Boekenkrant november 2015

Lori Barra David Sandison writer pictures

Kees van Kooten: ‘Een goede tekening heeft geen tekst nodig.’

33

Fred Debrock

NU iN de wiNkel

Aangeboden door:

de beste bron voor boekennieuws – jaargang 9, nummer 11, november 2015 – www.boekenkrant.com

Isabel Allende: ‘Ik ken geen zwakke vrouwen.’

3 wouter le duc

Franzen versus het internet 4

Chris van Houts

Hier leest…

Arjan Postma 5

Owen Sheers over boetedoening 7

qr-code

5 december

www.boekenkrant.com

De evolutie van de Sint in vijf kinder­ boeken 17

De mooiste Libraries Leveri in de heng Benelu le x!

Hoogwaardig afgewerkte boekenkasten nu voor ongelofelijke lage prijzen.

WWW.MEUBELSENMEER.NL

en verder Losse delen................... 2 Literatuur..................... 3 Spanning.....................13 Jeugd............................17 Non-fictie.................... 25 Strips........................... 32 Agenda........................ 36 Boekhandel................ 36 Adressen..................... 37 Win een boek............. 39

Het verlies van schoonheid in Zuur 15

A.L. Snijders laat Nederland lezen 9

boekenkrant abonneer je op de gratis boekenkrant nieuwsbrief

ga naar www.boekenkrant.com/nieuwsbrief

boekenkrant.com

november 2015 pagina 2

losse delen redactioneel

nieuws

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

www. covercards.nl

Ga naar www.covercards.nl en volg de instructies.

Verstuur dit boek als een briefkaart!

De wereld van Lea Smolders wordt over­ hoop gehaald wanneer haar dochter Ifi beslist om ‘tijdelijk’ bij groot­ moeder Dora in te trek­ ken. Wanneer Dora door een hersenbloe­ ding in coma gaat, ziet Lea haar kans.

Tom Cornu, Wat overblijft is naamloos, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0581 3 (€ 19,99)

BON BK november 2015

12 nummers voor €30

Ja, ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 12 nummers voor € 30,– inclusief bezorgkosten.

Vul de bon in, of ga naar www.boekenkrant.com/abo.

BON

Naam M / V

Bert Nienhuis

Ah, november. Een heerlijke maand waarin we kunnen meedoen aan Nederland Leest (zie pagina 9) en onze donkere avonden kun­ nen vullen met de mooiste literaire activi­ teiten – kijk maar in onze agenda op pagina 36. Toch is er één andere activiteit waar ik stiekem het meest naar uitkijk – en dat is de komst van Sinterklaas.

Als bij toverslag krijg ik op 1 november de bijna onbe­ dwingbare neiging om elke avond pepernootjes te bak­ ken, winterpenen in mijn laarsjes te stoppen en mijn werkmemo’s enkel nog in dichtvorm te schrijven. De Sint is bijna in het land, en dat moet gevierd worden! Aange­ zien de meeste van deze bovenstaande activiteiten sociaal gezien niet geaccepteerd worden van een 26-jarige hoofd­ redacteur, moet ik toch elk jaar een andere uitlaatklep voor mijn enthousiasme zoeken. Gelukkig mogen wij hier op de redactie in deze tijd van het jaar ongegeneerd de Sinter­ klaasliteratuur induiken.

En dat is precies wat ik heb gedaan voor deze Boekenkrant: ik heb me ondergedompeld in de geschiedenis van het Sin­ terklaaskinderboek. Het resultaat van die exercitie is te vin­ den op pagina 17. Maar ook in onze boekfragmenten en zelfs op de spanningspagina’s is de goedheiligman terug te vin­ den. En dat hebben we natuurlijk niet alleen voor onszelf gedaan. Wij hopen dat u – mede dankzij de artikelen in deze krant – net zoveel Pakjesavond-voorpret beleeft als wij!

+++ Jan Wolkers-biograaf Onno Blom ontdekte onlangs een onbekende schat uit het oeuvre van Jan Wolkers. In een lade in Wolkers’ schrij­vershuis vond de biograaf namelijk het nog niet eerder gepubliceerde verhaal Vakantiestrip. Blom bracht het nieuws in De Wereld Draait Door, maar wilde nog niet veel over de inhoud van het verhaal vertel­ len. Wel maakte hij de kijkers nieuwsgierig door het een ‘licht-sadistisch gruwelverhaal’ te noemen. +++ Zo’n vijf jaar geleden bestormden de jonge honden van Das Magazin de literaire wereld. Intussen is het blad met 4.500 verkochte exem­ plaren niet meer weg te denken uit het literaire landschap. Na een reeks succesvolle leesclubs en festivals komt het blad nu met een eigen uitgeverij. Het initiatief kan op steun rekenen van geves­ tigde auteurs als Arnon Grünberg, Jelle Brandt Corstius en Maartje Wortel. +++ Afgelopen maand won de Wit-Russische schrijfster Svetlana Aleksijevitsj de Nobelprijs voor de Literatuur, onder andere voor haar boeken over de SovjetUnie. De schrijfster uit regelmatig kritiek op de president van haar geboorteland, waardoor haar boeken in Wit-Rusland niet meer gepubliceerd mogen worden. +++ Wat hebben Dracula, Monty Python en Coco Chanel met elkaar gemeen? Ze komen allemaal voor in Pieter Steinz’ boek Made in Europe, waarin hij schrijft over de kunst en cultuur die ons continent bindt.

Vanaf eind 2016 kunnen we ook op televisie genieten van het Europees cultuurgoed, want de VPRO gaat met Stepping Stone Producties een documentairereeks maken, gebaseerd op het boek. +++ Na de twee bestsellers Taal is zeg maar echt mijn ding en En dan nog iets verschijnt in april 2016 het fictie­ debuut van Paulien Cornelisse.

Het boek, met de titel De verwarde cavia, beschrijft de kantooravonturen van een cavia en diens collega’s op de afdeling communicatie. Cor­ nelisse heeft al verklapt dat er ook een kantoorliefde in het verhaal zal voorkomen. +++ Niet zonder elkaar; bloemen en insecten is de winnaar van de Jan Wolkers prijs 2015, de jaarlijkse prijs voor het beste Nederlandse natuurboek. Uit het boek blijkt dat het idyllische schouwspel van bloembestuiving eigenlijk een strijd is vol verlei­ ding, concurrentie en bedrog. +++

Tessa Posthuma de Boer

Voorpret

boekenkrant tip 3

ondertussen op boekenkrant.com Op de website vind je deze maand een verslag van de uit­ reiking van de Prijs der Nederlandse Letteren. Deze drie­ jaarlijkse prijs, die wordt uitgereikt aan een schrijver die veel betekent in het Nederlands taalgebied, is ditmaal gewonnen door Remco Campert. Tijdens het feestelijk programma in het Koninklijk Paleis van Brussel noemde Campert de prijs ‘een hele grote kers’.

Paul Levitton

A.L. Snijders, Korte verhalen

André Kuipers en Piet Paris, Piet is ziek

A.L. Snijders stelde voor Nederland Leest een verhalenbundel samen met een staal­ kaart van korte verha­ len uit de Nederlands­ talige geschiedenis.

Piet is ziek is een uniek prentenboek van arts en astronaut André Kuipers en mode-illus­ trator Piet Paris. De opbrengst gaat naar het Emma Kinderzie­ kenhuis.

nederlandse t0p 3

plaats

land

e-mail

telefoon

IBAN nummer

Betaling Automatische incasso Per factuur (+ 2,50 administratiekosten) geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

abe

Peter Pontiac, Styx Peter Pontiac (19512015) werkte sinds lange tijd aan een graphic novel over de dood – zijn eigen ern­ stige ziekte, die zich in 2010 onverwachts openbaarde, inbegre­ pen.

(Bron: Stichting CPNB) 2015, week 44

David Lagercrantz, Wat ons niet zal doden

Geronimo Stilton, ­Fantasia X

John Grisham, De verdediging

Het vierde deel van de Millennium-reeks, waarvan de eerdere delen door de jongge­ storven Stieg Larsson werden geschreven.

Tijdens de tiende reis door Fantasia zoekt Geronimo naar Konin­ gin Florina en drie tovervoorwerpen, die allemaal tegelijk ver­ dwenen.

Advocaat Rudd houdt kantoor in een luxe, zwaarbewapende auto.

Zijn cliënten zijn bui­ tenstaanders. Een sata­ nist of een drugsver­ slaafde bijvoorbeeld.

belgische top 3

Pascale Naessens, Puur Eten dat je gelukkig maakt 2 Pascale leeft dicht bij de natuur. Daar waar de oever en het water elkaar raken, vindt ze de zuiverste en lekker­ ste voeding.

(Bron: Boekenvak.be) 2015, week 42

Pieter Aspe, Het oor van Malchus Berthe Courierre wordt naakt aangetrof­ fen in een plantsoen in Brugge. Dit voor­ val luidt het begin in van een reeks bloedige aanslagen die het land op zijn grondvesten doet daveren.

straat

postcode

2015, week 44

Hec Leemans, F.C. De Kampioenen / 87 DDT op het witte doek DDT wordt vrijgelaten uit de gevangenis. In het kader van een reintegratieprogramma mag hij weer in de buurt van de Kampi­ oenen wonen. Dat kan natuurlijk nooit goed aflopen.

squalies.blogspot.com

boekenkrant.com

november 2015 pagina 3

literatuur BorderKitchen

Genieten nu het nog kan De Chileense auteur Isabel Allende (1942) was op 18 okto­ ber te gast bij BorderKitchen in Den Haag, waar ze met Niña Weijers sprak over haar nieuwe roman De Japanse minnaar. De 73-jarige schrijf­ ster liet zien dat ze beschikte over de timing en flair van een comédienne, maar schuwde ook de persoonlijke thema’s niet.

Door Nina Visser ‘Ik ben altijd bang dat alleen de uitgever komt opdagen’, bekent Allende vlak nadat ze heeft plaatsgenomen op het podium. Inter­ viewer Niña Weijers, bekend van haar alom geprezen debuut De consequenties (2014), stelt haar gerust; er zitten ruim zeshon­ derdvijftig mensen in de zaal. Even later neemt de schrijfster zichzelf opnieuw op de hak, wanneer Weijers haar vraagt waarom ze zo productief is. Allende: ‘Ik heb niets anders te doen, ik heb geen leven.’ Vervolgens beschrijft ze hoe haar moeder van 95 ’s avonds laat televisie kijkt en op pornografische programma’s stuit, waarna ze in brieven aan haar dochter minutieus uiteenzet wat ze allemaal heeft gezien. Dan weet je: dit heeft Allende vaker gedaan, dit vindt ze leuk.

Hoe kan het ook anders. Met meer dan 56 miljoen verkochte romans die zijn vertaald in meer dan dertig talen is Isabel Allende een van de meest gelezen Spaanstalige auteurs.

Na jaren te hebben gewerkt als jour­ nalist publiceerde ze in 1982 haar eerste roman, waarmee ze direct groot succes had. Het huis met de geesten is een Chileense familie­ kroniek die loopt van het begin van de twintigste eeuw tot in de jaren zeventig, toen het bewind van pre­ sident Salvador Allende omver werd geworpen. De roman is sterk ver­ bonden met Allendes persoonlijke geschiedenis, want als achternicht van de gevallen president was ze na de staatsgreep gedwongen haar vaderland te ontvluchten.

T

egenwoordig woont de schrijf­ ster in de Verenigde Staten en heeft ze ongeveer vijfen­ twintig boeken op haar naam staan, waaronder De stad van de wilde goden (2003), Zorro (2005) en Ripper (2014). Allendes nieuwste roman, De Japanse minnaar, draait om het leven van de Poolse Alma Belasco, die in een verzorgingstehuis terug­ blikt op haar bewogen leven. In 1939 sturen haar ouders haar naar familie in de Verenigde Staten om aan de nazi’s te ontkomen. Ze wordt lief­ devol opgenomen in het gezin van haar welgestelde oom en tante en raakt hecht bevriend met haar neef Nathaniel en met Ishimei, de zoon

Floor Keller

Niña Weijers (L) in gesprek met Isabel Allende

een vriendin haar vertelde dat haar Joodse moeder van tachtig, die in een bejaardentehuis woonde, veer­ tig jaar lang bevriend was geweest met haar Japanse tuinman. Hoe­ wel haar vriendin beweerde dat ze slechts vrienden waren, zag Allende direct twee geliefden voor zich. Het verhaal bleef haar onbewust bezig­ houden. ‘Waarschijnlijk omdat het in verband stond met gebeurtenis­ van de Japanse tuinman. De Japanse sen die op dat moment speelden in minnaar beschrijft Alma’s levens­ mijn eigen leven. Ik was in die tijd lange liefde voor deze twee mannen. net zeventig en ik voelde dat er een Opvallend is dat Allende, toen ze nieuwe fase in mijn leven was aan­ begon aan het verhaal, nog niet gebroken. Het was in elk geval het precies wist waar het over zou gaan. einde van mijn huwelijk.’ Allende ‘Op 8 januari, altijd 8 januari, sluit beschrijft hoe haar man twee kinde­ ik mezelf op om te gaan schrijven. ren verloor aan een drugsverslaving, Dat heeft gedeeltelijk te maken met waardoor er na 27 jaar huwelijk een bijgeloof, maar voornamelijk met onoverbrugbaar gat tussen het echt­ discipline. Ik heb een dag nodig om paar ontstond. Door de scheiding te beginnen. Ik start de dag met een begon Allende zich vele vragen te open hart en een open geest. Ik heb stellen over de liefde. Kan liefde voor geen idee van het verhaal, ik weet altijd zijn? Kunnen we liefde verzin­ niet waar ik over ga schrijven. Ik nen? Wat is romantische liefde? Wat ga gewoon zitten, ik mediteer een is gepassioneerde liefde? Ze dacht beetje, ik steek een na over herinnerin­ kaars aan en ik probeer gen, over verlies, over een zin te schrijven die de levens die ze had van binnenuit komt, geleefd, en verwerkte zonder na te denken. Ik dit alles in haar roman. heb misschien een idee De boeken van de Chi­ over de tijd en de plaats leense schrijfster gaan waar het verhaal zich echter niet alleen over zal afspelen, maar ver­ liefde, maar ook vaak der niets.’ over extreem geweld dat mensen wordt aan­ gedaan. In De Japanse llende gelooft minnaar komen de dat zij de verha­ ouders van Alma om len waarover ze tijdens de Tweede schrijft niet zelf kiest, Isabel Allende, De Japanse Wereldoorlog, en wordt maar dat de verhalen minnaar, vertaling: Henk de familie van Ishimei háár kiezen. Het idee van den Heuvel, Uitgeverij in een kamp gestopt na voor De Japanse minWereldbibliotheek, ISBN 978 de Japanse aanval op naar ontstond toen 90 284 2621 4 (€ 19,99)

‘Op 8 januari, altijd 8 januari, sluit ik mezelf op om te gaan schrijven.’

A

Pearl Harbor. Allende: ‘Ik denk dat al mijn werk een reis is tussen geweld en pijn, en intieme liefde. Dat zijn ook de krachten die mijn eigen leven in evenwicht houden. Ik heb veel momenten van crisis gekend, en ik heb meer dan eens compleet opnieuw moeten beginnen. Maar ik heb ook liefde gekend. Dus op een bepaalde manier heb ik veel geluk gehad.’

A

ls Weijers begint over de aanwezigheid van krachtige, vrouwelijke personages in het werk van Allende, reageert ze droogjes: ‘Ken jij zwakke vrouwen dan?’ Haar feministische inslag komt eveneens naar voren als het gaat over haar vroegere baan als vertaler van boeketreeks-achtige romans. Uit verontwaardiging over de onderdanige, leeghoofdige vrou­ welijke personages vertaalde ze de tekst niet alleen, maar paste ze hem ook hier en daar aan, ‘zodat de vrou­ wen wat intelligenter werden. Soms eindigden ze als wapendealer in het Midden-Oosten.’

Het contrast tussen humor en emotie tijdens deze avond maakt duidelijk dat onder Allendes gevatte opmerkingen en haar vrolijke inter­ actie met het publiek een serieuzere laag schuilgaat, waarvan ze af en toe een stukje laat zien. Wie goed luis­ tert weet echter dat deze afwisseling helemaal past bij wie Isabel Allende is: ‘Veiligheid is een illusie, iets dat we denken te kunnen bezitten. We gaan allemaal dood en we zullen allemaal lijden. Maar er zijn ook veel momenten van vreugde. Laten we daarvan genieten terwijl het kan, en laten we pijn moedig onder ogen zien.’

boekenkrant.com

november 2015 pagina 4

literatuur zere plek

Het totalitaire wereldwijde web In zijn nieuwe roman Zuiverheid combineert Jonathan Franzen moeiteloos de per­ soonlijke zoektocht naar een vader met maatschappelijke vraagstukken over zaken als het totalitarisme van het internet en waarheids­ vinding in de hedendaagse journalistiek.

Door Nicole van der Elst

Jonathan Franzen Shelby Graham

De complexiteit van de roman komt niet goed tot zijn recht op de ach­ terflap van de roman.

Hierin wordt gerept over de zoektocht van Pip Tyler naar haar vader, maar dit is slechts een van de vele verhaallijnen die in Zuiverheid een rol spelen. De nieuwe roman van Franzen kan dan ook het best om­ schreven worden als een raamvertel­ ling van zeven korte verhalen, waar­ in telkens het leven van een van de hoofdpersonen wordt uitgediept.

Vooral in de eerste helft van het boek moet je als lezer dus schakelen, niet

alleen tussen de verschillende perso­ totalitaire regime in het vroegere Oost-Duitsland. ‘Internet leek (…) te nages, maar ook tussen periodes en plaatsen van handeling. Het leven in worden geleid door angst: de angst om niet populair en cool te zijn, de het hedendaagse Oakland, opgroei­ angst om iets te missen, de angst om en in de DDR in de jaren tachtig, en te worden afgefakkeld of te worden de oprichting van een bedrijf à la vergeten. In de republiek waren de WikiLeaks in de binnenlanden van mensen doodsbenauwd geweest Bolivia – dat alles passeert de revue. voor de staat; onder het nieuwe regi­ In de tweede helft van het boek kom me waren ze doodsbenauwd voor de je er langzaam achter wat deze op staat van de natuur: doden of gedood het oog verschillende personen en worden, eten of gegeten te worden.’ verhaallijnen met elkaar te maken Franzen verstaat dus de kunst om hebben. de vinger op een maat­ Ondanks deze uiteen­ schappelijk zere plek te lopende personages leggen, maar vooral in en perspectieven voelt de tweede helft van het Zuiverheid nergens als boek zijn deze bespie­ los zand. Franzen weet gelingen soms een on­ namelijk, net als in zijn welkome onderbreking eerdere romans, onze van het plot. Dit neemt hedendaagse maat­ niet weg dat Franzen schappij te doorgronden er met Zuiverheid in is en zijn scherpe observa­ geslaagd een beklem­ ties lopen als een rode mend tijdsbeeld te draad door zijn werk. In schetsen; het is inder­ Zuiverheid richt hij zijn daad bijzonder lastig pijlen op het internet om ook maar een dag en de gevolgen daar­ Jonathan Franzen, Zuiveraan het wereldwijde van voor onze privacy. heid, vertaling: Peter Abelsen, web te ontsnappen.

Franzen gaat zelfs zo Anneke Bok en Rob van der ver dat hij het inter­ Veer, Uitgeverij Prometheus, net vergelijkt met het ISBN 978 90 446 2515 8 (€ 19,95)

onbesmet blazoen

advertentie

Vragen over de waarheid

BIRD EARLY NT U DISCO !

S TICKET EC D TOT 15

Adriaan van Dis Jung Chang Geert Mak Petina Gappah Connie Palmen Karl Ove Knausgård Rodaan Al Galidi Herman Koch Inge Schilperoord Mira Feticu Tariq Ali Alaa al Aswani Adonis Helmut Lotti Joanna Bator Susan Neiman P.F. Thomése Mircea Cărtărescu Slavenka Drakulić José Eduardo Agualusa Kristien Hemmerechts György Dragomán Andrej Koerkov Neel Mukherjee Jamal Ouariachi Maud Vanhauwaert Daan Heerma van Voss e.v.a.

winternachten writers unlimited internationaal literatuurfestival den haag

do 14 t/m zo 17 januari 2016 theater aan het spui | filmhuis den haag ww.writersunlimited.nl

Javier Marías is één van de meest klinkende namen van de Spaanse literaire wereld.

De schrijver won vele lite­ raire prijzen en wordt alom gezien als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Litera­ tuur. Zijn nieuwste roman Zo begint het slechte werd door critici wereldwijd met geju­ bel ontvangen.

Door Ika Gerritsen Een lekker weglezende pageturner is Zo begint het slechte echter niet; daarmee win je ook geen Nobelprijzen, zal Marías gedacht hebben. De zinnen in het boek zijn op z’n zachtst gezegd weelderig, met veel gebruik van ‘en’ en ‘of’, zodat ze alle kanten op kron­ kelen voordat ze – vaak pas een halve pagina verder – eindigen bij een soms erg welkome punt. Als lezer kun je dus niet achterover leunen, maar moet je je uiterste best doen om je het verhaal in te worstelen. Voor sommi­ gen wellicht een ontbe­ ring, voor anderen het ultieme leesgenot.

Wie doorzet wordt door Marías echter rijkelijk Javier Marías, Zo begint het beloond. De schrijver slechte, vertaling: Aline voert je mee naar het ­Glastra van Loon, Uitgeverij Spanje van de jaren Meulenhoff, ISBN 978 90 290 tachtig, de tijd vlak na 9074 2 (€ 24,99)

het overlijden van Franco. Het is een interessante periode, want de misda­ den van de dictator en zijn kliek zijn onder het tapijt geveegd; niemand wordt verantwoordelijk gehouden, men gaat door alsof er niets gebeurd is. Juan de Vere, de persoonlijk assis­ tent van een beroemd filmregisseur, moet in opdracht van zijn werkgever echter toch in de recente geschiede­ nis gaan graven. De regisseur heeft namelijk gehoord dat zijn goede vriend en huisarts Jorge Van Vechten niet van onbesmet blazoen is, en hij wil dat De Vere onderzoek naar hem doet.

Marías laat zien dat de Spaanse kasten in de jaren tachtig vól met lijken zaten, en De Vere ontdekt in de kast van Van Vechten dan ook een prachtig exemplaar. De arts liet zich in natura betalen door moeders of oudere zussen van arme kinderen die hij ‘gratis’ hielp. Als De Vere dit aan zijn werkgever wil onthullen, heeft die echter besloten dat hij het niet meer hoeft te weten. De regis­ seur is bang dat hij Van Vechten niet meer als vriend zal kunnen zien als hij weet wat hij ooit heeft uitge­ spookt. Dan komt De Vere erachter dat het huwelijk van de filmregis­ seur ooit ten onder is gegaan aan een te laat onthuld geheim…

Is het slim om alle feiten te wil­ len kennen? Of kun je sommige dingen maar beter nooit te weten komen? Deze vragen vormen het centrale thema van het boek. Een eenduidig antwoord geeft Marías niet, maar stof om over na te den­ ken biedt Zo begint het slechte wel volop.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 5

hier lees ik…

Elke maand ­portretteert fotograaf Wouter le Duc een bekende Nederlander, die vertelt over een bijzonder boek op zijn of haar ­favoriete leeslocatie.

Arjan Postma

Door Wouter le Duc Nog voor zonsopkomst ontmoet ik boswachter Arjan Postma (1968).

Hoewel hij vaak te zien is in de Amsterdamse tv-studio’s van RTL Late Night en De Wereld Draait Door, woont hij nog steeds midden in zijn oude natuurreservaat, de Eilandspolder. Tot drie en een half jaar geleden was hij hier de officiële boswachter. Nu is hij, als freelance boswachter, nog steeds verbonden met het NoordHollands landschap, maar heeft hij zijn horizon flink verbreed. Zo geeft hij lezingen en theatershows door het hele land en heeft hij inmiddels twee boeken op zijn naam staan: Buiten! en Buiten met je hond.

Komende winter begint hij aan zijn derde boek.

Tijdens zijn studie geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam was Postma erg gefascineerd door de lesstof, maar des te minder door de beroepen die in het verschiet lagen. Zonder diploma, maar met een visie en fascinatie voor de natuur, is hij gaan doen wat hij als kind altijd al wilde: boswachter worden. Zijn interesse voor geschiedenis heeft hij nooit verloren, en dit komt ook terug in zijn favoriete boek: Een kleine geschiedenis van bijna alles van Bill Bryson. Een van de meest fascinerende aspecten van dit boek vindt Postma de uitvinding van de klok.

Naarmate tijd steeds belangrijker werd door de komst van treinen en scheepvaart, werd de uitdaging om de tijd op alle plekken gelijk te krijgen groter. Het fascineert Postma hoe mensen eindeloos hebben geëxperimenteerd met tandwielen en mechanieken, totdat de klokken overal gelijk tikten. De klok tikt door, maar hier bij het ochtendgloren in de Eilandspolder lijkt de tijd even stil te staan.

foto’s www.WouterLeDuc.com

www.wouterleduc.com

Bill Bryson, Een kleine geschiedenis van bijna alles, vertaling: Servaas Goddijn, Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 450 2987 0 (€ 39,99)

De mooiste Libraries Deze hoogwaardig afgewerkte boekenkasten nu voor ongelofelijke lage prijzen.

Leverin g in de he le Benelu x!

Private Library

Brighton Library

100 cm breed: normaal € 1590,00 nu voor € 695,00

92 cm breed: normaal € 1590,00 nu voor € 595,00

200 cm breed: normaal € 2195,00 nu voor € 995,00

171 cm breed: normaal € 2590,00 nu voor € 895,00

300 cm breed: normaal € 2995,00 nu voor € 1395,00

250 cm breed: normaal € 2990,00 nu voor € 1195,00

400 cm breed: normaal € 3995,00 nu voor € 1995,00

330 cm breed: normaal € 3295,00 nu voor € 1495,00

(met deurtjes)

(met laden)

WWW.MEUBELSENMEER.NL RENDEMENTSWEG 12 D,E & F, 3641 SK MIJDRECHT • 0297 253 886 • INFO@MEUBELSENMEER.NL

Kijk voor meer kleuren en informatie op www.meubelsenmeer.nl

De inspirerende paasschrijfweek!

Wil jij een spannend, mooi, ontroerend, persoonlijk of inspirerend verhaal vertellen? Een werkboek, thriller of inspirerende roman? Jouw levensverhaal, historische roman, managementboek of sprookje? Die ene dichtbundel, dat stappenplan of een bloemlezing erotische verhalen? Loop je al lang met een idee rond?

Voel je dat dit het moment is om aan de slag te gaan?

t Uitgeroepen to ek e w jf i r h c S e t s e b door het blad Schrijven!

Laat je dan nu inspireren door bestsellerauteurs GEERT KIMPEN & CHRISTINE PANNEBAKKER die een week lang jouw persoonlijke schrijfcoach zijn.

19 T/M 26 MAART 2016 SCHRIJF JE VANDAAG NOG IN OM ZEKER EEN PLAATS TE HEBBEN OP WWW.GEERTKIMPEN.COM

boekenkrant.com

november 2015 pagina 7

literatuur interview

Boetedoening in stilte Stel, je hebt iets verschrik­ kelijks gedaan. Is er een punt waarop je dat maar beter niet kunt opbiechten, omdat nie­ mand ermee geholpen is? In zijn nieuwe roman Ik zag een man zet Owen Sheers zijn lezers voor het blok. ‘Er is iets afschuwelijks aan het volgen van die gedachtegang.’

Door Nina Visser In zijn roman mag Sheers (1974) dan seri­ euze vragen stellen, in het echt hebben zijn uitspraken vaak een humoristische onder­ toon. ‘Potje schaken?’ stelt hij gekscherend voor als hij het schaakbord ziet dat is opgesteld in de bibliotheek van het Amsterdamse Ambassade Hotel. De auteur uit Wales heeft een veelzijdige carrière, want naast romans schrijft hij ook gedichten en toneelstukken en pre­ senteert hij telvisieprogramma’s. In Nederland is hij vooral bekend van Verzet (2007), waarin hij beschrijft hoe de geschiedenis had kunnen david sandison, writer pictures verlopen als Engeland was bezet Wat het vraagstuk nog interessan­ door de Duitsers in de Tweede ter maakt is dat Michael een per­ Wereldoorlog. sonage is van wie je maar moeilijk In Ik zag een man keert Sheers terug naar het heden. Net wanneer Micha­ hoogte krijgt. Hij is schrijver van beroep, maar heeft grote moeite el Turner denkt het geluk te hebben om fictieve verhalen op papier te gevonden, komt zijn vrouw om het krijgen. Daarom dompelt hij zich leven door een aanslag tijdens een voor zijn boeken steeds onder in journalistieke missie in Pakistan. de levens van andere mensen, om Michael verhuist naar Londen om daar vervolgens weer stilletjes uit opnieuw te beginnen en komt naast te verdwijnen en hun levensverhaal Josh en Samantha Nelson en hun op te schrijven. Is de vriendschap kinderen te wonen. Vrijwel meteen met Josh en Samantha voor Michael ontwikkelt zich een hechte vriend­ onbewust niet gewoon weer een schap tussen Michael en het gezin nieuw project? Sheers knikt. ‘Tijdens en langzaamaan pakt hij zijn leven het rouwen om zijn vrouw keert weer op. Aan zijn broze geluk komt Michael op een bepaalde manier echter abrupt een einde wanneer terug naar zijn gebruikelijke gedrag. hij op een middag het schijnbaar Hij raakt door hen lege huis van de Nel­ gefascineerd omdat ze sons betreedt en er een als gezin zoveel ver­ verschrikkelijk ongeluk tegenwoordigen van gebeurt. Hij besluit nie­ wat hij is kwijtgeraakt. mand te vertellen wat er En onbewust is hij is voorgevallen, ondanks erg ervaren geworden dat hij gebukt gaat onder in het opgaan in de hevige schuldgevoelens. levens van andere Michaels stilzwijgen mensen. Hij is een vormde voor Sheers het goede luisteraar, hij uitgangspunt van zijn weet hoe hij mensen roman. ‘Ik wilde dat het aan het praten kan verhaal een discussie krijgen. Hij is een inte­ zou oproepen over een ressante man, maar hij poging tot boetedoening in stilte. Dat het de vraag Owen Sheers, Ik zag een man, is ook in staat om een vertaling: Inge de Heer, Uitgeonbeschreven blad te zou stellen: is er een verij Ambo|Anthos, ISBN 978 zijn.’ punt waarop een beken­ 90 263 2948 7 (€ 19,99) tenis geen altruïstische daad meer is, maar een egoïstische? aast de verhaallijn van Mi­ Is er een punt waarop je je kunt chael gaat het verhaal ook afvragen wie er geholpen zou zijn over de Amerikaanse drone­ met een bekentenis? Over het alge­ piloot Daniel. Hij bestuurt vanuit meen denk ik dat eerlijkheid het bes­ een legerbasis in de Verenigde Sta­ te is. Maar op een gegeven moment ten drones in het Midden-Oosten en wil Michael zijn daad opbiechten is verantwoordelijk voor de aanslag aan Josh en Samantha. Het was voor in Pakistan waarbij Michaels vrouw mij een uitdaging om de lezer te om het leven kwam. Uit schuldge­ laten denken: Nee, doe het niet! Ik voel zoekt hij contact met Michael, wil dat de lezer bij zichzelf denkt: om hem te bekennen wat hij heeft Wow, waarom zei ik dat? Waarom wil gedaan. Sheers’ interesse werd ge­ ik niet dat hij het vertelt?’ wekt toen hij las dat dronepiloten,

N

Owen Sheers

‘Mensen die de drones besturen bevinden zich nog steeds in het hart van de maatschappij.’ die vanuit het Westen opereren, veel vaker last hebben van een post­ traumatische stressstoornis dan gevechtspiloten die hun bommen ter plaatse afvuren. ‘Op het eerste gezicht lijkt het tegenstrijdig’, zegt Sheers. ‘Maar hoe meer je erover leest, hoe meer je je realiseert dat het erom gaat dat je de gebeurtenissen ziet.’ Want waar gevechtspiloten di­ rect verder vliegen nadat ze een bom hebben gedropt, is een dronepiloot als Daniel gedwongen om vanuit zijn stoel toe te kijken hoe het leven duizenden kilometers verderop door zijn toedoen vernietigd wordt.

‘De menselijke geest is er niet voor gemaakt om mensen te observeren, ze dan te vermoorden en daarbij toe te kijken, en om dan naar huis te gaan en de kinderen in bed te leggen. Het is een poging de oorlog daar te houden, uit het zicht, maar de mensen die de drones besturen bevinden zich nog steeds in het hart van de maatschappij.’ Om die reden wilde de auteur graag Daniels kant van het verhaal laten horen. ‘Oorlog is een van de meest anonimiserende processen die er is. Het is makke­ lijker voor ons om te praten over onbemande drones, alsof het iets gezichtsloos is wat niet is verbonden aan ervaringen of menselijke emo­ tie. Het is de taak van een schrijver om te vermenselijken, waar hij ook kijkt.’

column

Vrijheid Kort na de publicatie van zijn dichtbundel De fiets, de vrouw en de liefde zou ik Rodaan Al Galidi opzoeken om met hem over nieuw werk te spreken. Er stonden immers twee bundels met columns en een roman op stapel.

Rodaan woonde in Zwolle in de negentiende-eeuwse wijk Assendorp, die direct grensde aan de oude binnenstad. Ik tikte op het raam aan de straatkant en werd begroet door een opgetogen Rodaan. ‘Kom binnen!’

De kamer van de Irakese schrijver grensde aan de gang naast de voordeur, en was niet veel groter dan een flink uitgevallen postzegel. Er lag een matje op de grond, met een deken erover. Er stond één klein tafeltje, met een pianokruk ervoor, en naast de wastafel pronkte een luie stoel. Verder was er alleen ruimte aan de muren en op het hout van de deur aan de gangzijde. Overal hingen ‘geeltjes’, met teksten in het Arabisch: boven het bureautje, aan de muur bij de slaapplaats, rond de spiegel van de wastafel en onder de vensterbank.

Rodaan zette me in de luie stoel en verliet de kamer, om even later terug te keren met een pot thee en twee kopjes. Terwijl hij inschonk merkte hij dat de teksten op de muren mij niet waren ontgaan. ‘Dat is mijn roman’, zei Rodaan en hij vertelde vol vuur waar hij over zou schrijven.

Zijn verhaal was niet het relaas van zijn vlucht uit Irak, ging niet over de perikelen rondom zijn asielaanvraag, of de moeilijkheden om een eigen plek te vinden. De centrale figuur in zijn boek zou zijn opa zijn, de belangrijkste man in zijn leven die hij nog iedere dag miste. En toch zou het ook over zijn eigen situatie gaan. Dat bleek later wel uit een zin als: ‘Op een gegeven moment kreeg ik het gevoel dat ik geen schaap was. Ik stopte met gras eten, verliet de kudde en ging op zoek naar de weg van mijn leven.’

Wie had kunnen vermoeden dat die weg hem naar Zwolle zou leiden?

Ineens veranderde Rodaan van onderwerp. Hij kon nog niet al te lang over zijn roman spreken. Het land tussen de Eufraat en de Tigris kwam te dichtbij. Hij hield van bloemen, vertelde Rodaan en hij wilde mij de mooiste tuin van de stad laten zien. We stonden op om onze jassen aan te trekken. Enigszins verscholen achter de openstaande deur hing ze daar. Geportretteerd op een levensgrote poster: Mireille Mathieu, de Franse zangeres met haar eeuwig stralende lach en kenmerkende pony, die nauwelijks haar grote ogen vrij liet. ‘Mireille?’ vroeg ik. Rodaan keek me dromerig aan. ‘Ja. We draaiden haar iedere dag. We wisten niet wat ze zong, maar we waren er wel van overtuigd dat ze over vrijheid vertelde. Ik houd van haar.’

Lex Jansen Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijf­begeleiding. www.magonia.nl

boekenkrant.com

november 2015 pagina 8

literatuur boekenkrant tipT Vrouw Waar gaat het over?

Vrouw is het zesde en laatste deel in de Mijn strijd-reeks, een onge­ kend literair project, waarin Knausgård onverholen over zichzelf en zijn familie schrijft.

Niet te missen, want: Een project als dit heb­ ben we nog niet eerder gezien. Knausgård heeft Karl Ove Knausgård, Vrouw, zichzelf volledig leeg vertaling: Marianne Molelaten lopen en heeft in naar, Uitgeverij De Geus, ISBN korte tijd duizenden 978 90 445 3227 2 (€ 49,95) pagina’s gevuld. Je mag met elk aspect van zijn leven meekijken, en dan schrijft hij ook nog eens geweldig goed.

Als water in de woestijn Waar gaat het over?

Aspirant-modeont­ werpster Liza Miller gaat inwonen bij de Rai­ dings: een succesvolle, uiterst welgemanierde en ietwat wereld­ vreemde familie.

Niet te missen, want: Vorig jaar werd Een dwaze maagd heront­ dekt, een prachtige roman die Simons (19111960) in 1959 schreef.

Van dit vergeten talent willen we natuurlijk meer lezen!

Ida Simons, Als water in de woestijn, Uitgeverij ­Cossee, ISBN 978 90 593 6616 9 (€ 19,95)

Het verleden in moderne taal Het valt niet mee om een geschiedenisroman te vin­ den waarin je je echt met de personages kunt identi­ ficeren. Bij De onervarenen van Joke van Leeuwen lukt het met gemak. Een somber verhaal, licht om te lezen, dat de geschiedenis ineens heel dichtbij en begrijpelijk maakt.

Door Selma van Aken Als kind al verslond ik de jeugdboeken van Joke van Leeuwen, en nog steeds kan ik genieten van Iep, Deesje en Het verhaal van Bobbel. Maar de schrijfster kan meer dan grappige gedichtjes en vreemde verhalen schrijven. Ook haar romans lezen als poëzie. Van Leeuwen heeft een eigen schrijfstijl die terugkomt in al haar boeken. De taal is simpel en begrijpelijk, het ver­ haal makkelijk te volgen, met maar een beperkt aantal personages.

Hoewel De onervarenen een nogal sombere levensgeschiedenis ver­ telt, houdt Van Leeuwen het luchtig

vervagen. Odile leeft in een andere met grappige anekdotes en een eeuw, waarin ze nauwelijks kan ironische blik op de dramatische beslissen over haar eigen leven - heel werkelijkheid. Het boek speelt zich anders dan de gang van zaken in af in de negentiende eeuw en gaat het eenentwintigste-eeuwse Neder­ over Odile, wiens moeder onte­ land. Toch identificeer je je met haar, recht in een krankzinnigengesticht omdat haar gedachten in moderne wordt gestopt. Odile zoekt hulp bij taal zijn verwoord en dus toch heel de zwaarreligieuze aardappelboer herkenbaar blijken.

Koben, die haar in huis neemt. Ze De auteur neemt geen tijd voor lange trouwen met de kippen en de os als beschrijvingen van haar personages getuigen. Na een mislukte oogst en locaties, maar laat ruimte voor besluiten Koben en Odile hun vader­ een eigen beeld in je hoofd. Zonder land op te geven om in het Zuiden, psychologisch geneuzel vertelt ze het op de plantages in Zuid-Amerika, verhaal van mensen die hun leven een nieuw bestaan op te bouwen. omgooien in de hoop op verbete­ Er wordt hen een land beloofd waar ring, maar die zichzelf de zon altijd schijnt en daarna steeds weer de waar hun kinderen een vraag moeten stellen: toekomst zullen krijgen. hebben we de juiste Maar het is allemaal keuze gemaakt? Hoe­ niet zo mooi als het lijkt. veel durven we op te De nieuwe start neemt geven voor een betere onbekende ziektes, een­ toekomst voor onszelf zaamheid en ondraag­ en onze kinderen? Het lijke hitte met zich mee.

Zuiden is niets meer De kracht van De onerdan een achtergrond varenen zit erin dat je je waartegen vragen die precies kunt voorstellen de mensheid altijd hoe Odile zich voelt, bezig zullen houden ook al leeft zij meer bespreekbaar worden dan honderdvijftig jaar Joke van Leeuwen, De onergemaakt. geleden. Van Leeuwen varenen, Uitgeverij Quelaat de afstand tus­ rido, ISBN 978 90 214 0024 2 sen heden en verleden (€ 19,99)

poëzie

Obscene rozen en stugge huiden

Moussa, of de dood van een Arabier Waar gaat het over?

Haroen wordt al zijn hele leven gekweld door de zinloze moord op zijn broer Moussa. Hij beschrijft de gebeurte­ nissen die leidden tot Moussa’s dood op een oogverblindend Alge­ rijns strand.

Niet te missen, want: Met dit boek heeft Kamel Daoud, Moussa, of de Kamel Daoud een stem dood van een Arabier, vertagegeven aan ‘de Arabier’ ling: Manik Sarkar, Uitgeverij uit de Franse klassieker Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 3289 0 (€ 18,99) De vreemdeling van Albert Camus. Ging het bij Camus vooral om moordenaar Meursault, nu horen we het verhaal van zijn slachtoffer.

Malva Waar gaat het over?

Malva (8), de om haar handicap verstoten dochter van de Chi­ leense dichter Pablo Neruda, vertelt haar levensverhaal.

Niet te missen, want: Hoe kan het dat Neruda, de onberispelijke held die opkwam voor de vergetenen en de ver­ trapten, zijn eigen doch­ ter heeft verstoten?

het zuiden

Hagar Peeters, Malva, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 9266 5 (€19,90)

Volgens de achterflaptekst van Meer mensen dan reddingsvesten is Willem Thies in zijn nieuwe dichtbundel persoonlijker dan ooit. Als dat waar is, dan gaat het niet zo fantastisch met de relatie van deze dichter.

romantische bloemen zal inderdaad wel irri­ tant worden als het niet goed gaat met je relatie.

Wanneer de rozen in de tuin zijn ‘neergemaaid / door de regen’, incorpo­ reert de dichter meteen associaties met oorlog.

De bundel is opge­ splitst in delen, maar Door Ezra Hakze deze bestaan niet uit reeksen van bij elkaar Meer mensen dan reddingsvesten is namelijk horende gedichten. De meeste gedichten heb­ een bundel vol gedich­ ben een eigen titel, en ten over een verkilde eigen onderwerpen en liefdesverhouding. Dat locaties. Dit maakt het is verfrissend, want geheel soms een beetje poëzie is bij uitstek onevenwichtig, omdat het genre waarin de prille liefde je als lezer met elk beschreven wordt. Het ironisch spel nieuw gedicht weer een dat Willem Thies daarmee speelt nieuwe wereld betreedt. is al zichtbaar in de titel van de Niettemin is het thema bundel, want Meer mensen dan redvan de verbroken liefde dingsvesten kan verwijzen naar het een con­ romantische idee dat je hugo keizer stante, gered kunt worden door en vormen de zee en de liefde. het insectenleven een Thies durft het zelfs aan metaforische rode om het grootste cliché draad. onder de liefdesmetafo­ Thies is op zijn sterkst ren te gebruiken, name­ wanneer hij een nuch­ lijk de roos. Gelukkig zet tere toon gebruikt, hij het beeld naar zijn en de verdorde liefde hand, waardoor de roos past goed bij deze stijl. juist goed de ontnuchte­ Tijdens het zoveelste rende toestand van het bezoek aan de saaie lyrisch-ik kan verbeel­ supermarkt merkt de den. Hij schrijft bijvoor­ Willem Thies, Meer mensen hoofdpersoon bijvoor­ beeld over ‘het obscene dan reddingsvesten, Uitgeverij beeld droogjes op: ‘een groeien van rozen’. Dat Podium, ISBN 978 90 575 9743 brood / is een brood’. groeien van die eeuwig 5 (€ 16,50)

Willem Thies Ondertussen staan er ook regels in de bundel die minder direct bete­ kenis geven. De kracht van poëzie is soms juist dat het betekenissen intuïtief voelbaar kan maken, in plaats van ze rationeel uit te leg­ gen. Willem Thies illustreert dit als geen ander met regels als: ‘Je ligt stug / en onverschillig in je eigen huid’. Het maakt Meer mensen dan reddingsvesten een geschikte dicht­ bundel voor mensen met én zonder relatieproblemen.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 9

Nederland Leest A.L. Snijders

‘ Ik zou elk jaar wel zo’n boekje kunnen maken’ Om het lezen van boeken te bevorderen, geven bibliothe­ ken tijdens Nederland Leest elk jaar een gratis klassieker uit de Nederlandse literatuur weg. Het geschenk van dit jaar is een verhalenbundel, samengesteld door A.L. Snij­ ders. In zijn huis op het Gel­ derse platteland vertelt de uitvinder van het Zeer Korte Verhaal over de totstandko­ ming van dit boek.

Door Ezra Hakze

een gevarieerd boek maakt, waarin je kunt grasduinen in de moderne Nederlandse literatuur.

Toch is er een constante in de bun­ del, en dat is de aanwezigheid van de schrijver Nescio. Zowel in het ‘Voor- of nawoord’ als in de bun­ del zelf komt hij veelvuldig voor.

‘Dat was een antwoord aan Harry Mulisch, een schrijver waar ik een ongelofelijke hekel aan heb,’ licht Snijders toe. ‘Hij maakte namelijk in bijna elk interview van de gelegen­ heid gebruik om te zeggen dat Nes­ cio een kleine, onbenullige, typisch Nederlandse schrijver was. Nescio zou alleen maar over watertjes bij Abcoude schrijven en niet vernieu­ wend zijn. Dat heeft mij erg geïrri­ teerd. Ik dacht: ik ga door mijn keuze laten zien dat Nescio juist een van de beste Nederlandse schrijvers is.’

Bij binnenkomst hoor ik het gekwetter dat ook zijn wekelijkse voordrachten op Radio 4 vergezelt. ‘Ga daar ver Nescio heeft Snijders nog maar niet zitten’, zegt een mysterieuze anekdote. de auteur. Hij wijst In Snijders’ grote huis zijn naar een stoel aan het hoofd van de maar een paar kamers in gebruik, tafel. ‘Dan vliegen de veren je om en eens hoorde hij een stem uit een de oren.’ Als ik naar boven kijk zie ik kamer komen die hij al een jaar niet de herkomst van het geluid: aan het betreden had. Hij ging luisteren en plafond hangt een kooi met blauwe, hoorde inderdaad iemand praten. goedgehumeurde vogeltjes.

‘Toen ik de deur opendeed bleek dat Zelf lijkt de schrijver ook in zijn sas; de radio al een jaar aan stond.’ Snij­ hij bladert enthousi­ ders herkende de stem ast door de door hem van W.F. Hermans, die samengestelde verha­ precies op dat moment lenbundel. Toch was vertelde welke literaire er wel wat overreding werken volgens hem de nodig toen hem werd tand des tijds zouden gevraagd een bundel doorstaan. Dat waren samen te stellen voor Gedichten van den Nederland Leest. Zijn Schoolmeester, enkele eerste reactie was bladzijden Multatuli afwijzend. ‘Ik ben een en het hele oeuvre van beetje aarzelend in dat Nescio. ‘En dat ben ik soort dingen’, vertelt met hem eens, wat Nes­ de schrijver. ‘Het kwam cio betreft,’ voegt Snij­ ook uit het niks. Er ders eraan toe. ‘Maar A.L. Snijders, Korte verhalen, zijn schrijvers die echt ja, niemand kent mijn in opdracht van het CPNB. in de literaire wereld mening. Nu kan ik die zitten en die weten hoe de hazen mening echter in een boekje zetten lopen, maar dat is bij mij niet zo. zonder dat ik hem heb uitgesproken.’

Zulke schrijvers wonen in de grote Ik vraag de auteur naar ontdek­ steden en die komen elkaar tegen in kingen die hij door de bundel heeft de kroeg en op danspartijen en zo, gedaan. Hij vertelt dat hij nog nooit maar je hoeft hier maar naar buiten gehoord had van een van de schrij­ te kijken en je weet het: hier is niks.’ vers die hem aangeraden werd, Snijders’ bescheidenheid bleek toch namelijk de Vlaming Lode Baekel­ niet helemaal terecht, want de orga­ nisatoren van Nederland Leest zet­ ten door. ‘Ze waren volhardend, en Nederland Leest vroegen of ze langs mochten komen.

Toen zei ik ja, want je moet wel gast­ Nederland Leest viert in november vrij blijven.’

2015 haar tiende editie met het De auteur had geen gemakkelijke korte verhaal. A.L. Snijders taak, vertelt hij. ‘Het korte verhaal stelde een verhalenbundel is helemaal geen term die vastom­ samen met een staalkaart van lijnd is. Anton Tsjechov heeft alleen korte verhalen uit de Nedermaar verhalen geschreven, maar landstalige geschiedenis. sommige daarvan zijn wel zestig of Speciaal in dit jubileumjaar tachtig pagina’s. Dat zouden wij nu verschijnt er voor elke provincie novellen noemen.’ Snijders heeft in een eigen editie aangevuld met de bundel korte met langere verha­ mooie korte verhalen uit de regio. len af kunnen wisselen, wat het tot Ook verschijnt er een scholierenedi-

O

A.L. Snijders Chris van Houts

‘Ik dacht: ik ga door mijn keuze laten zien dat Nescio een van de beste Nederlandse schrijvers is.’ mans. ‘Lode Baekelmans is de enige schrijver waarover de organisatie van Nederland Leest niets heeft kunnen vinden. Geen uitgever, geen nabestaanden, helemaal niets.’ Zo heeft de bundel zijn eigen mysterie.

tie, aangevuld met korte verhalen van Pepijn Lanen (Jeugd van Tegenwoordig).

De bundel wordt van 1 no­ vember tot en met 30 november gratis door de openbare bibliotheken aan hun leden verstrekt.

Tijdens Nederland Leest trekt A.L. Snijders door het land om lezingen te geven over de door hem samengestelde bundel. Kijk voor data en locaties op www.nederlandleest.nl.

Erg zenuwachtig is de schrijver niet voor de reacties op het boek. Er zijn namelijk heel veel invalshoeken, dat bleek wel tijdens het proces.

Zo was Snijders gelukkig met het herontdekken van de schrijver Joop Waasdorp, die hij in de jaren zestig al las. Een bevriend neerlandicus met dezelfde literaire smaak bleek Waasdorp juist weer middelmatig te vinden. Zenuwen zijn dus over­ bodig, omdat er altijd wel mensen zullen zijn met een andere mening.

Daarnaast is het aanbod aan ver­ halen in de Nederlandse literatuur enorm. Ondanks zijn aanvankelijke aarzeling komt de schrijver daarom toch tot een enthousiaste conclusie: ‘Ik zou, als ik nog honderd jaar te leven heb, elk jaar zo’n boekje kun­ nen maken met korte verhalen van andere schrijvers.’

boekenkrant.com

november 2015 pagina 10

boekfragment

Zenobia – slavin op het paleis In de eerste helft van de achttiende eeuw heerste er grote bestuurlijke wanorde in de kolonie Suriname. Via slavin Zenobia zien we hoe de notabelen hun dagen vul­ den met feesten, gekibbel en beuzelarijen.

Cynthia McLeod, Zenobia - slavin op het paleis, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9399 6 (€ 19,99) www.conserve.nl

Misi Graman kreeg heel veel bezoek; ze kwamen om het nieuwe gou­ verneurshuis van binnen te zien, trots leidde misi Graman ze rond in het huis, dat ze voortaan altijd ‘het paleis’ noemde. Ze moesten natuurlijk ook de nieuwe baby zien en misi Henriette werd bewonderd en aangehaald. ‘Wat lijkt ze op haar moeder,’ riep een vrouw en ‘wat lijkt ze op haar vader,’ riep een andere, maar zodra de dames gingen zitten kwam het gesprek op die nieuwe dominee. Iedereen had iets te zeg­ gen over die dominee Kals en zijn vrouw Anna. Wat was dat toch een vreselijke man! Ze waren in oktober gekomen toen misi Graman nog op Berg en Dal was en vanaf het begin had eenieder kunnen horen wat een vreemde ideeën die man erop nahield. Hij had gelukkig maar één keer een preek mogen houden, maar wat was hij in zijn preek tekeerge­ gaan tegen de kolonisten, die hij nog niet eens kende.

‘Alsof God hem als criticus van de

kolonie heeft aangesteld,’ zei misi Drouillet.

En dat terwijl er zoveel over hem en zijn vrouw te zeggen was, want wist misi Graman wel hoe die man en zijn vrouw met elkaar leefden?

Als kat en hond! Ze hadden zo vaak helse ruzie en dan scholden ze op elkaar ten overstaan van de hele buurt.

‘De dominee is in huis en de domi­ neese loopt buiten op en neer. Als je de woorden hoort die uit de onge­ wassen mond van dat vrouwmens komen? De slechtste Amsterdamse sloerie is nog netjes daarbij verge­ leken,’ meende misi Wriedt, die het zelf niet gezien kon hebben, want zij woonde dichtbij het paleis aan de overkant van het Plein.

‘Het Hof heeft al bepaald dat hij voorlopig nooit meer in de stad preekt, ze sturen hem naar de gemeente aan de Cottica Perica,’ zei misi Graman.

‘Dan zullen die arme lui daar het te verduren krijgen,’ zuchtte een andere vrouw, waarop misi Graman lachend zei: ‘Ach, misschien duurt het niet lang, want je weet toch dat daar binnen korte tijd vier dominees achter elkaar zijn overleden.’

Misi Wriedt nam een hap van haar koekje en zei rustig: ‘Wel, misschien wordt hij de vijfde, dan kan hij zelf aan God gaan vertellen hoe slecht wij hier zijn,’ en alle vrouwen lach­ ten hartelijk.

In februari werd misi Jetje gedoopt.

Zenobia had het doopjurkje gezien en had zich afgevraagd wat dat was.

Toen ze hoorde dat misi Jetje dit moest aanhebben had ze bijna wil­ len vragen waarom dat kleine kindje in zo’n lange jurk moest. Maar ze hield wijselijk haar mond. Alle slaven in huis spraken over ‘dopu’1, maar Zenobia merkte al gauw dat niemand wist wat dopu was. ‘Ala bakra pikin mus fu dopu. Na wan sani fu den gado,’2 zei Hendrika, maar sisa Amba merkte op: ‘A no bakra w’wan. Den pikin fu mi uma pikin o dopu tu.3 Den e tya den pikin mek a gado si.’

1 doop 2 Alle blanke kinderen worden gedoopt; het is iets van hun god.

3 Niet alleen blanke kinderen; de kinderen van mijn dochter gaan ook dopen. Ze brengen de kinderen zodat de god ze ziet.

boekfragment

Zo begint het slechte Liefde, passie en een mys­ terieus sterfgeval – de grote Spaanse romancier Javier Marías is in Zo begint het slechte in topvorm!

Javier Marías, Zo begint het slechte, vertaling: Aline Glastra van Loon, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 9074 2 (€ 24,99) www.meulenhoff.nl

Eduardo Muriel droeg een dun snor­ retje, alsof hij dat had laten staan toen de acteur Errol Flynn een voor­ beeld was en daarna had vergeten het te rectificeren of voller te laten worden, als een van die mannen met vaste gewoontes wat betreft hun uiterlijke verschijning, die niet beseffen dat de tijd voorbijgaat en dat de modes veranderen of dat ze verouderen – het is alsof ze daar niets mee te maken hebben en het uitsluiten, alsof ze zich veilig voelen voor het verstrijken van de tijd –, en tot op zekere hoogte hebben ze gelijk dat ze zich geen zorgen maken en er geen aandacht aan besteden: daar ze zich niet aanpassen aan hun leeftijd, houden ze die binnen de perken; daar ze er wat betreft hun uiterlijk niet aan toegeven, aanvaarden ze die uiteindelijk niet, en op die manier worden ze wel belaagd en benaderd door de vreeswekkende jaren – die het tegen vrijwel iedereen opne­ men –, maar die durven zich hen niet toe te eigenen, nestelen zich niet in hun binnenste en tasten ook hun verschijning niet aan, bedek­ ken die slechts met heel lichte natte sneeuw of schemerduister. Hij was

lang, tamelijk veel langer dan zijn generatiegenoten gemiddeld waren, nog die van de generatie van mijn vader of de daaropvolgende. Daar­ door zag hij er op het eerste gezicht sterk en goedgebouwd uit, hoewel zijn gestalte niet typisch mannelijk was: voor zijn lengte een beetje smal in de schouders, waardoor hij breed in de heupen leek, hoewel die niet vreemd uitstaken en hij totaal niet dikbuikig was, en met een paar erg lange benen waar hij geen raad mee wist wanneer hij zat: als hij ze over elkaar sloeg (en dat deed hij al met al het liefste), bereikte de voet van het bovenste been op natuurlijke wijze de grond, iets waar sommige vrouwen, die trots zijn op hun kuiten – ze willen niet dat de ene hangend gezien wordt, of dikker gemaakt of gedeformeerd door de knie –, in sla­ gen met behulp van hoge hakken en door ze op een onnatuurlijke manier te verdraaien. Vanwege die smalle schouders droeg Muriel gewoonlijk colberts met schoudervullingen die niet erg opvielen, geloof ik, ofwel de kleermaker maakte ze voor hem in de vage vorm van een omgekeerde trapeze (in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw, toen dat niet meer zo gebruikelijk was, ging hij nog naar de kleermaker of kwam die bij hem thuis). Hij had een kaarsrechte neus zonder ook maar het geringste bobbeltje, ondanks het flinke formaat, en in zijn dichte

haardos, waarin met behulp van water een scheiding was gekamd zoals zijn moeder dat waarschijnlijk al had gedaan toen hij nog een jon­ getje was – en hij had geen reden gezien om dat advies uit het verre verleden naast zich neer te leggen –, waren in het overheersende don­ kerblond hier en daar een paar grijze haren te zien. Het dunne snorretje deed nauwelijks iets af aan het spon­ tane, stralende en jeugdige van zijn glimlach. Hij deed zijn best om die te bedwingen of in te houden, wat hem vaak niet lukte, diep in zijn karakter zat iets vrolijks, of misschien was het een verleden dat opdook zonder dat je erg diep hoefde te peilen.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 11

boekfragment

Op een ochtend Rome, 1943. Op een sombere ochtend kruisen de blikken van twee jonge vrouwen elkaar. Chiara Ravello staat op het punt de stad te ont­ vluchten. De andere vrouw wordt met haar gezin een vrachtwagen in gedreven.

In dat ene moment neemt ­Chiare een beslissing die de rest van haar leven zal bepalen.

Virginia Baily, Op een ochtend, vertaling: Anna Livestro, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 3117 6 (€ 19,99) www.amboanthos.nl

Een jonge vrouw loopt met ferme passen door een straat in Rome. De riem om haar jas zit stevig aange­ snoerd en om haar hoofd heeft ze een sjaal gewikkeld. Schuin om haar lichaam hangt een grote stoffen tas.

Aan haar arm draagt ze een kleinere tas, met daarin haar portemonnee met een paar lires en haar papieren – haar identiteitskaart en een bon­ nenboekje. CHIARA RAVELLO, onge­ huwd, staat er op de kaart, die ook haar adres bevat: Via dei Cappellari 147, appartement nummer 5. Ze heeft geen paraplu om zich te beschermen tegen de regen die gestaag uit de donkere hemel valt, een genadeloze stortregen die nog uren zal aanhou­ den, alsof hij medeplichtig is aan de gebeurtenissen van die dag.

Binnen een kwartier na het drin­ gende telefoontje – ‘Mama is ziek,’ had Gennaro gezegd – was ze de

deur uit. Dat ze überhaupt fatsoen­ lijk aangekleed is, gezien haar haast en het feit dat haar zusje, Cecilia, haar steeds door het huis achter­ naliep en haar ophield met zinloze vragen, is een klein wonder. ‘Wie belde er net?’ bij de badkamerdeur terwijl Chiara water over haar gezicht plensde. ‘Waarom kleed je je nu al aan? Het is pas kwart voor zes,’ toen Chiara haar kousen van de lijn voor de haard haalde en de vochtige, onwillige dingen om haar rillerige benen deed.

De regen is tot in het huis door­ gedrongen; in de keuken lijkt een lichte mist te hangen.

‘Je kunt de deur niet uit zonder onderrok,’ toen ze haar rode wollen jurk over haar hoofd trok en haar riem dichtgespte. En toen, ineens kordaat: ‘Zal ik nog een kop koffie voor je maken?’

Terwijl Cecilia de koffiepot uit­ spoelde boven de gootsteen had Chiara even tijd om te bedenken wat ze misschien allemaal nodig had: haar jas en haar sjaal, en ze moest die extra tas zien te vinden voor het geval er nog iets te redden viel, beslissen of ze op de fiets zou gaan, nee, toch maar niet, want het zou te lang duren om dat ding door het trappenhuis naar beneden te manoeuvreren, lopen was sneller.

Gennaro’s bar aan de Via Portico d’Ottavia was nog geen kilometer verderop.

Bij de keukendeur draaide ze zich om, om te zeggen dat ze moest gaan, en ze zag dat Cecilia daar stond, met de lege koffiepot in haar hand bun­ gelend en met open mond. Chiara wist dat Cecilia zich herinnerde dat er geen koffie in huis was, dat er al ruim twee maanden geen koffie meer was; en dat die herinnering alles boven bracht wat met deze wetenschap te maken had: de bom­ men, de doden, de bezetting door de nazi’s, alles wat Chiara bij zichzelf ‘de puinhoop’ noemde. Anders zou ze haar zusje hebben getroost, maar vandaag niet.

‘Ik blijf niet lang weg,’ zei ze.

‘Ga nou niet,’ zei Cecilia. Ze had haar kleinemeisjesstem opgezet.

‘Godallemachtig,’ riep Chiara en weg was ze; haar laarzen maakten lawaai op de stenen trap, maar niet genoeg om het gejammer van haar zusje te overstemmen.

Eenmaal op straat bedacht ze zich, en ze holde de twee trappen weer op.

‘Kleed je aan. Pak wat warme kleren in.’

Cecilia’s mooie gezichtje met de reeënogen kreeg die zenuwachtige, kwijnende blik waardoor Chiara haar wel kon slaan.

‘Gaan we dan op vakantie?’ vroeg ze.

door de invalshoek van waaruit Ida de pop of de poppen gefotografeerd heeft. Een van Ida’s favorieten uit deze fotoserie is een foto van een pop zonder ogen, die vanaf een ste­ nen trap in de lens ‘kijkt’. De foto straalt een prachtige rust uit, maar heeft tegelijkertijd ook iets drei­ gends, iets onrustbarends. Deze foto en andere foto’s van Ida verschijnen in september 1960 in een aan haar gewijd artikel in het maandblad Elegance.

voorzichtig met interviews en publi­ caties van foto’s en reisverhalen in landelijke bladen. Jan meteen al veel stormachtiger, met in 1961 de publi­ catie van zijn eerste verhalenbundel Serpentina’s Petticoat en in 1962 met zijn eerste roman Kort Amerikaans.

Jan en Ida hielden elkaar regelmatig van hun vorderingen op de hoogte.

Jan Wolkers was bijvoorbeeld zo enthousiast over het verschijnen van Serpentina’s Petticoat dat hij Ida, nog voor het boek in de winkels lag, op haar woonboot persoonlijk een exemplaar van dit schrijversdebuut kwam langsbrengen. Zij dronken er samen, op Ida’s boot met de vele ramen aan de Oosterdokskade, een glas op bij de ondergaande zon.

boekfragment

Ida Sipora Hoe een onbekend leven leidde tot een beroemde dood, de vrouw die Jan Wolkers inspireerde tot het levenseinde van Olga in Turks Fruit.

Frank Schaake, Ida Sipora, Uitgeverij Ida Sipora Publishing, ISBN 978 90 824 3030 1 (€ 19,99) www.idasipora.eu

En zo gebeurde het dus dat Jan Wolkers door een speling van het lot en door zijn ontmoeting met Ida de toekomstige ontknoping kreeg aangereikt voor zijn succesroman Turks Fruit. Zo eenvoudig en zo wei­ nig spectaculair kan het gaan. Een toevallige ontmoeting met iemand waarmee het klikt, zonder dat je daar meteen een verhouding mee hoeft te beginnen. Zo kon een onbe­ kend leven uiteindelijk leiden tot een beroemde dood.

In de jaren 1959-1960 heeft Ida in Parijs gewerkt aan een grote foto­ serie over poppen. Het zijn allemaal zwart-wit foto’s van oude poppen. In sommige van Ida’s poppenfoto’s zijn de poppen helemaal gaaf, in andere foto’s gaat het om exemplaren zon­ der ogen, zonder armen of benen, zonder haar of met een kapotte schedel, of met andere zichtbare gebreken. De meeste foto’s zijn van een prachtige verstilling, maar er zitten ook ronduit lugubere beelden tussen. Luguber, vanwege de heftige schade die de pop in de loop van zijn of haar leven heeft geleden, of

In Turks Fruit schrijft Jan Wolkers dat de hoofdpersoon Olga in haar kinderjaren een panische angst voor poppen ontwikkelt, een angst die weer bovenkomt als de ik-figuur Olga met een pop laat poseren voor een beeld dat Moedergeluk moet gaan weergeven.

Heeft Ida haar poppenfotoserie aan Jan Wolkers laten zien? En is Jan daardoor op het idee gekomen van Olga’s angst voor poppen met holle openingen, waar in Turks Fruit zelfs maden uit kruipen…? Dat lijkt erg waarschijnlijk. De aard van hun contact was zo dat ze hun werk­ ideeën en werkvorderingen met elkaar deelden, en dat ze enthousi­ ast waren over elkaars successen.

De jaren 1960-1962, waarin Jan en Ida het meeste contact met elkaar hadden, waren de jaren waarin zij beiden meer landelijke aandacht begonnen te trekken. Ida nog heel

Ida was toen nog gezond. Dat wil zeggen; zij voelde zich vaak wel moe, maar had nog niet structureel last van de hoofdpijnen en flauwtes die zich rond de jaarwisseling van 19611962 steeds vaker begonnen voor te doen.

brainbooks.nl

boeken met een hoofdrol voor de psyche

Nieuwe psychologische romans van Uitgeverij de Brouwerij

IMPACT Vittorio Busato ISBN 9789078905806 296 p. | €19,99 Over een ontoerekeningsvatbaar verklaarde hoogleraar psychologie die vanuit een tbs-kliniek zijn psychobiografie schrijft. Over winnen en verliezen. Over het niet meer behoren tot een netwerk.

MAANMAN WAT KAN ONS GEBEUREN

WAT OVERBLIJFT IS NAAMLOOS

Gerrit Hoogstraaten ISBN 9789078905837 332 p. | €19,99

Tom Cornu ISBN 9789078905813 232 p. | €19,99

Een Amsterdamse politieman krijgt tijdens W.O.-II zowel binnen het korps als in zijn gezin te maken met gewetensvragen en opportunisme. Over keuzes maken, dilemma’s en ieders overtuiging van het eigen gelijk.

Over hoop en wanhoop, macht en onmacht, liefde en verlangen in een verstoorde moederdochterrelatie. Over heden en verleden.

Over de vraag of ons leven gedetermineerd is, en door wie of wat.

Kieke Plooij ISBN 9789078905820 250 p. | €19,99 De psychotische ontwikkeling van August die kunstschilder is, wordt beleefd door de ogen van zijn tienjarige dochter. Daardoor is deze roman behalve voor volwassenen ook geschikt voor jongere lezers.

WRAAK IS ZOET, TOTDAT HET LOT ZICH TEGEN JE KEERT Jet van Vuuren schrijft thrillers waarin vrouwen de hoofdrol spelen. Vrouwen met een bepaalde achtergrond, een tikkeltje verknipt, moordlustig, maar toch herkenbaar.

‘Het is vooral de psychologische spanning die in de thrillers van Jet van Vuuren de boventoon voert.’ – Mustreads.nl Kim is de vaste oppas van Max en Suze. Toch is Kim allesbehalve geschikt als oppas: ze houdt niet van kinderen, rookt liever een joint, of vrijt met Anton, de buurman en echtgenoot van de bedlegerige, kinderloze Dorien.

Als op zekere dag de kleine Suze verdwijnt en niet veel later haar dode lichaampje bij de oppas in de tuin wordt teruggevonden, wijst alles erop dat Kim de dader is. Kim beweert dat ze het niet gedaan heeft, Max bevestigt dat, niemand gelooft hen.

Wie vertelt de waarheid en wie is de echte moordenaar?

Dertien jaar later proberen Kim en Max alsnog hun gelijk te halen. Want wraak is zoet. Totdat het lot zich tegen je keert…

ISBN 978 90 452 1143 5 – ISBN e-book 978 90 452 0864 0 – Prijs € 15,00

boekenkrant.com

november 2015 pagina 13

spanning serie

Niemand blijft onaangetast De Dossier Metselaer-serie is een spannende tweedelige thrillerserie van Loes den Hollander waarin niemand onaangetast blijft. Ik ont­ moet Loes den Hollander in Schagen, waar ze me als een echte gentlewoman met de auto van het station ophaalt.

Samen rijden we naar het centrum, waarna we niet alleen haar schrijfcarrière bespreken, maar ook Genadeklap, het tweede boek in de Dossier Metselaer-serie.

Door Michelle van Toorn Genadeklap speelt zeven maanden na de ontknoping van het eerste boek, Aangetast. De serie volgt drie personages: het echtpaar Gideon en Rifka, en Matthias, een oud-leerling van Gideon. Het ongeluk waarbij de dochter van Gideon en Rifka om is gekomen is in mysterie gehuld en precies tien jaar later dreigen alle geheimen onthuld te worden.

Zodra we gesetteld zijn in een cafee tje vertelt Den Hollander over haar entree in de schrijverswereld. ‘Ik won een schrijfwedstrijd van de Libelle, maar daarna duurde het nog vijf jaar voordat ik de overstap maakte Harry den Hollander van directrice van een gezondheids­ Hollander denkt goed na over de instelling naar schrijfster. Na het balans tussen positieve en negatieve verlies van mijn baan had ik toeval­ karaktereigenschappen. ‘Alles moet lig net een manuscript klaar en de in verhouding zijn en daar lees ik het eerste uitgever waar ik het naartoe verhaal ook op na. Dan kijk ik hoe de stuurde nam het aan.’ Den Hollan­ personages op mij overkomen en of der had zelf nooit gedacht dat ze bij dit overeenkomt met mijn intenties.’ thrillers uit zou komen. ‘Ik dacht altijd dat ik romans zou schrijven. Ik had echter een paar korte verhalen aast Gideon, Rifka en Mat­ klaarliggen en mijn man kwam met thias komt ook Rifka’s moe­ het idee deze in thrillers te verande­ der Bea in Genadeklap aan ren. Ik probeerde het, en mijn eerste het woord. ‘In Aangetast bleef Bea thriller Vrijdag was het resultaat.’ op de achtergrond, maar in dit boek Vanaf dat moment schrijft Den Hol­ moest de relatie tussen moeder en lander ongeveer twee boeken per dochter naar voren komen. Bea heeft jaar. Ze voelt geen druk om kwanti­ een heel andere rol en daarom heb ik tatief te schrijven, maar ze is wel kri­ haar hoofdstukken ook in de eerste tisch als het om de kwa­ liteit gaat. ‘Schrijven is een vak en ik vind dat ik steeds beter moet worden. Het advies dat ik jonge schrijvers vaak meegeef: blijf onzeker, blijf moeilijke vragen stellen, en ga niet den­ ken dat je het allemaal kunt, dat is gevaarlijk.’

Aangetast en Genadeklap zijn boeken vol met intrigerende per­ sonages die soms erg Loes den Hollander, AangeLoes den Hollander, Genadeharteloos uit de hoek tast, Karakter Uitgevers, ISBN klap, Karakter Uitgevers, ISBN kunnen komen. Den 978 90 452 0660 8 (€ 19,95) 978 90 452 1153 4 (€ 19,95)

N

Loes den Hollander persoon geschreven, in plaats van de derde persoon. Aan het einde van het boek zullen lezers deze keuze hopelijk begrijpen.’

Naast een nieuwe verteller intro­ duceert het tweede boek ook een nieuwe setting: de gevangenis. Om hier een genuanceerd beeld van te geven heeft Den Hollander onder­ zoek gedaan. ‘Ik heb een gevangenis bezocht, en alles wat ik schreef werd nagelezen door mijn contactpersoon daar. De straf en de gebeurtenissen in de gevangenis kloppen allemaal.

Gevangenen zitten echt veertien uur achter slot en grendel. Toen ik daarbinnen was leek het alsof de wereld weg was. Dat laat ik ook door een personage zeggen. Het lijkt me angstaanjagend om vast te zitten.’

Nog nooit eerder schreef Den Hol­ lander een vervolg op een van haar boeken. Zelf houdt ze niet van series, maar ze merkte al snel tijdens het schrijven van Aangetast dat dit ver­ haal niet in één boek zou passen. ‘Ik vond het een heel leuke ervaring om Genadeklap te schrijven, maar een derde boek zit er echt niet in. Ik ben blij dat het klaar is. Zelf vind ik het ook leuker om standalones te schrij­ ven.’ Normaliter laat Den Hollander het verhaal haar overkomen, maar bij Genadeklap had ze een beter idee

‘Ik dacht altijd dat ik romans zou schrijven.’ wat er moest gebeuren. ‘De rode lijn was er al en ik wist dat ik wilde afrekenen, maar de details kwamen wel pas later.’ Het schrijven van een tweede boek in een serie heeft Den Hollander wel als anders ervaren; dit keer viel het afscheid nemen van de personages haar zwaarder. ‘Ik moet eigenlijk altijd een paar dagen onthechten, dan ben ik een beetje doelloos. Nu had ik er wel meer last van. Om mezelf te troosten ga ik dan schoenen kopen.’

Ondanks dat er geen derde boek in de Dossier Metselaer-serie zal komen hoeven lezers niet te vrezen. Loes den Hollander zit nog vol verhalen; de volgende thriller is zelfs al in de maak. ‘Ik heb al drie hoofdstukken geschreven. Het verhaal is gebaseerd op een gebeurtenis die een paar maanden geleden plaatsvond in mijn omgeving. Het heeft zodanig indruk op me gemaakt dat ik het niet kon laten liggen.’

OP EEN OCHTEND VIRGINIA BAILY EEN BESLISSING TWEE LEVENS VOOR ALTIJD VERANDERD Voor de lezers van Haar naam was Sarah NU VERKRIJGBAAR

GEEN NAAM. GEEN VERLEDEN. GEEN GEWETEN. Maar dan begint hij vragen te stellen. Boy Nobody ontdekt dat niets is wat het lijkt: zijn opdrachtgever niet, zijn vertrouwelingen niet, de waarheid niet. isbn

9789044819489 - isbn 9789044825107 - isbn 9789044822861 - â‚Ź18,95

Bezoek ons op www.clavisbooks.com YoungAdultsClavisBooks @YoungAdultsClavisBooks @Clavis_Books

boekenkrant.com

november 2015 pagina 15

spanning Boekenkrant tipT Val Waar gaat het over?

Als uit het niets daagt een jonge stadsarts op in het kleine vissers­ stadje Fall. Wanneer hij een gruwelijk filmpje ontdekt en er in Fall vrouwen beginnen te verdwijnen, neemt het verhaal een donkere wending.

Roderik Six, Val, Uitgeverij Niet te missen, want: Prometheus, ISBN 978 90 446 De kleurrijke perso­ 2602 5 (€19,95) nages, zoals een aan insomnia lijdende she­ riff, een uitbaatster van een bordeel en een jonge leraar met schrijfambi­ ties, beloven veel goeds.

Playground Waar gaat het over?

Wanneer de zoon van Jasmine ernstig gewond raakt en de artsen zijn hart moeten stilzet­ ten om hem te redden, besluit Jasmine haar zoon te gaan helpen door ook haar hart stil te laten zetten.

Niet te missen, want: Lars Kepler is een grote Lars Kepler, Playground, Uitnaam in thrillerland, geverij Cargo, ISBN 978 90 234 9533 8 (€19,90) en met een origineel onderwerp als dit zorgt verkent hij ook nog eens nieuw terrein.

Sinds het zwijgen begon Waar gaat het over?

In vier maanden tijd verdwijnen acht men­ sen uit hun huis in hetzelfde Japanse dorp.

De 29-jarige Oda Sota­ tsu bekent de misdaad, maar hoofdpersoon ‘Ball’ ontdekt al snel dat de zaak raadselachtiger is dan hij lijkt.

Niet te missen, want: Jesse Ball, Sinds het zwijgen begon, vertaling: Janneke van Dit is geen standaard spannend verhaal, want der Meulen, Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 4466 hoofdpersoon ‘Ball’ lijkt 2 (€21,99) wel erg op auteur Jesse Ball. Wat heeft hij met de moord te maken?

Op de hielen Waar gaat het over?

Psychologe Faith pro­ beert een nieuw leven op te bouwen, maar door een onderzoek van de FBI blijkt dat haar vroegere stalker dich­ terbij is dan ze denkt...

Niet te missen want: Dit boek combineert de spanning van Karin Slaughter met de romantiek van Nora Roberts.

zuur

De schoonheid van je dochter Anja Feliers heeft met Zuur haar vijfde thriller op haar naam staan. Een pittige ­whodunit met een vlijm­ scherp randje.

Door Aefke ten Hagen Op een avondfeest wordt Cara abrupt aangevallen. Een bij­ tend zuur vreet haar gezicht weg. Het meisje blijft voor het leven verminkt en heeft ondraaglijk veel pijn. Haar verwer­ kingsproces is bijzonder zwaar. Van haar moeder krijgt ze weinig emo­ tionele steun en er zijn vermoedens dat Cara geen toevallig slachtoffer was. De dader weet te ontkomen en Anja Feliers het blijft lange tijd een raadsel wie dit het meisje heeft aangedaan. daar wel even kwijtraken. Ook valt Met Zuur heeft Feliers het zichzelf de schrijfster af en toe in herhaling, niet gemakkelijk gemaakt; de ver­ zowel in de verhaallijn schillende verhaallijnen als in dialogen. en personages wisselen Toch is Zuur een hele elkaar in rap tempo af. spannende whodunit, Zo komen dochter Cara, die je niet wilt weg­ moeder Daphne en de leggen voordat je psychologe Kathleen in weet hoe het verhaal het eerste deel van het in elkaar zit. Feliers boek vrij snel achter schuwt geen enkel pit­ elkaar aan het woord. tig onderwerp, en zorgt In deel twee komen ervoor dat het verhaal daar nog een paar per­ nooit ongeloofwaardig sonages bij. Zuur is dus wordt of te bedacht. een boek waarbij je je Dat is een bijzondere gedachten er goed bij kwaliteit. moet houden. Ondanks Anja Feliers, Zuur, Uitgeverij Feliers’ vlotte schrijfstijl Lannoo, ISBN 978 94 014 2868 Het is bovendien indrukwekkend kun je de draad hier en 2 (€ 19,99)

sinterklaas

Intocht en ontvoering David Hewson was journalist voor diverse kranten. Samen met scenarioschrijver Søren Sveistrup schreef hij aan de boeken die zijn gebaseerd op de Deense tv-serie The Killing. Voor zijn nieuwste thriller Het verkeerde meisje, alsmede voor zijn debuut Poppenhuis, bracht hij veel tijd door in Amsterdam.

Door Jacqueline Coppens

Karen Rose, Op de hielen, Uitgeverij De Fontein, ISBN 978 90 261 3853 9 (€22,50)

boekenkrant

hoe Feliers Cara en haar moeder weet neer te zetten. Het is een fictief verhaal dat heel echt voelt.

Dat geldt zowel voor de subtiele afwijzing van moeder Daphne die haar mooie meisje heeft moeten inleveren voor een soort ‘monster’ zonder gezicht, als voor het verdriet van Cara die haar hart bij niemand durft uit te storten en zich sterk houdt, maar waarvoor weet ze eigenlijk niet. Alleen al de relatie tussen moeder en dochter zou een mooie basis zijn voor een roman.

Want wat betekent het dat je als moeder de schoonheid van je doch­ ter verliest?

Tijdens de Sinterklaas­ intocht in het drukke centrum van Amster­ dam worden Renata Kuyper en haar acht­ jarige dochter Saskia opgeschrikt door een explosie op het Leidseplein. In alle commotie en paniek raakt Renata haar kind kwijt, net als een aantal andere ouders. Totaal overstuur belt Renata haar man Henk, die mee komt helpen zoeken. De politie probeert ondertussen met man en macht de chaos die ontstaan is onder controle te krijgen. Rechercheur Vos en zijn collega’s Bakker en Van der

been. Hoewel de chaos rond de Berg doen er alles aan om ouders explosie heel rommelig is beschre­ gerust te stellen en organiseren een ven, komt er gaandeweg steeds zoekactie. meer lijn in het verhaal. Stukje bij Net na de explosie wordt de achtja­ rige Natalya, dochter van een illegaal beetje wordt er een laagje van het mysterie rondom de explosie en de verblijvende, Georgische prostituee, ontvoering afgepeld. Het boek heeft door een onbekende meegenomen. een razende vaart, is superspannend Saskia is inmiddels door haar vader gevonden en het politieteam consta­ en hoewel de ontknoping in de lijn teert dat beide meisjes hetzelfde roze der verwachting ligt, heeft Hewson jasje dragen. Is hier een vergissing in op het einde toch nog een paar verrassingen in petto. Voorts heeft het spel? Waarom het kind van een de auteur zich goed ingeleefd in de arme vrouw? Is er een relatie tussen de explosie en de ontvoering? En wie Nederlandse cultuur, hoewel het ontbijten met crois­ zit er achter deze brute sants en het eten van aanslag? Rechercheur hardgekookte eieren Vos en Bakker raken in een bar niet typisch tijdens hun onderzoek Hollands is. Het zij hem verstrikt in een zaak die vergeven; zijn beschrij­ omvangrijker is dan ze vingen van de Amster­ in eerste instantie had­ damse binnenstad en den gedacht. Wanneer zijn hoofdrolspelers ook de inlichtingen­ zijn zeer waarheids­ dienst zich ermee gaat getrouw. Hewson bemoeien en zelfs poli­ gebruikt ons volksfeest tiek Den Haag, wordt het als achtergrond voor voor de Amsterdamse een bloedstollende recherche steeds lastiger gebeurtenis en als om te werken aan deze David Hewson, Het verkeerde Britse auteur doet hij ontvoeringszaak. meisje, vertaling: Gert van dat bijzonder knap.

Hewson zet in Het Santen, Uitgeverij Boekerij, verkeerde meisje de lezer ISBN 978 90 225 6911 5 (€ 19,99) continu op het verkeerde

KORTINGSBON

Lemniscaatkalender

€ 10

Een blikvanger aan iedere muur: de Lemniscaatkalender met de mooiste illustraties uit de nieuwe prentenboeken van Lemniscaat. Bij iedere plaat staan leuke les- en speeltips, gemaakt door Kleuteruniversiteit.

Actienummer: 502-72501 | ISBN: 978 90 477 6170 9 | Actieperiode: 15-09-2015 tot 15-12-2015 Wilt u niet knippen in uw Boekenkrant? Ga dan naar tinyurl.com/Lemniscaatkalender16 om de bon zelf te printen.

uitgeverijLemniscaat

© illustratie: mies van hout

✁

van € 15 voor slechts

lemnis caatka lender 201 6

kartonboekje €3,95 978-90-5647-576-5

stoffen labelboekje €11,95 978-90-5647-647-4

verzamelbundel €24,95 978-90-5647-620-5

kartonboekje €3,95 978-90-5647-603-8

kerstmis €11,50 978-90-7399*191-0

Mercis Boekenkrant nov 15.indd 1

www.nijntje.nl Illustrations Dick Bruna © copyright Mercis bv, 1953-2015

08-10-15 11:51

boekenkrant.com

november 2015 pagina 17

jeugd kapoentje

De evolutie van de Sint Sint Nicolaas is al sinds 1850 niet meer weg te denken uit de kinderliteratuur. In de 165 jaar die daarna zijn verstreken, is het Sinterklaas­ feest flink veranderd. Hier zetten we vijf intrigerende kinderboeken over de goed­ heiligman – van 1850 tot 2015 – voor je op een rijtje.

Jan Schenkman, Sint Nicolaas en zijn knecht. Uitgegeven in 1850 door G. Theod. Bom.

Annie M.G. Schmidt & Fiep Westendorp, Sinterklaas komt!, Uitgeverij Querido, ISBN 978 90 451 1413 2 (€ 8,95)

Door Anouk Abels Sint Nicolaas en zijn knecht (1850) In 1850 verscheen een kinderboek dat twee eeuwen lang ons beeld van het Sinterklaasfeest zou bepalen: Sint Nicolaas en zijn knecht van Jan Schenkman. In dit verhaal reist de Sint voor het eerst per stoomboot, al zien we hem ook voorbijvliegen in een luchtballon en verlaat hij Nederland in een (voor die tijd heel moderne) stoomtrein. Helemaal bijzonder is het feit dat Schenkman als eerste Zwarte Piet in zijn verhaal opnam. Schenkmans knecht lijkt echter weinig op de olijke Pieten die we kennen uit het Sinterklaasjournaal; in Sint Nicolaas en zijn knecht is Piet doodeng. Op de illustraties zie je een norse, Afrikaanse man, die stoute kinderen met geweld in zijn zak duwt. Dan zijn de tijden toch veranderd…

Jip en Janneke – Sinterklaas komt! (jaren ’50 – jaren 70)

Charlotte Dematons, Sinterklaas, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 563 7985 8 (€ 14,95)

Pimm van Hest & Nynke Talsma, De Pieten maken het bont, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2360 8 (€ 14,95)

In de jaren vijftig schreef Annie M.G. Schmidt in Het Parool over het Sin­ terklaasfeest, gezien vanuit de ogen van Jip en Janneke. In de jaren ze­ ventig publiceerde ze nog een aantal verhaaltjes over haar bekende kleu­ ters en hun ervaringen rondom Pak­ jesavond in de Bobo. In Sinterklaas komt! staan alle Sinterklaasavontu­ ren van Jip en Janneke gebundeld.

Jip en Janneke hebben ongelofelijk veel zin in 5 december, maar stellen ook flink wat lastige vragen. Het paard van Sinterklaas eet alle wor­ tels die hij krijgt, maar heeft hij ook wel eens dorst? Geeft Piet je nog wel een cadeau als je schoentje toevallig door je hond meegenomen is naar zijn mandje? En wat nu als je een suikerbeest krijgt, terwijl je gewoon heel erg graag een vrachtauto had willen hebben? Dat het boek zich een paar decennia geleden afspeelt, wordt al gauw duidelijk als Jip om een vrachtwagen vraagt en Janneke om een fornuisje. Maar dat mag de pret niet drukken. Aan de hand van schattige, herkenbare Sinterklaas­ taferelen schetst Schmidt de iconi­ sche onderdelen van het Sinterklaas­ feest zoals we dat kennen: van paard tot presentje.

Sinterklaas (2007) Chariva, Sinterklaas voor grote kinderen, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 8300 4 (€ 14,99)

Een halve eeuw later heeft Sinter­ klaas niet één knecht, maar een heel leger Pieten. Maar wat doen die allemaal als ze niet in Nederland zit­ ten? In haar iconische prentenboek

uit: Sinterklaas voor grote kinderen| illustratie: © Job, Joris & Marieke

Sinterklaas geeft Charlotte Dema­ tons niet alleen een mooi beeld van het Sinterklaasfeest in Nederland, maar laat ze ook zien hoe het eraan toegaat als de Pieten in Spanje zijn.

Van de keuken waar de peperno­ ten gebakken worden tot de Pie­ tenslaapkamers: op grote, Waar is Wally-achtige pagina’s schept Dema­ tons een Sinterklaaswereld waar je nooit in uitgekeken raakt.

De pieten maken het bont (2014)

In 2014 leren we nog modernere Pieten kennen. Op de eerste blad­ zijde van De Pieten maken het bont neemt Scrabadoelie – een blauwe Piet – zijn mobiele telefoon op. Hij krijgt Sinterklaas te spreken, die

hem vraagt om tijdens zijn vakantie de leiding over te nemen. Maar dat is best moeilijk, aangezien Scrabadoe­ lie te maken krijgt met een heleboel eigenwijze collega-Pieten. Het is niet alleen de moderne techniek die van De Pieten maken het bont een actu­ eel boek maakt; de makers, Pimm van Hest en Nynke Talsma, laten ons kennismaken met talloze Pieten in alle kleuren van de regenboog. Zo zie je maar: de Sinterklaastraditie blijft door de jaren heen veranderen, ook in de boeken die over het feest geschreven worden.

Sinterklaas voor grote ­kinderen (2015)

Het leukste boek over Sint Nicolaas verscheen dit jaar bij Uitgeverij

Kluitman. Met Sinterklaas voor grote kinderen schreef auteur Chariva een verfrissend en vrolijk kinderverhaal, dat voor ouders het verklappen van het grote geheim achter Sinterklaas stukken leuker maakt. Want ook dat moment maakt deel uit van de jaarlijkse Sinterklaastraditie. Sint en Piet helpen zelf bij de onthulling van dat geheim. Lezertjes krijgen deze top secret-informatie alleen als ze eerst een geheimhoudingscontract ondertekenen. Daarna doen de goed­ heiligman en zijn knecht de echte geschiedenis achter het Sinterklaas­ feest uit de doeken. En wat al hele­ maal belangrijk is: ze laten zien dat grote kinderen een ‘heule’ belang­ rijke rol hebben tijdens de intocht en Pakjesavond!

boekenkrant.com

november 2015 pagina 18

jeugd Boekenkrant tipt Overal en ergens Waar gaat het over?

De mama van Yolanda is overleden. Het ene moment ademde ze nog. Vlak daarna niet meer. Ze was er nog wel, maar toch ook weer niet. Waar kan haar Pimm van Hest, Overal en mama nu zijn? ergens, Uitgeverij Clavis, ISBN Niet te missen, want: 978 90 448 2577 0 (€ 14,95) Een ontroerend en inspirerend verhaal over verlies en het bewonderenswaardige geloof van een klein meisje. Met prachtige tekeningen van Sassafras de Bruyn.

Sneeuwstorm Waar gaat het over?

Tijdens de wintersport besluit Elouise nog één afdaling te maken terwijl haar vrienden al terug gaan naar het hotel. Na een paar uur is ze nog niet terug. Waar is Elouise gebleven?

Niet te missen, want: Burgers weet een beklemmende sfeer te creëren waarbij ieder­ een verdacht lijkt te zijn.

Eva Burgers, Sneeuwstorm, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 0955 4 (€ 13,99)

astronaut

Zo zag je het ziekenhuis nog nooit

Voor het eerst in je leven naar het ziekenhuis, dat is natuurlijk erg spannend! Het prentenboek Piet is ziek laat zien dat zenuwen nergens voor nodig zijn.

niemand minder dan arts en astronaut André Kuipers, die het verhaal schreef ter gelegenheid van 150 jaar Emma Kin­ derziekenhuis. Een deel van de opbrengst van Piet is ziek gaat dan ook naar deze instelling.

Door Nina Visser Dat is op zich al genoeg reden om het boek aan De titel van het boek vat het verhaal te schaffen, maar daar samen in een notendop: Piet is ziek komt nog bij dat de en moet naar het ziekenhuis voor vormgeving van het een operatie. Stiekem vindt hij het boek buitengewoon een beetje eng, maar gelukkig gaan bijzonder is. De tekenin­ zijn ouders mee en is dokter Asja gen zijn gemaakt door erg aardig. Wat Piet mankeert wordt modeniet duidelijk, waar­ illustrator schijnlijk zodat kinde­ Piet Paris, ren met diverse ziektes wiens zich met hem kunnen werk je onder andere identificeren. terugvindt in inter­ Het verhaal doet den­ nationale bladen als ken aan nijntje in het Vogue en ELLE. Door ziekenhuis, een boekje zijn achtergrond heeft dat ik twintig jaar de illustrator een heel geleden al meebracht andere benadering bij een ziekenhuisbe­ gekozen en dat levert zoek. Toch is Piet is ziek André Kuipers en Piet Paris, een uniek boek op. om meerdere redenen Piet is ziek, Uitgeverij LuiWaar de meeste teke­ een bijzonder boek. tingh Sijthoff, ISBN 978 90 245 6934 2 (€ 13,99) naars in prentenboe­ De auteur is namelijk

Koken voor de keizer Waar gaat het over?

De elfjarige Mick moet koken voor zijn leven.

Zeven dagen lang moet hij iets maken wat keizer Linus I van het eiland Minelotte lekker vindt. Probleem: de kei­ zer lust niets.

Niet te missen, want: Je leert alles over eten zoeken in de natuur en vissen vangen uit de zee. Daarnaast zijn de recepten van Mick ook opgenomen in het boek!

advertentie

Marloes Morshuis, Koken voor de keizer, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0765 3 (€ 14,95)

Bosch Waar gaat het over?

Jeroen gaat buiten spe­ len. Maar op deze dag is alles anders dan anders: Jeroen valt in een ravijn en belandt in een para­ dijselijke wereld vol vreemde wezens.

Niet te missen, want: Een prentenboek zonder woorden, waarin de magische wereld van Jheronimus Bosch het toneel wordt van een spannend avontuur.

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Thé Tjong-Khing, Bosch, Uitgeverij Leopold, ISBN 978 90 258 6889 5 (€ 17,50)

Meer jeugdboekenrecensies op de website van de Boekenkrant.

boekenkrant www.boekenkrant.com

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 250,– en een week 350,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

ken kiezen voor zachte, ronde lijnen, heeft Piet Paris de prenten juist ingedeeld in grote, hoekige vakken met felle kleuren, voorzien van een dikke zwarte belijning. Het resultaat is simpel, maar heel origineel: zo zag je het ziekenhuis nog nooit. Een zeer mooie toevoeging aan nijntje in het ziekenhuis, lijkt me.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 19

jeugd young adult

column

Een beklemmend universum

Dank u ­Sinterklaasje

Als Jonas thuiskomt van zijn beste voetbalwedstrijd ooit, willen zijn ouders hem niet binnenlaten. Eerst denkt hij dat het om een grap gaat.

Totdat hij binnen een jongen ziet die precies op hem lijkt.

jaagd, slaat hij op de vlucht. Hij ontmoet Ian en Ronnie, die precies hetzelfde hebben mee­ gemaakt. Samen trek­ ken ze verder door het bosrijke land. Steden trekken ze alleen in als ze eten nodig heb­ ben, want daar lopen Door Anouk Abels ze groot gevaar. Terwijl de koude, genadeloze Dit is het fascinerende winter nadert, ontdekt begin van Dubbelganhet drietal de schok­ gers, een young adultroman van de uit Dene­ kende waarheid die hun ouders voor hen verbor­ marken afkomstige gen hielden.

Jesper Wung-Sung.

Wung-Sungs verhaal Het verhaal doet in bevat een aantal veel opzichten denken aan het door typische young adultKevin Brooks geschreven en met een trekjes: Jonas begint het Carnegie Medal bekroonde Bunkerverhaal als een jongen dagboek, over een jongen die zonder Jacob Nielsen die worstelt met zijn verklaring met een stel vreemden tienerliefde, en komt uiteindelijk wordt opgesloten in een kelder. terecht in een koude, dystopische Beide verhalen spelen zich af in een wereld. Toch is Dubbelgangers geen beklemmend universum vol myste­ clichématig puberverhaal. Dat komt rie, volgen een neerwaartse spiraal en stevenen af op een onvermijdelijk door de interessante filosofische invalshoeken waarmee zwarte ontknoping. Nog Jonas naar de situatie een overeenkomst: het kijkt, maar ook door de is ongelofelijk lastig bromance die Wungom over beide boeken Sung creëert tussen te schrijven zonder zijn drie hoofdrolspe­ spoilers. lers. De relatie tussen Waar het decor van Jonas, de zelfverze­ Bunkerdagboek een kerde Ian en de dom­ donkere kelder was, mige Ronnie is warm speelt Dubbelgangers en herkenbaar. De jon­ zich voornamelijk in het gens verschillen enorm bos af. Wanneer Jonas van elkaar, maar niet alleen door zijn groeien naar elkaar toe ouders wordt verstoten, Jesper Wung-Sung, Dubbeldoor het trauma dat ze maar ook nog eens door gangers, vertaling: Maaike met elkaar delen. De twee geheimzinnige Lahaise, Uitgeverij Clagrappen en grollen die mannen in vreemde vis, ISBN 978 90 448 2566 4 zij met elkaar uitha­ pakken wordt opge­ (€ 15,95)

Jesper Wung-Sung len – zoals een boerwedstrijd rond het kampvuur – bieden de nodige verlichting in een verder wel heel donker verhaal.

Want donker, dat is dit boek zeker.

Wung-Sung laat op hartverscheu­ rende wijze zien wat er gebeurt als een bepaalde groep zich niet kan inleven in een andere groep, dat buitenstaanders net als wij zijn, en dat iedereen recht heeft op een men­ selijke behandeling. De originele, Deense versie verscheen in 2010; toch had Dubbelgangers in deze tijd van de complexe vluchtelingenpro­ blematiek geen actueler thema kun­ nen hebben. Maar boven alles heeft Wung-Sung een ultraspannend jeugdverhaal afgeleverd dat zich zeker kan meten met het briljante Bunkerdagboek.

Darwin voor meisjes

Wat als je niet wilt evolueren?

In de rivier zwemmen, mot­ ten bestuderen en uren luis­ teren naar de stoere verhalen van opa. Dat doet Calpurnia Tate, ofwel Callie Vee: een gedreven meisje dat niet zit te wachten op een keurslijf.

Door Floortje van Gameren De evolutie van Calpurnia Tate, geschreven door de Amerikaanse Jacqueline Kelly, speelt zich af in het negen­ tiende-eeuwse Texas.

De burgeroorlog zit nog vers in het geheugen. Soms vertelt Callies opa er nog wel eens iets over.

Maar liever vertelt hij haar over vleermuizen, insecten en vogels – maar ook over planten. De theorieën van Darwin fascineren hem einde­ loos en dat werkt aanstekelijk bij de elfjarige Callie. Terwijl Callie zo nu en dan gestoord wordt door haar oudere broers, gaat ze samen met opa op ontdekkingstocht in de tuin.

Op zoek naar alles dat leeft.

‘grossierlijk’ en is in staat om te En zo kabbelt het verhaal lieflijk bedenken dat er verschillende soor­ door. Maar, waar gáát het nu eigen­ ten sprinkhanen bestaan binnen lijk over? Dat wordt helaas pas een soort en dat die ‘families’ heten? duidelijk na de eerste helft van het Callie kan het. Callie begrijpt Darwin boek, als Callie sokken moet gaan en zijn evolutietheorie van A tot Z. breien voor alle mannen in het Overigens is dit niet voor niets. Het gezin. Hier heeft ze helemaal geen moet Kelly nagegeven worden dat ze zin in. Callie wil boeken bestuderen een schitterende metafoor in haar en de wereld ontdekken, net als boek heeft verwerkt. Callie moet haar oudere broers, maar omdat ze namelijk tegen haar een meisje is heeft de zin in ‘evolueren’ van wereld een ander plan een tomboy naar een voor haar in petto. Van­ jonge vrouw die overal af dan laat het verhaal ja en amen op hoort te de kabbelende beek zeggen en die in dienst achter zich en komt het staat van haar man. in een stroomversnel­ Door deze originaliteit ling terecht. Kelly had en knipoog naar vrou­ wat dat betreft meer wenrechten moeten zorg mogen dragen voor we Kelly de iets te ver­ de opbouw van haar rassende loop van haar verhaal; de aap komt nu verhaal maar vergeven. wel heel onverwacht uit Een lelijke rups kan de mouw gekropen. immers ook binnen De pienterheid van afzienbare tijd evolue­ Callie maakt het ver­ Jacqueline Kelly, De evolutie ren in een oogverblin­ haal niet veel geloof­ van Calpurnia Tate, vertaling: dende vlinder. waardiger. Welke Annelies Jorna, Uitgeverij elfjarige gebruikt bij­ Querido, 978 90 451 1834 5 voorbeeld het woord (€ 19.99)

Ik moest even met mijn ogen knipperen.

Volgens mij was ik een jaartje of zeven.

Tussen de grote rode mijter en die dikke witte baard herkende ik mijn zwager.

Geen haar op mijn hoofd die erover dacht om alarm te slaan. Om de mijter van zijn kop te trekken. Om te roepen dat ik hem natuurlijk herkende.

Stiekem wist ik natuurlijk allang dat Sinterklaas helemaal niet bestond. Dat mijn oudere broer altijd via zijn slaapkamerraam de zak met cadeautjes voor de voordeur neerzette en op de deur bonkte. Ik kan mij zelfs herinneren dat ik wist waar ze de cadeautjes verstopten lang voordat het Sinterklaasavond was.

Maar dit ging toch wel te ver. Dachten ze nu echt dat ze het risico konden nemen om een persoon als Sinterklaas uit te dossen die ik bijna wekelijks voorbij zag komen?

Mijn verontwaardiging was ook weer snel verdwenen. Mijn liefde voor het Sinterklaasverhaal verdreef de belediging. Dit grote warme toneelstuk was te leuk om het doek te laten vallen. Dus ik lachte verlegen, zong een liedje en kreeg mijn cadeau.

Mooi dat zo’n wankel verteld verhaal toch zoveel kracht had. Want het verhaal vloog overal uit de bocht. Iedere Sinterklaas had zo’n beetje een ander gezicht en de Pieten namen niet eens de moeite om hun handen te schminken; iedereen deed maar wat. Een half uurtje na de aankomst in Harlingen reed de Sint al vrolijk door de straten van Maastricht.

Verder dan dat ze het grote boek van Sinterklaas kwijtraakten ging het Sintverhaal op tv toen ook al niet. En ieder jaar was het weer raak. Weer raakte hij het boek kwijt. En weer kwam mijn zwager doodleuk verkleed als Sinterklaas de huiskamer binnen om als eerste mijn oudste zus – zijn vrouw – op zijn schoot een liedje te laten zingen. En iedereen maar lachen. Prutsers waren het.

Het is van alle tijden. Vorig jaar was de Sint wederom iets kwijt op tv en speelde Dieuwertje haar slechte – maar o zo leuke – toneelstukje. Vorig jaar passeerden twee Sinterklazen elkaar op klaarlichte dag in een drukke winkelstraat in Utrecht. Geen kind dat zich ook maar afvroeg hoe dat kwam.

Of zouden ze het allemaal allang weten? Een paar swipes op de iPad en je weet als kleuter hoe het allemaal echt in elkaar zit. Maar allemaal houden ze dit prachtige maar stiekem behoorlijk knullige verhaal in stand. Precies zoals ik dat deed.

En gelijk hebben ze.

Dank u Sinterklaasje!

Patz Liefhebber van Planeten en Sterren, Notoir Leunstoel Avonturier, Amateur Schatzoeker, Verhalenjager en oprichter/ verhalenmaker Verhalen*laboratorium CircusPatz circuspatz.com

boekenkrant.com

november 2015 pagina 20

boekfragment

Witte gaten Niels is een stille, hoog­ begaafde jongen. Als hij meneer Bergmans ontmoet, ontstaat een vriendschap waarin beiden elkaar inspi­ reren tot bijzondere inzich­ ten over de kosmos en het leven.

Guido Bottinga, Witte gaten, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0724 0 (€ 18,95) www.lemniscaat.nl

‘Kom maar naar zolder. Alles staat klaar.’

Een koude rilling trok over mijn rug.

Hij was dus toch een kinderlokker.

Er verschenen beelden in mijn hoofd van kooien en kleine kinderen die daarin opgesloten zaten. Ik stond stil op de trap en bedacht dat ik nu nog zou kunnen ontsnappen: heel hard de trap afrennen en door de voor­ deur ervandoor. Ik kon thuis in de portiek op Simone wachten.

‘Komt er nog wat van? Hier boven kun je een blik op de eeuwigheid werpen.’

Deze woorden stelden me in het geheel niet op mijn gemak. Met benen van honderd kilo per stuk besteeg ik de zoldertrap. Tot mijn afgrijzen was het boven me aarde­ donker. Mijn hart klopte in mijn keel. […]

Heel langzaam gehoorzaamde ik en besteeg de trap. ‘Wat is hier te zien?’

probeerde ik voorzichtig.

‘Oneindige schoonheid!’ Meneer Bergmans draaide zich om en liep door een deuropening een donkere kamer binnen. Ik ging hem ach­ terna. Er was geen straaltje licht te zien in de kamer.

‘Kom binnen,’ zei meneer Bergmans op plechtige toon. Ik volgde hem en hij deed de deur achter me dicht toen ik binnen was. Een deken van duisternis omsloot me. Ik was verlo­ ren, en hoewel dat in deze duisternis geen enkele zin had, sloot ik mijn ogen. En berustte in mijn lot.

Opeens hoorde ik het geluid van openschuivende gordijnen. Mijn nieuwsgierigheid won het van de angst. Ik opende mijn ogen en zag plotseling het licht van de bijna volle maan, die de kamer in een heldere gloed zette. Ik zag dat ik me in een niet al te grote kamer bevond.

Langs de wand stond een boeken­ kast, en ik ontdekte een bureau en een paar stoelen. Geen spoor van kooien of opgesloten kinderen.

Vlak bij het raam ontwaarde ik het silhouet van meneer Bergmans.

Naast hem zag ik de vormen van een grote sterrenkijker. ‘Heb je wel eens door een telescoop gekeken?’ vroeg meneer Bergmans.

‘Nee,’ stamelde ik.

‘Dan wordt dit je eerste keer.’ Meneer Bergmans liep naar de telescoop.

Hij boog zich eroverheen en draaide een tijdje aan de telescoop.

‘Kom, ik heb hem op de maan inge­ steld.’ Meneer Bergmans schoof een stoel achter de telescoop en gebaarde me erop te gaan staan. Hij wees naar de maan.

‘Kijk eerst eens met je blote oog naar de hemel. Wat zie je?’

‘De maan.’

‘En als je nu eens heel goed naar de maan kijkt, wat zie je dan?’

‘Vlekken.’

‘Precies. En kijk nu maar eens door de telescoop.’

Ik klom op de stoel en drukte mijn rechteroog tegen het kijkgaatje, waarvan ik toen nog niet wist dat het ‘oculair’ heet. Ik keek en… de lucht bleef in mijn borst hangen.

Was dit de maan? Ik zag iets enorms.

Zonder vlekken, maar met kuilen, kraters, bergen.

Licht en schaduw wisselden elkaar af. Het licht van de maan was fel, heldergeel. Ademloos bleef ik kijken.

‘Mooi hè, Niels?’

‘Ja,’ antwoordde ik bijna geluidloos, zonder mijn oog van de telescoop te halen. Ik verkeerde in een staat van complete verbijstering. Tot dat moment in mijn leven had ik de maan hooguit achteloos bekeken.

Hoe had ik ooit kunnen weten dat zoiets prachtigs iedere avond op me neerkeek?

boekfragment

Boy Nobody – De verrader De verrader is het laatste boek uit de Boy Nobodytrilogie. Wat als je ontdekt dat niets is wat het lijkt? Een zenuwslopende actiethriller voor Young Adults.

Allen Zadoff, Boy Nobody – De Verrader, vertaling: Margot van Hummel, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2510 7 (€ 18,95) www.clavisbooks.com

Het is een doodgewoon huis aan een doodlopende straat in een bui­ tenwijk, zo’n anderhalve kilometer van Brighton High School. Er staan bloemen in de voortuin. Andere dan er vijf jaar geleden op die plek ston­ den. Op de dag dat ik hier wegging.

De dag dat ik mijn vader zag sterven, althans, dat ik dacht dat ik hem zag sterven.

Ik kreeg het verbod hier ooit terug te komen, en hier zit ik nu. In mijn auto. En ik kijk naar het huis en denk aan een deel van mijn leven dat ik tijdens mijn opleiding heb leren vergeten. Achter me beweegt iets. De zomerzon reflecteert op de voorruit van een Volvo-stationcar. Ik zie één inzittende, een vrouw, in de richting van mijn auto rijden.

Ik start de motor, bereid me voor om ervandoor te gaan. Ik volg de stationcar eerst in mijn achteruit­ kijkspiegel, dan in mijn zijspiegel en dan door de voorruit als hij voorbij­ komt en doorrijdt. Niets wijst erop dat de bestuurder hier is om een reden die met mij te maken heeft.

Maar het herinnert me er wel aan

dat ik gevaar loop. Elk moment dat ik op straat ben, loop ik het gevaar ontdekt te worden. Ik kijk naar het klokje op het dashboard. Over drie uur heb ik een afspraak met Mike.

Het was niet mijn keus om naar mijn geboorteplaats te komen. Het was noodgedwongen. Mike wil me hier in Rochester ontmoeten, hij wil me hier vertellen wat hij weet over de verdwijning van mijn maatje Howard. Howard werkte tijdens mijn laatste opdracht in het geheim voor me, hij probeerde feit van fic­ tie te onderscheiden. Ik was ervan overtuigd dat Mike mijn vader had vermoord, maar er zijn aanwijzin­ gen die erop duiden dat mijn vader misschien nog leeft. Voor hij me kon vertellen wat hij wist, verdween Howard. Ik ben gekomen om hem te zoeken.

Het zou een valstrik kunnen zijn.

Maar ik ben bereid dat risico te nemen, want in gedachten zie ik de weg die naar mijn doel leidt.

Mike. Howard. Mijn vader. De een leidt naar de ander.

Ik zou nu eigenlijk moeten gaan, maar ik zak onderuit in mijn stoel en zet de motor uit. Ik ben helemaal door het huis in beslag genomen en het lukt me niet mijn blik af te wen­ den. Mijn ogen glijden via de licht­ groene dakpannen naar het uiterst rechtse hoekraam.

Mijn slaapkamer.

Ik word getroffen door een golf van

emotie. Het raakt me zo, dat mijn adem stokt.

Ik geef het gevoel een naam.

Verdriet.

Ik laat het over me heen komen. Het is beter om helemaal geen gevoe­ lens te hebben, maar als ze de kop opsteken, gaan ze ook weer weg, heb ik geleerd. Ze komen in golven, en net als golven trekken ze terug.

Uiteindelijk.

Iets verderop in de straat zie ik twee knullen mijn kant uit lopen met rug­ zakken nonchalant over de schou­ ders. De een is een jaar of zestien, de ander dertien. Gelijkenis in bouw en gezicht. Broers.

Ik werp een blik op het dashboard­ klokje. Kwart voor drie. Op dit tijd­ stip zijn het waarschijnlijk jongelui uit de buurt die van een zomercur­ sus op weg zijn naar huis. Maar het zouden ook soldaten van Het Pro­ gramma kunnen zijn, die zich voor­ doen als studenten.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 21

boekfragment

Het grote griezelboek

Harmen van Straaten, Het grote griezelboek, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 8189 5 (€ 13,99) www.kluitman.nl

Kluitman-auteur ­Harmen van Straaten heeft al veel avontuurlijke boeken geschreven. Hij neemt zijn lezers het liefst mee naar spannende plaatsen, bestaande of verzonnen: een drakennest, een spookkasteel of zelfs de ruimte…

Met Het grote ­griezelboek, geschreven op AVI M4niveau, heb je 3 boeken vol monsters en gegriezel in één!

Op de grond ligt allemaal oude troep.

Zou er ook een monster tussen liggen?

Achter de spullen staat opeens een man op.

Hij grijnst naar Niels.

Niels ziet dat hij een gouden tand heeft.

De tand glinstert in het zonlicht. „Wat wenst de jongeman?” vraagt de man.

Niels aarzelt even.

Hij vindt de man griezelig. „Ik zoek monsters,” zegt hij dan. „Echte monsters?” vraagt de man. „Weet je het zeker?”

De man graait in de oude troep. „Dan heb ik hier iets voor je.

Hiermee komen al je wensen uit.”

Hij houdt een roestige olielamp omhoog.

Niels schudt zijn hoofd. „Dat is geen monster,” zegt hij. „Dat is gewoon oude rommel.” „Wacht maar af,” zegt de man. „Je moet drie keer wrijven.

Dan komt de geest uit de lamp.

Je kunt hem vragen wat je wilt.

Zelfs echte monsters.”

De man geeft de lamp aan Niels. „Kijk, voor jou!

Hij kost maar twee euro.”

De man grijpt het geld uit zijn hand.

Weer grijnst de man.

Zijn gouden tand glimt.

Niels rilt.

reed, op zijn trouwe witte paard.

‘Sinterklaas,’ zei Hoofdpiet geschrok­ ken. ‘Dat mag u niet doen! Die baard staat u prachtig.’ Hij friemelde ner­ veus aan zijn oorringen en verslikte zich in een pepernoot.

Sinterklaas zuchtte diep en bromde: ‘Hij wordt te lang. De kinderen zijn bang voor me.’

‘Welnee!’ riep Hoofdpiet geschrok­ ken. Hij sprong op en wapperde met zijn handen. ‘Ze zijn dol op u!’

‘Vind je het gek! Ze zijn niet jarig, en toch krijgen ze stapels cadeautjes van me!’ zei Sint.

‘Dat is het niet alleen, Sint,’ zei Hoofdpiet. Hij klopte het zand van zijn broek en legde uit: ‘Ze zijn ook

dol op u omdat u zo lief bent. En óók omdat de kinderen best vaak stout zijn en u nét doet alsof u dat niet weet.’

Sinterklaas stond op, sloeg een handdoek om zijn schouders en zei: ‘Hoofdpiet, als ik iets in mijn hoofd heb, moet het gebeuren. Die baard gaat eraf. Nu!’

Sinterklaas zonder baard Sinterklaas zonder baard (4+) is een geweldig voorlees­ avontuur in de weken voor 5 december. Kinderen en (groot)ouders zullen smul­ len van dit unieke verhaal, waarin Sinterklaas zijn baard ineens spuugzat is.

Sanne de Bakker, Sinterklaas zonder baard, Kluitman, ISBN 978 90 206 2474 8 (€ 12,50) www.kluitman.nl

‘Ik ga mijn baard afscheren,’ zei Sint.

Hij zat in zijn ligstoel op het strand en tuurde in de verte. De zon scheen volop. Hij kon zich nog niet goed voorstellen dat hij over enkele dagen naar Nederland zou varen. En dat hij ’s nachts in de kou over de daken

De orde van de Drakenmenners. De Drakendoder De orde van de Drakenmenners is de nieuwe fantasytrilogie (voor 10+) van Fiona Rempt en is zeer geschikt voor de liefhebbers van Harry Potter. Het eerste deel – De Drakendoder – ligt nu in de boekhandel.

Fiona Rempt, De Drakendoder, uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2474 8 (€ 14,99) www.kluitman.nl

Voorzichtig klom Matti op de rug van Loef. Als hij maar niet ineens zijn puntige kop omdraait, dacht hij.

Maar Loef wist precies wat hij wel en niet moest doen als Matti in de buurt was. Hij was op de grond gaan liggen en had zijn schubben naar buiten geklapt, zodat Matti ze als een trapje

kon gebruiken. Verbaasd keek de jongen ernaar en wreef over het pantser. De bovenkant voelde zacht, alsof er een dun vachtje op geplakt zat. Zou hij er echt op kunnen staan?

Matti zette zijn rechtervoet op de onderste trede en leunde erop. Heel kort. Het voelde stevig, maar toch was hij bang om zijn vriend pijn te doen. Durfde hij dit wel echt?

‘Ga maar, ik kan je makkelijk hou­ den,’ hoorde Matti galmen in zijn hoofd. Hij glimlachte naar Loef. Hij vond het nog steeds een wonder, hoe makkelijk ze elkaar begrepen. Zon­ der hardop te praten.

‘Goed,’ zei Matti. Hij pakte twee hoge schubben vast, ademde diep in en

begon langzaam te klimmen. Matti had het gevoel dat hij een heilige toren beklom. De rug van Loef was hooguit drie meter hoog, maar voor Matti leek het een oneindige klim.

Zijn lichaam was gespannen, alsof hij uit uitgerekte elastiekjes bestond.

Er dropen zweetdruppeltjes uit zijn haren. Ze gleden langs zijn slapen zijn nek in. Het jeukte, maar hij durfde Loef niet los te laten om ze weg te vegen. Matti liet zichzelf zak­ ken in het holletje tussen de nek en de rug.

Zachtjes liet Loef zijn schubben over Matti’s benen glijden, waardoor hij stevig vastzat. ‘De perfecte stoel,’ lachte Matti. Hij veegde met zijn

T-shirt zijn gezicht af, rechtte zijn rug en zei: ‘Oké, ik ben er klaar voor, kapitein.’

Loef begon te lopen, toen een beetje onhandig te rennen. Het lukt, dacht Matti opgewonden toen Loef een sprong nam. Daar gingen ze, de lucht in.

Het ging erom dat hij alleen maar even zou zien of het bij hem ook echt werkte. Want een mens was toch anders dan een mot (los van het feit dat een mens ook niet echt kon vliegen en fladderen, iets waar motten een enorm talent voor heb­ ben). Hij zou zijn kloon maar een minuutje laten bestaan en dan zou hij hem laten verdwijnen met de dielieter. Dat was alles. Als zijn vader het gedaan had, dan kon hij dat natuurlijk ook. Zo gevaarlijk kon het niet zijn. Natuurlijk had hij beloofd nooit een mens te klonen, maar zijn vader had zelf ook steeds gezegd dat hij nooit eenmens zou klonen.

Vervolgens had hij het toch gedaan.

Dan kon hij niet eens zo heel boos worden als Gijs het ook een keer zou proberen…

Gezocht: normale ouders. Dubbel Avontuur

Marlies Slegers, Gezocht: normale ouders. Dubbel avontuur, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 7347 0 (€ 12,99) www.kluitman.nl

Gijs de Bruin is een heel gewone jongen. Maar dat kun je van de rest van zijn familie niet zeggen! Zijn vader is uitvinder van erg bij­ zondere en unieke uitvindin­ gen. In het hilarische Dubbel Avontuur heeft hij de Multi­ kloner ontwikkeld. Je legt er gewoon iets in en ploep! het wordt gekloond en dan heb je er twee. Dat is handig en leuk!

Het was donker in huis. Gijs hoorde het gesnurk van zijn vader uit de

andere kamer komen. Hij keek op zijn wekker. De roodverlichte cijfers gaven aan dat het bijna drie uur in de nacht was. Zou hij hetdur­ ven? Zichzelf proberen te klonen?!

Gewoon, eenmalig, net zoals zijn vader. Hij dacht aan de kloon van vanmiddag. Die had er helemaal niet eng uitgezien of zo. Gijs had niet eens doorgehad dat het niet echt zijn vader was maar een kloon! Hij was razend nieuwsgierig hoe hij er als kloon uit zou zien. Eenmalig, en dan nooit meer, natuurlijk.

En dan? Wat zou hij dan doen met die kloon? Nou ja, gewoon meteen weer laten verdwijnen, dacht Gijs.

Net zoals zijn vader had gedaan.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 22

boekfragment

Johnny Cash. De biografie In deze veelgeprezen en com­ plete biografie van Johnny Cash vertelt Robert Hilburn het onverbloemde verhaal van een van de grootste ster­ ren van de rock-‘n-roll.

Hoofdstuk 1 Dromen in Dyess

Robert Hilburn, Johnny Cash. De biografie, vertaling: Conny Sykora en Vera Sykora, Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 978 90 003 4726 1 (€ 25,00) www.unieboekspectrum.nl

De wandeling van het huis van de familie Cash – een door de staat gesubsidieerde boerderij met vijf kamers in het plattelandsdorp Dyess in Arkansas – naar de dorpskern vier kilometer verderop, was precies lang genoeg om te dagdromen. De jonge J.R., de derde zoon van Ray en Carrie Cash, liep jarenlang langs de smalle grindweg met zijn schoolvriendjes, die er allemaal van droomden film­ ster te worden en in cowboyfilms te spelen, net als Gene Autry en Tex Ritter. Maar J.R. liep nog het liefst alleen, vooral ’s avonds laat, als het donker hem leek af te schermen van de rest van de wereld en hem de vrij­ heid gaf een droom na te jagen die veel belangrijker voor hem was dan hij wilde toegeven.

Op die avonden, zo vertelde J.R. later aan vrienden als hij herinnerin­ gen ophaalde aan zijn jeugd, liep hij vaak te zingen, ook om zichzelf gerust te stellen als hij een adder hoorde ritselen in het gras of de panters hoorde brullen die een paar

honderd meter verderop in het bos rondslopen. Jaren later lachten som­ migen van J.R.’s jeugdvrienden en zelfs zijn jongere zusje Joanne om het idee dat er panters in het bos zaten.

Slangen, ja – en misschien zelfs af en toe een lynx – maar van panters wis­ ten ze niets. ‘Hij had een erg leven­ dige fantasie,’ zegt A.J. Henson, die soms met zijn vriend opliep. Zelf gaf Cash ook vaak toe dat hij zich bij het vertellen van een goed verhaal nooit liet hinderen door de feiten. Maar zoals Joanne zei, stond één ding als een paal boven water die jaren in Dyess: J.R. was dol op zingen. Muziek fascineerde hem nog meer dan film, en dat had hij niet van een vreemde.

Zijn familie, en vooral zijn moeder, had altijd liedjes gezongen ter troost en inspiratie. Al op de basisschool wist J.R. dat hij zanger wilde worden en de grindweg werd ’s avonds zijn eigen geheime podium. Als hij heel vrolijk was, stond hij na afloop van een liedje even stil om een buiging te maken voor de maan.

Het eerste liedje dat J.R. zich kon herinneren, was het kerkgezang ‘I Am Bound for the Promised Land’, dat zijn moeder zong tijdens de reis van ruim vierhonderd kilometer die het gezin dwars door Arkansas maakte, met hun weinige bezittingen op een vrachtauto. J.R. was pas drie jaar oud, maar zong het refrein mee met zijn moeder: Oh who will come and go

with me? / I am bound for the promised land. Ze waren vertrokken uit zijn geboorteplaats Kingsland, in het heuvelland in het zuiden van de staat, en op weg naar de vruchtbare delta van Dyess ten westen van de Mississippi, in het noordoosten van Arkansas. Dankzij de New Deal van Franklin D. Roose­ velt konden zij daar, zoals zijn moe­ der zei, hun eigen beloofde land op aarde krijgen.

De geschiedenis van Dyess begint met de Grote Depressie, toen de meeste boeren in de staat, onder wie ook J.R.’s vader, worstelden om het hoofd boven water te houden. Toen de katoenprijs tussen 1928 en 1932 daalde van 125 naar 35 dollar voor een baal van ruim 200 kilo, wisten veel boeren niet meer hoe ze hun familie moesten onderhouden. Pre­ sident Roosevelt redde hen, zo luidt althans de vereenvoudigde versie van een ingewikkeld bureaucratisch verhaal, met een plan dat radeloze arbeiders uitzicht bood op een zeker­ der toekomst.

Liefde ontmaskert Hoe naakte, ontmaskerde liefde kan helpen om te ontdekken wat jouw doel en taak is op aarde en hoe je totale gezondheid bereikt.

Goedele Vercnocke, Liefde ontmaskert – Ontdek een geheim pad naar je ware zelf, Uitgeverij Paris Books, ISBN 978 94 921 7915 9 (€ 22,95) www.goedele-vercnocke.com

…Mochten mensen de kracht van hun gedachten werkelijk kennen, dan zouden ze er voorzichtiger mee omspringen. Celbiologen hebben ondertussen immers aangetoond dat het brein met onze bewuste, onderbewuste en onbewuste geest, een heel krachtig werktuig is dat zich niet enkel in ons hoofd bevindt, maar in elke cel, zelfs in elk onder­ deeltje van de cel, tot in het DNA. Dit

wordt het celgeheugen genoemd.

Vraag je je af waarom je nog steeds de baan van je dromen niet hebt?

Loopt het op je werk niet echt zo suc­ cesvol als je verwachtte, ondanks je harde werk? Erger je je nog steeds blauw aan je bemoeizieke schoon­ moeder? Weet je niet waar al dat onbestemde verdriet vandaan komt?

Weet je niet waarom je bang bent van spinnen of allergisch voor aard­ beien? Of ben je bang dat iemand boos op je is, of dat je niet gezien of gehoord wordt?

Knap vervelend als dit telkens opnieuw gebeurt. En nog verve­ lender als je het gevoel hebt dat dit alleen jou overkomt. Dat laatste is

natuurlijk een valse overtuiging.

Het zit allemaal in je energie, dus in je wezen, je gedachten en je cel­ len… Het zit in jou. Het is een rode draad. De wet van de aantrekking bepaalt in welke situaties je tijdens je leven terechtkomt. Als mens ben je immers energetisch opgebouwd en jouw fysiek lichaam en al jouw ervaringen zijn daar de materiële weerslag van.

Jouw leven is een weerspiegeling van jouw hele zijn. Alle krachten zitten in jezelf. Je bent een magneet voor de gebeurtenissen in je leven, anders gezegd: wat je naar je toe­ trekt wordt bepaald door je eigen energie. Wij herinneren ons wat

gebeurde, wij creëren wat er nog komt, allemaal op dit moment.

Graag wil ik met jou een manier delen om deze krachten in jezelf aan te boren.

te koppelen. Als haar moeder haar een week later zegt dat zij een ijsje krijgt als ze nu rustig in de buggy blijft zitten, dan weet ze dus wat ze gaat krijgen en dat ze dat lekker zal vinden. Als haar moeder, wanneer ze het ijsje aan haar geeft, zegt: ‘Goed zo, je bent fijn rustig geweest, hier heb je een lekker ijsje’, dan heeft ze nog iets geleerd. Niet alleen is ijs lekker, het is ook een beloning voor positief gedrag: rustig in de buggy zitten leidt tot een ijsje!

belangrijk. Vaak wordt onderschat hoe letterlijk deze associaties voor kinderen zijn. Kinderen kunnen bijvoorbeeld rond het tweede levens­ jaar ‘ijs’ gaan zeggen tegen iets wat ze lekker vinden, ook als dit een koekje is. En ze kunnen vervolgens diep teleurgesteld zijn als ze na het winkelen als beloning een koekje krijgen, omdat ze eigenlijk een ijsje verwachtten. Ook zullen ze ‘rustig zijn’ aan de beloning koppelen en verbaasd zijn als ze een volgende keer een ijsje als beloning krijgen na heerlijk wild gespeeld te hebben met een leeftijdsgenootje.

associaties (ijs = lekker), maar daar stopt het niet. Op grond van deze associaties maken onze hersenen een model van de wereld waarmee we voorspellen hoe de wereld eruit gaat zien – ons brein is een soort voorspellingsmachine.

De lerende mens Neurowetenschappers Van der Helden en Bekkering schetsen in De lerende mens op toegankelijke en vaak ver­ makelijke wijze belangrijke inzichten ten aanzien van de lerende mens.

Jurjen van der Helden en Harold Bekkering, De lerende mens, Uitgeverij Boom, ISBN 978 90 895 3649 5 (€ 24,50) www.boompsychologie.nl

Stel je de volgende situatie voor. Na een dagje aan het strand neem je je nichtje van anderhalf jaar mee naar de ijsboer. ‘Wil jij soms een lekker ijsje?’ Dat wil je nichtje wel, en het smaakt haar prima. Als jij de eerste bent die je nichtje een ijsje aanbiedt, dan heeft zij op dat moment geleerd het woord ‘ijs’ en ‘lekker’ aan elkaar

Onze hersenen maken voortdurend allerlei associaties, en de manier waarop deze associaties bekrachtigd (beloond) worden zijn daarbij heel

We leren dus door het maken van

boekenkrant.com

november 2015 pagina 23

boekfragment

De oppas Jet van Vuuren schrijft oerHollandse thrillers waarin vrouwen de hoofdrol spelen.

Vrouwen met een bepaalde achtergrond, een tikkeltje verknipt, moordlustig, maar toch herkenbaar.

Jet van Vuuren, De oppas, Karakter Uitgevers, ISBN 978 90 452 1143 5 (€ 15,00) www.karakteruitgevers.nl

10 oktober ‘U weet zeker dat uw man alleen zijn smartphone uit de auto ging halen?’ vroeg de politieagente aan Dorien.

‘Natuurlijk weet ik dat,’ verzuchtte Dorien. De tranen liepen nu over haar wangen. Ze had geen zin meer om ze tegen te houden. Daar was ze inmiddels veel te uitgeput voor. Ze vroeg zich af hoe ze verder moest zonder Anton.

Sinds hij dinsdagavond de deur uit ging om zijn mobiel uit de auto te halen ontbrak van hem ieder spoor.

Ze had natuurlijk diezelfde avond nog de politie gebeld, maar volgens hen startten zij pas met een zoek­ tocht als de persoon langer dan vierentwintig uur vermist was. De meeste mensen komen vanzelf weer terug, was hun motto.

Anton kwam niet terug. Anton bleef weg.

Drie avonden terug – op de avond waarop Anton en Dorien hun vaste bridgeavondje met de achterburen hadden – kwam Anton erachter dat hij zijn smartphone miste.

Er werd een kaartpauze ingelast.

Dorien schonk een glaasje wijn voor haar gasten, serveerde daarbij een van haar zelfgemaakte hartige koekjes en Anton spoedde zich naar buiten.

Ze wist het nog goed. Ze had voor het eerst sinds tijden weer eens een avond gehad zonder pijn. Daar had ze natuurlijk wel de nodige maatre­ gelen voor moeten nemen, maar dat gaf niet.

Als voorbereiding op de avond had Dorien rond de lunch een extra slaappilletje genomen. Daarop had ze de rest van de middag in bed doorgebracht. Slaap loste veel op.

Tja, als ze eerlijk was dan had ze het grootste deel van haar huwelijks­ leven min of meer verslapen. Ruim twintig jaar nu, en al die tijd had Anton niet één keer geklaagd over zijn ziekelijke vrouw.

Dorien voelde de kille krokodil­ lenogen van de agente over haar lichaam glijden. Ze was niet gek, ze zag hoe de blik van de vrouw op haar gekromde vingers bleef rusten.

‘Artrose,’ zei Dorien en ze stak haar rechterhand omhoog. ‘Een sluipende ziekte.’

De politieagente gaf een kort knikje.

Enigszins verlegen draaide de vrouw haar hoofd om.

‘Heeft uw man u ooit laten merken dat hij depressief was?’ vervolgde ze.

‘Depressief?!’ Dorien schoot in de lach. Ze schudde haar hoofd en als ze zich niet zo verdrietig en ellendig

had gevoeld, had ze vast en zeker nog veel harder moeten lachen.

Nee, als er iemand van hen tweeën neigde naar een depressie, dan was zij het wel. Anton beurde haar juist op door haar zijn lachebekje te noe­ men. Dat was lief van hem. Temeer omdat de keren dat ze ongelukkig was en huilend in bed lag vaker voorkwamen dan andersom. En hoewel ze de laatste jaren minder somber was en haar uiterste best deed om het leven iets optimisti­ scher te nemen, lukte dat haar maar nauwelijks. Maar dat ging deze poli­ tieagente niets aan.

‘Depressief?’ herhaalde ze. ‘Welnee…’

Haar gezicht stond alweer ernstig.

‘Mijn man en ik hadden…’ ging ze verder. Ze wachtte even. Haar ogen werden groot omdat ze aan het eigenlijke doel van dit bezoek werd herinnerd. ‘… mijn man en ik hébben een heel goed huwelijk waarin het woord “depressie” niet past. We zijn heel gelukkig…’ vervolgde ze zacht.

boekfragment

De mercuriustapes Frits Akkermans begint een baan als PR-medewerker voor het bouwbedrijf van vriend Johan Visser. Al snel heeft hij in de gaten dat er veel dingen niet gaan zoals ze horen. Wanneer hij besluit het op een confrontatie aan te laten komen, kan hij zelf stinkend rijk worden. Als hij het slim aanpakt.

Paul Weelen, De mercuriustapes, Uigeverij TIC, ISBN 978 94 915 6161 0 (€ 17,90) www.uitgeverijtic.nl

Wil ik er meer van weten, vraag ik me meteen af. Ik hoef toch niet nog dieper in deze vreselijke poel van verderf te zakken?

‘Ergens moet een boel geld liggen.

Die man aan de andere kant van de lijn weet dat. Ik weet het. Frans heeft het me verteld. Johan en zijn vrouw hebben de zaak al jaren geflest. Die man is daar de dupe van geworden.

Of de organisatie die erachter steekt, weet ik veel. En iemand gaat er voor opdraaien, wat ik je brom,’ sist ze weer.

De rechercheurs komen dichterbij en we beëindigen onze ontboezemin­ gen. Adams zegt: ‘We hebben slecht nieuws.’

Irmgard en ik kijken op. Nog meer slecht nieuws?

De politieman zucht en zegt: ‘Ook Veronie Visser is aan haar verwon­ dingen overleden. We kregen zojuist bericht van het ziekenhuis.’

Ik slik. Het wordt even zwart voor mijn ogen, maar wanneer Irmgard in een onbedaarde huilbui losbarst concentreer ik me op haar. Waar zij de kracht voor het schouwspel vandaan haalt is mij een raadsel.

Het duurt een tijd voor ze een beetje kalmeert.

‘Het is zaak dat we ons blijven concentreren op de afperser,’ zegt Adams en komt naast Irmgard op de bank zitten. Hij slaat zijn armen om haar heen. ‘We moeten sterk zijn, op de tanden bijten. Dan krijgen we die rotzak te pakken.’

Irmgard knikt als een bang school­ meisje. Adams zegt: ‘Als die man nog eens belt, dan zegt u dat u het geld heeft kunnen krijgen van een vriend. We willen hem in de val lokken. We wachten af waar hij de overdracht wil laten plaatsvinden, dan maken we ons plan. En u,’ daar­ bij wijst hij op mij. ‘U gaat het geld brengen.’

Irmgard zegt niets en kijkt de poli­ tiemensen wezenloos aan. Ze is weer helemaal het slachtoffer en de treu­ rende weduwe. Ik wil er iets tegen inbrengen, maar Adams kapt me af.

‘Het komt allemaal op u neer,’ zegt hij dan. ‘Het stelt allemaal niet zo heel veel voor. U gaat ergens naartoe, dropt een zak met geld en verdwijnt voordat er ook maar con­ tact is gemaakt. U loopt geen enkel risico.’

‘En waarom doet dat de politie niet

zelf?’ vraag ik onnozel.

‘Omdat wij de politie zijn en die criminelen hebben dat binnen no time door. Dan ontstaan er telkens weer complicaties die leiden tot nog meer misverstanden. Het is beter dat een onervaren leek dat doet,’ legt hij uit. ‘Dan krijgen ze geen enkele argwaan.’

Ik neem een haastige slok van het sapje en verslik me behoorlijk. Proes­ tend zet ik het glas terug op tafel en kalmeer pas als Irmgard met een hand voorzichtig op mijn rug klopt.

‘Zie je wel, volkomen onbenullig,’ zegt ze stilletjes.

NON-FICTIE DIE ERTOE DOET. cadeau tip Simon Carmiggelt leeft een beetje voort in Rob Hoogland.

Sylvia Witteman, columnist de Volkskrant Rob staat boven alle kranten; hij is een algemeen begrip.

Zijn column lezen hoort bij mijn dagelijks ochtendritueel.

Jochem Myjer, cabaretier Een columnist voor wie ik mijn hoed afneem en een buiging maak, om vervolgens snel te vragen waar we iets gaan drinken. Theodor Holman, columnist Het Parool Dit kan zoveel levens redden.

Upworthy over Komiek versus Depressie Voor de liefhebbers van PAAZ.

Boeken Uitgeverij Conserve november 2015

‘Absoluut van wereldniveau,’ zo omschreef Peter R. de Vries de speurhonden van Janette Kruit en Esther van Neerbos van stichting Signi over wie André Hoogeboom het intrigerende boek Het laatste spoor – De slimme speurhonden van twee Brabantse vrouwen schreef.

André Hoogeboom – Het laatste spoor – De slimme speurhonden van twee Brabantse vrouwen, 224 pag., € 17,99

De belegering van Fort Zeelandia door de Chinese krijgsheer Koxinga en verdedigd door gouverneur Coyett is een hoogtepunt in het boek Formosa, voorgoed verloren – Historische roman over de VOC in Taiwan, het romandebuut van Joyce Bergvelt.

Joyce Bergvelt – Formosa voorgoed verloren, 566 pag., € 24,99

Magnum opus van de schrijfster van Hoe duur was de suiker?, de Grande Dame Cynthia Mc Leod: sinds 2005 een nieuwe historische roman van haar hand over slavin Zenobia die haar meesteres Charlotte van der Lith een leven lang trouw is. Charlotte overleefde vijf mannen met wie ze gehuwd was, drie gouverneurs in het paleis en naderhand twee dominees. Het is de tijd van de ‘Cabale-opstand’ tegen gouverneur Mauricius.

Cynthia Mc Leod – Zenobia – Slavin op het Paleis, 366 pag., € 19,99 Presentatie 15 november tv-studio Tante Es, 29 november hotel Torarica, Paramaribo.

Gail Eijk is de Eva Jinek van Suriname, hoofd Nieuwsdienst van radio en tv bij Omroep Apintie.

Over haar schrijnende jeugd schreef ze een onthullende roman: Tranen voor mijn horizon, Conserve is hiervoor getipt door Jörgen Raymann Gail Eijk – Liefde voor mijn horizon – Een waargebeurd verhaal, 284 pag., € 17,99 Presentatie 15 november tv-studio Tante Es, 29 november hotel Torarica, Paramaribo

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of portvrij te bestellen via info@conserve.nl

Het oude idee van Max Tailleur: maak een gaatje in het moppenboek en hang het op in de wc! Dat idee inspireerde Tante Es tot het maken van Liefde bekeken op een andere bril waarin ze al haar liefde opdraagt aan Rudy, kennis geeft van liefdeszaken (Tante kan geraadpleegd worden als vraagbaak) met lyrische verhalen en onverbloemde Surinaamse liefdespoëzie waarin veel verschillende woorden voor het poesje en oneliners.

Tante Es – Liefde bekeken op een andere bril, m.m.v. Guus Pengel en Jörgen Raymann 128 pagina’s, € 9,99 Presentatie 15 november tv studio Tante Es, 29 november hotel Torarica, Paramaribo

boekenkrant.com

november 2015 pagina 25

Desiré van den Berg

Lewis Hine

non-fictie

Italiaanse immigranten op Ellis Island, New York, 1905.

De Duitse Anna is in New York voor modellenwerk.

twee fotoboeken

De gefotografeerde mens Deze herfst verschenen er twee fotoboeken met een totaal verschillende benade­ ring. In Het verhaal van de fotografie bespreekt Ian Jef­ frey de geschiedenis van het medium, terwijl Desiré van den Berg als hedendaagse fotografe in Do disturb de moderne, reizende mens vastlegt. Samen geven de boeken een overzicht van de steeds veranderende rol die fotografie in ons leven speelt.

einde uit te komen bij onze eigen Ed van der Elsken (1925–1990), die in de jaren zeventig de nozems op de Am­ sterdamse Nieuwmarkt vastlegde.

Auteur Ian Jeffrey is overzichtelijk en op een toegankelijke manier te werk gegaan. Hij beschrijft van elk van de ruim zestig behandelde fo­ tografen eerst in een paar alinea’s hun carrière en levensloop. Vervol­ gens geeft hij kort maar doeltref­ fend toelichting op hun werk aan de hand van een aantal foto’s. De nadruk ligt op het beeld en veel foto’s zijn dan ook paginagroot af­ gedrukt. Uiteraard komen iconische foto’s als die van Robert Capa uit de Spaanse Burgeroorlog langs, evenals Door Nina Visser Dorethea Langes portret van de uit­ gebluste seizoensarbeider Florence Het verhaal van de foThompson. tografie begint bij Wil­ Jeffrey laat duidelijk de ontwikke­ liam Henry Fox Talbot ling zien die de fotografie vanaf haar (1800–1877), uitvinder van het negatiefproces. geboorte heeft ondergaan, en hoe Daarna noemt het boek deze is ingegeven door de tijdgeest.

Zo gaf de Eerste Wereldoorlog met fotografen die het me­ al zijn verschrikkingen dium verder verkenden, een impuls aan de foto­ zoals Julia Margaret Ca­ grafie, omdat beelden meron (1815–1879) met die tot nog toe nooit haar melancholische waren vastgelegd, zoals portretten, en Gustsave bombardementen en le Gray (1820–1884), verwoeste landschap­ fotograaf van Napoleon pen, voor fotografische III. Even verderop komt creativiteit zorgden.

Lewis Hine (1874–1940) Het verhaal van de foaan bod, die de aan­ tografie toont zo onze komst van immigranten altijd veranderende op Ellis Island vastlegde verhouding met de ca­ om begrip te kweken mera, die weerspiegelt voor hun situatie. Het Ian Jeffrey, Het verhaal van de hoe mensen op ver­ boek gaat verder met fotografie, vertaling: Leo Reijnen en Wouter Groothuis, Uitschillende momenten nog altijd beroemde geverij Ludion, ISBN 978 90 in de negentiende en fotografen als Henri 554 4777 0 (€ 25,00) twintigste eeuw in de Cartier-Bresson (1908– maatschappij stonden.

2004), om tegen het

M

York, waar ze is voor modellenwerk.

Op deze manier bevat het boek van elke geportretteerde twee foto’s, waarbij in een paar regels de naam, herkomst en reden voor het bezoek aan de stad staan vermeld. Do Disturb weerspiegelt zo de culturele diversiteit van de wereldsteden en hun bezoekers, en laat een moderne samenleving zien waarin iedereen overal kan komen.

Het is vooral een boek om door te bladeren, want het bevat weinig tekst. ‘Ik wil niet alleen gezichten vastleggen, ik wil ook het verhaal van mensen horen’, schrijft foto­ grafe Van den Berg achterin het boek. Dat maakt het wat vreemd dat haar foto’s vergezeld zijn van zo weinig woorden. Bovendien zijn die paar regels soms wel erg oppervlakkig (‘Cooking is my passion. We’re in a fish phase now.’). Zo krijg je slechts een vage indruk van de levens van deze mensen. Aan de Fotografe Desiré van den Berg pre­ andere kant geeft deze manier van senteert in haar boek Do Disturb een werken wel goed de soortgelijk project: ze vluchtigheid van de legt reizigers in Amster­ moderne mens weer. dam, Londen, Parijs en Daarnaast laat het New York vast op een boek zien hoe univer­ manier die hen karak­ seel de mens eigen­ teriseert. De Britse Alan lijk is, want de paar Howie bijvoorbeeld zinnen waarin de staat te grasduinen geportretteerden aan in een Amsterdamse het woord zijn gaan platenzaak. Op een allemaal over het­ andere foto draagt hij zelfde: hun dromen en een Nirvana-shirt. De wensen, hun familie reden van zijn bezoek? of geliefde. Een inte­ Een concert van Ride Desiré van den Berg, ressante gedachte in in Paradiso. Een aantal Do disturb, Uitgeverij Terra, een tijd waarin ver­ pagina’s later poseert ISBN 978 90 898 9663 6 schillen soms belang­ de Duitse Anna non­ (€ 39,99) rijker lijken dan chalant tegen een overeenkomsten. lantaarnpaal in New aar hoe is onze relatie met de camera anno 2015? Van­ daag de dag lijkt fotografie vooral te zijn gericht op het individu.

Iedereen kan in een handomdraai foto’s maken en die delen via sociale media als Facebook, Twitter of Insta­ gram. Ook selfies zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Ondanks het feit dat de duizenden foto’s die dagelijks wereldwijd online ver­ schijnen veel op elkaar lijken, wil­ len de geportretteerden juist niets liever dan uniek zijn. Fotografie is er tegenwoordig dan ook vaak op gericht het unieke van mensen vast te leggen, dat ene detail dat iemand anders maakt dan de rest. Een foto­ graaf als Scott Schuman, die als The Sartorialist mensen met bijzondere outfits fotografeert die hij op straat tegenkomt, is allang geen bijzonder­ heid meer.

boekenkrant.com

Boekenkrant tipt Oorlog en kermis Waar gaat het over?

Journalist Olaf Koens trekt langs de randen van Rusland, het groot­ ste land ter wereld. Hij gaat van de meest afge­ legen nederzettingen in Siberië tot de frontlinies van de nieuwe koude oorlog.

Niet te missen, want: Koens is niet voor niets Olaf Koens, Oorlog en kermis, uitgeroepen tot Journa­ Uitgeverij Prometheus, ISBN list van het Jaar 2014.

978 90 351 4292 3 (€ 17,95) Met zijn betrokken en verhalende schrijfstijl schetst hij van elke Rus een portret dat je bijblijft.

Het jasje van David Bowie Waar gaat het over?

Elly de Waard vertelt over haar ervaringen als popjournalist voor Vrij Nederland en de Volkskrant. Hoe kwam bijvoorbeeld het bijzon­ Elly de Waard, Het jasje van David Bowie, Uitgeverij De dere, geborduurde jasje Harmonie, ISBN 978 90 761 van David Bowie in 7470 9 (€ 59,90) haar bezit?

Niet te missen, want: Aan de hand van fascinerende anek­ dotes schept De Waard een heerlijk breed overzicht van wat de popmu­ ziek in de jaren zeventig en tachtig te bieden had.

Het proces Waar gaat het over?

Rinus Otte legt kort en bondig uit hoe een strafproces werkt. De rol van de verdachte, de advocaat, de rechter, de wijze waarop deze de waarheid probeert te achterhalen, alles komt aan de orde.

Niet te missen, want: Het proces laat zien dat rechtspraak helemaal Rinus Otte, Het proces. Strafniet ingewikkeld is, recht in de praktijk, Uitgeverij Boom, ISBN 978 90 895 3647 maar wel heel interes­ 1 (€ 19,90) sant. Ook leuk: het boek wordt afgesloten met een grondige en kritische bespreking van het proces-Wilders.

Jezus Waar gaat het over?

Wie was Jezus van Nazaret echt, en in wat voor wereld leefde hij?

In dit boek vertelt Fik Meijer over het waar­ heidsgehalte van de geboorteverhalen van Jezus.

Niet te missen, want: Of je nu gelovig bent of niet, het is altijd interes­ sant om meer te weten te komen over iemand die zoveel voeten in de aarde heeft gehad in de wereldgeschiedenis.

Fik Meijer, Jezus. En de vijfde evangelist, Uitgeverij Athenaeum, ISBN 978 90 253 0037 1 (€ 19,90)

november 2015 pagina 26

nostalgie

Nieuwsgierige blik van een reiziger In Honorair kozak doorkruist Tommy Wieringa de wereld en deelt hij zijn observaties in een honderdtal verhalen.

Door zijn nieuwsgierige blik wordt het onbijzondere opeens bijzonder.

Door Nina Visser Wieringa blijkt een doorgewinterde reizi­ ger, die uiteenlopende plaatsen als Addis Abebba, Tanger, New York, Madrid, Boeda­ pest en Odessa aan­ doet. De taferelen die hij onderweg ziet beschrijft hij met de blik van een koele, afstandelijke observator. Hij richt zich daarbij niet op het onge­ wone of het afwijkende, maar heeft juist oog voor alledaagse gebeurte­ nissen. Zo mijmert hij tijdens zijn huwelijksreis over de wereld van de rijken als hij een jacht ziet lig­ gen voor de kust van Elba, en kijkt hij vanuit de Tyrreense Zee toe hoe een bruidspaar in het water poseert en elkaar natspettert op bevel van de fotograaf. ‘De man en de vrouw voeren een reeks opdrachten uit die vreugde moeten verbeelden,

de leeftijd van het terugkijken heeft opgetogenheid over de liefde en de bereikt. Het levert in elk geval mooie dingen die ze elkaar vandaag heb­ verhalen op, zoals de herinnering ben beloofd’, schrijft Wieringa. ‘Er is aan zijn eerste auto, een Toyota, die iets verdrietigs aan het schouwspel, hij na jaren van trouwe dienst in dit optreden voor een publiek van Spanje een ravijn in reed. Ook mooi straks, die later naar de foto’s kijken is het verhaal over zijn aankomst op en met oh’s en ah’s het geluk zullen Aruba, het eiland waar hij opgroeide, bevestigen.’ Deze nieuwsgierige, en waar hij na dertig jaar terugkeert. onderzoekende manier van waar­ De sfeerschetsen zijn altijd goed nemen werkt goed. Wieringa laat je gekozen en zouden zo de aanzet opnieuw kijken naar de wereld en tot een groot verhaal kunnen vor­ zorgt dat je in alles iets bijzonders men: ‘Het was winter, het hotel lag ziet.

Uit de verhalen spreekt een interesse naast een bouwput als een dode in mensen en hun gedrag, hoe ze zijn naast het graf, maar er spoelde nog gevormd door gebeurtenissen en hoe luidruchtig water door de leidingen van zijn verwarmings­ ze omgaan met wat het systeem.’ Soms is het leven ze nog zal bren­ taalgebruik echter wat gen. Wanneer de auteur overdreven: ‘Waar het in een bibliotheek in leven een onophou­ Toscane een kalende delijke aanwas leek te jongeman ziet, denkt beloven, de schittering hij terug aan zijn eigen van almaar meer, zijn worsteling met haarver­ dit de eerste tekenen lies in zijn studenten­ van een reductie die tijd: ‘De schok toen ik niet meer zal ophou­ begreep dat ik, gebogen den, zijn metgezel tot dromend, zelf vergrijsde de laatste dag.’ Het is tot geschiedenis…’ het enige minpunt aan Dit soort nostalgische deze indrukwekkende overpeinzingen vind Tommy Wieringa, Honorair bundel. je wel vaker terug in kozak, Uitgeverij De Bezige Honorair kozak, mis­ Bij, ISBN 978 90 234 8625 1 schien omdat Wieringa (€ 19,99)

ontdek je plekje

Herontdekken in Het Gooi Auteur Theo van Oeffelt treedt met 111 plekken in de Gooi- en Vechtstreek die je gezien moet hebben buiten de gebaande paden en wijst met humor de weg naar vele onvermoede plekken.

van een gameontwik­ kelaar. Toch worden ook de meer voor de hand liggende bezienswaar­ digheden niet gemeden.

Wie Hilversum bezoekt kan immers niet om de invloed van architect Dudok heen, en het door hem ontworpen stad­ Door Nicole van der Elst huis verdient dan ook zeker een plek in het De opbouw van het boek. Hetzelfde geldt boek is overzichtelijk. voor Muiden, dat je niet Aan elke must see zijn mag verlaten voordat twee pagina’s besteed: je het Muiderslot hebt de linkerbladzijde bezichtigd. bevat een beschrijving Na twintig jaar in van de plek, de rech­ Amsterdam gewoond te terkant bevat een paginagrote foto. hebben, keerde auteur Voorin zijn alle 111 plekken onder Van Oeffelt terug naar elkaar gezet, zodat je in een oog­ zijn geboortegrond: opslag alle hotspots van Blaricum, Hilversum en Laren bij de hand hebt. het Gooi. Ondanks het feit dat de Op deze manier zoek je inwoners gericht naar dingen die en de voor­ voor jou interessant zijn zieningen om te bezoeken, zonder veranderd zijn, geniet direct het hele boek te hij duidelijk van zijn hoeven doorbladeren. herontdekkingstocht De bezienswaardig­ in dit boek. Het plezier heden die in het boek is vooral te merken aan zijn opgenomen zijn de terloopse opmerkin­ bijzonder divers. Een gen die in de tekst of wandeling door het onder de foto’s staan. rivierengebied van de De aanbeveling om Aetveldse polder wordt te gaan ballonvaren afgewisseld met de wordt bijvoorbeeld ver­ Spil Games Campus in gezeld door de onder­ Hilversum, een voorma­ Theo van Oeffelt, 111 plekken in de Gooi- en Vechtstreek die titel ‘gebakken lucht lige gemeentewerf die je gezien moet hebben, Uitgeop 300 meter hoogte’. nu gebruikt wordt als verij Thoth, ISBN 978 90 686 Daarnaast staat onder creatieve broedplaats 8679 1 (€ 14,95)

Theo van Oeffelt

de foto van een luchtballon een niet te missen tip voor tijdens het varen: ‘Eten en drinken in een ballon is geen probleem, net zomin als het lezen van een krant (zonde, geniet van het uitzicht!)’. Opmerkingen als deze geven de reisgids schwung. De observaties van de auteur staan ech­ ter nooit het doel van het boek in de weg: de veelzijdigheid van de Gooien Vechtstreek tonen, die voor zowel inwoners als dagjesmensen nog vol onontdekte plekken zit.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 27

geschiedenis

Sjors Janssen

broertjes

Onverschrokken luchtvaartpioniers Al eeuwen droomt de mens ervan te kunnen opstijgen en door het luchtruim te zweven als een vogel. Twee bescheiden broers uit Ohio slagen hier in 1903 voor het eerst in. Auteur en historicus David McCullough tekent hun levensverhaal op in De gebroeders Wright.

Door Nicole van der Elst, met illustraties van Sjors Janssen In de negentiende eeuw leek het lang ondenkbaar dat men­ sen zich binnen afzien­ bare tijd door het lucht­ ruim zouden bewegen.

McCullough beschrijft dat degenen die zich bezighielden met de luchtvaart daarom een dank­ baar onderwerp van spot waren. In de San Francisco Chronicle verscheen in de jaren negentig van de negen­ tiende eeuw nog een overzichtsarti­ kel met het onderwerp ‘de vliegma­ chinegek’. Het was echter de dood van een van deze ‘luchtvaartgekken’,

de Duitse zweefvliegfanaat Otto Lilienthal, die in oudste broer Wilbur Wright een ongekende nieuwsgie­ righeid losmaakte naar alles wat door de lucht kon zweven.

lough niet de overhand. Het meest in het oog springend is namelijk de persoonlijke correspondentie van de familie Wright, de dagboekfragmen­ ten van hun vader en de krantenarti­ kelen over de luchtvaartvorderingen van beide broers. De gebroeders Wright schetst dan ook vooral een persoonlijk beeld waarbij volhar­ ding, inzet en tomeloos enthousi­ asme op elke bladzijde voelbaar zijn.

Zelfs als door een technisch manke­ ment aan hun vliegtuig een eerste luchtvaartdode valt te betreuren, en Orville ernstig gewond raakt, gaan de broers door met hun missie. Hun vader, bisschop Wright, schrijft aan Orville: ‘Ik word gekweld door de pijn die je moet voelen en voel mee met de tegenslag die je ultieme succes in de luchtvaart vooralsnog heeft uitgesteld.’

Deze groeiende fascinatie voor het luchtruim, waarmee Wilbur zijn jongere broer Orville als snel wist te besmetten, is het startpunt van De gebroeders Wright. McCullough heeft duidelijk een keuze gemaakt om vooral het werkzame leven van de broers te belichten.

Van het eerste proto­ type zweefvlieger tot de ongekende successen die ze tien jaar later in Europa en Amerika behaalden met het gemotoriseerde vlieg­ tuig de Flyer – McCul­ lough laat het allemaal de revue passeren.

Toch is het boek niet alleen geschikt voor vliegtuigfanatici. De technische aspecten van David McCullough, De gebroede vliegtuigbouw wor­ ders Wright, vertaling: Erik den zeker niet gemeden, de Vries, Uitgeverij Specmaar hebben in het trum, ISBN 978 90 003 4684 4 verhaal van McCul­ (€ 29,99)

Bovenal schetst McCul­ lough een tijdsbeeld waarin men zich nog over allerhande dingen

‘Ik word gekweld door de pijn die je moet voelen en voel mee met de tegenslag die je ultieme succes in de luchtvaart vooralsnog heeft uitgesteld.’ verwondert. Deze verwondering uit zich niet alleen in de tienduizenden mensen die aanwezig zijn bij de demonstratievluchten van de broers, maar ook in de kennismaking van zus Katherine Wright met letterver­ micelli. Beide broers hadden toen niet kunnen bevroeden dat hun pio­ niersdrang de wereld dusdanig zou verkleinen dat mensen zich in de eenentwintigste eeuw nog slechts met moeite laten verbazen.

DE ALLERMOOISTE KLEURBOEKEN Tip voor de feestdagen!

20 Posters Mijn geheime tuin

isbn 978 90 6868 685 2 | € 16,95

Inkleuren wordt gezien als een nieuw anti-stressmiddel voor volwassenen.

Uitgeverij THOTH publiceerde MIJN GEHEIME TUIN en HET BETOVERDE WOUD (in boekvorm en in postkaarteneditie). De net verschenen postereditie, op groot formaat en met extra dik karton, bevat de 20 mooiste tekeningen uit de bestseller MIJN GEHEIME TUIN. Alle platen zijn uitneembaar zodat ze kunnen worden ingelijst.

20 Kaarten Mijn geheime tuin isbn 978 90 6868 652 4 | € 9,95

Mijn geheime tuin

Het betoverde woud

isbn 978 90 6868 629 6 € 10,90

isbn 978 90 6868 669 2 € 10,90

20 Kaarten Het betoverde woud isbn 978 90 6868 683 8 | € 9,95

boekenkrant.com

november 2015 pagina 29

koken Louis paul boon

recept van de maand

De vrolijke tafel

Geen spaghetti, maar Vlaamse D stoofkarbonade

Archief Jo Boon

komen er wel wat karig vanaf, maar afgaande op de voorgaande hoofd­ stukken zal Boon vaak niet aan een dessert zijn toegekomen.

Dat Louis Paul Boon een groot schrijver was is wel bekend, maar minder men­ sen weten dat hij daarnaast ook een groot liefhebber van de Vlaamse keuken was. Hij schreef er met humor en ken­ nis van zaken cursiefjes over in de Gentse krant Vooruit, in 1972 gebundeld onder de titel Eten op zijn Vlaams.

Door Tike de Boer Niet alleen uit nostal­ gische overwegingen is een heruitgave gerecht­ vaardigd, het boekje blijkt ook verrassend actueel. Boon hekelt fabrieksbrood, marga­ rine en blikvoer: ‘Dat is de miserie en de zegen van onze welvaartstaat, waarin van alles te veel is, maar alles opgeblazen en opgejaagd met vita­ minen en spuitjes, en met chemische producten kleur en geur en smaak gegeven…’

Vandaag horen we hetzelfde, maar nu heet het ‘echt eten’, of slow food.

Zo bezien was Boon zijn tijd wel vooruit. Minder van deze tijd is de

eze heruitgave is aangevuld met een aantal recepten van de Vlaamse chef-kok Herman Chevrolet, geïnspireerd op de verhalen van Boon over het Vlaamse eten. Bij een enkel recept kun je je afvragen of het Boons goedkeuring zou krijgen. Een Lams­ rack met pistachepesto en citroenmanier waarop Boon ‘de huisvrouw­ beurre blanc lijkt me heerlijk, tjes’ toespreekt in zijn boek en de maar wat ver verwijderd van een hoeveelheden boter en spek die er Vlaamse Volkskeuken. worden gebruikt.

Maar dit boek lees je natuurlijk niet Eten op zijn Vlaams is een ode aan om de recepten, alhoewel Boon – zoals Boon het noemt – De Ware genoeg gerechten zo beschrijft dat Vlaamse Volkskeuken. In zeven je aan de slag kunt. Je leest het om hoofdstukken behandelt de schrijver het sappige Vlaams van Boon, om die volkskeuken. Het eerste hoofd­ de heerlijke anekdotes die tussen al stuk, getiteld ‘Zomaar een boterham’, de etenswaardigheden door worden gaat over brood en alles wat daar bij gestrooid, waarin we de schrijver en op kan. In hoofdstuk twee komen Boon zien. Neem de jeugdherinne­ de (groente)soepen aan bod. Hoofd­ ring waarin de jonge Boon er door stuk drie, ‘Glorie van de patat’, gaat zijn ouders opuit werd gestuurd om over de aardappel in al zijn verschij­ een ‘flink rotte’ stinkkaas te halen. ningsvormen. Dit is ook Eenmaal aan de toon­ het meest uitgebreide bank durfde de jonge hoofdstuk, want ‘tussen Boon het ‘flink rotte’ geschilde patat en patat niet uit te spreken en in de schil ligt een zo vroeg hij alleen om hemelsbreed verschil ‘een stinkkaas’. ‘Maar als tussen een generaal Freek was een oud en met al zijn decoraties wijs man, en die zei en een generaal in zijn dan zelf: “‘k zal voor jou hemd.’ Ook alles wat je eens een uit de kelder aan groente bij de aard­ halen, een goeie malse appelen kunt nemen en rijpe.” Voor de eer­ komt hier aan bod. Dan ste keer in mijn leven volgen nog vier hoofd­ ontdekte ik toen dat je stukken: over vlees, net hetzelfde kunt zeg­ Louis Paul Boon en Herover vis, over gevogelte gen met beter gekozen man Chevrolet, Eten op zijn en wild, en als laatste woorden.’

Vlaams, Uitgeverij De Arbeide nagerechten, of het derspers, ISBN 978 90 295 0488 1 (€ 19,99) Vlaamse gebak. Die

Hoeveel mensen je ook over de vloer krijgt, dit nieuwe, sfeervolle kook­ boek van Karin Luiten biedt volop inspiratie voor de meest uiteenlo­ pende eetfeestjes.

Haar kleurrijke, vrolijke gerechten zijn ideaal om met elkaar te delen, maar ook om samen te maken.

Karin Luiten, De vrolijke tafel, Uitgeverij Nieuw ­Amsterdam, ISBN 978 90 468 2007 0 (€ 24,99. Introductieprijs t/m december 2015, daarna € 29,99)

Lepelbonbons

Je kunt natuurlijk chocola smelten en die op lepels doen, maar die wordt keihard. Ik meng de gesmol­ ten chocola met slagroom, dan krijg je een heerlijk smeuïge substantie die je er zo af kunt likken. En de fröbelaars onder ons kunnen zich fijn uitleven. bereiden: 20 minuten / wachten: paar uur / voor ± 20 lepels / vegetarisch • 50 g pure chocolade • 50 g melkchocolade • 50 g witte chocolade • 125 ml slagroom Garneerspul: gehakte hazelnoten, pistachenoot­ jes, halve amandelen, sinaasappelrasp, kaneel, hagelslag, fleur de sel, chilivlokken, kokosrasp, gevriesdroogde frambozen, musketsprinkels, etc.

Of maak streepjes met de andere kleuren chocola.

Breek de chocola in zo klein mogelijke stukjes boven 3 aparte kommen. Breng de slagroom in een steelpan aan de kook. Doe in een maatbeker en giet 50 ml bij de pure, 50 ml bij de witte en 25 ml bij de melkchocola. Roer goed tot alles is gesmolten. Laat indien nodig even een kwartiertje indikken. Schep op (dessert)lepels en leg die op een vel bakpapier. Zorg dat de stelen kunnen rus­ ten op iets hogers (tip: houten plankje) zodat de chocola waterpas ligt, anders loopt alles er weer vanaf. Laat opstijven. Veeg indien nodig de onder­ kanten netjes schoon met een vochtig doekje.

Versier geheel naar hartelust en eigen inzicht, liefst als de chocola nog iets nat is, dan plakt het goed vast. Chocoladegarneerstreepjes daarente­ gen kun je juist beter toevoegen als de lepels zijn opgesteven. Bewaar op een koele plek of in de koelkast. Serveer alleen niet ijskoud, dan zijn ze minder smeuïg, minder bonbonnig.

De vrolijke tafel is Kookboek van de Maand november, een initiatief van Kookboek van het Jaar-organisator Fusina Verloop en culinair journalist Ronald de Nijs.

N IEU W :

De lerende mens De nieuwste inzichten over het menselijk leren Voor ouders, docenten en andere leergierige lezers

‘Een belangrijk boek waarin, naast de werking van de hersenen de sociale context voor het leren benadrukt wordt. Een boek naar mijn hart!’ – Eveline Crone, auteur van Het puberende brein

www.boompsychologie.nl info@boompsychologie.nl +31 (0) 20 524 45 14

Geen verzendkosten binnen Nederland vanaf € 20,-.

NU iN De wiNkel

Deel 2 van de spannende thriller serie Rhonda door Hans van Oudenaarden.

Deze titels zijn als e-card te versturen via www.covercards.nl

Softcover editie • 48 pagina’s formaat 22 x 28 cm • prijs H 8,95 Hardcover editie • 48 pagina’s formaat 22,5 x 28,5 cm • prijs H 16,95

boekenkrant.com

boekfragment

2 personen vinden dit leuk Het aardse bestaan verandert sneller dan we kunnen bijbe­ nen. In 2 personen vinden dit leuk probeert Paul Faassen dit te vangen in beeld op zijn bekende onnavolgbare wijze.

Het resultaat is altijd onweer­ staanbaar grappig.

Paul Faassen, 2 personen vinden dit leuk, ­Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7463 1 (€ 19,90) www.deharmonie.nl

november 2015 pagina 31

boekenkrant.com

november 2015 pagina 32

strips Boekenkrant tipt Supercrash Waar gaat het over?

Non-fictiestrip over onze economische wereld en de crisis in relatie tot de filosofie over het vrije marktden­ ken van Ayn Rand.

Niet te missen, want: Dit boek maakt op een voor de leek toeganke­ lijke manier duidelijk wat de verbanden zijn tussen de filosofie van Rand en de bankencrisis van begin deze eeuw.

Joris Luyendijk schreef het voorwoord.

Darryl Cunningham, Supercrash. De filosofe en de tijdbom, Uitgeverij Soul Food Comics, ISBN 978 90 824 1070 9 (€ 19,95)

Leven? Of theater?

Waar gaat het over?

Graphic novel avant la lettre, waarin de Joodse Charlotte Salomon (Ber­ lijn, 1917 – Auschwitz, 1943) haar leven voor de Tweede Wereldoorlog verbeeldt.

Charlotte Salomon, Leven?

Of theater?, Uitgeverij ­Cossee, Niet te missen, want: ISBN 978 90 593 6615 2 Dit werk van Salomon (€ 99,95) behoort tot de hoog­ tepunten van kunst­ geschiedenis uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Bovendien geeft het een aangrijpend beeld van het leven van een getalenteerde jonge vrouw in een bedreigende omgeving. Dit unieke kunstwerk is nu voor het eerst in zijn geheel gepubliceerd.

Wereldheerschappij in beeld Waar gaat het over?

Een ludieke kijk van stripmaker Margreet de Heer op de machten die onze planeet regeren: geld, politiek, economie, de media.

Margreet de Heer, Wereldheerschappij in beeld, UitgeveNiet te missen, want: rij Meinema, ISBN 978 90 211 Dit boek moet je lezen 4380 4 (€ 18,50) omdat De Heer zware onderwerpen verteer­ baar maakt door ze met humor op te dienen. Bovendien kijkt de strip­ maker niet alleen naar het verleden, maar vooral naar de toekomst: hoe kunnen er dingen veranderen, en wat kan één enkel individu daarin betekenen?

Het Tuitel Complex Waar gaat het over?

Dit boek is een strip­ boek. Althans, dat zegt Wasco. En hij kan het weten, want hij onder­ zoekt al jaren wat een strip is. Want wat is een strip? Simpel: kaders, lijnen, inkt en papier. Of is het meer dan dat?

Niet te missen, want: Wasco, Het Tuitel Complex, Een strip die onderzoekt Uitgeverij Scratch Books, ISBN 978 94 921 1732 8 (€ 29,90) wat een strip is – hoe meta wil je het hebben?

De vormgeving en het onderwerp beloven een vernieuwende en span­ nende leeservaring. Gaat dat zien!

pontiac

‘Eh... over de dood?’

Het verhaal van Styx begint op het kantoor van uitge­ ver Joost Nijsen. Hij heeft Peter Pontiacs grafische roman Kraut uitgegeven en informeert bij hem naar het onderwerp van zijn volgende boek. Aarzelend antwoordt de kunstenaar: ‘Eh... over de dood?’

Door Hans Pols Pontiac geeft het moment weer in een mooie paginagrote tekening. Deze wordt direct gevolgd door een tweede tekening, die min of meer het spie­ gelbeeld van de eerste is. Dit keer zit Pontiac aan tafel zit met zijn broer (die ook Joost heet), die de treffende vraag stelt: ‘Ben je niet bang dat je daarmee de dood oproept?’

Het idee voor een nieuw boek was geboren, maar het was de confron­ tatie met zijn eigen sterfelijkheid die ervoor zorgde dat Peter Pontiac er daadwerkelijk aan zou beginnen.

Enkele jaren geleden bleek dat hij ongeneeslijk ziek was en daarmee

Hierna zijn de geschetste pagina’s begon zijn gevecht tegen de dood. te zien die af waren. Daarbij valt op Vastbesloten om Styx nog tijdens dat de tekeningen van de kruisgang zijn leven af te maken pakte Pontiac de draad weer op. Om de handen vrij al grotendeels voltooid waren. In het intermezzo geeft Pontiacs broer Joost te hebben om volledig met het boek Pollmann toelichting bij het verhaal bezig te zijn, startte hij in 2014 een en de invloeden die erin terug te vin­ crowdfunding-actie die in recordtijd den zijn. Deel twee is verrassend. Het het benodigde bedrag opleverde. bevat een selectie uit de e-mails die Helaas verloor hij het gevecht tegen Pontiac in de laatste jaren van zijn de dood. Peter Pontiac stierf in leven stuurde naar mensen die hem januari van dit jaar en het boek dat dierbaar waren. Het zijn ironische, nu voor me ligt is onvoltooid. Maar vaak schrijnende beschrijvingen van wat is het een schitterende onvol­ zijn ziekteverloop, doordrenkt met tooide geworden. Pontiac bouwde zwarte humor en geïllustreerd met het verhaal over zijn confrontaties met de dood en met zijn eigen ziekte schetsen voor zijn laatste boek. Met deze teksten ontdek­ op rond de katholieke ken we dat Pontiac niet kruiswegstaties, afbeel­ alleen een groot teke­ dingen die veelvuldig naar, maar ook een heel terug zijn te zien in goede schrijver was. katholieke kerken, en En zo heeft Pontiacs die de gang van Jezus laatste werk, op een met het kruis naar Gol­ voorbeeldige manier gotha verbeelden. Hier vormgegeven, de weg is het de dood die met gevonden naar de de auteur van het boek boekhandel. Styx is meeloopt. het indrukwekkende Styx, zoals het nu in de testament van een winkel ligt, bestaat uit van de grootste gra­ twee delen en een inter­ fische vertellers van mezzo. Het eerste deel Peter Pontiac, Styx, of: de zesNederland. bestaat uit de voltooide plankenkoorts, Uitgeverij pagina’s, die prachtig Podium, ISBN 978 90 575 9641 en gedetailleerd zijn.

4 (€ 29,50)

nederland – belgië

Nederlandse geschiedenis verstript Op 21 september 2015 was het precies tweehonderd jaar geleden dat Willem I (1772– 1843) werd ingehuldigd als eerste koning van Nederlan­ den. Uitgeverij Eureducation greep deze gelegenheid aan om een stripverhaal over Willem I te maken.

Door Cok Jouvenaar Willem I was de eerste Koning der Nederlan­ den. Na een afwezig­ heid van achttien jaar eerste koning dan ook vaak zeer zette hij eind novem­ goed uit. Hij zag Nederland immers ber 1813 weer voet op Nederlandse bodem, en als een bedrijf; zijn bedrijf!

Hoewel Willem I de hoofdrol in deze wel op het strand in Scheveningen. strip opeist, gaat het verhaal vooral Twee jaar later riep hij zichzelf uit over het tijdvak in de Nederlandse tot Koning der Verenigde Nederlan­ geschiedenis waarin hij leefde en den en Hertog van Luxemburg. werkte. Bijna de helft Nadat Napoleon de slag gaat over de Belgische bij Waterloo verloor Revolutie. De Belgische kreeg Willem I alle opstand leidde uitein­ ruimte om de Zuidelijke delijk tot de onafhan­ Nederlanden helemaal kelijkheid van België in naar zijn hand te zet­ 1830. Hoewel dit geen ten. Vol energie werkte gemakkelijk periode hij keihard om van was in onze vader­ Nederland weer een landse geschiedenis, welvarend geheel te is het voor scenarist maken. Koppig, tegen­ Jan Kragt en tekenaar draads en vol van over­ Thomas Du Caju reden redingskracht wist hij in korte tijd een nieuwe Thomas Du Caju en Jan Kragt, genoeg om de revolutie Willem 1 – Koning van Nedereens spraakmakend in grondwet uit de grond land en België, Uitgeverij Eurbeeld te brengen. Veel te stampen. Deze wijzi­ education, ISBN 978 94 914 geschiedenisliefheb­ gingen kwamen onze 4720 4 (€ 6,95)

bers zullen dan ook enkele iconische beelden herkennen. Du Caju heeft deze gaandeweg het hoofdstuk ver­ werkt tot één geheel.

Toch maken de auteurs het zich­ zelf niet makkelijk. Het leven van iemand als Willem I is nu eenmaal niet samen te vatten in achtenveer­ tig pagina’s. Gekozen is voor een fragmentarische manier van vertel­ len. Alle gebeurtenissen komen aan bod, maar zeer kort. Vaak zijn er slechts een of twee plaatjes uitge­ trokken om een belangrijke situatie of anekdote uit het leven van Wil­ lem I te belichten. Dit gaat wel een beetje ten koste van de leesbaarheid.

Juist het conflict met Napoleon of de Belgische omwenteling had veel krachtiger uitgepakt kunnen worden als dit verhaal wat breder uitgezet zou zijn.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 33

strips interview

Hartige cartoons volgens Kees van Kooten Kees van Kooten was nog maar net begonnen aan een verzamelwerk van zijn favo­ riete cartoons toen hij werd geveld door een hartaanval.

Leve het welwezen werd een verslag van ziekte en herstel en tegelijk een beschouwing over cartoons en humor.

De Boekenkrant sprak met de schrijver over goede en flauwe cartoons.

Door Caroline van der Lee Waar kwam het idee vandaan om een boek over uw favoriete cartoons te maken?

‘Dat idee bestond al langer. Jaco Groot van uitgeverij De Harmonie en ik delen een liefde voor de AngloAmerikaanse humor. Ik had al eerder voor De Harmonie boeken gemaakt over Amerikaanse short stories (Mijn Plezierbrevier, 2006) en over de humoristische poëzie van Billy Collins (Zo wordt u gelukkig, 2010).

Cartoons passen in dit rijtje.’

U wilde een boek maken over uw favoriete cartoonisten, maar eigenlijk gaat het in uw boek over een boekje met flauwe cartoons.

‘Ook! Ik was al begonnen met een boek over mijn geliefde cartoonis­ ten waaronder Steinberg en Chas Addams, toen ik een hartaanval kreeg. Tijdens mijn herstel in het

‘In Amerika waren ze in die tijd al veel verder met beeldtaal. Maar ook de satire was er beter ontwikkeld.

Er kon daar veel meer. De absurde situaties die in Amerikaanse teke­ ningen wel konden, werden hier niet begrepen. Het was hier een braaf binnenhuisje. The New Yorker was de Parnassus voor cartoonisten. In de jaren zestig kwam in Nederland een omslag met mannen als Ton Smits, die ook een tijd voor The New Yorker gewerkt had.’

Toch haalt u in uw boek ook uit naar The New Yorker en vooral naar de huidige cartoonredacteur Bob Mankhoff.

‘Wat ik onbestaanbaar vind, is dat hij in zijn eentje beslist welke cartoons in het blad worden gepubliceerd. En dat hij vol trots zegt dat wat hij niet leuk vindt, niet leuk is. Het heeft tot een enorme humorloosheid geleid.

Het gevoel voor humor van één man verpest het plezier van velen. Ik heb mijn abonnement opgezegd.’

Wat maakte de cartoons van de jaren vijftig zo goed?

‘Een cartoon was in die tijd een klein schilderijtje. Ieder detail was uit­ gewerkt. Over alles was nagedacht: wat voor jas iemand aan had, hoe de achtergrond eruitzag. Een tekenaar werkte daar dagen, soms een week, aan. Ik mis dat soort cartoons, het vakmanschap. Ik heb nooit meer het gevoel van: ‘Jeetje, wat is dat goed getekend zeg!’ De cartoons van Charlie Hebdo zijn goede satire, maar van de tekeningen ben ik niet kapot.’

Hoe belangrijk vindt u tekst in een cartoon?

‘Een goede tekening heeft geen tekst nodig. En als er wel tekst is, moet die prikkelen. Zoals de oneliners van Peter van Straaten. Dat noem ik “teruglachers”. Hij gebruikt nooit dialogen. Wat de ene persoon zegt, is altijd een reactie op de vraag van een ander, die we als lezer niet zien en die we zelf invullen.

‘De semi-heroïsche teksten van Glen Baxter in combinatie met zijn oude jongensboektekeningen, daar kan ik ook zeer van genieten.’

Stefan Verwey ziekenhuis deelde ik de kamer met een man die ik meneer Hartman heb genoemd. Meneer Hartman had bij de NS gewerkt. Hij gaf mij EnEssertjes, een humorboekje uit de jaren vijftig. De cartoons daarin vond ik ontroerend, maar nergens grappig.

Zo flauw en zo keurig! Maar ze gaven wel aanleiding om mijn verhaal over cartoons te vertellen.’

Voor goede cartoons moest men in die tijd in Amerika zijn?

Waar zien we nu in Nederland nog goede cartoons?

‘In de Humo en de NRC staan elke week een plaat van Kamagurka en Herr Seele van een groot bekend schilderij dat ze enten op de actu­ aliteit. Daarmee laten ze bijvoorbeeld met een schilderij van Giotto zien dat wat nu gebeurt, ook al in de Romeinse tijd onder Marcus Aure­

Kees van Kooten Fred Debrock

lius gebeurde. En dat is allemaal geschilderd. Dan denk ik: zo! Die jon­ gens hebben de academie gedaan en satirisch is het ook goed.’

Gaat het standaardwerk over cartoons dat u oorspronkelijk beoogde te maken er alsnog komen?

‘Ik ben nu 74. Er zijn heel veel dingen die ik nog wil doen, die ik belangrij­ ker vind. Met Leve het welwezen heb ik het topje van de ijsberg geschetst.

Ik ben er dankbaar voor dat ik dat heb mogen doen. En dat er dankzij De Harmonie en Jaco nu zo’n mooi boekje ligt waarin ik wat cartoons heb kun­ nen laten zien, die mensen misschien nooit eerder zagen.

Als ze die cartoonisten gaan googelen – tegen­ woordig kun je alles googelen – krijgen ze nog veel meer mooie tekeningen te zien. En allemaal gratis!’

Kees van Kooten, Leve het ­welwezen, Uitgeverij De ­Harmonie, ISBN 978 90 761 7465 5 (€ 19,90)

Informatie over de genoemde tekenaars en voorbeelden van hun werk zijn te vinden op internet.

‘Ik mis dat soort cartoons, het vakmanschap.’

Jaap Vegter

JOHNNY CASH De veelgeprezen en complete biografie

‘Elke man is een watje vergeleken met Johnny Cash.’

Bono ‘Hilburn heeft een briljant verhaal geschreven, van een nog briljantere songwriter.’

Keith Richards

Nu in de boekhandel | www.unieboekspectrum.nl

€ 25,-

boekenkrant.com

november 2015 pagina 35

boekfragment

Impact Mislukken: misschien wel het grootste taboe in deze maatschappij. Vit­ torio Busato ontrafelt dit taboe aan de hand van het hoofdpersonage in zijn debuutroman, een waanzin­ nig wordende hoogleraar psychologie.

Vittorio Busato, Impact, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0580 6 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Out of the blue vertelde Jessica dat ze sinds haar eindexamenjaar extreem actief was in clubjes en besturen, om de dood van haar moeder te ver­ dringen. Sindsdien had ze niet meer getwijfeld aan wat ze wilde stude­

ren. Later gaf ze toe dat ze met haar bekentenis hoopte dat ik iets zou loslaten over mijn ouders.

Maar dat deed ik die avond niet; wel bracht ik haar naar het station. Ze voelde zich onveilig, alleen op Hoog Catharijne. Op spoor 7 namen we afscheid met drie kussen. Mijn OVkaart zou niet lang meer geldig zijn.

Ik vroeg of ze binnenkort een dagje samen wilde reizen, om aan het eind van de dag te eten in een Thais res­ taurant van haar keuze in Amster­ dam. Want Thais, dat was haar favo­ riete keuken, had ze me verteld op het feest van Boris. Ik voelde me niet verliefd, maar Jessica was beslist een vrouw die ik beter wilde leren

kennen, merkte ik. Afspreken met haar bleek echter niet zo eenvoudig, we zagen elkaar maximaal eens per maand. Meestal aten we dan ergens wat, bezochten een tentoonstelling of gingen naar de bioscoop.

Ruim een jaar later – zij was begon­ nen aan haar coschappen, mijn eerste artikel was net geaccepteerd door het ‘toptijdschrift’ Memory & Cognition – zou ze ontdekken dat ik niet onaardig Thais kookte. Het was de ochtend na haar verjaardag en ze belde onverwacht op. Ze móest me die dag zien. Op haar verjaardags­ feest was ik verhinderd geweest, als cadeau had ik haar een Thais kook­ boek opgestuurd. Geen enkele aan­

dacht had ik besteed aan de naam van de Nederlandse schrijfster, maar die bleek exact dezelfde als die van haar moeder, exact. Ik nodigde haar uit ’s avonds bij mij op de School­ straat te komen eten, onder één voorwaarde: ze moest me een aantal gerechten uit dat kookboek mailen die ze graag wilde proberen – maar zonder bijbehorende receptuur.

benen op een vijver vol waterlelies.

Allemaal plaatjes waar je eng van wordt. Hij is er de hele dag mee bezig, en ’s avonds weer.

Als ik in bed lig, hoor ik hem nog hoesten, en schuiven met zijn stoel en rammelen met de blikken waar zijn kwasten en potloden inzitten.

Net als ik slapen wil. ‘Laat hem alsje­ blieft zijn gang gaan,’ zegt mama.

Papa praat niet meer direct tegen ons. Hij brabbelt voor zich uit. Toch weet hij dat wij er zijn, want elke avond als ik in bed lig, komt hij trommelen. Hij wacht tot mama mij een nachtzoen is komen brengen en weer beneden is. Ik wacht ook. Tot het gekuch en gedreun ophoudt en

hij de trap op klost. Soms duurt het zó lang dat ik bang ben dat hij het vergeet, dat hij het overslaat. Maar nee, hij komt altijd.

Hij gaat de kamer niet in. Hij staat stil voor de deur en na een ogenblik begint hij zachtjes te roffelen. Niet zoals vroeger, uitbundig naar iedere uithoek van de deur. Voorzichtig nu; haast verlegen; teder; dat ik er triest van word. Dat ik verstijfd in bed lig en de tranen voel prikken in mijn ogen. Ik weet nooit hoe lang het gaat duren. Soms is het maar even.

Alleen genoeg om met zijn vingers de hele deur afgetast te hebben. Een andere keer is het als de wind, die eerst zachtjes door de bomen ruist

en dan de bladeren harder en harder laat ritselen. Als muziek, waar je heel bedroefd van wordt. Tot het met een paar tikjes wegzakt. Tot zijn voeten zachtjes wegsluipen. Tot ik hem niet meer horen kan.

‘Onze doopbewijzen.’

‘Bij ons trouwboekje, die map met dat blauwe lint, onderste la van de linnenkast.’

‘Ah ja, ik heb ze. Dank je.’

‘Maar wat moet je daar dan ineens mee?’

‘Die heb ik nodig voor mijn inschrij­ ving voor de brigadiercursus.’

‘Onze doopbewijzen?’

‘Ja, nieuwe regels van het broeder­ volk, om te controleren of er wel voldoende Arisch bloed naar zo’n cursus gaat.’

‘Wát zeg je?’

Herman schudt zijn hoofd. Hij heeft de woorden als gal gespuugd, ze hebben een bittere smaak in zijn

mond nagelaten, maar hij heeft ze gezegd in het verlengde en als ver­ klaring voor wat hij nu aan het doen is en ze kunnen niet meer worden teruggenomen.

‘Wat valt er te zeggen. Deze dingen gebeuren nu overal.’

‘Je bedoelt toch niet die zogenaamde Ariërverklaring? Daar hebben we het nog over gehad laatst bij het kof­ fiedrinken na de dienst. Zei dominee niet dat de gezamenlijke protes­ tantse kerken zich daar tegen keren?

En dat we daar niet aan mee moeten werken?’

‘Die man heeft makkelijk praten, Dieuwke. Bruininga liet er geen twij­ fel over en hij vult het formulier net

zo goed zelf ook in, het is verplicht.

Maar ik heb hem wel de waarheid gezegd, ik heb hem gezegd waar het op staat. Hij wilde dat ik die woor­ den terug zou nemen en dat heb ik niet gedaan.’

‘Welke woorden?’

‘Dat het hier inderdaad om een Ari­ ërverklaring gaat.’

‘Maar net zei je nog dat het voor de inschrijving van de cursus was. Hou me niet voor de gek Herman. Je moet zoiets weigeren, we staan hier niet alleen in. Als iedereen maar alles doet wat ze van ons vragen kunnen ze straks ook met ons doen wat ze maar willen. Je moet weigeren.’

ik voel me als de politieagent die zijn wapen richt op een muis. En er is zelfs geen muis. Enkel een ontplofte ballon.

Ik sta nog overeind maar binnenin gaapt de afgrond. Hier was ik niet op voorbereid.

‘Om half vijf kan de dokter u even spreken. Zal uw broer hier dan zijn?’

De verpleegster probeert mijn leegte op te vullen. De dokter, die gaat alles oplossen, verklaren.

Ik wil hier weg. Maar kan men zijn comateuze moeder verlaten zonder haar ook maar even aangeraakt te hebben? Mijn afstandelijkheid moet de verpleegster al opgevallen zijn. Ze kijkt vreemd.

Ik loop naar de bedrand. Mama’s doorprikte armen liggen levenloos langs haar lichaam. Ik verwachtte witte banden aan haar polsen tegen het plotse opveren, Frankensteinge­ wijs. Maar ze is vrij, enkel neerge­ drukt door de zwaartekracht.

Haar hand is klam. Of is het de mijne die vochtig is? Ze is krachteloos.

Weerloos. Waar komen die tranen in mijn ooghoeken plots vandaan?

Haar hand ziet er vreemd uit. Er ontbreekt iets. Haar trouwring. Ze is hem blijven dragen. Hoewel papa al negenentwintig jaar dood is en hun relatie al veel langer. De verpleeg­ sters moeten hem afgedaan hebben toen ze binnen werd gebracht.

‘Mama,’ zeg ik stil. Ik spreek haar niet aan. Ik benoem haar, ‘mama’ als containerbegrip voor de pijn, de liefde, de machteloosheid, het schuldgevoel dat me overstroomt.

Enkele momenten ben ik even coma­ teus als zij, dan draai ik me naar de verpleegster die als een muse­ umwachter op afstand aanwezig is gebleven.

‘Tot straks,’ zeg ik als ik me naar het centrale gangpad begeef. Zegt men dat?

Maanman De tienjarige Margot krijgt te maken met de psycho­ tische ontwikkeling van haar vader. De context van de jaren vijftig wordt daarbij haarscherp neergezet en ver­ sterkt op overtuigende wijze de beklemmende sfeer van die tijd.

Kieke Plooij, Maanman, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0582 0 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Nu is hij aan het tekenen met krijt en verf. Niet gewoon, maar openge­ klapte vlinders met huilende gezich­ ten fladderend om een altaar; gezich­ ten die op een klok lijken; geplakt tegen een kerktoren; met mensen­

Wat kan ons gebeuren

Gerrit Hoogstraaten, Wat kan ons gebeuren, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0583 7 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Op basis van de familiege­ schiedenis van de auteur, wordt in deze roman inzich­ telijk en voelbaar gemaakt hoe in de Tweede Wereldoor­ log rookgordijnen werden opgetrokken en waarom mensen marionetten wer­ den en deden wat ze moes­ ten doen, ook als niemand dat vooraf voor mogelijk had gehouden.

‘Wat ben je aan het rommelen,’ vraagt Dieuwke die avond. ‘Wat zoek je toch?’

Wat overblijft is naamloos Wat overblijft is naamloos is een tragikomedie. Over moe­ der-dochterrelaties in twee­ voud. Over de vraag of ons leven gedetermineerd is. En door wie of wat. Tom Cornu vertelt een verhaal dat even literair als humoristisch is.

Tom Cornu, Wat overblijft is naamloos, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0581 3 (€ 19,99) www.brainbooks.nl

Er is niets. Geen oog dat opent en wanhoop uitstraalt, geen grimas die pijn verraadt.

Als ik mijn moeder bezoek ben ik steeds gewapend, geharnast op zijn minst. Soms benader ik haar behoed­ zaam, soms storm ik op haar af. Ook nu ben ik omzichtig genaderd, maar

boekenkrant.com

november 2015 pagina 36

boekhandel Agenda

Boekhandel Van der Velde

31 OKTOBER – 11 NOVEMBER

Sneek mag dan geen wereld­ stad zijn, in het centrum vind je de opvallend grote Boekhandel Van der Velde.

Een boekhandel die een per­ soonlijke ontmoetingsplek voor inwoners wil zijn, met pianoconcerten en literaire lezingen.

november 2015 ANTWERPEN – Antwerp Expo. Boekenbeurs 2015.

Twaalf dagen lang verandert de Antwerp Expo in een paradijs voor boekenliefhebbers. Op zes podia treden auteurs en andere boekenmakers uit bin­ nen- en buitenland op. Deze editie is er speciale aandacht voor kinder- en jeugdliteratuur. www.boekenbeurs.be

1 NOVEMBER – 30 NOVEMBER

Nederland Leest 2015: het Nederlandse korte ver­ haal. De mooiste korte verhalen, gekozen door A.L. Snijders, staan centraal. www.nederlandleest.nl

6 NOVEMBER

AMSTERDAM – Eind oktober verscheen het nul­ nummer van De Nederlandse Boekengids op de markt. In SPUI25 vindt de lancering van het tijd­ schrift plaats, met sprekers als Merlijn Olnon, Maxim Februari en Jan-Peter Wissink. www.spui25.nl

7 NOVEMBER

AMSTERDAM – Centraal Station. Kleinkunstken­ ner Daan Bartels neemt je mee op een Annie M.G. Schmidt-wandeling langs parken en grachten, woonhuizen en theaters. Geniet van gloedvolle verhalen, humoristische versjes en klassiek geworden liedteksten. www.hetlied.nl/kleinkunstwandelingen

UTRECHT – TivoliVredenburg. Literaire Nachtclub XXL. In de nok van TivoliVredenburg passeren grote schrijvers uit binnen- en buitenland én aan­ stormend literair talent de revue. Deze editie o.a.

Jonas Jonasson in gesprek met Jaap Robben. www.hetliteratuurhuis.nl

7 – 8 NOVEMBER

ROTTERDAM – Het Geen Daden Maar Woorden Festival is een ontdekkingstocht langs literair talent, (inter)nationale dichters en spoken wordartiesten, singer-songwriters, en muziek(theater).

Stel je eigen route samen langs verschillende loca­ ties in Rotterdam. www.gdmw.nl

12 NOVEMBER

BRUSSEL – Passa Porta. Herman Koch gaat in gesprek met Georgi Gospodinov, een van de belangrijkste hedendaagse Bulgaarse schrijvers.

De twee zullen spreken over De wetten van de melancholie, de tweede roman van Gospodinov. www.passaporta.be

13 t/m 20 NOVEMBER

De Week van het Oude Boek. Deze week wordt door middel van activiteiten de aandacht gevraagd voor het (oude) boek in tijden van ont­ lezing en winkelsluiting. De Week trapt af met de themamarkt ‘Het oude boek leeft!’ op ’t Spui, op vrijdag 13 november. www.weekvanhetoudeboek.nl

14 NOVEMBER

ROTTERDAM – Centrale Bibliotheek. Voor het Lezersfeest 2015 wordt de bibliotheek weer omge­ bouwd tot festivalterrein. Op acht podia zijn ruim vijftig optredens te zien van onder andere Jan Siebelink, P.F. Thomése en Jet Steinz. www.bibliotheek.rotterdam.nl

25 NOVEMBER

GENT – Poëziecentrum. Huygens-kenner Jürgen Pieters houdt een lezing waarbij hij zich samen met lezers verdiept in het bekende sonnet Cupio Dissolvi. Op de dood van Sterre dat Constantijn Huygens schreef naar aanleiding van de dood van zijn vrouw. www.poeziecentrum.be

26 – 29 NOVEMBER

NIJMEGEN – Wintertuin Festival. Het festival gaat dit jaar over het thema Hoop. Hoe staat het met het engagement in de literatuur en kan de literatuur hoop bieden? In vier dagen tijd zijn er op allerlei locaties in Nijmegen activiteiten te vin­ den. www.wintertuin.nl

Literaire salon in Sneek

Door Ezra Hakze Bij de kassa staan vaak tips van medewerkers, vertelt winkelmanager Annette Breithaupt.

‘We adviseren heel per­ soonlijk, dat geldt voor iedereen hier.’ Ook bij andere vestigingen is het geven van persoonlijk advies een trend, dus het is geen toeval dat een collega van Boekhandel van der Velde in Leeu­ warden gekozen werd voor het boe­ kenpanel van De Wereld Draait Door.

Volgens Breithaupt willen de klan­ ten in Sneek graag persoonlijk bena­ derd worden. De sfeer is belangrijk, en daarom heeft de winkel bijvoor­ beeld een eigen piano, waarop elke zaterdag een student van de muziek­ school komt spelen. De komst van het internet ziet de winkelmanager daarom vooral als een uitdaging: ‘Wij hebben hier iets te bieden wat bol.com niet te bieden heeft. Dat is een persoonlijke benadering en een gezellige sfeer’.

Sneek is maar een kleine stad en

het is daarom bijzonder dat er zo’n grote boekhandel is. ‘Toeristen die hier komen verbazen zich daar vaak over’, vertelt Breithaupt. Je moet je ook niet vergissen in de literaire interesse van de klanten in Sneek, want de boekhandel verkoopt veel literatuur.

Sowieso zit het wel goed met de Sneker dichtluim; de stad heeft zijn eigen dichters, zoals Henk van der Veer, die in het Snekers schrijft.

Onlangs verscheen een boek over zijn hartinfarct, waarna de boekhan­ del hem uitnodigde voor een lezing.

Op een van de muren in de winkel

is tevens zijn gedicht ‘Lekker foële’ te lezen. Aandacht schenken aan de regio is dus ook belangrijk voor deze boekhandel.

Sneek heeft zelfs, net als Amsterdam en Utrecht, een heuse Stichting Lite­ raire Activiteiten. De boekhandel werkt met deze stichting samen, en organiseert ook zelf lezingen. Kort­ geleden kwam bijvoorbeeld Gustaaf Peek op bezoek. Nu ligt Sneek niet om de hoek voor Randstedelijke schrijvers, maar meestal hebben ze toch wel belangstelling om rond te reizen. ‘Ook naar Friesland’, zegt Breithaupt.

vooruitblik

Crossing Border Festival Van 12 tot 17 november strij­ ken tientallen nationale en internationale muzikan­ ten én auteurs neer op het ­Crossing Border Festival in Den Haag. Wij geven alvast een voorproefje.

Door Nicole van der Elst Crossing Border is sinds enkele jaren gastheer van de ECI literatuurprijs (voor­ heen AKO literatuur­ prijs). Het festival opent met de bekend­ making van het beste Nederland­ stalige boek.

Op vrijdagavond komen drie schrijvers samen die allemaal een bijzondere band hebben met de Duitse stad Hamburg. Naast theaterschrijfster en regisseur is Nino Haratischwili ook een begenadigd auteur, en dat in het Duits, de taal die ze pas op haar twaalfde leerde. Karen Köhler was jarenlang actrice, maar schrijft tegenwoordig theaterstukken en proza. Sasa Stanisic was veertien

toen hij met zijn ouders vluchtte uit Bosnië. Zij roman De nacht voor het feest gaat over zijn nieuwe thuisland, Duitsland. Ook Atticus Lish, Inge Schilperoord, Niña Weijers en Nir Baram zullen op de vrijdagavond over hun werk vertellen.

Met slechts vier romans op haar naam wordt Marilynne Robinson toch als een van de belangrijkste auteurs van de Verenigde Staten gezien. Op zaterdagavond zal ze

spreken over haar nieuwste boek Lila, dat prompt werd genomi­ neerd voor een van de belangrijk­ ste literaire prijzen van Amerika: The National Book Award. Naast Robinson geven ook enkele schrij­ vers uit het Nederlands taalgebied acte de présence. Leon de Winter, Peter Terrin, Gustaaf Peek en Ilja Leonard Pfeijffer vormen slechts een kleine greep uit het bomvolle zaterdagavondprogramma.

De zondag van Crossing Border is traditioneel voor de jongste lees­ liefhebbers. Onder de titel Little Raven maken kinderboekauteurs en illustratoren als Micha Wertheim en Pépé Smit hun opwach­ ting. Wertheim zal zich samen met muzikant Arno Bakker door zijn prentenboek De Hik heen hikken.

Crossing Border wordt op dinsdag 17 november afgesloten door Salman Rushdie. Onlangs verscheen zijn nieuwste roman, Twee jaar, acht maanden en achtentwintig nachten, een mengeling van geschiedenis, mythologie en een tijdloos liefdesverhaal met een Oosters tintje.

Kijk voor het programma en de kaartverkoop op www.crossingborderfestival.nl

boekenkrant.com

november 2015 pagina 37

boekhandel gratis

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen?

Geef het door via info@boe­kenkrant.com Alblasserdam

Boekhandel de Krekel dekrekel.nl Alkmaar

Boekhandel Feijn feijn.nl

Boekhandel Van der Meulen’s

vandermeulensboekhandel.nl Almelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Alphen a/d Rijn

Boekhandel Haasbeek haasbeek-libris.nl

Boekhandel Haasbeek Herenhof haasbeek.nl Amersfoort

De Algemene Boekhandel

algemeneboekhandel.nl

Boekhandel Veenendaal

boekhandelveenendaal.nl Amstelveen

Boekhandel Venstra venstra.nl

Amsterdam

De Amsterdamse Boekhandel

deamsterdamseboekhandel.nl

Boekhandel de Dolfijn boekhandeldedolfijn.nl

De Nieuwe Boekhandel denieuweboekhandel.nl

Boekhandel Jimmink jimminkboek.nl

Boekhandel Mulder boekhandelmulder.nl

Boekhandel Plantage Overtoom plantageovertoom.nl

Boekhandel van Rossum

boekhandelvanrossum.nl

Beilen

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org Bennekom

Boekhandel Novita libris.nl/novita

Bergen op Zoom

Quist boeken quistboeken.nl Beverwijk

Readshop Beverwijk readshop.nl Bilthoven

Bilthovense Boekhandel

bilthovenseboekhandel.nl Bleiswijk

Boekhandel Muilenburg

boekhandelmuilenburg.nl Boxmeer

Van Dinter Media dinternet.nl Breda

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers libris.nl/ vankemenade-hollaers

Libris Boekhandel Buitelaar librisbuitelaar.nl Breukelen

Boekhandel van Kralingen

boekhandelvankralingen.nl Brugge

De Reyghere Boekhandel dereyghere.be Brunssum

Boekhandel Rob Rozeman robrozeman.nl Bunnick

scheltema.nl

Boekhandel Van Ravenswaay

plantagevanderplas.nl

Castricum

Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas Apeldoorn

Nawijn & Polak Boekverkopers nawijn-polak.nl Arnhem

De Arnhemse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Boekhandel Hijman Ongerijmd boekhandelongerijmd.nl Assen

Boekhandel Iwema iwema.nl Baarn

Boekhandel Den Boer denboer.nl

Badhoevedorp

Boekhandel Jaspers boekhandeljaspers.nl Barneveld

Boekhandel Romijn boekhandelromijn.nl

ravenswaay.net

Boekhandel Laan boekhandellaan.nl Coevorden

Dordrecht

Boekhandel Vos & Van der Leer www.vosvdleer.nl Doorn

The Readshop Doorn Readshop.nl/vestigingen/ doorn Doorwerth

The Read Shop Doorwerth Drachten

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Dronten

Voster Boek & Kantoor voster.nl Eersel

De Boekenlegger de-boekenlegger.nl Eindhoven

Boekhandel Van Grinsven

boekhandelvangrinsven.nl

Boekhandel Van Piere libris.nl/vanpiere Emmen

Plantage Vermeer vermeer.plantage.nl Enkhuizen

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel kantoorboekhandelsmitenco.nl Enschede

Boekhandel Broekhuis Boekhandelbroekhuis.nl Etten-Leur

Plantage Etten-Leur plantage-ettenleur.nl Exloo

Geerts Warenhuis geertswarenhuis.nl Geldrop

Boekhandel van Grinsven

boekhandelvangrinsven.nl Goirle

Blz. Boekhandel Buitelaar blz.nl/buitelaar

Readshop Coevorden

Goes

Delft

dekoperentuin.nl

readshop.nl/vestiging/ coevorden

Boekhandel De Koperen Tuin

Boekhandel Ben Kempers

Gouda

Boekhandel De Omslag

Groningen

benkempers.nl

deomslagdelft.nl Den Haag

Boekhandel Douwes boekhandeldouwes.nl

Boekhandel Van Stockum vanstockum.nl Deventer

Boekhandel Praamstra boekhandelpraamstra.nl Doetinchem

Raadgeep & Berrevoets www.raadgeepenberrevoets. nl

Boekhandel Verkaaik verkaaikboeken.nl

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Haarlem

Boekhandel Gillissen & Co

boekhandelgillissen.nl

Boekhandel H. de Vries Boeken devriesboeken.nl

Haren GN

Lochem

boomker.nl

boekhandellovink.nl

Boomker Boeken Harlingen

Boekhandel Wever boekhandelwever.nl Hazerswoude

Readshop Hazerswoude

Boekhandel Boek & Koek boekenkoek.net

Bruna Heemskerk Heemstede

Mechelen

boekhandelblokker.nl

salvator.be

Boekhandel Blokker

Boekhandeldominicanen.nl

Boekhandel Salvator

Heerhugowaard

Meppel

bruna.nl

riemerbarth.nl

Bruna Middenwaard Heerlen

Bij Het Raethuys bijhetraethuys.nl Heeze

Boek- en Kantoorboek­ handel Lektura lektura.nl

Helmond

Boekhandel de Ganzenveer

www.ganzenveer.eu Hengelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Hoevelaken

Bruna Hoevelaken

Plantage Boekhandel plantageroermond.nl

boekenwurm.biz

Boekhandel Dominicanen

Bruna.nl

Roermond

hetkeizerrijk.nl Maastricht

Heemskerk

daannijman.nl

Roosendaal

readshop.nl/vestiging/hedel

The Readshop Hedel

Boekhandel Daan Nijman

Maassluis

Hedel

Boekhandel De Boekenwurm Rosmalen

Boekhandel De Omslag boekhandeldeomslag.nl Rotterdam

Middelburg

Bredero Boeken

De Drvkkery

Schagen

Mijdrecht

boekhandelplukker.nl

Boekhandel Plukker Scheveningen

Monnickendam

Boekhandel Scheveningen

nimoboek.nl

Sittard

Nimo Boek

boekhandelscheveningen.nl

Naaldwijk

Boekhandel Krings

vingerling.nl

Sneek

Boekhandel Vingerling

boekhandelkrings.nl

Boekhandel Roodbeen

Boekhandel Van der Velde

Nijmegen

Steenwijk

boekhandelaugustunis.nl

boekwinkel.com

Nijkerk

boekhandelroodbeen.nl

De Nijmeegse Kinderboekwinkel

Tilburg

Roelants [in LUX]

Turnhout

Hoorn

Boekhandel Roelants

standaardboekhandel.be

hoornseboekhandel.nl Houten

Dekker vd Vegt boekverkopers

boekwijs.nl

Noordwijk

Heusinkveld – Holten meerdaneenboekhandel.nl Hoofddorp

Boekhandel Stevens

www.boekhandelstevens.nl

Hoornse Boekhandel Boekhandel Wijs

lezenisleuk.nl roelants.nl roelants.nl

dekkervdvegt.nl

Boekhandel Flevo

Boekhandel van der Meer

Bruna Oostermeent

Noordwijkerhout

Huizen

boekhandelflevo.nl

libris.nl/vandermeer

Standaard Boekhandel Uithoorn

Boekhandel Ten Hoope tenhoopeboeken.nl Utrecht

Boekhandel Libris Utrecht

boekhandellibrisutrecht.nl

Broese boekverkopers libris.nl/broese

lectori.nl

Oegstgeest

Veenendaal

rijnlandseboekhandel.nl

boekhandelvankooten.nl

wagenaarvanhalem.nl

Valkenswaard

Boekhandel Priem libris.nl/priem

Kerkrade

Rijnlandse boekhandel

leeskunst.nl

Oisterwijk

Veghel

boekhandeloisterwijk.nl

bekboeken.nl

Boekhandel Leeskunst Krimpen aan den IJssel

Boekhandel Oisterwijk

boekhandeldekorf.nl

Oosterbeek

Boekhandel De Korf

Boekhandel van Kooten Bek Boeken Velp GLD

Boekhandel Meijer en Siegers

Boekhandel Jansen & de Feijter

Larense Boekhandel

Oss

Venlo

Leeuwarden

derijksoss.nl

koophetbijkoops.nl

Boekhandel Kamerbeek kamerbeekkrimpen.nl Laren

larenseboekhandel.nl

plantagemeijerensiegers.nl

Boekhandel Derijks

eenpassievoorboeken.nl

Boekhandel Koops

Boekhandel Van der Velde

Oudewater

Venray

Leiden

readshop.nl/vestiging/ oudewater

boekhandelvenray.nl

boekhandelvandervelde.nl

Boekhandel van Stockum

The Readshop Oudewater Purmerend

Leidschendam

Boekhandel het Leesteken

dekler.nl

Puttershoek

vanstockum.nl

Boekhandel De Kler Leuven

Kinderboekhandel De kleine Johannes de-kleine-johannes.be

Kennemer Boekhandel

grimbergenboeken.nl

Grimbergen boeken

leesteken.nl

Marjan Houtman Lezen en Schrijven marjanhoutman.nl Pijnacker

Boekhandel van Atten vanattenboek.nl

Wormerveer

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl IJsselstein

Boekhandel Logica

www.boekhandellogica.nl Zeist

Groenveld Boeken

groenveldboeken@planet.nl

kramerenvandoorn.nl

Boekhandel Zonneveld boekhandelzonneveld.nl

Haasbeek

haasbeekzoetermeer.nl

The Readshop Meerzicht

readshop.nl/vestiging/ meerzicht Zutphen

Boekhandel Someren en Ten Bosch libris.nl/ vansomeren-en-tenbosch Zwolle

Waanders in de Broeren waandersindebroeren.nl

gianottenmutsaers.nl

Kapelle

Boekhandel Lectori

libriswoerden.nl

Gianotten Mutsaers

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

info@onzebruna.nl

Libris Woerden

boekhandelvandervelde.nl

Steenwijk’s Boekhuys

Holten

Woerden

Zoetermeer

www.brederoboeken.nl

boekhandelmondria.nl

boekhandelkramer.nl

maximushillegersberg.nl

Boekhandel Maximus Santpoort-Noord

Boekhandel Mondria

Boekhandel Kramer

Boekhandel Kramer & Van Doorn

Riemer Barth

de-drvkkery.nl

Winterswijk

donner.nl

Boekhandel Donner

Boekhandel Augustinus

bruna.nl/hoevelaken

Bruna Cronjéstraat kennemerboekhandel.nl

Maarn

Boekhandel Het Keizerrijk

www.readshop.nl

Lisse

Bruna.nl

Boekhandel Lovink

Roden

Boek- en kantoor­ vakhandel van den Munckhof Vlaardingen

Plantage Pontier plantagepontier.nl Vledder

Boekhandel Vledderland

boekhandelvledderland.nl Voorburg

Kinderboekhandel In de Wolken indewolken.nl Waalwijk

Plantage Bookstore waalwijk.plantage.nl

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/ boekhandels.

boekenkrant.com

november 2015 pagina 39

win een boek BOEKENKRANT.COM

win dit boek

SEPTEMBER 2015 PAGINA 39

WIN EEN BOEK

boekhandelsprijsvraag

OPLOSSING WOORDSUDOKU

WIN DIT BOEK

OPW

AA

OM

ND

ERJ

UR

IE

KEN

UR

OM

ERJ

KEN

AA

IE

ND

EZ

OPW

IE

KEN

ND

EZ

OPW

UR

AA

OM

ERJ

OM

EZ

Beantwoord de volgende drie vragen, knip deze bon uit en lever hem in bij je plaatselijke Boekenkrant-boekhandel (kijk voor de deelnemende boekhandels op p. 37). Onder de goede inzendingen wordt Sinterklaas voor grote kinderen van Chariva verloot.

ND

UR

EZ

AA

KEN

OPW

ERJ

IE

ERJ

AA

OPW

ND

IE

EZ

KEN

UR

OM

OM

IE

KEN

UR

ERJ

OPW

EZ

AA

ND

AA

ND

UR

IE

KEN

OM

ERJ

OPW

EZ

OPW

EZ

OM

ERJ

UR

ND

IE

KEN

AA

KEN

ERJ

IE

OPW

EZ

AA

OM

ND

UR

© 2015 WWW.SUDOKU-VARIATIONS.COM

De oplossing van de Woordsudoku van augustus 2015 was:

BON

OPWAAIENDE ZOMERJURKEN

1. Vanaf welke eeuw zetten kinderen hun schoen in de huiskamer voor het sinterklaasfeest?

WIN EEN BOEK

n 16e eeuw n 17e eeuw n 18e eeuw

Naam

Chariva, Sinterklaas voor grote kinderen, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 8300 4 (€ 14,99)

In dit boek komt naar voren wie Sinterklaas écht was, welke won­ deren hij verrichtte en waarom hij heilig werd verklaard. Sinterklaas voor grote kinderen zal het onthullen van het geheim voor veel ouders gemakkelijk maken.

mailadres

BON

Robert Hilburn, Johnny Cash. De biografie, vertaling: Conny Sykora en Vera Sykora, Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 978 90 003 4726 1 (€ 25,00)

Marjan van den Berg, Joy, Karakter Uitgevers, ISBN 978 90 452 1133 6 (€ 15,00)

Als Joy haar man Stefan ophaalt in de jachthut, staat ze oog in oog met het Old Boys Network. De stem van één van hen roept herinneringen op. Het is tijd om wraak te nemen.

COLOFON

gespleten persoonlijkheid

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s.

BKJunior: 21 september 2015 BKKoken: 19 oktober 2015 BKStrips: 16 november 2015

win dit boek

Welke drie schrij­ vers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de drie namen voor 30 november 2015 naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’.

Onder de goede inzendingen wordt het boek Wat overblijft is naamloos van Tom Cornu verloot.

MAILADRES

■ Dolly Parton ■ June Carter ■ Vivian Liberto

NAAM BOEKHANDEL

3. Welk nummer schreef Eric Clapton voor zijn geliefde Pattie Boyd?

PLAATS BOEKHANDEL

Lever deze bon uiterlijk 23 september in bij je plaatselijke boekhandel. Veel succes!

■ Layla ■ Motherless Child ■ Tears in Heaven

(Boekenkrant september-editie)

Oplossing boek­ handelsprijsvraag oktober OPLOSSING

WINNAAR

OPLOSSING

WINNAAR

We vroegen jullie in het augustus nummer drie boeken te noemen die John Green naast Paper Towns schreef.

Het Grote Misschien, 19x Katherine, Will Grayson en Een weeffout in onze sterren waren allemaal goed!

John Green, Paper Towns, vertaling: Aleid van EekelenBenders, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0737 0 (€ 14,95)

Oplossing Boekhandelsprijsvraag augustus: 1. Hoe heet het nieuwste boek van Isabel Allende? Ripper.

2. Met wie schreef Tomas Ross zijn laatste thriller? Corine Hartman.

3. Hoe vaak per jaar verschijnt de Boekenkrant? 12x per jaar.

Renee Knight, Disclaimer, vertaling: Marion Drolsbach, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 2945 6 (€ 19,99)

1. Welk land speelt een belangrijke rol in het boek Honolulu King van Anne-Gine Goe­ mans? Indonesië 2. Over welke beroemde voetballer schreef David Lagercrantz een boek voor hij begon aan Wat ons niet zal doden?

Zlatan Ibrahimovic 3. Welke beroemde Nederlandse schrijver staat centraal in het nieuwe boek van Stijn Aerden? Harry Mulisch Uit de vele goede inzendingen trokken wij Charlotte Veltman uit Den Haag. Zij wint een exemplaar van Paper Towns van John Green én een filmposter.

Gefeliciteerd!

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Christa Lescher uit Almelo. Zij wint een exemplaar van Disclaimer van Renée Knight.

Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS

Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie iedere dag het laatste boekennieuws op www.boekenkrant.com.

Contact Uphill Battle Boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Floortje van Gameren, Nina Visser Medewerkers: Paul H.A.M. Abels, Selma van Aken, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Ika Gerritsen, Aefke ten Hagen, Lex Jansen, Elias Jonkers, Cok Jouvenaar, Dennis Kollaard, Mieke van Meer, Romy van den Nieuwenhof, Elisabeth van Nimwegen, Hans Pols, Patz van der Sloot, Michelle van Toorn, Tanja Wilming, Siebe Huizinga (redactie-adviseur).

Anouk Abels

Floortje van Gameren

Abe Borst

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Aefke ten Hagen

Caroline van der Lee

Elisabeth van Nimwegen

Elias Jonkers

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

Selma van Aken

Projecten: Caroline van der Lee

Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) Uitgever: Jan Louwers

Oplage 22.000

n Spanje n Griekenland n Turkije

(Boekenkrant november-editie)

■ Robert Allen Zimmerman ■ Robert Allen Cohen ■ Robert Allen Levy

2. Met welke country-zangeres was Johnny Cash jarenlang getrouwd?

WIN DIT BOEK BIJ UW BOEKHANDEL!

3. Uit welk land is Sinterklaas oorspronkelijk afkomstig?

Lever deze bon uiterlijk 30 november 2015 in bij je plaatselijke boekhandel.

Veel succes!

1. Wat is de echte naam van Bob Dylan?

NAAM

In de veelgeprezen biografie van Johnny Cash vertelt Robert Hilburn het onverbloemde verhaal van een van de grootste sterren van de rock-’n-roll.

De volgende Boekenkrant verschijnt op 5 oktober 2015

oplossing

colofon

Henriette Klautz, 111 Winkels in Amsterdam die je niet mag missen, Uitgeverij Thoth, ISBN 978 90 686 8681 4 (€ 14,95)

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Francine Le Page uit Lisse. Zij wint een exemplaar van 111 Winkels in Amsterdam die je niet mag missen van Henriette Klautz.

Gefeliciteerd!

winnaar

Stéphanie Melchior & Clément Oubrerie, Het gouden kompas 1. Het noorderlicht, vertaling: Mariella Manfré, Uitgeverij Sherpa, ISBN 978 90 8988 0772 (€ 19,95)

Tom Cornu, Wat overblijft is naamloos, Uitgeverij De Brouwerij, ISBN 978 90 789 0581 3 (€ 19,99)

De wereld van Lea Smolders wordt over­ hoop gehaald wan­ neer haar dochter Ifi beslist om ‘tijdelijk’ bij grootmoeder Dora in te trekken. Wanneer Dora door een hersenbloe­ ding in coma gaat, ziet Lea haar kans.

winnaar

PRIJSVRAAG

Deze schrijver heeft last van een gespleten persoonlijkheid. Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen voor 28 september 2015 naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt het boek Joy van Marjan van den Berg verloot.

n Schimmel n Indigo n Amerigo

plaats boekhandel

Specials Naast de reguliere Boekenkrant ­verschijnen er ook regelmatig ­specials over verschillende thema’s.

BKStrips: 16 november 2015 BKJunior: 15 februari 2016 BKKoken: 21 maart 2016

Beantwoord de volgende drie muzikale vragen, knip deze bon uit en lever hem in bij je plaatselijke Boekenkrant-boekhandel (kijk voor de deelnemende boekhandels op p. 37). Onder de goede inzendingen wordt Johnny Cash. De biografie van Robert Hilburn verloot.

WIN DIT BOEK

2. Hoe heet het paard van Sinterklaas?

naam boekhandel

Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhan­ dels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krij­ gen. Daarnaast plaatst de redactie iedere dag het laatste boeken­ nieuws op www.boekenkrant.com.

De winnaar van deze Woordsudoku is Frans Leurs uit Apeldoorn.

Hij wint een jaarabonnement op de Boekenkrant. Gefeliciteerd!

oplossing

BOEKHANDELSPRIJSVRAAG

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het oktobernummer? Het goede ant­ woord is: Arthur Japin, Anne-Gine Goemans en Ahmed Aboutaleb.

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Marieke Klein uit Doetinchem. Zij wint een exemplaar van Het gouden kompas van Stéphanie Melchior en Clément Oubrerie.

Gefeliciteerd!

medewerkers Contact Uphill Battle Boekpromotie, ­Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Ezra Hakze, Nina Visser Medewerkers: Paul H.A.M. Abels, Selma van Aken, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Cop­ pens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Floortje van Gameren, Ika Gerritsen, Tom Gerritsen, Aefke ten Hagen, Lex Jansen, Elias Jonkers, Cok Jouvenaar, Dennis Kollaard, Mieke van Meer, Romy van den Nieuwenhof, Elisa­ beth van Nimwegen, Hans Pols, Patz van der Sloot, Michelle van Toorn, Tanja ­Wilming, Siebe ­Huizinga (redactie-adviseur).

Projecten: Caroline van der Lee

Anouk Abels

Selma van Aken

Abe Borst

Wendy Claes

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Floortje van Gameren

Ika Gerritsen

Aefke ten Hagen

Ezra Hakze

Elias Jonkers

Caroline van der Lee

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) Uitgever: Jan Louwers

Oplage 22.000

De volgende Boekenkrant verschijnt op 7 december 2015.

‘Nieuw meesterwerk.’ de Volkskrant

‘Een verhaal dat je ademloos uitleest.’

NRC Handelsblad

‘Prachtig.’

Het Parool

Liefde, passie en een mysterieus sterfgeval – de grote Spaanse romancier Javier Marías is in Zo begint het slechte in topvorm.

Nu te koop bij uw boekhandel