Boekenkrant mei 2016

kijk op pagina 28

Alex de Groot

Jacques Vriens: ‘Schrijven geeft mij een enorme voldoening.’

15

De Franse satire van Laurent Binet 8

Astrid Roemer ­ontvangt de P.C. Hooftprijs 7

IRIS KENSMIL NoordzeeBlues, 2015

De fatale zonnehoedjes van Julia Heaberlin 12

Femke Halsema over haar tijd in de Tweede Kamer 24

Stephan Vanfleteren

Waar is Warhol?

Aangeboden door:

de beste bron voor boekennieuws – jaargang 10, nummer 5, mei 2016 – www.boekenkrant.com

Patty Klein: Wilfried de Jong: ‘Schrijven is stilstand.’ ‘Wat ik niet durfde, durft Noortje wel.’

3 29

De paden op, de lanen in 20-21

Stephan Vanfleteren Jan van Haasteren

op de themapagina’s

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 2

losse delen

Tegeltjeswijsheid

cover van de maand mei 2016 Ga naar www.covercards.nl en volg de instructies.

Marco Kunst, Kroonsz, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0280 1 (€ 17,95)

BON BK mei 2016

12 nummers voor €30

Ja, ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 12 nummers voor € 30,– inclusief bezorgkosten.

Vul de bon in, of ga naar www.boekenkrant.com/abo.

BON

Naam M / V

Julia Heaberlin, Black Eyed Susans

M.G. Leonard, Keverjongen

Op haar zestiende werd Tessa door een seriemoordenaar voor dood achtergelaten op een akker. Jaren later krijgt ze een teken van de moordenaar.

De vader van Darkus is spoorloos verdwenen.

Hij gaat, geholpen door insecten, op onderzoek uit en ontdekt dat zijn vader een gevaarlijke tegenstander had.

nederlandse t0p 3

Peter Wohlleben, Het verborgen leven van bomen Een boswachter vertelt verhalen over de onverwachte en ongelooflijke communicatieve vaardigheden van bomen.

(Bron: Stichting CPNB) 2016, week 17

Paulien Cornelisse, De verwarde cavia

Nicci French, Als het zaterdag wordt

Jelle Brandt Corstius, As in tas

Cavia werkt op kantoor, op de afdeling Communicatie. Leer haar en haar typische collega’s kennen.

Hannah zit in een inrichting wegens driedubbele moord.

Maar is ze wel echt gestoord? Deel 6 uit de Frieda Klein-serie.

Reisverslag van een overmoedige zoon, die met de as van zijn vader naar de Middellandse Zee fietst.

belgische top 3

(Bron: Boekenvak.be) 2016, week 15

ondertussen op boekenkrant.com Marc Brester

Is het ooit mogelijk om het leven en de dood te begrijpen?

Marco Kunst doet een ambitieuze poging om deze vraag te beantwoorden in de young adult-roman Kroonsz.

+++ Herman Koch, bekend van de bestseller Het diner, schrijft het Boekenweekgeschenk van 2017.

‘Ik vermoedde dat ik gevraagd zou worden, alleen het moment zelf verrast je wel,’ zei de auteur in De Wereld Draait Door nadat het nieuws bekend was geworden. De 82ste editie vindt plaats van 25 maart t/m 2 april 2017. +++ Opmerkelijk nieuws uit Haarlem. Boekhandel H. de Vries heeft in één dag wel 12.000 euro omgezet! Dat alles door twee exemplaren van Rijks, Masters Of The Golden Age van Marcel Wanders te verkopen. Het handmatig gebonden boek over zeventiende-eeuwse meesterwerken is verkrijgbaar voor 6.175 euro. +++ Ook zo’n zin om van de zomer te genieten? Dat kan nu op een verrassende manier: NRC.Next zette onlangs een aantal literaire fietsroutes door Nederland en België op een rijtje. Fietst u op een zonnige zondagmiddag de route van Kees van Kooten, of liever die van Rodaan Al Galidi? +++ Leerlingen van het Geert Groote College in Amsterdam zijn een bijzonder project begonnen.

Ter nagedachtenis aan docent Nederlands Laurens van der Graaff, die om het leven kwam bij de MH17-ramp, stelden zij een heus poëzieboek samen. De leraar had als doel zijn leerlingen te motiveren voor de literatuur en poëzie.

Een geweldig eerbetoon. +++ De mysterieuze Italiaanse auteur Elena Ferrante is met The Story of the Lost Child één van de zes genomineerden voor de Man Booker International Prize. Deze romanprijs wordt uitgereikt op 16 mei. Het werk van de schrijfster die haar identiteit al meer dan tien jaar met succes weet te verbergen is deel van een serie over Elena en Lila, twee arme meisjes uit Napels. +++ Op het kleine eiland Bute, voor de Schotse kust, is een bijzondere ontdekking gedaan. In landhuis Mount Stuart is een exemplaar gevonden van de First Folio, het eerste verzamelde werk van Shakespeare. Mr. William Shakespeares Comedies, Histories & Tragedies verscheen in 1623. +++

2016, week 17

Fred Debrock

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

boekenkrant tip 3

Mark Kohn

Als ik mijn Facebook-tijdlijn mag geloven, zijn er veel mensen die geïnspireerd raken door (veelal Engelse) tegeltjeswijsheden. ‘A smile is the best make-up a girl can wear,’ zag ik laatst voorbijkomen. En natuurlijk de klassieker: ‘Life is not a destination, it’s a journey.’

Misschien ligt het aan mij, maar ik word er flink chagrijnig van als iemand me via een digitaal tegeltje vertelt of en hoe en waarom ik moet lachen of leven. Toch is er één tegeltjeswijsheid die ik altijd wel de moeite waard heb gevonden: ‘Een betere wereld begint bij jezelf.’

Deze Boekenkrant staat vol figuren die die uitspraak ter harte nemen. Van de levensreddende kevers uit Keverjongen (p. 17) en Femke Halsema met haar politieke dromen in Pluche (p. 24) tot het meisje dat van IS won (p. 24): deze krant barst van de fictieve én levensechte wereldverbeteraars. Het mooiste artikel staat misschien wel op onze themapagina’s (p. 21–22): Marcel van Ool van Staatsbosbeheer laat ons zien hoe verschillende boeken hebben bijgedragen aan het behoud van de natuurschatten van Noord-Amerika.

Van al die mooie titels krijg ik zin om mijn eigen tegeltjeswijsheid te verzinnen: ‘Een betere wereld begint bij een boek.’ Ik weet niet of deze uitspraak het goed zou doen op Facebook, maar ik krijg er wel een glimlach van op mijn gezicht. En dat schijnt nu net de mooiste make-up van de wereld te zijn.

nieuws

Marcel Wanders

redactioneel

Arthur Japin

Heb je de Boekenkrant al uit? Op onze website is er nog genoeg te lezen. Ervaar bijvoorbeeld de sfeer tijdens de ongewone boekpresentatie van Goed Volk van Arthur Japin in een NS-trein.

Ook wordt er uitgebreid verslag gedaan van het International Literature Festival in Utrecht.

Elke week verschijnt er bovendien een nieuwsbrief, met unieke column van hoofdredacteur Anouk Abels. Surf gauw naar onze website om meer te ontdekken. www.boekenkrant.com.

Peter van Gucht en Luc Morjeau, Suske en Wiske / 334 Expeditie Robikson & Taxi Tata In dit dubbelalbum gaan Jerom en Lambik op zoek naar een onbewoond eiland om compleet tot rust te komen.

Jef Nys en Philippe Delzenne, Jommeke / 280 De vogelvriend Filiberke is dol op vogels en wil met ze kunnen praten. Als hij op een dag van het zangzaad voor zijn lachvogeltje snoept komt zijn droom uit.

Merho, De Kiekeboes / 145 Wie A zegt Marcel Kiekeboe haalt wederom de kastanjes uit het vuur voor Van De Kasseien die na een reeks ontvoeringen erg nerveus wordt.

straat

postcode

plaats

land

e-mail

telefoon

IBAN nummer

Betaling Automatische incasso Per factuur (+ 2,50 administratiekosten) geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

abe

squalies.blogspot.com

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 3

literatuur interview

Op zoek naar dat ene moment Veel mensen kennen Wilfried de Jong (1957) als presentator van programma’s als Zomergasten en 24 uur met, maar hij is ook, en misschien wel vooral, schrijver. In zijn nieuwe boek Zweefduik voert hij in een reeks korte verhalen dezelfde man op, steeds op een andere leeftijd.

Door Nina Visser De Jong: ‘Voor Zweefduik leek het me spannend om van één bepaalde figuur uit te gaan, maar wel met in elk verhaal een andere leeftijd. In het eerste verhaal is hij dertig, in het tweede verhaal is hij twaalf, en als hij op een gegeven moment aan het oppassen is op zijn buurmeisje is hij voor mijn gevoel een zeventiger. Ik vond het wel leuk om die contrasten aan te brengen. Ik heb die figuur niet gemodelleerd naar mijzelf, maar ik ben er ook niet per se van weggegaan.

‘Ik ben heel gelukkig met het genre

Stephan Vanfleteren

van het korte verhaal. Tot nu toe zijn de mensen die ik opvoer personen die ik graag wil verzinnen en vormen, maar die ik na een tijd weer de hand wil schudden om te zeggen: bedankt dat ik dit verhaal met je heb kunnen maken, maar nu mag je de wijde wereld weer in, en ik als schrijver ook. Ik neem kennelijk ook weer graag afscheid van die mensen.

‘Ik kom net van een afspraak met een Rotterdamse dichter, Hans Sleutelaar. Daarna liep ik in mijn eentje door de stad, dat vind ik heerlijk.

Ik kan goed met mensen zijn, maar ik kan ook goed alleen zijn. Ik kreeg op een gegeven moment de indruk dat de ik-figuur in mijn boeken uiteindelijk vaak alleen overbleef. In Zweefduik gebeurt er in die zin iets nieuws: het zijn ontmoetingen, de hoofdpersoon is iets minder alleen dan in vorige boeken lijkt het wel.

Komt het allemaal toch nog goed!

‘Ik schrijf voor mijn gevoel al mijn hele leven. Dat is mijn basis, zo zie ik dat toch altijd. Ik herinner me nog wel dat ik een jaar of veertien, vijftien was en dat ik met een vriend wedstrijdverslagen schreef in het blad van onze voetbalclub. In die tijd had je van die absurdistische televisieprogramma’s zoals De Fred Haché

halen gaan schrijven Show van Wim T. Schipen vlak daarna verpers en Gied Jaspars, scheen Aal, mijn eerste met heel specifiek taalverhalenbundel. gebruik. Wij gebruikten ‘Natuurlijk is er een dat dan in onze verslaverschil tussen journagen. Het waren totaal listiek schrijven en ficonbegrijpelijke teksten, tie maken, maar het waarin we alles steeds ligt ook weer niet zo ontkrachtten: “De bal heel ver uit elkaar. Ik ging erin. Maar ook heb in mijn journalisniet.” tieke werk altijd best ‘Als twintiger begon ik veel vrijheden genobij Het Vrije Volk. Voor men. Ik schrijf in mijn die krant heb ik heel columns in NRC soms lang kunstverhalen ook dingen die helegeschreven, veel interWilfried de Jong, Zweefduik, Uitgeverij Podium, 176 pagimaal niet gebeurd zijn. views gedaan, veel reisna’s, ISBN 978 90 575 9770 1 Tijdens een wielerkoers stukken geschreven (€ 19,90) in Lombardije reed het ook. Rond mijn veertigpeloton met slecht weer een tunste vertelde ik in een interview in nel in. Ik verzin dan wat er gebeurt Het Parool dat ik ooit nog wel een terwijl de renners in die tunnel zitkeer een half jaar naar het eiland ten: ze rijden langs een man die een Stromboli zou willen, een klein vulkanisch eilandje in de buurt van Sici- vuurtje heeft gestookt in een enorm olievat, stoppen even, warmen zich lië, om daar te zitten en het leven aan de vlammen en rijden daarna te beschrijven van de bewoners. weer verder. Een mooi beeld. SchrijIedereen kent elkaar daar, het leek ven is ook het aanbieden van beeld, me mooi om daar een boek over te maken. Vervolgens kreeg ik een tele- vind ik. Al die beelden bij elkaar vormen het verhaal. Vervolgens is het foontje van Joost Nijsen van uitaan de lezer om dat beeld verder in geverij Podium. “Ik heb dat interte kleuren, want je kunt als schrijview gelezen,” zei hij. “Moeten wij ver nooit compleet zijn; het zijn ook niet eens praten?” Toen ben ik vermaar delen uit het leven van mensen. Het draait heel erg om het prikkelen van fantasie, je mag er zelf op door. Ik vind het heel plezierig om gedetailleerd te schrijven, omdat ik denk dat je dan het mooiste uitlegt hoe iets is, hoe iets eruitziet, hoe iemand beweegt, hoe iemand doet.

‘Het is ook wel heel muzikaal, schrijven. Heel ritmisch. In een kort verhaal doet misschien nog wel meer dan in een roman elke zin, elk woord ertoe. En het ritme, of de cadans goed is. Blijft het nog wel swingen?

Ik heb thuis zo’n drieduizend platen staan. Ik heb de hele dag muziek opstaan, ook tijdens het schrijven. Muziek is echt een van de constanten in mijn leven. Het is bijna een ritueel om voor ik ga schrijven een plaat op te zetten en die na twintig minuten om te draaien. Dat kan uren zo doorgaan, hele avonden. Soms ben ik met een verhaal bezig en is de plaat afgelopen, en omdat mijn platenspeler niet afslaat zit ik dan een uur lang met een soort kraakje om de vier seconden: ggk, ggk. Het gebeurt wel dat ik zo in een verhaal zit dat het bijna bijgeloof is, dat ik denk: als ik die plaat afzet kan ik niet meer door met mijn verhaal.

‘Onthaasten, dat doet schrijven ook wel met mij. Misschien schrijf ik daarom zo graag. Het is ook stilstand, een vorm van geconcentreerde aandacht op een klein plekje. Het is een heel plezierig gevoel om na een tijdje op de klok te kijken en te zien dat er uren voorbij zijn gegaan. Ik denk dat veel schrijvers dat wel kennen, dat moment waarop je jezelf verliest.

Misschien is dat wel waar je naar op zoek bent, en ik denk dat het altijd een teleurstelling is omdat het maar ten dele lukt. De euforie van het moment dat je loskomt van alles, daar is degene die ons heeft gemaakt nogal Wilfried de Jong zuinig mee geweest.’

‘Grappig, aandoenlijk, ongelooflijk verhaal over de hechte band tussen een stelletje verstoten personages, van wie je wel moet gaan houden.’

PUBLISHERS WEEKLY ‘Susan Juby is geweldig: knap, geestig en vol van emoties, overtuigt haar schrijfkunst je tot die je niet meer loslaat.’ MEG CABOT, auteur van The Princess Diaries ‘Een prachtig contrast van parodie en speelsheid.

Een vreugdevol boek over het waarmaken van dromen.’ THE NEW YORK JOURNAL OF BOOKS ‘... satire en een onderscheidende moderne pen, gecombineerd met een ouderwets zoute stijl.’

BOOKLIST #hetkippencollectief

pepperbooks.nl

.

NIEUW. Verbonden

Maak je schrijfaMbitie waar!

Uitgever & cursusleider Lex Jansen met masterclass door Arthur Japin

Lente schrijfcursus Utrecht 1 t/m 3 juni + terugkomdag

9789089538758 260 pp. | € 19,95

Nazomer schrijfcursus Landgoed ‘La roumayère’ Dordogne ,

Bepaal je eigen hechtingsstijl en die van je , toekomstige partner en leer begrijpen waarom , de liefde altijd zo n emotionele achtbaan is. www.boompsychologie.nl

19 t/m 23 september

Voor meer informatie: www.magonia.nl/cursussen MAG160401_WTK-ad-128x193mm.indd 1

21-04-16 11:25

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 5

literatuur mysterieus

Een bundel delicate verhalen De verhalen in We leven in water zijn delicaat in de breedste betekenis van het woord: verfijnd en daarmee ook breekbaar.

Door Alex Hoogendoorn Jess Walter is een romancier met een ongekend groot talent.

Met zijn deels historische roman Schitterende ruïnes brak hij in 2014 door bij het grote publiek in Nederland. En terecht, want hij werkte vijftien jaar aan dit fenomenale genre-overstijgende boek, dat hij heeft kunnen polijsten tot een meesterwerk. Naast romans schrijft Walter thrillers en korte verhalen. Enkele verhalen zijn gebundeld in We leven in water.

De bundel opent met een zwerver die geld bij elkaar sprokkelt om het nieuwe Harry Potter-boek te kopen voor zijn zoon, die verblijft bij een streng religieus pleeggezin. Met de

hele betekenis an sich. Dat deed hij dood van zijn vrouw is de man in al sterk in zijn roman Het nulpunt een neerwaartse spiraal geraakt, waardoor hij niet meer voor zijn kind (2015), maar in We leven in water pakt hij uit. In de dialogen ontbreken kan zorgen. De man is een schim van wie hij was en de liefde voor zijn vaak de aanhalingstekens, andere keren worden uitspraken aangezoon is als het cement tussen de steduid door cursivering of een gedachnen: het houdt hem bij elkaar, al ligt testreepje voor het gezegde. Dat verder verval op de loer. versterkt het gevoel dat het onbeDat specifieke thema, het verval, trouwbare vertellers zijn die in hun komt in het hele boek terug. De visie afwijken van wat hoofdpersonen, overiwe ‘de werkelijkheid’ gens allemaal mannen, noemen. zijn gescheiden, hebben Over de betekenis van een problematische verde tekst moet je vaak houding met hun kind even nadenken. Walter en komen in aanraking vertelt veel zonder het met prostitutie en gokte benoemen, zodat de ken. Toch gaat er van het boodschap soms verloboek een zekere hoop uit ren gaat in de mist die die doet denken aan die hij opwerpt. Hij brengt ene uitspraak van Anne menselijke emoties reaFrank: ‘Ik denk niet aan listisch tot leven, maar alle ellende, maar aan benoemt hierbij niet de schoonheid die er nog waarom de personasteeds is.’

De manier waarop Wal- Jess Walter, We leven in water, ges zich zo voelen. Het vertaling: Nicolette Hoekmemaakt hen even mysteter met vorm speelt, verter, Uitgeverij Marmer, 208 rieus als onbegrijpelijk, sterkt niet alleen de pagina’s, ISBN 978 94 606 8282 maar daar lijkt het de inhoud, maar heeft een 7 (€ 17,95)

communicatie

Door Ika Gerritsen Gedurende drie dagen (Hemelvaartsdag en de vrijdag en zaterdag erna) volgt de roman drie personages van binnenuit. Dit zijn Vincent, de directeur van het bedrijf Vochtwering Compleet, zijn vrouw Isabeau, die met een vriendin op vakantie is, en zijn broer Mart, die problemen heeft met vrouwen. Het zijn alle drie gewone mensen die gewone dingen denken en meemaken. Ze hebben relatiesores, ergeren zich aan elkaar, maken zich druk om hun gezondheid, gaan op vakantie en naar de dokter. Onderling doen ze pogingen tot communicatie, maar die lopen steeds behoorlijk in de soep. Heel gewoon, eigenlijk.

De vorm die de kunstzinnige auteur voor haar verhaal heeft gekozen is echter minder gewoon. Er is nauwelijks dialoog, er is weinig beschrijving van de omgeving, de gebeurtenissen worden niet door een verteller geïnterpreteerd. Wat er wel is: gedachten, hele stromen gedachten, bijna ongefilterd. Dat ziet er dan

schrijver ook om te gaan: levens zo onbegrijpelijk mogelijk neerzetten.

Toch gaat dat soms ten koste van de diepgang. Ook de magistrale schrijfstijl die hij in Schitterende ruïnes etaleert, is nog niet aanwezig. Dat tezamen maakt We leven in water een interessant en meeslepend boek, maar geen hoogvlieger.

advertentie

Literair avontuur Drie dagen is het romandebuut van schrijfster en tekenares Nina Roos (1981).

Eerder verscheen van haar hand de verhalenbundel Neem op. In Drie Dagen kruipt Roos in het hoofd van haar personages en doet ze verslag van hun gedachten – al hun gedachten.

Jess Walter

zo uit: ‘Insgelijks. Hoort ze me? Viel dat woord onhandig? Had ik “u ook” moeten zeggen? Dag mensen. Wacht, waar is mijn fiets gebleven. Je gaat me niet vertellen dat iemand hem, o daar, natuurlijk. Bij een lantarenpaal, ook leuk.’

Of: ‘Juist, aan de kant met je dikke Dacia, klinkt als een uit de hand gelopen bloem, wie rijdt nou zo’n drama, mensen, daar gaan we, tippelaar op de tweede rijbaan, slakken rijden helemaal rechts.’

De vorm van het verhaal fascineert en de personages intrigeren. Daarbij schrijft Roos duidelijke, toegankelijke zinnen. Toch is Drie dagen door haar onnavolgbare stijl geen toegankelijk boek. Het bezorgt je wél een bijzondere leeservaring, omdat je gedwongen bent je comfortzone te verlaten, om mee te drijven op de stream of consciousness van Vincent, Isabeau en Mart. Zoiets kan natuurlijk heel waardevol zijn; even iets anders lezen dan anders - zo verbreed je als lezer je horizon. Helaas raakt het verhaal een beetje ondergesneeuwd door al dat stijlgeweld. Dat is best jammer, tenminste, als je vorm minder belangrijk vindt dan plot. Heb je daarentegen zin in een literair avontuur, dan is Drie dagen Nina Roos, Drie dagen, Uitgehelemaal jouw boek. verij De Harmonie, 176 pagina’s, ISBN 978 90 761 7491 4 (€ 16,90)

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 250,– en een week 350,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 7

literatuur column

De juiste uitgeverij

P.C. Hooft-prijs

Iris Kensmil, Noordzeeblues, 2015

Een unusual suspect Het was lang stil rondom Astrid Heligonda Roemer.

Zelfs zo stil, dat een hele generatie dreigde op te groeien zonder ooit van haar gehoord te hebben. Tot afgelopen december, toen bekend werd dat zij de P.C. Hooft-prijs van 2016 krijgt toegekend.

kwam in 1974, toen haar roman Neem mij terug, Suriname verscheen.

De roman gaat over Benny, die vanuit Suriname naar Nederland komt, maar vanwege zijn afkomst geen werk kan vinden. Racisme en discriminatie zijn de hoofdthema’s van het boek, en dat maakte diepe indruk op veel Surinamers uit de generatie van Roemer. Velen herkenden zich in het verhaal van Benny: ze worstelden met hun identiteit, mede Door Floortje van Gameren door de dekolonisatie van het land.

Roemer zei er later in het NRC Handelsblad over: ‘Als ik er straks niet Jarenlang was er geen meer ben, sterft die generatie uit. De spoor van de in Surivolgende generatie weet niet wername geboren Roekelijk wat wij hebben meegemaakt, mer te bekennen. Het het geweld dat opdook, hoe wij ons verhaal ging dat ze in Nederland en Suriname hebben met haar kat was vermoet verhouden tot onze eigen mentrokken uit Den Haag. sen. Eigenlijk hebben we er te weiWaar naartoe? Dat wist eigenlijk nig over geschreven.’ niemand. Aan schrijven en publiceIn 1982 brak de auteur met Over de ren deed ze sinds eind jaren negengekte van een vrouw door in Nedertig niet veel meer. Ze leek verdweland. Deze roman vertelt het vernen van de aardbodem, maar was haal van Noenka, die strijdt tegen de niet vergeten. Dat bleek toen de jury onderdrukking van de zwarte vrouw. van de P.C. Hooft-prijs een spot op Feministische literatuur was in haar plaatste. De juryleden prezen opkomst in de jaren tachtig en Over in hun verklaring de wijze waarop de gekte van een vrouw paste feilhaar scherpe toon het publieke loos in deze trend. Kritiek kreeg Roedebat heeft aangewakkerd over mer ook veelvuldig aan haar adres. gevoelige onderwerpen, zoals vrou‘Pas na flink doorzetten en het wegwenrechten en de verhouding tussen Suriname en Nederland. Saillant kappen van talloze woekerplanten en andere obstakels wordt een strucdetail: de P.C. Hooft-prijs gaat hiertuur zichtbaar,’ zei litemee voor het eerst naar rair critica Elsbeth Etty een auteur uit het Caraïover Roemers werk. bisch gebied.

In Nederland maakte De naam Astrid H. Roede schrijfster pas echt mer doet echter bij indruk met de romanvelen niet meteen een trilogie die later bel rinkelen. En dat is bekend zou komen te niet zo gek, gezien haar staan als Roemers drieteruggetrokken bestaan. ling: Gewaagd leven Wie is Roemer eigenlijk?

(1996), Lijken op liefde Op 27 april 1947 zag (1997) en Was getekend Astrid Heligonda Roe(1999). Net als Neem mer het levenslicht in mij terug, Suriname Paramaribo. In 1970 gaat dit drieluik over de debuteerde ze als dichAstrid H. Roemer, Neem mij dekolonisatie. Ook de ter onder het pseudoterug, Suriname, Uitgeverij militaire coup in 1980 niem Zamani. Haar Conserve, ISBN 978 90 542 9217 komt uitgebreid aan doorbraak in Suriname 3 (€ 20,00)

‘De volgende generatie weet niet werkelijk wat wij hebben meegemaakt.’ bod, en wat die voor het land heeft betekend. Identiteit speelt wederom een grote rol. Zelf zei Roemer over haar trilogie: ‘In de vuilnishopen van de slavernij, het kolonialisme en de moderne tijd heb ik gezocht naar niet-afbreekbare resten om mijn authenticiteit als Surinaams-Nederlandse vrouw opnieuw te beleven.’

Ze brak met haar trilogie een discussie open over de rol van Suriname in de Nederlandse geschiedenis.

Hoewel de Surinaamse schrijfster veel taboedoorbrekende onderwerpen bespreekt in haar werk, heeft dat nooit eerder tot een grote literaire prijs geleid. Sterker nog, dat de P.C. Hooft-prijs dit jaar naar haar zou gaan, kwam behoorlijk onverwachts.

Usual suspect Arnon Grunberg werd als gedoodverfde winnaar gezien.

Waarom leefde Roemer zo lang onder de radar? Nadat bekend werd dat ze de prijs zou krijgen gaf ze eind vorig jaar bij hoge uitzondering een interview aan het NRC Handelsblad, waarin ze zich uitliet over haar bestaan op de achtergrond: ‘Ik wilde me mentaal en fysiek staande houden, dus ben ik buiten Nederland gaan hokken. Het is een move die mijn schrijverschap als het ware gered heeft. Niet alleen om de boeken die ik er geschreven heb, maar ook om de mogelijkheid om na te denken en te reflecteren over mezelf.’ Roemer is van plan om wederom een aantal werken uit te gaan geven, waaronder een omvangrijke autobiografie.

Op 19 mei ontvangt Astrid Roemer in het ­Letterkundig Museum in Den Haag de P.C. Hooft-prijs.

Zo gewoon en oer-Hollands als haar voornaam, zo sprookjesachtig is haar achternaam: Truus Rozemond.

Als onderwijskundige heeft ze al flink wat publicaties op haar naam staan. Het is echter altijd haar ambitie geweest om fictie te schrijven. Een compleet ander genre, een totaal andere aanpak. Als Truus écht iets wil, doet ze dat ook. Via de mail vroeg ze mijn begeleiding bij het schrijfproces van haar roman Een verwaarloosd huis, dat als hoofdthema de mantelzorg zou hebben. Het is altijd goed als een boek een duidelijk ‘haakje’ heeft waaraan je de inhoud kunt ophangen; dit thema leek echter geschikter voor een non-fictietitel.

Als Truus het appartement van Magonia binnenkomt, staat de deur naar het terras open. Aan de straatkant komt een vuilniswagen voorbij. Ons gesprek begint met koffie en een stroopwafel, maar verschuift al snel naar de personages in het boek. Het wordt me duidelijk dat deze vertelling weliswaar over mantelzorg gaat, maar ook over familierelaties, buren, verantwoordelijkheid, liefde, twijfels en daadkracht. Het verhaal speelt in een van die buurten die we in iedere grote stad kennen, gebouwd in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Tuindorp, Oog in Al, Tuinwijk. Al pratend ontdek ik dat Truus weliswaar graag over een maatschappelijk relevant onderwerp schrijft, maar dat Rozemond ook een mooi verhaal wil vertellen. We hebben flink gewerkt aan het manuscript, met juist dát resultaat: een herkenbaar, maatschappelijk onderwerp als bouwsteen voor een ontroerend verhaal.

Enkele maanden na het eerste bezoek van Truus nadert het manuscript de definitieve versie. De vraag ligt op tafel bij welke uitgeverij het manuscript de meeste kans maakt. Vanzelfsprekend is die keuze nooit, maar bij Een verwaarloosd huis is het juist de combinatie van een duidelijk onderwerp en een mooi verhaal die ons helpt zoeken. We komen uit bij Suzanne Paskamp van de Utrechtse uitgeverij Xanten. Suzanne is een zeer betrokken, enthousiaste uitgeefster. Ze is geraakt door de tekst van Truus. Het contact is snel gelegd. Een Utrechtse schrijfster, een Utrechtse uitgeverij en een eveneens Utrechtse auteursbegeleider… Daar hoort een boekhandel uit de Domstad bij. Op een zondagmiddag in november is het druk bij Broese Boekverkopers, op de stadhuisbrug. Een verwaarloosd huis wordt ten doop gehouden. Het boek ligt niet alleen in de etalage, maar ook op de tafels naast en te midden van de grote titels van het najaar. Bij de korte toespraken van Veronica Reintjens, winkelmanager, Suzanne Paskamp en Truus realiseer ik me dat hier de bouwstenen van het boekenvak op elkaar gemetseld worden: de auteur, de uitgever en de boekhandelaar. Het resultaat is een boek dat verkocht én gelezen wordt.

Lex Jansen Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Nu is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijf­begeleiding. www.magonia.nl

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 8

literatuur boekenkrant tipT Pijn Waar gaat het over?

Tien jaar geleden raakte Iris zwaargewond bij een terreuraanslag in een bus. Intussen heeft ze haar leven, samen met haar man, weer opgepakt. Wanneer Iris op een feest haar jeugdliefde tegenkomt, merkt ze dat ze zich nog tot hem aangetrokken voelt.

Zeruya Shalev, Pijn, vertaling: Niet te missen, want: Sander Hoving, Uitgeverij Cossee, 416 pagina’s, ISBN 978 Shalev overleefde zelf 90 593 6644 2 (€ 21,95) een soortgelijke terreuraanslag. Met dit uiterst persoonlijke werk weet ze de emoties van de lezers te raken.

Roosevelt Waar gaat het over? Op een zomerdag worden verschillende mensenlevens naar een apotheose gevoerd. Een Pools hoertje, een literatuurdocent en een zwerver dwalen door de stad, ieder met een geheim. Het stadsplein vormt het toevallige decor en bewaart als enige het overzicht.

Niet te missen, want: Bogaert beschrijft het verhaal van de diverse stad. Wat voor geheimen dragen de verschillende inwoners met zich mee?

Gie Bogaert, Roosevelt, Uitgeverij De Bezige Bij, 224 pagina’s, ISBN 978 90 234 9678 6 (€ 18,90)

Christus wordt weer gekruisigd Waar gaat het over? Een groep vluchtelingen komt een dorp binnenlopen. De meeste dorpelingen benaderen de nieuwkomers vijandig, maar enkele jongeren ontfermen zich over hen.

Tijdens het zevenjaarlijkse passiespel identificeren ze zich zo met hun Nikos Kazantzakis, Christus rol dat de dorpswerkewordt weer gekruisigd, Uitgelijkheid en het lijdensverij Wereldbibliotheek, 448 pagina’s, ISBN 978 90 284 2657 verhaal van Christus in 3 (€ 29,99) elkaar overvloeien.

Niet te missen, want: De roman sluit naadloos aan bij de huidige vluchtelingencrisis .

Rivieren Waar gaat het over?

De drie novellen in dit boek hebben één ding gemeen: in elk verhaal speelt een rivier een grote rol.

Niet te missen, want: Eerdere werken van Martin Michael Driessen zijn voor vele literaire prijzen in aanmerking gekomen. Het nieuwe Rivieren belooft net zo imponerend te zijn.

Martin Michael Driessen, Rivieren, Uitgeverij Van Oorschot, ISBN 978 90 282 6130 3 (€ 17,99)

taalkundige thriller

Te Frans?

In de literaire wereld is reikhalzend uitgekeken naar de tweede roman van Laurent Binet (1972). Tijdens het lezen van De zevende functie van taal dacht ik echter vooral: is dit boek niet te Frans?

Door Nina Visser Binets eerste roman, HhhH (acroniem voor Himmlers hersens heten Heydrich) was ook al weinig conventioneel van opzet. In dit boek reconstrueert de auteur de aanslag op nazikopstuk Reinhard Heydrich in 1942, terwijl hij ondertussen voortdurend zijn overpeinzingen en keuzes aangaande het verhaal aan de lezer voorlegt. In hoeverre kan en moet je trouw blijven aan de historische werkelijkheid, vraagt hij zich af. Wat waarschijnlijk bijdroeg aan het succes van HhhH, was het onderwerp; iedereen is bekend met de Tweede Wereldoorlog.

In De zevende functie van taal begeeft Binet zich op een terrein waar veel lezers minder mee zullen hebben: dat van de Franse taalkunde en filosofie. Het verhaal speelt in 1980, als de Franse filosoof Roland Barthes door een aanrijding om het leven komt. Belangrijk detail: Barthes lunchte direct voor de aanrijding met presidentskandidaat François Mitterand, die het zal opnemen tegen de zittende president, Valéry Giscard d’Estaing, van wie hij in 1974 al eens verloor. Politiecommissaris Bayard onderzoekt de zaak en komt erachter dat Barthes een manuscript in zijn bezit had waar velen letterlijk een moord voor zouden doen: een uiteenzetting van de zevende functie van taal (een verwijzing naar het werk van de Russische linguïst Roman Jakobson), die een spreker de macht geeft over al zijn toehoorders.

Bayard duikelt al snel de jonge promovendus Simon Herzog op, die hem moet gidsen in de wereld van de semiotici, structuralisten en deconstructivisten. Als ware buddy cops ondervragen ze de gehele taalfilosofische elite, van Jacques Derrida tot Julia Kristeva en Umberto Eco, want iedereen lijkt iets te maken hebben met Barthes’ dood. Binet schetst hen allemaal als platte personages, maar om diepgang is het hem ook niet te doen; De zevende functie van taal is een erg vermakelijke én hoogstaande satire, die soms ook nog eens loeispannend is vanwege de wilde achtervolgingen en afgehakte vingers.

Maar wees gewaarschuwd: om deze satire te kunnen doorgronden is kennis van de Franse geschiedenis, filosofie, retorica en taalkunde onontbeerlijk. Mijn bachelor Frans was geen overbodige

Laurent Binet Alex de Groot

luxe. De deconstructivisten onder ons zullen de vele lagen die Binet in zijn roman aanbracht echter vol plezier afpellen. Net als in zijn debuut vermengt de auteur feit met fictie.

Zo laat hij filosofen Jacques Derrida (1930–2004) en John Searle (1932) in 1980 het loodje leggen, en onthult hij dat Marilyn Monroe in haar tijd tot een geheim genootschap van ’s werelds beste sprekers behoorde. De moord van filosoof Louis Althusser op zijn vrouw Hélène Rytman is dan weer wel uit het leven gegrepen, al zal haar slordigheid met een geheim manuscript daar niet de oorzaak van zijn geweest.

Naast dit spel met feit en fictie schakelt Binet zo nu en dan over naar het metaniveau.

Simon bedenkt geregeld dat het lijkt of hij in een roman speelt, waarna hij zijn gedrag afstemt op hoe zijn fictieve evenbeeld zich volgens hem zou gedragen. Bovendien spot de ik-verteller graag met zijn eigen rol: ‘Wij hebben geen enkel midLaurent Binet, De zevende del om te weten waar functie van taal, vertaling: Simon van droomt, Liesbeth van Nes, Uitgevewant we zitten niet in rij Meulenhoff, 440 pagizijn hoofd, hè?’ na’s, ISBN 978 90 290 9113 8 Ook bevat de roman (€ 24,99)

‘Vanuit de verte lijkt de stoet een beetje op een film van Fellini, maar het is niet goed te zien of het La Dolce Vita is of La Strada.’ vele verwijzingen naar populaire cultuur en filosofische en politieke stromingen. Als Bayard en Simon met een groep nieuwe vrienden door de Italiaanse straten wandelen, merkt de verteller op: ‘Vanuit de verte lijkt de stoet een beetje op een film van Fellini, maar het is niet goed te zien of het La Dolce Vita is of La Strada.’

Binets tweede roman zou je kunnen zien als één grote inside joke. Het probleem is echter dat de insiders die de grap zullen snappen niet erg talrijk zullen zijn. Dat zou het bestsellerpotentieel nog wel eens in de weg kunnen zitten. Of kunnen verhogen, natuurlijk, want wie wil er niet bij de ingewijden horen?

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 9

literatuur Filter Vertaalprijs

Uit de schaduw van de auteur Tijdens het International Literature Festival Utrecht (ILFU) werd de Filter Vertaalprijs uitgereikt; een onderscheiding voor de meeste bijzondere vertaling van het afgelopen jaar. Het waren nu dus eens niet de auteurs maar de vertalers die voor het voetlicht traden.

‘Behendig balanceert hij ­tussen vernederlandsing van het Duits, behoud van passages in de brontaal en radicaal nieuwe, doeltaalgerichte oplossingen.’

Door Nicole van der Elst Ieder jaar worden er ontzettend veel boeken uitgegeven van niet-Nederlandstalige auteurs. De naam van de auteur prijkt groot op de omslag van het boek, maar hoe zit het met de persoon die zorgt dat je het boek ook daadwerkelijk in het Nederlands kunt lezen? De vertaler wordt vermeld in het colofon, maar in veel andere gevallen wordt voorbijgegaan aan de vertaalprestatie. Hoe vaak reppen recensies over de kwaliteit van de vertaling? En weet jij de vertaler van je favoriete anderstalige boek te noemen?

Stichting Filter zet zich in om het vertalen, de vertaling en de vertaler onder de aandacht te brengen bij een zo groot mogelijk publiek. De jaarlijkse uitreiking van de vertaalprijs maakt deel uit van het bewerkstelligen van deze doelstelling. Jurysecretaris Anne van Buul vertelt dat er al veel andere vertaalprijzen bestonden, maar dat dit allemaal oeuvreprijzen waren. ‘Filter wilde een prijs in het leven roepen waarmee één bijzondere vertaalprestatie wordt bekroond. Vertalers die nog geen oeuvre hebben opgebouwd, maar wel een bijzondere vertaalprestatie hebben geleverd, komen dus ook in aanmerking voor deze prijs.’ In 2016 wordt de onderscheiding alweer voor de tiende keer uitgereikt.

Voor deze lustrumeditie zijn de juryleden het hele jaar in de weer met het in kaart brengen van bijzondere vertaalprestaties. Van Buul: ‘We

Anna van Kooij

ter Vertaalprijs staan de vertalers en hun vertaalprestaties vol in de schijnwerpers. Naast erkenning en het geldbedrag dat aan de prijs verbonden is, betekent het voor de winnaar vooral een steuntje in de rug.

‘Het is al vaak voorgekomen dat een uitgever heeft besloten om ook een volgend boek van de desbetreffende auteur uit te brengen,’ aldus Van Buul.

En de winnaar is…

Jan Gielkens houden een lijst bij van vertalingen die uitkomen en op de een of andere manier opvallen, bijvoorbeeld omdat bijzondere kenmerken van de brontekst het nodige vragen van de creativiteit van de vertaler, het een werk van lange adem was, of dat een vertaling bijzonder onderzoek vergt’. De jury let dus vooral op de creativiteit van de vertaler om eventuele problemen op te lossen. Dit resulteert uiteindelijk in een longlist van ongeveer zeventig titels. ‘Na een verdiepende fase waarin vertalingen en originelen naast elkaar worden gelegd, recensies worden geraadpleegd en nawoorden worden gelezen, ontstaat uiteindelijk een shortlist van

De genomineerden op een rij.

Jan Gielkens werd bekroond met de Filter Vertaalprijs 2016 voor zijn vertaling van De woorden van Grimm: een liefdesverklaring van Gün10 a 15 titels,’ vertelt Van ter Grass. Het boek gaat Buul. Bij de keuze voor over de Duitse taal en de uiteindelijke nomigeschiedenis, geïnspinaties begint het overreerd op woorden en tuigen van de andere lemma’s uit het Deutjuryleden pas echt. ‘Alle sches Wörterbuch van juryleden houden een de gebroeders Grimm, pleidooi voor de vertadat wemelt van de citaling die in hun ogen de ten. De jury prijst Gielprijs het meest verdient. Günter Grass, De woorden van kens omdat hij met Grimm: een liefdesverklaring, Het besluit wordt genodeze vertaling zijn vertaling: Jan Gielkens, Uitmen op basis van een eigen gezicht heeft geverij Meulenhoff, 392 pagistemming, maar het laten zien. Behendig na’s, ISBN 978 90 290 8906 7 komt vaak voor dat de balanceert hij tussen (€ 29,99) jury unaniem is.’ vernederlandsing van Onder de vertalingen zitten ook het Duits, behoud van passages in de bronteksten die de juryleden niet in brontaal en radicaal nieuwe, doelde originele taal kunnen lezen. ‘Het taalgerichte oplossingen, aldus de is geen must om de tekst in de orijury. ginele taal te kunnen lezen, want Tijdens een van de bijeenkomsten vertalingen worden ook beoordie Grass regelmatig met zijn verdeeld op hun waarde als zelfstantalers hield, typeerde de auteur dit dige tekst. Natuurlijk controleren we boek als onvertaalbaar, vertelt Gielwel of de vertaling van hoge kwalikens. Grass lijkt hier gelijk in te hebteit is’. Ondanks dat de jury zo divers ben gekregen; naast het Nederlands mogelijk wordt samengesteld zijn is de Woorden van Grimm alleen nog er natuurlijk altijd boeken die geen in het Roemeens en het Fins verscheenkel jurylid in het origineel kan nen. Gielkens beschouwt de prijs als lezen. ‘Vorig jaar won een bundel een kroon op zijn veertigjarige loopmet Japanse verhalen; naar die verbaan als vertaler. Hij merkt terloops taling hebben we een deskundige op dat hij voor het geld van zijn eerlaten kijken. Hetzelfde geldt voor een ste vertaling een nieuwe spijkervan de nominaties van dit jaar; de broek kocht. De opmerking staat in bundel Medeweten van Antjie Krog schril contrast met de cheque van is in het Zuid-Afrikaans geschreven.’ tienduizend euro die hij als winnaar Rond de bekendmaking van de Filop deze avond uitgereikt krijgt.

DE NIEUWE NICCI FRENCH ALS HET ZATERDAG WORDT ‘Nicci French toont zich weer meester in de beklemming.’ – Trouw ‘Nog altijd kan niemand die zich thrillerauteur noemt tippen aan schrijversechtpaar Nicci French. Absolute top.’ ★★★★★ – AD Magazine

boekfragment

Beschadigd Op het eerste gezicht lijkt het leven van Kirsten geweldig.

Wat echter niemand weet is dat ze wordt geteisterd door nachtelijke paniekaanvallen, veroorzaakt door een traumatische gebeurtenis in haar jeugd.

Ika Gerritsen, Beschadigd, Uitgeverij LetterRijn, ISBN 978 94 918 7524 3 (€ 14,95) www.letterrijn.nl

Eerst stond Irene alleen maar te huilen, roerloos snikkend in de donkere nacht. Ze leunde tegen de deurpost en leek de controle over zichzelf helemaal te zijn kwijtgeraakt.

Er was niets meer over van die gracieuze glamourvrouw. Wat hier voor me stond, was een magere stakker in een joggingpak, met een heel dun vlechtje in haar nek. Ik vond haar zó zielig dat ik haar bijna wilde troosten, maar gelukkig besefte ik nog op tijd dat ik daar niet de aangewezen persoon voor was. Oh God, wat een ongelooflijk ellendige situatie was dit. Hoe kon ik de tijd terugspoelen en alles ongedaan maken? Ik kon ook niet geloven hoe dom Menno en ik het allemaal hadden aangepakt. Voornamelijk Menno eigenlijk. Midden in de nacht het huis uit sluipen was natuurlijk te idioot voor woorden. En ik maar geloven dat hij op magische wijze alles onder controle had. Dat er niets kon gebeuren, omdat Irene altijd zo vast sliep. Nou, ze leek me op dit moment heel erg wakker.

Wat moest ik in godsnaam tegen haar zeggen?

Maar Irene besteedde niet eens aandacht aan me. Zodra ze zich enigszins had herpakt, duwde ze me ruw aan de kant, waarna ze op haar badslippers fanatiek de trap opstormde.

‘Menno!’ riep ze een aantal keer.

Haar hese geschreeuw klonk als het gehuil van een wolf. ‘Ménno!’

Als hij nu maar snel tevoorschijn kwam en met haar meeging!

Ik bleef besluiteloos in de gang staan en luisterde hoe Irene als een dolle over de overloop vloog en her en der deuren opentrok. Ik bibberde van de kou, maar liet de voordeur voor de zekerheid toch maar openstaan. Nu hoorde ik haar de zoldertrap op stormen. Had ze Menno dan niet gezien in mijn slaapkamer?

‘Vuile hoer,’ hoorde ik haar krijsen, met overslaande stem. ‘Wat denk jij eigenlijk! Als je niet wilt dat ik je ogen uit je kop krab, dan zeg je me nu waar mijn vent is!’

Had ze het nou tegen Elise? Oh mijn god, dit ging helemaal mis. Ik had net het laffe idee opgevat om me in de wc op te sluiten, maar dat was nu helaas geen optie meer. Ik moest naar boven, de slan­genkuil in. Stel je voor, straks viel Irene Elise nog aan!

Maar ik kwam nog niet eens tot de tweede tree, want toen walste een weer helemaal aangeklede Menno over me heen.

Ik had mijn wc-plan natuurlijk

alsnog ten uitvoer moeten brengen, maar mijn hersenen weigerden dienst. Helemaal daas stond ik on­deraan de trap toen Irene weer verscheen. Ze kwam niet met snelle sprongen naar beneden zoals Menno, maar liep juist langzaam en hortend, alsof ze heel erg ziek was en zich met haar laatste krachten voortsleepte. Haar blik was ijskoud en bran­dend van woede tegelijkertijd. Ik voelde me zo ellendig, dat ik haar het liefst om vergiffenis had gesmeekt. Maar haar donkere stem klonk weinig vergevingsgezind.

‘Ik had het kunnen weten,’ zei ze, terwijl ze me met haar zwart doorlopen mascaraogen scherp aankeek.

Secondelang hield ze mijn blik vast, net zolang tot het schuldgevoel in de vorm van zweet uit mijn poriën druppelde.

‘De appel valt niet ver van de boom,’ fluisterde ze onheilspellend. ‘De verrotte boom, kan ik wel zeggen.’

Ze liet een akelig lachje horen, en ik wist niets anders te doen dan te knikken.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 11

boekfragment

Neem mij terug, Suriname Astrid Roemer krijgt als eerste Surinamer op 19 mei de P.C. Hooftprijs uitgereikt voor haar gehele proza-oeuvre.

Een van de hoogtepunten in haar werk is de roman Neem mij terug, Suriname.

Astrid Roemer, Neem mij terug, Suriname, verschenen in de reeks Surinaamse Klassieken, Uitgeverij Conserve, 168 pagina’s, ISBN 978 90 542 9217 3 (€ 20,00) www.conserve.nl

Langzaam liep hij achter de andere mensen aan zonder op of om te zien.

Hij wist dat hij hen volgen moest, zijn reis genoten, tot hij zijn vriend zag staan.

Arti! Hoe zou die eruitzien nu. Glimlachend keek hij op: wat een mensen! Overal hoorde hij stemmen en alles leek heel licht. Een gevoel van bevreemding deed hem zwaar zuchten. ‘Waar moet ik mijn koffer halen?’

Geamuseerd keek de aangesprokene op. Onbescheiden was zijn blik toen hij eindelijk antwoordde: ‘Loop maar mee, het duurt nog even.’

Niet zonder respect constateerde hij dat het een van de legendarische tachtigduizend Surinamers in Nederland was. En de gedachte er nu zelf bij te horen maakte hem wat overmoedig. Een vibrerende blijheid ontspande hem. Een wilde gedachtestroom deed zijn lippen beven toen de stem bij hem vroeg: ‘Komt u hier voor het eerst?’

Zijn lippen trilden. Spreken wilde hij. Lachen en pretentieloos spotten, maar zijn hoofd leek loodzwaar en

hij had zelfs moeite te knikken.

‘Studeren?’ Weer een moeizame knik. Diep in hem maak te iets zwaars zich langzaam los, klom tot zijn borst; hij hijgde. Toen voelde hij hoe het zich ontbond; hoe het door zijn hele lichaam stuwde: een gewaarwording als van schrik, van panische angst of iets dergelijks.

Verdomme!

Hij drukte zijn tanden in zijn lippen.

Het moet ophouden! Het moet ophouden! God, laat het ophouden!

Mechanisch liep hij door.

Terwijl hij stond te wachten op zijn koffer keek hij wat schuchter om zich heen.

‘Airport Schiphol,’ zei hij zachtjes en zijn ogen volgden de mensenfiguren en bleven rusten op de voorbijglijdende koffers, tassen, zakken, kisten, bundels met hun blauwwitte K.L.M.-labels. Uit een opengebarsten zak rolde fruit: zach te sapotilles die tegen staal kapotgedrukt werden.

Hij rilde. Het vreemde gevoel ebde weg en liet hem leeg achter. Net als toen hij naar het vliegtuig op Zanderij liep. Hij hoorde de verrassende stem nog: Passagiers voor Amsterdam en Lissabon worden verzocht zich aan te melden bij… De rest hoorde hij niet. Zijn hart brak. Loodzwaar leken zijn voeten. Wat leken de haren van zijn moeder op eens grijs. En wat was zij oud al. Ze huilde.

Kleine stille tranen en ze hield

hem dicht tegen haar magere borst gedrukt.

Je moet niet lang wegblijven, had ze hees gefluisterd. Ik schrijf elke week, elke week had hij druk beloofd, zijn blik gericht naar de verte, zijn handen koud, ijskoud. Laat mij gauw halen, hadden de verdrietige ogen van zijn zusje gesmeekt. Maar ze zei niets toen hij haar omhelsde.

Zorg goed voor ma. Blijf bij haar!

Ze knikte hard en wendde het gezicht af.

Lafaard! hoorde hij in zich roepen.

Nog proefde hij de zoete scherts van zijn vrienden, die hem wrang deed glimlachen. ‘Bent u nog hier?’

Bij hem het bekende vriendelijke gezicht. Hij aarzelde voor hij antwoordde.

‘Ik wacht op mijn vriend.’

Een nietszeggende stilte. Zijn blik onrustig naar de ander. Iets als wrevel, gekrenkte trots en teleurstelling deed hem verder spreken.

‘Hij zal opgehouden zijn of zo!’

Weer die kale stilte en zijn stem. ‘Ik blijf gewoon wachten. Komen doet hij beslist!’

Zijn woorden en zijn stem hadden doel getroffen want de man knikte, wilde iets zeggen, bedacht zich, bleef aarzelend staan, maar ging ten slotte. Een beetje geïrriteerd en gedachteloos keek hij hem na.

boekfragment

Echte barkeepers heten Henk Als de weinig succesvolle Paul na een bomaanslag wordt geïdentificeerd als de steenrijke Vincent de Heer besluit hij de vergissing in stand te houden. Hij raakt echter compleet verstrikt in zijn gelogen leven.

Eerst droomde ik.

Marja West, Echte barkeepers heten Henk, 272 pagina’s, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 3407 8 (€ 19,99) www.amboanthos.nl

‘Mam?’ Mijn moeder draait zich om. Ze zit in een rond, ijzeren wagentje dat rood is geschilderd, op de zijkant staan clowns in onmogelijke posities afgebeeld. Ik zit achter haar, in een blauw exemplaar dat met luchtballonnen is versierd.

‘Wat doe jij hier?’ vraag ik.

‘Wat doe jij hier?’ wauwelt ze mij op een kinderachtig toontje na.

In het gele wagentje voor haar draait mijn broer zich om.

‘Ja Paul, wat doe jij hier eigenlijk?’

Marcel leunt met zijn armen op de achterkant van zijn karretje dat voorzien is van suikerspinnen. Het treintje komt piepend en schokkend op gang. Op het perron rechts van mij rennen mensen voorbij, alsof ze mee willen maar te laat zijn. Ik staar naar het tafereel. Iemand pakt mijn linkerschouder vast. Als ik weer voor mij kijk zie ik dat het mijn vader is die met een grijnzend gezicht naast

mijn moeder zit. Zijn onderlip hangt er wat verloren bij.

‘Pa is vergeten zijn gebit in te doen.’

‘Dat geeft niet,’ zegt mijn moeder. ‘Ik heb die van mij wel in.’ Ze grijnst een keurig rijtje tanden bloot.

‘Waar gaan we heen?’ vraag ik.

Niemand antwoordt.

Ik voel het treintje omhooggaan. Het perron moet inmiddels achter mij zijn, rond de drie wagentjes is nu alles donker. Er rinkelt een bel. Marcel zie ik als eerste over de top verdwijnen, daarna volgen mijn ouders.

Heel even sta ik bovenaan stil, dan schiet ook ik naar beneden. De achtbaan gaat snel, veel te snel en ik zit niet vast. Mijn vingers omklemmen de zijkanten van het karretje. Er zal toch geen looping in het traject zitten? Uiteindelijk minderen we vaart en kabbelen we in een gematigd tempo voort terwijl er regelmatig piepjes klinken.

‘Waar zijn we?’

Ze draaien zich alle drie naar mij om.

‘Onderweg,’ antwoorden ze in koor.

Wat heb ik gisteravond gedronken?

‘Paultje, Paultje,’ zegt mijn moeder.

‘Zie je wel dat ik gelijk had toen ik zei dat het nooit wat met jou zou worden. Je bent bijna veertig en wat heb jij nou eigenlijk bereikt?’

Ze schudt ritmisch haar hoofd en zegt: ‘Je bent nachtwaker, een nachtwaker, een nachtwaker, een nachtwaker, een focking nachtwaker…’

Ik voel een steek in mijn borst. Het

regelmatige gepiep versnelt, net als de trein, en gaat over in een felle fluittoon. De lippen van mijn moeder blijven geluidloos de mantra herhalen terwijl mijn vader simultaan met haar mee gaat schudden. Als laatste volgt mijn broer. Drie hoofdschuddende mensen kijken mij strak aan. Het circuit wordt bochtig, met moeite kan ik mijzelf aan boord houden. Een pijnscheut schiet door mijn linkerarm. De anderen zitten er ontspannen bij, ik heb natuurlijk het wagentje met de slechtste vering uitgekozen. De fluittoon gaat weer over in de piepjes. Plots mindert de trein vaart totdat we stilstaan.

Het blijft donker.

‘Waar zijn we?’ vraag ik. ‘Kunnen we uitstappen?’

‘Nee, dit is een tussenstation,’ antwoordt mijn broer.

‘Achtbanen hebben geen tussenstations,’ zeg ik.

‘Deze wel,’ grijnzen ze alle drie terug.

En toen ging ik dood.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 12

spanning Boekenkrant tipT Verzwegen Waar gaat het over?

Tbs’er Fred staat na een lange periode van opsluiting, zorg en begeleiding weer op eigen benen. Soms heeft hij een terugval, grijpt hij naar de fles en wordt hij agressief. Dan kruist zijn pad dat van Suzan; zij is met haar hoofd bij een oude verkrachtingszaak.

René Appel, Verzwegen, UitgeNiet te missen, want: verij Ambo|Anthos, 272 pagiRené Appel is al vijfenna’s, ISBN 978 90 263 3372 9 twintig jaar een geves(€ 19,99) tigde naam in het genre van het spannende boek. Verzwegen is het nieuwste boek van deze godfather van de Nederlandse thriller.

Eindfeest Waar gaat het over? Het leven van Constance verandert op slag als zij terminaal ziek blijkt te zijn.

Ze besluit een afscheidsfeest te geven voor haar vriendinnen. Wat niemand weet is dat het niet alleen voor Constance, maar voor iedereen het laatste feest van hun leven wordt.

Jet van Vuuren, Eindfeest, UitNiet te missen, want: geverij Karakter, 304 pagiWe hebben allemaal na’s, ISBN 978 90 452 0836 7 weleens rancuneuze (€ 15,00) gedachten, maar Jet van Vuuren schotelt ons wel een heel duister feestje voor.

Het einde van de wereld Niet elke huurmoordenaar is een dodelijke machine zonder hart. Jo Nesbø laat dit in zijn laatste thriller Middernachtzon op indringende wijze zien.

Door Jacqueline Coppens Voor veel liefhebbers van de Scandinavische misdaadliteratuur is Nesbø geen onbekende.

In 1997 werd zijn debuut De vleermuisman uitgeroepen tot beste Noorse misdaadroman. In deze thriller introduceerde hij de populair geworden Harry Hole, een aan alcohol verslaafde politieman. Nesbø’s oeuvre is sindsdien indrukwekkend gegroeid en is geschreven in een stijl die beschouwd wordt als harder en rauwer dan die van de meeste van zijn Scandinavische collega’s.

In Middernachtzon komt huurmoordenaar Jon tijdens een vlucht voor zijn leven terecht in het dorpje Kåsund, in de kop van Noorwe-

gen. Hij brengt er de nacht door in de oord, waar nog primitief geleefd wordt volgens de Bijbelse wetkerk van de Læstadianen, een christen, schetst de auteur een integer telijke geloofsgemeenschap. ’s Ochbeeld van deze gemeenschap. Zontends wordt hij gewekt door koster der te oordelen vertelt hij het verLea, die hem wijst op de mogelijkhaal van de goede, slechte man en heid te verblijven in de jagershut, de slechte, goede vrouw. De mysnet buiten het dorp. Daar leeft hij in terieuze Jon wordt zonder dat hij eenzaamheid, continu in angst vererom vraagt geaccepteerd in hun kerend dat zijn vijanden hem zulmidden, maar niet door iedereen. len vinden – zijn oude baas zal niet Ook hier spelen macht en geld een rusten voordat hij met eigen ogen grotere rol dan je aanvankelijk zou zijn lijk heeft kunnen aanschouwen. verwachten. Het fijne Zijn enige metgezel is van de auteur is dat je een oude rendierbok die niet hoeft te kiezen. rond de hut scharrelt.

Er zijn geen partijen, Om niet door te draaien maar er is een macht zoekt hij af en toe condie boven ons staat, tact met de bewoners en of dat nu God is of en raakt hij bevriend de goedheid of de liefmet de tienjarige Knut, de, dat mag je zelf uitde zoon van Lea. Niet maken. Middernachtelke dorpeling vindt het zon is een waarachtig echter noodzakelijk om mooie vertelling in over de aanwezigheid al zijn eenvoud. Nesvan deze mysterieuze bø is het bewijs dat zuiderling te zwijgen. thrillers het prediMiddernachtzon leest Jo Nesbø, Middernachtzon, caat literair absoluut als een modern sprookvertaling: Annelies de Vroom, verdienen. je vol mythische symUitgeverij Cargo, 240 pagibolen. Tegen de achterna’s, ISBN 978 90 234 9788 2 grond van een desolaat (€ 15,00)

onschuld

Naargeestige zonnehoedjes De gele bloemetjes die op de voorkant van Julia Heaberlins nieuwe thriller prijken, heten in het Nederlands zonnehoedjes. De Engelse naam klinkt echter veel spannender: Black-Eyed Susans. En laat dat nu net de titel van dit boek zijn.

De laatste uitweg Waar gaat het over? Ted McKay staat op het punt een einde aan zijn leven te maken, als de deurbel gaat. Hij wil alsnog de trekker overhalen, maar ziet dan een briefje op zijn bureau liggen.

Hij herkent zijn eigen handschrift, maar kan zich niet herinneren het geschreven te hebben.

Niet te missen, want: Verlost Ted zichzelf uit een hopeloze situatie, of moet hij toch de deur opendoen om zijn leven weer op de rit te krijgen?

rauw

Federico Axat, De laatste uitweg, vertaling: Irene van de Mheen, Uitgeverij Harper Collins, 368 pagina’s, ISBN 978 94 027 0870 7 (€ 19,95)

Een andere waarheid Waar gaat het over?

Wanneer Mark niet thuiskomt van een zakenreis naar Amerika, duikt Hannah in het leven van haar man.

Door wat ze ontdekt gaat ze twijfelen aan alles wat ze over hem dacht te weten.

Niet te missen, want: Het plot van deze huwe- Lucie Whitehouse, Een andere lijksthriller doet denken waarheid, Uitgeverij De Fontein, 352 pagina’s, ISBN 978 90 aan bloedstollende ver325 1316 0 (€ 19,99) halen als Verloren vrouw van Gillian Flynn en Voor ik ga slapen van S.J. Watson.

tuur: Heaberlin laat ons om het hoofdstuk meekijken met een zestienjarige Tessa in 1995 en een zesendertigjarige Tessa in 2015. In 1995 zien we hoe ze, met de hulp van een therapeut en haar beste vriendin Lydia, begint aan het verwerkingsproces.

In 2015 ontmoeten we Door Anouk Abels de volwassen Tessa, die ondanks haar trauma De in onze taal zo vroeen prachtig bestaan lijk klinkende bloeheeft opgebouwd. men spelen een naarDe band die ze heeft geestige rol in het met haar tienerdochleven van hoofdperter Charlie, die steeds soon Tessa Cartwright. bewuster bezig is met In 1995 wordt ze als wat haar moeder heeft enige overlevende gevonden in een meegemaakt, is ontroeverlaten graf met de lichamen van rend en smaakt naar drie andere meisjes. Tessa kan zich meer. Heaberlin besteedt helaas weinig herinneren van hoe ze daar vooral aandacht aan de intieme terecht is gekomen. Door de talloze band die Tessa tijdens zonnehoedjes rondom haar zoektocht naar de het graf komen de overware dader opbouwt leden meisjes én Tessa met advocaat Bill Hasbekend te staan als tings. Door hun romande Black-Eyed Susans. tische avontuurtjes Twintig jaar later raakt verandert Black-Eyed Tessa, inmiddels moeSusans bijna in een der van een prachtige aflevering van Grey’s dochter, ervan overAnatomy of Bones, met tuigd dat de man die de voorspelbare tropen veroordeeld is in de die we van dit soort tvSusans-zaak en in een shows kennen. De ontdodencel zit, eigenlijk knoping van het boek onschuldig is. Ze besluit is juist wel verrassend, de verdediging te helJulia Heaberlin, Black-Eyed maar zo ongeloofwaarpen in de zoektocht Susans, vertaling: Saskia dig dat je weer het naar de echte dader.

Peterzon-Kotte, Uitgeverij gevoel hebt dat je naar Black-Eyed Susans kent A.W. Bruna, 352 pagina’s, ISBN een soap zit te kijken. een interessante struc978 94 005 0715 9 (€ 19,99)

Julia Heaberlin Dat is jammer, want aan de wortels van Black-Eyed Susans ligt een origineel en goed gestructureerd idee, dat de lezer de kans geeft om te zien hoe een slachtoffer in twee compleet andere stadia van haar leven omgaat met een opgelopen trauma. Het mooiste, steeds terugkerende thema dat Heaberlins thriller naar een hoger niveau tilt, heeft daar zeker iets mee te maken: twintig jaar na haar ontvoering hoort Tessa nog steeds de stemmen van de andere Susans in haar hoofd. Soms maken ze haar bang, soms staan ze haar juist bij, maar ze blijven altijd aanwezig. Mooi, maar naargeestig, net als de Engelse term voor de bloemetjes waar ze naar vernoemd zijn.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 13

spanning online privacy

Leven in een vijfde dimensie Drievoudig Gouden Stropwinnaar Charles den Tex stelt in zijn nieuwe thriller Bot de vraag wat er gebeurt als technologie je boven het hoofd groeit. ‘Het ontbreken van kennis over allerlei technische zaken vormt langzaam een concreet levensprobleem.’

Door Nicole van der Elst In Bot wil CEO Willem Hartma zoveel mogelijk informatie verzamelen over zijn klanten. Hiervoor heeft hij een computersysteem nodig waarin softwarerobots voortdurend infiltreren in de computers van zijn klanten. Het bouwen van een dergelijk systeem is echter illegaal, en er is dan ook geen enkel bedrijf dat zich daaraan waagt.

Programmeur en einzelgänger Bas neemt de klus wél aan en stelt geen vragen. Totdat Hartma vlak voor de lancering overlijdt en alleen Bas kennis heeft van het allesomvattende systeem. Dat maakt hem in één klap uitermate interessant voor iedereen die kwaad in de zin heeft.

Het onderwerp van Bot is uiterst actueel: denk maar eens aan de recente controverse over de interesse van de FBI in de informatie op de iPhone van een vermeende terrorist. Het idee voor Bot heeft echter lang gerijpt, vertelt Den Tex. ‘Het eerste idee ontstond twaalf jaar geleden al, eigenlijk als een reactie op de Millennium-trilogie van Stieg Larsson. Lisbeth Sallander wordt daarin neergezet als een gestoorde hacker, een autist zonder menselijke trekjes.

Ik wilde een boek schrijven vanuit het perspectief van iemand die in de wereld van technologie en internet thuis is. Mijn insteek was dan ook om te laten zien dat niet alle programmeurs of hackers zo gestoord zijn als in veel boeken wordt beschreven.’

Volgens Den Tex zijn technische mensen niet verknipter dan ieder ander, ze kijken alleen met een andere blik naar de wereld. Dat blijkt ook uit de manier waarop hoofdpersoon Bas reageert op relationele moeilijkheden. ‘Bas wil de problemen met zijn ouders en vriendin oplossen zoals hij dat gewend is bij het bouwen van computersystemen: met behulp van formules. Hij komt er al snel achter dat deze manier van denken niet werkt in de omgang met mensen. Op deze manier wil ik ook de menselijke kant van technisch begaafde mensen laten zien,’ vertelt Den Tex. Ondanks deze menselijke trekjes verschilt Bas natuurlijk wel degelijk van zijn ouders. Zij leven duidelijk nog in een analoge wereld waarin techniek een minder grote plaats in

Charles den Tex Ester Hessing

‘Als ik echt aan het schrijven ben trek ik vaak de stekker van de wifi eruit zodat ik ook niet in de verleiding kom.’ neemt. ‘Vanuit Bas gezien vormen zijn ouders een irritatie, omdat ze geen idee hebben waarmee hij bezig is. Aan de andere kant denken zij als ze Bas met zijn laptop zien: flikker toch op met dat ding! Zij vinden dat technische hulpmiddelen echt contact in de weg staan.’

Den Tex denkt dat deze scheiding niet alleen voelbaar is tussen verschillende generaties. ‘Het ontbreken van kennis over allerlei technische zaken vormt langzaam een concreet levensprobleem. Hoe complexer de digitale wereld wordt, hoe minder mensen er iets van zullen begrijpen. We hebben allemaal een ijskast en ik weet ook niet hoe die werkt.

van mijn uitgever ben ik ook actief op Facebook,’ vertelt hij lachend. De auteur kampt echter wel met een ander bekend probleem van deze digitale tijd. ‘Tijdens het schrijven kan internet een grote afleiding zijn.

Toen in 1995 mijn eerste boek verscheen kwam het internet net op. In die tijd kreeg ik bijvoorbeeld om de drie dagen een mailtje. Toen kostte het mij ongeveer zeven weken om een boek te schrijven. Nu is het een stuk moeilijker om diezelfde deadline te halen en dat heeft onder andere met het vasthouden van conBot is niet het eerste boek dat Den centratie te maken. Als Tex over de digitale ik echt aan het schrijwereld schreef; ook in ven ben trek ik vaak de zijn eerdere werk speelt stekker van de wifi eruit cybercrime een grote rol. zodat ik ook niet in de Het is opvallend dat de verleiding kom.’ kennis die Den Tex voor Ondanks het feit dat het zijn boeken vergaart internet een grote rol nauwelijks invloed heeft speelt in zijn boeken, zal op zijn eigen computerde gedachte die af en en internetgebruik. ‘Ik toe bij Den Tex opborgebruik computers en relt voor velen herkeninternet net als iedere baar zijn. ‘Soms denk ik, andere gebruiker. Ik was het internet er maar heb natuurlijk een comniet meer! Dan zou ik in puter voor mijn werk, Charles den Tex, Bot, Uitgeveeen mobiele telefoon rij de Geus, 343 pagina’s, ISBN ieder geval een stuk productiever zijn.’ en onder lichte druk 978 90 445 1526 8 (€ 19,95) Maar de vijfde dimensie die ik in Bot beschrijf, waarin de digitalisering van de samenleving op alle gebieden merkbaar is, gaat een stap verder. Deze technologie is inmiddels zo verweven met ons zakelijke en privéleven dat het een nachtmerrie is als het niet goed werkt of tegen je wordt gebruikt. Techniek is inmiddels zo complex geworden dat je zelf ook niet meer makkelijk iets kan herstellen; als iets niet meer werkt heb je dus direct een probleem.’

‘Het schot was raak.

De duif stortte neer op mijn hart en het theeglas viel uit mijn hand.’

Word meegezogen in de gedachten van een jonge vrouw met een psychose.

978 90 448 2707 1 Prijs: 17,95 eur isbn

Een o pd jonge e vijf kamp ren psych t met olo prob gische leme n

www.clavisbooks.com YoungAdultsClavisBooks @YoungAdultsClavisBooks @Clavis_Books

Droom jij ervan dat jouw boek binnenkort ook in deze krant staat?

DAT KAN! Paris Books is een uitgeverij die je helpt van bij het allerprilste begin bij het ontwikkelen van je idee tot bij het uiteindelijke uitgeven en lanceren van jouw boek in de wereld. Wij zijn jouw partner, coach en uitgever. We kunnen je helpen en inspireren met;

Inspirerende schrijfweeklles wat

n week a é é in r e e L een boek m o n e t e w je moet 24 t /m 31 n a V . n e v ij te schr 31 juli t /m juli of van tus 7 augus

Persoonlijkeng i h c a o c f j i r h sc oachen

ijfproces c n r h c s je t a La bevlogen e door onze verfde coach ol ge door de w nebak ker n a P e in t Chris

IN OP SCHRIJF EN.COM IM P GEERTK

Uitgave van je bojeevkan A tot Z in

iden Wij begele e proces en zorgen x dit comple jouw boek in de er voor dat el en in de boek hand t ant terech r k n e k e o B komt

WWW.PARISBOOKS.EU PARIS BOOKS IS EEN UITGEVERIJ VAN SCHRIJVERS VOOR SCHRIJVERS. EEN INIATIEF VAN BESTSELLERSCHRIJVER GEERT KIMPEN.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 15

jeugd jubileum

gastcolumn

‘Hoeveel boeken zijn er nog leeg?’

Marco Kunst (1966) schrijft voor alle leeftijden: kinderboeken, young adult, en boeken voor volwassenen. Hij schreef verhalen, gedichten en romans in alle mogelijke genres – van sprookje tot literaire roman, van sciencefiction tot historische roman. Met zijn jeugdboeken won hij meerdere prijzen. Zijn boeken verschijnen bij Lemniscaat, Zwijsen en Van Gennep.

Naar aanleiding van het veertigjarig schrijverschap van Jacques Vriens werd zijn eerste boek Die rotschool met die fijne klas opnieuw uitgegeven. Wat vindt Vriens na al die tijd zelf van zijn eerste schrijfwerk?

Een pil!

Door Tanja Wilming Bescheiden als hij is, springt de auteur gelijk in de verdediging bij het beantwoorden van deze vraag. ‘Ik wil absoluut niet arrogant overkomen, maar ik ben er heel erg blij mee. Wat me tijdens het lezen gelijk weer opviel is dat de omgang tussen kinderen en hun leerkracht, zoals ik die beschrijf in het boek, nu eigenlijk weinig anders is. In 1969 ben ik begonnen als docent in het basisonderwijs. Ik liep stage op de Merkelbachschool in Amsterdam en kreeg daar uiteindelijk mijn eerste baan. Die school was voor zijn tijd heel vooruitstrevend.

Dat zag je terug in de sfeer en de omgang; ik vond het een heel leuke school. Deze ervaring heb ik uiteindelijk in Die rotschool met die fijne klas gebruikt. Toch wel een leuke ontdekking dat deze school anno 2016 ook nog steeds niet ouderwets is.’

De school hoefde voor deze nieuwe uitgave dus niet geüpdatet te worden. Wel viel mij op dat het verhaal in het digitale tijdperk is geplaatst: sms’jes, smartboards en laptops zijn toegevoegd aan de heruitgave.

Zijn er nog meer dingen die je in Die rotschool met die fijne klas hebt herschreven?

‘Ik vond het heel belangrijk om niet krampachtig de digitalisering het boek in te schrijven. Maar waar in de eerste druk de kinderen elkaar briefjes schreven, heb ik ze nu een sms’je laten sturen. Naast deze aanpassing viel me op dat iedere keer als iemand in mijn debuut iets voelde of dacht, ik dat schreef en ik dat gevoel of die gedachte in de volgende zin nogmaals uitlegde. Zo van: “Meester Vriens vertelt”. Ik heb er toen een boek van Jan Terlouw bij gepakt en het bleek dat hij dat in die tijd ook deed in zijn verhalen. We hadden blijkbaar het idee dat je in kinderboeken dingen extra goed moest uitleggen. Ik ontdekte dus, zonder dat ik het toen doorhad, een soort schrijftrend in kinderboeken van veertig jaar geleden. Die extra zinnen heb ik weggehaald. Kinderen van tegenwoordig pikken dingen veel sneller op. We hoeven niet meer zo uitleggerig te zijn als vroeger.’

Op welk boek ben je het meest trots?

‘Ik schrijf nooit zomaar een boek, er is altijd een reden. Zo maak ik graag verhalen over iets dat me heeft geraakt. De gebeurtenissen in Acht-

Jacques Vriens ste groepers huilen niet raakten me in het speciaal. Het verhaal in dit boek, dat gaat over een meisje uit groep acht dat leukemie krijgt en overlijdt, heb ik echt meegemaakt.

Ankie, Akkie in het boek, zat bij mij in de klas. Samen met mijn groep maakte ik een ontzettend emotioneel jaar mee. Ik besloot er daarom een boek over te schrijven dat niet meteen loodzwaar was. Ankie was namelijk zo’n grappig, spontaan en leuk kind. Ik wilde een boek schrijven dat recht aan haar deed.’

meester, toneelspeler of schrijver worden. Ik weet nog goed dat ik toen voor mezelf stelde dat als ik schrijver zou worden, ik wilde schrijven zoals An Rutgers van der Loeff.’

Een schrijver met al bijna tachtig titels op zijn naam: heeft die nog schrijfplannen of -wensen voor de toekomst?

‘Het grappige is dat ik laatst in een kleutergroep was. Ik weet niet of het je weleens is opgevallen, maar kleuters doen altijd mededelingen als je vraagt of ze nog vragen hebben. Maar toen zei kleine Welke schrijver is voor jou een Nina: “Schrijver, hoeveel boeken voorbeeld? zijn er nog leeg?” Ik viel stil. Wat ‘Ik ben op opgegroeid in de jaren een prachtige vraag; helemaal vanvijftig in Brabant. In die tijd was de uit de gedachtegang van een kleuserie Arendsoog, over een degelijke ter. Ik antwoordde: “Drie boeken.” katholieke cowboy en een bekeerde Nina was heel tevreden met dit antindiaan, mijn favoriet. De dame woord. Eenmaal op de terugweg van de schoolbibliotheek zag mij in de trein zat ik na te denken over altijd weggaan met de boeken over haar vraag en mijn reactie. Want Arendsoog en vond dat het tijd werd eigenlijk klopte het wat ik gezegd voor wat anders. Ze zei dat ik De kinhad. Ik heb altijd drie plannen in derkaravaan van An Rutgers van der mijn hoofd. Als ik één idee uitvoer, Loeff vast kon waarderen, omdat komt er iets nieuws het ook over avonturen voor in de plaats. Zo van reizigers ging. Mijn bestaat mijn drielenieuwe bibliotheekaandige rijtje nu uit het winst ging over een schrijven van een boek arme Amerikaanse over een rondtrekkend familie die van oost theatergezelschap, een naar west trekt. Onderschoolverhaal over weg worden de vader echtscheidingen vanen moeder van het uit de ogen van een gezin ziek en moeten kind met tips erin, en de oudste kinderen de een boek voor kleutaken van hun ouders ters. Ik weet niet of ik overnemen. Met De kinal deze ideeën ga readerkaravaan las ik voor liseren, maar ik vind het eerst een boek waar Jacques Vriens, Die rotschool het heerlijk om bezig echte mensen in voormet die fijne klas, Uitgeverij te blijven. Schrijven kwamen. Dat was echt Unieboek | Het Spectrum,160 geeft mij een enorme een openbaring voor pagina’s, ISBN 978 90 003 4591 voldoening.’ mij. In die tijd wilde ik 5 (€ 12,50)

Het is de bekende verzuchting van de kinderboekenschrijver: hij wordt schattig gevonden, maar nauwelijks serieus genomen. Als je zegt dat je voor kinderen schrijft, volgt altijd snel de vraag of je van plan bent ooit een echte roman te schrijven. Jeugdboeken tellen niet mee. In ieder geval niet als echte literatuur.

Kinderboeken verschillen inderdaad van boeken voor volwassenen, maar dat wil nog niet zeggen dat ze als simpel vermaak kunnen worden afgedaan. Hét grote verschil zit hem daarin, dat we onze kinderen tegen bepaalde dingen willen beschermen. Ook ik houd bepaalde onderwerpen weg van mijn dochter: daarvoor vind ik haar eenvoudig te jong. Zo is de kinderboekenschrijver niet volledig vrij om klakkeloos neer te pennen wat opborrelt uit zijn onderbewuste. Iets wat we wel lijken te verwachten van de Echte Kunstenaar.

De kinderboekenschrijver moet zich inleven in zijn publiek. Meer dan de schrijver voor volwassenen, want die schrijft voor lezers die net zoveel aankunnen als hijzelf.

Hoe vertel je een verhaal waar geweld, seks of de dood in voorkomen aan kinderen van acht of twaalf? Of zijn die onderwerpen taboe? Dat laatste zou niet eerlijk zijn, want kinderen maken veel mee, en juist bij de gevoelige zaken, waar je misschien niet over kunt praten, is het fijn als erover geschreven is. Als volwassenen hopen we dat ook: dat verhalen situaties of gevoelens verwoorden waar we zelf geen woorden voor hebben, dat ze ons tonen dat anderen in vergelijkbare situaties verkeren. Als dat gebeurt kunnen we geraakt worden door een verhaal: door woorden die onze ogen openen en personages die we herkennen.

In feite zijn de verschillen dus niet zo groot. Het gaat er steeds om zo gevoelig en betrokken mogelijk je verhaal te schrijven.

Een goede kinderboekenschrijver durft net zo goed over gevoelige onderwerpen te schrijven als iedere andere schrijver. Fundamentele verschillen zijn er niet.

Nee, het verschil in maatschappelijke waardering komt voort uit onverschilligheid bij de meeste volwassenen. Met de mond belijdt iedereen het belang van goed onderwijs en aandacht voor het kind, maar in de praktijk wordt de onderwijzer laag gewaardeerd en wordt de kinderboekenschrijver gezien als een simpele verteller van grappige verhaaltjes (en op tv zijn de écht goede kinderprogramma’s allang wegbezuinigd). Guus Kuijer schreef al over ‘Het geminachte kind’ in 1980. We luisteren niet echt naar onze kinderen, we willen dat ze schattig zijn. Als ze dat niet zijn, dan krijgen ze steeds vaker een pilletje. Geen spannende, dikke pil vol opwindends over het leven, maar een kalmerend, verdovend pilletje. En dat is een bittere pil.

Marco Kunst

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 16

jeugd Boekenkrant tipt Verdronken geheimen Waar gaat het over? Tijdens het rondbrengen van reclamefolders vinden Ruben en Isa een usb-stick in de tuin van een oude zeeman. Er staat een verhaal op over een zeereis in 1983.

Niet te missen, want: Deze mysterieuze reis door het heden en het verleden klinkt wel heel spannend.

doorlezen

Een zomer vol saaie boeren

Alleen al de titel van het tweede boek van Marlies Allewijn zet aan tot lezen: Ze was 16. Het boek belooft een oorlogsverhaal over vooroordelen, jezelf durven zijn en keuzes maken.

Hajo Visscher, Verdronken geheimen, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2722 4 (€ 9,95)

Free run Waar gaat het over?

Ward heeft geen identiteitsbewijs – hij bestaat niet. De enige die daar verandering in kan brengen is zijn biologische vader, die Ward niet kent. Ward gaat op zoek naar hem. Wat hem ondertussen op de been houdt, is zijn passie voor freerunning.

Niet te missen, want: Annemarie Bon, Free run, UitIeder mens moet zich geverij Moon, 192 pagina’s, weleens ergens op afre- ISBN 978 90 488 3215 6 (€ 14,99) ageren. Ward laat zien dat hij zijn zorgen kwijt kan in zijn bijzondere hobby.

bladeren omdat je uit hiermee prachtig zien de fictieve droom wordt hoe ze in verschillende gehaald. Je wilt doortijden opgroeien. lezen tot je het mysteZe was 16 is een oorlogsrie hebt ontrafeld. Dit boek in een modern vuistdikke boek is dan jasje. Het boek begint ook geen roman waar met Ize die bij haar oma je tegenop hoeft te logeert. Ze is een typisch Marlies Allewijn zien. Het verhaal leest opstandige puber die Mascha de Vries als een trein en als je zich ergert aan haar Door Aefke ten Hagen op driekwart zit is het boek heleoma. Ze heeft speciaal voor haar maal niet meer weg te leggen. De logeerpartij een WhatsApp-groep De spannende roman opgericht met de naam Zeeland Nee- verhaallijn van Janna is vooral ontgaat over twee meisroerend en aangrijpend. Het verhaal land. Want wat is Zeejes, Ize en van Ize is juist weer herkenbaar voor land saai! Ize laat geen Janna. Alleiedereen die pubers in zijn omgemoment onbenut om wijn heeft ving kent; de tergende onzekerheid dit uit te stralen. Als ervoor die schuilgaat achter die chronize op een foto stuit gekozen sche grote mond, contact via sociale van een meisje dat op de verhalen vanuit hun media en eigenlijk de behoefte hebhaar oma lijkt, begint beide perspectieven te ben aan een vriendin die écht luishet boek spannend te vertellen. Ize leeft in het tert als je je rot voelt. worden. heden, komt uit AmsterZe was 16 kun je vergelijken met Het verhaal van Ze was dam en gaat een paar Haar naam was Sarah, maar dit boek 16 is heel zorgvuldig weken bij haar oma in is beter. Het is herkenbaarder en opgesteld. De schrijfZeeland logeren. Janna heel puur. Want hoeveel raadsels stijl is luchtig, zonder komt van Walcheren deze roman ook met zich meebrengt, de ernst van het onderen leeft ten tijde van de dit boek is met passie en liefde werp uit het oog te verTweede Wereldoorlog. geschreven. Dat is meteen duidelijk. liezen, en de details Allewijn wisselt de perMarlies Allewijn, Ze was 16, kloppen. Je hoeft als spectieven van de twee Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 lezer dus niet terug te pubers steeds af en laat 90 206 5452 3 (€ 14,99)

advertentie

Wij zijn allemaal moleculen Waar gaat het over? De hoogbegaafde Stewart is sociaal gesproken wat onhandig. Ashley is de populaire beauty queen, die werkelijk níéts met school en studeren heeft. Stewart en zijn vader trekken bij haar en haar moeder in huis.

Een grotere ramp kan ze Susin Nielsen, Wij zijn allezich niet voorstellen. maal moleculen, vertaling: Niet te missen, want: Lydia Meeder, Uitgeverij LemDit boek kent een inteniscaat, 272 pagina’s, ISBN 978 90 477 0777 6 (€ 15,95) ressant uitgangspunt: door elkaar, net als Stewart en Ashley, beter te leren kennen, kunnen we echt wat van elkaar opsteken.

BKStrips MEI 2016, NO. 5, DE BESTE BRON VOOR STRIPNIEUWS

Toegang geweigerd Waar gaat het over?

Nick gaat met zijn ouders en zus op vakantie naar een Grieks eiland. Daar ontmoet hij Zaïd, een aangespoelde bootvluchteling. De jongens besluiten één dag van plaats te wisselen. Het lukt, maar Nick komt terecht in de vluchtelingenstroom...

Danny de Vos, Toegang geweiKan hij nog terug? gerd, Uitgeverij Ploegsma, 160 Niet te missen, want: pagina’s, ISBN 978 90 216 7590 We kunnen ons lastig 9 (€ 12,99) voorstellen hoe het is om helemaal alleen, zonder ouders, te moeten vluchten. Des te indrukwekkender is het verhaal over Zaïd: het is zelfs gebaseerd op echte verhalen van vluchtelingen.

FESTIVALSEIZOEN

Met Thé Tjong-Khing, Kim Duchateau, Amoras, de nieuwe Stripdagen in Haarlem, en meer…

De nieuwe editie is nu verschenen!

Een uitgave van de Boekenkrant: BKStrips!

Verkrijgbaar via (strip)boekhandels. Kijk voor deelnemende boekhandels op www.boekenkrant.com

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 17

jeugd Ethan Hawke

column

Een reiziger zonder grenzen

Erecode voor de moderne ridder Bij de naam Ethan Hawke was mijn eerste gedachte niet: ‘schrijver’. Toch is Leidraad voor een nobel leven het derde boek van deze acteur. Ditmaal schreef hij een kinderboek, met een spannende invalshoek.

de nalatenschap van een ridder uit Cornwall, Sir Thomas Lemuel Hawke.

Deze ridder is een verre voorouder van Hawke en staat aan de vooravond van een grote veldslag die hij niet verwacht te overleven. Om later toch een rol te kunnen spelen in de opvoeding van zijn kinderen zet hij belangrijke leefregels en lessen op papier, ondersteund door anekdotes uit zijn eigen leven.

Door Jesse Poiesz In het voorwoord legt Hawke uit welke stappen hij heeft gezet om Sinds zijn doorbraak in dit boek leesbaar te maken voor de moderne lezer. Soms maakt hij bij1989 met de film Dead voorbeeld gebruik van de middelPoets Society kennen we Ethan Hawke vooral eeuwse setting voor komisch effect.

Zo zegt iemand in het boek: ‘Het zou als acteur. Toch heeft zomaar kunnen dat de aarde rond de de man al twee boeken zon draait in plaats van andersom.’ geschreven. Het eerNatuurlijk is het ideaalbeeld dat Sir ste boek, De heetste stad, gaat over Thomas schetst wel aangepast aan een acteur die verliefd wordt op een de moderne normen zangeres en de relatie en waarden. Aan het met zijn moeder nieuw einde van het boek is leven inblaast. Hawke zelfs een lijst opgenoregisseerde de verfilmen met ‘echte ridders’ ming van dit boek zelf die volgens de schrijen speelde de hoofdver aan het ideaal volrol. Zijn tweede boek, doen, zoals MohamAswoensdag, gaat over med Ali, Martin Luther ongeoorloofd afwezige King Jr. en Lao Tse. soldaat Jimmy, die met Het wordt in de loop zijn zwangere vrienvan het boek ook duidin een roadtrip onderdelijk dat de rauwere neemt door Amerika. kanten van het ridderMet zijn derde boek schap door Hawke zijn waagt Hawke zich aan Ethan Hawke, Leidraad voor weggepoetst. de kinderliteratuur. Leieen nobel leven, vertaling: Op deze wijze ontdraad voor een nobel Lucie van Rooijen, Uitgevestaat een boek dat lekleven heeft een interesrij Amo|Anthos, 192 pagina’s, sante invalshoek: het is ISBN 978 90 263 3375 0 (€ 15,00) ker authentiek aandoet

Ethan Hawke Shane McCauley, TACK Artist Group

en, toegegeven, toch redelijk voor de hand liggende levenslessen op een spannende, maar veilige manier verpakt. Ryan Hawke, de vrouw van de schrijver, heeft het geheel geïllustreerd en een vogelmotief gegeven, toepasselijk gezien de familienaam. Dit maakt Leidraad voor een nobel leven een ideaal boek om voor te lezen of cadeau te doen aan een kind dat in de fase zit waarin jongelingen idolaat zijn van ridders. Wellicht vormt het dan de basis voor een nobel leven.

Cruella met kevers

Sympathieke kevers ‘Voor de fans van Roald Dahl’, staat er op de achterflap van Keverjongen. Hoewel ik van dit soort aanbevelingen meestal sceptisch word, begrijp ik de vergelijking na het lezen van het boek. Ook in Keverjongen komen volwassenen er slecht van af.

Door Ezra Hakze Darkus is een soort wees. Zijn moeder leeft niet meer en zijn vader is plotseling verdwenen. Daarom moet hij bij zijn warrige oom Max gaan wonen. Dit is een dramatische wending in het leven van de jongen, en een goede vriend of vriendin kan hij dus wel gebruiken. Gelukkig ontmoet Darkus Virginia en Bertolt, twee klasgenoten die hem graag bijstaan.

Maar Darkus krijgt niet alleen steun van menselijke vrienden. Per toeval vindt hij namelijk een bijzondere kever, die hij Baxter noemt. Niet alleen is het dier zeldzaam (want een neushoornkever), maar het kan ook allerlei trucjes. Het insect ontpopt zich tot een betrouwbare

klein insectenboek. Origineel is wel vriend, maar Darkus ontdekt al snel dat Leonard een verklaring geeft dat het voor een kever niet normaal voor de intelligentie van de kevers. is om te apporteren en te communiDoor DNA-experimenten hebben de ceren. Er is dus iets aan de hand met beestjes namelijk menselijke eigenBaxter. Nuttig is de kever in ieder schappen gekregen. En deze expegeval, want hij helpt met de zoekrimenten zijn niet zomaar uitgetocht naar Darkus’ vader. Hierdoor voerd, maar uit puur idealisme. ontdekken Darkus en oom Max al Kevers zijn tenslotte nuttig voor snel dat de modepotentaat Lucrehet biosysteem, en in combinatia Cutter iets met de verdwijning te tie met het menselijk intellect maken heeft. Zij is nogal een eigenzouden ze onze ecologische proaardige vrouw, een soort Cruella de blemen kunnen oplossen.

Vil met een obsessie voor kevers in Op dit punt komen mensen, en plaats van dalmatiërs. met name volwassenen, er dus niet Het valt op dat de volwassen persogoed vanaf in het boek. Zij hebben nages in het boek het absurdst zijn, er immers een potje van gemaakt en en dat doet me zeker denken aan nu moeten kevers dat Roald Dahl, hoewel zijn oplossen. Toch is Keverboeken naar mijn idee jongen vooral een optinog eigenzinniger zijn. mistisch jeugdboek, Wat in ieder geval pretzonder milieu-activistig is, is dat schrijfster tische wijsneuzigheid.

M.G. Leonard er niet Want het zijn juist voor schuwt om vragen de menselijke eigenonbeantwoord te laten schappen waarmee de in deze detective. Keverkevers de aarde kunjongen is namelijk het nen redden. Deze conbegin van een reeks. clusie is misschien wat Pratende en mensenaïef, maar levert symlijke dieren zijn natuurpathieke kevers op lijk niet nieuw in de die mooie personages (jeugd)literatuur. En M.G. Leonard, Keverjongen, vormen. zelfs slimme insecUitgeverij Querido, 320 pagiten kennen we al uit na’s, ISBN 978 90 451 1904 5 de klassieker Erik of het (€ 15,99)

Julia Sarda

Ik heb wat met reizen.

Dat had ik al als kind.

Wij gingen vroeger, als enige in de straat, met de auto naar Spanje.

We hebben het dan over het begin van de jaren zeventig. Toen Spanje gevoelsmatig nog 50.000 kilometer verderop lag. We deden er vier dagen over om in Spanje te komen.

We sliepen in vreemde hotels met vreemde kamers en vreemde bedden, aten vreemd eten met vreemde kruiden en probeerden met handen en voeten te communiceren met al die exotische buitenlanders. Ringwegen waren er nog niet, het reisavontuur liep dus dwars door dorpen en steden. Dikke stapels landkaarten in het dashboardkasje en paspoorten met ingewikkelde stempels, gezet door ernstig kijkende douaniers bij grensposten met lange rijen vakantieavonturiers.

Maar het ultieme reis- en avontuursymbool was voor mij toch de T.E.E.: De Trans Europ Express. Van die naam alleen krijg ik veertig jaar later nog zin om op reis te gaan.

Mijn vader moest lang, lang geleden voor zijn werk op reis. Dat gebeurde eigenlijk nooit. Mijn vader had geen exotische baan en ging iedere dag braaf naar een kantoor in Den Haag.

Het was dus nogal een gebeurtenis.

Twee nieuwe elementen werden in mijn jonge leven geïntroduceerd; mijn papa vertrok voor een paar dagen zonder mij (trauma nummer één), en hij ging met de Trans Europ Express, het Europese symbool voor vooruitgang. Met het chromen logo van de T.E.E op de neus van de locomotief en met prachtige namen als ‘Aurora’ en ‘Edelweis’ in sierletters op de zijkant van het voorste treinstel denderde de futuristische knalrode trein over grenzen alsof ze niet bestonden. Want voor deze trein was er slechts één land: Europa.

Om mij te troosten (van trauma nummer één) vertelde mijn vader me alles over deze prachtige trein.

Een luxe trein, met tafeltjes. En daarop lampjes. Een trein die door heel Europa reed. Vol chroom en pluchen tapijt. Er waren zelfs bedden aan boord. Kun je nagaan. Bedden in een trein!

In mijn fantasie reed ik in de trein en zag ik door de ramen heel Europa voorbij komen. Ik zwaaide naar douaniers die beleefd tegen hun pet tikten als de trein de grens zonder te stoppen voorbij reed. Terwijl ik aan een tafeltje zat. Met een lampje erop. Ik passeerde bergen en bossen, meren en zeeën.

De kleine Patz was reiziger. Een reiziger op de T.E.E. Een reiziger zonder grenzen.

Liefhebber van Planeten en Sterren, Notoir Leunstoel Avonturier, Amateur Schatzoeker, Verhalenjager en oprichter/verhalenmaker Verhalen*laboratorium CircusPatz circuspatz.com

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 18

boekfragment

Lege Kamers Lege kamers is een aangrijpende roman over een jonge vrouw die een psychose krijgt. Het boek schept een onthullend beeld van haar gedachtewereld. Een belangrijk thema, want maar liefst een op de vijf jongeren kampt met psychische problemen…

Susanne Koster, Lege kamers, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2707 1 (€ 17,95) www.clavisbooks.com

‘Je moet afleiding zoeken in bijvoorbeeld een fatsoenlijke dagbesteding.

Dat is alles. Als jij de hele dag druk bezig bent met zoiets als een leuke baan of een interessante studie dan heb je geen tijd om na te denken over zaken die je toch niet kunt veranderen. Hoor je me, Venita? Je moet…’

‘Ik moet niks,’ fluisterde ik door het geratel van mijn moeder heen.

De onrust raasde rond mijn hoofd en sloot de hoge, almaar doorgaande stem van mijn moeder buiten. Ik zag de mond nog wel bewegen, zag zelfs de bijna geagiteerde blik in haar ogen, maar het raakte me niet meer. Ik wilde meegaan met de rondtollende duif die elke keer in a split second door mijn blikveld vloog. Zonder tegenstand, net zolang tot hij als een spiraal naar beneden zou zakken om een plek te zoeken in mijn lijf.

‘Venita!’

Haar onverwacht uitvallende stem drong door en ik keek op. Mijn mond opende zich en braakte er van alles uit. ‘Angelina. Ik kon haar niet redden.’

Mijn moeders gezicht verstrakte binnen enkele seconden tot een grauw, bijna grijs gekleurd masker. Ze leek terstond verrassend veel op een mummie. Haar ogen weerspiegelden dezelfde leegte. IJskoude leegte.

Emilio zat met een hand voor zijn mond en grote radeloze ogen van haar naar mij te kijken. Zodra hij naar mij keek en ik toevallig terugkeek, legde hij iets smekends in zijn blik. Merkwaardig genoeg voelde ik me extreem rustig en was ik niet bang. Niet zoals die keer dat haar gezicht transformeerde in een slangenkop. Niet zoals ik vroeger bang was geweest voor dat strakke, inwitte masker waaruit een toonloze stem me, uiterst beschaafd, vertelde hoe ik me moest gedragen. Deze keer kwam er niets uit die verschrikkelijk beleefde mond. Deze keer zat mijn deugdzame moeder doodstil op haar stoel. Geen haartje bewoog en ik wachtte. Naar mijn gevoel, dat heus niet zou kloppen, dat deed het vaker niet dan wel, zat ik uren te wachten. Mijn moeder bewoog niet en ik verdacht haar ervan zo uren te kunnen blijven zitten. Haar inhoudsloze ogen bleven star. Hoe kon ze zó roerloos blijven zitten?

‘Mam?’ Mijn broer doorbrak de ijle

spanning en legde, bijna teder, zijn hand op mijn moeders arm. Mijn moeders ogen draaiden in de richting van zijn gefluisterde stemgeluid om vervolgens verbaasd naar die zachte jongenshand op haar arm te kijken. Ze schudde hem af als een irritant insect, stond op en liep nog altijd zwijgend, maar wel kaarsrecht de kamer uit. Even later werd de badkamerdeur op slot gedraaid.

Emilio’s gezicht betrok en één seconde lang dacht ik dat hij zou gaan huilen. Ik draaide mijn hoofd en staarde naar buiten. Hem aankijken was nu onmogelijk geworden. De beklemming tussen ons was bijna tastbaar. Als een zwaar wolkendek. De duif verdween in het grijs. Vanuit de badkamer kwam er niets dan stilte.

Hoe ik mijn opa vond en alles anders werd

Gertrud Jetten, Hoe ik mijn opa vond en alles anders werd, Uitgevrij Kluitman, 150 pagina’s, ISBN 978 90 206 2475 5 (€ 13,99). Ook verkrijgbaar als e-book. www.kluitman.nl

Hoe ik mijn opa vond en alles anders werd is door het CPNB benoemd als kerntitel voor de Kinderboekenweek 2016.

In dit geweldige boek (10+) over verlies, familie en liefde staat het leven van Isa plotseling helemaal op z’n kop.

Alles waar ze van houdt, lijkt ze zomaar opeens kwijt te raken.

‘Je vader erft de boerderij,’ antwoordde Omi. ‘Dus hij mag beslissen wat hij ermee doet.’ Ze trommelde met haar vingers op de tafel. ‘Maar

ik zou het fijn vinden als de boerderij in de familie blijft. Dan kun jij er later wonen.’ Ze glimlachte naar me.

‘En de paarden?’ Er zat een grote knoop in mijn maag.

Omi schraapte haar keel, alsof ze moed moest verzamelen. ‘De paarden moeten allemaal verkocht worden, op een paar na.’

Het was alsof ze me achterover had geduwd. ‘Randalin ook?’

‘Waarschijnlijk wel,’ zei ze voorzichtig.

Ik voelde me duizelig worden. Het werd steeds erger.

‘Ik weet dat je gek op haar bent,’ ging Omi verder. ‘Maar ze is echt ontzettend veel geld waard. Met het geld

dat ze opbrengt, kunnen we het dak van de boerderij vervangen.’

Ik legde mijn bestek neer en schoof mijn bord van me af. Opeens had ik geen honger meer.

‘Als je op Randalin zou kunnen rijden, was het anders,’ vervolgde Omi. ‘Maar dat duurt nog een hele tijd!’ Ze legde haar hand op mijn arm. ‘Er zijn zo veel andere leuke paarden, Isa. Blesa bijvoorbeeld.’

Kwaad trok ik mijn arm terug. Ik hoefde Blesa niet, ik wilde alleen Randalin! Randalin was mijn vriendin, mijn steun en toeverlaat, en andersom was dat ook zo. Wie moest haar dan vasthouden als de hoefsmid er was? Of de dierenarts? En

Hij stond aan de kant naar ons te kijken. Hij zwaaide, maar kwam niet helpen. Vast omdat wij het zo goed deden.

Oeps, ik klink wel heel onaardig.

Vind ik hem nou leuk of niet?

Ja, ik vind hem leuk. Behalve het luie deel van hem. Iedereen heeft wel iets wat minder tof is, toch?

Alleen zeggen ze dat liefde blind is.

Ik zou het dus niet mogen zien…

Ik zwaaide naar Levi, en Eefje lachte verlegen. We stopten niet om met hem te kletsen. Nadat we een aantal balken in een halve cirkel op de grond hadden gelegd, was hij weg.

Blijft de vraag: ben ik nou verliefd of niet? Met Eefje kan ik het er niet

over hebben. Mijn lievelingspony wil ik best met haar delen, maar mijn vriendje gaat te ver.

In elk geval zou ik heel graag een romantische rit met Levi maken.

Daar laat ik het voorlopig bij.

Project Paard. Red Madelief!

Angel is 13 en mist twee dingen echt: 1. Een eigen vader, 2. Een eigen paard. Daarom start ze: project PAARD. In dit ultrageheime document vertelt Angel alles wat ze meemaakt op de manege.

Nicolle Christiaanse, Project Paard. Red Madelief!, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2481 6 (€ 12,99) www.kluitman.nl

Eefje en ik sjouwden met balken en maakten hindernissen hoger en lager. Het zweet liep over onze ruggen en we kregen er rode koppen van.

Toch kon Eefjes gezicht nog roder!

Ik herkende het meteen: haar Levialarm sloeg aan.

wie moest haar in de trailer laden?

Niemand zou zo goed voor haar zorgen als wij. Als ik.

‘Er is maar één paard dat ik wil,’ zei ik wanhopig, ‘en dat weet je.’ De emoties gierden door me heen als een karretje op een achtbaan. Fel keek ik haar aan. ‘Straks ben jij er niet meer. Moet ik Randalin dan ook nog missen? Dat kan ik niet!’

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 19

boekfragment

Kalle en het oerwoudgoud

Hermine Landvreugd, Kalle en het oerwoudgoud, Uitgeverij De Harmonie, 96 pagina’s, ISBN 978 90 761 7490 7 (€ 15,90) www.deharmonie.nl

Verdorie, denkt Kalle, daar zit ik dan, in mijn eentje in een korjaal in het midden van het oerwoud. In een land heel, heel ver van zijn kamertje in de flat in Noord. Hij tuurt weer in het bruine water. Ziet hij daar iets zwemmen? Er zitten hier bloedzuigers, zei zijn zus, die al je bloed opslurpen, net als een inhalige vampier, tot je alleen nog maar een leeg vel bent, en piranha’s, hongerige vleesverslindende monstervissen, die vreten, als ze je te pakken krijgen, zo je been eraf.

O, o, o, was ik maar thuis, denkt Kalle. In Noord zijn er geen enge beesten, behalve die grote pitbull die Denzel weleens uitlaat in het Vliegenbos. En wat kunnen mij eigenlijk die blauwe papegaaien schelen. Wij hebben in de binnentuin in Noord groene parkietjes. Die vliegen in de hele stad omdat mensen ze ooit

thuis lastig vonden en ze uit hun kooi lieten, zei Kalles moeder.

Zijn moeder vindt duiven en parkieten maar vieze beesten en klaagt dat ze hun balkon vol poepen. Kalle, die strooit er gewoon zaadjes voor ze, die vist hij uit de biologische muesli, dat ziet zijn moeder toch niet, want ze is bijna nooit thuis.

Dan hoort Kalle geritsel onder het bankje waar hij op zit. Er ligt daar een rol oranje nylon touw, een lege jerrycan, en nog wat roestig gereedschap. Kalle spitst zijn oren. Hij hoort pootjes lopen over het hout van de uitgeholde boomstamboot. O nee!

Daar komen twee, nee, wel drie, vier, vijf, zes, acht harige poten – even lang als de poten van de zonnebril van zijn moeder – onder het bankje tevoorschijn, en een dik, zwart lijf, vol haren zo stug als van een afwasborstel, en een kop met een heleboel glinsterende oogjes die hem aankijken, het is een dikke, vette gigantische spin! Een spin groter dan Kalles hand! Kalle neemt niet de tijd om de spin precies te meten, zijn hart gaat zo tekeer dat het pijn doet in zijn borst. Hij springt met een reuzenboog uit het bootje op de oever!

‘Hé, mi boi! Kom, kom!’ Een Surinaamse man, in een paars-geel geruite doek in plaats van een broek, staat een stuk verderop in de rivier en wenkt Kalle. Hij staat met zijn blote gespierde benen in het water en worstelt met een woeste kaai-

man! De kaaiman kronkelt en spartelt als een dolle en slaat met zijn staart op het water. Dat zijn geen grappen, denkt Kalle. Deze man durft!

‘Yere!’ roept de man weer, ‘breng je mars deze kant op, boi!’

Ik ga wel naar hem toe, denkt Kalle, al versta ik er niet veel van.

De man heeft de kaaiman al te pakken. Eigenlijk is het een kaaimanne-tje, ziet Kalle, want het dier is net iets kleiner dan Kalle en ook best mager. Het is een vrij miezerig kaaimannetje, vindt Kalle, die eet vast nooit zijn ontbijt op. De man snoert een stuk touw strak om de bek van het dier en sleurt hem aan het touw de rivier uit. De kaaiman rolt woest met zijn ogen, werkt tegen, probeert zich schrap te zetten, maar hij heeft geen schijn van kans. De man knielt op de grond, rolt het dier in één keer om en bindt de voorpootjes bij elkaar en daarna de achterpoten.

Wat is die vent sterk, denkt Kalle.

shamrock

In dit derde deel van de stoere serie Kalle-boeken duikt onze held op in Suriname. Hij is er samen met zijn moeder om zijn ‘stomme zus’ op te zoeken die stage in een ziekenhuis loopt. Kalles moeder heeft voor haar kinderen een jungletocht georganiseerd, zodat zij zelf lekker aan het zwembad kan liggen met een cocktail…

boekfragment

Lucinda Belinda Melinda McCool Lucinda Belinda ­Melinda McCool heeft als doel om alles en iedereen om haar heen net zo mooi te maken als zijzelf. Wanneer Lucinda in het bos een monster tegenkomt, wordt ook hij onderworpen aan een makeover. Maar niet elk sprookje loopt zo goed af als dat het begint…

Jeanne Willis & Tony Ross, Lucinda Belinda Melinda McCool, Uitgeverij MEIS & MAAS, ISBN 978 90 305 0133 6 (€ 12,95) www.meisenmaas.nl

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 20

de natuur in Boekenkrant tipT Vergilius’ bijentuin Waar gaat het over? Dit virtuoze leerdicht werd geschreven door de dichter Vergilius (70–19 v.

Chr.). De lezer wordt meegenomen op bijencursus bij de Romeinen.

Niet te missen, want: Net nu de bij wereldwijd een bedreigde diersoort is, laat vertaalster, verMarguerite Prakke, Vergizorgster en tevens bijlius’ Bijentuin, Samenwerenhoudster Prakke zien kende Uitgevers VOF, 128 pagiwaarom deze insecten na’s, ISBN 978 90 824 3361 6 altijd al belangrijk voor (€ 24,50) ons zijn geweest. Ook bijzonder: het boek is rijk aan illustraties uit de eerste eeuw.

Botanische revolutie Waar gaat het over?

In Botanische revolutie laat Norbert Peeters de lezer kennismaken met Darwins plantkundige inzichten en ontdekkingen. Hij plaatst ze in een evolutionaire context en laat zien dat Darwin een ware revolutie teweegbracht in onze kijk op Norbert Peeters, Botanische planten. revolutie, KNVV Uitgeverij, 336 pagina’s, ISBN 978 90 501 Niet te missen, want: 1578 0 (€ 24,95) Darwin kennen we allemaal van het revolutionaire On the Origin of ­Species.

Wij wisten nog niet dat hij net zulke invloedrijke ideeën had in de plantenbiologie.

In de putten Waar gaat het over?

Mens en natuur helpen elkaar en lopen elkaar voor de voeten.

In de Putten is een boek waarin onze dubbelzinnige houding tegenover de natuur haarscherp wordt ontleed.

Niet te missen, want: Met een flinke dosis humor en mooie anekdotes tovert de Belgische bioloog Dirk Draulans zijn lezers om in ware natuuractivisten.

Dirk Draulans, In de putten, Uitgeverij Polis, 320 pagina’s, ISBN 978 94 631 0004 5 (€ 22,50)

De uitvinder van de natuur Waar gaat het over?

Alexander von Humboldt was een bekende ontdekkingsreiziger en wetenschapper in zijn tijd. Met zijn ideeën was hij zijn tijd ver vooruit. Wulf beschrijft zijn gedurfde expedities en geeft inzicht in zijn onderzoek naar de wijze Andrea Wulf, De uitvinder van waarop landschappen de natuur, Uitgeverij Atlas zich hebben gevormd.

Contact, 608 pagina’s, ISBN Niet te missen, want: De 978 90 450 3117 0 (€ 34,99) onderzoeken van Von Humboldt zijn niet meer weg te denken uit de hedendaagse biologie. Zijn invloed was altijd al groots.

boswachter

Bomen over bomen In Het verborgen leven van bomen geeft boswachter Peter Wohlleben een interessant inkijkje in het leven van bomen. Zowel in zijn boek als tijdens ons gesprek straalt de passie ervan af.

Door Jesse Poiesz Peter Wohlleben staat al op me te wachten als ik het Ambassade Hotel binnenloop. Een Duitse man van in de vijftig met een rustige en vriendelijke uitstraling. Op zijn trui prijkt het woord ‘Förster’, Duits voor boswachter. Want het zorgen voor het bos en het geven van rondleidingen is na dertig jaar nog steeds zijn echte passie, ondanks de goede ontvangst van zijn nieuwste boek, Het verborgen leven van bomen. Het is het bestverkochte non-fictieboek van 2015 en er zijn plannen om het in negentien talen uit te brengen. In september verschijnt het in het Engels. ‘Ik heb al meer dan twaalf boeken geschreven,’ vertelt Wohlleben. ‘Ik weet ook niet waarom juist dit boek zo succesvol is geworden. Als ik het weet verkoop ik het recept voor veel geld aan uitgeverijen!’ lacht hij. ‘Dit succes betekent ook dat ik interviews moet geven in het buitenland, in het Engels. Dat is nog erg wennen.

Ik heb eigenlijk geen Engels meer gesproken sinds ik op school zat.’

In Het verborgen leven van bomen beschrijft Wohlleben op basis van zijn ervaring als boswachter en eigen onderzoek hoe bomen ademen, communiceren en zelfs samenwerken met andere bomen en hun omgeving. Om dit te behapbaar te maken voor het publiek, beschrijft de boswachter bomen vaak als menselijke wezens. ‘Dat is eigenlijk begonnen bij mijn rondleidingen. Door bijvoorbeeld te vertellen dat een boom gezoogd wordt door zijn moeder leg je op een veel efficiëntere manier uit wat er precies gebeurt. Je zou een heel verhaal kunnen houden over de processen die ervoor zorgen dat er voedingsstoffen van een oude naar een jonge boom overvloeien, en om wat voor voedingstoffen het dan gaat, maar als je het hebt over zogen weten mensen gelijk wat je bedoelt.

Natuurlijk is dat niet exact hoe het gaat, want een boom heeft helemaal geen borst.’ Wohlleben is zichtbaar geamuseerd door deze gedachte.

Niet iedereen is echter blij met deze vergelijking. ‘Mensen die baat hebben bij houtkap, zoals houthakkers, reageren negatief,’ vertelt Wohlleben. ‘Dat is begrijpelijk. Zij vinden het pijnlijk om een boom te zien als een levend, sociaal en intelligent wezen, net zoals een slager een varken niet wil zien als een intelligent wezen dat pijn voelt. Ik heb als ambtenaar zelf ook bomen laten afsterven omwille van dood hout, ten gunste van de biodiversiteit. Nu ik weet hoe afschuwelijk dat is voor een boom heb ik veel spijt.’

Op het moment werkt W ­ ohlleben in het gemeentelijke bos in het plaatsje Hümmel, in het Eiffelge-

Peter Wohlleben Miriam Wohlleben

bied. ‘Ik was twintig jaar boswachter in overheidsdienst en zag dat het ecologisch veel verantwoorder kon,’ vertelt hij. ‘Gelukkig nam de gemeente Hümmel mij aan als private boswachter en liet ze me mijn gang gaan.’ Dit bleek een goede zet. ‘Het grappige is dat toen we in ons bos begonnen met een duurzamere manier van bosbouw, bijvoorbeeld door met paarden te werken in plaats van met machines, we ook meer geld verdienden. Toch houden bosbouwers vast aan de machinale kap. Ik denk dat het meespeelt dat de mensen die zich bezighouden met houtkap vaak mannen zijn.

Mannen spelen graag met machines,’ grapt Wohlleben.

‘Mijn boek belandt vaak in de esoterische hoek van de boekhandel.’

waar de bosbouw een grote industrie is, zullen mensen graag willen dat er een fout in staat.’

Wohlleben schreef het boek echter niet als aanklacht tegen de bosbouw. Hij wilde er vooral voor zorgen dat het publiek het bos met meer respect bejegent. ‘Ik ben me ervan bewust dat de mens bestaat ten koste van zijn omgeDe boswachter beseft heel goed dat ving.’ Wohlleben pakt het koekje het onderwerp van zijn boek zich dat naast de koffie ligt. ‘Dit koekje leent voor zweverigheid. ‘Mijn boek is eigenlijk gemaakt van de gemabelandt vaak in de esoterische hoek len embryo’s van tarwe. In Egypte van de boekhandel. Ik weet dat het hebben ze graan gevonden dat na erg populair is bij boomknuffelaars. duizenden jaren nog steeds kan Dat vind ik niet erg; boomknuffeontkiemen. Als je er laars zijn mensen die meel van maakt zal geven om het bos.’ Desdaar nooit meer een ondanks wordt het plantje uit kunnen boek nooit echt zwevekomen. Dat is niet erg, rig. Alles wat Wohlleben en ik zeg ook absovertelt is gestoeld op luut niet dat mengedegen uitzoekwerk. sen geen voet meer ‘Ik haal mijn bevindinmogen zetten in het gen allemaal uit wetenbos. Het moet alleen schappelijk onderzoek. met meer respect voor Alle research klopt; de de natuur gebeuren, schrijver van het vooren op een veel duurwoord in de Engelse verzamere manier. Zoals sie heeft alle voetnoten Peter Wohlleben, Het verborwe in Hümmel hebnagelopen. Ik vind het gen leven van bomen, verben gezien gaan we er erg belangrijk dat daar taling: Bonella van Beusedan allemaal op voorgeen twijfel over kan kom, Uitgeverij Lev, 222 pagiuit: mens, milieu én bestaan. Zeker als het na’s, ISBN 978 94 005 0732 6 boom.’ boek uitkomt in landen (€ 19,99)

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 21

de natuur in after nature

De onverwoestbare Amerikanen Marcel van Ool is Adviseur landschap en cultuurhistorie bij Staatsbosbeheer. Speciaal voor deze themapagina’s over de natuur geeft hij ons een kijkje in de geschiedenis van het Amerikaanse natuurboek.

Door Marcel van Ool Het ontstaan van het natuurboek hangt samen met de geschiedenis van de Verenigde Staten. Europeanen die Amerika koloniseerden beschouwden de gebieden aan de andere kant van de oceaan als ‘de nieuwe wereld’. Voor de mensen die er al woonden en Indianen genoemd werden, was en is dat een pijnlijke zaak. Maar het besef van een maagdelijk continent hield voor veel nieuwkomers en hun nazaten een haast Bijbelse belofte in. We zijn dan wel verdreven uit het paradijs, maar hier ligt een kans opnieuw werk te maken van de goddelijke opdracht de aarde te onderwerpen, zo was de redenering. En deze keer was er voor iedereen de mogelijkheid om een stuk grond te bezitten.

In de negentiende eeuw zagen sommigen al dat landhonger, overmatig kappen van wouden, mijnbouw en jagen voor de sensatie vooral het oosten van de Verenigde Staten dreigden te veranderen in een volledig gecultiveerd landschap. De verdere verwoesting van een in hun ogen nog onaangetast land moest een halt worden toegeroepen: de

natuurbescherming was geboren. Wat opvallend is, is dat die een stroom aan literaire klassiekers opleverde die nog steeds inspireren. De werken zijn uitermate divers – er zijn naast romans ook nauwgezette dagboekaantekeningen, experimentele gedichten en zelfs wetenschappelijke verhandelingen – maar allemaal zijn ze gekleurd door een bijna mythisch besef van de heelheid van de schepping. Anders gezegd: de mens maakt deel uit van de natuur en kan die verbondenheid als een voortdurend wonder ervaren. Dat heeft een ethische implicatie: je moet die natuur dan wel respecteren. Kort en goed: you can’t have your cake and it eat it too.

Eén van de eersten die een eenvoudig leven in en met de natuur bepleitte was Henry David Thoreau (1817–1862). Van juli 1845 tot september 1847 verbleef hij in de bossen van Walden Pond in Concord bij Boston.

Hij schreef er Walden or life in the woods over. Zeker, dat werk is een beetje geromantiseerd, maar niet minder invloedrijk. Hij noteerde: In short, I am convinced, both by faith and experience, that to maintain one’s self on this earth is not a hardship but a pastime, if we will live simply and wisely.

John Muir (1839–1914) is de belangrijkste natuurbeschermer van de negentiende eeuw. Hij kreeg zowel politici als het grote publiek in het oosten van de Verenigde Staten ervan overtuigd dat enorme stukken

natuur ten westen van de Rockies de status van National Park moesten krijgen. Het wereldberoemde Yosemite National Park is een direct gevolg van zijn campagne. Bij Muir is de Yosemite Valley een tempel, de wiegende dennen bidden tot God, het evangelie is er uitgedrukt in graniet, een bemoste steen wordt een altaar. ‘De plek scheen mij toe als heilig, waar men God hoopt te zien,’ schreef hij.

Het kan ook minder lyrisch, maar nooit verliezen schrijvers uit het oog dat het om een geheel gaat. In 1949 verscheen van Aldo Leopold (1887–1948) A sand county almanac waarin hij een ethiek uiteenzet over de omgang met het land: ‘Iets is goed wanneer het zich richt op de instandhouding van de onderlinge samenhang, de stabiliteit en de schoonheid van de gemeenschap van leven. Iets is verkeerd wanneer het daartegen ingaat.’ Toen staatssecretaris Henk Bleker een aantal jaar geleden riep dat een aardappelveld ook natuur is, en daarmee impliceerde dat verdere natuurbescherming wel achterwege kon blijven, bracht Staatsbosbeheer een pamflet uit dat gebaseerd was op het gedachtegoed van Leopold.

Er is zelfs wetenschappelijke literatuur die het tot klassieker voor een groot publiek schopte: Silent Spring (Dode Lente) van Rachel Carson (1907–1964) uit 1962. Alhoewel ze flink werd tegengewerkt door ‘de industrie’ toonde ze aan dat overmatig gebruik van pesticiden leidt tot bioaccumulatie: kleine beestjes die bespoten bladeren aanvreten worden gegeten door vogels en knaag-

Yosemite National Park

Bij Muir is de ­Yosemite Valley een tempel, de wiegende dennen bidden tot God, het evangelie is er uitgedrukt in graniet, een bemoste steen wordt een altaar. dieren, die op hun beurt voedsel zijn voor grotere dieren, en zo hoopt gif zich op. Ook Carsons boek gaat overduidelijk over verbanden in een geheel. Niet voor niks brengt Penguin het nog steeds uit als ‘modern classic’.

Er zijn nog veel meer natuurboeken, maar ik sluit af met één schrijver die niet ongenoemd mag blijven. Hij vernieuwde de Amerikaanse poëzie en gaf die een eigen geluid: Walt Whitman (1819–1892). In Song to Myself (opgenomen in Leaves of Grass, 1855) is hij onbeschaamd en sensueel wanneer hij zijn verbondenheid met het land bezingt. Uiteindelijk valt hij zelfs samen met dat land: I bequeath myself to the dirt to grow from the grass I love, If you want me again look for me under your boot-soles.

Advert Kalender_Opmaak 1 22-04-16 13:49 Pagina 6

Bas Ei ckh out

KLIMAATMORES RADICAAL NAAR EEN ANDERE NORM

‘We hebben een klimaatprobleem en we lossen het niet op. Waarom niet?

In dit boek legt Bas Eickhout de vinger op de zere plek: de politiek.’

– Jan Terlouw

uitgeverijLemniscaat

P O Ë T E N A A N TA F E L porseleinen beker met dichtregel van Willem Hussem

€ 15,75 | ISBN 9789059306738 advoboekenkrant.qxp_Opmaak 1 22-04-16 15:40 Pagina 1

“Ruim baan voor een heruitgave van een wel heel bijzonder boek. Een werkelijk schitterende, wijze, reeks verhalen over het plattelandsleven in Frankrijk.

De wereld van boeren en handelaars, oogsten en maaien, eten en werken. In een formidabel scherpe vertaling van Sjaak Commandeur, niets dan superlatieven voor dit boek.” _ Menno Hartman op www.literairnederland.nl

“Wie bekrompen, bang, laf en rancuneus Nederland niet het laatste woord gunt kan aan deze fenomenale boeken zijn hart ophalen.” _ Cyrille Offermans in Zuiderlucht K RI T I SC HE K L A SSI E K E N

www.uitgeverijschokland.nl

John Berger - Het varken aarde ISBN 9789082454604 218 pagina’s | € 21,Vertaling: Sjaak Commandeur Met een nawoord van Cyrille Offermans

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 23

boekfragment

De zijderoutes Sinds het begin der tijden was Centraal-Azië de plek waar rijken tot stand kwamen. De door aanslibbing ontstane laagvlakte van Mesopotamië, die werd bevloeid door de Tigris en de Eufraat, zorgde voor de grondslag van de beschaving, want in dat gebied verschenen de eerste dorpen en steden.

Peter Frankopan, De zijderoutes, vertaling: George Pape, Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum, 750 pagina’s, ISBN 978 90 003 1570 3 (€ 49,99). Ook verkrijgbaar als e-book. www.unieboekspectrum.nl

In Mesopotamië kwam gesystematiseerde landbouw tot ontwikkeling en daarnaast ook in de ‘Vruchtbare Sikkel’ (of ‘Halvemaan’), een strook voor gewassen geschikt land met voldoende water, die zich uitstrekte van de Perzische Golf tot aan de kust van de Middellandse Zee. Hier werden ook bijna vierduizend jaar geleden de eerste in steen gegraveerde wetten uitgevaardigd door Hammurapi, koning van Babylon, die daarmee gedetailleerd aangaf wat voor verplichtingen zijn onderdanen hadden en welke (zware) straffen er stonden op wetsovertredingen.

Hoewel er vele koninkrijken en keizerrijken uit die smeltkroes tevoorschijn kwamen, was het grootste toch wel dat van de Perzen. Doordat ze in de 6e eeuw v.Chr. vanuit een thuisland, dat nu min of meer met Zuid-Iran samenvalt, snel uitwaaierden, gingen ze de buurlanden

overheersen, bereikten ze de kusten van de Egeïsche Zee, veroverden ze Egypte en trokken ze ook oostwaarts, tot zelfs aan de Himalaya. Hun succes hadden ze, als we mogen afgaan op de Griekse geschiedschrijver Herodotus, grotendeels te danken aan het openstaan voor nieuwe dingen. ‘Vreemde zeden,’ zo schreef hij, ‘nemen de Perzen het spoedigst van alle mensen over; zelfs het gewaad van de Meden dragen zij, dit schoner vindend dan hun eigen dracht, en in de oorlog de Egyptische pantsers’ Die bereidheid nieuwe ideeën en gebruiken over te nemen was een belangrijke factor, want daardoor waren de Perzen in staat een overheidsapparaat op te zetten waarmee een rijk dat diverse volken herbergde, efficiënt te besturen was. Goed opgeleide ambtenaren zagen toe op een efficiënt werkend dagelijks bestuur in het rijk, dat van alles en nog wat bijhield, van betalingen aan bedienden van de koninklijke huishouding tot en met de controle op de kwaliteit en de kwantiteit van de op de markten verhandelde waar. Ze zorgden ook voor het onderhoud en het herstel van een wegennet dat het hele rijk doorkruiste en waar de rest van de oude wereld de Perzen om benijdde.

Zo’n wegennet dat de kust van Klein-Azië verbond met Babylon, Susa en Persepolis maakte het mogelijk een afstand van meer dan 2500

kilometer af te leggen in een week tijd – een prestatie waar Herodotus zijn verbazing over uitte; hij meldde dat het snel overbrengen van berichten niet werd gehinderd door sneeuwval, regen, hitte of duisternis.

Door investeringen in de landbouw en de ontwikkeling van nieuwe irrigatiemethoden konden de opbrengsten van de landbouw worden vergroot, wat mede de groei van steden mogelijk maakte. De steeds verder uitdijende bevolking kon nu in leven worden gehouden middels de akkers in de omgeving – en niet alleen op de vruchtbare landbouwgronden aan weerszijden van de Tigris en de Eufraat, maar ook in de dalen die werden bevloeid door de machtige rivieren de Oxus en de Iaxartes (tegenwoordig: Amu Darja en Syr Darja) en in de Nijldelta, nadat die in 525 v.Chr. was veroverd door Perzische legers. Het Perzische Rijk was een land van overvloed en het verbond het Middellandse Zeegebied met het centrum van Azië.

Hier begint Peter Frankopan zijn nieuwe wereldgeschiedenis. Na de eerste zijderoutes ontstonden er andere: de slavenroute, de ­goudroute en de route naar de Koude Oorlog.

Maar in onze eenentwintigste eeuw zijn nieuwe routes aan het ontstaan die een grote gelijkenis vertonen met die allereerste, die Centraal-Azië doorkruisten. De zijderoutes komen terug!

Verbonden Bindingsangst of verlatingsangst? Bepaal je hechtingsstijl in de liefde Is er een wetenschappelijke verklaring voor het feit dat sommige mensen schijnbaar moeiteloos een partner vinden, terwijl anderen elke relatie stuk zien lopen?

Amir Levine en Rachel Heller, Verbonden, vertaling: Lieke Berkhuizen, Uitgeverij Boom, 260 pagina’s, ISBN 978 90 895 3875 8 (€ 19,95) www.boompsychologie.nl

Uitvinden welke hechtingsstijl andere mensen hebben is meestal lastiger dan die van jezelf bepalen.

Ten eerste ken je jezelf het best – je weet niet alleen hoe je je gedraagt, maar ook wat je voelt en denkt in een relatie. Ten tweede kun je om je eigen hechtingsstijl te bepalen de

vragenlijst gebruiken. Als je net bent begonnen met daten met een nieuw persoon, ligt het niet voor de hand om diegene meteen te belagen met een vragenlijst en het vuur aan de schenen te leggen over zijn of haar eerdere relaties. Gelukkig geven de meeste mensen zonder het zelf in de gaten te hebben bijna alle informatie die je nodig hebt om hun hechtingsstijl te kunnen achterhalen, door wat ze van nature in het dagelijks leven doen en zeggen.

De truc is dat je moet weten waar je naar op zoek bent en een alerte observeerder en aandachtige luisteraar moet zijn. In experimenten over gehechtheid brengen onderzoekers

mensen naar het laboratorium en ondervragen ze hen over hun liefdesrelaties. De houdingen die mensen aannemen ten aanzien van intimiteit en nabijheid en de mate waarin zij zich zorgen maken over hun relatie bepalen hun hechtingsstijl. Wij hebben echter gemerkt dat deze informatie ook buiten het lab voor het oprapen ligt, mits je weet waar je naar moet zoeken.

Inzicht in gehechtheid zal verandering brengen in hoe je nieuwe mensen die je ontmoet ervaart, maar zal je, als je al een relatie hebt, ook verrassende inzichten in je partner opleveren.

In datingsituaties zul je in plaats van

te denken: ‘Vindt hij of zij me aardig?’, de focus verleggen naar: ‘Is dit iemand die voor mij geschikt is om emotioneel in te investeren? Is hij of zij in staat mij te geven wat ik nodig heb?’ Of je een relatie wilt voortzetten zal voortaan worden bepaald door keuzes die jij moet maken. Je zult jezelf dingen gaan afvragen als: ‘In hoeverre is deze persoon tot intimiteit in staat? Geeft hij gemengde boodschappen af, of is hij oprecht geïnteresseerd in nabijheid?’

zijn het aanzien meer dan waard. De Beegderheide is een gebied met heidevelden, prachtige vennetjes en dennenbossen. Datzelfde geldt voor de Meinweg, een uitgestrekt heidegebied dat aan weerszijden begrensd wordt door de Rode Beek en de Bosbeek. Bij Swalmen wandelt u langs de meanderende Swalm naar het Elmpter Schwalmbruch, een vochtig heidegebied met veel Jeneverbessen. Aan de westkant van de Maas volgt u de Leubeek en de Zelsterbeek langs oude watermolens en door het leefgebied van de Bever. De Krang bij Swartbroek is een complex van broekbossen en bloemrijke weilanden. Datzelfde vindt u iets noorde-

lijker in het enorme Weerterbos, een vlinderparadijs bij uitstek. In een omheind gebied leven hier ook Edelherten. Uniek is de Groote Peel, een hoogveengebied op de grens van Limburg en Noord-Brabant. Hier loopt u langs vennetjes, kleine boerenturfputten, grote industrieel verveende plassen en heidevelden.

Wandeltip: Natuurparels in Midden-Limburg

Olaf Op den Kamp, Natuurparels in Midden-Limburg.

10 rondwandelingen door natuurgebieden tussen Susteren en De Peel, 128 pagina’s, Uitgeverij TIC, ISBN 978 94 915 6141 2 (€ 10,90) www.uitgeverijtic.nl

Met deze wandelgids in de hand maakt u kennis met de grote variatie die de relatief onbekende wandelstreek biedt. Olaf Op den Kamp was met deze gids genomineerd voor de Wandeltrofee 2015 voor de beste wandelgids van Nederland. Ook de 15 andere wandelgidsen van Uitgeverij TIC laten u gericht en geïnformeerd door Limburg lopen.

Het IJzerenbos en de Hout bij Susteren zijn loofbossen op een leem-

bodem met een rijke voorjaarsflora.

De Doort bij Echt ligt in het voormalige stroomgebied van de Maas.

De tichelgaten zijn paradijzen voor watervogels, rietvogels en moerasvogels. In de bossen staat ook een uitbundige voorjaarsflora en daarnaast herbergt deze omgeving een bijzonder amfibie, de boomkikker. Koningsteen bij Thorn is een natuurontwikkelingsgebied waar op een niet afgegraven landtong te midden van grindgaten een zachthoutooibos met wilgen is ontstaan. Op de grindgaten leven watervogels. Thorn was ooit de zetel van een adellijk stift en had grote landerijen. De voormalige abdijkerk en de vele witte huizen

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 24

non-fictie Boekenkrant tipt En liefde in mindere mate Waar gaat het over?

Tussen 1961 en 2012 hield Doeschka Meijsing een dagboek bij. Daarin deed ze verslag van haar vriendschappen en verliefdheden, van de reizen die ze maakte en de boeken die ze las, van de ruzies die ze uitvocht en de depressies waaraan ze leed.

Niet te missen, want: Doeschka Meijsing, En liefde in mindere mate, Uitgeverij Meijsing geeft haar perDe Arbeiderspers, 744 pagisoonlijke dagboekfragna’s, ISBN 978 90 295 3946 3 menten prijs en laat (€ 29,99) zien hoe zij de, niet altijd eenvoudige, ontwikkeling tot schrijfster doormaakte.

Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn?

Waar gaat het over?

Wat is het verschil tussen menselijke en dierlijke intelligentie, en vooral: hoe komen we daarachter? De laatste jaren heeft het onderzoek naar dierlijke intelligentie een grote vlucht genomen. Frans de Waal Frans de Waal, Zijn we slim maakt de balans op. genoeg om te weten hoe slim Niet te missen, want: dieren zijn?, Uitgeverij Atlas De Waal laat je in dit Contact, 336 pagina’s, ISBN fascinerende boek op 978 90 450 2858 3 (€ 24,99) een ongewone manier kijken naar wat dieren en mensen kunnen.

De eenzame stad Waar gaat het over?

Wat betekent het om eenzaam te zijn? Hoe gaan we verbindingen aan met andere mensen? Olivia Laing onderzoekt de relatie tussen stad, eenzaamheid en creativiteit.

Niet te missen, want: Net als Laing voelt iedereen zich weleens eenzaam. In dit boek geeft ze verrassende oplossingen om hiermee om te gaan.

Olivia Laing, De eenzame stad, vertaling: Laura van Campenhout, Uitgeverij De Bezige Bij, 350 pagina’s, ISBN 978 90 234 9458 4 (€ 24,90)

IS

Een verhaal dat je niet wilt, maar moet lezen Farida Khalaf is achttien als IS-terroristen haar dorp in Noord-Irak overvallen.

Als seksslavin ondergaat ze afschuwelijke martelingen.

Maar ze weet te ontsnappen. In Het meisje dat van IS won geeft journaliste Andrea Hoff­mann één van de vele meisjes die slachtoffer zijn geworden van IS een stem.

Door Mieke van Meer Farida woont met haar ouders en vier broers in een mooi huis, gaat naar school en droomt ervan wiskundelerares te worden. Zij en haar familie zijn, net als de overige inwoners van Kocho, yezidi’s. De moslims beschouwen hen als duivelaanbidders. ‘Onze geschiedenis is er een van vervolging en leed,’ leert Farida als kind al van haar grootvader.

Dat ervaart ze zelf aan den lijve op 15 augustus 2014 als IS-strijders hun dorp innemen. Terwijl ze met andere jonge meisjes in bussen wordt

groenlinks

Achter de schermen van politiek Den Haag Op het regeringspluche is, onder leiding van Femke Halsema, geen plaats geweest voor GroenLinks. Vijf jaar na haar vertrek uit Den Haag geeft de voormalige politica in Pluche een onvervalst overzicht van de turbulente Haagse politiek en de rol die zij daarin meer dan twaalf jaar heeft vervuld.

Door Nora van Ouwerkerk

Ik was een van hen Waar gaat het over? In 2013 verhuist Maarten Zeegers met zijn Syrische vrouw Sarah naar de Haagse wijk Transvaal.

In deze buurt is driekwart van de inwoners moslim. Al snel blijkt dat Zeegers niet welkom is.

Hij ziet maar één mogelijkheid: zichzelf voordoen als moslim.

Maarten Zeegers, Ik was een Niet te missen, want: De van hen, Uitgeverij Podium, terreur en Syrië worden 334 pagina’s, ISBN 978 90 575 9752 7 (€ 19,90) besproken. Daarmee is Zeegers actueel en geeft hij u een kijkje in het ‘Nederlandse Molenbeek’.

zag zoals ik.’ Het laatste hoofdstuk is gestopt, blijven de moeders met des te aangrijpender. In het vluchtehun jonge kinderen achter en hoort lingenkamp waar Farida haar moeFarida geweerschoten komen uit de der en twee broers terugvindt, wordt richting waar de mannen naartoe ze onaangenaam geconfronteerd afgevoerd zijn. Farida’s leven veranmet wat haar overkomen is. ‘Ze zuldert in een hel. Ze wordt als slavin len nooit meer kunnen trouwen. verkocht. Haar ‘eigenaar’ mag met Geen man zal ze meer tot vrouw haar doen wat hij wil. Brute miswillen nemen. Hun leven is voorhandelingen en verkrachtingen zijn goed verwoest’, hoort ze een vrouw haar lot. ‘Alles was verloren. Ik wilde jammeren. nog maar één ding: overal een eind Het meisje dat van IS won is een pijnaan maken,’ vertelt ze in het boek. lijk verhaal dat verteld en gelezen Meermaals probeert ze tevergeefs moet worden. We zien iedere avond zelfmoord te plegen. Toch vindt op het journaal wat IS Farida de kracht om met dagelijks aanricht in enkele andere meisjes te Irak en Syrië. Bij wie ontsnappen. komt dat nieuws nog Hoewel Hoffmann de echt binnen? Daarom mishandelingen en Fariis het goed Farida’s perda’s gevoelens uitgesoonlijke verhaal te breid beschrijft, blijft het lezen. Voor haar liep verhaal op een bepaalde het goed af. Zij wist te manier afstandelijk. ontsnappen, kon haar Dat is precies de manier verhaal aan Andrea waarop dit meisje zich Hoffmann vertellen en overeind wist te houwoont nu in Duitsland. den tijdens haar gevanFarida is het meisje genschap. ‘Als van Farida Khalaf en Andrea C. dat van IS won. Helaas heel ver weg keek ik Hoffmann, Het meisje dat van verliezen de meeste naar mezelf en dacht IS won, vertaling: Jan Smit, meisjes. in stilte dat het meisje Uitgeverij HarperCollins, 288 dat dit moest onderpagina’s, ISBN 978 94 027 0930 gaan er alleen maar uit8 (€ 17,95)

Halsema begon haar carrière bij de PvdA, waarna ze de overstap maakte naar GroenLinks, een partijwisseling die achteraf door de PvdA vaak bekritiseerd is. Op de verwijten van verraad heeft Halsema in haar boek een antwoord klaar: ‘Trouw ben je, vind ik, aan je opvattingen, aan je vrienden en familie, maar niet aan een politieke organisatie.’ Voor GroenLinks was Halsema vanaf 1998 Kamerlid en vanaf 2002 tot 2011 fractievoorzitter en politiek leider. In 2011, na de mislukte onderhandelingen voor een paars-plus kabinet, besloot ze afscheid te nemen en voorgoed te vertrekken uit de Tweede Kamer.

In Pluche blikt Halsema terug op haar periode in de Tweede Kamer. Ze beschrijft hoe ze toevallig als buitenstaander in de politiek terechtkwam.

Zo noemt Halsema zichzelf ‘een passant die behoorlijk lang is blijven hangen.’ Daarnaast lijkt ze door midHaagse politiek wedijveren om podel van het boek onderzoek te doen pulariteit. Dit maakt het beeld van naar haar beweegredenen om zich de politicus hard, bijna ongenaaktwaalf jaar lang onvermoeid in te baar. Tegelijkertijd laat Halsema zetten voor GroenLinks. Waar zijn al die jaren van toewijding uiteindelijk zien dat politici zeer menselijk zijn.

Op sommige momenten toont ze goed voor geweest? Daarbij spaart haar kwetsbaarheid; naast de enigHalsema zichzelf niet; ze is open en ste vrouwelijke fractievoorzitter was erkent haar eigen fouten. ze een moeder die haar tweeling Met een combinatie van humor en miste en een politica die zich zoreen droge toon geeft Halsema de legen maakte over haar zer een kijkje in het hecimago. Dat Wouter Bos, tische leven van een poals mannelijke fractielitica. Die toon is vaak voorzitter, wel de mogepast, maar soms ook gelijkheid had zich teniet; als ze bijvoorbeeld rug te trekken om zijn de dramatische bedreikinderen te zien opgingen aan het adres groeien, stemt Halsema van haar kinderen bedan ook ietwat jaloers. spreekt, doet ze dat op Pluche is voor iedereen een zeer zakelijke mamet een interesse in nier. Daarnaast bede Haagse politiek. Een schrijft ze hoe in de pobuitengewoon overlitiek fouten en nederlazicht waarin de strijd gen door media en colom persoonlijke idealega’s gretig worden len, macht en onmacht uitvergroot, terwijl overFemke Halsema, Pluche, centraal staan. winningen veelal naar ­Uitgeverij Ambo|Anthos, 390 de achtergrond verdwij- pagina’s, ISBN 978 90 263 2806 nen. Deelnemers aan de 0 (€ 19,99)

‘Een passant die behoorlijk lang is blijven hangen.’

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 25

non-fictie hitsville usa

Paul Nixon / The Temptations, The Miracles, Stevie Wonder, Martha & the Vandellas en The Supremes bij EMI Records, in maart 1965, voor de lancering van het Tamla MOTOWN-label in de UK.

Het geluid van jong Amerika In 1959 richtte Berry Gordy in Detroit het platenlabel Motown op. Het zou de thuisbasis worden van sterren als Diana Ross, Marvin Gaye en Stevie Wonder. In het koffietafelboek Motown zetten muziekjournalist Adam White en Gordy’s vroegere rechterhand Barney Ales de geschiedenis van het label uiteen.

Door Nina Visser Toen voormalig bokser Berry Gordy (1929) eind jaren vijftig plannen maakte om zijn eigen label op te richten, werd dat door velen gezien als een gedurfde stap; the Civil Rights Act zou pas vijf jaar later worden aangenomen en de muziekbusiness was vooral een blanke aangelegenheid.

Gordy was echter vol zelfvertrouwen en gaf zijn hoofdkwartier de naam Hitsville USA. Vooralsnog moest hij

in Motown de hele geschiedenis zijn platen echter proberen te slijten van het label. Ze laten daarbij geen aan de door blanken gedomineerde detail onbenoemd en introduceren radiostations. Daarom nam hij al zo ongeveer iedereen die heeft bijvrij snel Barney Ales (1934) in dienst gedragen aan het succes van de plavoor de promotie en verkoop van tenmaatschappij. Voor de MotownMotowns platen. Toch was ook dat rookie zal dat even slikken zijn. Wat geen alledaagse beslissing. ‘Het was daarbij opvalt is dat de twee auteurs best gedurfd van mij om hem te vrazich nauwelijks uitlaten over de gen om voor mij te komen werken, menselijke verhoudingen binnen want ja, ik was toch zwart,’ memohet label – ze richten zich vooral op reert Gordy in het boek. de muzikale feiten en voegen sporaMotowns slogan ‘The sound of disch een anekdote in. Dit komt de young America’ weerspiegelde Gordy’s visie op het label: niet het geluid leesbaarheid niet altijd ten goede.

Ook de diverse convan zwart, niet dat van troverses die Motown blank, maar dat van kende stippen ze maar jong Amerika, rasoverkort aan. Zo wordt stijgend. Motown zou er slechts één alinea die slogan in de jaren gewijd aan de relazestig meer dan waartie van Berry Gordy en maken en bracht artiesSupremes-lid Diana ten als The Supremes, Ross, en ook de rechtsThe Temptations en zaak tussen Motown Mary Wells de blanke en het songwriters­ huiskamers in via The trio Holland/Dozier/ Ed Sullivan Show, AmeHolland, verantwoorrican Bandstand en het Adam White, Barney Ales, delijk voor het merenBritse Ready Steady Go!.

Motown. Het geluid van jong deel van de hits van Samen met muziekAmerika, Fontaine Uitgevers, het label, wordt in één journalist Adam White 400 pagina’s, ISBN 978 90 595 pagina afgedaan. Dat beschrijft Barney Ales 6681 1 (€ 45,00)

‘Het was best gedurfd van mij om hem te vragen om voor mij te komen werken, want ja, ik was toch zwart.’

Gordy’s voormalige rechterhand en goede vriend Barney Ales co-auteur van het boek is zal hier misschien een rol in hebben gespeeld.

Daartegenover staat dat het boek geweldig is vormgegeven en honderden bijzondere foto’s bevat, zowel van voor als achter de schermen. Wie wil weten hoe het Motown lukte om zo groot te worden heeft aan dit boek een heel informatief naslagwerk, dat er ook nog eens buitengewoon mooi uitziet.

groen amsterdam.indd 1

‘Dit boek ‘Dit boek ‘Dit boek is zó rijk!’ is zó rijk!’ boek is‘Dit zó rijk!’

DWDD ‘Dit boek DWDD Boekenpanel is zó rijk!’

DWDD isBoekenpanel zó rijk!’

31-3-2016 20:34:20

www.unieboekspectrum.nl

The Times enige deze titel.’

De zijderoutes verdient als wereld” te schrijven, maar nieuwe geschiedenis van de ‘Veel boeken beweren “een

Boekenpanel DWDD DWDD Boekenpanel Boekenpanel

Boekenpanel ‘Veel boeken beweren “een nieuwe geschiedenis van de ‘Veel boeken beweren “een DWDD ‘Veel boeken beweren “een wereld” te schrijven, maar nieuwe geschiedenis van de

is zó rijk!’

‘Dit boek

nieuwe geschiedenis van de De zijderoutes verdient als wereld” te schrijven, maar wereld” teenige schrijven, deze maar titel.’

‘Veel boeken beweren “een De zijderoutes verdient als De zijderoutes verdient als Thevan Times nieuwe geschiedenis de enige deze titel.’

‘Veel boeken beweren “een deze titel.’ wereld” teenige schrijven, maar Thevan Times nieuwe geschiedenis de The Times De zijderoutes verdient als wereld” te schrijven, maar enigeverdient deze titel.’

De zijderoutes als The Times enige deze titel.’

The Times

groen amsterdam.indd 1

groen amsterdam.indd 1 groen amsterdam.indd 1

€ 49,99 www.unieboekspectrum.nl www.unieboekspectrum.nl www.unieboekspectrum.nl

31-3-2016 20:34:20

31-3-2016 20:34:20

www.unieboekspectrum.nl www.unieboekspectrum.nl

31-3-2016 20:34:20

groen amsterdam.indd 1

31-3-2016 20:34:20

groen amsterdam.indd 1

31-3-2016 20:34:20

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 27

koken Eigen deeg

recept van de maand

Scones voor Puck

Janny van der Heijden

Janny leert je alles over pasta Wat onmiddellijk opvalt wanneer je Pasta di Janny doorbladert is hoe ongelofelijk uitgebreid en gedegen het boek is. Alles wat je ooit over pasta en de bereidingswijze hebt willen weten staat er in, van geschiedenis, soorten meel tot keukenbenodigdheden.

Door Sonja Wessels Waar de meeste kookboeken tegenwoordig bijna meer fotoboek dan kookboek zijn, is Pasta di Janny haast sober te noemen. Er is veel wit en de fotografie, die overigens prachtig is, is afwisselend uitgevoerd in kleur en zwart-wit, uiteraard met Janny regelmatig in de hoofdrol. Hierin komt ook het plezier van het maken van pasta (met de familie) duidelijk naar voren.

Het boek bevat een pasta-abc, wat ik mooi gevonden en vormgegeven vind; nu weet je echt alles over de verschillende vormen. Maar is het maken van pasta nu echt zo een-

paar exemplaren leegliepen. De vulvoudig als Janny mij wil laten geloling en ook de saus waren echter ven? Zelf maak ik nooit pasta. Ik heel lekker. In eerste instantie stond heb dus geen pastamachine en oveik wat terughoudend tegenover een rigens ook geen enkele van de ovevleesvulling in combinatie met een rige genoemde ‘tools’. Hierdoor was het maken van de pasta best een uit- koude saus met vis, maar het complementeerde elkaar perfect. daging, maar met Janny’s duidelijke Bij elke pastasoort in het boek staan instructies kan het eigenlijk niet leuke feitjes en weetjes, dus als je fout gaan. ooit van plan bent om alle recepten Ik koos ervoor om het meest basic te maken ben je meteen een lopende pastadeegrecept te gebruiken: pasta pastaencyclopedie. Er is zoveel variaall’uovo, variant 1. Dit leverde een tie – niet alleen in vorm maar ook in bijzonder elastisch pastadeeg op, deegsamenstelling – dat je heel lang dat met een gewone deegroller bij plezier van dit boek kunt hebben. het uitrollen telkens terug sprong.

Bovendien gaat het niet om stanMaar de aanhouder wint, hoewel er daardrecepten van pasta x met saus wel een iets te dikke lap uit kwam. y; je kunt namelijk zelf kiezen welke De inhoud voor de ravioli had ik saus of pesto je met inmiddels gemaakt, en welke pasta combidus was het verder een neert. Ik zou wel iederkwestie van het deeg een aanraden om een in twee lappen verdegoede pastamachine te len, de vulling op een lap kopen, want met pleleggen, lap twee eroverzier pasta maken staat heen leggen en de ravioli of valt toch met het uitsteken met een ravijuiste gereedschap. Aan olistempel. Dat is reladit boek en de duidetief eenvoudig. Omdat lijke uitleg van Janny het deeg iets te dik was, zal het echter niet ligwerd de ravioli niet echt gen: ik zal gewoon goed gaar en helaas Janny van der Heijden, Pasta vaker moeten oefenen! had ik niet alle randi Janny, Uitgeverij Good den goed genoeg aange- Cook, 192 pagina’s, ISBN 978 drukt, waardoor er een 94 614 3118 9 (€ 19,95)

Mijn jongste zusje Puck was lang ‘wereldrecordhouder traag opstaan’.

Ik ken niemand die zo lang in bed kon blijven liggen, uiteindelijk één sok aantrok om vervolgens weer te gaan liggen. En zo trok ze achtereenvolgens al haar kledingstukken aan. Het leek wel een sport bijna te laat te komen, zodat Food Bandits, Good morning! mijn vader haar vervolDe lekkerste ontbijtrecepten gens mopperend met de en fijnste ochtendrituelen, auto naar school moest Xander Uitgevers, ISBN 978 94 brengen. Sinds dit jaar 016 0490 1 (€ 19,95) heeft ze afstand moeten doen van haar wereldrecordtitel. De trein is nu haar vervoermiddel om op de universiteit te komen en die is genadeloos: de trein wacht op niemand, je wacht eerder op de trein.

Dat Puck Engels is gaan studeren is geen verrassing. Want welke twaalfjarige vraagt een seizoensbox van Midsomer Murders voor haar verjaardag en viert haar dertiende verjaardag in Hitchcock-stijl? Voor dit recept gaan we speciaal voor Puck op de Engelse tour: scones.

Recept voor 6 stuks.

voorbereidingstijd: 10 minuten, baktijd: 20-25 minuten

Ingrediënten

200 g boekweitmeel 100 g rijstmeel 150 g amandelmeel 0,5 tl zout 1,5 tl bakpoeder 125 g kokosboter 2 tl xanthaangom 1 ei 200 ml amandelmelk 50 g rijstsiroop Verwarm de oven voor op 225 graden Celsius en bekleed een bakplaat met bakpapier. Meng in een keukenmachine ei, amandelmelk en rijstsiroop.

Voeg vervolgens alle overige ingrediënten toe en laat de machine kort draaien. Je krijgt een vrij nat en plakkerig deeg. Vorm hier zes ballen van en leg deze op de bakplaat. Bak de scones mooi goudbruin in het midden van de oven. Laat afkoelen en serveer ze met (kokos)room, jam en een grote pot thee.

Good morning is Kookboek van de Maand mei, een initiatief van Kookboek van het Jaar-organisator Fusina Verloop.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 28

strips Boekenkrant tipt Druuna Waar gaat het over? In de verre toekomst is de mensheid verdeeld in hordes gewelddadige hybride mutanten en een handvol meedogenloze overlevenden, die bereid zijn alles te doen om in leven te blijven. In deze troosteloze wereld moet de welgeschapen Druuna al haar krachten en charmes aanwenden om het pad naar de vrijSerpieri, Paolo Eleuteri, Druuna Integraal 01, Morbus heid te volgen. gravis/Delta, Uitgeverij Dark Niet te missen, want: Dragon Books, ISBN 978 94 Druuna is een heerlijke 607 8482 8 (€ 29,95) mix van fantasy, horror en erotiek. Ieder plaatje is, in meerdere opzichten, een genot om te bekijken. Let op: niet voor kinderen.

Insecten 3 Waar gaat het over?

Wetenschappelijke informatie over bijen, termieten, mierenleeuwen en andere insecten, gevat in 1-paginagags.

Niet te missen, want: Nooit eerder was op zo’n leuke en vrolijke manier zoveel te leren over de fascinerende wereld van de insecten.

Cosby en Christophe Casenove, Insecten 3, Uitgeverij ­Ballon, ISBN 978 94 621 0402 0 (€ 6,50)

Relationeel

Van Straaten port met liefde in een slecht huwelijk 81 is Peter van Straaten. In de Volkskrant noemt hij zichzelf een wrak, maar met zijn werklust is niets aan de hand. Nog altijd verschijnen er aan de lopende band verzamelbundels met zijn vlijmscherpe pentekeningen.

Door Jeroen van Esch Mijn vrouw begrijpt me niet, mijn vrouw heeft me door is alweer het negende deel in de goedlopende themaserie met verheven titels als Roken Neuken Drinken, Niet doen opa en Rondje voor de hele zaak. Het succes van deze serie mag geen verrassing heten. Van Straaten wordt geschaard onder de beste cartoonisten van Nederland.

Het Rijksmuseum heeft tientallen van zijn tekeningen in haar bezit.

Deze hangen in het zogenaamde prentenkabinet. Maar je kunt ook gewoon de Volkskrant of het NRC openslaan. Zijn ambachtelijke werk – er komt geen computer aan te pas – wordt wekelijks gepubliceerd.

heeft me door barst van overspel, Net als veel Nederlanders ben ik treurige echtparen en ongemakkealtijd onder de indruk van Van lijke man-vrouwverhoudingen. TusStraatens scherpzinnige blik. Het sendoor zijn er echter ook lichtpuntlijkt alsof hij in een oogopslag zijn jes te bespeuren. Hier en daar komen omgeving fileert en met een paar er zowaar gelukkige relaties uit het snelle schetsen toevertrouwt aan Van Straaten-universum voorbij. zijn schetsblok – vanzelfsprekend altijd binnen handbereik. Wat echDe kapstok waar de vellen aan ter vooral geschetst werd was mijn hangen is – naast zijn fascinatie verbazing, toen ik in een interview voor het fenomeen ‘vrouw’ – dat hoorde dat hij alles zelf bedenkt. robuuste, oude spreekwoord. LeedOngetwijfeld pakt hij weleens een vermaak, zo blijkt ook nu weer, is passende, penibele situatie mee in nog steeds het beste vermaak. Verhet dagelijks leven, maar hij verzetederde en liefkozende blikken workerde dat er van een autobiografisch den zo snel mogelijk element geen sprake omgeslagen, op zoek was. naar weer een nieuw Gelukkig worden de huwelijk in de slaapkacartoons er niet minmerkast. Niet waargeder geestig om. Door beurd dus, we kijken de krachtige pennenover fictieve schoudstreken gaan de inmiders mee. Maar o zo dels bekende karakherkenbaar. Naakt, ters leven. Agnes, Henk, maar nooit heel plat. noem ze maar op. We Gênante situaties en krijgen een kijkje in hun kille ruzies te over. turbulente liefdesleven.

Maar die moeten ’s Verwacht niet te veel Peter van Straaten, Mijn avonds weer goedgetips voor het onderhouvrouw begrijpt me niet, mijn den van een goed huwe- vrouw heeft me door, Uitgeve- maakt worden, toch? lijk. Mijn vrouw begrijpt rij De Harmonie, ISBN 978 90 me niet, mijn vrouw 761 7489 1 (€ 14,90)

Warhol

Celebrity’s spotten

DE Koning van de barbecue Waar gaat het over? Vrolijke zomerse avonturen van oom Donald en zijn neefjes Kwik, Kwek en Kwak. Natuurlijk ontbreekt ook de gierige oom Dagobert niet.

Niet te missen, want: Donald Duck biedt ontspanning voor jong en oud.

Diverse auteurs, Donald Duck pocket 247 - De koning van de barbecue, Uitgeverij Sanoma, ISBN 978 94 630 5034 0 (€ 5,25)

Wordt een hele grote Waar gaat het over?

In alweer het achtste deel over Swamp Thing (Swampie), een draakachtig wezen dat in het moeras leeft, krijgt de hoofdpersoon te maken met aardse hindernissen, andere rariteiten Floris Oudshoorn, Swamp en een zoektocht naar zichzelf, met een verras- Thing 8 – Wordt een hele grote, Uitgeverij Strip2000, ISBN 978 sende afloop.

94 628 0183 7 (€ 8,95) Niet te missen, want: De grappen gaan niet alleen over het boeiende dierenleven, maar haken ook in op het menselijke tekort en de actualiteit. Dat maakt deze strip lekker herkenbaar.

Lees ook BKStrips!

Na de succesvolle zoekboekenserie Waar is Wally? komen (kunst)historica Catherine Ingram en illustrator Andrew Rae op de proppen met Waar is Warhol?, een kunstige versie waarin de popartmeester in bijzonder gezelschap vertoeft.

Door Wendy Claes In twaalf beeldplaten en evenveel thema’s speelt Warhol verstoppertje tussen andere sterren. Aan de hand van die iconische figuren en anekdotes Monet komen eveneens terug tot leren we de kunstenaar beter kenleven. Niet overal kan Warhol echnen. Warhol bleek immers altijd op ter geweest zijn, zoals bij de execuhet juiste moment op de juiste plek tie van Marie Antoinette of de verte zijn. Stuk voor stuk opmerkelijke woesting van Pompeï. Dat maakt milieus waarin hij moeiteloos infilWaar is Warhol? een treerde, of beter: de popwat vreemd allegaarartprins wist zich goed tje van plaatsen en te omringen. personages.

We worden ondergeEducatief is het dunne, dompeld in de kunstmaar grote boek wel. scene van de jaren zesAchterin worden fragtig en andere bizarre menten van de drukbemiddens. Medebewovolkte taferelen toegeners van The Factory als licht. Leerrijk, al missen Basquiat, Keith Haring de fragmenten soms en Grace Jones mochextra duiding, bij onder ten uiteraard niet ontmeer de Franse kunstebreken. Dali’s droomCatherine Ingram en Andrew naar Yves Klein. Verwerelden, Bosch’ Tuin Rae, Waar is Warhol?, Uitgeder lusten en Het Strand verij Thoth, 40 pagina’s, ISBN der lezen ze stuk voor 978 90 686 8697 5 (€ 12,95) stuk als minibiogravan Trouville van

fieën, die zelfs uitweiden tot bijvoorbeeld de portiers van Studio 54 of Frida Kahlo’s dieren en affaires. Het gaat dus ver voorbij de glitter and glamour-beroemdheden.

Tekentechnisch is het evenwel niet te geavanceerd noch genuanceerd te noemen. De gedetailleerde tweeluiken van het Britse duo blijven trouw aan de stijl van Martin Handford, die met Waar is Wally? sinds 1987 veel succes oogst. Doeltreffendheid haalt het van creativiteit. Hoe dan ook vangt Waar is Warhol? diverse tijdsgeesten in noemenswaardige weetjes en wel op ludieke wijze. Groot en klein zal zo al spelenderwijs iets opsteken van legendarische settings en happenings.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 29

strips Grande dame

Patty Klein: eigenlijk dichteres Ze is de Grande Dame van de Nederlandse strip en vooral bekend als scenariste van Noortje, al jaren een vaste waarde in meidenblad Tina: Patty Klein. In januari is ze zeventig geworden. Een portret van een eigenzinnige schrijfster die per ongeluk terecht kwam in de mannenwereld van de strip.

Door Robin Vinck In haar ruime eengezinswoning in een dorpje in de bossen rond Arnhem zijn honderden stripverhalen ontstaan. Patty Klein woont er met haar kat Priegel, maar niet lang meer. Er staat een ‘Te koop’-bord in de tuin.

‘Dit huis is mijn spaarcentje voor de oude dag,’ zegt Klein. Het is tijd om te gaan huren en kleiner te gaan wonen, en dus is ze aan het opruimen. ‘Kijk, nummers van stripblad De Vrije Balloen uit de jaren zeventig. Wil je die hebben? En de autobiografie van Marten Toonder in drie delen, neem die ook maar mee. Ze staan toch vol met leugens.’

Klein heeft duidelijk geen hoge pet Jan van Haasteren op van de schepper van Tom Poes.

Het stoort haar dat Toonder nooit werk helpen.’ Ze werkte al voor Tina de credits aan zijn medewerkers gaf. en creëerde toen Noortje, een eigen‘Hij deed altijd alsof hij alles zelf wijze tienermeid waar de Tina-lezemaakte.’ Klein ging in 1966 werken ressen zichzelf in konden herkenvoor de Toonder Studio’s, en maakte nen. ‘Meiden wilden geen karikatudaarmee haar entrée in de stripwereld. ‘Ik solliciteerde in die tijd overal rale strips. Jan was juist heel goed in die half naturalistische stijl. Als op. Er stond een advertentie in de Noortje huilt, huilt ze verschrikkelijk krant dat ze stripschrijvers zochten hard. Jan kan dat heel goed tekenen, bij Toonder. Ik schreef altijd gedichnet iets overdreven.’ ten, maar ik had nog nooit strips Zelf heeft Klein nooit kinderen geschreven. Dankzij die gedichgehad. Toch weet ze precies hoe ze ten vroegen ze me of ik de plot voor verhalen moet schrijven over een een verhaal van Tom Poes wilde pubermeisje. ‘Ik ben zelf uitbunschrijven.’ dig aan het puberen geweest. Maar Dat verhaal werd Tom Poes en de wat ik niet durfde, durft Noortje wel.’

Woelwater, over een monstertje met En net als elke andere tiener heeft zo’n grote dorst dat hij al het water opslorpt en voor een enorme droogte Noortje tegenwoordig een smartphone. ‘Ik moet het wel bijhouden. zorgt. ‘Ik mocht meteen al Tom Poes Bijvoorbeeld als ik in de krant lees maken, toch de hogeschool van het dat kinderen geluksles krijgen, dan stripschrijven. Maar na drie pagina’s van de strip in Donald Duck heb- heb ik weer een verhaaltje. Als ik niet kan slapen ga ik Noortje-ideeën ben ze me toch maar op Hiawata verzinnen.’ gezet.’ Desondanks was Patty Klein Ondanks de honderden stripvereen blijvertje, en in de daaropvolgende jaren schreef ze verhalen voor halen die ze geschreven heeft, ligt haar grote passie ergens anders: bij de Toonder Studio’s en verschillende het dichten. Onder de stripbladen, waaronder naam Patty Scholten Sjors, Eppo, Tina, Okki en – de achternaam van Taptoe. haar ex-man – heeft ze In 1975 ontstond haar acht dichtbundels uitbekendste creatie: Noorgebracht. Altijd met tje. Directe aanleiding sonnetten (gedichwas de samenvoeging ten op rijm van prevan de stripbladen Sjors cies veertien regels), en en Pep tot Eppo. Die vaak met dieren in de samenvoeging betehoofdrol. ‘In het begin kende dat er tekenaars beten de strips en de uit moesten, waaronder gedichten elkaar ontJan Steeman. Klein had Patty Klein en Jan Steeman, zettend,’ blikt Klein altijd fijn met Steeman Noortje 14 - Altijd opgeruimd, terug. ‘Als ik dan aan samengewerkt en Uitgeverij Strip2000, ISBN 978 het dichten was, had beloofde: ‘Ik ga jou aan 94 628 0162 2 (€ 7,95)

ik het gevoel dat ik spijbelde van de stripverhalen die ik moest schrijven.

En als ik aan strips werkte, wilde ik liever dichten.’

Klein zucht. ‘Ik zou heel graag weer eens willen dichten. Maar ik heb al twee jaar een writer’s block.’ Ze heeft sinds een tijdje problemen met haar evenwichtsorgaan, waardoor ze al een paar keer gevallen is. Inspiratie voor nieuwe sonnetten blijft daardoor uit. De verhalen van Noortje gaan wel gewoon door, en zelfs haar toekomst is verzekerd. ‘Ik heb een

Patty Klein: De leeuw

afspraak met Jan: als ik als eerste dood ga, wijst hij een nieuwe schrijver aan. En als hij als eerste gaat, kies ik een nieuwe tekenaar. Jan is ook al 85.’

Patty Klein laat haar ogen weer over de boekenplank gaan. ‘Zit er nog iets tussen dat je leuk vindt? Hier, een boekje van Sjors, voorzitter van de rebellenclub, gesigneerd door Frans Piët. Neem maar mee.’ Het gaat op de stapel tussen de andere stripboekjes en haar eigen dichtbundels. ‘Maar niet op Marktplaats zetten, hoor.’

STRIPS O N STAGE DEMONSTRATIES TEKST & UITLEG PRESENTATIES VOORSTUDIES TECHNIEKEN INTERVIEWS DISCUSSIE DEBAT

ZATERDAG 11 JUNI 2016 DE TONEELSCHUUR HAARLEM WWW.STRIPSONSTAGE.NL

Wij en Water Water is van levensbelang.

Maar wat weet je eigenlijk over je ‘levenselixer’? Wij en Water is een brede oriëntatie en nieuwe kijk op miraculeus water.

Gabriëlle Sutherland, Wij en Water. Gewoon water bestaat niet, Wildcat Publishing, ISBN 978 90 82439 60 1 (€ 27,50) www.wij-en-water.nl

Levensenergie is een begrip wat de westers georiënteerde mens veelal niet kent. Het staat niet in ons woordenboek. Toch is het een begrip dat al duizenden jaren gekend wordt als Prana of Chi. Levensenergie verwijst altijd naar de bron van alles wat bestaat. De natuur en haar planten, bomen, dieren, zuivere water en schone lucht zijn open kanalen

voor levensenergie. Mensen zoeken de natuur op om weer op te laden.

Water in zijn natuurlijke zijnskwaliteit draagt veel levensenergie in zich.

Denk maar aan een sprankelend bergbeekje en wat dit met je doet als je er een tijdje naast hebt gezeten.

Water kan ook praktisch dood zijn.

Denk bijvoorbeeld aan het zwarte, stinkende water dat lange tijd in verwarmingsradiatoren heeft gezeten. Iedereen kan dit verschil aanvoelen.

Vitaal water, zuiver water, bronwater en oerwater zijn allemaal levend water te noemen. De mate van ‘levendheid’ kan verschillen en kan uitgedrukt worden in Boviswaarde.

De Boviswaarde van water wordt hoger door het water te vitaliseren.

Dit kan op uiteenlopende manieren worden gedaan, soms zelfs kosteloos.

Nederlands kraanwater is vergeleken met de meeste landen op de wereld van zeer goede kwaliteit. Een uitstekende prestatie als je beseft dat in sommige gevallen de grondstof voornamelijk (vervuild) rivierwater is. Maar de vitaliteit van Nederlands kraanwater is nog voor verbetering vatbaar.

Verschillende apparaten zijn ontwikkeld die in een woonhuis of in een bedrijf achter de hoofdkraan worden geïnstalleerd. Iedere fabrikant ont-

wikkelt zijn eigen apparaat waardoor de uitwerking enigszins verschilt. Producenten doen veel onderzoek en er zijn inmiddels al ruimschoots resultaten beschikbaar.

De agrariër heeft voor zowel plant als dier veel baat bij gevitaliseerd water. Ook bedrijven zijn enthousiast: minder chloor nodig in zwembaden, stinkende vijvers worden weer helder, minder kalkvorming in leidingen en apparaten, minder bacteriegroei in koel- en warmtesystemen en minder chemicaliën nodig in fotolaboratoria.

Stap voor Stap van wens naar werkelijkheid In Stap voor Stap van wens naar werkelijkheid vertelt Geert Kimpen hoe hij de Tien Wetten van Creatie ontdekte.

Zijn wens, schrijver worden, kwam uit. Met dit boek heb ook jij alle mogelijkheden om je droom te realiseren.

Geert Kimpen, Stap voor Stap van wens naar werkelijkheid, Uitgeverij London Books, 144 pagina’s, ISBN 978 94 921 7927 2 (€ 14,99) www.geertkimpen.com

Ik ben opgegroeid in een boekwinkel. Zo’n ouderwetse boekwinkel met een koperen deurbel en enorme kasten en vitrines, waarin de meesterwerken van de literatuur rug aan rug stonden opgesteld. Een winkel die rook naar boeken en geboend hout. Mijn vader had een mateloze

bewondering voor schrijvers, die overigens regelmatig bij ons over de vloer kwamen. Hij keek hen ademloos na wanneer zij met een in bruin papier omwikkeld pakje boeken de deur uitliepen; hij zou dolgraag de vloer hebben willen kussen waarop deze goden van de literatuur gelopen hadden. Ik erfde deze adoratie. Toen ik wat ouder was en meehielp in de winkel keek ik met dezelfde dweepzucht naar deze geletterde heren.

Wat moesten deze mannen, die uit het niets een wereld konden creëren, gelukkig zijn! Zij konden lege vellen papier met woorden bezielen, zij konden uit het niets een verhaal toveren dat hun lezers in vervoe-

ring bracht. Magiërs waren het, vertellers. Priesters van het woord. Kon ik ooit in mijn leven maar één boek schrijven, verzuchtte ik ’s nachts in mijn bedje. Kon ik maar ooit schrijver worden. Zoals het zo vaak met kinderdromen gaat, vervaagde ook mijn droom. Het was dwaze onzin geweest te denken dat ik me ooit schrijver zou kunnen noemen. Mijn droom werd een vervelende herinnering, die af en toe de kop opstak en die ik met alle macht het zwijgen oplegde. Maar dromen zijn als onkruid, altijd komen ze weer op.

Zes jaar geleden werd ik vader. Ik hield een prachtig meisje in mijn armen, Zonneke, en toen ik voor de

eerste keer in haar ogen keek, wist ik dat ik haar niets te leren had. Ik hoefde haar alleen maar te helpen om groot te worden en aan te moedigen haar dromen te volgen. Datgene te doen waarvoor zij hier op aarde was gekomen. Haar te helpen haar hart en haar passie te volgen tegen beter weten in. Maar met een schok realiseerde ik me dat mijn woorden niet zouden beklijven. Waarom zou ze naar mij luisteren wanneer ik het niet zelf gedaan had?

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 31

boekfragment

Klimaatmores Europarlementariër Bas ­Eickhout geeft een kijkje ­achter de schermen van de internationale klimaatpolitiek. Hij beschrijft zijn ervaringen met andere politici, lobbyisten en journalisten.

Bas Eickhout, Klimaatmores. Radicaal naar een andere norm, Uitgeverij Lemniscaat, 216 pagina’s, ISBN 978 90 477 0803 2 (€ 19,95) www.lemniscaat.nl

Mannen in pakken en vrouwen in keurige rokjes staan blauwbekkend in de rij voor de ingang van het Deense Bella Center, het conferentiecentrum aan de rand van de stad. Aktetassen met laptops in de hand, ze zijn klaar om aan het werk te gaan. De meesten zijn al maanden bezig met deze VN-klimaattop.

Er moet veel besproken worden in de aankomende twee weken.

Het voorbereidende proces is traag gegaan. Er zijn weinig knopen doorgehakt in de aanloop naar Kopenhagen. Toch hopen voorstanders van een klimaatdeal zoals ikzelf op een snelkookpaneffect tijdens de conferentie.

Want het momentum is er zeker, zo denken wij dan nog. Al maandenlang is klimaat een van de hoofdthema’s in de Europese politiek. Het Verdrag van Kyoto stamt uit 1997, stokoud in termen van geopolitiek.

Arme landen, China voorop, dragen nu te weinig bij aan het voorkomen van klimaatverandering. Rijke landen dragen tegelijk te weinig bij om deze landen in staat te stellen

om moderne technologie te ontwikkelen. Een ‘Verdrag van Kopenhagen’ zou landen bindende afspraken opleggen om klimaatverandering tegen te gaan.

Maar de rij schiet niet op, hier in Kopenhagen. De wachttijd loopt op tot een uur. Steeds meer mensen worden per tram afgeleverd bij de ingang. Journalisten en activisten, assistenten, parlementsleden zoals ik. En dus ook de onderhandelaars.

Op zeker moment staat het bij de ingang zo vol met conferentiegangers, dat het meer weg heeft van een uitverkocht muziekfestival dan van een VN-conferentie. Nieuwe bezoekers die nog steeds per tram worden aangevoerd, kunnen er op zeker moment niet meer bij. De trams rijden noodgedwongen door naar de volgende halte.

Intussen blijven de nukkig kijkende beveiligers geduldig controleren.

Ze verstaan hun vak, niemand kan zomaar doorlopen. Geen bomgordel, pistool of ander wapentuig komt over de drempel van het Bella Center. Door die zorgvuldige, maar tergend trage veiligheidscontrole voltrekt zich een kleine catastrofe van heel andere aard die medebepalend zal zijn voor de uitkomst van de klimaattop.

Veel mensen die kou staan te lijden, hebben hierna nog een lange dag onderhandelen voor de boeg.

Afrikanen, Aziaten en Europea-

nen, onafhankelijk van hun functie en afkomst moeten ze wachten. De hoofdonderhandelaar van de Chinezen wordt tegengehouden door de beveiliging op de eerste dag.

De dag erna en de dag daarna ook, blijkt later. Maar niet alleen de Chinese delegatie is des duivels. Collectief broeit het chagrijn, daar bij die verrekte koude ingang. En er is nog geen vergadering begonnen.

Van scheepvaart tot transparantie, iedere vergadering verloopt moeizaam. Het doel is dat ieder deelonderwerp in één wetgevend document gegoten wordt waar alle regeringsleiders uiteindelijk hun handtekening onder zetten. Maar zo’n package deal lijkt al helemaal mijlenver weg. Beslissingen worden doorschoven naar het laatste moment, als de regeringsleiders hun opwachting zullen maken. Maar iedereen weet dan eigenlijk al dat er te veel is dat nog besloten moet worden om, met nog een week op de klok, tot een deal te komen. Het is precies als de rij bij de ingang, maar dan op geopolitiek niveau.

boekfragment

De definitieve feministische golf

Gummbah, De definitieve feministische golf, Uitgeverij De Harmonie, 176 pagina’s, ISBN 978 90 761 7480 8 (€ 17,50) www.deharmonie.nl

Het werk van Gummbah behoeft nog steeds geen nadere uitleg. Sterker nog: beter van niet. You either love it or hate it. Voor de lovers komt er nu gelukkig weer een compilatie van zijn beste werk van de laatste tijd, zoals al eerder HIER en De avonturen van Wim Kut.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 32

boekhandel Agenda

mei 2016

2 APRIL – 9 SEPTEMBER

GRONINGEN – Stripmuseum. De striplegende Tom Poes bestaat alweer 75 jaar. Een mooi moment voor het Stripmuseum om een tentoonstelling rondom deze fenomenale kater te organiseren. De tentoonstelling laat, aan de hand van originele en niet eerder getoonde tekeningen, zien hoe de strip zich in meerdere decennia heeft ontwikkeld.

Bovendien is er aandacht voor het productieproces in het pre-digitale tijdperk. www.stripmuseum.nl

8 MEI

AMSTERDAM – De Rode Hoed. Moedervlekken van Arnon Grunberg sluit vlekkeloos aan bij het thema van 8 mei, Moederdag. Op deze bijzondere dag leest Grunberg voor uit zijn nieuwe werk en wordt hij geïnterviewd door Ronald Ockhuysen, hoofdredacteur van Het Parool. De roman bespreekt de vergaande liefde die zoon en moeder voor elkaar kunnen voelen. www.rodehoed.nl DE BILT – Weeshuis van de Kunst. Onder het motto ‘Dichtbij in Europa’ staat uitgeverij Schokland stil bij haar vijfjarig bestaan. Literatuurcriticus Cyrille Offermans spreekt over John Berger, Elsbeth Etty over Angelica Balabanoff en Gijs Schreuders over Arthur Koestler. Germanist Ewout van der Knaap interviewt vertaler Gerrit Bussink.

11 MEI

NIJMEGEN – Boekhandel Dekker van de Vegt.

Het vak van de vertaler. De Vertalersgeluktournee besteedt alle aandacht aan dit, vaak over het hoofd geziene, beroep in de wereld van de literatuur. Gedurende de tournee staan vertalers open voor een gesprek. Welke obstakels komen zij bijvoorbeeld tegen in het vertaalproces? Hanneke van der Heijden, Martin de Haan en Manon Smits kunnen u alles vertellen op deze ongewone literaire avond. www.vertalersgeluk.nl

17 MEI

AMSTERDAM – Bijlmer Parktheater. Bijlmer Boekt!. Een verscheidenheid aan culturen versmelten tijdens deze energieke avond in Amsterdam-Zuidoost. Het volle programma, met onder andere literatuur en muziek, belooft een groot feest te worden. Te gast zijn auteurs als Hagar Peeters en Tessa Leuwsha. www.bijlmerparktheater.nl

EINDHOVEN – Bibliotheek Eindhoven. De marathonrevolutie is een praktisch handboek waarmee u binnen honderd dagen startklaar kunt zijn voor een marathon. Een merkwaardige combinatie van rustige ademhaling, goed herstel, vogels spotten en slim hardlopen, zijn volgens schrijvers en fervent hardlopers Stans van der Poel en Koen de Jong de ultieme ingrediënten. Om toekomstige marathonlopers te inspireren zal De Jong het sportprogramma verder toelichten tijdens zijn lezing. www.bibliotheekeindhoven.nl

18 MEI

DEN HAAG – Kinderboekenmuseum. Het paradijs van de fantasie. Van het fluitketeltje van Annie MG tot de paddoknabbels van Alice in W. Dat is de titel van de zeventiende editie van de Annie M.G. Schmidt-lezing. De beroemde lezing zal dit jaar gehouden worden door jeugdboekschrijver Harm de Jonge. www.kinderboekenmuseum.nl

25 MEI

ROTTERDAM – Bosch&deJong Boekverkopers. ­Tijdens ‘Pratende inktvissen in de ruimte’ kunt u zich verdiepen in de literaire sciencefiction. The Stone Gods van Jeanette Winterson wordt gelezen en besproken. www.boschendejong.nl

25 MEI – 5 JUNI

ENSCHEDE – Wilminktheater. De Tweeling, het beroemde boek van Tessa de Loo, vertelt het verhaal over Lotte en Anna. Tweelingzusjes die op jonge leeftijd van elkaar gescheiden worden en opgroeien in compleet verschillende werelden.

Het verhaal is al in meerdere plaatsen in Nederland te zien geweest als musicalproductie. De musical komt nu ook naar Enschede. www.wilminktheater.nl

boekhandel Veenendaal

Gewoon goede boeken Boekhandel Veenendaal is al ruim een eeuw een vaste waarde in de Amersfoortse binnenstad. Eigenaar Ton Vrakking geeft een rondleiding.

Door Jesse Poiesz Mijn vriendin is een trotse Amersfoortse, dus toen ik vertelde dat ik een artikel ging schrijven over Boekhandel Veenendaal, was ze erg enthousiast.

Boekhandel Veenendaal is namelijk dé boekhandel in de Amersfoortse binnenstad. ‘De boekhandel werd in 1902 opgericht door de familie Veenendaal en werd zo’n begrip dat die naam nooit veranderd is. We hebben dan ook een sterke binding met Amersfoort en werken veel samen met regionale schrijvers en uitgevers,’ vertelt Vrakking.

De winkel is groter dan je, afgaande op de smalle buitenkant, zou denken. ‘De boekhandel is vooral diep.

En we hebben twee verdiepingen,’ zegt Vrakking. Centraal in de winkel staat de trap naar boven. ‘We hebben helaas geen lift. Het gebeurt dus wel eens dat een personeelslid naar boven moet vliegen om een boek te pakken voor een oudere klant. Die service is dan wel goede reclame voor de winkel.’

Ik begin over de zogenaamde ‘tipbandjes’ waar mijn vriendin me enthousiast over vertelde; een recensie die om het betreffende boek gewikkeld wordt. ‘Lezen is voor ons allemaal, gelukkig, nog steeds een hobby,’ zegt Vrakking. ‘Dan is het een kleine moeite om even op te

Eigenaar Ton Vrakking (vooraan) met enkele medewerkers. V.l.n.r.: Heleen van Dodewaard, Anouk Storteler en Ella Zaal. schrijven waarom een bepaald boek fantastisch is.’

Hoewel je op de bovenverdieping van de winkel wel een kopje koffie kunt drinken, is de boekhandel verder wars van tierlantijnen. ‘Wij vinden dat het verkopen van boeken in Amersfoort gewoon moet kunnen met een goed en breed assortiment en vriendelijk, goed geïnformeerd personeel. We organiseren ook activiteiten. We hebben nu een samenwerkingsverband met de Lutherse kerk voor onze lezingen. Dan hoeven we de boekhandel niet helemaal om te bouwen.’

Toch gaat Veenendaal wel met de tijd mee, met social mediagebruik en een digitale nieuwsbrief. Daarnaast waagt de boekhandel zich aan opkomende genres. Vrakking: ‘Inmiddels heeft Luitingh-Sijthoff Boekhandel Veenendaal benoemd tot fantasyspecialist en werken we samen met Kluitman en Blossom Books als het gaat om young adult-boeken.’

Vrakking hoopt dat Boekhandel Veenendaal een vaste waarde blijft in Amersfoort. ‘We willen er volgende eeuw nog steeds zijn. Nu is het tijd om de toekomst veilig te stellen.’

15 mei

Grijze Jager Dag: terug naar de Middeleeuwen Op 15 mei komen de fans van de populaire serie De Grijze Jager van John Flanagan samen tijdens de Grijze Jager Dag. Reis naar de tijd van de jagers en ridders en hoor voor één dag bij het korps van de koning. Doe mee aan allerlei leuke activiteiten, ontmoet andere Grijze Jager-fans… en een beroemde auteur.

Het programma van dit gave jaarlijkse evenement is helaas nog niet bekend. Zeker is wel dat je tijdens deze dag in het Archeon in Alphen aan den Rijn mee kunt doen aan verschillende activiteiten én beroemde schrijvers kunt ontmoeten. Eén auteur die je

zeker zult zien is Matthew Jobin, bekend van de spannende fantasyserie De Nedergrim.

Hij zal iets over zijn nieuwe boek De Nedergrim 2 – De Skyllers komen vertellen. Aan het einde van de dag kun je het boek, met een handtekening erin, mee naar huis nemen.

Maar er is nog veel meer te doen. Net zoals de echte Grijze Jagers kun je bijvoorbeeld, helemaal in de stijl van de Middeleeuwen, boogschieten, zwaardvechten, touwtrekken en zelf vuur maken. Dit kun je, zoals in de voorgaande jaren, in een team doen tijdens de Broederband-wedstrijd. Er is wel iets veranderd: je vader, moeder en zelfs je grote zus

mogen nu ook meedoen in een speciale wedstrijd voor alle leeftijden: de Broederband AL. Aan het einde van de dag wordt de allesbeslissende grote finale gehouden op het toernooiveld.

Wil jij deze dag absoluut niet missen? Toegangskaartjes kun je nu alvast met korting bestellen. Kijk voor meer informatie en de kaartverkoop op www.archeon.nl.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 33

boekhandel gratis

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen?

Geef het door via info@boe­kenkrant.com Aalsmeer

Boekhuis Aalsmeer

www.boekhuisaalsmeer.nl Alkmaar

Boekhandel Feijn feijn.nl

Boekhandel Van der Meulen’s

vandermeulensboekhandel.nl Almelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Alphen a/d Rijn

Boekhandel Haasbeek haasbeek-libris.nl

Boekhandel Haasbeek Herenhof haasbeek.nl Amersfoort

De Algemene Boekhandel

algemeneboekhandel.nl

Boekhandel Veenendaal

boekhandelveenendaal.nl Amstelveen

Boekhandel Venstra venstra.nl

Amsterdam

De Amsterdamse Boekhandel

deamsterdamseboekhandel.nl

Boekhandel de Dolfijn boekhandeldedolfijn.nl

De Nieuwe Boekhandel denieuweboekhandel.nl

Boekhandel Jimmink jimminkboek.nl

Boekhandel Mulder boekhandelmulder.nl

Boekhandel Scheltema scheltema.nl

Plantage Van der Plas plantagevanderplas.nl Apeldoorn

Nawijn & Polak Boekverkopers nawijn-polak.nl Arnhem

Bergen op Zoom

Quist boeken quistboeken.nl Beverwijk

Readshop Beverwijk readshop.nl Bilthoven

Bilthovense Boekhandel

bilthovenseboekhandel.nl Bleiswijk

Boekhandel Muilenburg

boekhandelmuilenburg.nl Bodegraven

Readshop Karssen www.readshop.nl Boxmeer

Van Dinter Media dinternet.nl Breda

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers libris.nl/ vankemenade-hollaers

Libris Boekhandel Buitelaar librisbuitelaar.nl Breukelen

Boekhandel van Kralingen

boekhandelvankralingen.nl Brugge

De Reyghere Boekhandel dereyghere.be Brunssum

Boekhandel Rob Rozeman robrozeman.nl Bunnik

Boekhandel Van Ravenswaay ravenswaay.net

Bunschoten – Spakenburg

Bruna van de Geest www.bruna.nl Castricum

De Arnhemse Kinderboekwinkel

Boekhandel Laan

Boekhandel Hijman Ongerijmd

Readshop Coevorden

lezenisleuk.nl

boekhandelongerijmd.nl Assen

Boekhandel Iwema iwema.nl Baarn

Boekhandel Den Boer denboer.nl

Badhoevedorp

Boekhandel Jaspers boekhandeljaspers.nl Barneveld

Boekhandel Romijn boekhandelromijn.nl Beilen

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org Bennekom

Boekhandel Novita libris.nl/novita

boekhandellaan.nl Coevorden

readshop.nl/vestiging/ coevorden Delft

Boekhandel Ben Kempers

Doetinchem

Raadgeep & Berrevoets www.raadgeepenberrevoets. nl Dordrecht

Boekhandel Vos & Van der Leer www.vosvdleer.nl Doorn

The Readshop Doorn Readshop.nl/vestigingen/ doorn Doorwerth

The Read Shop Doorwerth Drachten

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Dronten

Voster Boek & Kantoor voster.nl

Eindhoven

Boekhandel Van Grinsven

Haren GN

Boomker Boeken boomker.nl

Hazerswoude

Readshop Hazerswoude

Heemskerk

Bruna Heemskerk Bruna.nl

Heemstede

Boekhandel Blokker boekhandelblokker.nl Heerhugowaard

Bruna Middenwaard bruna.nl Heerlen

Bij Het Raethuys bijhetraethuys.nl Heeze

Boek- en Kantoorboek­ handel Lektura lektura.nl

Helmond

Boekhandel de Ganzenveer

www.ganzenveer.eu Hengelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Holten

de-drvkkery.nl

Santpoort-Noord

De Drvkkery

Bredero Boeken

boekhandelmondria.nl

Schagen

Boekhandel Mondria Monnickendam nimoboek.nl

Scheveningen

Nimo Boek

Boekhandel Vingerling Nijkerk

Schiedam

boekhandelroodbeen.nl

Schiedamsboekhuis.nl

vingerling.nl

Schiedams Boekhuis

Nijmegen

Sittard

boekhandelaugustunis.nl

boekhandelkrings.nl

hoornseboekhandel.nl

boekwijs.nl

Boekhandel Flevo

lezenisleuk.nl

Boekhandel Van der Velde

roelants.nl

Steenwijk

roelants.nl

boekwinkel.com

Boekhandel Roelants Dekker vd Vegt boekverkopers dekkervdvegt.nl

Noordwijkerhout

Bruna Oostermeent

Boekhandel Wagenaar & Van Halem

Kapelle

Nunspeet

lectori.nl

osinga-boeken.nl

boekhandelflevo.nl

info@onzebruna.nl

wagenaarvanhalem.nl

Boekhandel Osinga

leeskunst.nl

rijnlandseboekhandel.nl

Rijnlandse boekhandel

Boekhandel Leeskunst

plantage-ettenleur.nl

Krimpen aan den IJssel

Oisterwijk

boekhandeldekorf.nl

boekhandeloisterwijk.nl

Exloo

Boekhandel De Korf

geertswarenhuis.nl

Boekhandel Kamerbeek

boekhandelvangrinsven.nl Goirle

Blz. Boekhandel Buitelaar blz.nl/buitelaar Goes

Boekhandel De Koperen Tuin koperentuin.nl

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Haarlem

boekhandelscheveningen.nl

Boekhandel Roodbeen

Etten-Leur

Boekhandel van Grinsven

boekhandelplukker.nl

Boekhandel Scheveningen

Naaldwijk

Oegstgeest

Geldrop

www.brederoboeken.nl

Boekhandel Plukker

Kerkrade

Geerts Warenhuis

maximushillegersberg.nl

Mijdrecht

Boekhandelbroekhuis.nl

Groningen

boekhandelpraamstra.nl

Boekhandel Maximus

Enschede

Den Bosch

Boekhandel Praamstra

Middelburg

Boekhandel Oisterwijk Oosterbeek

Steenwijk’s Boekhuys Tiel

Boekhandel Arentsen www.arentsen.nl Tilburg

Gianotten Mutsaers gianottenmutsaers.nl Turnhout

Standaard Boekhandel standaardboekhandel.be Uithoorn

Boekhandel Ten Hoope tenhoopeboeken.nl Utrecht

Boekhandel Kees www.boekenkees.nl

Boekhandel Libris Utrecht

Laren

Boekhandel Meijer en Siegers

larenseboekhandel.nl

Oss

Valkenswaard

derijksoss.nl

libris.nl/priem

kamerbeekkrimpen.nl

Larense Boekhandel Leeuwarden

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Leiden

plantagemeijerensiegers.nl

Boekhandel Derijks Oudewater

The Readshop Oudewater

boekhandellibrisutrecht.nl

Broese boekverkopers libris.nl/broese

Boekhandel Priem Veenendaal

Boekhandel van Kooten boekhandelvankooten.nl

kooyker.nl

readshop.nl/vestiging/ oudewater

Veghel

Purmerend

bekboeken.nl

vanstockum.nl

Boekhandel het Leesteken leesteken.nl

Boekhandel Kooyker

Boekhandel De Kler

Puttershoek

Lisse

Marjan Houtman Lezen en Schrijven

grimbergenboeken.nl

Pijnacker

dekler.nl

Grimbergen boeken

marjanhoutman.nl

Bek Boeken Velp GLD

Boekhandel Jansen & de Feijter eenpassievoorboeken.nl Venlo

Boekhandel Koops koophetbijkoops.nl Venray

Boekhandel Gillissen & Co

Lochem

Boekhandel van Atten

boekhandellovink.nl

Bruna Pijnacker

Boekhandel H. de Vries Boeken

Maarn

Boek- en kantoorvakhandel van den Munckhof

Rhoon

Vledder

Bruna Cronjéstraat

boekenkoek.net

boekhandelgillissen.nl

devriesboeken.nl Bruna.nl

Kennemer Boekhandel kennemerboekhandel.nl

Libris Woerden libriswoerden.nl Wormerveer

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl IJsselstein

Boekhandel Logica

www.boekhandellogica.nl Zeist

Groenveld Boeken

groenveldboeken@planet.nl

Boekhandel Kramer & Van Doorn kramerenvandoorn.nl Zoetermeer

Boekhandel Sonneveld sonneveld.nu

Haasbeek

haasbeekzoetermeer.nl

Zwolle

deomslagdelft.nl

Deventer

donner.nl

Woerden

boekhandelvandervelde.nl

Leidschendam

vanstockum.nl

riemerbarth.nl

Boekhandel Donner

boekhandelkramer.nl

Roelants [in LUX]

verkaaikboeken.nl

Boekhandel Van Stockum

Rotterdam

Boekhandel Lectori

Boekhandel Verkaaik

boekhandeldouwes.nl

Meppel

Boekhandel Kramer

Hoorn

www.boekhandelstevens.nl

Huizen

Boekhandel De Omslag

Boekhandel Douwes

boekhandeldeomslag.nl

Winterswijk

Boekhandel Stevens

Gouda

Den Haag

www.boekenkees.nl

Boekhandel De Omslag

waalwijk.plantage.nl

Boekhandel Someren en Ten Bosch

benkempers.nl

heinen.nl

Rosmalen

boekenwurm.biz

Plantage Bookstore

Sneek

vermeer.plantage.nl

Plantage Etten-Leur

Waalwijk

indewolken.nl

De Nijmeegse Kinderboekwinkel

Hoofddorp

Emmen

Boekhandel Broekhuis

Roosendaal

plantageroermond.nl

De Meern

Riemer Barth

Voorburg

Kinderboekhandel In de Wolken

Boekhandel Salvator Boekhandel Kees

www.boekenkees.nl

Plantage Boekhandel

Roermond

Boekhandel De Boekenwurm

salvator.be

Boekhandel Kees

Boekhandel Augustinus

meerdaneenboekhandel.nl

Boekhandel van Stockum

Boekhandel Adr. Heinen

Boekhandeldominicanen.nl

Boekhandel Daan Nijman

Vleuten

Boekhandel Krings

Heusinkveld – Holten

Boekhandel Wijs

kantoorboekhandelsmitenco.nl

Maastricht

Mechelen

Houten

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel

daannijman.nl

readshop.nl/vestiging/hedel

The Readshop Hedel

libris.nl/vanpiere

Enkhuizen

hetkeizerrijk.nl

Boekhandel Het Keizerrijk

Hedel

Hoornse Boekhandel

Plantage Vermeer

Roden

Boekhandel Dominicanen

www.readshop.nl

boekhandelvangrinsven.nl

Boekhandel Van Piere

Maassluis

Boekhandel Lovink Boekhandel Boek & Koek

vanattenboek.nl

bruna.nl/Pijnacker

Het Witte Huys

www.boekenleeswinkelhetwittehuys.nl

boekhandelvenray.nl

Boekhandel Vledderland

boekhandelvledderland.nl

Zutphen

libris.nl/ vansomeren-en-tenbosch

Waanders in de Broeren waandersindebroeren.nl

Voor een compleet actueel overzicht kijkt u op www.boekenkrant.com/ boekhandels.

Boeken Uitgeverij Conserve – mei 2016

Duitsland was het thema van de Boekenweek.

Voor Was wir noch zu sagen hätten sprak Margriet Brandsma – zelf oud-correspondent Berlijn voor het NOS Journaal – met zes correspondenten, met foto’s in zwart-wit van Jeroen van Eijndhoven.

Margriet Brandsma – Was wir noch zu sagen hätten – Gesprekken met Duitsland-correspondenten, 128 pagina’s, € 12,50, ook als e-book, € 6,25.

Tien jaar geleden schreef Margriet Brandsma Waar is de Muur? Nu heet de nieuwe verhalenbundel Daar is de Muur. Een boek om voor elke Berlijnadept en wie het nog niet is kan het worden, met kleurenfoto’s van Jeroen van Eijndhoven.

Margriet Brandsma – Daar is de Muur, 176 pagina’s, € 19,99, ook als e-book, € 7,99.

Astrid Roemer krijgt op 19 mei als eerste Surinamer de P.C. Hooftprijs 2016 uitgereikt voor haar hele proza-oeuvre. Neem mij terug, Suriname is haar debuutroman en een van de hoogtepunten uit haar oeuvre en verschenen in de reeks Surinaamse Klassieken van uitgeverij Conserve, vierde druk.

Astrid Roemer – Neem mij terug, Suriname, 168 pagina’s, € 20, ook als e-book, € 7,99.

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of portvrij te bestellen via info@conserve.nl

In de volgende boekenkrant Bloed in de polder en in de Boekenkrant!

In juni zijn de Spannende Boeken Weken en daar besteden we aandacht aan. Nora van Ouwerkerk voelt Simon de Waal aan de tand over zijn Geschenkboek Vector en Selma van Aken ondervraagt de bekende thriller­auteur René Appel. Natuurlijk komen ook de genomineerde boeken voor de ­Gouden Strop en de Schaduwprijs voorbij.

Ook op de kinderboekenpagina beleef je spannende tijden. Daar besteden we aandacht aan Joke wil spoken. Een spannend, maar ­tegelijk grappig prentenboek van Jeroen ­Schipper met illustraties zijn van Cindy van de Ven. En er is meer ruimte voor humor.

Absurde humor, welteverstaan, bijvoorbeeld in De verwarde cavia van Paulien ­Cornelisse. Ook bespreken we De definitieve feministi­sche golf van cartoonist en meester van de absurditeit Gummbah.

En verder: interviews met Daan Heerma van Voss over De laatste oorlog en met Arie Boomsma over Beweeg!.

De Boekenkrant verschijnt iedere eerste maandag van de maand en is voor de klant gratis verkrijgbaar in de betere boekhandel. Thuis ontvangen? Vul de bon in op pagina 2.

Uphill Battle boekpromotie tel +31 302231718 redactie@boekenkrant.com verkoop@boekenkrant.com De volgende Boekenkrant verschijnt op 6 juni 2016

Bijzondere foto’s van David Bowie, waarvan sommige weinig bekend zijn verzameld in het fotoboek van Gijsbert Hanekroot in David Bowie The Seventies, met teksten van Bowie-biograaf Sebastiaan Vos. Foto’s zijn ook te zien in galerie Noorderlicht in Groningen en vanaf medio mei in Parijs. Ook vanaf mei via Conserve leverbaar het majestueuze fotoboek Abba…Zappa, € 49,50.

Gijsbert Hanekroot en Sebastiaan Vos – David Bowie The Seventies, 128 pagina’s in kleur en zwart-wit € 20.

boekenkrant.com

mei 2016 pagina 35

win een boek BOEKENKRANT.COM

win dit boek

SEPTEMBER 2015 PAGINA 39

WIN EEN BOEK

boekhandelsprijsvraag

OPLOSSING WOORDSUDOKU

WIN DIT BOEK

OPW

AA

OM

ND

ERJ

UR

IE

KEN

UR

OM

ERJ

KEN

AA

IE

ND

EZ

OPW

IE

KEN

ND

EZ

OPW

UR

AA

OM

ERJ

OM

EZ

Beantwoord de volgende drie vragen, knip deze bon uit en lever hem in bij je plaatselijke Boekenkrant-boekhandel (kijk voor de deelnemende boekhandels op p. 33). Onder de goede inzendingen wordt het boek Erken mij en andere wraakverhalen van Esther Verhoef verloot.

ND

UR

EZ

AA

KEN

OPW

ERJ

IE

ERJ

AA

OPW

ND

IE

EZ

KEN

UR

OM

OM

IE

KEN

UR

ERJ

OPW

EZ

AA

ND

AA

ND

UR

IE

KEN

OM

ERJ

OPW

EZ

OPW

EZ

OM

ERJ

UR

ND

IE

KEN

AA

KEN

ERJ

IE

OPW

EZ

AA

OM

ND

UR

© 2015 WWW.SUDOKU-VARIATIONS.COM

Erken mij bevat vier ijzersterke verhalen over wraak. Ideaal leesvoer voor de Spannende Boeken Weken in juni!

win dit boek

De winnaar van deze Woordsudoku is Frans Leurs uit Apeldoorn.

Hij wint een jaarabonnement op de Boekenkrant. Gefeliciteerd!

BON

Onder welk pseudoniem schrijft Esther samen met haar man Berry Verhoef thrillers?

mailadres

Wie speelde de hoofdrol in de verfilming van Verhoefs Rendez-vous?

naam boekhandel

n Tjitske Reidinga n Loes Haverkort n Bracha van Doesburgh

Naam

Esther Verhoef, Erken mij en andere wraakverhalen, Uitgeverij Ambo|Anthos, 216 pagina’s, ISBN 978 90 263 3661 4 (€ 10,00)

De oplossing van de Woordsudoku van augustus 2015 was:

OPWAAIENDE ZOMERJURKEN

WIN EEN BOEK

n Escober n Suzanne Vermeer n Linda van Rijn

Lever deze bon uiterlijk 27 mei 2016 in bij je plaatselijke boekhandel. Veel succes!

(Boekenkrant mei-editie)

Robert Hilburn, Johnny Cash. De biografie, vertaling: Conny Sykora en Vera Sykora, Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 978 90 003 4726 1 (€ 25,00)

In de veelgeprezen biografie van Johnny Cash vertelt Robert Hilburn het onverbloemde verhaal van een van de grootste sterren van de rock-’n-roll.

Specials Naast de reguliere Boekenkrant verschijnen er ook regelmatig specials over verschillende thema’s.

BKJunior: 21 september 2015 BKKoken: 19 oktober 2015 BKStrips: 16 november 2015

Marco Kunst, Kroonsz, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0280 1 (€ 17,95)

Is het ooit mogelijk om het leven en de dood te begrijpen? Marco Kunst doet een ambitieuze poging om deze vraag te beantwoorden in de young adult-roman Kroonsz.

■ Robert Allen Zimmerman ■ Robert Allen Cohen ■ Robert Allen Levy

2. Met welke country-zangeres was Johnny Cash jarenlang getrouwd?

MAILADRES

■ Dolly Parton ■ June Carter ■ Vivian Liberto

NAAM BOEKHANDEL

3. Welk nummer schreef Eric Clapton voor zijn geliefde Pattie Boyd?

PLAATS BOEKHANDEL

Lever deze bon uiterlijk 23 september in bij je plaatselijke boekhandel. Veel succes!

■ Layla ■ Motherless Child ■ Tears in Heaven

(Boekenkrant september-editie)

Oplossing boekhandelsprijsvraag april:

OPLOSSING

WINNAAR

OPLOSSING

WINNAAR

PRIJSVRAAG

WIN DIT BOEK BIJ UW BOEKHANDEL!

Als Joy haar man Stefan ophaalt in de jachthut, staat ze oog in oog met het Old Boys Network. De stem van één van hen roept herinneringen op. Het is tijd om wraak te nemen.

Contact Uphill Battle Boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

We vroegen jullie in het augustus nummer drie boeken te noemen die John Green naast Paper Towns schreef.

Het Grote Misschien, 19x Katherine, Will Grayson en Een weeffout in onze sterren waren allemaal goed!

John Green, Paper Towns, vertaling: Aleid van EekelenBenders, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0737 0 (€ 14,95)

Oplossing Boekhandelsprijsvraag augustus: 1. Hoe heet het nieuwste boek van Isabel Allende? Ripper.

2. Met wie schreef Tomas Ross zijn laatste thriller? Corine Hartman.

3. Hoe vaak per jaar verschijnt de Boekenkrant? 12x per jaar.

Renee Knight, Disclaimer, vertaling: Marion Drolsbach, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 2945 6 (€ 19,99)

1. Wanneer kwam het eerste boek van Jacques Vriens uit?

1976 Uit de vele goede inzendingen trokken wij Charlotte Veltman uit Den Haag. Zij wint een exemplaar van Paper Towns van John Green én een filmposter.

Gefeliciteerd!

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Christa Lescher uit Almelo. Zij wint een exemplaar van Disclaimer van Renée Knight.

Gefeliciteerd!

MEDEWERKERS

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Floortje van Gameren, Nina Visser Medewerkers: Paul H.A.M. Abels, Selma van Aken, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Ika Gerritsen, Aefke ten Hagen, Lex Jansen, Elias Jonkers, Cok Jouvenaar, Dennis Kollaard, Mieke van Meer, Romy van den Nieuwenhof, Elisabeth van Nimwegen, Hans Pols, Patz van der Sloot, Michelle van Toorn, Tanja Wilming, Siebe Huizinga (redactie-adviseur).

2. Hoe heet de beroemde schoolmeester uit de boeken van Jacques Vriens?

Meester Jaap Anouk Abels

Floortje van Gameren

Abe Borst

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Aefke ten Hagen

Caroline van der Lee

Elisabeth van Nimwegen

Elias Jonkers

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

Selma van Aken

Projecten: Caroline van der Lee

Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) Uitgever: Jan Louwers

Hoe heette het cadeauboek dat Verhoef in 2009 voor de Maand van het Spannende Boek schreef?

Oplage 22.000

n Erken mij n Tegenlicht n De kraamhulp

De volgende Boekenkrant verschijnt op 5 oktober 2015

3. Over een attractie uit welk pretpark schreef Jacques Vriens een boek?

De Efteling

oplossing

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen voor 30 mei 2016 naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt Kroonsz van Marco Kunst verloot.

colofon

winnaar

1. Wat is de echte naam van Bob Dylan?

NAAM

Marjan van den Berg, Joy, Karakter Uitgevers, ISBN 978 90 452 1133 6 (€ 15,00)

gespleten persoonlijkheid

Specials Naast de reguliere Boekenkrant ­verschijnen er ook regelmatig ­specials over verschillende thema’s.

BKYA: 6 juni 2016 BKJunior: 4 juli 2016 BKStrips: 1 augustus 2016

BON

COLOFON

plaats boekhandel

Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie.

Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie regelmatig nieuwe artikelen op www.boekenkrant.com.

Beantwoord de volgende drie muzikale vragen, knip deze bon uit en lever hem in bij je plaatselijke Boekenkrant-boekhandel (kijk voor de deelnemende boekhandels op p. 37). Onder de goede inzendingen wordt Johnny Cash. De biografie van Robert Hilburn verloot.

WIN DIT BOEK

Deze schrijver heeft last van een gespleten persoonlijkheid. Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen voor 28 september 2015 naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt het boek Joy van Marjan van den Berg verloot.

Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie iedere dag het laatste boekennieuws op www.boekenkrant.com.

oplossing

BOEKHANDELSPRIJSVRAAG

Jacques Vriens, Die rotschool met die fijne klas, Uitgeverij Van Holkema & Warendorf, 160 pagina’s, ISBN 978 90 003 4591 5 (€ 12,50)

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Marieke Roggeveen.

Zij mag een exemplaar van Die rotschool met die fijne klas ophalen bij Boekhandel Haasbeek Herenhof in Alphen aan den Rijn.

winnaar

Marlies Allewijn, Ze was 16, Uitgeverij Kluitman, 350 pagina’s, ISBN 978 90 206 5452 3 (€ 14,99)

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het aprilnummer? Het goede antwoord is: Marli Huyer, Michael d’Antonio en Aimée de Jongh.

Uit de vele goede inzendingen trokken we Marco Dijkshoorn uit Hoek van Holland.

Hij wint een exemplaar van Ze was 16 van Marlies Allewijn.

Gefeliciteerd!

medewerkers Contact Uphill Battle Boekpromotie, ­Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice abo@boekenkrant.com Telefoon:0172-476085 Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

Oplage 22.000

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Eindredacteur: Nina Visser Redactie: Nicole van der Elst, Nora van Ouwerkerk, Jesse Poiesz Medewerkers: Wouter Adriaensen, Selma van Aken, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Jeroen van Esch, Floortje van Gameren, Ika Gerritsen, Tom Gerritsen, Aefke ten Hagen, Alex Hoogendoorn, Lex Jansen, Elias Jonkers, Cok Jouvenaar, Mieke van Meer, Amanda Morina, Hans Pols, Patz van der Sloot, Sigge Stegeman, Michelle van Toorn, Robin Vinck, Sonja Wessels, Tanja ­Wilming, Siebe ­Huizinga (redactie-adviseur).

Projecten: Caroline van der Lee Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) Uitgever: Jan Louwers De volgende Boekenkrant verschijnt op 6 juni 2016.

Anouk Abels

Selma van Aken

Abe Borst

Wendy Claes

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Ika Gerritsen

Aefke ten Hagen

Ezra Hakze

Elias Jonkers

Caroline van der Lee

Jesse Poiesz

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

De nieuwe Laurent Binet auteur van de instant klassieker HhhH ‘Een literaire James Bond.’

NRC HANDELSBLAD

‘Weergaloos.’

ELSEVIER

‘Satire en hoogliterair spel ineen.’

NRC . NEXT ‘Héél erg goed.’

CHRIS BUUR , DE VOLKSKRANT

WINNAAR

Prix du roman Fnac 2015

WINNAAR

Le prix Interallié 2015