Boekenkrant maart 2019

maart 2019 – no. 3, jaargang 13

Het duo van de Boekenweek 2019

SACHA DE BOER

Wie jaagt op wie in Elandsoog?

12

Het romandebuut van Marion Pauw 11

JAN WILLEM KALDENBACH

SANJA MARUSIC

Johan Fretz wint de Boekhandelsprijs 7

Een smakelijk geschenk uit Syrië 33

Lebowski Publishers feliciteert Johan Fretz met de Boekhandelsprijs 2019 voor Onder de paramariboom!

2QGHU GH SDUDPDULERRP Johan Fretz Roman

‘Als de volwassenen naar me keken, vroegen ze: maar waar kom je HFKW vandaan? ’

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 2

LOSSE DELEN NIEUWS

Familiegeschiedenis

Als geschiedenisstudent had ik snel door dat bezoekers aan een archief in twee categorieën vallen. Een enkeling vlooit stukken uit voor wetenschappelijk onderzoek, maar verreweg de meerderheid probeert meer te weten te komen over de eigen familiegeschiedenis. Ondanks dat steeds meer materiaal wordt gedigitaliseerd, moet je voor sommige wetenswaardigheden toch eeuwenoude geboorte- of sterfteregisters door je handen laten gaan.

Door het Boekenweekthema ‘De moeder de vrouw’ zijn ook auteurs op onderzoek gegaan naar hun wortels, waarvoor zij in hun recente familiegeschiedenis zijn gedoken. In het Boekenweekessay Mijn moeders strijd belicht Murat Isik bijvoorbeeld de emancipatiestrijd van zijn moeder, die in de jaren zeventig vanuit Turkije naar Nederland verhuisde (p.23), terwijl Annerieke de Vries het gevecht van een terminaal zieke moeder beschrijft (p.4). Mirjam Oldenhave besloot het thema op een andere manier aan te vliegen. In Weet ik veel kijkt ze terug op haar pleegmoederschap, maar schetst ze vooral een liefdevol portret van haar pleegdochter Esi (p. 25).

Blader voor de meest herkenbare moeder snel door naar de jeugdpagina’s, waar hoofdpersoon Marcus in het prentenboek Sorry (en zo) zijn best doet om haar niet meer boos te laten kijken (p. 19). Ondanks zijn kwajongensstreken blijft hij van haar houden, herkenbaar toch? Fijne Boekenweek!

SACHA DE BOER

REDACTIONEEL

Nicole van der Elst, hoofdredacteur Boekenkrant nicole@boekenkrant.com

OOK VERSCHENEN

SACHA DE BOER

MAART 2019, N No. 13– DE BESTE BRON VOOR YOUNG ADULT-BOEKEN

SCHRIJFKRIEBELS AANBIEDING

Wil jij een abonnement op de Boekenkrant of een van de specials?

Blader gauw door naar de bon op pagina 38

YASSMIN BEN EL AOUAD

Met Joany de Vries, Write Now! en achter de schermen bij YALFest

+++ Elena Ferrante houdt de gemoederen nog steeds bezig. De op haar romans gebaseerde tv-serie De geniale vriendin heeft in Napels een grote golf van toeristen veroorzaakt. Een boekhandelaar uit het rijkere deel van de Italiaanse stad speelt handig in op de hype en heeft een literaire tour georganiseerd, met als exotische bestemming de armoedige wijk Rione Luzzatti, waar de romans van Ferrante zich afspelen. +++ Murat Isik, die dit jaar het Boekenweekessay schreef, signeert er binnenkort op los. Tijdens de Boekenweek is hij te zien in boekhandels en bibliotheken in heel Nederland, waar hij ook lezingen zal houden. En na het succes van Wees onzichtbaar, dat ruim 135.000 keer over de toonbank ging, zijn daarvan inmiddels ook de filmrechten verkocht. Het verhaal, dat is gebaseerd op Isiks eigen jeugd in de Bijlmer, wordt bewerkt tot tv-serie. +++ Het klinkt ons als muziek in de oren: een koffiebar of openbare ruimte waar je eens in de week terecht kunt om in alle rust een boek te lezen. Dit fenomeen van stille boekenclubs verspreidt zich langzaam door Europa. Zo begint ook de Doelen Studio in Rotterdam elke woensdag met een serene stilte. Niemand zal je hier tussen 10.30 en 12.30 uur storen tijdens het lezen. +++ Waar kinderen begin twintigste eeuw nog gewaarschuwd werden voor ‘het papieren gevaar’ en er geen politieke steun voor bibliotheken was, heeft de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) inmiddels twintig vestigingen en 3,5 miljoen jaarlijkse bezoekers. De OBA bestaat dit jaar een eeuw en dat wordt uitbundig gevierd met een jubileumboek en honderd dagen aan festiviteiten in de stad. Ook zijn alle inburgeraars welkom in de InburgerBar om onder het genot van een gratis burger advies uit te wisselen met professionals. +++ Met Gebrek is een groot woord won Nina Polak de BNG Bank Literatuurprijs én staat zij op de longlist van de Libris Literatuur Prijs 2019.

Opvallend is dat Marieke Lucas Rijneveld de enige debutant en tegelijkertijd ook de jongste genomineerde is. Ook zijn Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer, De goede zoon van Rob van Essen en Jij bent van mij van Peter Middendorp grote kanshebbers. Wie nieuwsgierig is naar de uiteindelijke winnaar, moet nog even geduld hebben, want de Libris Literatuurprijs wordt op 6 mei uitgereikt. +++

ERWIN SUVAAL

INHOUDSOPGAVE LITERATUUR Jan Siebelink, Jas van belofte Joanna Cannon, Drie dingen over Elsie Annerieke de Vries, Een voltooid leven De nieuwe schrijfgeneratie Johan Fretz, Onder de Paramariboom Maarten van Nispen tot Pannerden, Adellijk wild David Garnett, Een man in de dierentuin Marion Pauw, De experimenten

3 4 4 5 7 9 9 11

SPANNING Esther Quatfass, Elandsoog Nico Walker, Cherry Miquel Bulnes, Openbaringen

12 12 13

JEUGD Jesse Stael, Lux 17 Andy Wilx en Anita Ganeri, In de sterren geschreven 17 Dertig jaar Kikker 18 Stefan Boonen en Jan Van Lierde, Sorry (en zo) 21

NON-FICTIE Murat Isik, Mijn moeders strijd Raynor Winn, Het zoutpad Mirjam Oldenhave, Weet ik veel Anas Atassi, Sumak

23 23 25 33

BOEKHANDEL

De dertig bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen Kijkje in de keuken bij Booklovers’ Tours Deze boekhandels verspreiden de Boekenkrant Op bezoek bij The Readshop Doorn

34 35 36 37

VOOR DE LEZER Lezersadvies Win een boek Colofon

39 39 39

www.cviiiontwerpers.nl

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 3

LITERATUUR INTERVIEW

‘Een visitekaartje van mijn gehele oeuvre’ Het verlangen naar afzondering van de leraar in zijn noodlokaal uit Suezkade, de drang om te promoveren uit De blauwe nacht en de zorg om de kwekerij uit Knielen op een bed violen. Het zal de lezer niet ontgaan dat in het Boekenweekgeschenk Jas van belofte echo’s doorklinken uit eerder werk van Jan Siebelink.

Door Hugo Jager Het associëren gaat verder als de auteur mij voorgaat in zijn woning en hazewindhond Sarah op me af komt rennen. In Mijn leven met Tikker deed de schrijver al verslag van de relatie tussen de man en zijn hond. Gedurende het interview zal Sarah zich zo nu en dan piepend om aandacht in het gesprek mengen. ‘Ik vind echt dat je bij het vertrouwde moet blijven,’ zegt Siebelink. ‘Het verhaal mocht best een visitekaartje worden van mijn gehele oeuvre. Ik vat het nog eens samen op een heel andere manier. Uiteraard zitten er ook verrassende elementen in, maar de novelle is niet zo nieuw dat je niet onmiddellijk herkent dat het van mij is.’

FEMINISME VOORBIJ

Siebelink voelde geen enkele druk tijdens het schrijven. ‘Je weet dat het een mooi verhaal moet worden, maar daar heb ik me niets van aangetrokken.’ In het boek staat het leven van docent en auteur Arthur Siebrandi centraal. ‘Het begin, waarin een ambulance de hoofdpersoon ophaalt, had ik gelijk op papier

Jan Siebelink, Jas van belofte, Stichting CPNB, 96 pagina’s. Cadeau in de Boekenweek van 23 t/m 31 maart bij besteding van € 12,50 aan Nederlandstalige boeken.

Jan Siebelink staan. Verder moest het gaan over Arthur en zijn relatie met de wereld.

De sluimerende gedachten om een boek te schrijven en om te promoveren. Ik ben vooral een intuïtieve schrijver. Het kan goed met hem aflopen, maar ook verkeerd.’

In Jas van belofte begrijpen Arthur en zijn vrouw Lisette elkaar en er is bij haar op geen enkele manier sprake van jaloezie als de jonge Caroline in zijn leven komt. ‘Arthur heeft beide vrouwen nodig, ze zetten hem tot iets aan,’ zegt Siebelink. De vrouwen en Arthur praten regelmatig met elkaar in het café en komen zo tot nieuwe inzichten. Er is sprake van een volstrekt gelijkwaardige relatie. Hoewel de auteur niet bewust op zoek was naar een raakvlak met het thema van de Boekenweek ‘De moeder de vrouw’, zit dat er dus wel in. Toen het onderwerp bekend werd, was dat reden tot felle kritiek. Het zou volgens de ondertekenaars van een ingezonden brief in NRC ouderwets zijn en genderongelijkheid in de hand werken. Siebelink reageert er gelaten op: ‘Feminisme ben ik al lang voorbij. Ik ben een man die van vrouwen houdt, voor mij zijn mannen en vrouwen altijd gelijk. De literatuur zelf laat het volstrekt onverschillig of een man of een vrouw dat mooie boek geschreven heeft. Het is een probleem dat in wezen geen probleem is voor de literatuur. Daarin draait het toch vooral

SACHA DE BOER

om de verbeeldingskracht.’

DOCEREN EN PROMOVEREN

Het docentschap van Arthur heeft een prominente plaats in de novelle.

‘Ik had natuurlijk een verzekeringsagent kunnen nemen, maar iets op het bord schrijven, iets uitleggen, dat was als docent Frans mijn vak.’

Arthur raakt vervreemd van zijn collega’s en gaat ze zoveel mogelijk uit de weg. ‘De hoofdpersoon is een einzelgänger en dat was ik eigenlijk ook. Hij wil niets met collega’s te maken hebben en niet eens samen vergaderen.’

Om de leerlingen voor te bereiden op hun examens, voert Arthur extra uren in die druk bezocht worden.

‘Als docent bleef ik ook weleens een uur langer voor leerlingen die slecht waren met spreekvaardigheid. Ik had er zoveel lol in toen ik daar weer aan dacht. Ik ben al lang van school af, maar ik zat gewoon weer voor die klas.’

Vriendschap is ook een belangrijk thema in het boek. Arthur heeft twee goede vrienden: Edwin Wopereis en Loet IJzertje. Het laatste personage modelleerde Siebelink naar de in 2005 overleden schrijver Louis Ferron, met wie hij zelf bevriend was.

Edwin is een gevreesde poëziekenner tegen wie Arthur ontzettend opkijkt. ‘De hoofdpersoon heeft ook hen beiden nodig. Ze hebben vertrouwen in zijn talent en het feit dat

hij een bijzonder verhaal over zijn vader in zich draagt. Iedere schrijver heeft misschien iemand nodig die op zo’n manier naar hem kijkt en hem stuurt, of de zekerheid versterkt dat hij moet doorgaan. Edwin heeft helemaal niets met het bovennatuurlijke.

Loet daarentegen wel en kan Arthur daardoor verder brengen dan Edwin.

Voor het verhaal gebruikte ik elementen uit het leven van Ferron en onze vriendschap, maar ook uit de Franse literatuur.’ Arthur schrijft een proefschrift over schrijver Jean de Tinan. ‘Op die manier maak je kennis met het fin de siècle waar ikzelf een groot liefhebber van ben. Ik had wel in die tijd willen leven in Parijs. Er hing een bepaalde sfeer die mij aanspreekt. Het Boekenweekgeschenk is zo niet alleen een eerbewijs aan Ferron geworden, maar zeker ook aan de literatuur.’

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 4

LITERATUUR RECENSIE

Fight Club voor bejaarden ‘Er zijn drie dingen die je moet weten over Elsie. Het eerste is dat ze mijn beste vriendin is. Het tweede is dat ze altijd weet wat ze moet zeggen om me op te monteren. En het derde… daar is misschien wat meer tijd voor nodig.’ En over dit laatste punt gaat het boek Drie dingen over Elsie van psychiater en schrijfster Joanna Cannon.

Door Tanja Wilming

haal van Florence. Later in de roman blijkt hun rol toch veel belangrijker.

Het verhaal is geschreven door een alwetende verteller die vertelt over het verleden, maar er zijn ook korte paragrafen die in het heden plaatsvinden. In het nu ligt Florence in haar appartement op de vloer. Ze is gevallen en wacht tot iemand komt, terwijl ze piekert over een gruwelijk geheim uit haar leven dat aan het licht dreigt te komen. ‘Als de charmante nieuwe bewoner namelijk is wie hij beweert te zijn, waarom lijkt hij dan als twee druppels water op de man die zestig jaar geleden is overleden?’

Cannon krijgt lovenDe verschillende tijden in het de kritieken op haar boek, de verteller die meer weet roman over hoofdperdan de lezer en de rollen van besonen Florence, haar paalde personages die voor mij beste vriendin Elsie en lang ondefinieerbaar bleven, hun vriend en medewaren niet de enige dingen die bewoner van bejaarmij opvielen. Drie dingen over Elsie dentehuis Cherry Tree, Jack. ‘Een deed mij heel erg denken aan het roman vol mededogen, aandachboek en de gelijknamige film Fight tig en liefdevol, over persoonlijke Club van Chuck Palahniuk. Niet alwaarheden die zo pijnlijk zijn dat leen omdat er, net als bij Elsie, dinwe ze zelfs voor onszelf verbergen.’ gen zijn die je moet weten over En naast deze gevoelige recensie Fight Club en dit ook als een soort van The Guardian, vindt The Times mantra door de verhaallijn heen dat ‘Cannon met diep inzicht en inloopt, maar ook omdat bepaalde telligentie over dementie schrijft.’ personages en hun Beide Britse kranten eigenschappen in spreken over de eigenCannons roman heel schappen van de hoofdsterk overeenkomen personen en de permet die in het versoonlijke ontwikkeling haal van Palahniuk. die zij doormaken, terOp voorhand kan ik wijl mij vooral de verniet vertellen over haalstructuur bijbleef. wie of wat ik het heb, Florence, Juffrouw maar ik ben heel beAmbrose en handige nieuwd of jullie het Simon hebben hun na het lezen eens eigen hoofdstukken in zijn met deze vergelidit boek. De laatste twee jking. Stopt Joanne zijn werkzaam in de Cannon Fight Club in Cherry Tree en lijken in Joanna Cannon, Drie dingen een bejaardentehuis? eerste instantie te dieover Elsie, vertaling: Elvira nen als achtergrondinVeenings, Uitgeverij Orlando, 352 pagina’s (€ 21,99) formanten bij het ver-

Joanna Cannon

RECENSIE

De dood van een moeder De vraag kwam bij me op of het verstandig was om nog geen twee maanden na de dood van mijn eigen moeder dit boek te recenseren. In tegenstelling tot de hoofdpersoon in Een voltooid leven, wilde mijn moeder graag dood. Dat belangrijke verschil maakte het voor mij makkelijker.

Door Gerda Visser

Annerieke de Vries, Een voltooid leven. Roman over een doorleefd afscheid, Futuro Uitgevers, 214 pagina’s (€ 18,95)

In Een voltooid leven krijgt de achtenzeventigjarige Doortje te horen dat ze ongeneeslijk ziek is. Ze heeft longkanker, maar ze besluit de zware behandelingen te ondergaan, omdat

ze nog wat te doen heeft in dit leven.

Het verhaal beslaat een jaar waarin je meeleeft met Doortje en haar drie dochters, die gezamenlijk de mantelzorg voor hun moeder op zich nemen.

Hoewel de behandelingen aanvankelijk aan lijken te slaan, blijkt na een paar maanden dat er uitzaaiingen zijn die overal in haar lichaam opduiken. Wat volgt is een liefdevolle weergave van de zorg van de dochters voor hun moeder en het verdriet dat dit met zich meebrengt.

Doortje zelf gaat ondertussen stug door met leven, omdat ze er geen afscheid van kan en wil nemen. Zo doet ze er alles aan om het hospice uit te komen, omdat ze weer thuis wil gaan wonen. Als dat niet lukt, wordt ze boos: ‘Ze negeren me allemaal, ik haat het. Ik weet niet wat ik met die meiden aan moet wanneer ze zo de baas over me spelen. Heb ik

dan echt niets meer te zeggen over mijn leven?’ Het levert voor beide partijen de nodige pijnlijke momenten op met een terminaal delier van Doortje als dieptepunt. Aan het eind van haar leven vindt ze vrede met al haar demonen uit het verleden en kan zij rustig sterven.

Het verhaal hinkt op twee gedachten: sommige stukken worden mooi en zakelijk beschreven, waarbij het verdriet van iedereen voelbaar is. Dit wordt afgewisseld met fragmenten die verteld worden aan de hand van dromen en visioenen. Dat geeft de laatste hoofdstukken van Een voltooid leven iets zweverigs en theatraals. Er moeten bijvoorbeeld een schipper en een klein jongetje aan te pas komen om Doortje naar gene zijde te begeleiden.

Parallel aan het verhaal van Doortje loopt dat van Beer. Hij krijgt een

relatie met Sterre, de kleindochter van Doortje. Het verhaal voegt weinig toe, behalve de zogenaamde symboliek dat Sterre zwanger raakt en dat haar oma na haar overlijden de zwangerschap ‘ziet’.

Het verdriet van Doortje over haar aftakeling en de mantelzorgervaringen van de dochters zijn herkenbaar voor iedereen die afscheid heeft moeten nemen van een geliefde.

De mooiste zin van het boek wordt gesproken door de huisarts in een droom van Doortje: ‘Jullie omringen haar met zoveel liefde. Ik zou ook geen afscheid nemen van dit leven.’

Hij maakt duidelijk dat je als nabestaanden het lef moet hebben om je geliefde los te laten en te laten gaan.

Mijn zus en ik kregen ook een dergelijk advies. Het heeft ons en onze moeder enorm geholpen.

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 5

LITERATUUR ARTIKEL

De nieuwe schrijfgeneratie

De Boekenweek is de gelegenheid om het werk van gevestigde auteurs te vieren, maar ook om dat van nieuw talent te verwelkomen. Wij lichten vier recent verschenen debuten uit, die allemaal gaan over de zoektocht die millennials kunnen ervaren. Opmerkelijk, en ook weer niet, want de schrijvers vertegenwoordigen allemaal dezelfde generatie. Door Ruth Janse Gapen onder water

De wateraap

Niemand keek omhoog

Vacuüm

Revka Bijl (1986) studeerde journalistiek, maar toen ze zich aan een cursus korte verhalen schrijven waagde, ontdekte ze dat fictie haar beter ligt.

Toch zou ze een boek schrijven zeker niet aanbevelen, zegt ze tijdens een interview bij het radioprogramma Nooit meer slapen: ‘Er zitten natuurlijk ook leuke kanten aan, maar als je er niet zo zeker bent van dat je dit wil doen, zou ik gewoon lekker gaan tafeltennissen, ofzo. Is ook beter voor je conditie.’ De zoektocht naar wat bij je past, is ook aanwezig in het leven van de hoofdpersoon uit haar debuut Gapen onder water. Veda, afgestudeerd cultuurwetenschapper en single barvrouw, ontdekt dat er simpelweg te veel kopieën van haar rondlopen. Niet wetend wat ze met haar leven wil, belandt ze in een monotoon bestaan. Elke dag wordt ze ermee geconfronteerd dat ze een stuk minder goed is in het opbouwen van een succesvol en nuttig leven dan haar vrienden. Na een tijdje ontdekt ze een nieuwe bron van inspiratie in haar leven: een elfjarig meisje. Met Kyra kan ze beter opschieten dan met leeftijdsgenoten, maar deze bijzondere vriendschap leidt wel tot de vraag wat normaal is en of Veda dat ooit kan worden.

‘Naar de slapenden kijk je niet, naar de doden wel.’ Het is de eerste zin uit De wateraap van Mariken Heitman (1983), waarin personage Elke haar zomer doorbrengt in de groentetuin van haar oudtante. Deze tuin, waar alles onophoudelijk groeit en sterft, vormt het decor voor een zoektocht naar haar identiteit en de expressie ervan. Elke studeert biologie en komt in aanraking met een theorie over de wateraap, noch mens noch aap, maar een tussenvorm. Dit prikkelt haar verbeelding en vormt ideeën over waar zij zelf eigenlijk past. De wateraap wordt een fascinatie die raakt aan haar eigen zoektocht naar haar genderidentiteit. Ze onderzoekt dit bijzondere wezen voor haar afstuderen en reist hiervoor naar Wenen. Daar ontmoet ze een specialiste en duikt ze steeds dieper in de wereld van de wateraap. Tot ze ontdekt dat dit wezen in zijn tussenvorm niet echt kan bestaan en een beslissing noodzakelijk is: wel of niet aan land gaan. Maar wil ze die concessie zelf wel doen?

Haar korte verhalen werden positief ontvangen en met het verhaal ‘Staal’ stond Evelien Vos (1987) op de tweede plek bij de A.L. Snijdersprijs, de tweejaarlijkse prijs voor verhalen van maximaal 220 woorden. Nu is haar eerste roman Niemand keek omhoog verschenen, waarin dertiger Lucy succesvol probeert te zijn en op zoek is. Maar naar wat? De goed bedoelde levensadviezen van haar familie – ‘Doelen stellen liefje, blijven leren. Op jouw leeftijd is het belangrijk om niet stil te staan.’

– leveren niet veel meer op dan buikpijn. Bovendien besluiten haar ouders om naar Zweden te verhuizen, omdat niets hen meer verbindt aan Amsterdam. Nu Lucy’s wereld op losse schroeven staat is alles mogelijk, dus verhuist ze naar Madrid in de hoop daar een rustiger leven op te bouwen. Door deze keuze beseft ze dat geluk niet maakbaar is. Lucy beschouwt gelaten haar treurige leven, maar tegelijkertijd hebben haar constateringen ook iets humoristisch. Zo merkt ze nuchter op: ‘Aan de achterkant van mijn huis woonden alleen depressieve mensen.’

Naar eigen zeggen verschijnt het debuut van Oscar Spaans (1988) zeventien dagen te laat, want zijn doel was om vóór zijn dertigste nog een boek te publiceren. Ervaring met schrijven had hij al, tot twee keer toe was hij bijvoorbeeld winnaar van de ‘Columnistenjacht’ van de Volkskrant. In zijn debuut Vacuüm portretteert hij in diverse korte verhalen over geïsoleerde en zoekende personages op het meest cruciale en stressvolle moment van hun leven: een verhuizing. Een mollenplaag teistert de toch al niet zo sterke relatie van een stel, een klusser raakt verstrengeld en een verhuizer kan zijn plek maar niet vinden. Alle personages worden geconfronteerd met vertrek en aankomst, leegte en gedwongen keuzes. Ze worden stilgezet, komen op een kruispunt in hun leven en allemaal hebben ze andere motieven om door te gaan of radicaal een nieuwe weg in te slaan.

Vacuüm is een indrukwekkende bundel verhalen, waarin ons kort een blik wordt gegund in de werelden van uiteenlopende personages met elk hun eigen drijfveren en overwegingen.

Revka Bijl, Gapen onder water, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, 256 pagina’s (€ 19,99)

Mariken Heitman, De wateraap, Uitgeverij Atlas Contact, 192 pagina’s (€ 19,99)

Evelien Vos, Niemand keek omhoog, Uitgeverij Van Oorschot, 192 pagina’s (€ 19,99)

Oscar Spaans, Vacuüm, Uitgeverij Nijgh & van Ditmar, 208 pagina’s (€ 20,00)

‘Een gelaagd, gevoelig familieverhaal.’

– The New York Times

Na drie jaar stilte keert Amar terug naar zijn familie.

Waarom liep hij weg en wat betekent het dat hij nu terug is?

Een plek voor ons is een aangrijpend, herkenbaar familieportret van een veelbelovende nieuwe stem: Fatima Farheen Mirza. www.uitgeverijsignatuur.nl

DE NI EU W E RO M AN VAN SANDER KOLL A ARD AUTEUR VAN STADIUM IV EN LEVENSBERICHTEN Over Stadium IV en Levensberichten ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ‘Levendig, sfeervol en intiem’ – Het Parool ‘Schrijven vanuit het hart, maar met het hoofd, dat levert altijd de mooiste literatuur op’ – Trouw ‘Mooi, helder, bedachtzaam proza, misschien niet zozeer fıctief als wel meditatief, zeer nauwkeurig, beeldend werk.’

Cees Nooteboom

W W W.VA N O O R S C H OT. N L

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 7

INTERVIEW

COLUMN

‘Ik ben een tori-man’

Erotische gedichten schrijven

‘Welkom thuis, jongen,’ zei de piloot in 2015 tegen Johan Fretz toen hij aankwam in Paramaribo. De schrijver had zich nooit beziggehouden met zijn Surinaamse roots, maar dat veranderde tijdens deze reis. Zijn ervaringen verwerkte hij in de roman Onder de paramariboom, dat in februari werd bekroond met de Boekhandelsprijs 2019.

Door Nicole van der Elst Zijn uitgever nodigde Fretz in januari uit om over zijn volgende boek te praten, maar hij deelde ook twee andere berichten. ‘We hebben goed en slecht nieuws,’ herinnert de schrijver zich dit gesprek. ‘Je staat niet op de longlist van de Libris Literatuurprijs, maar je bent wel genomineerd voor de Boekhandelsprijs! Om in dat rijtje te staan samen met Rob van Essen, Nina Polak en Bregje Hofstede, vond ik al een compliment voor het boek.’

Toen eind februari bleek dat hij ook had gewonnen, was hij naar eigen zeggen flabbergasted. ‘Boekverkopers zijn dagelijks met boeken bezig en lezen ook veel. Met de toekenning van deze prijs kiezen ze ervoor om juist mijn boek op te tillen en dat is heel waardevol.’

DUBBELBLOED

Onder de paramariboom is gebaseerd op de reis die de schrijver maakte naar het geboorteland van zijn moeder. Zijn ervaringen heeft hij bewerkt tot een toegankelijke roman over een doorgaans beladen onderwerp. ‘Voor mij gaat het in dit verhaal niet om etniciteit, maar over identiteit. Je hebt twee ouders, maar ook zij hebben een familiegeschiedenis waar jij je toe moet verhouden.

In mijn geval is dat Suriname, maar dat kan net zo goed Veenendaal zijn.’

In een tijd waarin identiteit vooral een politieke connotatie heeft, is humor volgens Fretz de sleutel die de spanning doorbreekt. ‘Als ik op een evenement over dit boek wordt geïnterviewd, lees ik vaak een scène voor waarin de ouders van hoofdpersoon Johannes kibbelen. Ook een oerHollands publiek ontdooit daardoor meteen, omdat het voor iedereen een herkenbare en grappige situatie is. In deze tijd, waarin je voortdurend moet nadenken over wat je wel en niet mag zeggen, zorgt dit voor een ontlading.’

Naast de zoektocht van Johannes gaat de roman ook over de geschiedenis van zijn moeder. ‘Zij is vanuit Suriname naar Nederland gestuurd en is daar psychisch ontspoord. Ze heeft haar kind nooit warmte kunnen geven, waardoor de hoofdpersoon zijn moeder, maar ook haar land van herkomst, wegduwt. Johan-

Johan Fretz SANJA MARUSIC

nes heeft vooral een afkeer van Suriname, omdat het in zijn ogen symbool staat voor de moeizame relatie met zijn moeder.’

Aan het begin van het boek ziet hij zichzelf dan ook als een volkomen Hollander. ‘Hij komt aan in een vreemd land en ziet nog geen raakvlakken met de Surinamers,’ legt Fretz uit. ‘Langzaam omarmt hij zijn roots en wordt het ook meer zijn land, zonder dat hij zich minder

Johan Fretz, Onder de paramariboom, Uitgeverij Lebowski, 272 pagina’s (€ 19,99)

Nederlands voelt. Voor mij is de kern van het verhaal: je bent geen halfbloed, maar een dubbelbloed. Je bent afkomstig uit twee werelden en dat is vooral een rijkdom!’

MENGVORM

Nu hij een jaar later terugkijkt op dit project, wat naast een roman ook uitmondde in de theatervoorstelling De zachtmoedige radicaal, sterkt het Fretz om door te gaan op de door hem ingeslagen weg. ‘Ik ben afkomstig uit de theaterwereld en heb lang het gevoel gehad dat ik tussen twee werelden zweefde. In cabaretkringen zagen ze mij als schrijver, terwijl de schrijverswereld vrij duidelijk voor ogen heeft wat literatuur is en wat niet: “Meneer de Cabaretier, zo doen we dat niet in de literatuur.”’

Fretz heeft zich nu definitief losgemaakt van de meningen uit beide werelden. ‘Ik ben een tori-man, zoals ze dat in Suriname noemen. Dat vind ik een mooi woord, omdat het de versmelting is van wat ik het liefst doe: verhalen vertellen. Je gebruikt een gebeurtenis uit de realiteit en vult het aan met je verbeelding en humor. Het is geen cabaret en misschien ook geen literatuur, maar dat maakt mij niet langer uit. Het tot leven wekken van verhalen en mensen daarin meenemen, vind ik het belangrijkst.’

Op de grens tussen winter en lente kan het gemeen koud zijn op de tochtige pleinen rondom de RAI in Amsterdam. Toch trotseren juist dan moeders met dochters, vriendinnen, echtparen en alleenstaanden de wind en houden ze kleumend stil bij de oversteekplaatsen. Ze komen vooral vanuit het station, maar ook vanaf de parkeerterreinen rondom de beurshallen. Eenmaal binnen ontdoen zij zich van warme sjaals, handschoenen en dikke jassen en komen er echte mensen tevoorschijn. Eerst een kopje koffie!

Dit jaar kunnen bezoekers bij het eroticaplein een korte cursus volgen onder de noemer ‘erotische gedichten schrijven’. Er is een speciale stand voor ingericht tussen kickboksers, energiedrankjes en dildo’s.

Een mooie plek. Het idee is dat je thuiskomt met een spannend sensueel gedicht voor je geliefde die je immers een hele dag alleen gelaten hebt, vanwege je dagje uit. Ik herinner me eerdere pogingen om alternatieve activiteiten te organiseren tijdens een beurs. Als uitgever van De Arbeiderspers werd ik door de organisatie benaderd met de vraag of we auteurs wilden laten optreden op de drukst bezochte beursdag van de week, de donderdag. Na een langdurige vergadering in een onpersoonlijk kantoor stond het programma vast. Ik geloof dat Pauline Slot, Tineke Beishuizen, Arthur Japin en Abdelkader Benali van de partij zouden zijn. Ik kwam de desbetreffende donderdag binnen en wist werkelijk niet wat ik zag. Hier, binnen de muren van het beursgebouw, bestond een wereld waar de mensen in de stad geen weet van hadden.

Wat de beurs met huishouden van doen heeft, is mij geen moment duidelijk geworden. Er was vooral heel veel lawaai, overal kregen bezoekers samples, eten, drinken en op iedere hoek werd ze gevraagd ergens ‘ja’ tegen te zeggen. Op de banken bij het podium waar onze auteurs acte de présence zouden geven, namen de bezoekers plaats, overladen met tassen. Ze kwamen niet om te luisteren, maar om te eten. Dat was althans wat ik zag toen ik het literatuurplein eindelijk gevonden had. Het bevond zich achter de Miele-stand en een grote tent van het Astma Fonds, waar juist een quiz werd gehouden.

Vlakbij het podium zaten zeven geïnteresseerden met het dagprogramma van de beurs op hun schoot.

Ze probeerden te luisteren naar wat op het podium werd voorgelezen, maar ik weet niet of ze iets konden horen. Gelukkig is er voor de cursus ‘erotische gedichten schrijven’ een afgesloten ruimte ingericht. Alleen als meegebrachte etenswaren daar geweerd worden, kan er heuse poëzie ontstaan. Maar dat is misschien wel erg veel gevraagd, op een huishoudbeurs.

Lex Jansen Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

Mirjam Vriend schrijft debuutroman Genade Wat is erger dan de pijnlijke dingen die je weet over je familie?

De pijnlijke dingen die je nĂ­et weet

Fascinerende psychologische roman over de impact van familiegeheimen

Is depressie een biologisch defect of een noodrem van de ziel?

Roman

Mirjam Vriend

Genade is de meeslepende debuutroman van actrice Mirjam Vriend over het leven van een jonge vrouw die zich probeert te ontworstelen aan de ballast van haar familie. Over de impact van depressie binnen een gezin, knellende familiebanden, de kracht en schaduwzijde van de band tussen moeder en dochter, tegen de achtergrond van de klassieke-muziekwereld.

Debuutroman met unieke muzikaal-literaire lezing!

Voor meer informatie en lezingen: www.mirjam-vriend.nl

De verschijning van Genade wordt ondersteund met een uitgebreide radio- en facebookcampagne, free publicity en optredens van Mirjam Vriend. De door haar verzorgde muzikaal-literaire lezing Vrouw smacht Moeder sluit mooi aan bij boekenweekthema De Moeder, De Vrouw.

EEN UITGEEFHUIS VOOR INSPIRERENDE BOEKEN

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 9

BOEKENKRANT TIPT UIT HET LEVEN VAN EEN HOND Het leven van de alleenstaande Henk van Doorn lijkt een doodgewoon bestaan. En dat is het in zekere zin ook. Zijn hond houdt hem altijd gezelschap, maar wordt plotseling ziek. Het verdriet dat dit oplevert, schuurt en doet Henk beseffen dat alles voorbij gaat en dat we eenzaam en kwetsbaar zijn. Toch bezit hij een bijzondere levenslust die hem door het leven leidt.

Sander Kollaard, Uit het leven van een hond, Uitgeverij Van Oorschot, 192 pagina’s (€ 20,00)

OVER DE GRENS Het Duitsland uit de jaren vijftig vormt het decor voor deze aangrijpende roman. De familie Schöning kan net als veel andere gezinnen maar nauwelijks rondkomen. De zeventienjarige Henni verdient met het smokkelen van koffie wat extra geld.

Helaas voltrekt zich een drama in de smokMechtild Borrmann, Over de kel, waardoor Henni’s grens, Uitgeverij A.W. Bruna, 288 pagina’s (€ 17,99) jongere broertjes in een kindertehuis geplaatst worden. En het blijkt moeilijk om te weten te komen wat daar werkelijk gebeurt.

DE KLEINKINDERGEDICHTEN In weinig woorden geeft Jet Leopold een indruk van de liefde van een grootmoeder voor haar kleinkind. Nu eens serieus en dan weer luchtig weet zij telkens weer met simpele taal de kern te raken. ‘De moeder de vrouw’ heeft als oma nog evenveel liefde te geven, en dat is voelbaar in deze gedichtenbundel.

RECENSIE

De zoektocht van een zoon Aan de hand van de dagboeken van zijn vader Buurt krijgt Maarten van Nispen tot Pannerden inzicht in zijn familiegeschiedenis.

In Adellijk wild brengt hij zijn bevindingen over zijn familie, zijn vader en zichzelf samen tot een boek. ‘Want,’ zo schrijft hij, ‘het verhaal wilde meer worden dan een stripverhaaltje.’

katholiek geloof, scherpe politieke overtuigingen, liefde voor de jacht en een onbeheersbare drift wanneer hij geen controle heeft over zijn kroost. Met veel respect beschrijft Van Nispen het leven van zijn vader.

Grote rol hierin speelt de Tweede Wereldoorlog, waarin Buurt zeven maanden in gevangenschap doorbrengt in het Oranjehotel in Scheveningen. Het verhaal van zijn vader wordt beschreven in de context van de familiegeschiedenis, maar ook de politiek-maatschappelijke situatie van Nederland speelt een belangrijke rol.

Door Jacomijn van Kempen Van Nispen schrijft met veel gevoel voor taal en stijl. Mooi geformuHet verhaal is een leerde, vloeiende zinnen vertellen geschiedenis van samen het verhaal: ‘Over mijn vader adellijke geslachten, praatte ik sindsdien met een zorgjacht, oorlog en sterke vuldig zelf samengesteld pakketje familiebanden. Van standaardwoorden Nispen tot en -zinnen waarin Pannerden, net genoeg gevoeligdie zijn vader Buurt heid zat om indruk (1914-1972) verloor toen te maken. (…) Hij zat hij negentien was, krijgt gevangen in wat ik jaren later diens daghem aan tekst gunde.’ boeken te lezen. HierNaast zijn eigen zinnen door leert hij zijn vader verrijken ook vele in stukje bij beetje beter cursief gedrukte citakennen, en in zijn boek ten uit de dagboeken neemt hij je mee op deze van zijn vader het boek. ontdekkingstocht.

De ondertitel Een famiHet beeld van Buurt liegeschiedenis klinkt wordt gevormd, bijwellicht wat droog, en geschaafd en aangeMaarten van Nispen tot Panvoor wie weinig affischerpt tijdens het nerden, Adellijk wild. Een niteit heeft met adel, lezen. Er komt een man familiegeschiedenis, Uitgereligie en politiek zou tevoorschijn vol ambiverij Magonia, 320 pagina’s deze geschiedenis dat tie, met een rotsvast (€ 21,95)

Maarten van Nispen tot Pannerden ROY BEUSKER

ook kunnen zijn. Van Nispen weet de lezer echter toch te grijpen. Dit komt mede door zijn vlotte pen en de boeiende citaten van zijn vader, maar ook de afwisseling van droge gegevens met de wat smeuïger familieverhalen draagt hieraan bij.

Adellijk wild neemt je mee in de nieuwsgierigheid van de schrijver, die zijn verrassingen, teleurstellingen en vragen deelt. Het maakt het boek intiem: je leest over zijn schouder mee in de dagboeken van Buurt. Zijn verhaal is door de zoektocht en het hieruit voortgekomen boek van Van Nispen dan ook zonder twijfel meer geworden dan een stripverhaaltje.

RECENSIE

Je geliefde in een kooi Jet Leopold, De kleinkindergedichten, Uitgeverij Boekscout, 36 pagina’s (€ 15,49)

HET IS GOED, HET IS MOOI EN DE BERG Uitgeverij KLIN maakt Kroatische literatuur beschikbaar voor Nederlandse lezers. De gebundelde romans Het is goed, het is mooi en De berg zijn in Nederland de eerste kennismaking met schrijver Ivica Prtenjaca. Hij won Ivica Prtenjaca, Het is goed, onder andere met De het is mooi en De berg, vertaberg de prijs voor de ling: Sanja Kregar, Uitgeverij beste Kroatische roman.

KLIN, 232 pagina’s (€ 24,50) In de opeenvolgende romans wordt het verhaal van Ivica verteld, een fijngevoelige schrijver die enerzijds kampt met eenzaamheid maar anderzijds ook de schoonheid van het leven ervaart.

Wat doe je als je partner tegen je zegt dat je opgesloten zou moeten worden in de dierentuin? John Cromartie twijfelt niet en schrijft een brief naar het comité van het dierenpark. Door zichzelf tentoon te stellen wil hij hun collectie compleet maken en de bezoekers laten nadenken over hun plaats in het dierenrijk.

Door Renske van der Wal Als Josephine zegt dat ze niet méér van John houdt dan van haar familie, ontstaat er ruzie in Een man in de dierentuin. John beweert dat hij enkel van háár houdt en de rest van de mensheid noodzakelijkerwijs als vijand beschouwt. Zij vindt dat belachelijk en merkt op dat hij een stap achterloopt in de evolutie.

John laat zich opsluiten en doet alsof hij zich, in tegenstelling tot Josephine, niet druk maakt over wat anderen van hem denken. Maar hoezeer hij zichzelf probeert te overtuigen dat hij niets om de mens geeft,

voor zorgt dat je op een gelijke positie met dieren komt te staan. Johns voornemen om zich niet boven hen te verheffen, komt in het geding wanneer hij een huisdier in zijn kooi neemt, een soort lynx. John denkt dat hun gevangenschap een goede basis is voor vriendschap, maar degene die hem het beste begrijpt, blijkt toch Josephine te zijn. Wanneer John de dierentuin verlaat om samen met haar verder te leven, is De geliefden worden continu heen en weer geslingerd tussen tegenstrij- hij de lynx compleet vergeten.

Op het eerste gezicht lijkt Een man dige gevoelens. Rationaliteit krijgt in de dierentuin een grappig en geen grip op de hoofdpersonen en simpel liefdesverhaal, maar het zit daarmee laat auteur David Garnett boordevol elementen die als startzien dat het niet zo gek is om het punt kunnen dienen idee van de mens als om na te denken over kroon van de schepping de vraag wat het verwat te nuanceren. Niet schil is tussen mens alleen omdat mensen en dier. De opzet doet zich irrationeel kunnen denken aan De wereld gedragen, maar ook van Sofie, waarin je omdat dieren emoties wordt meegevoerd tonen waar intelligentie langs filosofische vravoor nodig is. Zo wordt gen, alleen worden de orang-oetan jaloers die door Garnett niet op zijn hoge bezoekersexpliciet gemaakt. Het aantallen. Ook dieren is aan de lezer waar maken zich dus druk om die zich op wil focuswat anderen van hen sen: liefdesverhaal of denken.

David Garnett, Een man in de filosofie.

Tegelijkertijd toont het dierentuin, vertaling: Irwan verhaal dat jezelf simDroog, Uitgeverij Cossee, pelweg opsluiten er niet 138 pagina’s (€ 20,99) is hij tegelijkertijd smoorverliefd op haar. Hij wil zijn geliefde testen; als ze van hem houdt, zal ze lijden onder zijn opsluiting. Ondertussen probeert Josephine zichzelf wijs te maken dat ze niet meer om hem geeft dan om een willekeurig ander dier, maar ze voelt zich vernederd als hij in een kooi komt naast een lelijke orang-oetan.

SCHRIJFCURSUS NAZOMER 2019 Cursus wordt gegeven door Lex Jansen, uitgever/redacteur Je hebt iets te zeggen. Je wilt schrijven.

Jouw verhaal, jouw roman, jouw dichtbundel.

Périgord, Frankrijk - 14 t/m 18 oktober 2019 Naast ruimte voor concentratie en inspiratie vind je er ontspanning en rust.

Voor meer informatie: https://magonia.nl/cursus/schrijfcursus-nazomer-2019/

VOOR ALLE LIEFHEBBERS VAN GESCHIEDENIS DE NIEUWE HISTORISCHE CANON VAN

Johan de Witt en Engeland Een bloemlezing uit zijn correspondentie

REID, GELEIJNSE & VAN TOL

MET EEN NIEUW VOORWOORD VAN FRITS VAN OOSTROM

Samenstelling: Ineke Huysman en Roosje Peeters Tekeningen: Jean-Marc van Tol

‘Johan de Witt, verliefd op de wiskunde en de kegelsnede, wordt langzaam maar zeker de poel des verderfs van de politiek in gesleurd – ik heb genoten.’

Luc Panhuysen, biograaf gebroeders De Witt

‘Geschiedenis is een serieuze zaak, maar het mag ook wel eens met een lach gepaard gaan. Fokke & Sukke hebben daar een niet te onderschatten aandeel in.’

Frits van Oostrom, winnaar Libris Geschiedenisprijs 2018

‘De brieven in deze bloemlezing laten zien dat onze landen, die alleen door de zee gescheiden worden, elkaar nodig hebben om verder te kunnen.’

Peter Wilson, Britse ambassdeur in Nederland

Het eerste (zeer goed ontvangen) deel van een spannende trilogie over leven en daden van Johan de Witt.

Alle vijftig vensters van de Canon voorzien van een cartoon. Aangepaste herdruk van de bestseller uit 2007.

Hoogtepunten uit de correspondentie van Johan de Witt en Engeland. Met tekeningen van Jean-Marc van Tol.

Jean-Marc van Tol Johan de Witt trilogie 1 - Musch Uitgeverij Catullus Paperback, gebonden en e-book ISBN 9789492409348 | 512 p. | € 24,95

Reid, Geleijnse & Van Tol De nieuwe historische canon van Fokke & Sukke Uitgeverij Catullus, gebonden ISBN 9789492409393 | 112 p. | € 13,99

Ineke Huysman en Roosje Peeters (ed.)

Tekeningen: Jean-Marc van Tol Johan de Witt en Engeland Uitgeverij Catullus, gebonden ISBN 9789492409454 | 176 p. | € 14,95

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 11

LITERATUUR INTERVIEW

We moeten altijd kritisch blijven op onze gedachten Marion Pauw is bij veel lezers bekend als thrillerschrijfster, maar ze vond dat dit genre haar te veel beperkte.

Haar eerste uitstap maakte ze in 2017 toen ze samen met Susan Smit Hartzeer schreef, een zelfhulpboek voor mensen met liefdesverdriet. Nu is er de roman De experimenten.

‘In Auschwitz werden de gevangenen ontmenselijkt, maar je zou kunnen zeggen dat dit ook voor de Duitsers gold, want niemand was meer een normaal mens.’

Door Istvan Kops In De experimenten moet Charlie een weekend op haar stiefmoeder Alma passen.

Een ware beproeving, omdat zij de opvoeding van Alma als zeer verstikkend heeft ervaren. Voor de buitenwereld was zij altijd de ideale gastvrouw, maar voor haar stiefdochter was ze regelmatig een tiran.

Als Alma over haar tijd in Auschwitz begint te vertellen, moet Charlie haar mening langzaamaan herzien.

Maar is er daarbij dan nog wel voldoende plaats voor Charlies eigen onverwerkte verdriet?

Hoe ben je op het verhaal van De experimenten gekomen?

‘Ik was met Sofia Sondervan, een Amerikaanse filmproducente van Nederlandse komaf, aan het koffiedrinken toen ze mij vroeg of ik ook boeken schreef die zijn gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Ik zei dat ik dit niet deed, omdat ik altijd vrijheid wil hebben als auteur. Toen ze het verhaal van haar grootmoeder vertelde, was het alsof ik in mijn gezicht werd geslagen. Ik wist meteen dat ik het verhaal voor mijn volgende roman had.’

van Charlie te vertellen?

‘Ik wil dat de lezer eerst sympathie krijgt voor Charlie, zodat je haar pijn snapt. Je blijft dus dicht bij haar pijn en frustratie, voordat het verhaal dat zich in Auschwitz afspeelt, wordt verteld. Als ik daarmee was begonnen, had Charlies verhaal veel minder indruk gemaakt.’

Marion Pauw

Wat trok je zo aan in dit verhaal?

‘Verhalen over wat er met de Joden in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd, moeten verteld blijven worden. Mijn kinderen hebben bijvoorbeeld geen idee wat er in die tijd is gebeurd en dat gold eigenlijk ook voor mijzelf. Wanneer je de heftigheid ervan realiseert, ga je ook nadenken over de tijd waarin we nu leven en hoe makkelijk we aan stereotyperingen en generalisaties doen. Om kritisch te blijven op onze eigen gedachten en ons gedrag moeten we weten wat er in het verleden is gebeurd. Daarnaast vond ik de thematiek van het moeder-dochterverhaal en de relatie tussen daders en slachtoffers ontzettend interessant.’

Kun je iets meer vertellen over hoe die zich tot elkaar verhouden in jouw roman?

JAN WILLEM KALDENBACH

‘Alma is een open en levenslustig Joods meisje, die tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Auschwitz wordt gedeporteerd. Als ze terugkomt trouwt ze met een bemiddelde weduwnaar. Alma splitst de trauma’s die zij in Auschwitz heeft opgelopen van zich af en legt deze bij haar dochter Charlie neer, omdat ze zelf niet meer geassocieerd wil worden met de persoon die ze in de oorlog was. Charlie ervaart haar grillige opvoeding algauw als verstikkend en leidt onder de dwangneuroses van haar stiefmoeder. Op haar achttiende komt ze bij Han terecht, die emotioneel heel vlak is, maar nadat ze zo lang aan de grillen van haar moeder overgeleverd is geweest, voelt ze zich bij hem veilig.’

Marion Pauw, De experimenten, Uitgeverij Lebowski, 256 pagina’s (€ 21,99)

Waarom heb je ervoor gekozen om het verhaal vanuit het perspectief

Het paard op de cover trekt meteen de aandacht. Waarom heb je voor dit dier gekozen?

‘Het paard op de cover is een draaimolenpaard, wat de relatie tussen Alma en Charlie symboliseert. Ze zitten vast in een rondje waar ze samen niet meer uitkomen. Daarnaast gaat het boek ook heel erg over ontmenselijking. In Auschwitz werden de gevangenen ontmenselijkt, maar je zou kunnen zeggen dat dit ook voor de Duitsers gold, want niemand was meer een normaal mens. Op haar beurt heeft Alma Charlie nooit als een volwaardig mens gezien, maar alleen als iemand waarop ze haar trauma’s kwijt kon. Dat heeft ze onbewust gedaan, maar ook Charlie is dus als kind ontmenselijkt. Daarom vind ik het paard ook zo mooi, omdat het geen levend dier is, dat heeft ook iets lugubers.’

Hoe heb je je eigen bezoek aan Auschwitz ervaren?

‘Toen ik mij begon in te lezen over dit onderwerp, kon ik niet bevatten dat mensen tot zulke gruwelijkheden in staat zijn. Het gaf me nachtmerries. Mijn bezoek aan Auschwitz heeft mij ontzettend geholpen, omdat ik daar ook de andere kant zag. Miljoenen bezoekers aan het kamp leggen kransen en betonen hun medeleven. Dat er nog steeds zoveel belangstelling en mededogen is voor wat er toen is gebeurd, heeft ook iets helends. Nadat ik ook die kant had gezien, kreeg ik geen nachtmerries meer en kon ik beginnen met schrijven.’

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 12

SPANNING BOEKENKRANT TIPT DE ANGST Lou vertrekt samen met haar grote liefde Mike, haar leraar, naar Frankrijk. Daar ontdekt ze dat hij complex en manipulatief in elkaar zit. Hij kwetst haar diep en Lou probeert haar leven opnieuw vorm te geven. Na achttien jaar komt ze erachter dat hij een nieuw slachtoffer probeert in te palmen.

Kan Lou voorkomen dat hij opnieuw iemand meesleept in zijn manipulatieve gedrag?

C.L. Taylor, De angst, vertaling: Linda Broeder, Uitgeverij Ambo|Anthos, 368 pagina’s (€ 20,99)

DE PLAAG Een uitbraak van schimmelinfecties in Zuid-Amerika leidt tot een verbetering van de mens en bondgenootschappen op wereldniveau. Hoofdpersoon Neil Johns is bezorgd over de gevolgen daarvan. Zijn broer Paul, een van de overlevenden, is juist positief over de evolutionaire veranderingen. Het leidt tot een confrontatie waarbij de vrije wil van de mens op het spel staat.

David Walton, De plaag, Uitgeverij Karakter, 400 pagina’s (€ 21,50)

RECENSIE

De jacht is geopend In haar zoektocht naar ultieme vrijheid vestigde Esther Quatfass zich enkele jaren geleden in Zweeds Lapland. De uitgestrekte en bosrijke natuur inspireerde haar tot het schrijven van haar debuut Elandsoog, waarvan de achterflap belooft dat het een ijzingwekkend sterke thriller is. Lukt het haar om deze belofte waar te maken?

Door Pauline Speetjens Elandsoog is de naam van een klein eiland en de veilige haven van de zeventienjarige Christian Nilsson. Van de ene op de andere dag is hij hier echter niet meer welkom, het eiland is verkocht en de eigenaar is gesteld op zijn privacy. Samen met zijn vrienden Konrad en Totte kan Christian het echter niet laten om de nieuwe bewoners, Ivan en Zahra, in de gaten te houden en zo nu en dan toch voet te zetten op het eiland. Hij houdt Ivan verantwoordelijk voor de dood van zijn vader en als een van zijn vrienden tijdens een heimelijk bezoek aan

gebeurtenissen volgen elkaar in een prettig tempo op. Dit creëert een strakke spanningsboog die de aandacht goed bij het verhaal weet te houden. De personages lijken alleen wat ondergeschikt aan de gebeurtenissen: om er een echte thriller van te maken, hadden ze meer diepgang moeten hebben. En waar de karakters iets te weinig aandacht hebben gekregen, is die er wel volop voor de beschrijving van het bos, het eiland en de bergen rond het meer. De plot is weinig verrassend, maar het open einde biedt voldoende ruimte om een eventueel vervolg te schrijven.

In het eerste hoofdstuk wordt metDe beschrijvingen van de omgeving een duidelijk dat het in dit debuut gaat om spanning en actie. Christian hadden beter kunnen stuivertje wisselen met de zint op wraak nu met uitwerking van de de verkoop van het ijzingwekkende thrileiland voor zijn gevoel ler die was beloofd. Die ‘alles waar hij om gaf belofte is nu misschien uit zijn leven was wegniet waargemaakt, gerukt’. Zijn woede en maar Quatfass laat onrust zijn voelbaar als met dit debuut wel ‘…hij met zijn vuisten zien dat ze spannend boksbewegingen maakt kan schrijven en het in de richting van het genre aankan. Hopeeiland’. Met deze vlotte lijk blijft het leven in schrijfstijl zet Quatfass Zweden haar inspide toon voor haar verreren, want belofte haal. De korte hoofdmaakt schuld! stukken worden vanuit Esther Quatfass, Elandsoog, verschillende personaUitgeverij Lannoo, 295 pagiges beschreven en de na’s (€ 20,99) Elandsoog wordt doodgeschoten, denkt hij zeker te weten dat Ivan betrokken is bij ongure praktijken.

Wanneer de verdenking op hem zelf valt en hij zijn eigen onschuld moet bewijzen, is Christian dan ook vastbesloten de waarheid boven tafel te krijgen. Maar hij is niet de enige die op iemand jaagt; wie is het doelwit van de huurmoordenares op het eiland en waarom is Ivans adoptiebroer ineens op Elandsoog?

De grote vraag is: wie jaagt op wie en waarom?

RECENSIE DE PAARDEN VAN HITLER Dit verhaal over nazi’s, macht en geld is een verbazingwekkende true crime. Kunstdetective Arthur Brand ontdekt dat er twee bronzen paarden van Hitlers favoriete beeldhouwer Josef Thorak in omloop zijn, terwijl iedereen dacht dat deze vernieArthur Brand, De paarden van tigd waren. Hij traceert de hele geschiedenis van Hitler. De kunstdetective aan het werk, Uitgeverij Boekerij, de beelden en komt zo 288 pagina’s (€ 19,99) allerlei oud-nazi’s, kopstukken van criminele organisaties, neonazi’s en louche figuren op het spoor. Het resultaat is een fascinerende en bloedstollende ontknoping.

RESURRECTION BAY Hoewel Caleb doof is, gaat hij op zoek naar de moordenaar van een jeugdvriend. Onthoofd en bruut toegetakeld is hij in zijn huis in Melbourne achtergelaten door een onbekende man. Calebs kracht is het lezen van menselijke expressies, maar zijn doofheid leidt ook Emma Viskic, Resurrection tot problemen bij de Bay, Uitgeverij Luitinghopsporing. Als hij terug- Sijthoff, 256 pagina’s (€ 19,99) keert naar zijn geboorteplaats Resurrection Bay blijken er bovendien nog veel meer geheimen voor hem verborgen te zijn.

Een bikkelharde werkelijkheid De Amerikaanse Nico Walker zit in de gevangenis een straf uit van elf jaar voor een bankoveral. Na zijn missie als hospik in Irak raakte hij aan lagerwal door frequent drugsgebruik en kwam in de criminaliteit terecht. Gedurende zijn detentie schreef hij Cherry, een dagboekachtig verslag over zijn periode voor, tijdens en na zijn uitzending.

acties moeten uitvoeren op onschuldige burgers. Ze verliezen zichzelf in drugs, pijnstillers en porno.

Getraumatiseerd keert de ik-figuur huiswaarts, alwaar zijn vrouw op hem wacht. Hierna draait hun leven nog meer om drugs dan voor Irak en ze raken verslaafd aan heroïne. Om te overleven kiest hij voor het criminele pad.

Hoewel de informatie op het boek suggereert dat Cherry een persoonlijk verslag is van Walker, geschreven vanuit de gevangenis, zegt de auteur voorin het boek dat het hier om fictie gaat: ‘Deze dingen zijn Door Jacqueline Coppens nooit gebeurd. Deze mensen hebben nooit bestaan.’ Dat roept de vraag op Tijdens zijn studie of Walker inderdaad alles verzonnen aan de universiteit heeft of dat hij toch de naamloze ontmoet de naamloze, ik-figuur in Cherry is. Het is als lezer mannelijke ik-persoon bijna niet te geloven dat het gedeelte Emily en ze worden over Irak fictie is. Gedetailleerd en verliefd. Ze hebben een in staccato zinnen leuk leven, registreert de auteur waarin het gebruik van emotieloos de dodelijke drugs niet ongewoon is. missies die ze moeten Wanneer Emily naar een uitvoeren. Het zeer andere universiteit gaat, grove taalgebruik moet besluit hij met zijn stude hardheid en goddie te stoppen en bij het deloze mentaliteit van leger te gaan. Hij wordt de soldaten illustreren. opgeleid tot hospik en Het boek is vergeven voordat hij daadwerkevan f-woorden als fuck lijk wordt uitgezonden, en motherfucker, en trouwen ze nog snel. In uitlatingen over keiIrak blijken de hoofdperharde seks. soon en zijn medesoldaDe hoofdstukken voor ten niet opgewassen te Nico Walker, Cherry, vertaen na Irak, die verhalen zijn tegen de bikkelharde ling: Joris Vermeulen, Uitgeover de liefdesrelatie oorlogsvoering, waarin verij De Bezige Bij, 368 pagivan de ik-figuur met ze geregeld vergeldingsna’s (€ 22,99)

Nico Walker COURTESY OF THE AUTHOR

Emily, maken het verhaal ietsje zachter. Ze vormen een contrast met de chaotisch beschreven oorlog, in onbegrijpelijk oorlogsjargon en -afkortingen, en met veel personages wiens handelingen als mitrailleurkogels om je oren vliegen.

Ongetwijfeld wilde Walker met het schrijven van Cherry een punt maken over de zinloosheid van deze oorlog en wat een posttraumatisch stresssyndroom en drugsverslaving met een mens doen. Een thema dat zeer aansprekend kan zijn, hoewel het veelvuldig grove taalgebruik en de rauwe beschrijvingen van seks en oorlogsgeweld een barrière kunnen opwerpen. Dat Walker ervoor heeft gekozen om zonder enige gène en opsmuk een bikkelharde werkelijkheid op tafel te leggen, moge duidelijk zijn.

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 13

SPANNING ARTIKEL

Hallucinerend dubbelspel Miquel Bulnes verwierf vooral bekendheid met zijn historische romans Het bloed in onze aderen en Reconquista. Met illustrator Job van der Molen werkte hij ook aan een ander bijzonder project: Openbaringen. Onder deze titel verschijnen nu tegelijkertijd een literaire thriller en een graphic novel.

Door Nicole van der Elst In besprekingen van zijn laatste twee boeken werd Bulnes al geroemd om zijn spannende vertelstijl door recensenten Arjen Fortuin en Bert Wagendorp, maar met Openbaringen levert hij nu zijn eerste echte literaire thriller af. Daarnaast schreef hij het scenario voor het geïllustreerde boek, waarin een ingedikte versie van hetzelfde verhaal wordt verteld, waarbij het beeld van Van der Molen vrij baan krijgt.

Het verhaal bestaat uit twee parallelle verhaallijnen, waarbij niet direct duidelijk is wat ze met elkaar te maken hebben. Anesthesist Xavi Miralles wordt geïntroduceerd, waarbij je in de eerste zinnen direct een goed beeld krijgt van zijn karakter, maar ook van Bulnes’ rauwe schrijfstijl. ‘Langzaam drukt Xavi de zoutoplossing door het infuus.

De laatste druppels witte vetemulsie verdwijnen in de aders van zijn linkeronderarm. Hij ademt uit.

Om een infuus bij jezelf te kunnen inbrengen moet je in de eerste plaats handig zijn. Zoals elke andere anesLineke Breukel Terwijl de anesthesist door de thesist ís Xavi dat.’ De hoofdpersoon naamloze stad zwerft, worden is verslaafd aan het medicijn proporechercheurs Elvira Muller en Andrej fol, dat hij via dit infuus bij zichzelf Ruzedksi geconfronteerd met verinbrengt. Naarmate het verhaal schillende gruwelijke moorden. vordert, verliest hij langzaam de Naast het speuren naar de daders controle over de dosering en bevindt schetst Bulnes in deze verhaallijn Xavi zich steeds vaker in een halook een actueel tijdsbeeld, dat doet lucinerende staat. ‘Aan het eind van denken aan de Gele Hesjes-protesten de boulevard scheurt de grond open. in Frankrijk. De politie heeft weiGebouwen verzakken, bomen vallen nig mankracht voor om, asfalt verbrokkelt, het moordonderzoek, tegels schuiven weg omdat inwoners van in de spelonk die zich de stad grootschalige vormt, die gestaag op manifestaties organiXavi en Eduard afkomt, seren. Allereerst tegen het verloop van de straat de komst van een asielvolgend. Het is een verzoekerscentrum, maar buiging door de propodit verschuift langzaam fol, een hersenspinsel, naar een protest tegen weet Xavi. Het is niet het algehele gezag, echt. Het is niet zo dat zowel op stedelijk als ze dadelijk echt door de op nationaal niveau. aarde zullen worden ver‘Als onze eigen mensen zwolgen. Natuurlijk niet. buiten hun schuld hun Maar voor de zekerheid Miquel Bulnes, Openbarinbaan kwijtraken, hun doet hij toch een paar gen, Uitgeverij Prometheus, huis kwijtraken, hun stappen opzij.’

288 pagina’s (€ 19,99)

JOB VAN DER MOLEN

pensioen kwijtraken, dan helpt niemand ze […]. We moeten onze stem laten horen en onze vuisten laten voelen,’ zoals een van de actievoerders het verwoordt.

een haan, Elvira een kat en Andrej een vos. Door deze keuze word je gedwongen om nog eens goed na te denken over de handelswijze van de personages. Hebben die wellicht iets te maken met de karaktertrekken die we associëren met het dierlijke hoofd dat hen is toebedeeld?

De verhaallijnen in de thriller wisselen elkaar geregeld af. Dit is in de graphic novel aangegeven door een Wat het gelijktijdig uitbrengen van verschil in primaire kleuren, waarin de graphic novel vooral de tonen geel, groen en heeft opgeleverd, is blauw overheersen bij dat de hallucinerende Xavi, terwijl de rechergedachtespinsels van cheurs vaker omringd de hoofdpersoon nog worden door bloederig beter tot zijn recht rood. De beeldroman komen in paginagroot heeft wel een duidelijk beeld. Hopelijk smaakt verschil met de geschrede samenwerking tusven tekst, waardoor ik sen de auteur en de direct mijn leeservaring illustrator naar meer, van Openbaringen in want met zijn directe twijfel trok. Alle persotekenstijl zou Van der nages worden door Van Miquel Bulnes, OpenbarinMolen ook goed uit de der Molen weergegeven gen. Graphic novel, illustravoeten kunnen met met het onderlijf van ties: Job van der Molen, Uitgeeen mens, maar met een verij Prometheus, 176 pagina’s Bulnes’ historische verhalen. dierlijk hoofd. Zo is Xavi (€ 24,99)

“Niets mag overbodig zijn, er moet geen woord te veel in staan”

ONZE TAAL

‘Gelukkig heb je er nóg een’

Jan Siebelink over schrijven en taal

M A A N D B L A D

V A N

H E T

G E N O O T S C H A P

O N Z E

T A A L

Wat zeg je (niet) bij slecht nieuws?

Boekenweekauteur

Jan Siebelink

2/3

Zeg je ‘pa-prika’ of ‘pap-rika’?2 0 1 9

praktischeAnderhalve tips van eeuw schoolvak Nederlands de Taaladviesdienst

De taal van de Elfstedentocht

elke maand tien onweerstaanbare taalkronkels

OnzeTaal_febmrt2019.indd 1

T NU ME

SAVE THE DATE

10T% ING KOR

‘Een op de vijf hoogleraren nu Hoe krijg je woorden in het woordenboek? vrouw door subsidie’ 06-02-19 14:25

Lees een jaar lang Onze Taal voor slechts € 39,60 *

Ga naar www.onzetaal.nl/boekenkrant en voer bij uw bestelling de kortingscode BK1 in.

TICKETS & INFO POETRY.NL

* Lidmaatschap (10 nummers): € 44,– per jaar.

elling Cartoons op best ar: door striptekena l E r w i nvaSn uspvoartashirts, ǩ bedrukken hoodies, t-shirts ǩ

ZZZ VXYDDOVKLUWV QO ǩ ǩ LQIR#VXYDDOVKLUWV QO

DICHTER. nr º 11

BEWAARD € 15,00 / ISBN 9789492585325

Nu in de winkel!

Gedichten over verzamelingen en alles wat de moeite waard is om te bewaren. Gedichten over geheimen en teruggevonden schatten in vergeten schoenendozen. Over tijdmachines, zoldervondsten en herinnerdingen: een nummer om te bewaren. Het voorwoord werd geschreven door Wiel Kusters.

De fantastische illustraties zijn gemaakt door Tineke Meirink.

ISBN 9789059308345 € 6,25 T 040 2454001 www.plint.nl

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 15

BOEKFRAGMENT

Dit is hoe het ging Cato lijkt alles voor elkaar te hebben, maar vanbinnen worstelt ze. Als haar perfecte leven barsten begint te vertonen keert ze steeds meer in zichzelf.

Astrid Boonstoppel, Dit is hoe het ging, Uitgeverij Blossom Books, 224 pagina’s (€18,99) www.blossombooks.nl

‘Zullen we eerst ergens gaan lunchen?’ vroeg Vic. Hoewel we nog geen uur daarvoor hadden gegeten, knikte ik. Ze nam me mee naar De Lelie, een restaurant op het plein dat uitkeek op het oude stadhuis, en we zochten een plekje op het terras onder de warmtelampen. Witte tafelkleden waren over de tafels gedrapeerd, enorme bloemstukken zorgden voor wat privacy. Ze sloeg het dekentje dat klaarlag over haar benen en gaf mij er ook een.

‘Niet te koud zo, toch?’ vroeg ze.

‘Nee, helemaal niet,’ zei ik.

Ze stak een sigaret op en liet de rook uit haar mond ontsnappen. Ik vond dat ze er chic uitzag. Volwassen. Ik wilde haar om een sigaret vragen maar durfde niet en deed in plaats daarvan alsof ik de menukaart bestudeerde. Van de helft van de dingen die erop stonden had ik nog nooit gehoord.

‘Wat neem jij?’ vroeg ik.

‘De zalmterrine,’ zei ze.

‘Ik ook,’ zei ik snel.

Ik was blij dat ik hetzelfde had besteld als Vic, want het eten was heel lekker. En dat ik daar met haar

zat, alsof ik nooit anders had gedaan, maakte dat ik me mondainer voelde dan ik me in Rotterdam ooit had gevoeld. De rekening was minder leuk. Na het afrekenen van mijn helft had ik nog dertig euro over.

In de eerste lingeriewinkel die we binnengingen koos Vic met achteloos gemak drie beha’s voor me uit.

Ze waren anders dan alles wat ik thuis in mijn kast had liggen. Uitbundig, uitdagend. Maar ze pasten bij wie ik nu was, vond ik, of wie ik wilde zijn, en Vic drong erop aan dat ik ze allemaal paste. De vriendelijke, wat oudere verkoopster hielp me de juiste behamaat te vinden en ik was intens blij dat ik een B-cup bleek te hebben, in plaats van A. ‘Tachtig procent van de vrouwen draagt de verkeerde behamaat, liefje.

Je bent heus niet de eerste,’ verzekerde ze me.

Ik bedankte haar en ging het pashokje in. Ik paste ze alle drie. Een rode met strikjes, een modernere felblauwe en mijn favoriet, een zachtroze beha met kant en zwarte bandjes. Zoiets moois had ik nog nooit gedragen en hij paste perfect.

Vic schoof het gordijn opzij om mij in de roze beha te kunnen zien.

‘Hij staat je geweldig, Cat,’ zei ze.

‘Deze moet je nemen.’

‘Ja, hè?’ vroeg ik, ineens onzeker.

‘Vind je hem echt mooi?’

‘Zeker weten,’ zei Vic. ‘Gewoon doen.

En hij is maar vijfenvijftig euro.’ Ik

trok mijn wenkbrauwen op.

‘Vijfenvijftig euro? Zo veel heb ik niet bij me,’ zei ik teleurgesteld.

Vic snoof. ‘Oké. Daar verzinnen we wel wat op,’ zei ze. ‘Doe de beha maar uit, geef hem aan mij en kleed je snel aan, goed?’

Ik deed wat ze vroeg en haastte me het pashokje uit. Vic stond naast de deur te kijken naar een rek met bikini’s.

‘Ben je er klaar voor, Cato? Klaar om te rennen?’ fluisterde ze toen ik naast haar stond. Ze greep mijn arm stevig vast.

‘Wat zei je?’ vroeg ik. Ik had haar wel gehoord, maar wist niet zeker of ik begreep wat ze bedoelde. Dit kon ze toch niet menen? Ik staarde haar verward aan.

‘Om te rennen,’ herhaalde ze, wat luider. Ze kneep nu echt hard in mijn arm. ‘Kom op, ik tel af, opletten. Drie, twee, een… nu!’

nijntje x rembrandt Heb je weleens goed gekeken naar het werk van Rembrandt? Het ziet er heel anders uit dan de illustraties van Dick Bruna. Maar er zijn meer overeenkomsten dan je denkt. Kijk je mee?

Dick Bruna, nijntje x rembrandt, Mercis Publishing, 40 pagina’s (€ 12,95) www.nijntje.nl

Hoe zie je dat ze van elkaar houden?

Wie geef jij graag een dikke knuffel?

nijntje x rembrandt is ontwikkeld in samenwerking met het Rijksmuseum ter gelegenheid van het Jaar van Rembrandt. Ook verkrijgbaar in het Engels.

Een voltooid leven Wanneer de achtenzeventigjarige Doortje hoort dat ze ongeneeslijk ziek is, moeten de verzorgers van de hospice en haar dochters alle zeilen bijzetten om haar te begeleiden. Langzaamaan wordt het hun duidelijk waarom Doortje ervoor kiest haar eigen dood natuurlijk te sterven.

Annerieke de Vries, Een voltooid leven. Roman over een doorleefd afscheid, Futuro Uitgevers, 214 pagina’s (€ 18,95) www.futurouitgevers.nl

Ik sta voor de grote spiegel in mijn slaapkamer en snap het wel als ik naar het wezentje tegenover me kijk. Haar blote voeten zitten in sloffen met een afbeelding van een

poes. Het ziet er eigenlijk belachelijk kinderlijk uit. De velours broek kan haar dunne benen niet verbergen.

Ze heeft geen heupen en ook geen zichtbare borsten. Haar schouders zijn gebogen en ik denk dat ze niet meer recht kunnen staan. Ik schud zachtjes mijn hoofd en zie dat de huid van de hals van het wezen meewiegt. Haar hoofd is grappig rond maar de kale schedel maakt oud. Ik doe een stapje dichterbij en kijk in haar ogen. Er zit geen twinkeling in. Ze zien er futloos en dof uit. Ik probeer haar uit te dagen en trek een gekke bek en lach vrolijk. Het wezen lacht terug, maar haar ogen doen niet mee. Ik stap weer achteruit. Ik

mis de rondingen. Waarom twijfel ik er toch niet aan dat ik naar een vrouw kijk?

Dan valt mijn blik op haar magere handen die om de handvatten van de rollator liggen. Haar nagels zijn lang, mooi ovaal en rood gelakt. Ik laat het wezentje even met rust. Rechts van de kast hangt een zwart-witfoto van een jonge vrouw. Ze zit schuin op een schommel. Haar ene voet staat met de punt van haar schoen op de grond en de andere voet bungelt. Ze heeft een jurk van pied-de-poule-stof aan, met een strak lijfje en een wijde rok tot net over haar knieën. Ze lacht en haar gezicht is glad en stralend. Er is geen enkele overeenkomst meer

tussen het wezentje voor mij in de spiegel en de jonge vrouw op de foto.

Ik kan alleen aan de lange, verzorgde nagels zien dat ze een en dezelfde zijn.

Mij pak je niet Een spannend en aangrijpend verhaal over de gewetenloze tabaksindustrie.

Voor lezers vanaf 14 jaar. € 16,95 - ISBN 978 90 448 3465 9

clavis.uitgeverij @Clavis_Books

www.clavisbooks.com Wij maken kinderdromen waar

Het tweede boek over Hugo, een reeks voor beginnende lezers Hugo verveelt zich. Vroeger was hij bij het circus.

Maar nu woont hij in het bos. Daar is het soms saai.

Dan krijgt hij een plan: hij maakt een circusshow met de dieren in het bos! En hij is de baas.

Maar het is wel erg veel werk ...

— € 13,95 " prentenboek " 7 jaar en ouder " 978-94-6291-309-7

www.eenhoorn.be

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 17

JEUGD BOEKENKRANT TIPT MIKE, GEWOON MIKE Dit grappige boek gaat over Mike, die tien is en soms wat dingen vergeet. Hij moet ook aan zoveel dingen denken: zijn huiswerk, zwemspullen en agenda. Zijn klasgenoten vinden hem vreemd en hebben bijnamen voor hem bedacht. Hij doet juist zo zijn best, maar soms is zijn hoofd gewoon te vol. Herkenbaar voor elk kind dat af en toe het overzicht verliest.

Marieke Umans, Mike, gewoon Mike, Uitgeverij De Eenhoorn, 96 pagina’s (€ 15,95)

Lulu, Daan, Emma en Amir hebben een verjaardagsfeestje gehad.

Maar wat een troep is er achter gebleven! Ze verzinnen ideeën om beter voor de aarde te zorgen. Het boek moedigt kinderen en hun ouders aan om ook eens Liz Gogerly, Ga voor groen! een ‘zero waste’-lunch Wat jij kunt doen om de te proberen en van oude wereld groener te maken, Uitgeverij Witte Leeuw, 48 pagispullen iets nieuws te na’s (€ 10,49) maken. Samen kunnen we de aarde groener maken.

HART VAN SMARAGD

Miranda Peters, Gaia 3. Hart van smaragd, Dutch Venture Publishing, 300 pagina’s (€ 17,95)

RIVERDALE Vraag je je weleens af wat er voor de spanning tussen Jughead en Archie zorgde? En hoe Veronica’s leven eruit zag in de Big Apple?

Alles wat je wilt weten over de vrienden uit Riverdale voordat het eerste seizoen op Netflix verscheen, staat in dit boek. En elk verhaal wordt door de ogen van een van de personages verteld.

Klopjacht op het licht

In de jeugdroman Lux van Jesse Stael draait alles om een vreemd wezen, een gemene bende en een moeilijk bespreekbaar geheim, maar vooral om de kracht van vriendschap. Wat begint met een vreemd verschijnsel in de lucht, draait uit op een boeiend verhaal waarin actie en ontroering hand in hand gaan.

Door Katy Hurkmans

GA VOOR GROEN!

Het laatste deel in de populaire Gaia-trilogie speelt zich af op Rhodos.

Langzaam begint het tot Hester door te dringen dat alles doorgestoken kaart is en ze speelballen zijn in de handen van hun tegenstanders.

Maar hoe kunnen ze hun vrienden en familie nu nog beschermen?

RECENSIE

Micol Ostow, Riverdale. Hoe het allemaal begon, vertaling: Selma Soester, Uitgeverij Moon, 272 pagina’s (€ 16,99)

Ben ziet ’s avonds een mysterieus licht uit de hemel vallen en terechtkomen in het bos.

De volgende morgen gaat hij op onderzoek uit met Lindsay. Onderweg komen ze ook Freddy, de broer van de gevreesde Nick, tegen. Nick is iemand die ze liever ontlopen, want hij staat aan het hoofd van een bende. Ben en Freddy ontdekken een bijzonder, lichtgevend wezentje en dan begint het avontuur, zeker wanneer

EMMA RINGELDING

een snelle opeenvolging van gebeurook Nick er interesse voor heeft. tenissen als humor. Van het uitstapje Stael levert met Lux een prima debuut af. Het is een spannend verhaal naar de supermarkt van Ben, Lindsay en het wezen weet je al op voorhand dat vooral draait om het bescherdat het geen al te best idee is. Door men van het wezen, maar waar ook de levendige schrijfstijl wist deze een ander, sociaal element in is verscène mij toch een glimlach te ontwerkt. Lindsay heeft te kampen met lokken en werd er hard gesupporterd een moeilijke thuissituatie, waarvoor een goede afloop. Minpuntje is door ze steeds stiller wordt en mysechter de epiloog. Stael laat die sterk terieuze krassen op haar lijf heeft. In beginnen, maar doet daarna te hard de plot staat de sterke vriendschap z’n best om clichés te vermijden. tussen Ben en Lindsay centraal. De Juist daardoor trapt hij in de valkuil twee zijn heel hecht en dat komt die hij zo graag had willen omzeilen. mooi tot uiting in de manier waarDe tijdsprong die eraan op ze met elkaar omte pas komt, is eigengaan. Lindsay wordt niet lijk niet nodig. De plot gedwongen om te prais immers sterk genoeg ten over iets waar ze nog en heeft geen perfecte niet aan toe is en Ben afronding nodig. doet zijn best om er toch Doordat dit fantasievoor haar te zijn. verhaal niet altijd geDe verdeling in behapheel geloofwaardig bare hoofdstukken van is, mist het wat finesongeveer een achttal se, maar dat doet er eibladzijden en de ruigenlijk niet toe. Lux me regelafstand bevorstaat simpelweg garant deren het leescomfort, voor een flinke dosis pluspunten voor de doelleesplezier. groep (10+). In de opbouw van het verhaal is Jesse Stael, Lux, Uitgeverij er aandacht voor zowel Veltman, 144 pagina’s (€ 15,00)

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 19

JEUGD ARTIKEL

Uit: Mijn mooiste voorleesboek van Kikker

Dertig én springlevend!

Hij is verliefd, bedroefd, bang, een held en een vriend, maar bovenal is Kikker gewoon Kikker. De groene en glibberige verschijning van Max Velthuijs is in dertig jaar tijd uitgegroeid tot een van de meest geliefde personages uit de Nederlandstalige jeugdliteratuur.

Door Janneke Blok ‘Zelf zou ik ook wel een kikker willen zijn, omdat je dan lekker hoog kunt springen,’ merkt de vijfjarige Marie-Julie op als ik haar ontmoet in de Utrechtse Kinderboekwinkel. Naast haar op de bank zit haar vriendinnetje Helena en een levensgroot, tastbaar exemplaar van hun literaire held: Kikker. Nog niet zo lang geleden heeft hij de boekwinkel even verlaten om bij hen thuis te logeren.

Lekker warm in bed, want het is de jonge fans bekend dat hun vriend niet van kou houdt. Gelukkig draagt hij niet alleen zijn bekende rood-wit gestreepte zwembroek, maar ook de warme wollen sjaal die hij in Kikker in de kou van zijn vriend Eend krijgt.

onschuldigs, maakte hem anders dan zijn staartloze evenknie in de sloot,’ was Velthuijs’ verklaring voor deze toevoeging. Hierna volgden nog elf prentenboeken met Kikker in de hoofdrol, waarin hij wordt vergezeld door zijn al even menselijke dierenvrienden Eend, Haas, Varkentje en later ook Rat en Beertje.

‘Max Velthuijs heeft twaalf heel universele verhalen verteld,’ zegt Manja Heerze, de huidige uitgever van de in 2005 overleden ‘schrijvenaar’, zoals een pientere jongen Velthuijs ooit noemde. ‘Zijn verhalen gaan over universele thema’s als verliefdheid, eenzaamheid en vriendschap, en daarom leven ze vandaag de dag nog steeds bij zowel kinderen als volwassenen. Dat komt door de schoonheid van de taal, maar ook door de illustraties, want zijn tekeningen zijn net kleine schilderijtjes.’

HEDENDAAGSE THEMA’S

Wanneer ik de kinderen vraag naar Kikkers vriendjes, komt daar opeens nijntje om de hoek kijken. Ze stippen daarmee een interessante gelijkenis aan tussen de tot iconen uitge-

groeide dieren van generatiegenoten Dick Bruna en Max Velthuijs. Beide figuren worden gekenmerkt door eenvoud en een strakke lijn. Op de website van het Literatuurmuseum is te lezen dat vormgevers en kunstenaars volgens Velthuijs na de oorlog vooral op zoek waren naar vereenvoudiging.

Toch zijn de verhalen over Kikker allesbehalve eenvoudig. Zonder met zijn vinger te wijzen verwerkt de idealist hierin allerlei complexe gevoelens en problemen. Het boek Kikker en de vreemdeling (1993) ondervond destijds zelfs enige kritiek, omdat Rat zich hierin eerst moet bewijzen voordat hij door de andere dieren wordt geaccepteerd. Maar Velthuijs was het hier niet mee eens: ‘Ik zeg niet dat het goed is, het is een weergave van de werkelijkheid.’

Ook de titel Kikker is Kikker, die in dit jubileumjaar centraal staat tijdens de actie ‘Geef een prentenboek cadeau’, snijdt een thema aan dat misschien wel actueler is dan ooit: identiteit. ‘Wij zijn heel blij met de keuze voor dit verhaal,’ vertelt Heerze. ‘Het is in de altijd

UNIVERSELE VERHALENVERTELLER

Het vrolijke personage dook voor het eerst op in Klein-Mannetje heeft geen huis uit 1983, waarin hij de mistroostige hoofdpersoon onderdak biedt in een lege jampot. Maar pas in Kikker is verliefd (1989) wordt Kikker echt geboren, mét hoofdletter, zonder lidwoord en niet langer naakt. ‘Die zwembroek gaf hem iets

Max Velthuijs, Mijn mooiste voorleesboek van Kikker, Uitgeverij Leopold, 160 pagina’s (€ 15,99)

Max Velthuijs, Kikker geeft een feestje, Uitgeverij Leopold, 16 pagina’s (€ 8,99)

‘Die zwembroek gaf hem iets onschuldigs, maakte hem anders dan zijn staartloze evenknie in de sloot.’ ontwapende Velthuijs-verteltrant verteld: Kikker is tevreden, dan mislukken er allerlei dingen en uiteindelijk is hij gewoon goed zoals hij is. Zijn schepper leek eigenlijk ook wel een beetje op hem. Als je goed naar zijn foto kijkt, zie je dat hij ook van die hangwangen had en hij had net als Kikker ook iets rustigs over zich.

‘Op zijn ziekbed was Velthuijs’ grootste wens dat Kikker levend zou blijven. Als uitgever van zijn boeken zie ik dat als mijn opdracht. Dat betekent het herdrukken van oude verhalen, maar we maken in overleg met Stichting Max Velthuijs ook nieuwe peuterboeken en bundels op basis van bestaand werk.’ Voor zijn dertigste verjaardag trakteert Kikker ons niet alleen op een nieuw, feestelijk voorleesboek, ook het kartonboek Kikker geeft een feestje kan niet ontbreken. Naast Kikker zijn Marie-Julie en Helena zeer onder de indruk van Varkentje, want ‘zij bakt altijd zulke lekkere taarten!’

De actietitel Kikker is Kikker is vanaf 5 april te koop in iedere boekhandel voor slechts € 2,00. Kijk voor meer informatie op www.geefeenprentenboekcadeau.nl.

9+

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 21

JEUGD RECENSIE

Het moeilijkste woordje ter wereld Wat doe je als je weet dat je iets verkeerds hebt gedaan, maar het niet wilt toegeven?

Excuses en verhaaltjes verzinnen om je moeder af te leiden natuurlijk! Althans, zo denkt Marcus erover in Sorry (en zo).

Door Oglaya Doua

Marcus heeft een probleem. Zijn mama is boos op hem. Hij heeft namelijk een piepklein stukje taart gegeten, is een beetje vuil en heeft ook nog eens ‘stomme mama’ gezegd. Uiteraard kan Marcus daar niets aan doen, want er waren draken, een giraf die gewassen moest worden en daar krijg je nou eenmaal honger van. Maar Marcus’ moeder wil er niets van weten. Hij doet er alles aan om ervoor te zorgen

Iedereen kan zich verplaatsen in een situatie waarin je iets verkeerds hebt gedaan en niet weet hoe je dat moet oplossen. dat zijn moeder niet meer zo boos kijkt. Hij maakt grapjes en belooft zelfs dat hij altijd snel naar bed gaat.

Misschien moet Marcus er toch aan geloven en leren om dat ene kleine woordje te zeggen…

Sorry (en zo) is een hartverwarmend boek. Iedereen kan zich verplaatsen in een situatie waarin je iets ver-

keerds hebt gedaan en niet weet hoe je dat moet oplossen. Wat dit prentenboek goed weet over te brengen, is dat sorry zeggen niet makkelijk is, maar ook de fratsen die Marcus uithaalt om hier onder uit te komen, zijn herkenbaar. Met hele eenvoudige tekeningen laat Sorry (en zo) de fantasiewereld van een kind zien, een illusie waarin Marcus zich helemaal in kan verliezen. De draken zijn bijvoorbeeld niet per se angstaanjagend, maar worden wel afgeschilderd als wezens die niet bepaald vriendelijk zijn. Hiermee ondersteunen de tekeningen Marcus’ argument dat hij wel móést wegrennen.

Het mooie is dat de illustraties vaak iets tonen wat in de tekst niet wordt gezegd en daarmee zijn ze een mooie aanvulling op de woorden. Er gebeurt niet veel, maar elke pagina voegt iets belangrijks toe. Zo zie je dat Marcus wel meer dan drie hap-

pen van een taart heeft gegeten, terwijl hij beweert ‘zeker niet meer dan drie’ stukken te hebben gegeten.

De herkenbaarheid van het thema maakt Sorry (en zo) voor zowel volwassenen als kinderen een leuk boek om (voor) te lezen. Met humor wordt het thema er niet te dik bovenop gelegd en is het einde toch aandoenlijk.

Stefan Boonen & Jan Van Lierde, Sorry (en zo), Uitgeverij Van Halewyck, 36 pagina’s (€ 17,95)

Hartverwarmende arts-patiëntenverhalen ‘Dit boek vertelt het verhaal van al die patiënten die hun zorgverleners de kans gaven om te leren, over hun vak, over zichzelf en over het leven.’

– Ellen de Visser Gezien bij dwdd

Inzicht in gedrag van moeilijke mensen ‘Moeilijke mensen hebben moeilijke dingen meegemaakt, daarom verdienen ze ons begrip’, schrijft de Duitse psychotherapeut Jörg Berger in zijn boek Hoe overleef ik moeilijke mensen?

Maar dat wil niet zeggen dat je hun onaangename gedrag maar lijdzaam over je heen moet laten komen.’ – rtlnieuws Door de achtergrondinformatie over persoonlijkheidstypen, de tips en trucs en de voorbeelden uit de praktijk, is dit boek bijzonder leerzaam en waardevol voor omgang met exemplaren mensen in ons dagelijks leven.

>10.000 verkocht

paperback | € 16,99

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 23

NON-FICTIE RECENSIE

BOEKENKRANT TIPT

De strijd is nooit gestreden

WIJVENWERELD De middeleeuwen staan bekend als een tijd van patriarchale samenlevingen en geweld waarin vrouwen er nauwelijks toe deden.

Maar in Wijvenwereld komt een heel ander beeld van het laatmiddeleeuwse stadsleven aan het licht. De auteurs hebben verhalen verJelle Haemers, Andrea Bardyn zameld waarin de en Chanelle Delameillieure kleurrijke levens van (red.), Wijvenwereld. Vrouwen ambachtsvrouwen, in de middeleeuwse stad, Uitgeverij Vrijdag, 352 pagina’s prostituees en begijnen (€ 24,95) geschetst worden. Hun wensen, ideeën en verlangens sluiten verrassend goed aan op onze samenleving.

SALADE Janneke Philippi is bekend van de rubriek ‘Familietijd’ in het internationale tijdschrift delicious. Inmiddels zijn haar kookboeken zo populair dat ze ook in het buitenland verkocht worden. In dit nieuwe kookboek deelt ze al haar salade-experimenten, waar haar man Serge weer de mooiste foto’s bij maakte.

Door Mireille Bregman

Uitgangspunt voor dit essay is de emancipatiestrijd van zijn moeder Aynur. Isik vraagt zich af wat haar beweegredenen waren en waarom zij zich in tegenstelling tot familieleden wél heeft kunnen vrijmaken van bestaande sociale structuren.

In zijn eerdere roman Wees onzichtbaar gaf Isik al inzicht in zijn jeugd en sprak uit het verhaal dat hij een sterke moeder had, die tegen zijn vader in durfde te gaan. Isik heeft nu haar verhaal op papier gezet, nadat zijzelf daarom vroeg. ‘Er is nog zoveel dat je niet weet. Het is

en sociale contacten. Een scheiding een boeiend verhaal.’ volgt, maar doordat de alleenstaande Aynur groeide op in een conservaAynur zich in de wijk onveilig voelt, tief dorp in Oost-Turkije, waar ze blijft het echtpaar bij elkaar. Dit als meisje voortdurend wordt voormaakt dat zij zich pas na de dood bereid op het sluiten van een goed huwelijk. Op jonge leeftijd werd haar van Isiks vader echt zelfstandig kan ontwikkelen. bijvoorbeeld verboden met jongens om te gaan en vanaf dat moment zet Naast het levensverhaal van zijn moeder, krijg je tegelijk een inkijkje ze vraagtekens bij de patriarchale in het schrijfproces van Wees cultuur. Wrang genoeg is een aardonzichtbaar en de zelfanalyse van de beving reden voor verhuizing naar het westerse Izmir, waar ze als inwo- auteur. Hij constateert dat hij vooral positief beïnvloed is door Aynurs nende thuishulp voor het eerst over emancipatiestrijd, want in feite is hij vrijheid en gelijkheid voor vrouwen feminist, en hij hoopt hoort. Met deze ideadit gedachtegoed ook len in het achterhoofd door te geven aan zijn trouwt ze en krijgt ze zoon. Al deze ingreditwee kinderen. enten maken dat Mijn Door de economische moeders strijd méér crisis eind jaren zevenis dan een verplichte tig, besluit het gezin uitgave in de Boenaar Nederland te kenweek. Isik sluit af vluchten. In de Bijlmer met een mooie boodin Amsterdam blijkt schap: met volledige Isiks vader een nietsnut, toewijding kun je veel dus besluit zijn moeder bereiken. Zijn moeders zelf te solliciteren en strijd is gestreden, nu taalcursussen te volgen. kan het vele andeHierbij moet ze steeds ren een steuntje in opboksen tegen haar de rug geven in hun man, een proces waarin Murat Isik, Mijn moeders emancipatiestrijd. ze meer ruimte voor strijd, een uitgave van Stichzichzelf opeist: ze zorgt ting CPNB (€ 3,75 tijdens de Boekenweek) voor een vaste baan

Janneke Philippi, Salade, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, 256 pagina’s (€ 24,99)

RECENSIE

Te voet naar een nieuw begin

GELUKKIG ZONDER KINDEREN Het Boekenweekthema ‘De moeder de vrouw’ kan een reden zijn om de vanzelfsprekendheid rondom het moederschap aan te kaarten.

Om te beginnen kunnen we ons de vraag stellen: waarom wordt er verwacht dat partners ouders worden? De vele verhalen in deze bundel laten – zonder oordeel – zien welk effect het niet hebben van kinderen heeft op een leven.

Na het winnen van de Libris Literatuurprijs 2018 is de naam Murat Isik definitief gevestigd als een romanschrijver die ertoe doet. Het is daarom niet verwonderlijk dat hij gevraagd is voor het Boekenweekessay. Met Mijn moeders strijd sluit hij aan op het Boekenweekthema ‘De moeder de vrouw’.

Lisette Schuitemaker, Gelukkig zonder kinderen. Mensen wereldwijd over hun keus en hun leven, Uitgeverij Spectrum, 304 pagina’s (€ 20,00)

DE EEUW VAN MIJN MOEDER Maria Janssen beschrijft het levensverhaal van haar moeder, de arbeidersdochter Cornelia Johanna Kerkhof, die maar liefst 101 jaar oud werd. Waar Cornelia haar beroep niet zelf kon kiezen en slechts de lagere school heeft afgerond, kunnen haar Maria Janssen, De eeuw van kleinkinderen stumijn moeder, Uitgeverij deren wat ze willen.

Aspekt, 512 pagina’s (€ 27,50) Het verhaal over deze gewone familie is niet alleen boeiend en goed leesbaar, maar het is tegelijk een illustratie van honderd jaar maatschappelijke ontwikkelingen.

Twee tassen, een tentje en wat geld op de bankrekening. Meer hadden Raynor Winn en haar man Moth niet toen ze aan hun wandeltocht langs de Engelse zuidkust begonnen. Winn tekende hun verhaal op in de indrukwekkende autobiografie Het zoutpad.

kenbare gebulder, daarboven het ruisen van de brekende golven en dan de zuigende klank van het terugstromende water.’ Het verhaal is doorspekt met doeltreffende observaties, waarbij Winn een haast Shakespeare-achtig scala aan woorden aanspreekt. Zo heeft ze het over de zeemeeuwen Door Saraï van Well die hen vergezellen op hun tocht langs de kust, om ze vervolIn een paar dagen huis gens te omschrijven en haard verliezen als ‘zacht bewegende door een speculatielijfjes die bijna zonder schandaal, het overgeluid om hen heen komt Raynor Winn dobberden’. Het zijn dit en haar zieke man Raynor Winn Moth. Met de moed der soort schilderachtige waarnemingen die het wanhoop nemen ze een impulsief alleen in de dialogen en details, die verhaal echt tot leven brengen. Je besluit, ze gaan niet wachten totdat hier en daar het verhaal ook vertrakijkt als het ware mee het beter wordt, maar gen, maar in de woorden die Winn over de schouder van zetten zelf een nieuwe vooral niet opschrijft. Boodschappen het echtpaar, voelt stap. Letterlijk. Met een als ‘leer jezelf kennen’, ‘geloof in je haast de pijn bij iedere duizend kilometer lange stap die ze zetten, maar eigen kracht’ en ‘het is oké om jezelf wandeltocht over het opnieuw uit te vinden’, houden zich tegelijkertijd ook de South West Coast Path, opluchting als ze elkaar schuil tussen de regels en lopen als wat uitmond in een een prachtige rode draad door het en zichzelf beter leren ware ontdekkingsreis, kennen tijdens een van verhaal. als resultaat.

Hoewel Het zoutpad wat langdradig de moeilijkste periodes Winn debuteert met Het aanvoelt, is het een prachtig relaas in hun leven. Dit geeft zoutpad en zet vanaf de over de vergankelijkheid van het een emotionele lading eerste bladzijde metleven, de ongerepte adembeneaan het verhaal, die een de toon met haar mende natuur van Engeland en de zich vooral laat zien in sprankelende, verfijnde schoonheid van het inzien van je de dialogen tussen de schrijfstijl: ‘Van dichtbij Raynor Winn, Het zoutpad, eigen kracht. twee. heeft de branding een vertaling: Annemie de Vries, heel eigen geluid. Op de Uitgeverij Balans, 318 pagina’s De echte kracht van het verhaal zit niet achtergrond het onmis(€ 22,99)

‘BERNARD MINIER BEZORGT JE DE KOUDE RILLINGEN.’ – TROUW

7,99

IJZINGWEKKENDE PAGETURNERS DIE JE NIET MEER LOSLATEN

NIEUW XANDERUITGEVERS.NL

©Selina Mende | Studio Hirschmeier

Verwarde veertigers Dat je na je veertigste nog niet te oud bent voor puberaal gestuntel en studentikoze flauwekul bewijzen Max en zijn beste vriend Bolle in deze komische roman, waarvan elk hoofdstuk muzikaal wordt ingeleid.

Max zit in de put omdat zijn vrouw ervandoor is en Bolle denkt dat een weekendje Berlijn hem zal opvrolijken. Maar alles loopt anders dan ze hadden verwacht.

ISBN 9789492750105, € 15,95

Uitgeverij Stortebeeker

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 25

NON-FICTIE INTERVIEW

‘Dit is geen pamflet voor pleegouders’ Mirjam Oldenhave heeft al vele kinderboeken op haar naam staan, waaronder de alom geliefde Mees Keesserie, maar na haar roman Alles goed en wel heeft ze naar eigen zeggen ook de smaak van de volwassenenliteratuur te pakken. In Weet ik veel schetst ze het portret van haar pleegdochter Esi, een zevenjarig meisje uit Ghana dat in Nederland aan haar lot was overgelaten.

‘Ik wilde het al toen ik nog helemaal niet wist wat het inhield.

Dat kwam doordat mijn moeder een pleegkind was geweest.’

De auteur laat de verdrietige momenten in het verhaal niet achterwege. En toch is het geen zwaarmoedig boek. Frappant is juist dat je als lezer het ene moment zit te lachen en het andere haast moet huilen. Hoe ze dat voor elkaar krijgt?

‘Dat komt doordat Esi zo geestig is,’ zegt ze beslist. ‘Ze kon heel hard huilen en toch nog grapjes maken. Dus ik kon er niet omheen, dat ging automatisch. Je moet wel heel droog zijn om een biografie over Esi te schrijven zonder humor, want dan heb je haar niet te pakken. Dat was ook onze klik, daarin vonden we elkaar.

Daarnaast vind ik het ook gewoon belangrijk om niet al te ernstig te worden.’

Tijdens het schrijfproces liet ze het verhaal steeds om de drie hoofdstukken aan haar pleegdochter lezen, die nog steeds onder haar vleugels is. ‘Dat vond ze fantastisch,’ zegt Oldenhave. ‘Ze las het als ik erbij was, dat vond ik prettiger. Ze moest er vaak heel hard om lachen.

Ook zat ze erg op de feiten, dan zei ze bijvoorbeeld: “Ik at geen brood maar een cracker.” Dat moest ik dan weer veranderen. Maar ze is vooral heel trots.’

Door Mirjam Mulder Toen Esi bij de schrijfster in huis kwam wonen, was ze een ondoorgrondelijk meisje dat het liefst de hele dag met haar neus boven het scherm van haar Nintendo zat. Met behulp van grapjes, hun schattige hondje Ollie en een duidelijke set regels begonnen ze aan elkaar te wennen. Toen ontspon zich een bijzondere band. ‘Ik wist al snel: dit is een heel speciaal meisje,’ vertelt Oldenhave.

GEEN ROMANTISCHE DROOM

Weet ik veel gaat op het eerste gezicht over een behoorlijk beladen thema waar niet erg veel over gepraat of geschreven wordt. Toch benadrukt Oldenhave dat dit boek niet bedoeld is om het pleegouderschap onder de aandacht te brengen.

‘Dat zou ik ook griezelig vinden hoor!’ zegt ze. ‘Want pleegouder zijn is niet iets waarvan je zomaar kunt denken: dat gaan we doen! Het is een hele grote beslissing. Dit boek is dus geen pamflet. Ik zou ook geen ambassadeur van het pleegouderschap willen zijn, daarvoor weet ik er nu te weinig van af.’

De beslissing om pleegouder te worden moet dus zorgvuldig overwogen worden. Toch had Oldenhave die al gemaakt toen ze nog maar een jaar of tien was. ‘Ik wilde het al toen ik nog helemaal niet wist wat het inhield. Dat kwam doordat mijn moeder een pleegkind was geweest.

Dus het begon als een soort naïeve, romantische droom. Maar ik heb het wel altijd heel zeker geweten.’

Zoals de auteur in haar boek aanhaalt, hebben mensen vaak een vertekend beeld van het pleegouderschap voor ze eraan beginnen. ‘Het is net zoals wanneer je een puppy neemt. Van te voren denk je er vooral aan hoe lief hij is, maar als de hond er eenmaal is, moet je hem zindelijk maken en steeds mee uit wandelen nemen. Ja, de vergelijking is gevaarlijk hoor,’ lacht de schrijfster.

‘Wij hadden mazzel dat we pleeg-

Mirjam Oldenhave RUUD POS

kinderen kregen die het fijn wilden hebben. Maar er zijn ook kinderen die zich op hun gemak voelen als er crisis is, en die gaan ze dan zoeken.

Nou, dan zit je daar met je grote hart!’ Daarom is er gelukkig een cursus die je klaarstoomt voor het pleegouderschap. ‘Ik wil niet zeggen dat ze je daar proberen te ontmoedigen, maar de romantiek gaat er wel van af. En wie dan nog wil, maakt een kans.’

EEN BIOGRAFIE MET HUMOR

Voor haar eerdere werk putte Oldenhave al vaak uit het notitieboekje waarin ze allerhande uitspraken opschrijft, maar Weet ik veel is haar eerste helemaal autobiografische boek. Al ziet zij het liever als een biografie, van Esi welteverstaan: ‘Ik wilde de camera helemaal op dat

markante grietje gericht houden,’ vertelt ze. ‘Eigenlijk wilde ik mezelf erbuiten laten. Maar mijn functie als pleegouder was natuurlijk ook heel belangrijk in die periode, dus ik ontkwam er niet aan.’

Hoewel het verhaal inmiddels al zo’n zes à zeven jaar geleden plaatsvond, leest het heel levendig, alsof het net is gebeurd. ‘Ik heb in de tijd dat het speelde veel aantekeningen gemaakt. Als Esi iets grappigs had gezegd, zei ze zelf ook vaak: “Schrijf dan op!” Ze stond al model voor de hoofdpersoon in Alles goed en wel.

Daardoor dacht ik: er zit nog veel meer in haar.’ Met opzet heeft Oldenhave haar aantekeningen een tijdje laten liggen. ‘Nu heb ik wat afstand.

Als het allemaal nog heel pril is vind ik het moeilijk om te schrijven, want het is toch een soort dagboek.’

Mirjam Oldenhave, Weet ik veel. Belevenissen van een pleegmoeder, Uitgeverij Ambo|Anthos, 144 pagina’s (€ 15,00)

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 26

BOEKFRAGMENT

De weg naar Brandon Creek Hebrina Blok

DE WEG NAAR BRANDON CREEK

ROMAN

Hebrina Blok, De weg naar Brandon Creek, Uitgeverij Paris Books, 235 pagina’s (€ 23,00) www.parisbooks.eu

De weg naar Brandon Creek gaat over liefde, trouw, verraad en moederschap. Hoofdpersoon Eva geeft haar zoon toegang tot een stapel schriften met haar levensverhaal.

Ik heb veel uit te leggen. Het wordt tijd dat ik mijn leven voor je op papier zet, voor een beter begrip van de waarheid. Of je er iets mee doet moet je zelf weten.

Ik verdroeg wonderlijke wendingen.

Soms gaf ik sturing, louter om te overleven. Alleen mijn naam staat vast.

Ik ben het eerste kind. Er zijn nog twee meisjes na mij.

Elke nieuwe dag begint geruisloos, gevolgd door gedempte geluiden, geritsel van kleren, een zachte vrouwenstem, gebrom erdoorheen, sst, een gesmoorde lach, een zoen.

Tot we allemaal wakker zijn. Mijn moeders lach hoort bij mijn eerste herinneringen, en haar handen. Die zien wit en voelen week als ze me helpt met aankleden. Mijn vader rolt intussen ademloze minuten met mijn zusjes over de grond tot zij aan de beurt zijn. Daarna help ik hem de waspakketten in de kar te laden. Hij de grote, ik de kleine.

‘Ik kom te laat voor mijn eigen handel,’ moppert hij elke dag.

‘Mama kan het zelf niet wegbren-

gen,’ zeg ik dan.

Hij grijpt de stangen en duwt de kar met een kromme rug naar het eind van de straat. Ik kijk hem na en zie hem in een schuine lijn de hoek om gaan.

Zo gaat het, tot de dag dat de ochtendgeluiden zwijgen, voorgoed lijkt het wel.

De stilte gaat over in gekreun. Ik lig doodstil te luisteren. Mijn vaders sussende mannenstem mengt zich erdoorheen. Ik glij uit bed. De kou van de vloer klampt zich aan mijn voeten en dringt in mijn lichaam.

Mijn vader zit op de rand van de bedstee en veegt met een doek het zweet van mijn moeders voorhoofd.

Haar ogen zijn gesloten. Steeds opnieuw zoeken glanzende druppels als verdwaalde diamanten hun weg over haar wangen en glijden in haar hals. Ik krijg de doordrenkte lap in mijn hand geduwd. IJskoude rillingen stuwen in golven over mijn rug omhoog en weer omlaag.

‘Eva, je zag wat ik deed. Dat kun jij ook. Ik ga een dokter halen.’

Hij trekt zijn jas aan en slaat een sjaal om. Zijn donkere haar verdwijnt onder een grove pet. De deur klapt achter hem dicht. Er gaat een schok door mijn moeders lichaam.

De kleintjes beginnen meteen hard te huilen en komen uit bed. Ik duw mijn wijsvinger tegen mijn getuite lippen, sis als een slang en duw hen terug. ‘Stil nou. Stil nou!’ Mijn

andere hand zwaait heftig de zweetdoek heen en weer. De zusjes kruipen dicht tegen elkaar aan en staren onafgebroken met grote schrikogen naar de hijgende dekens.

‘Kruip er nog maar even in. Papa komt zo terug.’

Dat had mijn moeder kunnen zeggen. Ik probeer de druppels van haar woelende hoofd op te vangen. Haar lippen fluisteren onbegrijpelijke woorden tegen mijn handpalmen.

Heel even kijkt ze me aan. Ziet ze me? Haar ogen dwalen alweer weg, ik veeg en veeg, tot mijn vader me opzij duwt. De dokter is deftig zwart met een bol hoofd. Zijn kleren ritselen over zijn brede buik en hij ademt zwaar. Ik volg elke beweging. Mijn vader houdt zijn handen als een smekeling voor zijn borst geklemd.

Zijn ogen schieten heen en weer van mama’s bezwete gezicht naar dat van de dokter.

‘Die verdomde griep,’ zegt de man. ’s Avonds heb ik geen moeder meer.

BOEKFRAGMENT

Drie dingen over Elsie Florence is gevallen in haar flat en ligt te wachten tot er iemand komt. Ze piekert over een gruwelijk geheim uit het verleden en denkt terug aan haar levenslange vriendschap met Elsie.

Joanna Cannon, Drie dingen over Elsie, vertaling: Elvira Veenings, Uitgeverij Orlando, 352 pagina’s (€ 21,99 euro) www.uitgeverijorlando.nl

‘Hoe ben je gevallen, Flo?’ zullen ze vragen wanneer ze me vinden. ‘Was je duizelig? Had je je bril wel op? Ben je gestruikeld?’

En al babbelend gaan ze aan de slag.

Ze moeten een verband om mijn arm leggen en een plastic clip op mijn vinger zetten en alle slangetjes van hun apparaten wikkelen. Iemand zal met een lampje in mijn ogen schijnen, iemand anders rommelt intussen door al mijn doosjes met tabletten om ze in een draagtas te stoppen.

‘Voelde je je slapjes? Kun je naar me lachen? Kun je in mijn hand knijpen?’

Dan moeten ze me uit de voorkamer dragen en dat wordt wat, want het is nauwelijks groot genoeg voor mij, laat staan voor deze twee mannen en hun uniformen. Ze leggen me achter in hun ambulance, in de helderwitte, ingezwachtelde wereld die zij bewonen, en ik zal met mijn ogen knipperen en ze toeknijpen in een poging hun gezicht te lezen.

‘Het is in orde, Flo,’ zullen ze zeggen.

‘Alles komt goed, Flo.’ Hoewel ze mij niet kennen. Hoewel

ik nooit heb gezegd dat ze me Flo mogen noemen. Hoewel de enige die me ooit zo heeft genoemd Elsie is.

Een van hen zal naast me komen zitten als we onder het blauwe zwaailicht door de straten rijden. Tijdens de rit strijkt het licht over zijn gezicht, de man zal van tijd tot tijd bemoedigend naar me glimlachen.

Eenmaal aangekomen bij het ziekenhuis word ik met ratelende wielen naar de Spoedeisende Eerste Hulp gereden, door rode dubbele deuren, naar mensen met dezelfde vragen en dezelfde felle lampen, en daarna word ik door lege gangen gerold en onder hun apparaten door gehaald.

Een meisje achter een balie kijkt misschien vluchtig op als ik voorbijkom, om dan haar gezicht weer af te wenden, want ik ben zomaar een oud mens op een brancard dat zich in dekens gewikkeld probeert vast te klampen aan de wereld.

Ze zullen me naar een afdeling brengen, naar een verpleegster met rustige handen. Ze voert de handelingen kalm uit, maar alles gebeurt vlot en snel en de verpleegster met de rustige handen zal de eerste zijn die met haar ogen luistert. Het bed is warm en zacht en dan hoef ik me nergens meer zorgen over te maken, zelfs niet wanneer ze het licht uitdoen.

Alles wat ik zojuist heb verteld, moet nog plaatsvinden. Het is allemaal niet echt. Want zoals het nu is, lig ik

op de vloer van de zitkamer te wachten tot ze me vinden. Te wachten tot iemand merkt dat ik er niet ben.

Intussen heb ik alle tijd om te bedenken wat ik ga zeggen. Genoeg tijd om in mijn geheugen te graven naar wat er is gebeurd, vanaf het begin, en daar een verhaal van te brouwen dat ze zullen begrijpen. Iets wat ze accepteren. Je zou denken dat de stilte zou helpen, maar dat is niet zo.

Het enige wat ik kan horen is mijn eigen ademhaling, die moeizaam zijn weg volgt, in en uit en in en uit.

En net als ik zeker weet dat ik mijn verhaal tiptop op orde heb, glipt het weg en moet ik van voren af aan beginnen.

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 27

BOEKFRAGMENT

Met een rode Porsche naar Berlijn Max’ vrouw heeft hem verlaten en zijn promotie gaat niet door. Een ritje naar Berlijn in zijn rode Porsche, een troostaankoop, leidt tot hilarische verwikkelingen.

Christian Jaschinski, Met een rode Porsche naar Berlijn, Uitgeverij Stortebeeker, 220 pagina’s (€ 15,95) www.stortebeeker.nl

Het begon allemaal een halfjaar geleden op een bijna normale vrijdagmiddag met de grove misinterpretatie van een schijnbaar eenduidige situatie.

Of eindigde, net hoe je het bekijkt.

Ik was speciaal iets eerder weggegaan van mijn werk.

‘Gaan we op reis?’

De Mini Cabrio van mijn vrouw stond als een vluchtauto andersom en met de kap omlaag op de oprit. De vriendelijke novemberzon scheen op onze dure leren koffers, die loodrecht naast elkaar op een rijtje op de achterbank stonden, als Leitz-ordners in een archiefkast.

‘O, ben je er al?’ Martina kwam me in de hal tegemoet. Ze had nog geen vrijetijdskleding aangetrokken en zag er gewoon verbluffend goed uit.

Het blauwe mantelpak met de witte blouse omsloot op vleiende wijze haar perfecte modellenlijf, waaraan de jaren en de zwangerschap spoorloos voorbijgegaan schenen te zijn.

Haar lange blonde haar had ze in een banaan opgestoken. En dan ook nog keurige pareltjes in haar oren – eenvoudig en chic – wat bofte ik toch

met deze beeldschone vrouw!

Door de hoge hakken moest ik met mijn één meter eenentachtig wel een beetje naar haar opkijken, maar dat was symptomatisch voor onze relatie. Over haar linkerarm had ze onze kledingzak gelegd, en in haar rechterhand hield ze haar beautycase. Er hing een smaakvolle geurenmix van oregano, salami en een snufje Chanel No. 5 in de lucht.

Waarschijnlijk had onze dochter Julia vanmiddag een afbakpizza in de oven geschoven. Ik had een binnenpretje, omdat Julia me onlangs had gevraagd welk beroep eigenlijk stommer was: ingenieur of marketing manager. Daar had ik een duidelijke opvatting over, maar dat kon ik natuurlijk niet zeggen. Dus ik vroeg alleen: ‘Hoezo?’

‘Omdat op de pizzaverpakking staat dat de pizza op het middelste niveau gebakken moet worden, en moet jij nou eens naar onze oven kijken.’

Ze had gelijk, van vier niveaus de middelste vinden is geen gemakkelijke taak. Desondanks was de salamipizza ook mijn absolute favoriet.

De zweem Chanel kwam van Martina, die nu naar de bos rode rozen en het kleine pakje met de grote strik staarde.

Shit! Mijn vrouw had een verrassingsreis geboekt en ik kwam weer niet verder dan sieraden en bloemen. Zestien rozen. Met lange stelen. Dat wel, maar niet echt iets

bijzonders.

‘Ja, uh, ik dacht… Ik heb zalm in de auto, die wilde ik… Ach, laat ook maar. Gefeliciteerd met onze trouwdag, schat!’ zei ik en ik liep euforisch op haar af. Het maakte ook echt niet uit wie de reis had geboekt. Het belangrijkste was dat we er even tussenuit gingen. Julia was nu zestien en kon het heel goed een weekend zonder ons stellen. Dat was echt een fantastisch idee. Seks hadden we ook al een eeuwigheid niet meer gehad…

‘Wíj gaan niet op reis,’ liet mijn vrouw me met haar zakelijke advocatenstem koeltjes weten.

‘O nee? O, nou, dan. Uh… dus…’ In mijn verwarde hoofd jengelde het Waarom, Waarom-liedje van Sesamstraat en ik keek waarschijnlijk net als een vis die in een boom wil klimmen, maar dat niet voor elkaar krijgt.

BOEKFRAGMENT

Een plek voor ons Na drie jaar stilte keert Amar terug naar zijn familie.

Waarom liep hij weg en wat betekent het dat hij nu terug is? v is een aangrijpend, herkenbaar familieportret van een veelbelovende nieuwe stem: Fatima Farheen Mirza.

Fatima Farheen Mirza, Een plek voor ons, Uitgeverij Signatuur, 576 pagina’s (€ 21,99) www.uitgeverijsignatuur.nl

Hij kon nauwelijks geloven dat het hem, gisteravond nog maar, was gelukt om naar de deur van zijn ouderlijk huis te lopen en aan te kloppen. Wat hem had verbaasd, was hoe weinig er veranderd was – dezelfde tint verf, dezelfde ontbrekende hor uit zijn oude raam op de eerste verdieping. Er brandde geen licht. Brede ramen, dichte gordijnen, niemand thuis. Niemand zou het weten als hij besloot om de straat weer in te lopen. Dat was een geruststellende gedachte, dat hij zijn vader niet onder ogen hoefde te komen of hoefde te zien wat voor impact zijn afwezigheid op zijn moeder had gehad.

Als er geen licht aangegaan was in Hadia’s kamer, was hij weggelopen.

Het gloeide groenblauwig achter het gordijn en bij de aanblik ervan maakte zijn hart een sprongetje.

Ze was thuis. Hij had zijn leven zo ingericht dat hij zijn zus niet meer kon zien of spreken en niet eens wist dat ze ging trouwen tot ze hem een maand eerder belde met de vraag

of hij erbij zou willen zijn. Hij was zo geschrokken geweest dat hij niet had opgenomen. Maar hij had haar voicemail zo vaak afgeluisterd dat hij zich elk detail herinnerde. Sommige avonden had hij zeker geweten dat hij zou gaan en andere avonden had hij zeker geweten dat er niks goeds van kon komen.

Haar verlichte raam en zijn eigen duistere raam ernaast. Op een zomeravond hadden ze hun horren weggehaald en contact gemaakt via plastic bekertjes met een draad erdoor tussen hun kamers in. Hadia zei dat ze wist hoe het moest. Ze had op school al eens zo’n ding gemaakt.

Hij wist niet of hij haar stem over de draad kon horen neuriën of dat die door de lucht werd meegevoerd, maar dat zei hij niet tegen haar. Het was Hadia’s idee geweest; ze was altijd zo goed geweest in het verzinnen van spelletjes. Ze zaten in een wachttoren om te controleren of er geen ongeregeldheden plaatsvonden. ‘Lijster op een tak, over,’ zei Amar, uit het raam kijkend en snel weer wegduikend. ‘Postbode komt de straat in, over,’ zei Hadia. ‘Heel veel brieven, over.’

Die avond was hun vader woedend omdat hij hun horren op de oprit had aangetroffen, eentje verbogen door de val. Ze moesten met zijn drieën op een rijtje staan. Hadia, de oudste, dan Huda, dan Amar, de jongste, die zich een beetje achter de

andere twee verschool.

‘Heb jij dit verzonnen?’ vroeg zijn vader, die alleen hem aankeek.

Dat was zo. Het was zijn idee geweest om de horren uit de sponningen te duwen. Hadia staarde naar de vloer. Huda knikte. Hadia keek haar aan maar zei niets.

Zijn vader zei tegen zijn zussen: ‘Van jullie had ik verwacht dat je beter zou weten.’

Amar verdween mokkend naar zijn kamer, deed zijn open raam dicht en ging op zijn koude lakens zitten. Van hem werd niets verwacht. En al had Hadia haar eigen hor er nooit meer uit geduwd, hij had dat wel gedaan, om de zoveel jaar, tot zijn vader hem niet eens meer repareerde.

De hele dag was hij al bang geweest dat zijn zus hem misschien uit plichtsbesef had uitgenodigd, en hij vermoedde dat datzelfde plichtsbesef hem had doen terugkeren. Maar nu zwol er iets in hem aan, niet echt enthousiasme of geluk, maar een soort hoop. Hij stond op en liep terug naar de muziek.

Zijn zus, omringd door haar beste vrienden en familie, had naar hem gevraagd.

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 28

BOEKFRAGMENT

Hoe overleef ik moeilijke mensen?

In Hoe overleef ik moeilijke mensen? introduceert psychotherapeut Jörg Berger beproefde strategieën voor de omgang met moeilijke mensen. Onderstaand overzicht geeft een duidelijk beeld van de gedragswijzen van een aantal persoonlijkheidstypen.

Jörg Berger, Hoe overleef ik moeilijke mensen, Uitgeverij KokBoekencentrum, 176 pagina’s (€ 16,99) www.kokboekencentrum.nl

Grensoverschrijders bedoelen het eigenlijk goed.

Maar wanneer hun behoeften niet in overeenstemming zijn met de behoeften van hun medemensen, hebben ze dat niet in de gaten. Ze gaan over persoonlijke grenzen van anderen heen en dringen soms iemands privésfeer binnen. Ze maken aanspraak op andermans eigendom, kennis en hulp. Ze zijn zeer gevoelig voor afwijzing. Dan kan hun innemende omhelzing veranderen in een borstklem waaruit de betrokkene pas wordt bevrijd nadat de wensen van de grensoverschrijder zijn ingewilligd.

Praatjesmakers kunnen zichzelf meesterlijk presenteren. Ze zijn

charmant en inspirerend.

Hun projecten worden ondersteund, ze slepen goede banen en vooraanstaande functies in de wacht. Maar wie achter de schermen kijkt, wordt teleurgesteld. Wat praatjesmakers als uitstekend verkopen, is in feite middelmatig. Hun persoonlijke of beroepsmatige gebreken zijn zo groot dat het bijna niet te geloven is. Je zou het liefst aan hun mooie façade rammelen zodat die instort.

Maar als je dat probeert, komt er een gewiekste illusionist tevoorschijn die dingen laat zien die er niet zijn en laat verdwijnen wat niet gezien mag worden.

Dominante mensen hebben niet graag dat iemand hen in de weg staat. Hun intimiderende lichaamstaal, hun luidruchtigheid, grote woorden, dreigementen en machtsdemonstraties wekken angst op bij anderen. De meeste mensen vermijden het conflict en geven toe. Maar dat maakt dominante mensen niet dankbaar. Integendeel, ze

gaan het steeds vanzelfsprekender vinden de rechten van degenen die zij als zwak beschouwen met voeten te treden.

Negatieve mensen maken zichzelf tot de maat der dingen.

Hun smaak, hun voorkeuren, hun kennis en vaardigheden zijn de meetlat waarlangs ze andere mensen leggen. Ze vellen negatieve oordelen over anderen en uiten die zonder enig gevoel voor tact. Daardoor tasten ze het gevoel van eigenwaarde van andere mensen aan. Slachtoffers hebben soms dagen nodig om bij te komen van de afkeurende en krenkende woorden.

Wanneer negatieve mensen hun negatieve oordeel openlijk uitspreken, staan degenen die het treft voor een dilemma. Moeten ze zichzelf verdedigen, op het gevaar af door anderen te worden beschouwd als overgevoelig, of ijdel, of als iemand die niet met kritiek kan omgaan?

BOEKFRAGMENT

Volwassen worden is optioneel Wat als je leeftijdstechnisch gezien wel volwassen bent, maar je je totaal niet zo voelt? Daar weet illustrator Marloes de Vries alles van. In haar strips tackelt ze de #struggles van het leven.

Marloes de Vries, Volwassen worden is optioneel, Uitgeverij Blossom Books, 112 pagina’s (€ 15,00) www.blossombooks.nl

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 29

BOEKFRAGMENT

Mij pak je niet Floor eet bij de familie van haar vriendin Pip. Ze praten over de rare gebeurtenissen in hun woonplaats. Dat leidt tot een onderwerp waar Floor het liever niet over heeft: Big Tobacco (BT).

Martine Glaser, Mij pak je niet, Uitgeverij Clavis, 219 pagina’s (€ 16,95) www.clavisbooks.com

‘Wat ga je er nou aan doen, pap?’

‘Eerst moeten de juristen er maar eens naar kijken,’ zei zijn vader tussen twee happen door.

‘Waarnaar?’ vroeg Pip. Roys antwoord kwam onmiddellijk.

‘Er is een offensief gaande.’

Het klonk zo plechtig dat Floor bijna moest lachen. Jongens; altijd maar interessant doen.

Ze gluurde even opzij naar Pip, maar die keek haar broer nieuwsgierig aan. Die wilde kennelijk maar al te graag vertellen wat hij wist. ‘Een tabaksoffensief. Opeens verschijnen er overal rookreclames, die …’

‘Geen reclames,’ verbeterde zijn vader zonder op te kijken van zijn kom. ‘Tabaksreclame is verboden. Dit zijn … acties, uitingen, die de grenzen van de wet opzoeken.’

‘Wat maakt het uit?’ zei Roy geërgerd.

Het leek wel of hij bloosde, dacht Floor. Hij wil natuurlijk stoer lijken voor ons. Voor mij. Best schattig eigenlijk.

Zijn vader legde zijn lepel neer en veegde zijn mond af. ‘Een heleboel,

Roy. Is er nog soep, Veer?’ En terwijl Pips moeder de pan ging halen, legde hij uit: ‘Als het echt reclame was, als zodanig bedoeld, konden we ze pakken, maar nu … Die schilderingen bijvoorbeeld, daarvan zeggen ze waarschijnlijk dat het kunst is, street art. En die jongelui met de Porsche zullen natuurlijk bij hoog en bij laag ontkennen dat ze daar stonden in opdracht van BT, daar worden ze tenslotte voor betaald.’

Pip schudde haar hoofd. ‘Porsches, street art … Waar gaat dit over?’

‘Het lijkt erop dat de tabaksindustrie een marketingcampagne is begonnen die vooral jongeren aan het roken moet krijgen,’ zei Pips vader.

‘Overal verschijnen opeens graffiti met rokende stripfiguurtjes en bij sportclubs wordt gepost door zogenaamd coole jongelui die sigaretten uitdelen. En dit kreeg ik net toegestuurd …’ Hij liet een foto zien van een kraam, zo te zien op een markt, waaraan t-shirts hingen met een opvallende opdruk. Roy herkende hem meteen: ‘Dat is het bt-logo, maar dan zonder de letters …’

‘O, nou snap ik het opeens,’ riep Pip. ‘Waarom Frans A zo nodig bij Gloria moest komen paffen.’

Roy en haar vader keken haar nietbegrijpend aan.

‘Wie the fuck is Gloria?’

‘Roy …’ zei zijn moeder verwijtend, maar zijn vader leek vooral geïnteresseerd in Pips antwoord. ‘Gloria is

toevallig een superster op YouTube die altijd nieuwe dingen en bekende mensen in haar video’s heeft. Ze had al meer dan honderddertigduizend volgers en vannacht heeft ze er nog eens achtduizend bij gekregen. Achtduizend volgers in één nacht, dat kan toch niet, papa?’

‘Je kunt er wel honderdduizend bij krijgen in één nacht,’ zei Roy wijsneuzig. ‘Als je maar betaalt. Toch, pa?’

Die knikte alleen maar even. ‘En Frans A, die rapper, zat in dat programma te roken?’

‘Ja.’ ‘Voor het eerst?’

‘Ja …’ Pip keek opzij, naar Floor. ‘Heb jij dat ooit eerder gezien, iemand die rookte op haar kanaal?’

Floor schudde haar hoofd en bad in stilte dat iemand, wie dan ook, een ander onderwerp zou aansnijden.

‘Lekkere soep,’ zei ze, met een blik op Pips moeder. ‘Bedankt.’

De woorden kwamen er wat wiebelig uit.

Pips moeder glimlachte. ‘Dank je.

Wil jij de soepkommen even naar de keuken brengen? Ik vraag het maar niet aan mijn familie, die heeft het even te druk met verontwaardigd zijn.’

‘Tuurlijk,’ zei ze opgelucht.

BOEKFRAGMENT

De Eindeling Wanneer Byx’ roedel wordt uitgemoord, moet de enige overlevende Dariene haar huis verlaten. Zij vindt dan een geheim dat elk schepsel in haar wereld bedreigt. Zij is de eindeling. eindeling zelfstandig naamwoord ~ ein de ling ~ \`ein-deling\

Katherine Applegate, De Eindeling. Opgejaagd, vertaler: Hanneke van Soest, Uitgeverij BILLY BONES, 400 pagina’s (€ 19,99) www.billybones.nl

1. het laatst levende exemplaar van een soort of soms een ondersoort.

2. de officiële publieke ceremonie waarbij een soort uitgestorven wordt verklaard; een eumonie.

3. (informeel) iemand die op een tot mislukken gedoemde of idealistische zoektocht gaat.

– Keizerlijke Lexica Officio van Nedarra, derde editie De verraderlijke bries draaide, en toen rook ik het. Een geur zo zwaar en akelig dat hij als lava door mijn keel kroop. Ik wist het voordat ik het doorhad. ‘Nee,’ fluisterde ik. Alles was stil, behalve Tobbel, die ver achter me liep maar dapper probeerde me in te halen. Ik zag een heuvel die ik herkende aan de enorme, eenzame den die er bovenop stond.

Het kamp lag net aan de andere kant. Hijgend en happend naar lucht beklom ik de heuvel. Op de top, waar de grondmassa het geluid niet lan-

ger dempte, was de stilte verdwenen.

Ik hoorde het. Gegil en gebrul. Een doodsstrijd. Pijn die niet in woorden uit te drukken is. Doodsangst en wanhoop. Ik zette het op een lopen.

Het duurde een eeuwigheid. En toch kwam het te snel, dat moment waarop ik het zeker wist. Terwijl ik tussen de bomen door denderde, zag ik de mensen in zilver en rood met hun pijlen en slagzwaarden, hun kwijlende honden en hijgende paarden. Ze waren chaos. Ze waren bloed.

Ze waren duisternis. Niet stropers.

Deze mannen waren iets anders. Ze droegen geen ratjetoe aan kleding.

Hun wapens waren geen samengeraapt zootje. Ze droegen allemaal hetzelfde rood met zilveren tuniek, en hun armen waren bedekt met maliën. Hun hoofd werd beschermd door een kegelvormige stalen helm met een nauwe spleet voor hun ogen. Sporen blonken aan hun laarzen. Sommige mannen hadden zwaarden, andere speren. Dit waren geen stropers. Dit waren soldaten van de Murdano. De miraberenkorf, negen meter hoog en twee keer zo lang, was goudkleurig en nat van de regen. Binnenin woedde brand. Uit alle openingen wolkte zwarte rook.

Een van de soldaten sprong van zijn paard en porde met zijn speer in een berg bont. Het was Dalintor, de oudste van onze roedel. Al had hij een witte snuit, hij had verstand van mensen. Maar niet genoeg. En toen

zag ik ze. Allemaal. Mijn vader. Mijn moeder. Mijn broers en zussen. Als afgedankte huiden lagen ze op de grond. Er vloeide bloed, wit en parelachtig, dat de bladeren doordrenkte.

Ogen glazig en open, mond open.

Verscheurd. Neergestoken. Ze lagen in een hoopje op de grond, alsof het te laat was geweest om zich uit de voeten te maken. Mijn ouders lagen bovenop, beschermend als altijd.

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 30

BOEKFRAGMENT

Als vrouwen vrienden zijn In de bundel Als vrouwen vrienden zijn zijn de twee meest recente theaterteksten van Hannah van Wieringen bijeengebracht: het titelstuk en ‘Mahler & Kokoschka’.

VII

Hannah van Wieringen, Als vrouwen vrienden zijn, Uitgeverij de Harmonie, 112 pagina’s (€ 16,90) www.deharmonie.nl

Wat als Wat als we hadden gezegd: en nou is het genoeg Wat als dansles verplicht was Wat als we het tegenovergestelde van behaagziek waren geweest Wat als er een dun, vlot geschreven boekje was geweest waarin stond wat rechtvaardigheid was Wat als we in plaats van uitleggen wat onbevlekte ontvangenis betekent, hadden uitgelegd wat intersectionaliteit betekent Wat als ik ‘ik ben blij dat ik geboren ben’ op mijn arm had laten tatoeëren voor mijn moeder Wat als ambiguïteit een vak op school was geweest Wat als we waarde hadden toegekend aan vertrouwen in plaats van aan het marktaandeel Wat als we in plaats van in het hiernamaals in het ogenblik hadden geprobeerd te komen Wat als ons lichaam iets probeert te vertellen, wat als dat via dansen gaat Wat als we nee hadden gezegd en bij nee waren gebleven Wat als we minder redactie op de werkelijkheid hadden toegepast Wat als alles helemaal van de rails loopt en we daar een grimmig plezier in scheppen Wat als van gedachten veranderen een voorwaarde was Wat als we iedere keer dat we ‘ik weet het niet’ zouden zeggen, er een feestcommissie binnen stuift, die je all inclusive naar de Bahamas stuurt Wat als je echt alles kon repareren met ducktape Wat als we in de gezichten van onze geliefden niet naar redding hadden gezocht Wat als Ghandi er gewoon op los had geslagen Wat als we in plaats van een schietgebedje een spandoek hadden gemaakt Wat als we de angsten van onze ouders gewoon retour afzender hadden gezonden Wat als ik eerlijkheid over vriendelijkheid had gekozen Wat als we wisten: het huwelijk redt niemand maar het kan wel gezellig zijn Wat als de woestijn de enige plek is voor het woord van god Wat als we de woede nou es niet hadden gladgestreken Wat als Wat als we nou gewoon met de kennis van nu Wat als Hillary Clinton een lagere stem had gehad Wat als we iedere dag bedankt moeder aarde hadden gezegd bij alles Wat als onze oren twee keer zo groot waren geweest Wat als er Olympische medailles te winnen waren geweest met in de verte staren Wat als het orgasme een taal was die we met elkaar spraken Wat als moed industrieel geproduceerd kon worden en in pilvorm op de markt was gebracht Wat als dit het is Wat als de voc-mentaliteit was geweest: zoveel mogelijk kennis met zoveel mogelijk mensen delen Wat als moderne geschiedenis een verplichte cursus in de avonduren was geweest Wat als we iedereen die zegt de hel dat zijn de anderen zouden zeggen valt wel mee Wat als niet de eerste woorden die je sprak werden aanbeden, maar de eerste die je verstond Wat als aliens contact hadden willen leggen maar ons op het laatste moment toch niet zo sexy vonden Wat als ons DNA verbetert door te jodelen Wat als gastvrijheid een burgerplicht was geweest Wat als ieder gezin een robotje had dat voor hen kon lijden, een soort huisjezus Wat als we wisten iets weggooien kan niet, want: waar ís weg Wat als zorgdragen ook was met rust laten Wat als goede raad helemaal niet duur was Wat als hoop uit het stuifmeel neer zou dalen Wat als mijn moeder een held is Wat als uw moeder een held is Wat als kwetsbaarheid de ware aard der dingen is Wat als het geheim van het leven op aarde Wat als het geheim Wat als

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 31

BOEKFRAGMENT

Die ene patiënt In Die ene patiënt zijn de verhalen uit de gelijknamige rubriek in de Volkskrant samengebracht. Ze bieden een inkijk in de ziel en de gedachtewereld van onze zorgverleners, en laten zien welke belangrijke lessen zij van hun patiënten leerden.

Ellen de Visser, Die ene patiënt. Zorgverleners over de patiënt die hun leven voor altijd veranderde, Uitgeverij Ambo|Anthos, 192 pagina’s (€ 16,99) www.amboanthos.nl

De uitvaart van mijn zwager Huib was op een zonnige dag in februari, zo’n dag waarop hij zelf heel graag op de racefiets zou zijn gestapt, en ergens in de volle aula zat een verdrietige oncoloog. De arts uit het naburige ziekenhuis had de middag vrij genomen om afscheid te nemen van een patiënt die zijn vriend was geworden, vertelde hij me, een vriend van wie hij veel had geleerd.

Die opmerking intrigeerde me. Dat patiënten leren van hun dokter leek me evident: ze krijgen te horen waar hun klachten vandaan komen en wat ertegen te doen valt. Maar andersom? Zouden er meer artsen zijn die met een patiënt in hun hoofd rondlopen, met verhalen die ze nooit meer vergeten?

Het was de aanleiding voor een serie die we in de zomer van 2017 op de wetenschapsredactie van de Volkskrant bedachten: laat artsen vertellen over een patiënt die zoveel indruk heeft gemaakt dat ze er iets van hebben geleerd. Zes afleveringen

zouden we maken, het moest zo’n zomerserie worden die kranten ieder jaar bedenken om de stille maanden door te komen. Het zou nog lastig genoeg zijn om dokters te vinden die een persoonlijk verhaal wilden vertellen.

Het tegendeel bleek waar. Artsen wilden graag meewerken. En allemaal wisten ze vrij snel over welke patiënt ze het zouden hebben. Zo groeide een tijdelijk experiment uit tot een wekelijkse rubriek waarvoor zich na verloop van tijd zelfs artsen begonnen aan te melden. Een rubriek waarvan we al snel het blikveld verruimden, want er waren ook verpleegkundigen die mee wilden doen, en psychologen, een verloskundige, een medisch maatschappelijk werker.

Wat voor verhaal ik te horen zou krijgen wist ik meestal niet als ik een afspraak maakte. Ik herinner me een grijze maandagmorgen in april waarop een forensisch arts me een stilleven schetste van een korenveld waarboven ze de zon zag opkomen, vlak nadat ze onderaan het talud bij een jonge motorrijder de dood had vastgesteld, en dat ik daarna een beetje verdwaasd weer buiten stond, terwijl het Amsterdamse verkeer om mij heen verder raasde.

Artsen en verpleegkundigen hanteren een vorm van professionele empathie: ze zijn betrokken bij hun patiënten maar houden gevoelsma-

tig afstand, als een scherm dat hen behoedt voor de zware emotionele belasting van hun vak. Maar er zijn patiënten die daar doorheen dringen, patiënten die hen beroeren, om uiteenlopende redenen, en die bepalend zijn geweest voor hun denken en handelen. En daar wilden al die zorgverleners graag over vertellen, waarbij ze een kwetsbaarheid toonden die me iedere week weer verwonderde.

Emoties gelden in de medische wereld al lang niet meer als een teken van zwakte. De kwaliteit van de zorg wordt beïnvloed door wat dokters voelen, schrijft de Amerikaanse internist Danielle Ofri in haar boek What Doctors Feel. Artsen en verpleegkundigen leren niet alleen doordat ze zich het medischtechnisch handelen eigen maken, maar ook door de ervaringen die ze opdoen. ‘Wij hebben zo’n intensief contact met mensen in een bijzondere, vaak emotionele periode van hun leven,’ zegt een van hen in dit boek, ‘dat het niet anders kan of we worden aan het denken gezet.’

Voor de lezers van de Volkskrant was het alsof die onbenaderbare mannen en vrouwen in hun witte jas elke week wat toegankelijker werden. Ze lieten weten dat ze ontroerd waren door hun openheid, dat ze begonnen uit te kijken naar de rubriek en de lessen die erin weerklonken zo wezenlijk vonden.

BOEKFRAGMENT

Uit het leven van een hond Op een normale zaterdag komt Henk van Doorn erachter dat zijn hond ziek is en binnen afzienbare tijd zal sterven. Dat gegeven gaat als een sleepnet over de bodem van de dag en haalt de gebruikelijke gedachten over tijd, eenzaamheid en liefde naar de oppervlakte.

Sander Kollaard, Uit het leven van een hond, Uitgeverij van Oorschot, 192 pagina’s (€ 20,00) www.vanoorschot.nl

Het hart klopt, denkt Henk van Doorn als hij wakker wordt, en het bloed stroomt. Goedbeschouwd is dat het verstandigste wat je erover kunt zeggen. Het is een merkwaardige gedachte en een onwaarschijnlijk begin van de dag, van zijn herwonnen bewustzijn, maar het doet in elk geval wat een begin behoort te doen: het suggereert een vervolg. Met die eerste gedachte dienen zich nieuwe gegevens aan: de ruimte waarin hij zich bevindt (zijn slaapkamer), de tijd (ergens tussen acht en negen) en van het weer (zonnig). Van harte gaat het niet. De nieuwe gegevens komen aansjokken als pubers die net wakker zijn en met zure, stuurse gezichten aan de ontbijttafel gaan zitten, beledigd dat hun weer een nieuwe dag in de maag is gesplitst.

Henk slaat de nieuwe gegevens van enige afstand gade, nog loom en zwaar op de matras: dat het zater-

dag is; dat Schurk gisteravond niet helemaal lekker leek en misschien iets verkeerds heeft gegeten; dat hij later vandaag zijn jarige nichtje Rosa moet bellen. De hoeveelheid informatie groeit en daarmee zijn bewustzijn en de man die hij is.

Henk van Doorn, ic-verpleegkundige, 56 jaar oud. Als hij op de klok kijkt, ontdekt hij dat informatie niet altijd betrouwbaar is. Het is nog maar een paar minuten over zes.

Dat roept de vraag op of hij zich zal omdraaien en de ogen sluiten en zo de inmiddels verzamelde informatie zal lozen in nieuwe slaap. Het is een verleidelijke gedachte, maar het is te laat. Er is al een kritieke massa bereikt en intussen komt van alle kanten nieuwe informatie opgezet, opgewekter nu, niet zoals die pubers maar meer zoals de pinken die hij een paar dagen geleden in de wei zag en die hem en Schurk langs het hek volgden, opgewonden, baldadig, totdat hij een stap in hun richting zette, boe, en ze collectief achteruit stapten om hem vervolgens van een paar meter afstand aan te staren in een halve cirkel van natte neuzen en dromerige ogen – ongeveer zoals de gegevens over wie en wat hij is hem nu aanstaren, die nog altijd bewegingsloze man in bed. Het hart klopt, hoort hij opnieuw, en het bloed stroomt. Hij realiseert zich dat de gedachte een restant is van het gesprek dat hij gisteravond voerde

aan het eind van zijn dienst, met een nieuwe collega, een jonge vrouw van wie hij de naam alweer kwijt is.

Ze hadden het over de betekenissen die aan het hart worden toegedicht: dat het geheimen verbergt; dat je het kunt vasthouden; dat het kan overlopen van liefde, maar in sommige gevallen angstaanjagend kil blijft. Allemaal onzin, had de vrouw gezegd, op een besliste toon die hij niet sympathiek vond. Onzin. Het hart is een pomp. Het klopt, het bloed stroomt, dat is alles. Nu komt hij in beweging. Hij draait zich op zijn rug en rekt zich uit. Het zonlicht stroomt binnen en maakt uitbundig duidelijk dat het zomer is. Juli om precies te zijn. De hondsdagen.

Het is al dagenlang benauwend warm; het groen hangt verlept aan bomen die stilletjes langs de straat staan, suf van hitte; de straten en winkels maken een verlaten indruk omdat de mensen op vakantie zijn.

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 33

KOKEN RECENSIE

De glimlach van Syrië Sumak is een kookboek vol Syrische gerechten en smaakvolle smeersels. In tegenstelling tot hoe het land de laatste jaren is afgeschilderd in de media, geeft schrijver Anas Atassi geen treurig, maar juist een krachtig beeld van de eetcultuur en afwisselende keuken uit zijn vaderland.

Door Sabrina de Wit Het boek is onderverdeeld in zeven hoofdstukken met de namen: ontbijt (weekendontbijt in oma’s tuin), mezzah (mom’s annual party), street food (boys night out table), grains vegetables and more (cosy winter table), red meat (midsummer barbecue feast), white meat (a table with a sea view) en sweet and drinks (ramadan table). In veel gerechten worden aubergines of bonen verwerkt, maar je vindt ook eenvoudige recepten voor olijfolie-citroen-knoflooksaus

tot runderworst met knoflook en pistachenoten. Ook is er een heel hoofdstuk gewijd aan gerechten die gegeten worden tijdens de ramadan.

Bijna iedereen weet dat dit de vastenmaand is, maar niet eerder had ik zo’n duidelijk idee bij wat er na zonsondergang wordt geserveerd.

Voor Atassi zijn er twee ingredienten onmisbaar in de Syrische keuken. Het eerste is sumak, de purperbruine, behaarde vruchten van de gelijknamige plant, die in gemalen vorm als specerij worden gebruikt. Deze smaak is authentiek voor de gerechten uit het land en loopt als een rode draad door het boek. Het tweede ingrediënt is nafas: koken met passie. Het is de kunst om van een eerlijk, simpel gerecht een smaakvol geheel te maken, met behulp van de juiste verhoudingen tussen de ingrediënten, gecombineerd met de liefde van de kok.

Ingrediënten die stuk voor stuk verkrijgbaar zijn in Nederlandse toko’s.

De foto’s van de gerechten zijn in één woord prachtig. Smaakmakend zou ik haast zeggen. Ze laten niet alleen een gerecht zien, maar stralen een sfeer uit. Warmte en

liefde, voor elkaar en het eten. Door de korte toelichtingen bij de foto’s maakt Atassi het voor iedereen die niet bekend is met de Syrische keuken, makkelijker om zich een beeld te vormen bij de gerechten. Zo vertelt hij bijvoorbeeld over de simpele salade biwaz, die goed te combineren is met kebab.

Het boek is qua prijs aan de hoge kant, maar je krijgt dan ook een prachtig hardcoverboek. Het omslag geeft een goed beeld van de kwaliteit van de foto’s in het kookboek.

Door de recepten en verhalen krijg je een indruk van de eetcultuur van Syrië voor de oorlog, waar mensen aan lange tafels gevuld met heerlijke hapjes hun dagen vulden, goede gesprekken voerden en genoten van het samenzijn met familie en vrienden. Er worden verhalen gedeeld over het land van toen, bijvoorbeeld over het dagelijks leven en welke belangrijke rol voeding daarin speelde, maar ook over de verscheurdheid van het niet meer samenzijn.

Met dit boek hoopt Anas iets terug te doen voor alle hulp die Syrië de afgelopen jaren heeft ontvangen op humanitair gebied. De opbrengst zal

dan ook gebruikt worden om een lokaal project te ondersteunen. Wil je hier meer over weten? Op Instagram houdt de in Nederland woonachtige Atassi je op de hoogte van deze actie, en deelt hij meer prachtige foto’s van smakelijke Syrische gerechten.

Anas Atassi, Sumak. Mijn gerechten en verhalen uit Syrië, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, 248 pagina’s (€ 34,99)

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 34

TOP 30

De dertig bestverkochte boeken in Nederland en Vlaanderen NEDERLAND

1 (1) 2 week e

Andy Griffiths en Terry Denton – De waanzinnige boomhut van 104 verdiepingen

2 (3) 40 week e

Lucinda Riley – De zeven zussen 1.

3 (4) 6 week e

Bart van Loo – De bourgondiërs

4 (6) 11 week e

Ilja Leonard Pfeijffer – Grand Hotel Europa

5 (8) 37 week e

Lucinda Riley – De zeven zussen 2.

Storm

Week 9, 2019. Bron: Stichting CPNB

6 (nieuw)

16 (13) 19 week

12 (7) 25 week

17 (nieuw)

13 (nieuw)

18 (11) 7 week

23 (25) 17 week

19 (nieuw)

24 (16) 5 week

20 (18) 7 week

25 (37) 2 week

e

Ellen de Visser – Die ene patiënt

7 (5) 4 week e

Marcel van Roosmalen – Theo Janssen

8 (nieuw)

Graeme Simsion – Het Rosie resultaat

9 (nieuw)

Frédéric Martel – Sodoma. Het geheim van het Vaticaan.

10 (9) 7 week e

Lucinda Riley – De zeven zussen 5.

Maan

BOEKENKRANT TIPT

11 (10) 88 week

Haemin Sunim – Dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt e

Yotam Ottolenghi – Simpel

Karen Rose – Het kwaad in jou

14 (12) 15 week e

Michelle Obama – Mijn verhaal

15 (14) 35 week e

Lucinda Riley – De zeven zussen 3.

Schaduw

e

Stephen Hawking – De antwoorden op de grote vragen

Lynn Berger – De tweede e

Haemin Sunim – Houden van dingen die niet perfect zijn

Daphne Deckers – Dubbel zes e

Rick Pastoor – Grip

21 (19) 6 week

26 (20) 3 week e

e

Sally Rooney – Normale mensen

22 (23) 25 week e

Lucinda Riley – De zeven zussen 4.

Parel

Peter Römer – Baantjer.

De Cock en de zwarte weduwe.

27 (nieuw)

Marijke ten Cate – Slaap kindje slaap

28 (24) 3 week e

e

Jochem Myjer – De Gorgels en het geheim van de gletsjer e

Tommy Wieringa – Dit is mijn moeder e

Brené Brown – Durf te leiden

Simone van der Vlugt – Wij zijn de Bickers!

29 (15) 15 week e

Roxane van Iperen – ’t Hooge Nest

30 (28) 104 week e

Yuval Noah Harari – Sapiens

De Bourgondiërs Heb jij genoten van De Bourgondiërs van Bart Van Loo? Wij tippen twee andere titels over de ontstaansgeschiedenis van de Lage Landen, die ook meer dan de moeite waard zijn om te lezen.

Bart Van Loo, De Bourgondiërs, Uitgeverij De Bezige Bij, 560 pagina’s (€ 34,99)

Arnout Hauben en Lander Deweer, Rond de Noordzee, Uitgeverij Polis, 272 pagina’s (€ 24,50)

VLAANDEREN

1 (1)

Thea Beckman – Kruistocht in spijkerbroek

2 (2)

Merho, Kristof Fagard en Jos Vanspauwen – De Kiekeboes 152. Niet van gisteren

3 (3)

Gerd Van Loock – Jommeke 293. Balletkoorts

4 (4)

Bart Van Loo – De Bourgondiërs

5 (14)

Yotam Ottolenghi – Simpel

Gijs van der Ham e.a., 80 jaar oorlog. De geboorte van Nederland, Uitgeverij Atlas Contact, 256 pagina’s (€ 25,00)

Week 7, 2019. Bron: boekenvak.be

6 (6)

Peter Van Gucht en Steve Van Bael – Nachtwacht 1. De Absorbant

7 (5)

Nix – De buurtpolitie 4.

Het gangsterparadijs

8 (nieuw)

Andy Griffiths en Terry Denton – De waanzinnige boomhut van 104 verdiepingen

9 (7)

Marc Legendre en Fabio Bono – De Rode Ridder 261. Het bloedkleed

10 (60)

Elise De Rijck – Het

Bucketlist boek voor koppels

Nog eenvoudiger met 4 ingrediënten

21 (15)

26 (34)

Herman Van Goethem – 1942

Willy Linthout en Urbanus – Urbanus 182. Het billenknijpertje

22 (24)

27 (nieuw)

11 (nieuw) 12 (9)

Lucinda Riley – De zeven zussen 5. Maan

13 (8)

Corteggiani, Leemans, Swerts en Vanas – Vertongen & Co. 26. Formule H2O bis

14 (11)

Lucinda Riley – De zeven zussen

15 (12)

Pascale Naessens –

16 (10) 17 (17)

Michelle Obama – Mijn verhaal

18 (13)

Sandra Bekkari – Nooit meer diëten 5

19 (20)

Anne Jacobs – Het weesmeisje

20 (19)

Dimitri Casteleyn – Het feest

Lucinda Riley – De zeven zussen 2. Storm Yuval Noah Harari – Sapiens

23 (22)

Hanne Luyten – Niet aan kind en gezin verklappen

24 (16)

Hec Leemans – F.C. De Kampioenen 101. De bucketlist van Xavier

25 (23)

Stephen Hawking – De antwoorden op de grote vragen

Robert Galbraith – Witte dood Nachtwacht 4. Encyclopedie der wezens van de onderwereld

28 (31)

Lynn Van Royen – #kleingelukske

29 (nieuw)

Luc Deflo – Levend speelgoed

30 (26)

Lucinda Riley – De zeven zussen 3. Schaduw

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 35

KIJKJE IN DE KEUKEN ARTIKEL

Door Amsterdam met literaire moeders Een dagje Amsterdam is natuurlijk altijd een goed plan, maar het is nog leuker om de stad een beetje beter te leren kennen en tegelijkertijd je brein te voeden met nieuwe literaire informatie. Mechteld Jansen van Booklovers’ Tours leidt je aan de hand van het boekenweekthema ‘De moeder de vrouw’ in twee uur door de hoofdstad, waarbij je een aantal schrijfsters beter leert kennen.

Door Sonja Wessels Het is een prachtige vrijdagochtend, zonnig en nog best een beetje koud. Ideaal wandelweer, dus we gaan meteen van start. Vanaf het Rokin lopen we via de nog niet zo heel drukke Damstraat, richting hotel The Grand, waar Jansen een passage voorleest uit IJstijd van de in Amsterdam woonachtige Maartje Wortel. Hoofdpersoon James Dillard wordt door zijn moeder bij dit hotel afgezet, omdat hij op haar kosten op eigen benen moet gaan staan.

Vanaf het eerste moment wordt de link met het Boekenweekthema en de stad gelegd.

We wandelen richting Nieuwmarkt en staan heerlijk in het zonnetje voor de Waag. Weer een heel andere kijk op het moederschap; opgelucht zijn als jouw kind eigenlijk heel normaal is, omdat hij een ander jongetje een klap verkoopt. Het kind uit dit verhaal komt uit de verhalenbundel Ik, moeder en zit op een van de scholen in de buurt van de Nieuwmarkt.

Toen ik in mijn studententijd een oppaskind had, ging hij hier ook in de buurt naar school. De herkenning maakt zo’n wandeling voor mij extra leuk, maar ook als je Amsterdam niet kent, zijn dit natuurlijk interessante feitjes.

Mooi is dat verhaal en werkelijkheid soms ook samenvallen, zoals wanneer we op de Keizersbrug staan te kijken naar hoe het water schittert.

Jansen leest voor uit een boek van onderwijzeres Carry van Bruggen over een jongetje dat tijdens de les naar de reflectie van het water op het plafond kijkt. Van Bruggen gaf hier vlakbij les, maar het gebouw dat ze beschrijft, moet wel de school zijn waar wij nu naar kijken. Ze schreef ook op een prachtige manier over een bevalling en de onmiddellijke liefde voor het kindje.

Het is bijzonder hoe verschillend vrouwelijke auteurs over moeders en

Mechteld Jansen het thema moederschap schrijven.

Al wandelend praten we over of iets nou wel of niet typisch voor een vrouw is, hoe het thema anders in de literatuur dan in de lectuur wordt gebruikt, over vrouwen die helemaal niet met het moederschap bezig zijn en dat de keuze voor het hebben van kinderen en relaties voor de huidige generatie schrijfsters veel vrijer is.

Niet alle schrijfsters die de revue passeren, hebben expliciet over het moederschap geschreven. In de boeken van Marga Minco is het geen belangrijk thema, maar Amsterdam dan weer wel. In Een leeg huis verteld Minco bijvoorbeeld over hoe ze na de Tweede Wereldoorlog voor het eerst haar huis ‘echt’ ziet, als ze vanaf de brug naar haar huis op de Kloveniersburgwal kijkt. Ook nu wij ernaar staan te kijken, zien wij weinig leven in de woning. De kraaien in de boom waar we toevallig net onder staan, zijn druk bezig met het maken van een nest. Er komt van alles naar beneden en dus doen we maar een paar stappen opzij.

Al kletsend bereiken we de Oudemanhuispoort, onderdeel van de Universiteit van Amsterdam, waar Connie Palmen Nederlands en filosofie heeft gestudeerd. Palmen heeft nooit kinderen gekregen en dat was volgens Ischa Meijer (in I.M.) maar beter ook als hij zag hoe ze met zijn

dochter omging: ze zou nooit aan schrijven toegekomen zijn. Jansen en ik hebben allebei mooie herinneringen aan dit stukje universiteit met het plantsoentje en de buste van Minerva. We drinken hier even koffie, want zelfs de koffiebar staat nog op dezelfde plaats als pakweg vijfentwintig jaar geleden.

We vervolgen onze weg naar het meest literaire stukje Amsterdam: het Spui met zijn tweedehands boekenmarkt, de American Book Center, Atheneum Boekhandel en het rijtje cafés. Op deze plek schrijft Nina Polak in Gebrek is een groot woord over de haat-liefde verhouding van hoofdpersoon Nynke met Amsterdam, een onverwachte zwangerschap en de relatie met haar moeder.

Staand tussen de boekenstalletjes, kun je je zo goed voorstellen hoe Polak op deze plek tot ideeën voor haar boek kwam.

We nemen even snel een kijkje in het Begijnhof. Jansen heeft ook hier van alles te vertellen, maar ze wil niet alles al verklappen. We gaan weer terug naar het Rokin, naar nummer veertien, waar ooit hotel Polen stond, de plek waar Annie M.G. Schmidt graag kwam. En hoewel Schmidt zelf een zoon had, had ze niet zoveel met moeders. Een van haar bekendste quotes is dan ook: ‘Doe nooit wat je moeder zegt, dan komt het allemaal

terecht.’ Van haar hand is ook een hilarische dialoog tussen een poes en de schrijfster over bevallen. En hoewel ze dol was op haar zoon Flip, had ze het eigenlijk veel te druk voor een kind.

We eindigen onze wandeling op de Dam met een wel heel hartverscheurende gebeurtenis uit het leven van een moeder: de dood van Margit, dochter van Anna Enquist. Op deze plek werd zij door een vrachtwagen doodgereden en in Contrapunt probeert de hoofdpersoon het verlies te verwerken. Het is misschien een wat rauw einde van de wandeling, maar het is ook wel weer mooi dat het thema, de boeken en de schrijfsters zo nog wat langer in je hoofd blijven zitten.

Loop op 23, 25, 28, 29, 30 en 31 maart zelf de wandeling ‘De moeder de schrijver de vrouw’. Kijk voor meer informatie over deze en andere literaire themawandelingen van Mechteld Jansen op www.bookloverstours.nl.

Duur wandeling ca. 2,5 uur.

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 36

BOEKHANDEL LIJST

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels. Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com NEDERLAND AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Van der Meulen’s Boekhandel

BUNSCHOTENSPAKENBURG

Bruna Van de Geest CASTRICUM

Boekhandel Laan CUIJK

The Read Shop Cuijk DEN BOSCH

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Adr. Heinen

ALPHEN A/D RIJN

DEN HAAG

ALMELO

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Riemer Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel De Dolfijn Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas ARNHEM

Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Van der Velde Rapunsel Kinderboeken & meer

Boekhandel Douwes Boekhandel Van Stockum Boekhandel Scheveningen DEVENTER

Boekhandel Praamstra

HEDEL

The Read Shop Hedel HEEMSTEDE

Boekhandel Blokker HEEZE

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura HELMOND

DOORN

HENGELO

DOORWERTH

HIPPOLYTUSHOEF

The Read Shop Doorn The Read Shop Doorwerth DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer Kinderboekwinkel De Giraf DRACHTEN

Boekhandel Van der Velde

Boekhandel Broekhuis De Wieringer Boekhandel HOOGEVEEN

The Read Shop XL Hoogeveen HUIZEN

Boekhandel Flevo IJMUIDEN

The Read Shop Express IJmuiden

EDE

KAPELLE

EINDHOVEN

KERKRADE

Boek en Buro

BARNEVELD

Boekhandel Romijn

Boekhandel Broekhuis

BEILEN

EXLOO

Boekhandel Het Logboek

Boomker Boeken

The Read Shop Dieren

ENSCHEDE

BAARN

HAREN (GR)

Boekhandel De Ganzenveer

Boekhandel Den Boer

Bruna Baarle-Nassau

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel H. de Vries Bruna Cronjéstraat Kinderboekwinkel Kiekeboek

DIEREN

De Boekenberg Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere

BAARLE-NASSAU

HAARLEM

Geerts Warenhuis GELDROP

Boekhandel Lectori Boekhandel Leeskunst KRIMPEN A/D IJSSEL

Boekhandel Kamerbeek LEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde De Toverlantaarn LEIDEN

BERGEN OP ZOOM

Quist Boeken

Boekhandel Van Grinsven

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel Silvester

BILTHOVEN

GOES

Bilthovense Boekhandel

Boekhandel De Koperen Tuin

LEIDERDORP

BLEISWIJK

GOIRLE

Boekhandel Muilenburg

Blz. Boekhandel Buitelaar

BODEGRAVEN

GORINCHEM

The Read Shop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel Van Kralingen

Boekhandel De Kler LEIDSCHENDAM

Boekhandel De Kler LISSE

Grimbergen Boeken

Boekhandel De Boekenkist

LOCHEM

GOUDA

MAARN

Boekhandel Verkaaik The Read Shop Goverwelle GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer

Boekhandel Lovink Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

Boekhandel Het Keizerrijk MAASTRICHT

Boekhandel Dominicanen MEPPEL

Riemer Barth

MIDDELBURG

ROSMALEN

WORMERVEER

MIJDRECHT

ROTTERDAM

ZEIST

De Drvkkery Boekhandel Mondria MONNICKENDAM

Nimo Boek

NAALDWIJK

Boekhandel Vingerling NIEUWEGEIN

Boekhandel De Omslag Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Bosch & de Jong – Boekverkopers SANTPOORT-NOORD

Bredero Boeken

The Read Shop Nieuwegein

SCHAGEN

NIJKERK

Schiedams Boekhuis

Boekhandel Roodbeen NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus Boekhandel Roelants Dekker v.d. Vegt Boekverkopers Kinderboekwinkel Nijmegen NOORDWIJKERHOUT

Boekhandel Wagenaar & Van Halem NOOTDORP

Bruna Lange Baan NUNSPEET

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Boekhandel De Kler Rijnlandse Boekhandel OISTERWIJK

Boekhandel Oisterwijk OLDENZAAL

Boekhandel Broekhuis OOSTERBEEK

Boekhandel Plukker SCHIEDAM SITTARD

Boekhandel Krings SNEEK

Boekhandel Van der Velde STEENWIJK

Steenwijks Boekhuys TIEL

Boekhandel Arentsen TILBURG

Gianotten Mutsaers UITHOORN

The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel Kees Broese boekverkopers Literaire Boekhandel Savannah Bay De Utrechtse Kinderboekwinkel VALKENSWAARD

Boekhandel Priem

Boekhandel Meijer & Siegers

VEENENDAAL

OSS

VEGHEL

Boekhandel Derijks OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Sprey OUDEWATER

The Read Shop Oudewater PIJNACKER

Boekhandel Van Kooten Bek, Boeken & Bijzonders VELP (GD)

Boekhandel Jansen & De Feijter VENLO

Boekhandel Koops

Boekhandel van Atten Bruna Pijnacker

VENRAY

PURMEREND

VLEUTEN

Boekhandel Het Leesteken PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen & Schrijven RHOON

Het Witte Huys RODEN

Boekhandel Daan Nijman ROERMOND

Plantage Boekhandel Boekhuis de kleine Tovenaar ROOSENDAAL

Boekhandel De Boekenwurm

Roojboek Boekhandel Kees VLISSINGEN

Boekhandel ’t Spui VOORBURG

Kinderboekhandel In de Wolken VOORSCHOTEN

Boekhandel De Kler WAALWIJK

Plantage Bookstore WASSENAAR

Boekhandel De Kler WILLEMSTAD

Boekhandel Het Rozemarijntje WOERDEN

Boekhandel De Kler

Pasman Boek & Hobby Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Boekhandel Sonneveld Silvester Boek & Spel

VLAANDEREN BRASSCHAAT

Standaard Boekhandel BRUGGE

De Reyghere boekhandel GENK

Malpertuis HEIST-OP-DEN-BERG

Het Voorwoord MECHELEN

Salvator

TURNHOUT

Standaard Boekhandel

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 37

BOEKHANDEL THE READSHOP, DOORN

v.l.n.r. medewerker Petra Stam, klanten Marielle Griep en Katja Blok, onder boekhandelaar Berry van Kruistum

Lachen met Berry

Elke maand bezoeken we een van de vele mooie Boekenkrant-boekhandels die ons taalgebied rijk is. Deze maand reisden we af naar de Utrechtse Heuvelrug om ons te laten inspireren door The Readshop Doorn.

DE KLANT VERTELT

Katja Blok en Marielle Griep: ‘We komen al zeker veertien jaar wekelijks bij The Readshop. Vroeger, toen onze kinderen klein waren, lukte het gewoon niet om er voorbij te lopen.

Naast alle prachtige kinderboeken die er te vinden zijn, weet eigenaar Berry van Kruistum ook altijd de leukste pennen, notitieboekjes, gummetjes en kleine cadeautjes mooi te presenteren in zijn winkel. En Berry houdt van verandering, dus eens in de zoveel tijd is er ineens een “nieuwe” Readshop in Doorn.

‘Kort geleden hebben wij “Het Nest, vliegles voor ouders” opgericht, een bedrijf dat ouders en professionals helpt om kinderen vanuit een veilig nest de wereld te laten ontdekken.

Stapels, maar dan ook echt stapels boeken hebben wij hiervoor bij Berry gekocht, van wetenschappelijke literatuur over het (kinder)brein tot pedagogische boeken en literatuur ter ontspanning. Hij weet altijd waar we in geïnteresseerd zijn en hij attendeert ons op nieuwe boeken.

‘Net als wij stelt Berry ook de vraag “Hoe kan ik je helpen?” aan zijn klanten. Hij houdt van een praatje en is oprecht geïnteresseerd in mensen en hun wensen. Daarom kan hij je ook altijd goed adviseren. Wat wij daarnaast enorm waarderen, is zijn humor. Vaak liggen we dubbel van het lachen bij de toonbank en dat is heerlijk. The Readshop Doorn is een plek waar Berry en zijn collega’s je enthousiast ontvangen en helpen, en waar je je altijd welkom voelt.’

DE KLANT TIPT (1)

Katja Blok: ‘“Een ontiegelijke lastpak, maar het zout der aarde,” aldus Tommy Wieringa.

In zijn nieuwste boek Dit is mijn moeder beschrijft hij hoe eigengereid, egocentrisch en excentriek zij was. Ze had vele minnaars, kreeg altijd en overal haar zin, had een rijk spiritueel leven en was een echte wereldreiziger, zowel in dit leven als in haar talrijke vorige levens. Een moeder met wie Wieringa fel kan strijden over haar visie op de wereld en een vrouw wier dwingende, veeleisende natuur hij vreest. Wanneer haar leven door kanker steeds kleiner wordt, organiseert ze haar grande finale tot in de puntjes.

‘Natuurlijk laat zo’n moeder haar sporen na, maar Wieringa beschrijft haar als mens. Als volwassen man is hij in staat die sporen liefdevol te bekijken. De pijn en de onmacht van het kind komen in de verhalen van het leven van anderen naar boven.

Ik vind het een schitterend boek.

Deze vrouw, die nooit een cursus zou volgen om haar kinderen beter te willen leren begrijpen of zich afvraagt of ze wel een goede moeder is, is desalniettemin een moeder.

Maar ook een vrouw die onrustig is, zich wil ontwikkelen en zich niet door man of kinderen laat binden.

Ze is niet bezig met het maken van een veilig en warm nest, maar leert je hoe groot de wereld is. Een moeder die toch een veilige haven is.’

DE KLANT TIPT (2)

Marielle Griep: ‘Kinderen opvoeden is een van de moeilijkste taken die er bestaan.

Iedereen wil het graag goed doen en er wordt vanuit gegaan dat je het allemaal wel weet. In de praktijk blijkt dat bijna alle ouders worstelen met hun kinderen die niet luisteren of weinig zelfvertrouwen hebben, of met het stellen van grenzen.

‘Laura Markham is een klinisch psycholoog en gespecialiseerd in de ontwikkeling van kinderen en opvoeden. In haar boek Ontspannen ouders, blije kinderen laat zij zien dat je op een totaal andere manier je kinderen kunt opvoeden dan wat wij vaak van huis uit gewend zijn. Opvoeden zonder straffen en belonen is volgens haar heel goed mogelijk en ze toont dat dit de relatie met je kinderen alleen maar sterker maakt. Naast dat de inhoud wetenschappelijk onderbouwd is, is Markham heel duidelijk en geeft zij praktische tips en tools hoe je je kinderen kunt helpen zonder dagelijks een machtsstrijd te voeren. Ze gaat daarbij uit van drie basisprincipes.

De eerste is grip krijgen op je eigen emoties en gedrag. Ten tweede hebben kinderen een sterke verbinding met jou nodig om zich veilig en begrepen te voelen. Ten slotte is het belangrijk ze te coachen in hun emoties en hun gedrag, en ze vaardigheden bij te brengen. Zo help je ze zich te ontwikkelen tot evenwichtige volwassenen, die met veel zelfvertrouwen de wereld tegemoet gaan.’

NIET TE MISSEN!

Boek-Ontmoet-Groet met Inge Boot en Marina Steinmann: Op zaterdagmiddag 23 maart tussen 14.00 en 16.00 uur kun je kennismaken met de makers van de Nederlandse Kakeibo, geïnspireerd op de succesvolle traditie van het Japanse huishoudboekje. Inge Boot en Marina Steinmann leren je om bewuster geld uit te geven voor een gelukkig leven zonder financiële stress. Door wekelijks je uitgaven in Kakeibo te schrijven, weet je wat je uitgeeft en waaraan. Met hun voorliefde voor Japanse filosofieën en deskundige trainingservaringen laten de auteurs je financieel groeien en bloeien!

Boek-Ontmoet-Groet met Marian Rijk: Op zaterdagmiddag 30 maart tussen 14.00 en 16.00 uur is de schrijfster van Eeuw in versnelling te gast bij The Readshop Doorn. In dit boek schetst Marian Rijk aan de hand van de geschiedenis van het familiebedrijf Gazelle hoe de fiets voor een maatschappelijke revolutie in Nederland zorgde. Het is een intrigerend familieverhaal over een dorpsfabriek die uitgroeit tot een wereldconcern, maar haar dorpse karakter nooit helemaal van zich af weet te schudden. Marian Rijk is uitgever bij een educatieve uitgeverij en eerTHE READSHOP der publiceerde DOORN zij PolderpioKijk voor meer informatie op www.readshop.nl of loop sponniers, en onder taan binnen: pseudoniem MaThe Readshop Doorn, Thorheim ria Rijk de thrilpassage 3, 3941 ET Doorn lers Dieptepunt en Blauwdruk.

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de

bon in)

Ik neem een abonnement op:

Twaalf nummers van de Boekenkrant + alle specials voor € 36,Twee nummers van de BKJunior voor € 6,Twee nummers van de BKYA voor € 6,Twee nummers van de BKFilosofie voor € 6,Twee nummers van de BKGeschiedenis voor € 6,-

naam straat postcode land e-mail

BON m/v

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

plaats

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 k32, 3511 LX Utrecht, Nederland

BK0219

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 275,– en een week 375,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

BOEKENKRANT.COM

MAART 2019 PAGINA 39

VOOR DE LEZER LEZERSADVIES Elke maand kun je in deze rubriek kennismaken met een Boekenkrant-lezer. Deze keer: Miranda van der Toorn.

Wat doe je in het dagelijks leven?

‘Momenteel zit ik thuis in verband met een longziekte. Maar voordat ik ziek werd heb ik veel gereisd en jarenlang in een theater gewerkt, eerst als receptioniste en later als hoofdcassière. Ik vond de sfeer in het culturele wereldje erg fijn om in te werken. Mijn hobby’s zijn lezen, koken, culturele uitstapjes maken, schilderen en tekenen. Het portret van mij hiernaast is gemaakt door een leerlinge van Marike Bok, een fantastische Haagse kunstenares.’

Waar haal je de Boekenkrant op?

‘Deze haal ik op bij Boekhandel Van Stockum in Den Haag als ik daar koffie ga drinken of op zoek ga naar nieuwe boeken. Dankzij de Boeken-

WIN DIT BOEK

‘Ik weet nog steeds niet wie de dader is…’ krant vind ik altijd weer interessante nieuwe titels.’

Hoe is je liefde voor lezen ooit begonnen?

‘Als peuter nam mijn oma mij mee naar een hele mooie boekenwinkel, Van Amerongen in Scheveningen.

Daar mocht ik eens per week een boekje uitzoeken. Sindsdien ben ik gek op de geur van nieuwe boeken en de nog onberispelijke bladzijden.

Vanaf mijn zesde was mijn moeder zo slim om mij lid te maken van de bibliotheek. Daarna was ik niet meer bij de boeken weg te slaan!’

Welk boek zou je aan iedereen aanraden?

‘Lastig! Ik vind veel boeken goed.

Maar als ik toch iets moet kiezen, is dat voor de fantasylezers de serie De Anderen van Anne Bishop. Voor de thrillerfans zijn dat de boeken van M.J. Arlidge. Het werk van beide schrijvers leest heerlijk weg en ik kijk altijd uit naar een nieuw deel.’

Welk boek heb je nooit uitgelezen?

‘De thriller Ragdoll van Daniel Cole.

Ik had erg naar dit boek uitgekeken, maar door de schrijfstijl kwam ik er niet doorheen.’

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje?

‘Ik ben altijd meerdere boeken tegelijkertijd aan het lezen. Momenteel ben ik bezig in: Vriendschapsverzoek van Laura Marshall, De edele kunst van not giving a f*ck van Mark Manson en In de maneschijn van M. J. Arlidge. Dat laatste boek heb ik bijna uit. Ik weet nog steeds niet wie de dader is... Spannend!’

WIN EEN BOEK

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de namen voor 25 maart naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Vermeld ook je naam en adres. Onder de goede inzendingen wordt een exemplaar van Wat ik van mijn moeder leerde van Manon Duintjer verloot.

Manon Duintjer, Wat ik van mijn moeder leerde, Uitgeverij Ambo|Anthos, 272 pagina’s (€ 20,00)

Bekende dochters en zonen duiken in hun verleden en delen de les die zij van hun moeder meekregen. De ene auteur herinnert zich praktische lessen, de andere juist filosofische adviezen.

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s.

BKFilosofie 1 april 2019 BKGeschiedenis 6 mei 2019 BKJunior 3 juni 2019

WINNAAR

Sally Rooney, Normale mensen, Uitgeverij Ambo|Anthos, 272 pagina’s (€ 20,99)

Wie waren de drie schrijvers verbogen in het beeld in het februarinummer? Het goede antwoord is: Ilja Leonard Pfeijffer, Jet van Vuuren en Madeline Miller.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

Miranda van der Toorn

Uit de negenenvijftig goede inzendingen trokken we Yvonne van Egmond uit Oudenbosch. Zij wint een exemplaar van Normale mensen van Sally Rooney. Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, k32 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: +31 881 102005 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant @boekenkrant @boekenkrant Oplage 21.000 De volgende Boekenkrant verschijnt op 1 april 2019.

Het team Hoofdredacteur: Nicole van der Elst Redacteuren: Janneke Blok, Ruth Janse en Mirjam Mulder Medewerkers: Wouter Adriaensen, Isa Altink, Anne van Blijderveen, Zofeyah Braam, Mireille Bregman, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Oglaya Doua, Aefke ten Hagen, Katy Hurkmans, Hugo Jager, Lex Jansen, Jacomijn van Kempen, Istvan Kops, Mieke van Meer, Laura Molenaar, Selma Oueddan, Nora van Ouwerkerk, Hans Pols, Ira Pronk, Emma Ringelding, Ellen Rooms, Elisa Ros Villarte, Yannick Schueler, Pauline Speetjens, Nikki Spoelstra, Pieter-Jan Sterenborg, Erwin Suvaal, Carien Touwen, Gerda Visser, Renske van der Wal, Sonja Wessels, Saraï van Well, Tanja Wilming, Sabrina de Wit.

Janneke Blok

Anne van Blijderveen

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Nicole van der Elst

Oglaya Doua

Hugo Jager

Mieke van Meer

Mirjam Mulder

Selma Oueddan

Nora van Ouwerkerk

Hans Pols

Nikki Spoelstra

Titus Vegter

Anne Visser

Vormgeving: Titus Vegter Uitgever: Jan Louwers

Lebowski Publishers feliciteert Johan Fretz met de Boekhandelsprijs 2019 voor Onder de paramariboom!

2QGHU GH SDUDPDULERRP Johan Fretz Roman

‘Als de volwassenen naar me keken, vroegen ze: maar waar kom je HFKW vandaan? ’

www.lebowskipublishers.nl