Boekenkrant november 2017

T

BOE K

AN

–

–

JAAR 10

E N K R de beste bron voor boekennieuws – no. 11, november 2017, ja argang 11 – w w w.boekenkrant.com

‘Ik wil boeken schrijven voor die ander, de vreemdeling daarbuiten, de zonderling.’

ALEX BOOGERS

Zie pagina 3 AMKE

Altijd een geslaagde pakjesavond met Strooigoed 28

Pieter Aspe over de veertigste Van In 13

DAN COURTER

Nederland door de ogen van Peter Vandermeersch 29

MARTIJN VAN DER GRIENDT

EN VERDER Margot Vanderstraeten, Mazzel tov .......... 4 Bandi, De aanklacht .................................... 4 Tom Lanoye, Zuivering ................................ 5 Colm Tóibín, Het huis van de namen......... 7 Suzanna Jansen, Ondanks de zwaartekracht .......................................... 8 Astrid Haerens, Stadspanters ..................... 8 Tom Hanks, Een stel verhalen..................... 9 Sam Bourne, Complot tegen de president 12 Boris O. Dittrich, Halszaak .........................12 Joke van Leeuwen, Toen ik ......................... 17 Samoeïl Marsjak, Alles klaar?

En pompen maar! .................................. 17 Kevin Brooks, Bang geboren ......................18 Sarah Crossan, Een ......................................19 Waar komt suikerspin vandaan? ............ 26 Korné Versluis en Willem Koert, De rare reisgids ...................................... 26 Auke Hulst, Motel Songs.............................27 Peter Vandermeersch, Ik zou zo graag van jullie houden................................... 29 Abe Borst en Esther van de Bund, Smikkelen & Smullen .............................32 Roy Thomas, The Marvel Age of Comics ..........................................33

pula an de po v n e r u t avon d.

Nieuwe r van Nederlan te psychia ehar w w w.d

m

irste In de bo

ek - en st

w.s l | ww o n ie .n

ri pw in ke

l € 9, 90

ig m u n

d .n l

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 2

LOSSE DELEN Boek in je schoen

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

OOK VERSCHENEN

BK BKMilitaireBoeken

Met 25 jaar Luchtmobiele Brigade, het Nationaal Instituut voor Militaire Historie en meer…

BKJunior BK NOVEMBER 2017, NO. 13 – DE BESTE BRON VOOR JEUGDBOEKEN

ERWIN SUVAAL

INPAKKEN EN WEGWEZEN! Op reis met André Kuipers, Het zakmes en De reuzenperzik

Suzanne Jansen, Ondanks de zwaartekracht Wat gebeurt er als je je dromen najaagt?

En wat als je dat niet doet? Een vlechtwerk van drie levensverhalen tegen de achtergrond van de bewogen twintigste eeuw.

2017, week 39

Joke van Leeuwen, Toen ik In een humoristische en speelse mengeling van tekeningen, handschrift en boekletters vertelt Deef over wat hij meemaakt en fantaseert.

NEDERLANDSE T0P 3

Dan Brown, Oorsprong BARBARA KERKHOF

KOEN BROOS

NOVEMBER 2017, NO. 2 – DE BESTE BRON VOOR MILITAIRE BOEKEN

+++ Deze hele maand staat in het teken van Nederland Leest. Het project, met dit jaar het thema Robotica, werd 1 november afgetrapt in Amersfoort. Gedurende de hele maand kan het boek Ik, Robot van Isaac Asimov gratis worden opgehaald in bibliotheken die zich bij het project hebben aangesloten.

In deze verhalenbundel staat ook het verhaal dat Ronald Giphart samen met een robot schreef. +++ Dit jaar is de Nobelprijs van de Literatuur uitgereikt aan de Japans-Britse schrijver Kazuo Ishiguro voor zijn boek An Artist of the Floating World (1986). Ishiguro werd geprezen omdat hij ‘in romans met een sterke emotionele kracht de afgrond onder ons denkbeeldig gevoel van verbondenheid met de wereld heeft blootgelegd,’ aldus de officiële uitspraak van de jury. +++ 3500 mensen brachten hun stem uit en kozen vorige maand Margreet de Heer als de eerste Striptekenaar des Vaderlands. Margreet zal deze positie drie jaar behouden voordat deze wordt overgedragen aan iemand anders.

Andere kandidaten waren Robert van der Kroft, Pieter Hogenbirk, en Maaike Hartjes. +++ Schrijver Abdelkader Benali is aangewezen als Cultural Professor op de TU Delft. Hij werkt sinds vorige maand met een groep studenten aan een project met als thema ‘het verhalenplein’.

Centraal staat de vraag: wanneer is een plein een goed plein? Op 13 december zullen Benali en de studenten hun resultaten presenteren.

De resultaten zullen daarnaast ook gebundeld worden in een boek. +++ Afgelopen maand won Jeroen Olyslaegers de Tzum-prijs 2017 voor de mooiste zin geschreven in een boek in 2016. De zin kwam opnieuw in het nieuws toen na de uitreiking bleek dat er een inhoudelijke fout in stond. In de zin wordt beschreven hoe een soutanedrager achter het altaar stond. Door De Gentenaar werd echter opgemerkt dat in de tijd waarin het boek zich afspeelt de soutanedrager altijd vóór het altaar stond. Olyslaeger geeft aan dat hij de zin niet gaat veranderen. +++ Utrecht is benoemd tot UNESCO City of Literature! Naast wereldsteden als Milaan, Manchester en Praag maakt nu ook voor het eerst een Nederlandse stad onderdeel uit van het Creatieve Steden Netwerk. Utrecht kent niet alleen een lange en rijke literatuurgeschiedenis, maar bruist vandaag de dag nog steeds van literaire evenementen. Daarnaast is de stad niet alleen de thuishaven van nijntje, maar ook van de Boekenkrant! +++

BOEKENKRANT TIP 3

KEKE KEUKELAAR

Als je klein bent, is niets zo mooi als het hele schoenzetproces. Je stopt een wortel, wat hooi en een tekening in je schoen. Als je ’s ochtends wakker wordt, zijn deze items verruild voor pepernoten, chocolademunten en, als je heel veel geluk hebt, een cadeautje.

Goed, als je op school je schoen zet, krijg je vaak niets meer dan een verlepte mandarijn, maar een kniesoor die daarop let.

Natuurlijk is het fantastisch om het hele schoenzetritueel vanaf de andere kant mee te maken met je kinderen.

Maar zou het dit jaar niet leuk zijn om je volwassen vrienden en geliefden mee terug te nemen naar dat magische gevoel van vroeger? Wacht totdat je huisgenoot naar bed is. Sleep zijn of haar schoen naar de open haard – of, bij gebrek daaraan, de verwarming – en vul hem met strooigoed en een cadeautje. Zelf raden wij natuurlijk een mooi boek aan – de nieuwste van Alex Boogers bijvoorbeeld (p. 3), of – lekker meta – het bakboek Strooigoed (p. 28).

Dan, om het af te maken, stop je er een klein, rijmend briefje bij: Veel plezier met lezen en eten / Maar wil je de volgende keer de wortel niet vergeten? Ik beloof u: op deze manier beginnen niet alleen de kleintjes, maar ook de volwassenen, aan een magische Sinterklaastijd.

NIEUWS

COK JOUVENAAR

REDACTIONEEL

Waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe? Thriller met Robert Langdon in de hoofdrol.

Heerlijke gerechten en handige kooktips verpakt in vermakelijke tekeningen overgoten met een sausje van smakelijke grapjes.

(Bron: Stichting CPNB) 2017, week 44

Astrid Holleeder, Dagboek van een getuige

Tommy Wieringa, De heilige Rita

Intiem verhaal over de consequenties voor de familie Holleeder van het getuigen tegen Willem Holleeder.

BELGISCHE TOP 3

Abe Borst en Esther van de Bund, Smikkelen & Smullen

Een Russische piloot in de tuin, Chinezen in het dorp. Een vader en zoon worstelen met de nieuwe wereld.

(Bron: Boekenvak.be) 2017, week 42

Fleur van Groningen, Leven zonder filter

Sandra Bekkari, Nooit meer diëten

De hoogsensitieve Fleur vertelt openhartig en met zelfrelativering over de zoektocht naar haar persoonlijke gebruiksaanwijzing.

Met de Sana-methode kan een gezond en smakelijk voedingspatroon worden toegepast in de dagelijkse keuken.

Griet Op de Beeck, Het beste wat we hebben Rechter Lucas besluit zijn leven drastisch om te gooien. Eerste deel van trilogie rondom het thema incest, met telkens een ander perspectief.

www.cviiiontwerpers.nl

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 3

LITERATUUR INTERVIEW

‘Als een boek eenmaal in mijn kop zit, moet het eruit’ ‘Now’s the Time.’ Met dit motto van kunstenaar JeanMichel Basquiat opent Onder een hemel van sproeten, de nieuwe roman van Alex Boogers. In het verhaal over de Surinaamse Harvey, het tienermeisje Amy en de vogelaar Jacob klinkt inderdaad een sterke boodschap: nu is het moment om de maatschappij te veranderen.

‘De grap is: mensen noemen mij vaak ‘‘de kickboksende schrijver’’, maar het vechtsporten is gekomen doordat mijn beste vriend steeds in elkaar werd geslagen.’

Door Ezra Hakze Vanuit het perspectief van deze drie personages vertelt Boogers een verhaal waarin door discriminatie ingegeven geweld een grote rol speelt. De centrale locatie is een polder nabij Rotterdam, waar een op het eerste gezicht ongewone vriendschap ontstaat tussen de oude man Jacob en de vijftienjarige Amy. Mede door het perspectief van haar vriend Harvey kom je als lezer steeds meer te weten over de gedeelde trauma’s van deze personages en hun pogingen elkaar tegen de klippen op te helpen.

Boogers en ik spreken af in café Guliano in Rotterdam – een locatie die ook een rol speelt in de roman. Bij binnenkomst vertelt de auteur dat hij met het schrijfproces van Onder een hemel van sproeten een snelheidsrecord gebroken heeft. Door het succes van zijn vorige roman Alleen met de goden had hij het afgelopen jaar namelijk een volle agenda en kreeg hij te maken met tijdsdruk. ‘Ik was alleen maar bezig met lezingen geven, dus het boek dat in het voorjaar gepland stond, liep ernstige vertraging op,’ vertelt hij. ‘Mijn uitgever vroeg of we het konden verplaatsen naar het najaar, maar dat was alsnog krap. Toen heb ik het boek er toch weer in een aantal maanden uit geramd, ook al had ik me voorgenomen om minder geobsedeerd aan het manuscript te werken. Kennelijk lukt dat niet.’

dit verhaal. Niet dat het donkere personage in Onder een hemel van sproeten is gebaseerd op mijn vriend, dat sowieso niet, maar de angsten waarmee zo’n jongen rondloopt, dat komt daar wel vandaan.’

‘De grap is: mensen noemen mij vaak ‘‘de kickboksende schrijver’’ [Boogers geeft naast het schrijven kickbokstraining – red.], maar het vechtsporten is gekomen doordat mijn beste vriend steeds in elkaar werd geslagen. Hij wilde zich toen leren verdedigen en ik ben met hem meegegaan. Dus de aanleiding om dat te doen was niet omdat ik zo’n agressief jongetje was, maar omdat we ervanlangs kregen.’

Alex Boogers LENNY OOSTERWIJK

gebeurt er met een verhaal op het moment dat je hem niet plukt.’

Jouw vorige boek noemde je ‘het eindboek’. Hoe was het om daarna weer verder te gaan met schrijven?

‘De term ‘’eindboek’’ wees er niet op dat Alleen met de goden mijn laatste boek werd, maar dat alle thema’s die in mijn vorige boeken terugHeb je niet overwogen keerden hierin samenom meer uitstel te kwamen. Ik had ook vragen? nog nooit zo’n dik boek ‘Als het boek eenmaal in geschreven. Ik dacht: mijn kop zit dan moet zoals ik het nu doe, kan het eruit. Heb je welik het niet nog een keer eens naar een amandel doen, dit is het. Ook gekeken die aan een zaten er veel autobioboom groeit en die je grafische elementen in niet plukt? Die gaat dat verhaal, en ook dat helemaal indrogen en is waarschijnlijk voor verschrompelen, die het laatst geweest op valt uiteindelijk van de Alex Boogers, Onder een die manier. Dus nu ben tak en dat ziet er heel hemel van sproeten, Uitgeverij ik eigenlijk werkelijk vies en smerig uit. Dat Podium, 374 pagina’s (€ 19,99)

bevrijd. Het schrijven gaat nu pas beginnen.’

Onder een hemel van sproeten is een boek geworden waar veel maatschappelijke thema’s in verwerkt zitten, zoals racisme en sociale ongelijkheid. Hoe kreeg je het idee daarvoor?

‘Ik ben in een streng arbeidersmilieu opgegroeid, in een van de eerste migrantenwijken van Vlaardingen.

Daar leerde ik een Surinaamse jongen kennen die mijn beste vriend werd. Wij hebben toen samen discriminatie meegemaakt. Mensen van buitenaf zeggen dan: “Dat kun je niet weten, want jij bent blank.’’

Maar dan is mijn antwoord daarop: “Dat kun jíj niet weten, want jij komt uit een totaal ander milieu dan wij.’’

‘Jaren later heb ik mijn vriend nog eens ontmoet en toen hebben we het over al deze zaken gehad. Eigenlijk ontstond voor mij daar de kiem van

Wat hoop je dat het boek teweegbrengt?

‘Ik wil geen boeken schrijven die alleen voor mij zijn, ze zijn altijd voor die ander, de vreemdeling daarbuiten, de zonderling, de eenling, het meisje dat dacht dat ze niets kon bereiken, de jongen afkomstig van migrantenouders die een achternaam heeft die Arabisch klinkt. Stel je voor dat die persoon per ongeluk op een boek van mij stuit en het kan iets voor hem betekenen, waardoor hij net even anders naar de dag kijkt.

Dan heb je echt veel voor elkaar gekregen.’

‘Naar aanleiding van Alleen met de goden kreeg ik bijvoorbeeld een berichtje van een jongen met een Marokkaanse naam, die schreef dat hij op school Alleen met de goden had gelezen. Hij vertelde dat het boek hem echt inzicht had gegeven, want hij dacht dat kaaskoppen het altijd goed hadden en door dat boek zag hij dat dit niet zo was. De kloof is blijkbaar zo groot dat zo’n Marokkaanse jongen werkelijk denkt dat het leven voor elke Nederlander met een blanke huidskleur een gelopen race is. Dat hij mijn boek ontdekt, leest, uitreikt, en dan daarna net iets anders naar de wereld om hem heen kijkt. Dat vind ik rijkdom.’

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 4

LITERATUUR HOE IS HET MET…

Succes uit noodzaak geboren Trouwe lezers zullen Margot Vanderstraeten kennen als oud-columnist bij de Boekenkrant. In haar meest recente en zeer succesvolle roman, Mazzel tov, beschrijft ze haar bijzondere vriendschap met een streng joods-orthodox gezin. Reden genoeg voor de Boekenkrant om weer eens bij haar aan te kloppen.

Door Janneke Blok Hoi Margot! Hoe is het met je sinds je vertrek bij de Boekenkrant?

‘Goed! Enkele jaren geleden ben ik inderdaad gestopt met het schrijven van columns voor de Boekenkrant, maar ook voor De Morgen. Dat was geen gemakkelijke keuze, maar het is wel een belangrijke stap geweest die me veel voldoening geeft. Ik zie een column als een sprint en mijn pro-

zawerk als mijn inspanningen van lange afstand. De sprint zat de lange afstand in de weg. Ik wilde me honderd procent kunnen richten op het schrijven van nieuwe boeken.’

onmogelijk maken. Je kunt, als je respect en vriendschap een kans geeft om te ontstaan, echt begrip krijgen voor iets wat je helemaal niet begrijpen kunt. Hoe raar dat ook mag klinken.’

Het resultaat mag er zijn! Je nieuwEen zeer relevant boek, lijkt mij, ste roman is een bestseller – Duitse in de hedendaagse, multiculturele uitgeverijen vechten zelfs om de samenleving. Heb je je persoonlijke vertaalrechten. Hoe voelt dat? ervaringen daarom willen delen ‘Mazzel tov zit aan de 25.000 vermet je lezers? kochte exemplaren.

‘Er moet een noodzaak Alle kranten en media zijn. En die noodzaak zijn vol lof, en dat is dringt zich op, daar uniek. Blijkbaar heb ik, heb je zelf niets over met het van binnenuit te vertellen als schrijbeschrijven van de geslover. Ik geloof niet ten orthodox-joodse in inspiratie, bloed, gemeenschap, een zweet en tranen als gevoelige snaar geraakt. enige motor van liteReligies zijn divers. ratuur. Dit boek moest Menselijke waarden, ik schrijven. Omdat waaronder vriendschap, ik rijp was, en de tijd zijn universeel. Daarook. Daar horen geen over gaat dit boek. Over bewuste redeneringen muren in onze samenbij.’ leving. Over muren die Margot Vanderstraeten, niet noodzakelijk elke Mazzel tov, 336 pagina’s, brug tussen de ander Atlas Contact (€ 19,99)

ADVERTENTIES

Xtra

small

Miniatuurboekjes in Museum Meermanno

Kleine tentoonstelling van 3 oktober 2017 t/m 7 januari 2018 Museum Meermanno | Huis van het boek, Den Haag Open: di t/m zo 11 – 17 uur www.meermanno.nl

Margot Vanderstraeten TOM VAN NUFFEL

NOORD-KOREA

Ik smeek u mijn woorden te lezen Een boek met verboden verhalen, gesmokkeld uit NoordKorea. In plaats van een dankwoord staat er een titelloos gedicht achter in De aanklacht, dat eindigt met een smeekbede van de auteur: ‘Lezer! / Ik smeek u mijn woorden te lezen. – Bandi.’

doet een moeder bijvoorbeeld de gordijnen overdag dicht. Haar zoontje raakt namelijk overstuur van de gigantische poster die aan de overkant van de straat hangt: een afbeelding van Karl Marx, de vader van het communisme. De consequenties van die schijnbaar kleine daad zijn verschrikkelijk. Een ander verhaal gaat over een oma die per ongeluk in een promotiefilmpje voor Kim Il-sung terechtkomt, wat voor de buitenweDoor Tanja Wilming reld leuk lijkt. Op de set heerst echter complete chaos en er komen zelfs mensen om het leven. De personages En dat deed ik. Ik las leven dus onder druk van het regime zeven ingrijpende en zijn de rest van hun leven gedufictieve verhalen, peerd door eenmalige ongehoorgeschreven in het zaamheden. Ongehoorzaamheid die diepste geheim door Nederlanders niet eens als een miseen journalist onder stap zouden bestempelen. het pseudoniem Bandi Bandi schreef fictieve verhalen, (‘vuurvliegje’ in het Koreaans). In maar baseerde die wel degelijk op elk van die hoofdstukken staat het ware gebeurtenissen, met gevaar alledaagse leven in Noord-Korea voor eigen leven. Er is nooit eerder ten tijde van het regime van Kim Ilwerk gepubliceerd sung, grootvader van de waarin het tirannieke, huidige leider Kim Jongantidemocratische un, centraal. regime van NoordDe sfeer voelt in alle Korea aan de kaak zeven verhalen hetwordt gesteld door zelfde en elk verhaal een auteur die nog in heeft zijn eigen bange, Noord-Korea woont. maar dappere hoofdperHet is dan ook meer sonen. Het voelt daarom dan indrukwekkend alsof ze allemaal met om in het nawoord te elkaar verbonden zijn, lezen hoe De aanklacht ook al kennen de persoNoord-Korea uit werd nages elkaar helemaal gesmokkeld om nu niet en hebben ze ieder in de boekwinkels te op een andere manier te Bandi, De aanklacht, vertaliggen. maken met de overheer- ling: Linda Broeder, Uitgevesing van Kim Il-sung. rij Ambo|Anthos, 256 pagina’s In een van de verhalen (€ 21,99)

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 5

LITERATUUR NAJAAR MET LANOYE I

Gefascineerd door taal die kapotgaat

Het is een spannend najaar voor Tom Lanoye. Niet alleen zijn nieuwe boek Zuivering ligt in de boekhandels; hij staat twintig jaar na verschijnen ook helemaal alleen op het podium met zijn eigentijdse Shakespearebewerking Solo Ten Oorlog. ‘Taal die kapotgaat,’ dat is wat dit toneelstuk en het boek volgens Lanoye met elkaar verbindt.

Door Janneke Blok Het omslag van Zuivering is niet te missen: de half levende en half levenloze haan op de voorkant roept in eerste instantie gevoelens van weerzin op, maar is bij nadere bestudering op een bepaalde manier ook mooi. De haan en dat waar hij symbool voor staat – mannelijkheid, vruchtbaarheid, maar ook verloochening – speelt een onmiskenbare rol in het nieuwste verhaal van Lanoye.

Zuivering vertelt het verhaal van Gideon Rottier, een einzelgänger met een spraakgebrek – een handicap die Lanoye, die zich in Solo Ten Oorlog toont als meester in de taal, toch wat meer tot uitdrukking had mogen brengen. Gideon heeft mede dank-

zij zijn gestotter weinig succes in het leven. Tot hij zijn roeping vindt bij Extreme Cleansing, een schoonmaakbedrijf dat begint waar anderen afhaken. Hij schijnt er verrassend goed in te zijn om afschuwelijke plaats delicten weer aanvaardbaar te maken, en haalt er ook nog voldoening uit.

Maar zijn leven verandert pas echt als zijn collega Youssef, een Syrische vluchteling en zijn eerste vriend ooit, bij hem intrekt. Later komen ook Youssefs vrouw en twee kinderen bij Gideon wonen. Voor het eerst maakt onze hoofdpersoon onderdeel uit van een schijnbaar gelukkig gezin en dan arriveert ook nog Hannibal, de haan.

Zoals u al aanvoelt, en waar de lezers door Gideon tot ergernis toe op worden gewezen: dit ‘sprookje’ kan niet goed aflopen. Terwijl de buitenwe-

reld steeds grimmiger wordt en Gideon steeds vaker moet helpen de restanten van een aanslag op te ruimen, slaan ook binnenshuis de stoppen door. De goede bedoelingen van Gideon, de antiheld voor wie je toch sympathie krijgt, mogen niet baten en leiden juist tot een extreem tragische, maar ook absurde en lugubere afloop. Daarmee is Zuivering een verhaal over grote maatschappelijke thema’s, dat vooroordelen bevestigt, maar ook nuanceert. Het zet je aan het denken over de harde en bovenal lelijke wereld waarin wij vandaag de dag leven. Op een gegeven moment heb je over zo veel gruwelijkheden gelezen – ‘Het is maar een greep,’ aldus de hoofdpersoon – dat je er niet meer warm of koud van wordt.

Misschien is dat wel het grootste probleem voor ons mensen, maar tegelijkertijd ook onze enige redding.

Tom Lanoye, Zuivering, Uitgeverij Prometheus, 240 pagina’s (€ 24,99)

NAJAAR MET LANOYE II

Solo Ten Oorlog

Als ik naar huis fiets, klinkt het gedreun van de vijfvoetige jamben nog steeds door in mijn hoofd.

Trouw aan zijn grote held Shakespeare voert Lanoye zijn eigentijdse bewerkingen van de acht koningsdrama’s op in deze klassieke versvorm. Dat zorgt voor ritme, en af en toe met de ondersteuning van muziek zelfs voor een zeer intense ervaring van de poëtische taal.

Maar achteroverleunen in je stoel is er niet bij, want in hoog tempo raast het verhaal voort over al die koningen met hun drama’s – van de gevangenis tot de kraamkamer. Dat je af en toe door de intensiteit van de taal en de woorden op zichzelf

even de draad van het grote geheel kwijtraakt, is volgens Lanoye niet erg. ‘Vergeet die koningen, het gaat om de taal,’ stelt hij zijn toehoorders gerust. Maar een beetje jammer vind ik dat wel, want het is juist de vorm die de inhoud moet versterken.

FILIP VAN ROE

Een van de eerste dingen die Lanoye tegen zijn publiek in de zaal zegt tijdens de première van Solo Ten Oorlog in de Stadschouwburg Utrecht, is dat hij geen toneel kan spelen. Gedurende de anderhalf uur daarna bewijst hij mij het tegenovergestelde: hij maakt met behulp van een rookmachine en enkele attributen letterlijk zijn eigen toneel. Maar zo eenvoudig als dit klinkt, is zijn monoloog allesbehalve.

Voor allen die geïnteresseerd zijn in taal, het ritme van taal en taal die ‘kapotgaat’, is Solo Ten Oorlog een overweldigende ervaring. Zelfs zo overweldigend, dat ik het vermoeden heb dat sommige mensen tijdens een van die ‘bombardementen’ van woorden de zaal verlaten omdat ze het niet meer kunnen aanhoren.

Maar wie verder luistert dan de taal, die steeds grover en onsamenhangender wordt bij koning ‘Modderfokker’ den Derde, hoort ook hoe knap Lanoye hier het Engels en het Vlaams combineert. ‘Do you come too?’ wordt met de nadruk op ‘too’ opeens een smeekbede en de kroonprins wordt in een tijd van ‘peace’ – oh nee, ‘piesen’ geboren. Dit zijn slechts enkele voorbeelden, want als je echt een indruk wilt krijgen van dit spektakel van woorden, zit er slechts één ding op: ga naar het theater!

Kijk voor meer informatie over waar Solo Ten Oorlog te zien is op: www.begeerte.be/2017/ solo-ten-oorlog.

Tom Lanoye

*

* * * * * * * * * * * * * * * Prettige * * * * * * * * Leesdagen * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ‘Heel persoonlijk en prachtig.’

Monique van de Ven

‘Alles wat hij schrijft, komt tot leven.’

DWDD-boekenpanel

‘Meeslepend verhaal en een eerbetoon aan de literatuur.’

Trouw

‘Een flitsende roman.’

Zin

Prettige leesdagen_2017_260 x 193.indd 1

30-10-17 12:51

‘Mevrouw Creasy verdween op een maandag.’ !"#$%6#$'2%'&%2#%-#.#$9:% A,=-,%B,?7($30%34+*(8C32#*% ),$%8)7'9)"&:)'"4'5)'7#)"4

!D##-3%/#2#42()#0%/##-3%##$% )#*+,,-%')#*%)'-?,33#$% ?'*/#$%E999F%##$%,,$6*(85#$/% /#<==2%')#*%/#%6#+#(&#$% ,4+2#*%#-7#%)''*/#=*9:%

!"#$%&''(%)#*+,,-%')#*% ##$%.,,&+#(/0%-'1,-(2#(2%#$% )*(#$/%34+,50%6#.($3/1$,&(#7% #$%/#%&#$3#-(87#%,,*/9:% !"#$%&'()*")+&

!"#$%)#**=77#-(87%<'#79:%

!;$%+,,*%34+#*5.($$(6#%*'&,$% 6#<*=(72%>,$$'$%/#%<(8<#-3#% 5,*,<#-%=(2%/#%2(2#-%'&%/#% &'*#-#%)#*'$2%?,,*/(6($6% #$%<#7*'&5#$+#(/%),$%##$% 6*'#58#%*'//#-#$/#%<==*2@ <#?'$#*3%2#%(--=32*#*#$9:%

I,*,+%J($&,$0%34+*(8C32#*%),$%

,%-."&/)#&'0))$.1

G,4+#-%H'14#0%34+*(8C32#*%),$%;)' <4+==#&>/":4.":$)'#)"&'*=4'8=#<.5'?#1

2<)4'@<5'))4'$<4":4'+=&

!K*,55(6%#$%&#&'*,<#-%ELF% /(2%)#*5-#22#*#$/#%/#<==2% ?'*/2%+#2%-(#)#-($63<'#7%),$% ,--#%<'#7#$4-=<3%($%+#2%-,$/9:%

!>,$$'$%34+(-/#*2% ##$%31&5,2+(#7%#$% 6#$=,$4##*/%5'*2*#2% ),$%&#$3#$%/(#%<=(2#$% /#%&,,234+,55(8%),--#$9:%

345)6)45)47'3#).=45

2/)'345)6)45)47

H',$$,%>,$$'$%@%B#2%5*'<-##&%&#2%<'77#$%#$%34+,5#$ M#*2,,-/%/''*%"-)(*,%M##$($63 ;INO%PQR%PS%PTUR%VSR%R WXT%5,690%YZP0PX ???9=(26#)#*(8'*-,$/'9$-%

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 7

LITERATUUR INTERVIEW

Een Ierse blik op een Grieks familiedrama In zijn succesvolle romans Nora en Brooklyn liet Colm Tóibín het leven van doodgewone mensen zien. In zijn nieuwe boek Het huis van de namen zijn de hoofdrolspelers allesbehalve normale stervelingen. De Ierse auteur laat de Griekse mythe rondom Agamemnon en zijn vrouw Klytaimnestra herleven.

Door Nicole van der Elst In de recensies die ik ter voorbereiding op het interview lees, valt mij een ding op: Nederlandse lezers lijken vooral verrast door de setting van Tóibíns nieuwe roman. Bijna elk artikel haalt aan dat Het huis van de namen zich niet in Ierland afspeelt, een locatie die een belangrijke rol speelt in de romans Nora en Brooklyn. Als ik mijn observatie aan de auteur voorleg, moet hij lachen. ‘Misschien moet er een waarschuwingssticker op deze roman. Ben je niet geïnteresseerd in Griekenland? Lees dan dit boek niet!

Mensen die meer van mijn boeken hebben gelezen, zijn vast minder

verrast. Ik heb eerder verhalen geschreven die zich in Argentinië en Spanje afspelen.’ Toch geeft hij toe dat het voor de beeldvorming van mensen soms lastig is als een auteur iets doet dat ze niet verwachten. ‘Ik heb mij weleens afgevraagd of het niet beter was geweest om alleen boeken te schrijven die zich in Ierland afspelen en andere ideeën te laten zitten. Toch is het fijn dat mijn creatieve proces kennelijk niet zo makkelijk te sturen is.’

Agamemnon speelt een rol in veel Griekse mythen, maar Het huis van de namen richt zich op het verhaal rond zijn vrouw Klytaimnestra en hun kinderen Iphigenia, Elektra en Orestes. Agamemnon besluit om zijn oudste dochter te offeren om de goden gunstig te stemmen in de oorlog die hij op dat moment voert.

Zijn vrouw heeft moeite met het feit dat ze haar man niet op andere gedachten heeft kunnen brengen. De dood van Iphigenia heeft tevens een uitwerking op de rest van het gezin.

Wat volgt is een verhaal over wroeging, wraak en familierelaties.

Tóibín greep voor zijn boek terug op een bekende Griekse mythe, maar hij benadrukt dat het geen exacte hervertelling van het verhaal over Agamemnon en Klytaimnestra is.

‘De mythen en verhalen die zijn

Colm Tóibín, Het huis van de namen, vertaling: Anneke Bok, Uitgeverij de Geus, 288 pagina’s (€ 21,99)

overgeleverd zijn geen blauwdruk van hoe het er in het oude Griekenland aan toeging,’ vertelt de auteur.

‘Die wereld staat zo ver van ons vandaan, maar tegelijkertijd herkennen veel mensen zich nog steeds in bepaalde waarden en thema’s uit die tijd. Ik heb mij in het boek vooral daarop gefocust, maar Het huis van de namen is boven alles een fictief verhaal.’

De eigen interpretatie van dit klassieke verhaal wordt nog eens benadrukt door het feit dat er nagenoeg geen goden in het verhaal voorkomen. Iets wat je associeert met mythen uit de Oudheid. Al had dit volgens de schrijver ook een praktische reden. ‘Er zijn heel weinig romans waarin goden voortdurend de verhaallijn onderbreken. Hoe vervelend zou het zijn als Darcy in Pride and Prejudice voortdurend de goden om hulp vraagt om Elizabeth voor zich te winnen? Het zou daarnaast zo veel ruimte in het verhaal innemen. Ik wilde dat liever gebruiken om de personages te laten nadenken over hun acties, dan dat ze daarvoor elke keer teruggrijpen op een hogere macht.’

Mede door deze opzet vindt Tóibín dat Het huis van de namen vooral een hedendaagse roman is, waarin de personages zelf verantwoordelijk zijn voor hun acties. Daar komt nog eens bij dat het allereerste idee voor het boek niet in het verleden, maar in het heden lag. ‘In 2013 was er veel ophef over de negentienjarige verdachte die tijdens de marathon van Boston een bom liet afgaan. Hij zag er zo onschuldig uit en leek totaal beïnvloed door de denkbeelden van zijn oudere broer. Terwijl ik de berichtgeving volgde, creëerde ik mijn versie van Orestes. Hij heeft in het boek ongeveer dezelfde leeftijd als de dader en heeft ook veel te stellen met de denkbeelden en daden van zijn familieleden. Onbewust sijpelt de actualiteit dus in dit verhaal door, ook al speelt het zich duizenden jaren geleden af.’

Toch denkt Tóibín niet dat elk fictief verhaal zijn oorsprong vindt in het heden of de actualiteit. ‘Ik merk dat veel mensen fictie en het creatieve proces dat daarmee gepaard gaat, wantrouwen. Soms kun je een gedachte linken aan wat er in de wereld om je heen gebeurt, maar het komt bij mij veel vaker voor dat een gedachte uit het niets lijkt te komen.

Mensen vinden het lastig te begrijpen dat mijn creatieve proces vaak op deze manier werkt, zonder dat daar een specifieke gebeurtenis in de werkelijkheid aan ten grondslag ligt.’

De auteur vergelijkt schrijven dan ook met het voorlezen aan een kind.

‘Aan het begin houd ik mij meestal nog erg aan de tekst die in het boek staat, maar gaandeweg verzin ik er steeds meer bij.’ Tóibín besluit dan ook lachend: ‘Dat ik voor dit boek dus uiteindelijk in de Oudheid en niet in Ierland uitkwam, daar kan ik alleen mijn eigen bovenkamer voor verantwoordelijk stellen.’

COLUMN

Turquoise – rood Op en rond het Oosterdok werd de Amsterdamse Uitmarkt opgebouwd. Voor de deuren van de OBA, aan de waterkant, hadden we onze stand ingericht. Een aantal kleine en middelgrote uitgeverijen, aangesloten bij de verkooporganisatie van New Book Collective, deelde deze dag niet alleen het enthousiasme voor boeken en auteurs, maar ook een stand. Van het station naar het festivalterrein bij het Scheepvaartmuseum trok een stoet mensen aan ons voorbij. Vele wandelaars hadden geen enkele interesse in ons aanbod, maar er waren ook mensen bij die juist speciale aandacht aan de dag legden voor alles met een kaft eromheen. Waren er op talloze podia optredens van bekende gezelschappen en artiesten van naam en faam, deze bezoekers kwamen voor boeken.

‘Ik koop hier mijn cadeaus voor het hele jaar,’ zei een stralende vrouw tegen me, terwijl ze voor vijftig euro tien boeken in haar tas liet glijden.

‘Goed idee,’ reageerde haar buurman die voor de achtste keer een boek over spoorlijnen in Duitsland in zijn handen hield. ‘Dan neem ik er ook nog een kookboek bij, want mijn schoondochter houdt van koken.’

In mijn carrière als uitgever heb ik vele marketingvergaderingen bijgewoond, waarbij het ging om doelgroepen, kopersprofielen, leesgewoontes, leeftijd-diversificatie, of prijservaring. Hier kwamen mensen die zich in geen enkel hokje lieten vangen. Een jonge vrouw die ondanks de hoge temperaturen van eind augustus helemaal in gebreide gewaden gekleed ging, vroeg me om een turquoise boek. Ik raakte met haar in gesprek en ze liet me op haar iPhone een foto zien van haar boekenkast. Daarin stonden alle titels op kleur. ‘Je ziet het wel,’ zei ze. ‘Turquoise ontbreekt.’ Ik weet niet hoe het komt, maar haar wens ontroerde me.

Door ons gesprek moest ik denken aan de keer dat ik in de stand stond van uitgeverij Thieme, op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling in de Jaarbeurs te Utrecht. Alle educatieve uitgeverijen lieten daar het nieuwste van het nieuwste zien.

Het was de tijd van de introductie van basisvorming en tweede fase, de tijd ook waarin de digitalisering van het onderwijs zijn intrede deed.

Te midden van al dat vernieuwingsgeweld stond een verlegen man te dralen bij onze stand. Ik dacht eerst nog dat hij een kop koffie kwam bietsen, of uit was op een stuk cake, maar toen ik hem aansprak bleek hij op zoek te zijn naar een herinnering. ‘Ik heb er Frans uit geleerd,’ zei hij zacht. ‘Het was een rood boek.

Weet u of dat nog leverbaar is?’

Lex Jansen Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

BOEKENKRANT.COM

BOEKENKRANT TIPT HET LABYRINT DER GEESTEN Voor fans van de boeken van Carlos Ruiz Zafón begint deze winter goed met deze vuistdikke finale van het vierluik Het Kerkhof der Vergeten Boeken. Wanneer Daniel Sempere het mysterie rond de dood van zijn moeder bijna denkt te hebben opgelost, ontmoet hij de Carlos Ruiz Zafón, Het labyrint der geesten, vertaling: Nelleke eigenzinnige Alicia Gris.

Geel, Uitgeverij Signatuur, Haar zoektocht naar 848 pagina’s (€ 29,99) een vermiste politicus brengt haar naar Daniels boekhandel in Barcelona.

JOUW TOEKOMST IS MIJN TOEKOMST Het had weinig gescheeld of de in Bombay geboren schrijver Ernest van der Kwast had het ware verhaal van het leven van zijn moeder nooit gekend.

Dit inspireerde hem om de verhalen van vier vluchtelingen op te tekeErnest van der Kwast, Jouw nen: Omar, Mohamad, toekomst is mijn toekomst, Heba en Pouya. Van der Uitgeverij De Bezige Bij, Kwast geeft de vele men80 pagina’s (€ 7,99) sen die vandaag de dag de oversteek naar Europa wagen een gezicht.

EEN WINTER IN WENEN Een boekhandel, een beroemde dichter en een besneeuwd Wenen – de ideale ingrediënten voor een heerlijk verhaal als je het ons vraagt.

Marie werkt omstreeks 1910 als kindermeisje bij de welgestelde familie Schnitzler. Als ze op een dag een boek voor de heer des huizes moet ophalen dat niet Petra Hartlieb, Een winter voorradig is, staat de in Wenen, Uitgeverij Cactus, boekverkoper Oskar 174 pagina’s (€ 16,95) vervolgens niet alleen met het gevraagde boek voor de deur, maar ook met een boek voor haar…

WAT HET HART VERWOEST Een van onze redacteuren is een groot John Boyne-fan en zij kan in elk geval niet wachten om aan dit boek te beginnen. Wat het hart verwoest verhaalt over Cyril, die is geadopteerd en zich nergens thuis voelt. Ook niet in het Ierland van 1945. De John Boyne, Wat het hart eerste stap in de zoekverwoest, vertaling: Reintje tocht naar zichzelf is Ghoos en Pieter van der zijn ontmoeting met de Sterre, Uitgeverij Meulenhoff, flamboyante charmeur 608 pagina’s (€ 22,99) Julian. Maar Cyrils zoektocht leidt verder, naar New York en zelfs Amsterdam.

NOVEMBER 2017 PAGINA 8

SLOTERMEER

Tussen droom en daad In 2008 verscheen de bestseller Het Pauperparadijs, waarin Suzanna Jansen (1964) haar eigen familiegeschiedenis in kaart bracht.

Afgelopen maand verscheen haar nieuwe boek, Ondanks de zwaartekracht, waarin de schrijfster opnieuw een deel van haar eigen geschiedenis blootlegt.

Door Nikki Spoelstra Dit keer neemt Jansen ons mee naar haar geboorteplaats: de Amsterdamse tuinstad Slotermeer. Voor haar is die locatie meer dan alleen een verzamelpunt van jeugdherinneringen, het is de plek waar haar droom om danseres te worden is ontstaan. Een droom die koste wat het kost nagejaagd moest worden. Tevergeefs.

Slotermeer blijkt ook een belangrijke rol te spelen in de levens van Cor van Eesteren en Steffa Wine, twee kunstenaars die aan het begin van de twintigste eeuw worden gedreven door hun droom om naam te maken

carrière op het spel heeft gezet in de kunstwereld. Van Eesteren tijdens de oorlog. Overheersend is groeit uit tot een van de grootste echter haar bewondering voor deze stadsvernieuwers uit de geschiedenis van de Nederlandse architectuur, figuren, en dan met name voor Wine, de vrouw die Jansens droom met Slotermeer als een van zijn heeft geleefd. ‘meesterontwerpen’. Steffa Wine verwerft internationaal aanzien als Met Ondanks de zwaartekracht is balletdanseres en richt uiteindelijk een balletschool op in diezelfde stad. Jansen erin geslaagd om de levens van twee tot nog toe vrijwel onbeIn tegenstelling tot Jansen slagen kende kunstenaars uit het verleden zij er wel in om hun dromen om te te reconstrueren. Stap voor stap zetten naar daden. Daarnaast worwordt de lezer meegenomen in de den bekendere kunstenaars als Piet zoektocht. Dankzij dagboeknotiMondriaan en Theo van Doesburg ties, correspondenties en archiefopgevoerd. De aandacht voor de bezoeken komen we langzaam avant-garde en De Stijl maakt het maar zeker te weten hoe de levens verhaal uiterst actueel, gezien de geleefd zijn. Het perviering van ‘100 jaar De soonlijke verhaal van Stijl’ dit jaar. de schrijfster vormt Uit haar beschrijvingen daarbij telkens een blijkt dat de schrijfster intermezzo. Hierdoor opkijkt tegen Van Eestewordt het gaanderen en Wine. Dit weerweg duidelijk dat de houdt haar er echter onvervulde wens om niet van om een eerlijk danseres te worden beeld te schetsen en nog geen afgesloten ook de schaduwkanten hoofdstuk is. Wellicht van deze personen naar heeft het schrijven van voren te laten komen. dit boek Jansen geholJansen laat zien dat Van pen om het verleden Eesteren voornamelijk een plek te geven. zelf schuldig is aan het Suzanna Jansen, Ondanks uitgestelde succes en de zwaartekracht, Uitgeverij dat Wine haar eigen Balans, 256 pagina’s (€ 19,99)

MIGRANTENFAMILIE

Herinneringen aan een oude man Met Stadspanters schreef afgestudeerd woordkunstenaar Astrid Haerens een roman over een Brusselse migrantenfamilie uit Tunesië. De dood van de pater familias brengt mensen voor het eerst in lange tijd weer bij elkaar.

gelukt, maar nu leek er geen enkel écht gesprek, geen enkel moment van echt contact meer mogelijk.’ Ook dochter Rim had niet bepaald een goede relatie met Amar. Zij stelt dat ze haar vader eigenlijk nooit gekend heeft. In zijn nadagen was het een ‘ronkende oude man, rechtop slapend op de bank.’

Aan het begin van het boek laat Haerens de romanfiguren in krap een uur tijd de dode hun laatste Door Hugo Jager eer betuigen. Het is een originele manier om personages te introduceren, maar het werkt hier vooral Als Amar Moussaoui verwarrend. Je zou willen weten overlijdt, heeft dat een waarom de personages reageren grote impact. De man zoals ze reageren, maar daarvoor is is de spil in het leven geen plaats. In de volgende hoofdvan zijn familie en stukken zet de auteur wel steeds vrienden. Terwijl zijn iemand anders centraal, alleen de vrouw Aïsha huilend figuren blijven te veel aan de opperdoor het appartement banjert, zit vlakte. Alsof ze je bij een korte kenbuurmeisje Ange nieuwsgierig bij nismaking vluchtig een hand geven, de dode op bed en constateert ze dat glimlachend naar je staren, je een hij steeds meer van zijn levendige paar rake opmerkingen kleur verliest: ‘een vaal toewerpen en de volbeige trekt als een traag gende onbekende weer gordijn over zijn gezicht, voor je neus staat. Het zijn hals, zijn armen.’ boek had baat gehad Na zijn dood zijn het bij minder en beter uitvanzelfsprekend de hergewerkte karakters. inneringen aan Amar Toch is deze roman bij die overblijven. En dat tijd en wijle best verzijn niet per definitie makelijk. Haerens, die liefdevolle gedachten. woordkunst studeerde Zoon Aadam schetst aan het conservatohet beeld van een in rium van Antwerpen, zichzelf gekeerde vader is goed in het oproepen die hem niet begreep en van een compleet beeld weinig aandacht voor Astrid Haerens, Stadspanters, met weinig woorden. hem had. ‘Met elkaar Uitgeverij Polis, 269 pagina’s Bijvoorbeeld als Aadam praten was nooit goed (€ 19,99)

Astrid Haerens KOEN BROOS

de ouders van zijn vriendinnetje Marie ontmoet in een buurt waar ‘een grasmaaier zonder een bestuurder over het gazon’ raast. In één zin schets ze zo een overtuigend beeld van de rijke buurt, waar Aadam niet vertrouwd mee is. Al met al lijkt de schrijfster zich beter te kunnen verhouden tot kleine observaties. De dood bleek voor haar een te groot thema om overtuigend over het voetlicht te brengen.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 9

LITERATUUR TOM HANKS

2013 COLUMBIA PICTURES INDUSTRIES, INC. ALL RIGHTS RESERVED. AUSTIN HARGRAVE, ALL RIGHTS CLEARED

Tom Hanks

Getypte films Tom Hanks heeft een omvangrijke verzameling oude typemachines. Het was slechts een kwestie van tijd tot de wereldberoemde acteur zijn collectie daadwerkelijk zou gaan gebruiken.

Het resultaat is zijn debuut: Een stel verhalen.

Door Nora van Ouwerkerk In Een stel verhalen bundelt de nieuwbakken auteur maar liefst zeventien verschillende verhalen. In ‘Persjunket in de lichtstad’ gebruikt Hanks zijn vakkennis en laat hij de lezer kennismaken met het strak georganiseerde leven van een toerende B-acteur. ‘Ga naar Costas’ beschrijft hoe een Bulgaarse immigrant een bestaan in New York probeert op te bouwen. De bundel sluit af met Steve Wong, een ama-

de Mercedes-Benz onder de typemateurbowler die keer op keer strikes chines noemt, geef je de Mercedesgooit, waardoor hij het plezier in Benz te veel eer.’ het spel verliest. Hanks’ verhalen Het bijzondere aan Een stel verhalen staan stuk voor stuk op zichzelf, is de manier waarop de acteur buimaar als lezer kun je wel connecties tengewone gebeurtenissen op een zien. Zo gaan enkele vertellingen uiterst normale manier beschrijft. over dezelfde vriendengroep en In ‘Alan Bean plus vier’ onderneemt komen de columns van Hank Fiset, de vriendengroep bijvoorbeeld een een ouderwetse journalist van een reis om de maan met regionale krant, op vereen zelfgebouwde schillende plekken in de raket. Het plannen van bundel voor. de reis bleek echter Hanks’ passie voor oude niet zo gemakkelijk: typemachines loopt ‘Ik stelde voor dat we daarnaast als een rode de lancering zouden draad door het boek. laten samenvallen met Ieder verhaal bevat op de verjaardag van de zijn minst een verwijApollo 11, de beroemdzing naar de verzameste ruimtevlucht uit de ling van de acteur. In geschiedenis, maar dat ‘Dit zijn de overpeinzinging niet lukken omdat gen van mijn hart’ heeft Steve Wong in de derde hij het over een van week van juli een zijn favorieten: ‘Deze belangrijke afspraak bij is uit 1959. De Hermes Tom Hanks, Een stel verhalen, de tandarts had.’

2000. De absolute top vertaling: Lidwien Biekmann, Een stel verhalen onder de typemachines, Uitgeverij Atlas Contact, spreekt dermate tot de onovertroffen. Als je dit 424 pagina’s (€ 21,99)

‘Als je de Hermes 2000 de Mercedes-Benz onder de typemachines noemt, geef je de Mercedes-Benz te veel eer.’ verbeelding dat het overduidelijk is dat de schrijver ervaring heeft in de filmwereld. In ‘Wij geven om het verleden’ reist een man meerdere keren met een tijdmachine naar het New York van 1939 om de wereldtentoonstelling te bezoeken en de aantrekkelijke Carmen te ontmoeten. Het zou zo een plot voor een nieuwe Hollywood blockbuster kunnen zijn – uiteraard met Hanks in de hoofdrol.

Boeken Uitgeverij Conserve – november 2017

Commissaris van de Koningin Roel de Wit was een echte Noord-Hollander en natuurliefhebber. Dat blijkt uit het boek Het NoordHolland van Roel de Wit – 1927-2012, de biografie van Herman de Liagre Böhl. Roel de Wit was aanvankelijk wethouder van Amsterdam, daarna burgemeester van Alkmaar en daarna 16 jaar commissaris van de Koningin. Met altijd zijn vrouw Corrie aan zijn zijde. Het boek werd op 18 oktober aangeboden aan Johan Remkes, de huidige commissaris van de Koning in NoordHolland.

Herman de Liagre Böhl – Het Noord-Holland van Roel de Wit – 1927-2012, 260 pagina’s, met foto’s, € 19,99

Gerben Colster is het pseudoniem van de Bergense filosoof Hans Dijkhuis. Hij publiceerde na De schuld – over de vriendschap tussen René Descartes en Anthonis Studler van Zurck – heer van Bergen – een tweede satirische roman over het leven van een dorpsverslaggever, die verliefd raakt op een zangpedagoge, mar zijn ogen niet af kan houden van gerookte zalm. De zalm wordt gepresenteerd tijdens een zangavond, waarvan hij verslag moet doen, en hij is gebiologeerd door haar en de zalm, de derde persoon in het boek.

Gerben Colster – Gerookte zalm, roman, 188 pagina’s, € 19,99

Astrid Nijgh is het beroemdst geworden door het lied Ik doe wat ik doe, door haarzelf op muziek gezet met een tekst van Lennaert Nijgh. Wat ze mee heeft gemaakt met haar eerste echtgenoot op hun boot de Jonge Jacob beschrijft ze nu in Varen met de Jonge Jacob – Lennaert en ik op de Urker kotter 114. Daarin zwerven ze over het IJsselmeer en gaan ook over de Wadden naar Vlieland.

Tal van bekende namen komen in het boek voor: Herma en Jeroen Krabbé, Rob de Nijs, Liesbeth List, Boudewijn de Groot en talloze anderen.

Astrid Nijgh – Varen met de Jonge Jacob – Lennaert en ik op de Urker kotter 114, 150 pagina’s, € 17,99

Uitgeverij Conserve

Het verhaal van Wayan is aangrijpend en bijna ongelooflijk zoals de vermeende Indonesische communisten in 1965 behandeld werden door hun landgenoten. Naar schatting 1 miljoen mensen zijn over de kling gejaagd, zo ook op Bali. Dat verhaal vertelt Wayan aan schrijfster Jolanda MaurerTamerus. In het boek worden de bittere gevolgen van de massamoord op de communisten beschreven. Het overkomt zoveel arme families van rijstboeren in kleine dorpjes, zo’n gebeurtenis treft ook Wayan op jeugdige leeftijd. Na de dramatische gebeurtenissen krabbelt hij langzaam weer op en begint een guesthouse dat uitgroeit tot een bloeiend toeristisch verblijf, ook wordt hij gelukkig in de liefde. Hij trouwt met een dochter van een van de rijkste families in Sanur.

Jolanda Maurer-Tamerus – Wayan – Roman over de bittere gevolgen van de massamoord op communisten op godeneiland Bali, 324 pagina’s, € 19,99

In de boekhandel of portvrij te bestellen via www.conserve.nl.

Voor België wordt helft portvrij, dus € 4,65 per bestelling.

ADv 260 x 193 BK_Opmaak 1 25-10-17 10:40 Pagina 3

Filosofie van de jamsessie JURRIËN ROOD

© F OTO : M A R K B A K K E R

of Hoe we kunnen samenwerken in vrijheid

‘Hoe is het mogelijk dat mensen

Als amateursaxofonist heeft Jurriën Rood vijfentwintig jaar ervaring met het

zo gemakkelijk samen muziek

spelen in jamsessies, met alle bijbehorende hoogte- en dieptepunten. Als filosoof

kunnen maken, zonder afspra-

beschouwt hij de jam als een experiment van mensen die elkaar (nog) niet kennen

ken vooraf, zo vrij, en dat het toch klinkt als... muziek?’

– Jurriën Rood

en in vrijheid met elkaar samenwerken. Het is een prachtige metafoor voor het openbare leven en het publieke debat.

De vragen die bij de jam spelen, zijn vragen die ons allemaal aangaan. We denken vaak dat vrijheid wordt beperkt door regels, maar Jurriën Rood laat zien dat regels juist vrijheid kunnen schéppen, zowel in de muziek als in de maatschappij.

W W W. F I L O S O F I E V A N D E J A M S E S S I E . N L

244 pagina’s | I S B N 978 90 477 0941 1 | € 19,95

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 11

BOEKFRAGMENT

In de schemer fluit de merel Een melancholische roman over drie mensen, verbonden door eenzaamheid en verlangen. Ze wonen in hetzelfde appartementengebouw in Stockholm: de depressieve Elisabeth, de homoseksuele Elias en weduwnaar Otto.

Een verkeerd bezorgd pakketje vormt het begin van een vriendschap, waarin hun gedeelde liefde voor verhalen en literatuur hen ertoe brengt zich voor elkaar open te stellen.

Linda Olsson, In de schemer fluit de merel, Uitgeverij Orlando, 224 pagina’s (€ 18,95) www.uitgeverijorlando.nl

De deurbel had een paar keer geklonken. Uiteindelijk had ze een stukje wc-papier opgerold en dat ertussen gevouwen. Sindsdien had ze de bel niet meer gehoord. Of dat kwam omdat niemand had aangebeld of omdat het papiertje zijn werk deed, wist ze niet.

Zonder deze ingreep zou ze genoodzaakt zijn geweest het gebel aan te horen totdat degene die voor de deur stond zou opgeven, of ze zou hun hebben moeten vragen haar met rust te laten. Ze dacht niet dat ze daartoe in staat zou zijn. Ze vertrouwde haar stem niet meer, wist niet of die het nog deed. Elke dag werd ze daar minder zeker van.

Het appartement was een schild geworden dat haar omhulde. Het

was niet echt van haar, maar het beschermde haar. Haar bezittingen zaten grotendeels nog in dozen.

Bezittingen. Wat een vreemd woord.

Het beschreef zeker niet de band die ze met deze dingen had. Ze bezat ze niet langer. Ze had niet eens goed opgelet wat ze had ingepakt, het was allemaal zo snel gegaan. Van deze spullen had ze niks nodig en ze kon zich niet voorstellen dat ze de dozen ooit nog zou uitpakken.

Van verschillende kanten klonken geluiden. Vanuit het trappenhuis, vanaf de straat en vanuit de appartementen naast haar. Een stoel schraapte over de vloer boven haar.

Voetstappen. En, het moeilijkste van alles, stemmen in de verte.

Zachte geluiden, tekenen van leven, als scherpe klauwen op haar huid.

En dan de kerkklokken. Het steeds terugkerende geluid van de kerkklokken, die zinloze tijdmeters. Het was maart. Ze was hier al bijna twee maanden. En het was maandag, dacht ze. Of misschien dinsdag?

Ze had nog wat soep over, een paar zakjes met eenpersoonsporties.

Maar de koelkast en de voorraadkast raakten al aardig leeg. Dat was enigszins zorgwekkend. Ze wist niet goed wat ze zou doen als het voedsel helemaal op zou zijn. Niks eten totdat haar lichaam het opgaf? Hoe lang zou dat duren? En als dat het uiteindelijke doel was, waarom dan het proces niet versnellen en het

voedsel dat ze nog had weggooien?

Ze zette die gedachten van zich af. Probeerde zichzelf weer leeg te maken. Geen gedachten.

Met gesloten ogen hoopte ze op een toestand van leegte. Was dat te veel gevraagd?

Als ze stil in bed lag, geduldig – en haar geduld had ongekende toppen bereikt – verscheen de Vrouw in het Groen af en toe. Net zoals ze altijd in de koortsdromen uit haar kindertijd was verschenen. Altijd even verstild achter haar piano, afgewend, de smalle rug naar het publiek. Nooit een geluid. Nooit een beweging.

Alleen die onheilspellende, geladen stilte, die een overweldigende, afschuwelijke hopeloosheid met zich meebracht. Een misselijkheid die aan haar huid en haar tong bleef kleven. Waar ze totaal geen zeggenschap over had.

Toen deze visioenen, of wat het ook waren, weer waren begonnen, had ze gedacht dat ze dezelfde waren. Ze lag daar maar en zakte weg en ontwaakte weer uit een koortsachtige slaap, met een voorhoofd dat nat was van het zweet en een gloeiend heet lijf.

BOEKFRAGMENT

Om wie je bent Aaltje van Zweden, vrouw van Jaap van Zweden, schreef een aangrijpend verhaal over een moeder die strijdt voor het geluk van haar eigen zoon.

Aaltje van Zweden, Om wie je bent, Uitgeverij Ambo|Anthos (€ 18,99) www.amboanthos.nl

Na Benjamins geboorte weet ik meteen dat er iets is. Hij ziet er niet ontspannen uit, met een diepe frons op zijn voorhoofd en een rode huidskleur. Het is alsof hij zich, vanwege het chaotische begin van zijn bestaan, schrap zet voor wat komen gaat. Op het moment dat ik hem in mijn armen houd, weet ik op een soort abstract niveau dat wat ons te wachten staat niet gemakkelijk zal zijn. Hij lijkt niet, zoals de andere kinderen, de belofte te belichamen van een gelukkig leven. De volgende morgen zitten Jaap en ik al vroeg in de kamer van de kinderarts. Ik hoor hem zeggen: ‘Ik heb gedacht aan…’

Allerlei Latijnse termen rollen over tafel. Wat zegt hij? Waar heeft hij het over? Ik heb het gevoel dat ik ga flauwvallen. Na een halfuur vraagt Jaap opgelucht: ‘Dus er is niets aan de hand?’ De dokter vervolgt zijn betoog, maar ik hoor hem van steeds verder weg praten. ‘De conclusie is dat we niets kunnen vinden en dat uw kindje gezond is.’ Tijdens het gesprek denderen er allerlei emoties door mij heen. Daar heeft de arts echter geen oog voor. Hij stelt voor

dat Benjamin nog een paar dagen in de couveuse blijft zodat hij goed in de gaten gehouden kan worden.

Maar waarom, als er niets aan de hand is? Hem zelf voeden lukt niet goed omdat hij voeding door zijn neus teruggeeft. Ik word er nog onrustiger van. Er is onzekerheid bij ons gezaaid, waardoor ik nog sterker die vreemde afstand voel tussen mijn pasgeboren kindje en mij. Ik kijk met heel andere ogen naar hem, niet zoals ik naar mijn twee oudste kinderen als baby heb gekeken.

Telkens als Jaap en ik voor de couveuse staan, vragen we ons af of er echt niets met hem aan de hand is.

We hebben allebei dat onbestemde gevoel. We vragen het ook aan de vroedvrouw, die helaas niet bij zijn bevalling heeft geassisteerd. Zij heeft al meer dan dertig jaar ervaring.

Nee, zij heeft zoveel baby’s gezien en ook zij kan niets vreemds aan hem ontdekken. Op Koninginnedag krijgen we onze acht dagen oude Benjamin mee naar huis. Hij heeft zeven dagen in de couveuse gelegen. Hij heeft een oranje hoedje op, het is immers feest. Het huis is met slingers versierd en Anna en Daan dansen van blijdschap. Mama en het nieuwe broertje zijn eindelijk thuis.

We voelen ons de koning te rijk, nu komt alles gewoon goed. Maar mijn voorgevoel heeft me niet bedrogen.

Het is niet goed. Benjamin lijkt zich niet van zijn omgeving bewust. Hij

oogt niet ontspannen en drinkt niet goed. Ik heb me niet voor niets voorgenomen onvoorwaardelijk van hem te houden. Hij huilt verschrikkelijk veel. Sterk zijn voor mijn zoon blijkt ook te betekenen zijn ontroostbare gehuil in de nacht proberen op te laten houden, ook al lijkt niets te helpen. Hem ondanks de weinig hoopvolle verhalen van de kinderarts te omarmen. Het betekent het jongetje dat naast mij ligt te leren liefhebben.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 12

SPANNING BOEKENKRANT TIPT VERMINKTE TOEKOMST Een gloednieuw boek in de VT-thrillerreeks, waarin rechercheurs Sanne Philips en Luca Borra de hoofdrol spelen. Sanne duikt in deze thriller het verleden in als ze een envelop ontvangt met daarin de ketting van haar verdwenen moeder. Algauw dringen zich talloze vra- Melissa Skaye, Verminkte toekomst, Uitgeverij LetterRijn, gen op: leeft haar moe300 pagina’s (€ 17,50) der nog? Wie heeft haar de ketting gestuurd?

Haar collega Luca helpt haar in deze persoonlijke zoektocht.

DITTRICH

Een leugentje om eigen bestwil ‘Stel je voor dat je je alles kon herinneren wat er op een bepaalde plek gebeurd was.

De lucht zou zwanger zijn van herinneringen, verstikkend en naargeestig,’ schrijft Boris O. Dittrich in Halszaak.

De zaak die centraal staat in deze thriller wordt vanuit verschillende perspectieven belicht. Maar wie spreekt de waarheid? En kun je je geheugen wel vertrouwen?

Door Denise de Corte

PEST In Pest worden sprookjes werkelijkheid. Als in de nabije toekomst overal ter wereld mensen in slaap vallen, is de chaos compleet.

Straten en openbare plaatsen liggen bezaaid met burgers. Is het een terroristische aanslag als nooit tevoren of de natuur die zich wreekt?

Niemand kent de oorJoost Devriesere, Pest, Uitgeverij Houtekiet, 260 pagina’s zaak. Enkele inwoners (€ 19,99) van een Vlaamse provinciestad, die aan het onheil zijn ontsnapt, maken van de situatie gebruik om oude rekeningen te vereffenen.

MOORD OM DE HOEK Moord om de hoek is het debuut van de in Siberië geboren Vera Stupenea, die opgroeide in het arme Moldavië.

In 1997 kwam ze naar Nederland om hier te studeren. Na jarenlang Engelse lesboeken te hebben geschreven, is er nu dit bloedstollende verhaal van haar hand Vera Stupenea, Moord om de over de zestienjarige hoek, Uitgeverij Scelta Publishing (€ 12,00) Sophie, die zelfmoord pleegt en haar lerares Jonna de schuld geeft. Maar niets is wat het lijkt.

VERDWENEN Je zou maar op de vlucht zijn met je twee kinderen voor je gewelddadige echtgenoot en worden aangehouden door de politie, die tot overmaat van ramp drugs vindt in de achterbak van je auto, waar jij niks vanaf weet. Het overkomt de Amerikaanse Audra Kinney, die totaal in paniek raakt. Misschien maar goed dat ze op dat moment niet weet dat haar nog veel vreselijkere dingen te wachten staan.

Haylen Beck, Verdwenen, vertaling: Alexandra van Raab van Canstein, Uitgeverij Q, 320 pagina’s (€ 19,99)

Halszaak begint met een intrigerende proloog. Zlatan, het zoontje van rechercheur Maya Oliphant, kijkt met bange, grote ogen naar de wereld. Volgens zijn moeder heeft hij al te veel meegemaakt. Deze kwetsbare blik in het privéleven van Maya stort je meteen in het verhaal waarin het begrip ‘waarheid’ een nieuwe betekenis krijgt.

VERENIGDE STATEN

Als rechercheur onderzoekt Maya een opvallende zaak. Een zwerver is op grove wijze aangehouden door de politie na een poging tot diefstal en de gebeurtenis is op camera vastgelegd door getuige Wilfried.

Politieman Remko Vonk, die verantwoordelijk was voor de arrestatie, beweert bij hoog en laag geen fout te hebben begaan en correct te hebben gehandeld. Zodra Maya constateert dat zijn verklaring totaal niet past wordt vermoord. Oliphant neemt bij de beelden van de video, begint het heft in eigen handen en probeert de spanning zich op te bouwen. de zwerver te identificeren, maar Het verhaal wordt niet alleen vanuit haar nieuwsgierigheid de perspectieven van de leidt alleen maar naar politie en de getuigen nog ingewikkeldere verteld. Ook het algemezaken. De anonimiteit ne publiek is van groot van de zwerver en de belang. Hoe krachtig leugens van de politie de uitwerking van het geven het boek een internet is, wordt duidemysterieuze twist, die lijk als Bergmans video de interesse van de verspreid wordt. De uitlezer blijft stimuleren. eenlopende meningen Tot het einde toe trekt over de politie die online Dittrich de rollen van tentoongespreid worden, dader en slachtoffer in zorgen voor twijfels bij twijfel. Wie kun je wél rechercheur Oliphant. vertrouwen?

Dat wordt alleen maar Boris O. Dittrich, Halserger wanneer de zwerzaak, Uitgeverij de Bezige Bij, ver in het ziekenhuis 352 pagina’s (€ 19,99)

De anonimiteit van de zwerver en de leugens van de politie geven het boek een mysterieuze twist.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 13

SPANNING INTERVIEW

‘Niet meer dromen, maar schrijven is mijn leven’ Schrijver Pieter Aspe is bekend van zijn reeks rond commissaris Van In. Eind september kwam De butlerknop uit, het laatste boek met de ietwat norse speurder die graag een goed glas sterk blond bier drinkt in de hoofdrol. Bovendien heeft de auteur een bewogen jaar achter de rug. Hoog tijd voor een gesprek met Vlaanderens bekendste thrillerauteur.

‘Spanning heeft veel te maken met nieuwsgierigheid. Lezers mogen niet in slaap vallen.’

Door Katy Hurkmans Hij moet nog even een rustig plekje zoeken voor het telefoongesprek kan aanvatten, weg van de gezellige drukte in het etablissement waar hij zich bevindt en naar buiten. Wie weet heeft hij er wel zijn eigen biertje voor laten staan, maar het is voor hem belangrijk dat hij goed wordt verstaan. Aspe neemt er de tijd voor en zoekt naar een plaats waar ook het voorbijrijdende verkeer hem niet kan storen. Dan steekt hij van wal: ‘Ja, het is waar. Dit veertigste boek is echt de laatste Van In.’ In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, nam hij deze beslissing ruim voor het overlijden van zijn vrouw Bernadette in augustus 2016. Zij stierf na een kort en overdonderend ziekbed aan de gevolgen van longkanker.

Haar dood luidde een moeilijke periode in voor de schrijver. ‘In overleg met mijn uitgever heb ik reeds twee jaar geleden al gekozen om de reeks af te sluiten. De beslissing was genomen voor die moeilijke periode. Het is een mooie prestatie om veertig boeken met hetzelfde hoofdpersonage te hebben geschreven. Ik speel wel met plannen om nog iets te doen met een van de andere personages, maar dat is nog vaag en absoluut niet concreet.’

Pieter Aspe

Het vierkant van de wraak, verscheen reeds in 1995. ‘Dat was het begin van alles,’ zegt Aspe. ‘Het moment waarop je als schrijver het hele proces voor de eerste keer meemaakt is speciaal. Je hoort dat je zal worden uitgegeven, je bekijkt de drukproeven en je ziet mensen inderdaad In De butlerknop onderzoekt Van In jouw boek lezen, dat de moord op een vrouw zorgt voor een gevoel die net daarvoor een van euforie. Zeker als inbraak heeft gepleegd het dan ook nog een met de beste vriend van goede oplage haalt. Bij haar zoon. De commishet tweede boek is die saris belandt al snel op roes al een pak mineen dood spoor, want der. Toch is er nog een er is geen motief en er boek met Van In dat lijkt niet meteen een een speciaal plaatsje verband te zijn tussen heeft. Ik was net samen de twee misdaden. Het met Bernadette en ik onderzoek zal hem uitherinner me nog dat ze eindelijk terugleiden vroeg waar de plot over naar een zaak uit het zou gaan en de blik die begin van zijn carrière.

Pieter Aspe, De butlerknop, ze me toewierp toen ik Dat is een behoorlijke Uitgeverij Aspe NV, antwoordde: “Slechte sprong terug in de tijd, 320 pagina’s vrouwen”. Dat boek, want het eerste boek, (€ 21,99)

JURGEN ROGIERS

beeld onverwachte dingen zeggen.

Ik besteed bewust veel aandacht aan dat soort schrijftechnische dingen.’

Het heeft even geduurd voor Aspe na het overlijden van zijn vrouw de moed weer vond om te schrijven, even twijfelde hij zelfs aan zijn schrijversbestaan. Toch slaagde hij erin de draad weer op te pakken.

Naast De butlerknop verscheen recent nog een ander boek dat Aspe nauw aan het hart ligt: Afscheid van een muze. Deze graphic novel maakte hij samen met cartoonist Marec en hierin brengt Aspe het verhaal van zijn relatie met Bernadette.

Het was een verboden liefde, die ondanks felle reacties in hun omgeving uitgroeide tot zoveel meer.

Helaas sloeg het noodlot na dertien jaar keihard toe. Boezemvriend Marec overtuigde hem ervan om het in boekvorm te gieten. ‘Ik zou dit niet met iemand anders dan Marec hebben kunnen doen. Een jaar of veertien geleden leerden we elkaar toevallig kennen op de boekenbeurs, we raakten aan de praat en we zijn allebei uit Brugge afkomstig. Ik weet dat hij ongelooflijk goed is in wat hij doet. Hij heeft veel in zijn mars en het vertrouwen was er om de relatie en het verlies met hem te bespreken.

We hebben veel gepraat, het grootste deel van de samenwerking bestond simpelweg uit gesprekken. Daarna heeft hij het geheel sfeervol in beeld weten te brengen.’

Dertien (2003), is uiteindelijk wel het best verkopende boek geworden.’

Wanneer hem gevraagd wordt Volgend jaar wordt Pieter Aspe 65 waarom Van In zo’n succes is geen als auteur heeft hij geen echte worden, heeft hij er eigenlijk geen dromen meer. Er is immers een serie uitleg voor. ‘Het heeft me verbaasd. gemaakt van zijn boeken rond Van Het kan mijn manier van schrijIn, een theaterbewerking en zelfs ven zijn. Het is vlot en spreekt daareen hoorspel voor de door wellicht een groot radio. Met een lach publiek aan.’ Een deel voegt hij daar aan toe: van de aantrekkings‘Eigenlijk ontbreekt kracht komt natuurlijk alleen nog de pornovervoort uit het spanningssie. Of doe toch maar element. Daar kan hij een musical, want ik als thrillerschrijver niet mag zulke dingen misomheen. ‘Spanning schien niet zeggen.’ Dat heeft veel te maken met weerhoudt hem echter nieuwsgierigheid. Leniet van het blijven zers mogen niet in slaap schrijven. Van In mag vallen, het is essentidan misschien geen eel dat je hun aandacht nieuwe zaken meer vast weet te houden en gaan onderzoeken, dat doe je met voldoenPieter Aspe en Marec, Afscheid maar: ‘Schrijven is mijn de plotwendingen, maar van een muze, Uitgeverij leven en daar ga ik ook met humor en met Van Halewyck, 144 pagina’s gewoon mee door.’ personages die bijvoor(€ 22,50)

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 14

BOEKFRAGMENT

Paulus de hulpsinterklaas De nieuwe druk van Paulus de hulpsinterklaas is voor het eerst aangevuld met 16 pagina’s extra tekst en tal van unieke illustraties.

Jean Dulieu, Paulus de hulpsinterklaas, Uitgeverij De Meulder, 104 pagina’s (€ 17,50) www.demeulder.nl

Oehoeboeroe had de grootste moeite om de aandacht van deze zogenaamde Sinterklaas af te leiden.

Telkens wanneer iemand iets te lang naar zijn zin naar Sinterklaas gluurde, zette Oehoeboeroe weer een nieuw klaasliedje in. Er werd veel gejuicht en gelachen. Paulus had minstens evenveel plezier als de dieren. Soms vergat hij helemaal om zijn baard vast te houden en dan wipte het ding zo grappig dat de dieren er de grootste pret over hadden.

‘En nu allemaal even stil!’ beval Oehoeboeroe met zijn diepe stem.

‘Gregorius heeft nog geen liedje voor Sint Nicolaas gezongen.’

‘Ha, ja, Gregorius moet ook zingen,’ werd er geroepen en: ‘Nu zult u eens wat horen, Sint Nicolaas!’

Gregorius begon eerst vriendelijk te kwispelen, maar daar hield hij verschrikt mee op toen het tot hem doordrong wat er van hem verwacht werd.

De slaperige das werd uit een hoek van het kamertje getrokken en door vele poten naar voren geduwd. Helemaal wakker was Gregorius zeker niet. Na het vele snoepen had hij geprobeerd een tukje te doen, maar

dat was door het lawaai om hem heen niet erg gelukt. Toen hij nu half dommelend voor Sint Nicolaas stond, werd hij opeens verschrikkelijk zenuwachtig. De Sint keek heel ernstig naar hem.

‘Ja, Gregorius, alle dieren hebben nu al klaasliedjes voor me gezongen, behalve jij. Je ontkomt er niet aan, vooruit, laat horen wat je kan.’

Diep beschaamd boog Gregorius het dassenhoofd. Op een teken van Oehoeboeroe werd het heel stil in de kabouterboom. Toen begon Gregorius te zingen met een bibberende bromstem: ‘Zie de boot stoomt door de strui... eh... nee, boooooomen, Sinter... schoen... harpoen en... eh kaaaaaas. ’t Waaiend paardje is gekoooooomen, en het heerlijk wild gedaaaaaas.

Vol van wimpels huppelen wij...

O, wat zijn we heden blij, Vol van rimpels himpelt hij In de simpel... kimpel... timpel... eh... brei!’

Na dat schone lied brak er een daverend gelach los. Alle dieren kregen tranen in de ogen en ook Sint Nicolaas gierde het uit. Hij vergat al zijn waardigheid, sloeg zich met beide handen op de knieën en verloor daarbij de voorzichtigheid wel erg uit het oog.

De gevolgen waren verschrikkelijk.

De mooie lange baard wapperde naar de grond en sleurde de krullen

mee. De mijter boemelde van de klazenbol en... daar stond een doodongelukkige Paulus voor de ogen van de onthutste dieren. Vergeefs probeerde hij zich nog te verstoppen in zijn wijde mantel. Maar het was al te laat. Iedereen had hem herkend. Een wild tumult brak los. Schelle kreten weerklonken. Er werd gegooid met pepernoten.

‘Het is Sint Nicolaas helemaal niet,’ werd er geroepen, ‘het is Paulus!’

‘We zijn voor de mal gehouden!’

‘Paulus zou op het paard passen!’

‘Waar is het paard?’

‘Er is een paard in de boom!’

‘Ik wil eruit. We moeten vluchten!’

Angstig renden de dieren door elkaar. Ze botsten tegen elkaar op en vielen over stoeltjes en krukjes. In de algemene verwarring griste Paulus zijn schoentjes voor het vuurtje weg, wierp één vastbesloten blik op de deur en wilde zich juist een doortocht banen om er vandoor te gaan, toen Salomo, die bij het noemen van het paard naar buiten was gevlucht, hijgend weer naar binnen kwam springen en boven al het lawaai uit schreeuwde: ‘Er staat een man voor de deur!’

BOEKFRAGMENT

De vloek van Woestewolf Op een dag ontvangen dokter Kroch en zijn knecht Valet een kist vol goud en een brief met een smeekbede van een patiënt die lijdt aan… goudkoorts.

Paul Biegel, De vloek van Woestewolf, Uitgeverij Lemniscaat, 148 pagina’s (€15,95) www.lemniscaat.nl

De kist was zwaar. De twee soldaten die hem droegen, zagen er bezweet uit, maar toch zetten ze het ding geen ogenblik neer om even uit te rusten. De lange weg door het donkere woud bleven ze aan één stuk lopen, met trage passen en het zware ding tussen zich in. Waar kwamen ze vandaan? Hoe lang waren ze onderweg? En, wat zat er in die kist?

De rover die hen al een tijd volgde, bedacht van alles: kleren, parels, zilver, goud, edelstenen. Hij maakte het steeds mooier, hij gluurde steeds gretiger, hij sloop steeds grimmiger van struik tot struik. Maar geen ogenblik zetten de soldaten de kist neer.

Waren ze onvermoeibaar? Waren ze van staal? Waren het wel mannen? Of spoken? Voorbij het donkere woud liep de weg naar een dorpje.

Een klein gehuchtje met niets bijzonders, behalve dat er een bijzonder heertje woonde. Een huisje met een tuintje had hij, en een bijhuisje met maar één raampje. Naast de deur stond een bordje: Dokter Kroch, heelmeester van alle kwalen, wonden, beten en breuken. Voor drank, zalf of poeder: achterom. Het was voor deze

deur dat de soldaten, eindelijk, hun zware kist neerzetten.

Dokter Kroch zat in zijn bijhuisje. Te roeren, te mengen en te mompelen te midden van een onbeschrijfelijke wanorde. Boeken, buizen, glazen, potten, geraamtes, pruttelmengsels, kruiden, tangen, scharen, papieren vol cijfers, sterrenkaarten en zijn bril. ‘Arma virumque cano,’ mompelde hij, want Latijn is de taal der geleerden, ‘Troiae qui primus ab oris...’ en hij roerde en snoof alsof kennis ook door de neus was binnen te halen. Er werd op de deur geklopt. Dokter Kroch hield de kolf met het mengsel even boven de vlam, schudde krachtig, voegde nog twee druppels galextract toe en bracht andermaal zijn neus boven de opening. Er werd opnieuw op de deur geklopt. ‘Qui primus ab oris Italiae fato – stóór me niet!’ Het bleef even stil achter de deur. ‘Meester!’ riep toen een wat angstige stem, ‘meester, een geschenk!’ Dokter Kroch goot het mengsel in een bak en zocht tussen zijn poeders en opgezette padden naar een speciaal kruid dat hij – ‘Een wát?’ riep hij naar de deur. ‘Een geschenk! Een cadeau!

Voor u!’ ‘Stoor me niet, Valet. Eet zelf maar op!’ Weer bleef het stil achter de deur. ‘Meester,’ bibberde de stem ten slotte, ‘’t is niet, om te eten. ’t Is... u moet ’t zien.’ Het geleerde heertje raakte uit zijn concentratie. Hij zette het gevonden kruidenpotje met een

klap op tafel en richtte zich tot de deur: ‘Zien? Zien? Wat zien, Valet?

Stoornis gezeur gezanik gemeier gemekker ge-ge- Wat heb je daar, laat zien!’ De deur werd schuchter geopend en de knecht van dokter Kroch trad binnen, zeulend met een loodzware kist. Hij zette het ding met een bonk op de houten vloer.

‘Alstublieft!’ Het doktertje nam zijn bril af, zette hem weer op, keek naar de kist, dan naar zijn knecht. ‘Wat wat wat – wat betekent dat? Wat moet ik daarmee?’ Valet liet zich op zijn knieën zakken. Hij had de kist al lang open willen maken, maar durfde het niet te doen voor hij hem aan zijn meester bracht. Nu kon hij zijn nieuwsgierigheid niet langer bedwingen, en alsof hij een daad van dienst verrichtte opende hij langzaam het deksel. Bijna had hij een kruisteken geslagen toen hij de inhoud zag. Goud, niets dan goud, blinkend en schitterend goud danste voor zijn ogen.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 15

BOEKFRAGMENT

De witte stip Onesmus Malandi woont in Afrika. Hij wil naar de voetbalschool, maar zijn ouders kunnen dat niet betalen. Als er talentenscouts langskomen, waagt Onesmus zijn kans.

Gerard van Gemert, De witte stip, Clavis Uitgeverij (€ 14,95) www.clavisbooks.com

‘Er staat al een hele rij.’ Jamar ging sneller lopen.

Onesmus zag het. Het nieuwtje had zich snel verspreid. Hij wist wel dat hij niet de enige was die liefst morgen nog toegelaten zou worden op de voetbalschool. En die droomde van een carrière in de Premier League of waar dan ook in Europa.

Maar Onesmus wist ook dat bijna niemand hier in de omgeving van Ol Donyo Sabuk zoveel talent had als hij.

‘Ik zie Ubora nergens.’ Jamar klonk opgetogen.

Onesmus probeerde over de andere jongens heen te kijken. En inderdaad, nergens was Ubora te bekennen. Zo te zien kozen de trainers van de voetbalschool de jongens uit die het team zouden vormen dat tegenstand aan het Ndoto Ni elftal zou bieden. Dat vergrootte zijn kans.

‘Kom naar voren.’ Jamar duwde andere jongens weg. Dat ging niet vanzelf, want die lieten zich niet zomaar wegduwen. Maar Jamar was sterk en groter dan zijn leeftijdsgenoten.

Onesmus liep achter Jamar aan en even later stonden de twee jongens op de tweede rij.

Twee trainers stonden voor de groep met elkaar te overleggen. Ze hadden blauw-witte trainingspakken aan en het logo van de voetbalschool zat op hun borst. Het waren dezelfde exemplaren die de jongens op Ndoto Ni droegen. Heel soms liepen ze door het dorp. Onesmus bekeek hen dan met gemengde gevoelens. Aan de ene kant had hij bewondering voor hen, maar hij was ook stikjaloers.

‘Oké.’ Een van de trainers vroeg om aandacht. Hij had een kistje waar fruit in had gezeten omgekeerd op de grond gelegd en was erop gaan staan. ‘Even luisteren allemaal.’

De jongens die, waarschijnlijk van de opwinding, enthousiast met elkaar in gesprek waren en nauwelijks stil konden staan, waren nu een en al oor.

‘Mijn naam is Thabo. Ik ben een van de trainers van Ndoto Ni.’ Hij wees naar de ingang van het complex dat een stukje verderop lag. ‘Overmorgen spelen de beste spelers van de voetbalschool een wedstrijd voor een aantal scouts uit Europa. En een aantal van jullie zijn hun tegenstanders.’

Jamar stak zijn vinger op.

O nee, dacht Onesmus. Waarom doet hij dat? Op school kon de juf ook nooit haar verhaal afmaken omdat Jamar haar constant onderbrak. Pas als ze zei dat hij zijn vinger niet meer

op mocht steken, hield hij zich koest.

‘Wat wil je vragen?’ Thabo knikte vriendelijk in de richting van Jamar.

‘Waarom spelen de jongens van Ndoto Ni niet tegen elkaar?’

Onesmus deed twee tellen zijn ogen dicht. Maar het was een goede vraag.

Er zaten ongeveer veertig jongens op Ndoto Ni. Daar konden ze toch wel twee elftallen uit samenstellen?

Maar Thabo had zijn antwoord al klaar. ‘De spelers van Ndoto Ni trainen elke dag met elkaar, dus die kennen elkaar heel goed. Ze kennen elkaars sterke en zwakke punten.

We willen juist dat ze tegen elftallen voetballen die nieuw zijn.’

Klinkt logisch, dacht Onesmus.

Jamar deed meteen zijn vinger weer omhoog en zonder op toestemming te wachten, stelde hij de volgende vraag. ‘Maar wij zijn toch veel minder goed dan de spelers van Ndoto Ni? Dus dan wordt het toch een makkie.’

Nu moest Thabo even nadenken, maar hij had nog steeds een vriendelijke glimlach om zijn mond.

‘Daarom gaan we jullie testen.

Alleen de besten worden uitgekozen.’

Feestje in mijn hoofd

Stine Jensen met illustraties van Karst-Janneke Rogaar, Feestje in mijn hoofd. Over geluk, Uitgeverij Kluitman, 128 pagina’s (€ 14,99) www.kluitman.nl

In Feestje in mijn hoofd duikt Zilveren Griffel-winnaar Stine Jensen in de wereld van geluk. Aan de hand van vragen, uitleg en voorbeelden zet Stine kinderen en volwassen aan tot nadenken over wat geluk kan zijn.

Oké, je kunt dus in Ethiopië geboren zijn, waar de mensen arm zijn en er een voedseltekort is. Of je kunt in Nederland zijn geboren, waar mensen rijk(er) zijn. Puur toeval. Er kan ook van alles gebeuren in je leven.

Eén van je ouders kan ziek worden of je kunt gepest worden op school. Of

je gaat verhuizen, en je moet je beste vrienden daarom missen. Geluk is dus voor een deel afhankelijk van de omstandigheden waarin je geboren wordt, en voor een deel van de dingen die je overkomen. En het hangt ook af van wie je bent. Sommige mensen staan vrolijker in het leven dan andere, dat is een kwestie van karakter. Aan dat karakter kun je natuurlijk best wat doen, maar voor een deel word je ook zo geboren.

Volgens sommigen is geluk maakbaar, dat wil zeggen dat jij er zelf voor kunt zorgen dat je gelukkig bent. Of je nu in Nederland of Ethiopië woont (locatie), verdrietige of vrolijke dingen meemaakt (levens-

loop) en een piekeraar of vrolijk bent (karakter): het belangrijkste wat je moet doen is leren om je negatieve gedachten niet te veel aandacht te geven. Wie te veel piekert is immers niet blij. Je moet positief denken.

Denken aan leuke dingen en dingen die goed gaan. Dan heb je ook minder stress. En dat kun je leren. Voor echte piekeraars kan het fijn zijn om te leren hoe je de zonnige kant kunt zien. Want onze gedachten bepalen wel hoe we ons voelen. Je kunt jezelf trainen om iedere keer als je een negatieve gedachte hebt ‘ho, stop!’ te zeggen en ervoor te kiezen om er niet in te blijven hangen.

Het Klokhuis onderneemt. Dat is je eigen zaak!

Paulien Smeulders en Annemarie Bon, Het Klokhuis Onderneemt. Dat is je eigen zaak!, Uitgeverij Kluitman, 128 pagina’s (€ 15,99) www.kluitman.nl

Momenteel kun je op tv de afleveringen van Het Klokhuis Onderneemt zien. Hierbij is het geweldige boek Het Klokhuis Onderneemt. Dat is je eigen zaak! verschenen. Je leest hierin waaraan je zoal moet denken bij het starten van een eigen onderneming.

Zo heeft bijvoorbeeld elk bedrijf een naam nodig!

Je kan natuurlijk heel simpel zeggen waar het om gaat, ‘Lotte’s lekkere limonade’ bijvoorbeeld, of je kan er wat langer over nadenken en iets

grappigs verzinnen. Weet jij het nog niet? Hieronder vind je wat tips!

Een bedrijfsnaam is het beste als mensen hem makkelijk onthouden en snel snappen wat voor soort bedrijf of product je hebt. Thuisbezorgd.nl is daar een goed voorbeeld van.

Gebruik geen gekke letters en zelfverzonnen namen. ‘Axetalio’ zegt bijvoorbeeld niks, je hebt geen idee wat voor bedrijf dat zou kunnen zijn en je bent de naam zo weer vergeten.

Denk ook vooruit. Aan het einde van dit hoofdstuk vind je het bedrijfsplan van ‘Lily leest’, een vlog over kinderboeken. Stel dat Lily het vloggen superleuk blijft vinden en het

gaat goed, dan wil ze over een paar jaar misschien wel overstappen op Young Adult-boeken of boeken voor volwassenen. Met ‘Lily leest’ kan dat allemaal!

Een grapje in je bedrijfsnaam is ook leuk. Snackbar ‘Hans en Frietje’ bijvoorbeeld, of het bedrijf ‘De laatste hoop’, dat je kan bellen als je last hebt van mollen in de tuin. En wat vind je van de ‘Sapotheek’ voor iedereen die wel wat extra vitamientjes kan gebruiken?

Je eigen naam als merk kan ook, maar dat werkt vooral goed als je al bekend bent. Alhoewel Albert Heijn ook ooit begonnen is met een klein winkeltje met zijn eigen naam erop…

Als je de naam hebt gekozen, kan je aan de slag gaan met een logo. Dat kan je overal voor gebruiken, op je product zelf, op je visitekaartje, voor de website en in reclames. Zo herkennen mensen jouw product in één oogopslag. Kies dus wel iets wat je zelf mooi vindt want je gaat het nog vaak zien!

Een vakantie om nooit te vergeten.

Een boek om voor altijd te koesteren.

De bekroonde illustrator Blexbolex is terug.

Een woordloos verhaal dat je zal betoveren.

Blexbolex - Onze vakantie - ! 19,95 - ISBN 978 90 448 3125 2

clavis.uitgeverij @Clavis_Books

www.clavisbooks.com Wij maken kinderdromen waar

!"#$%&'()*%(+,()-##"$((..("%()#-(")/(0 1"233%1.0()'#*%&*)+%0)4#('(*$2*56)

!"#$%

Het is nog vroeg, maar Klein Konijn springt juichend uit zijn bed.

‘Lang leve ik!’ roept Klein Konijn.

‘Want ik ben jarig! Hoi, wat fijn!’

Beneden hangen slingers en hij krijgt een feestontbijt.

Om tien uur klinkt hoera-geroep.

Er staat visite op de stoep!

kluitman.nl

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 17

JEUGD TOEN IK

Juweeltje Toen ik is een mooi, humoristisch en speels boek over Deef. Over wat hij meemaakt, waartussen hij wil en moet kiezen en waarover hij fantaseert. En dat is nogal wat. Het is een kunst om niet bij elke pagina in de lach te schieten en dat terwijl Joke van Leeuwen ook de zwaardere thema’s niet schuwt.

Door Aefke ten Hagen Toen ik tien was, won ik een verhalenwedstrijd. De prijs was dat ik een dag mee mocht lopen op de redactie van een krant, om te zien hoe die gemaakt werd. Aan het eind van de dag mocht ik zelfs nog een boek uitkiezen. Als je als tienjarige moet kiezen, kies je dan toch ook voor Joke van Leeuwen. Dertig jaar later ben ik nog steeds gek op Deesje. En op Joke van Leeuwen, want deze schrijfster heeft een vlotte pen, kan prachtig illustreren en ze bewijst op elke pagina dat ze humor heeft.

Toen ik het boek las, wilde ik het niet

meer wegleggen. Dat was erg onhandig, want op sommige momenten kun je niet lezen. Tijdens het koken wordt het zelfs gevaarlijk. De voorleessessies met mijn kinderen werden met Joke van Leeuwen steeds uitgebreider. Elk verhaaltje beslaat een aantal bladzijden en de hoofdstukjes beginnen allemaal met Toen ik. Voor de allerkleinsten is het heel leuk om de illustraties te bekijken; de grotere kinderen schateren om de herkenbare kinderdilemma’s. Want wat nou als je moet kiezen tussen de bioscoop en de dierentuin? Dat zijn bijna kind-onterende vraagstukken.

Toen ik verder las, want ik heb een groot deel van het boek zonder mijn kinderen gelezen, merkte ik dat er ook aandacht wordt besteed aan de wat serieuzere thema’s. Huilende volwassenen, bijvoorbeeld.

En dat sommige dingen erg moeilijk zijn om te zeggen. Zeg maar eens tegen iemand dat je verliefd op hem bent. Of dat je nieuwe schoenen kwijt zijn. Dat zijn ingeJoke van Leeuwen, Toen ik, wikkelde onderwerpen.

Uitgeverij Querido, 96 pagiBovendien is Joke van na’s (€ 15,99)

Joke van Leeuwen CAROLINE COEHORST

Leeuwen er een ster in om echt heftige thema’s als echtscheidingen op een laagdrempelige en grappige manier bespreekbaar te maken, zonder de ernst van de situatie uit het oog te verliezen.

Toen ik het boek uit had, nam ik me voor het nog een aantal keren met mijn jongens te lezen. Sommige boeken zijn het herhalen waard.

En daar is Toen ik er één van. Een tip voor 5 december! Toen ik is een juweeltje.

RUSSISCH ERFGOED

Bontjassen, canapés en een piep-, piepklein hondje Een kinderboek dat herinnert aan de Sovjet-Unie: zoiets kom je niet elke dag tegen. In Alles klaar? En pompen maar! vind je Russische kindergedichten uit de jaren twintig, geïllustreerd door avant-gardekunstenaars.

Het levert een boek op dat sprookjesachtig archaïsch is, maar niet gedateerd.

Een dame geeft haar bagage mee: Een kist Waar een grendel van mist, Een canapé, Een reisnecessaire, Twee stuks meubilair, Een bontje En een piep-, piepklein hondje.

Door Ezra Hakze

SAMOEÏL MARSJAK

Vertaald door Robbert-Jan Henkes

Alles klaar?

En pompen maar!

Samoeïl Marsjak, Alles klaar?

En pompen maar!, vertaling: Robbert-Jan Henkes, illustraties: Vladimir Lebedev, Michaïl Tsechanovski en Vladimir Konasjevitsj, Uitgeverij Van Oorschot (€ 17,50)

De naam van de schrijver van dit boek zal bij Nederlanders misschien geen bellen doen rinkelen, maar in de Sovjet-Unie stond Samoeïl Marsjak (1887–1964) bekend als ‘de grondlegger van de moderne Russische kinderpoëzie.’ Dat de in Russische klassiekers gespecialiseerde uitgeverij Van Oorschot deze poëzie publiceert, is daarom niet verwonderlijk. Het is tenslotte Russisch erfgoed.

In Alles klaar? En pompen maar! staan drie lange gedichten van de auteur, getiteld ‘Bagage’, ‘Brand’ en ‘Post’. Wat vooral in het oog springt bij het openslaan van dit boek zijn de illustraties, die bestaan uit grote kleurvlakken, collageachtige, geometrische vormen en Russische letters. Ze nemen een groot deel van de

VLADIMIR LEBEDEV

pagina in beslag en doen soms denken aan de werken van grote kunstenaars als Malevitsj of El Lissitzky.

Het zijn tekeningen die een vervlogen wereld verbeelden, waarin

dames nog bontjassen dragen en postbodes de wereld afreizen om papieren e-mails rond te brengen (‘brieven’ noemde je die geloof ik).

Vandaar ook de archaïsche woorden

in de gedichten, zoals ‘canapé’, ‘dondersteentje’ en ‘baaierd’. Kinderen zullen die woorden misschien niet kennen, maar ze horen bij deze wereld.

Dat betekent overigens niet dat de gedichten ouderwets zijn. Het zijn juist luchtige teksten, met kleine grapjes zoals je die ook nu nog in jeugdliteratuur ziet. Een hondje dat de trein mist, brandweermannen die van ladders vallen, ondeugende meisjes die streken uit halen.

Om de gedichten in deze vertaling ook te laten rijmen, komt vertaler Robbert-Jan Henkes met allerlei vondsten. Soms zijn die wat geforceerd. In het gedicht ‘Brand’ voert hij bijvoorbeeld ineens een ‘poel’ op, want dat rijmt handig op ‘de hele boel’. Niettemin zijn de meeste regels heel geslaagd, zoals de mooie herhaling van klanken in: ‘Overal Mercedes-Benzen:/Ze zoeven langs, als hazewinden,/ Langs de lange Unter den Linden.’

In de bovenstaande regel bevindt de postbode zich inmiddels in Berlijn, en de tekening die je hierbij ziet geeft een nostalgisch stadsbeeld, met oldtimers op straat en zeppelins in de lucht. Dat soort beelden, in combinatie met het grappig deftige taalgebruik, maken het goed voorstelbaar dat de oude wereld van deze gedichten voor kinderen een soort sprookje zal lijken.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 18

JEUGD BOEKENKRANT TIPT DE SPIEKPIETJES Sinterklaas arriveert weer in ons land en dat betekent een maand barstensvol spannende pietenavonturen. Voor één Spiekpietje uit het nieuwste verhaal van De Spiekpietjes is er echter niet veel aan als hij zijn spiekkindje niet kan vinden. Maar Thaïs Vanderheyden, De dan komt de Sint met Spiekpietjes – Het zilveren beleen idee… Kun je geen letje, Uitgeverij Clavis (€ 15,95) genoeg krijgen van de Spiekpietjes, kom ze dan opzoeken in Oostende of Antwerpen. Kijk op: www.despiekpietjes.be/expos.

KUNST KNUTSELEN Als het buiten koud is, gaat er niets boven je binnenshuis terugtrekken met grootse knutselprojecten. Dit knutselboek van Susie Brooks inspireert je daarbij. En het mooie is: je hoeft er niet eens Susie Brooks, Kunst knutseje warme huis voor uit! len. 50 vrolijke kunstprojecten Brooks laat zien hoe je om zelf te maken, vertaling: met de meest eenvouMarloes Hoogendoorn, Uitgedige voorwerpen die in verij Lemniscaat (€ 17,50) ieder huishouden met kinderen te vinden zijn, prachtige kunstwerken kunt maken.

DE GRIJZE JAGER Het perfecte schoencadeautje voor alle Grijze Jager-fans. Speciaal voor zijn Nederlandse en Vlaamse fans schreef John Flanagan deze novelle over Maddie, die hard op weg is een Grijze Jager te worden.

Dan wordt ze onverwachts op de proef John Flanagan, De Grijze Jager gesteld door een boe– De jacht op het schaduwdier, renechtpaar, dat wordt Uitgeverij Gottmer, 96 pagilastiggevallen door na’s (€ 7,99) een mysterieus beest dat ’s nachts op hun erf rondzwerft. Als kers op de taart staat achter in dit boek een interview van Boekenkrant-redacteur Nicole van der Elst met de schrijver.

KEVIN BROOKS

Bang voor de wereld

Denk aan iets waar je ontzettend bang voor bent: spinnen bijvoorbeeld, of grote hoogten. Stel je eens voor dat je niet alleen daar bang voor bent, maar voor alles. Dat is Elliots probleem in het boek Bang geboren, geschreven door Kevin Brooks.

Door Selma Oueddan

Elliot is sinds zijn geboorte voor bijna alles ongeneeslijk bang. Het enige wat een beetje helpt tegen die angst, zijn gele angstpillen. Op een ijzige winterdag raken die echter op. Als zijn tante Shirley, die hem de pillen zou komen brengen, niet komt opdagen, gaat Elliots moeder de sneeuwstorm in om haar (en de medicijnen) te vinden. Na twee uur zonder een teken van leven van zijn moeder, terwijl zij uiterlijk binnen een uur terug zou zijn, besluit Elliot samen met z’n tweelingzus Ellamay naar buiten te gaan om zijn moeder

je Elliot steeds beter kennen door de te zoeken. Ellamay is bij de geboorte gestorven, maar voor Elliot is ze vaak hoofdstukken waarin hij zijn leven beschrijft en herinneringen ophaalt. nog aanwezig als geest. Zij helpt Elliot bij deze grote onderneming.

In een handvol hoofdstukken schrijft Brooks laat de sterke band tussen de Brooks niet vanuit Elliots perspectwee goed zien in de kleine gesprektief, maar dat van twee criminelen, ken die ze hebben: die op diezelfde dag een bank wil‘Ella glimlacht en kijkt naar mijn blote rechtervoet. Assepoester verloor len overvallen, of vanuit Gordon, haar glazen muiltje, jij je rubberlaars. de bankdirecteur. Dit is enigszins verwarrend en trekt je een beetje Als je om middernacht niet thuis uit het verhaal, deels omdat er vrij bent, verander je in een pompoen. snel wordt weggegeven wat er met ‘‘Nee,’’ zeg ik en ik schud mijn hoofd.

Elliots moeder en tante ‘‘Je hebt het helemaal aan de hand is. verkeerd. Het is AsseOndanks dat is Bang poesters gouden koets geboren een prachtig die in een pompoen verhaal dat langer lijkt verandert, niet zij. En ze te duren dan de 180 is trouwens voor midpagina’s die het boek dernacht thuis.’’ werkelijk telt. BovenIn de hoofdstukken verdien zijn de thema’s telt Elliot afwisselend ongelofelijk herkenover zijn herinneringen baar: het verhaal gaat en over zijn zoektocht over onvoorwaardelijke naar mam en tante liefde en het confronShirley. Het verhaal is teren van angsten, iets hierdoor spannend, aanwaar iedereen wel mee gezien de hoofdstukken Kevin Brooks, Bang geboren, te maken heeft. over Elliots reis steeds vertaling: Jenny de Jonge, Uitmet een cliffhanger ein- geverij De Harmonie, 183 pagina’s (€ 16,90) digen. Ondertussen leer

ADVERTENTIE

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

WINTERVUUR Een boek voor het hele gezin om samen de winter door te komen.

Het perfecte seizoen om met z’n allen rond de open haard verhalen te vertellen en de wereld buiten even te vergeten. De sprankelende verhalen uit de bundel Wintervuur, met prachtige tekeningen van Gerda Dendooven, laten je bibberen van de kou, maar ook smelten van verlangen.

Carl Norac, Wintervuur.

Verhalen voor koude dagen, vertaling: Gerda Dendooven, illustraties: Michael De Cock, Uitgeverij Lannoo, 96 pagina’s (€ 24,99)

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 19

DIORAPHTE-WINNAAR

‘Dit verhaal moest gaan over zusterschap’ Sommige boeken zijn gewoon bijzonder. Zo ook Een van Sarah Crossan: een aangrijpende jeugdroman in dichtvorm over een Siamese tweeling, die ook nog eens voorzien is van een zeer goede vertaling door Sabine Mutsaers. Geen wonder dat Crossan in september de Dioraphte-prijs in de categorie ‘vertaald’ in ontvangst mocht nemen. Medio september reisde de Ierse schrijfster voor die gelegenheid af naar Nederland – en mochten wij haar een aantal vragen stellen.

Door Anouk Abels Hoe vind je het dat je nu alweer een prijs in ontvangst mag nemen voor Een? ‘Bizar, verrassend en bevredigend tegelijkertijd! Ik had nooit gedacht dat juist dit boek zo’n breed publiek zou aantrekken.’

Hoe ben je op het idee voor dit verhaal gekomen?

‘Ik raakte geïnspireerd door een fascinerende documentaire over een Amerikaanse Siamese tweeling die een heel normaal leven leidt. Mijn eerste idee was een liefdesverhaal: een van de zussen wordt verliefd op een jongen en wil daarom gescheiden worden van haar zus. Maar tijdens mijn research realiseerde ik me dat het verhaal moest gaan over zusterschap.’

Heb je tijdens je research nog de kans gekregen om een Siamese tweeling te ontmoeten?

‘Helaas niet – iedereen die ik met vragen over dit onderwerp benaderde, reageerde terughoudend.

Mensen denken gauw dat je voyeuristisch bent. Als je alle sensatiebeluste verhalen over Siamese tweelingen op het internet ziet, snap je dat wel. Ik wilde het met mijn boek helemaal anders doen. Later heb ik wel een hele mooie mail gekregen van een moeder van een Siamese tweeling. Ze had Een gelezen en was zo dankbaar dat ik er geen sensationeel verhaal van had gemaakt. Het was de mooiste mail die ik ooit heb gehad – het betekende dat ik mijn werk goed en respectvol volbracht had.’

Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Grace. Heb je haar zus Tippi nooit aan het woord willen laten?

‘In eerste instantie wilde ik beide meisjes een deel van het verhaal

Sarah Crossan (l.) met Anouk Abels

laten vertellen, maar ik vond het belangrijk om te laten zien dat een Siamese tweeling bestaat uit twee individuen met een eigen verhaal. Tippi zou dus haar eigen boek verdienen.

Maar het belangrijkst is eigenlijk dat Tippi niet zo veel nieuws te zeggen had, omdat ze al zo’n prominent personage was in het verhaal van Grace en van de twee zussen sowieso de prater was. Alles wat ze te zeggen had, stond al in het verhaal.’

Ik kan me voorstellen dat het best moeilijk is geweest om afscheid te nemen van de personages in dit heftige boek.

‘Om eerlijk te zijn ben ik het aan het einde van ieder boek wel zat en wil

Sarah Crossan, Een, vertaling: Sabine Mutsaers, Uitgeverij Pepper Books, 240 pagina’s (€ 16,99)

ik gewoon dat het klaar is! Dit was bovendien een erg moeilijk boek om af te maken. Ik heb Een opgedragen aan mijn neef, die op 25-jarige leeftijd overleed door een epileptische aanval, vlak voordat ik mijn verhaal af had. Ik kon niet verdergaan met schrijven omdat ik zo verdrietig was.

Ik wilde ervoor waken dat ik die ervaring als inspiratie zou gebruiken. Maar uiteindelijk moet je dat wat je voelt wel gebruiken. Mijn lezer kan de emoties pas voelen als ik ze eerst heb gevoeld. Schrijven is geen therapie voor mij, maar ik geloof wel dat we allemaal creatieve mensen zijn en dat we dat op helende wijze kunnen gebruiken.

Maar als ik het doe, versluier ik het zorgvuldig en maak ik er kunst van. Ik schrijf geen dagboeken of memoires.’

Je boek is geschreven in dichtvorm.

Ik vind dat prachtig, want het verhaal komt zo heel intens via beelden je hoofd binnen. Hoe ga je te werk?

‘Het is eigenlijk alsof ik foto’s maak in plaats van een film; ik hoef de stukjes tussendoor niet te verzorgen.

Ik creëer losse scènes die ik vervolgens aan elkaar vlecht. Ik print alle gedichten uit, leg ze op de vloer van mijn kantoor en zoek voor alles een goede plaats. Op die manier kan ik ook goed zien of er nog gedichten bij moeten komen. Het is dus een soort puzzel. Dat vind ik mooi. Als ik opeens een idee voor een gedicht krijg, kan ik een manier verzinnen om het in een boek te verwerken.

Maar als dat niet lukt, stop ik hem in

‘Het is eigenlijk alsof ik foto’s maak in plaats van een film.’ een map om later te gebruiken voor een ander boek.’

Je hebt al meer boeken in dichtvorm uitgegeven. Waarom hou je zo van deze stijlvorm?

‘Ik vind het leuk dat de lezer zelf veel werk moet verrichten. Iedereen reageert anders op de witruimte op de pagina’s. De lezer creëert zelf de stukjes tussen de gedichten in hun hoofd, vaak zonder dat hij of zij het zelf doorheeft. Ook vind ik het mooi dat het lezen van mijn boeken ongeveer even lang duurt als het kijken naar een film. Ze zijn dus aanlokkelijk voor kinderen die niet enorm van lezen houden of dyslectisch zijn. Ik vind het fantastisch dat deze lezers voelen dat ze echt iets hebben bereikt; dat ze een boek met een moeilijke inhoud helemaal hebben uitgelezen.’

Kunnen we meer jeugdromans van jouw hand verwachten?

‘Vorige week kwam mijn boek Moonrise uit. Het gaat over een jongen wiens broer ter dood veroordeeld wordt. Weer een vrolijk onderwerp, dus – ik sta bekend om mijn comedy! Dat boek zal in het voorjaar van 2018 ook in Nederland verschijnen.’

!"##$%&''( !!!"#$%&$'(%))&( !!!!!!!!!*&$! !+)&,!-&!.)&(#/

))&*+,-).-//012*3! )<?)0;@88/8A/)B/-5@6/8) !0&(1!&&(1&(!2&/(3341 )))))))))))))))))B@8) !!!!!!!!!!!!*&$!1&! .6@@C0/)/8)D/A/-6@8A0/) )45-2667+8/)!/9::,;-2*0 ))))))))))))))@:,/:-0 )))))))))))))<=>?

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 21

Wonderland Dikke sneeuwvlokken, cadeautjes onder de boom, overal lichtjes en knusse kerststalletjes: het is weer tijd voor een heerlijk romantisch YA-kerstboek, ditmaal van eigen bodem. Laat je meevoeren door Wonderland!

Jennefer Mellink, Jen Minkman, Chinouk Thijssen e.a., Wonderland, Uitgeverij Dutch Venture Publishing, 360 pagina’s (€ 17,95) www.dutchventurepublishing.nl

‘Mooi. En heb je Daan nou al gevraagd?’ Ik zei niets en ze keek opzij. ‘Maria!’

‘Wat? O, natuurlijk niet! Daar ben ik toch veel te schijterig voor?’

‘Waarom niet?’ Selma rolde met haar ogen. ‘Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Nee heb je, ja kun je krijgen.’

Ik zag Daan weer tijdens de tekenles.

Selma gaf me een por waardoor ik met een fineliner een streep op een plek zette waar die niet hoorde. Ik schonk haar een halfboze blik en ze gebaarde.

‘Toe nou.’

‘Nee.’ ‘Straks vraagt iemand anders het.’

‘Nee!’ Klasgenoten begonnen onze kant op te kijken. Ik voelde mijn hoofd rood worden.

‘Ik durf niet,’ siste ik. ‘En ik wil het niet aan de grote klok hangen.’

‘Dit is de eenentwintigste eeuw, Maria.’

Ik keek langs Selma heen. Daan leek niets te hebben gemerkt, ze zat nog altijd met haar rug naar me toe te tekenen en kletste met Franciska, haar hartsvriendin.

Danielle – Daan voor vrienden – was geen vriendin van me in de strikte zin. Eén keer was ze met me mee naar huis gegaan om huiswerk te maken; dankzij de vlinders in mijn

buik had ik niet één opdracht kunnen afmaken en die nacht had ik naar mijn plafond liggen staren. Ik was als de dood dat ik Daan voorgoed af zou schrikken als ik haar zou laten weten dat ik heimelijk verliefd op haar was.

Ik betrapte mezelf erop dat ik naar haar zat te staren en probeerde me weer op mijn tekenwerk te concentreren. Selma slaakte een dramatische zucht en stond op.

‘Wat ga je doen?’ piepte ik.

‘Ik ga haar voor je vragen.’

Asha is niet alleen de dochter van de koning van Firgaard, maar ook de Iskari; de meest gevreesde drakendoder van het land. Als haar vader haar vraagt de gevaarlijkste draak van Firgaard te doden, ontrafelt ze tijdens de jacht een eeuwenoud geheim…

Asha floot om haar jachtslaven duidelijk te maken dat ze achter hun schild moesten gaan staan en wuifde vervolgens haar boogschutters weg. Deze draak had zich de hele nacht verscholen onder het koude woestijnzand. De zon kwam nog maar net op en zijn lijf was niet warm genoeg om te kunnen vliegen.

Hij kon niet weg. En een draak die niet weg kon vocht hard.

Asha’s linkerhand omklemde een langwerpig schild en haar rechterhand ging naar haar werpbijl aan haar heup. Het harde espartogras ratelde rond haar knieën terwijl de draak om haar heen cirkelde en wachtte tot haar aandacht zou

verslappen.

Dat was zijn eerste fout. Asha’s aandacht verslapte nooit.

Zijn tweede was om haar met vlammen te bestoken. Asha was niet meer bang voor vuur sinds de Eerste Draak haar persoonlijk een akelig litteken langs de rechterkant van haar lichaam had bezorgd. Nu was ze van top tot teen gehuld in een vuurvast pantser, gemaakt van de huiden van alle draken die ze had gedood. Het gelooide leer zat stevig rond haar lichaam gegespt en haar lievelingshelm – die met de zwarte hoorns die op een drakenkop leek – beschermde haar tegen drakenvuur.

Ze hield haar schild omhoog tot de

vuurzee wegebde.

Nu hij zijn adem had verbruikt, gooide Asha haar schild op de grond.

Ze had honderd hartslagen de tijd voor het zuur in zijn longen was aangevuld en hij weer vuur kon spuwen.

Ze moest hem doden voor het zover was.

Asha trok haar bijl. Het gebogen ijzeren blad blonk in het vroege ochtendlicht. De houten steel was glad gesleten onder haar met littekens bedekte vingers. Hij paste perfect in haar hand.

De draak siste.

In het tweede boek van de trilogie De Kronieken van Goud & Bloed loopt Adrienne met Loïc van huis weg. Ze belanden in de meedogenloze wereld van de piraterij.

ik weet zeker dat er in deze stad werk genoeg is voor twee taaie jongens met handen aan hun lijf. Jullie redden het vast ook zonder mij.’

‘Misschien,’ gaf Adrienne toe. ‘Maar misschien ook niet. Het is winter en we hebben het intussen echt wel gehad met dat van de hand in de tand leven. Dus als we nu een poosje voor u zouden kunnen werken… We zijn absoluut geen moeilijk volk – we nemen nauwelijks plaats in en veel eten doen we ook al niet.’

De man lachte opnieuw. ‘Geldt dat niet zo’n beetje voor elk schoffie?’

‘Zeker … maar van hen heeft u niets tegoed.’

De man bekeek hen nogmaals van

top tot teen. ‘Geef me één troef die jullie hebben en die ik niet bij duizend andere jongens vind.’

‘Ik kan lezen!’ riep Loïc die nu pas zijn mond opendeed. ‘En schrijven ook!’

‘Jazeker!’ viel Adrienne hem bij en haar hart begon te bonzen. ‘We kunnen allebéí prima lezen én schrijven én rekenen!’

‘En met een degen omgaan!’ riep Loïc er fel overheen. ‘Die rotzakken mogen van geluk spreken dat ik alleen maar die stomme herdersstaf had!’

De man lachte weer. ‘Nee, van lafheid kan niemand jullie beschuldigen. Hij kneep zijn ogen tot spleetjes.

‘Weet je wat,’ zei hij na enige ogenblikken, ‘misschien heb ik toch een plaatsje voor jullie. Maar de eerste maand werken jullie alleen voor kost en inwoning, en weet dat ik een hekel heb aan gelanterfant en geklaag.’

produceerde een half lachje, maar in zijn blik was weinig hoop te lezen.

Toen ze niet meteen antwoordde, wendde hij zijn hoofd af. “Het spijt me, Elena. Ik had het je niet mogen vragen. Ik wilde...”

“Geef me mijn boog en mijn pijlen, vader. Vertel me hoe ik daarboven kom en dan... dan zal ik doen wat je me vraagt.” Eleanora slikte, maar ze kreeg de zure smaak in haar mond niet weg.

“Beloof me... Mocht het zover komen dat geen van ons... Ik bedoel…” Charon wreef vermoeid over zijn voorhoofd en ademde diep in. “Als je de kans ziet om uit hun handen te blijven, grijp hem dan. Het is mogelijk

om via de rotsen te voet de andere kant van de Wyrlbrann te halen.

Het is niet makkelijk, maar het kan.

Mocht het je lukken, reis dan naar de dichtstbijzijnde havenstad en scheep jezelf in naar Thrill. Beloof me dat.”

‘Wat ben je stil,’ merkte Selma op.

Ik keek opzij.

‘Sorry. Moe, denk ik.’

‘Je neemt toch wel vrij voor het kerstbal, hè? Je kunt het niet maken om dan als een zombie voor je uit te staren!’

‘Nee. Ik heb vrij,’ zei ik snel.

(Maria’s kerstengel – Rianne Werring)

De laatste Namsara

Kristen Ciccarelli, Iskari. De laatste Namsara, vertaling: Maria Postema, Uitgeverij Blossom Books, 384 pagina’s (€ 19,50) www.blossombooks.nl

De draak torende boven Asha uit, drie keer zo groot als een paard, en sloeg met zijn gevorkte staart terwijl zijn spleetogen zich richtten op het meisje dat hem had geroepen. Het meisje dat hem in de val had gelokt met een verhaal.

Vrijbuiters

H.P. Janssens, Vrijbuiters, Clavis Uitgeverij, 560 pagina’s (€ 24,95) www.clavisbooks.com

De man begon te lachen. ‘Jullie zijn me een mooi stel! Hoe oud zijn jullie eigenlijk?’

‘Ik ben vijftien en hij bijna twaalf,’ loog Adrienne. Ondertussen prevelde ze in gedachten een schietgebedje opdat Loïc, die komende zomer nog tien moest worden, de boel niet zou verraden.

‘Kijk eens aan … Nou, Adrien en Loïc,

De Laatste Erfgenaam. De Saffieren Troon Als de Orde van het Bloed de macht overneemt, moet Eleanora het land ontvluchten. De Bloedridders en hun Magna Mater zien immers in het elfenras de bron van alle kwaad.

Evi F. Verhasselt, De Laatste Erfgenaam. De Saffieren Troon, Celtica Publishing, 334 pagina’s (€ 16,50) www.celtica-publishing.nl

“Yarbrin! Heb jij nog een stel Brannaghs Banden?”

“Nee”, riep de Doler terug, “maar je kan mijn staf gebruiken!” Hij hield een knoestige, met zilver beslagen eikenhouten staf omhoog.

Charon stak zijn hand naar hem op ten teken dat hij het begrepen had en dook terug in de tassen. Toen

haalde hij er een lang en smal, in een donkere stof gewikkeld pakket uit. Hij wenkte naar Eleanora en ze reed gehoorzaam naar hem toe. Hij ontrolde het voorwerp en liet het haar zien.

“Mijn boog!”

Verrast strekte ze haar hand uit. Al die jaren had ze het ding met liefde behandeld. Ze herinnerde zich de wedstrijden die ze met Yarbrin had gespeeld en de smakelijke stoofpotjes achteraf. Plotseling begreep ze echter wat vader haar wilde vragen.

Geschrokken trok ze haar hand van het geliefkoosde voorwerp terug.

“Wil je het doen, dochter? Je zou ons geheime wapen kunnen zijn.” Hij

‘‘

Een heerlijk blad over de meest uiteenlopende onderwerpen die allemaal met taal te maken hebben.

’’

(Sylvia Witteman, VK Magazine)

Maak kennis met Onze Taal !

hét tijdschrift voor taalliefhebbers

Een proefabonnement van 5 nummers kost € 19,75*. *Deze prijs geldt voor Nederland.

Meld u aan via www.onzetaal.nl/kennismaken.

SPOREN VAN HET TOEVAL De Spaanse bevrijders van Parijs (Paco Roca) € 24,95 332 p. paperback met flappen kleur

Eind maart 1939, in de laatste dagen van de Spaanse Burgeroorlog, weten 2.638 mensen per schip te ontsnappen aan de wraak van Franco. Onder hen de Republikein en verzetsstrijder Miguel Ruiz. Hij en zijn kameraden staan aan het begin van vijf barre jaren, waarin ze uiteindelijk op de Champs-Élysées als de bevrijders van Parijs zullen worden toegejuicht. Maar Frankrijk wilde Franse helden en Franco fascistische en dus werd hun verhaal uit de geschiedenisboekjes geweerd.

Paco Roca laat in deze waargebeurde, maar tot voor kort vrijwel onbekende geschiedenis, één van de laatste nog levende Spaanse Republikeinen aan het woord. Al snel ontpopt Sporen van het toeval zich als een persoonlijk, meeslepend en bij vlagen ontroerend verhaal. Een gelauwerde bestseller in Spanje, waar het door sommigen al de Spaanse Maus wordt genoemd.

Zie de BKMilitaireboeken voor een preview

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 23

BOEKFRAGMENT

Filosofie van de jamsessie Jurriën Rood is filosoof, amateursaxofonist en liefhebber van de jam. In Filosofie van de jamsessie onderzoekt hij hoe we kunnen samenwerken in vrijheid.

Als amateursaxofonist heeft Jurriën Rood vijfentwintig jaar ervaring met het spelen in jamsessies, met alle bijbehorende hoogte- en dieptepunten. Als filosoof beschouwt hij de jam als een experiment van mensen die elkaar (nog) niet kennen en in vrijheid met elkaar samenwerken.

Het is een prachtige metafoor voor het openbare leven en het publieke debat.

Jurriën Rood, Filosofie van de jamsessie. Hoe we kunnen samenwerken in vrijheid, Uitgeverij Lemniscaat, 244 pagina’s (€ 19,95) www.filosofievandejamsessie.nl

Mensen die geconcentreerd werken, spelen of sporten denken niet over zichzelf na en zijn eenvoudig tevreden. Zij bevinden zich dan in de flow, een soort van trance. ‘We zijn het gelukkigst als we ons optimaal concentreren. Niet op onszelf, maar op ons handelen’, zo vat de Duitse filosoof Richard David Precht het verschijnsel samen in een boek met de veelzeggende titel Die Kunst, kein Egoist zu sein. De jamsessie op z’n best kan gezien worden als oefening in het bereiken van een gemeenschappelijke flow. En inderdaad draait het zowel bij de jam als bij andere vrijwillige collectiviteit steeds om dit punt: geen pure egoïst

te zijn.

Muziekervaringen moeten niet onder te veel woorden bedolven worden, maar met het oog op de bruikbaarheid van het jam-model is het toch zinvol om de bijbehorende jamhouding expliciet te benoemen. Het is een houding die op veel andere terreinen voorkomt en er is dan ook een heel arsenaal aan termen voor beschikbaar: Onzelfzuchtigheid.

Vertrouwen. Openstaan. Luisteren.

Gunnen. Helpen. Dienstbaar zijn.

Onbaatzuchtigheid. Een lijstje dat iedereen gemakkelijk zelf kan aanvullen. De grootste gemene deler is een ego-arme grondhouding. Of wat bescheidener: een houding die het ego niet zo groot opblaast dat het al het andere onzichtbaar maakt.

Althans: die dat regelmatig weet te realiseren. Laten we dit de jammodus noemen, als contrast met een ego-modus.

Komen we met deze jam-modus nu niet gewoon uit bij een idealistische beschrijving van de ‘goede mens’ in de ‘ideale maatschappij’, een utopische constructie die wel erg naïef is?

Eigenlijk niet: we kunnen nuchter vaststellen dat de jamsessie niet utopisch is maar reëel, en dat ze op haar top inderdaad doorkijkjes biedt naar fraaie vormen van onvoorbereide samenwerking. Met deze belangrijke kanttekening: de jam-modus is geen exclusieve houding die alle andere uitsluit. Ernaast blijft de ego-modus

gewoon bestaan en actief meespelen. Het resultaat is een heen-enweer-gaan, waarbij de jamhouding de richting bepaalt.

Door beide modi als begrippen tegenover elkaar te stellen, doen we geen recht aan het idee dat het ego door de jam niet zozeer wordt uitgewist, als wel opgetild. In de jam zijn ego’s nog volop zichtbaar, naast onzelfzuchtigheid bestaat er nog steeds pure zelfgerichtheid. De jammodus is in feite geen tegenstelling met, maar een opbouw op en verbetering van de ego-modus binnen situaties van samenwerking. Anders gezegd, het is in het belang van het ego, of van de individuele vrijheid, om eraan mee te doen: de muziek wordt er beter door. Het is óók welbegrepen eigenbelang om deze collectiviteit te ondersteunen. En omgekeerd is wat ik hier ego-modus heb genoemd, in feite een uitdrukking van kortzichtig eigenbelang: de muziek wordt op den duur saai, of erger. De gevolgen van zulk kortzichtig eigenbelang komen duidelijk naar voren in ons publieke leven.

BOEKFRAGMENT

Groeten van het rode autootje Sonja van Hamel maakte een selectie van de leukste en mooiste kaarten uit haar verzameling ansichtkaarten uit de jaren ’50 en ’60. We zien het rode autootje vertrekken vanuit Amsterdam, dagjes uit maken naar het strand, vakantie houden in Frankrijk en Spanje, op wintersport gaan in Zwitserland en stedentrips maken naar Berlijn en Londen.

Sonja van Hamel, Groeten van het rode autootje. Een reis in ansichtkaarten, Uitgeverij de Harmonie (€ 17,50) www.deharmonie.nl

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 25

BOEKFRAGMENT

Genieten van samen koken Samen genieten van koken?

Ja dat kan! Chef Francesco Senf beschrijft hoe hij met zijn kookvrienden 200 gerechten van internationale topkoks heeft bereid.

De recepten zijn niet ingewikkeld en geïnspireerd op de Italiaanse kookstijl.

Frans Senf, Genieten van samen koken. Groot Wassenaars Kookboek 2.0, Uitgeverij Veel Plezier B.V., 288 pagina’s (€ 48,50) www.kookatelierwassenaar.nl

BOEKFRAGMENT

Chateaukoken voor iedereen Deze week verscheen Chateaukoken voor iedereen, waarin Ilja Gort en Caroline d’Hollosy een inkijkje geven in hun leven op hun Franse wijnkasteel. “Als je dit kookboek ter harte neemt, verandert het je leven. Of in ieder geval je eetgewoonten.” cha·teau·ko·ken (chateaukookte, heeft gechateaukookt) – lekker en gezond koken, hiervan bewust genieten in een romantische ambiance met goede wijn.

Ilja Gort en Caroline D’ Hollosy, Chateaukoken voor iedereen, Slurp Publishers, 360 pagina’s (€ 24,95) www.tulipe.nl/boeken/slurpboeken

Chateaukoken is levensgenieten Je hoeft niet in een château te wonen om goed, lekker en gezond te eten. Iedereen kan chateaukoken.

Het gaat erom dat je de tijd neemt om verse spullen te kopen, daar iets moois van te maken en daarmee bewust te genieten van het leven.

Maar attention: levensgenieten is niet alles naar binnen scholven wat onder handbereik komt. Levensgenieten doe je ook niet door dikke plakken ganzenlever op te schrokken, of reuzenpunten appeltaart met slagroom. Levensgenieten doe je door lang en gelukkig te leven. En lang en gelukkig leven doe je door lekker en gezond te eten.

Dit advies lijkt haaks te staan op de onverzadigbare eet- en drinklust

waarmee de wijnboer en zijn minnares geslagen zijn, maar toch kan het. Om te zorgen dat wij niet tonnetjerond worden, hanteren we een paar simpele, doch doeltreffende

leefregels waarmee we drie keer per dag tafelvullend kunnen schransen zonder ook maar een grammetje aan te komen.

Allez, à l’attaque! Riemen los!

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 26

NON-FICTIE BOEKENKRANT TIPT WONDERJAREN Met Wonderjaren ga je back to the future. Mensen die opgroeiden in de jaren tachtig en negentig kunnen het zich vast nog herinneren als de dag van gisteren – hoe walkmans supercool en computers reusachtig groot waren, en dat je moest inbellen op het internet om één keer per week je inbox te kunnen checken. Wonderjaren is de veelbelovende opvolger van de bestseller Gouden jaren.

Pam van der Veen & Albert Wiglema, Wonderjaren. Hoe technologie in de jaren tachtig en negentig ons dagelijks leven veranderde, Uitgeverij Ambo|Anthos (€ 20,00)

Herman Lelieveldt, De voedselparadox. Wat ons streven naar beter eten dwarsboomt, Uitgeverij Van Gennep (€ 15,00)

DÁT IS PIETJE BELL Pietje Bell, wie kent hem niet? De schepper van deze kwajongen en andere literaire helden, zoals Kruimeltje, was tot voor kort echter minder bekend. Jan Maliepaard en Jan Oudennaarden hebben met Dát is Pietje Bell voor het eerst het geheime leven van de Rotterdamse schrijver Chris van Abkoude nauwkeurig in kaart gebracht. Dat leidde tot een spraakmakende biografie over een avontuurlijk leven.

Jan Maliepaard & Jan Oudenaarden, Dát is Pietje Bell. Het geheime leven van Chris van Abkoude, Uitgeverij Pepper Books, 352 pagina’s (€ 24,99)

DE LAGERE SCHOOL De lagere school van nu is niet meer te vergelijken met de lagere school van nog geen eeuw geleden. Schoolmelk heeft plaatsgemaakt voor allerlei soorten zoete dranken, de kroontjespen is vervangen door het toetsenbord en kinderen moeten meer dan ooit tevoren opvallen in wat ze doen. Het komt allemaal aan bod in dit rijk geïllustreerde boek van Wim Daniëls, die zelf in de jaren zestig op de lagere school zat.

Waarom? Daarom!

Waarom noemen we aardappelen ook wel ‘piepers’? En eet een ‘mee-eter’ werkelijk mee? Zomaar een greep uit de collectie vragen waarop je het antwoord krijgt dankzij Waar komt suikerspin vandaan?.

DE VOEDSELPARADOX Steeds meer mensen willen gezonder, duurzamer en eerlijker eten.

Er verschijnen talloze boeken en televisieprogramma’s over, maar toch lukt het ons vaak niet om onze eetpatronen te veranderen. Met De voedselparadox is Herman Lelieveldt op zoek gegaan naar het antwoord op de vraag waarom. Een actueel en verhelderend boek over een complex probleem van vraag en aanbod.

WINEGUMS

Wim Daniëls, De lagere school.

Toen bijna alles nog heel anders was, Uitgeverij Prometheus, 224 pagina’s (€ 19,99)

Door Zofeyah Braam Heb je weleens dat je iets zegt en dan opeens denkt: wat is dit toch eigenlijk een grappig woord? Als je gaat nadenken over woorden en gezegden kunnen ze opeen heel vreemd gaan klinken. Waar komt suikerspin vandaan? is ideaal voor dat soort momenten, al zul je je moeten tevredenstellen met de honderd woorden die het boek behandelt. Waar komt suikerspin vandaan? is de opvolger van Waar komt pindakaas vandaan? en Waar komt hagelslag vandaan?, die het allebei zeer goed deden. Alle drie de boeken zijn ontstaan uit een

format. De woorden gaan af en toe samenwerking van het Instituut vergezeld van een humoristische voor de Nederlandse Taal en het illustratie, wat zorgt voor de nodige Genootschap Onze Taal. afwisseling. Achterin zijn de honWaar komt suikerspin vandaan? is derd woorden ook nog in een handig een leuk boekje dat heel vlot leest. register neergezet.

Steeds worden de opgeworpen Taalliefhebbers kunnen hun hart vragen op een beknopte en begrijophalen aan Waar komt suikerspin pelijke manier beantwoord. Tijdens vandaan?. Maar zelfs als taal niet het lezen over de oorsprong van echt je ding is, is het gewoon leuk een woord kom je soms ook allerlei om nieuwe dingen te andere dingen te weten. leren over de woorZo krijg je bij het woord den die je gebruikt. ‘winegum’ ook inforHet is geen boek dat matie over de achterje achter elkaar doorgrond van het populaire leest; het is vooral snoepgoed. leuk om elke avond Zelfs als je je nooit hebt even op te pakken afgevraagd of ‘gehaaid om wat fascinerende zijn’ iets te maken heeft nieuwe dingen te met echte haaien, prikleren. Waar komt suikelt het lezen van zo’n kerspin vandaan? is vraag de nieuwsgierigdan ook ideaal voor heid. Hebben die dinmensen die graag gen echt iets met elkaar nadenken over taal te maken? Soms zou Het instituut voor de Nederlandse Taal en het Genootén voor mensen die je alleen willen dat er schap Onze Taal, Waar komt gewoon leuke feitjes dieper wordt ingegaan suikerspin vandaan? En nog willen lezen. op bepaalde woorden, 99 andere vragen over woormaar de informatie is den, Uitgeverij Thomas Rap, precies genoeg voor dit 128 pagina’s (€ 12,99)

DE RARE REISGIDS

Nederland in 99 schandalen

Op het moment van schrijven is het herfstvakantie. Als je niet oppast hoor je dan: ‘Zullen we een dagje weg gaan?’ (… IJskoude stilte …)

‘Ja leuk!’, lieg je keihard, om vervolgens met een schuldbewust gezicht je ó-ver-volle agenda te tonen. Want die kazige uitjes kunnen je gestolen worden. Mocht uw leugen overtroefd worden door een veel te dominante partner: redding is nabij met De rare reisgids.

Door Jeroen van Esch

hun bips afveegden aan legitieme Amerikaanse patenten, en Nederland het elektrische tijdperk inloodsten.

Ook als u zich vastketent aan de radiator, een ontwricht gezinsleven en nijdige gezichten voor lief neemt, is dit prima materiaal om een vakantie of regenachtige zaterdag stuk te slaan. In hapklare brokjes worden de verrassende bestemmingen onder de loep genomen. Verwacht geen serieuze promotie van ‘het andere Nederland’. De stijl varieert van licht ironisch naar ronduit kritisch, doch immer met een vrolijke ondertoon.

Zo worden wij getipt over de Universiteit Tilburg, maar ernstig afgeraden om hier daadwerkelijk heen te gaan – ‘tenzij u een onderzoeker bent natuurlijk, die overweegt zijn publicatie op te fleuren met zelfbedachte statistieken,’ wordt er vilein aan toegevoegd als verwijzing naar Diederik Stapel.

Want voor een bezoekje aan de Nachtwacht, de Deltawerken of de Efteling bent u allang niet meer te porren. Da’s leuk voor mensen die de gebaande paden volgen. Voor u is er De rare reisgids. Een gids die de verborgen, donkere kant van Nederland laat zien aan de hand van 99 kleine en grote schandalen. Bijvoorbeeld: de villa waar twee broers een vriend vermoordden, en het pand later gebruikten als logo voor hun verzekeringsmaatschappij.

De UFO-landingsplaats in Houten, die na een Korné Versluis en Willem paar jaar werd gesloten Koert, De rare reisgids. Nederwegens een te hoge land in 99 schandalen, Uitgeenergierekening. De plek verij Scriptum, 208 pagina’s waar de broers Philips (€ 14,99)

De rare reisgids is heel toepasselijk geschreven door twee mannen die op het eerste gezicht niks met het genre van doen lijken te hebben.

Aan de andere kant: is er een opleiding voor reisgidsschrijver?

Wetenschapsjournalist Willem Koert is Nederlands grootste kenner van (on)natuurlijke spierversterkers. Hij

UFO-landingsplaats in Houten, die na een paar jaar werd gesloten wegens een te hoge energierekening. schreef er boeken over, maar werd daar niet rijk van. Ook Korné Versluis is wetenschapsjournalist. Hij werd wél rijk van zijn producties over de metabolomics van aardappelschimmels en – zijn grootste knaller – polyploïde preistengels (nee, valt niet uit te leggen). Hij is tevens werkzaam als docent scheikunde. In een krampachtige poging om alsnog rijk te worden (Koert) of om de zin van het leven te vinden en een midlifecrisis te overstijgen (Versluis) schreven zij gezamenlijk De rare reisgids.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 27

NON-FICTIE INTERVIEW

Je een weg westwaarts improviseren

Auteur Auke Hulst vertrok in 2016 voor twee maanden naar Amerika. Het doel? Liedjes schrijven en die opnemen in motelkamers. Algauw bleken er naast muziek ook verhalen in die reis te zitten.

Het resultaat is Motel Songs, een zeer persoonlijk reisboek met een schitterende cd.

Door Anouk Abels

‘Als ik mensen over dit project vertel, denken ze dat het allemaal akoestische gitaarliedjes zijn.

No fucking way!’

De krappe, Amsterdamse trappen die me naar het appartement van Auke Hulst leiden, staan in fel contrast met de wijdheid van de Amerikaanse lost highway die zo’n belangrijke rol speelt in Motel Songs. Als ik even later tegenover Hulst aan de keukentafel zit, gaat het gesprek dan ook algauw over die vlaktes, die hier in de drukke hoofdstad zo ver weg lijken. ‘Ik hou vooral van het rijden door Amerika,’ mijmert hij.

‘Het transcendente ervan, het loskomen uit je eigen leven, je een weg voorwaarts en het liefst westwaarts improviseren. Dat kan in Nederland niet. Als ik een halfuur westwaarts rij, lig ik in de Noordzee.’

In Motel Songs legt de schrijver vast hoe hij in 2016 een reis door Amerika maakte, van oost naar west. Hij wilde altijd al een keertje in zijn eentje door het land reizen en helemaal alleen een plaat maken. ‘Ik zou alles onderweg schrijven en opnemen, om te kijken wat voor liedjes dat teweeg zou brengen. Ik ben best een control freak. Ik hou van poetsen tot ik een ons weeg. Daarom bedacht ik dat Auke Hulst ik mocht beginnen als ik landde en alles bij vertrek klaar moest zijn.’

Als je naar de plaat luistert, zou je zo bezoeken, waar hij zelfmoord heeft denken dat Hulst zijn motelkamers gepleegd, bedacht ik me voor het deelde met een volledige band. Hij eerst dat er misschien een verhaal had echter een kofferbak vol instruin zat. Maar het werd me pas echt menten en speelde alles zelf in. ‘Als duidelijk toen ik een hele tijd in de ik mensen over dit project vertel, leegte verkeerde, in South Dakota denken ze dat het allemaal akoesen Wyoming, rond de sterfdag van tische gitaarliedjes zijn. No fucking mijn vader. Hij is twee dagen voor way!’ mijn achtste verjaardag overleden.

Muziek maken was het hoofddoel Ik had voor het eerst lang de tijd om van de reis, maar Hulst goed na te denken over deed ook iets anders. de betekenis van mijn ‘Ik onderneem graag vaders dood, en wie hij pelgrimstochten naar was.’ plekken die van belang Op dat moment besefte zijn in het leven van Hulst dat hij een boek mensen die belangrijk over deze reis zou kunzijn in mijn leven. Zo nen schrijven. ‘Het trof wilde ik het graf van me dat ik een reis aan Scott F. Fitzgerald zien, het ondernemen was en de rivier waarin zanin de schaduw van de ger Jeff Buckley is verdood. Ik was op allerlei dronken. Toen ik de kans Auke Hulst, Motel Songs, Uitplekken geweest waar kreeg om het huis van mensen die belangrijk geverij Ambo|Anthos, incluErnest Hemingway te voor me waren, waren sief cd (€ 25,00)

wereld, mezelf en het verband daartussen te begrijpen. Als ik daarmee bezig ben, ben ik me niet bewust van de lezer, maar als ik klaar ben wel.

Het stomme is dat het me weinig doet als ze het mooi vinden. Maar als jij het zou afzeiken, had ik nu wel een tijdje een probleem. Ook krijg ik weleens een recensie met vier sterren, terwijl ik het gevoel heb dat de bespreker het boek niet heeft begrepen. Dan is het ook weer niks waard.

Maar dan zou je aan mij moeten kunnen vragen: wat bedoel je? Dat weet ik zelf ook niet precies, dus ik verwacht iets wat niet haalbaar is.’

Als ik vraag of Hulst in Motel Songs op zoek is naar een balans tussen een persoon heilig verklaren en op authentieke wijze bewonderen, merk ik meteen hoe gebrand de schrijver is op zo’n juiste interpretatie. ‘Ik verklaar nooit iemand heilig,’ zegt hij fel. ‘Wat ik heilig heb verklaard zijn de objecten, niet de mensen die die gemaakt hebben. Maar die vind ik wel intrigerend.’

Deze uitspraken zijn helemaal interessant als je bedenkt dat de auteur zelf ook fans heeft. ‘Ik krijg soms brieven van mensen die hun hele levensverhaal vertellen. Het doet me goed, dat ze iets hebben herkend in mijn boek en zich daardoor minder eenzaam voelen.’

De eenzaamheid doorbreken middels herkenning is volgens hem het belang van kunst. ‘Als de schrijver en zijn personages allemaal heiligen zijn, is er geen pijn waarin je je kunt herkennen. Daar zit geen loutering in. F. Scott Fitzgerald was een ingewikkeld en gemankeerd iemand, maar dat fascineert en sterkt me.

Niet dat ik zo’n basket case ben als Fitzgerald, de legendarische drinkebroer – dat hoop ik tenminste.’

Zo’n heiligverklaring heeft nog een nadeel, vindt Hulst. ‘Er is sprake van een verarming op je blik van iemand. Hemingway was een ongelofelijke zak, maar als je je verdiept in wat er achter zijn zakkigheid zat, ontdek je andere dimensies. Uiteindelijk gaat het allemaal om het verdiepen van het begrip in de ander en via een omweg het verdiepen van het begrip in jezelf. Dat is literatuur, jongens!’

AUKE HULST

overleden. Dat niet alleen: het waren allemaal mannen, te vroeg gestorven, en er was vaak sprake van een lastige vader-zoon-relatie.’

In het boek en zijn liedjes gaat hij op ultrapersoonlijke wijze in op zeven van die sleutelfiguren in zijn leven.

Kurt Cobain, sciencefiction-schrijver Philip K. Dick en Prince komen langs, maar er is ook aandacht voor zijn vader. Hoogtepunt op de cd is het nummer My Final Skin, waarin de schrijver ingaat op zijn vaders dood en met een indringende fluistering zijn eigen angst voor de dood bezingt.

Het is niet de eerste keer dat Hulst zo openhartig is. Zo is er zijn autobiografische roman Kinderen van het Ruige Land (2012) over zijn gecompliceerde jeugd. De openheid die hij in zijn werk tentoonspreidt, is volgens hem inherent aan zijn schrijverschap. ‘In mijn werk probeer ik de

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 28

KOKEN STROOIEN MAAR

Gevuld speculaas

Anne-Marij

Chocoladeletters

Het heerlijk avondje is gekomen Donkere avonden, een warm, knus huis en om de feestdagen goed door te komen heel veel snoepgoed. Zelfgebakken uiteraard – en dan komt dit schoencadeautje heel goed van pas.

Door Sonja Wessels Het lijkt alsof ik met Strooigoed een gouden boekje in handen heb, alleen heeft deze feestelijke uitgave een koperen rand. En binnenin allemaal fijne recepten om de feestmaand smakelijk door te komen. Het zijn voornamelijk recepten met een Sinterklaas-tintje, maar aan het einde komen ook een paar kerstrecepten aan bod. En wat is er mis met een gingerbread-huisje op 5 december? Wie verwacht dat dit boek voornamelijk strooigoedrecepten bevat, komt namelijk bedrogen

had voor de vanillecrème, zijn daaruit. Gooien met de stoofperenvlaai door ook nooit op tafel beland. Niet of worteltaart lijkt me sowieso niet getreurd: door naar de speculaaszo’n goed plan. jes. Het recept is goed geschreven, Elk recept in Strooigoed komt met maar het lukte me niet om er een saeen fijne foto en uitgebreide bemenhangend deeg van te maken. schrijving. Ik besloot te beginnen Pas toen ik de melk had toegevoegd, met de stoofperenvlaai. Dit is een werd het echt deeg. De gouden tip van de meer complexe recepten: vond ik echt om de speculaasvorm de stoofperen moeten van tevomet rijstmeel te bestuiven, waardoor ren klaargemaakt worden en de de koekjes echt heel makkelijk losbodem vereist de nodige rijstijd. kwamen van de vorm. Echt een reOok het maken van een klontvrije cept om even in een vanillecrème blijft lasverloren uurtje mee tig. Gelukkig wordt alles aan de slag te gaan. helder en stap voor stap Omdat er zoveel leuuitgelegd. Helaas ging ke, lekkere recepten in er bij mij wat mis: terhet boek staan, kan ik wijl de karnemelk stond echt niet kiezen wat ik op te warmen, bleek ik nog meer wil maken. Ik geen gist in huis te hebben alvast bloemetjes ben. De vlaai is er dus aan het drogen voor de vooralsnog niet van geborstplaat en de rocky komen. De meringueroad met pepernoten schuimpjes, die ik zou staat ook hoog op het maken met het eiwit Anne-Marij de Koning, Strooiverlanglijstje. Nu ben van de eieren waargoed, Uitgeverij Good Cook, ik een beetje een puvan ik het eigeel nodig 72 pagina’s (€ 9,95)

FOTO’S: MILOU VAN DER WILL

Ook het maken van een klontvrije vanillecrème blijft lastig. Gelukkig wordt alles helder en stap voor stap uitgelegd. rist: het recept voor pepernoten is eigenlijk een kruidnootjes-recept. Ook lekker natuurlijk, maar toch heel anders. Het mag de pret niet drukken, want er valt genoeg te strooien. Er is zelfs aan veganisten is gedacht: zij komen de feestdagen door met warme amandelmelk en een vegan brownie. En voor mensen die glutenvrij moeten eten zijn er pepernoten.

Laat december maar komen.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 29

NON-FICTIE INTERVIEW

‘Nederland is een land van meningen’

Naar aanleiding van zijn boek Ik zou zo graag van jullie houden, een bundeling columns die hij gedurende zeven jaar schreef over Nederland voor de Vlaamse krant De Standaard, sprak de Boekenkrant met Peter Vandermeersch, hoofdredacteur van de NRC. Onlangs koos hij ervoor zijn Belgisch paspoort in te wisselen voor een Nederlands.

‘Nederland heeft mij de afgelopen zeven jaar méér dan een spiegel voorgehouden, het heeft mij veranderd.’

Door Isa Altink Waarom is het soms moeilijk om van de Nederlanders te houden?

‘Al bij het schrijven van de eerste columns stelde ik vast dat ik eigenlijk altijd als slotzin zou kunnen schrijven: “Ik zou zo graag van jullie houden, maar jullie maken het mij soms wel moeilijk.” Enerzijds voel ik mij hier ongelooflijk thuis; ik hou van de mentaliteit van openheid en debatteren. Anderzijds verzandt dat debatteren vaak ook in schreeuwen, bijvoorbeeld in de zwartepietendiscussie. Soms is die “maar” in mijn columns harder uitgepakt dan ik wilde. Misschien behoort dat ook tot de eigenschappen van een columnist, om die “maar” wat uit te vergroten. Bovendien wilde ik de Nederlanders een spiegel voorhouden. Als er al een verdienste is aan het boekje, denk ik dat het dat is. Dat ik met een vrij grote kennis van de Nederlandse samenleving, zonder te veel in clichés te vervallen, zeg: “Ik als buitenstaander bekijk dit debat, ik bekijk hoe jullie je gedragen, hoe jullie over jezelf denken, en ik zeg hierover: ik vind dat soms toch een beetje apart.”’

Peter Vandermeersch LARS VAN DEN BRINK

brugfunctie te zijn. Door het bundelen van mijn columns ben ik ook verder gaan nadenken over de vraag of ik Nederlander moest worden. Ik schreef over mijn frustratie dat ik niet mag stemmen, en in augustus hakte ik de knoop door: ik word Nederlander.’

Het doel is dus meer om die spiegel voor te houden dan zelf een standpunt in te nemen?

‘Ik wil eigenlijk drie dingen doen: soms neem ik een standpunt in, in de ene column scherper dan in de andere, soms hou ik die spiegel voor aan Nederland, en soms leg ik Nederland uit aan de Belgen. Het valt mij op dat Nederland en België met de rug naar elkaar toe leven.

Daarom probeer ik op mijn kleine manier – hoewel het ook een geprivilegieerde posiPeter Vandermeersch, Ik tie is, een Vlaming die zou zo graag van jullie houhoofdredacteur mag den, Uitgeverij Prometheus, zijn van de NRC – die 288 pagina’s (€ 15,00)

Hoe heeft Nederland jou, in wisselwerking, een spiegel voorgehouden?

‘Nederland heeft mij de afgelopen zeven jaar méér dan een spiegel voorgehouden, het heeft mij veranderd. Ik heb elf jaar leidinggegeven aan De Standaard en dacht: ik weet hoe je een redactie moet leiden.

Toen kwam ik naar Nederland en bleek de

manier waarop ik leiding meende te moeten geven totaal fout. In België was ik hoofdredacteur, hier zijn er 215 hoofdredacteuren, zeg ik weleens. De groep, en het principe van gelijkheid, zijn veel belangrijker in Nederland. Iedereen heeft evenveel te zeggen, en er moet tegenspraak mogelijk zijn. Ik heb dan ook veel schrammen op mijn gezicht staan uit mijn beginperiode, waarin ik veel te weinig rekening hield met die mentaliteit. Transparantie, debat, het openlijk toegeven van fouten – allemaal aspecten die ik hier heb meegekregen, en waardoor ik hopelijk ook een beter iemand ben geworden. Bij De Standaard dacht ik misschien te veel: Ik ben de baas, ik heb de waarheid in pacht. Nou, dat heb ik hier wel afgeleerd. Nu zou ik die tegenspraak missen.’

Je schreef een kritische column over de reacties op de publicatie van een

boek van Abou Jahjah bij de Bezige Bij. Hoe verhoud je je als hoofdredacteur van de NRC tot controversiële stemmen?

‘Je hebt hier een raar fenomeen: vraag je de NRC-lezers in een onderzoek of ze ook meningen willen lezen die niet de hunne zijn, zeggen ze allemaal: “Ja, natuurlijk.” Tót je die publiceert, dan krijg je boze brieven. Terwijl die “afwijkende” meningen meestal wel – want dat is de voorwaarde – goed geformuleerd en onderbouwd zijn. Ik denk dat het belangrijk is om in een krant veel van zulke “slijpsteentjes van de geest” te hebben. Ben je het er niet mee eens, dan kun je je er als lezer wél tegenaan schuren. Die wrijving zorgt voor glans. Ook in België zou er ophef zijn over onpopulaire meningen, maar er is een verschil. In de elf jaar dat ik De Standaard leidde, zijn er ook minder gelukkige dingen gedrukt en incidenten geweest. De reacties die ik daar van lezers op kreeg, waren over het algemeen relatief beschaafd. Waar een Belg eerder zou zeggen: “Kan het niet ook zo zijn dat…”, klinkt het in Nederland meer als “Het is een schande dat…” Nederland is een land van meningen.

Soms vermoeiend, maar ik vind het ook mooi. Ik heb er ook veel, denk ik.’

Wat zou je graag zien veranderen in de houding van Nederland tegenover België?

‘Ik zou graag een grotere belangstelling zien voor wat er in België leeft. Ik erger mij aan een land dat van zichzelf vindt dat het breed kijkt naar de rest van de wereld, maar over Vlaanderen heen kijkt.

Er gebeuren fantastische dingen, anders dan lekker eten en bier drinken: in de theaterwereld, in de literatuur, op politiek gebied, economisch… Je ziet het aan de shock in dit land, dat de hele krantensector inmiddels is overgenomen door Vlamingen. Waarom was het een shock?

Omdat de Nederlanders naar de New York Times keken, en niet zagen wat voor interessante dingen er in Vlaams krantenland gebeurden. Ik zou dus graag willen dat er meer belangstelling is voor elkaar, en dat we minder in clichés over elkaar spreken.’

CHATEAUKOKEN VOOR IEDEREEN HET KOOKBOEK VAN ILJA GORT EN DE WIJNBOERENMINNARES

HET LEUKSTE N KOOKBOEK VA HET JAAR!

WATERTANDEND LEKKERE RECEPTEN EN PRACHTIG GEDEKTE TAFELS. Nu verkrijgbaar bij de boekhandel en online Adv_Chateaukoken_Boekenkrant_260x390.indd 1

95 , 4 â&#x201A;¬2 01-11-17 14:12

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 31

BOEKFRAGMENT

Sigmund zevenentwintigste sessie Emoties zijn dokter Sigmund niet vreemd. We zíjn immers onze emoties, nietwaar? In de psychologie kennen we vijf basisemoties, de vijf B’s: bang, boos, bedroefd, beschaamd en blij. Dit zijn ongeveer ook de gevoelens die patiënten van onze eenogige psychiater doorlopen tijdens een consult. Als ze eenmaal weer buiten staan, zijn ze dolblij!

Peter de Wit, Sigmund zevenentwintigste sessie, Uitgeverij de Harmonie (€ 9,90) www.deharmonie.nl

BOEKFRAGMENT

In een Franse keuken Kookboekenschrijfster Susan Herrmann Loomis ging op een culinaire zoektocht en ontfutselde haar Franse buren, vrienden, marktkooplui en koks tot in de wijde omtrek van haar woonplaats Louviers hun keukengeheimen. De Fransen lijken wel een voedselknobbel te hebben, zo vanzelfsprekend combineren ze de producten van het seizoen, uit eigen tuin of van de boerenmarkt op zo’n manier dat de smaken en geuren op hun tongstrelendst naar voren komen.

Susan Herrmann Loomis, In een Franse keuken.

Verhalen en 85 recepten om thuis te koken als een Française, vertaling: Anne-Marie Vervelde, Uitgeverij Orlando, 336 pagina’s (€ 19,95) www.uitgeverijorlando.nl

De Fransen zijn dol op eten.

Ik weet dat dat klinkt als: de hemel is blauw. Maar de Franse liefde voor eten betekent niet zomaar dat ze van lekker eten houden. Zij gaat veel dieper. Het is een liefde die hen in het bloed zit. De Fransen houden van eten zoals de Amerikanen van de Grand Canyon, van vrijheid en van wuivende graanvelden – het is iets primitiefs, een instinct, de basis van hun joie de vivre. De Franse liefde voor eten is allesomvattend. De lucht, het leven, de manier van doen en de gewoontes van iedereen in dit land zijn ervan doortrokken.

Ik ontdekte dat toen ik voor het

eerst voet op Franse bodem zette. Er hing boter in de lucht. Het was een kille maartse dag en ik was zo vroeg aangekomen met het vliegtuig dat in Parijs alle winkels nog gesloten waren. Ik moest blijven lopen om een beetje warm te blijven. Bij elke ademteug rook ik warme boter, een geur die steeds als ik langs een boulangerie kwam sterker werd – alsof ik door wolken van boter liep. Toen er eindelijk een bakker openging, stapte ik naar binnen en kocht mijn eerste Franse croissant. Ik overdrijf niet als ik zeg dat de eerste hap een verpletterende ervaring was.

Deze boterse sensatie voerde me mee, mijn Franse leven in. Natuurlijk was er meer aan de hand. Maar die croissant was de eerste, zalige kus van wat een levenslange liefde voor Frans eten zou worden.

Naarmate ik meer en meer ontdekte wat een lekkerbekken de Fransen zijn, durfde ik daar zelf ook openlijker voor uit te komen. In Amerika, waar ik vandaan kom, was ik een soort buitenaards wezen. Vrienden en collega’s dreven de spot met mijn gekokkerel. Waarom zou je in godsnaam je tijd verdoen met koken?

Vanaf die eerste ochtend in Frankrijk wist ik me omringd door gelijkgestemden en durfde ik uit de kast te komen met mijn tot dan toe onderdrukte passie.

Wat volgde was een leven in Frankrijk waarin ik kinderen grootbracht,

boeken schreef en kooklessen gaf.

Inmiddels ben ik deel geworden van deze cultuur waar alles om eten draait. Hier verzamelt iedereen zich rond de eettafel, een plek die gekoesterd wordt in deze wereld vol politieke, sociale, religieuze en andere tegenstellingen die samen onze hedendaagse Franse samenleving vormen. Wat er ook gebeurt, hier ben ik omringd door mensen die van eten houden.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 32

STRIPS BOEKENKRANT TIPT

DE KEUKEN IN

EEN BOEK WAARMEE MEN VRIENDEN MAAKT Maar liefst vier jaar werkte de Belgische striptekenaar Lukas Verstraete aan zijn debuut Een boek waarmee men vrienden maakt, dat deels werd gefinancierd dankzij een succesvolle crowdfundingcamLukas Verstraete, Een boek waarmee men vrienden pagne! Het resultaat maakt, Uitgeverij Bries, mag er zijn: een avon208 pagina’s (€ 35,00) tuurlijk verhaal over een man die door een brutale straatoverval niet alleen zijn koffertje met belangrijke inhoud verliest, maar ook zijn identiteit.

EQUATORIA In de reeks Corto Maltese, ooit begonnen met de klassieker De ballade van de zilte zee uit 1967/69 van de beroemde Italiaanse striptekenaar Hugo Pratt, verschijnt Equatoria van Ruben Pellejero. Corto waant zich Ruben Pellejero (naar Hugo in deze nieuwe titel in Pratt), Corto Maltese 14 – Equahet Venetië van 1911, toria, Uitgeverij Casterman, in gezelschap van een 80 pagina’s (€ 20,00) journaliste die hem wil portretteren voor National Geographic. Corto is namelijk een geheimzinnig artefact op het spoor: de Spiegel van Pape Jan.

HULDE AAN DE JUBILARIS Hulde aan de Jubilaris is het hommage-album aan Agent 327, ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de bekendste geheim agent uit de Nederlandse strip.

Zeventien striptekenaars en -schrijvers uit Verschillende auteurs, Agent Nederland en België 327 – Hulde aan de Jubilahebben tien keer een ris, Uitgeverij L., 48 pagina’s kort Agent 327-ver(€ 18,95) haal gemaakt. Hulde aan de Jubilaris bundelt deze verhalen en een kleine bijdrage van Martin Lodewijk samen in één boek. Het is een album dat in geen enkele Agent 327-collectie mag ontbreken.

DE 100 BESTE CARTOONS Het omslag toont de tekening die eind september werd bekroond met de Inktspotprijs 2017 voor de beste spotprent van het jaar. Maar dit boekje toont nog 99 geestige, bijtende en verrassende spotprenSaskia van Loenen, De 100 ten die door de jury zijn beste cartoons. Inktspotprijs geselecteerd. Als geheel 2017, Uitgeverij Bas Lubbergeven de tekeningen huizen, 103 pagina’s (€ 12,50) een overzicht van de kwesties die ons het afgelopen jaar bezighielden – van aanslagen tot ouderenzorg. Desondanks valt er gelukkig veel te lachen.

Esther van de Bund en Abe Borst

Strips lezen en koken gaan perfect samen Is het een stripboek? Of is het een kookboek? Je vraagt het je af bij elke bladzijde die je omslaat. Smikkelen & Smullen zorgt ervoor dat zelfs de grootste culinaire prutser enthousiast de keuken in wil gaan.

Door Robin Vinck Abe Borst en Esther van de Bund houden allebei van strips, en van koken. Dus hebben ze besloten die twee maar te combineren.

Het resultaat is een stripboek dat er ook uitziet als een stripboek, maar dat eigenlijk een kookboek is. In elk stripverhaal gaan Abe en Esther zelf koken, en elke aflevering begint dan ook met een lijstje ingrediënten. Vervolgens zie je het duo zweten en zwoegen in de keuken, want het gaat natuurlijk niet altijd van een leien dakje. De nare buurvrouw Mien geeft ze bijvoorbeeld rotte mandarijnen, of ze worden ziek omdat ze boter eten die eruit ziet als groene smurrie (‘eten hoor je niet weg te gooien’). Ondertussen leggen ze wel haarfijn uit hoe je een gerecht moet klaarmaken.

Naast strips zitten er ook een aantal informatieve pagina’s tussen, zoals ‘Hoe snijd ik?’, waarin aan de hand van rebus-achtige tekeningen wordt uitgelegd hoe je bepaalde groentes niet over hun kant laten gaan. Dus moet snijden. Het klinkt simpel, en trekken ze het ene fandat is het ook. Abe en tastische recept na het Esther laten zien dat andere uit de kast. koken zo makkelijk kan Deze strip over koken zijn dat je zelf meteen heeft iets kneuterigs aan de slag wilt. Maar en iets enorm hipsterniet voordat je de strip achtigs tegelijk. Zelfverder gelezen hebt, gemaakte kippensoep? want gaandeweg ontAbe en Esther draaien popt zich een heuse er hun hand niet voor titanenstrijd met buurom. Maar je leert ook vrouw Mien. De knappe dat je avocado’s met Mexicaanse buurman liefde moet behandeis namelijk helemaal Abe Borst en Esther van de len. De tekeningen van weg van de tosti’s van Bund, Smikkelen & Smullen, Abe Borst zijn recht Mien, en dat kunnen Uitgeverij Syndikaat (€ 8,95) voor zijn raap, weinig Abe en Esther natuurlijk

verfijnd en voldoen aan geen enkele regel voor schone kunsten. Maar ze zijn dynamisch en leuk, en weten doeltreffend de boodschap over te brengen. Als geen ander kan hij de keuken laten ontploffen als er iets te enthousiast groente gesneden wordt.

Smikkelen & Smullen is niet alleen een onderhoudend stripboek, maar vooral het leukste kookboek dat ooit gemaakt is. En die kwalificatie komt van een enorme culinaire prutser die nu wil gaan experimenteren in de keuken…

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 33

STRIPS TOPJAREN 1961–1978

Een wonderlijke tijd Tegenwoordig trekken superhelden vooral rijen bioscoopbezoekers, maar ze zijn allemaal ooit begonnen als stripheld. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw werden de zogenaamde comic books door jongeren verslonden en vooral de Marvel Heroes waren populair. Over die gouden tijd verscheen een prachtig boek: The Marvel Age of Comics.

Door Hans Pols De ‘wonderjaren’ van de superheldenstrips vangen aan in 1961. De uitgever, die tot dan toe vooral bundels met korte stripverhalen uitgaf, vraagt aan Stan Lee om iets te bedenken rondom een team van superhelden. Concurrent DC heeft daar immers veel succes mee. Lee neemt de opdracht gretig

waarmee de babyboomers zich goed konden identificeren.

De strips van Marvel slaan aan bij jongeren en worden onderdeel van de popcultuur. Op hun beurt integreren Marvel-tekenaars die cultuur weer in hun strips. Dat levert prachtige pagina’s op van de eerder genoemde Steve Ditko, maar ook van Jim Steranko, die allebei psychedelische en popartinvloeden toelaten, Daarna gaat het snel. In rap tempo terwijl Jack Kirby zijn stijl steeds bedenkt Lee het ene na het andere verder aanscherpt. Het Marvel-unipersonage en er worden nieuwe versum wordt in de tweede helft van teams gevormd, waaronder The de jaren zestig uitgeAvengers en The X-Men. breid en verfijnd, maar Het is niet allemaal er is een probleem. direct succesvol, maar Comic-uitgevers zijn de opmars van de gebonden aan strenge Marvel-superhelden is (zelf)censuur, waarniet meer te stuiten. Er door oudere lezers niet zijn meerdere redenen bereikt worden. voor het succes van Stan Lee is van schrijStan Lee’s creaties, maar ver opgeklommen tot een belangrijke reden hoofdredacteur en ten is hun menselijkheid. slotte tot uitgever bij Zijn superhelden hebMarvel. In die laatste ben gewone problemen. Roy Thomas, The Marvel Age Denk maar aan de altijd of Comics, Uitgeverij Taschen, hoedanigheid probeert hij het publiek met tobbende Spider-man, 396 pagina’s (€ 39,95) aan, want hij is de korte verhaaltjes zat aan het worden. Hij bedenkt The Fantastic Four. In augustus 1961 verschijnt het eerste nummer over deze superheldengroep, getekend door Jack Kirby. Het is meteen een succes.

Een jaar later verschijnt Spider-man voor het eerst, getekend door Steve Ditko.

Marvel te vergroten met Crazy, een concurrent voor Mad, en andere magazines in zwart-wit, want die vallen niet onder de censuur. Bij de superhelden raakt de schwung er in de jaren zeventig uit. Teken- en schrijftalent is er nog wel, maar de markt wordt overvoerd met comics en die zijn lang niet altijd even goed.

Niettemin worden ze beter verkocht dan ooit. Toch is Marvels grootste hit van de jaren zeventig geen superheld, maar een barbaar: Conan. Er komen meer barbarenstrips, horror en filmbewerkingen, maar het tij keert in de tweede helft van de jaren zeventig en het einde van de Marvel Age nadert.

Het hele verhaal over de topjaren 1961–1978 van Marvel kun je lezen in The Marvel Age of Comics, geschreven door Roy Thomas, die de periode grotendeels van nabij meemaakte. Bovendien is het ruim 400 pagina’s tellende boek rijk geïllustreerd met vaak uniek materiaal.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 35

BOEKFRAGMENT

Varen met de Jonge Jacob Astrid Nijgh is niet alleen zangeres maar sinds het boek Varen met de Jonge Jacob ook schrijfster. Hilarisch is het verhaal over de poes die uitgeleend werd aan Jeroen Krabbé en Elsje de Wijn.

Astrid Nijgh, Varen met de Jonge Jacob.

Lennaert en ik op de Urker kotter 114, Uitgeverij Conserve, 150 pagina’s (€ 17,99) www.conserve.nl

Onze krolse Peen lag in de huiskamer onder het anker dat stond te pronken en was vervangen door een groter, zodat we eventueel op open zee zouden kunnen liggen. Dikkie Beels stapte de huiskamer in en had helemaal geen oog voor Peen. Nee, erger nog, hij ging naar de keuken, at wat en nam plaats op de verwarmingskachel. Hij keek me droef aan.

‘Wat doe ik hier? Ik heb het nog nooit gedaan en wil weer naar huis!’

‘Schat, je gaat vader worden. Even doorzetten.’

De volgende drie dagen logeerde hij op dezelfde plek en kwam er alleen maar af om te eten en de kattenbak vol te plassen en poepen.

‘Luister eens even, Dikkie. Je moet wel aan de daad, want wij moeten weer gaan varen en het schip onderhouden.’

En wat geschiedde? Dikkie werd eindelijk geil en lokte Peen mee naar boven. Tja, een ontmaagding doe je niet en publique, althans dat was het plan. Wat zich daar boven allemaal afspeelde zullen we nooit weten. Na

een uur hoorden we een vreselijk gegil en liepen naar de trap. Daar kwamen Peen en Dikkie in elkaar gesmeed de trap afrollen. Toch nog getuigen van de Daad. We namen er een borrel op en zagen Peen weer verdwijnen onder het anker en Dikkie weer naar de keuken. Daar gaf ik hem een flink portie gekookte wijting en Lennaert maakte zijn werkkamer en de trap schoon met Dettol. De volgende ochtend konden we Dikkie weer naar de Beelsen brengen, ware het niet dat we telefoon kregen van Jeroen Krabbé.

‘Hi, we hoorden dat jullie een geile rode kater in huis hebben en nou wil het geval dat Elsje de Wijn een lapjespoes heeft en ook graag gezinsuitbreiding wil. Kan ze de kater even lenen?’

‘Uh… ja, hij is hier nu klaar. Wat… goed en hoe laat zullen we hem brengen… oh, naast jullie… leuk maar dan wel even vieren!’

Zo gezegd, zo gedaan ging Dikkie aan de volgende opdracht verder in Amsterdam-Zuid. Verder dan de ouderlijke Heemsteedse tuin was hij nooit geweest, zelfs niet in het bos op steenworp afstand. Elsje was zeer onder de indruk van haar schoonzoon, die de smaak te pakken had.

Want, terwijl wij zaten te borrelen bij Jeroen en Herma hoorden we het heftige voortplantingsgeluid dwars door de muren.

‘Hij zal voor alle zekerheid toch nog

twee dagen moeten doorgaan en daarna brengen we hem terug naar de Beelsen, die van deze uitleen niets weten.’

Lennaert vond het wel een zeer gepaste sensatie, tot de volgende dag toen we door Jeroen gebeld werden.

‘Dikkie is in wanhoop over het balkon gesprongen. Hij heeft zich volkomen leeggespoten en wil zijn rust in de tuin.’

‘Jezus, wat nu?’

‘Herma heeft een goed plan. Ze gaat vis bakken in de tuin van de benedenburen. Moet lukken.’

En Herma had gelijk, Dikkie kwam op de geur af en werd gevangen.

‘Len, kom we gaan hem meteen halen en terugbrengen naar de Beelsen.’

Zo geschiedde en negen weken later was er een bevalling zowel in huize Nijgh als bij Elsje de Wijn. Na acht weken stapten we weer aan boord en konden de verzorging in ons huis overdragen aan Wiebe Hartog die toen onze inwoner was. Bedankt Wieb.

Verborgen Verborgen is het resultaat van de jaarlijkse verhalenwedstrijd van uitgeverij LetterRijn en bevat de 26 spannendste verhalen van Vlaamse en Nederlandse auteurs.

26 Vlaamse en Nederlandse auteurs, Verborgen, Uitgeverij LetterRijn, 300 pagina’s (€ 16,00) www.letterrijn.nl

‘Eva, Jens, Ruud, over een kwartier in mijn kantoor!’

De enige die opkeek was Eva. ‘Goede reis gehad?’ vroeg ze.

‘Bevredigend,’ antwoordde Lucas kort en hij liep door de ruimte, waarin acht vaste medewerkers achter hun bureau zaten, naar zijn eigen kantoor. Hij sloot de deur en liet zich

op de zwartleren bank zakken die een onderdeel was van de zithoek.

De zwarte aktetas lag op tafel. De informatie die Jean hem had toegespeeld, was meer dan verontrustend.

Lucas wreef over zijn ogen. De dreiging van een aanslag in Nederland was geen dreiging meer, maar de harde realiteit. Twee aanslagen binnen drie maanden, een luchthaven en een groot overdekt winkelcentrum. Tijd en plaats onbekend, maar de meest voor de hand liggende luchthaven was in zijn optiek Schiphol. Het winkelcentrum … Utrecht misschien?

De derde en de meest vernietigende aanslag stond gepland op 30 april

2017. Als hij deze laatste zou voorkomen, tekende hij daarmee zijn doodvonnis en dat van zijn gezin.

Hoe konden ze hem voor deze keuze stellen? Duizenden doden tegenover de twee mensen, zijn vrouw en dochter, die hij meer liefhad dan wat dan ook ter wereld. Verdomme!

Met een doffe klap kwam zijn vuist op het zachte leer van de bank neer.

Waarom had hij niet gewacht op de reguliere kanalen? De informatie was hoe dan ook wel binnen het bereik van zijn team gekomen.

Een klop op de deur haalde Lucas uit zijn gedachten. ‘Binnen,’ zei hij met schorre stem. Hij schraapte zijn keel.

Zijn gezicht kreeg een neutrale uit-

drukking. Niemand zou iets van zijn gemoedstoestand merken.

diverse theedoeken gewikkeld. Het zweet droop van haar af, ze was moe maar voldaan. Ze had het helemaal zelf gedaan en het was niet eens zo moeilijk geweest. Het kind had er ineens uit gewild en ze had snel haar onderbroek uitgetrokken, zo’n lelijk groot ding, en na een paar keer persen had ze hem opgevangen.

De baby had even gehuild, maar was nu stil. Hij leek gezond. Ze had hem aan de borst gelegd en daar lag hij nu nog. Zo zat ze uren, tussen waken en sluimeren in. Toen ze naar buiten keek, zag ze ineens het daglicht. Er blafte een hond. Dat maakte haar goed wakker.

Ze wist dat ze ontbijt moest maken

en dat het een halfuur zou duren eer iemand de keuken zou binnenkomen. Ze maande zichzelf tot spoed en stond op. Ze voelde hoe ze vloeide, zag sterren voor haar ogen en was zo zwak alsof ze kilometers over ongelijke grond had gerend.

Met de baby in haar armen bevoelde ze het vest. Dat was nog steeds vochtig, maar dat kreeg je als je het moest uitwringen, dan duurde drogen langer. Ze kon het niet om het jongetje heenslaan en meer theedoeken waren er niet. Ze had er al twee gebruikt als inlegger tegen het bloeden.

‘Sorry,’ zei ze tegen het slapende kindje. ‘Even doorbijten, maar dan

komt alles goed met jou.’

Lucas spreidde de foto’s uit op tafel.

Jens Schouten en Ruud Sweren zaten in de comfortabele fauteuils tegenover de bank. Eva Vermeer was naast Lucas op de bank gaan zitten. Alle drie keken geconcentreerd naar de gezichten die waren afgebeeld. Sommige foto’s waren korrelig, andere haarscherp en met ieder detail van het gelaat zichtbaar.

Verminkte toekomst Verminkte toekomst is deel vier uit de VT-reeks van Melissa Skaye. Deze thriller, met de rechercheurs Luca Borra en Sanne Philips, is separaat van de andere delen te lezen.

Melissa Skaye, Verminkte toekomst, Uitgeverij LetterRijn, 300 pagina’s (€ 17,50) www.letterrijn.nl

De vrijdag ging over in de zaterdag.

Al die tijd hadden ze haar in de keuken gelaten. Ze was op de keukenstoel bevallen van een jongetje. Ze had nog gegild, maar ook al was ze gehoord, niemand kwam. Ze bloedde als een rund, had de navelstreng zelf doorgeknipt met een schaar uit de keukenla en had de baby in

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 36

BOEKHANDEL AGENDA

november 2017

29 OKTOBER 2017 – 31 MAART 2018

HASSELT – De interactieve kinderpoëzietentoonstellling ‘Soort van tovenaars’ in Villa Verbeelding laat kinderen kennismaken met de betoverende kracht van woord en beeld. Kom langs op Kunstendag voor Kinderen op zondag 19 november, die bij Villla Verbeelding in het teken zal staan van poëzie met o.a. Edward van de Vendel. www.villaverbeelding.be

1 T/M 30 NOVEMBER

HEEL NEDERLAND – Het thema van Nederland Leest dit jaar is ‘Robotica’. Ga bij uw bibliotheek langs voor een gratis exemplaar van Ik, robot van Isaac Asimov of het kinderboek Cyberboy, en praat met Ronald Giphart mee over robotica en het eindresultaat van zijn schrijfexperiment met een robot. www.nederlandleest.nl

8/30 NOVEMBER

VLAANDEREN EN NEDERLAND – In België is de gelijknamige film naar de succesroman Vele hemels boven de zevende van Griet Op de Beeck al in de bioscoop te zien vanaf 8 november. De Nederlandse première laat nog even op zich wachten tot eind deze maand in het Louis Hartlooper Complex in Utrecht. www.hartlooper.nl

11 T/M 19 NOVEMBER

HEEL NEDERLAND – Tijdens de Kookboeken7daagse staan kookboeken in boekhandels en bibliotheken volop in de schijnwerpers. Voor het eerst dit jaar is er ook een echt Kookboekenweekgeschenk, waarin topkoks zoals Yvette van Boven en Onno Kleyn hun lekkerste gerechten en het verhaal daarachter met je delen. www.cpnb.nl/campagnes/kookboeken7daagse-2017

12 NOVEMBER

ROTTERDAM – Er is geen betere plaats dan het Bibliotheektheater in Rotterdam om de in deze stad geboren schrijver Chris van Abkoude eens in het zonnetje te zetten, wiens leven door Jan Maliepaard en Jan Oudenaarden in Dát is Pietje Bell! voor het eerst nauwkeurig in beeld is gebracht. www.donner.nl

THE READSHOP DOORN

Berry Draait Door Elke maand vragen we een boekhandelaar wat zijn of haar boekhandel bijzonder maakt. Deze maand viel ons oog op The Readshop Doorn.

Als onderdeel van een landelijke keten lijkt deze boekhandel misschien niet hoog te scoren op originaliteit, maar algauw blijkt dat passie en kennis van zaken hét verschil kunnen maken.

Door Janneke Blok Ik val met mijn vragen maar meteen met de deur in huis – of eigenlijk in de boekhandel.

Wanneer ik Berry van Kruistum, de eigenaar van The Readshop Doorn, vraag wat zijn boekhandel uniek maakt in vergelijking met al die andere Readshops in Nederland, is het even stil. ‘Dat vind ik altijd een lastige vraag,’ geeft hij eerlijk toe. ‘Net zoals mensen het altijd hebben over de “echte” boekhandel. Ik begrijp nooit zo goed wat ze daarmee bedoelen. Bestaan er dan “nepboeken” of zoiets? Wat wel een voordeel is van onze winkel, is haar grote oppervlakte. Hierdoor kunnen we de klanten een breed assortiment boeken, maar bijvoorbeeld ook kantoorartikelen en wenskaarten bieden. Zo hebben we het grootste aanbod in tijdschriften van de hele Utrechtse Heuvelrug!’

Gaandeweg het gesprek komt naar

Berry van Kruistum voren dat het onderscheid niet alleen in de kwantiteit, maar vooral in de kwaliteit zit. Berry is zelf een verwoed lezer en zijn kennis van boeken deelt hij graag met zijn klanten. ‘Het adviseren van mensen vind ik een van de belangrijkste en leukste dingen om te doen als boekverkoper,’ vertelt hij. ‘Eerlijkheid is wat mij daarbij kenmerkt. Ik vind bijvoorbeeld lang niet alle boeken die het De Wereld Draait Doorboekenpanel tipt even goed. Dat zeg ik dan ook eerlijk. Het is vervolgens aan de klant om te bepalen wat hij daarmee doet.’

Geïnspireerd door het boekenpanel van De Wereld Draait Door heeft Berry sinds kort zijn eigen variant opgezet: De Berry Draait Door. ‘Het DBDD-display is nog in ontwikkeling, maar ik krijg al veel positieve reacties op het boek dat ik deze

‘Ik krijg veel positieve reacties op het boek dat ik heb verkozen tot “Boek van de Maand”.’ maand heb verkozen tot “Boek van de Maand”: Wie het mooist valt van Sara Novic. Het hoeven geen “topboeken” te zijn, maar vooral boeken waar ikzelf gepassioneerd over kan vertellen. Misschien wordt het volgende maand wel De Petra of Tessa Draait Door, want vanzelfsprekend verwacht ik van mijn medewerkers dat ze net zo’n grote interesse in boeken hebben als ikzelf.’

V.A. 12 NOVEMBER

HEEL NEDERLAND – Vanaf deze maand staat schrijfster en theatermaker Paulien Cornelisse op de planken met de gloednieuwe voorstelling ‘Om mij moverende redenen’, waarin ze opnieuw – zoals alleen zij dat kan – de onbegrijpelijkheden van het leven en onze taal onder de loep neemt. www.pauliencornelisse.nl

16 NOVEMBER

LEIDEN – In De Rijn. Biografie van een rivier heeft Martin Hendriksma een schat aan verhalen rondom deze rivier verzameld. Maak in Van Stockum Boekverkopers Leiden kennis met de schrijver en test uw regionale kennis met de quiz die hij zal leiden deze avond. www.vanstockum.nl/activity

18 NOVEMBER

ZWOLLE – Deze maand strijkt Lars van de Werf, de plezierdichter die met zijn typmachine en ‘versjes op maat’ het hele land doorreist, neer in Zwolle om daar mensen te verblijden met een persoonlijk versje. Je hoeft maar even met hem te spreken en voor je het weet rolt je eigen unieke versje uit zijn typmachine. www.waandersindebroeren.nl

18 T/M 26 NOVEMBER

NEERPELT – Hebt u ook zulke goede herinneren aan voorgelezen worden of aan het voorlezen van uw kinderen? Bibliotheek Neerpelt organiseert om deze redenen het meerdaagse Hiep, Hiep, Knal, Knal! Hét vertelfestival. neerspelt.bibliotheek.be

22 T/M 26 NOVEMBER

NIJMEGEN – Het thema van het Wintertuinenfestival dit jaar is ‘De vrije lezer’. Tijdens deze editie wordt voor het eerst de Pé Hawinkels Prijs voor literaire pioniers uitgereikt. www.wintertuinenfestival.nl

DE UTRECHTSE KINDERBOEKWINKEL

Mijn favoriete boekhandel Leander (10) en zijn broer Simeon (7) komen heel graag in de Utrechtse Kinderboekwinkel. Hier vertellen ze waarom!

Leander houdt erg van lezen. ‘De tips van Dorothé en haar collega’s in de Kinderboekwinkel zijn altijd raak,’ zegt hij. ‘Je vindt in haar winkel heel veel leuke boeken en als ze een boek niet heeft, bestelt ze het graag voor je. Zelf lees ik graag en veel, maar Dorothé weet ook welke boeken leuk zijn als cadeautje voor iemand die niet zo vaak leest.’

Leander en zijn broer Simeon komen al zolang ze zich kunnen herinneren bij de Kinderboekwinkel. De ene keer om een cadeautje voor iemand anders uit te zoeken, dan weer om een zelfgespaard boek op te halen.

Soms ook gewoon om een praatje te maken. Simeon heeft het leesvirus intussen ook te pakken, mede dankzij de boeken die Dorothé hem aanraadde. Koning Eddie is een van zijn favorieten.

Enkele weken geleden startte Leander in de Kinderboekwinkel met de ‘Schrijfcursus voor Jonge Schrijvers’.

Leander en Simeon ‘Gelukkig mag ik daarbij op een laptop werken, want met de hand schrijven vind ik niet leuk,’ vertelt hij. ‘Verhalen bedenken doe ik graag en hoe je die spannender of mooier kan maken, wil ik graag leren.’

Leander heeft eigenlijk geen verbetertips voor de Kinderboekwinkel. Of toch wel: dat je er tussen de boekenkasten zou mogen blijven slapen en dan de hele nacht door zou mogen lezen…

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 37

BOEKHANDEL BOEKHANDELS DIE DE BOEKENKRANT VERSPREIDEN Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Boekhandel Van der Meulen’s

BUNSCHOTEN – SPAKENBURG

Bruna van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan COEVORDEN

ALMELO

Readshop Coevorden

ALPHEN A/D RIJN

Readshop Cuijk

Boekhandel Broekhuis Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel de Dolfijn De Nieuwe Boekhandel Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas APELDOORN

Nawijn & Polak Boekverkopers ARNHEM

CUIJK

CULEMBORG

Boekhandel Tomey DELFT

Boekhandel Ben Kempers Boekhandel De Omslag DEN BOSCH

Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

Boekhandel Douwes Boekhandel Van Stockum DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

Boekhandel Dieren DOESBURG

Nieuwenhuis Boek en Buro DOETINCHEM

Raadgeep & Berrevoets DORDRECHT

De Arnhemse Kinderboekwinkel Boekhandel Hijman Ongerijmd

Boekhandel Vos & Van der Leer

Boekhandel Van der Velde

The Read Shop Doorwerth

Boekhandel Den Boer BADHOEVEDORP

Boekhandel Van der Velde

BARNEVELD

Voster Boek & Kantoor

BEILEN

Boek en Buro

ASSEN

BAARN

DOORN

The Readshop Doorn DOORWERTH

DRACHTEN

Boekhandel Jaspers

DRONTEN

Boekhandel Romijn

EDE

Boekhandel Het Logboek

EINDHOVEN

Boekhandel Novita

Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

Quist boeken

Plantage Vermeer

Readshop Beverwijk

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel

BENNEKOM

BERGEN OP ZOOM BEVERWIJK

BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg BODEGRAVEN

Readshop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel van Kralingen BRUNSSUM

Boekhandel Rob Rozeman BUNNIK

Boekhandel Van Ravenswaay

EMMEN

ENKHUIZEN

ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis ETTEN-LEUR

Plantage Etten-Leur EXLOO

Geerts Warenhuis GELDROP

Boekhandel van Grinsven GOIRLE

Blz. Boekhandel Buitelaar GOES

Boekhandel De Koperen Tuin GOUDA

Boekhandel Verkaaik GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer

HAARLEM

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel H. de Vries Boeken Bruna Cronjéstraat HAAKSBERGEN

MIJDRECHT

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Boekhandel Van der Velde

NAALDWIJK

Steenwijk’s Boekhuys

Nimo Boek

Boekhandel Vingerling NIEUWEGEIN

HAREN GN

The Read Shop Nieuwegein

HAZERSWOUDE

Boekhandel Roodbeen

Boek en Buro

Boomker Boeken Readshop Hazerswoude HEDEL

The Readshop Hedel HEEMSKERK

Bruna Heemskerk HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker HEERHUGOWAARD

Bruna Middenwaard HEERLEN

Bij Het Raethuys HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura HELMOND

Boekhandel de Ganzenveer HENGELO

Boekhandel Broekhuis HEUSDEN

Zin in Boeken HOLTEN

Heusinkveld – Holten

NIJKERK

NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus De Nijmeegse Kinderboekwinkel Books by Roelants Boekhandel Roelants Dekker vd Vegt boekverkopers NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NUNSPEET

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Rijnlandse boekhandel Boekhandel De Kler OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk OLDENZAAL

Boekhandel Broekhuis OOSTERBEEK

HOOFDDORP

Boekhandel Meijer en Siegers

HOORN

Boekhandel Derijks

Boekhandel Stevens Hoornse Boekhandel HOUTEN

Boekhandel Wijs HUIZEN

Boekhandel Flevo KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst

KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

Boekhandel De Korf Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde LEIDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel van Stockum LEIDERDORP

Boekhandel De Kler

SNEEK

OSS

TILBURG

Rebers Boek en Buro

Boekhandel Arentsen Gianotten Mutsaers

PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen en Schrijven PIJNACKER

Boekhandel van Atten Bruna Pijnacker RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel ROOSENDAAL

ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Boekhandel Sonneveld Haasbeek

Boekhandel Kees Literaire Boekhandel Broese boekverkopers Savannah Bay

Boekhandel Someren en Ten Bosch Van den Brink Boek en Buro

UTRECHT

VALKENSWAARD

Boekhandel Priem VEENENDAAL

ZUTPHEN

ZWOLLE

Waanders in de Broeren

Boekhandel van Kooten VEGHEL

Bek, Boeken & Bijzonders VELP GLD

Boekhandel Jansen & de Feijter VENLO

Boekhandel Koops VENRAY

Roojboek VLEUTEN

Boekhandel Kees VLISSINGEN

Boekhandel ’t Spui VOORBURG

Boekhandel De Kler

Boekhandel het Leesteken

ZEVENAAR

The Read Shop Express Uithoorn

UITHOORN

OUDEWATER

PURMEREND

ZEIST

TIEL

Kinderboekhandel In de Wolken

The Readshop Oudewater

Boekhandel Logica Groenveld Boeken Boekhandel Kramer & Van Doorn

STEENWIJK

OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Sprey

IJSSELSTEIN

VOORSCHOTEN WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WILLEMSTAD

Boekhandel het Rozemarijntje WINTERSWIJK

Boekhandel Kramer WOERDEN

Libris Woerden WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby IJMUIDEN

N IE U W The Read Shop Express IJmuiden

Boekhandel De Kler

Boekhandel De Boekenwurm

Grimbergen

Boekhandel De Omslag

ANTWERPEN

LIER

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Bosch en De Jong

BRASSCHAAT

LEUVEN

LEIDSCHENDAM LISSE

LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

Boekhandel Het Keizerrijk MAASTRICHT

Boekhandel Dominicanen DE MEERN

Boekhandel Kees MEPPEL

Riemer Barth MIDDELBURG

De Drvkkery

ROSMALEN

ROTTERDAM

SANTPOORT-NOORD

Bredero Boeken

VLAANDEREN De Markies

Standaard Boekhandel BRUGGE

SCHAGEN

De Reyghere Raaklijn

SCHEVENINGEN

Letters & Co

Boekhandel Plukker Boekhandel Scheveningen SCHIEDAM

Schiedams Boekhuis SITTARD

Boekhandel Krings

DEINZE GENK

Malpertuis GENT

Walry

HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord

De Boekanier Boekarest MECHELEN

Salvator De Zondvloed MORTSEL

De Boekuil

OUDENAARDE

Boekhandel Beatrijs ROESELARE

De Zondvloed TURNHOUT

Standaard Boekhandel

SARA

LÖVESTAM

DE VERDWENEN

DOCHTER

2 NIEUWE SERIES, 2 NIEUWE HELDEN KOUPLAN - privédetective en asielzoeker De zesjarige Julia is spoorloos verdwenen. Kouplan gaat haar zoeken en ontrafelt de geheimen van Julia’s moeder Pernilla.

In Zweden thrillerdebuut van 2015, in Frankijk bekroond met de grand prix de littérature policière 2017.

266 pagina’s, € 15,95

MISDAADROMAN | STORTEBEEKER

elling Cartoons op best ar: door striptekena l E r w invaSn uspvoartashirts, ǩ bedrukken hoodies, t-shirts

!"#$%&'()(*+,-".

ǩ

!""!#$%#&'(&$% ")%*$&%+,!

MISDAADROMAN | STORTEBEEKER

DR. SOMMERFELDT - huisarts en oplichter Dr. Sommerfeldt wil zijn duistere verleden achter zich laten en in het Duitse kuststadje Norden van zijn rust genieten. Maar wanneer hij onrecht ziet, grijpt hij genadeloos in.

In Duitsland vanuit het niets op nummer één.

341 pagina’s, € 15,95 www.stortebeeker.nl

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

BKMilitaireBoeken E BOEKEN BESTE BRON VOOR MILITAIR NOVEMBER 2017, NO. 2 – DE

de, het Nationaal Met 25 jaar Luchtmobiele Briga rie en meer…

Instituut voor Militaire Histo

25 jaar Luchtmobiele Brigade Je leest het in de nieuwe BKMilitaireBoeken

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de

bon in)

Ik neem een abonnement op:

Twaalf nummers van de Boekenkrant + alle specials voor € 30,Zes nummers van de BKJunior voor € 15,Zes nummers van de BKYA voor € 15,Zes nummers van de BKStrips voor € 15,Zes nummers van de BKFilosofie voor € 15,Zes nummers van de BKHistorischeRomans voor € 15,Zes nummers van de BKMilitaireBoeken voor € 15,-

naam straat postcode land e-mail

BON m/v

plaats

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

!"#$%&'( %(#")*

75 gedichten over

Gruwelijk eng - het thema van de Kinderboekenweek. Natuurlijk veel gegriezel over monsters, spoken, heksen, draken, geesten, zombies, en ja, ook de kalknagels van je oma.

los € 5,95 jaarabonnement (4 nummers) € 15 T 040 2454001 www.plint.nl

VOLGENDE MAAND IN DE BOEKENKRANT In deze koude wintermaand besteden we aandacht aan boeken in de Scandinavische Hygge-traditie. Ook met onze besprekingen van De beer en de nachtegaal en Als de sterren zingen, dat niet eerder gepubliceerd werk van Tonke Dragt bevat, wanen we ons in sprookjesachtige wintersferen. Als kers op de taart vertelt Jojo Moyes ons over haar romantische verhalenbundel Jij en ik. Verder in de december-editie: • Een interview met Rodaan Al Galidi, die met Duizend-eneen-nachtmerries geen sprookjes schreef, maar een bundel korte verhalen die tonen dat geen enkel alledaags verhaal alledaags is. Op de literatuurpagina’s vind je verder een reportage over de bijzondere tentoonstelling ‘Xtra small’ in Museum Meermanno, over de kunst van miniatuurboekjes.

• Op de jeugdpagina’s bespreken we twee jeugdboeken met een bijzonder verhaal: het prentenboek Lilly en Max in de wereld van oma over een dementerende oma en het bijzonder vormgegeven boek Steen voor steen over een familie op de vlucht.

• Voor de non-fictiepagina’s spreken we niet alleen met boekverkoper Shaun Bythell over zijn Dagboek van een boekverkoper, maar ook met Sander Verheijen, hoofdredacteur van Hebban.nl. Hij schreef het persoonlijke boek Ik kan er nét niet bij, over zijn eerste jaren als vader van een zeer bijzondere tweeling.

• Tot slot vind je op de strippagina’s een interview met onze allereerste Stripmaker des Vaderlands: Margreet de Heer.

geboortedatum handtekening

!"#$%"&'"

BK11-17

De Boekenkrant verschijnt iedere eerste maandag van de maand en is voor de klant gratis verkrijgbaar in de betere boekhandel. Thuis ontvangen? Vul de bon in op deze pagina.

Uphill Battle boekpromotie tel +31 302231718 redactie@boekenkrant.com verkoop@boekenkrant.com De volgende Boekenkrant verschijnt op 4 december 2017.

BOEKENKRANT.COM

NOVEMBER 2017 PAGINA 39

WIN EEN BOEK WIJ ZIJN DE BOEKENKRANT In deze rubriek maak je elke maand kennis met een van de medewerkers van de Boekenkrant. Deze keer is het de beurt aan redacteur Janneke Blok.

Wat doe je in het dagelijks leven?

‘Officieel gezien heb ik drie banen!

Allereerst werk ik als redacteur bij de Boekenkrant. Verder schrijf ik lesmateriaal op het gebied van literatuur voor de methode Nieuw Nederlands van Noordhoff Uitgevers, maar ook voor www.lezenvoordelijst.nl. Dat betekent heel veel lezen! Gelukkig maar dat dat mijn grootste hobby is.’

Janneke Blok

WIN DIT BOEK

Hoe lang schrijf je al voor de Boekenkrant?

‘In januari ben ik als stagiaire begonnen bij de Boekenkrant. Dit beviel van beide kanten zo goed, dat ik hier na mijn stageperiode ben blijven werken.’

WIN EEN BOEK

De spannende verhalenbundel Verborgen is het resultaat van een jaarlijkse verhalenwedstrijd. Het bevat de 26 beste inzendingen van Vlaamse en Nederlands auteurs.

Wat is je lievelingsboek?

‘De brief voor de koning van Tonke Dragt is voor mij hét toonbeeld van een goed jeugdboek: het is avontuurlijk, fantasierijk en stelt belangrijke kwesties aan de orde. Toen ik hoorde dat Dragt haar archief heeft opgeruimd en binnenkort een boek uitbrengt met niet eerder gepubliceerd materiaal, heb ik mijn kans gegrepen – een recensie lees je in de volgende Boekenkrant!’

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s.

BKYA: 4 december 2017 BKJunior: 2 januari 2018 BKYA: 5 februari 2018

Welk boek heb je nooit uitgelezen? ’De literaire kring van Marjolijn Februari; het enige boek van een vrouwelijke auteur op de lijst voor het mondeling Moderne Letterkunde. Alsof ze het aanvoelde, werd Marjolijn Februari kort daarna Maxim Februari.’

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje?

‘Het nieuwste boek van Griet Op De Beeck: Het beste wat we hebben. Ik ben enorm fan van haar als mens en haar verhalen.’

WINNAAR

Cynthia McLeod, No kwik in ons bos, Uitgeverij Conserve in samenwerking met De Nieuwe Kerk Amsterdam, 84 pagina’s (€ 12,95)

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het septembernummer? Het goede antwoord is: Nicole Krauss, Thomas Verbogt en Annet Huizing.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen.

Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

‘Zeer vereerd voelde ik mij toen Lydia Rood zei: “Ik vind je vragen zo leuk!”’

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de namen voor 27 november naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’.

Vermeld ook je naam en adres.

Onder de goede inzendingen wordt Verborgen van 26 Vlaamse en Nederlandse auteurs verloot.a

26 Vlaamse en Nederlandse auteurs, Verborgen, Uitgeverij LetterRijn, 300 pagina’s (€ 16,00)

Wat is het leukste dat je voor de Boekenkrant hebt mogen doen?

‘Als groot liefhebber van jeugdliteratuur, waarop ik ook ben afgestudeerd, springen de interviews met twee van mijn literaire jeugdhelden – Rindert Kromhout en Lydia Rood – ertussen uit. Zeer vereerd voelde ik mij toen Rood opmerkte: “Ik vind je vragen zo leuk!” Daarnaast zal ik het Knikkende Knieën Kinderboekenbal ook niet snel vergeten – dat was flink griezelen hè, Anouk en Julia?’

Uit de vele goede inzendingen trokken we Carin van de Ploeg uit Zwolle. Zij wint een exemplaar van No kwik in ons bos van Cynthia McLeod. Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle Boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Oplage 21.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 4 december 2017.

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Janneke Blok, Ezra Hakze, Barbara Starink Corrector: Christine Tinssen Medewerkers: Isa Altink, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Pim Cornelussen, Denise de Corte, Jeroen van Esch, Ika Gerritsen, Aefke ten Hagen, Frank Hockx, Alex Hoogendoorn, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Nanna de Jong, Mieke van Meer, Amanda Morina, Rosanna del Negro, Selma Oueddan, Nora van Ouwerkerk, Jesse Poiesz, Hans Pols, Ira Pronk, Emma Ringelding, Nikki Spoelstra, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Robin Vinck, Erik de Vries Lentsch, Anneke Voerman, Sonja Wessels, Tanja Wilming.

Vormgeving: Titus Vegter Uitgever: Jan Louwers

Anouk Abels

Janneke Blok

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Nicole van der Elst

Jeroen van Esch

Ika Gerritsen

Ezra Hakze

Hugo Jager

Mieke van Meer

Nora van Ouwerkerk

Jesse Poiesz

Hans Pols

Titus Vegter

Robin Vinck

Hendrik Groen MEER DAN

40VE0RK.O0CH0T0

nu op TV!

‘Hendrik Groen is een ontroerende held.’ Trouw In zijn hilarische dagboeken laat Hendrik Groen je een jaar lang meeleven met alle ups en downs in een verzorgingshuis.

‘Geestig, tragisch en soms aangrijpend.’

Het Parool