Boekenkrant april 2017

T

AN

–

BOE K

BOEKENKRANT

–

JAAR 10

E N K R de best e bron voor boekennieu ws – no. 4 , a pril 2017, ja a rga ng 11 – w w w.boekenkr a n t.com

DICHTER DES VADERLANDS

Ester Naomi Perquin: ‘Het gedicht is de meest vergeeflijke vorm van manipulatie.’

Zie pagina 3 NL

LENNY OOSTERWIJK

EN VERDER

GIDS voor onverwachte diersoorten www.deharmonie.nl

Voorkom voedselverspilling met Empty the Fridge 25

UITGEVER ZOEKT TALENT! € 17,50

NU in de boekhandel

www.boekscout.nl

boek.scout

Onvervalste horror in Ragdoll 13

Verrassende liefde in Prinses Pompelien gaat trouwen 17

Joost van Driel, In het museum ......................4 Pauline Vijverberg, Het suikervogeltje ........4 Jamal Ouariachi, Herinneringen in aluminiumfolie ......................................... 5 Als dit zo doorgaat, samengesteld door Auke Hulst ............................................ 5 Marita de Sterck, Wreed schoon .....................7 Tessa de Loo, Liefde in Pangea ........................8 Bert Wagendorp, Masser Brock ......................8 Erik Jan Harmens, Pauwl ................................. 9 Corine Hartman, Sluipend gif ...................... 12 25 Vlaamse en Nederlandse auteurs, Nordic Noir .................................................... 12 Rindert Kromhout, Een Mann ...................... 19 Mark Traa, Steeds blijf ik u beminnen ........22 Marc Josten, Weerwoord ................................ 23 Frank Westerman, In het land van de ja-knikkers ................................................ 24 Jennifer Schleber, Empty the Fridge ........... 25 Marieke Eyskoot, Dit is een goede gids voor een duurzame lifestyle ..................... 25 Serge Scotto, Eric Stoffel en Morgann Tanco, De triomf van mijn vader .........................28 Ben Avery en Sergio Cariello, De kinderjaren van Jezus ..........................29

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 2

LOSSE DELEN

Styling expert

COVER VAN DE MAAND APRIL 2017

De avonturen van de 12-jarige Kos, die samen met zijn vader en drie zussen in hun familiehotel aan zee woont, zijn vanaf 19 april in de bioscoop te zien.

Sjoerd Kuyper, Hotel de Grote L, Uitgeverij Lemniscaat (€ 14,95)

+++ Dankzij de inauguratie van een nieuwe Denker des Vaderlands wordt de maand van de filosofie nog feestelijker. René ten Bos zal op 21 april het stokje overnemen van Marli Huijer. Volgens de organisatoren, die elke twee jaar een nieuwe Denker aanwijzen, schuwt Ten Bos geen enkel onderwerp: zo analyseert hij net zo makkelijk de managementwereld als het dierenrijk, gender-vraagstukken en onze omgang met de natuur. +++ De eerste namen van het International Literature Festival Utrecht zijn bekendgemaakt! Graham Swift, Johan Harstad, Nino Haratischwili, Arjen Lubach, Pierre Jarawan, Jonas Hassen Khemiri, Samanta Schweblin en Xu Zechen zullen onder anderen hun opwachting maken. Elk jaar probeert het festival auteurs uit te nodigen die met een boek of oeuvre een belangrijke rol hebben gespeeld op het literaire wereldtoneel. Dit jaar vindt het festival plaats op een nieuwe locatie: TivoliVredenburg. +++ Aan de vooravond van de Boekenweek dook NRC de bestsellerlijsten van de afgelopen twintig jaar in. Wat blijkt: we lezen veel minder Nederlandse romans, terwijl het aandeel van non-fictie boeken juist toeneemt. Volgens deskundigen heeft dit te maken met de groeiende invloed van televisie. Auteurs worden bekende Nederlanders, en zodra zij over hun eigen lezen schrijven willen we daar meer over lezen… Vooral als het over dood, ziekte of misdaad gaat. +++ Het gebeurt niet vaak dat een Nederlandstalige auteur wordt genomineerd voor een internationale literaire prijs. Stefan Hertmans behoort sinds kort tot de gelukkigen.

Zijn roman Oorlog en Terpentijn is genomineerd voor de Man Booker International Prize. Deze onderscheiding wordt toegekend aan een werk dat in het Engels beschikbaar is en buiten het Gemenebest en Ierland is geschreven. +++ In mei zou Willem Elsschot 135 jaar zijn geworden. Volgens uitgeverij Polis een goede reden om een nieuwe generatie kennis te laten maken met zijn werk.

Zij brengen daarom het hele werk van Elsschot opnieuw uit, te beginnen met zijn drie eerste werken: Het tankschip, Pensioen en De verlossing. +++

MICHIEL HENDRYCKX

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

2017, week 13

Erik Jan Harmens, Pauwl Paul is autist en woont in een gezinsvervangend tehuis. Harmens beschrijft een ogenschijnlijk normale dag uit het leven van Paul.

Brigitte Minne, Prinses Pompelien gaat trouwen

Frank Westerman, In het land van de ja-knikkers

Een prentenboek over een verrassende liefde waar iedereen een mening over zal hebben.

Een collectie van oerHollandse reportages die de lezer meeneemt door het veranderende Nederland van de afgelopen vijfentwintig jaar.

NEDERLANDSE T0P 3

Connie Palmen, De zonde van de vrouw Boekenweekessay 2017.

Zoektocht naar het verband tussen originaliteit, roem en zelfdestructie aan de hand van de levens van vier beroemde vrouwen.

(Bron: Stichting CPNB) 2017, week 13

David van Reybrouck & Mohamed Bachiri, Jihad van liefde

Tommy Wieringa, De dood van Murat Idrissi

Mohammed El Bachiri, moslim en Molenbekenaar, over zijn leven na de aanslag in Brussel waarbij zijn vrouw stierf.

Op feiten gebaseerde roman over twee Marokkaans-Nederlandse vrouwen en een verstekeling die in hun kofferbak sterft.

BELGISCHE TOP 3

(Bron: Boekenvak.be) 2017, week 11

WIST JE DAT…

AANBIEDING APRIL 2017, NO. 1 – DE BESTE BRON VOOR FILOSOFISCHE BOEKEN

Wil jij een abonnement op de Boekenkrant of een van de specials?

BOEKENKRANT TIP 3

CORBINO

Als ik aan het begin van de lente door een winkelstraat loop, denk ik altijd aan de keer dat ik in een kledingwinkel een klassieke zomerjas met ceintuur aan het passen was.

Ik vond hem prachtig en wilde net naar de kassa lopen, toen de styling expert van de winkel hoofdschuddend naast me kwam staan. ‘Nee kind, dat is niks voor jou. Staat je absoluut niet. Jij hebt iets sportiefs nodig.’ Hij trok de jas uit mijn handen en haalde een vreselijk legergroen jack uit de rekken.

Gelukkig ken ik alleen boekhandelaren die vol passie adviseren en daarbij letten op wat de klant daadwerkelijk wil. Maar stel je eens voor dat ze in de boekwinkel ook zo’n ‘expert’ zouden hebben! Iemand die Ragdoll van Daniel Cole (p. 13) uit je handen trekt en vervangt met Vijftig tinten grijs. Die je betuttelend toespreekt dat dichtbundels niks voor jou zijn en dat je Meervoudig afwezig van Ester Naomi Perquin (p.3) moet laten liggen. Of benadrukt dat een Bijbelstripboek ab-so-luut niet bij je past (p. 29).

Gelukkig kom je dat in boekwinkels niet tegen. Maar mocht je toch ooit in zo’n situatie verzeild raken, kan ik je aanraden om te doen wat ik die middag deed: het advies negeren en gaan voor het product dat ik wilde kopen.

Advies is fijn, maar uiteindelijk ben je zelf je ultieme styling expert.

NIEUWS

LETTERENHUIS ANTWERPEN

REDACTIONEEL

Durf te denken!

Met Denker des Vaderlands René ten Bos, filosoferen voor kinderen, Peter Singer en Afrikaanse filosofie

… er deze maand een nieuwe Boekenkrant-special verschijnt?

In deze maand van de filosofie komt de eerste editie van de BKFilosofie uit. We spreken hierin onder anderen met de nieuwe Denker des Vaderlands René ten Bos, de Australische filosoof Peter Singer en we besteden aandacht aan kinderfilosofie.

Charel Cambré e.a., De Kronieken van Amoras / 1 Gestrand De eerste kroniek van Amoras neemt een duik in het niet altijd zo duistere verleden van Antiheld Krimson.

Merho, De Kiekeboes / 148 Nepwerk De familie raakt verzeild in allerlei frauduleuze praktijken. Vader Marcel mag de brokken opruimen.

Hec Leemans en Tom Bouden, F.C. De Kampioenen / 93 Supermarkske is weer proper Mark Vertongen wordt op een ochtend wakker en blijkt in één nacht veranderd te zijn in Supermarkske.

HAES

Blader gauw door naar de bon op pagina 34! haes (een pseudoniem van Hugo Seriese) is een illustrator met een voorliefde voor de synergie tussen woord en beeld.

Onlangs bracht hij het prachtige stripalbum Zo zout, zo zoet uit. Kijk voor meer info op www.comicsperimenter.com.

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 3

LITERATUUR DICHTER DES VADERLANDS

Het gedicht als ruimte om zelf te verkennen Ze is de nieuwe Dichter des Vaderlands en bracht onlangs de dichtbundel Meervoudig afwezig uit.

Hoogste tijd voor een interview met Ester Naomi Perquin, om duidelijk te maken hoe ze haar kersverse rol vervult en wat haar bundel zo bijzonder maakt.

DICK BRUNA 1927-2017 er zijn maar weinig hoofden waarin niet ergens achteraan een boek ligt opgeslagen van nijntje met een traan soms was nijn zelfs het eerste dat je begreep van een gedicht twee stippen werden ogen de taal werd kort en licht

Door Hugo Jager ‘Ik ben net wakker hè?’

Ester Naomi Perquin zal het gedurende het interview een paar keer herhalen. Afgelopen nacht presenteerde ze het radioprogramma Nooit meer slapen en de dag erna doet ze precies wat de titel haar verbiedt. Hoewel de rol van dichter een hele andere lijkt dan die van presentator, ziet Perquin vooral de overeenkomsten. ‘Het heeft allebei te maken met goed kijken. En je moet oog hebben voor de dingen die niet gebeuren.’ Eerder die dag werd op het Parijse vliegveld Orly een man doodgeschoten die van een militair een wapen probeerde af te pakken.

‘Ik denk dan na over de slachtoffers die hij niet heeft gemaakt. Het bloedbad dat hij niet heeft aangericht. De herdenkingsdiensten die we niet zullen hebben. En de hashtag die nooit heeft bestaan.’ De fascinatie voor iets wat niet heeft plaatsgevonden is volgens Perquin een typisch dichterstrekje. ’Dit is een recent voorbeeld, maar als je op straat loopt dan is wat er niet gebeurt eigenlijk net zo aanwezig als wat er wel Ester Naomi Perquin plaatsvindt.’

Ook de titel van haar nieuwe dichtwachte wendingen. Van een man die bundel Meervoudig afwezig kwam letterlijk achter zijn krant verdwijnt op haar pad door goed te kijken. ‘Er tot een moeder die ineens haar liep een mevrouw in de dierentuin kind slaat. Perquin merkt daarover met haar dochtertje, dat enthouop: ‘Ik verwacht dat iedere ouder siast werd van de olifanten. Maar er weleens aan denkt een kind te zij was ondertussen aan het bellen slaan. Kinderen kunnen strategisch met haar werk over afwezige dosvermoeiend zijn, door blijven gaan, siers. Ik vond het opmerkelijk dat je volledig uitputten. Ik kan me goed ze op twee plaatsen afwezig was. voorstellen dat de vertedering een Ze was niet op haar werk, maar ook keer opraakt. En daar de aandacht voor haar begon het gedicht.’ kind ontbrak’. Of het nu Perquin schreef een in de dierentuin is of toegankelijke bundel. ergens anders, Perquin is De gedichten lijken altijd gefascineerd door haast korte verhalen. de verscheidenheid aan Toch weet je nooit gedachten. ‘Als je bijzeker of je alles doorziet voorbeeld in een bus zit en de context begrijpt. wil je niet weten wat die Maar is dat erg? De tientallen mensen om dichter veegt resoluut je heen allemaal denhet veelgehoorde ken. Afschrikwekkende bezwaar van tafel dat gedachten zitten daarpoëzie ingewikkeld tussen.’ Het resultaat zou zijn. ‘Een roman van Perquins originele Ester Naomi Perquin, Meermanier van kijken is een voudig afwezig, Uitgeverij van is vooral een verhaal, poëzie vooral een dichtbundel vol onverOorschot (€ 16,99)

groots is voor klein te maken een woord, een klare lijn de hele wereld in een blik: dag lieve vader nijn © ESTER NAOMI PERQUIN, FEBRUARI 2017

vindt. ‘Ieder gedicht wil ik op een andere manier de wereld in helpen en zo losweken van het kringetje krantenlezers.’ Recent schreef ze een gedicht over de verkiezingen, waarbij een animatiefilm het middel was om de poëzie op een nieuwe manier over te brengen. Perquin vindt het niet moeilijk dat gedichten waarin de actualiteit centraal staat altijd afhankelijk zijn van de context.

‘Een deel van het gedicht sijpelt in de actualiteit en een deel van de actualiteit sijpelt in het gedicht. De actualiteit rijdt weg en het gedicht hangt daar nog achteraan en wordt op een gegeven moment gewoon weggesleept. Dat is wat er met de meeste gedichten gebeurt. Maar dat vind ik tegelijkertijd heel mooi hoor, dat iets weg is.’

LENNY OOSTERWIJK

‘Het gedicht is de meest vergeeflijke vorm van manipulatie. Daar moet je vrijwillig in willen stappen.’ belevenis. En die is nooit eenduidig.

Poëzie leent zich er ontzettend goed voor om als buffet te dienen en dan je eigen bord daarmee vol te laden.

Wat dat betreft is het eigenlijk een heel eenvoudige vorm. In die zin dat je mensen de ruimte biedt zelf keuzes te maken, zinnen weg te halen en hele strofes weg te moffelen. Dat is toch eigenlijk ontzettend aardig van ons.’

Vanaf begin dit jaar is Perquin de Dichter des Vaderlands. In deze rol kan ze echt doen wat ze belangrijk

Tijdelijkheid zegt niets over de waarde van een gedicht. De Dichter des Vaderlands breekt glimlachend een lans voor de poëzie. ‘Een gedicht leent zich uitstekend om daar één of twee conclusies of associaties aan over te houden. Een gedicht hoeft niks van je, vraag niks van je, verkoopt je niks, spelt je ook niks op de mouw, behalve dat het absoluut een vorm van manipulatie is, maar dat weet je ook. Het gedicht is de meest vergeeflijke vorm van manipulatie.

Daar moet je vrijwillig in willen stappen. Als ik gemanipuleerd wordt door een gedicht, dan laat ik me gewillig binnenleiden. Dat gedicht wordt de ruimte, die ik vervolgens zelf moet verkennen.’

Als Perquin iets wil bereiken, dan is het dat mensen veel gedichten gaan aantreffen in de openbare ruimte. ‘Ultiem is een gedicht op een vuilnisauto. Het is beweeglijk en onverwacht. En ook al neem je maar een zin van het gedicht mee. Met een beetje geluk kun je daar de rest van je leven genoeg aan hebben.’

De gedichten die Ester Naomi Perquin als Dichter des Vaderlands schrijft zijn te lezen op www.dichterdesvaderlands.nl.

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 4

LITERATUUR ONVOORWAARDELIJK

Dwalen door het museum In een interview met de Provinciale Zeeuwse Courant vertelt Joost van Driel dat hij een interessant vertrekpunt had voor zijn debuutroman: ‘Stel dat je als kind niet wordt opgehaald in een museum, wat doe je dan?’

Door Nicole van der Elst

De hoofdpersonen van In het museum zijn dan ook niet alleen de zesjarige David en zijn ouders. Van Driel heeft een glansrol weggelegd voor de opgezette dieren, dinosaurussen, mineralen en fossielen uit het natuurwetenschappelijk museum in Brussel. Samen met zijn vader stapt David elke maand op de trein om het museum te bezoeken, terwijl zijn moeder van niets weet. Tegen haar houden ze namelijk de leugen in stand dat ze iedere maand naar Amsterdam afreizen.

ADVERTENTIES

een praatjesmaker is. Voor David duurt het heel wat langer voordat Met deze eerste onwaarheid geeft hij de ware aard van zijn vader Van Driel direct een knap inkijkje ontdekt. Stonden de reizen eerder in de tegenstrijdige karakters van in het teken van hun gezamenlijk beide ouders. Davids moeder heeft museumbezoek, steeds vaker laat hij neurotische trekjes en ze kan beter David achter bij een oppas, om zelf maar niets afweten van de fratsen de bloemetjes buiten te zetten. die haar echtgenoot uithaalt. Zij is Het resultaat is dat de wereld van echter niet helemaal onwetend en heeft feilloos door met wat voor man David steeds kleiner wordt. Hij vertrouwt zijn vader niet meer, maar ze getrouwd is: ‘Hij kan het mooi wil hem tegelijkertijd zeggen. Vergezichten niet verraden tegenschetsen, nee, inkleuren, over zijn moeder. In het schilderen, fijntjes en museum lijkt dan ook toch groots. Dat kan hij. de vraag op te roepen Maar het blijven vergeof onvoorwaardelijke zichten. Ze staan aan de liefde van beide ouders horizon, onbereikbaar genoeg is om als kind als een pot goud ondergelukkig op te groeien. aan de regenboog.’

Het verhaal wordt echVoor het antwoord ter voor het grootste keren we terug bij de deel verteld vanuit het enige constante in het oogpunt van David. Het verhaal: het museum. interessante is dat je als Met een magischlezer allang door hebt realistisch slotstuk laat dat zijn vader onvoorJoost van Driel, In het Van Driel zien dat hij waardelijk van hem museum, Uitgeverij Vrijdag, niet alleen een fijn oog houdt, maar toch vooral 160 pagina’s (€ 17,50)

Joost van Driel heeft voor het beschrijven van menselijke karakters, maar ook dat hij niet bang is om van een realistische verhaallijn af te wijken. Het resultaat is dat je levenloze museumobjecten nooit meer met dezelfde ogen zal bekijken.

VOC-EDITIE

Boer zoekt Vrouw Rotterdam, 1688. Vijf weesmeisjes vertrekken voor minimaal vijf jaar naar ZuidAfrika. Zij worden de echtgenotes van de Nederlandse boeren die daar gevestigd zijn. Ariaan stapt vol enthousiasme aan boord, maar is het leven dat haar aangeboden wordt wel zo goed?

Door Amanda Morina

op te bouwen, ziet ze dan ook als een kans. Na een moeilijke overtocht komt ze aan in het nieuwe land.

Opeens moet ze leren omgaan met slaven en de inheemse bewoners, de Khoikhoi. Als weesmeisje weet ze als geen ander hoe het is om gezien te worden als minder dan de rest. Dat haar toekomstige man erg beledigend praat over de Khoikhoi en slaven, stoot haar daarom erg tegen de borst. Ik voel Ariaans verontwaardiging en word herinnerd aan een historische periode waar ik niet trots op ben als Nederlander.

Ariaan en ik lijken een beetje op elkaar. Ik kan ook geen passieve partner zijn. Maar ik woon in een periode waarin dat geaccepteerd is.

Terwijl ze een kruidenzaakje probeert op te starten, vecht Ariaan het hele boek lang om als een gelijke te worden gezien. Tijdens het lezen vecht ik met haar mee.

Vijverberg heeft haar research gedaan en dat voel je. Niet alleen weet ze de weg in het Kaapstad van nu, ze kent ook de stad van meer dan driehonderd jaar geleden op haar duimpje. Ze kent Ariaan, Willemijn en de overige meiden.

Nadat ik het boek uit heb, zoek ik even naar vliegtickets naar Kaapstad. Ik ben erg benieuwd geworden naar het suikervogeltje en wil ook op zoek naar het geluk dat het beestje kan brengen.

Amsterdam, 2017. Druppelend van de stortbui waar ik doorheen moest, sta ik te luisteren naar schrijfster Pauline Vijverberg. In geuren en kleuren vertelt ze over haar historische roman Het suikervogeltje, dat is gebaseerd op waargebeurde verhalen. Tijdens deze bijeenkomst waan ik me al snel in het warme, tropische Kaapstad.

Deze sfeer zal ik later ook voelen als ik tijdens de volgende regenbui begin te lezen in het boek. Even stormt het niet. Even sta ik samen met de vijf weesmeisjes op de boot en voel de spanning. Zullen ze wel zo gelukkig worden als ze hopen? Had ik zelf zo’n grote stap durven zetten?

Hoofdpersoon Ariaan heeft het niet makkelijk in Rotterdam. De mogePauline Vijverberg, Het suilijkheid om in Zuidkervogeltje, Uitgeverij ConAfrika een nieuw leven serve, 320 pagina’s (€ 19,99)

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 5

LITERATUUR KAMPVUUR

Luguber en luchtig

Wie heeft er niet één keer in zijn leven rond een knapperend vuurtje gezeten en enge verhalen gedeeld? Mocht je er nog niet aan toe zijn gekomen, Jamal Ouariachi beveelt het in zijn nieuwe verhalenbundel Herinneringen in aluminiumfolie van harte aan.

Door Rosanna Del Negro Het vertellen van verhalen zit in onze DNA geprent. Kijk naar de literaire geschiedenis, schrijft Ouariachi in het nawoord van zijn verhalenbundel, daar barst het van de verhaalverzamelingen. Denk maar aan Duizend-en-een nacht, de Decamerone en de Odyssee, allemaal raamvertellingen waarin personen bijeenkomen en de tijd doden met vertellingen.

Het idee dat het vertellen van verhalen een gezelschapsspel is, komt herhaaldelijk terug in Herinneringen in aluminiumfolie. Ouariachi betrekt, in een aantal van de in totaal tien het lugubere genre, Edgar Allan Poe? verhalen, bewust het publiek. Dat gebeurt in de vorm van een observa- De verhalen in de bundel zijn heel verrassend. Wij, de tor, lezer van een rubriek kampvuurdeelnemers, of toehoorder. En dat is worden continu op het gezellig. Een keer loopt verkeerde been gezet. het zelfs slecht af met We weten nooit welke ons, het publiek. Dat is vorm het personage ons deel van de misère, gaat aannemen; in want voor de personages een van de verhalen zijn de ontwikkelingen is het perspectief in vaak ook niet mals. De eerste instantie vanuit korte verhalen, zo wordt een streberig maar gaandeweg duidelijk, gevoelig insect. Ook hebben lugubere trekjes. weten we niet welke Er drijft een lijk langs, er wending het verhaal zijn gapende wonden, gaat nemen. Wie van er vallen doden. Heeft de twee blind daters de schrijver zich laten Jamal Ouariachi, Herinneringaat bijvoorbeeld het inspireren door de mees- gen in aluminiumfolie, Uitgeonderspit delven in terverhalenverteller van verij Querido (€ 18,99)

Jamal Ouariachi ARNOUT HULSKAMP

het verhaal ‘Come Together’? Dat maakt van elk verhaal een kleine ontdekkingsreis, ook al is de manier waarop ze eindigen niet altijd even bevredigend.

De personages hebben overigens allemaal relatieproblemen, tot op het extreme af, en zijn zo goed als allemaal neerslachtig. Toch bezitten ze ‘een zekere vastberadenheid om ondanks alles op een zo prettig mogelijke wijze voort te leven, eenvoudigweg omdat de alternatieven zo onaantrekkelijk zijn.’ Het blijft ‘ondanks alles’ inderdaad luchtig.

De raamvertelling, het vuurtje waarbij we plaats mogen nemen, ontbreekt in Herinneringen in aluminiumfolie. Niet dat we niet bij de les

De personages hebben overigens allemaal relatieproblemen. worden gehouden, maar dat verbindende element kan toch nog wel in onze tijd? De personages uit de ‘Moslim Sportvissers Club’ hadden zich er prima voor geleend. We zien ze al zitten in het afgelegen heuvellandschap rond het kampvuur, elkaar de stuipen op het lijf jagend, met een vastgebonden lijk aan de oever.

DYSTOPISCH

Verhalen met een moraal Als dit zo doorgaat is een verhalenbundel met ‘urgente verhalen’ van een groot aantal Nederlandse schrijvers. Samensteller Auke Hulst kwam met het plan voor de bundel in de eerste dagen van het presidentschap van Donald Trump.

Door Ika Gerritsen

Als dit zo doorgaat, samengesteld door Auke Hulst, Uitgeverij Ambo|Anthos, 248 pagina’s (€ 18,99)

‘Omdat ik slecht op mijn handen kan zitten als de stoel in de fik staat, borrelde er onlangs een wild plan bij me op,’ schrijft Hulst in zijn voorwoord. Het plan voor deze bundel, zo beschrijft hij, werd

geïnspireerd door het ongeloof om de uitspraken van president Trump, na diens aantreden. Hulst beschrijft zijn angst voor radicale ideologieën, incompetentie en verkiezingszeges van anti-democratische partijen. Hij noemt literatuur ‘een manier om de vinger op de zere plek te leggen’.

Wat gebeurt er als ook Nederland in de greep komt van foute politici?

De 24 verhalen in Als dit zo doorgaat proberen antwoord te geven op deze vraag. Er zijn bijdragen van onder anderen Nelleke Noordervliet, A.F.Th. Van der Heijden, Gustaaf Peek, P.F. Thomése, Hanna Bervoets en Mohammed Benzakour. Volgens de opzet van het boek wagen vrijwel alle deelnemende schrijvers zich, tegen hun gewoonte in, aan een dystopie; een toekomstschets waar

je niet vrolijk van wordt. Dat levert interessante literatuur op.

Een paar voorbeelden: Walter van den Berg opent de bundel met een hyperrealistische beschrijving van een pogrom tegen moslims en gutmenschen in Amsterdam-West. Alma Mathijsen beschrijft met ironie een wereld waarin vrouwen de heerschappij hebben en mannen nog slechts voor de fok gehouden worden. Hulst zelf verwoordt zijn angsten in een verhaal waarin Nederland in de greep is van een nieuw soort inquisitie: het normaliteitsbureau. Rob van Essen benadrukt juist het verschil tussen verhalen en nieuws, maar schetst tegelijk een toekomstbeeld waarin dat verschil langzaam verdwijnt.

Bijna alle bijdragen in Als dit zo door-

gaat zijn goed geschreven. Daarmee is de bundel een handige manier om kennis te maken met het werk van nieuwe(re) schrijvers. Tegelijkertijd snap je bij het lezen ervan waarom dystopieën niet zo in zwang zijn in de Nederlandse literatuur. Want hoe mooi geschreven ook; het zijn toch veelal verhalen met een moraal, met een soms hinderlijke belerende factor. Verhalen die bovendien, na de recente verkiezingsuitslag in Nederland, alweer stukken minder ‘urgent’ zijn. Dat neemt niet weg dat Als dit zo doorgaat een bewonderenswaardig initiatief is. Al is het maar omdat zoveel Nederlandse schrijvers eens een heel andere kant van zichzelf laten zien.

0ȽOɁVɋD 6ɃDɑH

,Ɇ RɆVȻKɍOȼ ‘Wie zich het verleden niet herinnert, is gedoemd het opnieuw te beleven.’

Deze thriller is vanaf 14 april overal verkrijgbaar.

DE NIEUWE NICCI FRENCH ZONDAGOCHTEND BREEKT AAN Dean Reeve dringt steeds verder het leven van Frieda binnen ‘Dat is hét talent van dit schrijversechtpaar: ze zijn meesters in het oproepen van beklemming en doem.’ – Trouw

VANAF 11 APRIL VERKRIJGBAAR

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 7

LITERATUUR VOLKSSPROOKJES

COLUMN

De schrijfwedstrijd

Wreed, schoon en wereldwijd ‘Een duizelingwekkende ontdekkingsreis door de mythische en wrede wereld van de volkssprookjes’, zo beschrijft Abdelkader Benali Wreed schoon van Marita de Sterck. En wat een expeditie: je reist van Roemenië en België tot China en Palestina, samen met uitgebuite dochters, duivels en bloeddorstige verwanten.

tegen de dochter van haar man, en de prins die komt kijken wie het schoentje past.

In het hoofdstuk ‘Liefde en Lust’ komen daarentegen heel wat onbekende en behoorlijk vreemde mythes aan bod. De geslachtsdelen vliegen je niet alleen om de oren, ze worden ook vereerd en gepersonifieerd. Lees bijvoorbeeld voor het slapengaan

Door Tanja Wilming De Sterck heeft het sprookjesboek verdeeld in zes verschillende hoofdstukken, waarin mythes uit verschillende landen thematisch zijn gerangschikt.

Uiteraard ontbreken in Wreed Schoon de traditionele sprookjes niet. Het is leuk om te lezen hoe ieder land zijn eigen Assepoesterverhaal heeft. Maar echt buiten dat template treden de landen niet: ‘De gele koe’ in Afghanistan, ‘Assekatje’ in Griekenland en ‘Sla toch zachtjes en voorzichtig op de trom’ in Marokko, hebben allemaal de bekende stiefmoeder die lelijk doet

Marita de Sterck, Wreed schoon. Volkssprookjes op reis, illustraties: Jonas Thys, 388 pagina’s, Uitgeverij Polis (€ 24,99)

JONAS THYS

Colson Whitehead

‘Nua kutanda, U mum nanshapu.’ het Kameroense sprookje over Nderr de penis en Mberr de testikels, twee beste vrienden die samen op reis gaan en op een loeihete dag schuilen tegen de zon bij Vagina. ‘En hiermee eindigt het verhaal’. Een moraal, dat in bijna alle sprookjes terug is te vinden, blijft in deze mythe uit.

‘Nua kutanda, U mum nanshapu.’ De Sterck schrijft naast vlot Nederlands, een aantal passages in andere talen die ze tegenkwam op haar wereldreis door de volkssprookjes. Deze Congoleze zin brengt voor de lezer sfeer in het verhaal van ‘Tshikaji Tshikulu, de oude vrouw’. In dit sprookje doet een geest zich voor als een stokoude dame, om midden in de nacht een man en vrouw op te eten. In de buik komt het stel elkaar weer tegen en werken ze zich een weg naar buiten met een mes.

Toch een geruststelling dat in alle vijfenzeventig sprookjes, mythes en verhalen uit Wreed Schoon elke dierlijke bruidegom, verstoten vrouw en dappere zoon nog lang en gelukkig leeft.

Ons land kent een groot aantal literaire festivals, optredens van auteurs en bijeenkomsten van leesclubs van zeer uiteenlopende signatuur. Daarnaast worden er meer dan waar ook ter wereld schrijfwedstrijden georganiseerd. Soms zijn ze gericht op een bepaald genre (poëzie, het korte verhaal), maar vaker worden ze gerelateerd aan een zorgvuldig gekozen onderwerp.

Ook bij de meest recente versie van Schrijversblock, een literaire zaterdagmiddag in Almere, werd een schrijfwedstrijd georganiseerd. In de jury zaten Connie Franssen, freelance tekstschrijver, Thomas Heerma van Voss, schrijver, en ik was gevraagd vanwege mijn ervaring als uitgever. De inzendingen druppelden binnen, maar naarmate de sluitingsdatum naderde, veranderde de druppel in een stroom aan geschriften.

We lazen alles en maakten onze persoonlijke top 5. Toen we die aan elkaar stuurden, bleken er verschillende inzendingen op twee of drie lijstjes te staan. Er was dus sprake van eensgezindheid. Op een lenteachtige woensdagmiddag spraken we af bij café Tolhuistuin, in Amsterdam-Noord.

Nooit eerder had ik Connie of Thomas gesproken, maar we hadden direct stof genoeg. Een voor een bespraken we de inzendingen die ons bij lezing op waren gevallen. Op grond daarvan maakten we een nieuwe top 5.

Na herlezing van die teksten kozen we uiteindelijk de winnaars. Voor de hoofdprijs had de organisatie van het festival een bedrag van vijfhonderd euro gereserveerd.

Een paar dagen later wandelde ik het KAF-theater in Almere binnen. De prijsuitreiking zou om drie uur ’s middags zijn, als onderdeel van een veel groter literair programma. De bezoekers konden in groepen van hooguit twintig personen in allerlei ruimtes auteurs bezoeken. Natuurlijk was Thomas Heerma van Voss er, maar ik zag ook Christine Otten, Kader Abdolah, Maartje Wortel, Arthur Japin, Jan Siebelink en David Pefko. Met een groep bezoekers ging ik naar de ruimte waar Özcan Akyol zijn lezers ontving. In de grote ontvangsthal waren muzikale optredens en overal was er leven in het gebouw. Lezen verbindt. Dat laat zo’n festival goed zien.

Na de lunch stonden nog twee rondes optredens gepland. Daartussenin zou de prijsuitreiking van de schrijfwedstrijd plaatsvinden. In het zaaltje lagen de bloemen en de cheque al klaar.

Iemand van de techniek installeerde de microfoon en op de afgesproken tijd nam ik, namens de jury, het woord. Pas toen realiseerde ik me hoe belangrijk zo’n schrijfwedstrijd is. Ik las dat op de gezichten van de deelnemers. Hier ging het om een oordeel over hún bijdrage. Met zijn verhaal ‘Dertien hoog’ werd Teije Venema de winnaar. Het was duidelijk dat het hem niet om het geld ging. De toelichting van de jury en zéker het enthousiasme van zijn dochtertjes waren de echte prijs.

Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijfbegeleiding. www.magonia.nl

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 8

BOEKENKRANT TIPT MAANGLOED Michael Chabons terminaal zieke opa vertelde hem op zijn doodsbed over de rebelse jonge man die hij ooit was en het roerige leven dat volgde. In het tijdsbestek van een week hoorde Michael nooit eerder vertelde verhalen, over oorlog en avontuur, lust en liefde, waanzin en existentiële twijfel en, uiteindelijk, over de verwoestende impact van geheimen en leugens.

Michael Chabon, Maangloed, Uitgeverij Ambo|Anthos, vertaling: Gerda Baardman, Jan de Nijs en Tjadine Stheeman, 480 pagina’s (€ 24,99)

TERUGKEER NAAR HET KIPPENCOLLECTIEF ‘Ik moest heel hard lachen om dit boek,’ schreef onze redacteur Nina vorig jaar over Het kippencollectief. Nu is er het vervolg, waarin alle bekende personages terugkeren: de idealistische Prudence, de norse Earl, de bloggende Seth en de kleine, superslimme Sara. Zullen ze opnieuw de boerderij van de ondergang weten te redden? Eén ding is zeker: aan hun trots, passie of koppigheid zal het niet liggen!

Susan Juby, Terugkeer naar het kippencollectief, vertaling: Tracey Drost-Plegt, Uitgeverij Pepper Books, 400 pagina’s (€ 19,99)

FEMME FATALE

Een stempel van waanzin Beeldschone vrouwen die waanzinnig lijken – denk aan Ophelia in Hamlet en Olga in Turks Fruit – trekken aan en stoten af, fascineren en leiden bijna altijd tot een onvermijdelijke tragedie. Ook het nieuwe boek van Tessa de Loo draait om zo’n femme fatale.

Door Anouk Abels Liefde in Pangea begint met een zelfmoord: de zeventienjarige Sacha springt tijdens de Romereis, ten overstaan van haar klas, vanaf haar balkon de dood tegemoet. Ook haar ex-vriendje en klasgenoot Fidel is getuige van deze tragische gebeurtenis. Jaren later – Fidel is inmiddels een bioloog met een specialisatie in kameleons – wordt hij tijdens een reünie geconfronteerd met zijn herinneringen, en besluit hij eens goed na te denken over het verband tussen hun stormachtige relatie en Sacha’s besluit om uit het leven te stappen.

Dat levert een intrigerende zoektocht op: Fidel denkt niet alleen terug aan Sacha, maar ook aan zijn persoonlijke familiegeschiedenis.

DE COWBOYKAMPIOEN

JOURNALISTIEK

Aura Xilonen was pas 19 toen ze debuteerde met deze roman. De zeventienjarige Liborio woont zonder papieren in een Amerikaans stadje en werkt bij een boekhandel. Daar leest hij vrijwel alles, zodat hij indruk kan maken op een meisje dat hij heeft gered toen ze op straat Aura Xilonen, De cowboywerd lastiggevallen. kampioen, Uitgeverij WereldDaarbij is hij een boksbibliotheek, 352 pagina’s (€ 19,99) trainer opgevallen die hem onder zijn hoede neemt en een professioneel bokser van hem wil maken.

De waarheid niet altijd volledig onthullen, of sterker nog: de waarheid helemaal niet onthullen, is dat in sommige gevallen gerechtvaardigd?

Deze en andere journalistieke vraagstukken komen aan bod in Masser Brock van Bert Wagendorp.

LENTE Met zijn persoonlijke verhalen weet Knausgård roman na roman te vullen. Nu is er Lente, waarin Karl Ove met zijn drie maanden oude dochter Anne onderweg is naar zijn vrouw Linda, die is opgenomen. We volgen hen tijdens een roadtrip van zonsopgang tot zonsondergang.

Het is lente, de bomen Karl Ove Knausgård, Lente, krijgen knoppen, de Uitgeverij De Geus, 224 pagina’s (€ 19,99) dagen worden langer.

Tegelijkertijd is er de duisternis van de ziekte van Knausgårds vrouw. Hoe kunnen een gezin, een vader, maar vooral een klein meisje daar ooit mee leren omgaan?

achtergrond het een en ander bevesAan zijn vroeg overleden vader, een tigt. Maar is dat genoeg? Sacha kan paleontoloog die hem een knufimmers zelf niet meer meepraten. feldino gaf, hem meenam naar het Het is een personage dat bestaat bij natuurhistorisch museum en bij de gratie van de mannen om haar hem een voorliefde voor biologisch heen. Dat idee wordt ultiem bevesonderzoek deed ontwaken; aan zijn tigd als haar waanzin en droevig lot moeder, een afstandelijke biblioook nog eens veroorzaakt blijken te thecaris die hij met haar voornaam zijn door een man. moest aanspreken. Al die persoonHet lijkt erop dat De Loo zich met lijke verdiepingen zorgen voor deze roman wilde wagen aan de een warme band tussen lezer en klassieke waanzinnige vrouw, die al hoofdpersoon. eeuwenlang het fictieve speelveld Zo diep als de ontwikkeling van het onveilig maakt. De verwijzingen die karakter van Fidel gaat, zo opperin het verhaal naar de destructieve vlakkig blijft echter de benadering Pandora uit de Griekse mythologie van Sacha. Dat is verrassend, want worden gedaan, onderstrepen dat De Loo heeft met boeken als Kenau vermoeden. Zo’n complexe jonge en De tweeling bewezen dat zij vrouw is anno 2017 nog steeds een prachtige driedimensionale dames fascinerende en welkome gast in op het papier kan zetten. Sacha zien de literatuur. De vraag we daarentegen voornais echter of we nog melijk door de ogen van meer verhalen nodig haar mannelijke aanbidhebben waarin een ders en familieleden. vrouw zo afhankelijk Zo ontstaat er een beeld is van de mannen om van een zeer aantrekhaar heen, en ook nog kelijk meisje dat maneens het stempel van nen om haar vingers waanzin van hen ontwindt, dubbele seksuele vangt. Liefde in Pangea signalen afgeeft en hen is een aardige roman, in een emotionele wurgmaar zou meer indruk greep houdt. In hoeverre maken als De Loo haar is het beeld dat via die femme fatale ook een mannenperspectieven geschapen wordt te ver- Tessa de Loo, Liefde in Pangea, stem had gegeven. trouwen? Er is wel een Uitgeverij De Arbeiderspers, jeugdvriendin die op de 224 pagina’s (€ 19,99)

Wie geeft er nog om de waarheid? met de toenemende rol van burgerjournalistiek in het medialandschap: door internet en sociale media kan elke burger nu nieuws de wereld inbrengen. Wie controleert de kwaliteit daarvan en heeft de traditionele journalist nog iets in te brengen?

Dan gebeurt er iets waardoor Massers twijfels over de journalistiek nog meer toenemen. Vier omgekomen militairen hebben onlangs een staatsbegrafenis gekregen, maar Door Laura van Dee Masser ontdekt dat de vier verre van heilig waren: zij smokkelden drugs.

Tijdens zijn onderzoek ontdekt hij De titel van het boek dat de premier op de hoogte was, is ook de naam van maar toch besloten heeft de militaide hoofdpersoon: een eindveertiger genaamd ren een staatsbegrafenis te geven.

In Masser Brock laat schrijver en Masser Brock. Masser Volkskrant-columnist Bert Wagenwerkt als columnist bij dorp zijn gedachten en ideeën over de landelijke krant De het veranderende journalistieke Nieuwe Tijd, waar hij ooit zijn carlandschap de vrije loop. rière is gestart als redacDe journalistieke kronteur. Elke week noteert kelingen in het boek hij op spitsvondige wijze zijn interessant, maar zijn blik op de actualibij de meeste lezers teit, de laatste tijd echter ongetwijfeld bekend. met minder plezier. Zo Wij weten dat journapiekert hij: ‘Het leek listen de wereld vanuit erop dat nieuws louter hun visie laten zien, aanleiding voor columns ook al proberen ze dat was geworden, dat de te voorkomen. Dat ze mening over het feit niet altijd de waarheid belangrijker was geworvertellen, omdat er den dan het feit zelf. soms ook andere belanSoms waren meningen gen op het spel staan opeens nieuws, en dan Bert Wagendorp, Masser en dat de burger steeds was de cirkel rond.’

Brock, Uitgeverij Atlas Conmeer inbreng heeft in Masser heeft ook moeite tact, 416 pagina’s (€ 19,99)

Bert Wagendorp JELMER DE HAAS

de journalistiek. Het bijzondere is dat deze ideeën nu eens in romanvorm zijn gegoten. Wagendorp heeft ongetwijfeld zijn eigen twijfels en vragen over de journalistiek laten terugkomen in het personage Masser Brock.

Wel is het jammer dat de meeste personages tamelijk vlak en clichématig zijn neergezet. Echte karakters worden het niet. Daarnaast irriteert het taalgebruik van sommige personages. Ze gebruiken veel populaire Engelse termen, praten vaak bekakt en drukken zich uit in halve zinnen als: ‘Brock in de nieuwe tijd gelezen’? en ‘Dacht dat je allang met pensioen was’.

Masser Brock behandelt de belangrijkste hedendaagse journalistieke strubbelingen en geeft een goed tijdsbeeld van de huidige maatschappij. Maar een écht pakkende roman is het helaas niet.

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 9

INTERVIEW

Een absoluut specifieke manier van denken Hoofdpersoon Paul zou mijn ontmoeting met Erik Jan Harmens wellicht als volgt beschrijven: op maandagochtend om twee minuten voor tien ga ik aan het eerste tafeltje links van de ingang van een Amsterdams café tegenover Erik Jan zitten, nadat ik zijn hand drie seconden lang heb geschud.

‘Literair gezien is dit einde goed, maar ik vind het vreselijk.

Ik wilde dat het boek nikserig zou eindigen.’

Door Erik de Vries Lentsch

en hem daadwerkelijk uitlachen?

‘Dat is een dunne lijn. Ik heb geprobeerd om aan de goede kant van die lijn te blijven, zodat je als lezer niet om de verkeerde redenen lacht. Ik kan alleen maar hopen dat ik daar geslaagd in ben. Ik denk ook dat humor een belangrijk wapen is om niet hysterisch te doen over beperkingen. Autisme is een soort black box en er zijn miljoenen varianten van. Humor kan hen in het normale trekken. Soms doen mensen met autisme gewoon hele grappige dingen.’

Paul heeft autisme.

Zijn ervaring van een ogenschijnlijk normale dag in een gezinsvervangend tehuis wordt in Harmens’ nieuwe roman Pauwl met empathie en humor beschreven.

Wat was het lastigste aan het schrijven van dit boek?

‘Het lastigste was de autistische logica. Ik heb die niet helemaal doorgetrokken, omwille van de leesbaarheid. Paul heeft bijvoorbeeld een tic waarbij hij zijn middenhandsbeentje likt voordat hij iets oppakt. Iedere keer dat hij dat doet, wil hij eigenlijk zeggen dat hij het middelste middenhandsbeentje likt, anders weet je niet welk botje hij bedoelt. Als je dat het hele boek door moet vermelden, wordt het onleesbaar.

‘Naast de redacteuren hebben ook twee correctoren meegelezen. Zij moesten alle fouten eruit halen, maar ze werden net zoals ik tureluurs van Pauls specifieke manier van denken. Het boek leest heel simpel, maar het was moeilijk om alles te checken, vooral alle cijfers en redeneringen. Ingewikkeld schrijven is eigenlijk makkelijker, want dan kun je alles volstouwen met bijzinErik Jan Harmens nen en dan komt het wel goed. Dit boek is wat dat betreft heel kaal. boek nikserig zou eindigen. Dat is nu ‘Daarnaast was het einde moeilijk, niet helemaal gelukt.’ emotioneel gezien. Dat is uit mijn handen gerukt, wat me normaal Je zoon Julian heeft meegewerkt nooit gebeurt. Ik geef les in creatief aan het boek. Wat hield die samenschrijven aan de kunstacademie. werking in?

Daar leer ik al mijn ‘Julian is zestien en studenten: structuur, heeft autisme. Ik structuur, structuur. schreef eerst een boek Het is onzin dat een dat op hem was geïnboek zichzelf schrijft, je spireerd. Daar heb ik moet gewoon heel hard hem een hele ruwe werken. En wat gebeurt versie van laten lezen. er bij mij? Het einde Hij vroeg: ‘Is dit fictie ontstaat spontaan! Ik of non-fictie?’ Dat vond had het nog nooit meeik eigenlijk een hele gemaakt en ik vond het goede vraag. Ik had dus dan ook hoogst onwenal verschillende mooie selijk hoe het met Paul scènes, maar die waren afloopt. Literair gezien allemaal op hem gebasis dit einde goed, maar Erik Jan Harmens, Pauwl, eerd en omdat ik had ik vind voel zo met hem Lebowski Publishers, 224 gezegd dat het fictie mee. Ik wilde dat het pagina’s, (€ 19,99)

AN-SOFIE KESTELEYN

was, moesten die scènes eruit, want die waren ‘non-fictie’. Het is vrij rigide, maar ik vond het wel terecht.

Alles wat met Julian te maken had, is eruit.’

Wat is het grootste verschil tussen Julian en Paul?

‘Als Pauls hoofd te vol zit, wordt hij agressief, vooral in zijn eigen fantasie. Hij bedenkt dan hoe het zou zijn om iemands oogballen in te drukken, maar soms wordt hij ook fysiek gewelddadig. Dat zou mijn zoon nooit doen, dat komt niet in zijn palet van mogelijkheden voor.

Als het Julian te veel wordt, trekt hij zich even terug of gaat hij een rondje lopen.’

Waar ligt in Pauwl de grens tussen lachen om de dingen die Paul doet

Ik vind Pauls opvangcentrum behoorlijk troosteloos, en verzorger Marco vind ik een druiloor. Is het boek een pleidooi voor betere opvang, á la de oproep van Hugo Borst voor betere ouderenzorg?

Lacht. ‘Ik heb meteen de neiging om het voor Marco op te nemen. Hij doet dingen verkeerd, maar hij heeft meer bewoners waar hij op moet letten.

Pauls wensen kunnen niet allemaal ingewilligd worden. Marco doet op zijn manier zijn best.

‘Paul verzorgen is ook geen sinecure.

Hij geeft niet zoveel liefde terug.

Althans, niet op de standaardmanier.

Het is een taboe onder mantelzorgers, want je wil onbaatzuchtig zijn, maar eigenlijk wil je iets terug – een schouderklopje, een gebaar – en dat krijg je niet altijd van iemand met autisme. Ik wil als vader ook een supermens zijn die niets nodig heeft, een soort Jezus, maar als ik eerlijk ben, wil ik af en toe horen: dankjewel, papa.’

Wil je met het boek iets corrigeren aan het populaire beeld van autisme?

‘Ja. Dat komt rechtstreeks van mijn zoon vandaan. Hij voldoet niet aan het cliché van iemand die de hele dag in de foetushouding op bed ligt, maar ook niet aan het cliché van een genie dat perfect het aantal lucifers in een grote schaal kan raden. Dat is niet wat autisme ten volle is. Waar het mij om gaat is dat je nog redelijk kunt functioneren met een brein dat informatie op een andere, verwarrende manier verwerkt. Dat is veel knapper dan die lucifers.’

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 10

BOEKFRAGMENT

Madame Manet Dit boek vol geruchtmakende schilderijen en oude foto’s is te lezen als een roman, maar biedt evengoed een sprankelend kunsthistorisch tijdsbeeld van het Parijs van de negentiende eeuw. Dit fragment is uit de Proloog, waar de oude dienstbode Marie aan het woord is.

Ton van Kempen & Nicoline van de Beek, Madame Manet. Muziek en Kunst in het Parijs van de Impressionisten, Uitgeverij Het ArchiefCollectief, 364 pagina’s (€ 32,50) www.Madamemanet.nl

Sinds een dag of drie duikt ze op met het papier in haar hand, leest, citeert, twijfelt. Toch heeft ze de nachten geteld tot de komst van dit bezoek uit Holland.

‘Het is allemaal zo ver weg. Een mens moet wel heel lange armen hebben om zo ver terug te tasten in de tijd. Wat rakelt zo’n man allemaal op. Hij brengt me er mijn lieve Édouard niet mee terug.’

Ik knik begrijpend, maar mijn gedachten zeilen al weg. Al jaren kom ik in dagdromen terecht terwijl ik mensen aankijk. Haar mond praat door, de rimpels bewegen, haar handen gesticuleren, het geluid sterft weg. En dan is daar ineens een beeld uit het vroegere huis, waar we woonden met monsieur Manet, de kunstschilder. De oude Rossini zoekt steun bij de deurpost van de salon. De trap naar de voordeur op de eerste verdieping is hem zwaar gevallen. Ik heb hem juist zijn manteltje afgedaan en

hem ondersteund, de gang door naar de deur waarachter het pianospel van madame klinkt. Behoedzaam schuifelt hij over de gladde, houten vloer naar zijn vertrouwde plek bij het raam. Het engelklokje tikt. Het is een avond waarop de familie salon houdt. Ik neem mijn plek weer in bij de voordeur, bovenaan de trap. Met enkele sprongen haast monsieur Édouard zich van de binnenplaats naar boven, rent langs me heen de gang in, herneemt zich in de antichambre, kamt haar en baardje voor de spiegel en stapt dan kalm en open de gang door, de salon binnen. Émile Zola, huisvriend van de familie, en een schrijver die zijn pen doopt in een potje inkt gemengd met arsenicum, geeft me een handkus. ‘Marie…’, zegt hij ernstig. Aandachtig bekijkt hij mijn hand.

Een dunne lijn van geur passeert mijn neus... Ach ja, stoofpot met konijn… Nog voordat ik met mijn ogen kan knipperen dient het volgende beeld zich aan. Het is diezelfde avond en Eugène Manet verslikt zich in een gemeen botje.

Baudelaire, die zijn ademnood ziet, staat op, leunt over tafel heen om Eugène op de rug te slaan en laat zo de kristallen karaf van de oude madame Manet omvallen. Ik word geroepen voor doeken en dweil en rep me van de keuken door de gang naar de salon. Madame Berthe Morisot heeft al het water in de schoot

van haar zwarte jurk gekregen. Ik help haar, dep stoel en vloer, en zie àl die benen onder tafel. De prachtige stoffen die de vrouwen dragen, de gepoetste schoenen van de heren, de vloer die ik in de was heb gezet, het linnen tafellaken dat ik gewassen en gebleekt heb, de stoelpoten die ik heb gewreven. Ik kom onder tafel vandaan, de dweil druipend, en zet er flink de pas in naar de keuken. Er komen spatten op de flank van de Érardvleugel, die open staat.

Madame kan elk moment weer gaan spelen. De kamer hangt nog vol met de heerlijke schilderijen van monsieur Édouard, ik zie ze in mijn ooghoeken voorbijflitsen. De oude Madame Eugénie Manet deinst achteruit als ik langsloop, tot ze niet verder kan en tegen de Hollandse kast aan stoot. Het is maar water, maar ik laat een spoor achter op de tapijten van de salon en de planken in de gang.

Nicoline van de Beek is winnares van de NPOschrijfwedstrijd 2017 en was 30 maart te zien in het programma Iedereen Schrijft.

BOEKFRAGMENT

Het suikervogeltje Weesmeisje Ariaan en haar zusje Willemijn worden door de VOC uitgenodigd om bruidjes te worden van kolonisten in Zuid-Afrika. Deze historische roman speelt tussen 1687 en 1701 en gaat over de band tussen twee zusjes, de opbouw van een nieuwe kolonie, loyaliteit en liefde.

Pauline Vijverberg, Het suikervogeltje, uitgeverij Conserve, 320 pagina’s (€ 19,99) www.conserve.nl

De regent keek zelfgenoegzaam naar haar als naar een vergissing.

Ariaan bewoog haar tenen in haar schoenen. ‘Ik heb een belangrijk voorstel en wil dat eens met jullie bespreken,’ begon hij plechtig. Hij zat met een regentes en de binnenmoeder aan de grote vergadertafel.

Achter hem hing een schilderij van zijn voorgangers, voor deze kamer in opdracht geschilderd. ‘Wij zoeken vrouwen om met de boeren in de Kaap te trouwen.’

Doodse stilte. Verwarring. Een moment lang vergat Ariaan te ademen. Ze wilde een vraag stellen, maar de regent hield zijn hand op ten teken dat hij nog niet was uitgesproken. ‘Op deze tafel ligt een brief van de Rotterdamse Kamer van de Heren Zeventien van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, de voc.’

Hij sprak langzaam alsof hij anders de boodschap niet goed kon overbrengen, ieder woord apart uitspre-

kend. Vorsend keek hij de meisjes aan. ‘Hebben jullie wel van de voc gehoord? Of van de Kaap?’

Ariaan dacht, mijn vader was een zeeman, natuurlijk weet ik van de Kaap, en wilde dat zeggen, maar iets in de ogen van de regent weerhield haar ervan. Het bleef stil, er werd wat heen en weer geschuifeld. Ariaan wilde weer iets vragen, maar opnieuw hief de regent waarschuwend z’n vinger.

‘Graag horen we meer van u over de voc,’ zei Petronella beleefd en maakte een kniksje.

De mondhoeken van de regent krulden omhoog. ‘Mooi.’ Hij drukte zijn vingertoppen nadenkend tegen elkaar aan. ‘In 1602 werd de voc opgericht. Zoals jullie misschien weten, is de voc de grootste handelsmaatschappij ter wereld. Een aantal jaar geleden is op Kaap de Goede Hoop door de voc een Hollandse buitenpost gesticht. Een bestemmingsdorp noemen we dat ook wel.’

Hij slikte. ‘Waarom is dat belangrijk?’

Zonder een antwoord af te wachten, vervolgde hij. ‘Om verse levensmiddelen, water en medische hulp voor de schepen op weg naar Indië aan te bieden. Een van de Hollanders, Van Riebeeck, bouwde een fort. Er is een tuin aangelegd om groenten en granen te kweken.’ De regent keek hen nu een voor een doordringend aan. Het leek of hij zich ervan wilde vergewissen dat ze opletten.

‘Maar,’ en hierbij stak hij belerend een vinger omhoog. ‘Maar deze compagniestuin voorziet niet in de behoeften van het steeds groter aantal passerende schepen. Er wordt niet genoeg verbouwd.’ De regent pauzeerde even, wreef met zijn handen over elkaar en vervolgde zijn verhaal.

‘Met Simon van der Stel als nieuwe commandeur zijn de zaken efficiënter geworden. Hij heeft een vruchtbare vallei in het binnenland gevonden. Twee jaar geleden hebben de Heren Zeventien het besluit genomen een aantal kolonisten naar de Kaap te zenden om te helpen met het cultiveren van de grond. Nu willen ze zelfs zoveel mogelijk pioniers naar Afrika sturen. Van der Stel wil de stad vergroten! Een beter ziekenhuis neerzetten! Het onderwijs verbeteren!’ De regent ging steeds harder praten. ‘Hij is op zoek naar Hollandse boerengezinnen. Hij is vooral geïnteresseerd in landbouwkundigen en huwbare vrouwen.

Begrijpen jullie dit?’

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 11

BOEKFRAGMENT

Maangloed Na verschijning van zijn debuutroman, reist Michael Chabon naar zijn moeders huis voor een bezoek aan zijn terminaal zieke grootvader. Op zijn doodsbed vertelt zijn opa over de rebelse jonge man die hij ooit was.

Het resultaat is de roman Maangloed.

Michael Chabon, Maangloed, Uitgeverij Ambo|Anthos, 406 pagina’s (€ 24,99) www.amboanthos.nl

Eind jaren dertig had mijn grootvader, als hij zijn geld niet bij elkaar sjacherde met biljarten, een vierjarige technische opleiding gevolgd, die hij bekostigde door voor het warenhuis Wanamaker’s piano’s te bezorgen. Zijn schouders vulden de hele deuropening. Zijn kroezende haar had zich aan de dagelijkse portie Brylcreem ontworsteld en deinde boven op zijn hoofd. Zijn gezicht was zo rood aangelopen dat hij wel verbrand leek. ‘Ik heb nog nooit iemand zó kwaad gezien,’ zei een ooggetuige tegen de verslaggever van de News.

‘De rook kwam zowat uit zijn oren.’

De directeur van Feathercombs ontdekte tot zijn verbazing dat hij zijn goedkeuring had gegeven voor het ontslag van een gevaarlijke gek. ‘Wat is hier aan de hand?’ vroeg hij.

Dat was een zinloze vraag en mijn grootvader verwaardigde zich dan ook niet hem te beantwoorden; hij trapte niet graag open deuren in. De

meeste vragen die mensen stelden dienden volgens hem vooral om loze ruimte op te vullen, je in je bewegingsvrijheid te beperken en je energie en aandacht af te leiden. Maar goed, mijn grootvader en zijn emoties hadden nooit echt met elkaar overweg gekund. Hij greep het rafelige uiteinde van het telefoonsnoer.

Hij wikkelde het twee keer om zijn linkerhand.

De directeur probeerde op te staan, maar zijn benen raakten in de beenruimte onder zijn bureau in elkaar verstrikt. Zijn stoel schoot onder hem uit en viel met ratelende wieltjes om. Hij slaakte een kreet. Een sappig geluid, bijna jodelend. Mijn grootvader stortte zich op de directeur, die zijn gezicht naar het raam draaide, dat uitzag over East Fiftyseventh Street. Hij had net genoeg tijd om te zien dat de voorbijgangers zich beneden op de stoep leken te verzamelen. Mijn grootvader sloeg het telefoonsnoer om de nek van de directeur. Hij had nog een minuut of twee voordat de raket van zijn woede door zijn brandstof heen zou zijn en weer naar de aarde zou terugvallen. Dat was ruimschoots genoeg.

In de Tweede Wereldoorlog had hij met een garrot leren werken. Hij wist dat wurgen, mits goed uitgevoerd, weinig tijd kostte.

‘O god,’ zei de secretaresse, Miss Mangel, die te elfder ure op het toneel verscheen. Ze had snel gere-

ageerd toen mijn grootvader haar kamer in was komen stormen, waarbij hij, zo herinnerde ze zich later, een geur van brandend hout verspreidde. Ze was erin geslaagd twee keer op de zoemer te drukken voordat mijn grootvader de telefoonhoorn uit haar hand griste. Hij pakte de intercom. Hij rukte het snoer van de hoorn uit het toestel. ‘Dat zult u moeten vergoeden,’ zei Miss Mangel.

Toen mijn grootvader tweeëndertig jaar later zijn verhaal vertelde, zette hij een bewonderend vinkje achter de naam van Miss Mangel, maar toen zijn raket nog maar halverwege zijn opwaartse vlucht was, klonken haar woorden hem als een provocatie in de oren. Hij smeet het intercomtoestel door het raam van Miss Mangels kantoortje naar buiten. Het gerinkel dat de directeur had gehoord, was de intercom, die door een spinnenweb van glas naar de straat zeilde. Miss Mangel hoorde een verontwaardigde kreet opstijgen en keek uit het raam. Op de stoep zat een man in een grijs pak omhoog te kijken. Er zat bloed op zijn ronde linkerbrillenglas. Hij lachte. Er bleven mensen staan om hem te helpen. De portier kondigde aan dat hij de politie ging bellen.

BOEKFRAGMENT

De onderwereld De onderwereld vertelt het levensverhaal van de inwoners van een klein mijnwerkersdorp in Idaho, vanuit het perspectief van drie heel verschillende bewoners.

Wanneer er een grote mijnramp plaatsvindt, worden de verhoudingen in de hechte gemeenschap onherroepelijk op scherp gezet.

Kevin Canty, De onderwereld, vertaling: Frans van der Wiel, Uitgeverij De Harmonie, 264 pagina’s (€ 19,90) Verschijnt 25 april 2017 www.deharmonie.nl

De kat van de buren heeft ergens een konijn ontdekt en jaagt het op door de sneeuw. Het konijn is bijna zo groot als de kat, maar de kat is sterker en sneller en wreder. Twee keer drukt hij het konijn tegen de grond. Het konijn blijft stil liggen, alsof het verlamd is. Dan lijkt de kat het voor gezien te houden en begint weg te lopen, twee of drie meter, en het konijn probeert ervandoor te gaan en de kat vangt het opnieuw.

Het laatste wat David van het konijn ziet is dat het onder de struik bij de hoek van het huis wordt gesleept, slap in de bek van de kat. David vindt dat er iets moois zit in de flitsende, instinctieve bewegingen van de kat. En hij voelt de minachting van de kat voor het konijn, te traag om te vluchten, geen klauwen of tanden om zich mee te verdedigen.

Het enige wat het kan is zich verstoppen, en als het zo stom is zich

buiten zijn hol te wagen, waarom zou je er dan niet wat mee spelen?

Het konijn is niet mooi. Het konijn kent geen snelheid, elegantie, bloeddorst en bloedlogica.

Hij bekijkt het lege sneeuwland van de tuin, struiken die door het ijs steken, de reservebanden van zijn hospita, en bedenkt dat die twee zich in verschillende werelden bevinden. De kat speelt een spel, terwijl het konijn voor zijn leven rent. De kat heeft de macht, kan ophouden als hij het beu is, maar het konijn moet meespelen tot het zijn dood wordt.

Melody de hospita is op haar gebruikelijke post als hij beneden komt. Ze zit aan de keukentafel en tuurt vanachter haar Olivetti-typemachine en haar asbak chagrijnig in een Frans boek. David zegt: ‘De kat van de buren heeft een konijn te pakken.’

Melody’s gezicht ontdooit langzaam, komt terug uit een diepe droom. Ze zegt: ‘Hebben de buren een kat?’

‘Die grijze,’ zegt David.

Melody haalt haar schouders op, weet het niet, duikt weer in haar boek. Ze is gescheiden, humeurig, David kwam noodgedwongen bij haar terecht. Toen hij na de kerstvakantie terugkwam, bleek dat zijn kamergenoot zijn studie had opgegeven, de huur had opgezegd en naar huis was vertrokken. Melody was een naam op het prikbord van het kamerbureau. Ze is tien jaar ouder dan David, een postdoctoraal-

studente Frans, en het huis was haar bij de scheiding toegewezen. David vindt haar verbitterd en kil, maar op een beetje enge manier mooi, donker haar, groene ogen, bleke doorzichtige huid waaronder blauwe aderen zich vaag aftekenen. Toen hij pas bij haar woonde, dacht hij dat ze misschien op een avond dronken zou worden en met hem naar bed zou gaan. Maar ze heeft iets met iemand van de vakgroep, iets heimelijks. David vermoedt een getrouwde man. Hij vraagt niets, zij zegt niets.

‘Ik heb dit weekend een trouwerij,’ zegt hij. ‘Ik vertrek na college, ben zondag terug.’

‘Trouwen, trouwen, trouwen,’ zegt ze zonder op te kijken.

‘Het is nog niet eens lente.’

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 12

SPANNING BOEKENKRANT TIPT

EMMA RINGELDING

EVENWICHT Wij zijn er hartstikke trots op dat een aantal van onze redacteuren zelf aan het schrijven is gegaan. Nu is het de beurt aan onze thrillerrecensent Jacqueline Coppens. Zij schreef Evenwicht, een spannende thriller over een jonge vrouw die werkt bij de medische regisJacqueline Coppens, Eventratie in een ziekenhuis wicht, Uitgeverij Ellessy en worstelt met overge(€ 19,95) wicht. Ze overweegt het plaatsen van een maagbandje, maar ontdekt dat er schokkend veel patienten overlijden na deze ingreep.

WEERGALOZE DWALINGEN Vijf hoofdpersonen proberen allemaal boete te doen voor hun zonde uit het verleden, maar zo gemakkelijk kom je niet in het reine met jezelf.

In 2016 won de Ierse Lisa McInerney met deze thriller de prestigieuze Baileys Women Prize for Fiction. Deze Britse prijs Lisa Mcinerney, Weergawordt jaarlijks uitgeloze dwalingen, vertaling: reikt aan het beste boek Johannes Jonkers, Uitgedat geschreven is door verij Querido, 400 pagina’s een vrouwelijke auteur. (€ 19,99) Wij zijn benieuwd of Weergaloze dwalingen ook in Nederland hoge ogen gaat gooien.

HET PAULUSLABYRINT Dankzij zijn thrillerdebuut De bekentenissen van Petrus staat Jeroen Windmeijer bekend als de Nederlandse Dan Brown. Het Pauluslabyrint draait wederom om archeoloog Peter de Haan én de stad Leiden. Een ondergronds gangenstelsel, een met bloed besmeurde jongen Jeroen Windmeijer, Het en mysterieuze verdwijPauluslabyrint, Uitgeverij ningen zorgen ervoor HarperCollins, 400 pagina’s dat Peter een deel van (€ 19,99) de vaderlandse geschiedenis ontdekt dat niet voor niets eeuwenlang verborgen is gebleven.

EEN HOOP SNEEUW

Daders zijn vaak slachtoffers In Nederland en Vlaanderen zijn we gek op Scandinavische thrillers. Uitgeverij LetterRijn sloot op die rage aan en organiseerde een verhalenwedstrijd rondom het thema ‘ijskoude verhalen’.

De 25 beste zijn gebundeld in Nordic Noir.

OVER DE GRENS

Door Janneke Blok

Deze nieuwe thriller van bestsellerauteur James Patterson begint met de moord van een hoge politiechef in Washington DC. Onder druk van de burgemeester wordt Alex Cross op de zaak gezet, maar nog voordat hij het onderzoek heeft opgestart vallen er meer doden. Er is slechts één verband te vinden: de slachtoffers zijn allemaal criminelen. De moordenaar meent dan ook dat hij aan de goede kant van de wet staat.

‘Noordelijk’ zijn de meeste verhalen uit Nordic Noir in elk geval. Het merendeel van de verhalen speelt zich af in Denemarken, Noorwegen, Zweden en Finland. De prachtige natuur, het soms ruige en bovenal uitgestrekte landschap van deze landen vormt niet alleen het sfeervolle decor, maar is ook een essentieel onderdeel van veel verhaallijnen. Zo biedt het weidse, bevroren Finse meer voor Marla in ‘Om het ijs te breken’ van Rémon Saaltink de oplossing voor al haar problemen en lukt het Alma en Gustav in ‘Zit, Sivar, zit’ van Gea van

James Patterson, Over de grens, vertaling: Waldemar Noë, Uitgeverij Cargo, 432 pagina’s (€ 19,99)

boringen komen voorbij, en er zijn een aantal verhalen over de vluchtelingenproblematiek. Intrigerend is het verhaal ‘GOT-Lovers’ van Isaballa Driesmans, over Jonathan, die in Denemarken naar een LARP-school (Live-Action Role-Play) gaat en zich bij terugkomst in Noorwegen aansluit bij GOT-Lovers, een groep die zich met het spel Syria in de vluchtelingen verdiept. Jonathan gaat echter zo op in zijn rol als Khalid, dat dit dramatische gevolgen heeft voor de realiteit.

Hoewel 25 verhalen heel veel is en het wat clichématig is dat het in de meeste vertellingen die zich daadwerkelijk op Scandinavisch grondgebied afspelen sneeuwt, is de bundel zeer divers. Juist de verhalen die wel in Nederland en België zijn gesitueerd, laten zien dat onze auteurs, net als onze noorderburen, ijzersterk zijn in het vertellen van ‘ijs25 Vlaamse en Nederlandse koude’ verhalen. auteurs, Nordic Noir, Uitge-

Beuningen, dankzij het teruggetrokken leven dat ze leiden op Gotland, hun mismaakte zoon verborgen te houden voor de buitenwereld.

Wat de verhalen zo realistisch maakt en soms eng dichtbij doen komen, is dat ze bijna allemaal over gewone mensen gaan, die vaak niet alleen daders, maar ook slachtoffers zijn.

Als lezer is het dan ook niet moeilijk je in te leven in een jongen die totaal in paniek een misstap begaat nadat hij door zijn beste vriend wordt geconfronteerd met zijn diepste angst en geheim: zijn homoseksualiteit. Hetzelfde geldt voor een pianolerares die voor het eerst de liefde van haar leven ontmoet, maar niet anders kan dan wraak nemen als ze erachterkomt dat hij getrouwd is.

De bundel is niet alleen realistisch, maar ook actueel: het lot van de bewoners van Doel door de uitbreiding van de Antwerpse haven en de boeren in Groningen die last hebben van de gas-

verij LetterRijn, 306 pagina’s (€ 16,00)

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 13

SPANNING INTERVIEW

Lappenpoppen, ambulances en horrorfilms Als ik tegen Daniel Cole zeg dat zijn boek me doet denken aan de film Se7en, moet hij lachen. ‘Grappig dat je dat zegt, want wel meer mensen vinden dat. Toen mijn literaire agent met mijn boek aan de slag ging, verwees ze er zelfs naar in haar pitch.’

‘Mijn ambulancewerk heeft me vooral inspiratie opgeleverd wat betreft de houding van mensen die bij hulpdiensten werken’

Door Anouk Abels Net als in de bekende film met Morgan Freeman en Brad Pitt in de hoofdrol, voert de politie in Ragdoll een race tegen de klok om een sadistische moordenaar tegen te houden. Het team van inspecteur Wolfe ontdekt een lijk dat bestaat uit aan elkaar genaaide lichaamsdelen van zes verschillende mensen. Niet veel later ontvangt het team een lijst met toekomstige slachtoffers, inclusief de data waarop zij vermoord zullen worden.

De laatste naam die genoemd wordt, is die van Wolfe zelf.

lijk vooral inspiratie opgeleverd wat betreft de houding van mensen die bij hulpdiensten werken. Die hebben al het denkbare voorbij zien komen en een donker gevoel voor humor ontwikkeld – dat heb je echt nodig als je dat werk doet. Die ervaring heeft de droge, licht sarcastische toon voor het boek gezet.’

Zelfs in de Nederlandse vertaling komt Ragdoll over als een erg Brits boek. Denk je dat het verhaal ook zou werken als Hollywood-verfilming?

‘Ik vind het interessant – en goed om te weten – dat het boek ook in vertaling erg Brits overkomt. Ik denk dat het komt omdat ik er een hoop alledaagse, Britse dingen in heb gestopt.

Dat zorgt ervoor dat het verhaal realistisch blijft, zelfs als het af en toe grootse, over de top wendingen neemt. Ik denk dat het verhaal ook wel zou werken als Amerikaanse film. Misschien zou het verhaal naar New York verplaatst kunnen worden, en misschien eet iedereen dan opeens hotdogs. Maar ik probeer niet te obscuur te zijn met mijn verwijzingen naar de Britse cultuur. Ze zijn niet zo belangrijk dat je het verhaal niet meer begrijpt als je niet Brits bent.’

Wie denkt dat aan elkaar genaaide lichaamsdelen al gruwelijk genoeg zijn, komt bij het lezen voor verrassingen te staan: Ragdoll zit vol moordpartijen die even creatief als gruwelijk zijn. ‘Ik heb mijn jeugd verpest met het kijken naar een hoop slechte horrorfilms, daar komt mijn inspiratie denk ik voornamelijk vandaan,’ zegt Cole daarover. ‘Samen met mijn beste vriend ging ik elke week naar de bioscoop om een nieuwe te zien. Mijn favoriet is nog steeds de eerste film in de Saw-serie, omdat die zo goed in elkaar zit.’

Ik vond Ragdoll een sterk boek – niet alleen vanwege de fascinerende, bloederige moorden, maar ook vanwege de leuke, menselijke personages. Heb je zelf een favoriet?

‘Ik ben dol op de drie hoofdrolspelers: Wolfe, maar ook zijn collega’s Edmunds en Baxter. Baxter lijkt een beetje op mijn jongste zus – ik heb een zachte plek voor haar. Ragdoll is echt Wolfe’s boek, maar ik vind het erg belangrijk om een hele groep personages te hebben. Daarbij komt dat Ragdoll het eerste deel van een serie vormt. Het is de bedoeling om ieder boek dat hierna volgt specifiek rondom één ander personage te laten draaien.’

Wat inspireerde je om met het schrijven te beginnen?

‘Ik begon met het schrijven van scripts. Dat deed ik omdat ik gefrustreerd raakte tijdens het kijken naar mijn favoriete tv-series. Vooral Amerikaanse shows hebben er een

Daniel Cole ELLIS PARRINDER

dewerker. Zijn de ervaringen die je tijdens dat werk hebt opgedaan nog van pas gekomen tijdens het schrijven?

‘Tijdens mijn werk ben ik nooit een Ragdoll tegengekomen. Gelukkig maar! Ik denk wel dat ik wat aan mijn medische kennis had bij het beschrijven van bloederige situaties.

Maar het blijft de vraag hoeveel daarvan uit mijn echte leven komt en hoeveel ik uit die slechte horrorfilms Daniel Cole, Ragdoll, vertauit mijn jeugd heb ling: Roelof Posthuma, Uitgegehaald. Het ambulanVoordat je schrijver was, verij Luitingh-Sijthoff, cewerk heeft me eigenwas je ambulanceme400 pagina’s (€ 17,50) handje van om lange seizoenen te maken met veel afleveringen die niets meer zijn dan opvulling. Ik dacht dat ik dat beter zou kunnen doen. Ik had er alleen weinig succes mee. Ik kreeg veel afwijsbrieven waarin stond dat ik potentie had, maar meer niet. Ook Ragdoll was eerst een script voor een tv-show. Uiteindelijk besloot ik, als laatste poging tot een schrijfcarrière, dat script in een boek te veranderen.’

Heb je een droomcast in je hoofd voor zo’n verfilming?

‘Wolfe lijkt in mijn hoofd op Mark Ruffalo. Maar dan wel groter. En Engels, natuurlijk. Hij kijkt een beetje vermoeid, maar hij is ook knap. Ruffalo zou daar goed bij passen. Maar we zijn sowieso eerst bezig met het ontwikkelen van een Britse tv-serie.’

O ja?

‘Ik weet niet hoeveel ik daarover kan zeggen. Maar er is een fantastisch productiebedrijf bij betrokken dat het boek echt begrijpt. Ik heb de scriptschrijver ontmoet, die briljant is, een komedieschrijver. Dat vind ik een interessante benadering. Ik dacht dat ze een crimeschrijver zouden uitzoeken en de humor uit mijn boek zouden halen. Ik heb de eerste versie gelezen en het was heel goed.’

Tuinboeken, wandelboeken, buitenspeelboeken. Alle boeken over buiten vind je bij de boekwinkel.

Door het cultuurlandschap van Gelderland en Utrecht

50 NIEUWE KLOMPENPADEN

Redactie en samenstelling Wim huijser Foto’s Willem van Leuveren Met colums, gedichten en wildplukrecepten

klompenpadenvoorz.indd 3

27-03-17 12:42

PRAKTIJKBOEK HET NIEUWE MOESTUINIEREN

50 NIEUWE KLOMPENPADEN

WANDELBOEKJE VOOR NATUURVRIENDEN

HET BOSBOEK

Hans van Eekelen, Praktijkboek Het nieuwe moestuinieren, KNNV Uitgeverij, 880 pagina’s (€ 44,95)

Wim Huijser e.a., 50 nieuwe klompenpaden. Door het cultuurlandschap van Gelderland en Utrecht, Uitgeverij Blauwdruk, 320 pagina’s (€ 15,00)

Wim Huijser en Harry Harsema, Wandelboekje voor natuurvrienden, Uitgeverij Blauwdruk, 256 pagina’s (€ 20,00)

Jo Schofield en Fiona Danks, Het Bosboek. Alles wat je kunt doen met een tak, Uitgeverij Christofoor, 128 pagina’s (€ 14,95)

Een compleet naslagwerk voor iedereen die alles over natuurlijk moestuinieren wil weten. Biedt talloze insidertips uit de praktijk en de nieuwste inzichten over ‘eerlijk voedsel’.

www.knnvuitgeverij.nl

Dit boek leidt de lezer en wandelaar langs vijftig Klompenpaden in Gelderland en Utrecht en vertelt verhalen over de geschiedenis van het landschap en zijn bewoners.

www.uitgeverijblauwdruk.nl

HAAGSE EN LEIDSE BUITENPLAATSEN

René Dessing beschrijft ruim veertig unieke huizen en hun omgeving, waar de elite van Nederland vroeger de zomer doorbracht.

Over veel buitenplaatsen vallen bijzondere verhalen te vertellen.

René Dessing, Haagse en Leidse buitenplaatsen, Kantoor Verschoor Boekmakers, 232 pagina’s (€ 19,95) www.kantoorverschoor.nl

ZAKGIDS VOGELS VAN NEDERLAND EN BELGIË

De ideale vogelgids voor buiten. Past in elke binnenzak en helpt je om algemene vogels gemakkelijk te herkennen aan de hand van uiterlijk, zang, gedrag en gebied.

Luc Hoogenstein, Zakgids vogels van Nederland en België, KNNV Uitgeverij, 320 pagina’s (€ 15,95) www.knnvuitgeverij.nl

Het bijzonder mooi uitgegeven Wandelboekje van Natuurvrienden bevat veertig wandelingen van bestuurders van natuurorganisaties met een knipoog naar Jac. P. Thijsse en E. Heimans.

Takken zijn gratis, puur natuur en het ultieme speelgoed. Ze stimuleren de fantasie en je kunt er alles van maken: hutten, een kampvuur, een bootje, muziek, een bosmonster…

Buiten spelen en het bos in, gezond en avontuurlijk.

www.uitgeverijblauwdruk.nl

www.christofoor.nl

MIJN TUIN IS EEN PARKEERPLAATS EN ANDERE DESIGNDILEMMA’S

VAN MOESTUIN TOT APPELMOES

‘Kendra Wilson kaart meer dan 55 tuinproblemen aan, mét oplossingen. Geen modieuze spoedcursus, maar tips en gedegen groeninformatie, onmiskenbaar geformuleerd door een vakvrouw.’ – Groei & Bloei Kendra Wilson, Mijn tuin is een parkeerplaats en andere Design Dilemma’s, Uitgeverij THOTH, 144 pagina’s (€ 16,95) www.thoth.nl

Kweken, oogsten én bewaren van groente en fruit uit eigen tuin. Én vele recepten. Wil en Netty EngelsGeurts schreven eerder Vlaai en ander Limburgs gebak.

Wil en Netty Engels-Geurts, Van moestuin tot appelmoes, Uitgeverij Tic, 200 pagina’s (€ 19,90) www.uitgeverijtic.nl

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 15

BOEKFRAGMENT

Terugkeer naar het kippencollectief In het vervolg op Het kippencollectief keren alle personages terug. Zullen ze opnieuw de boerderij van de ondergang weten te redden? Eén ding is zeker: aan hun trots, passie of koppigheid zal het niet liggen!

Susan Juby, Terugkeer naar het kippencollectief, Uitgeverij Pepper Books, 368 pagina’s (€ 19,99) www.pepperbooks.nl

‘Je hebt een oude tractor voor ons?’ vroeg ik, zo opgetogen dat mijn vermoeidheid er even door verdween.

Ik wierp Sara en Earl, die aandachtig meeluisterden, een blik toe.

‘Nog beter,’ zei Werner. ‘Ik heb een muildier voor je.’ Mijn adem stokte

in mijn keel. Een muildier! Als er iets was wat ik nog liever wilde dan een tractor van Kubota, dan was het een muildier!

Een boerderij is geen boerderij zonder dieren. We hadden een mooi begin gemaakt met Sara’s showkippen en dan was er natuurlijk nog Bertie, het depressieve schaap van mijn overleden oudoom, maar een muildier zou een trapje hoger zijn, qua veehouderij. Ik had gelezen dat een muildier een van de sterkste en nuttigste boerderijdieren was. Met een muildier konden we de velden omploegen, boomstronken verwijderen, het gras kort houden. We zouden er zelfs op kunnen rijden!

‘Wij hebben zelf niet veel aan een muildier. Ons bedrijf is bijna volledig geautomatiseerd, maar ik weet dat jij het graag ouderwetsig doet,’ zei Werner.

‘Leuk geprobeerd, Werner,’ zei een diepe stem. Ik voelde een stel grote handen om mijn middel en een zachte kus op mijn hoofd terwijl Eustace, mijn vriendje, erbij kwam staan. Ik smolt half van zijn aanraking, maar zoals gebruikelijk negeerde ik wat hij zei.

‘Ik zou heel graag een muildier willen hebben,’ zei ik.

‘Is hij getraind?’ vroeg Eustace aan Werner. Hij is dierenarts en denkt dat hij alles weet over het trainen

van dieren en de juiste behuizing en omheining. Volgens mij vergeet hij weleens dat iedereen toch ergens moet beginnen. Al doende leren is een legitieme aanpak in het agrarisch bestaan.

‘Hij is getraind om elke dag zijn eigen gewicht aan voer te eten,’ grinnikte Werner, de vraag ontwijkend.

‘Is hij gevaarlijk voor onervaren verzorgers? Wat voor temperament heeft hij?’ vroeg Eustace.

‘Daar komen we vanzelf wel achter,’ zei ik.

glas op het marmeren blad van het nachtkastje, en liet zich achterover op bed vallen. In plaats van weg te zakken in een diepe slaap, dacht ze aan alles wat ze de volgende dag te doen had.

Ze moest het transport van twee verkochte schilderijen regelen vóór tien uur ’s ochtends, zorgen dat de werken goed werden verpakt in houten kisten en de verzekering in orde maken. In de korte tijd dat ze als kunsthistorica bij Goudstikker werkte, had ze veel verantwoordelijkheid gekregen. Dagelijks rubriceerde ze oude tekeningen, etsen, litho’s en schilderijen, die vanuit heel Europa binnenkwamen. Om het

vertrouwen van de eigenaar, Jacques Goudstikker, te winnen had zij flink haar best gedaan.

In het begin deed hij erg afstandelijk, maar later was hij onder de indruk geraakt van haar kennis en enthousiasme. Zonder een naslagwerk te raadplegen kon ze bijna elke schilderstijl benoemen en de belangrijkste kunstwerken wist ze feilloos te herkennen. Ze was opgegroeid in een bankiersfamilie op de Keizersgracht, waar de liefde voor de schilderkunst er van jongs af aan met de paplepel was ingegoten.

Die nacht sliep Marta slecht. Ze stond vroeg op en at snel een boterham. Om kwart over zeven fietste ze

al over de Herengracht, haar zwarte krullen dansend rond haar gezicht.

Ze haalde diep adem en genoot van de frisse ochtendlucht.

Niets te horen, afgezien van mijn eigen hijgende ademhaling. Mijn kortstondige verzet brengt een subtiele verandering teweeg. Ik put er kracht uit. ‘Eikel!’

Ik hoor krakende voetstappen en merk dat mijn woede plaatsmaakt voor een zinderende angst. Hij staat naar me te kijken, dat weet ik zeker.

Straks heeft hij een pistool en schiet hij me dood. Of een mes, waarmee hij op me inhakt tot ik gillend en krijsend doodbloed. Ik besef dat ik een talent heb ontwikkeld om mezelf naar de klote te helpen. Of schijnbaar het vermogen bezit altijd in moeilijkheden te komen.

‘Laat me gaan,’ zeg ik dunnetjes, al

probeer ik uit alle macht mijn waardigheid te behouden. ‘Laat me alsjeblieft vrij. Je hebt echt de verkeerde voor je.’

Hij laat de stilte voortduren, waardoor ik nog nerveuzer word. Ik wil zijn stem horen, ik wil wel een uur naar zijn stem luisteren, misschien gaat er in mijn hoofd een belletje rinkelen en weet ik wie hij is. Ik hoor hem niet eens ademen. Hij staat er toch nog wel? Ik probeer de geur van aftershave op te vangen in de hoop dat het een herinnering bij me naar boven haalt, maar ik ruik alleen de muffe ruimte om me heen.

haar gezicht vast met beide handen en zoent haar vol op de mond. Zijn tong worstelt zich naar binnen en hij duwt zijn heupen hard tegen die van haar.

Bij Tess gaan alle alarmbellen af. Ze probeert haar hoofd los te trekken, maar hij is te sterk. Zijn handen doen zeer aan de zijkant van haar hoofd.

Haar oren worden geplet en ze kan niet gillen.

Dan, met alle woede die ze voelt, tilt ze haar rechterbeen op. Haar laarzen hebben harde hakken. Ze trapt hem vol op de bovenkant van zijn voet.

Door de klap verslapt zijn greep om haar gezicht en in die ene seconde trekt ze zichzelf met kracht naar ach-

teren. Met wilde ogen kijkt ze hem aan, net op genoeg afstand, zodat hij haar niet meer kan aanraken.

Woest is ze, haar ogen spugen vlammen zijn kant op.

‘Rustig maar, rustig maar…’ zegt hij.

‘Niks rustig. Ben jij gestoord of zo? Jij spoort niet. Idioot. Laat me met rust!’ schreeuwt ze.

‘Geef jij nou maar mijn geld,’ zegt hij geïrriteerd en hij houdt zijn hand op.

Tess staat te trillen. ‘Het is niet jouw geld,’ roept ze, ‘het is van mij.’

Bang doet ze nog een stap naar achteren.

Ze trekt het briefje van vijftig uit haar broekzak en gooit het voor hem op de grond.

De Jacht Als de Amsterdamse jodenjager Jan van de Laan verliefd wordt op Marta Rosenthal, de vrouw die hij moet opsporen en arresteren, verandert dat hun beider levens voorgoed.

Hans Galesloot, De Jacht, Uitgeverij Magonia, 320 pagina’s (€ 21,95) www.magonia.nl

1 Het voorjaar Marta Rosenthal kon die nacht de slaap niet vatten, ze woelde in haar bed, schopte het laken van zich af en staarde naar het plafond. Ze stond op om een glas water te pakken, hield haar polsen onder het koele stromende water en bleef zo even staan voordat ze de kraan weer dichtdraaide. Ze nam een slok, zette het

In onschuld Op een dag ontwaakt de 31-jarige Yara de Best in haar achtertuin. Ze is bont en blauw, schaars gekleed en kan zich niet herinneren hoe ze daar is terechtgekomen.

Melissa Skaye, In onschuld, Uitgeverij LetterRijn, 280 pagina’s (€ 17,50) www.letterrijn.nl

Ik spits mijn oren: wat hoor ik daar?

Opnieuw word ik overvallen door angst en ik begin te rillen. Hij dwingt me in mijn verleden te duiken omdat hem schijnbaar ooit iets is aangedaan, maar behalve een man afweren of er geen tweede afspraak mee maken, heb ik bij mijn weten niemand ooit iets vreselijks geflikt.

‘Laat me gaan, klootzak!’

Laat me met rust Laat me met rust is realistische, actuele fictie voor jeugd én volwassenen. Als Tess verliefd wordt op Daan raakt ze verstrikt in ‘het web’ en slaat verliefdheid om in angst. Kan haar vriendengroep helpen tegen de social media-dreiging?

Maaike Möllmann, Laat me met rust, Uitgeverij TaalKwestie, 176 pagina’s (€ 14,95) www.maaikemollmann.com

Hij lacht en kijkt haar aan met zijn meest verleidelijke glimlach. Dit is de glimlach waar ze verliefd op werd. Dit is de “Daan” die ze zo leuk vond.

Voor ze het in de gaten heeft, pakt hij

Ze draait zich om, pakt haar stuur, gooit haar been als een jongen over het zadel en fietst hard het park uit.

Bij de supermarkt staan Lize en Marleen. Tess is woedend.

Daniel lijkt wel verbluft te kijken hoe Tess wegfietst. Dan bukt hij zich om het briefgeld van de grond te pakken.

Als hij opkijkt, duiken Martijn en Mark net op tijd weg.

Een prachtig, groot emotieboek van HKOKBA /PEJA &AJOAJ

BESTSELLER

Waarom voel je wat je voelt? Is het niet erg om jaloers te zijn? Kun je jezelf empathie aanleren?

Alles wat ik voel is een boek dat kinderen bewust maakt van hun eigen gevoelens én hen stimuleert om erover na te denken.

HÉT BOEK OM JEZELF EN ELKAAR BETER TE BEGRIJPEN

Verschijnt 5 april 2017 9789463052252

GA M OP AV EE O VOL D NTUUR RAKE N!

In deel 1 van Dragon Lords kwamen Donald, oom Dagobert en Kwik, Kwek en Kwak door een magische doorgang in een andere dimensie terecht.

In een wereld waar Morgs, verschrikkelijke bruten die zich voortbewegen op angstaanjagende draken, de macht hebben over de mensen die er wonen. Moedig zetten de Ducks en de mensen in dit tweede deel van Dragon Lords de strijd om de vrijheid voort. Zullen ze de Morgs verslaan?

Alles is leuker met Donald Duck

© 2017 Disney

Reeds verschenen 9789463052245

www.kluitman.nl

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 17

JEUGD PRINSESSENLIEFDE

COLUMN

Afscheidspijn

Van elkaar houden, daar gaat het om Mag je als meisje verliefd worden op een ander meisje – zelfs als je een prinses bent?

Het fijne prentenboek Prinses Pompelien gaat trouwen beantwoordt deze vraag met een volmondig ‘ja’.

Door Anouk Abels De afgelopen tijd hebben we op de Boekenkrant-redactie een hoop mooie jeugdboeken voorbij zien komen waarin de LHBTQgemeenschap een belangrijke rol speelt. Zo draagt de YA-roman Simon vs. de verwachtingen van de rest van de wereld bij aan een positieve beeldvorming rondom homoseksualiteit, en gaat het kinderboek George over een jongetje dat van binnen een meisje is. Nu is er dus het prentenboek Prinses Pompelien gaat trouwen, over een prinsesje dat allerlei prinsen ontmoet, maar daar niks bij voelt. Dan komt er een prinses op een zwart paard voorbij gegaloppeerd. Het is liefde op het eerste gezicht voor Pompelien en het prinsesje Hadewijch, en de twee meisjes willen niets liever dan met elkaar trouwen.

Prinses Pompelien gaat trouwen laat op toegankelijke wijze zien dat er niets geks is aan twee meiden die verliefd op elkaar zijn. Wel wordt

al snel duidelijk dat zo’n lesbische relatie nog weleens nare reacties losmaakt: ‘Overal in het paleis en ver daarbuiten werd gefluisterd, geroddeld en gefezeld. Lelijke woorden – en gelukkig af en toe iets liefs – dwarrelden Pompeliens kamer in.

De lelijke woorden bleven hangen en maakten haar verdrietig.’

Dit maakt het prentenboek niet alleen een fijn en leerzaam verhaal voor lesbische meisjes, maar voor alle kinderen die homo’s en lesbiennes in hun omgeving tegenkomen.

Misschien vind je het in eerste instantie een beetje gek, twee mannen of twee vrouwen bij elkaar. Dat

‘Overal in het paleis en ver daarbuiten werd gefluisterd, geroddeld en gefezeld.’ vinden de ouders van Pompelien ook. Gelukkig komen ze, met de hulp van een wijze oude vrouw, tot de volgende conclusie: ‘”Van elkaar houden,” zei de koning. “Daar gaat het om,” vulde de koningin aan.’

Het verhaal van Prinses Pompelien gaat trouwen is prachtig. Het is echter wel de vraag in hoeverre de illustraties van Trui Chielens bij iedereen in de smaak zullen vallen.

De hoekige, schetsachtige tekeningen wijken erg af van de toegankelijke stijlen die je voornamelijk in prentenboeken tegenkomt. Het zijn mooie platen, maar het is afwachten of kinderen ze ook kunnen waarderen. De zachte kleuren die Chielens heeft gebruikt, passen in ieder geval wel erg goed bij dit lieve verhaal.

De combinatie van woord en beeld levert in ieder geval een erg origineel boek op, met een belangrijke boodschap voor iedere kleine prins en prinses in het koninkrijk.

Brigitte Minne, Prinses Pompelien gaat trouwen, Uitgeverij De Eenhoorn (€ 15,50)

Ik ben gek op verhalenseries. Het wil namelijk nog weleens voorkomen dat één boek gewoon niet genoeg is om alle personages echt goed te leren kennen. Kids zijn tegenwoordig ook gek op boekenseries.

Je wil niet weten hoe vaak jongens en meisjes die vraag stellen. ‘Is het een serie?’ En vaak genoeg gaat het boek weer gewoon terug in het schap in boekwinkel en bibliotheek als het een eenling blijkt te zijn.

Hoe goed het verhaal misschien ook is.

Er zijn hordes theorieën om deze voorkeur. Jongens en meisjes dolen wellicht net als ondergetekende graag wat langer rond in de nieuwe wereld dan slechts één boek. De negatieve verklaring is dat kids niet meer willen investeren in het leren kennen van een personage. Die moeite hoef je alleen maar te steken in het eerste deel, daarna kun je op je gemak doorrollen. Energiebeheer en gemak. Want het is al erg genoeg dát je van je ouders moet lezen.

Series hebben ook een gevaar. Waar losse boeken het risico lopen op een soort van zoete teleurstelling aan het eind – ‘Ik had nog zo graag meer willen lezen over deze wereld of deze persoon’ – willen bepaalde series op een bepaald moment eigenlijk wel af zijn. Ja, het was leuk dat er meer boeken waren, maar na drie boeken was het verhaal al wel verteld. Te laat gestopt.

‘De eerste vier boeken waren leuk, daarna ging het bergafwaarts.’ De schrik van iedere seriebakker: ‘Heb het laatste deel eigenlijk niet eens meer gekocht.’

Stoppen doe je nu eenmaal het liefst op het hoogtepunt. Zodat er – ondanks die vele boeken – tóch nog sprake is van afscheidspijn.

Dat heb ik nu ook met deze column.

Mijn punten zijn eigenlijk wel een beetje gemaakt. Herhaling van zetten liggen op de loer. De hoogste tijd om weer alle schrijfenergie in mijn film- en boekwerk te stoppen en mijn Boekenkrant-400-woorden-column-pen aan de wilgen te hangen.

Mag ik u als lezer bedanken voor de tijd die u heeft gestopt in het lezen van mijn maandelijkse verhaaltjes? Ik hoop dat ik u hier en daar heb laten nadenken over Verhalen, over de kracht van Fantasie en het belang van Avontuur (alle drie met hoofdletters!). Met een beetje geluk heb ik met mijn woorden zelfs een glimlach op uw gezicht weten te toveren.

Patz PS. Nu maar hopen dat ik niet de enige ben met afscheidspijn…

Liefhebber van Planeten en Sterren, Notoir Leunstoel Avonturier, Amateur Schatzoeker, Verhalenjager en oprichter/verhalenmaker Verhalen*laboratorium CircusPatz circuspatz.com

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 18

JEUGD BOEKENKRANT TIPT HANS IS KWIJT Voor deze Boekenkrant spraken we met Erik Jan Harmens over zijn roman Pauwl. Maar deze schrijver maakt ook heel leuke kinderboeken. Zo schreef hij het mysterieuze Hans is kwijt. Hans vraagt zich af of iemand hem wel zou missen als hij zou Erik Jan Harmens, Hans is kwijt, illustraties: Elise van verdwijnen. Zijn famiIterson, Uitgeverij Moon, 112 lie heeft het namelijk pagina’s (€ 14,99) enorm druk met andere dingen. Dan lukt het Hans om echt te verdwijnen. Maar hoe kom je eigenlijk weer terug als je kwijt bent?

HET HEEL GROTE VOGELBOEK In 2012 won Bibi Dumon Tak een Gouden Griffel voor haar boek Winterdieren. Nu is er Het heel grote vogelboek, gevuld met een heleboel vogelverhalen. Waargebeurde verhalen over Mustapha de purperreiger, over zeearenden als vlieBibi Dumon Tak, Het heel gende deuren, over de grote vogelboek, Uitgeverij Lannoo, 80 pagina’s (€ 24,99) wraak van de waterral, over de kampioenste onder de zangvogels, de gemeenste onder de roofvogels, over zwanen die kunnen zingen met hun vleugels.

FRED WIL OOK NAAR SCHOOL Ons favoriete hert is terug! Ook dit derde boek over Fred staat vol even hilarische als schattige tekeningen Pépé Smit, Fred wil ook naar van Pépé Smit. Als de school, Uitgeverij De Harmoheld van het verhaal nie, 32 pagina’s (€ 14,90) een verdwaald meisje tegenkomt in het bos, ontdekt hij dat je op school van alles kunt leren. Dat wil hij ook! Met een list smokkelt het meisje Fred de klas in. Daar loopt het snel uit de hand.

OP DE VLUCHT In de kinderliteratuur zie je steeds vaker de actualiteit weerspiegeld. Zo verschijnen er steeds meer kinderboeken over vluchtelingen.

Het prentenboek Op de vlucht is wel heel bijzonder: het verhaal nodigt uit om gesprekken over én met gevluchte kinPimm van Hest, Op de vlucht, deren te beginnen. In illustraties: Aron Dijkstra, poëzie en beeld nemen Uitgeverij Clavis, 32 pagina’s de makers je mee van (€ 14,95) het beangstigende uitzichtloze van de oorlog naar een hoopvolle toekomst.

UIT 1949

Klassieker in een nieuw jasje

Dodie Smith schreef De dagboeken van Cassandra Mortmain in 1949. In het boek beschrijft hoofdpersoon Cassandra haar excentrieke en straatarme familie, met wie ze in een vervallen kasteel woont. Hun leven verandert als twee rijke Amerikaanse broers hun intrek nemen in het naastgelegen kasteel.

Door Mieke van Meer Een vader die na een wereldwijde bestseller met een writer’s block kampt, een stiefmoeder die naakt door de tuin danst, een knappe knecht die je het hof maakt en verliefd worden op de verloofde van je oudere zus: dan heb je als zeventienjarig meisje genoeg onderwerpen om over te schrijven in je dagboeken. Tel daarbij op dat de familie heel inventief moet zijn om voldoende te kunnen eten en zich fatsoenlijk te kleden, en je begrijpt

dat Cassandra Mortmain schriften vol pent met haar gedachten en gevoelens.

Cassandra is, ondanks dat ze haar onzekerheden kent als opgroeiende tiener, vrolijk van karakter. Dankzij haar beschrijvingen wandel je mee over het Engelse platteland, beleef je plezier aan haar uitje naar Londen en zie je voor je hoe ze in de gootsteen zit te schrijven. De vergelijking met Pride and Prejudice is onvermijdelijk, als de rijke, ongehuwde, Amerikaanse broers Simon en Neill Cotton komen wonen in het naburige kasteel. Cassandra refereert er zelfs aan in haar dagboek als ze schrijft over de interesse van haar zus Rose voor de broers.

Door de heldere schrijfstijl leest het verhaal gemakkelijk. Toch is het geen simpel boek. De filosofische bespiegelingen van Cassandra over thema’s als geloof en relaties geven diep-

ADVERTENTIE

gang. Net als de tegenstellingen tussen de verschillende vrouwen in het boek, zoals haar vrijgevochten stiefmoeder en haar wanhopige zus Rose.

Dat de roman zich afspeelt in de jaren dertig van de vorige eeuw is duidelijk. De kleding, de manier van reizen en een nieuw fenomeen als de grammofoon verraden de tijdgeest. De dagboeken van Cassandra Mortmain is geen ouderwetse roman. Het is nog altijd een lezenswaardig boek voor romantische (jong)volwassenen omdat het over verlangens en dromen gaat. In Engeland is het sinds 1949 niet uit druk geweest. Het zou mij niet verbazen als deze vertaling voor een kleine hype onder young adults in Nederland zorgt. Die lieve, Dodie Smith, De dagboeken slimme Cassandra is van Cassandra Mortmain, verhet waard. taling: Hannie Tijman, Uitgeverij Karmijn, 395 pagina’s (€ 19,95)

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 19

JEUGD INTERVIEW

Van kunstenaarsgroep naar schrijversfamilie Rindert Kromhout, schrijver van talloze kinder- en jeugdboeken, zoals de verhalen over Kleine Ezel, Meester Max en de avonturen van de verschrikkelijke tweeling Ellie en Nellie: wie kent hem niet? Dat hij de laatste jaren ook bekendheid heeft verworven als auteur van historische young adult-boeken, is een gelukkig toeval.

Door Janneke Blok Voor ons op tafel ligt Een Mann, Kromhouts meest recent verschenen historische roman. ‘Ik was in eerste instantie helemaal niet van plan om dit soort boeken te gaan schrijven,’ vertelt de schrijver. Dat veranderde toen hij een bezoek bracht aan het huis van Virginia Woolf en Vanessa Bell, de centrale leden van de Bloomsbury Group, een bonte verzameling Engelse kunstenaars in de eerste helft van de vorige eeuw. ‘Het huis was net een schilderij om in te wonen. Ik vond dat zo betoverend, dat ik dacht: hier wil ik iets mee!’ Uiteindelijk schreef Kromhout drie boeken over deze kunstenaarsgroep. ‘Ik vond het zo interessant en leuk om me maandenlang te verdiepen in die wereld en de literatuur, dat ik, nadat ik die Bloomsbury-trilogie klaar had, dacht: hier wil ik mee doorgaan! En gelukkig was daar Klaus Mann, van wiens werk ik al heel lang heel veel hield.’

IN DE SCHADUW VAN EEN ANDER Klaus Mann is de zoon van de beroemde Duitse schrijver Thomas Mann, die in het begin van de vorige eeuw leeft. Klaus begint zijn loopbaan als schrijver met een achterstand. Hij wordt altijd gezien als ‘de zoon van’, wat in zijn voordeel kan werken, maar wat Klaus vooral als iets vervelends ervaart. ‘Juist omdat ik de relatie tussen zoon en beroemde vader centraal wilde stellen, heb ik gekozen voor het perspectief vanuit Klaus,’ legt Kromhout uit.

‘Maar er is meer aan de hand. Het gaat niet alleen om hun relatie tot elkaar als schrijvers, maar ook om hun persoonlijke verhouding, wat ik nog veel interessanter vond.’ Thomas Mann wordt door zijn kinderen ook wel ‘de tovenaar’ genoemd, omdat hij zo’n fantastische vader voor hen was. Als Klaus echter ouder wordt, krijgt hij het gevoel dat Thomas hem niet accepteert zoals hij is. Een gesprek met zijn vader durft hij niet aan te gaan. Daarom besluit hij hem

Rindert Kromhout MARK SASSEN

boeken van en over de familie Mann.

Hij heeft ook een bezoek gebracht aan alle verschillende plaatsen die in het boek een rol spelen. ‘Klaus is iemand die zijn leven lang overal en nergens heeft gewoond,’ zegt Kromhout, die niet alleen het ouderlijk huis van Klaus in München heeft bezocht, maar ook het vakantiehuis van de familie in Bad Tölz en de stad Parijs, waar Klaus een tijd lang het leven en de liefde ontdekte. ‘Ik moet het ook voor me zien, anders kan ik het niet overtuigend neerzetten.’

Dat hij daarin is geslaagd, blijkt wel uit de vele mooie sfeerbeschrijvingen die Een Mann rijk is, zoals: ‘Het vakantiehuis stond aan de rand van een middeleeuws stadje met kleurrijke huizen en schuin oplopende, smalle straten, en was omringd door groen: oude bomen, wilde braamstruiken en golvende velden.’

Misschien zijn het wel die sfeerbeschrijvingen die Een Mann tot een roman maken ‘voor bijna-volwassen en volwassen lezers,’ zoals op de website van Kromhout staat. ‘In Rindert Kromhout, Een Mann, de boekhandel vind je Uitgeverij Leopold, 400 pagiEen Mann zowel op de na’s (€ 18,99)

een brief te schrijven. Die brief groeit uit tot de aangrijpende roman Een Mann. ‘De vorm is mijn verzinsel,’ vertelt Kromhout. ‘Maar de historische werkelijkheid is dat Klaus en zijn vader hun leven lang niet met elkaar konden praten.’

Uit veel bestaande literatuur over de familie Mann komt volgens Kromhout een vrij negatief beeld naar voren van Thomas. ‘Hij wordt vaak neergezet als een behoorlijk onaangename man, die alleen maar met zijn werk bezig was en zijn gezin hing er maar een beetje bij. Uit de egodocumenten, de dagboeken en de autobiografieën die ik ben gaan lezen, kwamen zowel Thomas als Klaus – die toch ook een ijdeltuit is – er voor mij veel sympathieker uit dan in de boeken over hen.’

Het is dan ook die sympathieke kant waaraan Kromhout meer aandacht wilde besteden.

HET SCHRIJVERSCHAP Voor het schrijven van Een Mann heeft Kromhout niet alleen literatuuronderzoek gedaan vanuit zijn prachtige werkkamer in Weesp met uitzicht op de gracht, die volstaat met

‘Ik heb geen seconde bij het lezerspubliek stilgestaan. Ik wilde dit verhaal vertellen, en wie het wil lezen, graag.’ young adult-afdeling als de afdeling voor volwassenenliteratuur,’ zegt de schrijver. ‘Maar ik heb geen seconde bij het lezerspubliek stilgestaan.

Ik wilde dit verhaal vertellen, en wie het wil lezen, graag.’ Kromhout geeft voorzichtig prijs dat hij nog niet helemaal klaar denkt te zijn met het vertellen van het verhaal over de Manns. ‘Een Mann is een zelfstandige roman, maar er ligt nog wel vrij veel stof om door te gaan. De tijd dat Hitler aan de macht komt en de Manns, de een na de ander, naar het buitenland vluchten of gejaagd worden, is ook een interessante tijd.

Ik denk dat er wel een vervolg komt.

Je weet het nooit, maar ik denk het wel.’

Stap in de wereld van het bijzonderdom

De bijzondere kinderen van mevrouw Peregrine groeiden op met de Bijzondere vertelsels.

Nu, voor het eerst in de geschiedenis, zijn tien van die verhalen gebundeld.

Ransom Riggs biedt een uniek inkijkje in de geschiedenis van het bijzonderdom.

Bijzondere vertelsels - €19,95 ISBN 978 90 448 2963 1

clavis.uitgeverij @Clavis_Books

Wij maken kinderdromen waar BK kinderlogica adv_Opmaak 1 27-03-17 10:47 Pagina 1

© INGRID VENTE

Sabine Wassenberg

Kinderlogica

Filosoferen op een multiculturele school € 16,95

‘Eigenlijk kunnen we niets weten.

We dénken het allemaal!’

– Mohammed, 11 jaar

‘De wereld is voor iedereen anders.

Als je water kookt, dan wordt spaghetti zacht maar een eitje hard.’

– David, 12 jaar W W W. L E M N I S C A AT. N L | W W W. S A B I N E WA S S E N B E R G . C O M W W W. W O N D E RW H Y. N L

S A B I N E WA S S E N B E R G

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 21

BOEKFRAGMENT

Als ik later groot ben Kleine kinderen worden groot. Vandaag willen ze hun veters strikken. Morgen smeren ze hun eigen brood. En overmorgen willen ze de wereld zien, HELEMAAL ALLEEN. Maar groot zijn is nog best lastig. Gelukkig is er ook nog iets waar ze nooit te groot voor zijn.

Lucia Emiliani en Tina Dobrajc, Als ik later groot ben, vertaling: Manon Sikkel, Uitgeverij Big Balloon, 28 pagina’s (€ 14,95) Naamloos-1 1

24-03-17 11:13

www.bigballoon.nl

Ik kom langs de winkel met taart en gebak en denk aan mijn oma.

Zij is CHEF PATISSERIE. Dat woord kende je vast nog niet.

Als ik groot ben binnen.indd 10-11

24-03-17 11:14

BOEKFRAGMENT

Op zoek naar de kapitein Halidon werd wakker en schoot overeind in de hangmat. De kapitein had allang thuis moeten zijn. Het was midden in de nacht. Waar hing hij uit?

Jakob Wegelius, Op zoek naar de kapitein, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, 128 pagina’s (€ 15,95) www.clavisbooks.com

Het was een klein en gezellig café.

In een hoek stond een platenspeler en op de planken erboven stond Ella’s hele platenverzameling. Het waren er wel honderden, dacht Halidon. Aan de andere wand ging het bloemetjesbehang bijna helemaal schuil achter alle ingelijste foto’s van Amerikaanse jazzsterren die Ella had opgehangen. Wie ernaar vroeg, trakteerde ze op lange verhalen over de mensen op de foto’s. Ze wist alles over de beroemde bands uit New Orleans en Chicago. Al was ze er zelf nooit geweest.

Ella kwam weer terug met chocolademelk en koffiebroodjes op een dienblad.

‘Dank u wel,’ zei Halidon, en hij nam een slokje van de hete chocolademelk.

‘De kapitein was hier vanavond ook,’ zei Ella toen ze al een poosje stil waren geweest. ‘Maar dat is alweer uren geleden. Naar hem ben je op zoek, toch?’

Halidon dronk van zijn chocolademelk zonder te antwoorden.

Ze zaten weer even zwijgend tegenover elkaar. Ella zette een andere

plaat op.

‘We hadden het over dromen,’ zei ze toen. ‘Over toekomstdromen, bedoel ik. De kapitein vertelde dat hij ooit theaterdirecteur is geweest. Dat wist ik niet. Stel je voor, een echt theater!

Ik denk dat er heel wat mensen zijn die daarvan dromen.’

Halidon knikte.

‘En jij was een van de artiesten,’ zei Ella met een glimlach. ‘Dat vertelde hij ook. Hebben jullie elkaar zo leren kennen?’

Halidon knikte weer.

Ella keek hem aan alsof ze wachtte tot hij iets zou zeggen. Toen het stil bleef, zuchtte ze en zei: ‘Ik heb er altijd van gedroomd om naar Amerika te gaan. Alle beroemde jazzcafés te bezoeken. En alle grote sterren te ontmoeten! Eén keer in mijn leven.

Dat zou wat zijn. De kapitein zei dat ik morgen meteen een vliegticket moest kopen. Je moet je dromen najagen, zei hij.’

Ella liet haar hoofd op haar hand rusten.

‘Maar ik weet het niet, hoor. Wat vind jij?’

Halidon haalde zijn schouders op en nam een grote hap van zijn koffiebroodje.

‘Misschien heb je gelijk,’ zei Ella. ‘Ik kan maar beter hier blijven. Zo’n lange reis is niet niks. En wat zou ik verdrietig zijn als ik weer terugkwam! Dan was Amerika al achter de rug. Waar moet ik dan nog van

dromen?’

Halidon dronk zijn beker leeg en stond op. ‘Bedankt voor de chocolademelk en het broodje,’ zei hij.

‘Neem er maar een paar mee naar huis,’ bood Ella aan. ‘Dan kun je de kapitein trakteren als hij thuiskomt.’

Ze stopte een paar warme koffiebroodjes in een zakje, en Halidon bedankte haar nog een keer. Op de drempel draaide hij zich om en vroeg: ‘Waar denkt u dat de kapitein is?’

‘Ik denk dat hij ergens plezier aan het maken is,’ zei Ella geruststellend.

‘Maak je maar geen zorgen. Beloof je me dat je nu naar huis zult fietsen?

Straks vat je nog kou.’

Halidon knikte en deed de deur achter zich dicht. Ella stond voor het raam en keek toe terwijl hij de koffiebroodjes in zijn jaszak stopte.

Toen stapte hij op zijn eenwieler en reed de straat uit.

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 22

NON-FICTIE BOEKENKRANT TIPT KINDERLOGICA Voor de BKFilosofie spraken we met Sabine Wassenberg, die als filosofiejuf op multiculturele basisscholen in Amsterdam-West werkt.

Ze praat met haar leerlingen over grote vragen en gaat taboes niet uit de weg. En wat blijkt? De logica van deze kinderen is vaak helderder en directer dan menig debat in de grotemensenwereld.

Sabine Wassenberg, Kinderlogica. Filosoferen op een multiculturele school, Uitgeverij Lemniscaat, 232 pagina’s (€ 16,95)

SOCRATES, MAAK MUZIEK! Voor Socrates staat muziek gelijk aan het zoeken naar harmonie. In dit boek laat Jos Kessels zien dat deze muzikale benadering een zinvolle aanvulling is op ons normale wereldbeeld. Of het nu gaat om een muziekstuk van Bach, het werk van Jos Kessels, Socrates, maak andere grote geesten, muziek!, Uitgeverij Boom, zoals Immanuel Kant, 312 pagina’s (€ 25,00) Thomas Mann of Piet Mondriaan, of om een gesprek met familie of collega’s: steeds staat het vinden van harmonie centraal.

MARLI HUIJER

Uittredend Denker des Vaderlands In Leve de publieksfilosofie! blikt Marli Huijer terug op haar tweejarige termijn als Denker des Vaderlands en reflecteert zij op het typisch Nederlandse fenomeen publieksfilosofie: ‘filosofische gedachten, theorieën en boeken voor een breed en gevarieerd publiek toegankelijk te maken.’

Volgens Huijer is de populariteit van filosofie in Nederland uniek. We hebben filosofische tv-programma’s, radioshows, krantenrubrieken, boe-

kenclubs en april is traditioneel de Maand van de Filosofie. Veel filosofen zijn blij dat zij een breder publiek kunnen aanspreken, al ligt altijd het gevaar van vervlakking op de loer. In het boek stelt ze dan ook vragen als: welke taken, verantwoordelijkheden of verplichtingen heeft de publieksfilosoof?

Over welke middelen kan hij of zij beschikken om het vak op een goede manier te beoe-

fenen? En in hoeverre doet de persoon van de publieksfilosoof ertoe? Als hoogleraar publieksfilosofie en voormalig Denker des Vaderlands weet Marli Huijer namelijk als geen ander hoe ingewikkeld de rol van de publieksfilosoof is.

Marli Huijer, Leve de publieksfilosofie! Uitgeverij Boom (€ 14,90)

Benieuwd geworden naar dit boek? Deze april recenseert onze redacteur Ira Pronk Leve de publieksfilosofie! voor onze website.

TINDER

SCHIZOFRENIE Waanzin spreekt tot de verbeelding en schrikt af. Maar wat is waanzin? De handboeken psychiatrie vatten hem op als een defect, een tekort. Paul Moyaert gooit het over een andere boeg. In het spoor van de Franse filosoof Gilles Deleuze verkent hij de waanzin Paul Moyaert, Schizofrenie. vanuit zijn eigen kracht, Een filosofisch essay over vanuit zijn vermogen waanzin, Uitgeverij Vantilt, 160 pagina’s (€ 19,95) zich te organiseren binnen het kader van de problematiek die hem bestookt. Hij zoekt dus niet naar de oorzaak, maar concentreert zich op de vraag: wat is waanzin?

HET AJAX-DILEMMA Wat kunnen we doen om een bedrijf, een organisatie, een samenleving duurzaam en gezond te houden? De Amerikaanse filosoof Paul Woodruff onderzoekt deze vraag aan de hand van de beroemde wedstrijd tussen Ajax en Odysseus, waarin bepaald werd wie de Paul Woodruff, Het Ajaxmeest waardevolle dilemma, vertaling: Jan Vorsoldaat in het Griekse stenbosch, Uitgeverij Lemniscaat, 240 pagina’s (€ 19,95) leger was. Aan de hand van dit verhaal maakt Woodruff duidelijk hoe belangrijk eer, loyaliteit en erkenning zijn en hoe ingewikkeld het kan zijn voor een leider om rechtvaardig te zijn.

Liefdesmedium uit vervlogen tijden Hoe vind je de liefde van je leven zonder Tinder of datingwebsites? Wetenschapsjournalist Mark Traa geeft in Steeds blijf ik u beminnen een interessant inkijkje in het liefdesmedium van weleer: de krant.

Door Nicole van der Elst Tegenwoordig kijkt niemand er meer van op als je uitweidt over je online datingavonturen, of je laatste verovering uit de kroeg.

Je zou haast vergeten dat het honderd jaar geleden onmogelijk was om zomaar op iemand af te stappen, en openbaar flirten was helemaal uit den boze. Moest je dan simpelweg genoegen nemen met een liefje uit de nabije omgeving?

Per toeval stuitte Traa op het medium waarmee mensen aan dit strikte liefdesspel probeerden te ontsnappen. In oude kranten vond hij een aantal advertenties en liefdesoproepen. Een nieuwe verslaving

vooral de clandestien geregelde afspraakjes en wanhopige liefdeskreten in het oog. ‘U.U. Kom laatste; 16de. Haal mij niet af; zet deur op kier; brand geen licht in gang. Heerlijk vooruitzicht.’ Of: ‘Snoes! Slechts een brief! Ge zijt toch niet ziek of van gedachten veranderd? Laat mij toch niet langer in pijnlijke onzekerheid Traa geeft in zijn inleiding al aan en schrijf eens spoedig.’ dat na het lezen van zo’n oproepje, De berichtjes die Traa heeft verzaje fantasie meteen met je op de loop meld, bieden dus een rechtstreeks gaat. Wat is er aan een berichtje inkijkje in de liefdesperikelen van voorafgegaan? En hoe zou het zijn onze voorouders. Mij doen de oproeafgelopen? Het is niet zo vreemd dat pen vooral terugverlangen naar deze vragen steeds komen bovendrij- een tijd waarin mensen nog moeite ven, vooral bij algemene berichtjes staken in het edele liefdesspel. Zouals deze: ‘de jongedame, die vrijdagden zij hebben kunnen vermoeden middag omstreeks 3 uur dat we tegenwoordig een boekwinkel op het met een enkele klik of Damrak inging en toen swipe mensen af- of een heer ontmoette, die goedkeuren? Geluker uitkwam en omkeek, kig kunnen we met vraagt of die heer genedit boekje, tussen het gen is nader kennis te scrollen op de datingmaken.’ Zouden deze pagina’s door, af en twee elkaar gevonden toe ontsnappen naar hebben? de datingperikelen uit Naast het in contact vervlogen tijden.

Mark Traa, Steeds blijf ik u komen met die ene leuke beminnen, Uitgeverij Meulenman of vrouw, springen hoff, 120 pagina’s (€ 12,50) was geboren. Al snel zocht hij naar meer oproepen van mensen die op deze manier hun levensgezel zochten, of een berichtje plaatsten om heimelijke ontmoetingen te regelen.

De meest opmerkelijke, grappige en ronduit liefdevolle zijn gebundeld in Steeds blijf ik u beminnen.

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 23

PUBLIEKE OPINIE

Marc Josten

Hoe komt een mening tot stand?

HUMAN/TJEBBE VENEMA

De Tweede Kamerverkiezingen zijn net achter de rug.

Heb jij bij het bepalen van je stem vooral gekeken naar de feiten of heb je je laten leiden door de meningen van alle andere Nederlanders, oftewel de publieke opinie?

Door Nora van Ouwerkerk De publieke opinie is de rode draad in Weerwoord. In dit boek neemt Marc Josten, hoofdredacteur van omroep Human, de lezer mee in dit actuele thema. Aan de hand van het werk Public Opinion van de Amerikaanse journalist Walter Lippmann, die zich al een eeuw geleden met de publieke opinie bezighield, laat Josten zien waar we onze informatie vandaan halen en hoe we met deze informatie tot een weloverwogen inzicht

kunnen komen.

Volgens Lippmann bestaan er verschillende stappen in het vormen van een publieke opinie, de zogenaamde ‘publieke-opiniecyclus’.

Eerst wordt de informatie geselecteerd, vervolgens wordt dit verwerkt en wordt er een mening gevormd.

Tot slot komen al deze meningen samen en vormen zij de publieke opinie. Lippmann stelt dat mensen tijdens dit proces fouten kunnen maken, omdat ‘de beelden in de hoofden van mensen niet overeenkomen met de werkelijkheid, waardoor ze eenvoudig te manipuleren zijn, en waardoor de volkswil vaak op onjuiste aannames is gebaseerd, wat op zijn beurt weer slecht beleid veroorzaakt.’

Als voorbeeld geeft Josten de moord op Marianne Vaatstra uit 1999.

Omdat haar keel was doorgesneden, en Nederlanders het beeld hebben dat hun landgenoten geen kelen doorsnijden, werd de schuld bij het dichtbijgelegen asielzoekerscentrum

gelegd. In 2012 kwam echter aan het licht dat een Fries de daadwerkelijke dader was.

Naast de moord op Marianne Vaat-

Marc Josten, Weerwoord. De publieke opinie, Uitgeverij De Geus, 224 pagina’s (€ 19,99)

stra gebruikt Josten in Weerwoord een scala aan andere interessante voorbeelden. Zo schenkt hij rijkelijk aandacht aan het Duitsland van de twintiger en dertiger jaren en laat hij zien hoe de publieke opinie toentertijd in het voordeel van de nazi’s werd gevormd. De opkomst van de populist Pim Fortuyn, de Europese eenwording en de turbulente zwartepietendiscussie blijven ook niet onbesproken. Deze veelzijdige onderwerpen verweeft Josten op een heldere manier door zijn betoog.

Sinds de tijd van Lippmann is er veel veranderd in de publieke opinie.

Tegenwoordig zorgen sociale media, internettrollen en nepnieuws ervoor dat het selecteren van op feiten gebaseerde informatie bemoeilijkt wordt. Josten ziet hierin een duidelijk gevaar voor de publieke opinie; zijn Weerwoord is een poging om ons bewust te maken van deze journalistieke crisis.

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 24

NON-FICTIE INTERVIEW

‘Soms is de waarheid te bizar voor woorden’ Als de werkelijkheid ongeloofwaardig wordt, kan de schrijver er niets mee.

Daarom moet je weglaten wat te bizar is voor woorden, vindt journalist en schrijver Frank Westerman.

voegde dan alleen interessant voor degenen die een band hebben met het Drentse land? Nee, want de schrijver is een begaafd verteller en hij laat met verschillende reportages zien dat spannende, boeiende, komische en tragische gebeurtenissen zich niet alleen voordoen in een ver land. ‘Toen ik in Wageningen tropische cultuurtechniek studeerde, was Door Cees van Dijk voor ons alleen wat aan de andere ‘U kunt zo prachtig ver- kant van de wereld gebeurde intetellen,’ zegt de bejaarde ressant. Onzin natuurlijk, want de dame die Frank Wester- drama’s spelen zich ook vlakbij af.’

Westerman doelt daarbij op de man hartelijk de hand moord op de Wageningse Marian schudt in de boekwinHeij, die jarenlang een boekwinkel kel in Assen. Zij is niet runde in het centrum van Wageninde enige die zich vergen. Totdat zij viel voor een man die heugt op wat er komen gaat. Op de uiteindelijk haar moordenaar werd. klapstoelen zitten enkele tientallen Ook voor deze zaak is er aandacht toehoorders die niet alleen fervent in zijn boek. ‘Zij was de spil in alles lezer van Westermans boeken zijn, wat er in Wageningen en omgemaar de schrijver ook graag horen ving op het literaire vlak gebeurde. praten. Voor Westerman is Assen Marian formeerde boekenclubs en bekend terrein. Hij is geboren in organiseerde lezingen. En toen was Emmen en opgegroeid in de Drentse ze dood.’ hoofdstad.

In Het land van de ja-knikkers beschrijft Westerman beeldend het In zijn nieuwe bundel In het land drama rond de vermoorde boekhanvan de ja-knikkers beschrijft hij delaar. Hij praat met onder andere verschilde mensen die haar lende gebeurtenissen van nabij hebben zien waarin de Nederlandse veranderen van een Aardolie Maatschappij gepassioneerd boeeen hoofdrol speelt. Het kenliefhebber tot een bedrijf dat olie en gas MERLIJN DOOMERNIK vrouw die door steeds wint en in Groningen zo minder mensen in haar schrijver, omdat zij zo ongeloofwaaronder vuurt ligt, was in dig kan zijn.’ omgeving werd begrehet Drenthe van WesterLang heeft hij geaarzeld om stukpen. Zijn reportage mans jeugd alom aanken die hij elders had gepubliceerd, leest als een thriller wezig. ‘Ik ben een NAMof die eerder buiten de boot waren waarvan de lezer naukind,’ zegt hij terugdengevallen, alsnog in een boek te bunwelijks beseft dat het kend aan die tijd. In zijn delen. ‘Met een doos met knipsels en gaat om een beschrijgeboortedorp Emmen fragmenten toog ik naar mijn uitving van de rauwe stond vrijwel alles in het Frank Westerman, In het land gever die er een zomerse week aan werkelijkheid. teken van het bedrijf. van de ja-knikkers, Uitgeverij besteedde om een eerste selectie te ‘Vaak is die werkeIn het nabijgelegen Querido, 272 pagina’s maken. Vervolgens kozen wij samen lijkheid te bizar voor Schoonebeek drukten (€ 18,99) artikelen uit die een zekere samenwoorden,’ zegt Wesin de naoorlogse jaren hang hebben. Je kunt niet zomaar terman. Als voorbeeld noemt hij NAM-medewerkers op bijna alles eerder geschreven stukken op een de boortoren die, toen er van alles hun stempel. Zwarte kevers, de stapel leggen, er een nietje doorheen bedrijfsauto’s van de oliemaatschap- misging, geheel door de aarde werd verzwolgen. Alles in de naaste omge- slaan en er een kaftje omheen doen,’ pij, domineerden het straatbeeld. vindt Westerman. ‘Bundelen van Buitenlanders hingen aan de bar van ving van het gevaarte verdween in artikelen in een boek is meer dan een krater die een doorsnede van het plaatselijk café, er verrees een dat.’ overdekt zwembad en een boortoren ruim tweehonderd meter bereikte.

Nog steeds is het gevaarte begraven werd een bezienswaardigheid die de in de Drentse bodem. ‘Alleen de cara- In het najaar van 2016 werd Westermoeite waard was om er een dagje man als eerste auteur van literaire van van de bewaker overleefde het uit aan te besteden. reportages benoemd tot gastschrijdrama,’ herinnert de auteur zich. ‘Ik Als Westerman vertelt over de ver aan de Universiteit van Leiden. houd van de ironie van de werkeperiode waarin de oliewinning in ‘Anders dan je zou denken, zat ik lijkheid, maar tegelijk is die werkeDrenthe voor zoveel ingrijpende daar niet in een kamertje gebogen lijkheid vaak onbruikbaar voor de veranderingen zorgde, hangen de toehoorders aan zijn lippen. Niet zo verwonderlijk, want onder hen bevinden zich, naast de vader van de FRANK WESTERMAN schrijver, ook andere oud-werknemers van de NAM. Als we tijdens een Na zijn studie aan de Landbouwuniversiteit Wageningen vertrok Frank korte pauze met de mannen en vrou- Westerman (1964) naar de Andes in Peru waar hij een jaar woonde. Hij wen van toen praten, bevestigen zij schreef onder andere voor Het Parool en de Volkskrant, werkte als verslaghet beeld dat Westerman schetst: ‘Ja, gever voor NRC Handelsblad en was correspondent in Moskou en Belgrado. zo was het.’

Hij verbleef in Roemenië kort voor de val van Nicolae Ceausescu en als eniIs het boek dat Westerman onlangs ge Nederlandse journalist deed hij verslag van het drama dat zich in Srebraan zijn omvangrijke oeuvre toeenica afspeelde. Zijn eerste boek, De Brug over de Tara, verscheen in 1994.

Frank Westerman

‘Ik houd van de ironie van de werkelijkheid, maar tegelijk is die werkelijkheid vaak onbruikbaar voor de schrijver, omdat zij zo ongeloofwaardig kan zijn.’ achter mijn werktafel om te schrijven, maar om college te geven.’

In vier openbare ‘anatomielessen’ ontleedde hij de literaire reportage tot op het bot. Met zijn gast- en hoorcolleges trad Westerman in de voetsporen van 31 illustere voorgangers, allemaal fictieschrijvers, waaronder Gerard Reve. ‘In mijn repliek aan Reve beaamde ik dat je als schrijver soms dingen weg moet laten,’ benadrukt Westerman. ‘Ook als reportageschrijver maak ik keuzes.

Michelangelo zei het al, het beeld is er. Je hoeft het alleen maar te bevrijden uit het marmer. Dat is precies wat ik doe.’

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 25

GEEN VERSPILLING MEER!

Creatief je koelkast legen Empty the Fridge van de Vlaamse blogger Jennifer Schleber geeft je ‘meer dan 100 restjesrecepten, bewaartips en tricks om het meeste uit je koelkast te halen.’ Zouden beschimmelde bakjes couscous en verschrompelde paprika’s dan nu echt tot het verleden behoren?

Door Anouk Abels Volgens Schleber verspillen Vlaamse huishoudens in totaal 564 miljoen euro per jaar aan voedsel. Dat kun je veranderen door bewust inkopen te doen, het voedsel op de juiste manier te bewaren en aan de slag te gaan met overgebleven ingrediënten en restjes, aldus de blogster. Empty the Fridge is een handig naslagwerk dat je daarbij helpt. Je leert hoe lang bepaald voedsel te bewaren is en hoe je verlepte en zachte producten weer fris en krokant maakt; welke producten je boven en onder in de koelkast moet leggen; en hoe je zelfs de allerrijk ingrediënt op de lijst; jij, maar laatste restjes chocopasta, honing voornamelijk ook de inhoud van je en jam omtovert tot chocolademelk, koelkast bepalen hoe het eindresuldressing en cakeglazuur. taat er echt uit komt Erg leuk is Schlebers ‘ijste zien. Er zijn veel blokjesmethode’: vries recepten, bijvoorbeeld fruit, yoghurt, saus of voor hummus en pesto, kruiden in om later te waarbij je eindeloos gebruiken. Ook wijn kun kunt variëren met je in blokjes invriezen, de ingrediënten. Aan om later te gebruiken in de andere kant laat de risotto of een drankje.

Schleber zien dat één Empty the Fridge staat product een hoop vervol recepten waarbij schillende gerechten Schleber verfrissend op kan leveren: met Jennifer Schleber, Empty the genoeg de nodige creabananen kun je smooFridge. Meer dan 100 restjestiviteit van haar lezers thies, soep en omeletrecepten, bewaartips en tricks verwacht. Vaak staat er ten maken, terwijl oud om het meeste uit je koelkast simpelweg ‘groenten’ brood te veranderen te halen, Uitgeverij Van Haleof ‘fruit’ als belangis in parmezaan, chips wyck, 180 pagina’s (€ 19,99)

en crostini’s. En restjes? Die kun je ook prima verwerken tot nieuwe maaltijden en snacks. Zo wijdt Schleber een heel hoofdstuk aan wat te doen met overgebleven pasta en pastasaus.

Het is echter wel de vraag of Empty the Fridge de interesse opwekt van het brede publiek. Dat heeft te maken met het feit dat Schleber niet alleen voedselverspilling wil tegengaan, maar zich ook richt op verantwoord eten. Er staan koekjes in, maar die zijn wel suikervrij; er is een recept voor pizza, maar dan wel eentje met een (beduidend minder lekkere) polentabodem. Of zo’n dubbel streven aanslaat, durf ik niet met zekerheid te zeggen. Toch hoop ik

Schleber laat zien dat één product een hoop verschillende gerechten op kan leveren. dat Empty the Fridge een hit wordt, want het is een bijzonder nuttig, vrolijk en inspirerend boek, dat je tot nadenken stemt over je manier van leven. Ik kan weinig andere kookboeken bedenken die dat weten klaar te spelen.

LIFESTYLE

Een duurzaam leven De titel van Marieke Eyskoots boek vat de inhoud perfect samen. Dit is een goede gids voor een duurzame lifestyle is een omvangrijke boek met veel praktische tips over duurzaamheid.

Door Zofeyah Braam

Marieke Eyskoot, Dit is een goede gids voor een duurzame lifestyle, Keff & Dessing Publishing in samenwerking met Uitgeverij Boekerij, 336 pagina’s (€ 20,00)

Voor Marieke Eyskoot betekent duurzaamheid vooral: ‘met respect voor mensen en onze omgeving’. Ze beperkt zich in haar boek dan ook niet tot het geven van duurzame tips op één bepaald gebied. Zo geeft ze onder andere advies over het kopen van

kleren, vervoer, voeding, huidverzorging en duurzaam vakantie vieren.

Daarnaast gaat ze in op de vraag of de mensen die het product hebben gemaakt, wel eerlijk worden behandeld. Ook onderwerpen als zelfbeeld, gelijke rechten en diversiteit komen aan bod.

Eyskoot geeft aan het boek te hebben geschreven als een magazine, en zo voelt het ook. Het boek is onderverdeeld in zes grote blokken: kleding & accessoires, verzorging, eten, wonen en werken, vrije tijd en weten. Het is op een prettige, persoonlijke manier geschreven en wisselt steeds af tussen langere stukken tekst, kortere blokjes met informatie, quotes, lijstjes en interviews met mensen uit verschillende industrieën die duurzaam proberen

te werken en leven. Dit is een goede gids voor een duurzame lifestyle is dus niet het soort boek dat je in één adem van kaft tot kaft uitleest.

Omdat je de hoofdstukken niet in een bepaalde volgorde hoeft te lezen, kun je wel meteen doorbladeren naar het onderwerp dat je het meest interessant vindt. Misschien is dat ook beter, want er is zoveel informatie in het boek opgenomen dat het een overweldigende leeservaring zou worden.

Door deze structuur is het soms een tikkeltje lastig om alle tips op een rijtje te zetten. Zo is er in het boek een lijst met stoffen opgenomen die je liever niet in je huidverzorgingsproducten wilt hebben zitten.

Aan deze lijst is de opmerking toegevoegd dat dit een verkorte versie

is en dat er een completere lijst op het internet te vinden is. Later in het hoofdstuk wordt er echter nog iets anders genoemd dat niet in je huidverzorging moet zitten. Je moet dus een klein beetje puzzelen om een volledig overzicht te krijgen.

Dit is een goede gids voor een duurzame lifestyle is zeker de moeite van het lezen waard. Als je graag duurzaam wilt leven maar niet goed weet hoe, bevat dit boek op allerlei gebieden startpunten en ideeën, die ook nog eens op een leuke manier worden aangeboden. Er is veel informatie, maar het idee dat steeds terugkomt, is dat je niet alles hoeft te doen: ‘Begin met wat je te doen lijkt, en take it from there.’

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 26

BOEKFRAGMENT

De Kids op Appetite Bestsellerauteur David Arnold schreef een geweldig boek met onvergetelijke personages. De Kids of Appetite is een tragikomedie over eerste liefde en allesvernietigend verlies.

David Arnold, De Kids of Appetite, vertaling: Elise Kuip, Blossom Books, 344 pagina’s (₏ 17,99) www.blossombooks.nl

Ik kon mezelf wel voor mijn kop slaan dat ik mijn telefoon thuis had laten liggen, ook al wist ik niet wie ik gebeld zou hebben, of waarom precies. Er was iets geruststellends aan de gedachte dat je maar een telefoontje bij iemand vandaan was, zeker gezien mijn huidige locatie.

Maar ik was haastig vertrokken, volgens het klokje op mijn iPod minder dan een uur geleden, als dat mogelijk was, met maar ĂŠĂŠn gedachte: mijn vader moest daar weg. Deze gedachte was veranderd in het nogal shakespeareaanse idee om zijn overblijfselen in de Hackensack te strooien, zodat hij voor altijd in vrede zou rusten bij de Ling, en zou zijn bevrijd van de rampzalige gebeurtenissen die de komende maanden (en jaren?) ongetwijfeld tussen de tragische restanten van Huize Benucci zouden plaatsvinden. Maar toen, aan de oever van de rivier, met de stijgende sopranen in mijn oren, had ik de urn opengemaakt. En daarin had ik dingen aangetroffen die ik niet had verwacht.

Stel je eens voor: van de miljarden

naar de jonge Doris.

Jonge ouders, jonge liefde.

Dat soort geluk kon ik me nauwelijks meer herinneren, dat soort geluk voelde onbekend en ver weg, als Singapore. Ik wist dat mensen naar Singapore reisden en dat er een heleboel mensen woonden. Ik had Singapore op kaarten, op wereldbollen, op televisie gezien. Singapore moest dus wel echt bestaan, ook al was ik er nog nooit geweest en had ik geen flauw idee hoe ik er in godsnaam moest komen.

Dit geluk was net als Singapore.

Naast de foto was er nog iets wat deze urn anders maakte dan alle andere urnen. Een open, blanco envelop. Er stond geen afzender of ander stempel of teken op. Ik haalde er een velletje gelinieerd papier uit, vouwde het open en las...

mensen op Aarde is er maar ĂŠĂŠn om wie je geeft, iemand waar je mee samenwoont en van wie je houdt; die persoon overlijdt en wordt verbrand in miljarden microscopisch kleine stukjes, en die miljarden stukjes worden weer in ĂŠĂŠn bak geveegd.

Van miljarden naar ĂŠĂŠn, van ĂŠĂŠn naar miljarden, van miljarden naar ĂŠĂŠn. Soms denk ik dat liefde echt wordt bepaald door getallen.

Nu, in de schaduwen van de bungelende varkenskarkassen, staarde ik naar paps urn, trok het tape eraf, tilde het deksel op en ging naar mijn Land van Niets...

HĂŠ pap. Heb je daarbinnen nog iets nodig?

Nee hoor, V, zou mijn vaders as zeggen.

Alles okĂŠ?

Ja hoor, V. Goed zo. Slaap lekker.

Slaap lekker, V. Voor zover ik wist zat er in een normale urn alleen maar as. In dat geval was dit geen normale urn. Want: in mijn vaders urn zat niet alleen as, maar ook een plastic zakje met een foto erin. Een oude polaroidfoto van mijn ouders, met hun frisse, enthousiaste en jonge gezichten. Ze stonden op een hoog gebouw, op het dak van een wolkenkrabber met op de achtergrond de skyline van New York.

De jonge Doris glimlachte naar de camera. De jonge Bruno glimlachte

BOEKFRAGMENT

Toevalsdieren De toevalsdieren werden het eerst gesignaleerd op de achterpagina van de Volkskrant. Nu kunt u in boekvorm kennismaken met fascinerende wezens als de bonsailifant, de peuling en de loopsvogel. Alle feiten worden in dit naslagwerk op overzichtelijke wijze aan u gepresenteerd, inclusief juicy details en bonusweetjes.

% (Erinaceus cauda est) Frank van Roessel en Mara van Vlijmen, Toevalsdieren, Uitgeverij De Harmonie (â‚Ź 17,90) www.deharmonie.nl

% ! " # $

" # % $ " $ $ $ # # ! # " #

De tarrèlegel heeft stekels die eindigen in een klein mintgroen kelkje waar de egel vocht in vasthoudt. Mannetjes en vrouwtjes zijn terstond te onderscheiden aan hun snuitjes; mannetjes hebben een krachtige lange snuit die uitloopt in een sierlijk sliertje, vrouwtjes hebben daar een soort leeggelopen ballon.

Tarrèlegels blijven hun hele leven bij elkaar, hun staarten vervlechten zich op den duur waardoor scheiding ook niet meer mogelijk is. De egels paren met zichtbare tegenzin eens in de twee jaar en krijgen dan gemiddeld 2,3 jongen. Tarrèlegels zijn aseksueel, maar voelen wel de natuurlijke plicht om de soort in stand te houden. !

Geen.

" " # ! # " " # & "

(Erinaceus cauda est)

12

13

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 27

BOEKFRAGMENT

Kinderlogica Sabine Wassenberg is al tien jaar lang filosofiejuf op multiculturele basisscholen. Ze praat met haar leerlingen over grote vragen en gaat taboes niet uit de weg.

Sabine Wassenberg, Kinderlogica. Filosoferen op een multiculturele school, Uitgeverij Lemniscaat, 232 pagina’s (€ 16,95) www.lemniscaat.nl

Zijn we allemaal gelijk?

‘Jaaaaa’, galmen kinderen in koor.

Enkelen krijgen geen ja uit hun strot, want argumenten groeien zienderogen in hun gedachten. Een paar vingers schieten de lucht in, want ze weten: nu gaat de juf vragen waarom wel of waarom niet.

‘Wie denkt: Nee, we zijn niet gelijk?’

En ik wijs een vinger aan die overeind blijft.

Youssra zegt voorzichtig: ‘We zijn niet gelijk, want je hebt bijvoorbeeld een koning en die is niet gelijk.’

‘Niet gelijk aan…?’ vraag ik.

‘Niet gelijk aan ons’, vult ze aan. Ik kijk haar aan met vragende ogen.

‘Ons… mensen.’

‘Burgers!’ helpt David haar.

‘Wat is er dan niet gelijk?’ vraag ik.

‘Nou, een koning is heel rijk. Hij woont in een paleis’, zegt Chaima.

‘Is dat het? Is het verschil tussen ons en de koning dat hij rijk is?’

‘Nee’, weet Manal, ‘dat is niet het enige. Hij is ook zeg maar meer belangrijk.’

‘En hij hoeft niet te werken!’ roept Abdelrachman, dwars door de klas.

‘Wat is er allemaal nog meer

ongelijk?’

Een waterval van verschillen komt los en ik maak een lijst op het bord.

Arm en rijk, slim en dom, huidskleur, oud en jong, groot en klein, mooi en lelijk, man en vrouw, verschillende religies, verschillende culturen.

Dan vraag ik ze: ‘Maar hoe komt het nou dat de meeste van jullie riepen dat we wél gelijk zijn, terwijl we hier een waslijst aan ongelijkheden hebben?’

Het is even stil.

Dan steekt Marlies haar vinger op.

‘Juf, kunt u zeggen wat u bedoelt met de vraag: Zijn we allemaal gelijk? Want aan de ene kant bedoelen we met gelijk dat ieder mens een mens is. Maar aan de andere kant zijn we ook allemaal anders!’

Zonder dat iemand een woord zegt, is het voelbaar dat iedereen het roerend eens is met deze slimme opmerking.

Dan kom ik met het woord gelijkwaardigheid op de proppen. Meestal komen ze daar zelf niet mee, maar het maakt wel het verschil in deze discussie. ‘Dus’, vraag ik, ‘zijn we dan wel helemaal gelijkwaardig, zelfs al hebben we al die verschillen?’

Weer galmt een groepje dat denkt het juiste antwoord te raden: ‘Jaaaaaa’, maar weer zijn er enkelen die dieper nadenken.

‘Nou’, begint Joy, ‘eigenlijk wel, maar ook weer niet. Want iemand die rijk is, kan veel meer kopen en iemand

die heel arm is, gaat misschien wel dood van de honger! En bijvoorbeeld een koning kan veel meer met zijn leven doen dan u of ik.’

Ik gooi er een gedachte-experiment in om te testen of een koning gelijkwaardig is aan een gewone burger.

‘Stel je voor: er is oorlog. Er worden bommen gegooid. Er is één schuilkelder en die heeft plaats voor maar één persoon. Er zijn twee mensen in de buurt: de koning en een meisje van twaalf. Wie mag erin?’

‘De koning. Want als hij doodgaat, is het hele land verdrietig’, redeneert Mohammed. ‘En bij het meisje alleen haar familie.’

‘Maar eigenlijk is het oranje’, zegt Pieter terwijl hij zijn oranje stembordje toont, ‘want eigenlijk ook wel het meisje.’

‘Waarom het meisje?’ vraag ik.

‘Omdat zij haar hele leven nog voor zich heeft’, antwoordt Stefanie.

‘Of toch de koning, want daar is er maar één van’, zegt Felicity.

‘We kunnen niet kiezen’, zegt Chaima. ‘Eigenlijk mogen ze allebei.’

George en de onbreekbare code George en de onbreekbare code is deel vier in de Georgeserie, geschreven door de wereldberoemde natuurkundige Stephen Hawking en zijn dochter Lucy. Behalve een superspannend avontuur, bevat het boek heel veel informatie over de ruimte en prachtige kleurenfoto’s.

Stephen en Lucy Hawking, George en de onbreekbare code, Uitgeverij Kluitman, 272 pagina’s (€ 14,99) www.kluitman.nl

‘Je doet het niet, hoor!’ George geloofde niet echt dat ze in een onbekende krater zou springen, maar toch... Hij wilde zeker weten dat ze het niet zou doen. ‘Straks krijg

ik je er niet meer uit.’ Opeens voelde hij een trilling, alsof het ergens in de verte donderde.

‘Voelde jij dat ook?’ vroeg hij aan Annie. Ze knikte. Toen voelde hij een sterkere trilling, recht onder zijn voeten, alsof het uit de barst in de oppervlakte kwam. ‘Kosmos?’ vroeg hij. Maar de supercomputer gaf geen antwoord en de stilte gaf George een onprettig gevoel.

Annie keek voor de zekerheid met Ebots blik in de werkkamer van haar vader. ‘Op Aarde is niks aan de hand,’ zei ze. ‘Kosmos staat gewoon op tafel en Ebot houdt de deur in de gaten. Kosmos zou gewoon moeten reageren.’

‘Kosmos!’ probeerde George opnieuw. ‘Weet je zeker dat je ons naar een veilige locatie hebt gebracht?’

De grond rommelde weer onder hun voeten, en ze botsten tegen elkaar aan. Even kon George zich helemaal niet bewegen en was het alsof hij net zo vastzat als Annies camera.

Pure angst nagelde hem aan de grond. Hij keek om zich heen of ze konden ontsnappen, maar er was geen spoor van de doorgang meer te bekennen, en ze konden niks doen, behalve...

‘Rennen!’ Annie greep George bij zijn arm en trok hem zo snel als ze kon met zich mee. Hij begon zijn benen

te bewegen – opgeschrikt door de dwingende stem in zijn oor. ‘Kom op, George! Ik kan je toch niet dragen!

We moeten rennen – sneller!’

Eindelijk renden zijn benen weg van de plek waar Kosmos hen naartoe had gebracht, en waar de grond nu heen en weer schudde en alles wankelde.

stig sloeg ze haar handen voor haar gezicht terwijl ze op het onvermijdelijke wachtte.

San In keek bezorgd naar het drama dat zich voor haar ogen afspeelde.

Wat was er toch met deze Hogepriesteres die maar niet begreep over welk een onvoorstelbare hoeveelheid positieve én negatieve Energie ze beschikte? Ze kon de groep voor haar gemakkelijk tot de laatste kannibaal vernietigen. De primitieven vielen nog niet aan en San In begreep maar al te goed waarom.

Shirah had de Gwargs in de omgeving van de dodelijke val gemobiliseerd om haar doel, het vernietigen van de Hogepriesteres, alsnog te

bewerkstelligen als het met de Vermorzelaar niet zou lukken. Bovendien kon ze twee vliegen in één klap slaan, realiseerde San In zich. Het ging Shirah nu niet direct om de Hogepriesteres. Het was de Godin van de Zee die ze in de val wilde lokken. Als die haar Energie zou gebruiken, zou ze, net zoals Shirah dat bij haar had gedaan, kwetsbaar worden.

De Afgrond, Boek 3 – De Verbanning De Elfenkoningin bereiken wordt meer en meer een onmogelijke taak voor Leila.

Het Kwaad rukt op en zelfs het koude noorden raakt betrokken in de strijd.

Rolf Österberg, De Afgrond, Boek 3 – De Verbanning, Celtica Publishing, 552 pagina’s (€ 20,00) celtica-publishing.nl

Leila trilde op haar benen. Er stonden zeker veertig Gwargs op ongeveer tweehonderd meter van hen bij elkaar. Ze hadden hun vreemd gevormde kromzwaarden in hun hand, maar kwamen nog niet dichterbij. Het leek wel of ze op iets wachtten. Hoe kwamen die nu opeens hier terecht, vroeg ze zich benauwd af. Ongewild zag ze in haar

geest de droom terug waarin ze door een halfmens werd verkracht. Angst schroefde haar keel dicht en het zweet brak haar uit. Zou de Godin van de Zee ze kunnen vernietigen?

En wat als ze dat niet deed en met Narija verdween? Dan stonden Ninas en zij er alleen voor! Het was maar zeer de vraag of de sabeltand zich tegen deze overmacht kon verdedigen.

Misschien kan ik helpen, dacht ze dapper. Ze probeerde zich te concentreren en Energie te genereren, maar kreeg de droom waarin de kannibaal op haar lag niet van haar netvlies. Ze rook opnieuw zijn stinkende adem en haar concentratie vervloog. Ang-

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 28

STRIPS BOEKENKRANT TIPT INCUBATOR Grafisch ontwerper en stripliefhebber Hans Lijklema heeft korte stripverhalen van kunstacademiestudenten van over de hele wereld verzameld in deze mooie bundel.

Incubator bevat naast de strips ook informatie over de betrokken Hans Lijklema, Incubator, Uitacademies en hun geverij Palmslag, 272 pagina’s docenten, waardoor het (₏ 24,95) een unieke en onmisbare gids is voor iedereen die wil afstuderen met zijn of haar strips.

Een interview met James Sturm, gerenommeerd striptekenaar en medeoprichter van The Center for Cartoon Studies, maakt deze bundel helemaal compleet.

DATING FOR GEEKS Daten is een noodzakelijk kwaad voor de eenzame vrijgezel op zoek naar een partner. Maar wat als jouw ideale man geen deel uitmaakt van jouw cinematic universe?

Of als jouw Khaleesi het te druk heeft met vijanden aan haar draken Kenny Rubines, Dating for voeren? Dating for geeks Geeks 6 – Action packed, Uitverzacht de pijn voor geverij Strip 2000, 48 pagina’s iedereen die wanhopig (₏ 8,95) op zoek is naar een Fantastic Beast om mee oud te worden, iedereen die de droid waar ie naar op zoek was al lang gevonden heeft, en iedereen die toch liever in z’n eentje met action figures speelt.

DE KOLONISTEN De Kolonisten is het zestiende en laatste deel van de psychologische sciencefictionstrip Arman en Ilva. Het tekenwerk van ThÊ Lo Hartog van Banda en ThÊ Tjong-Khing, Arman en Ilva Tjong-Khing kent zijn 16 - de Kolonisten, Uitgeverij gelijke niet! Het dosSherpa, 64 pagina’s (₏ 24,95) sier bevat uitgebreide interviews met Lo Hartog van Banda, de al even begaafde tekstschrijver van deze strip. Met een voorwoord van Hans van Oudenaarden.

Trollen van Troy Van alle levensvormen op de planeet Troy lijken de woeste trollen nog het meest op mensen. Wat niet wil zeggen dat ze het altijd goed met hen kunnen vinden. Over het algemeen negeren de trollen de mensen, tenzij Arleston, Scotch en Mourier, ze zin hebben in een Trollen van Troy 8 - Trollenpesterijtje. In deel 8 is rockers, Uitgeverij L, in Eckmßl een concert 48 pagina’s (₏ 8,95) van De Truckende Trollen grandioos uit de hand gelopen.

Dat heeft enorme gevolgen. Voor de rockers, de bewoners van het trollendorp Falompe en de hele trollenwereld. Als dat maar goed afloopt!

FILOSOFISCH EN ALLEDAAGS

Vallen en opstaan Wat is liefde? Hoe vind je die ‘Ene’? Hoe houd je een relatie spannend? En hoe zit het eigenlijk met seks? Stripmaker Margreet de Heer gaat in haar nieuwste stripboek Liefde in beeld op zoek naar antwoorden op deze even filosofische als alledaagse vragen.

Caroline van der Lee Margreet de Heer is zo’n stripmaker die in alle bescheidenheid gestaag doorwerkt en zo beetje bij beetje een imposant en mooi oeuvre bij elkaar heeft getekend. Sinds een aantal jaar brengt De Heer belangrijke zaken des levens in beeld. Zo maakte zij stripboeken over filosofie, religie, wetenschappen en wereldheerschappij. In het werk van Margreet de Heer vinden we geen monu-

liefde en seks wordt aangekeken.

Ook gaat ze in op het beeld dat in sprookjes van de liefde wordt geschetst en geeft ze tips, bijvoorbeeld over daten, omgaan met liefdesverdriet en trouwen.

De Heer put behalve uit de geschiedenis ook uit haar eigen leven.

Zonder terughoudendheid vertelt mentaal of episch tekenwerk. De en tekent ze over haar leven met en tekeningen van De Heer hebben een zekere kinderlijke naïviteit, die mooi liefde voor de man van haar leven, beeldend kunstenaar Yiri T. Kohl. samengaat met haar heldere vertelKohl was nog op een andere manier toon. Met haar opgewekte en perbij het boek betrokken; hij verzorgde soonlijke aanpak weet Margreet de de inkleuring van de stripjes. In Heer de soms ingewikkelde onderLiefde in beeld valt ook te lachen, werpen toegankelijk te maken voor want er wordt wat getwijfeld en een groot publiek. De humoristische gestunteld in de liefde. en soms zelfs ironische Ook voor het koppel ondertoon zorgen ervoor De Heer en Kohl gaat dat het nooit saai wordt. de liefde met vallen In haar laatste boek pakt en opstaan. Dat maakt De Heer het onderwerp dit boek zowel perder onderwerpen aan: de soonlijk als algemeen liefde. In Liefde in beeld herkenbaar, maar laat zij zien hoe door de bovenal buitengewoon eeuwen heen over de sympathiek. liefde werd gedacht en Margreet de Heer, Liefde in hoe bijvoorbeeld door beeld, Uitgeverij Meinema, diverse religies tegen 128 pagina’s (₏ 16,99)

JAGEN MET OOM JULES

Op zoek naar de steenpatrijs De Franse auteur Marcel Pagnol (1895–1974) schreef en regisseerde talloze films en toneelstukken. Vanaf 1957 werkte hij aan Souvenirs d’enfance, een vierdelige serie romans met jeugdherinneringen. Het eerste deel, De triomf van mijn vader, is nu als Nederlandstalig strip verschenen.

Door Hans Pols

Het verhaal speelt zich af aan het begin van de twintigste eeuw en beschrijft een vakantie die de jonge Marcel met zijn ouders, jon

gere broer en zus, tante

en ‘oom’ Jules, doorbrengt in een

villa tussen Aubagne en Aix in de

Garrigue. De villa staat in een schit

terende, rotsachtige omgeving waar

triomf van mijn vader is een heel Ze gaan

samen de uitdaging aan

om Marcel veel tijd doorbrengt in de

fraaie stripversie van het boek, dat natuur. Samen met zijn broertje gaat een steenpatrijs, de koning onder

als roman niet in het

Nederlands de patrijzen, te schieten. Ze beloven hij vaak op avontuur, bijvoorbeeld

verkrijgbaar is. Morgann Tanco Marcel dat hij mee mag met de verkleed als indiaan.

heeft een heel prettige tekenstijl jacht, maar breken hun Marcels vader, een belofte. De jongen volgt waarin ze realistische decors combibescheiden onderwijneert met half-realistisch getekende hen van een afstand, zer en atheĂŻst, heeft personages. De sfeer van het boek en dankzij hem beleeft tijdens de vakantie is goed getroffen met overtuigende zijn vader de triomf heftige discussies met

personages en mooie beschrijvinwaarnaar de titel van de katholieke snoever

gen, waarin de dichterlijke stijl van het boek verwijst.

Jules. Op een dag besluit

Pagnol zo veel mogelijk bewaard is De Franse stripuitgeveJules om met Marcels

gebleven. Hoewel de indrukwekrij Bamboo geeft sinds vader te gaan jagen.

kende decors heel Frans zijn, zijn de kort de jeugdherinneJules hoont de man die thema’s die worden aangesneden ringen en toneelstuknauwelijks een deuguniverseel: de kindertijd, familieleken van Pagnol uit, in delijk geweer heeft, ven, respect voor de natuur en voor samenwerking met terwijl hij met een Serge Scotto, Eric Stoffel en je medemensen. prachtig vuurwapen en Morgann Tanco, De triomf van zijn kleinzoon. Deze reeks verschijnt nu ook een briljante techniek mijn vader, Uitgeverij Saga in het Nederlands. De vrijwel geen prooi mist. (₏ 24,95) De-Triomf-van-mn-Vader.indd 15

31/10/16 16:20

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 29

STRIPS HET BOEK

De Bijbel beter begrijpen Sinds 2010 publiceert de Amerikaanse uitgeverij Kingstone Comics verschillende stripreeksen waarin het christelijk geloof centraal staat. In december verscheen met De kinderjaren van Jezus de eerste Nederlandse vertaling. ‘We willen de drempel tot het lezen van de Bijbel verlagen,’ vertelt Jerrel IJzer van Kingstone Media Nederland.

Door Wouter Adriaensen De Bijbel is het bestverkochte boek ter wereld, heeft het dan wel zin om er ook een stripreeks van te maken?

‘In het algemeen gaan comics over mensen met superkrachten die de wereld komen redden van iets of iemand die kwaad wil doen. De Bijbel staat vol met dergelijke prachtige, epische verhalen. En het hoofdpersonage in deze comics is iemand waarvan we geloven dat Hij een echte Superheld is – ja, dat mag je met een hoofdletter schrijven (lacht).

‘Maar het is absoluut niet onze bedoeling om de Bijbel te vervangen. We willen mensen wel op weg helpen om Het Boek te gaan lezen.

De meerwaarde van een strip is dat tekeningen sneller een context tonen en zo helpen de verhalen beter te begrijpen.

‘We slaan wel letterlijk een brug naar de Bijbel. Onder de meeste bladzijden staan verwijzingen naar de corresponderende hoofdstukken en op de laatste pagina hebben we links toegevoegd naar websites die de lezer helpen in zijn of haar persoonlijke zoektocht en om de Bijbel te lezen, te begrijpen en toe te passen.’

eerder afschrikwekkend, dus voegen we pupillen toe.’

Jullie lijken bewust te hebben gekozen voor een uitgave van hoge kwaliteit, klop dat?

‘Dat begint uiteraard met de tekeningen. Alle strips worden gemaakt door voormalig striptekenaars van de twee grootste Amerikaanse stripuitgeverijen: Marvel en DC Comics.

Dat zie je terug in de tekeningen die ze voor ons maken. De kracht van onze strips is dat emoties zoals spijt en verdriet er echt uitspringen.

We hebben ook bewust gekozen voor een stevige cover en glanzend papier. Onze strips mogen gerust doorgegeven worden, dan is het de bedoeling dat ze niet uiteenvallen maar heel lang meegaan.’

Hebben jullie de Amerikaanse comics moeten aanpassen voor de Nederlandstalige uitgave?

‘Voor de vertaling doen we ons uiterste best om vereenvoudigde, bijbelgetrouwe teksten te schrijven die direct gebaseerd zijn op de Schrift. De letterlijke quotes nemen we zoveel mogelijk zuiver over uit de Statenbijbel.

Aan de tekeningen hebben we enkele kleine aanpassingen gedaan.

De Verenigde Staten hebben een comic-cultuur, ze zijn daar beter gewend aan bepaalde tekeningen. Niemand kijkt er raar van op wanneer een personage Ben Avery en Sergio Cariello, bijvoorbeeld geen pupil- De kinderjaren van Jezus, Uitlen heeft. In Nederland geverij Kingstone Comics en België vinden we dat Nederland (€ 4,95)

Inmiddels hebben jullie twee delen uitgegeven. Hoe zijn de reacties tot nu toe?

‘Ik werk als freelancer in een zorginstelling waar jongeren met zware problemen, zoals misbruik of mishandeling, worden opgevangen.

De drempel om de Bijbel te lezen is heel hoog en veel van de jongeren kennen de nochtans mooie verha-

len, helemaal niet. Maar over onze comics zijn ze laaiend enthousiast.

Dat soort reacties, daar word je als uitgever natuurlijk helemaal warm van.’

Welke strips kunnen we nog meer verwachten van Kingstone Comics?

‘In het Engels is de hele Bijbel verstript, dat zijn in totaal meer dan dertig delen. Er zijn ook nog andere comics die niet rechtstreeks tot een specifiek verhaal zijn terug te leiden.

Daarin wordt bijvoorbeeld ingegaan op het ontstaan van Het Boek of worden vragen beantwoord die mensen zich na het lezen van de Bijbel kunnen stellen. Hoe zit het bijvoorbeeld met de dinosaurussen? En hoe kunnen mensen met verschillende huidskleuren allemaal afstammen van Adam en Eva? Op de cover van de comics staat nogal prominent de leeftijdsaanduiding 9+. Mikken jullie specifiek op oudere kinderen?

‘Mijn zoontje is acht jaar en die leest de strips ook zonder problemen.

Maar we willen met name tieners en (jong)volwassenen aanmoedigen om weer de Bijbel te gaan lezen.

Het taalgebruik hebben we dan ook bewust niet kinderlijk gehouden. Jongere kinderen die iets niet begrijpen, kunnen uitleg vragen aan volwassenen, die op hun beurt weer geprikkeld worden om na te denken over de Bijbel.’

Eens in de zoveel tijd verschijnt er een boek dat verandert hoe je elke dag denkt, voelt en handelt.

‘Een praktische handleiding vol hartstocht voor een beter en langer leven. Eet Beweeg Slaap zal uw leven veranderen. Misschien zelfs redden.’ - Sir Ken Robinson, auteur van The element.

Paperback | 9789024405763 | € 22,50

bestel via www.bua.nl

Boeken Uitgeverij Conserve – april 2017

De jonge Surinaame debutante Ingrid Chen debuteert met de historische roman Het zilveren kruis – Een mysterie ontsluierd. Het boek werd op 22 maart gepresenteerd in museum Bredius in Den Haag waar ds. Carel ter Linden het eerste exemplaar van het boek ontving.

De roman gaat over de negenjarige Damian die alleen met zijn vader woont in Amsterdam en zijn hele leven op zoek is naar zijn moeder. De speurtocht brengt hem in Nieuw-Nederland, het tegenwoordige New Jersey. Het boek gaat over geborgenheid , volwassene-kind-verhouding, vriendschap, verraad en liefde tegen de achtergrond van minder bekende historische feiten in de Gouden Eeuw.

Ingrid Chen – Het zilveren kruis – Een mysterie ontsluierd, 512 pagina’s, € 24,99

Op 15 maart waren de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Sylvana Simons schreef met haar kandidaten een intrigerend boek: Artikel 1 – Een nieuwe politiek van gelijkwaardigheid, met verhalen van Ian van der Kooye, spindoctor van Artikel 1, een psychologisch verhaal van Glenn Helberg, poëtische oproepen van dichteres Simone van Saarloos en een verhaal over het nieuwe feminisme door Anja Meulenbelt.

Uiteraard bevat het boek ook het nieuwe partijprogramma van Artikel 1.

Sylvana Simons – Artikel 1 – Een nieuwe politiek van gelijkwaardigheid, 176 pagina’s, € 14,99

Het Boekenweekthema was in maart Verboden vruchten, en dus is ook in april het cultboek Tobia of De ontdekking van het Masturbariaat van Lennaert Nijgh een must om te hebben.

Over de roemruchte Seksuele Revolutie van Lennaert Nijgh en Boudewijn de Groot in huize Bereklauw van Janwillem Schrofer.

Lennaert Nijgh – Tobia of De ontdekking van het Masturbariaat, roman, 256 pagina’s, € 19,99

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of te bestellen via www.conserve.nl

De roman Het suikervogeltje – Hoe de VOC weesmeisjes als toekomstige bruiden naar de Kaap liet uitvliegen van de in Zuid-Afrika wonende Nederlandse schrijfster Pauline Vijverberg sluit mooi aan op de tentoonstelling Goede Hoop Zuid-Afrika-Nederland vanaf 1600. Zes Rotterdamse weesmeisjes worden door de VOC uitgenodigd om bruidje te worden van een kolonist in Zuid-Afrika, dat begint met een avontuurlijke en gevaarlijke tocht per boot onderweg naar Afrika. Het suikervogeltje speelt in de periode van 1687–1701 tijdens het bestuur van gouverneurs vader en zoon Van der Stel.

Boekenkrant-cover van de maand maart!

Pauline Vijverberg – Het suikervogeltje – Hoe de VOC weesmeisjes als toekomstige bruiden naar de Kaap liet uitvliegen, 320 pagina’s, € 19,99

29 April vieren we de boekhandel op Nederlands eerste Independent Bookstore Day. Met exclusieve uitgaven, beperkte oplagen, schrijversoptredens, signeersessies en veel meer.

Uitnodiging U bent van harte welkom.

“Dit boek heeft alles wat een boek mooi maakt” Hebban

“Niet te missen”

Das Kulturforum Antwerpen

“Loop hier niet aan voorbij” stripspeciaalzaak.be

“Voor mij het beste boek van 2016” Beeldverhaal Amsterdam

Barbara Yelin is verkozen tot beste Duitse stripauteur van 2016

Ga naar www.bookstoreday.nl voor een volledig overzicht van alle activiteiten of vraag er naar bij een boekhandel bij u in de buurt.

Bookstore Day is geïnitieerd door Libris Blz. B.V.: groep van zelfstandige boekhandels.

Prijs € 26,95

ISBN 978-90-824107-3-0

www.bookstoreday.nl

Gebonden met leeslint, 288 p.

BOEKFRAGMENT

Gun ieder kind een rookvrije start Gun ieder kind een

rookvrije start Handboek voor zorgverleners

Sylvia Heddema

Sylvia Heddema, Gun ieder kind een rookvrije start – Handboek voor zorgverleners, Uitgeverij Mooischrijf BV, 228 pagina’s (€ 24,90) www.via-syl-via.nl

Een zelfhulpboek voor zorgverleners om vrouwen die roken in de zwangerschap te helpen. Geschreven door een ervaringsdeskundige met veel praktische tips en quotes, direct toepasbaar in de praktijk.

Hoofdstuk 5. Fase 3: Rookvrij blijven Zoals je hebt kunnen lezen in het vorige hoofdstuk was in 2014 62% van onze ‘Rookvrij! Allebei?’-klanten na vier weken nog rookvrij. 33% van deze groep bleek na een jaar nog steeds rookvrij te zijn. Dat is vergelijkbaar met gewone rokers, ook daarvan is bekend dat de helft nog terugvalt na vier weken rookvrij te zijn geweest.

Mogelijk voelt dit voor jou als een laag getal, maar bedenk: als 10% van de zwangere rokers begeleiding krijgt dan zijn dat rond de 1500 zwangeren. Als een derde daarvan rookvrij blijft, betekent dat een rookvrije start voor 500 kinderen per jaar!

Zelfs al gaan we uit van de meest ongunstige voorspellingen, namelijk dat 90% terugvalt binnen een jaar, dan praten we nog steeds over 150 kinderen die een langdurige rookvrije start maken. En voor ieder kind dat in een rookvrije omgeving start geldt: hij of zij geeft dit weer door aan volgende generaties.

En iedere hulp bij een stoppoging maakt jou ook wijzer als zorgverlener. Zo heb ik het tenslotte ook geleerd: met vallen en opstaan. En helaas is de stoppen-met-rokenzorg vol met valmomenten. Laat het je er niet van weerhouden om steeds opnieuw weer te geloven en te genieten van die ene zwangere die rookvrij gaat bevallen en dat ene kindje dat een rookvrije start kan maken.

Hoofdstuk 6. Aan de slag!

Genoeg gepraat over eten en drinken. Het wordt tijd om aan de slag te gaan. De kok staat al in de keuken te wachten. Jij als ober ook. Op klanten.

Rokende, zwangere klanten. Die je met behulp van het menumodel ‘Rookvrij a la carte’ prima te woord kunt staan binnen de mogelijkheden die de reguliere consulten je bieden.

Omdat er namelijk geen enkel nadeel kleeft aan een stoppoging. In het beste geval is de zwangere erna rookvrij. Elk niet gerookte dag voegt zes uur aan haar leven toe en levert al voordelen op voor de kleine in haar buik. In het ongunstigste geval lukt het stoppen nu niet en heeft ze toch iets geleerd. En jij ook.

Elke wens of mogelijkheid om te stoppen met roken is de inzet van ons allemaal waard. Omdat doorroken veel makkelijker is dan stoppen. Achter in dit boek vind je een

los exemplaar van het menumodel.

Meer exemplaren zijn gratis aan te vragen.

Maak (mee)roken bespreekbaar Ga aan de slag met het model en ervaar hoe het voelt om een zwangere roker te kunnen ondersteunen in een stoppoging. Je kunt het model gebruiken, zoals het nu is en de zwangere doorsturen naar de landelijke begeleiding van ‘Rookvrij!

Allebei?’. Het loont om ook de andere regels te benutten en hier de regionale informatie op te zetten.

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 32

BOEKHANDEL AGENDA

april 2017 11 MAART – 28 MEI

ROTTERDAM – In maart vierde Tom Poes zijn vijfenzeventigste verjaardag. Ter ere van zijn verjaardag is er in Strips! een expositie ingericht die een kijkje geeft in de wereld van Tom Poes; vanaf het moment van zijn geboorte tot aan zijn meest recente gepubliceerde avontuur Het lastpak. www.stichtingstrips.nl

8 APRIL

AMSTERDAM – Dag van het Fantastische Boek. Dit eendaagse festival, dat dit jaar zal plaatsvinden in het Compagnietheater, staat volledig in het teken van verhalen en boeken in de genres fantasy, sciencefiction, horror en magisch realisme. Er zullen workshops en lezingen gegeven worden, er is een pubquiz en een talkshow. Tijdens deze dag zullen ook de Harland Award en de Hebban Fantasy Publieksprijs worden uitgereikt. www.fantastischgenre.eu

ANTWERPEN – Letterenhuisfestival. In het Letterenhuis en op zestien andere locaties vind je levende literatuur: schrijvers, dichters, buurtbewoners, zangers, rappers, slammers, kunstenaars en anderen vertellen verhalen, maken gedichten en lezen voor, zingen of worden geïnterviewd. www.letterenhuis.be

LEIDEN – Van Stockum Boekverkopers. Naar aanleiding van het verschijnen van zijn nieuwe boek Het Pauluslabyrint bezoekt Leids auteur Jeroen Windmeijer de boekwinkel voor een signeersessie. www.vanstockum.nl

11 APRIL

ASSEN – In de aanloop naar Goede vrijdag geeft Merlijn Kerkhof bij Van der Velde Boeken Assen een lezing over zijn recent verschenen werk Alles begint bij Bach. Wat je moet weten over klassieke muziek.

RIEMER BARTH BOEKHANDEL, MEPPEL

Even naar binnen in de Petteflet In de februarikrant spraken we met een van de eigenaren van Boekhandel Riemer in Groningen, niet te verwarren met Riemer Barth Boekhandel te Meppel. Hoewel Rudolf Sietsema als eigenaar van deze laatstgenoemde boekhandel nauw samenwerkt met zijn collega’s in Groningen, is dit toch ook weer een wat andere winkel.

Door Janneke Blok ‘Dolenthousiast waren de klanten,’ vertelt Sietsema over de opening van de boekhandel in juni 2015. ‘Boekhandel Barth werd Riemer Barth. Het nieuwe pand was ruim twee keer groter dan het oude en over de sfeer hoor ik klanten nog dagelijks zeggen dat een boekwinkel zo hoort te zijn.’ De huiselijke sfeer heeft Sietsema in samenwerking met de Riemers gerealiseerd. ‘Ik kende de boekwinkel in Groningen al,’ legt hij uit. ‘Ik vond deze winkel er mooi uitzien en ik dacht: ik kan wel eigenwijs zijn en zelf iets willen, maar we kunnen ook samenwerken.’

www.boekhandelvandervelde.nl

12 APRIL

ROTTERDAM – De Amerikaanse schrijver Michael Chabon wordt geïnterviewd door Ernest van der Kwast. Hij vertelt over zijn nieuwe roman Maangloed. www.donner.nl

15 APRIL

UTRECHT – Op het filosofiefestival Thinking Planet laten filosofen vanuit de grote wereldwijde denktradities hun licht schijnen op prangende kwesties. Tijdens het festival treden meer dan 40 nationale en internationale sprekers, kunstenaars en muzikanten op in TivoliVredenburg. Woon gesprekken bij over actuele mondiale uitdagingen of kom meer te weten komen over wereldfilosofie bij één van de inleidende colleges. www.tivolivredenburg.nl

18 APRIL

23 APRIL

WAT IS HET? In Groot-Brittannië vindt al jaren in het laatste weekend van april Independent Bookstore Day plaats, en nu is dit boekenfeestje ook overgewaaid naar Nederland. Op deze dag wordt de boekhandel in al zijn facetten gevierd. Want als boekenliefhebbers weten we dat een boekwinkel veel meer is dan een plek waar je je boeken koopt.

Je kan er ontroerd raken, inspiratie vinden en je vergapen aan het aanbod.

www.yalfest.nl

DEVENTER – Acteurs Ariane Schluter, Kees Hulst en Tonnie van der Varst dragen korte verhalen voor uit de reeks verhalenbundels van Uitgeverij Podium. Een keuze uit het werk van Nederlandse verhalendebutanten Kira Wuck en Gerda Blees, plus vertaald werk van de Noor Johan Harstad en de Deense Dorthe Nors. www.uitgelezenverhalen.nl

de Stampertjes zwaaien naar hun ouders. Dan is er ook nog een gangetje naar de wc, waar op de wanden allemaal figuren uit Pluk van de Petteflet staan. Op de wc-deur is dan weer de link gelegd met Hé, wie zit er op de wc?, het prentenboek van Harmen van Straaten.’

Niet alleen kinderen weten Riemer Barth te vinden als hun ‘literaire speelplaats’, maar ook plaatselijke verenigingen maken dankbaar gebruik van de sfeervolle plek om lezingen of workshops over uiteenlopende onderwerpen te organiseren, zoals onlangs een interactieve lezing over geluk van Bewust Meppel. ‘De winkel zelf is niet alleen sfeervol maar deze bevindt zich ook op een unieke, zichtbare locatie aan het plein in een sfeervol, oud stadje,’ vertelt Sietsema. ‘Naast vaste klanten ontvangen we dus ook veel mensen uit de regio en toeristen, die Meppel en onze winkel bezoeken tijdens een gezellig dagje winkelen.’

Independent Bookstore Day Op 29 april wordt de boekwinkel extra in het zonnetje gezet. Dan vindt namelijk de eerste Nederlandse editie van Independent Bookstore Day plaats.

AALSMEER – YALFest 2017. De tweede editie van dit internationale young adult-festival met internationale auteurs als Veronica Rossie, Megan Shepherd en David Arnold. Laat je boek signeren en volg daarnaast workshops en lezingen.

FOTO’S: MARJANNE SANDERUS

Sietsema en zijn vrouw proberen hun winkel ook een eigen gezicht te geven. ‘In tegenstelling tot studentenstad Groningen is Meppel een provinciestad met een dorps karakter,’ zegt Sietsema. ‘Je kent elkaar en klanten wandelen makkelijk binnen voor boeken, maar bijvoorbeeld ook cadeauartikelen en streekproducten.’

Naast de uitgebreide afdeling christelijke boeken, eigen aan het Riemerconcept, is er bij Riemer Barth ook veel aandacht voor literatuur en kinderboeken. Zo is er een levensgrote Petteflet uit het beroemde kinderboek van Annie M.G. Schmidt. ‘De Petteflet is wel echt een eyecatcher van de winkel,’ vertelt Sietsema.

‘Kinderen kunnen kijken in het winkeltje van meneer Pen en vanaf het balkon van

29 APRIL 2017

DEN HAAG – Het New European Ensemble presenteert de Branoul Salon, waar muziek klinkt in combinatie met literatuur. Emily van Eerten leest gedichten van Emily Dickinson (in het Engels).

Vier strijkers van het New European Ensemble spelen het strijkkwartet van Amy Beach. www.branoul.nl

Rudolf en zijn vrouw Wolterina Sietsema

WAT IS ER TE DOEN? Schrijvers treden op, worden geïnterviewd en dichters schrijven ter plekke poëzie voor klanten. Je kunt ontbijten of dineren in de boekhandel, er zijn kleurwedstrijden en verschillende workshops. Daarnaast kan je alleen op Independent Bookstore Day enkele speciale uitgaven

kopen van verschillende auteurs.

Zo heeft Thomas Olde Heuvelt vier exclusieve korte verhalen geschreven, bundelt Yvette van Boven haar favoriete ovengerechten en verschijnt er niet eerder uitgegeven poëzie van Ilja Leonard Pfeijffer.

En sla ten slotte ook nog je slag door een van de speciale dagdeals te kopen, boeken die alleen op deze dag heel aantrekkelijk geprijsd zijn.

Denk bijvoorbeeld aan Kwaadschiks van A.F.Th. van der Heijden, Wij van David Nichols en Juliana van Jolande Withuis.

DOET MIJN BOEKHANDEL MEE? Bookstore Day wordt door het hele land gevierd. Wil je weten of je plaatselijke boekhandel meedoet of meer weten over het programma?

Kijk op www.bookstoreday.nl

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 33

BOEKHANDEL Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden.

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/boekhandels.

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen?

Geef het door via info@boekenkrant.com AALSMEER

Boekhuis Aalsmeer ALKMAAR

Boekhandel Feijn Boekhandel Van der Meulen’s ALMELO

Boekhandel Broekhuis ALPHEN A/D RIJN

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof AMERSFOORT

De Algemene Boekhandel Boekhandel Veenendaal AMSTELVEEN

Boekhandel Venstra AMSTERDAM

De Amsterdamse Boekhandel Boekhandel de Dolfijn De Nieuwe Boekhandel Boekhandel Jimmink Boekhandel Scheltema Plantage Van der Plas APELDOORN

Nawijn & Polak Boekverkopers ARNHEM

De Arnhemse Kinderboekwinkel Boekhandel Hijman Ongerijmd ASSEN

Boekhandel Iwema BAARN

Boekhandel Den Boer

BERGEN OP ZOOM

Quist boeken BEVERWIJK

Readshop Beverwijk BILTHOVEN

Bilthovense Boekhandel BLEISWIJK

Boekhandel Muilenburg BODEGRAVEN

Readshop Karssen BOXMEER

Van Dinter Media BRASSCHAAT

Standaard Boekhandel BREDA

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Libris Boekhandel Buitelaar BREUKELEN

Boekhandel van Kralingen BRUGGE

De Reyghere Boekhandel BRUNSSUM

Boekhandel Rob Rozeman BUNNIK

Boekhandel Van Ravenswaay BUNSCHOTEN – SPAKENBURG

DORDRECHT

Boekhandel Vos & Van der Leer DOORN

The Readshop Doorn DOORWERTH

The Read Shop Doorwerth

CASTRICUM

Boekhandel Laan COEVORDEN

Readshop Coevorden CUIJK

Readshop Cuijk CULEMBORG

Boekhandel Tomey DELFT

Boekhandel Ben Kempers Boekhandel De Omslag DEN BOSCH

Boekhandel Adr. Heinen DEN HAAG

MAASTRICHT

RHOON

VENRAY

HEERHUGOWAARD

MECHELEN

RODEN

VLEUTEN

HEERLEN

DE MEERN

ROERMOND

Boekhandel Kees NIEUW VLISSINGEN

HEEZE

MEPPEL

ROOSENDAAL

VOORBURG

ROSMALEN

VOORSCHOTEN

ROTTERDAM

WAALWIJK

Boekhandel Blokker Bruna Middenwaard Bij Het Raethuys

Boekhandel Van der Velde

Boek- en Kantoorboekhandel Lektura

DRONTEN

HELMOND

DRACHTEN

Voster Boek & Kantoor EDE

Boek en Buro EINDHOVEN

Boekhandel Van Grinsven Boekhandel Van Piere EMMEN

Plantage Vermeer ENKHUIZEN

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel ENSCHEDE

Boekhandel Broekhuis ETTEN-LEUR

Plantage Etten-Leur EXLOO

Geerts Warenhuis GELDROP

Boekhandel van Grinsven GOIRLE

Bruna van de Geest

HEEMSTEDE

Blz. Boekhandel Buitelaar GOES

Boekhandel De Koperen Tuin GOUDA

Boekhandel Verkaaik GRONINGEN

Boekhandel Van der Velde Boekhandel Riemer HAARLEM

Boekhandel Gillissen & Co Boekhandel H. de Vries Boeken Bruna Cronjéstraat

NAALDWIJK

HOLTEN

NIJKERK

Zin in Boeken Heusinkveld – Holten HOOFDDORP

Boekhandel Stevens HOORN

Hoornse Boekhandel HOUTEN

Boekhandel Wijs HUIZEN

Boekhandel Flevo

Boekhandel Leeskunst KRIMPEN AAN DEN IJSSEL

Boekhandel De Korf Boekhandel Kamerbeek LAREN

Larense Boekhandel LEEUWARDEN

Boekhandel Van der Velde LEIDEN

Boekhandel De Kler Boekhandel Kooyker Boekhandel van Stockum LEIDERDORP

Boekhandel De Kler Boekhandel De Kler

LOCHEM

BEILEN

DOESBURG

HEDEL

MAARN

BENNEKOM

Boekhandel Novita

DOETINCHEM

Raadgeep & Berrevoets

HEEMSKERK

Bruna Heemskerk

Boekhandel Roodbeen NIJMEGEN

Boekhandel Augustinus De Nijmeegse Kinderboekwinkel Roelants [in LUX] Boekhandel Roelants Dekker vd Vegt boekverkopers NOORDWIJKERHOUT

NUNSPEET

HAREN GN

The Readshop Hedel

Boekhandel Vingerling

KERKRADE

Boekhandel Lectori

HAZERSWOUDE

Nieuwenhuis Boek en Buro

Nimo Boek

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

DEVENTER

Boekhandel Het Logboek

Boekhandel Mondria

KAPELLE

LISSE

Readshop Hazerswoude

De Drvkkery

HEUSDEN

Boekhandel Broekhuis

BARNEVELD

Boekhandel Praamstra

MIDDELBURG

MONNICKENDAM

Boekhandel Jaspers Boekhandel Romijn

Riemer Barth

HENGELO

LEIDSCHENDAM

Boomker Boeken

Boekhandel Kees

MIJDRECHT

Boekhandel Douwes Boekhandel Van Stockum

BADHOEVEDORP

Boekhandel Salvator

Boekhandel de Ganzenveer

HAAKSBERGEN

Boek en Buro

Boekhandel Dominicanen

Grimbergen Boekhandel Lovink Boekhandel Boek & Koek MAASSLUIS

Boekhandel Het Keizerrijk

Boekhandel Osinga OEGSTGEEST

Het Witte Huys Boekhandel Daan Nijman Plantage Boekhandel Boekhandel De Boekenwurm Boekhandel De Omslag Boekhandel Donner Boekhandel Maximus Bosch en De Jong SANTPOORT-NOORD

Bredero Boeken SCHAGEN

Boekhandel Plukker SCHEVENINGEN

Boekhandel Scheveningen SCHIEDAM

Schiedams Boekhuis SITTARD

Boekhandel Krings SNEEK

Boekhandel Van der Velde STEENWIJK

Steenwijk’s Boekhuys TIEL

Boekhandel Arentsen

Rijnlandse boekhandel Boekhandel De Kler

TILBURG

OISTERWIJK

TURNHOUT

OLDENZAAL

UITHOORN

Boekhandel Oisterwijk Boekhandel Broekhuis OOSTERBEEK

Boekhandel Meijer en Siegers OSS

Boekhandel Derijks OUDERKERK A/D AMSTEL

Boekhandel Sprey OUDEWATER

The Readshop Oudewater PURMEREND

Boekhandel het Leesteken

Gianotten Mutsaers Standaard Boekhandel The Read Shop Express Uithoorn UTRECHT

Boekhandel Kees Boekhandel Libris Utrecht Broese boekverkopers Savannah Bay VALKENSWAARD

Boekhandel Priem VEENENDAAL

Kinderboekhandel In de Wolken Boekhandel De Kler Plantage Bookstore WAGENINGEN

Boekhandel Kniphorst WASSENAAR

Boekhandel De Kler WILLEMSTAD

Boekhandel het Rozemarijntje WINTERSWIJK

Boekhandel Kramer WOERDEN

Libris Woerden WORMERVEER

Pasman Boek & Hobby IJSSELSTEIN

Boekhandel Logica ZEIST

Groenveld Boeken Boekhandel Kramer & Van Doorn ZEVENAAR

Rebers Boek en Buro ZOETERMEER

Boekhandel De Kler Boekhandel Sonneveld Haasbeek ZUTPHEN

Boekhandel Someren en Ten Bosch Van den Brink Boek en Buro ZWOLLE

Waanders in de Broeren

VEGHEL

Bek Boeken

PIJNACKER

Boekhandel Jansen & de Feijter

Boekhandel van Atten Bruna Pijnacker

Boekhandel ’t Spui

Boekhandel van Kooten

PUTTERSHOEK

Marjan Houtman Lezen en Schrijven

Roojboek

VELP GLD

VENLO

Boekhandel Koops

DERIJKS IN OSS

Mijn favoriete boekhandel De favoriete boekhandel van Simone van Niftrik is Boekhandel Derijks in Oss. Aan de Boekenkrant vertelt ze wat deze boekwinkel voor haar zo speciaal maakt.

‘Mijn favoriete boekhandel is Derijks in het centrum van Oss. Het team bestaat tegenwoordig enkel uit dames en zij zijn allemaal even vriendelijk, behulpzaam én gezellig.

Ik kom er behoorlijk vaak. Uiteraard om boeken te kopen, maar ook om te neuzen en te kletsen over (nieuwe) boeken. Ik vind het niet altijd even makkelijk om een boek uit te kiezen dat precies bij mij past, maar inmiddels weten een aantal medewerkers precies wat ik wel en niet leuk vind.

Vol enthousiasme vertellen zij over de boeken en ze nemen daar dan ook echt de tijd voor.

‘Met regelmaat plaats ik iets op Instagram over Boekhandel Derijks. Laatst werd mij, via die weg, gevraagd om een recensie te schrijven voor een buikbandje – zo’n

FOTOLENTE

‘Laatst werd mij gevraagd om een recensie te schrijven voor een buikbandje’ witte band die om een boek heen is geschoven en waarop in een paar zinnen wordt beschreven wat het boek bijzonder maakt. Normaal gesproken worden deze recensies door het team geschreven, maar nu vonden zij het leuk om daarvoor een keer een klant te vragen. Dan voel je je tóch wel een beetje vereerd.

‘Er worden ook regelmatig meetand-greets met auteurs, lezingen en andere leuke evenementen in de boekhandel georganiseerd. Je kunt dan ook merken dat daar écht aandacht aan is besteed.

Kortom: Derijks is een geweldige, mooie zaak met een warme sfeer waar ik heel graag kom!’

Simone van Niftrik (rechts) met Astrid Derijks

Neem een abonnement!

Aanmelden kan via boekenkrant.com/abo (of vul de

bon in)

Ik neem een abonnement op:

Twaalf nummers van de Boekenkrant + alle specials voor â‚Ź 30,Zes nummers van de BKJunior voor â‚Ź 15,Zes nummers van de BKYA voor â‚Ź 15,Zes nummers van de BKStrips voor â‚Ź 15,Zes nummers van de BKFilosofie voor â‚Ź 15,Zes nummers van de BKHistorischeRomans voor â‚Ź 15,Zes nummers van de BKMilitaireBoeken voor â‚Ź 15,-

naam straat postcode land e-mail

Over de onmogelijke liefde tussen een jodenjager en zijn slachtoffer, Marta Rosenthal

BON m/v

plaats

telefoon

IBAN nummer betaling

automatische incasso per factuur (+ 2,50 administratiekosten)

geboortedatum BK4-17

handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

De jacht | Auteur: Hans Galesloot | ISBN: 9789492241177 Uitvoering paperback | 320 pagina’s | ₏ 21,95 WWW.MAGONIA.NL

VOLGENDE MAAND IN DE BOEKENKRANT

S T R I P G L O S S Y. N L

Luisterboeken worden steeds populairder. Tegenwoordig kun je niet alleen onbeperkt muziek luisteren via Spotify, maar ook een abonnement nemen op luisterboeken via Storytel.

Redacteuren Anouk en Nicole testen speciaal voor de meieditie hoe het is om naar boeken te luisteren in plaats van ze te lezen.

Verder in de mei-editie: • Interviews met verschillende grote namen, waaronder Lydia Rood over haar nieuwe historische roman De dochter van de zeemeermin, absurdist Ronald Snijders over de Kopdichtbundel en professor Erik Scherders over wat muziek met je hersenen doet naar aanleiding van zijn nieuwe werk Singing in the brain. • Op de jeugdpagina’s bespreken we Kleine broer van de Noorse illustrator Ă˜yvind Torseter, bekend van Het gat, en verschillende informatieve boeken voor kinderen, zoals De ijsbeer en Kom binnen. Een kijkje in het leven van vijf kinderen. • Op onze non-fictiepagina’s kun je lezen over Kleurenblind, waarin comedian en tv-presentator Trevor Noah vertelt over zijn jeugd in Zuid-Afrika ten tijde van en vlak na de apartheid. Ook laten wij ons licht schijnen op het door het DWDDBoekpanel getipte boek Zijde.

In mei wordt weer een nieuwe special gelanceerd: de BKMilitaireBoeken. In de eerste editie besteden we bijzondere aandacht aan de Nationale Veteranendag (24 juni) en spreken we verschillende (schrijvende) veteranen over hun verhaal.

Daarnaast bespreken we een breed scala aan boeken met een militair onderwerp, van krijgsgeschiedenis tot militaire fictie.

De Boekenkrant verschijnt iedere eerste maandag van de maand en is voor de klant gratis verkrijgbaar in de betere boekhandel. Thuis ontvangen? Vul de bon in op deze pagina.

Uphill Battle boekpromotie tel +31 302231718 redactie@boekenkrant.com verkoop@boekenkrant.com De volgende Boekenkrant verschijnt 1 mei 2017.

VIERMAAL PER JAAR 130 PAGINA’S MET EXCLUSIEVE FOTOREPORTAGES, INTERVIEWS EN HEEL VEEL STRIPS!

BOEKENKRANT.COM

APRIL 2017 PAGINA 35

WIN EEN BOEK WIJ ZIJN DE BOEKENKRANT In deze rubriek maak je elke maand kennis met een van onze medewerkers. Deze keer is het de beurt aan redacteur Tanja Wilming.

Wat doe je in het dagelijks leven?

‘Ik werk fulltime bij brandwebbing, een media-marketing bureau in Utrecht. Onze klanten hebben commerciële doelen, maar niemand zit te wachten op reclame. Wij streven daarom naar communicatie waar mensen iets aan of mee hebben. ’s Avonds ben ik vaak in de bioscoop te vinden.’

Hoe lang schrijf je al voor de Boekenkrant?

‘In januari 2015 heb ik gewerkt op de redactie van de Boekenkrant in het kader van een werkervaringsplek.

Na drie maanden vond ik een vaste baan, maar ben ik wel recensent gebleven.’

Tanja Wilming

WIN DIT BOEK

WIN EEN BOEK

De avonturen van de 12-jarige Kos, die samen met zijn vader en drie zussen in hun familiehotel aan zee woont, zijn vanaf 19 april in de bioscoop te zien.

Wat is je lievelingsboek?

‘Dat vind ik zo’n lastige vraag! Ik kan oprecht niet hapklaar één boek noemen. Ik heb er ook zoveel gelezen. Vroeger wel zeven per week: dat was het maximale aantal dat je mocht lenen met je biebpasje. Maar de Harry Potter-reeks en Het huis van de moskee van Kader Abdolah vind ik wel toppers.’

Welk boek heb je nooit uitgelezen?

‘Knielen op een bed violen van Jan Siebelink. Ik ben er wel vier keer opnieuw aan begonnen, maar

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s.

BKJunior: 1 mei 2017 BKMilitaire Boeken: 1 mei 2017 BKYA: 6 juni 2017 BKHistorischeRomans: 6 juni 2017

haakte elke keer weer af.’

Welk boek ligt er op dit moment op je nachtkastje?

‘De Cirkel van Dave Eggers, Alleen met de goden van Alex Boogers en Inferno van Dan Brown. Als ik niet zoveel tijd heb om te lezen, zit ik soms niet genoeg in het verhaal en begin ik liever aan een nieuw boek. Uiteindelijk lees ik ze allemaal nog wel een keer uit.’

WINNAAR

Pauline Vijverberg, Het suikervogeltje, Uitgeverij Conserve, 320 pagina’s (€ 19,99)

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het maartnummer? Het goede antwoord is: Connie Palmen, Katie Roiphe en Graham Norton.

COLOFON Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen.

Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

‘Vroeger las ik zeven boeken per week: dat was het maximale aantal dat je mocht lenen met je biebpasje.’

VORIGE KEER

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de namen voor 24 april naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt Hotel de Grote L van Sjoerd Kuyper verloot.

Sjoerd Kuyper, Hotel de Grote L, Uitgeverij Lemniscaat (€ 14,95)

Wat was het leukste dat je voor de Boekenkrant hebt mogen doen?

‘Jacques Vriens interviewen over zijn jubileumboek Die rotschool met die fijne klas. Ik vond vroeger – en nog steeds eigenlijk – alles van Vriens heerlijk om te lezen. Ik zie mezelf nog zitten op de basisschool naast de boekenkast, op zoek naar zijn boeken bij de V.’

Uit de vele goede inzendingen trokken we Lotte Mulder uit Haarlem. Zij wint een exemplaar van de historische roman Het suikervogeltje.

Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS Contact Uphill Battle Boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon: + 31 172 476085 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant instagram.com/boekenkrant

Oplage 22.000

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Janneke Blok Corrector: Christine Tinssen Medewerkers: Wouter Adriaensen, Tike de Boer, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Cees van Dijk, Jeroen van Esch, Ika Gerritsen, Haes, Aefke ten Hagen, Alex Hoogendoorn, Hugo Jager, Lex Jansen, Mieke van Meer, Amanda Morina, Rosanna del Negro, Nora van Ouwerkerk, Jesse Poiesz, Hans Pols, Emma Ringelding, Patz van der Sloot, Robin Vinck, Nina Visser, Erik de Vries Lentsch, Sonja Wessels, Tanja Wilming, Siebe Huizinga (redactie-adviseur).

Anouk Abels

Janneke Blok

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Nicole van der Elst

Ika Gerritsen

Alex Hoogendoorn

Hugo Jager

Caroline van der Lee

Mieke van Meer

Nora van Ouwerkerk

Jesse Poiesz

Hans Pols

Titus Vegter

Robin Vinck

Senior adviseur: Caroline van der Lee Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter Uitgever: Jan Louwers De volgende Boekenkrant verschijnt op 1 mei 2017.