Boekenkrant november 2021

BOEKENKRANT – DE BESTE BRON VOOR BOEKENNIEUWS – NOVEMBER 2021 No. 11, JAARGANG 15

Frits Spits: ‘Liefde is het enige dat er echt toe doet’

STIJN GHIJSEN

Pagina 15

NOVEMBER 2021, NO. 7 – DE BESTE BRON VOOR FILOSOFISCHE BOEKEN

HET BELANG VAN BETEKENIS BKFilosofie bijlage

Longlist Europese Literatuurprijs 2021 In de boekhandel € 24,90

www.deharmonie.nl

MERLIJN DOOMERNIK

Met de Denker des Vaderlands, Frank Meester en Wij nihilisten

Pagina 7

Colum McCANN apeirogon

Pagina 11

Pagina 13

Pagina 17 Het verhaal van een overlevende

Blader door naar pagina 22

2 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

REDACTIONEEL

Contact Uphill Battle uitgevers, ­Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland. + 31 30 2231718

E-mail redactie@boekenkrant.com

Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com

Abonnementen­service abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005

Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Redactie Hoofdredacteur: Mirjam Mulder Redactie: Mireille Bregman, Inge Kommeren en Myrthe Kries

Uitgever: Jan Louwers Oplage: 19.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 6 december 2021.

ERWIN SUVAAL

Menigeen in het boekenvak (en daarbuiten) droomt er weleens van om een eigen boek uit te geven.

Enerzijds wordt je dagelijks omringt door verhalen, wat voor veel inspiratie kan zorgen, anderzijds leer je ook algauw hoe moeilijk het is om een manuscript daadwerkelijk aan de man te krijgen. Toch kan het wel: Lotte Petersen, boekhandelaar en journalist, kreeg haar debuutroman Een verrukkelijk fiasco meteen aan een uitgeverij verkocht. Hoe speelde ze dat voor elkaar? U leest erover op pagina 5.

In deze Boekenkrant staan naast debutanten ook oude bekenden.

Zij laten zien dat gewoon heel goed doen wat je eigenlijk altijd al gedaan hebt, ook een kunst is. Wie lang heeft uitgezien naar Anthony Doerrs nieuwe roman Wolkenstad zal waarschijnlijk niet teleurgesteld worden: zoals altijd is het vooral zijn schrijfstijl dat het de moeite waard maakt (p.7). Ook Arnaldur Indridason laat zich in Smeulend vuur van zijn sterkste kant zien door zich te richten op de kleine menselijke drama’s (p.11).

Eens las ik een manuscript uit de slushpile van een uitgeverij dat me erg verraste: het debuut van Femke Vindevogel. Het zou later bij een andere uitgeverij uitkomen.

Inmiddels is haar tweede roman uit, Baksteen, waar redacteur Ellen zeer van onder de indruk was (p.4). Zulke succesverhalen geven toch moed!

Mirjam Mulder Hoofdredacteur Boekenkrant mirjam@boekenkrant.com

INHOUD

+++ Afgelopen maand is de Gouden Griffel uitgereikt aan Gozert, geschreven door Pieter Koolwijk en geïllustreerd door Linde Faas. Koolwijk ‘balanceert kundig op de grens tussen fantasie en werkelijkheid’, aldus de jury. Ook werd het Gouden Penseel uitgereikt aan Hele verhalen voor een halve soldaat, met illustraties van Ludwig Volbeda en geschreven door Benny Lindelauf, dat volgens de jury ‘een sfeer van mist en dreiging ademt’. +++ In de lente van 2022 zal het nieuwe boek van Lucinda Riley gepubliceerd worden onder de titel The Murders at Fleat House. Riley werd vooral bekend van haar Zeven zussen-serie, en overleed in juni van dit jaar.

Het boek schreef ze al in 2004, maar de planning was om het boek na het afronden van die serie te publiceren. Hier is de schrijver zelf helaas niet meer aan toegekomen. +++ Jon Kent, zoon van Clark Kent en Louis Lane, is de nieuwe Superman in de stripreeks Superman: Son of Kal-El. Op 9 november komt het vijfde boek in de reeks uit, waarin Jon Kent uit de kast komt als biseksueel. Dit maakte DC Comics op Coming Out Day op 11 oktober bekend. Hij zal een relatie aangaan met Jay ­Nakamura, een journalist. +++ Dit jaar ging de Nobelprijs voor Literatuur naar de Tanzaniaanse romanschrijver Abdulrazak Gurnah. Hij is de tweede zwarte auteur uit Afrika die deze prijs wint. De jury prees hem voor zijn ‘compromisloze en meelevende beschrijving van de gevolgen van kolonialisme en het lot van vluchtelingen in de kloof tussen culturen en continenten’. +++ Er zijn schetsen gevonden voor een onvoltooid Asterix-stripboek. Dit onthulde Anne Goscinny, dochter van stripscenarist René Goscinny, aan het Duitse tijdschrift Der Spiegel. René Goscinny overleed in 1977. Het gaat om ongeveer twintig bladzijden, met de titel Asterix in het circus. Het is nog niet duidelijk of het zal worden gepubliceerd, maar Anne liet weten het te willen proberen. +++

Literatuur

LANA PINHO

Medewerkers: Sietske Bierma, Sandra Broertjes, Martijn van Bruggen, Wendy Claes, ­Oglaya Doua, Antal Giesbers, Joyce Guntlisbergen, Aefke ten Hagen, Paula Heeger, Katy Hurkmans, Renske Immink, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Merel Kuitert, Peter Koelewijn, Istvan Kops, Laura Molenaar, Rianne Nieuwdorp, Marjon Nooij, Jos Noorman, Selma Oueddan, Raymond Noë, Nora van Ouwerkerk, Pauline Pater, Hans Pols, Famke Prins, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Yannick Schueler, Michelle Schulte, Fien de Smet, Erwin Suvaal, Jyoti Tojo, Carien Touwen, Tristan Vanheuckelom, Gerda Visser, Maaike de Vries, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit, Marcella de Wolf.

Vormgeving: Titus Vegter

Droomstart

KORT NIEUWS

SARIE HERTGERS

COLOFON

LOSSE DELEN

Elif Shafak, Het eiland van de verdwenen ­bomen Iris Wolff, De onscherpte van de wereld Femke Vindevogel, Baksteen Lotte Petersen, Een ­verrukkelijk fiasco Anthony Doerr, Wolkenstad

3 4 4 5 7

Spanning Marelle Boersma, Het Moezelmeisje 9 Arnaldur Indridason, Smeulend vuur 11 Yves Peirsman, Oude wonden 11

Jeugd Koos Meinderts, Stapelbedbroers 12 Rick Riordan, Dochter van de diepzee 12 Marijke Umans, Buitengewone ­sinterklaasverhalen

13

Non-fictie Helen Gordon, Geheimen uit de diepe tijd 14 Jeanette Winterson, Twaalf bytes 14 Frits Spits, Mijn West Side Story 15 Claire Saffitz, Banketbakker 17 Patrick Van Gompel, Van onze verslag­ gever ter plaatse 19

Boekhandel Deze boekhandels ­verspreiden de Boekenkrant 27 Op bezoek bij The Read Shop Almere-Haven

29 De bestverkochte ­boeken in Nederland 29 Boekenkrantleesclub 31 Win een boek 31

LITERATUUR

3 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

RECENSIE

ELIF SHAFAK

COLUMN

Het verdriet van de volgende generatie Elif Shafak werd in Straatsburg geboren, maar is van Turkse afkomst. Het eiland van de verdwenen bomen is inmiddels haar twaalfde roman en ze mag zichzelf in Turkije de best verkopende vrouwelijke auteur noemen.

Door een uitspraak in haar boek De bastaard van Istan­ bul, over een vermeende Armeense genocide in de Eerste Wereldoorlog, werd ze vervolgd door de Turkse overheid, doch later vrijgesproken. In haar nieuwe roman beschrijft ze de bloedige segregatie van de Turkse en Griekse eilandbewoners.

Stoffelijke resten Kostas ‘wist dat hij zijn moeder nooit zou kunnen vertellen dat hij verliefd was op een Turks moslimmeisje’. Ook Defne kan onmogelijk thuiskomen met deze boodschap. Ze ontmoeten elkaar regelmatig heimelijk in De Blije Vijg, de taveerne van Yiorgos en

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en ­centrum voor schrijfbegeleiding.

LEX JANSEN

MARJON NOOIJ Na jaren van guerrilla, crises, een staatsgreep tegen president Makarios en een burgeroorlog met de nodige moorden en verdwijningen, vond in 1974 een tweedeling plaats van de voormalig Britse kroonkolonie Cyprus. De Turks-Cypriotische moslims bezetten het noorden van het eiland, de christelijke Grieks-Cyprioten werden naar het zuiden verdreven en de etnische segregatie op het eiland was hiermee een feit. Er is destijds letterlijk sprake geweest van gedwongen huizenruil. Het verboden niemandsland tussen de vijandelijkheden, met patrouillerende ‘soldaten (…) op wacht met machinegeweren’, werd ‘De groene lijn’ genoemd. ‘De tijd is een zangvogel, en net als elke andere zangvogel kan die worden gevangen. Hij kan worden opgesloten in een kooi, en wel veel langer dan je voor mogelijk zou houden.

Maar de tijd kan niet voor eeuwig in bedwang worden gehouden.’

In het Londen van 2010 rouwen Kostas Kazantzakis en zijn zestienjarige dochter Ada om de dood van hun vrouw c.q. moeder. Ada voelt vaak een droefheid en worstelt met haar gevoelens. Ze is als Britse opgevoed, spreekt de respectievelijke talen van haar ouders niet, er zijn geen familieleden in hun leven en haar ouders hebben nooit iets willen vertellen over hun verleden op Cyprus. Op school voelt ze zich een buitenbeentje en het gevoel niet begrepen te worden triggert haar angst, waardoor ze in de klas onbedwingbaar begint te schreeuwen en later niet kan verklaren wat de oorzaak was.

De lezer echter zal al snel ontdekken dat er hier sprake is van overgeërfd verdriet.

Vertaalrechten

FERHAT ELIK

Yusuf, maar wanneer de Turkse invasie het leven kost aan de vader en broer van Kostas, en Yusuf en Yiorgos plotseling verdwijnen, komt daar een abrupt einde aan. Uit angst om ook haar enig overgebleven zoon te verliezen stuurt Kostas’ moeder hem naar Londen. Zijn onbeantwoorde brieven aan Defne, die ook zo haar verliezen heeft te verwerken, betekenen het einde van hun relatie.

Wanneer hij in 2000 voor zijn werk terugkeert naar Cyprus, treft hij Defne weer. Ze heeft zich aangesloten bij een commissie die zich inzet om (massa)graven te vinden.

Lange dagen zoeken ze minutieus en haar persoonlijke missie is om eens de stoffelijke resten te vinden van Yusuf en Yiorgos. ‘(...) als alles was gezegd en gedaan, wat bleef er dan over van een heel leven, een mens... en kon dat echt uit de grond worden opgegraven?’

De lezer zal al snel ontdekken dat er hier sprake is van overgeërfd verdriet.

tweedeling van het eiland en hoofdstad Nicosia. ‘Ook wij bomen hadden te lijden, al sloeg niemand daar acht op. Het was het jaar waarin hele bossen in brand vlogen tijdens de jacht op rebellengroepen die zich schuilhielden in de bergen. Dennenbomen, ceders, coniferen... er restten enkel zwartgeblakerde stompjes van ze.’

De roman staat vol met tegenstellingen, zoals verschillen in etniciteit, feminisme en masculinisme, heteroen homoliefde, progressivisme versus conservatisme. Hierdoor worden er diepere lagen gecreëerd Vijgenboom en pregnante thema’s aangestipt met Een van de metaforen die Shafak een waarheidsgetrouw gebruikt is personifitijdbeeld. Het lieflijke catie, waarbij ze een en tot de verbeelding vijgenboom opvoert sprekende Mediterrane als getuige van de onteiland kende vrolijkluikende liefde tussen heid en plezier, maar Defne en Kostas, en die een burgeroorlog liet tussen Yiorgos en Yusuf. diepe wonden achter.

Ook de omineuze dreiMet haar prachtige ging en misstanden op zinnen weet Shafak het het eiland worden vanvermorzelen van het uit het perspectief van incasseringsvermogen de boom uit de doeken en het terugvinden van gedaan. Het lijkt een veerkracht op begeesoverdreven magische en terde wijze te verontsierende keuze, maar woorden tot een fictief gaandeweg blijkt dit wel verhaal over een inktdegelijk functioneel en Elif Shafak, Het eiland zwarte geschiedenis, plausibel te zijn. van de verdwenen waarmee ze laat zien De vogel- en vlindertrek bomen, vertaling: dat ze niet zelf vonnist, gebruikt de auteur als Manon Smits, Uitgevemaar een kritisch waartegenhanger voor de rij Nieuw Amsterdam, nemer is. vrijheidsbeperkende 368 pagina’s (€ 22,99)

De Buchmesse is laat, dit jaar. Van twintig tot vierentwintig oktober.

Door de versoepeling van de corona­ regels zullen er meer mensen zijn dan vorig jaar, maar een ‘gewone’ beurs zal het ook dit jaar niet zijn. Ik begreep dat er sowieso veel minder Amerikanen en Engelsen zullen zijn en dat Europese uitgeverijen vooral hun medewerkers sturen die rechten verhandelen en in veel mindere mate uitgevers en redacteuren. Dat betekent voor de stad Frankfurt een flinke strop. De restaurants zullen niet vol zijn, de party-locaties veelal niet verhuurd en voor de verandering zal er eens geen gebrek zijn aan hotelkamers. Op het beursterrein zal de focus méér nog dan anders liggen op de verkoop van rechten, in het bijzonder de vertaalrechten.

De buitenwereld is veelal onbekend met wat er in de boekenbranche omgaat. Dat geldt zeker voor vertaalrechten, vertalingen en vertalers. Ik heb dat verschillende keren aan den lijve mogen ondervinden. Tamelijk onschuldig was het telefoontje van een vrouw uit Noorwegen die me vroeg wanneer ze de vertaling van de roman van haar Nederlandse nichtje in Oslo kon kopen?

Bij navraag bleek zij te denken dat ik, als uitgever, voor de vertaling zorg zou dragen omdat ik immers de tekst ook in het Nederlands had gepubliceerd. Ernstiger werd het toen een auteur in spe bij onze eerste afspraak niet alleen zijn manuscript op mijn tafel legde, maar ook een complete vertaling in het Engels. ‘U kunt mijn werk simultaan in Nederland en België op de markt brengen én in de Engelstalige wereld.’

Zonder enig zicht te hebben op een uitgever had hij voor een niet onaanzienlijk bedrag een vertaler betaald. Uit eigen zak. Hij was stomverbaasd toen hij merkte dat ik hem een publicatie in Nederland niet kon garanderen en over een publicatie in het buitenland zelfs helemaal niets te zeggen had. Hij probeerde nog daarover met mij in discussie te gaan, maar merkte net op tijd dat hij een grote en dure vergissing had begaan.

De ‘rechten-mensen’ hebben het druk, straks, tijdens de beurs. Met korte en bondige verhalen, verkoopcijfers en hier en daar een mooie quote moeten ze mensen uit andere landen en culturen enthousiast maken voor het werk van Joke Hermsen, Tom Lanoye, of Tommy Wieringa. Soms helpt de belofte van een vertaalsubsidie daarbij, maar wonderolie is zo’n toezegging zeker ook niet. En toch lukt het ieder jaar een aantal keren. Dat een handjevol Nederlandse auteurs succes hebben buiten onze landsgrenzen is zeker te danken aan het uiterst zorgvuldige werk van de vertaler, maar het begint al daarvoor, bij de rechten-­meneer, of -mevrouw. In de meeste uitgeverijen is hij zeker niet het meest zichtbaar, maar voor de contacten met uitgeverijen in andere landen, is hij onmisbaar. Ik wens hem een succesvolle Frankfurt!

Hij merkte net op tijd dat hij een grote en dure vergissing had begaan.

www.magonia.nl

4 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

LITERATUUR

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

De hooier

De Roemeense Virginia Woolf

Timo woont in het dorpje Angelren in het oosten van het land en staat op het punt om te slagen voor zijn vwo-diploma. Terwijl hij gespannen wacht op het verlossende telefoontje over de uitslag, overdenkt hij zijn jeugd en wat hij in de toekomst wil gaan doen. Timo droomt van de volmaakte mens en een ontmoeting met een lotgenoot doet hem inzien welke keuze hij moet maken.

Ricus van de Coevering, De hooier, Uitgeverij Atlas Contact, 176 pagina’s (€ 19,99)

De nacht valt altijd Lynette is uitgeput: ze zorgt voor haar fragiele broer, heeft meerdere slecht betaalde baantjes en probeert ook nog een studie te volgen. Ze kan bijna voor onafhankelijkheid kiezen, maar dan wordt ze gesaboteerd door haar onverschillige moeder.

Uit wanhoop wendt ze zich tot schimmige kennissen uit haar verleden, maar ze wordt geconfronteerd met morele beslissingen.

Willy Vlautin, De nacht valt altijd, vertaling: Dirk-Jan Arensman, Uitgeverij Meulenhoff, 224 pagina’s (€ 21,99)

Appels vallen niet Zo op het eerste oog zijn de Delaneys een gezin om jaloers op te zijn. De voormalige tennisleraren Joy en Stan winnen nog altijd elk toernooi waaraan ze meedoen en hun vier volwassen kinderen hebben ieder hun eigen drukke leven.

Maar dan verdwijnt Joy Delaney. En de kinderen bekijken het huwelijk van hun ouders en hun eigen verleden met nieuwe, geschrokken ogen. Was alles wel zo’n rozengeur en maneschijn?

Samuel, de knappe maar zwijgzame zoon van dominee Hannes en zijn vrouw Florentine. Elk van de zeven hoofdstukken richt zich op een lid van de familie of iemand die daar dichtbij staat. Zo leef je mee met zijn of haar dromen, verlangens en zorgen. Een moeder die zich niet begrepen voelt. Een dominee die geremd wordt door zijn beroep en de sociale controle. Een oma die verlangt naar een tijd die allang verloren is gegaan en er misschien nooit is geweest.

Uiteindelijk draait het allemaal om Samuel, die weliswaar geen eigen hoofdstuk heeft, maar door de ogen van al die andere personages tot leven komt.

PETER KOELEWIJN Meanderende zinnen loodsen je door het verhaal. Dat is in het begin even Iris Wolff is een wennen, want in enkele regels tekst Roemeense auteur vlieg je zo een paar jaar woondoor de tijd en weer achtig in terug. Het doet denDuitsland. ken aan de stream of Haar boek De onscherpte conciousness-stijl van van de wereld werd onder andere Virginia genomineerd voor verWoolf. Net als haar schillende Duitse literaEngelse naamgenoot tuurprijzen, waaronder gebruikt Iris Wolff de Deutscher Buchpreis prachtige zinnen die van 2020. In deze roman soms poëtisch aangaat ze terug naar de voelen. ‘Stana zag in jaren zeventig en tachde handspiegel de tratig van de vorige eeuw. nen in haar moeders Je volgt een predikant, ogen. Maar niet één zijn gezin en familie in ervan rolde over haar het Banaat. Dat is een wangen. Malva’s ogen streek op de grens van Iris Wolff, De onscherpte Servië en Roemenië van de Wereld, vertaling: waren als de regenton in de tuin, boordevol waar de mensen een Chiara Tissen, Uitgeverij en toch in staat, ook na eenvoudig leven leiden. Signatuur, 211 pagina’s hevige regenval, niet Spil in het verhaal is (€ 21,99)

ANNETTE HAUSCHILD OSTKREUZ

Laat de zinnen en personages op je inwerken, dat is het meer dan waard. over te lopen.’

Neem dan ook vooral de tijd met dit boek. Het heeft iets meer dan tweehonderd pagina’s, waardoor je geneigd bent om er snel doorheen te gaan, maar leg het boek na elk hoofdstuk naast je neer. Laat de zinnen en personages op je inwerken, dat is het meer dan waard.

De onscherpte van de wereld is een prachtig geschreven boek waar de zinnen als penseelstreken op het papier staan. Ontdek de wereld van Hannes, Florentine en Samuel. Beetje bij beetje vormen hun losstaande verhalen een geheel, totdat je uiteindelijk een panorama voor je ziet dat vier generaties omslaat.

De driekoppige hond, vader

Liane Moriarty, Appels vallen niet, Uitgeverij A.W. Bruna, 560 pagina’s (€ 22,99)

Bijna een vader Niet langer zullen Gonzalo en Carla heimelijk met elkaar vozen onder dezelfde poncho, nauwelijks afgeschermd van de moeder die in dezelfde kamer tv kijkt. Hun puberliefde wordt in de kiem gesmoord. Maar als Gonzalo haar na negen jaar terugziet, krijgt hij een tweede kans. En mét haar een opgave, namelijk vader zijn. Al is Gonzalo niet de biologische vader, hij moet en zal het beter doen dan de nutteloze mannen uit zijn eigen familie.

Dat je maar weinig woorden nodig hebt om een groots verhaal te vertellen bewijst Iris Wolff met haar juweeltje De onscherpte van de wereld.

Een verhaal over dromen, melancholie en hoop. In dit boek volg je vier generaties van een Roemeense familie met op de achtergrond een uiteenvallende ­Sovjet-Unie.

Subtiel, ingetogen en betoverend.

IRIS WOLFF

Wanneer er twee grote zakken vol bakstenen voor haar deur worden gedeponeerd, begint Iggy aan een pijnlijke reis door haar verleden. De stenen blijken samen een, door haar vader geschilderde, muurtekening te vormen, maar enkele stukken ontbreken. Femke Vindevogel schildert in haar tweede roman Baksteen een kindertijd gevuld met agressie, fysiek geweld, alcohol, de DDR en vooral wat dat zo met een mens doet.

ELLEN ROOMS

Alejandro Zambra, Bijna een vader, vertaling: Brigitte Coopmans, Meridiaan Uitgevers, 454 pagina’s (€ 26,99)

Laat dit boek een mooie herinnering zijn dat je nooit weet wat zich achter de façade van andere mensen afspeelt. Iedereen draagt zijn eigen verhaal met zich mee. Ook Iggy gaat gebukt onder haar verleden. Een verleden vol verschrikking dat grote littekens heeft nagelaten en haar heden voor een groot stuk bepaalt.

Ook voor haar relatie met haar beste vriendin Luka heeft het pijnlijke gevolgen, aangezien Iggy maar moeilijk over haar kindertijd kan vertellen. De bakstenen puzzel opent niet alleen oude wonden, maar verplicht

altijd op je hoede zijn haar ook de horror te voor het monster: delen.

‘Bij het besef dat hij Vindevogels zinnen gekooid zat in een hok vloeien als poëzie over van vijf op vier meter, de pagina’s en misbeukte de driekoppige schien gaf dat me net hond zich tegen de het gevoel dat iemand muren en deur. Het zijn hand rond mijn keel rauwe geluid dat uit klemde. Zo prachtig als zijn stembanden ontdie zinnen geschreven snapte, kriebelde van zijn, zo verschrikkelijk is mijn nek tot aan mijn het verhaal dat ze schetstuitje. In zijn duivelssen. Ik had geen enkele geraas kon ik enkele moeite om de angst, het woorden ontwaren. Hij verdriet en de woede die zou ons kapotmaken, Iggy ervaart, te voelen.

Femke Vindevogel, Bakriep hij. Dat verwarde ‘Elke monoloog die over steen, Uitgeverij Van me. We wáren al stuk. zijn lippen gleed, had ze Oorschot, 216 pagina’s En iemand kon geen al eerder gehoord. Hij (€ 21,00) twee keer stukgaan.’ was een troubadour van En toch blijft er, ondanks al dat donellende, een fantast, of beter gezegd, ker, ook nog een beetje licht in de een confabulast; hij verspreidde een vorm van vriendschap, familie en constante stroom van leugens die hij liefde. Mijn hart verwarmde zich aan zelf geloofde. Het was beter geweest de steun en de onvoorwaardelijke als hij mij van de weg had gereden. liefde die zich toch tussen de woede Enkel een drama van dat kaliber kon en frustratie wist te wurmen. voorkomen dat moeder hem weer in Vindevogel slaagde erin een boek huis zou nemen.’ te schrijven dat vlot leest, maar je Ook de beschrijving van Iggy’s zoektegelijkertijd gegijzeld houdt met tocht naar antwoorden is zo sterk een pijnlijke grip op je hart. Hoe dat je met haar meereist doorheen ze Iggy’s trauma omschrijft, deed Berlijn en later naar Noorwegen. me meermaals naar adem happen.

Maar mij zal toch vooral het leven Schrijfstijlen worden soms als ‘rauw’ met een agressieve, alcoholische omschreven, maar Vindevogel maakt vader, die dan nog eens aan het synvan taal bijna iets gruwelijks. Hoe droom van Korsakov lijdt, bijblijven. een verhaal zo pijnlijk maar ook Een evenwichtsoefening die geen mooi en soms zelfs grappig kan zijn, enkel kind, en ook geen enkele volhet is bijna ongelofelijk. wassene, zou moeten maken. Het

5 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

LITERATUUR

INTERVIEW

LOTTE PETERSEN

Droomstart voor een debutant Lotte Petersen werkte tijdens haar studie als nanny in Rome. Onlangs schreef ze daar een roman over, getiteld Een verrukkelijk fiasco. Haar droom kwam algauw uit: het manuscript werd opgepikt door agentschap Sebes & Bisseling, waardoor ze meteen kon kiezen uit meerdere uitgeverijen. Hoe speelde ze dat voor elkaar?

MIRJAM MULDER Na een pijnlijke breakup en een geestdodend marketingbaantje, grijpt Mia de kans om als nanny in Rome te gaan werken met beide handen aan.

Ze komt te wonen bij de Italiaanse filmster Vanessa en regisseur Luca en hun twee kinderen. De kleine Leo wil alleen niets van haar weten en maakt haar het leven zuur. Gelukkig vindt ze steun bij collega-nanny’s en de motorrijdende Andrea. Maar dan ontdekt ze een geheim dat ze liever niet had geweten…

Anders dan het omslag van Een verrukkelijk fiasco wellicht doet vermoeden, is dit geen standaard feelgoodroman, benadrukt Petersen: ‘Bij feelgood is alles vaak net iets mooier en netter afgerond, terwijl er bij mijn boek best wat ruwe randjes aan zitten. Dat wilde ik niet te veel gaan polijsten.’

In hoeverre is het boek gebaseerd op je eigen ervaringen?

‘Grotendeels, maar gelukkig ook niet alles. Ik heb zelf inderdaad als nanny gewerkt, de eerste keer was in Spanje bij een Nederlands gezin, dat ging eigenlijk allemaal van een leien dakje. De tweede keer was ongeveer twee jaar later, in Rome.

Dat was heel anders, omdat ik geen

Lotte Petersen, Een verrukkelijk fiasco.

Nanny zijn in Rome klinkt als een droom, toch?, Uitgeverij HarperCollins, 320 pagina’s (€ 15,99)

Italiaans sprak, en de familie vrijwel geen Engels. Zij hadden ook heel nadrukkelijk gezegd dat ze geen Italiaanssprekende nanny wilden, deels omdat zij bekende Italianen waren, dus ze wilden voorkomen dat iemand alleen bij ze zou komen om bij beroemdheden te wonen.

Daarnaast wilden ze ook graag dat de kinderen hun Engels meer zouden oefenen. Alleen spraken die kinderen nog geen woord Engels, dus dat was nogal onhandig. Net zoals in het boek riep die jongste alleen maar: “No inglese, no inglese!”’

Mia denkt op een gegeven moment dat de ouders niet altijd de juiste keuzes maken voor de kinderen.

Heb jij ook in zo’n situatie gezeten?

‘Ja, dat heb ik ook meegemaakt.

Dat vind ik nog steeds wel dubbel, want ik kijk nu heel positief op mijn nanny-ervaring terug, maar ik weet dat ik dat destijds echt lastig vond, omdat ik af en toe kon zien dat de kinderen niet echt baat hadden bij de levensstijl en de opvoeding van die ouders. Dat kwam niet doordat die ouders kwade bedoelingen hadden, maar ten eerste waren ze gewoon heel druk met werk en hadden ze een heel onregelmatig rooster, dus ze waren vaak ineens een midweek weg zonder dat met mij te communiceren. En ten tweede omdat ze dat denk ik een beetje probeerden te compenseren door de kinderen erg te verwennen. Maar dat werkt vaak averechts, want daardoor hadden ze heel weinig structuur. Ik merkte dat de kinderen daar soms wat onzeker van werden.’

Een van de hoofdthema’s is dat Mia leert in zichzelf te geloven. Was dat de bedoeling vanaf het begin?

‘Dat was zeker een van de hoofdlijnen. Toen ik aan het schrijven was, had ik zelf al heel snel door dat Mia moeite had om met mensen te communiceren. In Italië was dat letterlijk het geval, want ze sprak de taal niet, en met haar ex-vriend Max was het meer op emotioneel gebied dat ze zich wat moeilijker kon uiten. Er zit ook een flashback in dat ze op een marketingbureau werkt, en daarover zei een van mijn proeflezers: “Dat moet je nog meer erin laten terugkomen, want daar zit ook weer dat probleem dat ze zich niet goed kan uiten door al dat kantoorjargon dat ze niet begrijpt.” Daarnaast wordt ze door andere personages consequent aangesproken met bijnamen, Mimi en Maatje, en pas later met haar eigen naam. Dus dat thema van de taal hing ook samen met het thema van volwassen worden en in jezelf leren geloven.’

Jouw manuscript was opgepikt door Sebes & Bisseling. Hoe was dat gegaan?

‘Dat was echt een droomstart. Ik had in oktober vorig jaar een oproepje geplaatst op mijn Facebook-pagina, om te vragen of er mensen in mijn kring zaten met connecties bij een

IRIS ANDRINGA

‘Bij feelgood is alles vaak net iets mooier en netter afgerond, terwijl er bij mijn boek best wat ruwe randjes aan zitten’ uitgeverij of een literair agentschap.

Toen had een goede vriendin van mij Willem Bisseling gewoon onder mijn oproepje getagd, zij kent hem via haar werk. En hij reageerde meteen:

“Stuur maar op!” Twee dagen later, ik zat in de bus terug van mijn werk bij de boekhandel, kreeg ik een mailtje en daarin stond heel kort: “Hoi Lotte, ik heb je boek gelezen. Ik vond het superleuk, dit kunnen we zeker wel verkopen. Zullen we binnenkort een keer skypen?” Zoiets was het. Dus ik zat bijna te gillen in die bus. Wat een droom! Na de Skype-afspraak had hij het manuscript doorgestuurd naar allerlei uitgeverijen en daar kregen we al snel leuke reacties op.

Uiteindelijk had ik met een aantal uitgeverijen een gesprek en daar is HarperCollins uitgekomen. Het was voor mij een hele luxepositie dat ik zelf kon kiezen met wie ik in zee wilde. Dat had ik echt nooit durven dromen.’

‘Missiroli snijdt dwars door de duisternis van onze ziel.’

– Roberto Saviano, auteur van Gomorra

Na tien jaar stilte is de succesvolle auteur van De middagvrouw terug

www.cossee.com

@uitgeverijcossee

@cossee

@cossee

7 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

LITERATUUR

RECENSIE

ANTHONY DOERR

‘Wat een verscheidenheid kent de wereld!’

Dromen over een betere plek, ver weg over zee of ergens tussen de sterren, is een bezigheid zo oud als de mensheid. Misschien zelfs wel ouder. In Anthony Doerrs langverwachte roman Wolkenstad dromen vijf buitenbeentjes over betere tijden in verre oorden, allen verbonden door een oeroude Griekse tekst.

INGE KOMMEREN

Het Griekse verhaal dat al deze personages verbindt is dat van de Wolkenstad, een komedie geschreven door Antonius Diogenes over een man die in een vogel wil veranderen om naar de Wolkenstad vliegen, waar vogels wonen en ‘waar bouillon uit tapkranen gutste en schildpadden rondliepen met stapels honingkoeken op hun rug en wijn door de

‘Waar ­bouillon uit ­tapkranen gutste en schildpadden rondliepen met honing­koeken op hun rug.’

Het verhaal wordt vooral gedragen door de personages, die allen uniek en goed uitgewerkt zijn. Konstance is tegelijk angstig en hoopvol, vol fantasie en de herinneringen aan haar vader die op één van de boerderijen op het schip de Argos werkt, en die haar steeds wonderlijke verhalen vertelde. Zeno verliest zijn vader in de Tweede Wereldoorlog in zijn jeugd, en zoekt de warmte en veiligheid op van een lokale bibliotheek, terwijl homoseksuele gedachten hem angst inboezemen. Voor Seymour is alles te luid en te dichtbij, totdat hij een paar gehoorbeschermers vindt met de hulp van zijn uil Trouwvriend. Hij kan niet goed met verandering omgaan, en wil zich verzetten als een makelaarsbedrijf het bos rondom zijn huis omkapt.

Anna is warrig en raakt snel afgeleid. Terwijl haar zus Maria braaf de mooiste werken borduurt, kan zij zich nauwelijks concentreren.

Omeir is geboren met een hazenlip en wordt aangezien als vervloekt door zijn dorp. Hij vormt een speciale band met twee ossen die worden geboren op de kleine boerderij waar hij opgroeit. Ze krijgen stuk voor stuk veel te verduren, maar allemaal vinden ze troost en verbintenis in boeken en het vertellen van verhalen.

Bijzonder indrukwekkend is bijvoorbeeld het verhaal van de medekrijgsgevangene Rex Browning die Zeno tegenkomt in Noord-Korea, die delen van de Odyssee in de deksel van een kist krast waar hij twee weken lang in opgesloten heeft gezeten. Ver weg van thuis en alles wat veilig is praten ze over de teksten die ze lang geleden vol bewondering lazen.

Wat mooi is aan Wolkenstad, is dat het niet alleen een lofzang is voor het menselijk vermogen om verhalen te vertellen en te dromen, maar dat Doerr ook de tijd neemt om zijn vertelkunsten ten toon te stellen.

Het plot en de personages zijn mooi, maar naar mijn mening ondergeschikt aan de vertelstijl die Doerr gebruikt. Als je als lezer op zoek bent naar een boek waarin het plot vooruit dendert, is dit niet het boek voor jou. Maar als je, net als ik, geniet van proza dat leest als poëzie, en geniet van verhalen die mooi zijn omdat ze menselijk zijn, zul je intens genieten van Wolkenstad.

ULF ANDERSEN

Konstance woont op een ruimteschip op weg naar een nieuwe planeet, omdat de Aarde verwoest is. Ze zit alleen in een kluis, met het gezelschap van Sybil, de supercomputer, en haar eigen herinneringen aan een oude Griekse tekst. Ze begint ijverig met het opschrijven van wat ze nog weet. In 2020, Lakeport, leidt Zeno de generale repetitie van een toneelstuk, geïnspireerd door dezelfde Griekse tekst. Ondertussen bereidt Seymour zich voor om een bom te planten in de bibliotheek waar de repetitie plaatsvindt. Eeuwen eerder werkt Anna in een borduurwerkplaats in Constantinopel, en wordt Omeir aangeworven voor het leger dat de stad wil binnenvallen. Als lezer weef je in en uit de levens van deze personages. Terwijl ze zich door het chaotische, pijnlijke, menselijke bestaan worstelen in een wereld die alsmaar doorgaat, bieden verhalen, bibliotheken en bibliothecaressen troost en hoop. Doerr blinkt uit in het omschrijven van de verschillende plaatsen en tijden waar de verhalen zich afspelen: ‘Zijn favoriete dagen vallen in de zomer, als de bomen dansen in de wind en het mos smaragdgroen glanst op de rotsblokken en zwaluwen elkaar achternajagen door de kloof.’

goten aan weerszijden van de straten kabbelde.’ Op zijn weg naar de stad komt hij in allerlei vervelende situaties terecht en verandert hij onder andere in een ezel. Ieder hoofdstuk van Doerrs Wolkenstad wordt ingeleid door een stukje uit het handschrift, met begeleidende tekst van de vertaler, Zeno. De verhalen van de verschillende personages verstrengelen zich om deze tekst heen, ieder personage levert op zijn eigen manier een bijdrage aan de overleving van het verhaal. Ondanks deze veelheid aan elementen slaagt Doerr erin om er voor te zorgen dat het geheel goed te volgen is.

Anthony Doerr, Wolkenstad, vertaling: Marga Blankestijn, The House of Books, 640 pagina’s (€ 24,99)

De offi ci ë l e preq u el a l s d ri edelige grap h ic novel

BOEK 1+2 DECEMBER 2021

VOORDEEL PAKKET

BOEK 5 NOVEMBER 2021

ISBN 9789463068666

7 49,95

Al meer dan 1 miljoen lezers maakten kennis met de verhalen van Cerise.

Ze droomt ervan om schrijfster te worden en is daarom begonnen met schrijven in een dagboek.

BRIAN HERBERT • KEVIN J. ANDERSON • DEV PRAMANIK • ALEX GUIMARÃES

H U I S

HET DAGBOEK VAN CERISE is een mooie mix van dagboek en strip!

A T R E I D E S

BOEK 1 ISBN : 9789463067997 | BOEK 1 ISBN : 9789463068567 Hardcover + stofomslag | 112 pag. per deel | Verkoopprijs : 5 29,95 per deel

BOEK 5 Hardcover ISBN : 9789463068437 | Softcover ISBN : 9789463068444 4 Delen verkrijgbaar | 80 pagina’s | Verkoopprijs : HC 5 19,95 / SC 5 9,95

Nieuwe reeks van de tekenares van ‘Het dagboek van Cerise’!

BOEK 1 NOVEMBER 2021

CADEAUTIP GETEKENDE BIOGRAFIE

Lucia maakt met haar vader deel uit van een circusgezelschap.

Maar na een brand besluiten ze naar Afrika te gaan...

Deze nieuwe trilogie combineert op intelligente wijze avontuur, standpunten en emoties, en dat alles met een educatief tintje.

BOEK 1 Hardcover ISBN : 9789463068451 | Softcover ISBN : 9789463068468 64 pagina’s per deel | Verkoopprijs : HC 5 19,95 / SC 5 9,95

Het roerige leven van ANDRÉ HAZES helder verteld en getekend in 240 pagina’s!

3 Hardcovers in pakket | 240 pagina’s | ISBN : 9789463065696 | Verkoopprijs : 5 39,95

WWW.SILVESTERSTRIPS.COM

30 JAAR

2021-10 diversen adv boekenkrant.indd 1

vooR strips

26-10-21 10:14

SPANNING

9 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

INTERVIEW

MARELLE BOERSMA

Dat dunne lijntje tussen goed en kwaad Een aantal jaar geleden heeft Marelle Boersma haar baan aan de Wageningen Universiteit opgezegd en is ze geëmigreerd. Eerst in Portugal, en nu in Frankrijk, heeft ze zich helemaal op het schrijven gestort. Het Moezel­ meisje is haar vijfde Vertrekthriller. Hierin vertrekt Emma naar de Moezelstreek met twee doelen. Ze wil haar eigen alcoholvrije wijn produceren, en haar familie opzoeken om hen vragen te stellen over het verleden.

RENSKE IMMINK ‘Ik ben eigenlijk begonnen met schrijven door mijn vader. Hij heeft een boek geschreven nadat hij gepensioneerd was. Toen dat af was, dacht ik: “Dat is zo stoer, dat daar nu een boek ligt!” Toen ging het kriebelen en dat is gebleven. In het begin was ik nog lekker naïef en dacht ik: “Dat doe ik even.” Dat viel vies tegen. Als je aan het schrijven bent, blijkt er opeens dat er onder al die woorden in een boek heel veel techniek verborgen ligt. Dat moest ik dus eerst leren, daarom ben ik cursussen gaan volgen en heb ik mij door een coach laten begeleiden. Uiteindelijk was daar een boek. Na een half jaar kreeg ik een bericht dat mijn boek werd uitgegeven. Dat gat in het plafond zit daar nog steeds, zo blij was ik daarmee. Ik schrijf nu elk jaar een boek en ik kan mij niet meer voorstellen dat ik dat niet meer doe.’

Het schrijven van Het Moezelmeisje bleek nog een onverwachte uitdaging te worden. ‘Inmiddels was corona al een beetje uitgebroken.

Mijn man Jan en ik zaten daar gevangen in Frankrijk, waar de regels nog strenger waren dan in Nederland. We zaten opgesloten in ons huis. We mochten niet van het land af. Alle winkels waren dicht.

We konden nergens heen. Ik kon wel research doen naar wijnsoorten en naar andere zaken die in het boek terecht zijn gekomen, maar ik kon niet naar de Moezelstreek totdat half juni de grenzen weer opengingen.

Toen bleek dat we naar Nederland konden, gingen de grenzen naar Duitsland niet veel later ook weer open. We zijn drie dagen in Cochem geweest en hebben daar de plaatsen bezocht waarvan ik wist dat daar een belangrijk deel van het verhaal zich afspeelt. Dat bezoek is uiteindelijk ongelofelijk belangrijk geweest, want daar zijn ideeën gevormd die ik anders nooit had ontdekt.’

Niet alleen de beperkte mogelijkheden om research te doen vormden een belemmering. Boersma vertelt dat het schrijven zelf ook lastiger werd. ‘Ik denk dat mensen het hebben van een “vrij hoofd” onderschat-

ten. Door problemen kun je dat kwijtraken. En een pandemie is een groot probleem. Wij maakten ons zorgen. Hoe gaat het in Nederland?

Hoe gaat het met mijn ouders, met onze kinderen? Wat als we in een Frans ziekenhuis terechtkomen?

We waren net met een verbouwing bezig en alle werklieden liepen weg. Hoe gaan we dat oplossen? De schrijfvakanties konden niet meer doorgaan. Alle problemen die daarmee te maken hadden gingen in mijn hoofd zitten. Daarom is het, zelfs als je wel research kunt doen, helemaal niet gezegd dat je dan kunt schrijven. Ik vond het in die periode moeilijk, ook al kon ik wel achter mijn tafel gaan zitten, om de inspiratie te blijven vinden. Als je niet naar buiten kunt en de inspiratie van de

‘Er zit best wel wat van Emma in mij, omdat zij ook op een laboratorium heeft gewerkt.’

omgeving en van andere mensen niet kunt opdoen, raak je een beetje op slot. Ook dat is een belemmering geweest.’

De reden om over wijn te schrijven kwam in de eerste plaats van de liefde voor wijn. ‘In Het Moezelmeisje gaat het specifiek over het maken

Marelle Boersma, Het Moezelmeisje, Uitgeverij De Crime Compagnie, 352 pagina’s (€ 19,95)

van alcoholvrije wijn, want ik vind voeding en gezond leven iets heel belangrijks. Dat was ook mijn vak aan de universiteit. Op de universiteit deed ik onderzoek naar milieuvreemde stoffen, voedingssupplementen en dergelijke. Er zit best wel wat van Emma in mij, omdat zij ook op een laboratorium heeft gewerkt en daar allerlei chemische technieken heeft leren kennen.

Daarmee kan ze de wijn gaan maken zonder alcohol. Daarnaast heeft ze ook de negatieve effecten van alcohol gezien in haar leven. De aanleiding om daarover te schrijven gaat dus wel wat verder dan alleen de liefde voor wijn.’

Emma lijkt het perfecte hoofdpersonage voor een thriller. Ze heeft een sterk rechtvaardigheidsgevoel, maar overschrijdt zelf ook weleens een lijn.

‘Zonder Emma was Het Moezelmeisje niet geworden wat het is. Ik vind de psychologische thriller interessant, omdat ik mensen interessant vind.

Wat drijft mensen om iets te doen en waarom doen ze de dingen die ze doen? Waarom worden ze naar dat dunne lijntje tussen goed en kwaad gedreven? Waarom zouden ze uiteindelijk een moord plegen? Dat vind ik interessant. Ik wil graag weten wat mensen drijft in hun leven.’

DE NIEUWE FANTASY HITSERIE OP AMAZON PRIME: VOOR LIEFHEBBERS VAN GAME OF THRONES EN LORD OF THE RINGS.

Start nu met lezen!

Het Rad des Tijds 1 – Het oog van de wereld is nu verkrijgbaar in de boekhandel. #steunjeboekhandel

Schijnsoldaat

#kooplokaal

SCHEURKALENDER 2022

Schijnsoldaat, een vlot verhaal dat zich afspeelt in een verre toekomst, is een thriller in een scifi-jasje.

Dit debuut van Marleen Dolman boeit van de eerste tot de laatste letter!

Verkrijgbaar vanaf 15 november in paperback en e-book!

www.celtica-publishing.nl

DE N I GRUN E U W E BERG

DNAARNON VERKRIJGBAAR IN UW BOEKHANDEL

8€14,95

waar fantasy werkelijkheid wordt...

ad_DNA_boekenkrant.indd 1

20-10-21 11:54

SPANNING

11 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

Waar rook is

Kleine menselijke drama’s

In Zweden woedt de grootste bosbrand sinds tijden. Als midden in de chaos een in stukken gehakt lichaam wordt gevonden, wordt rechercheur Stella Robertsson vanuit Stockholm ingevlogen om de zaak te onderzoeken. Samen met de lokale onderzoeker Tommy Reyer duikt Stella in de vermissingszaak. Wanneer ze steeds dichter bij de waarheid komen, blijkt de zaak persoonlijke consequenties te hebben voor Stella.

Björn Paqualin, Waar rook is, vertaling: Ron Bezemer, Uitgeverij Volt, 256 pagina’s (€ 21,99)

ISTVAN KOPS

1979 Val McDermid is terug met haar eerste nieuwe serie in bijna twintig jaar. Maak kennis met journalist Allie Burns.

Het is 1979. Sneeuwstormen, stakingen, opgegraven lijken, stroomstoringen, terroristische dreiging en het Greatest Hits-album van Showaddywaddy op nummer 1.

Een jaar dat slecht begon, en dat alleen maar erger wordt, tenzij je journalist bent en dit allemaal klinkt alsof je de kans van je leven krijgt…

Val McDermid, 1979, vertaling: Frank Lefevere, ­Uitgeverij ­Luitingh-Sijthoff, 384 pagina’s (€ 21,99)

De witwasser Rhonda Zander wordt naar Frankrijk gestuurd om onderzoek te doen naar de dood van een Nederlandse bankier en oud-minister. De jonge officier van justitie stuit op steeds meer ongerijmdheden, maar de Franse politie sluit al snel het dossier. Ze ontdekt dat de bankier betrokken is bij een instituut dat rechts-radicale jongeren opleidt om te strijden voor het behoud van Europese waarden.

Arnaldur Indridason debuteerde in 1997 met Maandagskinderen, het eerste deel uit de reeks met rechercheur Erlendur Sveinsson waarmee hij internationale furore maakte. Na veertien delen over Erlendur besloot Indridason echter dat het wel even genoeg was met zijn vaste hoofdpersonage en verschenen er van zijn hand twee nieuwe series, waarvan één met de gepensioneerde Konrad in de hoofdrol. Smeulend vuur is het derde boek in die reeks.

Indridason heeft altijd een wat aparte plaats ingenomen in het Scandinavische thrillerlandschap.

Verwacht van de IJslander geen spectaculair misdaadverhaal of een ingewikkeld plot waarbij diverse

mogelijke daders de revue passeren en allerlei grote maatschappelijke thema’s aan de orde worden gesteld.

Hij is veel meer een schrijver die zich diep interesseert voor de kleine menselijke drama’s die onzichtbaar voor de maatschappij blijven. Dit wordt ook weer bijzonder duidelijk in Smeulend vuur.

Indridason toont zich in dit boek zoals altijd weer een meester in het beschrijven van menselijk leed en hoe dat soms tot bijzonder tragische uitkomsten leidt.

GASSI RV Het verhaal kent een bijzonder Konrad bezig met zijn persoonlijke sterke openingsscène waarin de onderzoek naar de vraag wie zijn auteur rustig de tijd neemt om een vader in een grijs verleden heeft veraantal levens in een appartemenmoord en waarom. Het is een rode tengebouw te observeren voordat draad die door de hele Konrad-reeks de eerste moord plaatsvindt. Later heen loopt. Enige kennis van de voorleren we deze mensen steeds beter geschiedenis van Konrads personage kennen als hun geheimen beetje bij is daarom wel handig. beetje verder worden De eerste twee boeken prijsgegeven. Degenen Smeltend ijs en Boven die Indridason al wat water zijn inmiddels langer volgen, weten samen in een omnibus dat dit één van zijn verschenen. Een mooie handelsmerken is. Indriaanleiding om ook deze dason beschrijft op een verhalen te lezen en bijzonder indringende goed voorbereid te zijn wijze de kleine IJslandse voor dit deel. Smeulend gemeenschap waarin vuur wordt weliswaar iedereen op de een of nergens echt heel spanandere manier met nend, maar als eenelkaar te maken heeft maal aan het einde van en waar een relatief het verhaal alle stukjes kleine gebeurtenis een in elkaar zijn gevallen, groot effect kan hebben Arnaldur Indridason, dan rest de lezer niets op velen.

Smeulend vuur, vertaanders dan bewonBehalve de speurtocht ling: Adriaan Faber, Uitnaar het verleden geverij Volt, 304 pagina’s dering voor de vertelkunst van Indridason. van de oude vrouw is (€ 21,99)

De beste profeet voor de toekomst

Roel Janssen, De witwasser, Uitgeverij Cargo, 352 pagina’s (€ 20,99)

Nadia Linda Andersson had alles. Nu zit ze een levenslange gevangenisstraf uit in de gevaarlijkste vrouwengevangenis van Zweden voor de moord op haar man. Niemand denkt dat ze onschuldig is. Om te volharden wordt Linda gedwongen haar vorige leven te vergeten. Maar dan gebeurt er iets waardoor ze alles in twijfel trekt over die nacht toen haar leven werd verwoest.

Een oude vrouw wordt vermoord in haar huis aangetroffen. Op haar bureau ligt een papiertje waarop het telefoonnummer van de gepensioneerde politieman Konrad staat. De vrouw blijkt hem enige tijd geleden om hulp te hebben gevraagd bij het opsporen van haar zoon, die ze direct na de geboorte ter adoptie heeft afgestaan.

Konrad zei dat hij haar niet kon helpen en voelt zich daar nu schuldig over.

ARNALDUR INDRIDASON

Oude Wonden is de tweede thriller van auteur Yves ­Peirsman. Als tiener werd hij een aantal keer genomineerd voor de Matilda Prijs, maar hij stortte zich na zijn studies vooral op zijn werk als taaltechnoloog. In 2020 won hij met zijn manuscript De ­burgemeester de Fintro Prijs Spannend Boek. Nu de schrijfkriebels weer hadden toegeslagen, kon een nieuw boek niet uitblijven.

KATY HURKMANS

Elisabeth Norebäck, Nadia, Uitgeverij Prometheus, 320 pagina’s (€ 22,50)

Adam is een jonge twintiger die de kost verdient als escort in Brussel. Wanneer hij een paar keer een nieuwe klant ontmoet, krijgt hij het vermoeden dat die een misdaad beraamt. Het is alleen niet onmiddellijk duidelijk wat de hoogleraar die meedingt naar de positie van rector precies van plan is. Aangemoedigd door een goede vriendin start Adam een eigen onderzoek.

Ondertussen overlijdt zijn moeder onverwacht en wordt hij geconfronteerd met het verleden. Hij ontdekt dat zij het één en ander verzwe-

hij soms in wat flets taalgebruik en gen heeft over de identiteit van zijn saaie zinnen die weinig toevoegen vader, ook een zaak die hij uit wil aan de plot. Hierdoor is het moeispitten. lijk om in het verhaal te komen en Peirsman kiest voor een interessant wordt er enig doorzettingsvermogen hoofdpersonage: een jongeman die gevraagd. ‘Op de vuilniskalender in niet alleen zijn dorp voor de grootstad heeft verruild, maar die zich ook de keuken zocht hij naar de volgende papier- en kartoninzameling. Over niet kon vinden in het leven van een precies een week. Hij nam een foto doordeweekse student en er bewust van de andere ophaalmomenten, voor heeft gekozen in de ­prostitutie zodat hij tijdig kon terugkeren om te stappen. Adam draagt een aantal het afval buiten te zetten.’ Toch loont vervelende ervaringen uit het verhet de moeite om door te lezen, want leden met zich mee, maar is trots Peirsman kan ook verrassend mooie op wat hij voor zichzelf heeft verbeschrijvingen geven die even nazinwezenlijkt, al slaat de twijfel soms deren. ‘Hij zocht zijn eigen reflectie toe. Zijn beste vriendin Louise is wat in de ramen, maar zat te ver om zijn meer het stereotype van de idealiseigen schim te herkennen. Ook als hij tische en activistische studente. Ze zich voorover boog naar schrijft voor de univerhet water, vond hij zijn siteitskrant en heeft eigen spiegelbeeld niet zo haar eigen ideeën terug tussen de golven. over de nieuwe klant Het leek alsof de stad van Adam. De twee bieniet op de hoogte was den elkaar het nodige van zijn bestaan.’ weerwerk. Dat zorgt Oude wonden speelt voor boeiende dialogen. met het verleden van ‘Snap je het echt niet? zowel de hoofd- als Je moet zijn schuldgenevenpersonages. Hoevoel uitbuiten. Dit is je wel het niet nagelultieme kans om alles bijtend spannend is, over zijn plannen te weet de auteur wel een weten te komen.’ mooi verhaal op te bouDe auteur heeft die wen. Onderliggende dialogen nodig, want motieven zorgen allesondanks een goede Yves Peirsman, Oude zins voor een moreel insteek en de degewonden, Uitgeverij dilemma dat de afloop lijke uitwerking van Houtekiet, 360 pagina’s zal beïnvloeden. de personages vervalt (€ 21,99)

12 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

RECENSIE

JEUGD

SINTERKLAAS

Sinterklaasverhalen met een les Compleet met pieten, cadeautjes en een boot, maar toch anders dan de bekende verhalen over Sinterklaas. In het boek Buiten­ gewone sinterklaasverhalen van Marijke Umans wordt de Sint bang, verliefd, gek en gelukkig. Je volgt de Sint en zijn pieten bij hun taken, maar ook in hun persoonlijke avonturen. Naast winterse gezelligheid is er ook plek voor thema’s als echtscheiding en verliefdheid.

JACOMIJN VAN KEMPEN In Buitengewone sin­ terklaasverhalen lees je vijf verschillende verhalen over de Sint en zijn trouwe helpers. Alle verhalen hebben een ander thema, en zijn los van elkaar te lezen. Daarbij wordt geen rekening gehouden met het stereotype beeld van de goede Sint: hij trimt zijn baard om er jonger uit te zien, wordt verliefd op een man en neemt een snelle motor in plaats van de traditionele boot. Toch blijft de kern hetzelfde als in de meeste sinterklaasverhalen: de Sint is een oude, goede man die zijn uiterste best doet om alle kinderen van cadeaus te voorzien en de wereld een stukje mooier te maken. Het persoonlijke leven van de Sint staat in dit boek echter centraal, en dat is wat de verhalen zo buitengewoon maken. Zo lees je in het verhaal ‘Sinterklaas is sexy’: ‘Sinterklaas voelt iets. Iets wat hij in jaren niet meer heeft meegemaakt. Hij was vergeten dat het bestond. Sinterklaas voelt liefde. Liefde die hij wil delen.

Koppeltjesliefde. Kusliefde. Pure liefde.’

Kinderen die het boek lezen krijgen op een luchtige manier lessen mee over liefde, ruzie, en zorgen voor de mensen en dieren om je heen. In één van de verhalen krijgt Sint bijvoorbeeld een brief van een meisje dat de helft van de tijd bij haar vader, en de helft van de tijd bij haar moeder woont. ‘Co-ouderschap noemen ze dit. Ik vraag me af waar de “co” in ons geval voor staat. De “co” van constant kibbelen? Van contact vermijden? Van coolste ouder tegen elkaar op?’ In een ander verhaal gaat Sinterklaas zorgen voor dieren, waarmee hij laat zien dat goed zorgen voor je omgeving ook een fijn gevoel voor jezelf oplevert: ‘Vol vertrouwen en voldaan kruipt Sinterklaas die avond zijn bed in. Zijn wekker zet hij om zes uur, om te gaan checken of alles oké is. Hij voelt zich verantwoordelijk en dat voelt prettig.’

De verhalen zijn aansprekend qua thematiek. In het begin kom je in een wirwar van namen terecht, maar al snel worden de personages en hun

FLOR AGUILAR

rollen duidelijk. De verhalen zijn vlot geschreven, hoewel hier en daar best complexe woorden en zinnen worden gebruikt. Het boek is prachtig geïllustreerd door Flor Aguilar. De

‘Sinterklaas voelt liefde. Liefde die hij wil delen.

Koppeltjesliefde.

Kusliefde.

Pure liefde.’

tekeningen zijn kleurrijk, vrolijk en hebben een eigen, specifieke stijl.

De eigenheid van de illustraties passen goed bij de originele verhalen die erin staan. Buitengewone sinter­ klaasverhalen is een mooi vormgegeven boek met een unieke inhoud, waar veel jonge lezers blij van zullen worden.

Hoe buitengewoon ze ook zijn, uiteindelijk blijven het wel echte sinterklaasverhalen, compleet met cadeautjes in de schoen: ‘Binnen precies één maand krijgen veel kinderen van de Sint een heerlijke, snoezige, donzige verrassing in hun schoen. Wat een magnifieke gedachte. Wat een vooruitzicht.’

Marijke Umans, Buitengewone sinterklaasverhalen, illustraties: Flor Aguilar, Pelckmans Uitgevers, 108 pagina’s (€ 20,00)

13 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

JEUGD

RECENSIES

BOEKENKRANT TIPT

Kick-ass dolfijnen en een legendarische onderzeeër Rick Riordan, bekend van de Percy Jackson-serie, combineert in zijn nieuwste young adult-boek Dochter van de diepzee twee van mijn favoriete dingen: een kostschool en Jules Verne. Het resultaat?

Een heel grappige, moderne klassieker met een spannende twist.

JOYCE GUNTLISBERGEN Riordan is groot fan van Verne en koos daarom diens boeken 20.000 mijlen onder zee en Het geheimzinnige eiland als inspiratie voor Dochter van de diepzee. Het verhaal speelt zich af in de moderne tijd en weet de klassieke mythe over kapitein Nemo en Riordans verhaal over Ana op originele manier met elkaar te verbinden. Dochter van de diepzee bevat dezelfde verwondering en ontzag voor de onderwater­wereld en brengt zo de oorspronkelijke boodschap op een nieuwe generatie lezers over: de scheppende kracht van de natuur, die groter is dan de vernietigingsdrang van de mens.

Ana Dakkar en haar broer Dev zijn leerlingen aan de Harding-Pencroft Academie, een school voor maritiem biologen, navigators en onderwater-

Ana is de enige ter wereld met toegang tot levensreddende technologie.

ontdekkingsreizigers in spe. Denk Harry Potter, maar dan met veel zeewater: de leerlingen maken deel uit van vier afdelingen (Dolfijnen, Haaien, Cephalopoden en Orka’s), elk met hun vaardigheden en expertises, en het eeuwenoude schoolgebouw staat hoog op een klif in een onherbergzaam, afgelegen gebied. heeft, want de concurrentie blijkt Het einde van het schooljaar komt moordend. Letterlijk. eraan, hetgeen betekent dat vierAna en haar team ontdekken de dejaars Dev zal afstuderen en Ana schat van Nemo (‘Al met al doet de haar eerstejaarstoets moet afleggen. kamer me denken aan een bizarre Als ze hun test met succes afronden, zullen Ana en haar klasgenoten wor- groothandel. Pardon meneer, waar vind ik de saffieren? Ja, die liggen den ingewijd in de geheimen van de hogerejaars aan de academie. Onder- in het derde gangpad, net voorbij de stand met zilverstaweg naar hun toets­ ven.’) en leren onderlocatie zijn ze getuigen weg wat écht belangrijk van een grote ramp, is: ‘Als ik de keus heb waarna niet alleen hun tussen vernietigd wortoetsdag, maar hun hele den en lasagne, zal ik leven op z’n kop staat. In altijd lasagne kiezen.’ rap tempo ontdekt Ana Fans van de boeken van een rits verontrustende Jules Verne herkennen feiten: het ongeluk van gelijk de achternamen haar ouders was niet van Ana en de stichwat het leek, de conters van haar school, nectie tussen haarzelf en kunnen misschien en de ‘grappige boekal een beetje raden jes van Jules Verne’ is hoe het plot zich ontreëler dan ze ooit had wikkelt. Toch voelt het kunnen vermoeden en verhaal fris en modern ze is de enige ter wereld Rick Riordan, Dochter aan, ook omdat Riormet toegang tot levens- van de diepzee, vertadans humor de vertareddende, verloren ling: Marce Noordenbos, ling vanuit het Engels gewaande technologie.

Uitgeverij Van Goor, vreselijk goed overleeft.

Tech die ze hard nodig 368 pagina’s (€ 19,99)

Broers door dik en dun Hoe is het om als pubers op te groeien in het Nederland van eind jaren zestig? In ­Stapelbedbroers schetst Koos Meinderts een warm portret van twee broers die ondanks hun verschillen onvoorwaardelijk van elkaar houden.

JOS NOORMAN Het is 1969. Richard Nixon is de nieuwe president van de Verenigde Staten, Neil Armstrong zet als eerste mens voet op de maan en Feijenoord wordt landskampioen. In deze roerige tijd probeert het gezin waarin de broers Henk en Rocco opgroeien het hoofd boven water te houden. Pa Appie doet zijn best om de kost te verdienen met zijn klussenbedrijf, dat hij de naam AABA

Televisie was nog een relatief nieuw medium, en er werd door de leerlingen nog gerookt in de klas.

jonge lezer zal dus wat moeite moe& Co heeft gegeven. ‘AABA was een ten doen om zich in de wereld van afkorting van zijn naam, legde mijn vader uit, Appie Bakker, voluit Albert Henk en Rocco thuis te voelen. Dit zal voor sommigen een belemmeAnton Bakker. Kwam je bovenaan in de Gele Gids te staan onder het kopje ring kunnen zijn om echt van het boek te kunnen genieten. Anderzijds Klusbedrijven en werd je als eerste kan het ook juist een leuke uitdagebeld. Slim of niet? “Alleen jamging zijn. mer dat we geen telefoon hebben,” merkte moeder droogjes op.’

Koos Meinderts heeft in dit boek op Het gezin woont in een eenvoudige overtuigende wijze de sfeer van de volksbuurt. Rocco is gek op voetbal jaren zestig weten te vangen. Ongeen droomt ervan om profvoetballer twijfeld heeft hij daarbij geput uit te worden. Henk leest veel liever zijn eigen ervaringen. Het verhaal boeken en wil graag naar het gymis geschreven in een toegankelijke nasium. Maar is hij daar wel op zijn stijl zonder opsmuk. Dat is typisch plek? Kun je een kwartje worden als Meinderts. Op mooischrijverij zul je je voor een dubbeltje geboren bent? hem nooit kunnen betrappen. Dat ’s Avonds in hun stapelbed praten heeft hij ook helemaal niet nodig de broers over wat hen bezighoudt: om indruk te maken. meisjes, muziek en de Lees Naar het noor­ dood. Maar alles veranden maar, het boek dert wanneer Rocco een waarmee hij in 2017 ernstig ongeluk krijgt. de Gouden Griffel won.

Stapelbedbroers speelt Behalve een knap tijdszich af in een tijd en document is Stapelbed­ een wereld die de jonge broers vooral een warm lezer van nu niet altijd portret van een gezin zal herkennen. Zo was dat ondanks problemen de televisie nog een elkaar weet te vinden. relatief nieuw medium En van twee broers die en werd er door de leerelkaar soms het leven lingen nog doodleuk zuur maken maar toch gerookt in de klas. De onvoorwaardelijk van schrijver is zich hierelkaar houden. Of zoals van bewust en heeft Koos Meinderts, Henk het zelf zegt: ‘Met achter in het boek een ­Stapelbedbroers, Uitgeniemand kon ik zo fijn lijst opgenomen met verij Hoogland & Van ruziemaken als met begrippen die wat uitKlaveren, 206 pagina’s mijn broertje.’ leg nodig hebben. De (€ 15,95)

Ontzettend smerig Als Andy Griffiths en Terry Denton samen een boek maken, dan weet je dat het grappig wordt. Na Ontzettend irritant en Ontzettend stom komen ze weer met een nieuw boek: Ontzettend smerig.

Heb jij weleens in het zwembad geplast? En vind jij spruitjes ook zo ongelooflijk vies? Dan is dit een boek voor jou. Vol avonturen over de taart des doods, een SUPERslak en lol met wc-papier.

Andy Griffiths en Terry Denton, Ontzettend smerig, vertaling: Edward van de Vendel, Uitgeverij Lannoo, 160 pagina’s (€ 13,99)

Kansloos Zes jongeren krijgen in hun vakantiehuis een bericht van een anonieme afzender: ga nooit naar buiten, vertel altijd de waarheid en zorg dat je in leven blijft. Het lijkt een grap, maar al snel blijkt dat ze zichzelf moeten zien te redden in een wereld van angst en isolatie.

Alles moeten ze over zichzelf vertellen, ook hun geheimen…

Mel Wallis de Vries, Kansloos, Uitgeverij de Fontein, 224 pagina’s (€ 15,99)

Atlas van de aarde In 90 minuten een reis om de wereld maken?

Het kan! Vlieg mee met de Kleine Astronauten aan boord van een raket en ontdek vanuit de ruimte. Dit bijzondere, grote kijkboek is een ruimteavontuur, atlas, fotoboek én encyclopedie ineen.

Boordevol unieke foto’s die André Kuipers tijdens zijn ruimtemissie maakte, illustraties en interessante weetjes.

André Kuipers, Atlas van de aarde, Uitgeverij Witte Leeuw, 48 pagina’s (€ 16,99)

Wie achter deze deur verdwaalt De verlegen Laurenzo mag op bezoek bij een beroemde schrijfster.

In haar huis ontdekt hij een deur die op slot zit. Volgens de schrijfster wachten achter die deur onbekende landen, die je alleen kunt betreden met een visum dat goedgekeurd moet worden door de ambassadeur.

Wat wacht er achter die deur? Er is maar één manier om daarachter te komen…

Rindert Kromhout en Tonke Dragt, Wie achter deze deur verdwaalt, Uitgeverij Leopold, 96 pagina’s (€ 14,99)

14 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

NON-FICTIE

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIE

Gewoon André

Werelden onder onze voeten

Aan de vooravond van André van Duins 75ste verjaardag verschijnt zijn geautoriseerde biografie. In vele, lange, ongedwongen gesprekken met André, zijn dierbaren, vrienden, bekenden en vakbroeders duikt Bert Kuizenga in de recente geschiedenis van de artiest. De periode waarin alles wat André aanraakte, in goud veranderde, maar hij ook de liefde van zijn leven verloor.

Bert Kuizenga, Gewoon André, Uitgeverij FC Klap, 270 pagina’s (€ 22,50)

TRISTAN VANHEUCKELOM

Waarom onze geneeskunde faalt Francis Coucke geeft een nieuw perspectief op geneeskunde en hoe die zou moeten worden beoefend. Het boek is een pleidooi voor een terugkeer naar echte geneeskunst ten dienste van de patiënt, én een antwoord op de vraag: ‘Wat moeten we doen om gezond te blijven?’ Met verhelderende verhalen van patiënten.

Francis Coucke, Waarom onze geneeskunde faalt, Uitgeverij Manteau, 288 pagina’s (€ 23,50)

Cocktails met Victor Een heerlijk boek met cocktailrecepten en verhalen van de meest bekende barman van Nederland. De charmante barman van First Dates geeft in Cocktails met Victor zijn professionele geheimen prijs. Hij neemt je stap voor stap mee in het opzetten van je eigen thuisbar, lekker en laagdrempelig. Victors liefde voor het vak spat ervan af: hij deelt persoonlijke verhalen waardoor het net lijkt alsof je zelf aan zijn toog zit.

Doorheen de geschiedenis zorgden wetenschappers regelmatig voor opschudding. In dat rijtje hoort James Hutton, vader van de moderne aardkunde, zeker thuis: ‘Het resultaat van ons huidige onderzoek is daarom dat we geen spoor van een begin vinden, en geen uitzicht op een einde.’ Met dat ene zinnetje sprak de 18e-eeuwse Schot de gangbare christelijke leer over de leeftijd van de Aarde tegen. Vergeet duizenden jaren oud, denk vele miljarden. Na de weerlegging van het geocentrisme zag de mensheid zich opnieuw tot nederigheid gedwongen.

Het is mede door Hutton dat we de omslag maakten van ondiepe naar diepe tijd. De aardkundigen die hem opvolgden zouden deze nieuwe chronologie in kaart brengen. Onder deze tak van de wetenschap zou ook de

paleontologie floreren, die op zijn beurt een revolutie ontketende in onze biologische kennis.

Daar stopt het verhaal echter niet.

Gordon trok de wereld rond en sprak met een brede waaier natuurkundigen, vaak in nogal aparte ‘werkplaatsen’. Wetenschap wordt immers niet alleen in universiteiten bedreven, ook veldwerk hoort bij de job.

Een onconventioneel reisverslag zou Geheimen uit de diepe tijd dan ook nog het best omschrijven. Een greep uit het aanbod: de drie bilGASSI RV joen jaar oude stenen in de Schotse Hooglanden, ’s werelds gevaarlijkJONATHAN PAUL ste vulkanische complexen onder dig uit vanwege de veren. Het was de heuvels van West-Napels, de San bewaard gebleven met een donkere Andreasbreuk in het aan aardbevinkring van veerindrukken en twee gen onderhevige Californië, en het vlekken waar zich de ogen hadden Finse Onkalo, de eerste geologische bevonden. Het leek op het skelet van opslagfaciliteit voor hoogwaardig een dier dat bewaard nucleair afval. Zelfs was gebleven als een van de veilingmarkt in gedroogde bloem die meteorieten en dinosautussen de bladzijden rusfossielen verschaft van een boek geperst ze inkijk. De vrees dat zitten.’ de materie zo droog is Geheimen uit de diepe dat fossilisering dreigt, tijd grossiert in fasis dan ook ongegrond. cinerende inzichten Gordon’s oog voor detail over niet alleen ons en aanleg voor beelverre verleden, maar dende taal steken uit: ook onze onzekere toe‘Voor iets wat zo dood komst. Het stemt tot was als die vogel leek dit nadenken over onze exemplaar nog verrasplaats in de wereld, send alert toen Vinther het me liet zien: het Helen Gordon, Geheimen en zindert lang na. De populaire wetenschap kopje schuin, op zoek uit de diepe tijd, verboft met haar nieuwste naar een lekkere worm taling: Frans Reusink, vertegenwoordigster. uit het Onder-Eoceen.

Uitgeverij Meulenhoff, En wij boffen mee.

Het dier zag er zo leven- 336 pagina’s (€ 26,99)

To AI, or not to AI Victor Abeln, Cocktails met Victor, Uitgeverij Boekerij, 224 pagina’s (€ 22,99)

50 manieren om afscheid te nemen De veelgelezen Volkskrant-rubriek gebundeld. Afscheid nemen van het leven kan op vele manieren. En hoe je dat doet, maakt nogal wat uit, zo blijkt uit Barbara van Beukerings Volkskrant magazine-rubriek. Het is een bundeling van verdrietige, maar vaak ook heel ontroerende, intieme en troostrijke verhalen.

Delf in de aarde, en je reist doorheen de tijd. Fossielen en lagen gesteente getuigen van lang vergane, haast buitenaardse werelden. Wij blijken een minuscuul deeltje van een drama dat ons voorstellingsvermogen te boven gaat. Schrijfster Helen Gordon vindt voor Geheimen uit de diepe tijd inspiratie in dit alleroudste verhaal.

HELEN GORDON

‘Ik wil lezers die denken dat ze geen belangstelling hebben voor AI, biotech, Big Tech of datatech laten ontdekken dat deze verhalen boeiend en soms angstaanjagend zijn en (…) met elkaar samenhangen.

We moeten allemaal weten wat er gebeurt nu de mens op weg is naar een toekomst die misschien transhumaan of zelfs posthumaan is.’

MARTIJN VAN BRUGGEN

Barbara van Beukering, 50 manieren om afscheid te nemen, Uitgeverij Spectrum, 224 pagina’s (€ 17,99)

Aldus Jeanette Winterson in haar essaybundel Twaalf bytes. Heden en toekomst van kunst­ matige intelligentie. Ik voelde me hierdoor aangesproken, want ook ik sla nieuws over kunstmatige intelligentie (‘AI’) stelselmatig over en beschouw het als sciencefiction.

Maar, merkt Winterson op, alles begint als sciencefiction. De kristallen bol waarin we in eeuwenoude verhalen op magische wijze onze geliefden konden zien, is verwezenlijkt en heet Zoom.

Machines en systemen zijn kunstmatig intelligent als ze de informatie die ze binnenkrijgen kunnen analyseren en ervan leren, waardoor ze ver-

mens niet egoïstisch, gewelddadig, beteren. AI is zijn eigen docent, als onverdraagzaam, enzovoorts. AGI het ware. Maar ook een docent moet kan ons wat leren. Maar dan moeten zijn informatie ergens vandaan hawe er wel goed mee omgaan, is de len, en dat is volgens de auteur een hoofdlijn binnen haar bundel. heikel punt: de mens levert deze Deze hoofdlijn dient de lezer te ontinformatie aan. Vandaar bijvoorwarren uit andere lijntjes. Op asbeeld dat Facebook alsnog bijna alle sociatieve wijze springt Winterson ­secretaresse-vacatures uitsluitend binnen haar essays heen en weer om aan vrouwen liet zien: de mens had (onbewust) discriminerende data ge- uiteindelijk, met wisselend succes, mijmeringen met elkaar te verbinleverd aan het AI-systeem. Maar AI den. Voeg daar een immer feminiszelf discrimineert in principe niet. tische en bijtend humorvolle blik Daarom staat Winterson positief teaan toe en het maakt het boek prikgenover de ontwikkeling van AI. Het kelend en dynamisch, maar ook inziet patronen die wij niet zien en gewikkeld. Liever was biedt enorme mogelijkik gestructureerd bij heden. Nu blinkt een de hand genomen systeem met AI nog uit in plaats van me bij in datgene waarvoor het elke nieuwe alinea geprogrammeerd is, zoaf te moeten vragen als schaken. Maar Winof die een voortzetterson kijkt uit naar de ting of afslag zou indag dat AI verandert in houden. Wanneer AGI, wat betekent dat Winterson zich toehet systeem of de maspitst op een concrete chine algemeen intellicasus (zoals haar hypogent is, net als de mens. these dat ‘vrouwelijke’ We hebben er dan een AI-sekspoppen ervoor nieuwe levensvorm zullen zorgen dat de bij die alle vermeende onderdrukkende gen­zekerheden van het lederstereotyperingen teven zal doen wankelen, Jeanette Winterson, rugkeren) gaat het boek bijvoorbeeld dat leven Twaalf bytes. Heden en pas echt leven. En dat gelijkstaat aan stoffelijk- toekomst van kunstmaeen voorwerp werkeheid, want AGI is niet tige intelligentie, verlijk kan gaan leven, is belichaamd, maar wel taling: Arthur Wevers, trouwens geen science­ autonoom. Ook is het Uitgeverij Atlas Contact fiction meer. in tegenstelling tot de (€ 24,99)

15 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

NON-FICTIE

RECENSIE

FRITS SPITS

Muziek die geen grenzen kent Ineens is daar het onstuimige Manhattan en de swingende muziek uit Latijns-Amerika. Opzwepende trompetten, strijkers en slagwerk, gevolgd door een luidkeels ‘Mambo’! Frits Spits schreef met Mijn West Side Story een wervelend eerbetoon aan misschien wel de beste musical ooit. En aan de man die het allemaal bedacht: Leonard Bernstein.

HUGO JAGER ‘Als er muziek klinkt ga ik ernaar luisteren en raak ik afgeleid.’ In het restaurant op de heide bij Blaricum waar we hebben afgesproken klinkt een dominant nummer. Ik heb Frits gevraagd hoe we de Boekenkrant-lezers enthousiast kunnen maken voor de West Side Story. Hij heeft zijn iPhone paraat, maar houdt het nu maar bij het noemen van wat titels. ‘Maria en Amerika zijn natuurlijk heel bekend, maar ook Tonight en A Boy Like That zijn geweldig. Ach weet je, ik vind die hele musical prachtig.’ De kracht zit er volgens Spits vooral in dat de muziek de uitersten van genres opzoekt. ‘De musical is muzikaal gezien zo gevarieerd. Het is pop, jazz en klassiek, eigenlijk alle vormen die je kunt bedenken. Het is, zoals ik het in het boek beschrijf: de Bernsteindelta. Muziek die geen grenzen kent.

Ik vind het echt een meesterwerk.’

Noem het valse bescheidenheid, maar Bernstein was het zelf daarmee oneens. ‘Hij had als droom een grote Amerikaanse opera te schrijven. En je kunt alles zeggen, maar dat is hem niet gelukt. Het is in mijn optiek veel meer dan dat.’ Spits doelt daarmee ook op het verhaal. ‘Alles was anders met dit stuk: het is een musical die niet goed afloopt. Dat was een

Frits Spits, Mijn West Side Story, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 208 pagina’s (€ 22,99)

nieuwe weg en op die manier nog niet eerder gedaan.’ Het verhaal is gebaseerd op Shakespeare’s Romeo and Julia. ‘De belangrijkste moraal in het verhaal is dat de liefde uiteindelijk sterker is dan wat dan ook.

Ik denk dat daar het geheim van de West Side Story in schuilt. Uiteindelijk zal de liefde overwinnen. Liefde is het enige dat er echt toe doet.’

Verzoening met de dood Spits was vijftien toen hij samen met zijn toekomstige vrouw Greetje naar de film West Side Story ging. ‘Het was de eerste film die we samen zagen.

En we waren er allebei erg vol van.’

In 2018 stierf Greetje en daar heeft de auteur het nog elke dag moeilijk mee. ‘Ik heb het gevoel dat ik een muur over moet en af en toe wordt teruggeworpen door het verdriet en door het gemis. Je moet voor de mensen waarvan je houdt doorgaan.

En dat is een enorme, niet te onderschatten strijd.’ Spits ergert zich aan de manier waarop we met de dood omgaan. ‘We hebben de traditie om de dood weg te stoppen. We hebben het er niet over. We leven nu, hoor je vaak. Maar het hoort toch echt bij het leven. Ik heb het zo ervaren in gesprekken die ik met mensen had. Het noemen van de naam van ­Greetje werd angstvallig vermeden.

Terwijl ik niets liever wilde dan erover praten.’

Voor het boek hertaalde Spits de liedteksten van de West Side Story, waarin hij zijn alter ego Ferdy ten tonele laat verschijnen. Hoewel zijn vrouw Margreetje dood is, mag zij onder strenge voorwaarden terugkomen in het land der levenden.

Als een verzoening tussen leven en dood. ‘Door die teksten te schrijven heb ik iets gemaakt waardoor ik mijn vrouw in mijn hart kan meedragen.

Eigenlijk had ik helemaal niet het idee om dit boek te schrijven, maar het is gewoon op me af gekomen. Ik ben een radiomaker en geen schrijver. Het schrijven was voor mij een manier om grip op de situatie te krijgen.’

Dienstbaar aan muziek Tussen de hertaalde teksten gaat Spits de dialoog met Bernstein aan.

‘Het is echt een bijzondere man en groot kunstenaar. Vooral de manier waarop hij dirigeerde. Vaak vol overgave of juist met minieme gebaren.’

Spits is door Bernstein meer naar Mahler gaan luisteren. ‘Hij heeft me verleid voor muziek die ik toch wel heel mooi bleek te vinden.’ Muziek stond bij Bernstein altijd voorop. ‘Of het nu Beethoven of Mahler was, hij heeft altijd gezegd: ik ben dienstbaar aan die muziek. En dat herken ik, want als ik platen draai ben ik dat ook. Het gaat helemaal niet om mij, het gaat om de muziek.’ De auteur laat een lange stilte vallen. ‘Het is volkomen belachelijk natuurlijk dat ik mijn eigen leven vergelijk met dat van een wereldberoemde componist. Iedereen kent die naam. Ik ben maar een eenvoudige programma-

STIJN GHIJSEN

‘Door die teksten te schrijven heb ik iets gemaakt waardoor ik mijn vrouw in mijn hart kan meedragen.’ maker uit Nederland en zit daar echt tegenover één van de belangrijkste dirigenten ter wereld, hè? Achteraf dacht ik: je durft wel!’

Verder luisteren De muziek van Leonard Bernstein kent veel critici. Zeker ook in de literatuur. Eén van de bekendste is Harry Mulisch, die het in zijn Log­ boek (dagboek tussen 1991 en 92) ‘namaakmuziek’ noemt. Om zijn ongelijk aan te tonen kun je begin-

nen met Candide (1956). Vanaf de ouverture zit je gelijk op het puntje van je stoel. Wat volgt is een waar spektakelstuk, geschreven naar de gelijknamige satire van Voltaire.

Minstens zo goed is Wonderful Town (1953). Een waanzinnig eerbetoon aan New York. Simon Rattle dirigeert in Londen met operaster Danielle de Niese een bijzonder pakkende uitvoering. Klassieker van opzet zijn de symfonieën. Zijn Joodse wortels hoor je duidelijk terug in zijn eerste (Jeremiah, 1943). De tweede (The Age of Anxiety, 1949) schreef hij naar een gedicht van W.H. Auden. Pianovirtuoos Krystian Zimerman maakte er enkele jaren terug een geweldige opname van. Of wat dacht je van de serenade voor viool (naar Plato’s Symposium, 1954)? Dat is ook ongelooflijk goede en typisch Amerikaanse muziek. Violiste Hilary Hahn sleept je in haar opname vanaf de eerste noten mee door deze sprankelende compositie.

Walter Weyns

andré Pelgrims

Kim Crabeels

ann Cuyvers

Wie wat woke?

Dansen naar vrijheid

De grote onderbroekenroof

Vaginaplezier

Dansen naar vrijheid is een inspirerend manifest over leiderschap en authenticiteit. Het daagt ons uit om de meest authentieke versie van onszelf te worden en los te komen van de eigen illusies en denkkaders.

Het Koninklijk Museum voor Onderbroeken heeft ’s werelds meest complete collectie aan slipjes. Maar dan – RAMP-O-RAMP – gaat een dief met het topstuk aan de haal: Mona Lisa’s slipje van kant. Kan de baas van het museum de broekjesrover snappen?

Vanaf 4 jaar.

Socioloog Walter Weyns geeft in Wie wat woke? duiding en analyse bij hoe we vandaag naar (on)rechtvaardigheid kijken. Zuivert de woke cultuur de geesten of gooit zij al cancelend het kind met het badwater weg?

In haar derde boek Vaginaplezier gidst Ann Cuyvers je via 12 rituelen naar meer kennis en genot. Aan de hand van concrete tips en oefeningen leert ze je hoe je connecteert met dat heel bijzondere deel van je lichaam.

A_2021_11_Boekenkrant november_260x193.indd 1

10/20/21 13:43

OP REIS: naar binnen en naar buiten Rouwen is zware arbeid. Het is niet altijd mogelijk om tijd en ruimte te vinden om het verlies én de nieuwe realiteit te omarmen. Het dagelijks leven gaat immers gewoon door. In dit boek kun je eenvoudig jouw rouwreis opschrijven. Van herinneringen tot vragen, van verlangens tot emoties.

Schrijven kan altijd en luistert altijd. Ook vind je veel praktische tips, een community en zijn alle teksten ook in video te bekijken.

Rouw kan soms eenzaam voelen, weet dat je niet alleen bent!

www.uitgeverijzilt.nl

€ 29,99

17 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

RECENSIE

NON-FICTIE

CLAIRE SAFFITZ

COLUMN ONZE TAAL

Weekendbakken met een twist De foto’s zien er al héérlijk uit, en de recepten, wanneer uitgeprobeerd, leveren ook prachtige resultaten op. Het nieuwe kookboek Banket­ bakker van Claire Saffitz staat vol met heerlijke bakrecepten, zowel zoet als hartig, van brood tot cake tot taart.

Als enthousiaste thuisbakker was ik erg benieuwd naar de recepten, dus uiteraard moest ik het kookboek uitproberen.

Claire Saffitz, Banketbakker. Leer beter bakken met de recepten van Claire Saffitz, vertaling: Natascha van der Stelt, Uitgeverij Good Cook, 368 pagina’s (€ 35,00)

De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Taalstukken van René Appel.

RAYMOND NOË René Appel is een van de bekendste Nederlandse spannendeboekenschrijvers, maar van huis uit is hij taalkundige, en hij was ooit hoogleraar Nederlands als tweede taal – dus gespecialiseerd in hoe mensen Nederlands leren als dat niet hun moedertaal is. Bovendien is hij de laatste jaren vaste medewerker van het radioprogramma De Taalstaat, waarin hij het taalgebruik (het ‘taal-DNA’) van bekende Vlamingen en Nederlanders onder de loep legt.

Zo’n taalanalyse kun je natuurlijk alleen maar goed uitvoeren als je een fijn afgestelde antenne hebt voor veranderingen en bijzonderheden in de taal van alledag – de taal die je overal om je heen hoort en ziet. Bij René Appel zit het wel snor met die antenne, en dat merk je ook als je zijn pas verschenen boek Taalstukken leest.

Hierin staan allerlei korte en wat langere beschouwingen (voor het grootste deel eerder gepubliceerd in de tijdschriften Onze Taal en Argus), waarin juist die taal van vandaag centraal staat. Er zitten stukken bij over taboe- en scheldwoorden (‘Fuck al die modderfokkers’), over de taal van vlogsters (‘OMG, dit is zóó awkward!’) en kantoorjargon (‘Die coaching moet proactief acteren richting de collega’s’) – maar ook over Oranjetaal (‘Je was een beetje dom’), het gebruik van mooi, lekker en leuk in kookprogramma’s (‘De witlofreepjes lekker bij het rode uitje’), en Nederengels (‘Met de kids is alles chill’). Een fijn actueel stukje gaat over het verdwijnen van het woordjes zich/me/ ons bij ‘­wederkerende werkwoorden’ (zoals zich realiseren), en is geheel in stijl geschreven: ‘Ik herinner goed dat de meeste mensen tien jaar geleden niet René Appel, Taalstukken. Alles over het Neder- realiseerden hoe het Nederlands in de gevalands van nu, Uitgeverij renzone zat en zorgen Ambo|Anthos, 232 pagimoest maken over de na’s (€ 18,99) toekomst. Ze hadden het wel over de taal, maar concentreerden daarbij vooral op het Engels, dat een belangrijke plaats had veroverd in de alledaagse communicatie en steeds meer manifesteerde in de omgangstaal’ (waarbij na een paar zinnen opvalt dat je die woordjes zich, me en ons eigenlijk best kunt missen).

Kortom, een gevarieerde verzameling stukken over de taal om ons heen.

Na een paar zinnen valt op dat je die woordjes zich, me en ons best kunt missen.

INGE KOMMEREN Claire Saffitz staat op het internet bekend om haar YouTubevideo’s waarin ze de fijn­proever-versie van allerlei snoepgoed en snacks recreëert, van oreo’s tot cheez-its. De video’s zijn vooral vermakelijk door Claire zelf, die half gestrest, half enthousiast haar uiterste best doet om zo dicht mogelijk bij het origineel te komen zonder het gebruik van artificiële smaakvervangers. In haar nieuwe kookboek komt haar brede kennis van bakken ook weer naar voren: alle recepten zijn goed uitgewerkt, met gedetailleerde afmetingen, stappen en tips. Daarbij moet wel gezegd worden dat het boek er alles aan doet om te zorgen dat de thuisbakker niet dezelfde stress doormaakt als zij in haar ‘Gourmet Makes’-serie. Naast belangrijke algemene tips, geeft Saffitz ook handige noten bij de recepten. Bijvoorbeeld bij het brownie-recept dat ikzelf uitprobeerde, waarin ze waarschuwde dat het beslag op een bepaald moment er korrelig uit kon zien, maar dat dit geen probleem was.

Dat gebeurde mij inderdaad, maar nu had ik daar geen zorgen over. Ook is er een handige matrix te vinden aan het begin van het boek, waarin gra-

Alledaagse taalverandering

fisch wordt weergegeven hoeveel tijd een recept kost, en hoe moeilijk het recept is. Hierdoor begin je niet aan een recept dat boven je kunnen ligt, of een recept waar je eigenlijk geen tijd of energie voor hebt.

Wat vooral leuk is aan de recepten zelf, is dat het vaak klassiekers zijn met een twist. Zo zijn er klassieke blondies te vinden in het boek, maar dan met sesam en zout als speciale toevoegingen, en zandkoekjes met salie. Ook kun je er recepten vinden voor echte ‘showstoppers’, zoals de croquembouche, een hoge toren van soezen, bedekt met karamel.

Alhoewel ik zelf nog niet dapper genoeg ben geweest om dit te proberen in mijn minikeuken (ik betwijfel of het eindproduct er überhaupt in zou passen), twijfel ik er niet aan dat áls ik er ooit een wil maken, ik hier goede, duidelijke instructies kan vinden.

Banketbakker is naar mijn idee een perfect kookboek voor als je eens een keer iets speciaals wilt maken. Zelfs de simpelere recepten voelen luxe en decadent aan. Het nadeel hiervan is wel dat niet iedereen de ingrediënten altijd in de kast zal hebben.

Het is vooral het ideale

kookboek voor hobbybakkers, die graag in het weekend (of tijdens de feestdagen) aan het bakken slaan.

Ook kun je er recepten vinden voor echte ‘show­ stoppers’, zoals de croquem­bouche.

Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op:

www.onzetaal.nl.

HOOR WIE KLOPT DAAR KINDEREN...

1 DECEMBER 2021

TEL AF NAAR HET SINTERKLAASFEEST TEL AF NAAR HET KERSTFEEST

ISB N9

78-

94-

635

4-5

38-

9

ISB N9 7894635 4-5 396

€ 9,99

MOEDER DOORN Het nieuwe boek van Juliet Marillier in hardcoveruitgave

40

Een boxje boordevol ka tips & ideeën, liedjes, kleurplaten, arten spelletjes, recepten en nog veel meer!

bestel hem nu voor via je lokale boekhandel

dutchventurepublishing.nl

Lantaarnpublishers.nl | info@lantaarnpublishers.nl | 033 494 39 09

Een muzikaal sprookje verteld en gezongen door Jeroen Kramer en Dieuwertje Blok!

Een origineel en grappig Sinterklaas prentenboek over de warme en knusse tijd voorafgaand aan 5 december

€ 14,95 Ga in de illustraties op zoek naar de Sint en Pieten!

Nu verkrijgbaar in de (online) boekhandel!

Jeroen Kramer & Dieuwertje Blok | Prins van Oranje | boek met cd | € 16,99

www.vierwindstreken.com

19 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

RECENSIE

NON-FICTIE

PATRICK VAN GOMPEL

Patrick Van Gompel, Van onze verslaggever ter plaatse, Uitgeverij Vrijdag, 330 pagina’s (€ 24,95)

Patrick van Gompel in zijn kantoor in Turnhout, 1982.

PRIVÉCOLLECTIE PATRICK VAN GOMPEL

Alsof de verslaggever voor je staat Een boek geschreven door een journalist met ruim vier decennia werkervaring: dat levert vast mooie beschouwingen van het vak en de wereld op. Patrick Van Gompel, een begrip in België en ook journalistiek Nederland, stelt niet teleur in Van onze verslaggever ter plaatse.

MIREILLE BREGMAN Patrick Van Gompel begon in 1978 als groentje in de journalistiek, nadat hij tijdens zijn studie had ontdekt dat daar toch echt zijn roeping lag.

Geboren in de Antwerpse Kempen, startte hij dan ook daar met de regionale correspondentie voor verschillende kranten. Hij vertelt dat hij op de lagere en middelbare school al ontzettend graag schreef en die weg wilde vervolgen. De beginperiode bestond uit opdrachten aannemen voor verschillende lokale ­kranten, waarbij er ook artikelen over Nederlanders in de Antwerpse rechtbank naar Tilburg werden gestuurd.

Na een paar jaar zette hij zijn carrière voort bij Radio 2. Vanaf toen schreef hij geen berichten meer, maar dicteerde hij ze; computers bestonden immers nog niet. Op dat moment wordt er al een vergelijking getrokken met de huidige tijd waarin de snelheid regeert. In de jaren ’80 was er op nieuwsredacties blijkbaar veel meer tijd om uitgebreide persconferenties inclusief nazit bij te wonen en gezellig te netwerken. Het plezier

spat in elk geval van de pagina’s af.

Hierna stapt Van Gompel over naar de Vlaamse Televisie Maatschappij (VTM Nieuws) – dus een nieuw pad binnen de journalistiek: televisie!

Op dat moment was VTM een nieuw, jong bedrijf waarin met elkaar een naam werd opgebouwd. Ook lees je over de tijdgeest waarin de scheiding en rivaliteit tussen publieke en commerciële zenders meer naar voren komt.

Op stap De eerste buitenlandse journalistieke reis gaat naar Rwanda in 1990, tijdens de rellen tussen de Hutu’s en Tutsi’s. De gedraaide beelden op tapes moesten toen nog met de bemanning van een vliegtuig meegegeven worden, voorzien van aanwijzingen hoe een redacteur de beelden moest monteren. Op verschillende momenten leest het als een spannend verhaal: door een naar eigen zeggen lompe opmerking was de cameraploeg bijna vastgezet door militairen en was het beeldmateriaal verdwenen. Met veel tact en improvisatie door een ervaren collega is het gelukkig goed afgelopen. Deze reis bleek een goede oefening voor de

‘Nederlanders zijn een dankbaar quootjesvolk, ze praten altijd graag. Reacties oprapen is nooit een probleem.’

vele buitenlandse reportages in oorlogsgebied die zouden volgen.

Het boek bestaat uit hoofdstukken die elk een episode in het bestaan van Van Gompel beschrijven. In korte stukjes die vlot lezen, zet de ervaren verteller uiteen hoe de mediawereld inhoudelijk en technisch is geëvolueerd, maar schrijft hij ook over onderwerpen die hem persoonlijk raken. Alle opeenvolgende delen vertonen chronologische samenhang, waardoor het boek voor een groot publiek leesbaar is.

Ik zou niet volledig zijn, wat überhaupt met een persoon van deze statuur onmogelijk is, als ik zijn passie voor strips onvermeld liet. In het boek is een katern met cartoons óver Patrick Van Gompel opgenomen, omdat hij in de jaren ’80 krantenrecensies over stripboeken schreef en later in de organisatie van de Stripgidsdagen betrokken was. Hij heeft er zelfs in 2019 een Gulden Boek voor ontvangen, een onderscheiding van Boek.be voor het journalistieke werk voor het boek.

Verdriet Door het boek heen passeren vele namen van redactieleden de revue die waarschijnlijk vooral betrokkenen in de mediawereld iets zeggen.

Daarmee wordt Van onze verslag­ gever ter plaatse naast een tijdsdocument over de journalistiek tussen 1978 en 2021 ook een hommage aan gerespecteerde collega’s en het vak zelf.

Allerlei zaken van vroeger tot heel recent passeren de revue: de moord op Peter R. de Vries in juli 2021 zit er nog in. In twee pagina’s komt voorbij hoe na de eerste pushmelding van een Nederlandse nieuwssite de tam-

tam op de VTM-redactie in werking treedt. Bovenal lees je er een groot respect uit voor het werk van de collegajournalist en het verdriet dat met zijn dood optreedt. Van Gompel heeft meerdere collega’s verloren, die achterin vermeld worden, maar De Vries was zeker een gewaardeerd persoon. Over de Nederlanders lees je het volgende: ‘Nederlanders zijn een dankbaar quootjesvolk, ze praten altijd graag. Reacties oprapen is nooit een probleem.’

Elders lees je eveneens emotie tussen de regels door, als de auteur bijvoorbeeld spreekt over de jaren van hongersnood en ellende in Somalië. Hij is daar verschillende malen geweest.

‘Het is geen toeval dat ik deze verhalen pas nu deel. Het heeft me jaren gekost om afstand te nemen.’ Dit geldt ook voor de technische collega’s die op de reizen mee gingen.

Onder meer uit dit voorbeeld blijkt dat je als journalist nooit volledig onafhankelijk bent: soms voel je je extra verbonden met een onderwerp, land of mensen. Journalistiek is mensenwerk.

Aan het eind geeft Van Gompel handige tips mee voor iedere (beginnende) journalist, zoals ‘If you wanna be a poet, write poems’: als je journalist bent, zorg dan dat je artikel duidelijke taal bevat voor je doelgroep.

Uit de raad ‘Hang niet de held uit’ blijkt zijn jarenlange ervaring van het journalistieke leven op gevaarlijke plaatsen. Zorg ervoor dat je de risico’s altijd goed inschat, het kan je leven redden. Of Patrick Van Gompel dat altijd heeft gedaan, durf ik niet te zeggen, maar feit is dat hij er nu nog is om zijn boeiende verhaal met de wereld te delen. Wees nieuwsgierig en lees het.

WYNONA Als de beer ontwaakt

Als de cynische, uitgebluste advocaat Daniel Favreau op een dag wordt gevraagd om z’n ergste vijand juridisch bij te staan, aarzelt hij maar heel even. De zaak lijkt hopeloos, maar Daniel kan het geld goed gebruiken. Bovendien, het geeft Daniel de kans een paar dagen op te trekken met de mooie Wynona. Maar hoe kon Daniel weten dat er buiten het onderbreken van zijn permanente dronkenschap nog veel meer van hem gevraagd zou worden?

978-90-8886-725-5 | softcover | 48 pagina’s | € 9,95 978-90-8886-726-2 | hardcover | 48 pagina’s | € 19,95 978-90-8886-727-9 | luxe uitgave | 64 pagina’s | € 49,95

DE NIEUWE SPANNENDE STRIP VAN HANS VAN OUDENAARDEN

Overrompelend, confronterend, vertederend Debuut Ik zou bijna zeggen: Ze is de nieuwe Renate Dorrestein.

Niet te geloven dat dit een debuut is.

– Ria van Halem, boekhandel Verkaaik, Gouda

...

Wat een geweldige ontdekking.

Indrukwekkend zoals het verhaal onder je huid kruipt.

– Jeanet Moorman, boekhandel Lovink, Lochem

...

Een zeer indrukwekkend debuut!

– Nadine Mussert, boekhandel Van der Meer, Noordwijk

21 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Sigmund eenendertigste sessie Geen herfstdepressie met dokter Sigmund! Nieuwe avonturen van de immer op geld beluste eenogige therapeut.

Peter de Wit, Sigmund eenendertigste sessie, Uitgeverij de Harmonie, 72 pagina’s (€ 10,90) www.deharmonie.nl

BOEKFRAGMENT

Mijn rouwreis Mijn Rouwreis is een rouwdagboek dat de rouwende zelf invult aan de hand van voorgedrukte vragen. Dit praktische boek laat de rouwende de donkere kanten aanschouwen en ook het licht aan de andere kant zien.

Annemiek Dogan, Mijn rouwreis. Een dagboek om zelf in te vullen, Uitgeverij Royal Jongbloed, 288 pagina’s (€ 29,99) www.royaljongbloed.com

Fijn dat je er bent!

Dit boek is speciaal voor jou. Het is niet makkelijk om rouw te ervaren, alles gaat door of juist niet. Jij zit met een groot gat in je hart. Misschien zijn er mensen in je omgeving die je willen steunen, maar wat kun je vragen als je zelf niet weet wat je nodig hebt? Een wirwar van gevoelens en gedachten. Oorverdovend stil. Er moet ook nog van alles geregeld worden. En er is nog het leven, de dagelijkse taken gaan gewoon door.

Met dit boek wil ik je heel graag mijn hand aanreiken. Ik weet niet wat je voelt en doormaakt, want dat is voor iedereen anders. Graag wil ik je laten weten dat je het inderdaad zelf hebt te doen én dat betekent niet dat je het alleen hoeft te doen. Ik ben er met alle liefde voor je.

Dagboek In dit boek vind je pagina’s om dagelijks zelf in te vullen. Verderop in het boek vind je hier een handleiding voor, doe het zoals het voor jou goed

voelt. De ene dag heb je misschien meer te delen dan de andere. Even een dag niet? Dan pak je het morgen weer op. Het is allemaal oké. De vragen in dit dagboek zijn gebaseerd op onderzoek en eigen ervaring, je zult zien dat het je inzicht geeft in je eigen rouwreis. Inzicht kan zeker leiden tot uitzicht. Ook zal het je gedachten ordenen en je gevoel uiten op papier zal je verlichten.

Kennis Achter in dit boek vind je informatie over rouw. Als je vragen hebt, kun je hier van alles lezen over de rouwarbeid, zelfzorg en hulpvragen.

Ook vind je er oefeningen en veel tips. Daarnaast ben je altijd welkom

in het webinar waarin ik een uur lang kennis en ervaring deel en is er daarna ruimte om vragen te stellen.

Deelname is volledig gratis. www.grief.academy/webinar Community Verlies hoort bij het leven, er zijn dan ook veel mensen die hun rouwreis doormaken. Ontmoet ze in de community! Je kunt ervaringen uitwisselen, naar elkaar luisteren of inspiratie delen. Er zijn zelfs al prachtige vriendschappen gesloten in de community. Je ontvangt 100 dagen gratis onbeperkt toegang tot de community, hier kun je je aanmelden: www.grief.academy/community Gebruik de code: SamenReizen

22 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Noah. Het verhaal van een overlevende Der Spiegel-journalist Takis Würger bracht maandenlang door met Noah Klieger, de laatste overlevende van het boksteam van Auschwitz, voordat hij in december 2018 op 92-jarige leeftijd overleed in Tel Aviv. Het verhaal van een overlevende.

Takis Würger, Noah. Het verhaal van een overlevende, Uitgeverij Signatuur, 168 pagina’s (€ 20,00) www.awbruna.nl

De eerste dagen in Auschwitz bracht Noah door in een huizenblok van steen. Hij probeerde Isy te troosten, maar die zat alleen maar stilletjes te huilen. Een man kwam de barak binnen en vroeg in het Frans of er bij de nieuwkomers ook Belgen zaten. De man vertelde Noah en Isy hoe ze het kamp misschien konden overleven. Ze moesten proberen onder het werk, in de barak, bij het appel en tijdens het uitdelen van het eten zo min mogelijk op te vallen en in de menigte te verdwijnen.

Nooit voorop lopen, want degenen vooraan konden worden doodgeslagen. Nooit achteraan lopen, want degenen achteraan konden worden doodgeslagen. Niet langzamer werken dan de anderen omdat je anders doodgeslagen werd, niet sneller omdat de anderen er dan langzaam uitzagen en je ’s nachts wurgden.

De Belg kwam uit een nevenkamp, waar hij als tuinman had gewerkt.

Hij noemde de paar belangrijkste begrippen van het kamp: eten halen, appel, selectie, Birkenau, crematorium. Het gestreepte uniform heette pyjama. Stelen werd organiseren genoemd. Een uitgehongerde gevangene die spoedig weg zou zijn, heette, God mag weten waarom, muzelman.

De opzichters onder de gevangenen heetten kapo’s. ‘Door de schoorsteen gaan’ betekende vergast worden.

‘Naar de draad gaan’ betekende het elektrisch geladen hek aanraken en doodgaan.

Een oudere gevangene zei dat de ss-officier die bij het laadperron had gesproken toen Noah in Auschwitz aankwam Mengele was geweest.

Noah hoorde die naam voor de eerste keer. De Belg zei dat hij misschien een keer aardappels zou komen brengen, en hij reed weg op een boerenkar met een paard ervoor. Een paar dagen later kwamen ss’ers de barak binnen en lazen vier namen voor.

Een daarvan was Klieger. ‘Kom,’ zei een van de ss’ers. Noah werd op een open wagen naar een ander gedeelte van het kamp gebracht. Hij zou Isy nooit meer terugzien. Hij reed door een poort met gesmede letters erboven: arbeit macht frei. Hij zag bomen in het kamp, er hingen geen bladeren aan.

De wagen stopte voor een hal waarin ongeveer twintig gevangenen aan het touwtjespringen waren en tegen zandzakken sloegen. Een grote brede man kwam voor Noah en de drie andere nieuwelingen staan. Op zijn gevangenenuniform was de groene driehoek van de ‘criminelen’ genaaid.

Deze man, zo zou Noah leren, was een voormalig halfzwaargewicht die wegens drievoudige roofmoord tot een levenslange gevangenisstraf was veroordeeld. Hij was de trainer van de boksploeg van Auschwitz.

‘Dus jullie beweren dat je bokser bent,’ zei hij. ‘Dan kun je maar beter

bokser zijn ook, anders ga je door de schoorsteen. Laat maar zien wat je kunt.’ Een pezige Hollander kwam naar voren, een voormalig Europees kampioen in het weltergewicht, zoals Noah later zou horen.

Hij sloeg een paar keer met links in de lucht, maakte een beweging met zijn bovenlichaam, sloeg een rechtse hoekslag op de kin. De bokstrainer knikte. ‘Goed,’ zei hij. ‘De volgende.’

Noah wist dat de trainer al na één seconde zou merken dat hij geen bokser was. Hij wist zelfs niet hoe hij zijn voeten moest neerzetten. Een twee meter lange man kwam naar voren, eveneens een Hollander, een zwaargewicht. Hij schoof zijn linkervoet naar voren, verplaatste zijn gewicht naar de bal van zijn voeten, bracht zijn rechtervuist bij zijn kin, tilde de linker voor zijn slaap. ‘Ik zie al dat jullie in orde zijn,’ zei de trainer zonder ook maar één stoot van Noah te hebben gezien. ‘Pak je spullen en begin maar.’

Noah pakte een springtouw en begon te springen. Bij een zandzak in een hoek van de hal zag hij een dwergachtige man met zwart haar en een donkere huid. De slagen van de man roffelden op de zak. Nog nooit had Noah een mens zo snel en zo hard zien slaan. De trainer kwam naast Noah staan en knikte in de richting van de man. ‘Young Perez.’ ‘Zei u “Young Perez”?’ vroeg Noah. ‘Ja, Young Perez.’ Victor Young Perez was in 1931 wereldkampioen in het vlieggewicht geweest. Hij kwam uit Tunesië en had in Frankrijk gebokst. Als kind had Noah naar de radioverslagen van zijn wedstrijden geluisterd. Perez was zijn idool, een Jood die door de massa’s werd toegejuicht. Nu was Perez op een plaats terechtgekomen waar de gevangenen nummers moesten zijn.

Er was een nummer in zijn huid getatoeëerd, maar niemand noemde hem bij dat nummer, zelfs de opzichters niet.

De bokstrainer liep verder, Noah ging door met springen. Hij wilde niet tegen een zandzak slaan, hij wist niet hoe dat moest. Een zwartharige man met de gele driehoek van de Joden kwam naast hem staan. ‘Jacko,’ zei de man. ‘Noah,’ zei Noah. Noah zou al snel te weten komen dat Jacko Razon een Griekse kampioen in het lichtgewicht was en een van de weinige Joden uit Thessaloniki die het transport, de selecties en de eerste weken in het kamp hadden overleefd. De nog levende Joden uit Thessaloniki spraken Ladino, de taal van de Sefardische Joden, en stonden erom bekend elkaar tegen alle anderen bij te staan. Op zondagen stonden ze in een kring en zongen liederen die niemand begreep, behalve zij. ‘Ben je eigenlijk wel bokser?’ vroeg Jacko in een merkwaardig melodieuze mengeling van Jiddisch en Duits. ‘Nee,’ zei Noah. ‘Wat weet je van boksen?’

‘Niets.’ Jacko keek hoe Noah sprong.

Hoe het zweet over zijn slapen rolde.

‘De Duitsers zien bij je eerste wedstrijd dat je hebt gelogen. Ze sturen je meteen door de schoorsteen.’ Noah sprong door. Jacko verplaatste zijn gewicht van zijn ene voet naar de andere. ‘Je eerste wedstrijd is tegen mij,’ zei Jacko, ‘dat zal wel lukken.’

‘Hoe dan?’ vroeg Noah, en hij bleef achter het touw haken. Snel sprong

hij weer door. ‘Geen zorgen. Dat lukt wel.’ (…)

Noah en de boksers van Monowitz zouden op zondag tegen elkaar uitkomen. Volgens de Queensberry-regels, drie keer drie minuten. De wedstrijden in Auschwitz vonden plaats op de appèlplaats, in aanwezigheid van de verzamelde kamp-ss’ers en de gevangenen. Het waren stille gevechten, de toeschouwers juichten niet.

Scheidsrechter was vaak de commandant van het kamp AuschwitzMonowitz, Hauptscharführer Heinrich Schwarz, de man die de boksploeg van Auschwitz had samengesteld. Schwarz was een gediplomeerd boekdrukker uit München die in 1933 tot de ss was toegetreden, zoals Noah later te weten zou komen.

Bij de gevangenen was Schwarz berucht om zijn willekeur en zijn toespraken op de appèlplaats, die soms zo lang duurden dat er gevangenen bij doodvroren. De verantwoordelijke voor alle concentratie-en vernietigingskampen waardeerde zijn efficiëntie.

Schwarz liet voor zijn boksers ’s avonds een extra halve liter soep opscheppen. Dat was geen heet, zoutloos water met bevroren knollen, zoals voor de andere gevangenen.

De boksers kregen een soep waar nu eens een knolraap in dreef en dan weer een stuk vlees. De boksers moesten hun krachten behouden omdat Schwarz wilde zien hoe ze elkaar sloegen. Noah wist dat deze soep hem voor een paar weken het leven kon redden. Jacko, de man uit Thessaloniki, had hem ’s avonds voor, vuisten voor het gezicht, en hij had gezegd dat boksers nooit lopen, maar glijden.

Het werd zondag. Noah was niet bang voor pijn. Hij was bang zijn dagelijkse halve liter extra soep te verliezen en daarmee zijn leven.

Hij klom in de boksring. Hij trok zijn gestreepte jasje uit. Jacko stond tegenover hem. Rondom de ring zaten ss’ers, daarachter stonden de gevangenen. Heinrich Schwarz leidde de twee boksers naar het midden van de ring. Noah keek Jacko in het gezicht, kin omlaag, ogen donker, daarin was niets te herkennen.

23 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Magische lessen In een onvergetelijk verhaal waarin een eeuwenoude vervloeking wordt teruggeleid naar de bron, vertelt Alice Hoffman het verhaal van Maria Owens, die in Salem wordt beschuldigd van hekserij.

Alice Hoffman, Magische lessen, Uitgeverij Orlando, vertaling: Saskia Peterzon-Kotte, 384 pagina’s (€ 23,99) www.uitgeverijorlando.nl

Ze werd gevonden op een dag in januari in een veld waar de jeneverbessen groeiden, gewikkeld in een blauw dekentje met haar naam zorgvuldig in zijden draad op de rand geborduurd. Er lag dertig centimeter sneeuw, maar de zon was sterk en degene die het kind Maria had genoemd, wie dat ook geweest mocht zijn, had vast en zeker van haar gehouden, want de wol van het dekentje was van opperbeste kwaliteit, zodat ze zeker warm zou blijven.

Ze was een rustige baby, maar naarmate de dag vorderde begon ze te huilen, en dat deed ze onophoudelijk en met enorme inspanning, totdat er eindelijk een kraai op haar mandje neerstreek, die met zijn pientere zwarte ogen naar haar tuurde.

Zo vond de oude vrouw het achtergelaten kind, dat onbevreesd van meet af aan met grote ogen naar een vogel staarde die bijna net zo groot was als zijzelf. Maria was een mooie baby met pikzwart haar en lichtgrijze ogen in een zilverachtige tint die zo ongebruikelijk was dat de oude vrouw

zich afvroeg of ze soms een wisselkind was, want op deze plek gebeurden rare dingen en het lot kon een vriend of een vijand zijn. Wisselkind of niet, Hannah Owens nam de baby mee.

De eerste dagen dat het kind in Hannahs huisje was, sloeg de vasthoudende vogel met zijn vleugels tegen het beslagen vensterglas en deed moeite om te worden binnengelaten. Hij liet zich niet verjagen met emmers vol azijn en water en evenmin met geschreeuw en dreigementen. Zodra het slecht weer werd, streek de kraai neer op de houten stok die naast de met roet bedekte haard was gezet. Daar maakte hij zijn glanzende veren schoon en hield Maria scherp in het oog.

‘Hij is van jou, neem ik aan,’ had Hannah tegen de baby gezegd nadat er zeven dagen verstreken waren en de kraai niet van zijn plek op het hek rondom de tuin was geweken, zelfs niet om te eten of te drinken. ‘Of misschien ben jij van hem.’

Hannah wist heel goed dat je een beschermdier niet kiest; het kiest jou en verbindt zich met je. Hannah zelf had lang geleden een poes in huis genomen die haar overal volgde, een fraaie, marmeladekleurige cyperse kat met een prachtige tekening. Op de dag dat Hannah uit de gevangenis werd vrijgelaten, vond ze de kat vastgespijkerd aan haar huis in het dorp. Dat hadden haar buren gedaan

toen ze gevangenzat, en ze hadden haar ook beroofd van de luttele bezittingen die ze had: een veren matras, wat potten en pannen en een ganzenveer. Hannah nam de kat mee naar het bos en begroef hem op het groene, beschutte terrein waar in het voorjaar grasklokjes groeiden en speenkruid door de laatste wintervorst heen glansde, als een tapijt van witte en gele sterren. De schoonheid van die wei herinnerde Hannah aan de reden waarom ze mensen wantrouwde die alleen slechtheid in anderen zagen, maar nooit in zichzelf. De wereld van de natuur was het hart van haar werk; wat in de bossen groeide kon schadelijk of geneeskrachtig zijn en het was haar plicht het verschil te weten. Het maakte deel uit van een oude Noorse traditie, Seidhr, die in oude tijden naar Engeland was gebracht. Dit was groene magie, waarbij de ziel van het individu werd vermengd met de ziel van de aarde.

BOEKFRAGMENT

Waarheidszoekers Complotdenkers zijn niet meer weg te denken. Waar komt het complotdenken vandaan? En hoe moeten we dit duiden?

Cees Zweistra, Waarheidszoekers, Uitgeverij KokBoekencentrum, 320 pagina’s (€ 24,99) www.kokboekencentrum.nl

Een technologie die ons belooft te helpen bij het leggen van sociale verbindingen door de fricties eruit weg te nemen (zoals Zuckerberg het omschreef), is de drager geworden van een sociale wereld die groepen uiteendrijft, de maatschappij polariseert en ons op onszelf terugwerpt.

Technologie helpt nog altijd het mensenproject, maar nu op een absurde manier. Het werpt ons uit een wereld van verbindingen, terug op onszelf.

In de praktijk komt absurde technologie in de plaats van technologie die wel verbindt. We leven allemaal in deze wereld. We hoeven ons huis niet meer uit, want we bestellen onze boodschappen bij ah.nl. We lezen geen krant, maar luisteren naar podcasts. We zijn geen lid meer van een voetbalclub en ook kijken we geen voetbal met vrienden, maar we spelen games. Het is niet meer nodig om naar de film te gaan, we kijken onze films op Netflix. Of, als we wat meer maatschappelijk betrokken zijn, op Cinetree of Picl. We bezoeken vrienden en familie minder vaak, want we onderhouden contacten via WhatsApp. We zijn geen lid van een politieke partij en hebben geen

abonnement op een krant of tijdschrift, want we halen ons nieuws via Facebook of Twitter. De dominante consumententechnologie van vandaag verbindt niet, maar accentueert onze eigen mogelijkheden; ze brengt niet samen, maar individualiseert. De vraag hoe we ons tot deze ontwikkeling verhouden, raakt ons allemaal. Ook dat maakt de complotdenker niet bijzonder. Wat hem bijzonder maakt, is niet wat (het leggen van verbindingen) hij doet, maar hoe hij het doet. In een wereld waarin technologie individualiseert, zet hij een logische vervolgstap. Hij schept een eigen wereld met de technologie die ons geïndividualiseerd heeft. Die wereld verhoudt zich niet meer tot de gemeenschappelijke wereld. Het is een wereld op zich geworden, met een eigen taal en eigen logica, verhalen en vormen van engagement. De complotdenker zet de stap naar deze wereld niet omdat het noodzakelijk is, maar omdat het mogelijk is. Hij kiest voor deze mogelijkheid omdat het gemakkelijk is, maar belangrijker nog omdat hij het wil. De complotdenker wil zijn wereld, hij heeft die wereld bewust gekozen. Het is een wereld die hem verder zal accentueren. Het complotdenken, zo kunnen we wel stellen, is een gemakkelijke manier om te gaan leven in een wereld die volledig om onszelf draait.

Wat de hedendaagse complotdenker gemeenschappelijk heeft met de

hackers en gamers uit de jaren ’80 en ’90, is dat zij onlinepioniers zijn. De hacker kiest zijn wereld omdat het hem controle geeft. De complotdenker is specifieker: zijn controle is die over zijn narratief en levensverhaal en langs die weg over de wereld om hem heen. De complotdenker van nu vindt in een onlinewereld de mogelijkheden om zijn narratief te scheppen en te verspreiden. Dat narratief verhoudt zich niet tot de publieke wereld, maar is er juist van afgekeerd en naar binnen gericht. In die zin is de complotdenker een pionier, een kolonist, of, zo je wil, de kanarie in de kolenmijn.

24 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

100% Hopla’s Nieuwe korte gedichten van een van de meest geliefde dichters van Nederland.

Judith Herzberg, 100% Hopla’s, ­Uitgeverij de Harmonie, 120 pagina’s (€ 17,50)

www.deharmonie.nl

BOEKFRAGMENT

Koude blauwe herfstzee

Koude blauwe herfstzee Christoffer Holst (Verschijnt in december)

Christoffer Holst, Koude blauwe herfst­zee, Uitgeverij Stortebeeker, 250 pagina’s www.stortebeeker.nl

Koude blauwe herfstzee is het tweede deel van de serie over Cilla Storm. Cilla’s vriendin Rosie heeft een welllness­ arrangement gewonnen in een hotel op het eiland Bullholmen. De vrouwen laten zich niet alleen verwennen, maar krijgen daarnaast met een moordzaak te maken.

Stockholm, oktober 1988 De Kungsgatan is rood en groen verlicht. De felle kleuren van de verkeerslichten weerspiegelen in het donkere regenwater, dat van de kruising bij de Sveavägen naar het nachtleven op het Stureplan stroomt. Het is avond, het loopt tegen negenen, de kou kruipt onder de herfstjassen van de mensen in Stockholm en laat hen huiveren.

Het is nu al een week geen moment droog geweest. De meeste bewoners hopen dat de winter de herfst snel zal verjagen, dat er sneeuw zal vallen op de straten van de grote stad.

Maar daar lijkt het nu nog niet op.

Het vocht is continu aanwezig, als iemands koude adem in je nek.

Laila Damm loopt voorzichtig de trappen van metrostation Hötorget op. Het is glad en ze wil niet uitglijden. Ze is hoogzwanger, maar ziet daarin geen reden om zich thuis een ongeluk te liggen vervelen. Dat is

niet haar stijl. Helemaal niet. Ze is nooit saai geweest, en beslist niet van plan dat nu te worden, alleen omdat ze in verwachting is.

Ze komt op straatniveau, slaat links af naar het Stureplan en steekt een paraplu met luipaardpatroon op.

Terwijl ze langs de niet langer verlichte etalages loopt, neuriet ze een nummer van Laura Branigan.

Haar zus verklaart haar voor gek dat ze nog steeds op hoge hakken loopt, terwijl ze al in de negende maand is.

Maar zo is Laila.

I live among the creatures of the night. I haven’t got the will to try and fight.

Ze loopt steeds verder over de Kungsgatan, een van de bekendste straten van het land. Hier vierden ze in 1945 het einde van de Tweede Wereldoorlog, met confetti en hoerageroep. Hier werd de eerste vestiging van McDonald’s in Zweden geopend. En hier heeft John Lennon ooit een jas gekocht. Ze kan bij elke stap die ze zet de wiekslag van de geschiedenis voelen.

You take my self, you take my self con­ trol. You take my self, you take my self control.

Een blik op haar horloge vertelt Laila dat ze aan de late kant is, maar dat is niet erg. Dat zijn haar vriendinnen van haar gewend. Ze had eerst willen overstappen op de rode lijn, zodat ze meteen op het Östermalmplein zou komen en alleen nog maar rechtdoor

zou hoeven lopen naar Riche. Maar ze heeft behoefte aan een wandeling.

Eerlijk gezegd wil ze de avond misschien nog even uitstellen, nog een paar minuten alleen zijn met haar gedachten.

Ze heeft een rare tijd achter de rug, vol conflicten, harde woorden en onvriendelijkheid.

Weg ermee. Weg met alle ruzies en alle pijn. Vanavond wil ze leven.

Gezellig kletsen en roddelen met haar beste vriendinnen, samen lachen en misschien zelfs een klein glaasje bubbels proeven. Maar dat het zó hard zou regenen, daar had ze niet op gerekend.

De sluizen zijn opengegaan en de regen lijkt uit een hogedrukspuit te komen. De wolken hangen als een grijze lappendeken boven de stad.

Nu is Laila bijna bij het Stureplan.

Het voetgangerslicht bij het zebrapad over de Norrlandsgatan staat op rood, dus ze wacht stil onder haar grote paraplu. Door het luipaardpatroon heen kan ze de donkere wolken bijna zien bewegen.

Later zou ook dat deel van de Kungsgatan bekend worden.

Iets wat op dat moment niemand daar nog wist. Zeker Laila niet.

Dat kon ook niet.

De kruising KungsgatanNorrlandsgatan werd de plaats waar Laila voor het laatst levend was gezien.

25 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Niets ontgaat ons Een beklemmende en bevrijdende roman over een ontwricht gezin tegen het decor van het verraderlijk mooie Waddengebied.

DE TOCHT (1)

Janke Reitsma, Niets ontgaat ons, Uitgeverij Mozaïek, 272 pagina’s (€ 22,99) www.kokboekencentrum.nl

Ik sloot mijn moeder op in haar slaapkamer. Eerst verpulverde ik bij het aanrecht in de keuken vier tabletten lorazepam tussen twee lepels en deed die met een schep suiker in haar thee.

Ze had de hele ochtend al door het huis gelopen en naar de spreuken gekeken die ze een week geleden op witte A-4’tjes had afgedrukt en door de hele woonkamer met stukjes tape aan de muur had geplakt. Terwijl ze opgetogen vertelde over de kracht die van die woorden uitging en wat dat allemaal voor ons kon betekenen, dronk ze van de thee. Naarmate de tijd verstreek, werd ze stiller.

‘Ik ben ineens zo moe,’ zei ze.

‘Waarom ga je niet even liggen?’ vroeg ik. ‘Ach ja.’ Ze glimlachte.

‘Eventjes kan wel.’ Ze stond op van de keukenstoel en wankelde, greep met haar handen in de lucht, maar hervond haar evenwicht en liep in een onvaste lijn naar de gangdeur. Daar bleef ze even staan, met haar hoofd tegen de glas-in-loodruitjes, waardoor het gebroken licht van buiten haar

gezicht verzachtte.

Ze moest op adem komen en zei dat ze dit lang niet had gehad, dat er in haar hoofd plotseling een afslag was afgesloten en ze nu via een omleiding moest met van die akelige gele bordjes met een C erop of een A of wist zij veel wat er stond en ze kneep haar ogen even dicht, waarna ze me aankeek en vroeg of ik het misschien begreep.

Ze deed allang geen moeite meer om haar hoofd en lijf te begrijpen.

Ze constateerde dingen, maar legde geen verbanden meer sinds in haar gedachten alles onlogisch was geworden en ze niet in de toekomst leefde of in even geleden, maar enkel in het moment waarin ze zich bevond. Ik kon aan het doffe geluid waarmee ze vervolgens haar voeten op de traptreden zette, horen dat ik erg veel in haar thee had gedaan.

Ik bleef dicht bij haar en volgde haar met gespreide armen naar boven, alsof ze ieder moment achterover zou kunnen vallen en alsof ik haar dan zou kunnen opvangen en ik bracht haar naar het bed, waar het dekbed aan haar kant nog opengeslagen lag en waar de vouwen in het hoeslaken de plek aangaven waar ze eerder had gelegen.

Ze leunde zwaar op mijn arm toen ze ging zitten en boog zich voorover om haar sokken uit te trekken, maar

haar handen trilden te erg.

‘Het zal toch niet weer die kant op gaan?’ vroeg ze.

‘Laat mij maar.’ Ik knielde voor haar neer en trok de katoenen sokken van haar voeten. Terwijl ik ze op de stoel naast haar nachtkastje legde, glimlachte ik naar haar, misschien wel omdat ik haar iets terug wilde geven voor wat ik haar zojuist had afgenomen. Maar toen ze teruglachte, verplaatste ik mijn blik en keek naar haar blote voeten. Schuld verbrak iedere verbinding.

Terwijl ze ging liggen en het dekbed over zich heen trok, liep ik naar het raam om het dicht te doen. Een stevige bries deed de half opgetrokken rolgordijnen tegen de kozijnen klapperen en de wind die in mijn gezicht blies, voelde warm. Heel even sloot ik mijn ogen en een moment lang overwoog ik het raam open te laten. Maar hoewel we afgelegen woonden, zou een toevallige voorbijganger haar geroep kunnen horen en dus deed ik het raam dicht en liet de rolgordijnen zakken.

BOEKFRAGMENT

Het antiracismehandboek Chanel Matil Lodik is een van de bekendste experts en influencers op het gebied van antiracisme en diversiteit.

In Het antiracismehandboek geeft zij ons kennis en handvaten om samen racisme de wereld uit te helpen.

Chanel Matil Lodik, Het antiracismehandboek, Uitgeverij Lev., 256 pagina’s (€ 21,99) www.awbruna.nl

Wat kan ik doen?

Eigenlijk ben ik van mening dat culturele waardering pas kan plaatsvinden als de mensen over wiens cultuur het gaat worden gerespecteerd en zelf geen nadeel ondervinden aan het uitdragen van hun eigen cultuur.

Dus wil jij twerkles geven als nietZwarte vrouw? Vraag je dan af of Zwarte vrouwen dit net zo vrij als jij kunnen opzetten en niet als ordinair worden gezien, in plaats van artistiek.

Vind jij het hip om straattaal te gebruiken? Weet op z’n minst welke woorden Surinaams of Marokkaans zijn. En vraag jezelf af of Surinamers en Marokkanen ook als zo trendy worden gezien als zij hun eigen taal spreken in plaats van Nederlands.

Houd jij er ook van om helemaal in trend met de newagebeweging de bad vibes weg te smudgen met witte salie? Besef dan ook dat het tot 1978 verboden was voor inheemse Amerikanen om dit te doen en zij nu

nog problemen ondervinden als ze hun rituele praktijken willen uitvoeren in ziekenhuizen.

Vind jij dreads prachtig en wil je graag faux locs dragen tijdens een festival? Bedenk dan wat het effect van het dragen van dreadlocks in het dagelijkse leven is voor Zwarte mensen en andere mensen van kleur.

En doe daar vervolgens wat mee. Of zoals Prachi Gupta zegt: witte yogadocenten, -influencers en -merken hebben decennialang geld verdiend aan Zuid-Aziatische culturele tradities. Nu zijn ze hulp verschuldigd aan India, een land in crisis.

Spreek je waardering uit Deel je positieve gedachten over andere culturen. Wees niet bang om je uit te spreken, ook al begrijp ik dat er veel gevoeligheid rondom het onderwerp is. Iemand vroeg op Instagram hoe hij als witte (cisgender) man een Zwarte vrouw kan complimenteren met haar kapsel, zonder dat het raar overkomt. ‘Wat zit je haar mooi,’ was mijn antwoord.

De negatieve connotaties die men heeft wanneer mensen hun cultuur uitdragen moeten ervanaf. Komt er een Zwarte sollicitant of een sollicitant van kleur die dreads heeft op gesprek en vond je hem of haar professioneel overkomen? Beschrijf de sollicitant als professioneel tijdens een nabespreking. Zo geef je professionaliteit subtiel een nieuw beeld in

het hoofd van jezelf en je collega’s.

Maak het bespreekbaar Als je het idee hebt dat er sprake is van culturele toe-eigening, kun je gewoon een simpele vraag stellen.

Bijvoorbeeld: ‘Hey, wat een bijzonder motief op je shirt. Waar komt dat vandaan?’ Met deze openingsvraag peil je of diegene op zijn minst onderzoek heeft gedaan naar de geschiedenis van dit culturele aspect dat diegene toepast op diens eigen leven.

Of het antwoord ja of nee is, maakt niet uit. Je hebt een voet tussen de deur en kunt het onderwerp culturele toe-eigening inkoppen: ‘Heb je weleens gehoord van culturele toe-eigening?’ Er kan een interessant gesprek uit voortkomen waarbij jullie beiden wat bijleren. Als de ander er helemaal geen zin in heeft om het erover te hebben, hoef je het niet af te dwingen. Je gesprekspartner heeft er nu ten minste een keer van gehoord en wie weet slaat diegene later alsnog Google erop na.

leer beter bakken met de recepten van Claire Saffitz

Banketbakker

Banketbakker leer beter bakken met de recepten van Claire Saffitz Auteur: Claire Saffitz Prijs: € 35 ISBN: 97894614312599 Uitgeverij: Good Cook

Dit boek is een pleidooi voor bakken – van grotendeels zoet gebak en een beetje hartig – maar in ruimere zin pleit het voor een feestelijke benadering van eten. De recepten van Claire Saffitz variëren van eenvoudige maar verfijnde lekkernijen tot en met ‘weekendprojecten’. De stapsgewijze receptuur en gedetailleerde tips zorgen ervoor dat je voortaan vol zelfvertrouwen bakt. Ga aan de slag met cakes, gevulde taarten, koekjes, laagjestaarten, zoete desserts en hartig ontbijt. Banketbakker is het perfecte bakboek voor iedereen.

Verkrijgbaar in de (online) boekhandel. goodcook.nl

@goodcooknl

@goodcooknl

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

goodcookpublishing

Zojuist verschenen: deel 3 in de serie Anne van het Groene Huis!

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Anne van het Groene Huis (paperback) – deel 1 ISBN 978 9492 168 269, € 19,99 Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost € 275,– en een week € 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

Anne van Avonlea (paperback) – deel 2 ISBN 978 9492 168 368, € 19,99 Anne van het Eiland (gebonden) – deel 3 ISBN 978 9492 168 337, € 23,99 www.uitgeverijkarmijn.nl

27 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKHANDEL

AGENDA

ADRESSEN

De boekhandel in oktober

De Boekenkrant bij u in de buurt

KABAAL Kinderboekenfestival ANTWERPEN – 27 en 28 november. Het eerste Kinderboekenfestival in Vlaanderen: KABAAL2021! In het paleis, naast de Stadsschouwburg, vindt van alles plaats rond woord en beeld: theater, slam for kids, signeersessies en workshops. Je ontmoet er bekende namen als Bette Westera en Bart Moeyaert. Kaartjes zijn te koop via www.destudio.com.

Deze ­boekhandels ­ver­spreiden de Boekenkrant. Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boe­kenkrant.com.

NEDERLAND

CASTRICUM

Boekhandel Laan CUIJK

The Read Shop Cuijk DEN BOSCH

Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

Boekhandel De Vries Van Stockum Boekhandel Scheveningen

VLAANDEREN

HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

HENGELO

Boekhandel Meijer & Siegers

Boekhandel De Ganzenveer Boekhandel Broekhuis HIPPOLYTUSHOEF

NEDERLAND

Boekhandel Broekhuis Boekhandel Praamstra

AALSMEER

DIEREN

!pet boekverkopers

HOOGEVEEN

Freek de Jonge vertelt

Boekhuis Aalsmeer

The Read Shop Dieren

HEEMSTEDE – 12 november. Het nieuwe boek van Freek de Jonge, Kom verder!, verhaalt van een vader en zoon die hun leven in dienst stellen van de kerk. Hierover zal de auteur worden geïnterviewd in Boekhandel Blokker. Het begint om 16.00 uur, toegang is vrij. Aanmelden gewenst via de boekhandel.

ALKMAAR

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel

DOORN

The Read Shop Doorn

Boekhandel De Kler

DOORWERTH

Boekhandel Flevo

ALMELO

DORDRECHT

The Read Shop Express IJmuiden

200 jaar Baudelaire AMSTERDAM – 14 november. Uitgeverij HetMoet en Feest der Poëzie organiseren een feestelijke avond rond de poëzie van Charles Baudelaire. Met muziek, zang, film en de Poëziebar die absint serveert.

Wees welkom vanaf 19.30 uur in De Nieuwe Liefde. Koop een kaartje via www.denieuweliefde.com/agenda.

Tentoonstelling Noëlle Smit BEVERWIJK – t/m 23 november. In de expositieruimte van het Kennemer Theater is een tentoonstelling samengesteld met prenten van illustrator Noëlle Smit.

Ze maakte zelf een selectie uit oud en nieuw werk, bijvoorbeeld Dikkertje Dap van Annie M.G. Schmidt en haar Sinterklaas- en Kerstprentenboeken.

Elke dag open, behalve zondag.

Taoïstisch ­wandelen met A.L. Snijders NIJMEGEN – 1 t/m 27 november. Na het succes van het posterverhaal van Biografie van een vlieg van Jaap Robben, is het nu tijd voor twintig fragmenten uit Zeer Korte Verhalen van A.L. Snijders, die dit jaar overleed. De Nieuwe Oost | Wintertuin vindt het tijd voor een hommage in de vorm van een literaire wandeling. De routekaart staat op www.winter­tuinfestival.nl.

Adriaan van Dis in De Boekenberg SPIJKENISSE – 2 december. Adriaan van Dis komt in het kader van Neder­ land Leest naar De Boekenberg. Dit jaar is het thema ‘Over de grens’, waar het geschenkboek De wandelaar bij hoort. Van Dis wordt hierover geïnterviewd door Jan Hoogendoorn.

Met boekverkoop door Boekhandel Hoofdstuk Een. Kaartjes kosten € 7,50 en zijn verkrijgbaar via www.biblio­ theekdeboekenberg.nl/agenda.

The Read Shop Almere-Haven

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf

ALPHEN A/D RIJN

DRACHTEN

ALMERE-HAVEN

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

HOUTEN HUIZEN

IJMUIDEN

KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Van der Velde

Boekhandel Leeskunst Boekhandel Deurenberg

DRIEBERGEN

KRIMPEN A/D IJSSEL

Boekhandel Jacques Baas

Boekhandel Kamerbeek

DRONTEN

LEEUWARDEN

Voster Boekverkopers EDE

Boek en Buro

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn

EELDE

LEIDEN

The Read Shop Eelde EINDHOVEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Boekhandel van Noord

De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere EMMEN

Grimbergen Boeken

ARNHEM

ENSCHEDE

Boekhandel Lovink

EXLOO

Boekhandel Boek & Koek

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer BAARLE-NASSAU

Bruna Baarle-Nassau BAARN

Boekhandel Den Boer BARNEVELD

Boekhandel Romijn BEILEN

Boekhandel Het Logboek

Boekhandel Vermeer Boekhandel Broekhuis Geerts Warenhuis GELDROP

GOES

MAASTRICHT

BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

GOUDA

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer HAAKSBERGEN

Boek en Buro HAARLEM

Boekhandel De Vries Van Stockum Bruna Cronjéstraat Kennemer Boekhandel Kinderboekwinkel Kiekeboek HAREN (GR)

Boomker Boeken HARLINGEN

Boekhandel Van der Velde

BUNSCHOTENSPAKENBURG

Blz. Boekhandel Hedel

HEDEL

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Nimo Boek

NAALDWIJK

The Read Shop Naaldwijk NIJKERK

Boekhandel Roodbeen NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen NOORDWIJK

Boekhandel Van der Meer NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NOOTDORP

Bruna Lange Baan NUNSPEET

Boekhandel Osinga

WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

PUTTERSHOEK

RAALTE

Boekhandel Het Rozemarijntje

Marjan Houtman Lezen & Schrijven Bruna Ellenbroek RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar ROOSENDAAL

ROSMALEN

ROTTERDAM

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Boekhandel Van Rietschoten RIJSWIJK

Bruna Monnichmann

WEESP

WILLEMSTAD

WOERDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel KEES IJSSELSTEIN

Boekhandel Logica ZEIST

Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Bruna Dorpsstraat Silvester Boek & Spel ZWOLLE

Waanders In de Broeren

VLAANDEREN BRASSCHAAT

SANTPOORT-NOORD

Standaard Boekhandel

SCHAGEN

De Reyghere boekhandel

Bredero Boeken

Boekhandel Van der Velde

De Drvkkery

WAALWIJK

Plantage Bookstore

Boekhandel PeZZi PaZZi

Boekhandel Het Leesteken

MIJDRECHT

GORINCHEM

VOORSCHOTEN

Boekhandel De Kler

Boekhandel Krings

Boekhandel De Boekenkist

VOORBURG

PURMEREND

MIDDELBURG

Boekhandel Van Kralingen Bruna Van de Geest

PIJNACKER

Boekhandel van Atten Bruna Ackershof

Schiedams Boekhuis

GRONINGEN

BODEGRAVEN

The Read Shop Oudewater

MEPPEL

BERGEN OP ZOOM

The Read Shop Karssen

Boekhandel De Kler

GOIRLE

Riemer Barth

VLISSINGEN

OUDEWATER

Boekhandel Sprey

Boekhandel Dominicanen

Blz. Boekhandel Buitelaar

VLEUTEN

Boekhandel Kees

Kinderboekhandel In de Wolken

Boekhandel De Koperen Tuin

BENNEKOM

Bilthovense Boekhandel

MAASSLUIS

VENRAY

Roojboek

OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Derijks

Boekhandel De Omslag

MAARN

VENLO

Boekhandel Koops

Boekhandel ’t Spui

LISSE

LOCHEM

VELP (GD)

Boekhandel Jansen & De Feijter

OSS

LEIDERDORP

Boekhandel De Kler

Boekhandel Het Keizerrijk

Boekhandel Novita BILTHOVEN

OOSTERBEEK

Boekhandel De Boekenwurm

Boekhandel Van Grinsven

Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle

Quist Boeken

OLDENZAAL

Boekhandel Broekhuis

De Wieringer Boekhandel

Boekhandel Broekhuis

OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk

HELMOND

DEVENTER

All you can give

OEGSTGEEST

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel

Boekhandel Plukker SCHIEDAM SITTARD SNEEK

SON EN BREUGEL

Boekhandel de Traverse STEENWIJK

Steenwijks Boekhuys TIEL

Boekhandel Arentsen TILBURG

Gianotten Mutsaers TWELLO

Boekhandel Oonk UITHOORN

The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel VEENENDAAL

Boekhandel Van Kooten VEGHEL

Boekhandel Schellen

BRUGGE

GENK

Malpertuis HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

29 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

BOEKHANDEL

BOEKHANDEL

ERIC HERNI

‘Het is een pure gemakswinkel’ Iedere maand lichten we een Boekenkrant-boekhandel uit voor onze lezers. Deze maand spreken we met de eigenaar van The Read Shop Almere-­ Haven, Eric Herni.

S

inds kort is de Boekenkrant verkrijgbaar in The Read Shop Almere-Haven. Eric Herni is al sinds 2013 de eigenaar van de boekhandel. Sinds 1981 zaten er alleen maar boekhandels in dit pand.

‘De plantage-boekhandel hiervoor bestond uit twee panden. We zijn teruggegaan naar één pand. Hierdoor begonnen we voornamelijk met algemene boeken, maar we kunnen steeds meer kasten plaatsen en onze collectie uitbreiden.’ De boekhandel is laagdrempelig en voor iedereen.

‘We hebben ook een PostNL- en INGservicepunt. Hierdoor lopen mensen

‘In de coronatijd is onze collectie verdubbeld’

makkelijk even naar binnen. Het is een pure gemakswinkel.’ In 2019 hadden ze al vijftig procent meer boeken in de winkel. ‘In de coronatijd is onze collectie verdubbeld. We hebben nu meer boeken over onder andere de wetenschap en natuurboeken. De uitbreiding van de collectie loopt erg goed.’

Eigenaar Herni schrijft zelf al jaren columns. Deze worden verspreid door verschillende media en momenteel schrijft hij veel columns over de boekhandel. Ze zijn daarom ook te vinden op hun website www.lezenin-almere.nl. ‘Door de columns heb ik klanten door het hele land. Mensen lezen mijn column, bellen me op en vertellen dat ze voortaan bij mij boeken willen bestellen. Ik houd er veel klanten aan over.’

Er komen regelmatig ook auteurs langs voor boekpresentaties en signeersessies. Binnenkort komt Jet van Vuuren langs, en onder andere Loes den Hollander en Hetty Kleinloog zijn al eerder in de winkel geweest. Nog een leuk nieuwsfeitje: The Read Shop Almere-Haven is de eerste boekhandel in Almere die de Boekenkrant verspreidt.

Ronald Giphart en Eric Herni in de The Read Shop Almere-Haven

TOP 60 NEDERLAND

1 (-) 1e WEEK

Week 43, 2021. Bron: CPNB 1 (-) 1e week Ruud ten Wolde, Ziek gelukkig 2 (-) 1e week Karin Bloemen, Haken à la Bloemen 3 (1) 4e week Annejet van der Zijl, Fortuna’s kinderen 4 (-) 1e week M.J. Arlidge, Twee kleine visjes 5 (6) 86e week Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard 6 (-) 1e week Dave Eggers, Het Alles 7 (8) 7e week Lucinda Riley, De liefdesbrief 8 (4) 2e week Suzanne Vermeer, Nachtvorst 9 (-) 5e week Hanneke de Zoete, De zoete zusjes vieren Sinterklaas 10 (14) 37e week Lale Gül, Ik ga leven 11 (2) 2e week Corina Bomann, De kleuren van schoonheid 2. Sophia’s wens 12 (7) 3e week Jonathan Franzen, Kruispunt 13 (13) 13e week Michael Pilarczyk, Je bent zoals je denkt 14 (15) 4e week Yotam Ottolenghi & Noor Murad, Ottolenghi Test Kitchen. Shelf Love 15 (-) 3e week Rutger Vink & Thomas van Grinsven, De magische halsband 16 (16) 5e week Paolo Cognetti, Het geluk van de wolf 17 (10) 3e week Youp van ’t Hek, Driftkakker 18 (-) 1e week Irma Joubert, Een thuis in Afrika 19 (-) 1e week Jane Goodall, Het boek van hoop 20 (-) 1e week Janneke Vreugdenhil, Koolhydraatarme bijbel 21 (21) 2e week De Bijbel. NBV21 Standaardeditie.

22 (33) 71e week Raynor Winn, Het zoutpad 23 (28) 73e week Michael Pilarczyk, Master Your Mindset 24 (18) 6e week Kees van Kooten, De tachtigjarige vrede 25 (9) 30e week Marc-Uwe Kling & Astrid Henn, De NEEhoorn 26 (11) 42e week Hanneke de Zoete, De Zoete Zusjes zoeken een schat 27 (34) 22e week Delia Owens, Daar waar de rivierkreeften zingen 28 (27) 16e week Esther Verhoef, De Nachtdienst 29 (-) 37e week Maike Meijer, Wen er maar aan 30 (17) 4e week Arthur Japin, Honden voor het leven 31 (35) 3e week Linda van Rijn, Sneeuwblind 32 (30) 32e week Els van Steijn, De fontein.

Vind je plek.

33 (24) 4e week Martine Bijl, Van dit en dat en van alles wat 34 (48) 54e week Elke Wiss, Socrates op sneakers 35 (32) 8e week Herman Koch, Een film met Sophia 36 (42) 52e week Raynor Winn, De wilde stilte

37 (57) 2e week Camilla Läckberg & Henrik Fexeus, Box 38 (-) 3e week Fokke Obbema, Een zinvol leven 39 (-) 1e week Japke-d. Bouma, De 19 dingen die je nooit met collega’s moet doen 40 (-) 45e week Annie M.G. Schmidt en Fiep Westendorp, Jip en Janneke.

Sinterklaas komt!

41 (-) 21e week Michel van Egmond & Antoinnette Scheulderman, Derksen 42 (23) 112e week Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 43 (12) 6e week Annet Schaap, De meisjes 44 (45) 142e week Roxane van Iperen, ‘t Hooge Nest 45 (36) 2e week De Bijbel. NBV21 Standaardeditie met deuterocanonieke boeken 46 (25) 6e week Hanneke de Zoete, Het grote kooken bakboek van de zoete zusjes 47 (5) 3e week Mark Janssen, Dromer 48 (52) 12e week Stephen King, Billy Summers 49 (53) 21e week Chez Picthall, Baby ziet…

50 (-) 4e week James Norbury, Grote Panda & Kleine Draak 51 (-) 34e week Saskia Noort, Bonuskind 52 (-) 1e week Jan Keizer, Boek Zonder Naam 53 (26) 8e week

Griet op de Beeck, Jij mag alles zijn 54 (59) 171e week

Lucinda Riley, De zeven zussen 55 (50) 5e week

Sally Rooney, Prachtige wereld, waar ben je 56 (49) 2e week

De Bijbel. NBV21 Querido Facto-editie.

57 (-) 23e week

Lucinda Riley, De zeven zussen. De zevende zus.

58 (54) 2e week

James C. Kennedy, Aan het werk 59 (-) 1e week

Thomas Erikson, Omringd door idioten 60 (-) 20e week

Susan Smit, De heks van Limbricht

Luxe, uniek en handgemaakte leren en vegan notebooks

www.1844notebooks.nl

VERLOREN LUCHTRUIM Peter Grimm € 58,elling Cartoons op best ar: door striptekena l E r w i nvaSn uspvoartashirts, • bedrukken hoodies, t-shirts •

www.suvaalshirts.nl • 010-4500097 • info@suvaalshirts.nl

Doe mee!!!

Koop dit boekje voor € 9,99

en je steunt met €

2

Je kan het inkijken op www.uitgeverijdivertimento.nl

Dit boek geeft een totaaloverzicht weer van de geallieerde lucht­ operaties boven Neder­ land in mei 1940, inclusief de problematische stra­ tegische afwegingen en politieke gebeurtenissen die de geallieerde lucht­ steun hebben beïnvloed.

Verloren luchtruim is het resultaat van jaren­ lang onderzoek naar een onderbelicht thema in de geschiedenis van de mei­ dagen van 1940.

Uitgeverij Geromy: voor behoud van het luchtvaarthistorisch erfgoed

Verkrijgbaar via uw lokale boekhandel of via www.geromybv.nl info@geromybv.nl

31 | BOEKENKRANT | NOVEMBER 2021

LEESCLUB

WIN EEN BOEK

MARTA BARONE

WIN EEN BOEK

VORIGE MAAND

Dinsdag 7 december: Boekenkrant-leesclub 2021 is het vijftiende jaar in het bestaan van de Boekenkrant, en dat vieren we met een aantal online leesclubs! In deze laatste leesclub van het jaar bespreken we de fijnzinnige roman Verzonken stad van Marta Barone.

M

et dit debuut oogstte de Italiaanse schrijfster vrijwel niets dan lofredes.

Ze werd zelfs genomineerd voor de Premio Strega 2020, de belangrijkste Italiaanse literaire prijs. Opmerkelijk, tot je het boek leest: Barone ontspint een verhaal over het bizarre verleden van haar vader, door werkelijkheid en fantasie tot één wervelend

GEORGETTE PAVANATI

Met dit ­debuut oogstte Barone vrijwel niets dan lofredes.

tapijt te verweven.

Na de dood van haar vader ontdekt Marta, een jonge vrouw, dat hij in de jaren zeventig lid blijkt te zijn geweest van een extreemlinkse groepering, genaamd Servire il Popolo. Hij heeft zelfs een keer in de gevangenis gezeten wegens medewerking aan een gewapende organisatie. Op slag staat haar beeld van haar vader, met wie ze een moeilijke relatie had, compleet op zijn kop. Ze begint aan een obsessieve zoektocht naar zijn verleden.

Deze zesde Boekenkrant-leesclub wordt geleid door hoofdredacteur Mirjam Mulder en vindt plaats op dinsdag 7 december, van 20-21 uur, via de Teams-app. Je krijgt van tevoren een aantal vragen over het boek opgestuurd om je in te verdiepen. Lees bijvoorbeeld ook ons interview met Marta Barone terug op www.boeken­ krant.com.

Lijkt het jou leuk om mee te doen aan deze Boekenkrant-leesclub?

Meld je dan vóór 29 november aan via redactie@boekenkrant. com. Tot dan!

Wie waren de drie schrijvers verborgen in het beeld in het oktobernummer? Het goede antwoord is: Juli Zeh, Aafke Romeijn en Milouska Meulens.

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de namen met als onderwerp ‘Win een boek’ voor 29 november 2021 naar redactie@boekenkrant.com. Vermeld ook je naam en adres. Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Buitengewone sinterklaasverhalen verloot.

We kennen Sinterklaas intussen als de goedheilige man die jaarlijks op zijn stoomboot arriveert. Maar elk jaar exact datzelfde liedje, wordt dat niet een beetje saai? Hoog tijd voor nieuwe verhalen! Ken jij het verhaal van de schoenenverslaving van de Sint? Of heb je al gehoord over de bijzondere brief die hij schreef aan Fred? Dit prentenboek bundelt vijf verhalen over de Sint zoals je hem nooit eerder las.

Marijke Umans, Buitengewone sinterklaasverhalen, illustraties: Flor Aguilar, Pelckmans Uitgevers, 108 pagina’s (€ 20,00)

Terugblik leesclub geschiedenisboeken Op 13 oktober vond een speciale editie van de Boeken­ krant-leesclub plaats in het teken van de Maand van de Geschiedenis. Onder leiding van redacteur Mireille Bregman gingen we in gesprek met de auteurs Niels Posthumus en Miloe van Beek over Alle p ­ roblemen begonnen met Van Riebeeck en Daar praten wij niet over.

D

e opzet van deze lees­clubbijeenkomst was iets anders dan anders: niet een verhaal an sich bespreken, maar een publiek informeren over twee recent uitgekomen historische boeken. Door het jaar heen verschijnen namelijk ongeveer driehonderd historische boeken, zowel fictie als non-fictie, die door hun specifieke thematiek gemakkelijker ondergesneeuwd raken.

Het was voor deze avond dan ook geen vereiste dat de deel-

nemers de boeken gelezen hadden.

In het gesprek met Posthumus en Van Beek hebben we het gehad over hun onderzoek naar respectievelijk de geschiedenis van Zuid-Afrika en een grootvader met een NSB-verleden. Kregen de auteurs positieve of negatieve reacties op hun verhaal?

Ook werden er vragen gesteld over het schrijfproces en bijbehorende problemen. Hoe ga je verder als je onderzoek stukloopt of als je verhaal te groot wordt voor een papieren uitgave? Zo ontstond een levendige conversatie tussen de – op het oog uiteenlopende – auteurs en geïnteresseerde lezers.

De voorbereiding op deze opzet was gelukkig niet voor niets, want enkele mensen lieten weten het fijn te vinden om op een laagdrempelige manier met auteurs in gesprek te kunnen en zo meer te weten te komen over hun boeken. Een paar anderen lieten weten naar aanleiding van dit gesprek direct beide boeken gekocht te hebben!

Uit de goede inzendingen trokken we de volgende winnaar: Yvonne van Houten uit Hitzum.

Zij wint een exemplaar van Hoe is het antropo­ ceen je tot nu toe beval­ len?. Gefeliciteerd!

John Green, Hoe is het antropoceen je tot nu toe bevallen?, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 336 pagina’s (€ 21,99)

Neem nú een ­abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul

de bon in)

Ja, ik neem een abonnement: Twaalf nummers van de Boekenkrant voor € 42,– naam m/v straat postcode plaats land e-mail telefoon IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

BK1121