Boekenkrant oktober 2015

de beste bron voor boekennieuws – jaargang 9, nummer 10, oktober 2015 – www.boekenkrant.com

Arthur Japin: ‘Ik ben eigenlijk een hele rare boon!’

3

David Lagercrantz: ‘Er werden echt vreselijke dingen over me gezegd.’

13

De tragedie van Hughes & Plath 4

Martijn van der Griend

Hier leest…

Novastar 5

Anne-Gine Goemans: een verhaal over een vrijmetselaar 7 wouter le duc

www.MeubeLsenMeer.nL

corbino

Hoogwaardig afgewerkte boekenkasten nu voor ongelofelijke lage prijzen.

Merlijn Doomernik

Aangeboden door:

De mooiste Libraries

qr-code

strips Met degen en palet: Milo ­Manara volgt trouw de levensloop van Caravaggio

32 www.boekenkrant.com

en verder Losse delen................... 2 Literatuur..................... 3 Spanning.....................13 Jeugd............................17 Non-fictie.................... 25 Strips........................... 32 Agenda........................ 36 Boekhandel................ 36 Adressen..................... 37 Win een boek............. 39

Carry Slee: ‘Natuurlijk heb ik ook even gedacht: kan ik het nog?’

17

Maand van de Geschiedenis: het essay van Ahmed Aboutaleb 27

boekenkrant abonneer je op de gratis boekenkrant nieuwsbrief

Lees het boekfragment op pagina 35

ga naar www.boekenkrant.com/nieuwsbrief

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 2

losse delen redactioneel

Ik ben opgevoed door een vader met een passie voor geschiedenis. Op vakantie deed de familie Abels dus geen stranden, maar musea en kerken aan. Als norse vijftienjarige sjokte ik drie weken lang door zo’n beetje alle heilige huizen van Florence heen, terwijl mijn vader als een blije gup het zoveelste Mariabeeld bewonderde.

Hoewel ik toen wel eens verlangde naar een dagje hersenloos niets doen, ben ik inmiddels erg dankbaar voor mijn geschiedkundige opvoeding. Ik heb veel aan die rijke achtergrond tijdens het schrijven van een recensie voor de Boekenkrant. Dat geldt zeker voor dit nummer, waarin we de Maand van de Geschiedenis vieren.

Dat doen we via recensies van de romans van Arthur Japin (p. 3) en Connie Palmen (p. 4), die gaan over waargebeurde levensverhalen; maar ook via een boek over de taal van de jaren zestig (p. 26), een strip waarin gebeurtenissen uit de geschiedenis een compleet andere afloop krijgen (p. 33) en een bespreking van het essay dat Ahmed Aboutaleb schreef voor de Maand van de Geschiedenis (p. 27). Als dat geen teken van een geslaagde historische opvoeding is, weet ik het ook niet meer.

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

cover van de maand oktober Het gouden kompas speelt zich af in een wereld die sterk lijkt op de onze, maar toch ook weer niet. Het belangrijkste verschil is dat alle mensen een daemon hebben, een dier dat feitelijk hun ziel is. De eigenzinnige Lyra is de puike hoofdrolspeelster in dit fantastische verhaal dat trouw gebaseerd is op het beroemde boek van Philip Pullman.

Stéphanie Melchior & Clément Oubrerie, Het gouden kompas 1.

Het noorderlicht, vertaling: Mariella Manfré, Uitgeverij Sherpa, ISBN 978 90 898 8077 2 (€ 19,95)

BON

+++ Hoor je deze maand een wandelgids in Amsterdam versjes zingen, dan is het waarschijnlijk de kleinkunstkenner Daan Bartels.

Hij zal vanaf dit najaar Annie M.G. Schmidtwandelingen in Amsterdam leiden. Bartels eert de schrijfster tijdens een tocht langs haar huizen en de plekken die haar inspireerden.

Het is niet vreemd dat de tocht in de hoofdstad plaatsvindt, want Annie M.G. Schmidt voelde zich een echte Amsterdammer. +++ Debutant Niña Weijers maakt een vliegende start als schrijfster. Haar roman De consequenties werd al genomineerd voor de Libris Literatuurprijs, en afgelopen maand won ze er ook nog eens de Opzij Literatuurprijs mee. Eerder wonnen schrijfsters als Hella Haasse, Jessica Durlacher en Manon Uphoff deze award. +++ Ook in het boekenvak wordt er fanatiek gebakt: niemand minder dan Van Daleuitgever Jaap Parqui was de afgelopen tijd te zien in Heel ­Holland Bakt. Helaas moest hij het programma om persoonlijke redenen verlaten, maar we hebben erg genoten van zijn vlaai, kokosmakronen en cake. +++ Benieuwd naar het wel en wee van Nederlandse dichters? De VPRO is een online serie gestart over het leven van dichters, getiteld ­‘DichterBij’. In een van de clips is te zien dat Anne Vegter op een dag vaak van werkplek wisselt.

Ook dichters blijken dus zo hun dagelijkse beslommeringen te hebben! +++ Meestal wordt een boek voor televisie bewerkt, maar bij de SBS-serie Bureau Raampoort is het andersom. Dit programma is na het succes van de pilotaflevering omgezet in een boekenserie. Waarschijnlijk zal de serie wel in de smaak vallen, want auteur Simon de Waal schreef al eerder een politiereeks met de beroemde Appie Baantjer. +++ De autobiografie van muzikant Tom Jones komt deze maand uit.

Het belooft een sensationeel boek te worden, want in zijn gloriedagen was de artiest onder meer bevriend met sterren als Elvis Presley en Frank Sinatra. De titel van de autobiografie (Over The Top And Back) voorspelt in ieder geval een boek vol d ­ ramatiek. +++

In Jij zegt het laat Connie Palmen de Britse dichter Ted Hughes terugblikken op zijn huwelijk met de Amerikaanse Sylvia Plath.

2015, week 40

Ryan Gattis, Zes dagen Zes dagen beschrijft de rellen in Los Angeles die volgden op de vrijspraak van drie agenten in de zaak Rodney King in 1992.

Sebastien Perez & ­Benjamin Lacombe, Superhelden lusten geen spruitjes Een boek met korte verhalen, een stappenplan en andere handige informatie voor iedereen die een echte Superheld zou willen zijn.

(Bron: Stichting CPNB) 2015, week 40

David Lagercrantz, Wat ons niet zal doden

Jochem Myjer, De Gorgels

Kees van Kooten, Leve het welwezen

Het vierde deel van de Millennium-reeks, waarvan de eerdere delen door de jonggestorven Stieg Larsson werden geschreven.

Melle ziet ’s nachts een vreemd wezentje op zijn bed. Niemand gelooft hem, maar Melle weet het zeker!

Van Kooten selecteerde de leukste internationale cartoons. Maar toen kwam hij in het ziekenhuis terecht.

belgische top 3

(Bron: Boekenvak.be) 2015, week 38

ondertussen op boekenkrant.com Op de website vind je deze maand een interview met de Peruaanse auteur Santiago Roncagliolo. Hij schreef een thriller met een sportief tintje. In Bloed aan de paal slaat een moordenaar toe op het moment dat Peru een weergaloos doelpunt scoort op het WK van 1978.

12 nummers voor €30

Ja, ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 12 nummers voor € 30,– inclusief bezorgkosten.

Vul de bon in, of ga naar www.boekenkrant.com/abo.

BON

Naam M / V straat

postcode

Connie Palmen, Jij zegt het

nederlandse t0p 3

Roger Cremers

Historische opvoeding

boekenkrant tip 3

Annaleen Louwes

nieuws

plaats

land

e-mail

telefoon

IBAN nummer

Betaling Automatische incasso Per factuur (+ 2,50 administratiekosten) geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

Pascale Naessens, Puur Eten dat je gelukkig maakt 2

Hec Leemans, F.C. De Kampioenen, 86 De Lotto-kampioen

Pascale leeft dicht bij de natuur. Daar waar de oever en het water elkaar raken, vindt ze de zuiverste en lekkerste voeding.

Carmen is niet gelukkig met het schamele pensioentje van Xavier. Xavier besluit in zijn wanhoop zijn kans te wagen op de lotto.

Willy Vandersteen & Luc Morjeau, Suske en Wiske, 331 Sooi en Sientje Er duiken twee nieuwe buurkinderen op in de wijk van Suske en Wiske. Al gauw zijn Sooi en Sientje niet meer weg te slaan bij onze helden.

Julieta Solincêe

abe

squalies.blogspot.com

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 3

literatuur arthur japin

Dromen van de hoogte In De gevleugelde vertelt Arthur Japin het levensverhaal van Albert SantosDumont, een Braziliaanse vliegpionier met een constante drang naar de hemel boven hem. Thuis zat hij met zijn gasten zelfs aan een tafel van twee meter hoog – met bijpassende stoelen.

Door Anouk Abels Japin vond dit gegeven intrigerend. ‘De wens om te vliegen bestaat al vanaf de mythe van Icarus en zijn vader, maar van iemand die zo graag de hoogte in wil had ik nog niet eerder gehoord.’

De schrijver ontvangt me aan een keukentafel met doodnormale afmetingen, in het prachtige huis dat hij deelt met zijn twee partners. In dezelfde ruimte staat een torenhoge vitrinekast – vroeger eigendom van een sigarenwinkel – gevuld met boeken, fotolijstjes en antieke voorwerpen. Japin opent de kast en laat me een tekening zien die ooit gemaakt werd door de echte Kwame, een van de hoofdfiguren uit zijn historische roman De zwarte met het witte hart.

Even later vertelt hij over de speciale band die hij heeft met zijn personages, die voor het leven bij hem blijven. ‘Ze zijn niet allemaal even sterk aanwezig, maar ik vraag me bijvoorbeeld weleens af wat Kwame en zijn broer Kwasi van bepaalde dingen zouden vinden. Maar hoe De gevleugelde bij me zal blijven? Dat weet ik nog niet.’

De gevleugelde in kwestie is Alberto Santos-Dumont, die aan het begin van de twintigste eeuw de eerste bestuurbare luchtballon ter wereld produceerde en als eerste vloog in een voertuig dat zwaarder was dan lucht. Dankzij zijn spectaculaire uitvindingen werd hij een internationale beroemdheid. Vandaag is Santos-Dumont nog steeds een held in Brazilië, maar in de rest van de wereld doet zijn naam weinig belletjes rinkelen. ‘Toen de gebroeders Wright met de eer gingen strijken werd hij vergeten,’ aldus Japin. ‘Al vond hij het misschien wel best dat een ander de schuld kreeg van het vliegen.’

Tijdens de Grote Oorlog zag SantosDumont hoe zijn uitvindingen voor gewelddadige doeleinden werden gebruikt. ‘Hij vond het heel erg dat hij daaraan meegewerkt had,’ zegt Japin. ‘Toen hij terugkeerde naar Brazilië was hij bovendien getuige van een verschrikkelijk ongeluk met een luchtballon en een bombardement.

Dat was een enorme klap voor hem.

Uiteindelijk pleegde hij zelfmoord.’

De roem die Santos-Dumont tijdens zijn leven verwierf moet ook niet makkelijk voor hem zijn geweest.

De pers liep weg met zijn authentieke persoonlijkheid, maar maakte ook vaak snerende opmerkingen

Arthur Japin corbino

over zijn vermeende homoseksuele geaardheid. Hij werd zelden gezien met vrouwen, en zou een relatie hebben met zijn assistent Albert Chapin.

Dat hij in het openbaar vaak gezien werd met brei- en haakwerkjes droeg alleen maar bij aan die beeldvorming. Japin: ‘In mijn verhaal legt Santos-Dumont uit dat hij het vooral erg vindt dat Albert dat soort dingen leest. Dat heb ik ook als er over mij en mijn partners geschreven wordt: voor mezelf vind ik het niet erg, maar voor hen wel. Maar goed, je wordt altijd geconfronteerd met mensen die op een bepaalde manier naar je kijken. Daar kun je je niet mee bezig houden. Dan kom je nooit van de grond.’

E

n laat dat nu juist de kern zijn van Santos-Dumonts onwaarschijnlijke reis van droom naar vlucht in een tijd dat vliegen slechts sciencefiction was. In zijn roman benadrukt Japin de absurditeit van die weg door Santos-Dumont te vergelijken met de persoon die als eerste het proces van koffieplant naar koffie doorliep. ‘In je hoofd alle stappen uitdenken die nodig zijn om een kop koffie te kunnen maken,’ schrijft hij, ‘daar komt krankzinnigheid bij kijken.’

nog geen water op gegoten is,’ antAls ik het werk van een schrijver woordt hij. ‘Mijn onderwerpen zijn vergelijk met dat van de koffiepioeen soort paarden die een race rijnier uit deze analogie, moet Japin den. Het is nooit helemaal duidelijk lachen. ‘Ikzelf ben eigenlijk een hele wie als eerste over de finish komt.’ rare boon! Het idee dat ik zou gaan schrijven lag niet voor de hand. Mijn vader was schrijver en was er zo l die onderwerpen en perongelukkig van geworden. Ik wilde sonages zijn voor Japin dat niet, maar ik wilde me wel kenmet elkaar verbonden – en baar maken.’ met hemzelf. ‘Dat komt omdat ze Japin wijdde zich vervolgens aan duidelijk maken hoe het is om in toneel, dansen, zingen en componeeen isolement te leven. Ik lok mijn ren. ‘Het waren allemaal manieren lezers binnen met een lekker decor, om te laten zien wat ik voelde. En dat een mooie tijd en grappige mensen. lukte niet, totdat ik het verhaal van Eenmaal binnen ontdek je wat het De zwarte met het witte hart vond.’ met je doet als je uitgescholden Toch denkt hij dat hij wordt om je huidsalles wat hij deed nodig kleur, of omdat je had om bij het auteurklein bent.’ schap uit te komen.

De vliegende Brazili‘Al die stappen komen aan lijkt in ieder geval me ontzettend van pas een plekje veroverd te tijdens het schrijven. hebben in Japins hart.

Trouwens, als je van de Grote kans dat ook boon die ik was op mijn dit personage lang twintigste koffie had bij hem blijft. ‘Ik heb gezet, dan was het niks ontzettend veel zin in geworden.’ het verschijnen van En wat nu als we de dit boek,’ benadrukt verhalen van Japin als de schrijver. ‘Meer koffie zien? Zit daar weldan in de laatste eens een mislukt kopje paar, gek genoeg. De Arthur Japin, De gevleugelde, tussen? ‘Ik heb veel gevleugelde is me erg Uitgeverij De Arbeiderspers, boontjes liggen waar dierbaar.’

ISBN 978 90 295 3896 1 (€ 21,99)

A

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 4

literatuur column

Mijn ­mannen Gisteren vierde ik mijn veertigste verjaardag.

En ik ben blij. Dankbaar en gelukkig dat ik redelijk gezond veertig ben geworden. Er zijn schrijvers die deze leeftijd niet halen. Neem Arthur Rimbaud of Sylvia Plath. Allebei ernstig ziek. De één fysiek en de ander had een psychische aandoening. Kafka stierf toen hij zo oud was als ik nu.

Een van de belangrijkste auteurs van de twintigste eeuw. En zoals vaak gebeurt, kreeg zijn werk vooral na zijn dood een grote invloed op de westerse literatuur.

Ik heb liever in het hier en nu invloed op de mensen om me heen en niet pas als ik dood ben. Hopelijk klinkt dat logisch voor u als lezer, maar ik heb gemerkt dat dat niet voor iedereen vanzelfsprekend is.

Bovendien wil ik niet weinig voor een heleboel mensen betekenen, maar voor een paar mensen heel veel. Misschien is dat het besef dat met de jaren komt en waarschijnlijk heb ik daar veertig voor moeten worden. Maar ik weet wel dat mijn mannen – mijn zoons en mijn man – op een gedeelde eerste plaats komen. En natuurlijk hoop ik op een mooie doorbraak met mijn boek Lievelingskind waar ik in de avonduren aan schrijf. Een bestseller, mooie recensies en een paar schitterende literaire prijzen om mee te pronken. Financiële onafhankelijkheid als schrijver, ook heel mooi.

Dat je gerust even een writer’s block mag hebben omdat de hypotheek toch wel betaald wordt. Volgens mij schrijft dat een stuk relaxter dan wanneer er een paar schuldeisers in je nek lopen te hijgen. De rust nemen om interviews te geven aan gerenommeerde bladen, waaronder de Boekenkrant.

smart

De storm onder de stolp In Jij zegt het laat Connie Palmen Ted Hughes terugblikken op zijn huwelijk met Sylvia Plath.

Door Anouk Abels ‘De afgelopen vijfendertig jaar heb ik met een machteloos afgrijzen moeten aanzien […] hoe onze ware, complexe persoonlijkheden werden vervangen door clichématige personages,’ zegt Palmens Hughes. ‘En dan was zij de broze heilige, en ik de brute verrader.’

Die veronderstelde rolverdeling komt niet uit de lucht vallen. Na zes jaar huwelijk bedriegt de Britse Hughes zijn Amerikaanse vrouw, en maakt zij een einde aan haar leven.

Postuum behaalt Plath pas echt erkenning als schrijfster, en groeit de meute die zich tegen Hughes keert.

Dat beperkt zich niet tot aanvallen in biografische stukken. Tijdens voordrachten wordt de dichter uitgemaakt voor moordenaar, en mensen proberen de naam ‘Hughes’ van Plaths grafsteen te krassen. De ech-

werp en verwijst constant naar het te, in 1998 overleden Hughes sprak oeuvre van beide schrijvers. Zo keert nooit over zijn relatie met Plath. Via de glazen stolp uit Plaths roman The de pen van Palmen gooit hij alsnog Bell Jar, een krachtig symbool voor zijn hart open met ‘de smart van het het isolement van de depressie, reretroperspectief.’ gelmatig terug. Soms neemt Palmen Hughes leert zijn Sylvia kennen in wel veel vrijheden bij het beschrijfebruari 1956. Het stel trouwt vier ven van die sfeer onder die stolp. maanden later. Al snel wordt hij Het is haar snel vergeven. Jij zegt het een succesvol dichter. Plath worstelt laat goed zien hoe zwaar het is om daarentegen met heftige depressies te leven met iemand die gebukt gaat en een turbulent verleden. Haar vader pleegde zelfmoord; op haar twin- onder een manische depressie. Hoe aantrekkelijk én destructief het is als tigste deed ze zelf een mislukte zelfiemand elke goede en slechte emotie moordpoging en belandde ze in een vol passie beleeft. Als lezer zie je dat psychiatrische inrichting.

Hughes zich bewust is In Hughes vindt Plath van zijn zonden, maar niet alleen een geliefdat Plaths complexe dede, maar ook een vaderpressie aan die zonden figuur waar ze compleet ten grondslag ligt. Juist afhankelijk van wordt. daarom komt Jij zegt Lang is hij ‘honds verhet zo hard binnen. Er slaafd’ aan haar verzijn hier geen heiligen langen naar zijn ‘tasten verraders. Slechts bare nabijheid,’ maar twee schrijvers die de hysterische huilbuiniet met óf zonder elen, onredelijke jaloezie kaar konden leven. Die en woede-uitbarstingen niet konden ontsnapduwen het koppel langpen aan de storm onder zaam naar de afgrond. hun glazen stolp.

Palmen beschikt over Connie Palmen, Jij zegt het, een overweldigende Uitgeverij Prometheus, ISBN kennis over haar onder978 90 446 2810 4 (€ 19,95)

advertentie

INCLUSIEF MAGIE-ANA LYSE BEST BEKEK EN TED TALKS

Want wat heb ik hier graag geschreven. Met liefde heb ik maandelijks mijn column in elkaar geknutseld.

Net voor de deadline meestal. Want er is zoveel te doen in een leven en het schrijven van een stuk schuif je zo makkelijk vooruit. Naar vanmiddag. Begin van de avond. Toch morgen maar. En het gaat maar door met al die dingen. Maar niet altijd.

Want hier stopt het. Ik stop. Iemand anders komt mijn plek innemen.

Het is vast een goede columnist.

Die u vertelt wat hij van de literaire wereld vindt. Elke maand opnieuw.

Misschien denkt u af en toe nog eens terug aan mij. Aan die columnist die graag veel wilde betekenen voor weinig mensen. Maar heel stiekem toch wel de Boekenkrant mist. Misschien denkt u nooit meer aan mij terug. Ik wel aan u.

Want u was een fijn publiek.

Bedankt daarvoor.

Aefke ten Hagen

Isbn 9789024403752 | paperback en gratis e-book | € 20,00

www.magieinaljecommunicatie.nl www.stoereschrijfster.nl

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 5

hier lees ik

Elke maand ­portretteert foto­ graaf Wouter le Duc een bekende Nederlander, die vertelt over een bijzonder boek op zijn of haar ­favoriete leeslocatie.

Novastar Door Wouter le Duc

Naast de Onze-LieveVrouwekathedraal in Antwerpen ontmoet ik singer-songwriter Novastar (1971). Op het terras van zijn favoriete leesplek, de kroeg Paters Vaetje, praten we over zijn jeugd. De zanger werd geboren in Nederlands Limburg, groeide op in Belgisch Limburg, en vertrok op zestienjarige leeftijd. Als straatmuzikant reisde hij tien jaar lang door Europa. Overdag speelde hij op straat, ’s avonds sliep hij bij mensen die hij had ontmoet. Deze mensen werden kennissen en de kennissen werden vrienden.

In zijn muziek toont Novastar zijn fantasie, dromen en afgedwaalde gedachten. In de boeken die hij leest kiest hij echter het tegenovergestelde. Hij leest graag over de oudheid en op dit moment leest hij Livia Augusta van Matthew Dennison. Dit boek schijnt voor het eerst het licht op Livia Drusilla II. Zij was de echtgenote van keizer Augustus en zij was meer dan zeven decennia verbonden met het machtscentrum van Rome. Lang is zij neergezet als negatieve machtswellustige vrouw, maar dit boek toont een veel positiever beeld van haar.

Lopend om de kathedraal vertelt de zanger over de tempels en ruïnes die hij heeft bezocht. Met de kennis over de geschiedenis laat hij zijn fantasie dan gaan over de gebeurtenissen die daar hebben plaatsgevonden. Vlak voor we elkaar ter afscheid de hand schudden vertelt hij mij over de reis die hij met zijn broers naar China gaat maken. Hij stelde hen voor om twee dagen om te reizen om The Lady of Dai te gaan bekijken, een perfect bewaarde mummie van 2100 jaar oud. Zijn broers vonden dat wat te veel van het goede, maar ooit gaat hij erheen. Novastar, altijd op reis door de wereld, de tijd en zijn gedachten.

foto’s www.WouterLeDuc.com

www.wouterleduc.com

optredens ­novastar in 2015 • 16 oktober – Take Me To Church, Groenmarktkerk, Haarlem

• 17 oktober – Schouwburg Het Park, Hoorn • 19 oktober – DeLaMar ­Theater, Amsterdam

• 21 oktober – Theater De Veste, Delft • 23 oktober – Oude Luxor ­Theater, Rotterdam

• 2 5 oktober – Stadsschouwburg, Groningen • 2 7 oktober – Stadstheater, Zoetermeer

• 2 8 oktober – Chasse ­Theater, Breda • 2 9 oktober – Odeon, Zwolle

• 30 oktober – Muziekgebouw Frits Philips, Eindhoven • 1 november – Luxor Live, ­Arnhem

• 29 november – Songbird Festival, Rotterdam

Matthew Dennison, Livia Augusta, vertaling: Roelof Posthuma, Uitgeverij Kosmos, ISBN 978 94 019 0513 8 (€ 19,99)

HONOLULU KING

ANNE-GINE GOEMANS ‘Daar gaat het om in literatuur: iets schrijven dat anders is dan anders. Geestig en tragisch, scherp en ontroerend. Buitengewoon overtuigend.’

– Kees ’t Hart

‘Honolulu King is verplichte kost voor iedere Nederlander.’ – Opzij

NU VERKRIJGBAAR

Boeken Uitgeverij Conserve oktober 2015

Boko Haram, het Afrikaanse broertje van IS, heeft een golf van terreur verspreid met name in Nigeria, internationaal werd men pas wakker na de ontvoering van de 276 ‘Chibokmeisjes’. Manon Stravens schreef een leerzaam boek over deze radicale, religieuze sekte waarover tot op heden nog weinig bekend is.

Luister naar BNR-nieuwsradio met Bernard Hammelburg – De Wereld, 3 september.

Manon Stravens – De opstand van Boko Haram – Hoe een ideologische revolte uitgroeide tot een oorlogsmachine, 224 pag., € 14,99

Over de Kilima Hawaiians en hun 50-jarig bestaan publiceerde oud-platenbaas en huidig uitgever Kees de Bakker in 1986 een boek: Onder wuivende palmen. Het werd weer actueel door de muziektheateruitvoering Hula Blues van John Buijsman, neef van Kilima-leider Bill Buysman. Het stuk gaat 13 september in première in het Walhallatheater in Rotterdam. Kijk naar Tijd voor Max, NPO 2 op 14 september of luister naar de Tineke Show op 7 september, radio 5.

Kees de Bakker – Onder wuivende palmen – Bill Buyman’s 50-jarige Kilima Hawaiiansstory met opnieuw gescande foto’s, 96 pag., € 12,50

Cynthia Mc Leod werd beroemd met haar verfilmde en voor tv bewerkte historische roman Hoe duur was de suiker? Gerald R. Mettam vertaalde de Engelse uitgave, waarvan dit de tweede uitgave is die uitgeverij Conserve produceerde voor Waterfront Publishers in Paramaribo.

Cynthia Mc Leod – The Cost of Sugar – The Waterfront Press, geproduceerd door uitgeverij Conserve, 296 pag., € 20

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of portvrij te bestellen via info@conserve.nl

Cynthia Mc Leod publiceert in november haar nieuwe historische roman Zenobia – Slavin op het Paleis. Haar vierde bij Conserve verschenen historische roman De vrije negerin Elisabeth, kwam een aantal jaren geleden uit in Engeland bij Arcadia. Nu is dezelfde Engelse vertaling The Free Negress Elisabeth verschenen met hetzelfde omslag als de Nederlandse uitgave.

Cynthia Mc Leod – The Free Negress Elisabeth, 320 pag., € 24,99

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 7

literatuur vrijmetselarij

Een verhaal als een matroesjka

column

Plaats­ vervanger

Een bizar verhaal over een Indische vrijmetselaar sluimerde al ruim twintig jaar in Anne-Gine Goemans gedachten. Voor haar nieuwe boek, Honolulu King, ging ze op onderzoek uit naar het verhaal achter deze vreemde man.

Door Floortje van Gameren Anne-Gine Goemans (1971) is bekend van haar eerder bekroonde werken waarin ze humor, actualiteit en geschiedenis met elkaar verweeft. Zo belicht ze in haar debuut Zielzoekers op hilarische wijze een familiedrama tegen een oer-Hollandse achtergrond. Het boek werd erg goed ontvangen, Goemans ontving er de Anton Wachterprijs voor.

Honolulu King is Goemans’ derde boek en vertelt het verhaal van Hardy Hardy (‘Dat is niet zijn echte naam. Dat ik hem zo heb genoemd is eigenlijk een grapje.’). Hardy is van Indische afkomst en kampt met oorlogstrauma’s: Indonesische vrijheidsstrijders zouden eind jaren veertig zijn moeder, broertjes en zusje hebben vermoord. Hardy zag het als kleine jongen gebeuren, maar wist te ontkomen. Door de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog moet hij niets van Japanners hebben en hij is dan ook woest als een sushizaak zijn deuren opent tegenover zijn toko. Naast het onverwerkte oorlogstrauma heeft hij ook nog de zorgen over zijn demente vrouw. De ijdele Hardy voelt zich in zijn trots gekrenkt en is al zijn eigenwaarde kwijt. Hij besluit zich te keren tot de vrijmetselarij. Daar biecht hij een misdaad op. Zijn broeders plaatst hij vervolgens voor het grote dilemma: erover zwijgen of naar de politie stappen? Wat zij allen echter niet weten is dat Hardy nóg een geheim verbergt.

T

oen Goemans het verhaal van de merkwaardige Hardy ontdekte, was dat alsof ze aan een los draadje van een trui trok, dat steeds maar langer werd. ‘Via een vriend van de familie kwam ik op het verhaal van deze Indische man en gaandeweg kwam ik steeds meer over hem te weten. Ik liep er al ruim twintig jaar mee rond, maar pas na het voltooien van mijn laatste boek besloot ik dat dit bizarre verhaal mijn nieuwe roman moest worden.’

‘Om dit boek te kunnen schrijven, heb ik onder meer onderzoek gedaan naar de Indonesische gemeenschap in Nederland. Ik keek mee in de keuken van een Indisch restaurant, sprak met bewoners van een Indisch verzorgingshuis en luisterde urenlang naar de interviews met de eerste generatie Indische mensen die naar Nederland kwam.’ Ook deed

Anne-Gine Goemans Merlijn Doomernik

Goemans onderzoek naar de Bersiap-periode. In deze periode, vlak na de Tweede Wereldoorlog, kreeg de Indonesische revolutie gestalte en was er nog geen Nederlands leger ter plaatse dat de oude verhoudingen kon herstellen. Chaos en geweld waren het gevolg.

‘Maar’, vertelt Goemans, ‘hoewel ik gekrenkt in zijn eer en hij probeert diep in de Indonesische geschiedeer alles aan te doen om dat weer op nis ben gedoken, was het thema te bouwen. Zijn lidmaatschap van de Indonesië niet zozeer wat mij naar vrijmetselarij en de openbaring van dit verhaal toetrok. Wat mij intrizijn geheim moeten hem nieuwe geerde was dat iemand een misdaad status geven. heeft opgebiecht binnen de vrijmetselarij en dat deze organisatie deze misdaad tot op de dag van n het verlengde van Hardy’s vandaag onder de pet heeft gehougeheim, dat nog dieper gaat den.’ Voor Goemans was Hardy dan hij zijn broeders van de als een matroesjka.’Mijn fantasie vrijmetselarij vertelt, vond ik het ook sloeg nog net niet op hol, maar ik heel interessant om na te denken vroeg me wel meteen af: waarom over waarheid in het licht van deze gedraagt deze man zich zoals hij organisatie.’ Goemans vertelt dat zich gedraagt?’ Goemans zocht naar de vrijmetselarij een organisatie is logische antwoorden op die vraag. die juist stimuleert om naar binnen ‘De misdaad die hij pleegde vormt te kijken en de spreuk ‘ken uzelf’ dus niet de essentie van mijn boek. hanteert. ‘Die spreuk geldt dus ook Uiteindelijk is het mij te doen om de voor de organisatie zelf. Het is dan mens: zijn beperkingen, verlangens, erg tegenstrijdig dat Hardy’s misangsten, drijfveren.’ daad in de doofpot werd gestopt. Het ‘Honolulu King gaat dus in de eerste bleef al die jaren binnen de muren plaats niet over Indonevan de vrijmetselarij, sië en de oorlog, maar tot nu. De laag die over de zoektocht naar daarbovenop komt is jezelf. Wat blijft er van natuurlijk dat Hardy je over als je alles kwijtnog een geheim had raakt waar je trots op voor de vrijmetselarij bent en dus je identiteit zelf, dus feitelijk kent aan ontleent?’ Hardy de organisatie zichzelf verliest voor zijn gevoel en haar leden ook niet alles: zijn vrouw aan de goed.’ Het is Goemans dementie, zijn Hawaioverigens niet te doen muziek aan de moderne om kritiek te leveren tijd, zijn gezondheid aan op de vrijmetselarij. de ouderdom. En dan is ‘Maar ik vind dat je als er ook nog de sushizaak organisatie wel kritisch die hij ziet als de Japanse naar jezelf moet blijven Anne-Gine Goemans, bezetter waar hij nog kijken, zeker als je een Honolulu King, Uitgeverij steeds nachtmerries lijfspreuk hebt als die Ambo|Anthos, ISBN 978 90 414 over heeft. Hij voelt zich van de vrijmetselarij.’

2522 5 (€ 19,99)

‘Wat blijft er van je over als je alles kwijtraakt waar je trots op bent?’

‘I

Londerzeel is een plaats in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De inwoners worden Londerzalenaren of Kiekenplukkers genoemd. Ik had nog nooit van Londerzeel gehoord, maar juist in díe gemeente zou de uitreiking plaatsvinden van de Gerard Walschapprijs. Officieel heet de prijs Literatuurprijs Gerard Walschap-Londerzeel. Het moet direct duidelijk zijn dat het hier niet alleen om de nagedachtenis gaat van een belangrijke Vlaamse schrijver, maar ook om Londerzeel en de Kiekenplukkers. Dat jaar was Pauline Slot genomineerd en ik zou er met haar naartoe gaan. Heen en terug zo’n 360 kilometer. We hadden helaas geen rekening gehouden met files. We kwamen maar net op tijd aan in het slaperige stadje. Nog even iets eten! We konden alleen een frietkot vinden, in de schaduw van de kerk. Vlaamse friet, dat was lekker.

Om het zaaltje waar de uitreiking plaats zou vinden binnen te kunnen gaan, moesten Pauline en ik langs de kaartverkoop. De dame die er de scepter zwaaide kon maar moeilijk geloven dat er een uitgever en een genomineerde aan haar tafeltje stonden en het kostte haar zichtbaar moeite ons zonder te betalen toegang te verschaffen. De zaal was overvol. Ik nam Pauline mee naar de voorste rijen, in de veronderstelling dat daar gereserveerde plaatsen zouden zijn voor de genomineerden, maar nee.

Een beetje verdwaasd stonden we in het gangpad. Er kwam niemand van de organisatie om ons te begroeten, of ten minste een plek toe te wijzen. De ceremoniemeester beklom het spreekgestoelte, juist op het moment dat Pauline en ik op rij acht naar twee lege plaatsen schuifelden. De schepenen werden uitvoerig welkom geheten, evenals de organisatoren, het publiek en in het bijzonder de plaatsvervanger van de Minister van Cultuur van de deelregering.

Misschien kwam het door het applaus dat daarop volgde dat de man vergat de auteurs te noemen? Geen mens in de zaal wist wie van hen behoorde tot het selecte gezelschap van genomineerden.

In de toespraak van de plaatsvervanger van de Minister van Cultuur ging het om plaatselijke, regionale en nationale politieke kwesties. Subsidies, de sluiting van een bibliotheek, leesonderwijs en de bestrijding van analfabetisme. Toen tegen het einde van de avond de prijsuitreiking naderde, was er nog niets gezegd over één van de uitverkoren titels. Dat leek nu toch te gaan gebeuren. Een volgende spreker hield een boek van acteur en schrijver Josse De Pauw omhoog. Ik herinner me de titel: Werk. Ik herinner me niet wat erover gezegd werd.

De Pauw kreeg zijn prijs en de avond kwam tot een einde. De andere boeken, de andere auteurs: ze werden niet eens genoemd. Ik had last van plaatsvervangende schaamte. De terugreis met Pauline maakte alles goed. We spraken over het leven, er werd een vriendschap geboren.

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Sinds een jaar is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijf­begeleiding. www.magonia.nl

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 8

literatuur verwacht Een overbodige vrouw Aalia Sohbi is 72, woont haar hele leven in Beiroet, is gescheiden van haar man – ‘de lusteloze muskiet met onmachtige slurf’ – en ze hertrouwt niet. Liefde voor de literatuur bepaalt haar leven. Ze vertaalt één meesterwerk per jaar. Niemand krijgt de Rabih Alameddine, Een oververtalingen ooit onder bodige vrouw, Uitgeverij Meriogen. Een overbodige diaan, ISBN 978 90 488 2676 6 vrouw bestrijkt één dag, (€ 22,50) waarin een aantal confrontaties Aalia’s leven op de grondvesten doen schudden.

Bidden en vallen Hij is zo dichtbij; hij kan het bijna aanraken. Tom Kuiper, accountmanager van het luxe horlogemerk Omega, moet een succes zien te maken van zijn zakenreis naar Hongkong. Dan komt alles goed. Maar op een warme zondagochtend in november raakt Tom Kuiper zichzelf compleet kwijt. In een plant- Henk van Straten, Bidden en soen vlakbij huis laat hij vallen, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, ISBN 978 90 388 0080 zich in met een jonge 6 (€ 19,99) Marokkaan. Het betekent het startsein voor de desintegratie van zijn wereld.

Kinderjaren Kinderjaren speelt zich af op het Groenlandse eiland Disko, aan het eind van de jaren tachtig. Een Deens gezin heeft zich gevestigd in het kustplaatsje Godhavn. Drie kinderen proberen zich staande te houden in de onherbergzame natuur op het eiland. De oudste Iben Mondrup, Kinderjaren, dochter, Hilde, wordt vertaling: Kor Vries, Uitgeveverliefd op de wilde, rij Querido, ISBN 978 90 214 onberekenbare Johan5891 5 (€ 19,99) nes, een wees die liefdevol in het gezin wordt opgenomen.

Tot een plotselinge ontdekking aan alles een einde maakt.

De kozakkentuin In De Kozakkentuin beschrijft Jan Brokken de bijzondere vriendschap tussen Alexander von Wrangel en Fjodor Michaïlovitsj Dostojevski. Als Alexander wordt benoemd tot officier van justitie in Semipalatinsk, een stadje in het zuidwesten van Siberië, ontmoet hij Dostojevski, Jan Brokken, De kozakkendie dan net is vrijgekotuin, Uitgeverij Atlas Conmen uit een strafkamp. tact, ISBN 978 90 450 3017 3 (€ 21,99) Tussen Alexander en de twaalf jaar oudere Fjodor ontstaat een hechte vriendschap.

historisch

De geheime missie van Napoleon Bij een bezoek aan het Maritiem Museum in Sydney stuit auteur Lisa Chaplin op een vergeten stukje Napoleontische geschiedenis. In 1803 saboteren Britse spionnen de geheime vloot van Napoleon en brengen verschillende schepen tot zinken. Over deze missie schreef Chaplin De Getijdewachters.

Door Nicole van der Elst Het verhaal begint als Lisbeth Duncan ontmoet, leider van de Getijdewachters. Deze groep Britse spionnen zoekt de Franse kustregio af naar bewijzen dat Napoleon een vloot mobiliseert om Groot-Brittannië aan te vallen.

Al snel raakt Lisbeth betrokken bij de spionagepraktijken. Het is haar taak om te infiltreren bij de Amerikaanse uitvinder Robert Fulton, maker van de eerste onderzeeboot. Lisbeth doet er alles aan om inzage te krijgen in zijn geheime uitvinding; kennis over de besturing van een onderzeeboot is namelijk cruciaal in de uitvoering van de plannen van de Getijdewach-

tijd waarin de ontwikkeling van ters. In een rivier ontdekken ze een de duikboot nog in de kinderschoeonbekende vloot van Napoleon. nen stond. Anderzijds vallen zowel Uiteindelijk is het Lisbeth die een Duncan als Fulton als een blok voor gedeelte van de vloot tot zinken de sterke vrouwelijke hoofdpersoon. brengt.

Als Lisbeth uiteindelijk met Duncan De vraag die Chaplin bezighoudt in in het huwelijk treedt wordt het spiDe getijdewachters is deze: waarom onageplot afgewisseld met zinnen zou Groot-Brittannië deze sucals: ‘Het geluk dat een huwelijk met cesvolle operatie geheim hebben Lisbeth voor hem betekende, overgehouden? De meeste overwinspoelde hem opnieuw’. ningen op tegenstanders werden immers publiekelijk gevierd en pres- Uit het nawoord blijkt dat Chaplin vooral naam heeft gemaakt als taties van spionnen werden opgeschrijfster van romantische verhanomen in de geschiedenisboeken. len. Het is jammer dat de auteur, Is de gebeurtenis in de vergetelheid geraakt omdat een vrouw niet alleen vooral in het tweede deel van De getijdewachters, teruggrijpt naar de saboteur van de vloot was, maar het genre waarmee ook de bedenker van het ze vertrouwd is. De idee? focus verschuift langDe focus op Lisbeth is, zaam van de missie ondanks dat haar pernaar het persoonlijke sonage op waarheid is welzijn van Lisbeth. gebaseerd, de kracht en Op deze manier onderde zwakte van De getijmijnt Chaplin haar dewachters. Door haar eigen zorgvuldige aantrekkelijke verschijhistorische onderzoek ning is ze in staat om, en voelt De getijdezonder argwaan te wekwachters op sommige ken, te infiltreren bij momenten meer aan Fulton. Op deze manier als een romantisch krijg je een interessant verhaal dan een histoinkijkje in de techniLisa Chaplin, De Getijdewachrische roman. sche ontwikkelingen ters, vertaling: Vanja Walsmit, aan het begin van de Uitgeverij Karakter, ISBN 978 negentiende eeuw, een 90 452 1182 4 (€ 22,95)

18 november 1963 – 8 september 2015

In memoriam Joost Zwagerman De Nederlandse schrijver, dichter en essayist Joost Zwagerman maakte op dinsdag 8 september 2015 een einde aan zijn leven.

Door Nina Visser De schrijver leed al geruime tijd aan depressies, waarover hij openlijk praatte. In een interview met de Volkskrant in 2012 gaf hij aan dat hij in een zwart gat belandde nadat hij van zijn vrouw gescheiden was, en na het overlijden van zijn schoonzus, een jeugdvriendin en de vrouw van zijn beste vriend. ‘De doden stonden als het ware om mij heen. Het was eigenlijk logisch dat ik niet ongehavend uit die situatie kwam.’

Zwagerman debuteerde in 1986 op 22-jarige leeftijd met de roman De houdgreep. Zijn grote doorbraak vond drie jaar later plaats met Gimmick!, een roman over het Amsterdamse uitgaansleven en de kunstenaarswereld. In 2008 ontving hij de Gouden Ganzenveer voor zijn gehele oeuvre. Daarnaast was Zwagerman ook actief als essayist en columnist voor kranten als de Volkskrant en NRC Handelsblad. Vanaf 2011 gaf hij in De Wereld Draait Door regelmatig enthousiasmerende colleges over kunst.

In de afgelopen vijftien jaar verdiepte Zwagerman zich uitgebreid in het onderwerp zelfmoord. Hij kreeg

Keke Keukelaar

er van dichtbij mee te maken toen zowel zijn vader als goede vriend en dichter Rogi Wieg een mislukte zelfmoordpoging deden. Naar Wiegs ziekbed verwees Zwagerman in 2002 in een artikel over zelfmoord in het NRC Handelsblad: ‘Ik zat er ten dele uit eigenbelang, en niet alleen omdat ik mijn vriend niet wilde verliezen. Minstens zo belangrijk was deze overweging: als ík me er niet toe zet hem af te houden van een zelfmoord, van wie kan en mag ik dan nog verwachten zich over míj te ontfermen, zodra ik om een of andere reden in dezelfde positie kom te verkeren als waar hij nu in terecht was gekomen? Heden gij, morgen ik.’

De auteur verwerkte het thema ook in zijn roman Zes sterren (2002), die gaat over de zelfverkozen dood van hoofdredacteur Siem Merkelbach.

Daarnaast schreef hij in 2005 het boek Door eigen hand, dat essays en interviews bevatte over zelfmoord en de invloed daarvan op de nabe-

staanden. In een interview met dagblad Trouw naar aanleiding van het boek verwees hij naar de ‘egoïstische component’ van het plegen van zelfmoord, vanwege de gevolgen ervan voor de nabestaanden: ‘Nabestaanden ervaren een soort stempeling voor de rest van hun leven. Ze zijn geestelijk gebrandmerkt.’ In het interview kwam ook naar voren hoe groot Zwagermans feitenkennis over het onderwerp was. Al deze informatie bleek echter totaal nutteloos te zijn toen de auteur in 2011 zelf in een depressie belandde. In een uitzending van De Wereld Draait Door in december 2012 zei hij: ‘Dit soort kennis bracht mij geen macht. Nu ik er zelf aan ten prooi was, had ik er helemaal niets aan. Alleen maar studeerkamerwijsheden.’

Dat Zwagerman zich misschien zo in het onderwerp verdiepte in een poging zich ertegen te wapenen, werd in De Wereld Draait Door bevestigd door een uitspraak van de Vlaamse auteur David van Reybrouck, die eind september met Zwagerman een lezing zou geven over suïcidepreventie. ‘Joost heeft veel over zelfdoding geschreven, maar hij heeft vooral veel tégen zelfdoding geschreven. En nu pas besef ik: al die interviews, al die gesprekken, al die teksten zijn eigenlijk berichten aan zichzelf geadresseerd.’ Op 8 september 2015 werd duidelijk dat dat niet genoeg was. Joost Zwagerman werd 51 jaar.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 9

poëzie De jaarlijkse Nacht van de Poëzie is een evenement van tradities en ongeschre­ven regels. Even verandert de grote zaal van het Utrechtse Tivoli­ Vredenburg in een literaire wereld met zijn eigen wetboek.

Een bubbel van poëzie dichtersmarathon

Het is een erg aangename bubbel, die lijkt op een soort verjaardagsfeest van de poëzie. Een nacht vol terloopse ontmoetingen met dichters, sappige anekdotes, voordrachten en tosti’s.

Door Ezra Hakze

Van een poëzieavond heb ik vastomlijnde verwachtingen. De gemiddelde leeftijd is hoog, er wordt meer rode wijn dan bier geconsumeerd en er is een jazztrio aanwezig. Ook bij de Nacht van de Poëzie is dit het geval.

Toch merk ik bij binnenkomst in TivoliVredenburg al dat de Nacht niet vergelijkbaar is met enig ander literair evenement.

Er zijn rijen bij de garderobe en er heerst een uitgelaten stemming. De literaire wereld is maar klein – en dat is aan de Nacht van de Poëzie af te zien. In de rij voor de gastenlijst ben ik getuige van vele spontane ontmoetingen en hoor ik soms: ‘Hé!

Jij ook hier?’. Zelf moet ik even bijkomen van het feit dat Ingmar Heytze, ex-stadsdichter van Utrecht, voor me in de rij staat. Zo is het namelijk ook wel weer: sterallures kunnen de dichters zich niet veroorloven. Wie niet optreedt staat gewoon tussen de bezoekers, waardoor ik me bij el­ke intellectueel uitziende persoon afvraag of het misschien een dichter is.

Zangeres Juliette Gréco aan het werk

D

S

inds vorig jaar vindt het festival weer plaats in de grote zaal van Vredenburg. Tot in de toppen van de arena zit het publiek en ook ik neem plaats in een van de concertbanken. Als ik een gesprek van een buurman afluister, concludeer ik dat de mensen goed op de hoogte zijn van de avond en haar regels. Literatuur mag steeds hipper worden, hier komt men echt voor de inhoud, zoveel is duidelijk. Toch zijn er ook publiekstrekkers als Jules Deelder en Ilja Leonard Pfeijffer uitgenodigd.

Jonge dichter Maarten van der Graaff opent de Nacht. Zijn gedichten zijn niet altijd toegankelijk, maar hij draagt zijn werk natuurlijk voor, zonder veel poespas. Het is een enigszins ingetogen begin van de Nacht. Er is een afwisseling van gevestigde dichters en debutanten, dus een ‘legende’ als K. Schippers treedt in hetzelfde blok op als Van der Graaff. Het laat zien dat er ook sterren in de poëziewereld zijn, maar dat ze het nooit zo bont zullen maken als de sterren uit de popmuziek. K. Schippers draagt voor uit zijn recente werk, maar zoals elke ster heeft hij ook zo zijn hits. De grootste klassieker van de avond is zijn ‘Liefdesgedicht’: ‘Je hebt de dingen niet nodig / om te kunnen zien // De dingen hebben jou nodig / om gezien te

kunnen worden.’

Piet Piryns en Esther Naomi Perquin presenteren de Nacht van de Poëzie.

Over elke dichter heeft Perquin een grappige, lichtelijk jaloersmakende anekdote paraat. Over K. Schippers vertelt ze dat ze hem eens kwijtgeraakt was, en toen vreesde dat hij misschien in elkaar gezakt was op de wc. ‘Want dichters denken immers altijd aan de dood’, voegt ze eraan toe. Ze vond de dichter weer, en vertelde hem het hele verhaal nadien.

K. Schippers raakte er zo door meegesleept, dat hij verwonderd vroeg: ‘En? Lag ik er?’

Veel dichters laten zich van hun meest humoristische of ontroerende kant zien tijdens hun voordracht.

Pieter Boskma heeft bijvoorbeeld de lachers op zijn hand met titels als ‘Zelfportret als een vieze oude man’ en ‘Zelfportret als avontuurlijke kanarie’. Tevens kondigt Perquin hem aan als ‘De Clint Eastwood van de Nederlandse poëzie’. Alleen op de Nacht volstaat zo’n vergelijking.

Dichter Dennis Gaens draagt voor

Het publiek kijkt toe foto’s: Annemarie Sint Jago

e grootste naam tijdens het festival is de 88-jarige chansonnière Juliette Gréco. Net als K. Schippers durft ook zij een klassieker voor het voetlicht te brengen. Ze eindigt met Ne me quitte pas. Het is bijna onmogelijk om deze evergreen nog origineel brengen, maar toch is het een verademing dat ze hem zingt. Inclusief een gelaten gezichtsuitdrukking en dramatische gebaren.

Het optreden van Dennis Gaens is een van de hoogtepunten van deze editie van de Nacht. Gaens is een soort hedendaagse beatdichter, die in zijn debuut vooral leeftijdgenoten uit de skatecultuur aan het woord laat. Catchphrases als ‘Ze zijn het vaak oneens, maar vooral over wat het heetste deel van de vlam is.// Dat heeft volgens mij met hun lievelingskleur te maken’ doen het goed.

Hoe later het wordt, des te duidelijker het is dat vooral de twintigers lang blijven. Presentator Piet Piryns waarschuwt ons toch: ‘U kunt nu nog niet naar huis gaan. Dat krijgt u thuis niet uitgelegd.’ Als er tijdens het laatste optreden, van Typhoon, voorzichtig gedanst wordt, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat zelfs liefhebbers hier alle standaard­ideeën over poëzie kunnen loslaten. De Nacht is een echte ode aan, maar ook vernieuwing van de poëzie. Het laat zien dat ook literatuur voor een groot publiek is, zolang je het maar afdwingt.

Dat dichters op een podium horen, voor een grote zaal. Ook komen zij elkaar graag tegen in een bubbel van poëzie. Als ik in de rij bij de garderobe toch even op mijn telefoon kijk, zie ik in elk ontvangen bericht een gedicht. Want dat is wat de Nacht van de Poëzie is: een plek die maakt dat je wereld even uit poëzie bestaat.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 10

boekfragment

Impact Mislukken: misschien wel het grootste taboe in deze maatschappij. Vittorio Busato ontrafelt dit taboe aan de hand van het hoofdpersonage in zijn debuutroman, een waanzinnig wordende hoogleraar psychologie.

Vittorio Busato, Impact, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0580 6 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Out of the blue vertelde Jessica dat ze sinds haar eindexamenjaar extreem actief was in clubjes en besturen, om de dood van haar moeder te verdringen. Sindsdien had ze niet meer getwijfeld aan wat ze wilde stude-

ren. Later gaf ze toe dat ze met haar bekentenis hoopte dat ik iets zou loslaten over mijn ouders.

Maar dat deed ik die avond niet; wel bracht ik haar naar het station. Ze voelde zich onveilig, alleen op Hoog Catharijne. Op spoor 7 namen we afscheid met drie kussen. Mijn OVkaart zou niet lang meer geldig zijn.

Ik vroeg of ze binnenkort een dagje samen wilde reizen, om aan het eind van de dag te eten in een Thais restaurant van haar keuze in Amsterdam. Want Thais, dat was haar favoriete keuken, had ze me verteld op het feest van Boris. Ik voelde me niet verliefd, maar Jessica was beslist een vrouw die ik beter wilde leren

kennen, merkte ik. Afspreken met haar bleek echter niet zo eenvoudig, we zagen elkaar maximaal eens per maand. Meestal aten we dan ergens wat, bezochten een tentoonstelling of gingen naar de bioscoop.

Ruim een jaar later – zij was begonnen aan haar coschappen, mijn eerste artikel was net geaccepteerd door het ‘toptijdschrift’ Memory & Cognition – zou ze ontdekken dat ik niet onaardig Thais kookte. Het was de ochtend na haar verjaardag en ze belde onverwacht op. Ze móest me die dag zien. Op haar verjaardagsfeest was ik verhinderd geweest, als cadeau had ik haar een Thais kookboek opgestuurd. Geen enkele aan-

dacht had ik besteed aan de naam van de Nederlandse schrijfster, maar die bleek exact dezelfde als die van haar moeder, exact. Ik nodigde haar uit ’s avonds bij mij op de Schoolstraat te komen eten, onder één voorwaarde: ze moest me een aantal gerechten uit dat kookboek mailen die ze graag wilde proberen – maar zonder bijbehorende receptuur.

benen op een vijver vol waterlelies.

Allemaal plaatjes waar je eng van wordt. Hij is er de hele dag mee bezig, en ’s avonds weer.

Als ik in bed lig, hoor ik hem nog hoesten, en schuiven met zijn stoel en rammelen met de blikken waar zijn kwasten en potloden inzitten.

Net als ik slapen wil. ‘Laat hem alsjeblieft zijn gang gaan,’ zegt mama.

Papa praat niet meer direct tegen ons. Hij brabbelt voor zich uit. Toch weet hij dat wij er zijn, want elke avond als ik in bed lig, komt hij trommelen. Hij wacht tot mama mij een nachtzoen is komen brengen en weer beneden is. Ik wacht ook. Tot het gekuch en gedreun ophoudt en

hij de trap op klost. Soms duurt het zó lang dat ik bang ben dat hij het vergeet, dat hij het overslaat. Maar nee, hij komt altijd.

Hij gaat de kamer niet in. Hij staat stil voor de deur en na een ogenblik begint hij zachtjes te roffelen. Niet zoals vroeger, uitbundig naar iedere uithoek van de deur. Voorzichtig nu; haast verlegen; teder; dat ik er triest van word. Dat ik verstijfd in bed lig en de tranen voel prikken in mijn ogen. Ik weet nooit hoe lang het gaat duren. Soms is het maar even.

Alleen genoeg om met zijn vingers de hele deur afgetast te hebben. Een andere keer is het als de wind, die eerst zachtjes door de bomen ruist

en dan de bladeren harder en harder laat ritselen. Als muziek, waar je heel bedroefd van wordt. Tot het met een paar tikjes wegzakt. Tot zijn voeten zachtjes wegsluipen. Tot ik hem niet meer horen kan.

‘Onze doopbewijzen.’

‘Bij ons trouwboekje, die map met dat blauwe lint, onderste la van de linnenkast.’

‘Ah ja, ik heb ze. Dank je.’

‘Maar wat moet je daar dan ineens mee?’

‘Die heb ik nodig voor mijn inschrijving voor de brigadiercursus.’

‘Onze doopbewijzen?’

‘Ja, nieuwe regels van het broedervolk, om te controleren of er wel voldoende Arisch bloed naar zo’n cursus gaat.’

‘Wát zeg je?’

Herman schudt zijn hoofd. Hij heeft de woorden als gal gespuugd, ze hebben een bittere smaak in zijn

mond nagelaten, maar hij heeft ze gezegd in het verlengde en als verklaring voor wat hij nu aan het doen is en ze kunnen niet meer worden teruggenomen.

‘Wat valt er te zeggen. Deze dingen gebeuren nu overal.’

‘Je bedoelt toch niet die zogenaamde Ariërverklaring? Daar hebben we het nog over gehad laatst bij het koffiedrinken na de dienst. Zei dominee niet dat de gezamenlijke protestantse kerken zich daar tegen keren?

En dat we daar niet aan mee moeten werken?’

‘Die man heeft makkelijk praten, Dieuwke. Bruininga liet er geen twijfel over en hij vult het formulier net

zo goed zelf ook in, het is verplicht.

Maar ik heb hem wel de waarheid gezegd, ik heb hem gezegd waar het op staat. Hij wilde dat ik die woorden terug zou nemen en dat heb ik niet gedaan.’

‘Welke woorden?’

‘Dat het hier inderdaad om een Ariërverklaring gaat.’

‘Maar net zei je nog dat het voor de inschrijving van de cursus was. Hou me niet voor de gek Herman. Je moet zoiets weigeren, we staan hier niet alleen in. Als iedereen maar alles doet wat ze van ons vragen kunnen ze straks ook met ons doen wat ze maar willen. Je moet weigeren.’

ik voel me als de politieagent die zijn wapen richt op een muis. En er is zelfs geen muis. Enkel een ontplofte ballon.

Ik sta nog overeind maar binnenin gaapt de afgrond. Hier was ik niet op voorbereid.

‘Om half vijf kan de dokter u even spreken. Zal uw broer hier dan zijn?’

De verpleegster probeert mijn leegte op te vullen. De dokter, die gaat alles oplossen, verklaren.

Ik wil hier weg. Maar kan men zijn comateuze moeder verlaten zonder haar ook maar even aangeraakt te hebben? Mijn afstandelijkheid moet de verpleegster al opgevallen zijn. Ze kijkt vreemd.

Ik loop naar de bedrand. Mama’s doorprikte armen liggen levenloos langs haar lichaam. Ik verwachtte witte banden aan haar polsen tegen het plotse opveren, Frankensteingewijs. Maar ze is vrij, enkel neergedrukt door de zwaartekracht.

Haar hand is klam. Of is het de mijne die vochtig is? Ze is krachteloos.

Weerloos. Waar komen die tranen in mijn ooghoeken plots vandaan?

Haar hand ziet er vreemd uit. Er ontbreekt iets. Haar trouwring. Ze is hem blijven dragen. Hoewel papa al negenentwintig jaar dood is en hun relatie al veel langer. De verpleegsters moeten hem afgedaan hebben toen ze binnen werd gebracht.

‘Mama,’ zeg ik stil. Ik spreek haar niet aan. Ik benoem haar, ‘mama’ als containerbegrip voor de pijn, de liefde, de machteloosheid, het schuldgevoel dat me overstroomt.

Enkele momenten ben ik even comateus als zij, dan draai ik me naar de verpleegster die als een museumwachter op afstand aanwezig is gebleven.

‘Tot straks,’ zeg ik als ik me naar het centrale gangpad begeef. Zegt men dat?

Maanman De tienjarige Margot krijgt te maken met de psychotische ontwikkeling van haar vader. De context van de jaren vijftig wordt daarbij haarscherp neergezet en versterkt op overtuigende wijze de beklemmende sfeer van die tijd.

Kieke Plooij, Maanman, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0582 0 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Nu is hij aan het tekenen met krijt en verf. Niet gewoon, maar opengeklapte vlinders met huilende gezichten fladderend om een altaar; gezichten die op een klok lijken; geplakt tegen een kerktoren; met mensen-

Wat kan ons gebeuren

Gerrit Hoogstraaten, Wat kan ons gebeuren, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0583 7 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Op basis van de familiegeschiedenis van de auteur, wordt in deze roman inzichtelijk en voelbaar gemaakt hoe in de Tweede Wereldoorlog rookgordijnen werden opgetrokken en waarom mensen marionetten werden en deden wat ze moesten doen, ook als niemand dat vooraf voor mogelijk had gehouden.

‘Wat ben je aan het rommelen,’ vraagt Dieuwke die avond. ‘Wat zoek je toch?’

Wat overblijft is naamloos Wat overblijft is naamloos is een tragikomedie. Over moeder-dochterrelaties in tweevoud. Over de vraag of ons leven gedetermineerd is. En door wie of wat. Tom Cornu vertelt een verhaal dat even literair als humoristisch is.

Tom Cornu, Wat overblijft is naamloos, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0581 3 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Er is niets. Geen oog dat opent en wanhoop uitstraalt, geen grimas die pijn verraadt.

Als ik mijn moeder bezoek ben ik steeds gewapend, geharnast op zijn minst. Soms benader ik haar behoedzaam, soms storm ik op haar af. Ook nu ben ik omzichtig genaderd, maar

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 11

boekfragment

Honolulu King Toen Hardy Hardy eenmaal begon te spreken, wenste iedereen met heel zijn hart dat hij zijn mond had gehouden. Hij werd gezien als een optimistisch en gemoedelijk mens die als Honolulu King met hawaïmuziek naam had gemaakt. Over de beestachtige moorden op zijn moeder, twee broertjes en zusje in juni 1946 hoorde je hem zelden. Totdat Hardy Hardy het nodig vond om zijn verhaal te vertellen. Ruim zeventig jaar later.

Anne-Gine Goemans, Honolulu King, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 414 2522 5 (€ 19,99) www.amboanthos.nl

Hoe heet de man die de gevangeniskat opat? Dat is de vraag en het maakt niet uit wie van de drie vrienden de vraag stelt of hoe ze op het onderwerp komen. Het draait om de achternaam en niets anders doet ertoe op deze lenteochtend in toko Hardy.

‘Hij heet Brouwer,’ zegt George. ‘Sure as hell. Samen met zijn makkers vrat hij de kat op, uit noodzaak. Gedreven door honger en wanhoop.’

Onderuitgezakt op de bank kijkt hij zijn twee vrienden aan met zijn typische George-blik. Met zijn eenentachtig jaar en slechte ogen maakt George nog steeds net zo’n zelfverzekerde indruk als ruim een

halve eeuw geleden toen ze met de Honolulu Kings volle zalen trokken.

Vijf Indische jongens met snaarinstrumenten op het podium, al leek George meer op een Afrikaan dan op een indo. In het bijzonder op Nelson Mandela.

‘Volgens mij heette die man niet zo,’ zegt Cok hoestend boven een bak met kipfilet. Hij zit aan tafel en rijgt de blokjes aan satéstokjes.

‘Ik zie hem zo voor me. Een schriel ventje met onwaarschijnlijk grote voeten… Verbeek! Verbeek uit Batavia at de gevangeniskat op! Dat was zijn redding. De jappen wilden dat de gevangenen hun drol inleverden vanwege mijnworm. Maar er viel niets te kakken, omdat ze niets te vreten kregen. Zonder eten geen kak.’

Tevreden neemt Cok een trekje van zijn kruidensigaret en krult zijn lippen naar buiten waardoor sigarettenrook tussen de spleetjes in zijn kunstgebit ontsnapt. ‘Toen heeft Verbeek zijn drol, de resten van die gevangeniskat, onder zijn slapies verdeeld. Want als je niks inleverde, kreeg je klappen van de jap.’

George schudt zijn hoofd. ‘Je zit ernaast. De man heet Brouwer.’

‘Verbeek,’ houdt Cok vol.

Cok ziet er vreemd uit, vindt Hardy.

Zoals hij daar zit met zijn veel te witte en te grote nieuwe gebit lijkt hij meer op een haai dan op een man van achtenzeventig. Het komt ook

door zijn huid. Die is zo strak als die van een bruine haai.

‘Hardy? Wat denk jij?’ vraagt Cok terwijl een kegeltje as op de kipfilet valt. ‘Brouwer of Verbeek?’

Hardy staat langzaam op uit zijn fauteuil en trekt zijn overhemd met dynamische witte cirkels in de plooi. ‘We gaan hem tracen,’ zegt hij en hij loopt naar de stellingkasten die een buffer vormen tussen zijn afhaalhuisje en het huiskamergedeelte. Veel meer dan een vitrine met gerechten behelst de toko niet.

Hardy tilt een plastic krat uit de stellingkast en zet het op de eettafel.

Vier kratten heeft hij die tot de rand toe gevuld zijn met cassettebandjes.

Keurig in het gelid, met de ruggen van de doosjes naar boven zodat de achternamen zichtbaar zijn.

boekfragment

Over tekenen en over de natuur Dit boek is een bundeling van de beste columns van tekenaar en schrijver Peter van Straaten. Zijn columns worden wekelijks gepubliceerd op de achterpagina van NRC Handelsblad.

Peter van Straaten, Over tekenen en over de natuur, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7468 6 (€ 16,50) www.deharmonie.nl

Een leerling van de Rietveld Academie vertelde zijn docente dat hij nooit exposities bezocht noch naar musea ging, want, zo zei hij, hij wilde niet beïnvloed worden.

Een wonderlijke opvatting. Toen ik de academie bezocht, wilden de leerlingen wel beïnvloed worden en werden daarin gestimuleerd door de leraren. Als het maar moderne kunstenaars waren. Want velen geloofden in die tijd dat de beeldende kunst ergens naartoe ging, steeds beter werd, om ten slotte te eindigen in een staat van volmaaktheid. Dat zou dan naar mijn gevoel nog maar één schilderij zijn.

‘Bij Cézanne is het allemaal begonnen!’ riep men, wat klinkt als: ‘Bij Cézanne begint de victorie!’ Mijn docent Lex Metz vormde daarop een uitzondering. Toen ik bezig was met een tekening zei hij: ‘Wacht even, Peter.’ Hij liep weg, keerde terug met de verzamelde werken van Gustave Doré, een kunstenaar van voor Cézanne, legde het boek met een klap op mijn tafel en zei: ‘Zo moet

het, Peter.’

Toch geloofde ook hij in het moderne. In het voormalige Stedelijk Museum was een tentoonstelling van de schildersvereniging ‘De Onafhankelijken’ waarbij een mededeling hing dat de expositie plaatsvond buiten verantwoordelijkheid van de directie. Directeur Willem Sandberg, vermoedelijk verplicht hun die ruimte te bieden, gedoogde ze, maar wilde verder niets met die ouderwetse troep te maken heb-

ben. Wij gingen erheen met Lex Metz, voornamelijk om ons, geheel conform de tijdgeest, vrolijk te maken over die stoffige werkjes. We stonden voor een schilderij met een veel te blauwe Middellandse Zee, veel te witte huisjes en veel te roze bougainvillea’s, zo’n schilderij waar het halve kabinet zijn vingers bij zou aflikken. Lex Metz wees ernaar en zei: ‘Kijk jongens, zo had mijn moeder graag gewild dat ik was gaan schilderen.’ We gnuifden.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 13

spanning millennium

David Lagercrantz: ‘Dit is míjn interpretatie’ Het is u waarschijnlijk niet ontgaan: onlangs verscheen Wat ons niet zal doden, het vierde boek in de beroemde Millennium-reeks. Niet van Stieg Larsson – die overleed in 2004 – maar van zijn landgenoot David Lagercrantz, tot een paar maanden geleden voornamelijk bekend van zijn voetbalbiografie Ik, Zlatan.

‘Naast Syrië, IS en Poetin stond ík op de voorpagina’s van de kranten.

Er werden echt vreselijke dingen over me gezegd.’

Door Ika Gerritsen Het aanstellen van een opvolger voor Larsson was een controversiële zet van de uitgever, want mág dat eigenlijk wel; er zomaar met de personages van een dode schrijver vandoor gaan? En hoe durfde die Lagercrantz eigenlijk?

De Boekenkrant vroeg het hem tijdens een interview ter gelegenheid van het verschijnen van dit vierde Millennium-deel.

Voor veel mensen was het dé leeservaring van het vorige decennium: het ontdekken van een geniale Zweedse thrillerschrijver en het head over heels verliefd worden op diens hoofdpersonen, de ‘gothic’ hacker Lisbeth Salander en de linkse journalist Mikael Blomkvist. Maar ook al schrééuwde zijn Millennium-trilogie om een vervolg, Stieg Larsson, de geniale Zweedse thrillerschrijver, was dood. Aan een hartaanval overleden, nog voor zijn eerste boek was verschenen.

Toen de media berichtten over een Magnus Liam Karlsson nooit gepubliceerd vierde deel konden Millennium-junkies over de hele wereld een tijd lang aan niets anders voetsporen te treden,’ geeft Lagercrantz dan ook meteen toe. ‘Ik was meer denken. Maar de weduwe van ook heel bang, maar zag die angst de schrijver, die het manuscript in als iets goeds. Het was iets dat me haar bezit zou hebben, was nooit voortdreef. Als ik hiertegen ‘nee’ officieel met hem getrouwd. De had gezegd, had ik m’n hele leven opbrengst van het nieuwe boek zou daarom niet naar haar, maar naar de spijt gehad. Zodra ik gevraagd werd om dit boek te schrijven, werd ik labbekakkerige broer en vader van een soort van verliefd op het idee.

Larsson gaan, die - ondanks het feit Gedeeltelijk vanwege de omvang dat ze bijna nooit contact hadden van het project, maar met hun schrijvende voornamelijk vanwege familielid – tot nog mijn passie voor het toe alle Millenniumuniversum van de miljoenen hadden boeken; ik ben geobgeïncasseerd. Het was sedeerd door Lisbeth vanwege deze bizarre Salander. Ik heb altijd familievete dat Larsover karakters zoals sons vierde nooit werd zij geschreven; geniale uitgegeven. Toen werd buitenstaanders. Zo aangekondigd dat er verschijnt in Nederland wél een vierde deel van binnenkort mijn boek een andere schrijver over de wiskundige zou verschijnen, was Alan Turing, en heb ik op z’n zachtst gezegd David Lagercrantz, Wat ons geschreven over Ibraniet iedereen even niet zal doden - Millennium 4, himovic. Daarnaast enthousiast. vertaling: Geri de Boer, Uitgekon ik me met Mikael ‘Het vergde veel moed verij Signatuur, ISBN 978 90 Blomkvist goed identiom in Stieg Larssons 567 2533 4 (€ 22,50)

David Lagercrantz ficeren, we zijn allebei journalist. Ik bén hem niet, maar ik zou hem wíllen zijn. Hij is mijn soort mens.’

W

as Lagercrantz bang voor de reacties op Wat ons niet zal doden? ‘Het was een risico, maar ik geloof in risico’s nemen, daarom ben ik ook zo geïnteresseerd in sterke personen als Lisbeth Salander. Zelf ben ik geen sterk iemand, maar nu moest ik toch sterk zijn, want ik zou het heel erg hebben gevonden als iemand anders hier nu interviews had zitten geven over het vierde Millennium-boek! Voordat het verscheen werd ik behandeld als een politicus verwikkeld in een schandaal. Naast Syrië, IS en Poetin stond ík op de voorpagina’s van de kranten. Er werden echt vreselijke dingen over me gezegd, ik word er nog kwaad van. De eerste recensie die ik las sprak van het slechtste boek ooit.

Ik was verpletterd. Maar meteen daarna hoorde ik dat The New York Times, The Guardian en veel andere kranten juist enorm positief waren.

En het mooiste waren nog de positieve reacties van fans. Eerst wilde de pers me in de rug steken, maar nu is het boek een bestseller!’

‘Waarom juist ik werd gevraagd om Larsson op te volgen? Ik denk omdat ze hadden gezien dat ik allerlei soorten boeken schreef, in verschillende stijlen. Mijn zus is actrice en zij noemt mij de acteur-schrijver, snap je? Daarnaast speelde mee dat ik dus vaker over geniale buitenstaanders als Lisbeth heb geschreven.’ Het was overigens pas tegen het eind van de Millennium-hype dat Lagercrantz de boeken las. ‘Ik ben een beetje een snob. Als iedereen al iets leest, hoef ik niet zo nodig meer. Maar toen ik ze las was ik meteen gegrepen, en vooral Lisbeth bleef in mijn hoofd zitten.’

In Wat ons niet zal doden is een belangrijke rol weggelegd voor de mysterieuze Camilla Salander, Lisbeths tweelingzus. ‘Toen ik zijn boeken heel goed las zag ik dat Larsson die richting op ging,’ vertelt Lagercrantz. ‘Lisbeths achtergrond is ook zo sterk, net als elke superheld heeft zij haar eigen mythologie. Ik moest graven in haar achtergrond, er meer over uitleggen. Lisbeths verleden is tenslotte wat haar voortdrijft, ze is een wraakheldin. Daarnaast is iedereen in haar familie interessant en extreem. Ik moest overduidelijk ook iets extreems bedenken voor Camilla. Geen cliché, maar iets op het randje ervan.’

Het onuitgegeven manuscript van Larsson heeft Lagercrantz nooit ingezien. Hij denkt er ook maar liever niet te veel aan. ‘Dat maakt het allemaal moeilijker.’ Is hij bang dat het manuscript ooit opduikt? ‘Nee, niet bang. Dat zou juist geweldig zijn, want Stieg Larsson is literaire geschiedenis. Maar ik ben hem niet, ik ben gewoon een nederige man die het privilege had zijn iconische personages te erven. En dit is míjn interpretatie. Net zoals de regisseur Christopher Nolan, die de Batman-films erfde. Ik heb het Millennium-universum gebruikt zodat je je thuisvoelt, maar het is míjn boek.’

Ben je nieuwsgierig of Wat ons niet zal doden een waardige opvolger is van de Millenniumtrilogie? Lees dan onze recensie op www.boekenkrant.com.

Dubbelgangers ISBN

9789044825664 - €15,95

Wie is die andere jongen?

Bezoek ons op www.clavisbooks.com

De ouders van Jonas doen raar. Ze laten hem niet meer binnen. Maar dan ziet Jonas iemand in de huiskamer. Een jongen die als twee druppels water op hem lijkt …

Een donkere Young Adult die je aan jezelf laat twijfelen.

clavis.uitgeverij @Clavis_Books

Wij maken kinderdromen waar

Droom jij van een eigen boek?

Wil jij een spannend, mooi, ontroerend, persoonlijk of inspirerend verhaal vertellen? Een werkboek, thriller of inspirerende roman? Jouw levensverhaal, historische roman, managementboek of sprookje? Die ene dichtbundel, dat stappenplan of een bloemlezing erotische verhalen? Loop je al lang met een idee rond?

Voel je dat dit het moment is om aan de slag te gaan?

Laat je dan nu inspireren door bestsellerauteurs GEERT KIMPEN & CHRISTINE PANNEBAKKER die een week lang jouw persoonlijke schrijfcoach zijn.

18 T/M 25 OKTOBER IN ZUID FRANKRIJK 28 DECEMBER T/M 3 JANUARI IN DUITSLAND SCHRIJF JE VANDAAG NOG IN OM ZEKER EEN PLAATS TE HEBBEN OP WWW.GEERTKIMPEN.COM

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 15

spanning pas verschenen

sardonisch

Een wraaklustige duivel

Dictator Marcus Cicero, de meest briljante advocaat uit de geschiedenis, leeft in ballingschap ver van Rome. Hij is een gebroken man en heeft al zijn macht verloren.

Zijn steun aan zijn politieke rivaal Caesar zorgt ervoor dat hij Italië weer in mag. Cicero vecht zich een weg terug naar de macht om nog eenmaal de meest dominante figuur in de Romeinse politieke wereld te zijn.

Het thrillerdebuut van Marjan van den Berg lijkt op het eerste gezicht over wraak te gaan. Hoewel het boek Joy heet, draait het ironisch genoeg vooral om verdriet en trauma.

Robert Harris, Dictator, vertaling: Arjaan van Nimwegen, Thijs van Nimwegen, Uitgeverij Cargo, ISBN 978 90 234 9563 5 (€ 24,90)

Kruispunt In deze thriller beschrijft Joseph Hart twee jonge mensen met totaal verschillende achtergronden die naar Nederland gaan; de ene voor verdere studie en de ander omdat op Curaçao de grond onder zijn voeten te heet wordt. Terwijl Giovanni zich in het studentenleJoseph Hart, Kruispunt, Uitven stort, heeft Frensel geverij In de knipscheer, ISBN enorme aanpassings978 90 626 5887 9 (€ 19,50) problemen vanwege zijn minderwaardigheidsgevoel, dat bijna elke dag versterkt wordt door de zelfverzekerde Nederlanders die, naar zijn gevoel, op hem neerkijken.

Val Als uit het niets daagt een jonge stadsarts op in Fall, een klein vissersstadje omgeven door een immens woud.

Op zijn rondes maakt hij kennis met de aan insomnia lijdende sheriff Dwight, de aanlokkelijke Rose die een bordeel uitbaat, en de jonge Roderik Six, Val, Uitgeverij leraar Jonathan die een Prometheus, ISBN 978 90 446 roman wil schrijven 2602 5 (€ 19,95) maar twijfelt aan zijn talent. Hun verhalen beginnen al snel op een biecht te lijken en iedereen blijkt over een duister geheim te beschikken.

Icarus 17 december. Het lichaam van Ernst Richter, internetondernemer en oprichter van de controversiële website Alibi.co.za, wordt aangetroffen in een ondiep graf in de zandduinen vlak bij Parklands. Hij werd sinds een maand vermist. Zelfs onder normale omstandigDeon Meyer, Icarus, Uitgeverij heden zou deze zaak al A.W. Bruna, ISBN 978 94 005 genoeg kopzorgen ver0615 2 (€ 19,95) oorzaken voor Bennie Griessel en Vaughn Cupido, maar nu heeft Griessel ook nog eens de fles ontdekt en is Cupido verliefd – op een van de hoofdverdachten.

opmerkingen en de aan nazisme herinnerende rituelen. Journaliste Marjan van den Berg heeft in deze thriller zeker de juiste antagonisten neergezet.

Hoewel het boek vooral om de fantasieën en gevoelens van de hoofdDoor Ezra Hakze persoon draait, is het erg spannend. OpschudJoy is een succesvol ding, daar draait het om beeldend kunstenaar, in deze roman. Vooral die geroemd wordt om Joys wraaklustige haar landschappen. fantasieën brengen Toch is ze niet gelukeen nieuwsgierigheid kig. De landschappen teweeg, die maakt dat die ze schildert zijn je verder leest. Als lezer geen zorgeloze vergezichten, maar grimmige schilderijen waarin steeds weet je dat de schilderes niet verder komt in haar vijf mannelijke figuren opdoemen. leven wanneer ze de Als lezer begrijp je al snel dat deze Bart Homburg BBoys ‘naakt vastbindt figuren daar niet zomaar staan. op een kolonie rode De kunstenares verwijst in haar mieren’. De flashbacks naar haar schilderijen naar de ‘BBoys’, een groep van vijf bevriende mannen die traumatische verleden zorgen er tegelijkertijd voor dat je naar vergelhaar misbruikten toen ze achttien ding verlangt. was. Ze is verdergegaan Het boek doet echter met haar leven, maar nergens denken aan tientallen jaren na het een psychologische voorval duiken de BBoys roman; daarvoor zijn weer op. Ze volgen een de gevoelens en de jachtcursus bij Joys gedachten te nadrukpartner Stefan. Zo raakt kelijk geformuleerd Joy geïnfiltreerd in het en hebben Joys hanjetsetleven van haar vijdelingen te weinig anden en ontwikkelt ze emotionele gevolgen. haar wraakstrategie.

Echtgenoot Stefan Als lezer kies je al gauw raakt bijvoorbeeld naupartij voor het hoofdwelijks aan het wanpersonage. De BBoys kelen wanneer ze de zijn doodvermoeiend Marjan van den Berg, Joy, UitBBoys bespot, hoewel door hun superieure geverij Karakter, ISBN 978 90 hij Joys geschiedenis houding, seksistische 4520 854 1 (€ 15,00)

Marjan van den Berg niet kent. Ook zijn Van den Bergs omschrijvingen van de personages soms wat oppervlakkig. Over haar geliefde zegt Joy: ‘[Stefan] spaart extra geld voor verweesde Bulgaarse kinderen en oudjes. Hij is echt de liefste en zachtste man die ze ooit heeft ontmoet.’

Joy is zodoende geen geraffineerd boek, maar het is wel vermakelijk.

Zeker wanneer je jezelf laat meeslepen door de dramatiek. Het lijden van het hoofdpersonage is pijnlijk en onterecht, waardoor je niet zonder sardonisch genoegen uitkijkt naar de ondergang van de BBoys. De lezer verandert zo net als Joy in een wraaklustige duivel.

los angeles

Uit het leven van een homeboy In zijn debuutroman Zes dagen beschrijft Ryan Gattis de zes dagen durende rellen die volgden op de vrijspraak van drie agenten in de zaak Rodney King op 29 april 1992.

Door Nina Visser Op 3 maart 1991 was televisiekijkend Amerika getuige van de gewelddadige arrestatie van Rodney King in Los Angeles, nadat een omstander had vastgelegd hoe drie agenten herhaaldelijk op de taxichauffeur insloegen. De beelden riepen een diepe verontwaardiging op, die alleen maar heviger werd toen de betrokken agenten werden vrijgesproken. De chaos die direct na deze uitspraak bezit nam van Los Angeles was voornamelijk het gevolg van de huidskleur van de betrokkenen; King was Afro-Amerikaans, terwijl de drie agenten en het overgrote deel van de jury blank waren.

Tijdens de zes dagen durende rellen vielen er volgens de officiële berich-

tijdens zijn studie als forensisch ten zestig doden als direct gevolg onderzoeker om ervoor te zorgen dat van de onlusten. Maar wanneer een plaats delict onmogelijk terug de bendehoofdstad van de wereld naar hem en zijn gang leidt. bijna een week lang in een wetteOndanks al het geweld is Gattis er loze staat verkeert, omdat politie en heel goed in geslaagd om de benandere hulpdiensten zwaar onderdeleden, junks en criminelen een bemand zijn, is dat voor gangsters menselijk gezicht te geven. Je leest met een eigen agenda de perfecte wat hun dromen en verlangens gelegenheid om hun openstaande zijn, hoe ze zich met geweld aan de rekeningen te vereffenen. Zes dagen armoede proberen te ontworstegaat over deze verhalen, waarin het len en hoe ze het geluk proberen dodenaantal vele malen hoger ligt. af te dwingen als het leven ze het Gattis laat in zijn boek zeventien niet vanzelf geeft. Zes getuigen aan het woord, dagen gaat over de wier levens allemaal harde realiteit. Het met elkaar verbonden is zoals de blanke zijn. De auteur gaat hiernieuwslezer die al bij niet zachtzinnig te kijkend naar de relwerk. Hij vuurt de plotlen stamelt dat dit wendingen als kogels niet zijn Amerika is, op je af en laat de adrewaarop twee bendenaline door je aderen leden die voor de tv razen. Vaak kijk je mee zitten elkaar aankijken door de ogen van homeen zeggen: ‘Welkom in boys, bendeleden, die míjn Amerika, cabron.’ er hun hand niet voor omdraaien om leden van andere gangs af te Ryan Gattis, Zes dagen, verschieten. Zo gebruikt taling: Gerda Baardman, Ryan Gattis treedt op zaterRobert (A.K.A. Sherlock Uitgeverij Nijgh & Van Ditdag 14 november op tijdens Homeboy) de vaardigmar, ISBN 978 90 388 0061 5 het literaire festival Crossing (€ 19,99) ­Border in Den Haag. heden die hij opdoet

Een avonturenverhaal voor alle stoere kinderen Kinderen mogen niet op de bouw komen, dat weet Bart best. Toch klimt hij op een dag onder het hek door en bestuurt hij de wals, de cementwagen en de hijskraan.

Waarom doet hij dat?

Een hilarisch en stoer prentenboek zoals alleen Griffelwinnaar Tjibbe Veldkamp dat kan schrijven.

Met illustraties van Penseelwinnares Alice Hoogstad, de illustrator van Monsterboek.

W W W. L E M N I S C A AT. N L

|

uitgeverijLemniscaat

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 17

jeugd kapot

Carry Slee heeft de smaak weer te pakken Tien jaar na de verschijning van haar laatste 12+ boek Paniek is er een nieuwe jeugdroman van Carry Slee verschenen: Kapot. Met deze young adult-roman keert ze terug naar de doelgroep waarbij ze grote successen behaalde met bestellers als Spijt! en Afblijven. Slee: ‘Natuurlijk heb ik nog even gedacht: kan ik het nog?’

Door Nicole van der Elst In Kapot beschrijft Slee wat de gevolgen zijn van de scheiding van de ouders van Thijs en Julia; de ontwrichte thuissituatie zet broer en zus namelijk lijnrecht tegenover elkaar. Tegelijkertijd heeft de scheiding ook gevolgen voor de succesvolle band waarin ze samen spelen en de relaties binnen hun gezamenlijke vriendengroep.

In haar omgeving zag de schrijfster dat mensen uit elkaar gingen en welke invloed dat had op de kinderen. ‘In een tijd waarin de helft van de huwelijken op een scheiding uitdraait, en een steeds groter deel eindigt in een daadwerkelijke vechtscheiding, is het onderwerp ontzettend actueel’, aldus Slee.

D

e ‘12+ schrijfpauze’ van Slee heeft niet geleid tot verminderde aandacht van zowel media als lezers. Als ik de auteur spreek, heeft ze een aantal drukke hester doove promotiedagen achter de rug. Kapot werd zelfs gelanceerd door middel van een eigen online televisieprotijds goed doorstaan. ‘Ondanks dat gramma: Carry Slee TV. In deze show er bijna twintig jaar verstreken zijn komt niet alleen de schrijfster aan sinds mijn eerste 12+ roman, hebben het woord, maar gaan ook kinderen jongeren nog steeds te maken met in op de onderwerpen die een hoofd- dezelfde gevoelens, zoals eenzaamrol spelen in Kapot: liefde, vriendheid, pesten, verliefdheid en vriendschap en een vechtscheiding. ‘Geluk- schap.’ Tijdens het schrijven probeert kig zijn de reacties van lezers tot nu Slee deze emoties dan ook op te toe heel positief. Ik vind het leuk roepen, om op deze manier zo dicht om al die mooie berichtjes op mijn mogelijk bij de leefwereld van jongeFacebook-pagina te lezen. Daar krijg ren te staan. ‘Eigenlijk is er helemaal ik ook weer energie van niet veel veranderd in deze drukke tijden’, sinds de tijd dat ik zelf benadrukt de schrijfster. jong was; jongeren Slee hecht dan ook veel van nu zijn misschien waarde aan de reacties wijzer, maar de emoop het boek van kindeties die ze doormaken ren. ‘Het zou raar zijn als herken ik ook uit mijn volwassenen mijn boek eigen jeugd.’ mooi zouden vinden en Opvallend is dat Slee kinderen niet; ik schrijf niet bang is om jongetenslotte jeugdboeken.’ rentaal te gebruiken.

De onderwerpen die in In Kapot komt bijhaar eerdere jeugdboevoorbeeld een woord ken aan bod komen, als chickie regelmatig zoals pesten, drugsterug. ‘Natuurlijk zulCarry Slee, Kapot, Overamgebruik en loverboys len lezers van nu aan stel Uitgevers, ISBN 978 90 488 hebben de tand des het taalgebruik van bij2657 5 (€ 14,99)

Carry Slee voorbeeld Spijt! merken dat het boek negentien jaar geleden geschreven is. Het taalgebruik van jongeren verandert ook zo snel! Toch laat ik jeugdtaal nooit overheersen, zo blijven de boeken leesbaar voor iedereen. Wel probeer ik op de hoogte te blijven van jongerentaal door het lezen van blogs.’

N

a het succes van haar jeugdboeken heeft Slee de afgelopen jaren bewust een uitstapje gemaakt naar het schrijven voor andere doelgroepen. ‘Tien jaar geleden schreef ik met Paniek mijn zevende jeugdboek voor twaalfplussers. Daarnaast zijn al deze boeken de afgelopen jaren verfilmd.

Ik voelde dat ik toe was aan een nieuwe uitdaging.’ Slee heeft echter niet stil gezeten. ‘De afgelopen jaren heb ik vier 16+ boeken geschreven, een roman voor volwassenen en de 9+ serie Dat heb ik weer, over de belevenissen van brugklasser Britt.’

Toen Slee op het idee kwam om een boek over een vechtscheiding te

schrijven, wist ze dat dit onderwerp uitermate geschikt zou zijn voor twaalfplussers. ‘De personages in mijn 16+ boeken wonen niet meer thuis, en dus hadden ouders geen prominente rol in deze verhalen.

Ik wilde met Kapot laten zien wat de invloed van een scheiding kan zijn op het hele gezin; ik had dus een huiselijke setting nodig waarin ouders en kinderen samenleven. Zo kwam ik eigenlijk weer terug bij de 12+ doelgroep.’ Slee geeft eerlijk toe dat ze heeft getwijfeld of ze de juiste toon voor deze doelgroep weer zou kunnen vinden. ‘Natuurlijk heb ik nog even gedacht: kan ik het nog?

Toch had ik tijdens het schrijven al snel door dat Kapot een bijzonder boek zou worden. Dat gevoel heb ik niet altijd direct.’

De grote vraag is of Slee na het schrijven van Kapot de smaak van het schrijven van jeugdboeken weer te pakken heeft. ‘Jazeker, ik heb zelfs al ideeën voor mijn volgende 12+ boek; alleen ga ik daar op dit moment nog niets over vertellen!’

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 18

jeugd verwacht De mooie Griselda Griselda is zo mooi dat iedereen die haar ziet letterlijk zijn hoofd verliest. Griselda vindt dat wel humoristisch. Ze verzamelt de hoofden en hangt ze op aan de muur of zet ze onder een glazen stolp. Maar ze wordt er zo langzaIsol, De mooie Griselda, Uitgemerhand wel erg eenverij De Harmonie, ISBN 978 zaam van. Op een dag 90 761 7448 8 (€ 14,90) legt ze het aan met een bijziende prins, die niet direct zijn hoofd verliest omdat hij haar toch niet goed kan zien.

De hemel begint bij je voeten Lennie Walker is zeventien als haar zus Bailey plotseling overlijdt.

Vanaf dat moment staat ze er alleen voor, terwijl ze gewend is veilig in de schaduw van haar temperamentvolle zus te blijven. Daarbij zijn er, ondanks haar nietbestaande voorgeschieJandy Nelson, De hemel denis met de liefde, begint bij je voeten, vertaling: opeens twee jongens Michèle Bernard, Uitgeverij Blossoms Books, ISBN 978 90 die haar aandacht vra206 7985 4 (€ 18,99) gen. Lennie worstelt met haar nieuwe plaats in het middelpunt van de belangstelling én met de aandacht van Toby en Joe.

De zonneprinses ‘Als ik echt een prinses ben,’ vraagt Ray op een avond aan haar moeder, ‘ben jij dan een koningin?’ Jazeker, de moeder van Ray is de zonnekoningin. Ze bestuurt een dag per jaar de zon: dat maakt Ray de zonneprinses. De volgende ochtend fietsen ze in David Grossman, De zonnealle vroegte naar de prinses, vertaling: Edward van heuvel, om samen de de Vendel, Uitgeverij Cossee, zon op te laten komen.

ISBN 978 90 593 6618 3 (€ 14,95) Ze dansen, ze maken muziek, ze zingen steeds opnieuw dezelfde vraag: zon, wil je opkomen?

En langzaam verschijnt er licht aan de horizon.

bah, spruitjes

Handboek voor de Superheld

Kun je vliegen, met je vingers water bevriezen of vrachtwagens optillen? Dan heb je waarschijnlijk Superkrachten – en is Superhelden lusten geen spruitjes hét handboek voor jou.

om het boek weg te leggen. Ook is het leuk dat hij regelmatig verwijst naar ‘echte’ helden uit de geschiedenis, maar ook naar heldhaftige figuren uit mythes, sagen en volksverhalen uit verschillende culturen.

In dit boek leert Superheld Fosfo Perez’ Superschrijfsels je alles over het superheldendom. zijn al briljant, maar Ontdek welke Superkrachten, Superhelden en Superschurken er bestaan. worden nog mooier gemaakt door de tekeWist je bijvoorbeeld dat er in India ningen een Superheld is met van Beneen leeuwenkop? En jamin dat er in Amerika een Lacombe.

Superheldin is die Wasp Zijn stijl Girl heet? Ook neemt doet erg Fosfo je mee op een denken van zijn eigen missies. aan reclaDaarvoor heb je wel het meposters 3D-brilletje nodig dat je en kranachterin het boek vindt. tenartiZo komen Fosfo’s avonkelen uit turen letterlijk op je af! de jaren Superhelden lusten vijftig. Het resultaat geen spruitjes werd Sébastien Perez & Benjamin is een kinderboek met geschreven door SébasLacombe, Superhelden lusadembenemend mooie tien Perez. Dankzij zijn ten geen spruitjes, Uitgeverij plaatjes en onvergegrappige en absurde Clavis, ISBN 978 90 448 2530 2 telijke personages. Nu schrijfstijl is het moeilijk (€ 29,95)

advertentie

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Wie is de koning?

Kijk hoe Schildpad de andere dieren met zijn banjo behekst. Kom erachter waarom Nijlpaard geen haren heeft, hoe Olifant aan zijn slurf komt en waarom Haan kraait. Lees over de vrouw die een muizenkind kreeg... en ontBeverly Naidoo en Piet Grodek welk dier de ECHTE bler, Wie is de koning?, Uitgekoning van de rimboe verij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0750 9 (€ 14,95) is. Stap de zinderende zon in en laat je betoveren door tien prachtige verhalen uit verschillende Afrikaanse landen.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 250,– en een week 350,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

maar hopen dat Fosfo en zijn vrienden naast dit handboek ook hun eigen stripboeken krijgen…!

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 19

jeugd Kinderboekenweek 2015

Nederland wordt één groot Nemo!

‘Raar maar waar’ is het thema van de Kinderboekenweek 2015, die van 7 tot 18 oktober plaatsvindt. Toch zal de nadruk niet op rare boeken liggen, maar op boeken over natuur, techniek en wetenschap.

Simon van der Geest schreef het Kinderboekenweekgeschenk Per Ongelukt!. Het boek gaat over Ro, die zijn moeder uit de gevangenis probeert te bevrijden met een uitvinding. Het verhaal is daarmee avontuurlijk en wetenschappelijk ineen. Van der Geest zal gedurende de Kinderboe-

kenweek als een echte ambassadeur het land doorreizen en verschillende lezingen geven. Bij aankoop van ten minste € 10,- aan kinderboeken ontvangen liefhebbers het geschenk.

Het thema ‘Raar maar waar’ doet al snel denken aan een populairwetenschappelijk tijdschrift als Quest, dat bestaat bij de gratie van ‘rare’ wetenschappelijke weetjes. Het blad lanceert ter gelegenheid van de Kinderboekenweek daarom een speciale Quest JR, die via de bibliotheek verkrijgbaar is.

Nederland lijkt in één groot Nemo te veranderen tijdens de Kinderboekenweek. Zo kunnen kinderen bij een ‘Hapstappoepfabriek’ in Tilburg alles leren over de spijsvertering, organiseert de TU Eindhoven een ‘Natuurkundecircus’ en zijn er vele laboratoriumactiviteiten voor kinderen. Ten slotte zijn er ook activiteiten voor volwassenen. Op 12 oktober draagt Simon van der Geest bij aan de geesteswetenschappelijke lezing ‘De Kinderboekensalon’.

Van der Geest zal vertellen over het verband tussen toeval en creativiteit en het geluk van mislukken. Dit is ook een thema in zijn Kinderboekenweekgeschenk.

mies van hout

Tocht door de speeltuin Het prentenboek voor de Kinderboekenweek is dit jaar gemaakt door Mies van Hout. In Speeltuin neemt ze je mee op een tocht door de wonderlijkste werelden.

Toegangs­ kaartje Ik ben dol op plekken waar je een kaartje voor moet kopen. Ik heb namelijk ontdekt dat er een verband bestaat tussen de prijs en de attractie. Het gaat natuurlijk niet op voor alles, maar voor veel dingen is het wel een indicatie. Hoe hoger de toegangsprijs, hoe leuker de attractie.

Niks mis met gratis plekken natuurlijk. Zo ben ik dol op bos, hei of duingebied. Allemaal helemaal gratis. Ik kan zo het bos inlopen. Ik ga het liefst zo vaak mogelijk met mijn kinderen het bos in. Voor mij is bos avontuur. Zeker plekken die ik niet ken hebben mijn voorkeur. Je kunt er de mooiste, leukste en spannendste plekken ontdekken. Heuvels, lanen en driesprongen die zo uit een spannende jeugdserie ontsnapt kunnen zijn. Zonder veel moeite transformeerden ik en mijn jongens onszelf in ontdekkingsreizigers die steeds weer een nieuwe wereld ontdekken achter iedere bocht die het bospad maakt.

Maar weet je wat nog spannender is? In de meeste bossen zijn er plekken die nog leuker zijn. Je vindt ze ook in hei- en duingebieden. Gelukkig hebben nog maar weinig mensen die plekken ontdekt. En zo hoort het ook.

Stel je eens een onontdekt avonturenpretpark voor. Geen rijen.

Overal ben je de eerste. Dikke kans dat je voor deze bijzondere plek een toegangsprijs moet betalen. Maar zoals gezegd; geen probleem. Als het avontuur maar groot genoeg is.

Hier zit namelijk de echte magie.

Hier worden kinderen lacherig van de spanning. Hier heb ik mij niet zelden samen met mijn jongens moeten verstoppen. Klopten onze harten in onze kelen.

Door Aefke ten Hagen ‘Speeltuin gaat over een zoektocht van twee kinderen en een kat naar de speeltuin,’ vertelt Mies van Hout. ‘Tijdens de tocht komen ze allerlei dieren tegen die ook mee willen. Ze moeten door verschillende landschappen om er te komen. Kinderen kunnen zelf met hun vinger de tocht ook meemaken.

Op de pagina’s staan pijltjes waaraan ze kunnen zien waar ze moeten beginnen en waar ze heen gaan.’

De illustratrice legt uit dat ze het idee al had liggen. ‘Dat heb ik voor de Kinderboekenweek verder uitgewerkt. En het begint natuurlijk met een basisidee. Dat is de kern.

Ineke Oostveen Je moet dit in twee zinnen goed zijn hoofd heeft. Bovendien maak kunnen uitleggen. Als ik een boek ik de beste dingen als ik ze zelf kan bedenk, ga ik niet uit van een bedenken. Onlangs heb ik nog de bepaalde doelgroep of leeftijd. Ik verhalen van Paul Biegel geïllusbedenk gewoon iets en daaruit treerd. Met hem kon ik niet eens blijkt wel voor welke leeftijd het overleggen, want hij leeft niet meer.’ geschikt is. Ik wil dat ook bewust Van Hout leeft een gestructureerd niet vastleggen. Kleine kinderen bestaan. De werkdag begint om kunnen meekijken en vinden het negen uur en eindigt rond de klok interessant wat er allemaal op de van vijf. ‘Ik vind het moeilijker om tekeningen te zien is. De wat oudere vrij te nemen dan om aan het werk kinderen zien een interactief verte gaan’, vertelt ze. In de avonduren haal en weer oudere begrijpen de en de weekenden probeert ze niet boodschap die er in zit’. aan het werk te gaan. ‘Dat lukt Van Hout heeft Speeltuin zelf natuurlijk niet altijd, maar ik heb geschreven en geïllustreerd. De eerdeze structuur wel ste maanden heeft ze nodig. Ik werk alleen vooral gewerkt aan de en ik heb het me zo vorm. ‘Ik heb de volgaangeleerd. Ik teken orde van de illustraties overdag, anders heb aangepast, de teksten ik geen tijd om bij te gewijzigd. Dat kan het tanken. Dan heb ik best als je alleen werkt’. geen privéleven meer En alleen werken, dat is en dan lukken de tekewat Van Hout het liefste ningen minder goed. doet. ‘Als ik met een Het is niet zo dat ik ’s auteur werk probeer ik nachts mijn bed uit ga daar zo weinig mogelijk om te tekenen, maar contact mee te hebben.

Mies van Hout, Speeltuin, het komt wel voor dat Ik kan namelijk niet Stichting CPNB, ISBN 978 90 ik iets opschrijf wat ik tekenen wat iemand in 596 5294 1 (€ 5,00)

column

Mies van Hout niet wil vergeten.’

‘Natuurlijk heb ik zo nu en dan de behoefte om te sparren’ zegt Van Hout. ‘Dat doe ik met mijn redacteur of mijn man. Mijn dochter kijkt ook wel eens mee. Ze is al twintig en ziet de dingen soms toch anders, dat houdt mij ook scherp.’

De komende periode is het echter zo druk voor Van Hout, dat het niet van tekenen komt. Het is Kinderboekenweek en die staat bol van de bezoeken aan kinderboekenwinkels, het opnemen van video’s en het bedenken van acties.

‘Als ik straks weer aan een nieuw boek begin, trek ik me even helemaal terug. Dan wil ik geen lezingen en schoolbezoeken, omdat ik me dan het beste kan concentreren.’

Die concentratie heeft van Hout hard nodig: ‘Tekenen gaat natuurlijk met vallen en opstaan. Soms gaat het vanzelf, soms denk ik dat het tekenen er niet van komt. Dat heb ik met Speeltuin ook gehad. Het is erg moeilijk. Maar ik vergelijk het altijd met ballet: als je op spitzen staat mag het pijn doen, je mag het alleen niet zien.’

Je kunt deze speciale avonturenplekken trouwens makkelijk herkennen. Ze liggen links en rechts van ieder bospad. Soms zijn ze te herkennen aan prikkeldraad. Soms aan bordjes met ‘verboden toegang’.

Kenners weten dat daarachter het echte avontuur begint. Het echte ontdekken.

Niets spannender dan van het bospad afgaan. Om je voorzichtig door struiken en takken heen te worstelen.

Natuurlijk zijn er regels. Net zoals er in goeie pretparken regels zijn.

Niets kapotmaken. Je gezonde verstand gebruiken.

En de toegangsprijs? De kassa van dit pretpark zit vaak in een terreinwagen en heeft een groen uniform aan; de boswachter die een bekeuring schrijft. Niks aan de hand.

Want daar onderhouden ze het pretpark van. Daarmee zorgen ze ervoor dat het niet te druk gaat worden. Zo krijg je avontuur voor je geld.

Patz Liefhebber van Planeten en Sterren, Notoir Leunstoel Avonturier, Amateur Schatzoeker, Verhalenjager en oprichter/ verhalenmaker Verhalen*laboratorium CircusPatz circuspatz.com

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 20

boekfragment

De broeierige en aangrijpende geschiedenis van de jonge vijfde vrouw van koning Henry VIII, door de ogen van haar gouvernante.

13 februari 1542

Joyce Pool, Bloedlijn, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0742 4 (€ 17,95) www.lemniscaat.nl

Met opgetrokken schouders, al mijn spieren stijf van spanning, sta ik in de torenkamer die sinds gistermiddag mijn gevangenis is. Door het venster staar ik naar de grijze februarilucht. Er lijkt iets van neerslag uit te vallen. Natte sneeuw misschien.

Of regen, tranen van hemelse heiligen…

Ik wil niet dichter naar het raam toe. Deze afstand is genoeg. Ik wil niets zien van het vreselijke dat daar plaatsvindt.

Helemaal niets.

Ook niets horen.

Maar ik heb niets te willen: het opgewonden geschreeuw en georeer glipt mijn cel binnen als een rat een boerenschuur.

Ik druk mijn handen tegen mijn oren, laat ze direct weer zakken – zonder mijn handen om de dekens vast te houden, glijden die van mijn schouders. Ik heb hun warmte nodig.

Ondanks het vuur in de haard heb ik het hier kouder dan in de koudste winter in Acworth House.

Haastige stapjes op de stenen treden

van de ronde trap. Ik keer me niet om, ik weet wie het is.

‘Mrs. Bulmer…’ zegt Kitty hees. ‘Jane Parker is zojuist terechtgesteld en nu zijn de soldaten op weg naar het koninginnenhuis. Vier zijn het er.

Alsof twee niet voldoende is voor zo’n fragiel figuurtje als Kate! Alstublieft…’ Ik voel iets in mijn hand glijden. ‘Kate zei me hem aan u terug te geven.’

Ik staar even naar de rozenkrans van witte parels en een zilveren kruis, verberg hem dan tussen mijn handpalmen. Moeder Maria, verlaat haar niet. Alstublieft, God. Jezus… ‘Is ze er klaar voor?’

Kitty trekt haar schouders stijf omhoog. ‘Weet ik niet… Haar lichaam was kaarsrecht, haar ogen stonden helderder dan de laatste dagen…’

Ik wacht op de ‘maar’.

‘Ze… ik weet het niet… het leek wel langs haar heen te gaan. Alsof… alsof zij het niet is… Ja,’ zegt ze dan beslist.

‘Alsof ze er zelf niet bij is. Precies zó was ze.’

Alsof ze er zelf niet is… Ik staar voor me uit.

‘Een van de soldaten zei dat ze sprekend haar nicht Anne was,’ zegt Kitty. ‘Hij was erbij toen, in 1536. Hij wilde niet weer, maar hij moest.’

Mijn hoofd suist en bonkt. Geen idee of ik nog logisch nadenk, de tijd voelt zoals die verstrijkt, seconde voor seconde, minuut voor minuut…

Kitty staat voor het raam, haar handen plat tegen het glas. Ik wil dat ze daar weggaat. Als ze er niet is, als niemand er is, gebeurt het niet…

God, geef dat het niet gebeurt!

Monotoon geroffel. De trommelaars uit de hel. Ze marcheren sneller dan anders. Of lijkt het maar zo?

boekfragment

De spinsels

A. F. Harrold, De spinsels, vertaling: Tine Poesen, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2573 2 (€ 16,95) www.clavisbooks.com

Amanda deed iets onverwachts, iets wat ze anders nooit deed: ze gilde.

Zonder na te denken schopte ze naar de stoel, en naar de plek waar het meisje had gekropen.

Achteraf bedacht ze dat het belachelijk was om zo te gillen, te roepen als een meisje, terwijl ze alleen een gezicht had zien oplichten in het donker, en misschien zelfs niet eens dat. Het was zo snel verschenen, in een flits, wist ze wel zeker dat ze een gezicht had gezien? (Over die vraag hoefde ze niet lang na te denken, het antwoord was ‘Ja’.)

Enkele seconden later kwam Goldie de werkkamer binnengestormd, ze liep de papiermand omver en vloekte weer. Ze hield de telefoon voor zich uit, het schermpje verlichtte de kamer met een zwakke blauwe gloed.

En er was niemand te zien.

Goldie trok de stoel onder het bureau vandaan en stak haar hand uit om Amanda overeind te helpen.

Ze waren zonder twijfel de enige twee mensen in de kamer. Amanda keek om zich heen en Goldie richtte haar mobieltje naar alle hoeken.

‘Er was hier een meisje,’ zei Amanda hijgend.

‘Nou, nu is er niemand meer,’ antwoordde Goldie, en ze legde een hand op Amanda’s schouder. ‘Je hebt het je vast verbeeld. Dat kan gebeuren als het donker is, weet je wel, als het opééns donker wordt. Stroomonderbrekingen zijn akelige dingen.

Stil maar.’ Ze klopte zachtjes op Amanda’s hoofd. Normaal gesproken zou ze daar woest van worden, maar nu merkte ze het nauwelijks, ze was te druk aan het nadenken.

Amanda wist dat ze het zich niet had verbeeld (of toch?), maar meer kon ze niet zeggen. Ze vroeg zich af waar het meisje heen was, in haar hoofd vinkte ze elke kamer in het huis af. En toen dacht ze aan Rudger. *** Boven zat Rudger nog steeds in de slaapkamer. Hij zag niet beter in het donker dan een echte jongen.

Toen hij Amanda’s gegil hoorde, liep hij naar de deuropening, een iets donkerdere rechthoek in de donkergrijze slaapkamermuur. Voor hij de deuropening bereikte, flitste een derde bliksemstraal helder en verblindend door de ramen en toen zag hij haar staan.

Het meisje. Met lang, sluik zwart haar, een donkere jurk, witte sokken en diepliggende droevige ogen, die gedeeltelijk verborgen waren.

Hij herkende haar van Amanda’s beschrijving. Ze was de denkbeeldige vriend van de man die vanmiddag aanbelde voor een onderzoek.

Zeker weten.

Zelfs als Amanda hem niet had verteld wat ze was, had Rudger het opgemerkt. Hij wist niet wat haar precies verraadde, wat hem overtuigde, maar hij zag gewoon dat ze niet écht was. Misschien was het zoals het oude gezegde: soort zoekt soort.

Emily Gravett

Kan een jongen die niet echt bestaat wel overleven als niemand hem verzint? Een spannend en betoverend boek over vriendschap en verbeelding.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 21

boekfragment

Mijn broer de robot Sammy ziet er nog erger tegen op om naar school te gaan nu zijn moeder erop staat dat hij haar nieuwste uitvinding meeneemt: een lopende, sprekende robot... met een eigen wil!

James Patterson, Een huis vol robots – Mijn broer de robot, vertaling: Machteld Kruijssen, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2430 8 (€ 18,95) www.clavisbooks.com

Hoi, ik ben Sammy Hayes-Rodriguez.

Misschien ken je me? Ik ben dat jongetje over wie iedereen geintjes maakt omdat mijn moeder een robot met me mee naar school stuurt – wat wel het domste en meest belachelijke is dat iemand ooit is overkomen in de geschiedenis van de school (sinds de ontdekkingsreizigers en de allereerste basisschool, bedoel ik dan).

Ik wil je een wild en gestoord verhaal vertellen over deze robot. Hij denkt – en dit is geen grapje – dat hij mijn broer is. En weet je van wie die domme robot dat rare idee heeft gekregen?

Van mijn moeder!

O, en raad eens? Mijn vader is het met dit idiote robotverhaal eens. Hij vindt mams stomme idee ‘briljant’.

Gelukkig is Maddie het met mij eens.

Maddie is zonder meer het beste kleine zusje dat ik me maar kan wensen. Heeft ze geen geweldige

blauwe ogen? O, wacht, dat is waar ook. De tekening is in zwart-wit.

Nou, geloof mij maar – haar ogen zijn blauwer dan het blauwste potlood in de tekendoos.

Hoe dan ook, Maddie en ik hadden het over mams maffe plannetje tijdens het ontbijt, dat overigens geserveerd werd door een van de vele rare uitvindingen van mijn moeder – de Ontbijtmachine.

Maddie en ik ontbijten altijd samen voor ik naar school ga. We bespreken alles met elkaar, ook al schelen Maddie en ik twee jaar. Dat betekent dat ze in groep vijf zou zitten – als ze naar school zou gaan, maar dat gaat ze niet.

Ik leg het later nog wel uit. Beloofd.

Maddie weet hoe gek mama en papa soms kunnen zijn. Eerlijk gezegd kan Maddie er een stuk beter mee omgaan dan ik, ook al is ze jonger.

‘Alles komt goed, Sammy. Beloofd.’

‘Maar je bent het ermee eens dat mams nieuwe idee belachelijk is, toch? Ik kan wel door de grond zakken van schaamte!’

‘Ik hoop van niet,’ zegt Maddie. ‘Ik zou je heel erg missen. Maar ja, haar plan gaat een beetje ver ...’

‘Maddie, het gaat zo “ver” dat het net zo goed op Mars had kunnen landen, samen met die robot. Kunnen ze rode rotsen overhoop halen!’

Oké, en dit is nog het ergste: mijn moeder heeft me verteld dat dit idiote idee deel uitmaakt van haar ‘belangrijkste experiment ooit’.

Yep. Ik ben mams proefkonijn. Ze heeft waarschijnlijk blaadjes sla in mijn lunchtrommel gestopt.

Mams ‘Neem Een Robot Mee Naar School’-idee is zo supervreemd dat ze het er niet eens hardop over durfde te hebben in het bijzijn van Genna Zagoren, een meisje uit mijn klas met een pinda-allergie. Vanwege die allergie kan mijn beste maatje, Trip, nooit zijn lunch opeten met Genna aan tafel. Ik vertel je ook over Trip later wel meer. Beloofd.

Hoe dan ook, tijd om aan mams superbelangrijke experiment te beginnen: ik en een lopende, pratende afvalbak gaan naar school.

Met z’n tweeën.

‘Doe gewoon alsof hij je broer is,’ zegt mam.

‘Ik heb geen broer.’

‘Vanaf nu wel.’

Kun je dit geloven? Ik niet.

En de robot? Ik denk niet dat hij echt zijn draai zal vinden in mijn klas. Behalve misschien tijdens Halloween.

Hij heeft zijn kostuum al aan.

De orde van de Drakenmenners. De Drakendoder De order van de Drakenmenners is de nieuwe fantasytrilogie (voor 10+) van Fiona Rempt en is zeer geschikt voor de liefhebbers van Harry Potter. Het eerste deel – De Drakendoder – ligt nu in de boekhandel.

Fiona Rempt, De Drakendoder, uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2474 8 (€ 14,99) www.kluitman.nl

Voorzichtig klom Matti op de rug van Loef. Als hij maar niet ineens zijn puntige kop omdraait, dacht hij.

Maar Loef wist precies wat hij wel en niet moest doen als Matti in de buurt was. Hij was op de grond gaan liggen en had zijn schubben naar buiten geklapt, zodat Matti ze als een trapje

kon gebruiken. Verbaasd keek de jongen ernaar en wreef over het pantser. De bovenkant voelde zacht, alsof er een dun vachtje op geplakt zat. Zou hij er echt op kunnen staan?

Matti zette zijn rechtervoet op de onderste trede en leunde erop. Heel kort. Het voelde stevig, maar toch was hij bang om zijn vriend pijn te doen. Durfde hij dit wel echt?

‘Ga maar, ik kan je makkelijk houden,’ hoorde Matti galmen in zijn hoofd. Hij glimlachte naar Loef. Hij vond het nog steeds een wonder, hoe makkelijk ze elkaar begrepen. Zonder hardop te praten.

‘Goed,’ zei Matti. Hij pakte twee hoge schubben vast, ademde diep in en

begon langzaam te klimmen. Matti had het gevoel dat hij een heilige toren beklom. De rug van Loef was hooguit drie meter hoog, maar voor Matti leek het een oneindige klim.

Zijn lichaam was gespannen, alsof hij uit uitgerekte elastiekjes bestond.

Er dropen zweetdruppeltjes uit zijn haren. Ze gleden langs zijn slapen zijn nek in. Het jeukte, maar hij durfde Loef niet los te laten om ze weg te vegen. Matti liet zichzelf zakken in het holletje tussen de nek en de rug.

Zachtjes liet Loef zijn schubben over Matti’s benen glijden, waardoor hij stevig vastzat. ‘De perfecte stoel,’ lachte Matti. Hij veegde met zijn

T-shirt zijn gezicht af, rechtte zijn rug en zei: ‘Oké, ik ben er klaar voor, kapitein.’

Loef begon te lopen, toen een beetje onhandig te rennen. Het lukt, dacht Matti opgewonden toen Loef een sprong nam. Daar gingen ze, de lucht in.

schubben vast, ademde diep in en begon langzaam te klimmen. Matti had het gevoel dat hij een heilige toren beklom. De rug van Loef was hooguit drie meter hoog, maar voor Matti leek het een oneindige klim.

Zijn lichaam was gespannen, alsof hij uit uitgerekte elastiekjes bestond.

Er dropen zweetdruppeltjes uit zijn haren. Ze gleden langs zijn slapen zijn nek in. Het jeukte, maar hij durfde Loef niet los te laten om ze weg te vegen. Matti liet zichzelf zakken in het holletje tussen de nek en de rug.

Zachtjes liet Loef zijn schubben over Matti’s benen glijden, waardoor hij stevig vastzat. ‘De perfecte stoel,’

lachte Matti. Hij veegde met zijn T-shirt zijn gezicht af, rechtte zijn rug en zei: ‘Oké, ik ben er klaar voor, kapitein.’

Loef begon te lopen, toen een beetje onhandig te rennen. Het lukt, dacht Matti opgewonden toen Loef een sprong nam. Daar gingen ze, de lucht in.

Gezocht: normale ouders. Dubbel Avontuur De order van de Drakenmenners is de nieuwe fantasytrilogie (voor 10+) van Fiona Rempt en is zeer geschikt voor de liefhebbers van Harry Potter. Het eerste deel – De Drakendoder – ligt nu in de boekhandel.

Marlies Slegers, Gezocht: normale ouders. Dubbel avontuur, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 7347 0 (€ 12,99) www.kluitman.nl

Voorzichtig klom Matti op de rug van Loef. Als hij maar niet ineens zijn puntige kop omdraait, dacht hij.

Maar Loef wist precies wat hij wel en niet moest doen als Matti in de buurt was. Hij was op de grond gaan liggen en had zijn schubben naar buiten

geklapt, zodat Matti ze als een trapje kon gebruiken. Verbaasd keek de jongen ernaar en wreef over het pantser. De bovenkant voelde zacht, alsof er een dun vachtje op geplakt zat. Zou hij er echt op kunnen staan?

Matti zette zijn rechtervoet op de onderste trede en leunde erop. Heel kort. Het voelde stevig, maar toch was hij bang om zijn vriend pijn te doen. Durfde hij dit wel echt?

‘Ga maar, ik kan je makkelijk houden,’ hoorde Matti galmen in zijn hoofd. Hij glimlachte naar Loef. Hij vond het nog steeds een wonder, hoe makkelijk ze elkaar begrepen. Zonder hardop te praten.

‘Goed,’ zei Matti. Hij pakte twee hoge

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 22

boekfragment

Leve het welwezen Een selectie van de leukste internationale cartoons volgens Van Kooten. Op 22 augustus 2014 doorkruiste een zware hartaanval zijn werk aan deze derde humorbundel, waardoor het boek van karakter veranderde en zich grotendeels in het ziekenhuis afspeelt.

Kees van Kooten, Leve het welwezen, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7465 5 (€ 19,90) www.deharmonie.nl

Op de keukentafel staat een lange, transparante plastic doos met hokjes, die gesloten en geopend kunnen worden middels betrouwbaar klikkende dekseltjes, waarop de dagen van de week zijn aangegeven met hun kapitale beginletters. Handig, want ik moet voor de rest van mijn leven elke dag zeven verschillende pillen slikken: pantoprazol, lisinopril, acetylsal, simvastatine, clopidogrel, furosemide en metropolol.

Deze hartsvriendinnen neem ik overal mee naartoe. Ik moet nog een paar keer terug naar de afdeling radiologie van het VU medisch centrum om een echocardiografie van mijn gereviseerde hart te laten maken en ben van plan om daarna gezellig even langs te wippen bij de Cardiologie-balie, om aan de verpleegkundigen die mij zo onberispelijk hebben verzorgd te vragen wat er wel of niet klopt van wat ik mij allemaal herinner, want nu en

dan lopen feiten en verzinsels en de dagen en de weken nog bevreemdend door elkaar.

Waar ik wel voor honderd procent zeker van ben is dat ik op 10 augustus 2014 mijn verjaardag vierde in de Franse Cevennen. Daar zijn voldoende getuigen van, want dat deden wij samen met onze kinderen en kleinkinderen. De godganse dag juichte het in mij. Alles en iedereen straalde. ’s Avonds buiten aan de grote tafel bekende ik luidkeels dat ik mij nog nooit van mijn leven zo gezond en gelukkig had gevoeld.

Mijn echtgenote en ik verbleven hier al een dikke maand. In die periode had ik heel wat kranige arbeid verricht. Ik zou uren in de schaduw moeten zitten lezen, daar is zo’n tweede huis tenslotte voor bedoeld, maar ik ben hier te onrustig voor zolang het gras te lang is en de houtvoorraad nog niet op winterpeil, de keukenkraan lekt, de stopverfbarsten in de raamsponningen nog niet zijn dichtgeplamuurd, het plafond van de woonkamer moet worden gewit, de schoorsteen geveegd en daarna het plafond van de woonkamer opnieuw gewit, de muurgaten en dakspleten niet zijn onderzocht op wespennesten, de schuur moet worden uitgemest en de overbodige bouwmaterialen en prullaria nog niet eerlijk zijn verdeeld over de gemeentelijke déchetterie en de Emmaus van wijlen Abbé Pierre,

terwijl die dode chêne vert nog moet worden omgehakt en in buches voor de open haard gekettingzaagd en de wilde druivenranken, braamstruiken, paarseregenwolken en oleanderscheuten liefdevol maar meedogenloos gekortwiekt, want dan kan ik nog net voor het donker de afrokapsels van de opgeschoten lavendel, de vijfhonderd uitgebloeide perkamenten bollen van de hortensia’s, de beide vlinderstruiken en de wild gesticulerende, veel te lange takken van de vijgenboom snoeien. En de uitgebloeide camelia’s wegplukken. Morgen lekker verder met het débroussailleren van de varens en de brandnetels. En eigenlijk moeten de luiken opnieuw geschuurd en geschilderd. Pas wanneer ik al deze klussen heb geklaard kan ik in alle rust gaan zitten, met een goed boek en een fles rode wijn, wat goed voor mijn hart scheen te zijn.

Magie in al je communicatie De magie in communicatie – het gevoel dat een verhaal klopt, inspireert en tot actie aanzet – gaat erom jezelf te laten zien, écht iets te vertellen en anderen daarin mee te durven nemen.

Bas Mouton, Magie in al je communicatie, Uitgeverij Boom Nelissen, ISBN 978 90 244 0375 2 (€ 17,50) www.boomnelissen.nl

www.magieinaljecommunicatie.nl

Alle best bekeken TED Talks wel iets met elkaar gemeen. Drie overeenkomsten: • Er staat een man of een vrouw, die zichzelf durft te laten zien. Je leert die persoon in achttien minuten een beetje kennen. (IK) • Die persoon heeft iets te melden.

Hij heeft een interessante gedachte

voor ons. En die persoon vindt die gedachte zo belangrijk … (IETS) • ... dat hij het verhaal niet aan zichzelf vertelt, maar aan en voor anderen: zijn publiek. (JOU) IK zeg IETS tegen JOU. In dit boek leer je drie magiewetten hoe je de JOU in je verhaal tot leven kunt laten komen. Zo hoop ik bijvoorbeeld je te inspireren om je verhaal te laten aansluiten bij de zorgen en de wensen van je publiek.

Je leert ook drie magiewetten hoe je het IETS in je verhaal kunt versterken. Hier leer je bijvoorbeeld een principe dat voor schrijvers en film-

makers heel belangrijk is: conflict is wat een verhaal spannend maakt. En je leert in dit boek drie magiewetten voor meer IK. Je gaat ontdekken wat het betekent als je meer van jezelf laat zien en hoe je dit kunt doen. Dit boek bestaat dus uit drie maal drie grote communicatieprincipes, in totaal negen magiewetten, die in elk verhaal mogelijk zijn.

Elk afzonderlijk helpen die wetten jou magie in je verhaal te brengen.

Gezamenlijk versterken ze elkaar als je ze op jouw geheel eigen manier laat samenwerken. Wat ik wil, is dat je elke keer dat je het verschil wilt maken, nadenkt over de negen

magiewetten die onder IK zeg IETS tegen JOU liggen. Maak zelf de keuze welke principes voor jou van belang zijn. Soms zul je alle negen wetten in een verhaal gebruiken.

Een andere keer zet je er vijf bewust in. Soms misschien maar drie. Ook als je maar één principe uit dit boek bewust inzet, vergroot je de kans op magie al. Het is aan jou om te bepalen welke lessen je op welk moment voor jezelf laat werken.

Recht Met Recht introduceert uitgeverij Nimisa de langverwachte derde roman van Rik Raven, een op zichzelf staande fantasy-thriller die verder gaat waar haar debuut Bron ophoudt.

Rik Raven, Recht, Nimisa Publishing House, ISBN 978 94 923 0600 5 (€ 16,95) www.rikraven.com

Ze huilde van machteloosheid en probeerde hem te trappen, maar ze kon zich bijna niet verzetten tegen de verlamming die ervoor zou zorgen dat het snel voorbij was.

De kerel kreunde en zijn tong zat in haar hals. Ze moest! Ze had geen tijd voor angst. Walgend duwde ze tegen zijn vettige voorhoofd, maar

zijn vingers kriebelden weer onder haar jurk. Ze zou moeten schreeuwen, maar wie zou haar hier komen helpen?

‘Jij bent de mooiste hoer die ik in weken heb gezien,’ hijgde hij terwijl hij haar achterover op het bed duwde en zijn hoofd onder haar jurk liet verdwijnen.

Ineens was hij weg, verdwenen, geen krioelende vingers, geen hoofd onder haar jurk en de stof viel tussen haar benen neer, als in een vertraagde beeldopname.

Wat hij achterliet was een mengeling van een leer- en zweetlucht en de stank van tabak. Ongerijmd. Met een zucht ging ze overeind zitten

en keek om zich heen. In de kamer was niemand aanwezig, behalve zij, maar ze kon zweren dat de deur nog bewoog. Ze schikte haar bustier en bleef met haar handen gevouwen in haar schoot zitten. Haar hart bonsde.

Ilse was gered, dat mocht duidelijk zijn, maar hoe en door wie?

Rustig blijven, meisje, zei ze tegen zichzelf. Kalmte had haar al vaker behoed voor het nemen van ondoordachte beslissingen. Ze wist dat ze op het Dak van de Wereld was en ze keek door het raam naar de nacht.

Vanaf het bed kon ze de maan niet zien. Zij was de enige van het gezelschap – op Endrezar na – die het boek Bron kende, het had gelezen en

daarom de omgeving op een onwezenlijke wijze herkende. De nacht was een nacht in Masseras, zoals het land in het boek Bron heette. Het was een gevaarlijke wereld.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 23

boekfragment

Johnny Cash. De biografie In deze veelgeprezen en complete biografie van Johnny Cash vertelt Robert Hilburn het onverbloemde verhaal van een van de grootste sterren van de rock-‘n-roll.

Hoofdstuk 1 Dromen in Dyess

Robert Hilburn, Johnny Cash. De biografie, vertaling: Conny Sykora en Vera Sykora, Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 978 90 003 4726 1 (€ 25,00) www.unieboekspectrum.nl

De wandeling van het huis van de familie Cash – een door de staat gesubsidieerde boerderij met vijf kamers in het plattelandsdorp Dyess in Arkansas – naar de dorpskern vier kilometer verderop, was precies lang genoeg om te dagdromen. De jonge J.R., de derde zoon van Ray en Carrie Cash, liep jarenlang langs de smalle grindweg met zijn schoolvriendjes, die er allemaal van droomden filmster te worden en in cowboyfilms te spelen, net als Gene Autry en Tex Ritter. Maar J.R. liep nog het liefst alleen, vooral ’s avonds laat, als het donker hem leek af te schermen van de rest van de wereld en hem de vrijheid gaf een droom na te jagen die veel belangrijker voor hem was dan hij wilde toegeven.

Op die avonden, zo vertelde J.R. later aan vrienden als hij herinneringen ophaalde aan zijn jeugd, liep hij vaak te zingen, ook om zichzelf gerust te stellen als hij een adder hoorde ritselen in het gras of de panters hoorde brullen die een paar

honderd meter verderop in het bos rondslopen. Jaren later lachten sommigen van J.R.’s jeugdvrienden en zelfs zijn jongere zusje Joanne om het idee dat er panters in het bos zaten.

Slangen, ja – en misschien zelfs af en toe een lynx – maar van panters wisten ze niets. ‘Hij had een erg levendige fantasie,’ zegt A.J. Henson, die soms met zijn vriend opliep. Zelf gaf Cash ook vaak toe dat hij zich bij het vertellen van een goed verhaal nooit liet hinderen door de feiten. Maar zoals Joanne zei, stond één ding als een paal boven water die jaren in Dyess: J.R. was dol op zingen. Muziek fascineerde hem nog meer dan film, en dat had hij niet van een vreemde.

Zijn familie, en vooral zijn moeder, had altijd liedjes gezongen ter troost en inspiratie. Al op de basisschool wist J.R. dat hij zanger wilde worden en de grindweg werd ’s avonds zijn eigen geheime podium. Als hij heel vrolijk was, stond hij na afloop van een liedje even stil om een buiging te maken voor de maan.

Het eerste liedje dat J.R. zich kon herinneren, was het kerkgezang ‘I Am Bound for the Promised Land’, dat zijn moeder zong tijdens de reis van ruim vierhonderd kilometer die het gezin dwars door Arkansas maakte, met hun weinige bezittingen op een vrachtauto. J.R. was pas drie jaar oud, maar zong het refrein mee met zijn moeder: Oh who will come and go

with me? / I am bound for the promised land. Ze waren vertrokken uit zijn geboorteplaats Kingsland, in het heuvelland in het zuiden van de staat, en op weg naar de vruchtbare delta van Dyess ten westen van de Mississippi, in het noordoosten van Arkansas. Dankzij de New Deal van Franklin D. Roosevelt konden zij daar, zoals zijn moeder zei, hun eigen beloofde land op aarde krijgen.

De geschiedenis van Dyess begint met de Grote Depressie, toen de meeste boeren in de staat, onder wie ook J.R.’s vader, worstelden om het hoofd boven water te houden. Toen de katoenprijs tussen 1928 en 1932 daalde van 125 naar 35 dollar voor een baal van ruim 200 kilo, wisten veel boeren niet meer hoe ze hun familie moesten onderhouden. President Roosevelt redde hen, zo luidt althans de vereenvoudigde versie van een ingewikkeld bureaucratisch verhaal, met een plan dat radeloze arbeiders uitzicht bood op een zekerder toekomst.

boekfragment

De opstand van Boko Haram Wat zit er achter Boko Haram? Waar komt deze religieuze radicale sekte vandaan? Hoe komt het dat de wereld pas wakker werd na de ontvoering van 276 ‘Chibok-meisjes’? Journaliste Manon Stravens ging op zoek en reisde voor haar boek naar Nigeria.

Manon Stravens, De opstand van Boko Haram – Hoe kon een ideologische revolte uitgroeien tot een oorlogsmachine, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 400 9 (€ 14,99) www.conserve.nl

Somebody in a small village was looking for something he lost.

Another person asked him where he lost it. ‘I lost it over there, in the darkness,’ he answered, pointing his finger somewhere behind him. ‘But why are you looking here then, if you lost it somewhere else?’ asked the other person. ‘Because here is the light,’ was the answer. – Lezing professor Egosha E. Osaghae, Afrika Studie Centrum Leiden, 20 maart 2015 De openingsanekdote van de Nigeriaanse professor doet het publiek grinniken. Maar de boodschap is duidelijk. Dat something refereert aan Boko Haram. Deze terreurbeweging houdt het noordoosten van Nigeria al jaren in een bloedige greep. Maar we tasten in het duister als we proberen te begrijpen wat er zich afspeelt, en waarom. En we doen aan symptoombestrijding in de zoektocht naar een oplossing.

Boko Haram was voor de wereld en voor veel Nigerianen een weinig bedreigende ver-van-mijn-bed-show.

Niemand dacht dat het zo uit de hand kon lopen.

Boko Haram is een probleem met vele gezichten, geduid met een waaier aan beschrijvingen. Van een radicale religieuze sekte, een gewelddadige opstand, een terreurorganisatie tot een criminele bende, een cult en een politiek instrument. In Nigeria zelf is ze onderwerp van roddels, giswerk en complotdenken. Onze feitelijke kennis is echter een groot zwart gat. Boko Haram-gebied, de deelstaten Borno, Yobe en delen van Adamawa, zijn moeilijk toegankelijk en tot op heden levensgevaarlijk.

We moeten het doen met ooggetuigenverslagen van opgejaagde vluchtelingen en zeldzame fotoreportages op de telefoon van een getuige. Met een paar videoboodschappen waarin de huidige leider Abubakar Shekau weer eens een aanslag opeist en de wereld uitdaagt met een gemene lach. Eerstehands informatie is schaars. We weten nauwelijks wat er in die dorpen gebeurt. En de schattingen van de aantallen slachtoffers lopen ver uiteen.

‘Boko Haram begon als een radicale revolte, maar is als een kanker uitgezaaid,’ zei de voormalige Nigeriaanse president Goodluck Jonathan.

Het is eveneens een vrije vertaling van de mening van de gemiddelde

Nigeriaan.

In de terreurgolf van de laatste zes jaar hebben duizenden mannen, vrouwen, kinderen, christenen, moslims, leraren, ambtenaren, politieagenten, veiligheidsmensen, imams en politici het leven gelaten. Er is voor talloze miljarden Nigeriaanse naira’s aan verwoesting aangericht.

Een Nigeriaanse hulpverleenster in Jos, zelf ternauwernood aan het mes ontsnapt, registreerde 5050 ontvoeringen van vrouwen, meisjes en jongemannen in de afgelopen jaren.

Twee boeken vol namen en data. En toch begonnen de internationale alarmbellen pas te rinkelen nadat de 276 ‘Chibok-meisjes’ in april vorig jaar van hun bed in de slaapruimte van de middelbare school in Chibok waren gelicht en meegenomen.

Ze zijn verworden tot het symbool van het conflict. In de maanden na de ontvoering begon Boko Haram aan een opmars. Ze voerde het aantal aanslagen op, veroverde terrein, zweerde trouw aan IS en riep het kalifaat uit, wat dat ook mocht inhouden. Begin dit jaar sloeg ze voor het eerst ook over de grenzen toe, in Niger, Kameroen en Tsjaad. Het is wraak op de regionale troepenmacht die eindelijk werd gevormd. De presidentsverkiezingen van 14 februari 2015 werden zes weken uitgesteld.

Eerst moest het Sambisa-woud, het hart van Boko Haram-gebied, worden uitgekamd.

De mooiste Libraries Deze hoogwaardig afgewerkte boekenkasten nu voor ongelofelijke lage prijzen.

Private Library

Brighton Library

100 cm breed: normaal € 1590,00 nu voor € 695,00

92 cm breed: normaal € 1590,00 nu voor € 595,00

200 cm breed: normaal € 2195,00 nu voor € 995,00

171 cm breed: normaal € 2590,00 nu voor € 895,00

300 cm breed: normaal € 2995,00 nu voor € 1395,00

250 cm breed: normaal € 2990,00 nu voor € 1195,00

400 cm breed: normaal € 3995,00 nu voor € 1995,00

330 cm breed: normaal € 3295,00 nu voor € 1495,00

(met deurtjes)

(met laden)

WWW.MEUBELSENMEER.NL RENDEMENTSWEG 12 D,E & F, 3641 SK MIJDRECHT • 0297 253 886 • INFO@MEUBELSENMEER.NL

Kijk voor meer kleuren en informatie op www.meubelsenmeer.nl

JE GEEF HET LEVEN EEN EEN MAGER 6-JE? NU AL

DERDE DRUK

Wil je meer creëren vanuit je hart? Echte liefde ervaren? Vaker genieten? Lees

10!

BOEM! makbuntu en ga direct aan de slag om van jouw leven de mooiste versie te maken. www.makbuntu.com Voormalig topmanager en modern filosoof Bert van Dam vond het model voor de zin van het leven in de Afrikaanse Serengeti.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 25

non-fictie interview

Stijn Aerden

Harry Mulisch

Een zondagsbiografie over Harry Mulisch Thijs Bartels

Wie kent niet het verhaal van Harry Mulisch die in het café liet omroepen dat er telefoon voor hem was? Schrijver en journalist Stijn Aerden was gefascineerd door de mythevorming rondom de auteur en schreef er een boek over: Telefoon voor de heer Mulisch.

‘Als je het uit hebt weet je meer van Harry Mulisch dan van je eigen oom Piet of oom Frits.’

Door Romy van den Nieuwenhof Een heel werk wijden aan één schrijver, dat is niet niks. Waar komt de fascinatie voor Mulisch vandaan?

‘Toen ik in Amsterdam kwam studeren was dat voor een jongen uit de provincie natuurlijk in alle opzichten opwindend. Een deel van die opwinding zat hem erin dat ik bepaalde mensen in levenden lijve zou zien. Op het Leidseplein heb ik Mulisch een paar keer zien lopen. Van zijn werk kende ik wat elke middelbare scholier van hem kende. Maar het was zijn uitstraling die mij trof. Daar liep een echte schrijver, ongenaakbaar, schijnbaar ongehinderd door wat anderen van hem vonden. De uitdrukking op zijn gezicht was goedmoedig, geamuseerd, maar zijn blik bleef nergens haken. Niet

zozeer het middelpunt van het universum, zoals ik eens gehoord had.

Hij liep daar meer alsof hij zich in een parallel universum bevond. Hij zat in zijn boek, en was, tussen twee zinnen door, even op straat – zoiets.

De fauteuil achter zijn bureau schommelde na. Maar wel weer tiptop gekleed, dat was daarmee in tegenspraak. Ik ben De Schrijver: zie mij, maar laat me met rust.

‘Voor mijn boek heb ik op al die vragen die ik me als negentienjarig studentje stelde antwoorden gezocht. Wat was zijn biotoop? Waar dronk hij een glaasje wijn? Nam hij daar een knabbeltje bij? En ook wel ietwat belangwekkender vragen.

Waarmee ik tegen de haren in strijk van de literatuurwetenschappers en recensenten die vinden dat je de man in zijn boeken moet vinden, en niet in het plantsoen, in het café, of op de boot naar Ibiza.’

Het boek bestaat uit een serie anekdotes met hoofdstuktitels in bezittelijke vorm, zoals ‘Zijn Boekenbal’ en ‘Zijn verwaandheid’. Het is geen biografie, maar geeft wel een mooi inkijkje in de persoon achter de schrijver Harry Mulisch. Als het geen biografie is, wat is het dan wel?

‘De vorm was voor mij helder, maar ik worstelde een beetje met het hokje waarin het

boek past. Het is absoluut geen biografie. Een biograaf spreekt honderd mensen, keert elk feit zes keer om, duidt, en ligt ’s nacht wakker als periodes nog oningevuld zijn. Waar was de schrijver van september tot november 1971? En wat deed hij toen?’

‘Ik heb met Telefoon voor de heer Mulisch een portret geschreven door losse facetten van hem te belichten; ‘Zijn 1000 vrouwen’, ‘Zijn Haarlem’, ‘Zijn pijp’. Het predicaat biografie past dus niet. Maar je krijgt er een hoop schrijfplezier en schrijfgemak voor terug. Je kunt het een zondagsbiografie noemen. Maar een biografie of niet: als je het uit hebt weet je meer van Harry Mulisch dan van je eigen oom Piet of oom Frits.’

Kun je van al die anekdotes een favoriet kiezen, of is het een selectie van favorieten?

‘De scène over twee studentes op reis door Amerika is een favoriet. In de bus zitten ze achter een dame met een enorme neus.

De een zegt tegen de ander in het Nederlands (want wie zal haar verstaan?): ‘Kijk, die mevrouw heeft een neus die bijna groter is dan die van Harry Stijn Aerden, Telefoon voor Mulisch.’ Waarop de de heer Mulisch. En andere dame in kwestie zich anekdotes over de beroemdste omdraait en zegt: schrijver van Nederland, Uit‘Harry Mulisch, dat geverij Meulenhoff, ISBN 978 is mijn zoon’. Van dit 90 290 8852 7 (€ 17,99)

Paul Levitton.

soort anekdotes moet je er echter niet te veel hebben, want het hangt in de lucht en doet verder niks. Het klinkt ook als een mop.’

‘Een anekdote wordt pas interessant als er in één scène, in één beeld, een heel verhaal wordt verteld. Bijvoorbeeld het verhaal dat de kleine Harry Mulisch ’s ochtends voor de spiegel ging staan om met een liniaal te controleren of zijn kousen wel even hoog zaten. En hoe hij vervolgens op straat zijn voeten zachtjes neerzette zodat die kousen niet afzakten. Hij haatte dat gevoel, en als volwassen man kon hij het nog oproepen. Ik ben dol op dat soort verhalen. Het gevoel van veiligheid dat een goed kostuum hem gaf, dat alles moest kloppen, hoe hij hechtte aan decorum, bijna obsessief. Dat zit voor mij allemaal in dat beeld met die spiegel, die kniekousen en de liniaal.’

Wat voor bronnen gebruik je voor zo’n anekdotisch overzicht?

‘Hoe leuk ik interviewen ook vind... Voor Telefoon voor de heer Mulisch heb ik alleen geput uit bestaande bronnen: interviews, zijn eigen autobiografische werk, biografische verkenningen van met name Onno Blom en Marita Mathijsen. Die beperking heb ik mijzelf opgelegd om het een vrolijke compacte Mulisch te kunnen laten blijven. Desondanks denk ik dat er voor iedereen wel iets nieuws in staat. Zelfs voor de grootste Mulisch-kenner.’

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 26

geschiedenis verwacht

indonesië

Een vergeten geschiedenis

De Amerikaanse prinses Allene Tew (1872-1955) leefde de spreekwoordelijke Amerikaanse droom. Opgegroeid in een stalhouderij op het platteland, wist ze zich op te werken tot een van de rijkste vrouwen van New York. Ze was een bekend gezicht in de internationale Annejet van der Zijl, De Amesocie­ty en was de rikaanse prinses, Uitgeverij peetmoeder van onder Querido, ISBN 978 90 214 0073 anderen onze prinses 0 (€ 22,50) Beatrix. Achter alle rijkdom en successen gingen echter grote persoonlijke tragedies schuil. Verschijnt november 2015.

De weemoedjaren In het collectieve geheugen is het tijdperk van de wederopbouw, van ongebreidelde economische groei en voortdurende vooruitgang, uitgegroeid tot een aantrekkelijke en vooral knusse tijd. Veilige jaren waarin kinderen het vanzelfsprekend beter zouden krijgen dan hun Han van Bree, De weemoedjaren, 1948-1973, Nederland tusouders. De oliecrisis sen marshallhulp en oliecrisis, van 1973 luidde echter Uitgeverij Het Spectrum, ISBN een nieuwe tijd in. In de 978 90 003 4803 9 (€ 19,99) woorden van ministerpresident Joop den Uyl: ‘Het wordt nooit meer zoals het was.’

Haya van Someren-Downer VVD-politica Haya van Someren-Downer (1926-1980) was een beroemdheid. Als Telegraaf-journaliste stapte ze in 1959 over naar de Tweede Kamer.

Later werd ze de eerste vrouwelijke partijvoorzitter in Nederland. Met Hans Wiegel en Harm van Riel bouwde Haya Alies Pegtel, Haya van Somede VVD uit tot een echte ren-Downer, Liberaal activiste, Uitgeverij Boom, ISBN 978 90 volkspartij. De Franse 895 3599 3 (€ 19,90) Marie Claire noemde haar in 1971 een van de machtigste vrouwen van de wereld. Alies Pegtel schetst het leven van een begaafd politica in het naoorlogse Nederland.

Zeg, ken jij de mosselman?

Sam De Kegel breekt de grenzen van tijd en ruimte open, op zoek naar verdwenen beroepen. Hij ontmoet schoenmakers, smeden, hoptelers, videotheekuitbaters, reisagenten, animatiedesigners, tatoeëerders en app-ontwikkelaars. Met gefundeerd veldonderzoek ontrafelt De Kegel hoe en waarom beroepen komen en gaan.

Sam De Kegel, Zeg, ken jij de mosselman?, Waarom geen enkel beroep blijft bestaan, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 854 2598 4 (€ 24,99)

Het verzet van Nederland tegen de Indonesische onafhankelijkheid blijft een van de meest schaamtevolle episoden uit onze geschiedenis. In Vergeten door het vaderland wordt er aandacht geschonken aan het minder bekende fenomeen van Nederlanders die niet meer terug konden naar het vaderland.

Door Tom Gerritsen Auteur Wilma van der Maten is correspondent in Jakarta voor onder meer Het Parool en Elsevier en portretteert in Vergeten door het vaderland verschillende Nederlanders die na de onafhankelijkheid van Indonesië niet meer weg konden uit het land. Het zijn veelal schrijnende verhalen die worden verteld.

De Nederlandse regering staat in de jaren vijftig afhoudend tegenover de komst van Indische Nederlanders.

In een rapport van een ambtelijke commissie uit 1952 valt te lezen dat ‘kinderen van Indische Nederlanders van een tropisch land zijn met een daaraan inherent verbonden laag

arbeidstempo, specifieke oosterse eigenschappen en gedragingen.’

Deze racistische opstelling heeft als gevolg dat de drempel voor de reis naar Nederland zo hoog mogelijk wordt gehouden.

Tegelijkertijd heerst er in Indonesië veel haat tegen de Indische Nederlanders, waardoor het leven van de achterblijvers zeer wordt bemoeilijkt. Een baan bemachtigen is voor slechts een enkeling weggelegd nadat de Nederlandse bedrijven worden genationaliseerd door de Indonesische overheid. Vrijwel alle mensen die in dit boek aan het woord komen vertellen dan ook over de armoede waarin ze hun hele leven hebben doorgebracht. Met Vergeten door het vaderland zet Van der Maten zich in om dit onrecht onder de aandacht te brengen en de Nederlandse regering aan te sporen om alsnog financiële genoegdoening aan de achterblijvers te betalen.

Dat streven is absoluut lovenswaardig en het

is daarom jammer dat de leesbaarheid van het boek wordt belemmerd door de opbouw en de soms slordige schrijfstijl waar Van der Maten voor gekozen heeft. In een zeer snel tempo worden er getuigenissen van Indische Nederlanders op de lezer afgevuurd, waardoor het al snel problematisch begint te worden om individuen te onderscheiden en de indruk die de verhalen maken al vroeg in het boek verloren gaat.

Tegelijkertijd worden episoden uit de geschiedenis van Indonesië nodeloos vaak opnieuw uitgelegd.

Wilma van der Maten, Vergeten door het vaderland, ­Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9384 2 (€ 17,99)

Ondanks die tekortkomingen is het wél bewonderenswaardig om te lezen hoe zeer Wilma van der Maten meeleeft met de mensen wier verhalen ze opschrijft. Het is te hopen dat haar doel uiteindelijk bereikt wordt – een veel breder publiek zou kennis moeten nemen van deze trieste bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis.

weetjewel

Poepieruig voor kijkbuiskinderen Wauw, wat ziet zij er vurruk­ kulluk uit in die minirok, denkt de hippe vogel terwijl hij naar de hoezepoes kijkt.

Hij loopt naar haar toe en zegt: ‘Met jou wil ik wel een sneeuwwitje drinken en een potje rampetampen.’ Met een afkeurende blik kijkt ze hem aan en briest: ‘Toedeloe ballenetui!’

De echte kijkbuiskinderen onder ons zullen Daniëls’ nieuwe woordenlijst hoogstwaarschijnlijk poepieruig vinden. Vol nostalgie stilstaan bij de tijd dat je met je zakkenwassers van vrienden mellow yellow met een jointje in je mond kassie zat te kijken, terwijl je je ludduvuddu probeerde te verwerken omdat je birdje je had verlaten. Blits! brengt je terug naar de tijd van hippies en Dolle Mina’s.

Maar voor wie geen jeugdsentiment – overigens ook een woord dat in de Door Tanja Wilming jaren zestig voor het eerst onder de aandacht werd gebracht in het kader van Stichting Jeugdsentiment Jaren Dit is een typische conversatie uit de jaren Vijftig – heeft overgehouden aan deze blitse jaren, is het zestig tusboek van Daniëls niet sen een meer dan een alfabejongen die tische lijst met soms zijn dagen bekende en soms onbehet liefst kende woorden. Had de high doorbrengt en een auteur gewild dat ook meisje dat bekend is mensen die zijn gebomet de minimode van ren in de jaren zeventig dat moment. Wim Daniof daarna zijn boek ëls brengt ons terug graag lezen, dan was naar deze periode. Na het leuk geweest als er een Mieters! boek over iets meer voorbeeldzinde taal in de jaren vijftig nen en anekdotes in is het nu namelijk tijd hadden gestaan om om woorden en begriphet boek wat meer jeu pen die in de jaren zesWim Daniëls, Blits!, Uitgeverij tig ontstonden samen te Thomas Rap, ISBN 978 94 004 (woord uit de jaren tien) te geven. Maar als voegen in Blits!.

0110 5 (€ 12,90)

Merlijn Doomernik

Wim Daniëls

Daniëls gewoon doorgaat met waar hij nu mee bezig is, dan kunnen de eerste reageerbuisbaby’s uit de jaren zeventig, de Rocky- en Rambo-fans uit de jaren tachtig, de Nike Air Maxdragers uit de jaren negentig en de Furby-verzorgers van de zero’s binnenkort ook gewoon gaan genieten van hun eigen woordenlijst.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 27

Aboutaleb

Agenda

Oktober: Maand van de Geschiedenis 10 oktober

GRONINGEN – Dag van de Groninger Geschiedenis. Het is voor de 29ste keer dat het grootste geschiedenisevenement van Groningen uitpakt en deze keer met het thema ‘Tussen Droom en Daad’. Traditiegetrouw vindt het plaats in het gebouw van het RHC Groninger Archieven. www.dagvandegroningergeschiedenis.nl.

10 oktober

Amsterdam – Fietstocht ter herdenking van het 100-jarig bestaan van de gemeentelijke Woningdienst. De tocht gaat langs tentoonstellingen en woningbouwcomplexen, van de Jordaan tot Amsterdam-Noord.

1 – 25 oktober

DEN HAAG – Haags Historisch Museum. Met de tentoonstelling ‘Naar de Boeren – Kinderevacuaties in de Hongerwinter’ herdenkt Het Haags Historisch Museum de Hongerwinter.

1 – 31 oktober

Een gedroomde samenleving Martijn van de Griendt

Tussen droom en daad zit een ‘boughaz’, althans bij Marokkanen die hun geluk willen beproeven in Europa.

Boughaz is de term voor de oversteek die zij daarbij moeten maken van het Afrikaanse naar het Europese continent.

Door Paul H.A.M. Abels Ahmed Aboutaleb is zo iemand die deze sprong waagde. Hij kwam in 1976 als tiener naar Nederland, om zich met zijn familie te voegen bij zijn vader, die hier al jaren eerder als gastarbeider een droom van een betere toekomst voor zijn gezin kwam najagen. Niemand had toen durven dromen dat dit jongetje het amper dertig jaar later zou schoppen tot burgemeester van de wereldstad Rotterdam.

Tussen zijn droom van een betere toekomst en die daad om na een razendsnelle carrière het burgervaderschap op zich te nemen zit een lange weg. Een weg die bezaaid zal zijn geweest met hobbels, omleidingen en blokkades. Ook in sociaalmaatschappelijk opzicht heeft Aboutaleb een ‘boughaz’ moeten

ondernemen. Met wilskracht en doorzettingsvermogen heeft hij zijn doel bereikt. Anderen, met dezelfde achtergrond, slaagden hier niet in en hun droom werd een nachtmerrie, voor zichzelf en soms ook voor hun omgeving.

Het is een bijzonder goede keuze geweest van de Stichting Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek (CPNB) om juist Ahmed Aboutaleb te vragen voor de jaarlijkse Maand van de Geschiedenis een essay te schrijven over het thema van dit jaar: Tussen Droom & Daad. Zijn levensloop is immers de verpersoonlijking van dit thema. Bovendien is het razend actueel, met de actuele toestroom naar Europa van vluchtelingen die dromen van een betere en vooral veiligere toekomst hier.

Aboutaleb bouwt zijn betoog op rond de lotgevallen van een joodse familie in Rotterdam die de oorlog overleefde door zich schuil te houden op een orgelzolder van een gereformeerde kerk. Hun overlevingsdrang staat voor hem model voor alle mensen, ongeacht hun geloof of afkomst, om op individuele kracht, maar ook door grensoverschrijdende onderlinge solidariteit, tot daden te

Ahmed Aboutaleb

komen en dromen waar te maken.

Aboutaleb stelt dat de geschiedenis zich laat lezen als een voortdurende aaneenschakeling van dromen en daden, van daden en dromen. Volgens hem kunnen we veel leren van zowel de dromers als de doeners.

Mensen met moed, doorzettingsvermogen en opofferingsgezindheid.

De boodschap van Aboutaleb is: we kunnen elkaar helpen de weg te vinden, want de weg van dromen naar daad is de weg van ‘ik’ naar ‘wij’.

Van de ‘ik’ die vaak machteloos is tegen de grote problemen, naar de ‘wij’ die veel mogelijk maakt. Om zijn punt te maken sleept hij er een keur aan denkers bij, van Aristoteles tot – natuurlijk – Erasmus van Rotterdam.

Dat komt helaas nogal geforceerd over, net als de vervlechting met het verhaal over de joodse onderduikers. Zijn betoog had veel aan kracht gewonnen als hij dichter bij zichzelf was gebleven, want zijn persoonlijke migratiegeschiedenis is wel het beste bewijs dat dromen werkelijkheid kunnen worden.

Dankzij individuele inzet, maar ook met hulp en steun van de omgeving.

Het essay wordt door de CPNB uitgegeven en is tijdens de Maand van de Geschiedenis in de boekhandel te koop voor € 2,95.

DELFT – Museum Prinsenhof. In Delft vond één van de belangrijkste gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis plaats; de moord op Willem van Oranje. Bezoek de ‘plaats delict’, de befaamde moordhal met de kogelgaten en leer zelf hoe Willems leven zich afspeelde tussen droom en daad!

VLAARDINGEN – Stadsarchief Vlaardingen. Kleine expositie over de hulpactie die de inwoners van Vlaardingen op touw zetten om de slachtoffers van De Slag bij Waterloo bij te staan. In de expositie onder meer prenten (Streekmuseum Jan Anderson), archivalia en drukwerken (Stadsarchief Vlaardingen).

WAALWIJK – Nederlands Leder en Schoenen Museum. Ieder schoenontwerp begint met een droom. In het kader van de Maand van de Geschiedenis toont het Schoenen Museum een selectie ‘droomschoenen’ uit eigen collectie.

DOESBURG – Historische Boekdrukkerij De Arend.

In De Arend zullen op de eerste zondag en op alle dinsdagmiddagen in deze maand gedichten gedrukt worden die slaan op dromen en daden. De eigenaar, Arie Niks, vertelt tijdens uw bezoek over het ontstaan van de boekdrukkunst.

31 oktober

AMTERDAM – Nacht van de Geschiedenis. Ook dit jaar vindt in het Rijksmuseum de Nacht van de Geschiedenis plaats, het feestelijke einde van de Maand van de Geschiedenis. De Nacht is hét jaarlijkse event voor historici, geschiedenisliefhebbers en iedereen die in het verleden is geïnteresseerd.

Voor meer informatie en het volledige programma kun je kijken op www.maandvandegeschiedenis.nl.

JOHNNY CASH De veelgeprezen en complete biografie

‘Elke man is een watje vergeleken met Johnny Cash.’

Bono ‘Hilburn heeft een briljant verhaal geschreven, van een nog briljantere songwriter.’

Keith Richards

Nu in de boekhandel | www.unieboekspectrum.nl

€ 25,-

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 29

koken praktijktest

Een heerlijk geurend huis Terwijl vanuit de woonkamer het geroezemoes rond de borreltafel klonk, stond ik in de keuken geconcentreerd in een pan te roeren. Ik was zenuwachtig. Ik kookte een vegetarisch gerecht voor een groep rascarnivoren met behulp van het kookboek Vegarabia.

Door Anouk Abels Vegarabia is geschreven door chef-kok Greg Malouf en zijn vrouw Lucy. Met hun onvoorwaardelijke liefde voor de Arabische keuken laten zij zien hoe je de mooiste vegetarische ontbijtgerechten, lunches, diners, desserts en hapjes in elkaar draait. Toch voelt het niet aan als een vegetarisch kookboek. Het lijkt eerder een veelzijdige blik op de keuken van het MiddenOosten, waarbij toevallig geen vlees gebruikt wordt. Zo leer je hoe je boter maakt van crème fraîche en wat er in Arabische landen gedaan wordt met pasta’s, noten en zaden. Ook mooi: Vegarabia is werkelijk prachtig vormgegeven. De mintgroene kaft met de gouden citroenboom op de voorkant en de gele zijkanten van de pagina’s lokken je het kookboek binnen, waar de gefotografeerde maaltijden je doen watertanden.

Ik besloot een stuk of vier recepten uit te proberen. Daarbij liep ik wel

Uiteindelijk maakte ik eerst een aardappelsalade met erwten en Perzische specerijen. Later volgden een omelet met witte courgette en munt als ontbijt, en een Oosterse bramenkruimelcake voor mijn collega’s bij de Boekenkrant. Keer op keer vulde het eten ons huis met ongebruikelijke maar fantastische geuren.

De porties waren wel wat klein: de aardappelsalade, die bedoeld was voor vier personen, was amper genoeg voor twee mensen. Pas later ontdekte ik in het voorwoord van de Maloufs dat het de bedoeling is om meerdere gerechten op één avond te combineren. Helaas waren de recepten voor mij te ingewikkeld en tijdrovend om dat te doen. Gelukkig biedt een extra pitabroodje op zo’n moment altijd uitkomst.

Vegarabia Toen brak de avond aan waarop ik tegen wat problemen aan. Ik heb mijn bevriende carnivoren ontving. geen tajine en geen ijsmachine; Na flink wat zwoegen in de keuken daardoor vielen er een aantal mooie serveerde ik Libanese gekruide hoofdgerechten en toekikkererwten en tjes af. Dan was er nog aubergine met pita. de jacht naar ingrediënDe verrassende smaak ten; waar kun je in godsvan kaneel, piment en naam witte courgettes, gemberpoeder zorgde fregola of granaatappelervoor dat iedereen melasse kopen? Gelukaan tafel genoot van kig komen de Maloufs het eten. De grootste met alternatieve ingrecarnivoor onder ons diënten voor producten had als eerste zijn die echt moeilijk te kommetje leeg. ‘Weet vinden zijn. Trouwens: je, ik heb het vlees Greg & Lucy Malouf, Vegaramijn buurtsuper had helemaal niet gemist,’ bia. Vegetarische recepten uit verrassend veel Arabiriep hij. ‘Dit was echt het Midden-Oosten, vertaling: sche ingrediënten op lekker. Eerlijk!’

Kim Steenbergen, Uitgevevoorraad, zoals kurkuma rij Good Cook, ISBN 978 94 614 en harissa.

3124 0 (€ 29,95)

Paardenbot en haringstaart

Herinneringen aan Sovjet-eten Koelebjaka, oecha, tsjanachi: wel eens van deze gerechten gehoord? Het zijn gevulde pastei, vissoep en Georgische stoofpot. In Mijn Russische geschiedenis vertelt Anya van Bremzen ons haar familiegeschiedenis aan de hand van het Sovjet-eten van de twintigste eeuw.

Door Laura van Dee Anya von Bremzen werd in 1963 geboren in Moskou, maar emigreerde in de jaren zeventig naar de Verenigde Staten.

Om de herinnering aan de Sovjet-Unie levendig te houden, bereidde ze in de VS regelmatig Sovjetrecepten. De auteur vermengt op soepele wijze haar kennis van de Russische keuken met haar familiegeschiedenis en de Russische geschiedenis. Van de exorbitante diners uit de tsarentijd tot hongersnood en voedselbonnen: we leren de Sovjetsamenleving in al haar facetten kennen. Zo moest de burgerbevolking het in de jaren

veertig doen met balanda, een soep andere leuke extra: Von Bremzen met ingrediënten als paardenbot en heeft achterin een reeks Sovjetharingstaart. Ondertussen liet Stalin recepten opgenomen. Wat het het zich goed smaken. verhaal ook bijzonder maakt, zijn Von Bremzen worstelde als kind de moppen die je inzicht geven in met die grote tegenstellingen in de de Russische volksaard. Hoe slecht Sovjet­maatschappij. Zij kreeg op het ook ging, er werden altijd graphaar chique kleuterschool heerlijk pen gemaakt. In de jaren zestig eten geserveerd, terwijl in de rest bijvoorbeeld was de oogst dramavan het land grote honger heerste. tisch en stonden de mensen in de Ze verstopte daarom een tijdlang rij voor brood, doordat partijleider haar eten achter de radiator. Dat Chroetsjov de maisproductie voorveroorzaakte echter zo’n stank, dat rang gaf ten opzichte van de tarhet al snel aan het licht kwam. Ook weproductie. Een populaire grap vond ze het interessant luidde in die tijd: ‘Hoe om de communistische ziet de oogst van 1963 liederen te zingen die ze eruit? Als de kop van op school leerde. Maar Chroetsjov (kaal).’ haar moeder hekelde de Mijn Russische geschiecommunistische indocdenis is een prachtig en trinatie en droeg haar ontroerend boek met dochter op: ‘Anjoetik, eten als leidraad. Dat we nemen die gadost Von Bremzen haar klas(troep) niet mee naar siekers kent, blijkt uit huis.’ het volgende citaat uit Soms is het verhaal de proloog: ‘Alle gelukwat lastig te volgen. Er kige herinneringen aan komen veel personages eten lijken op elkaar; in het boek voor en de alle ongelukkige herAnya von Bremzen, Mijn Ruszinnen zijn doorspekt inneringen aan eten sische geschiedenis. De kunst met Russische begripzijn ongelukkig op hun van het koken in drie generapen, die niet altijd even eigen manier.’ ties vrouwen, Uitgeverij Ambo goed worden uitgelegd. | Anthos, ISBN 978 90 263 3112 Het boek heeft wel een 1 (€ 19,99)

recept van de maand

Rodelinzen­ curry met kokosmelk • pompoen (hokkaido of flespompoen) • 3 sjalotten • 1 kop rode linzen • Olie om in te bakken • 1 klein pakje of blikje (200 ml) kokosmelk • 1 (groente) bouillonblokje • 2 gedroogde limoenblaadjes (djeroek poeroet) • 1 rode peper • 0,5 tl fenegriekpoeder Marianne Meijerink, Het • 0,5 tl kurkuma (of versbuurtsuperkookboek, Uitgegeraspte geelwortel) verij Orlando, ISBN 978 94 920 8626 6 (€ 17,95) • 0,5 tl gemalen komijn • 1 stukje verse gember • 2 groene tomaten (of 1 kleine lichtgroene courgette) • 1 rode tomaat • 1 citroen of limoen De combinatie van kokosmelk en roze linzen is geweldig. De groene tomaten zorgen voor een lekkere zurige touch, maar als die er niet zijn, kun je voor het kleureffect lichtgroene courgette gebruiken. Die heeft (net als groene tomaten) een stevige beet en dat is lekker in dit gerecht. Je kunt hier ook een restje groenten aan toevoegen dat je nog in huis heb: wat repen kool, winterwortel of bleekselderij. Maar niet te veel en ook niet te veel verschillende.

Was de pompoen, snijd de benodigde hoeveelheid af en verwijder de pitten. De schil mag blijven zitten. Snijd de pompoen in blokjes. Was de linzen in een zeef. Hak de sjalotten fijn. Los het bouillonblokje op in wat kokend water. Snijd de rode peper in ringen (naar smaak met of zonder pitten en zaadlijsten). Bak de sjalot zachtjes in olie, voeg de pompoen toe en schep even om. Doe de linzen in de pan, samen met de bouillon en de kokosmelk, en schep weer om. Voeg de limoenblaadjes en kruiderij toe. Rasp de gember boven de pan. Snijd de tomaten of courgette in stukken in en voeg die ook toe. Schep om, vul aan met water tot het 2 vingers dik boven de linzen staat. Breng alles aan de kook en het laat in circa 20 minuten zachtjes gaar worden. Schep tussendoor af en toe voorzichtig om en houd de tijd in de gaten, want de linzen moeten niet tot prut koken. Breng het geheel op smaak met rode pepervlokken en citroen- of limoensap.

Het buurtsuperkookboek is Kookboek van de Maand oktober, een initiatief van Kookboek van het Jaar-organisator Fusina Verloop en culinair journalist Ronald de Nijs.

Hanneke de Vries leent geld bij de bank voor het kopen van een appartement. Niets vreemds aan, zal je zeggen. Als Hanneke onder het genot van een kopje koffie haar handtekening zet, heeft ze geen idee van wat haar te wachten staat. Wanneer ze buiten haar schuld in de financiële problemen komt, blijkt al snel dat ze niet op de bank kan rekenen. Heeft Hanneke iets niet goed begrepen?

Waarom loopt het mis? Econoom Ad Broere legt het allemaal haarfijn uit in ‘gewoon Nederlands’.

48 PAGINA’S •••

PAPERBACK •••

24 X 17 CM •••

ISBN 978 90 816 2802 0 •••

€ 8,95

VERKRIJGBAAR BIJ DE BOEKHANDEL

Kalenderwijzer 2016 Op zoek naar een idee voor de vrijdagmiddagborrel?

OKTOBER 2015 – PAGINA 5

BK JUNIOR

WAT VIND JIJ?

JOUW MENING

Over Tante Troela

Tante Troela is een boek van de grappige Engelse schrijver David Walliams. Maar wat vinden kinderen ervan?

BKJunior vroeg het aan Elisabeth en Leyla van basisschool de Driestroom in Den Bosch.

BKJunior

HOUT S

vertelt Simon hoe het is om schrijver te zijn.

P

er ongelukt! gaat ‘Ik zou over Ro. Zijn moeder zit in de gevanwel een andere genis vanwege de dief- BK JUNIOR naam voor het boek ‘Ik vind Tante stal van een bijzonder boek uit het Museum voor Troela een grappig hebben gekozen.

OKTOBER 2015 – PAGINA Bijna 11 MEI 2015 – PAGINA 18 Briljante Uitvindinge boek waar je uren tante Troela die Want n. Maar Het Ro gelooft er niets van. in kunt lezen.

Zijn bestaat niet in het moeder is onschuldig! is een spannend Daarom bedenkt hij met zijn boek vol avonturen boek!’

‘Een vrienden STIJG Archie en raadsels en geesOPen INLela EENeen plan om van mijn eigen haar te bevrijden. ten! Het leukste hoofduitvindingen een stuk vind ik ‘Opgesloten kleine was een apparaat in de kelder’, omdat Stella Je boek staat vol gekke uitvina n d e h e t elu c h t b insectenverO nb e m ‘Het is een in het begin heel erg a l l on dingen. Heb je zelf NA DA s waarme en KONGMING L A NTA e ook wel eens r a nder, die best w or d CA A R Nje naar uu r Ee n b zameling. en verdrietig 23 S d m d e n w e r de n al een t d o or d e pi l o o t 2015 –isPAGINA uitvinding gedaan?

Word wakker ge no e OKTOBERbang in d w or d , vu en de lucht is spannend boek e lt gevuld met… i n Chi n a g ballonnen! Lang voordat l l on m e t H EE T e ee uw ema elkaar der d de b a GA er speelgoedballonnen omdat haar ouders a ktkon ‘Jazeker!

S waren, bestonden .

Toen ik 7 of 8 jaar was er al heteluchtballonne l i c h t e r i s d a n lu c h BK JUNIOR dat t en die mensen m n vol avonturen eenamen de l m gaatVerder zijn overleden door wilde ucht in. De eerste heteluchtballon ik graag seinen.’ uitvinder wor- daaro omhoodge. ballon staan er prikborden met werd uitgevonden de gevangenis zitten. door Etienne en kaartjes. Daar staat Joseph Montgolfier tante Alberta. den, Toen vroeg en raadsels en in 1783.

Te ge nwo o rd net het verhaal ig b e st a a n zoals e r i n t e r Archie n at io n a le in Per ongeik me af hoe dat voor heteluchtballonw op waar ik mee bezig edstrijden en een Maar Stella hun kindevan de g root ste telukt!.

Ik haalde apparaten ben. Ik r we reld geesten!’ uit ren zou zijn.’

Richelieu in Canada. is in Sa int-Je a n-surgebruik de kaartjes wordt nog banelkaar om te zien hoe bijvoorbeeld ze werkHet festival werd om de volgorde van ger doordat ze het eerst gehouden ten.uitvoor 1984 en groeide Een in van de hoofdmijn waar tot een He t ESDOOR NBL A D eigen evenement uitvinVan welke schrijver professionele ballonvaarders t n a t i on a l e s y me t stukken te veranderen steeds een stem i s he heb je het tegen elkaar mb z i j st rijden endingen bezoekers was . Zo prooo n apparaat tijdenseen l v el zonsopwaarmeest geleerd? ondergang schilderachtige en a beer ik uit wat het beste achter de muur tochten kunnen m a ke n . D emee NIEUWE TITELS f o t o dje elkaar werkt.’ i e naar je maak seinen. t v a n u i t kon ‘Van David Almond.

Polleke. Zo heeft ze mandje, zou wel e BROERS MO je De Fr a n s NTG eens de meest hoort. De stem Hij kan kleurrijke O foto kunnenDat gebruikten zijn die on t w i e r p e n d e e e r s t e b e L F I E je tijdens je levenmijn broertje m R goed een wereld beschrijvenheel omdat er meer maakt, hem zelf genoemd.’ en chtballon i n 1783. M a nd dan 100 ballonnen Heb je haltijd zegt dat ze de e t elu in de lucht zin er vo ate zweven – in ik ar e ’s nachts die alle om r e men sen omom denkbare De aankomst kleuren enstiekem or z e k a nde contact net echt is, maar toch vormen. he o schrijven? m e e d e lu c h t i n t e kolen die tegen met elkaar te maken.’ ga a t ee z en gebeurt er RO De m rs n!

TA an d altijd iets magisch. Het N, Zou jij ook wel een ‘Ja. Soms gaat het schrijven e e n i s ge m muur gestadenieuws a a k t va kan niet s te r e hebt vast op de televisie wel het n helek en echt, v m koe willen? maar e e de r k r a c h t ig a ter op zijn moet maal vanzelf, maar je gelooft het i a al .

In 1toch.’

Waar schrijf je het liefst?

999 wa gezien over de vele mensen diepeld andere keren r en Be e e r s te me n ‘Nee, ik zou heel tra moet ik even bedenken Ook de se ‘In een kamer bij mij H EL n di e n d vlucht zijn voor oorlog of honger.weghalen en niet hoe EW ik ga thuis. in P nieuw Heb Ik een je nog tips voor kinde- EREL e graag lang gele- als ze beginnen.’ mag schrikken zit het liefst voor het vader van Shaun Tan verliet raam, dan een H A L F ren die ook een boek soort dier willen: Bijna Jaren MI Maleisië. heeft weggehaald, alles LJ kan ik naar buiten kijken willen den zijn vaderland l i jk s s a m e n ja a r op O David Walliams, He Tante r en ku schrijven? n ne n een vaen t ma een microbig. Dat is u r r i jk e b a l l on n h al s Wanneer heb je de een boek l l on de muur zit om Shaun ndje w beetje achter kle n dt je d Roger ba later maaktewant e aa r i n je je be vidromen. h beste Troela, vertaling: en e lu c Ik kijk a n uit op el e h t i ng a ‘Laat je verhaal lezen een oog ideeën? ga een biggetje dat heel a t , w or d t o ok w vrouw zijnRoet heet. Het BK JUNIOR die die man geest aan andere oude dbegraafplaa over eeneen Vanbrabant, Uitgeverij G ONDEL ts.’ ge no e m . kinderen of aan volwasseneOKTOBER 2015 – PAGINA 19 Een mooi klein blijft.’

‘Wist ik het maar! Soms en vertrekt en Stella steeds Clavis, ISBN 978 90 448 verlaat dat Roet is leuk en kind n. loop ik Vraag wat zij van jouw 2407 0 (€A17,95) over straat of in een l s je land. ontsnappen.’

Staat een vertevreemd verhaal op de proberen stripboek over naar 16 museum ook ger eno–enog groKtoBer ond blij f , valt er 2015 gpagina te be iets speciaals in vinden. Wat vinden Het Kinderboekenweekdaa r je le ve Waarom ben je Polals ik een briljant idee s taat Balloonkamer?

Pla ne t , he t GROOTS n: zij mooi en TE Daar moet hij zich helemaal OPBL A krijg. Of ik geschenk, Per ongelukt!

ASBA RE T HEM A PA R K ter wer el vluchtelingen. alleen spannend? Zelf laat BK juniorleke gaan lezen? d. word ’s nachts wakker ik ‘Er staan veel mijn zien te redden, tussen boevan Simon van der met een boeken, zodat ik ken ook altijd lezen Geest, ‘Ik had Madelief ook verhaal in mijn hoofd. aan kindeaf en toe kan kijken is tijdens de Kinderboevreemde mensen met vreemVoor Per Al l e b a l l on n e n r e i z hoe andere ren vlak voordat ze af en ongelukt! keek ik op al een keer gelein kenweek verkrijgbaar e z el f d e r i c h t i ng schrijvers het doen. zijn. Vaak de gewoontes. Gelukkig krijgt hij tv naar een in d met DE WIND, namelijk Ik heb ook verander ik mijn verhaal me de boekhandel, bij programma over moeders zen. Dat boek is van e. aannog hulp van een gek huisdier. Uiteindelijk die in HERFST koop van ten minste beetje door wat zij zeggen.’ een dezelfde schrijver, en €10,– zoaan kinderboeken. lukt het hem om genoeg geld te sparen, gaat vooral over katdat zijn gezin ook naar tenkwaad uithalen De het nieuwe land kan s tad Sai nt-Je met je vrienden.’ a n-su r-Richelieu heef een er f TR A go e NSPOR do komen.

TGEBIED: he t eer s te Ca nadese s p wer p p d l o n o e g hou ro d hi e r or Ee n g g el e g d e n h e t k a n a a l v e r b i n d t d dt e s ta n b e ne de n to t d de me t h De Aankomst is een d b allo at h e t noor den va n de Ver enigde Sta ten . i Haal je zelf wel eens m i nu t e n o m r i s om OP TE STI J j He t duu r t maa r 15 GE kl a a graphic novel, een seN. L EN me t ga s .

E E N B A L L ON T E V U L kattenkwaad uit? rieus stripboek. Het 30 ‘Nou, niet zo vaak, verhaal wordt niet maar vriendinnen van mij wel!’

Wist je dat je met schelpen, J. NAUTA verteld met tekst, WAT LEES JIJ? bloemen, dode bladeren, ATLAS maar met mooie teook fan van oesterzwammen in december.

Maar je bent dus op een kameel, of 31 René Ruitenberg, van keningen. Soms zijn Annette besjes en Wist je Ursus Wehrli, Opruimen, takjes heel leuk zijn er enkele wat Daarnaast verken Madelief?

UITTESTEN naar Canada de beetnoordeBruijnesteUitgeverij kunst! en Elsje In Tekenen dat is de kunst!, de plaatjes een Zanderik kunt knutselen? verbijvoorbeeld dat ik90 vind PollekeISBN meer gewaagde productenvia maar een luchtbal‘Ja, De lijke bossen van 978 en kookHarmonie, Shaun Tan, De Aankomst, je somber, waardoor – respectievelijk ijn met takken staankok allerlei tips dat lon. Reis naar de er maar liefst 7.500 Mexico vlieces leuker, (€ 14,90) ISBN werkt in een recept, waaronder iets761 6849 4want Querido, ontwikkelpro Uitgeverij ‘Polleke Na een , bioloog en jourje goed kunt voelen boekenschrijver wat je allemaal kunt (€ 14,99) Beierse Alpen, de rode voor mijn 90 451 1839 0vier gen? Dat menis meer zeewieren, insecten en bloemen. jaar verscheen voor www.deharmonie.nl schrijfster dubbeldekkers sen bijna hoe moeilijk het is om 978 van culinair nalist, enmet vind ik iets een-Canyon maken Grand dingenlaten die je in leeftijd. Ook staan tijdens het Omdat niet alle producten zien in je eentje Sinds het winnen van de Zij Liever lokaal: een fotograaf. onlangs door Londen annex en het strand dat helemaal de Indiase Holinatuur kunt vinden. ver weg te gaan alleen voudig verkrijgbaar zijn, worden Nationale Voorleeswedstrijd er telkens gedich- leuker, want je land te verlaten en ergens trots kan zijn op niet je Nederland waar dat boek van Nieuw-Zeefeest wildplukelkaar in. Polleke rijden? ook tips gegeven over hoofdis meer voor wonen. hebt vast weleens is Julie Slagman (11) uit Rot- tenVan In twaalf schelpen land. Of ga naar het in vindt, maar ook zijne producten. bestrooien met Opruimen, later receptengeleden Zwemmen wil namelijk kweken en koopadresjes. zelfolifanten met ken, van De Aankomst verscheen al een tijdje verzameld maand het strand in Amazoneregenwoud iedere terdam ambassadeur van of in voorop feestelijk kleurpoestukken, worden.’

Thailand, de kunst! mijn leeftijd.’ verhalen over de ingrediëndichter dat is om pinguïns spotten en is nu opnieuw uitgegeven als paperback. bos gezocht recepten naar eikels, der in alle kleuren van met aapjes, papegaaien en 366 het Kinderboekenmuseum. één, jaar hethet op Antartica en luiten die je gebruikt. werden meer dan TESTPANEL en dansen op de regenboog, of dat kastanjes en mooie gekleurdevoor aardsLiebonusrecept Ze vertelt over haar favonijlpaarden al aan (inclusief een je het boek met te spelen.

Heb een stoomboo togen we Tijdens Door Yulma van Rijn exemplade gevaarlijkste dieren Eind tfebruari 12.500 bladeren. Misschienworden lokale Lucy Letherland, De op de MissisHet hippe meisjes kookboek het lezen en het bekijken grote zijn die je riete boek: Polleke van Guus het schrikkeljaar) en een je vrienden aangeraden? sippi… Hetver avonturenatlas, Uitgevein onze bagage op de Zambezirivier lokaal kan heb je ze ook wel en Michèle Stokla allemaal mee ren verkocht. Nu plaatjes leer je een helemet van denaar tegenkomt?

HERFSTSLINGER ingrediënten die op dat moment Kuijer. rij Rubinstein, ISBN ‘Ja, ik heb gezegd dat ze het boek mooie patroDe grote avonturen In ieder landMaak van tien personen 978 90 ekkere recepten voor de echte jeugdige naar huis genomen. testpanelatlas! boel over bekende en is wel een waanzinmini-ediis er de 476 1938 3 (€ 25,00) Maar veel kinonbekende lezen. het land of in de zee beschikeens op om nen uit moesten op de leuk niet recepten het eerste nig vindt het aantal over? nieuwtje is Wie een Je kunt ze dan natuur- Hier- n dit boekTexel omMooie herfstbladeren topkoks. plaatsen. Wist je bijvoorbeeld iever lokaal te vinden.bladeWaar gaat Polleke enmij of op handtastie vroegen dan aan kom je de mooi- gaan testen. Texel kun baar zijn beschreven.

In dit boek met felle kleuren. deren Kortom: inren te dat er maar liefst 7.500 De grote in de keuken aan de slag te gaan? in een hoe je deze Nederlandse Slow Food-boek. lijk bewarenuitgelegd ‘Over een meisje, Polleke. Haar dit kookboek avonturenatste tekeningen je gebruiken omvan boek zouden mogen een vrolijke rode dub- las reis je de tegen broekzakformaat overGebruik ze mijn vooractivistische bij wordt water, van alleAnnette foodbebeldekkers van aardbolgeen doos.

Maar je kunt er verwerken ontdek je een heleboel receptenDeze eiland ouders zijn gescheiden, en haar rond. En dat is het door Londen rijden? plekken in waar daar was ik zelf al in je ooitherfstslinger kunt Maar heen maken. lenen. kleuren volwassen zonder datzodat helingrediënten voor zou auteurs Ofte je ookjemaar van de dat één allerlei leuke diner elk jaar aan het einde heerlijke gerechten om weging, opgericht in Italië door ook vader is dakloos en gebruikt willen reizen.Ruitenburg, één koffer Trek lekkere bezig…’ de vooral en Sahara der blijven. in gezonde hoeft door een te pakken. Wij wensen de gen van dehaar warhoofden en Volgens zomer 35 miljoen vlinders mee maken. Met al je kookkunsten op drugs. Polleke wil dat kookboek. van het Wat je heb je nodig?

Carlo Petrini, zet zich af tegen een goede reis! maaltijd. kinderen. kun je bijlos te laten. Wat dacht hij naar een afkickTexel binnen een straal • herfstbladeren kun je op industriële productie van voedsel schelpen Hoe is het trouwens twee vis-, twee Elke week vinden eenbevat je ervan om iedereen mooie huis gaat. Het is dus verf in alle alles van tien• kilometer kleuren en de fastfood. Ze heeft als doel voorbeelden om ambassadeur bonengroente-, twee Saskia Koper & Barbara vlees-maken ketting te eten. die je lief vindt eens te en best een zielig veren gezond • eventueel: touwtje om heerlijk en stiften om de culturele of traditionele van het KinderboeRijpkema,bij Tekenen met graangerechten vanofeen dennenap- passend verwennen met wenhaal: Polleke wil En dat klopt: heerlijke lamsbout, keuken te behouden en daarmee takken, kenmuseum te zijn?

Uitgeverij Ruitenberg, bij- KNNV, eet ,je Annette van jaar. Zo van tijdje lasagne bopelde maak eenhet graptelteefjes, en zilte iedereen graag helVooraf: ISBN 978 90 501 1541 4kaas, lamsoormosterd ook het oorspronkelijk gebruik ‘Heel leuk. Ik ga het René Zanderink en Elsje Je kunt ook een in februwortelroompigvoorbeeld uiltje. In elkpompoen seilognese, (€ 19,95) pen, maar dat lukt in overvloed Droog zijn de bladeren in eenop Bruijnesteijn, Liever bloeaardappelen binnenkort met van gewassen, dieren en land- zoen dier van je blad in maart, minipizza’s? scheermessen kun gevers, of je weer ari, Uit soep niet altijd. Dan gaat Fontaine lokaal, menpers of in een krant onder te vinden. de directeur hebhet eiland maken. Misschien bouwgebruiken van een regio. andere dingen van3 in augustus 90 595 6489 978proeven vinden Laat ‘Zwolse krul’ ISBNze en dus en ze meestal naar haar een stapel boeken. ben over wat menmoet je hier en daar Liever Lokaal is gemaakt door 39,95) keukengehei(€jouw ook weer andere knutsels maken. al opa en oma, want aan sen leuk vinden aan wat knippen in het Chatel met illusSoms kun je met je kunstwerk de men! Het hippe meisjes Christelle hen kan ze alles vertraties van Lionel Antoni het museum en wat blad. Wat zie jij in natuur ook weer helpen, bijvoorkookboek is eigenlijk tellen. Van hen krijgt Sway, Het hippe meisjes Wil je er beter kan. Ik ben jouw blad? beeld door een restaurant voor net zo leuk voor keuze een koe.’ kookboek, Deltas Centrale dus eigenlijk een een keer iets vogels in te richten.

Uitgeverij, ISBN 978 90 447 kenprinsjes als voor Guus Kuijer, Polleke, Uitgesoort hulpje van de 2867 5 (€ 15,95) In Tekenen met takken wordt verij Querido, ISBN 978 90 keukenprinsesjes.

Wat krijgt ze? uitproberen? directeur!’

19,95) goed uitgelegd hoe je iets moet ‘Een koe! Die heet ook 451 0980 0 (€ Hiernaast zie je hoe maken. Zo kan iedereen het. Op Als de bladeren je een herfstslinger de vrolijke foto’s zie je hoe je klaar zijn, kun je ze knutselwerk er uiteindelijk moet van bladeren aan een touwtje hangaan uitzien. In het boek worden gen als een gezellige maakt. ook tips gegeven over waar en herfstslinger! Je kunt hoe je het beste kunt zoeken naar ook de bladeren nog materialen en hoe je ze goed kunt versieren met stift. bewaren.

LEYLA (11)

ONTDEKKEN

HETELUCHTBALLON

MET DE KAT OP SCHOOT

te n . u n ada f p Ca n n

ni

ie

nd

De aardbol rond vanuit je stoel

L

I gekke proefjes, L met Jacques Vriens, In de achtbaan zó word je een spion, plus: Kinderboekenweek!

1

2

www.boomnelissen.nl Geen verzendkosten binnen Nederland.

3

In Tekenen met takken vind je ook leuke weetjes over de natuur.

Zo leer je hoe uilen en bijen leven, over patronen waarin paddenstoelen groeien of hoe een schaap wordt geschoren. Met Tekenen met takken heb je binnen en buiten het hele jaar door plezier!

TIP

Je kunt ook een naamslinger maken. Schrijf op ieder blad een letter en maak zo een mooie slinger met jouw naam erop!

n

Lezen in Wonderland J

N k om t NSE M E v a l om d e ti f e s e n vl i e g e n . zi te

Knutselen met de natuur

et

Van koe tot kattenkwaad

ZELF MAKEN

EN

E N R A D.

Texel is het eiland van

Annette van Ruitenburg n, dat, is de kunst!

Boekfragment: opruime één van de auteurs van Liever lokaal. Volgens haar kun je op Texel binnen een straal van tien kilometer alles vinden om heerlijk en gezond te eten.

n Jo n e s d e Br i a en ballon DE rd uc ht c a e t el ge n . h vl o e n on d r D

et

ic

EUZ

Texel smaakt beter!

t

J

tR

Geen tijd om managementbestsellers te lezen?

Simon van der Geest is de schrijver van het Kinderboekenweekgeschenk: Per onge-

OKTOBER 2015, NO. 2 – DE BESTE BRON VOOR JEUGDBOEKEN lukt! Voor BKJunior

he

Wil je je geest soepel houden?

Heb je geen geld voor een MBA-opleiding?

‘Het boek vond ik erg spannend.

Het was grappig om te lezen. En om verschillende stukjes heb ik me rot gelachen. Ik vond de plaatjes erg mooi en erg levendig.

Het boek is ook wel een beetje zielig vind ik. Maar met een spannend verhaal komt toch alles weer op zijn pootjes terecht. Ik vond Wagner de uil van Tante Alberta het leukste personage. Ik raad dit boek zeker aan, aan kinderen die van spannende en leuke boeken houden. Ik zou wel een andere naam voor het boek hebben gekozen. bestaat Want die tante Troela BK KOKEN niet in het boek.

VAN

isbn 9789024403516 € 14,90

‘Vroeger wilde ik uitvinder worden!’

ELISABETH (11)

in

Op de hoogte blijven van trends over persoonlijke ontwikkeling?

isbn 9789024403509 Inclusief digitale kalender en app € 16,90

e twaalfjarige Stella Saxby is de enige erfgename van Saxby Hall, een enorm landhuis. Daar woont ze alleen met haar nare en lelijke tante Alberta. Haar ouders zijn door een auto-ongeluk overleden.

Stella denkt dat haar tante daar wel eens wat mee te maken zou kunnen hebben. Tante Alberta en haar enorme uil Wagner maken Stella het leven zuur en doen alles om haar erfenis van haar af te pakken. Ze wordt zelfs opgesloten in de kelder, waar het lijkt te spoken. Maar gelukkig heeft Stella een geheim wapen achter de hand. Zal het haar

OKTOBER 2015 – PAGINA 9

GESCHENK

SIMON VAN DER GEEST

CHRIS

D

BK JUNIOR

lukken om deze Tante Troela te overmeesteren?

Wij van BKJunior zaten tijdens het lezen van Tante Troela op het puntje van onze stoel, en vonden het ook nog eens een heel erg grappig verhaal.

Maar wat vinden jullie ervan?

Me n s e

Kun je geen coach meer zien?

Wil je scheuren?

De nieuwe editie van BKJunior is nu verkrijgbaar!

Vraag ernaar bij uw boekhandel. BKJunior is een special van de Boekenkrant over jeugdboeken voor kinderen van 7 tot 12 jaar.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 31

boekfragment

Echt episch dit

Dirk van de Wiel, Echt episch dit, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7472 3 (€ 12,50) www.deharmonie.nl

Enkele jaren geleden begon Dirk van de Wiel op Facebook met Van 9 tot 5, een strip vol kantoorhumor. In Echt episch dit zijn de beste strips van de afgelopen jaren verzameld.

boekfragment

Vergeten door het Vaderland Ouderen die moederziel alleen op straat lopen zonder cent op zak of in een tehuis worden opgevangen; zonder stichtingen als Halin en Help de Indischen in Indonesia zouden ze verloren zijn. Wilma van der Maten beschrijft hun levensverhaal in Vergeten door het Vaderland.

Wilma van der Maten, Vergeten door het Vaderland, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 384 2 (€ 17,99) www.conserve.nl

Op het stoepje voor haar huis zit ze op haar hurken de handwas in een teiltje te doen. Ze veert helemaal op als ze mij, de Belanda, de Hollander, ziet komen aanlopen. Voor ik haar tuinhekje open, staat ze al naast me.

Met een stralende lach grijpt ze mijn handen vast. Alsof haar vermiste dochter weer terug is. Ieder contact met het verre Holland brengt de herinnering aan de eerste jaren van een ongestoorde, gelukkige jeugd in de Oost-Javaanse stad Surabaya weer even terug. Maar dat begrijp ik pas later. Heimwee naar Nederland heeft ze nog steeds. Het land waar haar vader en grootouders vandaan komen. Waar ze overigens zelf nooit is geweest. Ze droomt er nog iedere dag over. Het was niet haar keuze om na de onafhankelijkheid in 1945 in Indonesië achter te blijven. Ze heeft haar best gedaan wat van haar leven in de nieuwe

republiek te maken. Toch blijft ze in haar hart een Nederlander.

We lopen samen naar binnen. Haar kleine huisje ligt in een kampung, woonbuurt, aan de rand van de metropool Jakarta, in een smal straatje tegenover de moskee. Ik kon het maar moeilijk vinden. Een huisnummer staat er niet op. Toen ik bij de warung, een klein eetstalletje, in haar straat de naam van Ibu, mevrouw, Helena liet vallen, wist de uitbater meteen over wie ik het had. ‘Oh, de Ibu uit Belanda, Nederland,’ opperde de eigenaar. Zelfs de buurt beschouwt haar nog steeds als een Nederlander. Al woont ze haar hele leven al in Indonesië en heeft ze zo haar stinkende best gedaan zich helemaal aan de cultuur aan te passen. Ze bekeerde zich na haar huwelijk met een Indonesiër tot de islam. Ze draagt om haar hoofd te bedekken een typisch Javaans moslimmutsje. Haar blauwe ogen en haar witte huidskleur verraden haar afkomst. Ze blijft die Buleh, een ‘witneus’.

We drinken samen een glas mierzoete aanmaaklimonade op haar sofa. Een feestdrankje dat ze speciaal voor mij vandaag heeft gekocht. Het is tropisch heet. Enige verkoeling is er niet. Ze heeft geen geld voor airconditioning of een ventilator.

Aan de simpele inrichting van haar huis kan ik aflezen dat ze het niet

breed heeft. De woning telt slechts twee kamers. Bovendien heeft ze ook nog eens de zorg voor haar gescheiden dochter en haar kleinzoon. In Indonesië zeg je geen nee tegen je kinderen. Al weet je diep in je hart dat ze wel erg gemakkelijk op je zak teren. Zeker als grootmoeder word je geacht te blijven verzorgen en je geld samen met je familie te delen.

Voor kinderen ligt dat anders, constateer ik na verschillende ontmoetingen met bejaarden in Indonesië. Jongeren kijken vaak nauwelijks om naar hun arme moeder. Zelf is ze te trots om haar kind om financiële hulp te vragen.

Voor ik het weet staan er nog twee bejaarde Hollandse vrouwen op de stoep. Het blijken Thea, de oudste zus, en Betty, de jongste zus, van Helena te zijn. Ze hebben eveneens blauwe ogen en een witte huid. Ze spreken allemaal nog zo fraai Nederlands. De zusjes voelen zich net zoals Helena ook een Hollander. ‘Mijn vader was een Nederlander. Mijn moeder was een Nederlander, dan ben ik toch ook een Nederlander?’ redeneert Betty.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 32

strips caravaggio

Carnegie Medal

Het album is net zo goed een geschiede­ nis van de schilder als van de stad der steden, Rome.

Vechten en schilderen

Daemons in stripvorm

Men zegt wel dat kunstenaars rebellen zijn. In het geval van Michelangelo Merssi da Caravaggio, kortweg Caravaggio (1571-1610), is dit waar. De titel van deel één van zijn stripbiografie spreekt al boekdelen: Met degen en palet. Schrijver en tekenaar Milo Manara volgt trouw de werkelijkheid en drukt tegelijk zijn eigen stempel.

Philip Pullman won met Het gouden kompas (1995) verschillende internationale prijzen, waaronder de Britse Carnegie Medal. Ook de verfilming The Golden Compass uit 2007 was succesvol en won een Oscar. De stripbewerking, die van origine uit Frankrijk komt, is het eerste deel van drie.

Door Elias Jonkers Het leven van Caravaggio stond in het teken van vechten, vluchten en schilderen. En schilderen kon hij. Caravaggio is één van de grootste en meest invloedrijke meesters van de barok. Wegens zijn opvliegende karakter vloog hij regelmatig de cel in. In 1606 stak hij ter verdediging van een vrouw een man dood, waarna hij Rome moest ontvluchten. Naast een heethoofd was Caravaggio een eerlijk man die de gewone burger beschermde.

Caravaggio was haast een wanhopig figuur met een fascinatie voor alles wat zich rond hem afspeelde.

Deze fascinatie was de bron voor zijn kunst. De schilder probeerde het gekunstelde van het manierisme te overstijgen. Dit deed hij door te zoeken naar waarheid zoals hij die zag. Voor Caravaggio was angst voor het lelijke een vorm van zwakheid. De waarheid vond hij in de gewone mensen die hij huurde als modellen. Hij gaf zijn werken een naturalistische uitstraling mee. Deze

rauwe realistische weergave van de mens staat vaak in contrast met de religieuze thema’s in zijn werk.

Toch steekt er in het naturalisme van Caravaggio juist vroomheid: hij wou de heilige gebeurtenissen echt zien.

Manara volgt in zijn strip trouw de biografie van Caravaggio. Maar de Caravaggio die hij neerzet, is tegelijk zijn eigen interpretatie, die de historische gelijkenis overstijgt. Manara werkte met eerbied voor een collega-kunstenaar Milo Manara, Caravaggio 1. en staat dicht bij de Met degen en palet, Uitgeverij schilder.

Glénat, ISBN 978 94 916 8470 8 (€ 17,95) De stad speelt bijna een hoofdrol en dient zeker niet enkel als decor. Het is een levende entiteit waarin alles mogelijk is en waar tussen al de ellende toch kunst en schoonheid ontstaat.

De stad die Manara neerzet is geïnspireerd op de gravures van Piranesi (1720–1778), waarin Rome een wereldstad is en toch ook een vervallen post-apocalyptische wereld.

Tussen al deze historische en kunsthistorische invloeden blijft Manara trouw aan zijn eigen weergaloze, roemvolle figuratieve stijl.

Zijn Caravaggio is een historische roman waarin alles mogelijk is. Hij geeft ons een verhaal dat volledig natuurlijk, geloofwaardig en samenhangend is. Hierin zien we dat deze stripmaker, net als Caravaggio, een visionair is. Manara wordt een tijdgenoot van de grote meester van de barok. Heden en verleden zijn verbonden doorheen de kunst.

Door Michelle van Toorn In mijn jongere jaren las ik het boek en zag ik de film, maar het bestaan van een stripversie was mij geheel onbekend. Een perfecte kans dus om een van de meest inventieve verhalen te herbeleven in stripvorm. We volgen Lyra Belacqua en haar daemon Pan (een wezen dat gelinkt is aan de ziel van de mens). Lyra leeft een gewoon bestaan aan Oxford, maar alles verandert wanneer haar geheimzinnige oom terugkeert van een expeditie uit het Noorden. Hij brengt nieuws mee over een nieuwe wereld, verborgen door het mysterieuze ‘stof’. Tegelijkertijd raken steeds meer kinderen vermist, wat een connectie lijkt te hebben met de ontdekPhilip Pullman, Stéphanie Melchior & Clément Oubking van Lyra’s oom. rerie, Het gouden kompas 1.

Ondertussen wordt Het noorderlicht, vertaling: Lyra door de rector van Mariella Manfré, Uitgeverij het college ondergeSherpa, ISBN 978 90 8988 0772 bracht bij mevrouw (€ 19,95)

Coulter, een ontdekkingsreiziger. Ze komt er echter als snel achter dat mevrouw Coulter niet te vertrouwen is en ze slaat op de vlucht.

Het gouden kompas is een complex verhaal en in een strip is er niet veel plaats voor een uitgebreide uitleg. Zo wordt het concept ‘daemon’ amper uitgelegd. In plaats daarvan krijgt de lezer losstaande details toebedeeld gedurende de strip; bijvoorbeeld dat een daemon niet meer van gedaante kan veranderen zodra een kind volwassen wordt. Ik vraag me echter af of mensen zonder voorkennis van het boek de strip volledig zullen begrijpen.

Ondanks dat ik wel voorkennis had duurde het toch even voordat ik echt in het verhaal zat. Dit kwam met name door de tekenstijl. Voornamelijk de gezichten kloppen net niet. Zo heeft Lyra wel erg grote en cartooneske ogen in verhouding

Een mooie toevoeging aan Pullmans franchise.

tot haar hele gezicht. Het verhaal lijdt er niet onder, maar toch is dat jammer. Op andere plekken in het verhaal zijn de afbeeldingen namelijk heel gedetailleerd. Zo is er een mooie close-up van de alethiometer, een kompas dat de waarheid kan vertellen.

Ongeacht de kleine minpunten heb ik veel plezier beleefd aan de tegenstrijdige Lyra en het vlotte en spannende verhaal. De stripversie van Het gouden kompas is een mooie toevoeging aan Pullmans franchise, maar is misschien wel het beste te lezen in combinatie met het boek.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 33

strips WAT ALS…

Fictie op een zucht van realiteit

Uit: Uur U. Lang leve de keizer!

Hoe zou de geschiedenis eruitzien mocht een voorval, hoe onbenullig ook, een draai aan een belangrijke gebeurtenis geven? Die boeiende gedachte bespelen Fred Duval en Jean-Pierre Pécau in meer dan twintig albums.

Daarvan brengt Silsvester strips er nu zeven uit in het Nederlands onder de titel Uur U, beter gekend als het uur van de waarheid.

Door Wendy Claes

Op zich is het een behoorlijk uniek gegeven: de toekomst voorspellen in het verleden.

Duval en Pécau tonen aan hoe een detail of ongeluk de geschiedenis drastisch kon veranderen. Stel dat de Apollo getroffen werd door een meteoriet, het had zomaar even kunnen gebeuren. De Russen hadden zo als eerste iemand op de maan kunnen zetten. Wat maakt het uit?

Is het zuiver een kwestie van eer? En wat zijn de gevolgen waaraan leken, als wij zijn, niet zouden denken? Het is maar een van de vele afleveringen.

Zo vraagt het duo zich ook af wat er gebeurd zou zijn als de Amerikaanse president niet werd doodgeschoten in 1963, maar tien jaar later, of hoe het zou zijn afgelopen als Parijs tijdens de Tweede Wereldoorlog in Russische handen was gekomen.

Fred Duval, Jean-Pierre Pécau, Collin Wilson, Mr Fab e.a., Uur U. Russen op de maan, Uitgeverij Silvester strips, ISBN 978 90 588 5558 9 (€ 16,95)

D

Fred Duval, Jean-Pierre Pécau, Collin Wilson, Mr Fab e.a., Uur U. Leve de keizer!, Silvester strips, ISBN 978 90 588 5809 2 (€ 16,95)

e theorieën werden niet door Jan Modaal bedacht, maar door gepassioneerde zielen met kennis van zaken, die er ongetwijfeld stevige discussies aan overhielden. Zowel Duval als Pécau zijn afgestudeerd als geschiedkundige en hebben reeds een degelijke reputatie met publicaties over het verleden waarin politiek de grootste vlakken inkleurt. Of het nu gaat over het Ottomaanse Rijk of nazi-Duitsland: over ieder onderwerp hebben ze wel een gefundeerde mening of een eigenzinnige visie, telkens tot in detail uitgewerkt. Dat valt op aan de grote hoeveelheid ideeën die in een album van om en bij de zestig pagina’s werden gepropt. Eigenlijk verlangt ieder onderwerp naar een graphic novel van minstens tweehonderd bladzijden. Verwacht dus geen langzame opbouw, want je wordt direct in de actie gezogen.

Fred Duval, Jean-Pierre Pécau, Collin Wilson, Mr Fab e.a., Uur U. Wie heeft de president vermoord?, Silvester strips, ISBN 978 90 588 5751 4 (€ 17,95)

Soms is de sprong van de hak op de tak te drastisch, zo ook de grote meute aan personages die de revue passeren, maar als puntje bij paaltje komt, zorgt die overvloed aan het einde voor een bijzondere totaalervaring die de lezer verder tot denken aanzet.

B

eide bedenkers zijn vlot in het verrassen van de lezer, met onvoorspelbare twists die elkaar razendsnel opvolgen. Dat maakt het een sneltreinrit zonder tussenstops. Ook in de dialogen is er geen sprake van een moment van rust. De stevige conversaties worden, met enige diepgang en treffende oneliners, op elkaar afgevuurd. Een klein punt van kritiek is dat het genre van elk album, telkens opnieuw, in een te mannelijke vorm wordt gegoten. Dat merk je niet alleen aan de stoere praat of geweld-

pleging, maar ook aan de drang naar sensatie en actiescènes die wel heel nadrukkelijk aanwezig is.

Ieder verhaal wordt opgebouwd rondom een hoofdpersonage dat tot een held of antiheld wordt verheven. Aan hem of haar de taak om de voor ons gekende realiteit te veranderen. Een voor een zijn het sterke persoonlijkheden die hun emoties en mimiek moeiteloos laten zegevieren en daarenboven de tijdsgeest treffend inkleuren. Ook de tekenstijl weerspiegelt het juiste karakter van die tijd. De prenten worden hoofdzakelijk gebracht in filmische taferelen met een bonte afwisseling tussen close-ups en weidse zichten.

Tekenaars van dienst zijn niet de minste; gevestigde waarden die geen moeite hebben om realisme, sensatie en dynamiek in hun prenten te leggen. Opvallende namen in het rijtje zijn Collin Wilson (Blueberry), Mr Fab (Spyder) en Philippe Buchet (Nomad).

Dat alles maakt Uur U vindingrijk, onvoorspelbaar en een slag in het gezicht van de geschiedenis. Het schrijversduo is bovendien complementair met elkaar: Pécau wil de harde wereld nog donkerder inkleuren (al dan niet met een tikkeltje zwarte humor) en Blanchard is dan weer de gevoelsmens. Het resultaat is tegelijk hard, meeslepend, spannend en bovenal leerrijk. De ideale introductie voor gedreven discussies over hoe nietig een levensveranderende gebeurtenis kan zijn.

zojuist verschenen: de nieuwe titels van brainbooks

uitgeverij de brouwerij

Gerrit Hoogstraaten Wat kan ons gebeuren €19,99 ISBN 9789078905837 | 332 p.

verhalen waarin de psyche een hoofdrol speelt kijk op www.brainbooks.nl & www.efenefmedia.nl

Vittorio Busato Impact ISBN 9789078905806 296 p. €19,99

Kieke Plooij Maanman ISBN 97890789058 250 p. €19,99 Leen Van Der Schueren Iemand zijn ISBN 97890789058 250 p. €19,99

John Toxopeus Wie de jeugd heeft kan wel janken ISBN 97890789058 180 p. €18,95

Tom Cornu Wat overblijft is naamloos ISBN 9789078905813 232 p. €19,99

PARIS BOOKS

EEN UITGEVERIJ VAN SCHRIJVERS VOOR SCHRIJVERS Wij kunnen je helpen met: • Redigeren van je boek • Distributie • Vormgeving van je boek en cover • Marketing • Het maken van een Eboek • Vertalen En alle andere vragen op uitgeefgebied!

www.parisbooks.eu

boekenkrant.com

september 2015 pagina 35

boekfragment

Dubbelgangers Jonas loopt na een voetbalwedstrijd op wolkjes naar huis, maar daar weigeren zijn ouders de deur voor hem open te doen … Wat is er gebeurd?

Jesper Wung-Sung, Dubbelgangers, vertaling: Maaike Lahaise, Clavis Uitgeverij, ISBN 978 90 448 2566 4 (€ 15,95) www.clavisbooks.com

Het was een van de beste dagen van mijn leven. Misschien de beste.

Ik had het idee dat er niets mis kon gaan. Ken je dat? Het gevoel dat je van top tot teen onkwetsbaar bent?

Zelfs toen ik daar op de stoep stond, dacht ik dat het een geintje was. Ik greep de deurklink en hoopte dat de deur echt op slot was. Dat was zo en ik moest grinniken. Ik was ervan overtuigd dat mama en papa een spelletje met me speelden. Ik was te oud voor dit soort gedoe – maar ach wat!

Ik holde op mijn kousenvoeten rond het huis, maar ze hadden de ramen gesloten. Ik glimlachte en uitgelaten als een kind rende ik verder. Aangekomen bij het raam van mijn kamer, zag ik nog net dat mijn moeder het rolgordijn liet zakken. Ze keek me angstig aan.

Alleen al van de kleren die mijn ouders droegen, werd ik lacherig.

Ze hadden allebei een vreemdsoortig grijs tenue aan, een mengeling van een trainingspak en een maliënkolder.

Stond me soms een surpriseparty te wachten? Waren al mijn vrienden

uitgenodigd? Tante Judith?

Er was ook een tweede mogelijkheid, namelijk dat ze iets voor me aan het verstoppen waren. Een cadeau. Een hond!

Ik bukte en klopte voorzichtig tegen het raam om te horen of de hond reageerde met zacht geblaf. Maar nee. Geen enkel geluid.

Eindelijk ging het gordijn van de huiskamer ietsje opzij, en daar stond papa. In zijn rare riddertrainingspak opende hij het bovenste raampje en zonder mij aan te kijken wapperde hij met zijn ene hand. ‘Ksst!’ zei hij, alsof ik een vreemde kat was die weggejaagd moest worden. Daarna werd het gordijn weer dichtgetrokken.

Toen verloor ik opeens mijn geduld.

Ik was geen kleuter en had geen zin in dit kinderachtige gedoe. Ik liep naar de keukendeur en begon er hard op te bonzen.

‘Doe open!’ riep ik.

Ik bleef bonzen tot de deur werd geopend.

Mijn vader hield de deur vast en de kier was te klein om me erdoorheen te wurmen.

‘Ik heb er genoeg van’, zei ik moe.

‘Het was een loodzware wedstrijd en ik ben helemaal naar huis gelopen.

Met een gekneusd dijbeen!’

Papa keek me niet aan, maar hield de weg in de gaten.

‘Als je op de stoep blijft wachten, is alles zo voor elkaar’, zei hij.

boekfragment

Baron 1898 De geheimzinnige reiziger

Jacques Vriens, Baron 1898, Uitgeverij Van Holkema & Warendorf, ISBN 978 90 003 4470 3 (€ 14,99) www.unieboekspectrum.nl

Een donkere gestalte sjokt over het zandpad langs de Zompige Heide. Hij draagt een lange grijze mantel, een zwarte hoed en over zijn schouders hangt een stevige rugzak. De reiziger komt maar moeizaam vooruit.

‘Die stomme kerel heeft me voor de gek gehouden,’ gromt hij in zichzelf.

Het is al bijna een uur geleden dat hij een boer tegenkwam.

‘Goedendag meneer,’ had hij gezegd, terwijl hij beleefd zijn hoed afnam, ‘weet u een plek om te overnachten en wat te eten? Ik ben al de hele dag onderweg.’

De boer keek hem argwanend aan, wees in de verte en bromde: ‘Daar!’

‘Wat is “daar”?’

‘Voorbij dat grote huis,’ antwoordde de boer nauwelijks verstaanbaar.

‘Wie woont daar? Misschien kan ik er onderdak vragen.’

De boer barstte uit in een hinnikende lach.

De reiziger met de grijze mantel begon langzamerhand boos te worden, maar hij hield zich in. Want er kwam nu in elk geval meer geluid uit de boer dan wat onduidelijk gemompel. ‘Wat is er met dat huis?’

‘Het spookt er,’ antwoordde de boer nog nahinnikend.

‘Ooit was het de villa van de baron en barones van Moerslag. Maar die zijn dood en het landhuis staat al jaren leeg. Als je een stukje door-

loopt, kom je in het dorp Heikant.

Daar is een herberg, je bent er zo. Ga in die kroeg wel boven op je geldbuidel zitten, want er komt raar volk.’

Het is laat in de middag en de reiziger begint de moed te verliezen.

Dan ziet hij in de verte ineens wat lichtjes. Hij versnelt zijn pas en spoedig bereikt hij de eerste huizen van Heikant. Het zandpad gaat hier over in een hobbelige weg van kleine, halfronde keien.

Het dorp is niet meer dan een straat met een stuk of dertig huizen, een kerk en een schooltje. Hier en daar staan wat mensen met elkaar te kletsen. Twee vrouwen hebben de man als eerste in de gaten en verdwijnen snel naar binnen.

Verderop ziet de reiziger een groepje mannen op een muurtje bij het kerkhof zitten. Als hij er vlakbij is, stoppen ze met praten en kijken hem wantrouwend aan.

‘Goedendag,’ groet hij, maar er komt nauwelijks een reactie.

Hij loopt door en denkt: het is in al die dorpen hetzelfde. Als je er niet vandaan komt, word je vol argwaan bekeken. Terwijl hij verdergaat, gluurt hij hier en daar even naar binnen. Bij het licht van de olielampen ziet hij armoedige kamertjes en bleke gezichten van volwassenen en veel kinderen.

‘Maar daar heb ik geen zin in!’ zei ik.

‘Kan ik niet in mijn kamer wachten?’

Terwijl ik probeerde het geluid van een hond op te vangen, hoorde ik mijn vader zeggen: ‘Nog een minuut of twee, denk ik, en dan is de zaak geregeld.’

Toen hoorde ik een deur opengaan.

Het was de deur van de huiskamer.

Mijn blik gleed automatisch naar hondenhoogte.

Maar het was geen hond. En ook mama niet. Of tante Judith. Of mijn vrienden.

Het was een jongen die ik kende.

Ik kon me alleen niet herinneren waar ik hem van kende.

Ik was eigenaardig opgewonden.

Verrast.

Alsof het een vriendje was dat ik in jaren niet had gezien.

Hij was van mijn leeftijd, had dezelfde lengte, dezelfde kleur haar en ogen, mijn neus en mijn mond.

Toen drong het tot me door.

Dat ik het was.

Die jongen.

Dat ik naar mezelf staarde.

‘Het beste’, hoorde ik papa zeggen.

En toen ging de deur dicht.

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 36

boekhandel Agenda

Boekhandel Stevens

5 september - 18 oktober

Lisa Snijders van Boekhandel Stevens in Hoofddorp werd afgelopen maand benoemd tot Boekverkoper van het Jaar 2015. Dit betekent echter niet dat ze het nu rustig aan gaat doen. ‘Nu moet ik ervoor zorgen dat het spannend blijft.’

oktober 2015 ZWOLLE – Boekhandel Waanders In de Broeren.

Ter ere van nijntjes zestigste verjaardag is er een Nijntje Expositie in de kloostergang van de Broerenkerk met prachtige zeefdrukken en curiosa. www.waandersindebroeren.nl

7 oktober

ANTWERPEN – Stadhuis. In het literaire concert ‘Dada! Beethoven…’ brengt het Antwerpse ensemble Terra Nova het klassieke meesterwerk septet opus 20 van Ludwig van Beethoven in confrontatie met de modernistische poëzie van Paul van Ostaijen. Woordkunstenaar Kurt van Eeghem zal daarnaast een fictieve correspondentie tussen Beethoven en Van Ostaijen voordragen. www.deburen.eu

10 oktober

DOETINCHEM – Schouwburg Amphion. Het is 35 jaar geleden dat Jacques Brel overleed. Reden voor een eerbetoon, in de vorm van de avondvullende uitvoering ‘Een Dichter en de Stem: Over leven met BREL’. Verwacht veel muziektheater en poëzie. www.amphion.nl

10 oktober 2015 - 31 januari 2016

DEN HAAG – De Koninklijke Bibliotheek (KB) en Museum Meermanno doen in de tentoonstelling ‘Aan tafel’ een boekje open over eetcultuur. De expositie bevat allerhande boeken en tijdschriften over eten en koken. Zes thema’s staan centraal: Dagelijkse kost, Voedingsadvies, Over de grens, Chefs & celebrities, Kind in de keuken en Feesten & partijen. www.kb.nl

12 oktober

AMSTERDAM – Kinderboekensalon bij Museumcafé Bijzondere Collecties. Kennis en creativiteit komen samen in de Kinderboekenweek én in de Faculteit der Geesteswetenschappen. Te gast in deze Kinderboekensalon is Simon van der Geest, de auteur van het Kinderboekenweekgeschenk.

Hij zal een lezing geven over creativiteit en het nut van mislukken. www.kinderboekenweek.nl

12 oktober

Een frisse wind in het boekenvak

Door Nina Visser Zichzelf doelen blijven stellen, er altijd vol voor gaan – die houding is kenmerkend voor Snijders.

Sinds vijf jaar is ze mede-eigenaar van Boekhandel Stevens, maar toen ze in 2004 begon als kassamedewerker leek dat nog onbereikbaar. De toenmalige eigenaar vertelde haar dat er geen doorgroeimogelijkheden waren. ‘Toen dacht ik: nou, dat zullen we nog wel zien’, vertelt Snijders.

Ze maakte zichzelf onmisbaar en is inmiddels niet meer weg te denken uit de winkel.

De Boekverkoper van het Jaar heeft een duidelijke visie: lezen is voor iedereen en iedereen mag lezen wat hij wil. Toen ze net begon in de boekhandel was het dan ook haar doel om de winkel toegankelijk te maken voor mensen die zich normaal gesproken niet zo welkom voelen. ‘Mensen die Sonja Bakker, Kluun of Vijftig tinten grijs lezen

worden altijd een beetje met de nek aangekeken. Maar het boek is er voor het volk. Iedereen leest. Omarm dat gewoon, want als je je alleen maar richt op de elite dan hou je het nooit vol.’

Daarnaast onderhoudt Snijders een levendige Facebook- en Twitterpagina, waar ze het contact opzoekt met klanten, en doet ze veel op het gebied van young adult. In mei mocht een groep jongeren zelfs overnachten in de boekhandel. ‘Veel jongeren hebben het idee dat ze de enige zijn die een boekennerd zijn’, legt Snijders uit. ‘Hier zijn ze allemaal beste vrienden van elkaar geworden. Ze voelen zich begrepen.

Wie is de spotvogel?

13 oktober

Al vijfentwintig jaar is het een begrip in Nijkerk en omgeving: de leesclubavond van Marina Lanting in Boekenkrant-boekhandel Roodbeen. Wij schoven aan bij een bijeenkomst over Spaar de Spotvogel van ­Harper Lee.

DELFT – Waalse Kerk. Arthur Japin te gast naar aanleiding van zijn nieuwe historische roman De gevleugelde. www.deomslagdelft.nl

18 oktober

DEN HAAG – Koninklijke Schouwburg. Isabel Allende is te gast bij Border Kitchen. Ze komt vertellen over haar nieuwste boek De Japanse minnaar en wordt geïnterviewd door Niña Weijers.

23 oktober

MIDDELBURG – Kloveniersdoelen. In het kader van de nieuwe Dikke Van Dale geeft schrijver en taalkundige Wim Daniëls een lezing in de Kloveniersdoelen. www.de-drvkkery.nl

23, 24 en 25 oktober

AMSTERDAM – Stripfestival Oeverloos. Voor het eerst zal het stripfestival Oeverloos plaatsvinden op vijftien locaties in Amsterdam-Noord. Het programma van Oeverloos bestaat onder andere uit workshops, exposities en een stripmarkt. www.festivaloeverloos.nl

31 oktober – 11 november

ANTWERPEN – Antwerp Expo. Massa’s gloednieuwe boeken natuurlijk, en ook auteurs, interviews, illustratoren, workshops, muziek, prijsuitreikingen en wedstrijden. Dit alles en nog veel meer heeft de 79ste Boekenbeurs voor je in petto! www.boekenbeurs.com

Snijders vindt het jammer als jonge mensen huiverig zijn om het boekenvak in te gaan omdat ze het beschouwen als een zinkend schip.

Met haar eigen succesverhaal hoopt ze te laten zien dat het allemaal wel meevalt, dat je gewoon van aanpakken moet weten. ‘Ik denk juist dat dat nodig is, die verjonging, die frisse wind. Dus alsjeblieft: kom juist wél het boekenvak in en gooi de hele boel op zijn kop!’

leesclub

GRONINGEN – Academiegebouw. Schrijvers Joost de Vries en P.F. Thomése gaan met elkaar in debat over ironie, engagement, en hopeloos idealisme. www.sggroningen.nl

Een meisje heeft onderweg terug in de auto tegen haar moeder gezegd: ‘’Mam, ik wist niet dat er zoveel kinderen zijn zoals ik.’’ Dat is voor mij onbetaalbaar.’

Door Nicole van der Elst Bij deze eerste bijeenkomst na de zomerstop zijn ook enkele leden van het eerste uur aanwezig.

Zij hebben de leesclub zien verworden tot wat het nu is: van een gezellig samenzijn bij leden thuis naar een informele bijeenkomst in de boekhandel. ‘We bespreken vaak recent uitgekomen romans, maar af en toe maken we een uitstapje naar andere genres als non-fictie en jeugdboeken’, vertelt boekhandeleigenaar en gespreksleider Marina Lanting. ‘De afgelopen maanden is er zoveel te doen

geweest om de verschijning van Ga heen zet een wachter dat we vanavond de klassieker Spaar de spotvogel bespreken.’

Ik word direct geconfronteerd met een unicum, want voor het eerst is de echtgenoot van een van de trouwste leden aanwezig. ‘We hebben het boek allebei gelezen en denken er compleet anders over’, zegt de echtgenoot in kwestie.

‘Daarom leek het me goed om bij de bijeenkomst aanwezig te zijn.

Maar dit betekent niet dat ik me in het gesprek ga mengen!’

Opvallend is het initiatief en het enthousiasme van de leden zelf.

Nog voor de discussie begonnen is spreken ze al uitgebreid over

de meegebrachte krantenknipsels en de filmversie van het boek. De leesclub heeft dan ook de intentie om naast de volgende leesclubbijeenkomst een datum te prikken om gezamenlijk de film te bekijken.

‘In tegenstelling tot veel middelbare scholieren lezen wij eerst het boek en kijken we dan pas de film’, wordt er gegniffeld.

Het gesprek komt snel op de actualiteitswaarde van Spaar de Spotvogel in onze hedendaagse samenleving, en wie of wat er bedoeld wordt met de spotvogel uit de titel.

Aan het einde van de avond is er maar één conclusie gerechtvaardigd. ‘Een geweldig boek’, aldus een van de leden. Ondanks dat het uitstapje naar het bespreken van een klassieker geslaagd is, staat er voor de volgende bijeenkomst weer een hedendaagse roman op het programma: wordt het de nieuwe Connie Palmen of toch Zuiverheid door Jonathan Franzen?

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 37

boekhandel gratis

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen?

Geef het door via info@boe­kenkrant.com Alblasserdam

Boekhandel de Krekel dekrekel.nl Alkmaar

Boekhandel Feijn feijn.nl

Boekhandel Van der Meulen’s

vandermeulensboekhandel.nl Almelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Alphen a/d Rijn

Boekhandel Haasbeek haasbeek-libris.nl

Boekhandel Haasbeek Herenhof haasbeek.nl Amersfoort

De Algemene Boekhandel

algemeneboekhandel.nl

Boekhandel Veenendaal

boekhandelveenendaal.nl Amstelveen

Boekhandel Venstra venstra.nl

Amsterdam

De Amsterdamse Boekhandel

deamsterdamseboekhandel.nl

Boekhandel de Dolfijn boekhandeldedolfijn.nl

De Nieuwe Boekhandel denieuweboekhandel.nl

Boekhandel Jimmink jimminkboek.nl

Boekhandel Mulder boekhandelmulder.nl

Boekhandel Plantage Overtoom plantageovertoom.nl

Boekhandel van Rossum

boekhandelvanrossum.nl

Beilen

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org Bennekom

Boekhandel Novita libris.nl/novita

Bergen op Zoom

Quist boeken quistboeken.nl Beverwijk

Readshop Beverwijk readshop.nl Bilthoven

Bilthovense Boekhandel

bilthovenseboekhandel.nl Bleiswijk

Boekhandel Muilenburg

boekhandelmuilenburg.nl Boxmeer

Van Dinter Media dinternet.nl Breda

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers libris.nl/ vankemenade-hollaers

Libris Boekhandel Buitelaar librisbuitelaar.nl Breukelen

Boekhandel van Kralingen

boekhandelvankralingen.nl Brugge

De Reyghere Boekhandel dereyghere.be Brunssum

Boekhandel Rob Rozeman robrozeman.nl Bunnick

Dordrecht

Boekhandel Vos & Van der Leer www.vosvdleer.nl Doorn

The Readshop Doorn Readshop.nl/vestigingen/ doorn Doorwerth

The Read Shop Doorwerth Drachten

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Dronten

Voster Boek & Kantoor voster.nl Eersel

De Boekenlegger de-boekenlegger.nl Eindhoven

Boekhandel Van Grinsven

boekhandelvangrinsven.nl

Boekhandel Van Piere libris.nl/vanpiere Emmen

Plantage Vermeer vermeer.plantage.nl Enkhuizen

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel kantoorboekhandelsmitenco.nl Enschede

Boekhandel Broekhuis Boekhandelbroekhuis.nl Etten-Leur

Plantage Etten-Leur plantage-ettenleur.nl Exloo

Geerts Warenhuis geertswarenhuis.nl Geldrop

scheltema.nl

Boekhandel Van Ravenswaay

Boekhandel van Grinsven

plantagevanderplas.nl

Castricum

Goirle

Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas Apeldoorn

Nawijn & Polak Boekverkopers nawijn-polak.nl Arnhem

De Arnhemse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Boekhandel Hijman Ongerijmd boekhandelongerijmd.nl Assen

Boekhandel Iwema iwema.nl Baarn

Boekhandel Den Boer denboer.nl

Barneveld

Boekhandel Romijn boekhandelromijn.nl Badhoevedorp

Boekhandel Jaspers boekhandeljaspers.nl

ravenswaay.net

Boekhandel Laan boekhandellaan.nl Coevorden

boekhandelvangrinsven.nl

Blz. Boekhandel Buitelaar blz.nl/buitelaar

Readshop Coevorden

Goes

Delft

dekoperentuin.nl

readshop.nl/vestiging/ coevorden

Boekhandel Ben Kempers benkempers.nl

Boekhandel De Omslag

Boekhandel De Koperen Tuin Gouda

Boekhandel Verkaaik verkaaikboeken.nl Groningen

Den Haag

Boekhandel Van der Velde

boekhandeldouwes.nl

Haarlem

deomslagdelft.nl

Boekhandel Douwes Boekhandel Van Stockum vanstockum.nl Deventer

Boekhandel Praamstra boekhandelpraamstra.nl Doetichem

Raadgreep & Berrevoets libris.nl/ raadgeepenberrevoets

boekhandelvandervelde.nl

Boekhandel Gillissen & Co

boekhandelgillissen.nl

Boekhandel H. de Vries Boeken devriesboeken.nl

Haren GN

Boomker Boeken boomker.nl Harlingen

Boekhandel Wever

boekenkoek.net Maassluis

Hedel

readshop.nl/vestiging/hedel

Maastricht

The Readshop Hedel

hetkeizerrijk.nl

Bruna Heemskerk

Boekhandel Dominicanen

Heemstede

Mechelen

boekhandelblokker.nl

salvator.be

Heemskerk Bruna.nl

Boekhandel Blokker

Boekhandeldominicanen.nl

Boekhandel Salvator

Roermond

Woerden

plantageroermond.nl

libriswoerden.nl

Plantage Boekhandel Roosendaal

Boekhandel De Boekenwurm boekenwurm.biz Rosmalen

Boekhandel De Omslag boekhandeldeomslag.nl Rotterdam

Boekhandel Donner

Libris Woerden Wormerveer

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl IJsselstein

Boekhandel Logica

www.boekhandellogica.nl Zeist

Groenveld Boeken

groenveldboeken@planet.nl

Boekhandel Maximus

Boekhandel Kramer & Van Doorn

donner.nl

maximushillegersberg.nl

kramerenvandoorn.nl

Heerhugowaard

Meppel

Santpoort-Noord

Zoetermeer

bruna.nl

riemerbarth.nl

www.brederoboeken.nl

boekhandelzonneveld.nl

Bruna Middenwaard Heerlen

Bij Het Raethuys bijhetraethuys.nl Heeze

Boek- en Kantoorboek­ handel Lektura lektura.nl

Helmond

Boekhandel de Ganzenveer

www.ganzenveer.eu Hengelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Hoevelaken

Bruna Hoevelaken bruna.nl/hoevelaken Holten

Heusinkveld – Holten meerdaneenboekhandel.nl Hoofddorp

Boekhandel Stevens

www.boekhandelstevens.nl

Riemer Barth

Haasbeek

de-drvkkery.nl

boekhandelplukker.nl

Mijdrecht

Scheveningen

The Readshop Meerzicht

boekhandelscheveningen.nl

Zutphen

Boekhandel Mondria boekhandelmondria.nl Monnickendam

Sittard

Naaldwijk

boekhandelkrings.nl

nimoboek.nl

Boekhandel Vingerling

boekhandelroodbeen.nl

Steenwijk

Boekhandel Roodbeen

Steenwijk’s Boekhuys

boekhandelaugustunis.nl

Tilburg

Boekhandel Augustinus

Gianotten Mutsaers

Roelants [in LUX]

Standaard Boekhandel

Turnhout

roelants.nl

standaardboekhandel.be

roelants.nl

dekkervdvegt.nl

Bruna Oostermeent

Noordwijkerhout

libris.nl/vandermeer

Kapelle

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

lectori.nl

Oegstgeest

wagenaarvanhalem.nl

Kerkrade

Rijnlandse boekhandel

leeskunst.nl

Oisterwijk

rijnlandseboekhandel.nl

Krimpen aan den IJssel

Boekhandel Oisterwijk

boekhandeldekorf.nl

Oosterbeek

Boekhandel Kamerbeek kamerbeekkrimpen.nl Laren

boekhandeloisterwijk.nl

Boekhandel Meijer en Siegers

plantagemeijerensiegers.nl

Larense Boekhandel

Oss

Leeuwarden

derijksoss.nl

larenseboekhandel.nl

Boekhandel Derijks

Boekhandel Van der Velde

Oudewater

Leiden

readshop.nl/vestiging/ oudewater

boekhandelvandervelde.nl

Boekhandel van Stockum

The Readshop Oudewater Purmerend

Leidschendam

Boekhandel het Leesteken

dekler.nl

Puttershoek

vanstockum.nl

Boekhandel De Kler Leuven

Kinderboekhandel De kleine Johannes de-kleine-johannes.be

leesteken.nl

Marjan Houtman Lezen en Schrijven marjanhoutman.nl Pijnacker

Lisse

Boekhandel van Atten

grimbergenboeken.nl

Roden

Grimbergen boeken

Kennemer Boekhandel

boekhandellovink.nl

Boekhandel Lovink

gianottenmutsaers.nl

lezenisleuk.nl

Boekhandel Flevo

Boekhandel De Korf

boekwinkel.com

De Nijmeegse Kinderboekwinkel

Boekhandel van der Meer

Boekhandel Leeskunst

boekhandelvandervelde.nl

Nijmegen

Noordwijk

Boekhandel Lectori

Sneek

Nijkerk

boekwijs.nl

info@onzebruna.nl

Boekhandel Krings Boekhandel Van der Velde

vingerling.nl

Houten

boekhandelflevo.nl

Boekhandel Scheveningen

Nimo Boek

Dekker vd Vegt boekverkopers

Huizen

haasbeekzoetermeer.nl

De Drvkkery

Boekhandel Plukker

hoornseboekhandel.nl

Boekhandel Wijs

Boekhandel Zonneveld

Middelburg

Boekhandel Roelants

Hoornse Boekhandel

Bredero Boeken Schagen

Hoorn

Bruna Cronjéstraat kennemerboekhandel.nl

Boekhandel Boek & Koek Boekhandel Het Keizerrijk

boekhandelwever.nl

Lochem

Bruna.nl

Maarn

vanattenboek.nl

Boekhandel Daan Nijman daannijman.nl

Uithoorn

Boekhandel Ten Hoope tenhoopeboeken.nl Utrecht

Boekhandel Libris Utrecht

boekhandellibrisutrecht.nl

Broese boekverkopers libris.nl/broese Valkenswaard

Boekhandel Priem libris.nl/priem Veenendaal

Boekhandel van Kooten boekhandelvankooten.nl Veghel

Bek Boeken bekboeken.nl Velp GLD

Boekhandel Jansen & de Feijter eenpassievoorboeken.nl Venlo

Boekhandel Koops koophetbijkoops.nl Venray

Boek- en kantoorvakhandel van den Munckhof boekhandelvenray.nl Vlaardingen

Plantage Pontier plantagepontier.nl Vledder

Boekhandel Vledderland

boekhandelvledderland.nl Voorburg

Kinderboekhandel In de Wolken indewolken.nl Waalwijk

Plantage Bookstore waalwijk.plantage.nl Winterswijk

Boekhandel Kramer boekhandelkramer.nl

readshop.nl/vestiging/ meerzicht

Boekhandel Someren en Ten Bosch libris.nl/ vansomeren-en-tenbosch Zwolle

Waanders in de Broeren waandersindebroeren.nl

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/ boekhandels.

EEN VERHAAL OVER HOOGMOED, HEBZUCHT EN LIEFDE DOOR MEESTERVERTELLER JACQUES VRIENS

0374 UBSP Adv boekenkrant Baron1898 260x390mm.indd 1

30-09-15 16:52

boekenkrant.com

oktober 2015 pagina 39

win een boek BOEKENKRANT.COM

win dit boek

SEPTEMBER 2015 PAGINA 39

WIN EEN BOEK

boekhandelsprijsvraag

OPLOSSING WOORDSUDOKU

WIN DIT BOEK

OPW

AA

OM

ND

ERJ

UR

IE

KEN

UR

OM

ERJ

KEN

AA

IE

ND

EZ

OPW

IE

KEN

ND

EZ

OPW

UR

AA

OM

ERJ

OM

EZ

Beantwoord de volgende drie vragen, knip deze bon uit en lever hem in bij je plaatselijke Boekenkrant-boekhandel (kijk voor de deelnemende boekhandels op p. 37). Onder de goede inzendingen wordt 111 Winkels in Amsterdam die je niet mag missen van Henriette Klautz verloot.

ND

UR

EZ

AA

KEN

OPW

ERJ

IE

ERJ

AA

OPW

ND

IE

EZ

KEN

UR

OM

OM

IE

KEN

UR

ERJ

OPW

EZ

AA

ND

AA

ND

UR

IE

KEN

OM

ERJ

OPW

EZ

OPW

EZ

OM

ERJ

UR

ND

IE

KEN

AA

KEN

ERJ

IE

OPW

EZ

AA

OM

ND

UR

© 2015 WWW.SUDOKU-VARIATIONS.COM

De oplossing van de Woordsudoku van augustus 2015 was:

BON

1. Welk land speelt een belangrijke rol in het boek Honolulu King van Anne-Gine Goemans?

mailadres

2. Over welke beroemde voetballer schreef David Lagercrantz een boek voor hij begon aan Wat ons niet zal doden?

OPWAAIENDE ZOMERJURKEN

WIN EEN BOEK

n Hawaii (Verenigde Staten) n Rusland n Indonesië

Naam

Henriette Klautz, 111 Winkels in Amsterdam die je niet mag missen, Uitgeverij Thoth, ISBN 978 90 686 8681 4 (€ 14,95)

Deze winkelgids brengt u naar 111 adressen in Amsterdam. Gevestigde namen, of avontuurlijke nieuwkomers, één kwaliteit hebben ze met elkaar gemeen: een scherp oog voor niet-alledaagse zaken.

De winnaar van deze Woordsudoku is Frans Leurs uit Apeldoorn.

Hij wint een jaarabonnement op de Boekenkrant. Gefeliciteerd!

Robert Hilburn, Johnny Cash. De biografie, vertaling: Conny Sykora en Vera Sykora, Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 978 90 003 4726 1 (€ 25,00)

In de veelgeprezen biografie van Johnny Cash vertelt Robert Hilburn het onverbloemde verhaal van een van de grootste sterren van de rock-’n-roll.

WIN DIT BOEK

naam boekhandel

Marjan van den Berg, Joy, Karakter Uitgevers, ISBN 978 90 452 1133 6 (€ 15,00)

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s.

BKJunior: 21 september 2015 BKKoken: 19 oktober 2015 BKStrips: 16 november 2015

Als Joy haar man Stefan ophaalt in de jachthut, staat ze oog in oog met het Old Boys Network. De stem van één van hen roept herinneringen op. Het is tijd om wraak te nemen.

Contact Uphill Battle Boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

Lever deze bon uiterlijk 23 oktober in bij je plaatselijke boekhandel. Veel succes!

Oplage 22.000

n Harry Mulisch n Remco Campert n Jan Cremer

(Boekenkrant oktober-editie)

1. Wat is de echte naam van Bob Dylan?

■ Robert Allen Zimmerman ■ Robert Allen Cohen ■ Robert Allen Levy

NAAM

2. Met welke country-zangeres was Johnny Cash jarenlang getrouwd?

MAILADRES

■ Dolly Parton ■ June Carter ■ Vivian Liberto

NAAM BOEKHANDEL

3. Welk nummer schreef Eric Clapton voor zijn geliefde Pattie Boyd?

PLAATS BOEKHANDEL

Lever deze bon uiterlijk 23 september in bij je plaatselijke boekhandel. Veel succes!

■ Layla ■ Motherless Child ■ Tears in Heaven

(Boekenkrant september-editie)

Oplossing boekhandelsprijsvraag september: OPLOSSING

WINNAAR

OPLOSSING

WINNAAR

We vroegen jullie in het augustus nummer drie boeken te noemen die John Green naast Paper Towns schreef.

Het Grote Misschien, 19x Katherine, Will Grayson en Een weeffout in onze sterren waren allemaal goed!

John Green, Paper Towns, vertaling: Aleid van EekelenBenders, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0737 0 (€ 14,95)

Oplossing Boekhandelsprijsvraag augustus: 1. Hoe heet het nieuwste boek van Isabel Allende? Ripper.

2. Met wie schreef Tomas Ross zijn laatste thriller? Corine Hartman.

3. Hoe vaak per jaar verschijnt de Boekenkrant? 12x per jaar.

Renee Knight, Disclaimer, vertaling: Marion Drolsbach, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 2945 6 (€ 19,99)

1. Wat is de echte naam van Bob Dylan?

Robert Allen Zimmerman.

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Charlotte Veltman uit Den Haag. Zij wint een exemplaar van Paper Towns van John Green én een filmposter.

Gefeliciteerd!

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Christa Lescher uit Almelo. Zij wint een exemplaar van Disclaimer van Renée Knight.

Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Floortje van Gameren, Nina Visser Medewerkers: Paul H.A.M. Abels, Selma van Aken, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Ika Gerritsen, Aefke ten Hagen, Lex Jansen, Elias Jonkers, Cok Jouvenaar, Dennis Kollaard, Mieke van Meer, Romy van den Nieuwenhof, Elisabeth van Nimwegen, Hans Pols, Patz van der Sloot, Michelle van Toorn, Tanja Wilming, Siebe Huizinga (redactie-adviseur).

2. Met welke countryzangeres was ­ Johnny Cash jarenlang getrouwd?

June Carter.

Anouk Abels

Floortje van Gameren

Abe Borst

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Aefke ten Hagen

Caroline van der Lee

Elisabeth van Nimwegen

Elias Jonkers

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

Selma van Aken

Projecten: Caroline van der Lee

Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl)

Robert Hilburn, Johnny Cash. De biografie, vertaling: Conny Sykora en Vera Sykora, Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 978 90 003 4726 1 (€ 25,00)

Uitgever: Jan Louwers

3. Welke beroemde Nederlandse schrijver staat centraal in het nieuwe boek van Stijn Aerden?

plaats boekhandel

BON

winnaar

WIN DIT BOEK BIJ UW BOEKHANDEL!

COLOFON

n Zlatan Ibrahimovic n Lionel Messi n Arjen Robben

Beantwoord de volgende drie muzikale vragen, knip deze bon uit en lever hem in bij je plaatselijke Boekenkrant-boekhandel (kijk voor de deelnemende boekhandels op p. 37). Onder de goede inzendingen wordt Johnny Cash. De biografie van Robert Hilburn verloot.

PRIJSVRAAG

Deze schrijver heeft last van een gespleten persoonlijkheid. Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen voor 28 september 2015 naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt het boek Joy van Marjan van den Berg verloot.

Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie iedere dag het laatste boekennieuws op www.boekenkrant.com.

oplossing

BOEKHANDELSPRIJSVRAAG

De volgende Boekenkrant verschijnt op 5 oktober 2015

3. Welk nummer schreef Eric Clapton voor zijn geliefde ­Pattie Boyd?

Layla.

Uit de goede inzendingen trokken wij Bart de Weme uit Nijmegen.

Hij wint een exemplaar van Johnny Cash, de biografie van Robert Hilburn. Gefeliciteerd!

RECTIFICATIE: In de Boekenkrant van september hebben wij per abuis een verkeerd antwoord geprint. Het nieuwste boek van Isabel Allende heet De Japanse minnaar, en niet Ripper. De winnares had gelukkig wel het juiste antwoord gegeven!

gespleten persoonlijkheid

win dit boek

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de drie namen voor 26 oktober 2015 naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt het stripboek Het gouden kompas van Stéphanie Melchior & Clément Oubrerie verloot.

Specials Naast de reguliere Boekenkrant ­verschijnen er ook regelmatig ­specials over verschillende thema’s.

BKKoken: 19 oktober 2015 BKStrips: 16 november 2015 BKJunior: 15 februari 2016

winnaar

Stéphanie Melchior & Clément Oubrerie, Het gouden kompas 1. Het noorderlicht, vertaling: Mariella Manfré, Uitgeverij Sherpa, ISBN 978 90 8988 0772 (€ 19,95)

Het gouden kompas speelt zich af in een wereld die lijkt op de onze, maar toch ook weer niet. Lyra is de hoofdrolspeelster in dit fantastische verhaal, gebaseerd op het boek van Philip Pullman.

colofon Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie iedere dag het laatste boekennieuws op www.boekenkrant.com.

oplossing

Marjan van den Berg, Joy, Karakter Uitgevers, ISBN 978 90 452 1133 6 (€ 15,00)

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het septembernummer? Het goede antwoord is: Kristien Hemmerechts, Mo Yan en Christopher Yates.

Uit de vele goede inzendingen trokken wij James Sittrop uit Amsterdam. Hij wint een exemplaar van Joy van Marjan van den Berg. Gefeliciteerd!

medewerkers Contact Uphill Battle Boekpromotie, ­Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Ezra Hakze, Nina Visser Medewerkers: Paul H.A.M. Abels, Selma van Aken, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Floortje van Gameren, Ika Gerritsen, Tom Gerritsen, Aefke ten Hagen, Lex Jansen, Elias Jonkers, Cok Jouvenaar, Dennis Kollaard, Mieke van Meer, Romy van den Nieuwenhof, Elisabeth van Nimwegen, Hans Pols, Patz van der Sloot, Michelle van Toorn, Tanja ­Wilming, Siebe ­Huizinga (redactie-adviseur).

Projecten: Caroline van der Lee

Anouk Abels

Selma van Aken

Abe Borst

Wendy Claes

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Floortje van Gameren

Ika Gerritsen

Aefke ten Hagen

Ezra Hakze

Elias Jonkers

Caroline van der Lee

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) Uitgever: Jan Louwers

Oplage 22.000

De volgende Boekenkrant verschijnt op 2 november 2015