Boekenkrant december 2020

BOEKENKRANT – DECEMBER 2020 NO. 12, JAARGANG 14

Nicole Krauss wilde met Een man zijn geen feministisch boek schrijven

GONI RISKIN

Pagina 7

DECEMBER 2020, NO. 14 – DE BESTE BRON VOOR YOUNG ADULT-BOEKEN

MAGISCHE GAVEN

Met Christopher Paolini, Hilda Spruit en Toen ik de sterkste was

Young adult-bijlage

Pagina 3

Pagina 5

Peter Vos – Beestenkwartet De klassieker 50 jaar op extra groot formaat w w w. d e h a r m o n i e . n l

,50

l

a

kh

de In

e bo

e nd

4 €1

Pagina 12

Pagina 19

Geluk Na Zelfmoord.

Aniana Taelman

Illusie Of Realiteit?

Het Einde Is Nu

2 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

COLOFON

REDACTIONEEL

Contact Uphill Battle uitgevers, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland. + 31 30 2231718

E-mail redactie@boekenkrant.com

Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com

Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005

Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Redactie Daan Boeren, Iza de Bruin, Mireille Bregman en Mirjam Mulder

Vormgeving: Titus Vegter Uitgever/Hoofdredacteur: Jan Louwers Oplage: 19.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 4 januari 2021.

ERWIN SUVAAL

Sprookjes zijn voor alle leeftijden, bewijst meesterillustrator Thé Tjong-Khing maar weer. Ik had niet gedacht dat ik nog eens heel erg zou genieten van een sprookjesboek, totdat ik zijn prentenboek Russische sprookjes in handen kreeg. Niet alleen zijn de verhalen die hij heeft uitgekozen erg verrassend (zo gaat er eentje over een boef die het tot minister schopt), maar hij vertelt ze ook op een heerlijk laconieke manier.

Toen ik Thé voor deze editie van de Boekenkrant sprak, bevestigde hij nog maar eens dat hij erg leuk kan vertellen (p.12). Net zoals Rindert Kromhout, met wie redacteur Mireille sprak over het laatste deel van zijn Klaus Mann-trilogie, De naam van mijn vader (p.5). Ook was ik als curry-liefhebber stiekem jaloers op redacteur Sabrina, die voor deze editie in het kookboek The Curry Guy Compleet dook (p.19). Alleen al bij het zien van de foto’s ben ik de winterkou op slag vergeten!

Mijn exemplaar van Russische sprookjes zet ik op een mooi plekje in mijn boekenkast, naast mijn andere favoriete prentenboek van dit jaar: De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy.

Dit boek kwam in maart uit, en is sindsdien favoriet in elke boekhandel. Een mooi cadeau om dit vreemde jaar mee af te sluiten.

Veel leesplezier!

Mirjam Mulder, redacteur Boekenkrant mirjam@boekenkrant.com

INHOUD

+++ Alice gaat niet alleen naar Wonderland, maar ook naar de rest van de wereld. De in 2014 heruitgebrachte versie met illustraties van Floor Rieder is nu aan een internationale opmars bezig: in november werden de Engelse en de Amerikaanse uitgaves gepubliceerd. Duitsland en Rusland ontfermden zich al eerder over de rechten; in Duitsland is zojuist de zevende druk verschenen. Ook China kan nu aan dat rijtje worden toegevoegd. +++ Een boek dat je binnen anderhalf uur hebt uitgelezen: voor de meeste jongeren die het lastig vinden om hun concentratie te behouden klinkt het als een uitkomst. Daarom heeft Haye van der Heyden een online uitgeverij opgericht, die enkel boeken uitbrengt die aan dat criterium voldoen. Daarmee hoopt hij jongeren meer aan het lezen te krijgen. Uitgeverij Vogelvrij brengt januari 2021 het eerste (digitale) boek uit. +++ Winternachten Internationaal Literatuurfestival Den Haag presenteert zijn 26ste editie vanwege het coronavirus in de vorm van een slow festival. Dit betekent dat Winternachten bestaat uit twee delen. Eén in januari, en één in het voorjaar.

Het eerste deel bevat avondprogramma’s die online worden uitgezonden van 13 t/m 17 januari. ‘Bij een versoepeling van de maatregelen kunnen we bij deze programma’s ons publiek weer uitnodigen,’ luidt het persbericht. +++ Boeken behoren tot de meest gewaardeerde cadeaus. Dat blijkt uit een consumentenonderzoek van GfK in opdracht van Stichting Marktonderzoek Boekenvak. Des te meer reden om een boek cadeau te doen deze feestdagen, vindt Stichting CPNB. Zij hebben daarom de cadeaucampagne ‘Geef meer met een boek’ in het leven geroepen. Wel wordt benadrukt om tijdig cadeautjes te kopen, om drukte in boekenhandels te voorkomen. +++ Als je het nieuwe boek van Tolkien cadeau wilt geven, moet je nog even wachten tot volgende zomer. Een collectie van niet eerder uitgebrachte essays van J.R.R. Tolkien verschijnt namelijk dan in de boekenhandels.

Het boek The Nature of Middle-earth gaat over zijn fantasiewereld Midden-aarde. +++

Literatuur Marieke Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling Elin Willows, Binnenland Stefanie de Velasco, Geen deel van de wereld Rindert Kromhout, De naam van mijn vader Nicole Krauss, Een man zijn

3 4 4 5 7

Spanning Ruth Ware, Een voor een 9 Carmen Mola, Het duistere net 11 Steven van Belleghem, Eternal 11

Jeugd Thé Tjong-Khing, Russische sprookjes 12 Jean E. Pendziwol & Isabelle Arsenaut, Op een koude winternacht 13 Chinouk Thijssen, Je hebt één nieuwe volger 15 Keir Graff, Het vuurhuisje 15

Non-fictie KATRIEN MULDER

Medewerkers: Sietske Bierma, Anne van Blijderveen, Sandra Broertjes, Martijn van Bruggen, Wendy Claes, Oglaya Doua, Antal Giesbers, Aefke ten Hagen, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Merel Kuitert, Istvan Kops, Laura Molenaar, Rianne Nieuwdorp, Selma Oueddan, Raymond Noë, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Famke Prins, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Yannick Schueler, Michelle Schulte, Fien de Smet, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Gerda Visser, Maaike de Vries, Peter Paul de Waal, Renske van der Wal, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit, Marcella de Wolf.

Meestervertellers

KORT NIEUWS

Aniana Taelman, Het Einde Is Nu 16 Marc Dierikx, Vliegende Hollanders 16 Jan-Willem de Vries en Ben Westervoorde, Hazes. De stripbiografie 17 Ben Toombs, The Curry Guy Compleet 19

Boekhandel Boekhandel Scheveningen De Boeken Top 25

35 35

Voor de lezer Leesclub Win een boek

37 37

3 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

RECENSIE

LITERATUUR

MARIEKE LUCAS RIJNEVELD

COLUMN

Een punt lijkt het verboden leesteken Als er een boek was om naar uit te kijken, dan wel de nieuwste van Marieke Lucas Rijneveld. Met haar vorige roman De avond is ongemak sleepte zij als eerste Nederlander de International Booker Prize in de wacht voor het beste in het Engels vertaalde boek. Net als in die roman draait het in Mijn lieve gunsteling om een obsessieve hoofdpersoon.

die zich zowel man als vrouw voelt en daarom Lucas aan haar naam toevoegde.

In een opeenvolging van fantasieën loodst de schrijver mij de gedachteDe schrijver rijgt in Mijn lieve wereld van een kinderverkrachter gunsteling de zinnen zonder pauzes binnen. Het lijkt alsof een punt het aaneen. Beeldspraken stapelen zich verboden leesteken is. Alinea’s zijn op. Wat dat betreft is de toon vanaf zo langgerekt dat ik snak naar het zin één gezet: ‘Lieve gunsteling, ik einde ervan. Het resultaat is dat ik zeg het je maar meteen: ik had je verdwaal en naar adem moet hapin dat steilorige hoogseizoen als pen. Recensenten van de dagblaeen zweer met een hoefmes uit de den NRC, de Volkskrant klauwlederhuid moeen Trouw waren unaten verwijderen, ik had niem lovend. Maar op ruimte moeten maken mij pakte het boek verbij de tussenklauwkeerd uit, omdat ik spleet zodat mest en me door kluwen van vuil ertussenuit zouden zinnen moest worvallen en niemand stelen. De vorm gaat je kon infecteren...’ hier te nadrukkelijk Hier is de dierenarts voor de inhoud. Het aan het woord, die de rauwe schrijven waar 14-jarige dochter van Rijneveld naar streeft, een veehouder zal misslaat wat mij betreft bruiken. Hij ontmoet door. Bijvoorbeeld als haar op de boerderij Kurt bij het meisje en omschrijft haar als onder het dekbed een meisje ‘met blonde kruipt. ‘En toen liet je haren als korenhalmen het lopen, ik voelde het en een inktzwarte Marieke Lucas Rijneonderlaken dat eerst fantasie.’ Zij is iemand veld, Mijn lieve gunstealleen wat klam was die ‘schemert’ tussen ling, Uitgeverij Atlas van ons zweet nu zeikmeisje en jongen in.

Contact, 363 pagina’s nat worden, ik rook de Net zoals de auteur zelf, (€ 24,99)

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers.

Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding.

LEX JANSEN

HUGO JAGER De obsessie voor een kind wel te verstaan.

Rijneveld schreef deze roman vanuit het perspectief van een kindermisbruiker. Een beladen onderwerp. Enerzijds omdat bij het inleven in een dader een afschrikwekkende vorm van lust naar voren komt.

Anderzijds omdat de schrijver zelf slachtoffer is. Het kwam terloops ter sprake in een interview van enkele jaren terug met de Volkskrant. Over de periode die ze op de middelbare school doorbracht, zegt ze: ‘Op dezelfde school vond later ook misbruik plaats, door een docent, die van mijn kwetsbaarheid gebruik heeft gemaakt. Verder kan en wil ik daar niks over zeggen. Ik ben toen grotendeels gestopt met praten, het lukte niet meer, ik was emotioneel op.’ Het is een mooi interview, prachtig om te lezen hoe ze in de poëzie van Anna Enquist een voorbeeld zag. Hoe ze net als Jan Wolkers in haar boeken alleen wil gebruiken wat nodig is. ‘Ik kon mezelf naar een beter leven schrijven, verdwijnen in mijn verhalen.’

Onbetreden terreinen

Ik herlees Achternamiddagen.

Rondleiding door het atelier van de schrijver van Christiaan Weijts.

Het is een boek over ‘lezen, schrijven en gelezen worden’. Op pagina 101 noteert de schrijver naar aanleiding van een beschouwing over De donkere kamer van Damokles van Willem Frederik Hermans deze intrigerende zin: ‘Een werkelijk verbluffende roman is niet zozeer on-Nederlands als wel “onromans”, en opent een terrein waar de roman tot dan toe nog geen voet heeft gezet.’

Ik herlees de zin verschillende keren en vraag me af of ik een dergelijke roman ken. Wat bedoelt Weijts hier precies? Ik kan me voorstellen dat begin vorige eeuw romans als Kamertjeszonde van Herman Heijermans, of Pijpelijntjes van Jacob Israël de Haan vanwege hun onderwerp inderdaad een gebied betraden waar andere romans nog niet hadden durven gaan, maar misschien gaat het Weijts niet om de inhoud van een verhaal, maar om de vorm. Het leven een gebruiksaanwijzing van George Perec moet haast wel passen in het rijtje titels dat Weijts voor ogen had toen hij bovenstaande zin schreef. Ik geloof dat je rustig kunt zeggen dat in dit boek alles anders is dan in andere romans. Associërend kom ik nu op een paar titels meer en ik begin te vermoeden wat Christiaan Weijts wil zeggen door juist deze zin centraal te stellen in zijn stuk over Hermans.

Als redacteur lees ik op het ogenblik een manuscript – het is van Govert Derix – dat me behoorlijk bij mijn nekvel grijpt. Dankzij Weijts weet ik nu dat ik hier van doen heb met een roman die zonder twijfel nog onontgonnen terreinen betreedt.

Het manuscript bestaat uit zeven delen en hoewel er makkelijk een hoofdpersoon aan te wijzen is – een jonge dichter – aarzel ik toch. Is immers in deel 2 niet een Limburgs dorp de protagonist? En kun je niet met recht beweren dat een enorme boom de alles overheersende hoofdfiguur genoemd moet worden? In het verhaal vinden nooit eerder geziene gebeurtenissen plaats én de vorm waarin de geschiedenis verteld wordt, wijkt af van verreweg de meeste romans die in boekwinkel of bibliotheek te vinden zijn.

Elke ochtend ben ik benieuwd hoe het verhaal zich verder zal ontwikkelen en op welke wijze de auteur zijn boodschap nu weer heeft verpakt.

Het toeval wil dat van Christiaan Weijts net een nieuwe roman verschenen is. De titel is Furore en het boek heeft één van de mooiste omslagen van het afgelopen jaar. Een compliment voor vormgever Ron van Roon. Furore heb ik besteld en zal ik binnenkort lezen. Natuurlijk ben ik benieuwd of Weijts in deze nieuwe roman plekken onderzoekt waar hij eerder nog niet durfde binnen te gaan.

Ik geloof dat je rustig kunt zeggen dat in dit boek alles anders is dan in andere romans

JEROEN JUMELET

Als het boek iets laat horen, dan is het de unieke stem van Rijneveld. penetrante urinelucht en langzaam voelde ik het door de stof van mijn shirt en spijkerbroek trekken en ik zei: Plas maar mijn liefste, plas alles maar uit je.’ Het is van een onbeholpen obsceniteit. Ook veel verder als weer gebeurt wat je pagina’s lang vreest: ‘toen ik mijn gulp openritste en mijn moordenaarsgewei eruit haalde en deze net als de lepel, als het vrachtschip, tegen je lippen drukte, tot je wel je mond moest openen (…) ik fluisterde hoe je je mond moest bewegen en ik zag dat je hierover nog niets in de Hitkrant had gelezen... ’. Steeds weer sloeg ik het boek na zulke zinnen met een diepe zucht dicht, om het verhaal uren later met de grootst mogelijke tegenzin weer op te pakken. Oordeel vooral zelf, want als het boek iets laat horen, dan is het de unieke stem van Rijneveld.

www.magonia.nl

4 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

LITERATUUR

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

De eenzaamheid in het leven van Lydia Erneman

Leven met de Waarheid

We volgen Lydia Erneman in haar werk als dierenarts tijdens de veranderende seizoenen en het ritme van het plattelandsleven.

Hoewel Lydia snel respect en vertrouwen wint voor haar ijver, lijkt ze zich nog steeds overgegeven te hebben aan eenzaamheid als het allesomvattende uitgangspunt van haar leven, een uitgangspunt dat een persoon terneer kan slaan, maar desondanks een bron van geluk is.

Rune Christiansen, De eenzaamheid in het leven van Lydia Erneman, vertaling: Michiel Vanhee en Sofie Maertens, Uitgeverij Oevers, 224 pagina’s (€ 19,95)

Tong Tong van Marly van Otterloo is een strak gecomponeerde roman over een complexe moeder-dochter-relatie. Wanneer de 27-jarige Fee na de plotselinge dood van haar moeder ontdekt dat die altijd heeft gelogen over de oorzaak van het verlies van haar tong, wil ze de waarheid boven water halen. Wat gaat er schuil achter haar moeders geheim en is er nog meer niet waar?

Marly van Otterloo, Tong, Uitgeverij De Kring, 224 pagina’s (€ 18,50)

Over ziek zijn Deze bundel belicht het thema ‘ziek zijn’ in de literatuur ten tijde van Virginia Woolf en de huidige generatie.

Het in 1930 gepubliceerde essay van Woolf is nu in het Nederlands vertaald. Ze vraagt zich af waarom het thema ziekte niet meer aandacht in de literatuur krijgt. Iedereen die ernstig ziek is geweest herkent zich in de persoonlijke essays.

De Duitse auteur Stefanie de Velasco groeide op als Jehova’s getuige. Op haar vijftiende verliet ze de gemeenschap. In haar ontroerende, nieuwe roman Geen deel van de wereld, over een tienermeisje dat worstelt in een gemeenschap van Jehova’s getuigen, kan ze dus uit eigen ervaring putten.

als het einde der tijden komt, hebben alleen de bekeerde mensen de kans meegenomen te worden naar het Paradijs. Hoewel dit voor de nietbekeerden onder ons de wenkbrauwen doet fronsen, en De Velasco nota bene zelf uit de gemeenschap gestapt is, maakt ze er gelukkig geen expliciet anti-Jehova-boek van. Ze laat personage Esther haar verhaal doen en het oordeel is aan ons.

Esther en Sulamith zijn een duo om van te houden. Esther is het voorzichtige meisje dat iedereen te vriend wil houden, Sulamith is de eigenzinnige flapuit. Zo wordt ze, nadat ze over dierproeven hoort, MARTIJN gelijk vegetariër, en als ze tijgers in VAN BRUGGEN het circus ziet, loopt ze boos weg.

De Velasco’s roman, die Op de tegenwerpingen van Esther en haar vrienden dat de tijgers zich begin jaren ’90 afbevriend lijken met de illusionisten, speelt, bestaat uit twee verhaallijnen. De eerste schrijft ze: ‘Elke tijger gehoorzaamt als hij gevangen wordt gehouden en is in het nu. De zestienjarige Esther aan een ketting moet lopen.’ is met haar ouders en de Jehova-geDe link met de meisjes zelf, die meenschap verhuisd naar de vooronder het juk van de malige DDR om daar ‘de Waarheid leven, is snel Waarheid’ te verkondigelegd. Dat Sulamith gen. Esther gelooft echde eerste is die wil uitter niet meer in Jehova breken, mag geen ver(God) en worstelt met rassing heten, zeker zichzelf door gebeurtenadat ze stiekem een nissen uit het verleden. relatie met een jonDe tweede verhaallijn gen ‘uit de wereld’ speelt zich af in de periokrijgt. ‘Erin geloven, dat de vóór de verhuizing, in gaat wel, maar zodra West-Duitsland. Esther je er met anderen over is altijd samen met moet praten, klinkt het hartsvriendin Sulamith, nogal belachelijk alleeen Roemeense vluchmaal, vind je ook niet?’ telinge die samen met Esther, die er niet klaar haar moeder is opgevoor is om de gemeennomen door Esthers Stefanie de Velasco, schap te verlaten gemeenschap. Jehova’s Geen deel van de wereld, omdat ze in de buitenproberen zoveel mogevertaling: Marcel Mislijk mensen te bekeren set, Uitgeverij Signatuur, wereld ‘behalve Satan niemand kende’, dreigt tot de Waarheid, want 429 pagina’s (€ 23,99)

JOACHIM GERN

‘Erin geloven, dat gaat wel, maar zodra je er met anderen over moet praten, klinkt het nogal belachelijk allemaal, vind je ook niet?’ haar hartsvriendin kwijt te raken.

In de verhaallijn die zich in het heden afspeelt is Sulamith daadwerkelijk verdwenen. Wat is er met haar gebeurd? Heeft ze de gemeenschap verlaten? Is ze dood? En wat gaat Esther doen? Tot op de laatste pagina’s blijft het spannend waar het verhaal naartoe gaat, en leef je met Esther mee. Niet geschikt voor lezers die slapeloze nachten overhouden aan een open einde!

De liefde, dat is de beste verklaring Virginia Woolf, Lieke Marsman, et al., Over ziek zijn, Uitgeverij Hetmoet, 100 pagina’s (€ 20,99)

De stotteraar Omdat hij al sinds zijn jeugd ernstig stottert, heeft Johannes Hosea Stärckle geleerd om op de macht van het geschreven woord te vertrouwen. Zonder enige scrupules zet hij zijn schrijftalent in om zijn carrière vooruit te helpen. Een geval van bedrog brengt hem in de gevangenis. Met brieven, bekentenissen en verzonnen verhalen probeert hij daar de mensen voor zich te winnen die over zijn lot kunnen beslissen.

STEFANIE DE VELASCO

In Binnenland leren we een jonge vrouw kennen, net verhuisd naar een klein dorp in het hoge noorden van Zweden. Ze maakt de keuze voor de liefde, maar nog voordat het stel aangekomen is in het dorp is de relatie verbroken. Toch besluit de jonge vrouw, tegen alle verwachtingen in, te blijven.

MARCELLA DE WOLF

Charles Lewinsky, De stotteraar, vertaling: Herman Vinckers, Uitgevrij Meridiaan, 375 pagina’s (€ 24,99)

Het leven is een aaneenschakeling van keuzes. De ruimte tussen deze keuzes in is waar het hoofdpersonage van de debuutroman Binnenland van Elin Willows zich bevindt. Het maakt vooral een roerend geheel van een boek. De korte hoofdstukken en het verloop van het verhaal doen denken aan een dagboek dat fragmentarisch en nietchronologisch door de tijd springt.

Gedurende deze wisseling van tijd – tussen het moment van aankomst en de nieuwe routine – reflecteert de jonge vrouw op haar leven

van onszelf zijn en of er in eenzaamen stelt ze ook vragen. Het zijn vraheid ook een bepaald soort vrijheid gen die vrijwel direct ook bij de lezer te vinden is. ‘Het is donderdagochopkomen: waarom woont ze hier, tend en ik moet zo naar mijn werk. waarom maakte ze deze keuze en De tijd sinds ik ben opgestaan heb vooral waarom bleef ze? ‘De liefde, ik besteed aan nietsdoen. Op dat dat is de beste verklaring. Maar toch moment begin ik aan de vrijheid te is het raar dat ik verhuis, dat vindt denken. Mijn ritme. Mijn beslissiniedereen.’

Hoewel de personages om haar heen gen. Maar eigenlijk geen vrijheid.’

Binnenland is een intrigerend boek een naam en een persoonlijkheid dat je waarschijnlijk meerdere keren krijgen, blijft de ik-verteller anokunt lezen om er dan nog steeds iets niem. We leren haar in plaats daarnieuws uit te halen. van kennen door de vraStil is een ander woord gende blikken van andeom dit boek te beschrijren en door haar dageven. Te midden van alle lijkse routine. Ondanks vragen vind je tedere het intieme contact beschrijvingen van een met het hoofdpersostil en simpel leven: nage – we komen heel besneeuwde landdichtbij, maar weten schappen, lopen op het niet echt wie ze is – ijs en tv-kijken met je voelt het toch alsof het bord op schoot. De antboek op afstand blijft. woorden op de vraHet laat ruimte aan de gen worden voor dit lezer om zelf op de situhoofdpersonage steeds atie van het hoofdminder belangrijk, personage te reflectewant genieten van het ren. Want Binnenland moment mag ook. En stelt fascinerende vraElin Willows, Binnengenieten van dit boek gen, waardoor je je ver- land, vertaling: Edith is uiteindelijk ook een plaatst in de schoenen Sybesma, Uitgeverij goed antwoord op al je van de jonge vrouw: in Stortebeeker, 183 pagivragen. hoeverre keuzes echt na’s (€ 15,95)

5 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

INTERVIEW

LITERATUUR

RINDERT KROMHOUT

‘Ik ben van Klaus gaan houden’

MIREILLE BREGMAN Met dit interview bezorg ik Rindert Kromhout een primeur: het is zijn eerste videogesprek. Bijkomend voordeel is wel dat ik direct zicht heb op zijn boekenkast met planken vol onderzoeksmateriaal voor de eerder verschenen Bloomsbury-trilogie en de trilogie over Klaus Mann, waar

gemakkelijk in de wereldsteden. De Manns waren wel maatschappelijker betrokken dan de Bloomsbury’s.

Nadat ik de verhalen over de Bloomsbury Group af had, besefte ik dat deze manier van schrijven me wel beviel. Maandenlang had ik me verdiept in de kunstenaars, plekken bezocht, stapels boeken gelezen, heerlijk! Ik stuitte op de autobiografie van Klaus, Het keerpunt, las Mefisto en verdiepte me daarna in zijn leven. Er bleek zoveel drama aanwezig, daar kon je makkelijk een boek mee vullen. Eerst was ik de baas over de personages, maar de rollen werden steeds meer omgedraaid. Na En ik was zijn held dacht ik klaar te zijn met Klaus’ verhaal.

Toen ik in Lübeck was waar het Buddenbrookhaus staat, het Thomas Mann-museum, realiseerde ik me dat het verhaal bleef knagen. De episode vanaf 1933 tot na de oorlog moest ook verteld worden.’

we nu over spreken.

In de eerdere delen Een Mann en En ik was zijn held waren de vaderzoonrelatie tussen Thomas en Klaus en Klaus’ homoseksualiteit twee van de belangrijkste thema’s. In de boeken schildert Kromhout ook het kleurrijke leven van de kunstenaarsfamilie en het leven in wereldsteden als München, Parijs en Berlijn. Zoals hij zelf opschrijft, is hij ‘als schrijver een toneelspeler die alle rollen in het stuk zelf op zich neemt’.

Eerst schreef je over de kunstenaarsgroep rond Virginia Woolf en nu over de Manns. Hoe is deze trilogie gegroeid?

‘De twee families hebben raakvlakken, kenden sommige dezelfde personen zoals Christopher Isherwood.

Hij was een vriend van Klaus, zijn boeken werden uitgegeven door Virginia Woolf. Ook kende hij dichter Wystan Auden, die met Erika Mann, zus van Klaus, getrouwd is geweest.

De kunstenaarsgemeenschappen in de jaren ’20 en ’30 vonden elkaar

CHRIS VAN HOUTS

Wat doe je tegen een dictatuur? Wat is er over van je verleden als je na een oorlog terugkeert naar je thuisland? Van Rindert Kromhout verscheen het derde en laatste deel van zijn trilogie over Klaus Mann, zoon van de beroemde Thomas Mann.

Een gesprek over waarom De naam van mijn vader geschreven moest worden.

Je wist van tevoren al hoe het boek zou aflopen. Hoe gaf je invulling aan dat derde deel?

‘De naam van mijn vader is een vluchtelingenroman met universele vragen. Na twaalf jaar komt Klaus terug in zijn geliefde Duitsland.

Hoe treft hij zijn vroegere thuisland aan; kan de familie Mann er weer wonen? De geschiedenis van toen vermengt zich met de hedendaagse actualiteit, denk aan de Syrische burgeroorlog. Hoe is je land veranderd, wat doet het met jezelf? Ook is er een parallel met de Amerikaanse verkiezingen van 2020: er bestaan vluchtelingenquota waardoor een beperkt aantal mensen het land binnen mag. In de jaren ’30 en ’40 werden ook niet snel verblijfsvergunningen afgegeven aan de vele oorlogsvluchtelingen.

‘Omwille van de langere tijdspanne heb ik het verhaal anders ingekleed: ik laat Klaus in 1945 op zijn tocht terug naar Duitsland reflecteren op de voorbije jaren. Hij is dan oorlogsverslaggever voor de Amerikaanse legerkrant Stars and Stripes en gaat met legerfotograaf John Tewksbury naar München.

Tewksbury heeft overigens echt bestaan. Meerdere foto’s in boeken over de Mann-familie zijn door hem genomen. Het huis in München aan de Poschingerstrasse (tegenwoordig de Thomas-Mann-Allee) is na de oorlog door hem gefotografeerd, hij is er dus geweest. Verder weten we echter niets van hem, dus zijn leven heb ik verder zelf kunnen invullen.

Ik had ook een persoon in het verhaal nodig aan wie Klaus zich open kon stellen. Hij was homoseksueel en kon daar in die tijd en zeker in het Amerikaanse leger niet eerlijk over zijn. Het is een hele stap geweest dat hij zich toch heeft aangemeld voor het leger, want dat was zijn enige kans op het staatsburgerschap. Gedeeltelijk handelde hij toen uit opportunisme; zijn bestaan hing ervan af en hij kon verbaal positie nemen tegen het nazisme.’

‘Ik zou hem af en toe door elkaar willen schudden.

Geniet toch van het leven zonder die verdovende middelen!’

Hoe kijk je zelf aan tegen Klaus?

‘Ik mag hem wel. Klaus is een man die het zichzelf vreselijk moeilijk maakt. Hij was niet in staat gelukkig te zijn en heeft meerdere vriendjes gehad, maar al die relaties gingen uit. In het laatste deel heeft hij eindelijk iemand gevonden die écht van hem hield en dan maakt Klaus het weer kapot door zijn morfineverslaving. Ik zou hem af en toe door elkaar willen schudden. Geniet toch van het leven zonder die verdovende middelen! Daardoor was hij wel een interessante man, zeker ook omdat hij in de schaduw van zijn vader stond, wat als een rode draad door zijn leven liep. Is het een nadeel als je schrijver wilt worden terwijl je vader al erg beroemd is? Voor Klaus wel. Natuurlijk maakte hij er regelmatig gebruik van – niets menselijks was hem vreemd. Hij is ook vrij egoïstisch en zijn zus was eveneens regelmatig een kreng. Toch ben ik van hem gaan houden en ik hoop dat dat op de lezer overkomt.’

Rindert Kromhout, De naam van mijn vader, Uitgeverij Leopold, 256 pagina’s (€ 19,99)

7 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

LITERATUUR

INTERVIEW

NICOLE KRAUSS

De onvermijdelijkheid van onze biologie In haar nieuwe verhalenbundel, Een man zijn, onderzoekt de Amerikaanse schrijfster Nicole Krauss vrouwelijkheid en mannelijkheid. Haar personages worstelen met relaties en moeten zichzelf veranderen.

Toch is het geen feministisch boek, zegt Krauss.

LAURA MOLENAAR Een dertienjarig meisje, dat naar een kostschool in Zwitserland gestuurd wordt, ziet hoe haar achttienjarige huisgenoot wordt verleid door een veel oudere bankier. Een vrouw bewoont het appartement van haar overleden vader, wanneer een onbekende vriend van haar vader zichzelf binnenlaat en doet alsof hij er al jaren woont. Op een dag in Tel Aviv klopt de sociale dienst bij Tamars moeder aan, met de mededeling dat ze diens verdwenen echtgenoot hebben gevonden. Alleen is haar echtgenoot al vijf jaar dood.

In Een man zijn van Nicole Krauss (De geschiedenis van de liefde, Donker Woud) spelen relaties de hoofdrol. De auteur licht haar boek toe vanuit haar woning in New York.

Ze zit op de bank naast haar hondje, gekleed in een koraalrode gebreide

‘Soms hebben we een plicht naar onze geschiedenis, en soms moeten we zijn greep van ons afschudden.’

Nicole Krauss, Een man zijn, vertaling: Rob van der Veer, Uitgeverij Ambo|Anthos, 280 pagina’s (€ 23,99)

trui. ‘Toen ik een jonge schrijver was, voelde ik me meer aangetrokken tot personages die op zichzelf reflecteren,’ vertelt ze. ‘Misschien is dat natuurlijk, want als schrijver sta je ook buiten de bedrijvigheid van het leven. Maar nu ik ouder word, en het leven voller en ingewikkelder wordt, raak ik steeds meer geïnteresseerd in relaties, tussen ouders en kinderen, vrienden, geliefden. Ik vind het fascinerend om erover na te denken in hoeverre mensen relaties nodig hebben om stabiliteit te bieden en zich veilig te voelen, en aan de andere kant in hoeverre ze vrij en onafhankelijk willen zijn.’

In het titelverhaal twijfelt het hoofdpersonage daar heel expliciet over. Ze heeft een minnaar, een Duitse bokser, en ze vraagt zich af: heb ik hem nodig of niet? Heb ik macht over hem of heeft hij macht over mij?

‘Ja, ze zegt ook dat ze hem “de Duitse bokser” noemt, en niet bij zijn echte naam, om een soort ironische afstand te bewaren. Ze is een “Christoffel Columbus” van de ziel: het land van ongebonden en vrij zijn.’

Vanwege de titel moet je als lezer ook steeds onwillekeurig denken aan de mannen, en wat mannelijkheid voor hen betekent. Was dat ook de bedoeling?

‘Ja, dat klopt. Maar je kunt op veel manieren naar de titel kijken. De Duitse bokser is gaan boksen omdat hij discipline wil kweken. Het gaat voor hem niet over agressie. In dat verhaal heeft hij het met de hoofdpersoon over de ingewikkelde vraag: Wat zou je gedaan hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog? Zou je in staat zijn geweest om misdaden te plegen omdat het van je verwacht werd?

‘Verderop in het verhaal vertelt de hoofdpersoon over haar band met haar zoon, die net aan het puberen is. Een vriend vertelt haar dan dat hij zijn hele kindertijd stil zat te lezen tot hij plots met stoelen begon te gooien. Dat is natuurlijk een heel angstaanjagend gevoel, die verandering. De titel gaat daarover: de verwachtingen van de maatschappij, de onvermijdelijkheid van onze biologie.’

Oppervlakkig gezien zou je misschien kunnen denken dat dit een heel feministisch boek is. Maar zo leest het niet, het heeft geen activistische ondertoon. Is dat ook wat jij nastreefde?

‘Ik ben geen grote bewonderaar van fictie met een politieke boodschap.

Ik ben zeker geïnteresseerd in sterke vrouwen, die zich verzetten tegen wat de maatschappij, of hun familie, of hun partner van hen verlangt.

Die erop staan zichzelf te definiëren. Als dat feministisch is, dan zij het zo. Maar ik wil geen bepaalde boodschap vertolken, of een thema toelichten.’

LEO VAN DER NOORT

GONI RISKIN

De personages uit jouw verhalen worstelen niet alleen binnen hun relaties met andere mensen. Op de achtergrond komt ook steeds een worsteling met de Joodse cultuur en de Joodse tradities terug.

‘Zeker. We worden allemaal geboren in een bepaalde geschiedenis. Of dat nu de Joodse geschiedenis is, zoals bij mij, of de Nederlandse, of een andere. We moeten ermee bemiddelen: soms hebben we een plicht naar onze geschiedenis, en soms moeten we zijn greep van ons afschudden.

Het is gerelateerd aan de worsteling met relaties waar we het eerder over hadden: die van veiligheid versus

vrijheid en onafhankelijkheid. Zulke breuklijnen zijn de essentie van literatuur. Personages komen tot leven wanneer ze ergens mee worstelen, en dat leidt tot een transformatie.’

Is dat ook waarom jij boeken schrijft? Om te transformeren?

‘Ik vind dat kunst geen doel moet hebben. Maar dat worstelen verklaart wel waarom we literatuur zo aantrekkelijk vinden. Onze eigen levens, onze eigen gedachten en gevoelens worden erin gespiegeld.

En wat we daarvan leren, nemen we mee naar het echte leven. Dat is het mooie ervan.’

ER KEFT IETS IN DE KEUKEN...

...MAAR WAT? Puppy Love gaat over de onderlinge strijd tussen een kat en een puppy. De kat leeft als een koning, totdat hij er op een dag een zusje bij krijgt: de puppy.

Ga naar uw boekhandel of bestel via www.uitgeverijpersonalia.nl ISBN 978 94 928 4083 7 // 52 pagina’s // Softcover // Geniet // € 4,95

MEER DEELTJES ZIJN IN VOORBEREIDING! ADV PUPPY LOVE 260x193.indd 1

25-11-2020 22:36

MET EEN BOEK BEN JE NOOIT ALLEEN.

COLLECTOR’S ITEM

9

BOEKEN voor

€75 OP=OP

WILLEM ELSSCHOTS ENIGE ECHTE ULTIEME VERZAMELBOX Alle romans van de meester eenmalig en tijdelijk in een cassette.

Geliefde sprookjes, culturele fabels, oude mythes en inspirerende godenverhalen komen tot leven.

Yoshi Yoshitani vertelt achtenzeventig fantastische verhalen in haar eigen woorden en vertaalt ze naar adembenemende en betoverende illustraties.

Pelckmans uitgevers nv Brasschaatsteenweg 308 2920 Kalmthout – T 03 660 27 00 nieuws@pelckmansuitgevers.be – pelckmansuitgevers.be

A_2020_11_Boekenkrant.indd 1

26/11/2020 15:02

SPANNING

9 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

RECENSIE

RUTH WARE

Skitrip wordt ijskoud drama Als de aandeelhouders van Snoop – een razend populaire muziekapp – samen met hun medewerkers op skivakantie gaan, moeten ze samen beslissen over de overname van de app.

Een belangrijke keuze waar voor de meesten veel van afhangt, aangezien er miljoenen mee gemoeid zijn.

Als de deadline nadert loopt de spanning op, tot een lid van de groep op de piste verdwijnt en een lawine het chalet vervolgens van de buitenwereld afsnijdt.

FAMKE PRINS Een tragisch skiongeluk, of is er opzet in het spel? Zou iemand zo ver gaan om zijn zin te krijgen bij een miljoenenovername door een van de aandeelhouders te vermoorden? Door het onheilspellende krantenartikel waar Ruth Ware haar nieuwe boek Een voor een mee start, weet je dat het niet met alle gasten van het chalet goed afloopt. Het verhaal komt na deze introductie enigszins traag op gang, maar niet op een storende manier. Het vertelperspectief wisselt tussen twee personen: Liz, een oud-werknemer van Snoop, en Erin, de gastvrouw van het chalet in het skioord. De auteur introduceert de groep mensen via Liz, maar ook door middel van de indrukken die Erin van haar gasten krijgt. Als de leden van de groep eenmaal goed en wel zijn geïntroduceerd en de verhoudingen wat duidelijker worden, is het verhaal erg fijn om te lezen.

Ware heeft met Een voor een een zeer duister mysterie geschreven, zijn afgesloten van de buitenwereld dat zich afspeelt in een afgelegen na een hevige lawine. skioord. Ze laat weinig aan de ver‘“Dus we zitten vast?” vraagt Topher beelding over en weet de prachmet woede en ongeloof in zijn stem. tige winterse omgeving en de “En ze doen helemaal niets, terwijl ijzige pistes perfect te omschrijEva misschien wel onder duizend ven. Daarnaast is de sfeer die in de ton sneeuw ligt?” Niemand antgroep hangt haast voelbaar en weet woordt. Niemand wil zeggen wat ze de emoties van de groep goed duidelijk is voor ons allemaal – als over te brengen. Gastvrouw Erin dat het geval is, is er merkt gelijk dat dit niet niets wat hij of wie dan zomaar een bedrijfsook kan doen.’ uitje is: de spanninDe groep is sinds de gen en verdeeldheid lawine afgesloten van in de groep over de de rest van de wereld, overname zijn duidesamen met de gastlijk aanwezig en de vrouw en -heer van het machtsverhoudingen chalet. Er heerst grote staan van begin af aan twijfel en verdeeldheid op scherp. En waarom in de groep. Stukje bij is Liz zo belangrijk voor beetje komen de verde aandeelhouders? schillende emoties Tot overmaat van ramp boven tafel, en wordt verdwijnt een van de er langzaamaan meer groepsleden tijdens het van het verhaal ontskiën. De schok is groot, rafeld. Ware zet je aan want wat als dit niet Ruth Ware, Een voor het denken – wie zal een ongeluk was en er een, Uitgeverij Luitinghhierachter zitten? En een moordenaar in hun Sijthoff, 368 pagina’s, waarom? Iedereen is midden is? Net nu ze (€ 20,99)

GEMMA DAY

Je weet vanaf het begin dat het niet met alle gasten van het chalet goed afloopt. op een gegeven moment verdacht en kan een motief hebben. Als lezer kun je echt meeleven en meedenken met de groep. Hoe verschrikkelijk verstikkend en angstig moet het zijn om vast te zitten met een mogelijke moordenaar – wellicht iemand die je goed kent. En niemand die je echt kunt vertrouwen. Er wordt een onwerkelijke situatie gecreëerd, eentje met veel vragen en weinig antwoorden.

Het verhaal heeft niet veel actie, maar dat is ook zeker de charme van dit boek. De spanning loopt daarentegen op sommige momenten wel hoog op! Elk hoofdstuk heeft weer

een mini-cliffhanger, wat maakt dat je echt door wilt lezen en zorgt voor die sluimerende spanning – altijd aanwezig op de achtergrond. Elk hoofdstuk wordt er weer een nieuw feitje geïntroduceerd over Snoop of de onderlinge verhoudingen, dat losgepeuterd wordt uit een van de gasten. Of er gebeurt iets onverwachts dat de groep tegenwerkt – zoals de stroom die uitvalt, waardoor er geen contact meer met de buitenwereld kan worden gemaakt: noodhulp inroepen is dus onmogelijk. Daarnaast speelt het verhaal van Erin de gastvrouw, die ook een geheim met zich mee lijkt te dragen.

Een voor een is een bijzonder duister mysterie, tegen de prachtige sfeervolle achtergrond van de Franse alpen. Wat een leuk skitripje moest worden met collega’s loopt uit in een ijskoud drama. Een goed alternatief voor als je dit jaar je skivakantie moet overslaan!

‘VOOR GOED VERTELDE VERHALEN MOET JE HET BOEK VAN DE JOURNALIST EN HISTORICUS DAN JONES HEBBEN.’ – NRC HANDELSBLAD OVER DE KRUISVAARDERS VAN DAN JONES

ISBN: PRIJS:

9789401917025 € 35,-

PAG I N A’ S :

680

SPANNING

11 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

RECENSIES

EMMA RINGELDING

BOEKENKRANT TIPT Overlevingslied Dokter Ramola Sherman krijgt een hysterische oproep van haar hoogzwangere vriendin, Nathalie. Er is een dodelijk virus uitgebroken in Manhattan en Nathalie is slachtoffer geworden nadat ze is gebeten door een besmette buurman. Zal Ramona het leven van haar vriendin en haar ongeboren kind kunnen redden?

Paul Tremblay, Overlevingslied, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 352 pagina’s (€ 20,99)

Daglicht Als FBI-agent Atlee Pine achter de identiteit van de ontvoerder van haar tweelingzus komt, reist ze naar New Jersey, waar de man voor het laatst gezien is. Hier komt ze agent John Puller tegen, die werkt aan een onderzoek naar drugssmokkel. Er blijkt een connectie met de twee onderzoeken te zijn. Ze stuiten op een complot dat de democratie kan doen wankelen.

David Baldacci, Daglicht, vertaling: Jolanda te Lindert, Uitgeverij AW Bruna, 400 pagina’s (€ 21,99)

De school voor afgeschreven kinderen

2041: de start van het eeuwige leven Trendwatcher Steven van Belleghem schrijft, na een groot aantal managementboeken, zijn fictiedebuut Eternal. Een verhaal dat zich afspeelt over ruim twintig jaar, wanneer we zelfrijdende auto’s hebben, virtuele butlers die het dagelijks leven makkelijker maken en we naast covid-19 ook covid-20, -21 en -22 hebben overleefd.

TANJA WILMING Het boek, ‘nu fictie, maar binnen goed twintig jaar zou dat weleens de wereld kunnen zijn waarin we echt leven’ speelt zich af in 2041. ‘De evolutie van de technologie speelt een grote rol in het verhaal.’ Zo start in dit jaar de vierde digitale fase. De eerste digitale fase begon in 1990, toen het internet net bestond en we kennismaakten met websites, en de tweede digitale fase startte met de opkomst van sociale media en smartphones. Maar vanaf 2025 maakt

meeneemt naar de nabije toekomst, hightechbedrijf X-COM ‘Artificiële doet dat in zijn thrillerdebuut eigenIntelligentie voor iedereen’; zo ontlijk ook weer. En dat maakt het verstaat het derde digitale tijdperk. haal interessant. Want twintig jaar Maar met Eternal, een software die geleden konden we niet geloven dat het eeuwige leven belooft, zitten we onze smartphone onze ‘derde hand’ wederom in een nieuw fase, aldus zou worden en zo is het ook bijna CEO van X-COM Chris Bowman. Ook niet voor te stellen dat we over weer slimme gebouwen, drones, delivery twintig jaar misschien wel het eeurobots en gigantische warmte- en wige leven kunnen krijgen via softgeurprojectie zijn niet meer weg te ware. Maar juist deze elementen denken. maken dat je doorleest. Want hoe Het verhaal start op de dag van de gaat onze toekomst eruitzien? Dat presentatie van Eternal. Vlak ervoor er dan af en toe net te veel toevalmaakt een zelfrijdende auto een ligheden in het plot zitten en somonverklaarbare bocht naar links en mige dialogen niet rijdt hij het water in. altijd realistisch zijn, is Een dringende audiominder storend. Want boodschap van de pashoe interessant is het sagier blijkt geblokom te lezen dat er miskeerd te zijn. Romy Bell, schien wel technologie collega van de passaontwikkeld wordt die gier en projectleider bij bacteriën, virussen of X-COM, besluit in een problemen met orgareflex op de vlucht te nen in het lichaam slaan. Van Belleghem al herkent voor je er neemt ons mee in de ziek van wordt? Wat opeenvolgende dagen als het eeuwige leven en laat ons zien welk bestaat? deprimerend toekomstEen fictiedebuut dat beeld we mogelijk tegeje tot nadenken aanmoet gaan. zet, waarvan je eigenDe auteur, die zijn Steven van Belleglijk hoopt dat het vertoeschouwer in zijn hem, Eternal, Uitgeverij haal geen werkelijkmanagementboeManteau, 320 pagina’s heid wordt. ken en lezingen altijd (€ 22,50)

Kersti zit in haar schooltijd op een prestigieuze kostschool, waar ze bevriend raakt met Cressida. Op een dag valt ze van het balkon. Niemand weet wat er precies gebeurd is en de school stopt het ongeval in de doofpot. Als Kersti twintig jaar later op de reünie van de school wordt uitgenodigd, gaat ze onderzoeken wat er echt met haar vriendin is gebeurd.

Joanna Goodman, De school voor afgeschreven kinderen, Uitgeverij de Fontein, 336 pagina’s (€ 19,99)

Familie liegt nooit Jonah, Milly en Aubrey Story zijn neef en nichten, die elkaar amper kennen. Hun oma hebben ze nog nooit ontmoet. Deze rijke vrouw leeft een teruggetrokken bestaan en onterfde hun ouders voordat ze werden geboren.

Dan worden ze ineens uitgenodigd om in de zomer op haar resort op een klein eiland te komen werken.

Wanneer ze hier aankomen, wordt het drietal langzaam duidelijk hoe duister hun familieverleden is.

Karen Mcmanus, Familie liegt nooit, Uitgeverij Van Goor, 288 pagina’s (€ 19,99)

12 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

INTERVIEW

JEUGD

THÉ TJONG-KHING

VUURVOGEL

Opa vertelt (en tekent) Sinds begin jaren zeventig voorziet Thé TjongKhing allerhande kinderboeken van de prachtigste illustraties. Maar zijn reeks De sprookjesverteller laat zien dat hij ook steengoed kan vertellen: in eenvoudige taal, en op zo’n manier dat hij ook de volwassenen onder ons aan het lachen maakt. In zijn nieuwste boek Russische sprookjes neemt hij ons mee naar een wereld vol vuurvogels, tsaren en slinkse Baba Jaga’s.

MIRJAM MULDER Het begon allemaal toen de illustrator zijn vijfjarige kleinzoon Tobias ging voorlezen.

‘Gewoonlijk was hij vol aandacht, leefde mee met de verhalen,’ vertelt Thé. ‘Op een keer las ik hem Sneeuwwitje voor. Voor het eerst begon hij onder het voorlezen rond te kijken, pakte een knuffel, bewoog zijn benen. Ik begreep waarom: de taal was te moeilijk, de verteltrant te langdradig. Dus de volgende keer veranderde ik een woord, toen meer woorden en toen hele zinnen. Thuis pakte ik pen en papier en schreef Sneeuwwitje speciaal voor Tobias.

En ja hoor, hij was weer één en al aandacht.’

Vervolgens kreeg hij een heel toevallig telefoontje van zijn uitgever, met de vraag of hij zin had om de sprookjesklassiekers te illustreren. Thé: ‘En zo werd de Sprookjesverteller geboren.’ De boeken in deze reeks zijn dan ook geschreven alsof hij ze vertelt aan zijn kleinzoon. ‘Ik onderbrak het voorlezen destijds weleens en vroeg Tobias: “Wat vind jij er nou van dat die heks zo gemeen is, is er weleens iemand gemeen tegen jou geweest?” Zo kwam ik het een en ander over hem te weten. Of we discussieerden over een dubieuze keuze die een prins had gemaakt, en hoe hij, Tobias, het probleem dan had aangepakt.’

Anders dan Andersen Dit keer verzamelde de tekenaar de leukste sprookjes uit Rusland.

Deze zijn vaak erg verrassend: ‘Bij Andersen zou alles best in het echt kunnen gebeuren, maar bij de Russische zeker niet. Bijna iedereen kan toveren,’ legt Thé uit. Ook zijn tekeningen verlenen een bijzondere sfeer aan de verhalen. Zo dragen de personages traditionele kledij en zijn de paleizen versierd met kleurrijke motieven. Of de illustrator daar grondig onderzoek naar heeft gedaan? ‘Voor de kleding heb ik “russische sprookjes” gegoogeld,’ luidt zijn eenvoudige antwoord.

‘De motieven van de ene jurk combineerde ik met motieven van een andere, zo heb ik van alles bij

elkaar gesprokkeld.’

Russische kinderen hadden vroeger blijkbaar wel een sterke maag: deze sprookjes eindigen even zo vaak met een moord als met een huwelijk.

Toch zijn de verhalen en tekeningen niet al te eng. Thé: ‘Ik ben de gruwelijkheden niet uit de weg gegaan. Ik beschrijf ze niet, ik noem ze even in het voorbijgaan. Of ik relativeer ze soms door tussenzinnetjes als: “Nou ja, het is maar een sprookje.” Zo ook wat betreft de illustraties: in het verhaal “De mooie Wassilisa” wordt een vrouw levend verbrand. Ik heb de actie en de vlam gestileerd, waardoor het geen gore bedoening wordt.’

Als kompas gebruikt hij daarvoor zichzelf; het kind dat hij was. Dat kan hij zich gelukkig nog heel goed herinneren. ‘Lieve vrolijke plaatjes

‘Als dit een filmscène was, zou je de adem inhouden.’

Thé Tjong-Khing, De sprookjesverteller. Russische sprookjes, Uitgeverij Gottmer, 168 pagina’s (€ 19,99)

deden me niets. Nu nog steeds niets.

Maar ik kon me verliezen bij spannende of geheimzinnige plaatjes.

In het verhaal “Baba Jaga” bijvoorbeeld, waarin een meisje door een boosaardige heks achterna gezeten wordt, zou ik me als kind ernstig zorgen maken: hoe lang zijn die armen van de heks? En bij de prent aan het begin van het verhaal zou ik gedacht hebben: “Wat stom om dat huisje binnen te gaan, je ziet toch meteen dat het er niet pluis is?” Ik kon op deze manier heel lang met een illustratie bezig zijn.’

Hitchcock Dat de auteur altijd heel goed nadenkt over zijn tekeningen en het verhaal dat zij vertellen, blijkt ook uit zijn gebruik van kleur. ‘Daarmee kun je een heleboel bereiken,’ legt hij uit. ‘De prent van de wolf die de prinses grijpt in het verhaal “De tsarenzoon, de vuurvogel en de grijze wolf” heb ik vrolijk gekleurd, zodat je niet meteen snapt hoe ernstig de situatie is. Bij de prent van het huis van Baba Jaga heb ik het anders aangepakt: hier juist wel onheilspellende schaduwen, allemaal voorbodes van naderend onheil.’

Als hij tekent, denkt hij na als een regisseur. Zo vond hij het verhaal “De koopmansdochter” een van de leukste om te tekenen. Hierin steelt een oud vrouwtje een medaillon van een tafel. ‘Door de deuropening zie je de eigenares van het medaillon op de rug. Dit is pure Hitchcock.

Als dit een filmscène was, zou je de adem inhouden: zal de vrouw zich in de andere kamer op tijd omdraaien en de dief betrappen? Ik denk niet dat lezers precies zo zullen denken als ze dit plaatje bekijken, maar op een dergelijke manier bouw ik mijn illustraties op.’

Het blijkt, met zo’n sprookjesverteller als opa kun je wel groot worden. ‘Tobias? Die is nu achttien en studeert. Iets met computers.’

13 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

JEUGD

RECENSIE

De magie van sneeuw

Tijdens een koude nacht waarin het sneeuwt en vriest doet de ik-figuur van Op een koude winternacht aan de hand van tekeningen verslag van wat er allemaal buiten verandert door de sneeuw.

Welke kleuren verschijnen? Hoe veranderen de bomen? Hoe reageren de dieren? Aan het eind is het plaatje compleet en kan het kind voor wie de tekening is bedoeld, wakker worden gestreeld door het eerste licht.

GERDA VISSER

THÉ TJONG-KHING

Een prentenboek over een nacht vol sneeuw, speciaal gemaakt door de ik-figuur als verslag voor een slapend kind, zodat het bij het wakker worden weet wat er allemaal gebeurd is die nacht. Dat het een koude winternacht is, daar kom je niet onderuit: vrijwel iedere tekst op een nieuwe pagina begint met die woorden. En je ziet het ook aan de tekeningen.

Langzaam komen de takken vol ‘plukjes wol’ te liggen, reeën komen langs en ‘tekenen een aarzelend spoor op mijn witte blad’. Een uil vliegt je tegemoet, sneeuwhazen spelen in de sneeuw, gadegeslagen door een vos. Een kleine muis graaft ‘slim een gangetje naar het feest van vogelzaad dat uit het voederhuisje gevallen was’. Na het sneeuwen komt de vrieskou en tekent de verteller sterren als ‘glinsterende diamanten’ aan de bomen, probeert hij de kleuren te vangen die de nacht maakt en vraagt hij de vrieskou om ‘met zijn ijsklompjes’ over het raam van het kind te dansen. Als de tekening klaar is en het ochtend is, ziet het kind een prachtig sneeuwlandschap met alle dieren die in het verhaal voorkomen.

Isabelle Arsenault geeft met haar woorden het verhaal letterlijk kleur, want de tekeningen van Jean Pendziwol zijn in eerste instantie vrijwel helemaal zwartwit: het slapende kind in bed met een zwart Jean E. Pendziwol & Isaraam waardoor je de belle Arsenault, Op een eerste sneeuwvlokken koude winternacht, verlangzaam ziet vallen. taling: Bart Moeyaert, Daarna komen er meer Uitgeverij Querido, kleuren bij, maar altijd 28 pagina’s (€ 16,99) maar één per tekening: de groene, nog niet met sneeuw bedekte sparrentakken, de gele ogen van de uil, de blauwe vrieskou, de rode appeltjes aan de bomen. De beloofde eindtekening voor het kind is prachtig. Een ongerept sneeuwlandschap vol witte en blauwe tinten en alle dieren die in het verhaal voorkomen: ‘mooi en volmaakt en bijzonder – net als jij’.

Het is te hopen voor de kinderen die dit verhaal lezen of voorgelezen krijgen dat ze zelf ook nog eens wakker worden en op zo’n dik pak sneeuw getrakteerd worden. Want een ongerept pak sneeuw is magisch!

Op een avond valt er een ster uit de lucht.

Beer weet zeker dat die voor hem bedoeld is.

Hij gaat op weg om hem aan zijn vrienden te laten zien.

Dan ontdekt hij dat de ster steeds mooier wordt als meer dieren hem bewonderen.

Wat kan hij nu het beste doen?

Een ster voor iedereen is een stralend prentenboek over vriendschap en delen.

debuut Evelien Jagtman

Iets wordt alleen maar mooier als je het deelt

Ga voor een filmpje, kleurplaat en meer extra’s naar lemniscaat.nl

JEUGD

15 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKENKRANT TIPT

RECENSIES

Tussen de beesten en wilde rozen

Gestalkt op promoreis

Cerys is al jaren veilig in het koninkrijk Aloriya, omdat er een deal is gesloten met de Vrouwe die het bos aan de rand van het koninkrijk regeert. Maar terwijl Aloriya opbloeide, werd het bos donker, vervloekt en verboden.

Als een nieuwe koningin wordt gekroond, wordt het koninkrijk niet meer beschermd.

Het is aan Cerys om de Vrouwe te vinden en haar dorp te redden.

Je hebt één nieuwe volger van Chinouk Thijssen volgt Youtuber Sterre, die samen met drie andere influencers op promoreis naar Turkije gaat. Eenmaal daar heeft ze algauw het gevoel dat ze bekeken wordt.

Ashley Poston, Tussen de beesten en wilde rozen, vertaling: Lia Belt, Uitgeverij Van Goor, 304 pagina’s (€ 20,99)

Onder de radar Alex, Hannah en Elin zitten bij elkaar in de klas, maar hebben weinig met elkaar te maken. Elins exvriendje dreigt om een bepaald filmpje van haar te verspreiden. Hannah slaat op de vlucht als haar klasgenoten een gemene prank met haar uithalen. De drie leren elkaar pas écht kennen als alles uit de hand loopt…

Marcel van de Ven, Onder de radar, Uitgeverij Kluitman, 176 pagina’s (€ 15,99)

Koos zoekt een huis Ontdek samen met Koos hoe we voor onze aarde moeten zorgen.

Op een ochtend krijgen Koos en zijn vrienden de schrik van hun leven: alle bomen worden omgehakt!

Gelukkig weet Koos te ontsnappen, maar zijn huisje met al zijn spulletjes is weg. Koos gaat vol moed op zoek naar een nieuwe plek om te wonen. Help jij hem een nieuw huis te vinden?

gaten houdt. Het is al snel duidelijk dat, wie deze stalker ook is, diegene zeker geen goede bedoelingen heeft.

‘Zachte wangen. Zo zacht. Perfect om fijn te knijpen als ze niet luistert. Net zo lang tot het zo veel pijn doet dat ze bijna flauw gaat vallen. En dan zal ze luisteren. Ze moet wel.’ Hoewel we dus het verhaal ook meekrijgen vanuit het standpunt van de mysterieuze figuur, haalt Thijssen de spanning hier niet mee weg. Integendeel.

MICHELLE SCHULTE We zien hoe ver deze persoon gaat om diens doel te bereiken en we krijHet boek opent op een gen net genoeg hints om zelf prozwarte pagina met beren uit te zoeken wie er achter de een mail van Onur, camera’s zit. degene die de influenThijssen zet je constant op het vercers heeft uitgenodigd, keerde spoor. Alles en iedereen lijkt met informatie over de reis. Boven verdacht. Is degene die hen filmt de mail staat ‘Afstand: 3250 kilomeOnur? Of misschien zijn broer, die ter’. In eerste instantie lijkt dit niet de influencers rondleidt? Zijn het de verdacht; dat is waarschijnlijk de ouders van de broers afstand tussen Sterres bij wie ze verblijven? locatie in Nederland, en Of misschien zelfs de het Turkse dorp waar jongen die Sterre op ze zal verblijven tijdens het vliegveld tegende reis. Echter blijkt kwam en jaloers was niks minder waar wanop haar gratis vakanneer je bij de volgende tie? Hoe verder je in het zwarte pagina komt, boek komt, hoe meer vlak nadat de jongeren paranoïde je wordt. in hun verblijf zijn aanWanneer de foto’s van gekomen. Deze bladde ex en zijn nieuwe zijde begint weer met vriendin van een van ‘afstand’, alleen is deze de andere influencers dit keer maar vijftien opeens van Instagram kilometer. Deze zwarte zijn verdwenen, begon pagina’s blijken uit ik zowaar te twijfelen het perspectief te zijn Chinouk Thijssen, of de stalker hier iets van een onbekend perJe hebt één nieuwe volmee te maken had. soon die de influenger, Uitgeverij Clavis, Je hebt één nieuwe cers via camera’s in de 208 pagina’s (€ 18,95)

‘Zachte wangen.

Zo zacht. Perfect om fijn te knijpen als ze niet luistert.’ volger zal zowel jong als oud rillingen bezorgen. Binnen iets meer dan tweehonderd pagina’s zorgt de auteur ervoor dat je gehecht raakt aan deze vier jongeren. Je móet blijven lezen om te zien of het wel goed afloopt met ze. Wie fan is van young adult-thrillers zal deze niet willen laten liggen.

Klein huisje, grote problemen Liselot Jansen, Koos zoekt een huis, Uitgeverij Billy Bones, 32 pagina’s (€ 14,99)

De Ickabog Het koninkrijk Steenrijk was ooit het gelukkigste land ter wereld: goud in overvloed, een koning met de een fraaie snor en slagers, bakkers en kaasmakers met heerlijkheden voor iedereen. Alles was er perfect, behalve dan misschien de Zomphoek, waar volgens de legende de monsterlijke Ickabog woonde.

Maar is het wel een legende?

CHINOUK THIJSSEN

De dagen dat in de buurt op zoek gaan naar spannende ontdekkingen een avontuur was, liggen ver achter me. Maar eventjes kwam dat gevoel weer terug bij het lezen van Het vuurhuisje van Keir Graff. Alleen zijn de avonturen van Dagmar, de stoere hoofdpersoon, toch wel net iets spannender dan het vinden van een buitenlandse munt.

OGLAYA DOUA

J.K. Rowling, De Ickabog, vertaling: Wiebe Buddingh, Uitgeverij De Harmonie, 304 pagina’s (€ 19,90)

De zomer van de twaalfjarige Dagmar verloopt heel anders dan ze had gehoopt.

In plaats van met haar vader Trent op zoek te gaan naar speuralia en lekker met haar vrienden te chillen, zit ze vast met haar vader, stiefmoeder en halfbroertje in een tiny house op wielen midden in het bos. Alsof ze gaan kamperen. Een miljoen kilometer verwijderd van haar vrienden (zo voelt het) en zonder bereik in de middle of nowhere, zit er niks anders op voor Dagmar dan op onderzoek uit te gaan en een manier te vinden om het hele kampeeridee te saboteren. Dan ontdekt ze een gigantisch,

ontdekt ze boobyexcentriek gebouw in traps, een vrouw die het uitgestrekte woud mediteert in een isodat van een miljonair latietank om walvisblijkt te zijn. Zijn zoon, liederen te zingen en een over het paard sluit ze zelfs een (soort getilde jongen die alles van) vriendschap met heeft behalve vrieneen onmogelijke jonden, is een eikel maar gen die geobsedeerd is ook in voor avontudoor wedstrijdjes winren. Wanneer er een nen. Sommige avonbosbrand ontstaat, turen zijn wellicht wel wordt alles en iederheel avontuurlijk en een bij elkaar gedreven een tikje ongeloofwaar– tegen wil en dank – dig (van een roltrap een en moeten ze zien te paar verdiepingen naar ontsnappen aan de Keir Graff, Het vuurbeneden glijden om te vlammen. huisje, vertaling: Anneontsnappen aan een Iedereen weet dat een marie de Vries, Uitgebodyguard), maar dat twaalfjarige weghaverij Van Holkema & doet niets tekort aan de len van vrienden en Warendorf, 256 pagina’s lol van het lezen van de forceren om op een (€ 16,99) perikelen in het leven paar vierkante meter van Dagmar. te leven met familie waar je niet voor gekozen hebt, een recept is voor Het vervelende halfbroertje, de onwaarschijnlijke vriendschap, onheil. Graff weet goed die tegenhet zit er allemaal in. Graff heeft zin van een twaalfjarige te beschrijmet Het vuurhuisje een grappig en ven. In grappige dingen, zoals de hartverwarmend boek geschreven gezonde veganistische maaltijden waarin het uiteindelijk om familie van Dagmars stiefmoeder die niet en vriendschap draait. Fijn hoor, zo’n bepaald lekker zijn, maar ook in de eenzaamheid die Dagmar ervaart als kinderboek dat thema’s als scheidingen en familieruzies serieus neemt haar vriendinnen op een verjaardag zonder betweterig over te komen, en zijn waar ze niet bij kan zijn. Als je tegelijkertijd ook aandacht besteedt twaalf bent, is dat een van de ergste aan de fantasie en magie van het dingen die je kunt meemaken. kinderlijke. Voor de avontuurlijke Gelukkig weet Dagmar zich wel te lezer, jong of oud, een genot om te vermaken. Door haar nieuwsgielezen. righeid en drang voor avonturen

16 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKENKRANT TIPT

Paul Abels, Spionkoppen, Uitgeverij Prometheus, 400 pagina’s (€ 24,99)

Het boek Vliegende Hollanders van Marc Dierikx vertelt het ware verhaal van Anthony Fokker en Albert Plesman. Fokker bouwde vliegtuigen en Plesman was de grote kracht achter het ontstaan van de KLM. Het verhaal van de heren wordt gelijktijdig verteld en laat zien hoe verschillend ze in het leven stonden en wat

Philip Reedijk, Neemt u maar alvast afscheid, Uitgeverij Kosmos, 208 pagina’s (€ 20,99)

Schaduwdanser Tineke is een dochter van een berucht diamanthandelaar. De dreiging van represailles uit het misdaadmilieu zorgen voor angst in huis. Ook gaat ze gebukt onder de psychische terreur van haar oudere zus. Haar werk als showbizzjournaliste voor een Vlaams glamourblad confronteert haar met een nieuw soort terreur die haar naar een afgrond duwt die ze van vroeger kent.

De KLM bleef uitsluitend overeind dankzij enorme financiële steun van de overheid, en de postvlucht naar NederlandsIndië.

de been te krijgen. ze deden om hun vliegHet was de bedoeling dromen te bereiken. om het grote publiek Fokker begon zijn carriwarm te maken voor ère door zelf vliegtuigde luchtvaart. Niet lang jes te bouwen, dankdaarna werd de KLM zij grote financiële bijopgericht. De plannen dragen van zijn vader. waren ambitieus, maar Ook verdiende hij geld er waren maar weinig met stuntvliegen. Zijn passagiers die het ontwerpen waren lang aandurfden. niet allemaal goed Waar Plesman keihard en hij aarzelde geen bleef werken om Nemoment om technoloderland niet achter te gieën van andere boulaten lopen in de wedwers te gebruiken. Alles loop van de luchtvaart, om maar mee te komen Marc Dierikx, Vliegende was Fokker vooral bein de race van het snelHollanders, het ware zig zijn eigen zakken te ler, hoger en verder vlie- van Anthony Fokker en gen. Het is heel boeiend Albert Plesman, uitgeve- vullen. Hij beschaamde het vertrouwen van om te lezen hoe bar de rij Boom, 200 pagina’s Plesman meermaals omstandigheden van de (€ 22,50) en zorgde voor veel eerste vliegers waren: ijskoud, oncomfortabel en gevaarlijk. vertraging in de uitbreiding van de KLM-vloot. Vrienden zouden de heDe uitbraak van WOI veranderde ren nooit worden. De KLM bleef uitalles voor Fokker. Het Duitse leger sluitend overeind dankzij de enorme bestelde alle vliegtuigen die Fokker maar kon bouwen in zijn fabriekje in financiële injecties van de overheid Duitsland. Fokker stelde geen vragen en de enige winstgevende vlucht die ze hadden: de postvlucht naar en nam zelfs de Duitse nationaliteit aan. Hij bouwde het eerste jacht- Nederlands-Indië. vliegtuig waarmee machinegeweren Vliegende Hollanders leest als een konden worden afgevuurd zonder de trein, de hoofdstukken zijn vrij kort en prachtig geïllustreerd met zwartpropeller te raken. wit foto’s uit die vervlogen tijden.

Albert Plesman begon zijn carrière Het geeft duidelijk inzicht in hoe op de militaire academie en kreeg de dingen zich hebben afgespeeld al snel interesse in vliegen. Ook al en deed me beseffen hoeveel offers haalde hij zijn vliegbrevet, hij was er zijn gemaakt om de luchtvaart geen natuurtalent en legde zich te krijgen waar die nu staat. Het al snel toe op het organiseren van werpt ook nieuw licht op de KLM, die een luchtvaarttentoonstelling. In eigenlijk alleen maar bestaat dankzij 1919 was de Eerste Luchtvaarttende Nederlandse staat. Een discussie toonstelling (ELTA) een feit en wist die opnieuw actueel is…

Plesman zo’n 500.000 mensen op

Van Andescondor tot geluksvogeltje Tineke van den Eynde, Schaduwdanser, Uitgeverij De Geus, 288 pagina’s (€ 21,50)

In Het Einde Is Nu vertelt Aniana Taelman over hoe zij haar dementerende moeder ondersteunt. Daarbij komt een oud trauma naar boven: de zelfmoord van haar vader in 1997. Dit persoonlijke relaas blijkt vooral een zelfhulpboek.

SANDRA BROERTJES

Een beloofd land Barack Obama vertelt het verhaal van zijn onwaarschijnlijke odyssee van een jongeman die op zoek is naar zijn identiteit tot de leider van de vrije wereld, waarin hij in persoonlijke bewoordingen schrijft over de jaren waarin hij politiek werd gevormd en over de bepalende momenten in de eerste termijn van zijn historische presidentschap.

Er is maar weinig dat zo tot de verbeelding spreekt als de eerste luchtvaarders. Hoe spannend moet het zijn geweest om een vliegende pionier te zijn?

Beroemde namen als Charles Lindbergh en Amelia Earhart komen direct in me op. En natuurlijk Anthony Fokker: Nederlands trots.

CARIEN TOUWEN

Neemt u maar alvast afscheid Philip Reedijk, een voorheen gezonde vijftiger, heeft bijna vijf weken in coma gelegen door het coronavirus. Zijn familieleden stonden tot drie keer toe aan zijn bed om afscheid van hem te nemen. De dagboekfragmenten en chatberichten in dit boek maken duidelijk hoe het virus Philip bijna het leven kostte en zijn familie nog steeds in de greep houdt.

RECENSIES

Fokker en Plesman: tot elkaar veroordeeld

Spionkoppen Rond hoofden van inlichtingen- en veiligheidsdiensten hangt in Nederland altijd een waas van geheimzinnigheid. In landen als de VS en GrootBrittannië zijn zij veel bekender. De bazen van de Binnenlandse Veiligheidsdienst en de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, bleven lang in de schaduw. In Spionkoppen geeft Paul Abels de diensthoofden een gezicht en een profiel.

NON-FICTIE

Barack Obama, Een beloofd land, vertaling: Bep Fontijn en Frans Reusink, Uitgeverij Hollands Diep, 928 pagina’s (€ 45,00)

De Vlaamse debutante heeft jarenlang gezwegen over haar vaders volkomen onverwachte laatste daad, maar nadat ze haar pijn en woede daarover achter zich had gelaten, besloot ze lotgenoten een hart onder de riem steken. Met onder meer Het Einde Is Nu wil ze ‘het onbegrip voor nabestaanden’ verkleinen, maar dat onbegrip is niet voor iedere lezer invoelbaar: ze schrijft er nauwelijks over. De vader (‘mijn held’) blijft een onbekende voor de lezer: de echte hoofdpersoon is de naar geluk zoekende auteur.

Taelman beschrijft hoe uitputtend de combinatie van persoonlijke problemen en het zorgen voor een

aan de liefdesstroom tussen onze lichamen (…).’ Lezers die eenzelfde reis doormaken, kunnen daar vast iets van opsteken.

Hoewel Taelman zonder opsmuk kan schrijven en mij daarbij een enkele keer wist te raken, staat het boek vol met zinnen als: ‘De brok verwoestende pijn zit als een onwrikbaar beest vastgehaakt in mijn geest, priemt zijn scherpe klauwen tot heel diep in mijn rauwe vlees en kleurt mijn schaduw in met schoonsteenzwart roet. Hij maakt mijn grauwe silhouet nog langer dan mogelijk lijkt voor mijn gestalte van 1m69, alsof hij af en toe van gedaante verwisselt en de vorm aanneemt van een jagende Andescondor (…).’

Kortom, het was niet helemaal mijn smaak, maar mocht je wel van kleurrijke beeldspraak houden en wil je je net als de auteur stoutmoedig herpakken, dan kan Het Einde Is Nu herkenning en hoop bieden.

Aniana Taelman,

dementerende ouder is en dat zal voor veel mensen herkenbaar zijn, net als het feit dat het moeilijk is het leven weer te omarmen en dat je jezelf daarbij in de weg kunt zitten. Taelman ergert zich aan reacties van familieleden, zorgpersoneel en kennissen en deelt haar mening over mannen: ‘Het is best verbazingwekkend hoeveel mannen meteen geloofden dat ik als een zingend zonnig geluksvogeltje door het leven ging en mijn leven wel bijzonder aardig voor elkaar had – omdat ik me ook zo voordeed. (…)

Heeft de mannelijke bevolking echt niet meer mensenkennis in zich dan dat?’

Geleidelijk aan beseft Taelman dat ze verantwoordelijk is voor haar eigen geluk en raakt ze zover dat ze geen tegengas meer geeft aan ‘psychopaat Alzheimer’, maar geniet van de kleine dingen in het leven, zoals een omhelzing met haar moeder: ‘Mama en ik staren arm Het Einde Is Nu, Uitin arm naar het plafond, geverij Express Your I, onszelf verkwikkend 237 pagina’s (€ 23,00)

17 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

RECENSIE

NON-FICTIE

ANDRÉ HAZES

Het getekende leven van André Hazes Het leven van Nederlands grootste volkszanger ooit blijft interessant. Dat vonden de auteurs van de driedelige graphic novel Bloed, Zweet en Tranen ook. In elk van deze drie boeken wordt er een deel van het leven van André Hazes (letterlijk) in beeld gebracht.

DAAN BOEREN Laten we eerlijk zijn: alles wat er over André Hazes te weten valt, is al meerdere malen en op meerdere manieren verteld. Auteurs Jan-Willem de Vries en Ben Westervoorde geven dit zelf dan ook toe. ‘Op het eerste gezicht misschien wat overbodig, naast alles wat er al over Hazes is verschenen,’ schrijft het duo in het nawoord. Zij hebben het alleen iets anders aangepakt dan we van de meeste biografieën gewend zijn.

De Vries en Westervoorde gingen voor een stripversie. In illustraties schetsen ze het beeld van Hazes’ leven. ‘Wie niets weet over Hazes zou hem moeten leren kennen via deze verstripping,’ aldus de makers.

Ik moet toegeven dat ik ook niet al te

veel van de beste man afwist, op een aantal nummers na. Na het lezen van deze drieluik is dit veranderd.

Ik was erg blij verrast door de kwaliteit van deze biografie. De makers van de reeks hebben het voor elkaar gekregen om een leven in stripvorm over te brengen, zonder dat er belangrijke informatie wordt overgeslagen en met dezelfde diepgang als je in elke biografie zou verwachten. Door zichzelf in het leven van de voormalige volkszanger te storten, hebben ze geprobeerd om alle scènes zo waarheidsgetrouw mogelijk weer te geven. De geraadpleegde bronnenlijst liegt er dan ook niet om: in totaal zijn er elf bronnen in de research gebruikt, waaronder boeken, documentaires en tv-programma’s.

Diepgang Samen met de erg mooie illustraties is het project dan ook goed gelukt.

Het vaak lastige en moeizame leven van de Amsterdamse grootheid springt van de pagina’s af. De ellende begon al in zijn jeugd, te lezen in Bloed. Zijn vader behandelde hem slecht en hij reageerde zijn frustraties af op zijn gezin. Drank speelde in het leven van André’s vader een grote rol, iets wat zijn zoon later van hem over zal nemen.

Zo is in Zweet te lezen hoe hij

daaraan ten onderging. Hierin volg je hoe hij probeerde zijn huis in brand te steken na een ruzie met zijn tweede vrouw Ellen, toen hij dronken thuiskwam. Dit was de klap op de vuurpijl na vele voorgaande discussies tussen de twee. Daar kwam nog bij dat hij in de aanloop naar zijn concerten veel last had van stress en spanningen, wat voornamelijk wordt beschreven in het laatste deel, Tranen. Hierdoor zat Hazes veel aan het bier en de sfeer werd er thuis niet beter op. In de week van het concert zat hij dan ook vaak in een hotel, om spanningen in het gezin te ontlopen. Hij werd op het einde een betere vader en echtgenoot. Helaas was dit alleen te laat, de gezondheidscomplicaties stapelden zich op. De derde hartstilstand was fataal. Het boek sluit met de hoop dat Rachel nu

Het vaak lastige en moeizame leven van de Amsterdamse grootheid springt van de pagina’s af.

Jan-Willem de Vries en Ben Westervoorde, Hazes. Zijn getekende levensverhaal (Bloed, Zweet, Tranen), Uitgeverij Silvester, 240 pagina’s (€ 39,95)

eindelijk rust kan krijgen.

Ondanks deze zware onderwerpen ga je van pagina naar pagina, tot je ineens door alle drie de delen heen bent. Of ik na het lezen van zijn levensverhaal wel fan ben geworden van Hazes’ muziek? Nee. Maar dat zegt natuurlijk niets over dit knappe resultaat.

...2020... ...een bijzonder jaar om in je kast te zetten...

R eid, G eleijn se & Van Tol

FU CO LL R EDI ONA TIE !

Fokke &

het afzien van 2020

Reid, Geleijnse

& Van Tol

...en snel te vergeten.

Fokke & Sukke - Het afzien van 2020 | Reid, Geleijnse & Van Tol Full color | 112 pagina’s | ISBN 97894909690 | € 12,50

www.catullus.nl

19 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

RECENSIE

NON-FICTIE

THE CURRY GUY

COLUMN ONZE TAAL

Een explosie van smaken De keuken vult zich met warme specerijen en verjaagt de kilte in deze koude maanden. Het boek The Curry Guy Compleet staat vol met geurige tandoorimaaltijden en curry’s aangevuld met bijgerechten.

Dan Toombs geeft met dit boek een meer dan complete kijk in de Indiase keuken.

SABRINA DE WIT Toombs combineerde voor dit boek de beste gerechten uit zijn eerdere boeken met nieuwe gerechten. Hij is constant bezig met het finetunen van zijn recepten. Social media spelen daarbij een belangrijke rol: hij beheert zijn eigen kanalen en weet wat er speelt.

Tips van koks neemt hij ter harte en vragen van mensen zorgen ervoor dat hij gevoed wordt met nieuwe ideeën. Daarnaast heeft hij ook een YouTube-kanaal waarop hij laat zien hoe je de gerechten klaarmaakt. En nee, dit gebeurt niet in een bijzonder

Dit kookboek is een soort cadeautje: superdik, een harde kaft met een reliëf erin. Het straalt luxe uit.

Vegetable Korma

Chicken Zafrani

Van alles over letters

chique keuken. Hieruit zie je dat het gaat om een gewone man, met een uitgesproken passie voor de curry-keuken.

Dit kookboek is een soort cadeautje: superdik, met een harde kaft met een reliëf erin. Het straalt luxe uit. En dat is precies wat we in deze coronatijd willen! Nu uit eten gaan niet altijd tot de mogelijkheden behoort, zullen we er zelf wat van moeten maken. Een feestje is het al bij het openslaan, je ziet de kleurrijke gerechten. De één nog lekkerder dan de andere. Veel van dat lekkers is gewoon te combineren in een meergangendiner, waardoor je niet hoeft te kiezen. Al staan er ook recepten in die zich uitstekend lenen om gewoon van tevoren te maken en met een stukje naan naar binnen te scheppen na een heerlijke wandeling in de natuur. Even opwarmen terwijl de keuken zich opnieuw vult met de specifieke geuren die deze Indiase gerechten zoveel smaak meegeven.

Het boek heeft een duidelijke indeling. Zo heeft Toombs bijvoorbeeld de volgende hoofdstukken gebruikt: ‘Voorgerechten’, ‘Authentieke curry’s’, ‘Basisrecepten’, ‘Klassiekers’, ‘Karahi-, habdi- en baltirecepten’, en tot slot ‘Chutneys, tafelzuren en sauzen’. Ook wordt er duidelijk per gerecht aangegeven of het glutenvrij, vegetarisch of veganistisch is.

Waar je wel op moet letten zijn de ingrediënten. Als je niet in een grotere stad woont en geen toko in de buurt hebt, dan wordt het wel zoeken. Het mooie is dat als je al die kruiden eenmaal in huis hebt, je ze vaak weer kunt gebruiken voor een ander gerecht. Zelfs Jonnie Boer heeft hiervoor kant en klare kruiden in de supermarkt. Dat is weliswaar

Kashmiri Mutton Rogan Josh

Butter Chicken

De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Alles begint met A van Diedrik van der Wal. RAYMOND NOE

Dan Toombs, The Curry Guy Compleet, Uitgeverij Good Cook, 352 pagina’s (€ 30,95)

niet helemaal hetzelfde, maar soms moet je het doen met wat je voorhanden hebt.

Als je met je The Curry Guy Compleet in de keuken staat en je bent niet gewend met deze kruiden te koken, is het even wennen. Je waant je direct in een ander land. Bij mij wakkerde het boek het vakantiegevoel weer aan. Het onbekende waarvan, als je eenmaal de geuren hebt geroken, ze voor altijd aan een herinnering vastzitten.

Nu we met kerst misschien beperkt zijn in hoe we het vieren, is er een mogelijkheid om nieuwe herinneringen te creëren door uitgebreid te koken met deze uitgesproken smaken. En voor degene die deze keuken al aardig eigen is, is er nog genoeg nieuws te ontdekken in dit boek.

Diedrik van der Wal is letterkenner.

Geen graficus of typograaf of letterontwerper, maar iemand met een fascinatie voor het alfabet. Iemand die vooral héél véél wéét over letters, en dan vooral ook over de verhalen, wetenswaardigheden en (historische) bijzonderheden die ermee te maken hebben (zoals waarom letters de vorm hebben die ze hebben, dat soort dingen). In zijn boek Alles begint met A zijn veel van die verhalen verzameld. Het is een soort letterencyclopedie, geïllustreerd met mooie en grappige afbeeldingen, die niet de pretentie heeft om wetenschappelijk of volledig te zijn, maar waarmee de auteur vooral zijn fascinatie voor de faits divers en petites histoires van de letterkunde wil overbrengen. Zo lezen we onder de i onder meer dat deze letter samen met de o de bouwsteen van de rest van het alfabet is, dat de i door zijn vorm als symbool voor mannelijke viriliteit beschouwd wordt (maar ook geassocieerd wordt met ‘klein in afmetingen’), waarom de i tegenwoordig een trendy voorvoegsel is (als in iPod en iPhone), waarom er een puntje op de i staat – en wat W.F. Hermans en Harry Mulisch van de i vonden. En bij de j lezen we dan dat die ooit begonnen is als verlengde i. Van der Wal heeft tien jaar aan het boek gewerkt, en dat zie je af aan de mooie illustraties en de verzorgde inhoud – die werd vormgegeven door de beroemde Diedrik van der Wal, Piet Schreuders. Een Alles begint met A, Uitleuk en boeiend geverij De Harmonie, bladerboek.

320 pagina’s (€ 39,90)

Zo lezen we onder meer wat Hermans en Mulisch van de i vonden.

Lamb Rogan Josh

Broccoli Curry

Het Genootschap Onze Taal is een vereniging voor taalliefhebbers, dat elke maand het blad Onze Taal uitbrengt en daarnaast fungeert als Taaladviesdienst. Kijk voor meer informatie op:

www.onzetaal.nl.

Aniana Taelman Het Einde Is Nu Het Einde Is Nu, een nieuw begin “Toen ik het boek in de winkel a!aalde, voelde het alsof ik goud in handen had.

Intuïtief wist ik: hierin zal ik herkenning vinden!”

Anja W.

Een aanrader van formaat “Waar anderen zouden dichtklappen, toont de auteur het diepste van haar ziel en vindt ze met schijnbaar gemak de perfecte bewoording om haar verhaal vorm te geven.

Je wordt op sleeptouw genomen door haar rollercoaster aan emoties die beteugeld worden door een ongelooflijke veerkracht en een positieve ingesteldheid waardoor het immense verdriet, de onmacht, radeloosheid en rouw getransformeerd worden tot hoop en onvoorwaardelijke Sylvie V. liefde.”

“Het besef dringt door dat ik de enige ben die mezelf kan bevrijden. Niets of niemand bezit die macht. Het enige wat ik nodig heb, is een andere kijk.”

Geluk Na Zelfmoord?

Het ligt op je te wachten.

Een autobiografie over persoonlijke kracht. Het perfecte kerstgeschenk.

www.GelukNaZelfmoord.com

Express your İ

21 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Het Einde Is Nu In Het Einde Is Nu vertelt Aniana Taelman over het dementieproces van haar moeder, maar komt ook de zelfmoord van haar vader aan de oppervlakte.

Vroeger zou ik gezegd hebben dat ze overdrijft, dat de verpleegsters de mensen hier zeker geen kou zouden laten lijden. Maar vandaag antwoord ik met een oplossing. Had ik toen ook maar mijn snavel kunnen houden!

Aniana Taelman, Het Einde Is Nu, Uitgeverij Express Your I, 230 pagina’s (€ 23,00) www.expressyouri.com

Ik zucht heel diep. Hoe had ik dat ook kunnen voorzien? In het begin was elke confrontatie een groot raadsel. Hoe kon ik weten wat er zich afspeelde in haar hoofd? Hoe kon ik weten of die angsten haar bestaan overheersten of eerder in vlagen aanwoeien, met hopelijk tussenin een windstil moment? Ik had helemaal geen controle. Niet over haar, niet over haar ziekte, over niets.

Maar ik wilde juist controle over alles, dus moest ik haar confronteren. Ik moest te weten komen hoe die verbeten strijd in haar hoofd eruitzag. En dus bleef ik doorvragen over de inhoud van haar warrige verhalen. Om haar te kunnen helpen moest ik eerst haar geest doorzien. Ik kon niet anders dan vragen stellen.

Mijn moeder veranderde op slag in een vijandelijke rivaal, die een strijd tegen haar verslagenheid met mij uitvocht.

‘Ik had toch echt gedacht dat jij slimmer was!’ kafferde ze. ‘Wat kraam jij toch allemaal uit? Hoe durf jij zoiets te zeggen? Mij zo verwijten! Ik vergeet niet, hoor! Wat denk jij wel over mij? Jíj vergeet! Jíj! We zullen je dan toch nog naar het gekkenhuis moeten brengen. Onze papa heeft het altijd gezegd.’

Nu weet ik beter en zal ik haar nooit meer naar haar angsten terugleiden. Ik heb – met enige vertraging – mijn les geleerd. Misschien heeft mijn moeder mij al jarenlang hierop voorbereid.

‘We staan er voor en we moeten er door,’ zei ze, omdat zij geen andere keuze had. Misschien heeft die mantra in mijn hoofd mij het inzicht gebracht dat ook ik geen andere keuze meer heb, anders dan doorleven. Maar hoe kan ik, met zoveel grootste dromen, berusten in een leven vol angsten, ziek-zijn, onverwerkte pijn en verdriet? Zo’n leven is geen leven en ik wil nét zo graag weer leven.

Het besef drong door dat ik de enige ben die mezelf kan bevrijden. Niets of niemand in de buitenwereld bezit die macht. Het enige wat ik nodig had, was een andere kijk. Sinds ik aan den lijve heb ondervonden hoeveel aangenamer de neuroloog overkwam, menselijker ook, sinds ik mijn gedrag veranderde, sinds ik me dankbaar voelde omdat hij tussenbeide kwam en mijn moeder redde van de afgrond, ben ik me ervan bewust geworden dat wat ik bij een ander zie, niets meer of minder is dan de heftige strijd die ik met mezelf voer en ook uitlok.

Stond ik te tieren als een wild beest omdat mijn moeder me zei dat ze zich zou verhangen, dan was dat puur een uiting van mijn eigen pijn, van mijn karrevrachten onverwerkt verdriet. Kon ik jarenlang geen woord uitspreken over wat ik op het thuisfront beleefde, dan was dit puur mijn eigen verzet, mijn eigen rebellie tegen haar ziekte en tegen ons leven.

Alsof mijn mijmeringen over mijn aangepaste manier van handelen weergalmen door de gang, komt op dat moment een goedlachse, zwartharige verzorgster de kamer binnen.

‘Hoe gaat het met Moniekske?’ zegt ze veel luider dan nodig. Mijn moeder hoort nog goed, hoor, denk ik maar ik zwijg. ‘Ik heb hier een kiwi voor jou!’

De dame zet het bordje met het fruit op tafel en voor ik het goed en wel besef is ze de deur alweer uit. Ik blijf verbouwereerd naar de dichtgaande deur staren, hou me een fractie van een seconde in, spring dan overeind en stuif haar achterna.

‘Excuseer, mevrouw, goedendag, mag ik u iets vragen? Ik kan nu wel zelf mijn moeders kiwi snijden, maar als ik of mijn zus er niet bij zijn, dan zou het zeer fijn zijn als jullie dat voor haar doen. Anders ligt het er morgen nog.’

‘Natuurlijk, dat is geen probleem. We moeten onze nieuweling nog een beetje leren kennen. Je ziet toch echt niet dat Monique dement is, zo’n mooie mevrouw.’

‘Ik ben niet dement, hoor!’ zegt ze. In die vijf woorden hoor ik zowel verontwaardiging als de broosheid van haar twijfel.

‘Natuurlijk niet, mama. Ze heeft het over iemand anders. Trek je er maar niets van aan.’

Ik neem het bordje met de in schijfjes gesneden kiwi en zet het op een handdoek in haar schoot.

‘Hier,’ zeg ik, ‘een vorkje.’

‘Ze zit toch nog in het beginstadium?’ gaat de verzorgster verder, op een toon die vraagt om bevestiging.

Ondanks mijn verwoede pogingen om deze situatie te accepteren zoals ze is, krijgt mijn woede opnieuw de overhand en schiet ik in een furie, onhoorbaar voor elke buitenstaander, maar mateloos scherp voor mijn eigen ziel.

Ik scheld haar de huid vol.

Maar wel in stilte.

‘Mijn moeder ziet er inderdaad nog goed uit, ja! Maar kijk verdomme eens verder dan je neus lang is. Heb jij dan geen greintje mensenkennis? Heb jij wel voldoende ervaring? Ze zit in fase drie! Ja, daar zitten we nu eenmaal mee! Ik weet ook wel dat ze op haar leeftijd nog in de fleur van haar leven zou moeten zijn! Maar heb jij dat dan niet door? Zie jij dat nu echt niet? Mijn moeder is een wereldkampioene in het verbergen van haar toestand!

Dat zie je zelf toch ook of heb je geen ogen in je kop? Te zot voor woorden!

Straks blijkt nog dat ik beter weet hoe die monsterlijke ziekte in elkaar zit dan jij! Wij hebben er verdomd jaren over gedaan om de stap naar dit oord te durven zetten. Te kunnen zetten! Wel, te moeten zetten, omdat het gewoon niet anders kon!

Niet meer kón! Begrijp je? Ze werd een gevaar voor zichzelf! Elke godganse dag belde ze ons! Dertig, veertig keer per dag! Ze zou zich onder een auto smijten! Weet jij wel goed wat dát betekent? Wat dát met een mens doet! Met óns! Maar dat hoef jij helemaal niet te weten. Wij hebben van ons hart een steen moeten maken, op bevel van haar dokter. Dat was het allermoeilijkste, maar we hebben het toch gedaan! Voor haar!

Voor haar welzijn! Voor haar gelukkige oude dag!’

Ik val moedeloos neer op het eenpersoonsbed, zoek houvast in de lakens en zucht heel diep.

‘Ah, mevrouw,’ zeg ik, ‘u moest eens weten. Ze zit jammer genoeg al in fase drie en we zouden het heel fijn vinden als er navenant voor haar gezorgd zou kunnen worden.’

‘Daar zijn we voor, om goed voor onze mensen te zorgen,’ lacht de verzorgster. Ze wrijft liefdevol over de rug van mijn moeder, wier energie onmiddellijk verandert. Angst maakt plaats voor hartelijkheid. Ik voel me meteen zo dankbaar, aan wie of wat dan ook, dat ik mijn temperament in toom heb kunnen houden.

Ik slaak een zucht van opluchting.

‘Dank alvast voor de goede zorgen,’ zeg ik. ‘Ik voel nu al dat ze hier zoveel beter verzorgd zal worden dan in het ziekenhuis. Daar kan ik een boek over schrijven, weet u.’

Ze neemt afscheid en ik vraag mama of ze even wil rusten op bed. Dat blijkt een goed idee. Ze ligt hier bij me en slaapt vredig als een engeltje. De stilte is de balsem voor onze wonden. Ik zie haar wimpers lichtjes trillen in haar slaap en glimlach vertederd. Wat is ze nog mooi, denk ik. Nu ze slaapt, zijn haar gelaatstrekken gladder, alsof iedere nieuwe ademteug de diepte van haar zorgrimpels uitgomt, nu de wreedheid in haar geest voor even het zwijgen is opgelegd.

Zo hou ik het hier best uit, weg van de geur op de gang, van de schreeuwende, demente oudjes in de naastliggende kamers, hier alleen met haar, tussen deze vier muren, waarbij ik me dan maar moet inbeelden dat we samen bij haar thuis zijn. Het enige wat nodig is, is een andere kijk.

De beste literatuur voor de donkere dagen

Spannende roman over een vader en zijn dochter in een wereld zonder water. Maja Lunde verbindt op toegankelijke wijze heden en verleden met elkaar en brengt daarmee twee ontroerende verhalen over de impact van klimaatverandering samen.

‘Een levensecht verhaal over de zoektocht naar liefde en verbinding.’  CHICAGO REVIEW OF BOOKS

Een intelligente, ontroerende en scherp geschreven roman over hoe het is om op te groeien in een religieuze gemeenschap.

Gebaseerd op eigen ervaringen van de auteur, die op haar vijftiende zelf uit zo’n gemeenschap stapte.

‘Wat een boeiende en geslaagde roman over het keurslijf van het geloof.’  FAZ

Een klein dorp. Een dreigende pandemie.

En een geweldig verhaal over de mensheid.

Een hartverwarmende roman die laat zien dat een gemeenschap een crisis kan overwinnen met solidariteit.

‘Een lief, opbeurend verhaal over het tegenhouden van een ramp in een afgelegen hoek van Cornwall.’  FINANCIAL TIMES

www.uitgeverijsignatuur.nl

Naamloos-1 1

01-12-2020 10:21:51

23 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Toen ik alle dingen zag Een najaarsdag in 2018. Een man koerst op een racefiets door Noord-Holland, dicht langs de kust. Hij heeft een opdracht, al blijft die ongewis. Peilt hij de aard van de landstreek? Misschien zoekt hij zijn afkomst, want de provincie is zijn ziel.

Jacob Groot, Toen ik alle dingen zag, Uitgeverij de Harmonie, 192 pagina’s (€ 22,50) www.deharmonie.nl

Juichend is mijn stemming dus allesbehalve, maar je hebt de plicht te geloven. Sterker nog, als ik op de Parallelweg om me heen kijk, en wat kan ik anders, want de weg is recht en slecht en de schemering heerst, zinkt de moed me in de schoenen die van wanhoop rapper trappen.

Zo rijdt een renner die na pech zijn rivaal achtervolgt, uitgetreden, buiten zichzelf, alsof hij hoogstpersoonlijk beiden is, de lul en de zegepraler, terwijl hij juist niemand meer voorstelt, en alleen in die hoedanigheid kans van slagen heeft, als Nobody.

Als een sprakeloos gezang daalt de avond. Het parallelle motorische spektakel zorgt voor de begeleiding. Grauwe Pracht heet het stuk en Nobody speelt mee omdat er niets anders overblijft, tenzij hij wil worden uitgeveegd zonder dat een spoor hem nog weet aan te wijzen. Vergeefs is de vervulling van het zwerk, afgedaan heeft het vertelsel,

tot voor kort nog ijdel en behaagziek, een flakkerende lamp beschijnt de plot, herleid tot een ogenblik, verlengd in een streep, jaagpad geheten, waarop, naast de koorts van de A9, terwijl het kanaal doet of het slaapt, alleen nog snelheid wordt gemeten.

Nobody jaagt door de keel van de Kop. De keel gromt en laait, maar ontsluit tevens de schijnbaar oneindige ruimte van de holte onder de schedel die gelicht lijkt, want verder volstrekt leeg ligt, open en bloot, slechts beschermd door de valse pruik van de schemer.

Over de Kop valt intussen de avond en iedere landman behoort nu met de hoed in de hand te zien hoe de grond onder zijn voeten wordt weggemaaid. In de huizen verbergt men zich. Het vee schoolt samen. Op knoppen wordt gedrukt, op toetsen, ontelbare vingers, zelf blind, spelden braille op touchscreens, een kunstglans, samen met lampen en spotjes, om het donker te bezweren dat zich welvend installeert boven de zone waarin men doet alsof er niets aan de hand is, terwijl men wordt samengedrukt in het donker, nog niet de nacht, maar de bode ervan, nog niet de avond, maar de dood van de dag, de tombe van de luister, al stelt het nog geen mallemoer voor, een annonce niet eens, slechts een glimp, een zweem van wat het

zou kunnen zijn, maar het nadert, en juist in de nadering is het er, zonder dat het voorkomen kan worden.

Ben ik nog in beeld? Over mezelf had ik het zelfs de godganse dag liever niet willen hebben, en als er een andere indruk is ontstaan, ook bij mij, dan moet dat komen omdat ik me heb onderworpen aan de werktuiglijkheid van de reflectie. Spiegeling of reflex, het maakt niet uit, ik teken op, ik zeg wat ik zie, gebruikmakend van het persoonlijk voornaamwoord alsof het op een ander slaat, terwijl de rechtmatige eigenaar ontbreekt, een werkwijze die in de loop van de dag steeds stelliger haar stempel drukte op de gang van zaken, om niet alleen mezelf ervan te overtuigen dat de eerste persoon enkelvoud inderdaad niks voorstelt. Want niet namens een identity maak ik mijn tournee, nee mijn identity bestaat juist bij de gratie van de afwezigheid ervan, mijn verhaal behelst het zoeken ernaar, zonder verwachting in de hoop dat ze me onderweg zal toevallen.

BOEKFRAGMENT

Zo tedere schade…

Na 54 jaar huwelijk verliest Hans zijn vrouw Melissa aan longkanker. Zijn verdriet is ondragelijk, als afleiding stort hij zich op een oude moordzaak.

Hans Vervoort, Zo tedere schade…, Uitgeverij Brooklyn, 160 pagina’s (€ 17,50) www.uitgeverijbrooklyn.nl

Voor een snelle zelfdoding had ik de moed niet, was me al direct na Melissa’s overlijden duidelijk geworden. Drankmisbruik leek een goed alternatief. Maar nu drank me niet snel genoeg uit het leven hielp besloot ik de resterende tijd te doden door Melissa’s opdracht uit te voeren en op zoek te gaan naar de identiteit van het lijk in Huis ter Heide.

Misschien kon ik het best de politie in Zeist vragen wat ze al wisten en of ik ze ergens mee kon helpen.

0900-8844 was het telefoonnummer, zag ik op hun website. Maar ik had na mijn pensioen, dus al bijna twintig jaar, bijna nooit de telefoon in handen gehad. Telefoonangst!

En waarom? Omdat ik […] eigenlijk nooit iets te zeggen had, maar nog wel sterk het gevoel had dat er geen stilte mocht vallen. Ik belandde dan in babbelmodus en sloeg onzin uit totdat de persoon aan de andere kant het gesprek overnam of beëindigde. Al een paar maanden nadat ik was gestopt met werken zei ik tegen Melissa: ‘Laten we de telefoon wegdoen. Je weet, ik kan er niet tegen om met mijn oor tegen andermans

oor te staan. En dat is toch feitelijk wat je doet als je belt.’

Ze lachte, maar was niet om te krijgen. Dus spraken we af dat vanaf dat moment zij alle telefoontjes zou doen en ontvangen en dat ik alles zou doen wat schriftelijk moest. En dat werkte. Als zij op pad was en mij nodig had, dan mocht ze me bellen, maar daar hadden we een geheime code voor[…].

Het gebeurde gelukkig maar zelden dat Melissa mij nodig had als ze op pad was. Hoe ouder we werden hoe minder behoefte we hadden om zonder de ander op stap te gaan. En hoe minder behoefte we hadden om überhaupt op stap te gaan.

Nu zij dood was, voorgoed weg, zou ik zelf de telefoon weer in gebruik moeten nemen. Ik voelde er niets voor en liet er een paar dagen overheen gaan voordat ik het eindelijk aandurfde het politienummer te bellen. Dankzij een zorgvuldig voorbereid tekstje dat ik driemaal moest herhalen voor ik werd doorverbonden naar steeds een andere afdeling, kreeg ik een afspraak met de dienstdoende rechercheur Harmsen. Hij wilde me de volgende dag om 8.50 uur op het bureau ontmoeten, maar ging na veel aandringen van mijn kant (‘Ik ben geen ochtendmens’ ) akkoord met twee uur ’s middags.

En zo reed ik op vrijdag 1 maart 2018 naar de Utrechtseweg 141 in Zeist. […]

Al na enkele minuten zat ik in het hokje van dienstdoend rechercheur Harmsen. […]

‘U komt hier in verband met de verdwijning van uw dochter,’ liet hij me weten.

‘Ik dacht het niet,’ zei ik. ‘Ik heb geen dochter.’

‘Ach, u bent gebrouilleerd!’ Hij maakte een kleine notitie en gaf zijn hoofd een rukje naar rechts. ‘Hm. Wanneer hebt u haar voor het laatst gezien?’

‘Ik zeg u toch, ik heb helemaal geen dochter.’

Nu keek hij me even doordringend aan. ‘Zo komen we niet verder, meneer Uiterwaal.’

‘Ja sorry, maar ik heet Heijmenberg.’

Een denkrimpel op zijn voorhoofd en opnieuw een rukje van zijn hoofd naar rechts. Hij bladerde even in een stapeltje papieren op zijn bureau. ‘Ik zie het nu. U komt voor het lijk aan de Hobbemalaan.’

b;†‰ bij Uitgeverij de Brouwerij

             Â

;| ;hv;m_†bv Ň -1t†;Ń´bm; ,buhÂŒ;; Ň Ć’Ć•Ć? r Ň ŨƑĆ?ġƖƖ

Ken  je  me  nog?   |   Willem  Brouwer   |   192  p   |   ₏20,00

             olrŃ´o|7;mh;m bm 7; Ć?Ć•; ;;†‰Ě _;hv;ubf ˆ;uoouÂŒ--h|; ÂŒb;h|;m ;m u-lr;mÄş ;m -ˆom|††uŃ´bfh ˆ;u_--Ń´ or 0-vbv ˆ-m 0;v|--m7; r;uvom;mġ 0ub;ˆ;m ;m ruo1;vv|†hh;m oˆ;u 7; l-vv-Ń´; _;hv;mf-1_| bm _;| †b|v; -l0;u]Äş

Hoe  alzheimer  steeds  dieper  ingrijpt  in  het  leven  van  artsenechtpaar  Brouwer.  )bŃ´Ń´;l 0Ń´bf[ ÂŒou];m ˆoou ÂŒbfm 7b;r 7;l;m|; ˆuo†‰ $bm;h;Äş oh bm 7b| ˆ;uĹŠ ];ˆou7;u7; v|-7b†l hb;v| _bf ;uˆoou ol _--u |o| _;| Ń´--|v| |_†bv |; _o†7;mÄş

; fom]; ˆuo†‰ ˆ- om|lo;| or 7; ÂˆŃ´Â†1_| ˆoou Äź_;hv;m0bvv1_orÄ˝ ŕĽ˜um;u 7b;mv |;];mv|-m7;uġ 7; f;ÂŒÂ†ŕ¤ ;| r-|;u "r;;Äş bf v1_u;;= ;;m 0o;h |;];m 7; vervolgingen,  maar  mag  dat  van  zijn  orde  niet  zelf  publiceren.  Met  haar  ];ÂŒ;Ń´v1_-r om7;um;;l| ˆ- ;;m ];ˆ--uŃ´bfh; |o1_|Äş ISBN:   9789083114514

"olv lbfl;u| _bf oˆ;u _†m ‰;uhÂŒ-l; Ń´;ˆ;m -Ń´v ]‹m-;1oŃ´oo] ;m -m;v|_;vboŃ´oo] ;m 0Ń´bh| _bf |;u†] or 0;|;u; া f7;mÄş † Ń´;;[ ÂŒbf bm _--u ;b];m ‰;u;Ń´7 ‰--ubm _bf |o;]-m] ruo0;;u| |; hubf];m ;m ‰bŃ´ ‰;|;m _o; ÂŒ; 7;mh|ġ _o; ÂŒ; _;l ÂŒb;|Äş Is  hij  voor  haar  nog  de  partner  van  weleer?                   ISBN: 9789083114507

Er zijn veel meditatieboeken, maar er is maar ĂŠĂŠn Deepak Chopra ‘Ga zitten, stop en kom eerst eens tot jezelf.’

Verkrijgbaar in de (online) boekhandel Handboek Mediatie Leer bewuster en lichter leven Deepak Chopra | â‚Ź 22,50

25 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Vorsten van Albion In deze epische geschiedenis vol moed, bedrog en ambitie brengt Dan Jones de dynastie in beeld die regeerde voordat de Tudors aan de macht kwamen.

De Plantagenets brachten de beste en de slechtste koningen van Engeland voort.

Dan Jones, Vorsten van Albion, Uitgeverij Omniboek, 680 pagina’s (€ 35,00) www.omniboek.nl

Wie waren de Plantagenets? De naam werd door geen van de mensen in dit boek gebruikt om zichzelf te beschrijven, met uitzondering van één: Godfried, graaf van Anjou, een knappe, oorlogszuchtige, roodharige jongeman die in 1113 werd geboren en die een gele brembloesem op zijn hoed droeg en zijn schild met leeuwen versierde.

De naam ‘Plantagenet’ werd afgeleid van de Latijnse naam voor de brem (planta genista), terwijl lions passant guardant (‘gaande, aankijkende leeuwen’) het heraldische symbool van het Engelse koningschap zouden worden, waarachter de grote legers marcheerden die overal van de kille Lowlands van Schotland tot op de stoffige vlakten van het Midden-Oosten ten strijde trokken. Het heeft iets ironisch, want Godfried bezocht Engeland nooit, had nauwelijks belangstelling voor de ontwikkelingen in het koninkrijk en stierf in 1151, drie jaar voordat zijn oudste zoon de Engelse kroon erfde. Niettemin is Plantagenet een machtige naam. De van Godfried afstammende koningen regeerden

Engeland meer dan twee eeuwen lang, te beginnen met Hendrik II, die de troon in 1154 besteeg, en eindigend met Richard II, die zijn kroon in 1399 kwijtraakte aan zijn neef Hendrik Bolingbroke. Ze waren de langst regerende Engelse koninklijke dynastie, en in hun tijd kwam een aantal basiselementen tot stand van wat we nu kennen als Engeland.

De grenzen van het gebied kwamen vast te liggen. De relaties met de buurlanden – met name Schotland, Wales, Frankrijk en Ierland, maar ook de Lage Landen, de pauselijke staat en de Iberische staten die uiteindelijk Spanje zouden gaan vormen – namen vaste vorm aan.

Onder de Plantagenets kwamen grondslagen van juridische principes en bestuursinstellingen tot stand die tot op de dag van vandaag zijn blijven bestaan – sommige opzettelijk, andere door toeval of onder druk.

De Engelse geschiedenis en legenden werden omrankt met een rijke mythologie waarin ook de cultussen van de twee nationale heiligen, Edward de Belijder en SintJoris, hun plaats kregen. Het Engels ontwikkelde zich van een ongecultiveerd, tamelijk inferieur dialect tot de taal van het parlementaire debat en poëtische meesterwerken. Er werden grote kastelen, paleizen, kathedralen en monumenten gebouwd, waarvan tegenwoordig nog vele getuigen van de grote kundigheid van

degenen die ze ontwierpen, bouwden en tegen aanvallen verdedigden. Helden zagen het licht, stierven en werden tot legenden; hetzelfde gold voor schurken wier namen de bladzijden van de geschiedenisboeken nog altijd vullen (een aantal van die schurken droeg de kroon). In deze eeuwen werden beroemde en zeer dramatische veldslagen uit de Europese geschiedenis uitgevochten, in Bouvines en Bannockburn, Sluis en Winchelsea, Crécy en Poitiers. De militaire tactiek onderging revolutionaire veranderingen tussen een Normandisch tijdperk waarin oorlogvoering de kunst van de belegering was, en het begin van de vijftiende eeuw, waarin de reguliere veldslag algemeen werd en de Engelsen, met hun dappere krijgslieden en dodelijke bereden boogschutters, de gesel van Europa waren. Tegen het einde van het tijdperk van de Plantagenets begonnen de Engelsen bovendien de kunst van de oorlogvoering op open zee te verkennen.

BOEKFRAGMENT

Alleen de vogels vliegen Theresa Groen werkt in Berlijn in de thuiszorg en ze schildert. Een aangetekende brief zet haar leven op de kop.

Anja Baumheier, Alleen de vogels vliegen, vertaling: Sylvia Oosterhuis, Uitgeverij Stortebeeker, 360 pagina’s (€ 21,95) www.stortebeeker.nl

Theresa liet zich in de badkuip glijden. Het warme water was weldadig; het was een vermoeiende dag geweest en ze had pijn in haar rug.

Ze sloot haar ogen en verheugde zich op een rustige avond. Ze was van plan een pizza te bestellen en nog even aan haar schilderijen te werken. Net toen ze er nog wat warm water bij wilde doen werd er aangebeld. Ze schrok en ging na wie er op dit tijdstip langs zou kunnen komen.

Haar dochter Anna was het vast niet, want die had een sleutel en ze belde altijd van tevoren. De bel ging opnieuw. Theresa stond op, wikkelde een handdoek om haar hoofd, trok een badjas aan en ging naar de deur.

‘Mevrouw Matusiak, Theresa Matusiak?’

Theresa knikte.

‘Wilt u hier alstublieft tekenen?’ De postbode gaf Theresa een aangetekende brief.

Ze ondertekende het formulier, bedankte en sloot de deur.

Besluiteloos draaide ze de brief rond in haar handen. Waarom kreeg ze een aangetekende brief? De afzender was een notariskantoor, Herzberg en

Salomon aan de Schönhauser Allee.

Resoluut scheurde Theresa de envelop open.

Geachte mevrouw Matusiak, Hierbij delen we u mede dat mevrouw Marlene Groen haar testament bij ons kantoor in bewaring heeft gegeven. Een week geleden is mevrouw Groen overleden. Op ons rust derhalve de plicht u te informeren dat u en Tom Halász de erfgenamen zijn van het onroerend goed in Rostock. We verzoeken u per omgaande contact met ons op te nemen voor het afwikkelen van de formaliteiten.

Onze oprechte deelneming.

Met vriendelijke groet, i.o. dr. Kai Herzberg Theresa liet de brief zakken. Was Marlene nu pas overleden? Dat klopte niet. Deze brief sloeg helemaal nergens op. Haar oudere zus was al in 1971 bij een bootongeluk om het leven gekomen. Marlene was met haar vader Johannes gaan zeilen op de Oostzee en daarbij verdronken. Ze was nog maar zeventien. Het verdriet om Marlenes dood was voor haar ouders ondraaglijk geweest en ook later spraken ze bijna nooit over hun gestorven dochter.

Theresa liep naar het raam. Haar natte voeten lieten vochtige

afdrukken achter op de vloer van de hal. Peinzend keek ze naar haar schilderijen, die tegen de muur stonden. Op de doeken waren melancholieke gezichten te zien die enigszins aan Modigliani deden denken.

Theresa streek met haar vingers over de wang van een bleke vrouw met een grote hoed. Haar ouders, Johannes en Elisabeth Groen, hadden drie dochters: Theresa, Marlene en Charlotte. Charlotte was de oudste en Theresa de jongste. Theresa had Marlene nooit gekend, want die was voor haar geboorte gestorven. Na de dood van Marlene was Elisabeth nog een keer ongepland zwanger geraakt en ze had het niet over haar hart kunnen verkrijgen om voor een abortus te kiezen.

Theresa maakte haar blik los van het schilderij en nam de aangetekende brief opnieuw vluchtig door.

Bij de woorden ‘onroeend goed in Rostock’ stopte ze even. Onroerend goed? Daar had ze zonet helemaal overheen gelezen. Theresa haalde de handdoek van haar hoofd en dacht aan het huis in Rostock dat vroeger van haar ouders was geweest. Na de Wende hadden ze het verkocht. En nu zou het al die tijd van Marlene zijn geweest? Marlene, van wie ze dachten dat ze al jaren dood was?

V

erlang jij ook zo naar een opgeruimd en mooi huis? Waarom is het lastig om spullen weg te doen en overzicht te creëren? En waarom heeft opruimen vaak maar kort resultaat?

Als je een makkelijk op te ruimen huis wilt, als je wilt dat je huis meer een thuis wordt in plaats van een soort opslagruimte, breng dan COCOS in huis!

Misschien herken je dit: Ŕ je huis voelt vol en is geen rustplek Ŕ je wilt wel opruimen, maar weet niet goed hoe Ŕ je raakt gestrest als je wéér moet zoeken naar je sleutels en irriteert je over rondslingerende spullen Met COCOS leer je in vijf stappen om je huis op een eenvoudige manier op te ruimen en te organiseren.

COCOS staat voor: 1

CUT THE CRAP:

2

ORGANIZE YOUR HOME: organiseer je spullen en creëer overzicht.

MFFS FŢFDUJFG PQSVJNFO FO DPOUSPle te krijgen over je spullen.

CELEBRATE AND COMMIT TO YOUR DREAMS:

3

Cocos Your Home is een praktisch boek waarin David en Carianne Ros met humor en voorbeelden laten zien hoe je concrete stappen kunt zetten naar een opgeruimd en sfeervol thuis.

4

5

OPTIMIZE YOUR HOME: maak van je opgeruimde en georganiseerde huis een sfeervol thuis.

STRETCH YOUR LIMITS: verleg je grenzen en ga ook aan de slag op andere vlakken in je leven.

vier het resultaat en leer hoe je (samen) je huis opgeruimd kunt houden.

CocosYourHome is een initiatief van David Ros. Zijn jarenlange ervaring als makelaar en projectontwikkelaar gebruikt hij in zijn werk als professional organizer. Opruimen en organiseren is voor hem een tweede natuur. Als kind had hij al plezier in het zorgvuldig

uitstallen van zijn Playmobil collectie, in het organiseren van het kantoor van zijn vader en in het opruimen van de garage.

Onder het motto ‘for a fruitful living’ wil David mensen helpen om een zinvol en gezond leven te leiden. En dat begint met een goede thuisbasis. Met CocosYourHome creëer je een opgeruimd en sfeervol thuis en geniet je van meer rust, ruimte en energie!

TINTELENDE ROMAN OVER LEVEN EN DOOD

‘Proef elk woord van deze roman!’

- theodor holman, het parool

NU IN DE BOEKHANDEL

27 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

De hofdame De hofdame vertelt het verhaal van het bijzondere leven van Anne Glenconnor, de hofdame van prinses Margaret. In haar memoires geeft ze een uniek kijkje achter de schermen van het Britse koningshuis, daarnaast schetst ze een beeld van een generatie aristocratische vrouwen die gevangen zat in een wereld vol sociale verwachtingen.

Proloog

Anne Glenconnor, De hofdame, vertaling: Marja Borg, Uitgeverij Ambo|Anthos, 336 pagina’s (€ 19,99, actieprijs t/m 31 december) www.amboanthos.nl

Op een ochtend, begin 2019, toen ik in mijn flat in Londen was, ging de telefoon.

‘Hallo?’

‘Lady Glenconner? U spreekt met Helena Bonham Carter.’

Het gebeurt niet iedere dag dat ik word gebeld door een beroemde filmster, hoewel ik op dit telefoontje was voorbereid. Toen de producers van de populaire Netflix-serie The Crown contact met me hadden opgenomen om me te vertellen dat ik in de derde reeks gespeeld zou worden door Nancy Carroll en dat Helena Bonham Carter als prinses Margaret was gecast, was ik opgetogen. En toen ze me vroegen of ik een keer met de twee actrices wilde praten

over mijn vriendschap met prinses Margaret, zei ik meteen dat ik daar geen enkel bezwaar tegen had. […]

Toen Helena binnenkwam, viel me meteen een zekere gelijkenis op tussen haar en prinses Margaret: ze heeft precies de juiste lengte en het juiste figuur, en hoewel haar ogen niet blauw zijn, stralen ze dezelfde ondeugende intelligentie uit.

We namen plaats in de salon en ik schonk thee voor haar in. Ze pakte haar aantekenboek, waarin ze enorm veel vragen had opgeschreven over de prinses, omdat ze, zoals ze uitlegde, ‘haar recht’ wilde doen.

Veel vragen hadden betrekking op maniertjes. Toen ze vroeg hoe de prinses had gerookt, vertelde ik dat het veel weg had gehad van een Chinese theeceremonie: zoals ze haar lange sigarettenhouder uit haar tas pakte, de sigaret er zorgvuldig in stopte en hem dan altijd zelf aanstak met een van haar mooie aanstekers.

Ze vond het vreselijk als iemand haar een vuurtje aanbood, en als een man uitsloverig op haar afsnelde, maakte ze een klein maar beslist handgebaar om hem dat duidelijk te maken. […]

Van beide actrices kreeg ik een brief waarin ze me bedankten voor mijn hulp, en Helena Bonham Carter sprak haar hoop uit dat prinses Margaret voor haar net zo’n goede

BOEKFRAGMENT

Handboek Meditatie Deepak Chopra stond aan de wieg van de huidige populariteit van meditatie. In dit boek staan zijn beste lessen uit de afgelopen 30 jaar.

Deepak Chopra, Handboek Mediatie, Kosmos Uitgevers, 240 pagina’s (€ 22,50) www.kosmosuitgevers.nl

Maar om te beginnen zullen we eerst de meest basale vraag moeten stellen: wat maakt iemand echt gelukkig? Een liefdevolle relatie, een gesetteld familieleven, een succesvolle carrière? Waarschijnlijk zijn er net zo veel antwoorden als er mensen zijn. Maar ondanks alle oude manieren waarop we hebben geprobeerd om het geluk te vinden, brokkelt de grond onder onze voeten af. Er staat iets nieuws, urgents en opwindends te gebeuren. Je zult echter pas onderdeel van de verandering worden als je onder de oppervlakte van het dagelijks leven kijkt.

Iedereen zoekt zijn geluk in een bepaalde manier van leven. Iedere dag maken we individuele keuzes wat betreft de dingen die we willen doen. Heb je bijvoorbeeld zin om Chinees te eten? Misschien, maar misschien ook niet. Heb je je e-mails al gelezen? Nog niet, maar je gaat het straks doen. Maar behalve deze relatief onbelangrijke, dagelijkse keuzes, zijn er ook belangrijke: de grote beslissingen over onze manier van leven. Pas de laatste decennia zijn we als samenleving gaan letten

op het feit dat ons welzijn in belangrijke mate afhangt van onze manier van leven. Met dit in het achterhoofd ga ik op zoek naar de beste manier van leven die het meeste welzijn garandeert, ondanks de chaotische toestand van de moderne wereld.

De beste leefstijl kun je met twee woorden omschrijven: word wakker. Of, met andere woorden, wees je gewaar van alles wat er om je heen gebeurt. Wakker worden wil zeggen dat je toegewijd probeert om de alledaagse gewoonten die mensen volgen, alle overtuigingen uit de tweede hand en de meningen die we allemaal overgenomen hebben, de verwachtingen waaraan we ons vastklampen en de motieven van het ego, te overstijgen. Bij wakker worden gaat het over een hoger bewustzijn, of, anders gezegd, een dieper gewaarzijn.Totale meditatie: een nieuwe en betere manier van leven worden is geen onbereikbaar doel, maar kan je dagelijkse realiteit zijn en hier en nu beginnen.

vriendin zou zijn als ze voor mij was geweest. Haar woorden ontroerden me zeer, en ik verheugde me erop dat prinses Margaret en ik op het scherm herenigd zouden worden.

Ik merkte dat ik steeds vaker moest denken aan onze gezamenlijke jeugd in Norfolk, aan de dertig jaar dat ik haar hofdame was, aan alle keren dat we samen hysterische lachbuien hadden gehad, aan de ups en downs van onze levens.

Hoewel ik altijd graag verhalen heb verteld, had ik nooit overwogen om een boek te schrijven tot deze twee bezoekjes al die herinneringen weer naar boven brachten. Omdat ik van de generatie ben die heeft geleerd om niet te lang na te denken, niet terug te kijken en geen vragen te stellen, besef ik nu pas wat een bijzonder leven ik heb geleid, een leven vol contrasten. Ik heb de raarste situaties meegemaakt, hilarische en afschuwelijke, en vaak ook ongelooflijke, zelfs in mijn eigen ogen. Maar ik vind ook dat ik erg heb geboft met mijn fijne familie en met het leven dat ik heb geleid.

DE GODEN VAN DE VIKINGEN KOMEN TOT LEVEN IN HET BLOEDSTOLLENDE TWEELUIK NOORSE MYTHEN EN NOORSE SAGEN – VOORBIJ DE REGENBOOGBRUG .

Lees in deze wonderbaarlijke Vikingmythen en IJslandse spookverhalen hoe Odin en de Noorse goden en godinnen magische kunsten uithalen, terwijl sluwe dwergen, bergtrollen en andere bovennatuurlijke wezens door het land struinen.

Margaretha van Andel weet de taal van Kevin Crossley-Holland, waar de listen doorheen sijpelen, de goden in bulderen en het bloed vanaf druipt, weergaloos in het Nederlands te vangen. De duistere illustraties vol spanning en schaduwen van Jeffrey Alan Love slepen je mee in de vreemde wereld van oude magie, reuzen, dwergen en monsters. Huiver en geniet!

W W W.LEMNISCA AT.NL

N U IN DE BOEK HANDEL

29 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

De dag dat de walvis kwam Een klein dorp. Een dreigende pandemie. En een geweldig verhaal over de mensheid. De dag dat de walvis kwam is een hartverwarmende roman die laat zien dat een gemeenschap een crisis kan overwinnen met solidariteit.

John Ironmonger, De dag dat de walvis kwam, vertaling: Robert Neugarten, Uitgeverij Signatuur, 464 pagina’s (€ 24,99) www.uitgeverijsignatuur.nl

In het dorp St. Piran wordt nog altijd gesproken over de dag dat de naakte man aanspoelde op Piran Sands. Het was dezelfde dag dat Kenny Kennet de walvis zag. Sommige mensenzeggen dat het een woensdag was.

Anderen lijken er zeker van dat het een donderdag was. Het was begin oktober, tenzij het eind september was. Maar er is bijna een halve eeuw verstreken sinds de gebeurtenissen van die dag, en de beroering van de dagen en de weken erna, en het is bij niemand opgekomen, toen niet en later niet, om het allemaal op de schrijven. En dus hebben we slechts het geheugen, hoe broos dat ook is.

Sommige dorpelingen beweren dat ze zich elk detail herinneren, alsof het vorige week is gebeurd. Ze moeten jong zijn geweest toen die dingen gebeurden. Hun vertellingen maken deel uit van een web van verhalen die een echo zijn van oude tijden en de wereld zoals die was, en ze gaan allemaal over de naakte man,

en ze gaan allemaal over de walvis.

Veel mensen die betrokken waren bij deze gebeurtenissen zijn niet meer onder ons.

De oude Garrow is al lang dood. Dat geldt ook voor dokter Mallory Books, en Martha Fishburne, en de eerwaarde Alvin Hocking, en Jeremy Melon, en veel anderen die hielpen de walvis te redden. Maar hun verhalen leven voort en worden verteld door de kinderen en kleinkinderen van de dorpelingen, door buren en vrienden. Ook worden ze verteld tijdens het Festival van de Walvis dat elk jaar op eerste kerstdag wordt gehouden in de oude Normandische kerk. Mocht je ooit in St. Piran belanden (al zal dat niet makkelijk zijn), dan hoor je het verhaal op straat en in de bars. En als je een of twee dorpelingen aanhoudt en ernaar vraagt, bestaat de kans dat ze met je plaatsnemen op een bankje met uitzicht over de deinende oceaan en je het hele verhaal vertellen, over het strand, en de walvis, en de naakte man. Misschien wandelen ze zelfs met je langs de oude havenmuur en over het stenen pad langs de landtong naar de plek waar het grind en het zand beginnen om je de rots te laten zien waar Kenny Kennet op stond toen hij de walvis zag; en na een korte klauterpartij wijzen ze dan naar het stuk zand waar hij werd gevonden, de man die Joe heette.

Misschien kijken ze uit over zee, naar de onherbergzame rotsen die om het strand slingeren als de halsketting van een reus. ‘Hoe is het mogelijk,’ vragen ze misschien, ‘dat een man tussen al die rotsen dobbert en niet aan stukken wordt gescheurd?’ ‘Het was een onconventionele entree,’ zei de naturalist Jeremy Melon in zijn jaarlijkse toespraak tijdens het Festival van de Walvis vaak over de aankomst van Joe Haak in St. Piran.

‘Typisch Joe, om zich naakt door een walvis naar het strand te laten dragen. Een ander vraagt gewoon de weg en is zo beleefd om bij klaarlichte dag de kade op te rijden. Maar Joe niet, hoor. Niks daarvan. Joe maakt graag een dramatische entree.

Vandaar dat hij in het holst van de nacht het dorp binnenglipt, een heel eind de zee in zwemt, en dan weer komt aanrijden op een reus van een walvis.’ Jeremy wist donders goed dat er van zijn verhaal weinig klopte.

Iedereen wist dat. Maar er zaten kleine stukjes en beetjes waarheid in, en vaak zijn stukjes en beetjes waarheid genoeg om ons te helpen de werkelijkheid te begrijpen.

BOEKFRAGMENT

trakteren met nijntje

Dick Bruna & Samuel Levie, trakteren met nijntje, Uitgeverij Mercis Publishing, 72 pagina’s (€ 12,95)

Hoera, nijntje is jarig!

In twee verhalen volgen we nijntje die op school trakteert en thuis haar feestje viert. Chef-kok en vader Samuel Levie creëerde twintig gezonde(re) en eenvoudige recepten bij deze verhalen om te trakteren en om thuis een spetterend feestje te vieren.

www.nijntje.nl

Schaduwen over Razmir

Maite Donker, Schaduwen over Razmir, illustraties: Dominik Broniek, Celtica Publishing, 268 pagina’s (€ 17,95) www.celtica-publishing.nl

Samen met haar moeder leidt Maika een simpel leventje in Razmir, tot ze op een dag wordt aangevallen. Twee Vergetenen uit de Schaduwwereld redden haar en dan wordt alles anders.

Op een stoel naast haar bed zit een meisje dat niet meer dan tien jaar oud kan zijn. Het duurt even voordat Maika haar herkent als het meisje dat ze op de markt heeft gezien. Ze is zo klein dat haar rode lakschoentjes de grond niet raken. Vrolijk zwaait ze haar voeten heen en weer. Haar

lichtbruine haar hangt in twee paardenstaarten langs haar gezicht naar beneden.

Naast het meisje staat een jongeman, degene die ze als eerste hoorde spreken. Zelfs in de meest normale omgeving zou hij nog opvallen, maar in het blauwe licht dat de kamer binnensijpelt ziet hij er onwerkelijk uit. Zijn halflange haar is spierwit en zijn ogen zijn zo licht van kleur dat ze bijna net zo wit lijken als zijn haar. Hij draagt een keurig, lichtgrijs pak, dat hier net zomin op zijn plek is als de rode schoentjes van het meisje dat zijn. Door zijn ongewone uiterlijk kan ze moeilijk raden hoe

oud hij is. Misschien ergens begin twintig. Ze vindt hem er breekbaar uitzien, als iemand die lange tijd ziek is geweest, of niet vaak buiten komt.

‘Mijn naam is Roan.’ Hoewel de jongeman vriendelijk klinkt, is er geen sprankje emotie in zijn ogen te bekennen. ‘Dit is Laila.’

‘Maika … Maika Snijder,’ zegt ze.

‘Waar ben ik?’

Ze probeert tevergeefs te bedenken waar ze hem van kent. Hij komt haar heel bekend voor, maar toch weet ze zeker dat ze hem nooit eerder heeft gezien. Iemand zoals hij zou ze niet snel vergeten.

‘Onder de stad,’ beantwoordt hij haar

vraag. ‘Dit is ons toevluchtsoord, ons thuis. Ons eigen Bastion, zo je wilt.’

Een spottende glimlach ligt op zijn lippen, maar de lach bereikt zijn ogen niet.

‘Jullie zijn Vergetenen.’ De woorden die ongevraagd uit haar mond komen vallen, klinken beschuldigend.

BOEK 3 + 4

HALF DE CEMBER VERKRIJ GBA AR

NIEUW

De pers over Ceri' 1+2

isch. “De tekeningen vond ik fantast maar Geheimzinnig, een beetje triest, k dat den Ik . end ook heel mooi en verrass nietook ar je met dit boek lezende, ma t. doe lezende kinderen een groot plezier isjes Een aanrader voor jongens en me � vanaf een jaar of negen.

Ineke tipt... (Libris.nl)

OnĐł"#lÄłk, de %rste sn%uw valt al Đąg( decemĐąr.

Ik moet ) *rm +nk,dн. Dit j+r wil ik гн griep!

UK #LE ZENISLE

MOOIE MIX K VAN DAGBOE EN STRIP

eren “Je zou wensen dat veel kind k van kennis maken met Het dagboe oie mo de l, haa ver Cerise, vanwege het en k boe dag mengvorm van strip en nde nne omdat het een vriendelijke en spa n zou leeservaring is. Om al die redene kel win oek erb kind het ‘gewoon’ in de de in en verkrijgbaar moeten zijn de bij boekhandel – en dan vooral niet strips maar bij de jeugdboeken.�

g e s!

"vĐ˝ Jo r i s $ % Cham blai

n

nd te& : e g $% lie ĂŠ r Au "t y Ne

9eKuns t.nl

)

)

Marv !, de s! troʌe #tr$ n ‍ה‏eft Over ho%&l z&Íal гv are n? hij

)

)

naar “De auteurs doen volwassenen t hij doe en hun jeugd terugkeren, jonger n doe Cerise willen zijn. Je moet het maar -check!- en kunnen -check!�

Geert De Weyer (De Morgen)

de boek 3 : DE laatste van en vijf schatt HARDcover 6 19,95 SOFTcover 6 9,95

Nur

2 283, 284, 36

ISBN 978-94-6306-638-9 ISBN 978-94-6306-639-6

er boek 4 : de godin zond gezicht HARDcover 6 19,95 SOFTcover 6 9,95

ISBN 978-94-6306-672-3 ISBN 978-94-6306-673-0

M(r liefst 80 pag*a’s per d+l!

WWW.SILVESTERSTRIPS.COM kijk op onze website voor meer jeugdstrips CM

boek 1 : DE STENEN DIERENTUIN

6-551-1 HC 6 19,95 ISBN 978-94-630 6-552-8 SC 6 9,95 ISBN 978-94-630

boek 2 : HET BOEK VAN hector

6-553-5 HC 6 19,95 ISBN 978-94-630 6-554-2 SC 6 9,95 ISBN 978-94-630

31 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKFRAGMENTEN

BOEKFRAGMENT

Sigmund dertigste sessie

SIGMUND der tigste sessie

Wie zoet is krijgt antidepressiva en wie stout is een gedwongen opname. Nieuw album van de grappigste strippsychiater van Nederland.

Peter de Wit, Sigmund dertigste sessie, Uitgeverij de Harmonie, 72 pagina’s (€ 10,90) www.sigmund.nl

BOEKFRAGMENT

Cocos Your Home Waarom is spullen wegdoen en overzicht creëren soms lastig en heeft opruimen vaak maar kort resultaat?

Als je een makkelijk op te ruimen huis wilt, als je wilt dat je huis meer een thuis wordt in plaats van een soort opslagruimte, breng dan met dit boek Cocos in huis!

David en Carianne Ros, Cocos Your Home. In vijf stappen naar een opgeruimd en sfeervol thuis, Uitgeverij Ark Media, 192 pagina’s (€ 18,90) www.royaljongbloed.com

COCOS-DEFINITIES Het einddoel van CocosYourHome is dat je effectief, ontspannen en met plezier kunt leven en werken. Dit bereik je door overzicht te creëren in je spullen, je documenten en je tijd. Overzicht creëren kun je letterlijk doen, door te gaan opruimen, en daarmee gaan we ook zeker aan de slag. Maar belangrijker is om vaardigheden te leren die je structureel verder helpen.

• We willen je routines aanleren die helpen om je tijd efficiënt te gebruiken en om overzicht te houden.

• We willen je leren om keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Dat kan als je weet wat je met je leven wilt.

• We leren je om je huishouden via een tijdsplanning zo vorm te geven dat je niet meer achter de feiten aanloopt.

Cocos staat voor: Stap 1: Cut the crap

Leer effectief opruimen en controle te krijgen over je spullen.

Stap 2: Organize your home Organiseer je spullen en creëer overzicht.

Stap 3: Celebrate and commit to your dreams Vier het resultaat en leer hoe je (samen) je huis opgeruimd kunt houden.

Stap 4: Optimize your home Maak van je opgeruimde en georganiseerde huis een sfeervol thuis.

Stap 5: Stretch your limits Verleg je grenzen en ga ook aan de slag op andere vlakken in je leven.

DEFINITIES: WAT = WAT? Opruimen heeft in de praktijk twee betekenissen: 1. spullen wegdoen 2. spullen na gebruik terugleggen op hun vaste plek Maar om spullen op hun vaste plek te kunnen terugleggen, moet je ze wel eerst organiseren. Om verwarring te voorkomen gebruiken we deze drie onderscheidende termen: Opruimen = bepalen welke spullen je wilt houden en wat er weg kan.

Organiseren = spullen een plek geven en die plek goed indelen.

Opbergen = spullen na gebruik terugleggen op hun plek.

ZO ZIT COCOS YOUR HOME IN ELKAAR Dit boek bevat de vijf Cocos-stappen

die je moet zetten om een prachtig, opgeruimd thuis te krijgen. De vijf stappen zijn weer onderverdeeld in twee delen. Het eerste deel is het grootste, ook al bevat dit alleen de eerste twee stappen. Dat komt doordat deze twee stappen de meeste tijd vergen. Dit deel is hard werken, want je zult eerst dingen moeten doorgronden en ook daadwerkelijk moeten opruimen.

Maar als je doorzet en volhoudt, komt daarna het tweede deel. Hierin mag je uitrusten en genieten van je harde werken. Je zult de puntjes op de i gaan zetten, én we leren je hoe je ervoor zorgt dat je huis mooi en opgeruimd blijft!

Vind je het leuk om samen aan de slag te gaan? Wil je meer tips en inspirerende video’s? Of wil je dat we over je schouder meekijken? Op cocosyourhome.com vind je onze trainingen, waarmee we je eventueel verder kunnen helpen om de juiste stappen te zetten.

Ready? Aan de slag!

David en Carianne

Geromy -­ voor het behoud van het luchtvaarthistorisch erfgoed

Voor de geschiedenisliefhebber en de modelbouwer hét boek over Nederlands-­Indië.

$FWXHOH URPDQ mPHW HHQ YHUKDDOn

Hoofdstuk Rutger Slump Aangrijpende roman die is geïnspireerd op een jaar uit het leven van de auteur die door een herseninfarct is getroffen, en in een klap is veranderd van een veertigjarige ambitieuze vader in een blinde man die alleen nog in bed kan liggen.

www.geromybv.nl

“Voor Luchtvaartboeken”

Rutger Slump beschrijft, met de nodige humor, hoe hij probeert te herstellen en hoe hij daarbij veelvuldig vastloopt in een goedbedoelend zorgsysteem en zijn gezin.

Hoofdstuk ISBN: 9789492939531 Verkoopprijs: 20,00 euro

Uitgeverij Geromy BV

Zonnebaan 54 3542 EG Utrecht Tel. 030 2617221 info@geromybv.nl

Kijk voor meer informatie op www.futurouitgevers.nl

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

NO. 9, SEPTEMBER 2020, € 4,– WWW.MILITAIR ECOURANT.NL

MILI TAIR E COU RAN T De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse.

Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

OVER DE GRENS OP BEZOEK BIJ DE KONINKLIJKE MARECHAUSSEE , PAGINA 4

Leopard doorbraaktank Kodiak, 75 jaar VN en De missie Mali

NU VERSCHENEN

Militaire Courant editie september 2020.

Met o.a. 75 jaar Bevrijding, NIMH-colleges en De missie Mali.

Kijk voor meer informatie op www.militairecourant.nl.

elling Cartoons op best ar: door striptekena l a E r w i nvaSn uspvortashirts, ǩ bedrukken hoodies, t-shirts ǩ

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

33 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

ADRESSEN

EREGALERIJ

NEDERLAND

Stuur uw foto in!

De Boekenkrant bij u in de buurt!

In deze fotogalerij geven wij de boekhandels een gezicht. Heeft u ook een leuke foto met uw team en/of favoriete klant in uw winkel? Stuur hem naar ons op via redactie@boekenkrant.com, en wie weet staat u de volgende keer in deze eregalerij.

Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant. Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www. boekenkrant.com/ boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com.

NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Janneke Rijpstra en Stefanie Schulte, Boekhandel het Leesteken, Purmerend

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel ALMELO

Boekhandel Broekhuis ALPHEN A/D RIJN

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

V.l.n.r. Walter Jansen, Anneke de Feijter, Emily en Dick van der Steen, Boekhandel Jansen & De Feijter, Velp

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Boekhandel van Noord ARNHEM

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

V.l.n.r. Petra Stam, klanten Marielle Griep en Katja Blok en Berry van Kruistum, The Readshop, Doorn

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer BAARLE-NASSAU

Bruna Baarle-Nassau BAARN

Boekhandel Den Boer BARNEVELD

Boekhandel Romijn BEILEN

Eigenaar Jeroen Koers, Boekhandel Bruna Ackershof, Pijnacker

Boekhandel Het Logboek BENNEKOM

Boekhandel Novita BERGEN OP ZOOM

Quist Boeken BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg Directeur Jan Verhagen met klant Margot Prijt, Boekhandel Van Piere, Eindhoven

BODEGRAVEN

The Read Shop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel Van Kralingen Karin van de Bilt en Alex Visscher, Boekhandel Kees, Woerden

BUNSCHOTENSPAKENBURG

Bruna Van de Geest

VLAANDEREN

CASTRICUM

Boekhandel Laan

HELMOND

CUIJK

Boekhandel De Ganzenveer

DEN BOSCH

Boekhandel Broekhuis

The Read Shop Cuijk Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

Boekhandel De Vries Van Stockum Boekhandel Scheveningen DEVENTER

Boekhandel Praamstra DIEREN

The Read Shop Dieren DOORN

The Read Shop Doorn DOORWERTH

The Read Shop Doorwerth DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde DRIEBERGEN

Boekhandel Jacques Baas

HENGELO

HIPPOLYTUSHOEF

De Wieringer Boekhandel HOOGEVEEN

The Read Shop XL Hoogeveen HOUTEN

Boekhandel De Kler

ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis EXLOO

Geerts Warenhuis

KAPELLE

Boekhandel Lectori KERKRADE

Boekhandel Leeskunst Boekhandel Deurenberg KRIMPEN A/D IJSSEL

Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn LEIDEN

GORINCHEM

Boekhandel De Boekenkist GOUDA

Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer HAAKSBERGEN

Boek en Buro HAARLEM

Boekhandel De Vries Van Stockum Bruna Cronjéstraat Kennemer Boekhandel Kinderboekwinkel Kiekeboek

OUDEWATER

The Read Shop Oudewater PIJNACKER

PURMEREND

PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen & Schrijven RAALTE

Bruna Ellenbroek RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar ROOSENDAAL

Boekhandel De Omslag

Grimbergen Boeken LOCHEM

Boekhandel Lovink MAARN

Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

GOES

Blz. Boekhandel Buitelaar

Boekhandel Sprey

LISSE

Boekhandel Dominicanen

GOIRLE

OUDERKERK A/D AMSTEL

LEIDERDORP

GELDROP

Boekhandel De Koperen Tuin

Boekhandel Derijks

Boekhandel De Boekenwurm

Boekhandel Het Keizerrijk

Boekhandel Van Grinsven

OSS

Boekhandel Het Leesteken

Boekhandel De Kler

De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

VENRAY

Boekhandel Meijer & Siegers

The Read Shop Express IJmuiden

IJMUIDEN

Boek en Buro EINDHOVEN

OOSTERBEEK

Boekhandel Flevo

Voster Boekverkopers EDE

VENLO

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel van Atten Bruna Ackershof

HUIZEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester

DRONTEN

OLDENZAAL

MAASTRICHT

MEPPEL

Riemer Barth MIDDELBURG

De Drvkkery MIJDRECHT

Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Nimo Boek

ROSMALEN

ROTTERDAM

Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Boekhandel Van Rietschoten RIJSWIJK

NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen

Boekhandel Blokker HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk

WAALWIJK

Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WEESP

Boekhandel PeZZi PaZZi WILLEMSTAD

Boekhandel Het Rozemarijntje WOERDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel KEES WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby ZEIST

Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Bruna Dorpsstraat Silvester Boek & Spel ZWOLLE

Waanders In de Broeren

Standaard Boekhandel

Malpertuis

SNEEK

Boekhandel Van der Velde SON EN BREUGEL

STEENWIJK

GENK

HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

TURNHOUT

Standaard Boekhandel

TIEL

Boekhandel Arentsen TILBURG

Gianotten Mutsaers TWELLO

Boekhandel Oonk UITHOORN

The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel Priem

HEEMSTEDE

Boekhandel De Kler

Boekhandel Krings

SITTARD

Bruna Lange Baan NUNSPEET

VOORSCHOTEN

De Reyghere boekhandel

HEDEL

The Read Shop Hedel

Kinderboekhandel In de Wolken

Schiedams Boekhuis

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NOOTDORP

VOORBURG

BRUGGE

SCHIEDAM

HAREN (GR)

Boomker Boeken

Boekhandel ’t Spui

Boekhandel Plukker

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel

NOORDWIJKERHOUT

VLISSINGEN

BRASSCHAAT

SCHAGEN

Steenwijks Boekhuys

Boekhandel Roodbeen

Boekhandel Kees

Bredero Boeken

NIEUWEGEIN

NIJKERK

VLEUTEN

VLAANDEREN

SANTPOORT-NOORD

NAALDWIJK

The Read Shop Nieuwegein

Roojboek

Bruna Monnichmann

Boekhandel de Traverse

Boekhandel Vingerling

Boekhandel Koops

Bestel of koop…

VALKENSWAARD VEENENDAAL

Boekhandel Van Kooten VEGHEL

Boekhandel Schellen VELP (GD)

Boekhandel Jansen & De Feijter

…bij uw lokale boekhandel!

IN DE BOEKHANDEL

€ 39,90

27 Letterportretten www.allesbegintmeta.nl

IN DE BOEKHANDEL

Een pretpark van poëzie www.woutwaanders.nl

IN DE BOEKHANDEL

€ 19,90

IN DE BOEKHANDEL

€ 22,50

Fear and loathing in Noord-Holland een live verslag

Postuum verschenen laatste roman van de auteur van Montyn

www.deharmonie.nl

€ 19,90

35 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

BOEKHANDEL

BOEKHANDEL

Boekhandel Spui

Libris Venstra

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Dominicanen

Boekhandel De Mandarijn

Boekhandel Hijman Ongerijmd

Kerststemming in de boekhandels Een grote kerstboom, kleine sfeerlichtjes en de kerstboeken van Charles Dickens die tentoongesteld staan.

Je kunt er niet omheen: het is the most wonderful time of the year, ook in de boekhandels. Wij tippen er zes die alles uit de kast halen om hun winkel zo mooi mogelijk aan te kleden.

Een voorbeeld daarvan is Libris Venstra in Amstelveen. Zij geven op Instagram door middel van een video een rondleiding door de winkel. Daarin is te zien hoe een met witte slingers versierde kerstboom de boekhandel opleukt. Of Broekhuis in Almelo, waar boeken extra

feestelijk worden ingepakt. Ook bij Boekhandel ’t Spui in Vlissingen geven ze een kerstachtige touch.

In tijden zoals deze is een trip naar de boekhandel al een heel uitstapje.

Daarom doen boekhandelaren hun best om het zo gezellig mogelijk te maken. Ook helpen ze je graag met het vinden van de perfecte cadeaus!

Je kunt er niet omheen: het is the most wonderful time of the year, ook in de boekhandels.

TOP 25 NEDERLAND

TOP 25 VLAANDEREN

Week 49, 2020.

Bron: CPNB

Week 46, 2020.

Bron: Boekenvak.be

1 (1) 2e week Barack Obama, Een beloofd land 2 (4) 5e week Jan Dijkgraaf, Martien 3 (3) 4e week Hendrik Groen, Opgewekt naar de eindstreep 4 (2) 4e week Maike Meijer, Wen er maar aan 5 (5) 39e week Charlie Mackesy, De jongen, de mol, de vos en het paard 6 (6) 65e week Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 7 (8) 7e week Lucinda Riley, De zilverboom 8 (7) 2e week Lars Kepler, Spiegelman 9 (17) 8e week Youp van ’t Hek, In corontaine 10 (NIEUW) 1e week David Van Reybrouck, Revolusi 11 (24) 13e week Yotam Ottolenghi, Flavour 12 (14) 3e week Wim Hof, De Wim Hof methode 13 (11) 95e week Roxane van Iperen, ’t Hooge Nest 14 (25) 15e week Arjen Lubach, Stoorzender 15 (26) 6e week Suzanne Vermeer, Midwinter 16 (42) 58e week Stephen Hawking, De antwoorden op de grote vragen 17 (18) 31e week Marieke Lucas Rijneveld, De avond is ongemak 18 (20) 26e week Charlotte Dematons, Alfabet 19 (15) 4e week Marieke Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling 20 (21) 27e week Raynor Winn, Het zoutpad 21 (47) 12e week Randall Munroe, Wat als?

22 (23) 99e week Herman Finkers, De cursus omgaan met teleurstellingen gaat wederom niet door 23 (13) 4e week Hanneke de Zoete, De zoete zusjes vieren Sinterklaas 24 (55) 5e week Het ultieme mannenkookboek 25 (37) 2e week Ferry Zandvliet, Souvenirs

1 (5) Edwin Wouters, Jommeke 302.

De sneeuwmaker 2 (6) Jeroen Meus, Dagelijkse Kost.

Scheurkalender 2021 3 (1) Lucinda Riley, De zilverboom 4 (4) Stefan Hertmans, De opgang 5 (10) Nix, De buurtpolitie 11. Schijn bedriegt 6 (7) Sandra Bekkari, Fast Food 2 7 (3) François Corteggiani en Dirk Stallaert, Suske en Wiske 5.

De sonometer 8 (8) Van Gucht en Van Bael, De Kiekeboes 156. Blauwblauw, Merho 9 (2) Stefaan Degand, Dag liefje, met Mila gaat het goed en ik klungel lekker verder 10 (9) Luc Deflo, Dirk Deleu 21. Carpe Diem 11 (11) F.C. Hec Leemans en Tom Bouden, De Kampioenen 109. De grimas van de paljas 12 (16) José-Luis Munuera, De Blauwbloezen 65. De oorlogscorrespondent, Béka 13 (NIEUW) Anja Feliers, Kathleen Verlinden 10.

Carte blanche 14 (12) Peter van Gucht en Luc Morjaeu, Suske en Wiske 354. De zwijgende zwollem 15 (18) François Corteggiani et al., Vertongen & Co 32. Vertongen in New York 16 (13) Marc Legendre en Charel Cambré, De kronieken van Amoras 7. Wie niet horen wil 17 (NIEUW) Paw Patrol. Slaap lekker, pups 18 (NIEUW) Anne Jacobs, Het Landhuis 1. Het Landhuis 19 (21) Pascale Naessens, Echt eten 20 (14) Rutger Bregman, De meeste mensen deugen 21 (19) Lucinda Riley, De zeven zussen 22 (32) Yotam Ottolenghi, Flavour 23 (24) Robert Galbraith, Kwaad bloed 24 (25) Bert Van Guyze en Delphine Steelandt, #HighFive 25 (28) Paul Wauters en Koen Brandt, Heerlijk Hoorspel. 16 Dracula

Kerkgebouwen

– Nieuwe uitgave over 88 inspirerende voorbeelden van nieuw gebruik

foto Laurens Mulkens

p 216

Garsthuizen

p 266

Klein Wetsinge

p 278

Nederland is een land vol kerkgebouwen. Zij zijn onze bakens, beeldbepalend in dorp, stad en wijk.

Het zijn bij uitstek de betekenisdragers van het geloof, de cultuur en de samenleving en zitten vol verhalen over het lief en leed dat wij als mensen samen delen. Maar wat ermee te doen in een tijd waarin het kerkbezoek afneemt en de gebouwen hun functie als gebedshuis verliezen?

De praktijk laat zien dat Nederlanders betrokken zijn bij hun kerkgebouwen en met lef en creativiteit op zoek gaan naar praktische oplossingen.

Meer dan 1500 van de ruim 7100 gebedshuizen hebben inmiddels een andere bestemming gekregen, en er zullen noodgedwongen nog vele volgen.

Garmerwolde

p 190

p 254

p 336

p 140

Easterwierrum

Akkrum

Bolsward

Oude Niedorp

p 220

Hoorn

Schokland

p 62

Bergen Alkmaar

p 296

p 344

p 258

p 262

Tweede Exloërmond

p 270

p 102 p. 286

p 346

p 204 p 228

p 56 p 84

p 38

Nijmegen Kranenburg

‘s-Hertogenbosch

Waalwijk Vught

Plaatsnaam en paginanummer kerk p

p 110

p 310

p 282

p 292

p 234

Maastricht

p 90

p 224

p 144

p62

Antwerpen

Weert

p 108

p 240

Steyl p 246

p 312

Sas van Gent

Graauw

Helmond Zeilberg Eindhoven

p 202

Esbeek

Groede

p 130

Roosendaal p 272

p 188

p 126

p 92

Afferden

Heerle

p 322

Lichtenvoorde

p 118

p 248

Hooge Zwaluwe

Doesburg

Bemmel

p 198

Rotterdam

Brielle

p 184

Arnhem

Zutphen

Haarlo

p 306

p 236

Utrecht

p 277

p 178

p 318

p 338 p 180

p 44 p 74 p 136 p 172 p 326

p 52

Apeldoorn

Delft

Hengelo

p 42

Hilversum

Warmond

Schipluiden

p 122

Borne

Deventer

p 150

p 260

p 48

Lijnden

Amsterdam p 156

p 76 p 162

p 82 p 98 p 114 p 158 p 166 p 194 p 208 p 213

Zwolle Haarlem

Kerkrade

Er zijn tal van inspirerende voorbeelden van nieuw gebruik, van appartement tot zorgcomplex en van boekhandel tot uitvaartcentrum. Gebouwen met een bijzondere sfeer en uitstraling. Soms zijn de functieaanpassingen minimaal, soms ingrijpend en regelmatig ware architectonische hoogstandjes.

Een transformatie gaat echter niet vanzelf en betekent nogal wat. Voor de gelovigen die afscheid moeten nemen van hun gebouw, voor omwonenden die ineens een andere dynamiek rondom de kerk ervaren of voor de nieuwe eigenaar die de exploitatie en financiering rond moet krijgen. Voor architecten is het een prachrige uitdaging.

Het boek Kerkgebouwen – 88 inspirerende voorbeelden van nieuw gebruik toont in woord en

beeld wie en wat er zoal bij dit soort processen komt kijken. Actueel cijfermateriaal zet zaken in verhouding en een internationale vergelijking plaatst het onderwerp in perspectief. Het boek hoopt inspiratie te bieden voor een nieuwe toekomst van oude gebouwen die velen zo dierbaar zijn.

Kerkgebouwen – 88 inspirerende voorbeelden van nieuw gebruik / van appartement tot zorgcomplex 400 pagina’s, 22 x 28 cm, hardcover, foliedruk, met leeslint Winkelprijs € 39,50 Uitgave van Uitgeverij Blauwdruk i.s.m. de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ISBN 9789492474384

37 | BOEKENKRANT | DECEMBER 2020

WIN EEN BOEK

AANKONDIGING

WIN EEN BOEK

De Boekenkrant organiseert eerste online leesclub

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de namen voor 16 december naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres. Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Een man zijn verloot.

Wat betekent het om man of vrouw te zijn? Een tienermeisje vertelt haar vriendinnen over de zakenman die haar een briefje van 500 franc gaf, met daarop zijn hotelkamernummer. Een oude professor vlucht met zijn pasgeboren kleinkind naar het dakterras van een appartementengebouw.

Volgend jaar begint de Boekenkrant alweer aan zijn vijftiende jaargang, en dat jubileum moet natuurlijk gevierd worden! In 2021 willen wij daarom een aantal online leesclubs gaan organiseren voor onze Boekenkrant-lezers. Jullie dus! In januari trappen we af met Utopia Avenue van David Mitchell.

Het boek Voor de november-editie van de Boekenkrant sprak redacteur Mireille met deze Britse schrijver, onder meer bekend van Wolkenatlas.

Zijn nieuwe roman Utopia Avenue gaat over de gelijknamige band, bestaande uit vier leden die door manager Levon Frankland zijn samengebracht. We volgen hun opkomst in de jaren ’60 en en passant leer je ook wat muziek- en wereldgeschiedenis uit die tijd. Deze roman speelt zich af in hetzelfde universum als de rest van Mitchells oeuvre; Utopia Avenue vormt daarin een overkoepelend geheel, maar is tegelijkertijd ook een goede eerste introductie.

De leesclub Deze eerste online leesclub wordt geleid door Mireille en vindt plaats op dinsdag 12 januari, van 20-21 uur, via de Teams-app. Je krijgt van tevoren een aantal vragen over het boek

VORIGE MAAND

Nicole Krauss, Een man zijn, vertaling: Rob van der Veer, Uitgeverij Ambo|Anthos, 280 pagina’s (€ 23,99)

opgestuurd om je in te verdiepen.

Lijkt het jou leuk om mee te doen aan deze Boekenkrant-leesclub?

Meld je dan vóór 4 januari 2021 aan via redactie@boekenkrant.com.

Hopelijk tot volgend jaar!

Wie waren de drie schrijvers in het beeld in het novembernummer? Het goede antwoord is: Ibon Martín, Simone Antangana Bekono en Jowi Schmitz.

Uit de 69 goede inzendingen trokken we de volgende tien winnaars: Marijke Burger, Deana de Zwart, Lex Meijer, Robin Valentijn, Jeroen Stoops, Teus Horde, Marlies RutteBus, Charlotte von Gabain, Corine van Rooijen en Hans Moet. Zij winnen Max Havelaar. De graphic novel. Gefeliciteerd!

Patty van Delft, Terras Altas 1. Puur Wit, Celtica Publishing, 379 pagina’s (€ 20,95)

Deze eerste online leesclub vindt plaats op dinsdag 12 januari via de Teams-app.

Neem nú een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul

de bon in)

Ja, ik neem een abonnement:

Twaalf nummers van de Boekenkrant voor € 42,–

naam

m/v

straat postcode

plaats

land e-mail telefoon IBAN nummer betaling

automatische incasso

per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Zonnebaan 54, 3542 EG Utrecht, Nederland

BK1220

Zoete Zoete Wraak BV Jonas Jonasson

Midwinter Suzanne Vermeer

Het geschenk Edith Eger

d j i t p o p o o k m i l s l e k # win

De dag dat de walvis kwam John Ironmonger

Daglicht David Baldacci

Een tijd voor genade John Grisham

Zoals verwacht loopt alles anders Berthold Gunster

Dochters van een nieuwe tijd Carmen Korn

Gelukkig zijn is geen kwestie van geluk hebben RouĂŠ Verveer

Geef meer met een boek awbruna.nl/feestdagen