Boekenkrant mei 2020

mei 2020 – no. 3, jaargang 14

Arend van Dam geeft het thema 75 jaar bevrijding kleur

Pagina 15 ALEX DE WOLF

Minka Nijhuis over haar werk als oorlogsjournalist 3

Een duister maar realistisch toekomstscenario 11

HANNELORE HET MEISJE UIT DE SEKTE

Nieuwe poëzie van de Laureaat Prijs In de boekhandel € 17,50 Waargebeurd, aangrijpend en spraakmakend der Nederlandse Letteren 2018 www.deharmonie.nl

Duurzaam koken met Pierre Wind 25

Hoe je productiever kunt worden door te niksen 23

Gratis verkrijgbaar bij 170 boekhandels Kijk op pagina 28 voor een boekhandel bij u in de buurt!

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 2

LOSSE DELEN REDACTIONEEL

Vrijheid

Toen ik laatst met mijn ouders in het Beatrixpark in Utrecht afsprak om een anderhalvemeterafstandpicknick te houden, voelde dat haast wat clandestien. Na elkaar in geen weken te hebben gezien, leek dit ons een goede oplossing: beide partijen aan een zijde van het kleed, genietend van het zonnetje en de rust in het park. Toch kon ik het gevoel niet schudden dat we met iets illegaals bezig waren, zo weggestopt in een hoekje van het park.

Dat onze vrijheid niet vanzelfsprekend is, is voor velen van ons nog nooit zo voelbaar geweest als nu. Juist daarom is het extra belangrijk om dit jaar bij het thema 75 jaar bevrijding stil te staan.

Vrijheid is dan ook de rode draad die door deze editie van de Boekenkrant loopt. Zo sprak ik met Alice Hoffman, die met haar kenmerkende magisch realisme een unieke roman over drie vrouwen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog schreef (p.7). Daarnaast spreken we met kinderboekenauteur Arend van Dam over zijn prachtige jeugdboek Hoe fel de zon ook scheen, waarin hij de periode van ’40-’45 in Nederland letterlijk kleur wilde geven (p.15).

De rust in het Beatrixpark bracht me op het idee om wat meer van mijn beperkte vrijheid te genieten, en daar vaker naartoe te gaan met een picknickkleed en een goed boek. Dat voelt nu toch extra bijzonder.

Mirjam Mulder, redacteur Boekenkrant mirjam@boekenkrant.com

ZIE PAGINA 15

Arend van Dam

AANBIEDING

Wil jij een abonnement op de Boekenkrant?

Blader gauw door naar de bon op pagina 30

NIEUWS +++ De Boekenkrant organiseert een schrijfwedstrijd!

Heb je altijd al een verhaal willen schrijven of heb je iets liggen in een vergeten lade en ben je benieuwd wat een redacteur ervan vindt? Lever je verhaal in een genre naar keuze met een lengte tussen 700 en 1500 woorden in voor 18 mei. Zie onze website www.boekenkrant.com voor alle informatie. +++ De Woutertje Pieterse Prijs voor het beste oorspronkelijk Nederlandstalige jeugd- of kinderboek is voor de 33e keer uitgereikt. De jury onder leiding van Arjan Peters kende de prijs toe aan Bette Westera en Sylvia Weve voor hun boek Uit elkaar.

Het duo laat in ‘baldadige gedichten en tekeningen’ het onderwerp scheiding vanuit kinderperspectief zien. Aan de prijs is een bedrag van 15.000 euro verbonden. +++ Op 16 april overleed kinderboekenschrijfster Leonie Kooiker op 92-jarige leeftijd. In 1970 debuteerde ze met Het malle ding van Bobbistiek, dat meteen een Gouden Griffel won. De fantasievolle avonturen van Bobbie, die een pasta uitvindt waarmee hij een vliegend ei maakt, werden veel gelezen. Kooikers boeken werden over de hele wereld uitgegeven. +++ De Utrechtse boekhandel Broese is met de bibliotheek meeverhuisd van de Stadhuisbrug naar het gerenoveerde Postkantoor aan de Oudegracht. Eigenaars Sandra en Erik van Doorn grijpen de verhuizing aan om over te gaan op een nieuwe huisstijl die in het teken staat van duurzaamheid. Een andere boekhandel met verhuisplannen is Boek en Buro in Ede. In mei gaan alle boeken naar een twee keer zo groot pand in dezelfde straat. +++ The Indie Awards, prijzen voor schrijvers die hun werk in eigen beheer uitgeven, zijn op 17 april bekend gemaakt. In de categorie ‘Juryprijs Beste Boek’ won Sophia Drent met 1000 nachten, waarin ze een vampierlegende in een nieuw jasje steekt. Verder werden prijzen uitgereikt voor het beste non-fictieboek, het beste kinderboek en de mooiste cover. +++ Voor wie nog geen genoeg kan krijgen van het bizarre verhaal van Joe Exotic, de hoofdrolspeler in de populaire Netflix-documentaire Tiger King, is er goed nieuws: de dierentuineigenaar heeft vanuit de gevangenis zijn memoires geschreven. Hierin vertelt hij over de traumatische ervaringen uit zijn jeugd, wat veel duidelijk zou maken over de bijzondere manier waarop hij zijn dierentuin runde. +++

ERWIN SUVAAL

INHOUDSOPGAVE LITERATUUR Minka Nijhuis, Gekkenwerk Audrey Carlan, Mannen van de Wereld. Verlangen Elizabeth Jane Howard, Welbeschouwd Marjolein Visser, Restmens Alice Hoffman, De wereld die we kenden

3 4 4 5 7

SPANNING Denise Mina, Alibi Kasper van Beek, De honger Dirk Speelman, Rode nevel

10 10 11

JEUGD Martine Kamphuis, Dit mag niemand weten Catherine Gilbert Murdock, Het boek van Jongen Arend van Dam, Hoe fel de zon ook scheen

14 14 15

NON-FICTIE Piet de Rooy, Alles! En wel nu!

Diverse auteurs, Songbook van Ruud de Wild Tippagina natuur Olga Mecking, Niksen Pierre Wind, De ecokeuken van Wind

20 20 21 23 25

BOEKHANDEL De bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant Op bezoek bij Boekhandel PeZZi PaZZi in Weesp

24 28 29

VOOR DE LEZER Lezer aan het woord Win een boek Colofon

31 31 31

www.cviiiontwerpers.nl

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 3

LITERATUUR INTERVIEW

In gevecht tegen de vergetelheid Oorlogsjournalist Minka Nijhuis publiceerde onlangs haar eerste fictieboek: Gekkenwerk, een brievenroman gebaseerd op haar eigen ervaringen. ‘Ik wil het vak van zijn heroïek en mythes ontdoen, terugbrengen naar zijn werkelijkheid.

Paradoxaal genoeg kan ik dat alleen in een werk van fictie.’

‘In levensgevaar verkeren, is geen verdienste: het kan ook domheid zijn. Je moet heel goed weten wat je doet.’

Door Antal Giesbers ‘Ik vond dat ik na dertig jaar wel iets te vertellen had over mijn vak als freelance oorlogsverslaggever, want ik merkte dat veel mensen er geen flauw idee van hebben wat er bij komt kijken. Maar om nou m’n memoires te publiceren, daarvoor zit ik nog te veel midden in het vak. Als journalist praat je ook niet over jezelf.

Maar via een romanpersonage kon ik wél de journalist in al die oorlogsomstandigheden neerzetten. Ik wil het vak ontdoen van zijn heroïek en mythes. Paradoxaal genoeg kan ik dat alleen in een werk van fictie.’

Dat personage is niet Minka, maar Lotte. Als lezer vraag je je af: in hoeverre komen die twee overeen?

‘Ik heb die brieven en de stem van Lotte echt voor Gekkenwerk gecreeerd, Lotte is anders dan ik,’ vertelt de schrijfster. ‘Natuurlijk put ik wel uit dertig jaar ervaring. Maar fictie gaf mij de vrijheid om mijn materiaal naar eigen inzicht in te zetten: je kunt de gebeurtenissen gewoon laten plaatsvinden zoals het jou bevalt. Het geheel is dus fictie, maar fictie die de werkelijkheid beschrijft.’

Minka Nijhuis, Gekkenwerk. De zorgvuldig bewaarde geheimen van een oorlogsjournalist, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, 280 pagina’s (€ 20,99)

Minka Nijhuis KEKE KEUTELAAR

De roman is helemaal in briefvorm geschreven. Een opvallende keuze.

Nijhuis: ‘Daardoor kon ik sprongen in de tijd te maken, en stilistisch beter humor en zelfspot inzetten.

Ik wil niet wentelen in zelfgenoegzaamheid, het moest ook geen afrekening worden: ik wilde lezers een kijkje geven in mijn vak. Daar had ik die lichtvoetigheid voor nodig.’

Het boek heet Gekkenwerk. Toch komt dat woord in het boek zelf slechts een of tweemaal voor. ‘Het zit in een scène waarin de neef van Lotte op haar vak reageert met: “Gekkenwerk.” En dat is wat de buitenwacht vaak denkt. Maar ik gebruik het ook met een knipoog: een beetje spotten met het vak, de absurditeit die het ook in zich heeft. Ja, het is gekkenwerk, maar tegelijkertijd ook belangrijk werk. Diezelfde mengeling van zelfspot en ernst loopt ook wel door het boek. Daarom vind ik het juist een goede titel.’

Drijfveren Ergens in het boek besluit Lotte om

zich Birma in te laten smokkelen.

De gemiddelde Nederlander zou daar niet aan denken! Toch gebruik de auteur dat moment niet om de spanning en het gevaar te beschrijven. ‘Als een journalist terugkomt van een oorlog, dan wordt er vaak gezegd: “met gevaar voor eigen leven”. Je bent meteen een held, het ontzag is zo groot dat de kwaliteit van wat je levert vaak niet meer ter discussie staat. Ik vind dat ons vak daar niet over gaat. Dat bewieroken en die heldendom zijn onzin: je bent aan het werk.’

Toch vallen er onder oorlogsverslaggevers wél doden… ‘Dat klopt, mijn telefoon staat vol met gestorven vrienden en bekenden,’ zegt Nijhuis.

‘Maar gevaar is een bijkomstigheid, niet het onderwerp. En angst is een hele nuttige emotie, maar situaties zijn vaak minder gevaarlijk dan ze op afstand lijken. Want we bereiden ons goed voor, we minimaliseren risico’s zo veel mogelijk – voor onszelf én de mensen met wie we werken. Negen van de tien keer loop je

geen gevaar of een mate van gevaar die acceptabel is. Als het misgaat, is dat vaak door een slechte voorbereiding of het nemen van onverantwoorde risico’s door de journalist zelf, al kun je soms ook pech hebben.

Maar in levensgevaar verkeren, is geen verdienste: het kan ook domheid zijn. Je moet heel goed weten wat je doet.’

Het hoofdpersonage zoekt oorlogsgebieden op die geen aandacht krijgen, en beschrijft bijna exclusief de lotgevallen van de gewone burgers, zelden van de militairen. De auteur legt uit: ‘G.L. Durlacher beschrijft in Strepen aan de hemel het gevoel van intense verlatenheid dat de hoofdpersoon bevangt als hij, staande op de appèlplaats in het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau, een kort moment denkt dat de overtrekkende Amerikaanse vliegtuigen hem komen bevrijden, en dan beseft dat die gewoon doorvliegen. Die oorlog, de uitroeiing van de Joden, en dan ook nog eens vergeten worden: dat is wel het ergste wat er is. Ik vraag mensen regelmatig: waarom vertrouwen jullie mij, een onbekende, waarom geven jullie mij dit verhaal?

Vaak is het antwoord: “Als er iemand over ons bericht, bestaan we nog.”

Dat is de reden waarom de hoofdpersoon in de roman vaak de oorlogsgebieden opzoekt waar niemand aandacht voor heeft. Het is die strijd tegen vergetelheid die haar drijft – en mij ook.’

Toekomst Keert de schrijfster nu weer terug naar de journalistiek, of zit er meer fictie in de pen? ‘Journalistieke reportages maken kan nu even niet.

Terwijl ik weet dat veel regimes er misbruik van maken dat alle aandacht nu naar het coronavirus uitgaat. In mijn hoofd ben ik in die landen. Er zal op een gegeven moment wel weer een boek verschijnen, en het is waarschijnlijker dat dat non-fictie zal zijn. Het is een ander métier, en niet elke journalist is een goede boekenschrijver. Maar ik vond Gekkenwerk heel erg leuk om te maken, ik moest vaak ook lachen om de dialoogjes die ik verzon. Dan maakte me dat blij.’

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 4

BOEKENKRANT TIPT MOEDERMAFFIA Anita Terpstra staat vooral bekend om haar populaire thrillers, waaronder Samen, die genomineerd werd voor de Gouden Strop. Met De moedermaffia maakt zij haar overstap naar de romans. Als Merel zich met tegenzin opgeeft voor een cursus zwangerschapsyoga, wordt ze meteen meegezogen in het verbale geweld van de moedermaffia. Toch leert ze een belangrijke les: iedere moeder doet het op haar eigen manier.

Anita Terpstra, De moedermaffia. Over buiken, baby’s en ander ongemak, Uitgeverij Cargo, 256 pagina’s (€ 17,50)

Herr Ewald Arenz, De smaak van wilde peren, vertaling: Marcel Misset, Uitgeverij Nieuw-Amsterdam, 272 pagina’s (€ 21,99)

HAMNET 1596, Stratford-uponAvon. Als zijn zus Judith flink ziek wordt, zoekt haar tweelingbroer Hamnet overal vergeefs om hulp. Hamnet is het verhaal over een jongen die zijn vaders regels aan zijn laars lapt voor de liefde, over de unieke band tussen tweelingen, en over een vlo die in Alexandrië op een schip richting Europa terechtkomt. Een monumentale roman geïnspireerd op de zoon van William Shakespeare.

Ademloos en achterwaarts lezen Welbeschouwd van Elizabeth Jane Howard (1923-2014) is het verhaal van het ongelukkige huwelijk van Antonia Fleming en haar man Conrad. Het is alsof je naar een reconstructie van een autoongeluk kijkt: je weet al dat het slecht afloopt, toch lukt het je niet om weg te kijken.

Door Rianne Nieuwdorp Dit boek van de Britse auteur, bekend van de veelgeprezen serie The Cazalet Chronicles, verschijnt nu voor het eerst in een Nederlandse vertaling. Het verhaal begint in 1950 met het verlovingsfeestje van de zoon van Antonia en Conrad. Antonia wordt op dat moment geconfronteerd met het feit dat ze vanaf dat moment haar leven alleen zal slijten: haar kinderen zijn volwassen en hebben haar niet meer nodig, haar echtgenoot heeft besloten niet meer met haar verder te willen. Vanaf dat moment wordt het

DE SMAAK VAN WILDE PEREN In De smaak van wilde peren kruisen Sally en Liss elkaars paden. Sally is op de vlucht voor alles en iedereen, en gaat bij Liss aan het werk op de akker en in de perenboomgaard. Beiden voelen zich afgescheiden van de rest van de wereld. Langzaamaan ontspint zich een bijzondere vriendschap.

Een roman die onthaast, en je laat nadenken over wat er echt toe doet.

RECENSIE

Maggie O’Farrell, Hamnet, vertaling: Lidwien Biekmann, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, 400 pagina’s (€ 23,50)

WOORDEN VAN LOTTE Naast haar werk als psychiatisch verpleegkundige is Lotte van der Zwet woordkunstenares. Haar gedichten zijn te vinden op Instagram en nu in haar eerste dichtbundel Woorden Lotte van der Zwet, Woorden van Lotte, Uitgeverij Orlando, van Lotte. Herkenbaar 128 pagina’s (€ 15,00) en ontroerend, eenvoudig en diepgaand, maakt ze poëzie toegankelijk voor iedereen. Leven, de liefde, verdriet, de dood, balans en zorgen, alles komt voorbij. De woorden van Lotte zijn woorden die raken.

EMMA RINGELDING

mogelijkheden. Ik neem aan dat verhaal omgekeerd chronologisch: iedereen dat gevoel heeft.”’ het gaat in vijf sprongen steeds Welbeschouwd is zowel een tijdloos verder terug in de tijd. Je leest over verhaal van een uit elkaar valde gecompliceerde relatie van het lend huwelijk, als een portret van echtpaar, met grote vergissingen, het leven in hogere kringen in het momenten van hoop, verstikkende midden van de twintigste eeuw in liefde en de Tweede Wereldoorlog.

Engeland. De beschrijving van de Om erachter te komen hoe deze samenleving waarin de Flemings situatie is ontstaan, moet je verder leven en de bespiegelingen op hun lezen terwijl het verhaal steeds verhuwelijk zijn erg intrigerend en der achteruit glijdt in de tijd. Conregelmatig bijzonder geestig. Tegen rad is op zijn minst een lastige man het einde wordt het verhaal en de te noemen en Antonia is vooral situatie van Antonia hoopvoller bezig om zichzelf te kneden naar en lichter, tot je beseft dat dat het zijn grillen, iets wat maar moeilijk begin van haar verhaal is en je al lukt. De bespiegelingen van Antovanaf het begin weet nia zijn confronterend hoe het zal eindigen. en geven veel inzicht in Howard heeft met dit haar benauwde situatie: onderhoudende boek ‘“Je hele leven,” zei ze laten zien dat ze zonpijnlijk, “is er een klein der twijfel een zeer paadje en dat paadje – getalenteerde en intelmet aan weerszijden ligente schrijfster was. heggen, neem ik aan Het is daarom ook fijn – je kunt niet veel zien, dat dit boek nu eindealleen af en toe een lijk vertaald is naar het smal alternatief, tot Nederlands, inclusief je ineens pardoes – ik een beschouwend verwachtte het tenvoorwoord van Hilary minste niet – aan het Mantel. eind van het pad komt Elizabeth Jane Howard, Welen alles kunt zien – een beschouwd, Uitgeverij Atlas eindeloze woestijn van Contact, 472 pagina’s (€ 24,99)

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 5

LITERATUUR RECENSIE

COLUMN LEX JANSEN

‘Verpakking maakt alles uit’

Kijkers en lezers

In haar debuutroman Restmens vertelt psychologe Marjolein Visser de verhalen van Pim en David. Beide personages hebben een lichamelijke of verstandelijke beperking. Visser laat zien hoe Pim en David een plek proberen te vinden in een maatschappij waarin er geen plaats voor je lijkt te zijn wanneer je anders bent.

Door Nora van Ouwerkerk Visser laat in Restmens twee verhaallijnen naast elkaar lopen.

In het eerste verhaal volg je Pim in zijn kinderjaren. Via radio PIM FM spreekt hij zijn denkbeeldige luisteraars toe in een poging ergens zijn ei kwijt te kunnen. Pim is zich er namelijk steeds meer van bewust dat hij door zijn verstandelijke beperking niet is als andere kinderen. Ook zijn meester maakt dit duidelijk kenbaar: ‘“Met wat jij hebt moet je anderen laten bepalen wat goed voor je is,” zei hij, veel zachter nu. Toen boog hij zich naar me toe. “Met jouw beperking.”’

Als Pim uiteindelijk uit huis wordt geplaatst, voel je als lezer op een schrijnende manier wat dit met hem doet: ‘En ineens weet ik het heel zeker. Ik moet normaal zijn en anders NIKS. (…) Dan wil mama mijn moeder zijn. Dan blijven ze. (…) Dan hoef ik niet steeds weg van huis, zoals normale kinderen alleen in de zomervakantie.’

De tweede verhaallijn neemt je mee naar het leven van David. Voordat David door een brand invalide werd, werkte hij als socioloog aan de universiteit. In zijn aanleunwoning wordt hij door goedbedoelende hulpverleners aangespoord om een feest te organiseren voor zijn veertigste verjaardag. Er zijn echter geen vrienden, laat staan een geliefde, die kunnen komen. David geeft het treffend weer: ‘Ik heb altijd geweten dat

Marjolein Visser, Restmens, Uitgeverij Podium, 208 pagina’s (€ 21,00)

Marjolein Visser GABY JONGENELEN

verpakking alles uitmaakt. Ik bedoel als in een relatie uitmaken. Verpakking is funest. Het is de verpakking die een uiterste houdbaarheidsdatum heeft. De uiterste houdbaarheidsdatum van het voedsel dat erin zit, komt veel later pas, als de verpakking allang is weggegooid en het voedsel verspild. Ze kunnen zeggen dat er geen ongelijkheid is.

Dat je door de verpakking heen moet kijken: de mens als mens moet zien.

Maar kijk eens met wie ze daten.’

Uit dit stuk blijkt dat Visser met Restmens belangrijke thema’s aan het licht brengt. Ze laat zien dat het voor personen met een beperking allesbehalve eenvoudig is om relaties met anderen op te bouwen. Daarnaast geeft ze goed weer dat iemand zich daardoor minderwaardig of zelfs een tweederangsburger kan voelen in een maatschappij waarin het uiterlijk, de verpakking, een belangrijke rol inneemt. Als de twee verhaallijnen uiteindelijk samenkomen, laat David in een gesprek met Pim zien hoe hij dit ervaart: ‘“Wij zijn restmensen, Pim. (…) Als we jouw benen,” hij ademende heel lang, “longen en huid optellen bij mijn geest,” en toen piepte hij heel sloom: “tellen we misschien, krap aan, net als een persoon.”’

Restmens is echter niet alleen een tragisch verhaal. Visser heeft er ruimschoots humor in verwerkt. Als Pim penningmeester is geworden

Visser laat zien dat het voor personen met een beperking allesbehalve eenvoudig is om relaties met anderen op te bouwen. van een club en vertelt over zijn taken, verschijnt er op het gezicht van de lezer een aandoenlijke glimlach: ‘En papa – de Voorzitter – was wat later ook bij de vergadering.

En ik was er ook HEEL DRUK BIJ als Pennenmeester. Ik weet niet altijd precies wat die doet, maar ik deed mijn best en hoopte dat het klopte: ik pakte de pennen uit mijn speciale tas. Die legde ik klaar op een rijtje en tijdens de vergadering maakte ik met alle pennen een tekening.’

Deze humor, gecombineerd met een lichte toon, zorgen ervoor dat je ondanks het schrijnende onderwerp van Restmens verder wilt lezen en benieuwd blijft of Pim en David een plek voor zichzelf kunnen opeisen in de samenleving.

Al vanaf het prille begin van de cinematografie bestaat er een warme band tussen literatuur en film. Net als schrijvers zijn filmers in de eerste plaats verhalenvertellers. Over boeken wordt als aanbeveling vaak gezegd dat ze filmisch geschreven zijn. In mijn tijd als uitgever van De Arbeiderspers zijn er verschillende verfilmingen geweest van titels die bij ons in boekvorm waren verschenen. Ik denk bijvoorbeeld aan No Country for Old Men en The Road van Cormac McCarthy, van wie overigens ook andere boeken verfilmd zijn, aan Revolutionary Road van Richard Yates, of aan La Possibilité d’une île van Michel Houellebecq. Hij schreef niet alleen de roman, maar regisseerde ook de gelijknamige film. Het ging echter niet alleen om buitenlandse auteurs.

Van Tessa de Loo werd onder andere De tweeling verfilmd en van Maarten ’t Hart Het woeden der gehele wereld, maar er waren ook arthouse films, zoals Magonia van Arthur Japin, verfilmd door Ineke Smits. In al deze voorbeelden hield de auteur bij het schrijven van zijn boek geen rekening met een mogelijke verfilming. Anders was dat bij Bruidsvlucht van Marieke van der Pol. Zij was scenariste van de film Bride Flight van regisseur Ben Sombogaart. Voor deze film had Marieke heel veel research gedaan, maar ze kon lang niet alles van wat ze gevonden had in de film gebruiken. Toen ze daar met mij en producenten Hanneke Niens en Anton Smit over sprak, ontstond het idee om een roman te schrijven over hetzelfde onderwerp. We kozen een Nederlandstalige variant op de filmtitel en publiceerden Bruidsvlucht ongeveer een half jaar voor de première van de film, in Tuschinski.

Het verhaal gaat over drie jonge vrouwen die ontsnappen aan de beklemmende naoorlogse sfeer in Nederland door naar Nieuw-Zeeland te vertrekken. Ze zijn deelneemsters aan een internationale luchtrace – de ‘Last Great Air Race’ van Londen naar Christ Church (1953) – die ‘gewonnen’ werd door het KLM-vliegtuig, waarin naast de drie hoofpersonen uit het boek nog een groot aantal andere bruiden zaten, die in Nederland ‘met de handschoen’ waren getrouwd om hun echtgenoot pas in Christchurch voor het eerst in het echt te zien. In het boek en de film volgen we de levens van Ada, Esther en Marjorie.

Het zijn meeslepende verhalen, gebaseerd op de historische werkelijkheid. Het was een gok, misschien, maar zowel de roman als daarna ook de film werden een groot succes. In een tijd waarin Netflix en vergelijkbare platforms steeds meer abonnees krijgen, is het goed te bedenken dat film en boek elkaar kunnen versterken.

Kijkers worden lezers, zoals lezers kijkers zijn.

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

De mooiste literatuur van dit voorjaar

Hoe één avond het lot van een familie vier generaties lang bepaalt. Een prachtig, teder en soms rauw verhaal over hoe kinderen met de fouten van hun ouders moeten leren leven.

‘Een krachtige roman geschreven in een verfijnde, intuïtieve stijl.’ – HUFFPOST ITALIA

Ontroerende roman over een man die, na alles te hebben verloren, zichzelf in de natuur hervindt. DWWD Boek van de Maand.

Rake roman over de levenslange vriendschap en liefde tussen twee buurkinderen.

‘De roman begint als een ode aan het hardlopen, wordt een schelmenroman en eindigt als een lange, ingetogen meditatie op de vergankelijkheid van het al.’ – TROUW

‘Een meeslepende familieroman over spijt en vergeving, vol karakters die door de schrijver met heel veel tederheid tot leven worden gebracht.’ – ELLE

www.uitgeverijsignatuur.nl

>-2 -2 *))0+33( ()>) >31)6#

JENNY COLGAN verovert je hart!

Het tweede deel van de heerlijke Bakkerij-serie www.lsamsterdam.nl

JILL MANSELL, daar word je vrolijk van!

Een zomer zo vol romantiek met Heerlijk duurt het langst Hee

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 7

LITERATUUR INTERVIEW

Een golem en een verborgen kind Het is 1941 en de Joods-Duitse Hanni Kohn staat voor een onmogelijke beslissing: de enige manier om haar twaalfjarige dochter Lea te redden, is door haar weg te sturen. Ze roept de hulp in van Ettie, de intelligente dochter van de rabbijn, en samen scheppen ze een magisch Joods wezen: een golem. Hanni geeft haar de naam Ava en draagt haar op om Lea te beschermen en lief te hebben als haar eigen kind.

‘Ik ben opgegroeid met het lezen van sprookjes en ik heb altijd gevoeld dat die psychologisch gezien “echter” waren dan welk ander literair genre dan ook’.

Door Mirjam Mulder De wereld die we kenden van de Amerikaanse schrijfster Alice Hoffman vertelt een zorgvuldig in elkaar geweven verhaal over vele personages, van een huishoudster tot een professor en een moeder-overste, die moeten zien te overleven in een wereld die onherkenbaar is veranderd. We volgen voornamelijk drie jonge vrouwen: Lea, die met Ava in Frankrijk onderduikt; Ettie, die de dood van haar zusje wil wreken en zich aansluit bij het verzet; en Marianne, een Frans meisje dat haar leven voor Lea op het spel zet.

Hoffmans oeuvre is in Amerika enorm geliefd om het magisch-realistische karakter van haar boeken, zoals in haar bekendste roman Magische praktijken. Ze was dan ook verrast toen een vrouw haar na afloop van een lezing in een bibliotheek aanklampte en haar vroeg of ze haar levensverhaal wilde optekenen. De

ALICE HOFFMAN

De wereld die we kenden

Alice Hoffman, De wereld die we kenden, vertaling: Saskia Peterzon-Kotte, Uitgeverij Orlando, 336 pagina’s (€ 23,50)

waren allemaal kinderen ten tijde van de oorlog, geen van hen heeft hun ouders ooit teruggezien. Daarin herkende ik een terugkerend thema uit sprookjes, waarin kinderen in het bos verdwalen en zelf moeten zien te overleven.’

Alice Hoffman vrouw was een ‘verborgen kind’ geweest; haar ouders hadden haar tijdens de Tweede Wereldoorlog naar een klooster in Frankrijk gestuurd, om aan de nazi’s te ontsnappen.

In eerste instantie wees je het verzoek van de vrouw af. Waarom ben je toch van gedachten veranderd?

‘Haar verhaal bleef me bij. Door de jaren heen ben ik steeds meer geïnteresseerd geraakt in wat het betekent om een overlevende te zijn. Ik heb altijd over personages geschreven die een bepaald trauma doorstaan, en zelf heb ik kanker overleefd. Ik moest in het bijzonder aan het verhaal van deze vrouw denken in de herfst van 2018. Dat was een donkere periode in de VS en ook voor mij persoonlijk, en toen besloot ik dat ik met mensen wilde spreken die de Tweede Wereldoorlog hadden meegemaakt, om hun verhalen te horen. Ik wilde weten hoe zij een van de donkerste perioden van onze geschiedenis hebben weten te doorstaan.’

Er zijn veel romans geschreven over de Tweede Wereldoorlog, maar ik heb er nog niet eerder een gezien

die magisch realisme gebruikt. Wat trekt jou zo aan aan deze manier van vertellen?

‘Voor mij was dit de enige manier waarop ik kón schrijven over een historisch tijdperk dat zo onlogisch en irrationeel was. Ik ben opgegroeid met het lezen van sprookjes en ik heb altijd gevoeld dat die psychologisch gezien “echter” waren dan welk ander literair genre dan ook. En door magie te gebruiken lukte het mij denk ik om een grotere emotionele diepte te bereiken dan ik anders zou hebben gekund.’

In dit boek creëer je een heel gedetailleerde wereld. Wat voor onderzoek heb je daarvoor gedaan?

‘Ik heb heel veel gelezen, voornamelijk persoonlijke dagboeken van mensen die in die tijd hebben geleefd. Maar het meest betekenisvol waren voor mij de ontmoetingen met een aantal overlevenden van de Holocaust, zowel in de VS als in Frankrijk. Dat was de grootste eer van mijn leven. Ook al vertelt het boek niet één van hun verhalen in het bijzonder, ik denk dat het wel de emotionele inhoud van wat zij mij hebben verteld weergeeft. Zij

De rode draad van het boek is wellicht de kracht van moederliefde.

Ava is daar zelfs de letterlijke belichaming van. Waarom vond je dit thema zo belangrijk voor dit verhaal?

‘Ik denk dat er niets ergers is dan het verliezen van een kind en dat vormt echt het hart van het boek.

Maar het verliezen van je ouders is ook verschrikkelijk en iets waar je nooit overheen komt. De wereld die we kenden geeft ook weer dat de mensen die van je houden niet altijd familieleden hoeven te zijn – er zijn andere mensen die voorbijkomen in je leven die een soort moederfiguren zijn. Voor Lea is Ava zeker een van die figuren. Het boek draait eigenlijk ook vooral om Ava, die gaandeweg leert wat het betekent om mens te zijn en iemand lief te hebben als een moeder.’

Zoals de titel suggereert, is verandering een ander belangrijk thema in deze roman. Wat betekent de titel voor jou?

‘Na zoiets tragisch als de Tweede Wereldoorlog kan de wereld nooit meer hetzelfde zijn. Ik heb de indruk dat dat nu opnieuw aan het gebeuren is, op een heel andere manier, met deze pandemie die ons allemaal in zijn greep houdt. De wereld die we kenden vóór 2020 zal straks verdwenen zijn. Hetzelfde geldt voor de Holocaust: voor mensen die het hebben meegemaakt, was hun leven voorgoed veranderd. Ik denk dat een van de redenen dat ik besloot om eindelijk dit verhaal te vertellen te maken had met nagedachtenis. Het is heel belangrijk om deze allesbepalende momenten in de geschiedenis nooit te vergeten.’

Naamloos-1 1

29-4-2020 11:26:42

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 9

BOEKFRAGMENT

Vormen van gekte Judith Herzberg debuteerde in 1964 met de dichtbundel Zeepost. Daarna volgden vele andere bundels waaronder Beemdgras, Strijklicht, 27 liefdesliedjes, Wat zij wilde schilderen, Zoals, Soms vaak, Liever Brieven en 111 Hopla’s.

Judith Herzberg, Vormen van gekte, Uitgeverij De Harmonie, 64 pagina’s (€ 17,50) www.deharmonie.nl

BOEKFRAGMENT

Het wolkenpaviljoen Met het stranden van zijn huwelijk komt een architect tot een confronterend inzicht: waar hij voor anderen huizen ontwerpt, is hij zijn eigen thuis verloren. Wat is een thuis? Kan een gevoel van thuis gelegen zijn in een landschap of binnen de grenzen van het eigen lichaam?

Jannie Regnerus, Het wolkenpaviljoen, Uitgeverij Van Oorschot, 131 pagina’s (€ 20,00) www.vanoorschot.nl

Twintig jaar geleden bezocht Luut de Ise Jingu-tempel voor het eerst.

Jong en verwachtingsvol liep hij door de straten van Ise, een grijze provinciestad die in niets deed vermoeden dat de heiligste tempel van Japan zich hier bevond. Omringd door oneerbiedige lelijkheid zocht zijn oog tevergeefs naar een tempeldak of de contouren van een oranje poort, hij moest geduld hebben. Hij was niet alleen, een stoet van mensen bewoog met hem in dezelfde richting. Een fuik van souvenirwinkels en eetstalletjes dreef hen naar een rivier waar een lange houten brug het water overspande. Op die brug keerde alles om, het circus van bontgekleurde banieren bleef op de oever achter en aan de overkant wachtte een bos van ceders. Tussen de bomen heerste stilte die werd benadrukt door krassende raven, de vogels lieten zich niet zien, ze hielden zich verscholen in de hoogste

takken.

Als jonge architect was Luut gefascineerd geraakt door de Ise Jingu-tempel die iedere twintig jaar tot aan de grond toe werd afgebroken en nieuw opgebouwd. In de voorbije dertien eeuwen was het ritueel al tweeënzestig keer uitgevoerd. Een nuchter mens kon het opvatten als geldverspilling of een al te rigoureuze renovatie, maar in Japan gold dit ritueel als een spirituele schoonmaak. Om het huis van de zonnegodin Ametarasu te zuiveren, moest het in zijn geheel worden neergehaald en met nieuwe materialen herbouwd, alleen zo bleef het onderkomen haar schoonheid waardig.

De tempel belichaamde onsterfelijkheid. Tijd en elementen kregen geen grip op haar materiaal, twintig winters waren te weinig om de rieten daken te doen schimmelen en vers cederhout zou binnen twee decennia niet rotten. Naast de symboliek van wedergeboorte, bood het ritueel de mogelijkheid tot een les.

Eeuwenoude bouwtechnieken en ambachten bleven behouden omdat ze van generatie op generatie werden doorgegeven, zoals de sterke houtverbindingen waar geen schroef of spijker aan te pas kwam.

De bouw van een nieuwe tempel nam acht jaar in beslag en wanneer er twaalf jaar waren verstreken, ving men weer aan met de volgende versie.

Naast de bestaande tempel bouwde een select gezelschap van timmermannen aan een replica, ieder detail werd met de grootste precisie gekopieerd. Zodra de nieuwe versie gereed was, stonden er twee identieke Ise Jingu’s zij aan zij. In een heilige processie werden drie schatten, een juweel, het zwaard en de spiegel van de Zonnegodin, naar hun nieuwe onderkomen verplaatst.

De verhuizing voltrok zich in het donkerste uur van de nacht, dan kon de godin daarna meteen haar goede werk hervatten en de zon laten opkomen. Die eerste dageraad werd bijgewoond door honderden Shintopriesters die op hun knieën het licht verwelkomden. Daarna moest de oude tempel sterven.

Het versterven duurde een tijd want het heiligdom werd balk na balk ontmanteld, het hout in blokken gehakt en verspreid over altaren door het hele land om tot in alle uithoeken geluk en voorspoed te brengen. Het pad boog af naar de rivier. Luut volgde het voorbeeld van de andere tempelgangers, knielde op de oever neer en waste zijn handen in het heilige water, spoelde er zijn mond mee schoon. Naarmate de stoet dieper doordrong in het woud van ceders, leek de aantrekkingskracht van het heiligdom toe te nemen.

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 10

BOEKENKRANT TIPT BEN STIL 1. GEYTHORN In het pittoreske en door toeristen geplaagde waterdorp Giethoorn wordt op een dag een bekende bewoner als vermist opgegeven. Als zijn bootje wordt teruggevonden in een nabijgelegen natuurgebied, gaat de politie nog niet uit van een misdrijf. Dat verandert als privédetective Ben Stil wordt ingeschakeld. Heeft die schimmige investeringsmaatschappij er iets mee te maken?

Bernand Timmer, Ben Stil 1.

Geythorn. De wraak van de flagellant, Uitgeverij Parabel, 216 pagina’s (€ 19,99)

RECENSIE

Een podcast en een grijs verleden Podcasts kunnen best verslavend zijn. De hoofdpersoon in Alibi, Anna McDonald, zal dat ook beamen. Een verslaving die zich ontpopt tot een obsessie en die op de een of andere manier iets te maken heeft met het leven dat zich afspeelde voordat Anna zich Anna McDonald begon te noemen, is het uitgangspunt van deze bijzondere thriller.

Door Oglaya Doua

ALS DE TWIJFEL TOESLAAT Dertien jaar geleden werd dokter Stig Ahlin tot levenslang veroordeeld voor de moord op een vijftienjarig meisje. Advocaat Sophia is de derde advocaat die Ahlins verzoek tot vervroegde invrijheidsstelling begeleidt. Als ze hem vrij kan krijgen, Malin Persson Giolito, Als de schrijft ze juridisch twijfel toeslaat, vertaling: Ron geschiedenis. Sophia Bezemer, Uitgeverij De Geus, gaat in op het verzoek, 375 pagina’s (€ 22,50) maar vraagt zich af wat voor man Ahlin nou werkelijk is. Is de waarheid wel te achterhalen?

In Alibi van Denise Mina, de Schotse ‘Queen of Crime’, luistert Anna McDonald tijdens het klaarzetten van de schoolspullen van haar kinderen naar een truecrimepodcast. Dan staat haar beste vriendin Estelle voor de deur en komt haar man de trap af met een koffer in zijn hand.

Ze vertrekken samen en nemen de kinderen mee. Anna blijft in shock achter. Nu haar leven ineengestort is, zoekt ze afleiding in de podcast; over een gezonken jacht en een vermoord gezin. Anna besluit op jacht te gaan naar de waarheid achter dit misdrijf, maar ze beseft niet dat ze

sief, en op zoek is naar afleiding en daarmee ook duistere geheimen uit daarom Anna besluit te helpen in haar eigen verleden oprakelt. haar zoektocht naar het antwoord Alibi pakt je vanaf het begin. Anna’s op de onopgeloste moord. Anna huwelijk met Hamish is op sterven ergert zich in het begin erg aan hem, na dood. De enige momenten van vrede beleeft Anna in de vroege och- maar nadat ze weten te ontsnappen aan een huurmoordenaar en Anna tend als ze naar een truecrimepodcast luistert. Als ze daar een bekende begint te begrijpen dat Fin onder andere kampt met anorexia en zijn naam hoort uit haar verleden, is ze zorgen om zijn status als muzikant, meteen gefascineerd. Als lezer weet ontstaat er een bijzondere vriendje op dat moment alleen dat Anna schap tussen hen. Na een ruzie zegt vroeger een andere naam had en Anna het volgende: ‘Ik zei dat ik dat leven achter zich heeft gelaten. als hij weer flauwviel de auto zou Daarom wil je ook weten wat de moord uit de podcast te maken heeft stopzetten, hem in een greppel zou rollen en weg zou rijden. Hij zei dat met die ene naam, Gretchen Teigler, hij dat behoorlijk streng vond maar die ervoor zorgde dat Anna moest volstrekt rechtvaardig.’ onderduiken. Het feit dat Anna niets Af en toe zijn de fragmeer te verliezen heeft menten waarin de nadat haar man haar podcast wordt beschreheeft verlaten en de ven iets te lang om kinderen heeft meegeje gedachten erbij te nomen, is het laatste houden, maar de vaart ingrediënt voor het waarin het verhaal verbegin van een intense teld wordt, de donkere thriller. humor en een verrasGelukkig blijft het versend einde maken veel haal ook daarna boeien, goed. Mina heeft met mede door de eigenaarAlibi niet alleen een dige personages (en de spannende, maar ook geweldige dialogen met gevoelige en zo nu en hen) die op Anna’s pad dan geestige thriller komen. Zo is er Fin, de ex Denise Mina, Alibi, vertaling: afgeleverd. van Anna’s beste vrienSaskia Peterzon-Kotte, Uitgedin, die ook eenzaam verij Ambo|Anthos, 322 pagiis, een beetje depresna’s (€ 21,99)

RECENSIE

Wie bespiedt de familie Sandberg?

DODELIJK DICHTBIJ Psychiater Nathalie Svensson ondersteunt de politie van Stockholm bij bijzonder zware misdrijven. Maar als op een nacht haar minnaar, de beroemde acteur Rickard Ekengård op straat wordt doodgeschoten, kan ze alleen maar machteloos toekijken. Ze ervaart een duister déjà vu: tien jaar geleden werd haar toenmalige vriend ook vermoord. Nathalie gaat zelf op onderzoek uit. Is er een verband tussen beide moorden?

Jonas Moström, Dodelijk dichtbij, vertaling: Tineke Jorissen-Wedzinga en Sophie Kuiper, Uitgeverij Ambo|Anthos, 352 pagina’s (€ 19,99)

BERICHT VAN DE OVERKANT De thrillers van Rudy Soetewey worden gekenmerkt door de manier waarop hij de drama’s van de kleine man beschrijft. Zo ook in Bericht van de overkant, waarin een man een recorder naast zijn bed zet als zijn vrouw klaagt dat hij in zijn Rudy Soetewey, Bericht van de slaap praat. Als hij de overkant, Uitgeverij Vrijdag, opname terugluistert, 248 pagina’s (€ 20,00) hoort hij zichzelf zeggen: ‘Laat me duidelijk zijn. Ik ben dood.’

Als psychiater Liam Sandberg met zijn familie thuiskomt na een weekendje weg, ligt er een onbekende afstandsbediening op de salontafel met daarop een post-it: ‘PLAY’. Zodra ze de televisie aanzetten verschijnt daarop hun eigen woonkamer, gefilmd van bovenaf. Eveneens worden er zes afzonderlijke schermen zichtbaar: op elk beeld een andere kamer, met datum en tijd. Wie heeft de familie Sandberg elke minuut van de dag gefilmd, en waarom?

Door Famke Prins ‘02 januari, 03 januari, 04 januari – de dagen vliegen voorbij. Alles is gefilmd. Elke dag.

Elke kamer. “Nee! Kut! Kut! Kut!” Yana begint te schreeuwen en te schelden, terwijl Evi naast hem in huilen uitbarst. Liam begint zelf over zijn hele lijf te trillen. Verslagen strompelt hij terug naar de bank, waar hij zich op laat neervallen en wezenloos voor zich uitstaart. Wat is dit…’

Het lijkt een doodgewoon doorsnee Amsterdams gezin, de familie Sandberg. Een getrouwd stel, met een

dwarse puber in huis.

De grote vraag is wie het gezin in de gaten houdt, en waarom.

Een griezelig scenario, maar briljant bedacht en uitgewerkt door de Amsterdamse film- en televisieproducent Kasper van Beek. De rillingen lopen je over de rug bij de gedachte dat iemand je elke minuut van de dag in de gaten Kasper van Beek houdt. Privacy is een TESSA POSTHUMA DE BOER belangrijk goed, dat gestuurd. Ze weet duidelijk wat ze blijkt maar al te zeer uit dit verhaal. wil, heeft een sterk karakter, maar Het mysterieuze verhaal werkt naar draagt ook een groot verdriet met een spannend einde toe. Het plot zich mee. zit slim in elkaar en Van Beek weet Van Beek debuteerde als auteur in je flink te verrassen met een aan2018 met de zeer goed ontvangen tal schrikmomenten. Liam besluit thriller Vogelvrij, waarmee hij op de filmbeelden in eerste instantie de shortlist van de niet aan de politie te Gouden Strop en de overhandigen, en gaat Schaduwprijs stond. ook zelf op onderzoek Zijn tweede thriller uit. Heeft het gezin ook De honger doet daar geheimen voor elkaar? niet voor onder: een De politie staat voor een nagelbijtend spannend groot raadsel. Het ververhaal met het actuele haal wisselt tussen de thema privacy. Griezeperspectieven van Liam lig realistisch geschreen rechercheur Isabella ven met een gruwelijke Neri, die de zaak onderplotwending, kruipt zoekt. Isabella is een dit boek onder je huid. interessant personage: Wees gewaarschuwd! ze is net weer terug bij de politie nadat ze een Kasper van Beek, De honger, tijdlang met onbekende Uitgeverij Cargo, 320 pagina’s redenen met verlof is (€ 19,99)

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 11

SPANNING INTERVIEW

Een moordmysterie in de virtuele realiteit Rode nevel is het thrillerdebuut van Dirk Speelman, professor taalkunde aan de KU Leuven. Het schetst een duister beeld van een nabije toekomst waarin de samenleving gedomineerd wordt door klimaatverandering, big data en artificiële intelligentie.

Door Istvan Kops In 2054 ziet onze wereld er bijzonder grimmig uit. De klimaatverandering heeft het leven op aarde bijna onmogelijk gemaakt. Een visionaire ondernemer bouwt ondertussen aan plannen om de toekomst van de mensheid veilig te stellen.

Een toekomst die zich als het aan hem ligt niet op onze aarde zal afspelen. In het voormalige Amazonegebied wordt hard gewerkt aan Space Valley, een kilometerslange aaneenschakeling van hightechbedrijven die zich allen met de ruimtevaart bezighouden. Ondertussen ziet inspecteur Ana Díaz zich gesteld voor een verdacht sterfgeval. Als ze besluit de zaak nader te onderzoeken, wordt ze door diverse duistere krachten tegengewerkt.

Hoe reëel is het toekomstperspectief dat je in het boek schetst?

‘Ik denk niet dat onze wereld er in 2054 precies zo uit zal zien zoals ik in Rode nevel heb beschreven. Toch denk ik dat de klimaatverandering veel meer consequenties gaat hebben dan we zouden willen. Het gaat alleen heel erg geleidelijk, zodat we er minder bij stilstaan dan zou moeten. De coronacrisis toont dat we ons snel kunnen aanpassen als dat direct nodig is, maar er is een groot verschil tussen deze crisis en het klimaat. Het virus kwam heel snel. Het gevaar bij de klimaatverandering is dat het juist heel langzaam gaat. Er is niet één moment waarop alles de mist in gaat. Daarom wilde ik de lezer meenemen naar de toekomst, zodat je wél die uiterste consequenties kunt zien.’

Is dit boek slechts een moordmysterie of heb je nog een boodschap mee willen geven?

‘In eerste instantie wilde ik een spannend verhaal schrijven dat ook aangenaam is om te lezen. Ik heb niet al te nadrukkelijk een boodschap mee willen geven, maar ik wilde de lezer wel de mogelijkheid geven om iets op te steken over de verschillende mogelijke toekomstscenario’s voor onze planeet. Ik denk dat virtuele realiteit en andere technologieën waarbij je steeds moeilijker het verschil kunt maken tussen wat echt is en wat niet, een

Dirk Speelman veel belangrijkere rol in ons leven gaan spelen. Dit boek is daarnaast een pleidooi voor explainable artificial intelligence; we moeten blijven begrijpen waarom software op een bepaalde manier reageert en ervoor waken dat deze geen ongewenste beslissingen voor ons gaat nemen.’

Had dit verhaal zich ook in de huidige tijd af kunnen spelen?

‘Ik wilde een herkenbare context, maar ik wilde het heden extrapoleren en daarvoor had ik dertig jaar nodig. Naast de klimaatkwestie wilde ik ook de verdere opmars van artificiële intelligentie en nanotechnologie een veel groter aspect laten uitmaken van het verhaal dan

Dirk Speelman, Rode nevel, Uitgeverij Manteau, 319 pagina’s (€ 21,99)

mogelijk was geweest wanneer het zich in het heden had afgespeeld.’

Waarom speelt het verhaal zich eigenlijk af in Brazilië?

‘Voor wat betreft het moordmysterie vond ik het geen slecht idee om een exotische locatie te nemen. In Europa vinden we het daarnaast vanzelfsprekend dat we het centrum van de wereld zijn. Ik vond het daarom mooi om een belangrijke toekomstige evolutie niet daar plaats te laten vinden. Het is niet zo vanzelfsprekend dat technologische ontwikkelingen vooral plaats gaan vinden in onze westerse, democratische wereld.’

Hoe zorg je ervoor dat je de lezer niet overstelpt met te veel wetenschappelijke informatie?

‘Dat was een grote uitdaging. Bij onderzoek horen vaak taaie, wetenschappelijke teksten, maar nu wilde ik graag iets schrijven dat vlot wegleest. Tegelijk wilde ik mijn personages wel levensecht maken, dus als een onderzoeker aan het woord is, moet hij wel echt als een onderzoeker klinken. Ik ontkwam daardoor niet aan de technische taal die bij wetenschappers hoort. Het hoofdpersonage Ana is echter geen wetenschapper en weet net zo weinig van de wetenschap af als de meeste lezers. Ze is iemand die voortdurend op zoek is naar de waarheid en de zingeving van het leven, maar ook naar haar eigen plaats in het leven.

Doordat zij voortdurend vragen blijft stellen, komt de lezer hopelijk meer te weten over zaken als artificiële

‘Het is niet zo vanzelfsprekend dat technologische ontwikkelingen vooral plaats gaan vinden in onze westerse, democratische wereld.’ intelligentie.’

Was het als fictieschrijver fijn om even de fantasie de vrije loop te kunnen laten?

‘Als tiener schreef ik al graag verhalen. Eén van de grootste complimenten die ik toen kreeg was van een leraar Nederlands die mij van plagiaat beschuldigde. Hij geloofde niet dat een vijftienjarige een dergelijke tekst kon schrijven. Wetenschappelijk onderzoek is op zich een heel creatieve bezigheid, maar het is slechts tien procent van al het werk. Je moet vooral heel veel verifiëren of alles klopt. Bij het schrijven van fictie speelt creativiteit een veel grotere rol en het is soms heel bevrijdend om de wetenschappelijke jas ook uit te kunnen trekken. Toch kon ik die achtergrond niet helemaal uitschakelen.

Ik wilde geen verhaal schrijven dat onverzoenbaar is met het wereldbeeld van de wetenschapper in mij.’

L. Dufreney t Miss Prickly Woh, ’t is gigantisch!

Oh, nieuwe stroomdraden!

Al die ruimte, ik krijg er honger van!

Ik heb het gevoel dat er wat samenhang ontbreekt.

We moeten samenblijven.

Bijvoorbeeld.

Het was makkelijker geweest…

Fjoeeww… Ah! Daar zijn jullie…

Euh… We moeten even nadenken over de organisatie.

En vooral ook minder pijnlijk…

Nu we ons in een ruimte bevinden die we niet kennen, is het belangrijk dat we samenblijven.

…als jullie op me hadden gewacht toen de deur openging.

Ik stel voor dat we ons allemaal naar die grote trap begeven!

Maar we kunnen natuurlijk allemaal onze zin doen en wat rotzooien…

Je doet maar!

24

25

BW Crazy cavia's 2.indd 25

12-03-20 12:30

“Te grappig jeugdstripboek!”

- Heavenleighbooks Ik hoop dat het de moeite waard was!

Oh wauw!

Ik weet niet waar eerst te kijken!

Wacht! dit is niet het moment om uiteen te gaan!

Meen je ‘t? ’t Is het perfecte moment om uiteen te gaan!

Dit is het paradijs!

Hier ligt vast ook iets om te knabbelen!

Woehoe, leve de vakantie!

30

BW Crazy cavia's 2.indd 30

12-03-20 12:31

Ze zijn koddig en ze houden ervan te knabbelen, te slapen, grappige geluidjes te maken, te knabbelen en nog meer te slapen. Het zijn de… Crazy cavia’s!

Cesar slaagt er nog altijd niet in Pluisje, Indy, Takos en Dodo te overtuigen om te vluchten. Maar zodra hij hen over zijn vakantie-idee vertelt, raken de andere cavia’s wel enthousiast. Trek mee op ontdekkingstocht door het huis van Enzo en Sarah met Cesar en zijn pluizige reisgezellen.

Het belooft een waanzinnige reis te worden, vol verrassingen.

Maar echt ontspannend is het allemaal niet!

CRAZY CAVIA’S 1 ISBN 9789463063500 COMPLETE VERHALEN INCLUSIEF TIPS OVER HOE JE JE CAVIA MOET VERZORGEN!

CRAZY CAVIA’S 2 ISBN 9789463065740

WWW.SILVESTERSTRIPS.NL kijk op onze site voor meer jeugdstrips CM 2020-05 Crazy Cavia's 2 adv boekenkrant.indd 1

29-04-20 11:51

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 13

BOEKFRAGMENT

In dienst van de nazi’s Een uniek boek over daders in de Tweede Wereldoorlog, gewone mensen als gewelddadige collaborateurs.

Paul van de Water, In dienst van de nazi’s, Uitgeverij Omniboek, 384 pagina’s (€ 25,00) www.omniboek.nl

Tegen het einde van 1943 draaide de destructiemachinerie van het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau op volle toeren. Dagelijks werden er duizenden mannen, vrouwen en kinderen vergast en verbrand.

In de aan Auschwitz verbonden werkkampen ging het leven ondertussen door. Er werd slavenarbeid verricht, geintimideerd, geslapen, honger geleden, gelachen, getreurd, gehuild, gehoopt, gedroomd, gezongen, gestolen, geslagen, geschopt, pijn geleden en gestreden om te overleven. Kortom, naast de alom aanwezige dood was er in Auschwitz ook leven, zij het in het voorportaal van de dood.

Zij die nog niet dood waren en als dwangarbeider werkten, moesten worden bewaakt om ontsnappen te voorkomen en om rust en discipline te handhaven. Mannen werden door mannen bewaakt, en voor de vele vrouwelijke gevangenen waren er in Auschwitz de zogeheten Aufseherinnen: vrouwelijke bewakers. Sommigen van deze Aufseherinnen waren in Auschwitz al berucht, en na de oorlog raakte hun naam onlosmakelijk verbonden met bizar geweld, zware mishandeling, ongebreideld

sadisme, moord en doodslag.

Irma Grese en Maria Mandl zijn bekende voorbeelden van extreem gewelddadige Aufseherinnen in Auschwitz. Irma Grese – bijnaam: ‘het Mooie Beest’ – mishandelde en vermoordde in Auschwitz eigenhandig vele gevangenen. Na de oorlog werd ze veroordeeld en opgehangen.

Maria Mandl – bijnaam: ‘het beest van Auschwitz’ – was Oberaufseherin. Ze stond bekend als een wrede en cynische sadiste die met groot plezier gevangenen zwaar mishandelde, martelde en de dood injoeg.

Ze stuurde eigenhandig duizenden mensen naar de gaskamers. Na de oorlog werd ze in Polen ter dood veroordeeld. Op 24 januari 1948 werd Mandl opgehangen.

Er werkten ook Nederlandse Aufseherinnen in Auschwitz. Over minstens twee Nederlandse bewaaksters gingen na de oorlog verhalen rond over hun wreedheid. Zo verklaarde een ooggetuige dat Jacoba Roelofs – de jongste van de twee – de gewoonte had om spek uit te bakken om het vervolgens voor de voeten van haar uitgehongerde gevangenen te gooien. Wie het waagde een stukje spek op te pakken, werd door Roelofs genadeloos afgeranseld. Volgens een andere ooggetuige zou Roelofs een Poolse of Hongaarse gevangene vreselijk hebben mishandeld. Over haar collega, vriendin en latere schoonzus Ria Jorink werd gezegd dat zij haar

gevangenen regelmatig trapte en met een zweepje sloeg.

Wie waren Jacoba Roelofs en Ria Jorink? Wat is er in hun leven gebeurd waardoor zij vrijwillig kozen voor de functie van Aufseherin in een concentratiekamp?

Waren zij overtuigde nazi’s of naïeve vrouwen die hun hart volgden? Of ging het toch vooral om het eigen gewin? Waren zij echt zo wreed als door verschillende ooggetuigen werd beweerd? Waarom werd de een na de oorlog zo goed als vrijgesproken, terwijl de ander veroordeeld werd tot een lange gevangenisstraf?

BOEKFRAGMENT

De laatste kamers Een vrouw wordt wakker in een onbekende kamer in een onbekende stad. Ze kan zich niet herinneren hoe ze daar is gekomen. En het ergste: ze weet niet waar haar kinderen zijn.

Inger Frimansson, De laatste kamers, vertaling: Edith Sybesma, Uitgeverij Stortebeeker, 480 pagina’s (€ 19,95) www.stortebeeker.nl

De kinderen, de kinderen!

Haar oogleden schoten omhoog en het licht om haar heen was blauw en glinsterend. Het brandde als kristallen op haar huid. De kinderen!

Het woord was in haar, groeide.

Ze lag in een bed in een schone, vreemde kamer. Het raam stond op een kier. Het luchtige gordijn waaide heen en weer. Ze opende haar mond, maar raakte van haar stuk. De stilte brandde, vlamde als koorts op haar voorhoofd. Het was een breed bed en toen ze haar hoofd omdraaide, besefte ze dat daar misschien iemand had gelegen. Dat er iemand naast haar had geslapen. Ze hield haar adem in. Haar hand gleed onder het laken. Droog en onaangeraakt tussen haar dijen.

Ze stond op en liep door de kamer.

Haar voeten waren dun, de vuurrode nagellak schilferde. Dwars over haar wreven liepen sporen van riempjes.

Wat was het nu? Zomer? Ergens in haar diende zich verwarring aan. Ze moest het zien, moest het weten. Ze moest het meteen weten.

Ze liep rechtstreeks naar het raam en staarde naar het gebouw aan de overkant. Naar de loodwitte gevel met kleine harde eikenblaadjes. De koperen bedekking van de nokken.

Een stad. Ze was in een stad.

En de kinderen? Ze hapte naar adem van ongerustheid. Ze greep met haar vingers om de vensterbank, schoof het raam helemaal open en leunde naar buiten. De straat lag leeg in de brandende zon. Drie geparkeerde auto’s. Geen leven. Het meisje en het jongetje. Mijn kinderen!

Ze kreeg haast en ging sneller ademhalen. Haar mond was plakkerig. Het licht dat steeg en daalde. Ze ontdekte de kleren op de stoel. Een rok van een zwart, hard geworden materiaal, het leek wel meubelstof, met onderaan een strook bloemen. Die moesten met de hand geborduurd zijn. Op een paar plekken waren de draadjes losgeraakt, alsof ze te veel te lijden hadden gehad in de was. Ze bestudeerde ze, draaide de stof om en ging met haar vingers over de achterkant vol knopen. De draden waren slordig afgehecht. Er was ook een trui, gebreid, met goud erdoor.

Opeens kreeg ze het koud. Alsof er nog iemand in de kamer was.

Ze ging naar de wc. Haar voetzolen deden pijn, had ze ver gelopen? Ze merkte dat ze hinkte.

‘Kinderen?’ riep ze met een scherp stemmetje. ‘Kinderen… waar zijn jullie? Hebben jullie je voor mama ver-

stopt? Nee, kom maar tevoorschijn!’

Maar waar hadden twee kinderen zich kunnen verstoppen? En het jongetje dat voor geen meter geduld had. Ze zou hen hebben gehoord, hun gegiechel en gelach. Ze klapte naar voren over haar armen en duwde met haar vuist recht tegen haar borstbeen. Keer op keer. De spiegel in de badkamer was beslagen, alsof iemand net had gedoucht.

Maar geen tekenen, geen andere sporen. Een schone handdoek aan een haakje. Ze griste hem naar zich toe en veegde de spiegel ermee af.

Door het vocht heen kwam haar gezicht tevoorschijn.

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 14

JEUGD BOEKENKRANT TIPT WAAR MIJN VRIENDEN WONEN Er is een school, een café, een huis op een hoek, een kleine speeltuin. Er zijn wolkenkrabbers en enkele bomen. Een jongetje mijmert over zijn beste vrienden, van wie hij de achternamen niet kent.

Goede vrienden hebben geen achternaam, maar wel een bekend adres.

In dit prentenboek kun je fijn verdwalen tussen vreemde gebouwen en mensen.

Cláudio Thebas, Waar mijn vrienden wonen, illustraties: Violeta Lópiz, vertaling: Annelies Beck, Uitgeverij TIPTOE Print, 30 pagina’s (€ 18,50)

Coming-of-age in de Middeleeuwen

Het boek van Jongen van de Amerikaanse schrijfster Catherine Gilbert Murdock speelt zich af in het Frankrijk van circa 1350, waardoor de ellende alom is: de pest heerst, er is armoede onder een hoop burgers en men wordt met een kwaaltje als zondig beschouwd. Zo ook Jongen, de hoofdpersoon van het verhaal die met een bochel rondloopt.

Door Merel Kuitert

WIJ BLIJVEN BIJ ELKAAR De kinderen van de joodse familie Birnbaum worden in 1938 op de trein naar Nederland gezet, in de hoop dat ze daar veilig zullen zijn voor het nazisme.

Niets is minder waar.

Sonni heeft één wens: dat zij en haar broertjes en zusjes bij elkaar blijven. Dit was alleen pas de eerste treinreis. Het verhaal is gebaseerd op het echte leven van de Birnbaum-familie.

RECENSIE

Martine Letterie, Wij blijven bij elkaar, Uitgeverij Leopold, 328 pagina’s (€ 17,99)

SHOW UP! Winnen op het zomeravondconcert is de grote droom van Sophie. Het probleem is alleen dat ze haar dagboek kwijt is, waarin ze haar eigen pianoliedjes schrijft.

Gelukkig krijgt ze een nieuwe, maar daarmee is iets vreemds aan de hand. Langzaam ontdekt ze dat haar bloedArja Veerman, Show up!, Uitirritante klasgenootje geverij Clavis, 88 pagina’s (€ 13,95) Luna er iets mee te maken heeft. Als Sophie écht wil winnen, zal ze moeten samenwerken met haar aartsvijand.

DE VUURVOGEL Lang geleden leefde er in Rusland een knappe prins, die Ivan heette.

Tijdens een van zijn wandeltochten komt hij een donker kasteel tegen met elf stenen prinsen die levensecht lijken. Als een prinses hem toefluistert dat hij Bette Westera, De vuurvoin het rijk van de onster- gel, illustraties: Djenné Fila, felijke reus Kashei is Uitgeverij Volt, 40 pagina’s (€ 15,99) beland, verzamelt Ivan al zijn moed. Hij neemt het op tegen Kashei en wordt bijgestaan door een bijzondere vogel.

Jongen is een introverte, sterk gelovige ganzenhoeder met een bochel, waardoor hij door anderen als zondig wordt beschouwd en verstoten is door de samenleving. Gelukkig heeft hij zijn ganzen, waarmee hij kan praten.

Wanneer op een dag Pelgrim Secundus langskomt en hem meeneemt op een tocht naar Rome om de zeven relikwieën van de heilige Sint Petrus te verzamelen, neemt het leven van Jongen een enorme wending. De tocht naar Italië valt echter in het niet bij de persoonlijke ontwikkeling die Jongen doormaakt gedurende het verhaal. Waar hij in het begin

gen. Ik kom voor zaken. U mist, meen een verlegen jongen is die zelf ook ik, een reliek.’ gelooft dat hij zondig is, krijgt hij steeds meer zelfvertrouwen, durft hij Aan elk relikwie dat moet worden verzameld hangt een ander verhaal, initiatief te nemen en ziet hij meer zoals bij de duim van Sint Petrus, van de wereld en hoe deze in elkaar die verwerkt zit in een zwaard van steekt. Zo leert hij niet alleen te lieeen weduwe, die het enkel wil ruigen, maar ook lief te hebben en, hoe len voor een magische sluier. Zo is simpel ook, een gesprek te hebben het verhaal makkelijk in etappes met een leeftijdsgenootje wanneer te lezen en heeft het een fantasyhij deze tegenkomt in een herberg. randje, zonder daadwerkelijk fantasy Wat je snel merkt aan het boek, is te zijn. Ook kun je de tocht naar de de aparte schrijfstijl. Ondanks dat relikwieën volgen door naar het het bestempeld is als jeugdliteratuur, is de ondertoon best zwaar, wat einde van het boek te bladeren, waar een kaart afgebeeld staat met waarschijnlijk komt door het histode tocht die Jongen en Secundus rische aspect en de sterke gelovige afleggen. ondertoon van het verhaal. Passages Concluderend is Het boek van als ‘God hebbe zijn ziel’ en ‘De zonde Jongen een mooie coming-of-age stond diep in zijn ziel gekerfd’ zijn roman voor mensen die een hishet boek dan ook niet vreemd. De torisch, religieus randje aan een schrijfster brengt hiermee wel op verhaal wel kunnen een goede manier het waarderen. Het is echgevoel en de tijdsgeest ter lastig om te zeggen van het verhaal over, voor welke doelgroep maar de vraag ‘Wat is het boek geschreven precies de doelgroep?’ is: voor de jeugd is het spookte continu door verhaal namelijk welmijn hoofd. Qua verlicht te ingewikkeld en haal, een jongetje dat de schrijfstijl te ouderop zoek gaat naar reliwets. Desondanks is kwieën en zichzelf, is de persoonlijke onthet mooi voor de jeugd, wikkeling die Jongen maar de schrijfstijl doormaakt de moeite maakt het toch echt te Catherine Gilbert Murdock, waard voor elke lezer. ouderwets en moeilijk Het boek van Jongen, vertate begrijpen: ‘Wijn is ling: Esther Ottens, Uitgeverij voor genoeglijke middaQuerido (€ 18,99)

RECENSIE

Klaar voor een potje manipulatie?

Martine Kamphuis heeft al heel wat boeken, zowel voor volwassenen als voor jongeren, op haar palmares staan.

Begin april verscheen haar nieuwste jeugdboek Dit mag niemand weten. De achterflap licht alvast een tipje van de sluier op: het verhaal gaat over drie jongeren die elk een geheim hebben waarvan ze hopen dat er nooit iemand achter komt.

Door Fien de Smet Het boek begint met een scène in het politiekantoor. Er heeft een incident plaatsgevonden met een mes, maar wat er precies gebeurd is kom je nog niet te weten. Als lezer maken we kennis met Renske, Wouter en Iris.

Drie jongeren die een groot geheim met zich meedragen. Ik besefte pas na een paar hoofdstukken dat ik niet wist wie van hen de verdachte was die er in de verhoorkamer zat. Een slimme zet van de auteur, want op die manier bouwt ze de spanning ongemerkt op en wordt je nieuwsgierigheid geprikkeld, waardoor je niet anders kan dan verder lezen om meer te weten te komen over wat er gebeurd is.

Wat me meteen opvalt aan dit boek is het hoge verteltempo. De hoofdstukken zijn kort en er wordt heel snel gewisseld tussen de verschillende perspectieven. Op die manier krijg je als lezer een totaalbeeld van de situatie. Doordat de gebeurtenissen elkaar in sneltempo opvolgen, spelen de scènes zich bijna voor mijn ogen af als in een film. Er worden ook geen onnodige woorden vuilgemaakt aan ellenlange beschrijvingen van de omgeving, het is duidelijk dat dialogen in dit boek centraal staan.

Het verhaal speelt zich af in NederHet is er gewoon.’ Dat vond ik echt land en dat merk je ook aan de een hele mooie quote die ik niet snel schrijfstijl van de auteur. Kamphuis zal vergeten. gebruikt vaak de uitspraak: ‘Je hebt Dit mag niemand weten heb ik in het goed gemaakt,’ iets wat mij heel twee dagen uitgelezen en daar zijn Nederlands in de oren klinkt. Toch meerdere redenen heb ik me er niet echt voor. Ik wilde erachter aan gestoord, waar komen waarom die ik anders vaak struiverdachte in de verkel over deze dingen, hoorkamer zat. Dit feit aangezien ik meestal gecombineerd met de Engelse of vertaalde vlotte schrijfstijl en boeken lees. korte hoofdstukken De personages zijn heel zorgden er allemaal goed uitgewerkt. Neem voor dat ik het boek zo Wouter bijvoorbeeld. uit had. Deze YA-thriller Zijn vader is gestorven is een echte aanrader en wanneer een meisje voor wie houdt van een naar hem toe komt om psychologisch spelletje over de scheiding van waarin de dader iederhaar ouders te praten, Martine Kamphuis, Dit mag een te slim af is. zegt hij het volgende: niemand weten, Uitgeve‘Je kunt verdriet niet rij Ploegsma, 216 pagina’s meten of vergelijken. (€ 14,99)

Ik besefte pas na een paar hoofdstukken dat ik niet wist wie van hen de verdachte was die er in de verhoorkamer zat.

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 15

JEUGD INTERVIEW

Oneindig speuren in de geschiedenis Arend van Dam heeft een druk jaar: hij is gevraagd om het Kinderboekenweekgeschenk te schrijven, werkt ondertussen aan een jeugdboek en in maart is er ook nog een nieuw boek van zijn hand verschenen. Ik spreek de jeugdboekenauteur over Hoe fel de zon ook scheen, dat de Tweede Wereldoorlog voor kinderen kleur geeft.

Door Mireille Bregman We ontmoeten elkaar helaas niet in levenden lijve in zijn thuisstad Breda, maar door middel van beeldbellen lijkt het toch alsof ik tegenover Van Dam aan de schrijftafel zit. Achter hem is een enorme, maar gestructureerde boekenkast zichtbaar, die voor het grootste deel gevuld is met geschiedenisboeken over allerhande onderwerpen. Inmiddels neemt ook zijn eigen oeuvre steeds meer plaats in, niet vreemd als je bedenkt dat Van Dam al meer dan honderd kinder- en jeugdboeken heeft geschreven.

Je nieuwste boek Hoe fel de zon ook scheen bevat twintig (voorlees-) verhalen over de Tweede Wereldoorlog voor jonge kinderen. Hoe is dit boek ontstaan?

‘De oorlog vind ik een lastig onderwerp, ik heb er niet voor niets pas één keer eerder over geschreven, in Werken voor de vijand. Dat ging over mijn vader die als dwangarbeider naar Duitsland moest. Door de eerdere serie Lang geleden waarin ik allerlei historische onderwerpen in de Nederlandse geschiedenis behandel, vroegen meesters en juffen van basisscholen of ik ook zo’n boek met voorleesverhalen over de Tweede Wereldoorlog kon schrijven. Met de Romeinen en Grieken kun je nog grappige verhalen verzinnen, maar de Tweede Wereldoorlog is ingewikkeld. Ik ben dus lijstjes gaan maken om in kaart te brengen wat niet mocht ontbreken in een overzicht voor kinderen vanaf acht jaar.’

De Tweede Wereldoorlog is een veelomvattende en indringende periode. Waarom is een overzicht voor deze doelgroep nodig?

‘Kinderen krijgen al vrij jong toch iets mee van deze oorlog, bijvoorbeeld door het boek Kinderen met een ster van Martine Letterie. Het is belangrijk dat kinderen het geheel gepresenteerd krijgen. In het grote aanbod van oorlogsboeken voor kinderen belichten de meeste schrijvers één aspect zoals de Hongerwinter, maar nu is er dit korte overzicht waar ook opa’s en oma’s iets aan kunnen hebben. Ik wilde als in een soort kleine canon alle begrippen uit

ALEX DE WOLF

deze periode in onze geschiedenis uitleggen. Wat is de Februaristaking, wat gebeurde er op D-Day, wie was de Soldaat van Oranje? Naast de bekende dingen wilde ik ook onbekende verhalen vertellen, van gewone mensen. Op de kaft van Hoe fel de zon ook scheen zie je een zonnige omgeving met Miep Gies op de fiets. Zij hielp Anne Frank en haar familie in het Achterhuis onder te duiken, maar hoe raakte Miep hierbij betrokken?’

Hoe zijn deze verhalen ontstaan?

‘Mijn eigen boekenkast is de basis, ik bekijk welke interessante verhalen hierin staan. Dan zoek ik contact met bijvoorbeeld het gemeentearchief in Weesp en het NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie) in Amsterdam. Hier heb ik dagboeken gelezen van families in NoordBrabant en Limburg. De meeste kinderen kennen alleen het verhaal van de bevrijding in het westen van het land, de zuidelijke provincies zijn onderbelicht. Ook de reddingsacties van Walter Süskind en Henriëtte Pimentel moesten erin en de relatief onbekende held George Maduro. Daarnaast wilde ik personen beschrijven die de “slechte” kant gekozen hadden, zoals Anton Mussert en Willem Mengelberg, een

NSB’er en dirigent die alle Joodse muzikanten ontslaat.’

Al jarenlang illustreert Alex de Wolf veel van je boeken. Hoe zorg je dat de samenwerking steeds goed blijft?

‘Klopt, Alex en ik werken al jaren samen. We zijn begonnen met Als ik later vader ben en de serie Lang geleden met daarin de speciale AVIreeks die gebaseerd is op de historische tijdvakken. Alex komt nadat het manuscript af is met ideeën voor illustraties. Soms heeft hij een duidelijk idee over de vormgeving, de andere keer wil ik graag iets. Zie het als een middeleeuws steekspel!

In Hoe fel de zon ook scheen moest duidelijk worden dat een oorlog niet alleen zwart-wit is, zoals je automatisch denkt na het zien van filmbeelden in zwart-wit. Daarom zijn alle afbeeldingen in kleur.’

Dit jaar is een bijzonder jaar voor je, maar 2019 was dat ook. In korte tijd kreeg je veel aandacht en werd je zo bekender bij het grote publiek. Hoe heb je dat ervaren?

‘Het was een fijn jaar waarin ik van de ene verrassing naar de andere ging. Een nominatie voor de Woutertje Pieterse Prijs, een Zilveren Griffel en dan de aankondiging dat ik het Kinderboekenweekgeschenk mag

schrijven. Ik voelde me alsof ik op wolken liep. Alle prijzen en nominaties maken dat je automatischer serieus genomen wordt. Het maakte dat ik me beloond voelde voor mijn experimenteerdrift. Met De reis van Syntax Bosselman uit 2018 ben ik een nieuwe weg ingeslagen. Ik verwerkte er mijn eigen gedachtegang in over de slavernij. Hoe ver kon ik gaan? Het publiek reageerde er goed op. Daarna kwam De bromvliegzwaan over de Nederlandse taal. Nu richt ik me weer op de historie, want dat is een oneindige speelplaats van mogelijkheden. Ik heb er plezier in om steeds weer naar verhalen te speuren.’

Arend van Dam, Hoe fel de zon ook scheen, illustraties: Alex de Wolf, Uitgeverij Van Holkema & Warendorf, 88 pagina’s (€ 15,99)

Koninklijke post In de zinderende zomerhitte stopte een zwarte limousine voor de stoep van Hotel Flamingo. De auto zag er erg belangrijk uit: kleine, zwart-wit-oranje vlaggetjes wapperden aan weerszijden van de motorkap. Drie keurig geklede pinguïns stapten uit. Twee van hen bliezen een deuntje op lange, gouden trompetten – tetterettèèèt! – terwijl de derde naar T. Beer toe waggelde.

Deze pinguïn zag er ontzettend officieel uit in haar zwarte jasje en plooirokje. Terwijl ze sprak, wiebelde het kleine ronde brilletje op haar snavel op en neer. ‘Ik ben mevrouw Kinband, afgezant van koningspinguïn Valentijn en koningin Julietta van de Zuidelijke Eilanden,’ zei ze, ‘en ik wil de eigenaar van Hotel Flamingo spreken.’

Julia kan haar oren niet geloven. De Koningspinguïn heeft haar hotel uitgezocht om met zijn gezin vakantie te houden!

De koninklijke suite moet natuurlijk meteen op orde worden gebracht, en het is niet makkelijk om aan alle wensen van het koningspaar te voldoen. Probeer maar eens aan een ijsberg te komen tijdens een hittegolf!

En alsof dat nog niet genoeg is, zint Marcus Malafide van De Glitz op wraak: hij zal alles doen om zijn koninklijke klanten terug te winnen…

Kunnen Julia en haar dierenvrienden de koninklijke familie tevredenstellen? En de andere gasten dan? Zijn die opeens minder belangrijk?

Het tweede fantasievolle, vrolijke boek over Hotel Flamingo is weer een feest. En ook los te lezen.

Lukt het jou om je eigen Hotel Flamingo te knutselen? Ga naar onze website (www.lemniscaat.

RP ORYXWIP NI IMKIR LSXIP ƽEQMRKS download & print

Hotel Flamingo. Verhitte vakantie Alex Milway € 14,95

LIX LSXIP TPEO LIX ST OEVXSR IR KE EER HI WPEK Gebruik alle versierselen en kleuren die jij nodig hebt om er een vrolijk hotel van te maken. Stuur de foto van je creatie uiterlijk 31 mei op naar promotie@lemniscaat.nl. Degene die het vrolijkste LSXIP QEEOX [MRX LIX RMIY[I FSIO ZER %PI\ 1MP[E] Hotel Flamingo: Verhitte vakantie! 7YGGIW

illustraties © Alex Milway uit: Hotel Flamingo. Verhitte vakantie, een uitgave van Lemniscaat.

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 17

BOEKFRAGMENT

Fred en de rare vogel In dit kakelverse nieuwe deel loopt Fred een rare vogel tegen het lijf, eentje die nog wat opvoeding gebruiken kan, want er komen wel heel rare woorden uit zijn bekje.

Pépé Smit, Fred en de rare vogel, Uitgeverij De Harmonie, 32 pagina’s (€ 14,90) www.fredhethert.nl

BOEKFRAGMENT

De ijzige verloofde Een adembenemende wereld met zwevende arken en familieclans vol intriganten… Treed binnen in een fabelachtig universum waar je voor altijd wilt blijven!

Christelle Dabos, De spiegelpassante 1. De ijzige verloofde, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 528 pagina’s (€ 19,99) www.lsamsterdam.nl

‘Praat u altijd zo zachtjes?’ vroeg hij bruusk. ‘U bent nauwelijks te verstaan.’ Ophelia bleef even stil en zei toen nog zachter: ‘Altijd.’ Thorn fronste zijn voorhoofd en leek zich tevergeefs af te vragen of er nog iets interessants te ontdekken viel aan dat sprieterige meisje achter de dikke bruine krullen, de rechthoekige brillenglazen en die oude sjaal waarachter ze haar gezicht verstopte. Nadat ze elkaar zo een paar tellen, die eindeloos leken te duren, hadden aangekeken, besefte Ophelia dat hij zijn hut in wilde. Ze deed een stap opzij met haar theeblad nog in haar handen.

Ophelia bleef op de drempel staan, niet wetend wat ze met haar blad moest doen. Net als alle hutten in het luchtschip was die van Thorn erg smal. Een beklede bank die tot bed kon worden uitgeklapt, een bagagerek, een smalle loopruimte en achterin een schrijftafeltje, en dat was het. Ophelia had al moeite om zich in haar eigen hut te verplaatsen, het leek bijna een wonder dat Thorn de zijne kon binnengaan zonder overal tegenaan te botsen. Hij trok

aan het touwtje van het peertje aan het plafond, gooide zijn bontjas op de bank en leunde met beide handen op het schrijftafeltje, waarop notitieboekjes en blocnotes volgekrabbeld met aantekeningen lagen.

Hij bleef gebogen over die vreemde papierwinkel staan, met zijn rug haast dubbelgevouwen, en verroerde zich niet meer. Ophelia vroeg zich af of hij nadacht of iets aan het lezen was. Hij leek domweg te zijn vergeten dat ze nog in de gang stond, behalve dat hij de deur niet achter zich had dichtgetrokken. Het lag niet in Ophelia’s aard om een man met vragen te bestoken, dus bleef ze met engelengeduld, bevroren tot op het bot, voor de hut staan wachten terwijl ze bij elke ademhaling wolkjes koude lucht uitademde. Ze keek aandachtig naar de kronkelige spieren van zijn nek, de benige polsen die uit zijn mouwen staken, de uitstekende schouderbladen die door zijn uniformjas heen zichtbaar waren, de lange, rusteloze benen.

Die man was totaal verkrampt, alsof hij zich geen raad wist met dat te grote en te magere lijf dat continu onder hoogspanning leek te staan.

‘Staat u daar nog steeds?’ bromde hij zonder de moeite te nemen zich om te draaien. Ophelia begreep dat hij de kruidenthee niet zou aanraken.

Om haar handen te ontlasten dronk ze het kopje zelf maar op. Het warme vocht deed haar goed. ‘Stoort dat

u?’ fluisterde ze terwijl ze van haar thee nipte. ‘U zult het niet overleven.’

Ophelia’s hart stokte in haar keel. Ze kon niet anders dan haar thee weer in het kopje uitspugen. Anders zou ze zich ontzettend verslikken. Thorn bleef hardnekkig met zijn rug naar haar toe staan. Ze zou wat graag zijn gezicht hebben willen zien om te kijken of hij soms een grapje maakte.

‘Wat zal ik volgens u niet overleven?’ vroeg ze. ‘De Pool. Het hof. Onze verloving. U kunt maar beter naar de veilige schoot van uw moeder terugkeren nu dat nog kan.’

Een nieuw boek van

Het jaar 1945, toen de wapens in Europa eindelijk zwegen, was een nulpunt van de wereld waarin de Lage Landen nu leven. Maar veel van wat na 1945 in de steigers werd gezet, ligt een mensenleven later onder vuur: de NAVO, de EU, de sociale zekerheid… En is die oorlog zelf al verwerkt? Hij blijft in elk geval spoken in onze letteren.

Nulpunt 1945 is een rijke verzameling van prikkelende verhalen, scherpe analyses en verrassende beschouwingen door goede pennen uit Vlaanderen en Nederland.

“Het ontbreekt dit mooi vormgegeven boek niet aan lezenswaardige overzichten en inzichtelijke essays”, schrijft De Standaard.

Te koop (€35) via www.de-lage-landen.com/publicaties

BOEKFRAGMENT

Dick Bruna Al drie generaties zijn opgegroeid met het werk van Dick Bruna. Wat maakt zijn illustraties en verhalen zo krachtig en geliefd?

Bruce Ingman en Ramona Reihill, Dick Bruna, Mercis Publishing, 112 pagina’s (€ 19,95) www.nijntje.nl

Vanuit een internationaal perspectief wordt naar het werk en leven van één van Nederlands’ bekendste illustratoren gekeken. Met uniek materiaal uit Dick Bruna’s privéarchief, werpt dit boek nieuw licht op een leven dat geheel in het teken stond van kunst: van zijn veelge-

prezen ontwerpen voor posters en boekomslagen tot zijn geliefde creatie nijntje.

‘Dick Bruna’ is onderdeel van de serie The Illustrators, door uitgeverij Thames & Hudson opgezet om het werk van belangrijke illustratoren te vieren en om jong en oud te inspireren.

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 19

BOEKFRAGMENT

Wij zijn niet als hagedissen Hoe één avond het lot van een familie vier generaties lang bepaalt. Een prachtige, tedere en soms rauwe roman over hoe de fouten van ouders op de schouders van kinderen vallen.

Erika Bianchi, Wij zijn niet als hagedissen, vertaling: Manon Smits, Uitgeverij Signatuur, 320 pagina’s (€ 21,99) www.awbruna.nl

Attilio is de enige bij wie Nanni zijn hart zou kunnen luchten, bij wie hij zich niet zou generen om de last van zich af te gooien die hij al sinds de basisschool met zich meesleept.

Sinds de middag dat die vrouw met de rode wangen in Zaro’s werkplaats verscheen, het meisje met de knokige beentjes voor zich uit duwend dat vervolgens Nanni’s kindertijd op de kop zou zetten. Nanni meent nu nog steeds dat dat zijn eerste herinnering is.

September 1959, de zon stond op het punt onder te gaan maar het was nog warm en zijn vader en hij droegen allebei een korte broek. De fietsen die al gerepareerd waren stonden buiten, tegen de muur of tegen de glazen deur van de werkplaats aan; de fietsen die nog gedaan moesten worden vulden de tien vierkante meter binnen, opgestapeld tegen de muren, leunend tegen de werkbank, hangend aan het plafond.

Er was weinig lucht en nog minder bewegingsruimte, dus zaten ze en waren ze spaarzaam met woorden en handelingen, Zaro op de houten

bank en Nanni op zijn hurken, want de vloer van de werkplaats was smerig en mama zei altijd dat hij moest oppassen dat z’n kleren niet vies werden. Vader en zoon gebruind van de knieën tot de sokken, van hun korte mouwen tot hun vingertoppen, op hun voorhoofd een identieke weerborstel, als een rookpluim. Zaro, de peuk aan zijn lippen geplakt en de ogen samengeknepen vanwege de rook, was bezig de zijwieltjes van Nanni’s eerste fietsje eraf te halen, het was knalrood, wielen met twaalf spaken, een prachtfiets. Op de radio zong Mina ‘Tintarella di luna’ en het jongetje, dat op het ritme ‘Tin tin tin, manestralen’ meefluisterde, was volmaakt gelukkig. Toen die vrouw in de deuropening van de werkplaats verscheen, lachte Nanni haar toe. Hij associeerde haar met de ‘roodverbrande meiden’ uit het nummer, en was zelfs niet onder de indruk toen ze hem ernstig aankeek.

‘Ziezo,’ zei Zaro terwijl hij het tweede zijwieltje op de grond naast het eerste legde, ‘nu gaan we meteen oefenen.’ Maar toen zag hij die vrouw staan, en hij bleef met de steeksleutel in de hand zitten. Nanni zag hoe zijn vader verstomde en een kleine eeuwigheid in de ogen van die vrouw bleef staren. Zaro was degene die zijn blik als eerste afwendde, en toen tastte die vrouw in de lucht achter zich en greep dat meisje van een jaar of tien vast, mager als een

girafje, en zo blond alsof ze haar hele leven met haar hoofd in de maneschijn had gezeten. De rode vingers van de vrouw drukten in de rug van het meisje om haar naar voren te duwen, maar zij zette zich schrap en verroerde zich niet. Ze hield haar blik op de rode fiets van Nanni gericht, en op een gegeven moment keek ze naar hem. De vrouw zei iets, maar er was geen woord van te verstaan.

Toen het nummer van Mina was afgelopen begon er een ander nummer, maar dat andere nummer herinnert Nanni zich niet, en hij herinnert zich ook niet wat zijn vader deed of zei. Wat hij zich wel heel goed herinnert is het eerste lachje van Isabelle, de schittering in haar blauwe ogen achter het bange waas, die dunne witte vingertjes die met meedogenloze traagheid de rechtopstaande kuif van hem en zijn vader imiteerden, en ten slotte de tong die ze naar hem uitstak, met een pesterige grijns die het doek neerliet over zijn herinnering aan hun eerste ontmoeting.

BOEKFRAGMENT

Mijn moeders strijd In deze uitgebreide editie van Mijn moeders strijd – dat in 2019 als Boekenweekessay verscheen – beschrijft Murat Isik de onvermoede emancipatiestrijd van zijn moeder Aynur. Murat Isik gaat in deze nieuwe editie dieper in op zijn moeders leven en haar moeizame jaren in haar geboortedorp.

Murat Isik, Mijn moeders strijd, Uitgeverij Ambo|Anthos, 160 pagina’s (€ 16,99) www.amboanthos.nl

Vooraf Ik heb me altijd afgevraagd waarom mijn moeder zo anders is dan de vrouwen in haar familie en omgeving, waarom zij wel een emancipatiestrijd heeft gevoerd. […]

Ik wilde haar beter begrijpen, haar beweegredenen doorgronden en de gaten opvullen in het verhaal over haar leven dat zich in mijn hoofd had gevormd. Ik wist dat ik daarvoor uitgebreid met haar in gesprek zou moeten gaan.

Wat ik niet wist, en waar ik gedurende het schrijfproces achter kwam, is dat ik ook mezelf en mijn relatie met mijn moeder moest bevragen, omdat de manier waarop wij ons tot elkaar verhouden nauw samenhangt met haar strijd. En zo vond er een onverwachte zelfanalyse plaats die mij onvermoede inzichten gaf.

Het boek dat u in handen heeft , is de nieuwe en uitgebreide editie

van Mijn moeders strijd, dat oorspronkelijk als Boekenweekessay verscheen tijdens de Boekenweek in maart 2019. Voor dat essay had ik slechts tweeënzestig pagina’s tot mijn beschikking, een begrenzing die in deze uitgebreide editie gelukkig is weggevallen. In honderdzestig pagina’s kan ik nu dieper op mijn moeders emancipatiestrijd ingaan, de essentiële familieverhoudingen beter schetsen, het rauwe leven in het dorp beter duiden en de eerste jaren van mijn moeder in Izmir, die zo belangrijk en vormend waren, van meer reliëf voorzien. Kortom, de toegevoegde hoofdstukken, waarvoor ik opnieuw in gesprek ben gegaan met mijn moeder, stellen de lezer beter in staat mijn moeders levensverhaal te volgen en te begrijpen, en haar strijd in een historische context te plaatsen.

Ik heb daarnaast het gevoel dat ik mijn grootmoeder – mijn moeders moeder – met deze nieuwe versie van Mijn moeders strijd meer recht doe. Dit boek gaat deels ook over haar wanhopige worsteling om te overleven in een onbarmhartige omgeving, die haar hard, maar ook vastberaden en inventief heeft gemaakt. Daarnaast greep ik de kans een andere, onvermoede kant van haar te laten zien. Bovendien bleek deze nieuwe editie een uitnodiging voor mij te bevatten om mijn eigen band en ongemak met Turkije en

mijn familie aldaar te onderzoeken.

Door de vele gesprekken met mijn moeder werd ik me ervan bewust dat haar strijd al begon in een tijd waarin mijn zus en ik nog niet bestonden, in een tijd waarin mijn moeder nog geen moeder was, maar een jonge vrouw, een tiener, een meisje. Ze wilde als jonge vrouw niet hetzelfde pad bewandelen als de generatie voor haar, maar hogerop komen. Ze was eenzaam in haar strijd; er was geen vrouwenbeweging waarbij ze zich kon aansluiten, er waren geen medestanders, noch had ze een rolmodel. Leven was overleven voor haar, maar altijd voelde ze dat de wereld groter moest zijn dan het kleine dorp en het verstikkende milieu waarin ze zich bevond; de patriarchale cultuur waarin alle belangrijke besluiten door mannen worden genomen en vrouwen ondergeschikt zijn.

Ik weet nu dat er altijd een plan was, een plan dat ze noodgedwongen regelmatig bijstelde en dat richting gaf aan haar strijd en leven. Dat ze altijd moest manoeuvreren, haar wanhoop moest trotseren en een vastberadenheid aan de dag leggen die waarschijnlijk weinig anderen kunnen opbrengen. En ik weet nu hoe ze tegen alle verwachtingen in de vrouw is geworden die ze nu is.

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 20

BOEKENKRANT TIPT WERELDBAAN IN BLAUW Wereldbaan in blauw staat vol verhalen van oud-luchtvaartpersoneel van de KLM. Vanaf het begin van het vliegtijdperk werkten er mannen en vrouwen in de lucht die aan hun werk waren gehecht.

De mannen werkten als piloten en hofmeesters Dineke Uildriks, Wereldbaan die balletjes smeerden in blauw, Uitgeverij Palmslag, van boter en nog echte 228 pagina’s (€ 20,00) eieren bakten. De eerste vrouwen in de cabine waren zelfstandig, resoluut, spraken hun talen en zagen er goed verzorgd uit. Met recht een wereldbaan!

RECENSIE

Het wisselbad van de jaren zestig

Woodstock, Provo, de Parijse studentenrevolte, de Maagdenhuisbezetting en voor het eerst naakt op tv.

Historicus Piet de Rooy probeert met zijn boek Alles! En wel nu! orde te scheppen in de gebeurtenissen van een woelig decennium.

Door Hugo Jager

Aan wie of wat denk jij tijdens de twee minuten stilte op 4 mei? Ieder jaar herdenken we alle doden die sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen ten gevolge van onderdrukking of in de strijd voor de vrijheid. In Jaap Goudsmit e.a., Wie herdenken wij op 4 mei?, Uitmeer dan 150 visualisageverij Pluim, 216 pagina’s ties wordt feitelijk en in (€ 24,99) volle omvang zichtbaar wie de slachtoffers waren en waar ze om het leven kwamen.

‘Wat is het nut van geschiedenis?’ Toen ik docent was kreeg ik die vraag regelmatig naar mijn hoofd geslingerd.

Mijn gedachten gingen dan onmiddellijk uit naar mijn historische held Johan Huizinga, schrijver van Herfsttij der Middeleeuwen. Volgens hem is geschiedenis de geestelijke vorm waarin een cultuur zich rekenschap geeft van haar verleden. Huizinga ging daarbij uit van een ‘historische sensatie’, een plotselinge emotie die je beleeft bij een direct contact met het verleden. Dat ideaal van een geschiedeniservaring waarbij het tijdsverschil lijkt weg te vallen, wilde ik mijn leerlingen graag voorhouden.

De Rooy bespreekt de definitie van Huizinga aan het eind van zijn boek en leidt eruit af dat voor de historicus in deze tijd een morele

GRAAF- EN MODDERWERK

RECENSIE

WIE HERDENKEN WIJ OP 4 MEI?

Amsterdam zakt weg, en de geschiedenis van de stad kan niet los worden gezien van de ophogingsgeschiedenis.

Graaf- en modderwerk ontsluit 65 jaar stadsarcheologie in Amsterdam, uitgevoerd in het Ranjith Jayasena, Graaf- en kader van bouwpromodderwerk. Een archeojecten, infrastructurele logische stadsgeschiedenis ingrepen en ruimtelijke van Amsterdam, Uitgeverij ontwikkelingen. Het Matrijs, 304 pagina’s (€ 29,95) onderzoek van Ranjith Jayasena zet een nieuwe standaard voor de kennis van de omgang met de ondergrond van de stad.

IK HOOP DAT ALLES WEER GEWOON WORDT Als haar ouders in de jaren negentig naar een verzorgingshuis vertrekken, stuit Mirjam Schwarz bij het opruimen van het ouderlijk huis op een grote hoeveelheid fotoalbums en documenten. Zo wordt ze geconfronteerd met waar haar ouders thuis zelden over spraken: de Tweede Wereldoorlog.

Via het dagboek van haar tante legt ze het leven in een grensdorp bloot.

Een ode aan het Nederlandse lied

In Songbook van Ruud de Wild komen het beeldend kunstenaarschap en de liefde voor muziek van de radio-dj samen. Het boek, geschreven door De Wild, neerlandicus Martine de Bruin en boekhistoricus Garrelt Verhoeven, is uitgegeven bij de gelijknamige tentoonstelling in het Huis van het Boek in Den Haag. Zowel de tentoonstelling als het boek richten zich op het ontvouwen van de oorsprong en de geschiedenis van het Nederlandse lied.

Jacomijn van Kempen

Mirjam Schwarz en Hans Bouman, Ik hoop dat alles weer gewoon wordt, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 304 pagina’s (€ 21,99)

geen gebrek. De protestgeneratie taak weggelegd is. Tegelijkertijd lijkt doordrongen van de opvatbeschouwt hij de geschiedenis veel ting dat alles anders en beter moet. meer als een proces dat je niet kunt Demonstraties tegen de oorlog in beïnvloeden. Het is voor hem een Vietnam en atoombewapening en ‘onvoorspelbaar en wreed wisselbad’, waarbij ‘onvoorziene voorspoed ongeregeldheden tijdens het huwewordt afgewisseld door onverhoedse lijk van prinses Beatrix met Claus van Amsberg zijn daarvan belangrampspoed’. De gebeurtenissen van rijke voorbeelden. Het lijkt alsof de de jaren zestig zijn daarop in zijn vooroorlogse generatie tegenover visie geen uitzondering. Het laat de de protestgeneratie kwam te staan. betrekkelijkheid van de gebeurteDe historicus relativeert dit genenissen zien. De periode was met de ratieconflict en toont aan dat de Parijse revoltes van 1968 en een jaar later met Woodstock in de Verenigde vertegenwoordigers van die protestgeneratie veelal ook voor de oorlog Staten nog maar nauwelijks op gang of het wisselbad van de geschiedenis waren geboren. maakte er met de oliecrisis een eind De Rooy haalt veel literatuur aan en aan. geeft interessante analyses. Wat ik Als we denken aan de jaren zestig in zijn boek mis, zijn nauwkeurige draait het volgens de historicus om beschrijvingen van twee groepen die veel hoe de gebeurtenisaan elkaar hadden: sen van de jaren zestig de journalisten en de verliepen. Het is alsof rebellen. Journalisten je leerlingen theorieën zagen het niet lanvoorlegt, maar in de ger als hun taak om korte tijd van een les onpersoonlijk verslag helaas niet aan de verte doen, terwijl de halen toekomt die de rebellen vonden dat ze geschiedenis van een woordvoerders waren tijdperk zo beeldend van een nieuwe jeugdmaken. De les is daarcultuur. Het gevolg was mee niet zozeer een dat de rebellen leden unieke ervaring, maar aan zelfoverschatting zeker een enthousiaste en de journalisten de Piet de Rooy, Alles! En wel nu! aansporing om verder nieuwe moraal van de Een geschiedenis van de jaren te lezen. rebellen veel te serieus zestig, Uitgeverij Wereldbinamen. bliotheek, 223 pagina’s Aan nieuwe moralen (€ 20,00)

Als radio-dj en beeldend kunstenaar uit een familie van drukkers en grafici is De Wild gefascineerd door songteksten, die een belangrijke rol in zijn werk spelen. Zijn liefde voor Nederlandse muziek is de afgelopen jaren meer en meer gegroeid. Die passie kan de dj kwijt in Songbook van Ruud de Wild door in de geschiedenis van Nederlandse liedjes te duiken. Onder begeleiding van Garrelt Verhoeven en Martine de Bruin

gaat De Wild op zoek naar de oorsprong en de geschiedenis van het Nederlandse lied. Aan de hand van verschillende thema’s neemt hij de lezer mee in die wereld, van de middeleeuwen tot nu. De thema’s zijn gevarieerd: van carnavalskrakers tot slaapliedjes, en van liefdesliedjes tot geestelijke liederen. In ieder thema verschijnsel van de jaren ’60, ’70 stelt hij een top 10 samen van songen ’80.’ Songbook van Ruud de Wild teksten, met achtergrondinformatie zit vol leuke feitjes en achtergrondover het liedje: zijn eigen songbook. informatie over de oorsprong van Veel songteksten zijn bekende songteksten en genres binnen het Nederlandstalige liedjes, maar ook Nederlandse lied. De tekst is dooronbekende, oude teksten komen spekt met vele illustraties, foto’s hierin aan bod. Zo staat in de top van manuscripten en afbeeldingen 10 van feestliederen ook het liedje van bladmuziek. Dat in combinatie ‘Lang zal hij leven’, een overbekend met de korte hoofdstukken en de verjaardagsliedje dat al heel lang heldere, persoonlijke schrijfstijl meegaat. ‘Je zou dit lied bijna verzorgt ervoor dat het geten, maar het is toch boek makkelijk leest. ons meest bekende ‘Er werden covers feestlied! (…) op een uitgebracht door Paul achttiende-eeuwse de Leeuw en Anita melodie.’ De manier Meijer, maar kippenvel waarop de liedjes met kreeg ik van de belaelkaar en met de histoden versie van Brace.’ rische context in verRuud de Wild hoopt op band worden gebracht meer waardering voor maakt het boek interesmuziek in de Nedersant. ‘Hoewel de oorlandse taal, en met dit sprong van het carnaval Martine de Bruin, Garrelt Verhoeven en Ruud de Wild, boek wordt het Nederterugvoert naar de midSongbook van Ruud de Wild. landse lied zeker in de deleeuwse viering van Reis door de geschiedenis van schijnwerpers gezet.

Vastenavond, is de carhet Nederlandse lied, Uitgevenavalskraker zoals wij rij Walburg Pers, 192 pagina’s die kennen vooral een (€ 19,99)

‘Ons bekendste feestlied (…) op een achttiendeeeuwse melodie.’

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 21

NON-FICTIE TIPPAGINA

Thuis de natuur in

In het voorjaar spelen de lentekriebels weer op: vogels bouwen nesten, lammetjes dartelen in de wei en mensen krijgen zin de natuur in te trekken.

Nu dat door de coronamaatregelen in beperkte mate gebeurt, is het fijn je toevlucht te zoeken in boeken over wandelingen en moestuinieren. De Boekenkrant licht drie boeken uit waardoor je je midden in de natuur waant.

FAVORIETE BERG Bregje Hofstede schrijft met Bergje, dat in de nieuwe reeks Terloops van Uitgeverij Van Oorschot verscheen, een wandelboek dat zich afspeelt in de Dolomieten. In het plaatsje Colfosco, niet ver van de OostenrijksItaliaanse grens, ging ze als kind in de voorjaarsvakanties skiën. De Sass Songher is haar favoriete berg, mede door de grote mythische verhalen die er de ronde doen. ‘Ik vond het prachtig. Bregje, Bergje: het kon niet anders of ik was ook zo’n berggodin.

In plaats van een verkleinwoord werd mijn naam iets van gigantische omvang, onverplaatsbaar, machtig.’ Kun je als volwassene hetzelfde ervaren wat je als kind hebt gezien? Bregje gaat jaren later met haar vriend terug naar de omgeving die haar zo kon betoveren. Maar je herinneringen overbrengen op een ander persoon blijkt lastig: ‘De jongen zag alleen een groezelig perron.

En toch volhardde ik. Ik wilde dat hij van Colfosco gaat houden, en ik wilde dat hij gaat houden van mijn favoriete berg. Ook al is hij daar als kind nooit geweest en ook al is het in zijn ogen maar een heel gewone berg, ik wil dat hij ziet wat ik zie.’

In fijn lezend proza dat uit afwisselend korte en lange zinnen bestaat,

neemt Bregje Hofstede je mee door haar jeugd en hedendaagse gedachten. Ze vult haar verhaal aan met afbeeldingen, wat handig is voor iemand die niet aan wintersport doet. Intussen is het wintersportgebied toeristischer geworden en heeft het zijn mythische glans een beetje verloren. Toch leent het zich uitstekend voor lange wandelingen met vele overpeinzingen over het leven.

TRAINING IN DE NATUUR Dat er een bijzondere band tussen de mens en natuur kan bestaan, laat Peter Wohlleben zien in het nonfictieboek De geheime band tussen mens en natuur. Hij heeft meer dan twintig jaar ervaring in bosbeheer in de Eifel en kent het gebied op zijn duimpje. In het boek constateert hij enerzijds gedurende de laatste jaren een opleving in de natuurbeleving, met bosbaden als therapievorm in Japan als voorbeeld, en anderzijds dat er op andere continenten grote bossen worden gekapt. De auteur meent dat ‘de natuurbescherming pas werkelijk zoden aan de dijk zal zetten als wij begrijpen dat het daarbij niet alleen om andere soorten gaat, maar in de eerste plaats om

onszelf.’ Juist daarom moet de mens zich eerst van zichzelf en zijn zintuigen bewust worden. Peter Wohlleben neemt je mee op training in de natuur en strooit ondertussen met interessante feitjes. Wist je bijvoorbeeld dat de goudhaan, een vogel, slechts zes gram weegt en heel hoog kan zingen? Een goede test voor het menselijk gehoor dus. Ook vertelt Wohlleben hoe je kunt overleven in de bossen zonder EHBO-doos. Stofjes in de wilgenbast helpen tegen hoofdpijn, bij insectenbeten en zwellingen zijn esdoornbladeren nuttig.

De geheime band tussen mens en natuur biedt een positieve kijk op de relatie tussen mens en natuur: in meerdere opzichten zijn we nauw aan elkaar verwant. Het is daarom nog niet te laat om de klimaatverandering een halt toe te roepen.

EEN ONBEKEND FENOMEEN Een andere manier om onze band met de natuur te verstevigen, is het bijhouden van een volkstuintje. Volkstuinen zijn populair in Nederland, zo laten Suzanne de Boer en Marieke de Geus zien in Volkstuinverhalen. Op de gelijknamige website houdt Marieke de Geus al

Bregje Hofstede, Bergje, Uitgeverij Van Oorschot, 80 pagina’s (€ 12,50)

jarenlang verhalen over het groene stadsleven bij en deelt ze tips en recepten. Suzanne de Boer pleit voor meer dieren in de (stads)tuin. Nu hebben beide vrouwen hun krachten gebundeld in een boek om anderen te inspireren, want een tuin is één grote ontdekkingstocht. Ook tonen ze de andere kant van vastgeroeste ideeën: in het najaar kun je heel goed nieuwe planten laten wortelen vanwege de warme grond. In de lente zet de groei in en heb je meer kans op mooie bloemen, wat weer beter is voor de bijenpopulatie. Voor het zaaien in een kas of volle grond geven ze eveneens nuttige tips. Tot half mei kan het nog steeds vriezen, dus kijk goed wat het weer op de lange termijn doet. Eten van eigen grond kan verrassend en lekker uitpakken: met daslook, een uiensoort, kun je lekkere soep en zelfs boter maken. Door middel van korte recepten kookt de volkstuinder zijn eigen maaltijd bij elkaar. Zo biedt Volkstuinverhalen een combinatie van een helder overzicht van de do’s en dont’s in een volkstuin, recepten, natuureducatie en bovenal een inkijkje in een onbekend fenomeen.

Samen met de vele groene foto’s zorgen de auteurs er in elk geval voor dat je nooit meer zonder een tuin kunt.

Suzanne de Boer en Marieke de Geus, Volkstuinverhalen, Uitgeverij KNNV, 192 pagina’s (€ 21,95) Peter Wohlleben, De geheime band tussen mens en natuur, vertaling: Bonella van Beusekom, Uitgeverij Lev., 240 pagina’s (€ 20,99)

elling Cartoons op best ar: door striptekena l E r w i nvaSn uspvoartashirts, ǩ bedrukken hoodies, t-shirts ǩ

#ikleesthuis ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen. beide titels slechts € 16,95 De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse.

Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 23

NON-FICTIE COLUMN ONZE TAAL

Evolutie en taal

RECENSIE

De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Vuur, taal, schoonheid, tijd van Gaia Vince.

D

e mens is een bijzondere diersoort, want als enige van de aardbewoners zijn wij in staat onze leefomgeving naar onze hand te zetten en als het ware onze eigen toekomst te vormen. Dat heeft geleid tot overbevolking, klimaatverandering en oceaanvervuiling, maar ook tot de Mona Lisa, ruimtevaart en artificiële intelligentie – en wat er nog meer volgt. Hoe de mens precies heeft kunnen worden wat hij is, is een vraag waar wetenschappers al heel lang mee bezig zijn. Waarom is onze evolutie zo anders verlopen dan bijvoorbeeld die van de chimpansee?

In haar boek Vuur, taal, schoonheid, tijd zoekt de Britse wetenschapper en journalist Gaia Vince naar een deel van het antwoord door te bekijken met welke hulpmiddelen de mens de ontwikkeling van een eigen cultuur beïnvloed en bevorderd heeft (en hoe dat in zijn werk ging).

Ze heeft gekozen voor de vier onderwerpen uit de titel, die op een intrigerende manier worden samengebracht. Onze beheersing van het vuur staat symbool voor de techniek en het vermogen de materie te gebruiken, de drang naar schoonheid vertegenwoordigt de creativiteit en de scheppingsdrang, en ons tijdsbesef staat voor zelfreflectie en begrip van de wereld. Het vierde hulpmiddel is de taal, en die is misschien wel het belangrijkste. Vince benadrukt dat we vooral als groep succesvol zijn, en om als groep te functioneren is taal onontbeerlijk. Zonder taal kunnen we geen kennis vastleggen en doorgeven, kunnen we geen ideeën uitwisselen of onze sociale interactie verbeteren. Zonder taal waren we nooit gekomen waar we nu zijn – en zullen we nooit komen waar we naartoe gaan.

Raymond Noë

De Wind waait uit een andere hoek De ecologische footprint die we achterlaten is voor steeds meer mensen van belang.

Voor deze mensen is het kookboek De ecokeuken van Wind een soort bijbel: optimaal genieten, en daarbij zo min mogelijk energie en producten verspillen. Pierre Wind, de prettig gestoorde kok die je misschien wel kent van programma’s als De Eetfabriek, introduceert zijn nieuwe kookmethode: ‘Koken tot het Kookpunt’.

Door Sabrina de Wit

Gaia Vince, Vuur, taal, schoonheid, tijd. Hoe culturele evolutie de mens heeft gevormd, vertaling: Rogier van Kappel, Uitgeverij Atlas Contact, 400 pagina’s (€ 26,99)

Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op: www.onzetaal.nl.

De ecokeuken van Wind is zoveel meer dan een kookboek. Het staat vol met QR-codes, die je naar websites met aanvullende informatie of leuke filmpjes en gerechten brengen. Bovendien wordt elk recept ondersteund door een ‘ecoscore’. Met deze scores wordt inzichtelijk gemaakt hoe goed of slecht het gerecht voor het milieu is.

Wind gaat hiermee een stap verder dan de meeste koks, die vaak alleen vertellen dat het goed is om etensrestjes op te maken en dat biologisch beter is. Hier wordt gekeken naar de manier van bereiding, wanneer de pit uit mag en er op restwarmte gekookt kan worden, de zogenoemde ‘KookStop’. Wat je met de schillen of stronkjes van groeten en fruit kan doen. Hoe je rauw eten als onderzetter voor een hete pan kan gebruiken, die het eten daardoor gaart. En hoe je een kooksteen kan gebruiken. Eén ding is zeker, en dat is dat deze kok

er vol voor gaat.

Ondanks dat het een zeer compleet boek is, en ik het concept fantastisch uitgevoerd vind, weet ik dat het niet voor iedereen weggelegd is om dit boek op waarde te schatten. De Nederlander is steeds meer bereid mee te gaan in duurzaamheid, maar ik denk dat de meesten eerder voor twee of drie vleesloze dagen kiezen in plaats van een vissengraat schoon te maken en te frituren tot chips. Of om bananen met een plekje geschild en samen met wat aardbeien met het kroontje er nog op te pureren en dan in de dehydrator te doen, om het geheel te zien omvormen tot een soort moderne fruitchips. Zelf pak ik er de (kliko)tips uit die ik leuk vind, zoals dat je het kontje van de knolselderij in een bakje water weer kunt laten kiemen, zodat er een nieuw plantje uit groeit.

Wind komt met gerechten als spaghetti met pompoen en pecannoten, hartige rode kooltaart, prei in kersensap en chocolademousse met koffieprut tot verfrissende ideeën.

DE

ECO KEUKEN VAN WIND Pierre Wind

Pierre Wind, De ecokeuken van Wind. Handboek voor duurzaam koken, Uitgeverij Bertram + De Leeuw, 248 pagina’s (€ 24,95)

Met eco-scores wordt inzichtelijk gemaakt hoe goed of slecht het gerecht voor het milieu is.

Die worden allemaal in het tweede deel van het boek beschreven, met tussendoor tips om nog dieper de duurzaamheid in te duiken, terwijl het eerste deel van het boek bestaat uit informatie, zoals de indeling van producten in categorieën als duurzaam, matig duurzaam en niet duurzaam. Daarnaast stipt hij hierin aan waar een duurzaam product aan moet voldoen, en wat een bepaalde bereidwijze aan energie kost.

De ecokeuken van Wind is de Rolls Royce onder de kookboeken als het gaat om het verbeteren van kookvaardigheden die goed voor het milieu en de portemonnee zijn.

Echter is niet iedereen in staat om zo’n kostbare auto te rijden, en zo zie ik het bij dit boek ook. Er zullen mensen applaudisseren omdat het zo bijzonder in zijn soort is, en er zullen er zijn die hier niet mee overweg kunnen of willen gaan.

Ikzelf beschouw mij tot die laatste groep, al neemt dat niet weg dat ik genoten heb van de ontdekkingen die dit boek te bieden heeft. Telkens was ik bij elke QR-code die ik scande benieuwd wat er nu weer voor mijn neus tot leven kwam. Het was een leerzame reis. Ben jij er al klaar voor?

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 24

TOP 30

De dertig bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen NEDERLAND

Week 18, 2020. Bron: Stichting CPNB

1 (nieuw) 1e week

6 (6) 101e week

11 (10) 34e week

2 (5) 2e week

7 (7) 10e week

12 (13) 67e week

Lucinda Riley, De vlinderkamer

Paulien Cornelisse, Japan in honderd kleine stukjes

3 (nieuw) 1e week Suzanne Vermeer, Souvenir

4 (2) 3e week

Nicci French, In hechtenis

5 (nieuw) 1e week

Jill Mansell, Heerlijk duurt het langst

Lucinda Riley, De zeven zussen Lucinda Riley, De zeven zussen. Zon

8 (3) 98e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. Storm

9 (8) 96e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. Schaduw

10 (11) 86e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. Parel

Rutger Bregman, De meeste mensen deugen

Lucinda Riley, De zeven zussen. Maan

13 (niewu) 1e week

Ivo Bökkerink en Pieter Couwenbergh, De staatsbank

14 (4) 5e week

De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog

15 (18) 3e week

Paolo Giordano, In tijden van besmetting

16 (20) 8e week

Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard

17 (12) 5e week

Santa Montefiore, Naar de overkant

18 (15) 6e week

Albert Camus, De pest

19 (16) 5e week

Johan Harstad, Max, Mischa & het Tet-offensief

20 (14) 5e week

Khalid Kasem, Abdelhak Nouri

21 (17) 5e week

Michel van Egmond en Antoinnette Scheulderman, Patty. De negen levens van Patty Brard

22 (19) 3e week

Ilja Gort, Godendrank

23 (nieuw) 1e week Yvette van Boven, Home made basics

26 (1) 2e week

Lonneke Nooteboom, Style your life

27 (23) 11e week

Andy Griffiths en Terry Denton, De waanzinnige boomhut van 117 verdiepingen

28 (22) 6e week

Harlan Coben, Wild

24 (29) 12e week

29 (26) 151e week

25 (nieuw) 1e week

30 (28) 3e week

Isabel Allende, Bloembad van zee Nina Pierson, Mama’en

Yuval Noah Harari, Sapiens

Linda van Rijn, Ibiza Club

BOEKENKRANT TIPT

Ontspannend lezen In stressvolle tijden als deze is het fijn om je mee te laten voeren naar verre bestemmingen en in andermans beslommeringen. Bijvoorbeeld Souvenir van Suzanne Vermeer. Wij tippen nog twee boeken!

Suzanne Vermeer, Souvenir, Uitgeverij A.W. Bruna, 320 pagina’s (€ 15,99)

Jessie Burton, De bekentenis, vertaling: Mieke Trouw-Luyckx, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 464 pagina’s (€ 21,99)

VLAANDEREN

Week 15, 2020. Bron: boekenvak.be

1 (nieuw)

7 (4)

12 (nieuw)

2 (1)

8 (8)

13 (12)

3 (3)

9 (9)

14 (10)

Nicci French, In hechtenis Lucinda Riley, De zeven zussen 6. Zon

Lucinda Riley, De zeven zussen 2. Storm

4 (2)

Lucinda Riley, De zeven zussen

5 (5)

François Corteggiani e.a., F.C. De Kampioenen 106. De bronzen beker

6 (6)

Santa Montefiore, Naar de overkant

André Aciman, Vind me, vertaling: Peter Abelsen, Uitgeverij Ambo|Anthos, 248 pagina’s (€ 21,99)

Lucinda Riley, De zeven zussen 3. Schaduw Lucinda Riley, De zeven zussen 4. Parel

Andy Griffiths en Terry Denton, De waanzinnig boomhut van 117 verdiepingen

10 (nieuw)

Lieven Scheire, Fysica

11 (7)

Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske 351. De verloren Van Eyck

Paolo Giordano, In tijden van besmetting Nix, De buurtpolitie 8.

Supersloef

Lucinda Riley, De zeven zussen 5. Maan

17 (17)

21 (16)

18 (18)

22 (20)

Hec Leemans en Tom Bouden, F.C. De Kampioenen 105. Patatten en saucissen

Edwin Wouters en Gerd Van Loock, Jommeke 298. De schrik van Onderland

15 (11)

19 (19)

16 (14)

20 (nieuw)

Ish Ait Hamou, Het moois dat we delen

Merho e.a., De Kiekeboes 154. Iemand moet het doen

Rutger Bregman, De meeste mensen deugen Arnout Hauben en Johanna Spaey, De bevrijding van Vlaanderen

Nina Mouton en Eva Mouton, Mild ouderschap

Jo Claes, Thomas Berg 15. Van de hemel in de hel

23 (22)

Jan Ruysbergh, #Likeme 5. Camille

26 (29)

Rachel Renée Russell, Dagboek van een muts 14. Op tourNEE!

27 (41)

Sandro Veronesi, De kolibrie

28 (24)

Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske 350. De nacht van Narwal

24 (15)

29 (nieuw)

25 (13)

30 (83)

Yuval Noah Harari, Sapiens Stig Broeckx en Thijs Delrue, Zeg nooit nooit

Michael Sels, Lekker lang leven Jan Ruysbergh, #Likeme 1. Caro

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 25

KOKEN INTERVIEW

Niksen, luieren en lanterfanten Olga Mecking is een Poolse freelance-journalist en woont al tien jaar met haar gezin in Nederland. Er viel haar iets op: Nederlanders zijn zo relaxed. Ze onderzocht hoe dat komt en in 2019 publiceerde ze daarover het artikel ‘The Case for Doing Nothing’ in The New York Times. Tot haar verrassing ging het verhaal viraal. Mensen van overal op de wereld wilden weten: niksen, hoe doe je dat?

‘Veel van die boeken geven je het idee dat als je hun adviezen opvolgt, je leven perfect wordt. Maar als het niet werkt, dan is dat jouw eigen schuld.’ en gewoon te kijken waar het naartoe leidt. Dat maakt je uiteindelijk juist creatiever en dus productiever.’

Door Mirjam Mulder Als je naar de hoeveelheid zelfhulpboeken over wellnesstrends als mindfullness, hygge en ikigai kijkt, is het duidelijk: we zijn allemaal op zoek naar manieren om om te gaan met ons drukke leven. Mecking wil nadrukkelijk niet nog een trend beginnen, maar mensen bewust maken van een simpel alternatief waarvoor je – letterlijk – niets hoeft te doen. Ze deed onderzoek naar de voordelen van nietsdoen door met experts te praten – en door de Nederlanders te bestuderen.

Haar bevindingen verzamelde ze in het boek Niksen.

Als buitenstaander merkte de schrijfster dat wij niet alleen veel gelegenheid hebben om niets te doen, maar daar ook veel woorden voor hebben: niksen, luieren, lanterfanten… Als een meertalig iemand weet ze dat dat geen toeval is. Een taal zegt vaak veel over de mensen die hem spreken. Dat gebruikt ze dan ook in haar voordeel als freelance-journalist. ‘Het feit dat ik veel

Olga Mecking, Niksen. De Dutch art of luieren, illustraties, Eva Gans, vertaling: Jörgen van Drunen, Kosmos Uitgevers, 240 pagina’s (€ 20,00)

Olga Mecking LOT PHILIPSEN

talen spreek, zorgt ervoor dat ik hele interessante verhalen kan vinden op plekken waar anderen niet zouden kijken,’ vertelt Mecking. ‘Anders dan de vaste correspondenten van bijvoorbeeld The New York Times zoek ik naar de kleine, hele lokale verhalen die ook interessant kunnen zijn voor een internationaal publiek.’

Hoewel ‘niksen’ dus een heel Nederlands begrip is, geeft de journalist ook aan dat veel andere talen ook positieve termen voor nietsdoen hebben. Zo hebben de Italianen dolce far niente, ‘het zoete nietsdoen’, kennen veel Mediterrane landen de siësta en doen de Chinezen aan wu-wei, letterlijk ‘niet-doen’, wat afkomstig is uit de taoïstische leer.

Mecking: ‘Daarmee wilde ik laten zien dat niksen heel normaal is en niet iets om te vermijden. Het maakt deel uit van onze natuur.’

Wellnesstrend Hoewel Niksen technisch gezien een wellnessboek is, zet het zich ook af tegen dit type boeken. Volgens de auteur kunnen die soms juist een negatief effect hebben op de lezer.

‘Veel van die boeken hebben een “one-size-fits-all”-benadering,’ legt ze uit. ‘Die geven je het idee dat als je hun adviezen opvolgt, je leven per-

fect wordt. En als het dan niet werkt, is het jouw eigen schuld. Daardoor ga je denken dat er wel iets mis moet zijn met jou, in plaats van met het boek.’

Mecking doet dan ook iets vreemds in Niksen: ze geeft toe dat niksen niet voor iedereen hoeft te werken, en geeft zelfs tips wat je in plaats daarvan zou kunnen proberen. ‘Ik wilde mensen geen schuldgevoel aanpraten als ze niet kunnen stilzitten en nietsdoen, maar juist zeggen: “Dat is oké, er zijn nog veel andere manieren waarop je dezelfde voordelen kunt verkrijgen.” Dat is heel ongewoon voor een zelfhulpboek, en ik ben heel blij dat mijn uitgever hiermee akkoord ging.’

In het boek laat de auteur veel verschillende experts aan het woord over de voordelen van niksen. Het blijkt nog niet zo gemakkelijk om het begrip te definiëren. ‘Mijn favoriete definitie is die van Carolien Hamming, een coach bij het CSR Centrum voor stressbestrijding: zij zegt dat niksen “iets doen zonder doel is, zoals uit het raam staren, rondhangen of naar muziek luisteren”. Ik denk dat we in deze moderne wereld te veel gefocust zijn op resultaten. Het is belangrijk om af en toe dingen te doen zonder bepaald doel

Statussymbool Op oude schilderijen zie je vaak ofwel hardwerkende boeren, ofwel luierende aristocraten afgebeeld.

Waar nietsdoen in het verleden een manier was om te laten zien hoe welvarend je was, kleeft er tegenwoordig juist een negatieve connotatie aan. Vanwaar die ommekeer? ‘Het is interessant om naar zulke veranderingen te kijken,’ zegt Mecking. ‘Vroeger werd witbrood bijvoorbeeld beschouwd als iets heel aristocratisch, alleen de rijksten konden het zich veroorloven. Maar nu zijn welvarende mensen vaak heel erg gezondheidsbewust, en kopen dus eerder een desembrood of volkorenbrood. Dat heeft onder andere te maken met hoe de technologie onze samenleving heeft veranderd. Eerst dachten veel mensen dat we door machines steeds minder werk zouden hebben. Maar het omgekeerde is gebeurd: we moeten steeds meer, omdat er meer mogelijk is.’

Nietsdoen kan ons in deze drukke tijd dus juist goed helpen, en Nederland is daar volgens de journaliste de ideale plek voor. ‘Wanneer ik Nederlanders vertelde over dit boek, zeiden zij vaak tegen mij: “Maar wij niksen helemaal niet zo veel, we hebben het juist heel druk!” En jullie zijn misschien ook wel drukker dan vroeger. Maar ik denk dat als je in een land leeft met een goed sociaal zekerheidsstelsel, waar je niet bang hoeft te zijn om om te komen van de honger, dat dat veel ruimte vrijmaakt in je hoofd.’ Ook al besteden wij onze vrije tijd niet altijd aan niksen, zouden wij dat volgens Mecking wel gemakkelijk meer kunnen doen: ‘Het hoeft niet iets groots te zijn, waar je je op moet voorbereiden, zoals bijvoorbeeld met meditatie.

Dat vereist soms een speciale ruimte of speciale muziek. Niksen kun je altijd en over al doen. Drie minuutjes hier, drie minuutjes daar, dat is al genoeg.’

WAARGEBEURDE VERHALEN OVER DE TWEEDE WERELDOORLOG

ONZE MAN IN NEW YORK

IN DIENST VAN DE NAZI’S

Het waargebeurde verhaal van een uitgekiende propagandacampagne: de geheime Britse operatie om de Amerikaanse publieke opinie te manipuleren en zo de Verenigde Staten in de Tweede Wereldoorlog te betrekken.

In dienst van de nazi’s van Paul van de Water is een uniek boek over daders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bevat tien niet eerder gepubliceerde portretten van Nederlanders die zich in dienst van de Duitsers schuldig hebben gemaakt aan misdrijven.

PRIJS €25,00 ISBN 9789401916585

PRIJS €25,00 ISBN 9789401916097

DE BEVRIJDING VAN WEST-EUROPA

De bevrijding van West-Europa van Egbert van de Schootbrugge is een chronologisch opgebouwd boek over de elf maanden durende bevrijding aan het westelijk front. Het schakelt voortdurend tussen bevrijd en bezet gebied, tussen de geallieerden en de nazi’s.

PRIJS €28,50 ISBN 9789401916868

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 27

BOEKFRAGMENT

Hoe je thuis de wereld kunt redden Duurzamer leven is leuk!

Help mee en neem groenere beslissingen in je dagelijks leven.

Tara Shine, Hoe je thuis de wereld kunt redden. Een ding tegelijk, vertaling: Sylvia Birnie, Mylène Delfos, Marian van der Ster en Jet Zegers, Uitgeverij Kosmos, 256 pagina’s (€ 22,50) www.kosmosuitgevers.nl

THEEZAKJE Of het nu een zwarte, een groene of een witte thee is, wij drinken gemiddeld bijna drie kopjes thee per persoon per dag. Thee is een essentieel onderdeel van het dagelijks leven voor vele mensen, die het drinken om wakker te worden of juist om te ontspannen.

Waarschijnlijk werd thee voor het eerst in China gebruikt in 2737 v.Chr. als medicinale drank. Na India en Kenia is China is de grootste theeproducent ter wereld. Maar in Ierland wordt per hoofd van de bevolking de meeste thee gedronken, gevolgd door het VK. DE GEVOLGEN Theezakjes worden meestal gemaakt van papier en dichtgeseald met behulp van polypropyleen, een soort plastic. Tuinliefhebbers merken dan ook dat theezakjes op de composthoop maar heel langzaam afbreken.

Uit een onderzoek uit 2010 van het Britse tijdschrift Which? is gebleken dat theezakjes van A-merken slechts voor 70 tot 80 procent biologisch afbreekbaar waren.

In bepaalde theezakjes zit er zowel plastic in het papier van het zakje

zelf als in de lijm die het zakje bij elkaar houdt. Daarom heeft een aantal theeproducenten doelen gesteld voor het verwijderen van alle plastic uit hun theezakjes. Voor de ecologische voetafdruk van een theezakje draait het niet alleen om het plastic – ook de grondstoffen die worden gebruikt om de thee te verbouwen, te verwerken en te transporteren tellen mee. Een onderzoek uit 2012 heeft aangetoond dat er meer dan 300 liter water nodig is om voldoende thee te telen voor 25 theezakjes. Wanneer de thee wordt geteeld in streken waar water schaars is, zet dit de drinkwatervoorraden onder druk.

Een onderzoek uit 2017 dat is gepubliceerd in de Oxford Research Encyclopedias concludeert dat de intensieve monocultuurproductie van thee een grote impact op het milieu heeft. Hier worden vaak bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt, die schadelijk zijn voor het milieu, waterverontreiniging veroorzaken en een bedreiging vormen voor de biodiversiteit. Het voortdurend gebruik van kunstmest en onkruidverdelgingsmiddelen zorgt ervoor dat de bodemkwaliteit achteruitgaat, en bovendien draagt het aanwinnen van nieuw land voor de theeteelt bij aan de ontbossing en habitatverlies. De verwerking (drogen en fermenteren) en het vervoer van thee is afhankelijk van fossiele

brandstoffen, die bijdragen aan de klimaatverandering. Kortom, een kop thee zonder enige impact is niet mogelijk – maar het is wel mogelijk om keuzes te maken die beter zijn voor jou en het milieu.

WAT KUN JE ZELF DOEN? • Gebruik losse thee en zet een hele pot – de meeste mensen zijn het erover eens dat je op deze manier het lekkerste kopje thee maakt, want zo kan het hete water in het hele theeblad doordringen voor een frisse, aromatische smaak. Gebruik een metalen thee-ei als je maar één kopje thee tegelijk wilt maken.

• Koop plasticvrije theezakjes in zo min mogelijk verpakkingsmateriaal.

Kies als het even kan voor gecertificeerd afbreekbare theezakjes en doe ze na gebruik in de groene bak.

Als je zelf thuis je afval composteert, kun je daar beter geen theezakjes bij doen – ze breken veel minder snel af dan ander groenafval.

• Kies voor thee met het Rainforest Alliance- of fairtradekeurmerk, zodat je er zeker van bent dat de thee volgens strenge milieunormen is geproduceerd en de gevolgen voor het milieu zo beperkt mogelijk zijn.

BOEKFRAGMENT

De laatste getuigen Unieke verhalen, 75 jaar na dato. Vijftien personen die de Tweede Wereldoorlog zelf hebben meegemaakt: een boek met authentieke, unieke en krachtige verhalen. Hoe was het om als kind of tiener op te groeien in de lange jaren van Holland onder het hakenkruis?

Gert-Jan Schaap en Mirjam Hollebrandse, De laatste getuigen. Vijftien Nederlanders over de oorlog die hun leven stempelde, Uitgeverij Ark Media, 176 pagina’s (€ 29,95) www.arkmedia.nl www.royalyoungbloed.com

Operatie Market Garden, waarbij duizenden geallieerden rond Arnhem werden gedropt in een poging Midden- en Noord-Nederland te bevrijden, staat Teun ook nog helder voor de geest. Het was in september 1944 dat hij met zijn zusje en moeder in de kelder schuilde, uit angst voor bombardementen. Zijn vader en broer stonden op het balkon aan de achterzijde van hun huis om de wacht te houden. “Het regende granaten, er werd vreselijk veel geschoten. Wij rilden van angst. Die granaten waren bedoeld voor het Duitse afweergeschut op de rijnaken in de rivier. Dat geschut stond daar opgesteld, omdat geallieerde vliegers altijd rivieren volgden om te navigeren.”

“Ineens riep mijn broer: ‘Kom naar boven, gauw, zo ver mogelijk de tuin in!’ Wat bleek? Er hing een viermotorige Dakota boven ons huis waar de vlammen uitsloegen. De propellers

draaiden heel langzaam, hij kon elk moment neerstorten. Uit het vliegtuig daalden drie witte parachutes neer en één groene. Die witte waren van de bemanningsleden, de man van de groene had moeten springen boven de Ginkelse Heide. Waarom hij dat niet had gedaan, weet ik niet.

Hij kon het niet meer vertellen, want de Duitsers doorzeefden hem in de lucht met kogels. Een misdaad. Ik hoor mijn broer nog schreeuwen: ‘De schoften, ze schieten hem dood!’

Zijn benen had hij opgetrokken en je zag ze ineens slap hangen. Later is hij met schotwonden gevonden in een zandgat aan de zuidzijde van de Greb.”

Tijdens de herdenking van D-day in Normandie in 2014, kwam deze traumatische herinnering ineens weer heel dichtbij voor Teun. “Ik was daar met mijn vrouw op vakantie, dat deden we ieder jaar in juni.

Omdat ik jarenlang bij defensie heb gewerkt, had een vriend – het hoofd ceremonieel – een mooi plaatsje voor me geregeld bij de hotemetoten. ‘Je zit pal achter de koning,’ beloofde hij me. Tijdens een oefening in de dagen voor de officiële herdenking zag ik ineens precies zo’n viermotorige Dakota overkomen. Er sprongen allemaal parachutisten uit en ik kreeg dat beeld van die septemberdag in 1944 weer voor me. ’s Nachts in bed, in onze caravan, heb ik toch liggen

huilen! Ik zei tegen mijn vrouw: ‘Pak de boel maar in, we gaan.’ ‘Niks ervan,’ zei ze, ‘als je dat doet, komen we hier nooit meer.’ En dat was wijs van haar.”

“Ik kreeg na die vakantie last van angstaanvallen en gebruik sindsdien medicatie. Een posttraumatisch stresssyndroom heet dat.”

Uiteindelijk zocht Teun hulp bij een bevriend psycholoog. Vijf jaar lang komt hij daar nu, om de drie weken.

“De gesprekken helpen me enorm.

We praten over alles: de oorlog, mijn jeugd, de Bijbel, de dood. (…)Van de bevrijding staat één beeld me nog helder voor ogen. Een agent die een NSB’er zijn huis uit sleepte.

Hij sloeg en stompte hem waar hij hem maar raken kon. ‘Spuug hem in zijn gezicht,’ zei die agent tegen mijn moeder. Dat deed ze natuurlijk niet.”

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 28

LIJST

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel

BUNSCHOTENSPAKENBURG

Bruna Van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan CUIJK

The Read Shop Cuijk DEN BOSCH

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Adr. Heinen

ALPHEN A/D RIJN

DEN HAAG

ALMELO

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel De Vries Van Stockum Boekhandel Scheveningen DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

The Read Shop Dieren DOORN

Boekhandel Venstra

The Read Shop Doorn

AMSTERDAM

DOORWERTH

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Boekhandel van Noord ARNHEM

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer BAARLE-NASSAU

Bruna Baarle-Nassau BAARN

Boekhandel Den Boer BARNEVELD

Boekhandel Romijn BEILEN

Boekhandel Het Logboek BENNEKOM

Boekhandel Novita BERGEN OP ZOOM

Quist Boeken BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg

The Read Shop Doorwerth DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde DRONTEN

Voster Boekverkopers

EXLOO

Geerts Warenhuis

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura HELMOND

Boekhandel De Ganzenveer HENGELO

Boekhandel Broekhuis HIPPOLYTUSHOEF

De Wieringer Boekhandel HOOGEVEEN

The Read Shop XL Hoogeveen HOUTEN

Boekhandel De Kler HUIZEN

Boekhandel Flevo IJMUIDEN

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst Boekhandel Deurenberg KRIMPEN A/D IJSSEL

Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

LEIDEN

Boekhandel De Koperen Tuin GOIRLE

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer HAAKSBERGEN

Boek en Buro

De Drvkkery Boekhandel Mondria Nimo Boek

NAALDWIJK

Boekhandel Vingerling

ROOSENDAAL

ROTTERDAM

RIJSWIJK

Bruna Monnichmann

LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

Boekhandel Het Keizerrijk

Plantage Bookstore WAGENINGEN WASSENAAR

Boekhandel De Kler WEESP

Boekhandel PeZZi PaZZi WILLEMSTAD

Boekhandel Het Rozemarijntje WOERDEN

Schiedams Boekhuis

Boekhandel Kramer & Van Doorn

NOORDWIJKERHOUT

SITTARD

ZEVENAAR

SNEEK

ZOETERMEER

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

Bredero Boeken SCHAGEN

Boekhandel Plukker SCHIEDAM

Boekhandel Krings

Bruna Lange Baan

Boekhandel Van der Velde

NUNSPEET

SON EN BREUGEL

NOOTDORP

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Boekhandel de Traverse

Boekhandel De Kler WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby ZEIST

Rebers Boek en Buro Boekhandel De Kler Boekhandel Sonneveld Bruna Dorpsstraat Silvester Boek & Spel ZWOLLE

Waanders In de Broeren

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel

STEENWIJK

OISTERWIJK

TIEL

Boekhandel Arentsen

VLAANDEREN

OLDENZAAL

TILBURG

BRASSCHAAT

OOSTERBEEK

TWELLO

BRUGGE

Boekhandel Oisterwijk Boekhandel Broekhuis Boekhandel Meijer & Siegers

Steenwijks Boekhuys

Gianotten Mutsaers Boekhandel Oonk UITHOORN

Standaard Boekhandel De Reyghere boekhandel

Boekhandel Derijks

The Read Shop Express Uithoorn

GENK

OUDERKERK A/D AMSTEL

UTRECHT

HEIST-OP-DEN-BERG

OSS

Boekhandel Sprey OUDEWATER

The Read Shop Oudewater PIJNACKER

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel

Boekhandel Van Kooten

Grimbergen Boeken

Boekhandel De Kler

SANTPOORT-NOORD

PURMEREND

LISSE

VOORSCHOTEN

Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen

LEIDSCHENDAM

Boekhandel De Kler

Kinderboekhandel In de Wolken

Boekhandel Kniphorst

Boekhandel De Omslag

NIJKERK

NIJMEGEN

VOORBURG

ROSMALEN

The Read Shop Nieuwegein Boekhandel Roodbeen

Boekhandel ’t Spui

WAALWIJK

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Boekhandel Van Rietschoten

NIEUWEGEIN

VLISSINGEN

Boekhandel De Boekenwurm

Boekhandel De Kler

GORINCHEM

GRONINGEN

MIDDELBURG

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar

VALKENSWAARD

LEIDERDORP

Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle

Riemer Barth

Boekhandel Daan Nijman

Boekhandel van Atten Bruna Ackershof

Blz. Boekhandel Buitelaar

GOUDA

Boekhandel Van Kralingen

HEEZE

GOES

BOXMEER

BREUKELEN

Boekhandel Blokker

Boekhandel Van Grinsven

The Read Shop Karssen

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar

HEEMSTEDE

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn

GELDROP

ROERMOND

MONNICKENDAM

The Read Shop Hedel

KAPELLE

Boekhandel Broekhuis

MEPPEL

HEDEL

EINDHOVEN

ENSCHEDE

RODEN

Boekhandel Dominicanen

MIJDRECHT

Boomker Boeken

Boek en Buro De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

MAASTRICHT

HAREN (GR)

EDE

Boekhandel De Boekenkist

BREDA

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel De Vries Van Stockum Bruna Cronjéstraat Kinderboekwinkel Kiekeboek

The Read Shop Express IJmuiden

BODEGRAVEN

Van Dinter Media

HAARLEM

Boekhandel Het Leesteken PUTTERSHOEK

Boekhandel Priem VEENENDAAL VEGHEL

Boekhandel Schellen

Marjan Houtman Lezen & Schrijven

VELP (GD)

RAALTE

VENLO

Bruna Ellenbroek RHOON

Het Witte Huys

Boekhandel Jansen & De Feijter Boekhandel Koops VENRAY

Roojboek VLEUTEN

Boekhandel Kees

Malpertuis Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

TURNHOUT

Standaard Boekhandel

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 29

BOEKHANDEL BOEKHANDEL PEZZI PAZZI, WEESP

Eigenaresse Angelique Salvaggio en medewerker Anneke Krouwel

Boeken waar je hebberig van wordt

De coronacrisis heeft verregaande gevolgen voor ons allemaal, zo ook voor de boekhandels. Hoe gaan zij daarmee om? De Boekenkrant sprak dit keer met eigenaresse Angelique Salvaggio van Boekhandel PeZZi PaZZi, en kreeg twee persoonlijke thuisleestips van de medewerkers!

DE EIGENAAR VERTELT Angelique Salvaggio: ‘In de gezelligste winkelstraat van Weesp, de Slijkstraat, zit de kleine, sfeervolle boekhandel gevestigd in een monumentaal pand op nummer 46. We zijn gespecialiseerd in literatuur, jeugdboeken en zoals we zelf het noemen: “Boeken waar je hebberig van wordt.” Mooi vormgegeven boeken geschikt als cadeau waarbij we elk seizoen een ander segment in het brede non-fictie-aanbod benadrukken. Nu staan de boeken over natuur- en buitenleven centraal en in het najaar bijvoorbeeld de kookboeken.

‘PeZZi PaZZi heeft op 1 september 2018 zijn deuren geopend, nadat er een jaar geen boekhandel meer aanwezig was in deze vestingstad.

We werken vanaf het begin al samen met andere culturele instellingen in de stad, zoals het theater City of Wesopa en de bibliotheek Gooi en meer. Tevens investeren we in goed contact met de scholen om te kijken hoe we het leesplezier kunnen vergroten.

‘We zijn de afgelopen weken de gehele tijd open geweest. Naast alle landelijke maatregelen hebben we nog wat extra maatregelen genomen om de veiligheid van onze bezoekers en mijzelf in acht te kunnen nemen. Dit betekent dat er maximaal twee personen tegelijk in de winkel kunnen, en als mensen de boeken en andere producten nader willen bekijken, ze de aangeboden handschoenen moeten dragen. Juist doordat we een kleine winkel zijn, kunnen we het zo regelen. Helaas zit het personeel momenteel thuis, omdat het anders snel te vol wordt in de winkel. Ze benutten deze tijd om heel veel te lezen en hebben op afstand twee mooie titels voor jullie

getipt. Ik wens allen in het boekenvak veel sterkte, succes en veel creativiteit toe om deze moeilijke tijden het hoofd te bieden.’

DE MEDEWERKER TIPT (1) Aartje Koster: ‘In Judith Fanto’s debuutroman Viktor staat de zoektocht van Geertje centraal, die op zoek gaat naar de waarheid rond Viktor Rosenbaum, de raadselachtige broer van haar grootvader. Het verhaal wisselt tussen het leven van Viktor in het onrustige Wenen in de eerste, en die van het studentikoze Nijmegen van Geertje in de tweede helft van de twintigste eeuw. Viktor is een fantastisch boek. Aangrijpend, liefdevol en met vaart beschrijft Fanto de lotgevallen van haar Weens-Joodse familie tegen de achtergrond van de wereldgeschiedenis.

‘Nadat de zesjarige Viktor Rosenbaum het weeskind Bubi uit een vijver in het Praterpark heeft gered, wordt Bubi opgenomen in de gegoede Weens-Joodse familie. Viktor, die maar niet wil deugen, ontpopt zich als patser en rokkenjager en maakt geen van zijn vele studies af, tot groot verdriet van de intellectuele Rosenbaums. De Anschluß in 1938 vormt een keerpunt: met heldhaftige vindingrijkheid en brutaliteit beschermt Viktor iedereen die hij liefheeft.

‘In het Nijmegen van 1994 rebelleert Geertje Rosenbaum, de jongste telg van de familie, tegen de angst en schaamte waarmee de Rosenbaums hun Joodse identiteit beleven. Wanneer houdt haar familie nu eindelijk op met onderduiken? En waarom wordt Viktor, de broer van haar grootvader, doodgezwegen? Als

Geertje op onderzoek uitgaat, stuit ze op een onwaarschijnlijk familiegeheim. “Voor de rest moest ik het doen met de weerstand van mijn grootouders om over hem te praten, hun kennelijke verlegenheid met de hele situatie en het mogelijke familiegeheim dat schuilging achter mijn onbekende oudoom Viktor die mij, twee generaties later, gek genoeg soms bekender voorkwam dan alle andere dode familieleden, waarover trouwens wel voortdurend werd gesproken, al was het maar omdat hij de enige was met groene ogen, net als ik.”

‘Hoe ver kun je gaan met je onderzoek? De zoektocht naar de waarheid rond Viktor is belangrijk voor Geertjes eigen zoektocht naar haar, Joodse, identiteit. Wie is Geertje?

Ze voelt zich geen Geertje. Op haar eigen, authentieke manier durft de schrijfster, die dit verhaal op haar eigen familie baseerde, gevoelige vragen te stellen, zonder zichzelf daarbij te sparen. Want van wie is de holocaust eigenlijk? En vooral: wie is Judith zonder haar Jodendom?

Kortom, een erg goed geschreven én fraai uitziende roman.’

DE MEDEWERKER TIPT (2): Anneke Krouwel: ‘Soms lees je een boek dat direct je hart binnenkomt. Dat had ik met het jeugdboek Gozert van Pieter Koolwijk. Ties is een jongen die de meest fantastische dingen meemaakt. Samen met zijn coole vriend Gozert (die de tofste plannen bedenkt) verslaat hij trollen, redt hij kinderen… maar is dat wel zo? Niemand anders ziet Gozert en dus gelooft niemand dat hij bestaat.

Daarom heeft Ties een probleem.

Zijn vader legt hem uit dat mensen in de war raken van Gozert. Zij willen alles echt kunnen zien en aanraken. Als dat niet kan, is het makkelijk om te roepen dat iemand gek is. Ze willen dat hij pillen slikt, maar hij houdt van Gozert, wil hem niet kwijt. De problemen worden echter steeds groter voor Ties. Als iedereen denkt dat je gek bent, kun je beter normaal worden. Anders dwingen ze je wel.

‘Daar gaat dit prachtige boek over: wat is normaal, de fantastische kleurrijke wereld van Ties die in Huize Hoopvol een geweldig kasteel ziet, of de saaie grijze wereld van de volwassenen, die alleen maar een oud verveloos gebouw zien?

Koolwijk heeft daar een boek over geschreven, dat je in één adem uitleest. Grappig, ontroerend, hartverscheurend en verrassend tot het eind. En bovendien prachtig geïllustreerd door Linde Faas! Gozert is veel meer dan alleen een kinderboek. Het is een verhaal om over na te denken en over door te praten. Want wat is erger dan gewoon zijn? En wat is mooier om te mogen zijn wie je echt bent?’

BOEKHANDEL PEZZI PAZZI

Kijk voor meer informatie op https://www. libris.nl/pezzi-pazzi/ of loop spontaan binnen: Boekhandel PeZZi PaZZi, Slijkstraat 46, 1381 BA Weesp

Wilt u de boekhandels steunen?

Bestel dan uw boeken online bij een boekhandel bij u in de buurt. Kijk bijvoorbeeld op www.boekenkrant. com/boekhandels/.

Uitgeverij Geromy

Deskundig, en met een open vizier. en de Ons respect voor de inspanningen ezet, ing creativiteit die de auteur heeft vind je terug in ons oordeel.

www.boekscout.nl

UITGEVER Z O E KT TA L E N T !

SILENT KEY Een echt Luchtvaartboek. Tijdens de zoektocht naar het leven van zijn vader stuitte Cornelis Hoefnagel op avontuurlijke en historische gebeurtenissen uit de luchtvaart rond de Tweede Wereldoorlog en wederopbouw die daar op volgde.

Wij beoordelen ieder manuscript en we kijken graag samen met jou naar de mogelijkheid om het uit te geven!

Voor het behoud van het luchtvaarthistorisch erfgoed Kijk voor meer informatie op www.geromybv.nl

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de bon

in)

Ik neem een abonnement:

BON

Twaalf nummers van de Boekenkrant voor € 42,-

naam straat postcode land e-mail

m/v

Oproep: doe mee aan de

BOEKENKRANT SCHRIJFWEDSTRIJD Thuisschrijvers, opgelet!

Zoek jij een nieuwe uitdaging, of juist een uitlaatklep in deze vreemde tijden? Doe mee met onze schrijfwedstrijd en maak kans op een publicatie in de Boekenkrant!

Zo kun je meedoen: schrijf een verhaal…

• van tussen de 700 en 1500 woorden lang.

• met het thema ‘contact’.

• in een genre naar keuze.

• en stuur het vóór maandag 18 mei naar redactie@boekenkrant.com.

plaats

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

BK0520

Wat kun je winnen?

De vijf beste verhalen krijgen persoonlijke feedback van de redactie van de Boekenkrant en worden gepubliceerd op onze website.

Het winnende verhaal wordt tevens gedrukt in de juni-

editie van de Boekenkrant.

Daarnaast krijgt de winnaar een gratis jaarabonnement op de Boekenkrant t.w.v. € 42 én een boekenpakket van ca. € 50!

Kijk voor meer informatie op www.boekenkrant.com.

BOEKENKRANT.COM

MEI 2020 PAGINA 31

VOOR DE LEZER LEZER AAN HET WOORD Elke maand kun je in deze rubriek kennismaken met een Boekenkrant-lezer. Deze keer: Sylvia Dorsman.

Wat doe je in het dagelijks leven?

‘Ik heb bijna dertig jaar bij KPN gewerkt als elektrotechnisch ingenieur. In 2018 moest ik er na een reorganisatie uit, waarna ik diverse financiële opleidingen heb gevolgd.

Nu ben ik bezig met een hbo-opleiding tot Functioneel Beheerder. Deze heb ik bijna afgerond, waarna ik hoop als ICT-er weer werk te kunnen vinden. Ondertussen werk ik met veel plezier als vrijwilliger in de Bibliotheek Oegstgeest. Ook ben ik daar één van de leiders van het Taalcafé, waar ik communiceer met mensen die het Nederlands niet als moedertaal hebben. Heel erg leuk om te doen. Ik maak kennis met mensen uit alle windstreken van de wereld en leer daarbij veel van hun cultuur.’

Sylvia Dorsman

WIN DIT BOEK

WIN EEN BOEK

Liam Sandberg en zijn familie komen na een weekendje weg thuis in Amsterdam. Op de salontafel ligt een onbekende afstandsbediening met daarop een gele post-it. Op het papiertje staat ‘PLAY’.

Hoe is je liefde voor lezen ooit begonnen?

‘In mijn jeugd heb ik ontzettend veel boeken gelezen. Ik was vaak te vinden in de bibliotheek van mijn woonplaats Amstelveen. Ik was verzot op boekenreeksen als De Kameleon, Arendsoog en De Vijf van Enid Blyton. Toen al was het fantastisch om in een virtuele wereld weg te dromen.’

Welk boek zou je aan iedereen aanraden?

‘Ik lees veel verschillende genres.

Onlangs heb ik Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer gelezen. Ik heb echt genoten van zijn schrijfstijl.

Geweldig hoe hij bijvoorbeeld het standbeeld van Alexander de Grote in Skopje, Macedonië, beschrijft.

Van vroeger weet ik nog dat ik erg

onder de indruk was van het boek De wereld gaat aan vlijt ten onder van Max Dendermonde; een geestig en relativerend boek.’

Welk boek heb je nooit uitgelezen?

‘Ik ben ooit begonnen aan Een hartverscheurend verhaal van duizelingwekkende genialiteit van Dave Eggers. Geen doorkomen aan.’

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje?

‘Ik ben met drie boeken tegelijkertijd bezig: Finse Dagen van Herman Koch, Mijn verhaal van Michelle Obama en ’t Hooge Nest van Roxane van Iperen. Dat laatste boek is mooi, maar wel erg aangrijpend.’

WINNAAR

Colum McCann, Apeirogon, vertaling: Frans van der Wiel, Uitgeverij De Harmonie, 514 pagina’s (€ 24,90)

Wie waren de drie schrijvers verborgen in het beeld in het aprilnummer? Het goede antwoord is: Stella Bergsma, Thomas Verbogt en Sander Verheijen.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie.

Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

’t Hooge Nest is mooi, maar wel erg aangrijpend.’

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de namen voor 25 mei naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres. Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van De honger van Kasper van Beek verloot.

Kasper van Beek, De honger, Uitgeverij Cargo, 320 pagina’s (€ 19,99)

Waar haal je de Boekenkrant op?

‘Bij de Rijnlandse Boekhandel in Oegstgeest.’

Uit de 46 goede inzendingen trokken we Jacob de Boer uit Staphorst. Hij wint Apeirogon van Colum McCann. Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle boekpromotie, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Oplage 19.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 2 juni 2020.

Het team Redacteuren: Mireille Bregman, Mirjam Mulder en Isabel Verboom Medewerkers: Wouter Adriaensen, Linda Albers, Anne van Blijderveen, Sandra Broertjes, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Rebecca Erbrink, Oglaya Doua, Antal Giesbers, Aefke ten Hagen, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Merel Kuitert, Istvan Kops, Mieke van Meer, Laura Molenaar, Rianne Nieuwdorp, Selma Oueddan, Raymond Noë, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Famke Prins, Ira Pronk, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Elisa Ros Villarte, Yannick Schueler, Fien de Smet, Pauline Speetjens, PieterJan Sterenborg, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Gerda Visser, Maaike de Vries, Renske van der Wal, Sonja Wessels, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit. Vormgeving: Titus Vegter Uitgever/Hoofdredacteur: Jan Louwers

Anne van Blijderveen

Mireille Bregman

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Oglaya Doua

Hugo Jager

Istvan Kops

Mieke van Meer

Mirjam Mulder

Rianne Nieuwdorp

Selma Oueddan

Nora van Ouwerkerk

Hans Pols

Titus Vegter

Isabel Verboom

Voorlezen - Lezen - Herlezen #HarryPotterAtHome

www.harrypotter.nl