaal niet met een happy end, dat nog niet verdrietig hoeft te zijn (p.13).

Veel boeken in deze krant zijn uitgesteld tot na de lockdown. Daarom willen wij u oproepen om de boeken die u wilt lezen alvast te reserveren bij uw lokale boekhandel, om hen een steuntje in de rug te geven.

Koop nu een boek!

Mirjam Mulder, hoofdredacteur Boekenkrant mirjam@boekenkrant.com

INHOUD

+++ De CPNB komt met goed nieuws en slecht nieuws.

Voor het zesde jaar op rij groeide in 2020 de omzet van de boekenmarkt, maar liefst met zes procent. In totaal werden er 41 miljoen boeken verkocht. Hierbij was de grootste groei te merken in de verkoop van kinderboeken en fictietitels.

De groei was helaas alleen terug te zien in de online verkoop. De boekenverkoop in fysieke winkels daalde juist met elf procent als gevolg van de coronacrisis. +++ Primeur!

Dat Lucinda Riley tegenwoordig de onbetwiste koningin van de Bestseller Top60 is, weten we allang. Met 227.000 exemplaren was Zon van Lucinda Riley, het zesde deel in de Zeven Zussen-reeks, het bestverkochte boek van 2020. Bijzonder is dat het zevende deel hier in Nederland al op 6 mei verschijnt, terwijl het in andere landen pas later dit jaar uitkomt. Daarmee krijgt Uitgeverij Xander een wereldprimeur. +++ Om jongeren aan het lezen te krijgen heeft de Friese scholengemeenschap Simon Vestdijk een lees-challenge bedacht: ‘Elke maandag komt er een uitdaging online, en elke vrijdag wordt een winnaar bekend gemaakt,’ legt een docent uit. +++ Een jaar lang werkten Stichting CPNB en Hebban.nl intensief samen, en dat is zo goed bevallen dat de CPNB de online lezerscommunity nu heeft overgenomen.

‘Hebban.nl inspireert lezers en helpt ze te kiezen tussen al die mooie boeken die worden uitgegeven. [Dit platform] biedt het collectieve boekenvak talloze mogelijkheden om boeken extra onder de aandacht te brengen bij (en door) lezers,’ aldus CPNB-directeur Eveline Aendekerk. +++ Als je de inauguratie van de Amerikaanse president Joe Biden hebt gezien, dan kan het je niet ontgaan zijn dat Amanda Gorman indruk heeft gemaakt – ook in Nederland. Verschillende uitgeverijen hebben al interesse getoond in het werk van de 22-jarige dichteres. Ze kreeg er in een paar uur tijd miljoenen volgers bij op sociale media en haar beide boeken kwamen direct binnen in de bestsellerlijst van Amazon. +++

Literatuur Roos Vlogman, Raaf 3 Abigail Dean, Meisje A 4 Roberto Camurri, De naam van de vader 4 Aravind Adiga, De Witte Tijger 5 Lize Spit, Ik ben er niet 7

Spanning Sebastian Fitzek, Het geschenk 9 Will Dean, Tuva 1.

De jacht 11 Martine Kamphuis, De kliniek 11

Jeugd Guido Eekhaut, Eeuwig 12 Ana Pessoa, Mary John 12 Davide Morosinotto, De verloren bloem van de sjamaan 13

Non-fictie Tippagina wetenschap 16 Dean Nicholson, Nala’s wereld 17 Lykele Muus, Zo kan het dus ook 19

Boekhandel

CHAIRMAN OF THE JOINT CHIEFS OF STAFF

Redactie: Iza de Bruin, Mireille Bregman en Rinke van der Plaat.

Medewerkers: Sietske Bierma, Anne van Blijderveen, Sandra Broertjes, Martijn van Bruggen, Wendy Claes, Oglaya Doua, Antal Giesbers, Aefke ten Hagen, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Merel Kuitert, Istvan Kops, Laura Molenaar, Rianne Nieuwdorp, Selma Oueddan, Raymond Noë, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Famke Prins, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Yannick Schueler, Michelle Schulte, Fien de Smet, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Gerda Visser, Maaike de Vries, Peter Paul de Waal, Renske van der Wal, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit, Marcella de Wolf.

Koop nú een boek!

KORT NIEUWS

LANA PINHO

REDACTIONEEL

MAIKEL THIJSSEN

COLOFON

Kijkje in de keuken: literair agent Dorine Holman Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant Op bezoek bij Boekhandel Scheveningen De bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen

21 28 29

29

Voor de lezer Boekenkrantleesclub Win een boek

31 31

LITERATUUR

3 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

INTERVIEW

ROOS VLOGMAN

COLUMN

‘Ik vind het leuk om dingen uit de hand te laten lopen’ Een debuutroman uitbrengen is altijd spannend, maar in coronatijd zeker. Roos Vlogman publiceerde al eerder verhalen, essays en gedichten in verschillende literaire tijdschriften en debuteert nu met de kleine, pittige roman Raaf.

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers.

Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding.

LEX JANSEN

IZA DE BRUIN Raaf gaat volgens de achtentwintigjarige schrijver over het aanvoelen van de ander in een afhankelijkheidsrelatie. Dat kan beklemmend voelen, maar kan er ook voor zorgen dat de ontlading van die spanning per ongeluk hilarisch wordt. In het boek wordt vanuit het ik-perspectief het verhaal van Raaf omschreven, dat zowel humoristisch als melancholisch is.

Op dit moment komt je boek over twee dagen uit, hoe voel je je?

‘Ik vind het spannend, maar ik heb er vooral heel veel zin in. Het voelt ondanks alles als een goed moment om het de wereld in te brengen. Ik heb er wel vertrouwen in dat het bij de juiste mensen terechtkomt. Het rare is gewoon: alles kan gebeuren en niets kan gebeuren.’

Waarom heb je ervoor gekozen om een ongewone familieband te portretteren?

‘Ik ben altijd wel geïnteresseerd geweest in afhankelijkheidsrelaties.

Of dat nu binnen een familie is, of binnen een liefdes- of vriendschapsrelatie... Het kan natuurlijk op heel veel verschillende niveaus bestaan.

Ik vind het heel interessant als mensen elkaar zo erg beïnvloeden dat ze bijna versmelten tot één mens, zoals bij Raaf en zijn moeder. Zij hebben elkaar nodig om hun kleine universumpje in stand te houden. Ze zijn zo goed op elkaar ingespeeld dat ze alleen nog maar met de ander bezig kunnen zijn. Iedere keer als er een buitenstaander binnenkomt, een van die mannen van de moeder bijvoorbeeld, dan lijkt dat universumpje even te gaan wankelen, maar die buitenstaander gaat toch steeds weg. Ik denk dat het allemaal onbewust gaat.’

Dat klinkt best intens allemaal. Was het dat ook om te schrijven?

‘Ik kan mij voorstellen dat het een intens boek is, maar ik heb ook echt heel erg gelachen toen ik het aan het schrijven was. Ik vind het leuk om dingen een beetje uit de hand te laten lopen.’

Hoe omschrijf je jouw schrijfproces?

‘Erg onregelmatig. Ik schreef meestal in de

Schoonheid, troost en berusting

SABINE NIEUWENHUIZEN

ochtend, gewoon vanuit bed. Eerst maakte ik een kopje koffie en dan ging ik meteen aan de slag. Vaak schreef ik ook op mijn telefoon, omdat het dan minder “echt” voelt, en ik daardoor meer durf. Want als ik aan de eettafel ga zitten, of in een café, en er dus echt een “ding” van maak, dan word ik opeens wat zenuwachtig. Ik probeer het schrijven een beetje tussendoor te doen.

Ik ben niet iemand die de hele dag kan schrijven. Ik schrijf vaak maar anderhalf uur achter elkaar.’

Hoelang heb je dan gewerkt aan Raaf?

‘Vier jaar. Ik was heel iemand anders toen ik begon aan dit boek. Daarom voelen die 152 bladzijdes voor mij ook veel langer. Toen ik op een gegeven moment uitgeschreven was, had ik de volgorde van het boek veranderd en dacht: dit is het.

Dit klopt, ik moet niks meer toevoegen.’

Roos Vlogman, Raaf, Uitgeverij De Harmonie, 152 pagina’s (€ 17,50)

Ik kan mij voorstellen dat je na die vier jaar echt gehecht bent geraakt aan Raaf, maar is dat nou ook echt je favoriete personage?

‘Ik denk dat alle personages wel een aspect van mij zijn, maar ik

‘Ik was heel iemand anders toen ik begon aan dit boek.’ denk dat Raaf het makkelijkste is om van te houden. Toch is de moeder mij ook wel dierbaar, juist door al haar uitspattingen en gekheid. Maar er zijn ook veel kleine personages waar ik heel blij mee ben. Bijvoorbeeld de vrouw die de naaktkat uitlaat met het geblondeerde haar. Die voorbijgangers voelen voor mij heel dichtbij, omdat ik ze heel goed voor me zie.’

Op Instagram plaats je allemaal korte video’s waarin je Raaf voorleest. Waar kwam dat idee vandaan?

‘Het is een hoofdstuk dat ik in delen heb opgenomen. Het is natuurlijk een teaser, zodat mensen nieuwsgierig worden. Ik heb het daarnaast ook altijd heel leuk gevonden om verhalen voor te dragen. Er zijn op dit moment niet heel veel fysieke evenementen waarop dat kan, maar juist daarom dacht ik dat het speciaal is om het online te doen. Door mensen het boek in mijn stem te laten horen, hoop ik ze te prikkelen.’

Ik parkeerde mijn auto aan de rand van het oude centrum van Delfshaven om naar een optreden van Anna Enquist en Ivo Janssen te gaan. Een informatiebord bij de betaalautomaten leerde me dat in een tijd waarin het calvinisme in de noordelijke Nederlanden de dominante religie was, in Engeland Jacobus I de scepter zwaaide. Hij was de eerste koning uit het huis Stuart en de zoon van Mary Stuart, ooit de grootste rivale van koningin Elisabeth. Als hoofd van de anglicaanse staatskerk maakte hij het andersdenkenden zo goed als onmogelijk hun geloofsovertuiging te belijden. Dat was de reden dat de Pilgrim Fathers, een groep puriteinse gelovigen, hun land vaarwel zeiden en vertrokken. Ze wilden hun geluk beproeven in Amerika. In het jaar 1620 werd de groep enige tijd gehuisvest in de Sint Anthonis Capel. Het optreden van Enquist en Janssen was gepland in een zaaltje niet ver van deze kapel.

Bij binnenkomst bleek er al flink veel publiek te zijn. Voorin stond een glimmende vleugel. Ivo rangschikte enkele partituren en Anna Enquist wenkte me om vooraan te komen zitten. We hadden net haar roman Contrapunt gepubliceerd en dit optreden was onderdeel van de publiciteitscampagne rondom haar nieuwe boek. De hoofdpersoon in de roman is pianiste. In een poging een groot verlies te verwerken studeert zij iedere dag de ‘Goldbergvariaties’ van Johann Sebastian Bach. Na een aantal uren te hebben gestudeerd, gaat ze naar haar schrijftafel om aan haar roman te werken.

Vanzelfsprekend beïnvloedt de muziek van Bach de teksten van de roman in wording. Na een vrolijke, dartelende variatie volgt een scène waarin de kinderen onderweg naar het sportveld rennend over heggetjes springen, terwijl na een ingetogen, wat sombere variatie er eerder een contemplatieve scène volgt of een minder prettige herinnering. De eerste variatie is noot voor noot gelijk aan de laatste en toch hoor je twee verschillende stukken. Dat komt door wat je als luisteraar ervaren hebt in alle variaties daartussenin. Nooit eerder las ik een boek waarin muziek en tekst zozeer verweven zijn als in Contrapunt. De wijze waarop Enquist en Janssen elkaar tijdens hun optreden afwisselden, onderstreepte dat alleen maar. Ik bedacht me dat de strenggelovige Pilgrim Fathers ongetwijfeld bezwaar gemaakt zouden hebben tegen een literair-muzikale avond als deze. Bach componeerde zijn muziek een paar decennia nadat de geloofspuriteinen met hun schip de Mayflower de oceaan overgestoken waren. Uiteindelijk hebben ze zich gevestigd in Massachusetts. Het is te hopen dat hun nazaten de variaties wel kennen, want ze brengen, net als het boek van Enquist, schoonheid, troost en berusting.

‘Nooit eerder las ik een boek waarin muziek en tekst zozeer verweven zijn.’

www.magonia.nl

4 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

LITERATUUR

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

The Queen’s Gambit

Opgroeien in een horrorhuis

Het is de best bekeken serie op Netflix: The Queen’s Gambit. Nu is ook de Nederlandse vertaling van het boek te verkrijgen. Al snel wordt duidelijk dat Beth Harmon een wonderbaarlijk schaaktalent heeft. Terwijl ze naar top van de Amerikaanse schaakranglijst stijgt, weet de verslavingsgevoelige wees een nieuw leven voor zichzelf op te bouwen. Maar ze kan haar drang tot zelfvernietiging nooit helemaal overwinnen.

Walter Tevis, The Queen’s Gambit, vertaling: Liesbeth KramerPlokker, Uitgeverij Meulenhoff, 368 pagina’s (€ 15,99)

De jongen die met wolken speelde Rome, 1944.

Archeoloog Filippo Cavalcanti heeft van de overheid de opdracht gekregen om een aantal kunstwerken naar nazi-Duitsland te verschepen.

Als de oude professor een jongen uit Ischia ontmoet, besluiten de twee in een opwelling de kunstwerken naar Rome te smokkelen. Onderweg komen ze mensen tegen die worstelen met oorlog, armoede en ontbering.

FAMKE PRINS

Franco Faggiani, De jongen die met wolken speelde, vertaling: Saskia Peterzon-Kotte, Uitgeverij Signatuur, 256 pagina’s (€ 20,99)

Aurora Aurora is getrouwd met Gabriel en ze is niet alleen het luisterend oor voor hem, maar ook voor de rest van de familie. Op een goede dag besluit Gabriel om een familiediner te organiseren. Eigenlijk vindt niemand dat een goed idee. Aurora probeert Gabriel van zijn plan af te brengen, bang dat zijn goedbedoelde poging om de familie weer bij elkaar te brengen, slecht zal aflopen.

Luis Landero, Aurora, vertaling: Arie van der Wal en Eugenie Schoolderman, Uitgeverij Wereldbibliotheek, 240 pagina’s (€ 22,99)

Ondertussen in Dopamine City Rioolwerker en weduwnaar Lonregan (‘Lon’) Cush wordt ontslagen bij een zeer schimmig bedrijf dat het volledig voor het zeggen heeft in deze fictieve Amerikaanse stad. Als hij zijn dochter een smartphone geeft, belanden dochter Shelby en Lon via hun scherm steeds dieper in die alternatieve onlinewereld, waarbuiten sociaal contact nauwelijks nog plaatsvindt.

In Meisje A vertelt Lex Gracie haar verhaal over de gruwelijke gezinssituatie waarin ze is opgegroeid. Als ze volwassen is en te horen krijgt dat haar moeder is overleden in de gevangenis, wil ze het lichaam niet opeisen. Wel is ze aangewezen als executeur-testamentair, en moet ze – samen met haar broers en zussen – beslissen over wat te doen met het ‘House of Horror’, waar ze allemaal zulke vreselijke herinneringen aan hebben.

DBC Pierre, Ondertussen in Dopamine City, vertaling: René Kurpershoek, Podium Uitgeverij, 432 pagina’s (€ 25,00)

‘Ik ben Alexandra Gracie en ik ben vijftien jaar. U moet de politie bellen.’ Dit is de zin die ‘Meisje A’ zo vaak heeft geoefend, terwijl ze in gevangenschap zat in haar ouderlijk huis. Vies, vermagerd en verminkt weet ze als tiener te ontsnappen uit de macht van haar ouders. Maar hoe gaat het nu – jaren later – met de familie? Meisje A van Abigail Dean vertelt het verhaal over een ernstig getraumatiseerde vrouw die moest opgroeien onder vreselijke omstandigheden. Is het nog mogelijk om na

Hoe gaat het nu – jaren later – met de familie?

zo’n verschrikkelijke jeugd een toekomst voor jezelf op te bouwen?

Elke broer of zus moet toestemming geven voor de bestemming van hun ouderlijk huis – Lex heeft samen met haar zusje Evie het idee om er een soort gemeenschapshuis heeft zo zijn eigen kijk op het verlevan te maken waar mensen samen den. Hierdoor miste er wel wat, elk kunnen komen, iets wat hun vader hoofdstuk is vrij lang en voelde als vreselijk had gevonden. Het vereen ‘eigen verhaal’ op zich. De rode haalperspectief blijft bij Lex, maar draad in het verhaal is het huis en in ieder hoofdstuk staat een van het gezamenlijk jeugdtrauma van haar zes broers of zussen centraal, de familie Gracie, maar een spanJongen B, Meisje B, Jongen C, enzoningsboog ontbrak. Daarbij komt dat voorts. Door de informatie die je het verhaal continu verspringt van ontvangt bij elk afzonderlijk verhet heden naar het verleden, zonder haal krijg je steeds meer een idee duidelijke afbakening. Dit is enigswat zich heeft afgespeeld in de horzins verwarrend en rorjeugd van Meisje A. leest daardoor minder Verwaarlozing, (geesprettig. telijke) mishandeling, Meisje A is een boek godheidswaanzin en waarin je een vrouw uithongering waren leert kennen die om elke dag aan de orde. moet gaan met een De flashbacks naar ernstig jeugdtrauma en vroeger maken het vernu ook met een dode haal interessant en moeder die in haar laten je afvragen hoe ogen al lang dood was. vader en moeder het Lukt het haar om de zo ver hebben laten horrorplek uit haar verkomen en waarom. leden een plek te geven Door de indeling van en verder te gaan met het boek sta je als haar leven? Dit is geen lezer goed stil bij elk spannend verhaal, familielid, hoe het nu Abigail Dean, Meisje A, zoals de cover doet vermet de broer of zus in vertaling: Erica Disco, moeden, wel een heel kwestie gaat, en is er Uitgeverij Harpertriest psychologisch ruimte voor elk afzonCollins, 352 pagina’s familiedrama. derlijk verhaal; ieder (€ 21,99)

In de schaduw van het gemis In zijn nieuwe roman De naam van de moeder strooit de Italiaanse auteur Roberto Camurri zout in de wonde van een vader en zoon. Het plotse vertrek van de moeder geeft aanleiding tot verbittering en weemoed in de levens van twee mannen op het platteland.

KATY HURKMANS Wanneer Ettore met zijn babyzoontje, dat last heeft van kinkhoest, voor een korte vakantie naar de bergen trekt, treffen ze daarna een leeg huis aan. De moeder van Pietro is verdwenen. Haar vertrek en afwezigheid in het leven van de echtgenoot en zoon laat diepe sporen na.

Roberto Camurri keert in De naam van de moeder terug naar Fabbrico, de kleine gemeenschap waar ook zijn vorige roman De menselijke maat zich afspeelt. Deze keer zoomt hij op een bewogen manier in op de levens van twee mannen die met elkaar verweven zijn en tegelijkertijd parallelle levens leiden.

Camurri beschrijft de wereld van Ettore en Pietro op een intieme en vertrouwde manier. Hij schetst alledaagse taferelen en leidt de lezer aan de hand van herinneringen doorheen de gevoelens van vader en zoon. Het gemis van de moeder

Deze roman leent zich tot lezen met dezelfde traagheid als die waarmee het leven in Fabbrico zich afspeelt.

kruipt bij hen onder de huid en heeft een grote invloed op de gezinsdynamiek. De fragmenten uit het leven van de hoofdpersonages lijken op het eerste gezicht niet buitengewoon, maar verlenen door hun eenvoud diepgang aan de manier waarop de afwezigheid van de moeder de gevoelens en relaties van zowel Ettore als Pietro ondermijnt.

Deze roman leent zich tot lezen met dezelfde traagheid als die waarmee zijn zoon. Pietro worstelt dan weer het leven in Fabbrico zich afspeelt. met de moeilijkheid om lief te hebHet verloop van het verhaal vraagt ben en een gebrek aan vertrouwen geduld en een liefde voor de gedein zichzelf als partner met op de achtailleerde beschrijvingen van de tergrond de schim van zijn moeder: omgeving die de stijl van Camurri ‘Een spook waarvan hij hoopt dat het kenmerken: ‘Hij hoorde niet meer zal verschijnen, dat hij zich voorstelt het geluid van het water, van de waterval, van de andere dieren die in met de lange haren los, met scherpe gelaatstrekken, net het bos verstopt zaten, zoals die hij elke ochvan de regen die met tend in de spiegel ziet, zijn vallende druppels een spook waarvan hij de boomtakken en de zich voorstelt dat het blaadjes liet weerklinroerloos met de dunne ken.’ Hij schetst een armen gespreid, uitgeharde werkelijkheid die strekt naar hem, staat de ene keer met sente wachten.’ timentaliteit wordt De naam van de moebenaderd en de andere der is een familierokeer met woede. man over een gezin Tussen Ettore en Pietro dat niet meer de vorm heerst een bijzondere heeft waar zijn leden dynamiek. Ettore is naar verlangen. De onteen man die het bijbrekende figuur van de zonder moeilijk heeft moeder en haar liefde om zijn gevoelens te Roberto Camurri, De waar naar gehunkerd uiten en tegelijkernaam van de moeder, wordt, vormen de funtijd een groot verantvertaling: Manon Smits, dering van een huis vol woordelijkheidsgevoel Uitgeverij De Bezige Bij, twijfel en melancholie. heeft ten opzichte van 224 pagina’s (€ 21,99)

5 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKVERFILMING

LITERATUUR

DE WITTE TIJGER

De wet van de jungle

NETFLIX

In 2008 verscheen De Witte Tijger van Aravind Adiga, het verhaal van een Indiase jongen die aan zijn armoedige bestaan probeert te ontkomen. Tragisch en vol donkere humor, deed het heel wat stof oplaaien en won het nog datzelfde jaar de Man Booker Prize. Nu is het als film op Netflix te zien: kan die tippen aan het boek?

MIRJAM MULDER

bepaalde dingen uit te leggen en gebeurtenissen kort aaneen te rijgen. Zo wordt aan het begin van de film, in een lange openingsmonoloog, zo’n beetje Balrams hele jeugd samengevat. Gelukkig werd de voice-over gedurende de rest van de tijd vooral ingezet om af en toe cynische opmerkingen te maken, wat het verhaal juist erg quirky en fast-paced maakt, kenmerkend voor Netflix-originals.

Zowel het boek als de film weten je geheel in hun wereld mee te nemen.

Adiga vertelt in zeer beeldend – en allesbehalve politiek correct – taalgebruik, zoals wanneer hij de riksjachauffeurs beschrijft: ‘dunne, stokachtige mannen, voorovergebogen op hun fietszadel, terwijl ze een rijtuigje voortpeddelen met een piramide middenklassevlees erin, een dikke man met zijn dikke vrouw en hun boodschappentassen en levensmiddelen.’ In de meest geslaagde scènes in de Netflix-versie worden dit soort beschrijvingen getoond in plaats van verteld. Beeld en geluid zorgen ervoor dat je je nog meer dan in het boek midden in de chaos van de Indiase straten waant – je kunt de geuren er haast bij ruiken.

De Witte Tijger vertelt het verhaal van Balram, een slimme jongen die opgroeit aan de onderkant van de Indiase maatschappij. Hij krijgt al jong de bijnaam ‘Witte Tijger’; een dier dat zo zeldzaam is dat het maar eens per generatie voorkomt. Zal het hem wel lukken zich los te maken uit die generatielange onderdrukking?

De film kiest opmerkelijk genoeg voor dezelfde vertelvorm als het boek, namelijk een brief aan de Chinese premier Wen Jiabao, waarin Balram zijn levensverhaal uit de doeken doet. Waar dit er in het boek voor zorgt dat hij kan reflecteren op zijn leven, wordt het in de film, door middel van een Aravind Adiga, De Witte voice-over (erg overTijger, vertaling: Arjaan tuigend gedaan door van Nimwegen, Uitgeacteur Adarsh Gourav), verij Nieuw Amsterdam, vooral gebruikt om 272 pagina’s (€ 12,50)

Kastenstelsel Het boek werd destijds vanuit India zowel geprezen om zijn harde kritiek op het land, als ervan beschuldigd té negatief te zijn. Hoe het ook zij, de auteur slaagt er bijzonder goed in om voor ons vreemde concepten als het kastenstelsel

uit te leggen. ‘U moet weten: in de hoogtijdagen van dit land, toen het het rijkste land ter wereld was, was het net een dierentuin. Een schone, goed onderhouden, geordende dierentuin. Iedereen op z’n plek, iedereen gelukkig. (…) Toen, dankzij al die politici in Delhi, werden op 15 augustus 1947, de dag waarop de Britten vertrokken, de kooien opengezet, en de dieren vielen elkaar aan en verscheurden elkaar en de wet van de jungle kwam in plaats van die van de dierentuin.’

De verschillende kasten bestaan in naam nog wel, alleen zeggen ze niets meer over je beroep, maar over je status: hoog of laag. Balram komt uit de lage kaste van ‘Suikerbakkers’, maar weet zich als enige van zijn familie op te werken tot een voor hen onhaalbare positie: die van chauffeur (oftewel bediende) voor een rijke zakenman. Wat maakt dat Balram wel uit het dorp van zijn ouders weet te ontsnappen? Zijn ‘ondernemersgeest’. In elke situatie waarin hij belandt, zorgt hij dat hij er iets van kan leren, veelal door zijn meesters af te luisteren. Zo weet hij zich telkens ietsje omhoog te werken.

Hypocrisie Waar Balram in eerste instantie erg loyaal is aan zijn baas Ashok, die een Amerikaanse opleiding heeft genoten en naast zijn New Yorkse vrouw ‘Madam Pinky’ ook een Westerse blik mee terug heeft genomen, komt hij er uiteindelijk achter dat Ashok toch niet zoveel beter is dan de andere Indiase meesters. In de film komt dat misschien nog wel meer tot zijn recht, doordat we Ashok en Pinky Madam (vertolkt door Rajkummar Rao en Priyanka Chopra Jonas) door onze

‘De kooien werden opengezet, en de dieren vielen elkaar aan en verscheurden elkaar en de wet van de jungle kwam in plaats van die van de dierentuin.’ eigen ogen zien, in plaats van die van Balram. Daardoor zijn ze ineens geen vreemde, buitenaardse wezens meer, maar hele gewone ‘Westerse’ personages, die we uit zoveel Hollywoord-films kennen. Nu ze in zo’n hele andere situatie gezet worden, komt hun hypocrisie aan het licht: ze doen heel verontwaardigd over de ongelijkheid in India, maar als het erop aankomt, kiezen ze toch voor hun eigen hachje ten koste van dat van de bediende. En dus rest Balram geen andere keus dan om het heft in eigen handen te nemen.

Of het verhaal goed eindigt? Dat hangt af van de lezer. De een zal het te rooskleurig vinden, de ander te zwartgallig. De enige manier waarop iemand in India boven zijn kaste kan uitstijgen, is om letterlijk over lijken te gaan. En dan ligt de wereld aan je voeten. De Witte Tijger is een verhaal dat, dertien jaar later, nog steeds schrijnt en aan het denken zet, en het vrijwel net zo goed doet op het scherm als op papier.

The White Tiger is nu te zien op Netflix.

‘Literatuur van de bovenste plank, die speels de grenzen van de verbeelding zoekt.’ Trouw

nieuw #kooponlineooklokaal

www.uitgeverijsignatuur.nl

De boeken van

Stortebeeker

laten je rillen, peinzen, lachen en huilen Voor elke bui een boek BK halve pagina liggend 2021jan.indd 1

19-1-2021 10:47:22

7 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

LITERATUUR

INTERVIEW

Wat is normaal?

De geliefden Leo en Simon lijken voor elkaar gemaakt te zijn. De dood van hun moeders in hun jeugd bindt hen als twee scheefgezakte pilaren die elkaar overeind houden. Maar dan gaat Simon zich vreemd gedragen en brokkelt hun wankele wereld langzaam maar zeker af.

MARTIJN VAN BRUGGEN Ik ben er niet, Lize Spits opvolger van haar veelgeprezen debuutroman Het smelt, beschrijft de worsteling van Leo, een winkelmedewerkster in Brussel, die alle houvast die ze de afgelopen jaren heeft opgebouwd kwijtraakt als haar steun en toeverlaat Simon ’s nachts thuiskomt met een tattoo op zijn oor. Het is het begin van een periode waarin hij zich steeds vreemder gaat gedragen.

Al snel blijkt Simon een manische depressie (bipolaire stoornis) te hebben. Hoe heb je onderzoek gedaan naar dit onderwerp?

‘Mijn moeder leed aan depressies,’ vertelt Lize in ons videogesprek, ‘en ik ben lang in een relatie geweest met iemand die manisch depressief was. Uit persoonlijke ervaringen ken ik deze ziekte dus al heel goed. Maar ik wilde meer uit de roman halen dan een persoonlijk verhaal, dus ben ik met zowel patiënten als dokters gaan praten. Ook heb ik nog eens een kijkje genomen in de psychiatrie. Als schrijver krijg je een ander beeld van zo’n instelling dan als naaste. Dat zie je ook aan Leo in de roman. Als zij voor het eerst naar de psychiatrische instelling gaat waar Simon ligt, voelt alles angstig voor haar. Zo overweldigend. Het cliché

Lize Spit, Ik ben er niet, Uitgeverij Das Mag, 576 pagina’s (€ 25,99)

van het gekkenhuis in films klopt.

Pas als ze wat meer afstand neemt ziet ze ook de positieve punten, zoals hoe de dokters voor de patiënten zorgen.’

Toch geeft Leo Simons psychiaters weinig vleiende bijnamen als ‘dokter Eenhoorn’ en ‘dokter Trol’.

Waarom doet ze dat?

‘Dat is een maniertje van haar om het overzichtelijk te houden, om de situatie te kunnen bevatten. Ze heeft het gevoel dat alles ontwricht is. Ze is haar houvast kwijt en wil terug naar de status quo van die twee pilaren die tegen elkaar aanleunen.

Het drama van een partner met een manische depressie is dat hij nooit meer helemaal de oude wordt. Het duurt vaak al een tijdje voor men de juiste behandeling vindt. De eerste maanden na de diagnose wordt er bijvoorbeeld heel veel gewisseld met medicatie. Leo beschrijft het alsof er daardoor steeds iemand anders op haar wordt afgestuurd, tot ze zegt: “oké, deze voldoet, deze mag blijven, hier zal ik het wel mee proberen te doen”. Dat is iets wat ik persoonlijk ook heb meegemaakt: dat zware medicatie zulke verschillende aspecten van een mens naar boven kan brengen.

‘Maar het is goed dat je opmerkt dat ook Leo haar onhebbelijkheden heeft. Dat is wel een vraag die ik met dit boek wil stellen: wat is normaal?

Het is niet zo dat je normaal bent als je niet aan de medicatie hoeft.

Ook Leo heeft rare gedragingen en reflexen en weet niet altijd goed hoe ze zich moet verhouden tot anderen.

Tegenover Simon lijdt ze aan “parentificatie”. Ze probeert een moeder te zijn voor hem en daar loopt het natuurlijk mis. Ze ziet hem niet meer als zelfstandig persoon, maar als een zieke die geholpen moet worden.

Voor mij is dat de kern van het boek: dat een ziekte nooit alleen de ziekte op zichzelf is, maar ook hoe de mensen naar de zieke kijken.’

Naast deze tragische liefdesgeschiedenis speelt er zich door het hele boek een plotlijn af in de tegenwoordige tijd waarin Leo vol angst naar huis fietst, omdat Simon ‘iets’ gedaan heeft. Waarom heb je deze plotlijn aan het verhaal toegevoegd?

‘Ik schrijf graag ingrijpende verhalen, maar wel zo dat het een spannende leeservaring wordt. Net als bij Het smelt geloof ik erin dat een verhaallijn in het verleden en in het heden elkaar versterken. Wanneer je als lezer weet wat Simon in het verleden gedaan heeft, heeft dat ook gevolgen voor hoe je naar het heden kijkt. In het laatste hoofdstuk komt alles samen, waardoor beide lagen een diepere betekenis krijgen. Die spanning zorgt er ook voor dat ik de mensen kan bereiken die normaal niet veel lezen. Zij berichten mij weleens dat ze het boek in twee dagen hebben uitgelezen. Maar ook voor de

LIZE SPIT

mensen die veel leeservaring hebben is genoeg te vinden in mijn boeken qua stijl, taal en beelden die ik gebruik. Dat ik zo’n breed publiek aanspreek wordt mij vanuit de literatuurhoek misschien een beetje kwalijk genomen, maar voor mij gaat lezen om: je laten meeslepen, opgeslokt worden in een verhaal. En daarvanuit kunnen mooie dingen ontstaan.’

‘Het drama van een partner met een manische depressie is dat hij nooit meer helemaal de oude wordt’ LIEVE BLANCQUAERT

LEO VAN DER NOORT

‘Wát een goed boek heeft Ine Boermans geschreven: grappig, fris en intelligent, het grijpt me bij de keel.’ – Jente Posthuma Lot probeert haar weg te vinden in een karig met familiegeluk bedeeld leven. Haar psycholoog raadt haar aan om de sluizen maar eens goed open te zetten, wat echter maar matig lukt.

Natuurlijk heeft haar jeugd ermee te maken. Die werd immers bepaald door een weinig complimenteuze vader, een pijnlijke echtscheiding en de vroege dood van haar moeder. En ook nu nog heeft haar vader een verlammende invloed op haar leven. Pas wanneer Lot haar eigen gezin vormt en een soort monument voor haar moeder begint te bouwen lijkt er iets te veranderen.

‘Een indringend debuut over verlies en familiebanden. Ine Boermans vertelt in droogkomische scènes vol verrassende observaties en een onderliggende pijn die voortdurend steekt.’ –Thomas van der Meer ‘ ‘’Ik kan zien dat het je raakt,’’ zegt de psych in Een opsomming van tekortkomingen -­ en raken, dat doet Ine Boermans, in haar droog-­absurde stijl. Ze laat je hardop lachen om verstikkend verdriet.’ droog-­absurde stijl. Ze laat je hardop lachen om verstikkend verdriet.

– Ilonka Leenheer

Ine Boermans – Een opsomming van tekortkomingen ISBN 9789493081864 | 160 pag. | € 21,50 www.uitgeverijorlando.nl

Naamloos-1 1

27-01-2021 14:01:08

SPANNING

9 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

RECENSIE

SEBASTIAN FITZEK

Iedereen is tot het kwade in staat Milan Berg staat bij het stoplicht wanneer er een auto naast hem stopt. Op de achterbank zit een bang uitziend meisje dat wanhopig een briefje tegen het raam drukt. Is het een vraag om hulp? Milan weet het niet, want hij is analfabeet. Hij voelt echter dat het meisje in levensgevaar is en begint een zoektocht naar haar.

ISTVAN KOPS Sebastian Fitzek debuteerde in 2006 met zijn psychologische thriller De therapie en verdreef in Duitsland De Da Vinci Code van de eerste plaats in de bestsellerlijst. Sindsdien levert hij elk jaar nieuwe psychologische thrillers af die steevast commerciële successen zijn.

Hoe kwam je op het idee om een boek te schrijven met een analfabeet in de hoofdrol?

‘Een paar jaar geleden bezocht ik de Buchmesse van Frankfurt, waar ik een kraam met analfabeten en exanalfabeten tegenkwam. Het eerste wat ik dacht, was hoe vreemd het was dat mensen die moeite hadden met lezen een boekenbeurs bezochten. Ze vertelden me dat er meer dan zeven miljoen mensen in de Duitssprekende wereld zijn die niet of slechts met moeite kunnen lezen.

Het zijn mensen die absoluut niet dom zijn, maar die vaak door problemen tijdens hun jeugd niet goed hebben leren lezen en schrijven.

Veel van hen hebben uit schaamte nooit over hun problemen durven praten. Ik raakte gefascineerd door deze mensen en ik wist zeker dat een analfabeet zich uitstekend leende voor een hoofdrol in een thriller. Ik vroeg me af hoe het zou zijn om de wereld door de ogen van een analfabeet te zien.’

H. HENKENSIEFKEN

het geluk dat een analfabeet die ik in Frankfurt had leren kennen mij wilde helpen bij het boek. Ik heb ontzettend veel van hem over analfabetisme opgestoken. Hij heeft zijn hele jeugd zijn handicap geheim weten te houden. Toen hij op een avond bij zijn schoonouders tijdens een spel Monopoly een kaart voor moest lezen, viel hij pas door de mand.

Daarna heeft hij zijn leven omgegooid, heeft hij leren lezen en schrijven en is hij kinderboekenschrijver geworden. Hij was ontzettend blij dat hij als voormalig analfabeet spelfouten uit de eerste versie van mijn manuscript kon halen.’

Welke uitdagingen kwam je zoal tegen bij het schrijven van een boek met een analfabeet in de hoofdrol?

‘Er waren veel praktische problemen waar ik mij voor gesteld zag.

Ik had geen idee hoe hij gebruik maakte van het internet om informatie op te zoeken. Verder vroeg ik mij af of hij überhaupt een smartphone had en hoe hij berichten kon lezen die naar Sebastian Fitzek, Het hem gestuurd wergeschenk, vertaling: den. Een andere vraag Michel Bolwerk, Uitdie ik me stelde was geverij The House of of hij bijvoorbeeld een Books, 336 pagina’s rijbewijs had. Ik had (€ 21,99)

Hoe ontstaat bij jou in zijn algemeenheid een nieuw verhaal voor een boek?

‘Het begint meestal met een ingeving of door een gebeurtenis die ik in mijn persoonlijke leven meemaak. De eerste vraag die ik mezelf vervolgens altijd stel, is wie de hoofdpersoon is die in een situatie terechtkomt waarvoor hij niet is getraind. Er valt hier een mooie parallel te trekken met de

‘Ik vroeg me af: hoe zou het zijn om de wereld door de ogen van een analfabeet te zien?’

boden met gevaar voor eigen leven massaal hulp aan de slachtoffers.

Helaas zijn er echter maar een paar individuen nodig om de hele wereld in angst te laten leven. Volgens experts is negentig procent van de mensen die misdrijven plegen daartoe aangezet door hun opvoeding en achtergrond. Ik geloof dat je bijna iedereen tot slechte daden aan kunt zetten als je ze maar ver genoeg pusht.’

pandemie waar we met zijn allen in verzeild zijn geraakt. Zo’n crisis laat heel precies zien wie we zijn. Als je een zwak karakter hebt, dan zul je vol boosheid en angst reageren en je gaan gedragen als een complotdenker. Als je echter gefocust bent, zul je je niet van de wijs laten brengen. Pas als ik weet wie mijn hoofdpersonage is en hoe hij zal reageren op bepaalde situaties, kan ik over hem schrijven en met hem op reis gaan.’

Wat trekt je eigenlijk zo aan in psychologische thrillers?

‘Toen ik mijn eerste boek schreef, had ik echt geen idee dat het een psychologische thriller zou gaan worden. Mijn eerste boek werd door verschillende uitgeverijen geweigerd, omdat ze geen markt zagen voor psychologische thrillers. Eerlijk gezegd had ik tot op dat moment helemaal niet over genres nagedacht. Ik ben het eerste boek gaan schrijven naar aanleiding van een vriend die met serieuze psychologische problemen rondliep. Ik kwam erachter dat we op een heel verkeerde manier met psychologische problemen omgaan. We denken het vaak wel met woorden te kunnen fixen, maar vergeten daarbij empathie te tonen en goed te luisteren.

Toen ik aan mijn debuut Therapie werkte, ontdekte ik hoe weinig we nog over het menselijk brein weten.’

In Het geschenk wordt een discussie gevoerd over de vraag of criminaliteit een kwestie van nature of nurture is. Hoe sta jij zelf hierin?

‘Het is niet erg waarschijnlijk dat mensen slecht worden geboren en er is altijd meer goed dan kwaad. Neem bijvoorbeeld de aanslagen op het World Trade Centre in New York op 9/11. Hulpverleners en omstanders

D E W E R E L D B E R O E M D E N AT U U R S E R I E V A N S I R D A V I D ATTE N B O R O U G H ALS K I N DE R BO E K !

De BBC geeft de komende jaren vier kinderboeken uit op basis van Sir David Attenboroughs beroemde documentaires: Blue Planet, Frozen Planet, Green Planet en een vierde, nog te produceren serie en boek. Lemniscaat is blij én trots de Nederlandse uitgever te mogen zijn van deze onmisbare, schitterende boeken waarin kinderen op een onweerstaanbare wijze kennismaken met de wezens die met hen de wereld bevolken: de dieren en planten die beschermd moeten worden, om ze voor altijd te laten bestaan.

Ga mee op reis en ontmoet wezens die je wildste fantasieën te boven gaan, zwem achter otters aan door de kelpwouden en doorkruis de oneindige oceaan met de bultrugwalvissen.

Ontdek onze Blauwe Planeet aan de hand van alle wonderbaarlijke, ontroerende en humoristische verhalen van de BBC-televisieserie en raak betoverd.

M E T E E N V O O R W O O R D VA N

D AV I D A T T E N B O R O U G H

L E I S A S T E WA R T - S H A R P E M E T T E K E N I N G E N VA N

E M I LY D O V E L E M N I S CA A T

verschijn

16

t

februari KUSTEN

WERELDEN

de kust aan terwijl ze naar op zee en zwellen hoge vestingen Golven ontstaan ver ers van de zee: ze hakken rollen. Dit zijn de beeldhouw rimpeling knabbelt aan bogen uit. Zelfs de kleinste en indrukwekkende korreltje. de kust – korreltje voor

IN B E WE G I NG

Tussen het land en de zee bevindt zich een wilde, eeuwig verande niet getemd kan worden rende plek die – de kust. De kust is de plaats waar twee botsen onder het voortdu werelden rende gebeuk van golven en het schuiven van zand.

stranden, verschijnen er winderige Als het tij zich terugtrekt, deze ebwerelden strandmeeroases. In rotsachtige kusten en wezens overleven. kunnen alleen de taaiste

De hoge vloed trekt zich terug tijdens eb en onthult een verborgen wondere wereld van strandmeer tjes en kusten.

Om te overleven begeven veel dieren zich op de grens van deze hoog- en laagwaterw erelden – maar ze moeten niet dralen, want hun omgeving verandert zo snel als het getij.

BRUINWIEREN

PISASTER O C H R AC E U S

GROENE REUZENANEM

ZEECITR

SCHAALHOR

EN

OEN

PA G U R U S

OON

MOSSEL

aan een wereld waar zich weten aan te passen Wat hier leeft, heeft Een paar uur per en dan de bodem droogvalt. eerst de golven beuken kustdieren glibberen, de strandmeertjes waar dag is het dringen in voor het vloed wordt. om zich vol te eten scharrelen en rennen

Dit is de wondere wereld

Rijk geïllustreerd

van onze kusten.

Ga voor een inkijkexemplaar, activiteitenpakket en meer extra’s naar lemniscaat.nl

SPANNING

11 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

RECENSIES

BOEKENKRANT TIPT

Whodunit in een Scandinavisch dorpje Will Dean durft het aan, hij schreef als Brit een Scandi Noir. Zijn debuut De jacht is het eerste deel in de reeks over de dove verslaggeefster Tuva, die carrière probeert te maken in een klein Zweeds dorpje.

geeft een mooi inzicht in de gedachten van een dove persoon. Dit had het personage echter wel nodig, want verder heeft Tuva niet veel diepte. Met de stukken over haar moeder, die in een tehuis zit en langzaam wegglijdt, tracht de schrijver het personage diepgang te geven.

Deze poging komt alleen niet zo lekker uit de verf. Het is duidelijk dat Tuva leeft voor haar carrière en daarvoor alles wegcijferd, maar hierdoor MEREL KUITERT voelen de persoonlijkere stukken wat geforceerd, omdat ze duidelijk In De jacht gaat Tuva bijzaken voor haar zijn en ze er pas Moodyson op zoek aan denkt als het niet anders meer naar een verhaal dat lijkt te kunnen. haar carrière als verDe plot is prima, hoewel de spanslaggeefster kan lanningsopbouw wat te wensen overceren, waardoor ze, uiteindelijk, laat. Er wordt voornamelijk een haar woonplaats Gavrik verlaat en hoop gereden in Tuva’s pick-up door haar dromen na kan gaan jagen. moeilijk begaanbare landschappen.

Waar er bijna nooit iets gebeurt Hierdoor krijg je een helder idee in het plaatsje en Tuva voornamevan de omgeving, maar dit zorgt lijk schrijft over lokale aangelegenook voor irritatie, omdat er simpelheden, worden er plots twee lijken weg weinig gebeurt. Ook het einde diep in de bossen gevonden waarwordt flink uitgevan de ogen ontbrerekt. De fervente thrilken. Ze worden in verlerlezers zullen honband gebracht met de derd pagina’s voor het Medusa-moorden, die einde de dader waartwintig jaar geleden schijnlijk al gevonden plaatsvonden. Tuva hebben, waardoor de ziet dit als haar kans aanloop naar de onten zet alles op het spel knoping langdradig om de moordenaar te voelt. achterhalen.

Daarentegen is het De dove hoofdperwhodunit-gehalte in soon geeft het verhaal deze thriller hoog en een interessant perwordt het goed uitgespectief. Tuva’s problewerkt. De gebeurtemen met liplezen en nissen vinden immers gehoorapparaatjes die plaats in een klein niet nat mogen worWill Dean, Tuva 1. De plaatsje waar je ongeden, maken dat je je als jacht, Uitgeverij A.W. veer elk personage leert lezer bewust wordt van Bruna, 412 pagina’s kennen, en allemaal deze complicaties. Dit (€ 21,99)

Je bent als lezer constant alert op wat de dorpsbewoners doen en wat ze zeggen. hebben ze hun eigenaardigheden en motieven. Waar het personage Tuva (nog) niet lekker uit de verf komt in dit eerste deel, zijn de karaktereigenschappen van de andere dorpsbewoners om van te smullen: van de trollenmakende zussen tot de rare taxichauffeur. Je bent als lezer constant bezig met de vraag wie iets te maken heeft met de moorden, en constant alert op wat de dorpsbewoners doen en wat ze zeggen.

Al met al heeft het eerste deel van de Tuva-reeks een hoop verbeterpunten, waarvan de grootste het personage van Tuva is dat nog wat meer diepgang mag krijgen, en de langdradigheid van het plot. Hopelijk weet de auteur dat in de vervolgdelen recht te zetten, want De jacht blijft een lekkere whodunit waarmee je volledig in het Zweedse plaatsje Gavrik verdwijnt.

Exit onmogelijk Na het afstuderen als arts is Sanne op zoek naar een baan. Ze wil het liefst werken in een ziekenhuis, maar na vele afwijzingen besluit ze te solliciteren bij een tbskliniek. Ze wordt aangenomen en heeft al snel door dat er iets niet klopt. De patienten zijn niet de enige die gevaarlijk zijn…

SIETSKE BIERMA De kliniek heeft een interessante cover. De bloederige hand op de deur zorgt ervoor dat je geïnteresseerd raakt in het verhaal. Het boek begint met een proloog waarin je de spanning proeft van het verhaal. ‘Ik kijk om me heen, op zoek naar een plek om me te verstoppen. Wat absurd is. Als er iemand op de gang is die kwade bedoelingen heeft, en die persoon heeft de deurklink net omlaag zien gaan, dan weet diegene dat ik er nog

ben. Dan is er geen ontsnappen aan.’ een psychiater is, is duidelijk te merken in De kliniek. Er worden vakterVervolgens springt het verhaal naar men gebruikt en deze worden uithet perspectief van Sanne. Je volgt gelegd, zodat jij als lezer weet wat haar proces naar het zoeken van een het inhoudt. Daarnaast is de schrijfbaan en het worden aangenomen stijl van Kamphuis fijn om te lezen. bij de tbs-kliniek. Haar eerste werkZe besteedt genoeg aandacht aan dag verloopt soepel, maar toch voelt de ontwikkeling van het hoofdperze zich niet op haar gemak. Ze kan sonage Sanne. Hier en daar stopt ze met een aantal collega’s overweg, een verrassende ontdekking in het maar niet met iedereen. Je leest ook veel over de thuissituatie van Sanne. verhaal, waardoor je je aandacht erbij houdt. De plot is Haar vriend Brandon uitstekend uitgewerkt. gedraagt zich vreemd.

Aan het einde was ik Na een tijd komt ze verrast over wat er was erachter waarom hij gebeurd en wie hier zich zo gedraagt, wat de de dader was. De prosituatie er niet beter op loog is een sterk punt maakt. Dan gebeurt er in het boek. Pas aan op haar werk een incihet eind van het verdent tussen Sanne en haal dringt het door een patiënt. Ze wil het wat deze inhield. De kliliefst vertrekken, maar niek wordt omschredan ontdekt ze dat er ven als een thriller, iets speelt in de kliniek maar is meer een psywat vertrekken onmochologische thriller gelijk maakt. met weinig spanning.

Door de vlotte schrijfDesondanks is De klistijl en de korte hoofdMartine Kamphuis, niek een fijn en vlot stukken lees je het De kliniek, Uitgeverij boek van Nederlandse boek vrij snel uit. Dat De Crime Compagnie, bodem.

Martine Kamphuis 302 pagina’s (€ 19,95)

Een meesterstuk We kennen Peter Römer van de Baantjer-boeken, maar voor deze thriller duikt hij in de wereld van de internationale kunsthandel. Een spectaculaire ontdekking van een kunstgeschiedenis studente zorgt voor een heftige strijd tussen de studente, een maffiabaas, kunsthandelaar en huurmoordenaar. Allemaal willen ze in het bezit komen van het kunstwerk dat het geheim van een Grote Meester met zich meedraagt.

Peter Römer, Een meesterstuk, Uitgeverij A.W. Bruna, 352 pagina’s (€ 18,99)

Indisch Requiem Als in november 1950 Soekarno de aanval opent op de kersverse Republiek der ZuidMolukken, krijgt Arnie Springer een bericht van de Buitenlandse Inlichtingendienst (BID). Bij een ongeluk in Schotland is zijn Indische jeugdvriend Ferry omgekomen. Volgens de BID gaf Ferry zich voor Arnie uit in een poging om contact te leggen met een jonge Soendanese vrouw.

Tomas Ross, Indisch Requiem, Uitgeverij Cargo, 384 pagina’s (€ 19,99)

Orakel Orakel is het nieuwe boek van Thomas Olde Heuvelt, bekend van HEX. Op een mistige winterochtend zien Luca Wolf en Emma Reich een achttiendeeeuws zeilschip in een bollenveld bij de duinen liggen. Orakel, staat er op de achtersteven. Emma kan haar nieuwsgierigheid niet bedwingen en gaat het luik op het hellende dek binnen.

Niemand ziet haar nog terug.

Thomas Olde Heuvelt, Orakel, Uitgeverij Boekerij, 456 pagina’s (€ 20,99)

De cursus Carol Arrington heeft een droom: schrijfster worden. Daarom besluit ze naar een jaarlijkse schrijfcursus op Big Rock Island van bestsellerauteur Victor Aster te gaan. Maar wanneer op het eiland vlak na elkaar twee cursisten om het leven komen en communicatie met het vasteland onmogelijk blijkt, begint ze al snel te begrijpen dat haar doel om een boek van de grond te krijgen weleens zou kunnen veranderen in een strijd voor haar leven.

Elvis Post, De cursus, Uitgeverij Ambo|Anthos, 360 pagina’s (€ 20,99)

JEUGD

12 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

Het geheime leven van dieren

Een raadsel als erfenis

Het geheime leven van dieren is een grappige, geïllustreerde gids over de verborgen genialiteit van het dierenrijk, vol met onverwachte feiten van enkele van de slimste en meest fascinerende dieren van onze planeet. Wist jij bijvoorbeeld dat kleine panda’s niet alleen ontzettend schattig zijn, maar ook meesterlijke ontsnappingsartiesten, die in staat zijn om uit zwaarbeveiligde dierentuinen over de hele wereld te ontsnappen?

Liz Marvin, Het geheime leven van dieren, illustraties: Greg McLeod, vertaling: Jan Paul Schutten, Uitgeverij Kluitman, 128 pagina’s (€ 14,99)

Philo en Sophia Philo houdt van dromen. Soms brengt zijn fantasie hem de meest prachtige gedachtes. Sophia staat met haar beide benen op de grond en kan goed lachen. Philo en Sophia houden allebei van nadenken over bijzondere vragen. Denk je met hen mee? In dit boek staan verhaaltjes die uit het leven zijn gegrepen en waarover je kunt filosoferen met kinderen vanaf 6 jaar.

Sabine Wassenberg, Philo en Sophia, illustraties: Karin van der Riet, Levendig Uitgeverij, 44 pagina’s (€ 17,55)

Elektrische vissen In deze young adultroman mist Emma na de verhuizing naar Duitsland haar geboorteland Ierland. Zelfs de Oostzee kan haar niet troosten. Emma wil maar één ding: zo snel mogelijk terug naar Dublin. Levin, een jongen uit haar nieuwe klas die zelf grote zorgen heeft, biedt haar zijn hulp aan. Maar op een bepaald moment lijkt hij helemaal niet meer te willen dat ze weggaat.

Susan Kreller, Elektrische vissen, Uitgeverij Clavis Books, 192 pagina’s (€ 17,95)

Kwikstaart Melle is tien jaar en woont met zijn ouders op vogelpark Kwikstaart. Hoewel hij zich de laatste tijd niet zo prettig voelt, is opgroeien in een dierentuin wel oké. Melle heeft veel dierenvrienden, zoals een nijlgans, een zwaan en een kaketoe. Op een dag komt er een vreemde vogel bij: Jet. Melle vindt Jet een mal oud mens, maar ze is ook aardig. Melle luistert naar haar boeiende en malle verhalen. Maar dan stuit Melle op Jets grote geheim…

Marieke Nijmanting, Kwikstaart. Melle’s verhaal over vreemde vogels, een groot geheim en het taoïsme, Uitgeverij Xsebra, 152 pagina’s (€ 24,50)

De beslissingen die we nu nemen, zullen generaties later nog gevolgen hebben.

Dit blijkt zo ook weer uit het boek Eeuwig, geschreven door de bekende misdaadschrijver Guido Eekhaut.

Maar kunnen we ook voorzien hoe groot die consequenties gaan zijn?

SELMA OUEDDAN In eerste instantie was de geneeskundestudent Joachim Ferara alleen van plan om naar het huis van zijn pas overleden oom te gaan om de verkoop ervan te regelen. Maar als hij wind krijgt van een complot waar zijn oom middenin zou hebben gezeten, blijft hij toch langer hangen.

Zijn oom zou namelijk tijdens de Tweede Wereldoorlog de nazi’s hebben geholpen met experimenten op Joodse weeskinderen. Het is een gegeven dat het dorp tevergeefs probeert te verzwijgen. Leen Volkert, de plaatselijke dierenarts waarschuwt hem om zo snel mogelijk het dorp

EMMA RINGELDING

omringd door stilte. De gesprekken te verlaten, wat Joachims nieuwsgaan er alleen maar over de oogst, gierigheid alleen maar aanwakkert. de beesten, de prijzen van graan en Wat is er zo erg, dat het decennia vlees. Persoonlijke dingen worden er later nog overal voelbaar is?

Het verhaal van Eeuwig wordt in drie niet besproken.’

Verder leest Eekhauts schrijfstijl erg verschillende perspectieven verteld: vlot. De zinnen zijn nooit te lang en die van Joachim en Leen in 1965, en dialogen simpel in hun taalgebruik. van Joachims oom Carlo in de oorDit maakt het een perfect verhaal logsjaren. Het slim wisselen van om op een koude zondag zo in quade verteller drijft de spanning op. rantaine uit te lezen.

Eekhaut onthult het mysterie zo, dat Een minpunt echter is dat het boek de puzzelstukken die je bladzijde na te vroeg eindigt. Het verhaal stopt bladzijde bij elkaar sprokkelt, pas op namelijk net wanneer Joachim op het eind helemaal in elkaar vallen. het punt staat een belangrijke beslisDe keuze echter om Joachim vansing te nemen. Hij is op dat moment uit de eerste persoon te vertellen en nog stevig aan het twijLeen vanuit de derde, felen, wat het dus lasmaakt dat deze wistig maakt om te weten selingen soms abrupt hoe het nu allemaal overkomen en nemen echt afloopt. Ervan uitde vaart van het vergaande dat dit boek haal weg. geen vervolg krijgt, is Daarnaast weet dat vrij frustrerend.

Eekhaut met dubbelAl met al is Eeuwig een zinnige dialogen en aangrijpend verhaal loerende ogen je heleover hoe de geschiemaal mee te trekken denis ons kan blijin het verstikkende ven achtervolgen, hoe gevoel dat een dorp erg we het ook willen kan geven. Deze pasdoodzwijgen. Een aansage, vanuit Leens oograder voor jongeren punt, vat het gehucht Guido Eekhaut, Eeudie wel van mysterie perfect samen: ‘Ach, wig, Clavis Uitgeverij, houden. het dorp. Ze wordt er 265 pagina’s (€ 16,95)

13 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

INTERVIEW

JEUGD

DAVIDE MOROSINOTTO

‘Ik maakte me veel zorgen over hoe het verhaal zou aflopen’ Sjamanen, beschermgeesten en een gevaarlijke tocht…

Het nieuwe jeugdboek van Davide Morosinotto bevat net als het veelgeprezen Het mysterieuze horloge van Walker en Dawn alle ingrediënten voor een onvergetelijk avontuur. In De verloren bloem van de sjamaan gaan de ongeneeslijk zieke Laila en haar fantasierijke vriend El Rato op zoek naar een geneeskrachtige bloem, diep in het oerwoud van de Amazone.

MIRJAM MULDER De Italiaanse auteur schrijft haast aan de lopende band kinderboeken, waarvan er nu drie in het Nederlands vertaald zijn. Uit ons digitale gesprek blijkt dat toeval en intuïtie een grote rol spelen bij de manier waarop zijn verhalen tot stand komen. Tijd om mijn Italiaans weer eens af te stoffen.

Jouw verhalen spelen zich vaak af op plekken over de hele wereld, en in verschillende tijden. Hoe ben je op het idee gekomen voor dit boek?

‘Op een nacht droomde ik dat ik in een bos was, en ik wist dat er daar iets heel kostbaars was; een bloem.

Toen ik wakker werd, vroeg ik me af waar dat bos kon zijn. En dus ben ik de boeken ingedoken en kwam ik erachter dat het in de Amazone lag, bij een sjamanenstad genaamd Iquitos. Vervolgens belde ik op een dag met mijn zus, die in Finland woont, en ik vertelde haar dat ik een idee had voor een nieuw boek, maar dat ik niet goed wist waar het over ging. Ik wist alleen dat ik naar Peru moest gaan om het uit te vinden.

Maar mijn zus zei: “Dat hoeft helemaal niet.” En ik zei: “Hoe weet jij dat nou weer?” En zij antwoordde: “Mijn beste vriendin is Peruaanse en komt uit Iquitos, als je wilt breng ik je met haar in contact.” Dat leek mij een teken van het lot. En dus zei ik ja, en vervolgens ben ik er ook echt heen gegaan, om de sjamanen te bestuderen, een tocht te maken door het oerwoud. Ik heb dus zo’n beetje per ongeluk ontdekt waar dit boek over gaat.’

De hoofdpersonen, Laila en El Rato, zijn heel verschillend. Laila is de dochter van een Finse ambassadeur, en El Rato een Peruaanse jongen die is opgegroeid in een ziekenhuis. Waarom wilde je hen tegenover elkaar zetten?

‘Personages ontstaan altijd samen, nooit op zichzelf. Ze moeten twee stukken van een puzzel zijn die perfect in elkaar passen. Laila had een goede reden om weg te gaan, en had daar ook de mogelijkheid toe, omdat

TAMARA CASULA

ze een goede opleiding heeft gehad, weet hoe de wereld werkt, en geld heeft. Dat heeft El Rato allemaal niet.

Maar hij heeft wel optimisme en een drang om de wereld te ontdekken, terwijl Laila in zichzelf is gekeerd door haar ziekte. El Rato geeft haar

Davide Morosinotto, De verloren bloem van de sjamaan. De ongelooflijke reis van de Andes naar het Amazonegebied, vertaling: Pieter van der Drift en Manon Smits, Uitgeverij Baeckens Books, 480 pagina’s (€ 19,99)

dus vertrouwen, moedigt haar aan, en beschermt haar als het nodig is.

Ze vullen elkaar aan, net zoals goede vrienden dat doen.’

El Rato is een erg vermakelijk personage, omdat hij de waarheid vaak op de gekste manieren weet te verdraaien, zodat die hem minder pijn kan doen. Valt daar iets uit te leren, denk je?

‘El Rato construeert een realiteit die hij leuk vindt. Eigenlijk denk ik dat we dat allemaal wel een beetje doen. Ieder van ons ziet zichzelf op een manier die niet per se overeenkomt met hoe anderen ons zien. Mij is het als kind bijvoorbeeld een keer overkomen dat iemand naar me toekwam en zei: “Jij hebt echt grote oren.” En ik zei: “Wat bedoel je?!” Ik dacht helemaal niet dat dat zo was.

Maar toen ging ik in de spiegel kijken, en tja… misschien had hij wel gelijk. El Rato doet dat in het groot, maar het werkt wel. Sterker nog, als hij dat niet deed, zouden ze misschien niet zo ver zijn gekomen, dan zouden ze zijn gestopt bij de eerste obstakels.’

In het boek wordt Laila door haar ziekte geconfronteerd met haar eigen sterfelijkheid. Denk jij dat het belangrijk is voor kinderen om

‘Ik denk niet dat jongeren gebaat zijn bij lievige boeken’ daarover na te denken?

‘O santo cielo…! In alle eerlijkheid, ik schrijf voor mezelf. Omdat het me interesseert, en ik wil weten hoe het verhaal afloopt. Voor dit boek maakte ik me veel zorgen over hoe het zou aflopen, omdat Laila zo’n ernstige ziekte heeft. Als ze geneest, wordt het een fantasy-boek. Als ze sterft, dan eindigt het slecht. Hoe laat ik het dan eindigen? Ik heb er maanden over gedaan om dat uit te vogelen. Maar ik denk niet dat jongeren gebaat zijn bij lievige boeken; het leven heeft immers mooie en nare momenten. De oplossing is niet om er niet over te praten met kinderen, het gaat erom dat je de juiste manier vindt om dat te doen. Zeker in deze tijd.’

Ik vond dat je het einde mooi hebt opgelost; het verhaal van Laila en El Rato wordt haast een soort legende.

‘Ja, en dan is het niet meer verdrietig.’

14 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKENKRANT TIPT

NON-FICTIE

TIPPAGINA WETENSCHAP

De gelukkigste man van Nederland In speelse, wervelende essays over onder meer Mark Rutte en Badr Hari, Voetbal Inside en De luizenmoeder, Rutger Bregman en Ilja Leonard Pfeijffer, portretteert De Vries een land dat graag klaagt, maar als het erop aankomt diep tevreden lijkt met zichzelf. In De gelukkigste man van Nederland stelt Joost de Vries de hamvraag: wat betekent het om overeind te blijven in een wereld die steeds sneller verandert?

Joost de Vries, De gelukkigste man van Nederland, Uitgeverij Prometheus, 264 pagina’s (€ 19,99)

Niemand van ons zal terugkeren In 1942 werd Charlotte Delbo in Parijs gearresteerd en gevangengezet, omdat ze voor het Franse verzet werkte. In 1943 werd ze samen met tweehonderddertig Franse gevangenen, van wie er slechts negenenveertig zouden overleven, gedeporteerd naar het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau.

In Niemand van ons zal terugkeren reconstrueert Delbo haar herinneringen aan leven en dood in korte, poëtische scenes.

Charlotte Delbo, Niemand van ons zal terugkeren, vertaling: Katelijne de Vuyst, Uitgeverij Meulenhoff, 288 pagina’s (€ 20,99)

Een kookboek Seppe Nobels staat met zijn restaurant Graanmarkt 13 al jaren in de top tien van beste groenterestaurants ter wereld. Zijn motto: laat de groenten in elk gerecht schitteren en geef er vlees, vis of gevogelte bij als je daar zin in hebt. Met dit kookboek laat de chef je zijn 450 beste klassiekers proeven. Seppe Nobels kookt duurzaam met seizoensgroenten van bij ons.

Seppe Nobels, Een kookboek. 450 klassiekers van Seppe Nobels, Uitgeverij Lannoo, 608 pagina’s (€ 45,00)

Geen zee te hoog In Geen zee te hoog vertelt Els Visser hoe het was om een schipbreuk te overleven.

Ze neemt je mee naar dat moment in 2014 in Indonesië waarna alles voor haar veranderde. Want de ramp deed haar beseffen wat het belang van mentale weerbaarheid is.

De kracht die ze daar op zee in zichzelf ontdekte, zet ze nu in om haar grenzen in het dagelijkse leven te verleggen als topatleet.

Terugblik en toekomstbeeld Bij tijd en wijle komen er interessante boeken uit de wetenschapshoek tevoorschijn. Vaak vertellen ze iets over de stand van zaken in de maatschappij en hoe wij onze levens het beste kunnen inrichten. Deze keer verzamelde de redactie drie boeken die laten zien wat het verleden over de toekomst voorspelt en hoe we daar het best mee omgaan.

RINKE VAN DER PLAAT EN MIREILLE BREGMAN

Els Visser, Geen zee te hoog, Uitgeverij Boekerij, 240 pagina’s (€ 20,00)

De pandemie ontleed Op het moment dat de coronacrisis uitbrak, trokken de onderzoekers van het Meertens Instituut eropuit om deze periode te documenteren en te onderzoeken. In Viraal Nederland wordt geanalyseerd hoe mensen omgaan met deze crisis en wat hun beweegredenen daarvoor zijn. Elk aspect komt daarbij aan het licht, van agressie tegen winkelmedewerkers tot hartverwarmende acties naar hulpverleners.

Het bijzondere aan Viraal Nederland is dat er vooral naar mensen

media dé manier om wordt gekeken. Wat de stemming van de doet de Nederlander gewone Nederlander tijdens deze crisis? te peilen. Daarnaast Wat deed hij om de wordt er ook aandacht tijd te verdrijven? De besteed aan globaal eerste hoofdstukken nieuws, zoals de Black worden gebruikt om Lives Matter-protesten. uit te leggen wat dit Al met al is Viraal virus is en wat het Nederland een sterke anders maakt dan terugblik op de eerste bijvoorbeeld de griep coronagolf, die je in je of een verkoudheidje. boekenkast moet hebDaarnaast wordt het ben staan! virus ook in een historisch perspectief gezet.

Cursus langeHoe ging men vroeger Marc van Oostendorp, termijndenken om met een besmetSimone Wolff (red.), Roman Krznaric telijke ziekte? Kunnen Viraal Nederland. Taal schreef De goede voorwij daar iets van leren? en cultuur van de eerste ouder een tijd vóór De daaropvolgende coronagolf, Uitgeverij hoofdstukken kijken Sterck & De Vreese i.s.m. de uitbraak van de coronacrisis, maar vooral taalkundig naar Meertens Instituut, deze pandemie toont de eerste coronagolf. Zo 144 pagina’s (€ 17,50) juist wat de auteur valt op dat veel mensen betoogt: in een crisissituatie moeten teruggrijpen naar hun plaatselijke dialect, in een tijd dat de wereld juist gemeenschappen en overheden alle zeilen bijzetten om de crisis globaliseert en we vaak één taal, het Engels, gebruiken. Blijkbaar geeft dat te beheersen en langetermijnplannen worden snel vergeten. plaatselijke dialect het gevoel van Toch is het verstandig aan een verbondenheid wat in deze periode toekomstvisie te werken. In deze zo hard nodig is. pandemietijd bijvoorbeeld worden Wat Viraal Nederland een modern burgerrechten deels ingeperkt om boek maakt, is dat er ook veel aanvoorrang te geven aan het herstel dacht wordt besteed aan de sociale van de nationale gezondheid. media. Tegenwoordig zijn sociale

15 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

NON-FICTIE

RECENSIE

Op reis in goed gezelschap ‘Ga nooit op reis met iemand van wie je niet houdt.’ In een tijd waarin veel vakantie- en reisplannen zijn uitgesteld of afgeblazen, biedt dit boek een troost: Dean Nicholson neemt je mee op zijn reis per fiets en laat je kennismaken met zijn bijzondere reisgenoot Nala. Nala’s wereld wakkert reislust aan, inspireert om risico te nemen en om je hart te volgen.

JACOMIJN VAN KEMPEN

UIT: VIRAAL NEDERLAND

Wat doet de Nederlander tijdens deze crisis? Wat deed hij om de tijd te verdrijven?

willen?

In het boek worden meerdere populaire boeken en films aangehaald, om een beeld te geven bij de dilemma’s die bij het onderwerp horen. Hoewel de mogelijkheden eindeloos zijn, loopt knoeien met gentechnologie in films zoals Splice of Sommige staten zullen echter het Frankenstein, nooit Roman Krznaric, De autocratischere regime niet willen goed af. Hoe komt goede voorouder. Langeopgeven, waardoor de eerdere het dat filmproducers termijndenken voor een democratische samenleving in de en regisseurs zo kortetermijnwereld, ververdrukking komt. Dit moeten we negatief over dit taling: Henk Moerdijk, niet willen voor latere generaties; onderwerp denken?

Uitgeverij Ten Have, we kunnen er nu al aan werken om De schrijvers halen, 304 pagina’s (€ 22,99) goede voorouders te zijn. naast deze films, ook Ethisch dilemma Krznaric beschrijft zes manieren voor- en tegenargumenten uit de In Morgen wordt alles beter om beter te worden in wetenschap en gangbare ethische bespreken Henk langetermijndenken, richtlijnen. Er wordt bijvoorbeeld Jochemsen en waarbij hij de nadruk aandacht besteed aan de morele Maarten Verkerk legt op de samenleving waarde van een embryo. Mag je de mogelijkheden als geheel. Iedereen daar wel mee knoeien? Wanneer van gentechnologie. moet tot zich laten wordt een embryo een kind? Willen Gentechnologie is doordringen dat we echt naar een wereld toe met al lange tijd een de effecten van alleen maar perfecte kinderen? beladen onderwerp, bijvoorbeeld nieuwe De wereld van de gentechnologie waarover veel mensen klimaatwetten is dus omringd met dilemma’s en een mening hebben. doorwerken op de vraagstukken, waar de schrijvers Dat is niet voor generaties na ons. Het aandacht aan geven. In Morgen niks, want er komt zou eveneens goed zijn wordt alles beter bekijken ze dit een enorme lading als overheden meerdere ethische en filosofische onderwerp van alle kanten en scenario’s uitdenken geven ze voor- en tegenargumenten vraagstukken bij waar de beschaving weer. Het boek geeft een beter kijken. Hoewel de in terecht kan komen, Henk Jochemsen, Maarbeeld bij het enorme vraagstuk techniek bij uitstek zodat er geen tijd ten Verkerk (red.), Mordat gentechnologie heet, zonder geschikt is om ziektes wordt verspild aan gen wordt alles beter. daarbij een duidelijke kant te uit te bannen, ligt er jarenlange debatten.

Mogelijkheden en ethiek kiezen. Hoewel het eindigt met een ook een mogelijkheid Het ideaalbeeld is dat van gentechnologie, Uitom de mensheid aan te voorzichtige conclusie, proberen er op alle niveaus van geverij KokBoekenpassen of te verbeteren. de schrijvers toch zo onpartijdig de samenleving een centrum, 224 pagina’s mogelijk te zijn.

Moeten we dit wel omslag in het denken (€ 17,99) plaatsvindt: het begrip ‘tijd’ moet van een machtsfenomeen terugveranderen in een geologisch aspect dat bij het leven hoort.

Ondanks de lange weg die de mensheid te gaan heeft, is er volgens de auteur hoop op een toekomst waarin blijkt dat ‘wij’, degenen die nu leven, goede voorouders zijn. De ernst van onder meer het klimaatprobleem doet ons beseffen dat wij samen het verschil kunnen maken. Morgen is vandaag!

De Schotse Nicholson begon in 2018 met zijn fietstocht rond de wereld.

Op een bergpad in Bosnië treft hij een hongerige kitten aan. Hij besluit het katje te houden: Nala wordt vanaf dat moment zijn trouwe reisgenoot. Naast stressvolle momenten bij de grens en verschillende dierenartsbezoeken, biedt ze hem structuur, plezier en liefde. ‘Ik keek naar haar, zoals ze daar trots in het tasje zat, als de kapitein van ons kleine schip, de wereld bekijkend vanaf het bovendek, terwijl ik dapper doortrapte in de machinekamer. (…) “Aye, dat is het,” lachte ik in mezelf. “Het is Nala’s wereld nu, en ik mag erin wonen.”

Het verhaal van Nicholson is soepel geschreven, in eenvoudige zinnen. Het thema zal de katten- en reisliefhebber aanspreken, maar voor wie op zoek is naar een gelaagd verhaal met diepgang is dit boek wellicht minder geschikt. Het is meer een makkelijk leesbaar reisverslag, waarbij het verhaal voortkabbelt van de ene in de andere gebeurtenis. Het gemak waarmee Nicholson reist maakt het verhaal ook prettig om te lezen: het wildkamperen, het leven van dag tot dag en het ontmoeten van verschillende mensen op verschillende plekken: het is een levensstijl die hem past. Gedreven door liefde voor de natuur, dieren en natuurlijk fietsen. ‘Een van de dingen die ik zo fijn vind aan fietsen is de ruimte die het je geeft om na te denken. Alleen op de weg, telefoon opgeborgen, zonder andere mensen, helpt echt om je hoofd leeg te maken. Het geeft je de gelegenheid om over alles na te denken en dingen – goede en slechte, grote en kleine – te verwerken.’

Het boek is opgebouwd in drie delen, die alle drie een ander onderdeel van de reis van Dean en Nala omschrijven. De reis voert van Bosnië naar Griekenland, van Azerbeidzjan naar Hongarije. Het voert je mee langs verschillende landen, langs hoogteDean Nicholson en en dieptepunten, met Garry Jenkins, Nala’s de band tussen Dean en wereld, Uitgeverij BoeNala als rode draad. Het kerij, 288 pagina’s levert mooie ontmoe(€ 20,00) tingen, goede gesprekken en persoonlijke inzichten op: ‘Ik dacht terug aan de woorden van de Syrische man met wie ik de sinaasappels gedeeld had in het vluchtelingenkamp. “Wie een zegen is voor anderen, zal zelf ook gezegend worden,” had hij gezegd. Als Nala’s vriendschap mijn beloning was voor het feit dat ik haar meegenomen had op die bergweg, dan was ik inderdaad een zeer gezegend man.’

Op een bergpad in Bosnië treft hij een hongerig katje aan.

Dé gids voor n vrouwe

dit boek leert je de liefde te bedrijven met het leven Verkrijgbaar in de (online) boekhandel

F*ck like a goddess. | Alexandra Roxo | € 20,-

Mijn schaduw is

ROZE

S C O TT

StUAR T

luc verhuyck

tim vermeire & rudi francken

stuart scott

De Grand Tour in Italië

AQ: Adaptieve intelligentie

Mijn schaduw is roze

Paul Verhuyck, de ervaren reisleider die we kennen van SPQR en andere gelauwerde stadsgidsen, neemt je mee langs de grote cultuursteden van Italië, met oog voor beroemde en minder bekende bezienswaardigheden.

Tonnen inspiratie voor reizigers en dromers.

AQ of adaptieve intelligentie is het nieuwe EQ. Het vermogen je aan te passen aan veranderende omstandigheden is nog nooit zo belangrijk geweest. Dit boek leert je op basis van 5 principes evolueren van te weinig tijd, overprikkeling en stress naar meer levenskwaliteit, veerkracht en voldoening op en naast het werk.

De zoon van Scott Stuart is gek van prinsessen en feeën. Vader en zoon gingen viraal toen ze verkleed als Elsa samen naar de première van Frozen 2 trokken. Hij schreef een prachtig prentenboek over gender, gelijkheid en diversiteit.

Voorlezen vanaf 4 jaar, zelf lezen vanaf 6 jaar.

17 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

INTERVIEW

NON-FICTIE

LYKELE MUUS

COLUMN ONZE TAAL

Een positieve blik op het co-ouderschap Toen de relatie van schrijver en acteur Lykele Muus drie jaar geleden uitging, werd hij samen met zijn ex (M.) co-ouder van hun dochter (N.). Op zoek naar adviezen, kwam hij erachter dat er heel weinig over dit onderwerp geschreven is. Hij besloot dat gat zelf op te vullen met Zo kan het dus ook, een boek vol verhalen en tips van een co-ouder.

Voor wie heb je dit boek geschreven?

‘Natuurlijk voor co-ouders, maar ook voor mensen die nu in een relatie zitten waar het helemaal niet lekker loopt. Soms is het dan verstandiger om uit elkaar te gaan, dan om koste wat het kost bij elkaar te blijven.

Relaties worden tegenwoordig veel vaker verbroken, omdat de wereld om ons heen ook sneller verandert.

Toch is huisje-boompje-beestje tot de dood ons scheidt nog steeds het ideaalbeeld, terwijl dat in de praktijk niet echt meer haalbaar is. Ik denk dat het nog taboe is om uit elkaar te gaan als je kinderen hebt, terwijl het niet iets is waarvoor je je hoeft te schamen.’

Voel je jezelf een pionier op dat gebied, aangezien er amper boeken over dit onderwerp zijn geschreven?

‘Het verbaasde me dat er wel veel boeken over het in stand houden en handhaven van een relatie zijn, maar heel weinig van een co-ouder zelf die over zijn ervaringen vertelt en antwoord geeft op belangrijke vragen.

Waar loop ik tegenaan?

De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Helder mij even op van Ewoud Sanders.

RAYMOND NOE

RINKE VAN DER PLAAT Hoe kwam je op het idee om een boek over co-ouderschap te schrijven?

‘Dat is eigenlijk ontstaan toen ik een jaar co-ouder was.

Ik had vooral behoefte aan advies van mensen die me konden helpen om een positieve draai aan het coouderschap te geven. Vanuit mijn omgeving kreeg ik vooral medelijden en meelevende berichten. Er waren heel weinig mensen die hetzelfde hadden meegemaakt en die me konden vertellen dat alles goed zou komen. Daardoor zag ik erg op tegen het co-ouderschap en had ik er een slecht beeld bij, terwijl het uiteindelijk hartstikke mee bleek te vallen. Toen bedacht ik dat er wel meer mensen zullen zijn die een positieve kijk op dat nieuwe, onbekende leven kunnen gebruiken.’

Woorden met verhalen

DIEDERICK BULSTRA

Wat heb ik ontdekt? Ik zeg niet dat ik als co-ouder alles goed heb gedaan, zeker niet zelfs, maar ik heb wel gemerkt dat het lang niet zo eng is als ik vooraf dacht. Ik hoop dat andere mensen zich door mijn boek gesteund voelen. Als het leven anders loopt dan verwacht is dat niet erg, zolang je maar samen blijft doen wat goed is voor je kind.’

Achter in je boek staat een Friese spreuk, gaat die daar ook over?

‘Ja klopt, “Pikerje net, it komt doch oars” (Pieker niet, het loopt toch anders). Ik heb ontdekt dat je eigenlijk heel weinig controle over je leven hebt. Ik leefde altijd heel sterk naar ideaalplaatjes in mijn hoofd, maar dat creëert twijfel en krampachtigheid. Toen ik die idealen en twijfels losliet, merkte ik dat ik daar heel rustig van werd. Het leven gaat toch anders dan je denkt, maar dat maakt het ook makkelijker om open in het leven te staan.’

Lykele Muus, Zo kan het dus ook. Een nieuw leven als single ouder, illustraties: Claudie de Cleen, Uitgeverij Muus, 256 pagina’s (€ 19,99)

Je kijkt in dit boek ook terug op een lastige periode in je leven.

Viel dat je emotioneel zwaar?

‘Soms. Ik moest wel echt in een confronterende spiegel kijken, maar uiteindelijk was dat vooral louterend, omdat ik van een moeilijke periode in

‘Het ideale huisjeboompje-beestje is in de praktijk amper haalbaar’ mijn leven iets nuttigs maakte voor andere mensen. Door mijn ervaringen op te schrijven ben ik ook over mijn eigen opvoeding gaan nadenken en heb ik mijn eigen ouderschap hopelijk verbeterd. ‘Je gevoel op papier zetten is voor veel mensen therapeutisch, maar ik heb dat gevoel eigenlijk nooit zo gehad.

Ik schrijf niet voor mezelf. Ik zag mezelf altijd als romanschrijver, iemand die verhalen verzint, maar ik ging echt niet over mezelf schrijven. Toen ik aan een boek over mijn eigen leven begon bleek dat verhaal voor andere mensen best nuttig te zijn, dus dat was ook weer een bewijs dat je alle dingen die je in je hoofd prent wel met een korreltje zout kunt nemen.’

Wat zou voor jou de mooiste reactie zijn op je boek?

‘Ik kreeg gisteren een reactie van een pedagoog die heel blij was met dit boek, omdat ze het nu aan al haar cliënten die door een scheiding gaan kan geven. Ze zei: “Altijd als ik tegen mijn cliënten zeg dat het goed komt geloven ze me niet, maar nu heb ik eindelijk een voorbeeld.” Dat is precies de reden waarom ik Zo kan het dus ook geschreven heb.’

Ewoud Sanders wordt vaak omschreven als ‘taalhistoricus’ – wat in zijn geval wil zeggen dat hij veel weet van de geschiedenis van onze woordenschat. En dat was goed te merken in zijn rubriek ‘WoordHoek’, die hij twintig jaar lang voor NRC Handelsblad verzorgde. Daarin ging hij steeds op zoek naar de (soms duistere) oorsprong en de (vaak verrassende) ontwikkeling van woorden en uitdrukkingen. Zoals op z’n paasbest, dat teruggaat op de gewoonte in vroeger eeuwen om je rond Pasen nieuwe kleding te laten aanmeten. Of zoals de bijnaam de Mozart van … (Amsterdam/het middenveld/de bokssport/het aanrecht/ het moderne brugdesign), ter aanduiding van elegant genie. Of Russische les, dat eerste helft negentiende eeuw vaak in rubrieksadvertenties opdook – niet omdat de adverterende juffrouwen taalles gaven, maar omdat ze ‘slaag met de karwats’ uitdeelden aan heren die dat fijn vonden. Bdsm dus, in eigentijds Nederlands.

Ook onderzocht Sanders de herkomst van het woord antisemitisme, waarvan hij achterhaalde dat het in 1860 is gemunt door de geleerde Moritz Steinschneider (hoewel het verschijnsel natuurlijk al veel ouder was).

Het leukste, interessantste, boeiendste en beste uit die twintig jaar ‘WoordHoek’ is nu gebundeld in Helder mij even op, dat op de valreep in 2020 verschenen is. Die gebundelde stukken gaan overigens niet alleen over woorden en uitdrukkingen, maar ook over onderwerpen als gebarentaal, de taal van seks en liefde, vrouwentaal, bekakt praten, beeldtaal, etiquette (‘Hoe hoort het eigenlijk?’), thuistaal, verhaspelingen, hoofdletters, uitspraak – en over Sanders’ lievelingswoord: liefdesappel.

Aan ‘WoordHoek’ is in de NRC na twintig jaar een einde gekomen, maar het is niet zo dat de rubriek is opgehouden te bestaan.

Hij is nu ondergebracht op de website Ewoud Sanders, Helder van het Instituut voor mij even op. De beste de Nederlandse Taal WoordHoeken uit NRC, (www.ivdnt.org), dat in Walburg Pers, 248 pagihet verleden verantna’s (€ 19,95) woordelijk was voor het samenstellen van het 43-delige Woordenboek der Nederlandsche Taal en andere taalhistorische naslagwerken – dus bij uitstek een plek waar Sanders zich prettig zal voelen.

Het leukste, interessantste, boeiendste en beste uit twintig jaar ‘WoordHoek’

Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op:

www.onzetaal.nl.

INDRINGENDE KRONIEK VAN EEN CRISIS

e-book € 12,50

Is het toeval dat juist de dorpen met een grote sociale samenhang zo hard zijn getroffen door het coronavirus? Kleine dorpen op de Veluwe, in Limburg, en natuurlijk de kleine dorpen in Noord-Oost Brabant waar de coronacrisis begon in Nederland. Boekel, Uden, Meierijstad: de geboortestreek van Hella van der Wijst was lang het epicentrum. Met deze vraag in het achterhoofd vertaalt de schrijver de crisis in haar achterland van binnenuit in een eigentijdse streekkroniek.

leesfragment uit De kracht van samen

foto Janita Sassen

€ 22,99

www.uitgeverijzilt.nl

WEEK 12: “Binnen 24 uur was ik beide ouders kwijt” We zaten bij elkaar in de klas op de middelbare school. Haar grote bos mooi rood haar maakte haar anders, net als de rust die ze bij zich droeg. Dat schiet me als eerste te binnen als ik hoor dat eerst de vader en daarna de moeder van Jannie Opheij corona krijgt. Als tweede bedenk ik hoe onze rollen omgedraaid hadden kunnen zijn, als mijn ouders nog hadden geleefd.

Na vijfendertig jaar spreken we elkaar op 10 april 2020 noodgedwongen door de telefoon over dingen, waarvoor je elkaars hand zou willen vasthouden maar wat niet mag. Jannie vertelt over de meest bizarre tijd van haar leven met daarin een speciale betekenis voor het woord ‘samen’.

!"#$"%&'(")"*(%# +,*#)"#-.()"/0""# (*#12#+"/',3"* !"#$%&'(%)$"*$+*%,$%-$./0#$,$1#.%)21%,$% 34#,$"5$$%#1%67%)$"02+$18%922"#1%:$1.$1% /$1*"22+%.*221%$1%:$*%;"2/0*#-%<$$+,:2*$"#22+=% >21%,$%?''"1.$%)#..$"%,#$%-$*4#-$%#.%)21%,$% @+2-%';%,$%34#,$"5$$%AB7CDE8%*'*%,$% )"'$,)"'49%)21%@/0'(+21,8%)21%&2:;$1% $1%,$%?215$8%*'*%,$%F"($"%./0$,$+"''G=

ISBN HCIHJKBHBLHJD | Prijs € 25,00

Achtergrond: Fries Scheepvaartmuseum

19 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

KIJKJE IN DE KEUKEN

DORINE HOLMAN

Het boeiende leven van een literair agent Ze opereren veelal achter de schermen, maar zijn onmisbaar in het boekenvak: literair agenten. De een brengt manuscripten van debutanten onder de aandacht van uitgevers, de ander regelt de marketing voor schrijvers. Dorine Holman verzorgt onder meer lezingen en presentaties voor ongeveer vijftig auteurs. Een gesprek over haar bijzondere baan.

MIREILLE BREGMAN Ik ben met Dorine Holman in contact gekomen via Jaap Scholten. Hij heeft naar aanleiding van zijn roman Suikerbastaard in 2020 twee keer een Tropische Tuinen Toer gehouden langs grote tuinen en boekhandels. Een intensieve onderneming die een goede organisatie verraadt. Scholten vertelde me dat zijn literair agent dit op poten had gezet, dus reden voor een kijkje in de keuken.

Hoe ben je in dit vak terechtgekomen?

‘Ik ben er min of meer bij toeval ingerold. Ik heb in de jaren ’80 de Hogere Hotelschool gedaan en daarna in de congreswereld gewerkt.

Tijdens mijn werk ben ik altijd bezig

‘Het is handig om altijd een lijstje namen in je hoofd paraat te hebben: bij dit thema moet je zéker deze mensen op het podium hebben!’

geweest met dingen organiseren: festivals, congressen, vergaderingen.

Daarnaast ben ik van nature een lezer. Op een gegeven moment vroegen een paar bevriende auteurs of ik hen kon interviewen in een boekhandel. Dat leek me leuk! Het balletje ging rollen; ik kreeg meer verzoeken. Omdat ik dit nog steeds voor de lol naast mijn baan deed, besloot ik dat ik toch meer de culturele wereld in wilde. Met Martha Baalbergen heb ik Stichting Het Cultuurcafé in boekhandel Van der Meer in Noordwijk opgericht. Elke week nodigden we een muzikant of schrijver uit. Daarna vroegen anderen mij of ik iets dergelijks ook ergens anders kon oprichten. Dat is het niet helemaal geworden, maar vanaf toen heb ik wel diverse literaire evenementen geregeld, waaronder het festival Schrijvers Binnen.

Het begon eigenlijk echt goed met Jaap Scholten, toen hij in 2011 de Libris Geschiedenis Prijs won. Ik ben op hem afgestapt: “Je woont in Hongarije, maar het lijkt me erg leuk om een aantal lezingen voor je te organiseren.” Vanaf toen is het agentschap/impresariaat ook onderdeel van mijn werk geworden.’

Wat zijn je werkzaamheden?

‘Ik heb binnen en buiten de literaire wereld een groot en breed netwerk.

Als ik een nieuw boek lees van een auteur die me inhuurt, of zelfs een heel oeuvre bij een nieuwe schrijver, dan bedenk ik direct welke onderwerpen interessant zijn voor festivals, bibliotheken, et cetera. Je moet als het ware het boek “verkopen”.

Ook moet je de persoon achter de schrijver kennen: is hij/zij iemand die zijn/haar verhaal aan een digitaal publiek kan vertellen of moet hij echte mensen voor zich zien?

Na optredens bel ik altijd na om te horen hoe de organisatie het heeft ervaren. Daarnaast probeer ik zelf een avond bij te wonen om zo direct feedback te kunnen geven.

‘Ik houd ook de literaire kalender en het festivalschema in de gaten. Op Lowlands bijvoorbeeld heb je de laatste jaren een literair programma, dus ik hoor graag van de organisatoren

Dorine Holman in actie bij een boekpresentatie

DIANNE WEERNINK

MONICA STUUROP

wanneer ze de line-up willen presenteren. Het is handig om altijd een lijstje namen in je hoofd paraat te hebben: bij dit thema moet je zéker deze mensen op het podium hebben!

Naar het buitenland toe kan ook, zo heb ik een paar keer een ZuidAfrikaans festival bijgewoond met Frank Westerman, Dimitri Verhulst, Arthur Umbgrove, Mira Feticu, Jaap Scholten, Christine Otten en Wytske Versteeg. Dat was fantastisch.’

Wat is het fijnste dat je in je werk meemaakt?

‘Het fijne aan deze baan is dat je mensen raakt. Het publiek krijgt een soort begeestering, een auteur wordt meer dan zijn verhaal. Bij een literaire avond komt er als het ware een saamhorigheidsgevoel los; je verdiept je met anderen tegelijkertijd in een verhaal. Afgelopen zomer kwam er een vrouw naar me toe: “Dit is het eerste uitje na de kapper. Zo fijn dat ik hiernaartoe kan!” Literaire avonden zorgen voor geestelijke verlichting. Je komt los uit je eigen wereld en richt je op andere mensen. Lezen maakt je een beter mens. Iedereen heeft echt behoefte aan culturele uitjes, dat bleek wel aan het jaar 2020.

Hopelijk komt het culturele leven dit jaar weer op gang, dat is beter voor iedereen, ook voor de auteurs die

hun inkomsten missen. Gek genoeg heb ik het nu heel druk. Voor de boeken die niet worden uitgesteld, bedenk ik nu allerlei plannen.’

Heb je tips voor mensen die het literair agentschap zien zitten?

‘Het essentiële aan dit werk is dat je een goed netwerk hebt en inherent daaraan veel ervaring. Je moet goed zijn in het leggen van verbindingen, zowel tussen mensen en bedrijven als tussen thema’s en activiteiten.

Wanneer iemand een boek schrijft over lippenstift, moet je dat boek niet alleen in de boekhandel kunnen presenteren, maar er ook voor zorgen dat de auteur onder de aandacht komt van de drogisterijketen en terechtkomt op themadagen die georganiseerd worden door damesbladen. Veel mensen kennen en zelf je gezicht laten zien op evenementen zijn een van de belangrijkste dingen van deze baan. Uiteraard is affiniteit hebben met het literaire werkveld ook cruciaal, want anders straal je zelf geen enthousiasme uit. Bij mij zit dat wel goed, mijn boekenkasten puilen uit!’

Kijk voor meer informatie over auteurs en evenementen die Dorine Holman organiseert op www.dorineholman.nl.

20 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Raaf Debuutroman. Tussen de jonge Raaf en zijn moeder loopt een lijntje, een dun wit glinsterend lijntje, iets dikker dan spinrag. Raaf is het verhaal over de grenzeloze relatie tussen een zoon en zijn moeder.

Roos Vlogman, Raaf, Uitgeverij De Harmonie, 145 pagina’s (€ 17,50) www.deharmonie.nl

Een hond is in alle gevallen een hond in een droom. Wat ik bedoel is: ik kan dromen over een vrouw die op alle vlakken niet mijn moeder is, wakker worden en weten: dat was mijn moeder. Ik kan dromen over een vuilnisman, een verhuizer, een grote man met rimpels in zijn voorhoofd en armen als de fundering van een huis, wakker worden en weten: die man, óók mijn moeder. Maar een hond is altijd een hond in een droom. Ik doe mijn boodschappen in dezelfde supermarkt als mijn moeder. Dat weet ik, zoals ik weet dat een schoolgebouw in een droom het huis is waarin ik ben opgegroeid. In werkelijkheid voelt het vreemd om langs haar huis te rijden, omdat het ook mijn huis was, ik weet waar alles staat en ik weet ook dat ik de dingen daar niet meer op ga pakken. We zijn elkaar in de supermarkt nog nooit tegengekomen.

Op het berichtenbord hangt een briefje: ‘Te koop: nestje vuilnisbakken’. Ernaast hangt een foto die zo wazig is dat ik er geen honden in kan ontdekken. Ik weet niet precies waarom ik het nummer overneem in mijn telefoon.

Voor het schap huisdierenvoer blijf ik staan: hondenkoekjesin de vorm van schedels en botten, paars kattengrind, nú met nóg betere vochtopname. Ik koop drie blikken pens en een zak droge brokjes. Ik raak enthousiast van het idee dat ik een keuze gemaakt heb, dat ik mezelf een cadeau ga doen.

Het huis van de verkoper staat in de nieuwste wijk van de stad. Hier mogen mensen hun eigen woning ontwerpen en laten bouwen. Je koopt een stuk grond en een jaar later woon je in een uit de kluiten gewassen boomhut, een zeecontainer op palen, een ufo. Ik loop door de straat die me is doorgegeven, nergens zijn huisnummers zichtbaar. Alle woningen zien er extravagant uit aan de buitenkant en leeg vanbinnen: er staan amper meubels, alles is wit of cementgrijs. In elk huis staat een grote designstoel in het midden van de kamer en aan de muur hangt een televisie die zo plat is dat het net een raam lijkt. In een bungalow van heel dik, gerecycled karton zie ik iets bewegen. Een moederhond ligt in een grote bananendoos, terwijl ze vijf puppy’s zoogt.

Naast de bel hangt een klein aluminium identiteitsplaatje, zoals in het leger, waarop het huisnummer is gedrukt.

Als ik aanbel, gaat de voordeur als een schuifpui open. Er verschijnt een jonge vrouw, gekleed in een zwarte coltrui en een zwarte pantalon die net boven haar enkels wijd uitloopt.

Ze draagt goudkleurige sokken en is met een plakroller bezig haar kleding af te nemen.

‘Martha,’ zegt ze. Ze geeft me geen hand. ‘Kom snel binnen.’

Ze laat me de woonkamer in. Alle deuren schuiven opzij open, als een wand die verdwijnt, geen van de deuren heeft een deurklink. In het midden van de keuken staat een kookeiland. Op de grijze gietvloer ligt één wit, wollig kleed. Ik zie geen bank of stoelen, of iets anders om op te zitten. Alles in deze kamer heeft hoeken en rechte lijnen. Niets is rond.

Martha neemt me mee naar de kartonnen doos. Het uitgeputte teefje staart me aan, de puppy’s trekken aan haar tepels in een onregelmatig tempo. ‘Dit zijn ze,’ zegt ze.

Er is een pup die zich opricht en naar me kijkt. Ik ga op mijn hurken naast het nestje zitten. Martha is alweer weggelopen om ergens anders in huis iets te verschuiven, te verschonen, te verzorgen. Misschien voelt het voor haar alsof het huis uit elkaar valt als niet alles op de juiste plek staat.

Ik til het hondje uit de doos en neem het op schoot. Zijn hartslag is zichtbaar onder zijn vacht. Hij ligt met zijn neus in mijn lies te slapen. Ik leg mijn hand over zijn buik, voel de zachte huid opbollen, intrekken.

Martha komt weer binnen, ze heeft iets met haar haar gedaan, maar ik kan niet zien wat het is.

‘O, die niet,’ zegt ze. ‘Dat was ik helemaal vergeten te zeggen: sommige honden zijn al vergeven.’ Ze draait het hondje op zijn rug, haar handen zijn heel dicht bij mijn liezen.

Daarna wijst ze de bruine vlek in het midden van zijn buik aan. ‘Nee, deze heb ik gisteren aan iemand anders beloofd.’

Ik probeer langzaam op te staan, geef de hond aan Martha en vraag naar de wc. Terwijl ik wegloop, zie ik mezelf weglopen. Ik kan niets aan mijn koers veranderen, mezelf niet bijsturen, laten afslaan. In de badkamer glijd ik pas weer terug in mijn lichaam. Er zit geen slot op de deur.

Dit huis voelt als een poppenhuis waar iemand van bovenaf de kamers indeelt.

Met de hendel van de schuifdeur in mijn hand sta ik te wachten tot mijn ademhaling weer normaal klinkt.

Als ik iets voel, zoals nu, is dat altijd lichamelijk: een steen in mijn maag, trillende handen, een trekkend oog.

Martha heeft alle honden teruggelegd in de doos, ze liggen zo netjes op een rij te slapen dat ik haar ervan verdenk net zolang met de kleine lijfjes te hebben geschoven tot er precies twee centimeter tussen hen in ligt.

Ze staat met haar rug naar me toe. ‘Het ligt eraan in welk huis ze opgroeien. Maar nu zijn ze nog hetzelfde: warm en weerloos.’ ‘Ik zou graag het telefoonnummer van de andere geïnteresseerde willen hebben.’ ‘De koper, bedoel je? Ze heeft al betaald.’

Ik slik een brok nieuwe teleurstelling weg. ‘De koper bedoel ik, ja.’

‘Je begrijpt dat ik je niet zomaar haar telefoonnummer kan geven. Ik ben zo terug.’

Ze komt terug met een doosje van donker hout en een zalmroze fluwelen dekentje. Ze legt het dekentje over de salontafel en vraagt me aan de andere kant van de tafel op de grond te gaan zitten, tegenover haar.

Ze zet het gesloten doosje neer en

zegt: ‘Het is belangrijk dat we onze benen strekken in een open houding.’ Uit het doosje haalt ze een smalle zilveren ketting, met onderaan een wit, bijna doorzichtig kristal dat in een scherpe punt geslepen is. Ze houdt de ketting met de hanger een paar centimeter boven de salontafel. Het is alsof ze de bewegingen van het kristal meet. Als het kristal stil hangt boven het midden van het dekentje, kijkt ze me aan en schrikt.

‘Niet je armen over elkaar!’

Ik laat mijn handen wat onwennig in mijn schoot rusten. Ik moet mijn buikspieren de hele tijd aanspannen omdat ik in een vreemde positie zit: mijn benen recht vooruit, niets om tegenaan te leunen.

‘Is mijn naam Martha?’ De ketting beweegt heel zachtjes voor- en achteruit.

Ik bekijk haar arm om te zien of ze hem ergens aanspant, of ik een spier zie trillen. Dan controleer ik alle ramen in de keuken: dicht. Er beweegt vaker iets in een huis zonder dat er een luchtstroom voelbaar is, iets valt, maakt geluid en ik neem aan dat dat hier ook gaande is.

Dat er dingen zijn die altijd licht zullen bewegen, uit evenwicht gehaald door het trekken van de aarde. ‘Is dit mijn huis?’ Een beweging. ‘Ben ik een vrouw, ben ik een mens, ben ik in leven?’ Steeds dezelfde beweging.

‘Ben ik goed geaard? Ben ik een man? Ben ik geboren in 1975?’ Bijna onmerkbaar verandert het ritme van het kristal. Waar het net alleen naar voren en naar achter bewoog, in een rechte lijn, maakt het nu een klein bochtje elke keer dat het kristal naar voren slingert.

Ik probeer te zien of Martha haar pols draait. Misschien kun je ergens zo hard in geloven dat je zelf niet meer merkt dat jij het bent die het wonder veroorzaakt.

Misschien is dat het werkelijke wonder: hoeveel wonderen we elke dag weer veroorzaken.

‘Ik geloof dat we op één lijn zitten.’ Ze ondersteunt haar arm met haar hand en kijkt me aan. ‘Wat is je vraag?’

‘Ik heb niet echt een vraag.’ ‘Dat is niet waar. We zijn met een vraag begonnen.’ ‘Of ik het telefoonnummer van de andere koper mag?’

‘Dat is niet je echte vraag.’ Ze heeft een heel smal neusringetje in haar neusvleugel, zie ik nu. Goud en zo dun dat het van dichtbij pas opvalt.

‘Wat is dan mijn echte vraag?’ ‘Dat weet alleen jijzelf.’

Ik vraag me af voor wie we dit doen.

Ze knipt in haar vingers. ‘Je echte vraag.’

21 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Grensgebieden Welke beelden, zinsfragmenten, personages en mensen zijn in zijn geest blijven hangen? Wat bevindt zich in de marge van zijn blikveld, van zijn geheugen?

In Grensgebieden neemt Murnane je in een wonderlijke vertelling mee langs deze beelden.

Gerald Murnane, Grensgebieden, vertaling: Thijs van Nimwegen, Uitgeverij Signatuur, 184 pagina’s (€ 21,99) www.awbruna.nl

wat een puntgevel is, of een kerkschip, of een gewelf, of een sacristie.

Mijn buurtkerk zou ik als een symmetrisch gebouw beschrijven dat uit drie gedeelten bestaat: een portaal, een hoofdgedeelte en, het verst van de straat, een derde deel dat ongetwijfeld ten behoeve van de dominee is, voor aanvang en na afloop van de dienst. De stenen muren zijn eentonig roomwit geverfd, of heet dat ‘afgewerkt’? Ik let zo weinig op dergelijke bijzonderheden dat ik hier aan mijn bureau gezeten niet meer weet of de puntdaken van het portaal en het hoofdgedeelte met dakpannen of met metaal zijn gedekt.

Het achtergedeelte heeft een zo goed als plat metalen dak. De ramen zijn voor mij niet speciaal interessant, behalve dan twee rechthoekige ramen van vensterglas, elk met een neergelaten jaloezie erachter, in de achtermuur van het domineesvertrek. In het hoofdgedeelte van de kerk zitten zes kleine raampjes, aan weerszijden drie. Het glas in elk van die raampjes laat licht door. Als ik het van dichtbij kon bestuderen, zou dat glas wellicht van het soort blijken dat ik als kind matglas leerde noemen en vaak in badkamerraampjes aantrof. Het glas in die zes ramen is zeker niet kleurloos, maar ik heb de kleur of tint ervan nog niet weten te benoemen. Soms, wanneer ik ’s ochtends voorbijkom, lijkt het glas in kwestie een weinig bijzon-

dere grijsgroene of, misschien, grijsblauwe kleur te hebben. Maar toen ik de kerk eens in de late namiddag passeerde en over mijn schouder keek naar een raam aan de schaduwzijde, de zuidoostelijke gevel van het gebouw, zag ik dat het glas daar een kleur had die niet direct afkomstig was van de ondergaande zon, maar van een licht dat voor mij niet te zien was: de gloed binnen in de afgesloten kerk, waar de stralen vanuit het westen al waren getint door de drie ruiten aan de andere kant. Had ik al een naam kunnen bedenken voor de flakkerende rijkdom die ik in die eenvoudige ruit zag, dan had ik spoedig daarna een andere naam moeten bedenken voor de net even andere tint van de beide ruiten ernaast, waarin het reeds gedempte licht van precies diezelfde zonsondergang weer anders gebroken werd.

In het portaal zit één raam, dat uitkijkt op de straat. Dat is het raam dat mij tijdens het voorbijgaan het vaakst opvalt en misschien wel de reden is dat ik dit nu opschrijf. Het glas in dat raam is wat ik altijd gebrandschilderd glas heb genoemd, en het patroon moet bijna zeker iets voorstellen; bladeren, stengels en bloemblaadjes misschien. Ik trek niet graag de aandacht wanneer ik rondwandel in de buurtschap, en ik heb nog niet de moed opgebracht stil te blijven staan en het portaalraam te bestuderen.

willen kijken hoe de tekeningen verder lopen. En dat niet alleen, ik zou graag willen weten hoe het voelt om die armen om me heen te voelen.

Ik bekijk hem aandachtig en fantaseer. ‘Ik heb een feestje morgen,’ zeg ik uiteindelijk. Het brood van mijn lunch gooi ik in stukjes in het water, er komt meteen een leger met gekwaak op af. ‘Mijn schoonouders zijn veertig jaar getrouwd. Veertig jaar met mijn monster in law. Daar word je toch niet blij van?’

Te laat heb ik door dat ik die laatste zin hardop heb uitgesproken.

Dat gebeurt me de laatste tijd wel vaker, vooral in de buurt van Gideon.

Vanuit mijn ooghoek probeer ik zijn reactie te peilen. Die is er niet. Hij staart nog steeds voor zich uit.

‘Ze is een dictator, en de hele familie is daar gelukkig mee. Hoeven ze zelf niet na te denken. Ik denk dat mams zelfs de poepmomenten van paps bepaalt, en dat hij daar nog om klapt ook.’ Naast me klinkt een soort van gegrom. Als ik opzijkijk, zie ik dat hij zijn gezicht van me heeft afgewend.

‘Gideon?’ Ik probeer hem aan te kijken, maar hij staart voor zich uit. Zijn lippen zijn opeengeperst.

‘Je lachte.’ Het klinkt bijna als een verwijt. Snel herstel ik me. ‘Je lacht!’

Een euforisch gevoel maakt zich van

me meester. Zou het dan toch gaan lukken? Ik ben zo blij dat ik hem bijna zou willen zoenen.

Oké, dat dacht ik dus echt.

Ik denk het nog steeds. Dat kan niet, en dat mag niet.

was elke confrontatie een groot raadsel. Hoe kon ik weten wat er zich afspeelde in haar hoofd? Hoe kon ik weten of die angsten haar bestaan overheersten of eerder in vlagen aanwoeien, met hopelijk tussenin een windstil moment? Ik had helemaal geen controle. Niet over haar, niet over haar ziekte, over niets.

Maar ik wilde juist controle over alles, dus moest ik haar confronteren. Ik moest te weten komen hoe die verbeten strijd in haar hoofd eruitzag. En dus bleef ik doorvragen over de inhoud van haar warrige verhalen. Om haar te kunnen helpen moest ik eerst haar geest doorzien.

Ik kon niet anders dan vragen stellen. Mijn moeder veranderde op slag in een vijandelijke rivaal, die een strijd tegen haar verslagenheid met mij uitvocht.

‘Ik had toch echt gedacht dat jij slimmer was!’ kafferde ze. ‘Wat kraam jij toch allemaal uit? Hoe durf jij zoiets te zeggen? Mij zo verwijten! Ik vergeet niet, hoor! Wat denk jij wel over mij? Jíj vergeet! Jíj! We zullen je dan toch nog naar het gekkenhuis moeten brengen. Onze papa heeft het altijd gezegd.’

Nu weet ik beter en zal ik haar nooit meer naar haar angsten terugleiden. Ik heb – met enige vertraging

– mijn les geleerd. Misschien heeft mijn moeder mij al jarenlang hierop voorbereid.

‘We staan er voor en we moeten er door,’ zei ze, omdat zij geen andere keuze had. Misschien heeft die mantra in mijn hoofd mij het inzicht gebracht dat ook ik geen andere keuze meer heb, anders dan doorleven. Maar hoe kan ik, met zoveel grootste dromen, berusten in een leven vol angsten, ziek-zijn, onverwerkte pijn en verdriet? Zo’n leven is geen leven en ik wil nét zo graag weer leven.

In de stille straat waar ik nu woon staat een kerkje waar ik doordeweeks elke ochtend langsloop, op weg naar de winkels en het postkantoor. Dat kerkje is eigendom van een van de protestantse denominaties waarmee ik als schooljongen meelij had om hun grauwe diensten; die bestonden, zo nam ik aan, geheel en al uit gezangen en preken, zonder al die prachtige rituelen die in mijn eigen kerk werden opgevoerd.

Wanneer ik erlangs loop, is het gras rondom mijn buurtkerk altijd keurig gemaaid, maar de kerk zelf is gesloten en verlaten. Ik moet in buitenwijken en provinciestadjes ontelbare protestantse kerken zijn gepasseerd en er amper een blik op hebben geworpen, en toch kan ik nooit langs die kerk in de buurt lopen zonder dat mijn gedachten verrassende wendingen nemen.

Ik heb altijd gedacht dat architectuur me onverschillig laat. Ik weet amper

BOEKFRAGMENT

Liefde zonder oordeel Miriam werkt in een verzorgingstehuis als vrijwilligster.

Als ze Gideon tegenkomt, een jonge man die door een ongeluk in een rolstoel zit, begint ze verboden gevoelens voor hem te krijgen.

Anne May, Liefde zonder oordeel, Dutch Venture Publishing, 130 pagina’s (€ 12,50) www.dutchventurepublishing.nl

‘Hier is het toch wel lekker, hè?’ zeg ik als we bij de eendenvijver zijn. Gedachteloos rol ik mijn mouwen op en doe bij hem hetzelfde.

Hij heeft gespierde onderarmen.

Echte mannelijke armen vol met tatoeages. Meestal vind ik die dingen lelijk, maar bij hem zou ik wel

Het Einde Is Nu

In Het Einde Is Nu vertelt Aniana Taelman over het dementieproces van haar moeder, maar komt ook de zelfmoord van haar vader aan de oppervlakte.

Aniana Taelman, Het Einde Is Nu, Uitgeverij Express Your I, 230 pagina’s (€ 23,00) www.expressyouri.com

Vroeger zou ik gezegd hebben dat ze overdrijft, dat de verpleegsters de mensen hier zeker geen kou zouden laten lijden. Maar vandaag antwoord ik met een oplossing. Had ik toen ook maar mijn snavel kunnen houden!

Ik zucht heel diep. Hoe had ik dat ook kunnen voorzien? In het begin

22 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

De kracht van samen In De kracht van samen lezen we verhalen van sleutelfiguren en bekenden van Hella van der Wijst over de impact van de coronacrisis op hun leven. Onder hen de burgemeester van Meierijstad, Kees van Rooij, een begrafenisondernemer, een IC-verpleegkundige en een schooldirecteur.

Hella van der Wijst, De kracht van samen. Kroniek van een crisis, Uitgeverij Zilt, 288 pagina’s (€ 22,99) www.royaljongbloed.com

Week 12: “Binnen 24 uur was ik beide ouders kwijt” We zaten bij elkaar in de klas op de middelbare school. Haar grote bos mooi rood haar maakte haar anders, net als de rust die ze bij zich droeg.

Dat schiet me als eerste te binnen als ik hoor dat eerst de vader en daarna de moeder van Jannie Ophey corona krijgt. Als tweede bedenk ik hoe onze rollen omgedraaid hadden kunnen zijn, als mijn ouders nog hadden geleefd.

Na vijfendertig jaar spreken we elkaar op 10 april 2020 noodgedwongen door de telefoon over dingen, waarvoor je elkaars hand zou willen vasthouden maar wat niet mag.

Jannie vertelt over de meest bizarre tijd van haar leven met daarin een speciale betekenis voor het woord ‘samen’.

“Dit is echt het heftigste dat ik ooit heb meegemaakt. Binnen 24 uur was

ik beide ouders kwijt in de meeste ondenkbare omstandigheden. Ik was zondagskind af.”

Jannie Ophey, Erp Week 12: “Mensen werden ineens getallen, dat kon toch niet” “Bestuurlijk ben ik het oneens met het besluit dat al heel snel wordt besloten om geen gegevens van overledenen meer te verstrekken.

Het doet mij wat als mensen die overlijden geen namen meer hebben maar getallen worden. Ik kon er ’s nachts niet van slapen. Ménsen werden hier ineens getallen: dat kón toch niet!

“Als ik mijn raam uitkijk zie ik de vlaggen halfstok hangen, ja dat grijpt me elke keer weer aan. Tegelijk zie ik zoveel hartverwarmende dingen gebeuren. Mensen (beeld)bellen elkaar nu misschien vaker dan normaal. ‘Ellende verbindt’; het is waar.”

Kees van Rooij, burgemeester gemeente Meierijstad

acties op poten zetten om elkaar de coronacrisis door te helpen.

Brabanders die, nu meer dan ooit, doen waar we in Brabant goed in zijn: samenwerken, omdenken en zorgen voor elkaar. Cliché? Zal best, maar het raakt me wel.

“Afgelopen weken heb ik ‘gewoon’ doorgewerkt, en daarnaast veel gelopen en wat gelezen. Of herlezen, beter gezegd. Dorp aan de rivier van Antoon Coolen, en Leer mij ze kennen, de Brabanders van Jan Naaijkens. Ik was helemaal vergeten hoe mooi en nog actueel die boeken zijn…”

Prof. dr. Jos Swanenberg, bijzonder hoogleraar ‘diversiteit in taal en cultuur’ Universiteit Tilburg en adviseur Erfgoed Brabant, woont in Rosmalen

Week 18: “Brabanders doen nu meer dan ooit waar we goed in zijn: samenwerken, omdenken en zorgen voor elkaar.”

De website ‘Hartverwarmend Brabant in tijden van Corona’ is opgezet door de provincie en brengt allerlei lokale initiatieven samen. “Geweldig om te zien hoe Brabanders niet bij de pakken neer gaan zitten maar hartverwarmende

BOEKFRAGMENT

Biografie van de Zuiderzee Arie Kok vertelt de geschiedenis van de Zuiderzee in 25 verhalen, waarin mensen centraal staan en met prachtig beeldmateriaal.

‘Voor je het wist stond het water tot aan de deurkruk’ Leven in dialoog met het water, een inleiding

Arie Kok, Biografie van de Zuiderzee, Uitgeverij Omniboek, 256 pagina’s (€ 25,00) www.omniboek.nl

Het begon voor mij tijdens de zomervakantie van 1976. Mijn ouders hadden besloten dicht bij huis in Nijkerk te blijven, en op een zonnige dag staken we het randmeer over. In de hardblauwe Kadett van mijn vader reden we de polder in, over wegen zo recht als een liniaal, die grote gele vlakten in tweeën sneden. ‘Koolzaad,’ wees mijn vader.

‘Dat planten ze om de drooggevallen zeebodem rijp te maken voor landbouw.’ Even later wierpen we vanaf de Ketelbrug een blik over het water, en gingen we rechtsaf. Gele velden waren hier niet meer te zien.

Er stonden bomen langs de weg, en boerderijen met rode pannendaken, waar overal dezelfde betonnen schuur naast stond. Bij een verhoging in het landschap parkeerde mijn vader de Kadett. We spreidden een kleed uit in het gras en aten witte puntjes met kaas en gebraden gehakt, die mijn moeder in een

boodschappentas meegenomen had. Even later stond mijn vader op en liep op de zwarte geteerde palen af die in een rij tegen de terp gezet waren, een restant van een oude palendijk. Hij gebaarde met zijn vlakke hand tot boven zijn hoofd en zei: ‘Tot hier moet het water gestaan hebben.’ Ik keek om me heen, zag het kale land en probeerde me een voorstelling te maken van aanrollende golven die tegen de palen uiteenspatten. En ik keek omhoog, naar het kerkje, dat eenzaam en gesloten op de hoogte stond. ‘Woonden hier mensen?’ vroeg ik. ‘Lang geleden wel,’ zei mijn vader. ‘Ze moesten weg, het werd te gevaarlijk om op Schokland te wonen, en ze waren te arm.’ ‘Schokland…’ Ik proefde het woord op mijn tong, en voor mijn geestesoog zag ik eilanders voorbijlopen, sombere mensen, hangend tegen de wind in. Ze gingen het kerkje binnen. Later die middag wandelden we door de met wasgoed behangen straten van het oude Urk. We rondden de vuurtoren en bekeken bij het vissersmonument eerbiedig de vissersvrouw in brons. Ze keek een laatste keer achterom over de zee, of ze de kotter van haar man toch nog zag komen. Sinds die zomer heeft het verhaal van de verdwenen zee en zijn kustbewoners me niet meer losgelaten. Bijna een halve eeuw later sta ik met klei aan mijn schoenen op een naamloze

dijk. Het is winter, de stilte hangt over het land, de pont bij Eemdijk is uit de vaart. Met moeite heb ik de uiterste punt van de Eempolder bereikt, ik kijk nu uit over het randmeer. Het ligt er leeg en vanzelfsprekend bij, alsof het er altijd al was. Op de andere oever doen de windmolens van het nieuwe land hun werk.

Even verderop stroomt het water van de Eem nauwelijks merkbaar uit in het meer. Nog niet zo heel lang geleden keek je vanaf hier uit over het drukste verkeersplein van Europa.

Honderden bruine zeilen verlieten na het verstrijken van de zondag de havens van Spakenburg, Huizen en andere plaatsen, op jacht naar haring en ansjovis. Beurtschippers zeilden met tjalk of aak van kust naar kust en brachten passagiers en goederen naar de andere kant.

Sneller dan over het water kon een mens niet reizen, zo is het eeuwenlang geweest.

23 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

F*ck like a goddess Wat als jouw grootste angsten en wonden de sleutel zijn tot een leven vol passie, energie, en kracht? Dat is wat ‘F*ck like a goddess’ betekent: de liefde bedrijven met het leven, ook de pijnlijkste stukjes. En in dat alles magie vinden.

Alexandra Roxo, F*ck like goddess, Kosmos Uitgevers, 224 pagina’s (€ 20,00) www.kosmosuitgevers.nl

Voordat ik je er weer bewust van maak hoe je jezelf kunt helen, je stem kunt hervinden en in je kracht kunt staan, wil ik eerst even stilstaan bij de titel van dit boek. Het Engelse woord fuck is verwant aan het Nederlandse woord fokken dat de betekenis heeft ‘een nieuw leven laten ontstaan’ (al heeft het Nederlandse woord alleen betrekking op dieren). Ik gebruik het vooral omdat het lekker de aandacht trekt.

Hieronder staan een paar van mijn favoriete Engelse uitdrukkingen met dit woord: ‘Fuck it!’

Betekenis: laat maar zitten!

‘I want to fuck.’

Betekenis: ik heb zin in ruwe, hete seks!

‘I don’t fuck with that.’

Betekenis: daar ga ik me niet mee bemoeien.

Dit zijn natuurlijk mijn eigen interpretaties, maar ik ben wég van het

woord fuck. Je kunt het in het Engels in ontzettend veel situaties gebruiken om je woorden kracht bij te zetten of er een andere betekenis aan te geven. Het verwijst immers naar het creëren van iets nieuws, van nieuw leven! De kracht van dit woord is voor mij verwant aan onze eigen natuurlijke, wilde en mysterieuze kracht en daarom gebruik ik het hier. Voor veel mensen is de kern van seks het lichamelijk samenzijn met een ander. Wat mij betreft is dat ver van de werkelijke betekenis van seks. Voor mij draait het allemaal om samenkomen met het goddelijke, om goddelijke gemeenschap. Of je nu de liefde bedrijft met je lichaam of met je geest, je neemt de energie van het leven zo diep in je op dat het voelt alsof je de liefde bedrijft met je eigen leven, dat er goddelijke energie door je heen stroomt. Dat je één wordt met de bron waaruit alles voorkomt.

Ik bedoel, waarom zeggen we eigenlijk ‘Ik kom’ als we klaarkomen?

We zouden eigenlijk moeten zeggen: ‘Ja, ik ben eindelijk daar waar ik hoor! Ik ben hier met alles wat ik ben! Ik belichaam de mateloze, extatische, wilde, ongetemde, scheppende kracht die ik hoor te zijn.’ Wat het woord goddess betreft, daarmee doel ik op de vrouwelijke kant van het goddelijke, de godin. In de westerse geschiedenis en religie zijn nauwelijks godinnen te vinden en ik zou dat ontzettend graag anders zien. We kunnen het goddelijke

natuurlijk ervaren als geslachtsloos, als de belangrijke en geweldige scheppende vonk die we allemaal in ons hebben. Maar daarnaast vind ik het belangrijk dat we kijken naar het waarom: waarom het concept godin, de vrouwelijke kant van het goddelijke, zo totaal ondergeschikt is in de overheersende patriarchale denkwijzen. Als je in een westerse maatschappij bent opgegroeid, is de kans groot dat je ‘God’ ziet als een humorloze oude, witte man op een wolk.

Als je bent blootgesteld aan wat progressievere ideeën, dan is jouw ‘God’ wellicht liefdevol en vaderlijk… en streng. Tenzij je in een kleine gemeenschap bent opgegroeid die buiten de maatschappij stond, is de kans groot dat jouw beeld van ‘God’ een mannelijk beeld is en dat de leiders van jouw geloofsgemeenschap mannen zijn. Met welk geloof je ook bent opgegroeid, vrouwen speelden daarin waarschijnlijk nauwelijks een rol. De leer werd hoofdzakelijk verkondigd door mannen. Dit heeft ertoe geleid dat kwaliteiten die onze maatschappij als vrouwelijk bestempelt (zoals zorgzaamheid, beschermend ten opzichte van kinderen, fel verzet tegen misdaden tegen mensen en de planeet, zachtmoedigheid, een seksuele uitstraling, gevoeligheid) aangemerkt worden als ‘te veel’, zwak, niet thuishorend in een zakelijke of anderszins door mannen geleide kapitalistische omgeving.

BOEKFRAGMENT

De familie Wachtman De wetenschappelijke carrière van Philip Wachtman zit in een dip. Hoe anders vergaat het zijn vriendin, die zich op het hoogtepunt van haar roem bevindt. Maar er is één groot gemis. Freya is op haar negenendertigste nog kinderloos. Het ligt aan Philip, denkt Freya.

Maar hij weet dat de oorzaak niet bij hem kan liggen.

Wachtman heeft naar schatting 411 nakomelingen, het gevolg van uit de hand gelopen praktijkonderzoek bij de spermabank.

Christiaan Alberdingk Thijm, De familie Wachtman, Uitgeverij Ambo|Anthos, 320 pagina’s (€ 22,99) www.amboanthos.nl

Ze wil een kind. Een kind van hem.

‘Een klein roodharig hummeltje,’ had ze gezegd. Zijn ego maakte een sprongetje. Het zou ze nader tot elkaar brengen, iets gezamenlijks.

Freya klokte de tijden heel nauwkeurig. Iedere maand waren er twee cruciale uren. Het maakte niet uit waar hij was, hij moest komen opdraven.

Niet meer drinken, geen sigaretje meer aan het einde van de dag. Zijn zaad moest in topconditie zijn. Maar het beoogde effect blijft uit. Freya wordt maar niet zwanger.

Zijn laatste jaar en zij wil een kind.

Nooit heeft hij erbij stilgestaan

dat het weleens niet zou kunnen lukken. Tegenslag, dat is altijd de ander. Hoeveel stellen heeft hij tijdens zijn promotieonderzoek wel niet geïnterviewd? Zonder uitzondering ten einde raad. Nooit gedacht dat het hem ook zou overkomen.

Nou ja, in technische zin overkomt het hem ook niet, het overkomt Freya. Wachtman weet dat het niet aan hem ligt. Dumortier heeft hem onlangs, op zijn vijfenveertigste verjaardag, nog getest.

Hij schudt zijn piemel om de laatste druppels plas te lozen. Hij wil zijn meisje terug. In het begin stond ze bij de deur te wachten als hij terugkwam van een congres in het buitenland. Zodra ze zijn sleutel in het slot hoorde, opende ze de deur en trok hem naar binnen. At hem op, zijn gulzige vriendin, zijn studente.

Zou nu niet meer kunnen, een relatie met een studente. Bij de eerste verdenking zouden ze hem met pek en veren de Oudemanhuispoort uit jagen. Hij bevingert de rimpels in zijn voorhoofd. De mensen zijn anders gaan denken. Conservatiever.

Terug naar vroeger. De meerderheid dringt haar kleingeestige seksuele moraal op aan de minderheid.

De stem van het volk, daar moeten we tegenwoordig naar luisteren […]

Met een hand op zijn dij, de andere aan de wastafel geklemd, staat hij op van de pot. Hij knipt het licht aan.

Zijn ogen moeten een paar seconden

wennen. Wachtman bekijkt zichzelf in de spiegel.

Bleek, altijd geweest. De hoeveelheid zonnebrand die er in 46 jaar wel niet op zijn lichaam moet zijn gesmeerd.

Zijn moeder liet hem altijd allebei zijn handen openhouden. Dan druppelde ze de crème op zijn palmen.

‘Links is voor je rechterarm, rechts is voor je linkerarm.’ Daarna kreeg hij twee klodders voor zijn benen. Dan volgden buik, borst en schouders, als laatste zijn hoofd. Wachtman moest alles zelf doen. Alleen zijn rug deed zijn moeder. Haar nagels tussen zijn schouderbladen, dat was een fantastisch gevoel. Sinds hij zijn krullen is verloren, oogt hij nog bleker.

Alsof iemand met een brede kwast een vleeskleurige streep over zijn hoofd heeft getrokken. Zijn borstelige wenkbrauwen een herinnering aan zijn oude furie.

‘Aan alle goede dingen komt een eind,’ had zijn vriend Dumortier gezegd. Hij zal het gaan missen.

24 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKHANDEL

EREGALERIJ

NEDERLAND

Stuur uw foto in!

De Boekenkrant bij u in de buurt!

In deze fotogalerij geven wij de boekhandels een gezicht. Heeft u ook een leuke foto met uw team en/of favoriete klant in uw winkel? Stuur hem naar ons op via redactie@boekenkrant.com, en wie weet staat u de volgende keer in deze eregalerij.

Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant. Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www. boekenkrant.com/ boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com.

NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel ALMELO

Boekhandel Broekhuis ALPHEN A/D RIJN

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

Anita Batenburg, Kantooboekhandel Van Atten, Berkel en Rodenrijs

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Boekhandel van Noord ARNHEM

Janneke Rijpstra en Stefanie Schulte, Boekhandel het Leesteken, Purmerend

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer BAARLE-NASSAU

Bruna Baarle-Nassau BAARN

Boekhandel Den Boer

The Read Shop Cuijk Boekhandel Adr. Heinen

Boekhandel De Ganzenveer

CUIJK

DEN BOSCH

DEN HAAG

Boekhandel De Vries Van Stockum Boekhandel Scheveningen DEVENTER

Boekhandel Praamstra

Quist Boeken BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg BODEGRAVEN

The Read Shop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel Van Kralingen BUNSCHOTENSPAKENBURG

Bruna Van de Geest

HELMOND

HENGELO

Boekhandel Broekhuis HIPPOLYTUSHOEF

De Wieringer Boekhandel HOOGEVEEN

DIEREN

The Read Shop XL Hoogeveen

DOORN

Boekhandel De Kler

The Read Shop Dieren The Read Shop Doorn DOORWERTH

The Read Shop Doorwerth DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde DRIEBERGEN

Boekhandel Jacques Baas DRONTEN

Voster Boekverkopers EDE

Boek en Buro EELDE

The Read Shop Eelde EINDHOVEN

De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis

HOUTEN HUIZEN

Boekhandel Flevo IJMUIDEN

The Read Shop Express IJmuiden KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst Boekhandel Deurenberg KRIMPEN A/D IJSSEL

Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn LEIDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester LEIDERDORP

Boekhandel De Kler LISSE

Grimbergen Boeken LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

Geerts Warenhuis

Boekhandel Boek & Koek

Boekhandel Van Grinsven

Boekhandel Het Keizerrijk

EXLOO

GELDROP

GOES

Boekhandel De Koperen Tuin GOIRLE

Boekhandel De Boekenkist

BENNEKOM

HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

Boekhandel Het Logboek

BEILEN

BERGEN OP ZOOM

Eigenaar Jeroen Koers, Boekhandel Bruna Ackershof, Pijnacker

Boekhandel Laan

Blz. Boekhandel Buitelaar

Boekhandel Novita

V.l.n.r. Petra Stam, klanten Marielle Griep en Katja Blok en Berry van Kruistum, The Readshop, Doorn

CASTRICUM

Boekhandel Romijn

BARNEVELD

V.l.n.r. Walter Jansen, Anneke de Feijter, Emily en Dick van der Steen, Boekhandel Jansen & De Feijter, Velp

VLAANDEREN

GORINCHEM

GOUDA

Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer

MAASSLUIS

MAASTRICHT

Boekhandel Dominicanen MEPPEL

Riemer Barth MIDDELBURG

De Drvkkery MIJDRECHT

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Nimo Boek

NAALDWIJK

Boekhandel Vingerling The Read Shop Naaldwijk NIEUWEGEIN

HAAKSBERGEN

The Read Shop Nieuwegein

HAARLEM

Boekhandel Roodbeen

Boek en Buro

Boekhandel De Vries Van Stockum Bruna Cronjéstraat Kennemer Boekhandel Kinderboekwinkel Kiekeboek

NIJKERK

NIJMEGEN

Boomker Boeken

Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen

Boekhandel Van der Velde

Boekhandel Van der Meer

HAREN (GR)

HARLINGEN

HEDEL

The Read Shop Hedel HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker

NOORDWIJK

NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

NOOTDORP

VALKENSWAARD

NUNSPEET

VEENENDAAL

Bruna Lange Baan Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel

Boekhandel Priem Boekhandel Van Kooten VEGHEL

Boekhandel Schellen VELP (GD)

Boekhandel Oisterwijk

Boekhandel Jansen & De Feijter

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Koops

OISTERWIJK

OLDENZAAL

OOSTERBEEK

Boekhandel Meijer & Siegers OSS

Boekhandel Derijks

OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Sprey OUDEWATER

The Read Shop Oudewater PIJNACKER

Boekhandel van Atten Bruna Ackershof PURMEREND

Boekhandel Het Leesteken PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen & Schrijven RAALTE

Bruna Ellenbroek RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar ROOSENDAAL

Boekhandel De Boekenwurm ROSMALEN

Boekhandel De Omslag ROTTERDAM

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Boekhandel Van Rietschoten RIJSWIJK

VENLO

VENRAY

Roojboek VLEUTEN

Boekhandel Kees VLISSINGEN

Boekhandel ’t Spui VOORBURG

Kinderboekhandel In de Wolken VOORSCHOTEN

Boekhandel De Kler WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WEESP

Boekhandel PeZZi PaZZi WILLEMSTAD

Boekhandel Het Rozemarijntje WOERDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel KEES WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby ZEIST

Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Bruna Dorpsstraat Silvester Boek & Spel ZWOLLE

Waanders In de Broeren

Bruna Monnichmann

VLAANDEREN

Bredero Boeken

BRASSCHAAT

Boekhandel Plukker

BRUGGE

SANTPOORT-NOORD SCHAGEN

Standaard Boekhandel

Schiedams Boekhuis

De Reyghere boekhandel

Boekhandel Krings

Malpertuis

SCHIEDAM SITTARD SNEEK

Boekhandel Van der Velde SON EN BREUGEL

Boekhandel de Traverse STEENWIJK

Steenwijks Boekhuys TIEL

Boekhandel Arentsen

GENK

HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

Bestel of koop…

TILBURG

Gianotten Mutsaers TWELLO

Boekhandel Oonk UITHOORN

The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel

bij uw lokale boekhandel!

25 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

BOEKHANDEL

BOEKHANDEL SCHEVENINGEN

TOP 25 NEDERLAND

TOP 25 VLAANDEREN

Week 4, 2020.

Bron: CPNB

Week 53, 2020.

Bron: boekenvak.be

1 (9) 3e week Loes Riphagen, Coco kan het! (voorleesknuffel-editie) 2 (1) 47e week Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard 3 (2) 3e week Loes Riphagen, Coco kan het! (hardcover-editie) 4 (NIEUW) Han van Bree, Het aanzien van 2020 5 (NIEUW) Maurice Leblanc, Arsène Lupin, gentleman inbreker 6 (NIEUW) Frénk van der Linden, En altijd maar verlangen 7 NIEUW Loes Riphagen, Coco kan het! (mini-editie) 8 (5) 73e week Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 9 (4) 12e week Maike Meijer, Wen er maar aan 10 (8) 9e week David Van Reybrouck, Revolusi 11 (NIEUW) Jessica Durlacher, De stem 12 (6) 180e week Haemin Sunim, Dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt 13 3e week Julia Quinn, Bridgerton 1. De ongetrouwde hertog 14 (NIEUW) Julia Quinn, Bridgerton 2. De verliefde graaf 15 (16) 34e week Charlotte Dematons, Alfabet 16 (10) 39e week Michael Pilarczyk, Master your mindset 17 (11) 67e week Natalia en Walter, Project Gezond.

Afvallen met gezond en vooral lekker eten.

18 (28) 2e week Hubert Smeets, Een wonderbaarlijk politicus 19 (14) 103e week Roxane van Iperen, ’t Hoogste nest 20 (12) 10e week Barack Obama, Een beloofd land 21 (15) 11e week Wim Hof, De Wim Hof methode 22 (15) 7e week Edith Eger, Het geschenk 23 (51) 3e week Els Visser, Geen zee te hoog 24 (22) 15e week Napoleon Hill, Think and grow rich 25 (NIEUW) Dan Morain, Kamala’s pad

1 (1) Lize Spit, Ik ben er niet 2 (2) Jeroen Olyslaegers, Wilde vrouw 3 (5) Jeroen Meus, Dagelijkse Kost.

Scheurkalender 2021 4 (4) François Corteggiani, Hec Leemans en Tom Bouden, F.C. De Kampioenen. 110 De verjaardagstaart 5 (3) Barack Obama, Een beloofd land 6 (60) Ewald Pironet en Michaël Van Droogenbroeck, Investeren in de tweede helft van je leven 7 (10) Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard 8 (8) Stefaan Degand, Dag liefje, met Mila gaat het goed en ik klungel lekker verder 9 (6) Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 10 (7) Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske 355. De scheve schot 11 (4) Conner Rousseau, T. 12 (16) Stefan Hertmans, De opgang 13 (9) Sandra Bekkari, Fast Food 2 14 (13) Edwin Wouters, Jommeke 302.

De sneeuwmaker 15 (15) Lucinda Riley, De zilverboom 16 (17) Pieter Aspe, Van In: Episode 4 17 (12) David Van Reybrouck, Revolusi 18 (11) Yotam Ottolenghi, Flavour 19 (19) Bart van Loo, De Bourgondiërs 20 (20) Merho, Peter van Gucht en Steve van Bael, De Kiekeboes 156. Blauwblauw 21 (23) Nix, De buurtpolitie 11. Schijn bedriegt 22 (18) Nix, Echt eten 23 (21) Lucinda Riley, De zeven zussen 24 (25) Lize Spit, Het smelt 25 (33) Thé Tjong-Khing en Sylvia Vanden Heede, Het grote voorlees boek van Vos en Haas

Van taarten tot zelfgemaakte ansichtkaarten Elke maand bezoeken we een van de vele mooie Boekenkrant-boekhandels die ons taalgebied rijk is.

Deze maand gingen we in gesprek met Marianne van den Berg van Boekhandel Scheveningen.

3,5

jaar geleden heeft Marianne bij het tienjarig bestaan van het bedrijf de boel overgenomen. Niet alleen om boeken te verkopen, maar ook om een hele hoop andere services aan te bieden.

‘Ik ben ook kunstschilder en weet dat nu te combineren met producten in de winkel,’ vertelt ze. ‘We

‘Ik hoop vooral dat de coffeecorner een soort ontmoetingsplek wordt voor iedereen.’

hebben een hele eigen lijn opgezet onder de naam Studio Scheveningen met ansichtkaarten, verjaardagskalenders, mokken, enzovoorts, waar aquarellen van mij op staan afgebeeld. Ook genaaide meeuwen en een gehaakte vuurtoren van Scheveningen vallen hieronder.’ Voor toeristen is dit natuurlijk leuk, maar de lokale Scheveningers doe je hier ook een plezier mee, heeft Marianne gemerkt.

Daarnaast staat ze elke ochtend ook om zes uur op om vervolgens half zeven in de winkel bezig te zijn met... taarten bakken! Sinds vorig jaar is ze een ‘coffeecorner’ gestart.

Mensen komen er langzamerhand achter wat er allemaal voor lekkers op de toonbank staat. Ze komen naast de koffie ook voor taart, cake en koek. En vaak in combinatie met een tijdschrift of een boek. ‘Ik hoop vooral dat de coffeecorner een soort ontmoetingsplek wordt voor iedereen, maar als je er in je eentje zit en je komt geen bekenden tegen, dan zal er altijd een krant liggen. Door deze sfeer bouw je een band op met klanten en ben ik ervan overtuigd dat ze aan je denken als ze op zoek zijn naar een boek voor zichzelf of als cadeau.’

Eigenaresse Marianne van den Berg (r.) en haar dochter Maaike Henselijn

Uitgeverij  Geromy  -­  voor  het  behoud  van  het  luchtvaarthistorisch  erfgoed

Voor de geschiedenisliefhebber

Nieuw en Antiquariaat

www.geromybv.nl Uitgeverij Geromy

Zonnebaan  54   3542  EG   Utrecht  Tel.  030  2617221    info@geromybv.nl

gezonder leven kan

No. 1, november 2020, â&#x201A;¬ 6,www.gezonderlevenkan.nl

t CFXFHFO t WPFEJOH t XFM[JKO t QSFWFOUJF t [FMG[PSH

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse.

Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

(F[POEFS MFWFO BMT WSBDIUXBHFO DIBVGGFVS IPF

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,â&#x20AC;&#x201C; en een week 375,â&#x20AC;&#x201C;. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

#SBN #BLLFS ,PN JO CFXFHJOH "SUSPTF JO IFU EBHFMJKLTF MFWFO #JPXJOLFMT EJF IFU PNm FUTFO XBBSE [JKO

OLGA COMMANDEUR

â&#x20AC;&#x2DC;Lekker in je vel zitten is misschien nog wel het belangrijksteâ&#x20AC;&#x2122;

NU VERSCHENEN

Gezonder Leven Kan! editie november 2020

Met o.a. Olga Commandeur, Bram Bakker en Iedere dag geluk Kijk voor meer informatie op www.gezonderlevenkan.nl.

elling Cartoons op best ar: door striptekena l a E r w i nvaSn uspvortashirts, Ç© bedrukken hoodies, t-shirts Ç©

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO Ç© Ç© LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

27 | BOEKENKRANT | FEBRUARI 2021

LEESCLUB

WIN EEN BOEK

DAVID GROSSMAN

WIN EEN BOEK

VORIGE MAAND

Dinsdag 16 maart: 2e online leesclub 2021 is het derde lustrum van de Boekenkrant, en dat vieren we dit jaar met een aantal online leesclubs! De tweede editie vindt plaats in maart, over de roman Het leven speelt met mij van David Grossman.

D

eze tweede online leesclub zal worden geleid door hoofdredacteur Mirjam Mulder en vindt plaats op dinsdag 16 maart, van 20-21 uur, via de Teams-app.

Je krijgt van tevoren een aantal vragen over het boek opgestuurd om je in te verdiepen.

Redacteur Hugo Jager sprak voor de november-editie van de Boekenkrant met deze Israëlische schrijver over zijn nieuwe roman.

Het leven speelt met mij is gebaseerd op een

De Kroatische Vera werd op haar zeventiende verliefd op een Servische officier met verheven ideeën.

David Grossman waargebeurd verhaal.

De Kroatische Vera werd op haar zeventiende verliefd op een Servische officier met verheven ideeën. In 1948 werden ze samen door de politie gearresteerd op verdenking van stalinisme. Hij pleegde zelfmoord en ze stuurden haar naar het rehabilitatie-eiland Goli Otok.

Het boek volgt drie vrouwen: Vera, haar vervreemde dochter Nina, en haar kleindochter Gili. Een psychologische roman over hoe een familietrauma nog generaties doorwerkt.

Raaf

In december kondigden we het al aan: in januari 2021 werd het tijd voor de eerste online Boekenkrant-leesclub! Negen enthousiaste lezers meldden zich aan voor een avondje over Utopia Avenue van David Mitchell, onder leiding van redacteur Mireille Bregman.

D

best na Utopia Avenue?

Onder de leesclubdeelnemers zaten namelijk zowel ‘debutanten’ als ‘doorgewinterde lezers’, dus tips genoeg.

Denk bijvoorbeeld aan Tijdmeters als je een puzzelboek wilt of De

niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet wanneer je meer toe bent aan een rechttoe-rechtaanvertelling. Dat niet alleen de deelnemers van deze avond enthousiast werden van de vele kruisverwijzingen naar personages en gebeurtenissen, bleek toen een filmpje getoond werd van Mireille’s interview met de auteur.

Mitchell zelf blijkt tijdens het schrijfproces soms heel fanatiek achter zijn bureau te zitten en dat komt over op de lezer. De avond kort samengevat: deze leesclubvorm is voor herhaling vatbaar!

Rupi Kaur, Thuis in mezelf, vertaling: Anke ten Doeschate, Uitgeverij Orlando, 192 pagina’s (€ 20,00)

Raaf is het verhaal over de grenzeloze relatie tussen een zoon en zijn moeder. In compact en humoristisch proza weet Roos Vlogman feilloos de vinger op de zere plek te leggen, waarbij je je steeds afvraagt: kun je werkelijk loskomen van waar je vandaan komt?

Roos Vlogman, Raaf, Uitgeverij De Harmonie, 152 pagina’s (€ 17,50)

Lijkt het jou leuk om mee te doen aan deze Boekenkrant-leesclub?

Meld je dan vóór 8 maart aan via redactie@boekenkrant.com.

Terugblik op de eerste Boekenkrant-leesclub

at deze roman én het oeuvre van de schrijver zich lenen voor discussie, werd snel duidelijk.

Het boek lijkt namelijk een muziekroman, een vertelling over de opkomst en hoogtijdagen van de gelijknamige Britse band in de jaren ’60. Toch is het verhaal gelaagder, mede door de uitgekiende opbouw die Mitchell hanteert en enkele personages die je kunt herkennen uit zijn andere boeken.

Dit bood direct handvatten voor verder gesprek: welke roman uit het ‘Mitchelluniversum’ lees je het

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de namen voor 22 februari 2021 naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres.

Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Raaf van Roos Vlogman verloot.

Wie waren de drie schrijvers verborgen in het beeld in het januarinummer? Het goede antwoord is: Rupi Kaur, Caroline van der Lee en Paul Tremblay.

Uit de goede inzendingen trokken we de volgende winnaar: Corine Mudde uit Rotterdam.

Zij wint een exemplaar van Thuis in mezelf van Rupi Kaur.

Gefeliciteerd!

Neem nú een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul

de bon in)

Ja, ik neem een abonnement:

Twaalf nummers van de Boekenkrant voor € 42,–

naam

m/v

straat postcode

plaats

land e-mail telefoon IBAN nummer betaling

automatische incasso

per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

BK1220

BEPERKTE OPLAGE HC LATER OOK ALS SC HARDCOVER 1 5 19,95 ISBN 978-94-6306-681-5

HARDCOVER 2 5 19,95 ISBN 978-94-6306-683-9

WWW.SILVESTERSTRIPS.COM kijk op onze vernieuwde website voor previews CM