Boekenkrant juli 2015

Tomas Ross & Corine Hartman

Colin Hutton

Keke Keukelaar

Lees het boekfragment op pagina 35

Aangeboden door:

de beste bron voor boekennieuws – jaargang 9, nummer 7, juLi 2015 – www.boekenkrant.com

Arjan Peters: ‘Hartstocht ofwel voor, ofwel tegen, maar altijd hartstocht.’

3

‘Het is interessant om via complotten over de actualiteit te schrijven.’

13 qr-code

Roald

illustratie: elly hees

www.boekenkrant.com

Geert Snoeijer

In memoriam: Drs. P 8

en verder

In de geest van de GVR Over auteurs die in de voetsporen van Dahl treden 19

wouter le duc Uit het Letterkundig Museum, Frank Leenhouts, frankleenhouts.net

Hier leest…

Sanne Wallis de Vries 5

Het geheim van Renee Knight p15

Losse delen................... 2 Literatuur..................... 3 Spanning.....................13 Jeugd............................17 Non-fictie.................... 25 Strips........................... 32 Agenda........................ 36 Boekhandel................ 36 Adressen..................... 37 Win een boek............. 39

boekenkrant

Julius Jaspers over Smart BBQ: ­‘Lekker ­fikkie stoken!’

29

Van Egmond doet een boekje open over de mannen van VI 26

abonneer je op de gratis boekenkrant nieuwsbrief

ga naar www.boekenkrant.com/nieuwsbrief

De nieuwe Ian McEwan – Lees het fragment op pagina 10

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 2

losse delen redactioneel

nieuws

Even weg

Eigenlijk wilde ik deze zomer eens niet op vakantie gaan. Wellicht kon ik zo wat geld opsparen om volgend jaar pas echt wat verre kusten te gaan verkennen. Ik had het helemaal uitgedacht: de paar weekjes die ik vrij had, zou ik doorbrengen in het Nederlandse zonnetje, met een flinke stapel boeken waar ik even geen recensie over zou hoeven schrijven. Misschien zou ik me aan een barbecuetje wagen en inspiratie putten uit Smart BBQ van Julius Jaspers (p. 29), of een bezoek aan mijn kleine nichtje en neefje brengen om hen voor te lezen uit Het zwarte konijn (p. 18). Kortom: even lekker niks doen, zonder ver van huis te gaan.

Alles veranderde toen ik Puur Côte d’Azur (p. 25) in handen kreeg. Deze reisgids, die ik voor onze reispagina recenseerde, staat bomvol foto’s van pittoreske dorpjes en verlaten stranden. Opeens brak er in mij een lichte paniek uit. Zou ik een heel jaar doorbrengen zonder een avontuur in een prachtig ander land te beleven? Wilde ik dat wel?

Nou, nee dus. Inmiddels ben ik druk op zoek naar een last minute zomervakantie. Ik zou al tevreden zijn met een lang weekendje weg; zolang ik maar even weg kan. En die stapel boeken? Die gaat mee. Want ook in het buitenland willen verhalen graag gelezen worden.

Anouk Abels – Hoofdredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

cover van de maand juLi 2015

In juni 1956 werd de gespannen verhouding tussen koningin Juliana en prins Bernhard wereldnieuws door een artikel in het West-Duitse weekblad Der Spiegel. De publicatie zette een golf van gebeurtenissen in gang, die voor Juliana dramatisch uitpakten.

Hoe kwam het dat Juliana zo kwetsbaar was, dat ze zo veel dierbaars moest opgeven?

Han van Bree, De geest van het Oude Loo, ­Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9269 2 (€ 34,99)

BON

+++ Kieft van Michel van Egmond is uitgeroepen tot beste sportboek van het jaar. Van Egmond mag daarom de Nico Scheepmaker Beker in ontvangst nemen. Volgens de jury bewijst Kieft dat hoge verkoopcijfers en kwaliteit verenigd kunnen worden in één boek. Benieuwd naar het volgende boek van Van Egmond? Lees dan onze recensie van Topshow op pagina 26. +++ Er werden in juni nog meer prijzen uitgereikt: Geronimo Stilton en Jeff Kinney kregen dit jaar de Prijs van de Nederlandse Kinderjury – de Nederlandse boekenprijs waarbij kinderen zelf uitmaken wie er als winnaar uit de bus komt. +++ Schrijver Marcel van Driel liep al jaren rond met een idee voor een online tv-programma over kinderboeken. Inmiddels is zijn droom werkelijkheid geworden: de pilot van de tv-serie De Boekenbaas is nu tezien op deboekenbaas.nl. +++ James Salter is overleden. De auteur debuteerde in de jaren vijftig en was al langer geliefd bij critici en andere auteurs. Het was pas toen zijn boek Alles wat is in 2013 werd uitgegeven dat hij bekend werd bij het grotere publiek.

Salter is 90 jaar oud geworden. +++ Ook moesten we onlangs afscheid nemen van Thé Lau. De 62-jarige zanger overleed aan kanker. Lau is vooral bekend van de muziek die hij maakte met The Scene, maar in de afgelopen jaren behaalde hij ook veel succes als schrijver. In september verscheen zijn laatste boek, Juliette, bij uitgeverij Lebowski. +++ Jennifer Aniston is een kookboek aan het schrijven. De Friends-actrice wil graag recepten maken voor mensen die het moeilijk vinden om een goed eetpatroon te vinden. ‘Ik ben goed in het maken van combinaties die lekker en vooral gezond zijn,’ zegt Aniston. Wanneer haar kookboek verschijnt is nog niet duidelijk. +++ Het nieuwste deel in de serie Vijftig tinten grijs kwam afgelopen maand in Groot-Brittannië en de VS uit. Het boek, Grey, is geschreven vanuit het perspectief van de BDSMliefhebbende Christian Grey. Het moet druk zijn geweest in de Engelstalige boekhandels: in drie dagen tijd gingen er bijna 650.000 exemplaren van Grey over de Britse toonbanken. In Amerika werd het boek binnen vier dagen tijd aan ­­1,1 miljoen fans verkocht. +++

2015, week 27

Renée Knight, Disclaimer

Emiel de Wild, Wie ik ben

Catherine slaat een thriller open en is diep geschokt als ze in het boek over haar naderende dood leest.

Wat doe je als de jongen die jij pestte zelfmoord pleegt? Na Jelmers dood is Jeroen geschokt. Is hij schuldig omdat hij hem pestte?

nederlandse t0p 3

Tomas Ross en Corine Hartman, Doodskopvlinder Een NAVO-diplomaat verdwijnt tijdens een geheime missie. Met hem raakt ook belangrijke informatie spoorloos.

(Bron: Stichting CPNB) 2015, week 27

Karin Slaughter, Mooie meisjes

Paula Hawkins, Het meisje in de trein

Claire ontdekt na twintig jaar hoe haar zusje ooit verdween. Haar leven is daarna niet meer hetzelfde.

Vanuit de trein ziet Rachel dagelijks een gelukkig stel. Op een dag ziet ze iets vreemds en waarschuwt ze de politie.

belgische top 3

Jeff Kinney, Het leven van een loser. Flut­vakantie.

Ook als Bram Botermans op reis gaat, gaat alles mis.

(Bron: Boekenvak.be) 2015, week 25

ondertussen op boekenkrant.com

12 nummers voor €30

Ja, ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 12 nummers voor € 30,– inclusief bezorgkosten.

Vul de bon in, of ga naar www.boekenkrant.com/abo.

BON

Naam M / V straat

postcode

boekenkrant tip 3

plaats

land

e-mail

telefoon

IBAN nummer

Betaling Automatische incasso Per factuur (+ 2,50 administratiekosten) geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

Sander Stoepker

abe

Afgelopen maand mochten we aanwezig zijn bij een zeer bijzondere boekpresentatie, waar zelfs Prinses Beatrix en Koning Willem-Alexander bij aanwezig waren. Het verslag vind je op onze website. Verder schreven we over Write Now! 2015, Feest! nijntje 60 jaar en de uitreiking van de Prijs van de Kinderjury.

Paula Hawkins, Het meisje in de trein

Pieter Aspe, De oxymorontheorie

Karin Slaughter, Mooie meisjes

Vanuit de trein ziet Rachel dagelijks een gelukkig stel. Op een dag ziet ze iets vreemds en waarschuwt ze de politie.

Pieter de Klerk is al jaren bezig met de vraag: is er leven na de dood? Zijn experiment krijgt plots de aandacht van een multinational.

Claire ontdekt na twintig jaar hoe haar zusje ooit verdween. Haar leven is daarna niet meer hetzelfde.

squalies.blogspot.com

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 3

literatuur arjan peters

De vergeten schatten van Meulenhoff Voor het tweede jaar op rij heeft uitgeverij Meulenhoff een gastcurator aangesteld om vergeten boeken op te diepen uit de Schatkamer en ze te laten heruitgeven.

Deze keer is het de beurt aan Volkskrant-recensent Arjan Peters. Dat hij zijn taak vol passie op heeft gevat, blijkt wel uit zijn nawoord bij Jules Renards Peenhaar: ‘Wie niet van Peenhaar houdt, verdient een klap.’

Bruno Schulz, De kaneelwin­ kels & Sanatorium Clepsydra, vertaling: Gerard Rasch, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 9063 6 (€19,99)

Door Anouk Abels en Nina Visser De meeste mensen zullen Peters kennen als Volkskrant-recensent; al meer dan twintig jaar bespreekt hij boeken voor de krant. Hij heeft een duidelijke mening over de manier waarop een recensie geschreven dient te zijn, blijkt uit ons gesprek. Passie is het sleutelwoord, middelmaat en neutraliteit zijn saai. ‘Hartstocht, ofwel voor, ofwel tegen, maar altijd hartstocht. En niet het lauwe, laffe midden waarbij veel wordt naverteld, en drie sterren worden gegeven. Ik zie eigenlijk het liefst een of vijf sterren.’

Die hartstocht is ook aanwezig wanneer Peters het heeft over zijn gastcuratorschap bij Meulenhoff. Hij volgt hiermee Toine Donk en Daniël van der Meer van Das Magazin op, die vorig jaar boeken van Julio Cortázar, John Fante en William Travor in een nieuw jasje lieten steken. Toen het de beurt was aan Peters, hoefde hij niet lang na te denken: ‘Ik heb ’s avonds uit mijn hoofd meteen drie titels opgeschreven.’ De Schatkamer kwam er dus in eerste instantie niet eens aan te pas.

Van de boeken die hij uitkoos zijn er inmiddels twee opnieuw uitgegeven: De kaneelwinkels & Sanatorium Clesydra van Bruno Schulz en Peenhaar van Jules Renard. In november volgen Terug naar Oegstgeest van Jan Wolkers en In de bovenkooi van J.M.A. Biesheuvel. Opvallend is dat er in drie van deze boeken wordt teruggeblikt op een kindertijd. Zo beschrijft Renard in Peenhaar de wrede jeugd die hij op het Franse platteland beleefde. Peters: ‘Je voelt dat de schrijver er veertig jaar later niks van is vergeten. Al die belevenissen zijn als een kerf van een mes in zijn lijf. Daar heeft hij littekens van, die hij alleen nog maar hoeft te zien om het weer te weten.’ Toch zijn het niet de jeugdjaren an sich die deze boeken interessant maken, benadrukt hij. ‘Het gaat om wat een

Jules Renard, Peenhaar, vertaling: Thérèse Cornips, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 9083 4 (€18,99)

Arjan Peters

Koos Breukel

‘De suggestie is dat als een boek gedigitaliseerd is, het voor altijd behouden is.

Nee. Geloof ik niet.’ schrijver ermee doet. Wat Schulz bijvoorbeeld bijzonder maakt zijn die zinnen, die zo lang zijn, maar waar je toch niet in verdwaalt. De tekst is flonkerend, zit vol vergelijkingen en is heel kunstig. Een tamelijk gewone jeugd wordt bijzonder gemaakt dankzij die taal.’

Schulz, Renard, Biesheuvel, Wolkers.

Peters heeft gekozen voor schrijvers die enorm van elkaar verschillen in afkomst en stijl. Wel zijn het allemaal mannen. Is dat een bewuste keuze geweest? ‘Nee,’ antwoordt hij beslist. ‘Ik kan alleen maar zeggen: het is waar, maar het is zeker niet de bedoeling. Er zijn veel vrouwelijke schrijvers waar ik goed naar zou willen kijken: Natalia Ginzburg, bijvoorbeeld.’

De vier titels die Peters heeft uitgekozen zijn als het aan hem ligt dan ook pas het begin, want er zijn nog veel meer boeken die aan hij de vergetelheid wil onttrekken. ‘Ik wil er graag om te beginnen een jaar bij. Dat heb ik al aangegeven, maar ik weet niet in hoeverre er naar me geluisterd wordt.’

Maar wat nu als hij niet volgend jaar, maar over vijftig jaar opnieuw de kans zou krijgen om een aantal boeken opnieuw te laten uitgeven?

Welke titels van de huidige generatie auteurs zou hij kiezen? Het is een vraag waar Peters lang over moet nadenken. Dan noemt hij een paar namen: ‘Ik zou zeker iets van A.F.Th. van der Heijden doen. Ik zou Publieke werken van Thomas Roosenboom kiezen. Je leest het en je weet al dat het gewoon altijd zal blijven. Van de jongere generatie zou ik Sanneke van Hassel kiezen. Dat is echt een hele grote auteur van korte verhalen.

En ik zou Geheime kamers van Jeroen Brouwers erbij doen, vanwege de mengeling van humor en een soort vergeefsheid.’

Peters noemt ook een wat onbekendere dichter. ‘Hij is al dood, dus het is niet de allerjongste: Jellema, C.O. Jellema. Hij heeft een aantal prachtige, klassieke gedichten geschreven en een aantal hele mooie bundels gepu-

bliceerd bij Querido. Die zou ik dan over vijftig jaar uit de Schatkamer tevoorschijn halen, en dat mensen dan denken: O, we hebben gewoon een klassieke auteur gehad, zonder dat we het wisten.’

Het gesprek komt op de vraag hoe het er tegen die tijd voor staat met het boek. Peters: ‘Het allermooiste is natuurlijk als zou blijken dat boeken er nog zijn, en dat er nog een beetje sortering en keuze is. En dat er dingen kunnen worden opgediept. Dat vind ik toch wel het mooie van boeken, dat het van die tastbare dingen zijn. Het verdwijnt niet. Altijd duikt er weer ergens een exemplaar van iets op.’ Maar hij is er niet zeker van dat dit zo blijft. ‘De suggestie is dat als een boek gedigitaliseerd is, het voor altijd behouden is. Nee. Geloof ik niet. Het is misleidend te denken dat doordat alles oproepbaar is, of online beschikbaar, het er daarom ook is. Nee. Het moet ook echt zichtbaar gemaakt worden door iemand.

En dat heb je als je voor je boekenkast gaat staan natuurlijk sneller.’

Zichtbaarheid, daar gaat het om. En zichtbaar maken, zoals Peters nu doet. ‘Eigenlijk is het hele Schatkamer-idee daar ook op gebaseerd. Dat je iets tevoorschijn haalt wat er wel is, maar wat mensen vergeten zijn of dreigen te raken.’

J.M.A. Biesheuvel, In de boven­ kooi, Uitgeverij ­Meulenhoff, ISBN 978 90 290 9096 4 (€19,99)

Jan Wolkers, Terug naar Oegst­geest, Uitgeverij ­Meulenhoff, ISBN 978 90 290 9097 1 (€19,99)

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 4

literatuur column

iPads zijn beter dan boeken

We kunnen een baby beter geen boeken meer geven. Kinderen met een tablet ontwikkelen zich namelijk beter dan kinderen met boeken. Recent onderzoek aan de universiteit van Londen bracht aan het licht dat iPads baby’s meer zintuiglijke stimulansen bieden dan boeken.

Het boek ligt zwaar onder vuur.

‘Over vijf jaar is het laatste boek gedrukt’, beweerde een trendwatcher onlangs.

Tja. Dat van die iPad. Op de korte termijn snap ik dat nog wel. De zintuigen van een baby worden natuurlijk enorm geprikkeld door dat handige Apple-product. Primaire kleuren, bewegende beelden.

Het past perfect in de ontwikkeling van de kleintjes. Maar op de lange termijn ga je waarschijnlijk zien dat kinderen met iPads veel moeilijker hun concentratie vasthouden, omdat ze geen rust in hun hoofd hebben.

Met een boek kun je rust nemen voor de materie. Je moet de kalmte in jezelf zoeken en je wordt niet gedwongen qua snelheid. Je kunt bijvoorbeeld zelf al kiezen of je bij hoofdstuk 5 begint of bij het voorwoord. Het is niet voor niets dat je niet met een scherm naar bed mag en wel met een boek. Ik betrap mezelf er ook wel eens op dat ik nog lig te appen in bed. Maar of dat nu echt relaxed is? Nee hoor. Ik val liever in slaap met een boek op mijn kussen dan met het blauwe licht van mijn smartphone.

Het gebrek aan nuance in krantenberichten als: ‘Liever een iPad dan een boek’, of: ‘Het laatste boek is gedrukt in 2020’ is mij een doorn in het oog. Natuurlijk is het leuk om met je kind op schoot de iPad-versie te kijken van Mama kwijt van Chris Haughton. Je dreumes kan zelf al prima swipen en de bewegende beelden zijn heel vermakelijk.

Bovendien wordt het verhaal voorgelezen en kun je als ouder volop interacteren met je kind. Maar waarom kan het niet allebei? Een iPad en een prachtig prentenboek?

Niets is mooier dan een groot en kleurrijk boek op schoot voor het slapen gaan. Je dreumes verfrommelt het papier, kwijlt op de pagina’s en scheurt er desnoods een bladzijde uit, die jij als ouder weer zorgvuldig repareert met plakband.

Dat hoort erbij. Daar kan geen enkel kind zonder. En ik denk dat dat mooi is. Als het allebei kan. Want gelooft u mij maar.

Hier is het laatste woord nog lang niet over geschreven.

Aefke ten Hagen www.stoereschrijfster.nl

iers

De dood in de ogen kijken

Uitvaartondernemer Paddy Buckley rijdt per ongeluk de broer van de meest beruchte maffiabaas van Dublin dood. Zijn laatste uren lijken geteld… Of toch niet?

Door Nicole van der Elst De laatste dagen van Paddy Buckley schept al voor het lezen hoge verwachtingen. Op de voorkant prijkt een knalrode sticker die het boek aanprijst als een verhaal ‘voor de fans van The Sopranos’. Dit zijn nogal grote schoenen om te vullen voor een debuterend schrijver. Toch weet de eerste helft van het boek deze verwachtingen op sommige punten waar te maken; de krankzinnige situaties waarin Paddy terechtkomt en de spitsvondige dialogen maken van hem een innemende hoofdpersoon. Hoe redt hij zich bijvoorbeeld uit een onprofessionele amoureuze ontmoeting met een cliënte? De situatie wordt nijpend als zij tijdens hun romantisch samenzijn komt te overlijden. Mas-

sey weet deze, en andere absurdistiDe spitsvondige dialogen sche gebeurtenissen, geloofwaardig maken van Paddy een in­­ neer te zetten.

Terwijl hij nog druk bezig is met de nemende hoofdpersoon. eventuele consequenties van zijn seksuele escapade rijdt Paddy Donal Het is verrassend dat Paddy zich Cullen aan, de broer van de beruchte beroept op spirituele praktijken om crimineel Vincent Cullen. De volgen- uit de handen van de meest angstde ochtend belt de familie Cullen de aanjagende maffioso van Dublin te uitvaart­onderneming met het verblijven. Door zich los te maken van zoek de ­begrafenis te regelen. Vanzijn lichaam is hij letterlijk in staat af het moment dat Vincent erachter om een situatie vanuit een andere komt dat Paddy niet alleen de man is hoek te bekijken – een out of body die de begrafenis regelt, experience. Het lichaam maar ook de moordevan Paddy functioneert naar van zijn broer, verop deze momenten los andert het boek van een van zijn geest; hij is in zwartkomische roman staat om de situaties in een actiethriller. De waarin hij belandt titel van het boek doet van een afstandje te vermoeden dat Vinbeschouwen en op te cent erin slaagt om de lossen. Massey had moordenaar van Donal Paddy beter met beide een kopje kleiner te mabenen op de grond kunken. Helaas maakt de nen laten staan. Een proloog al duidelijk dat uitvaartondernemer Paddy het verhaal kan heeft immers elke dag navertellen. Deze weal te maken met menJeremy Massey, De laat­ tenschap haalt vooral sen die het aardse voor ste dagen van Paddy Buck­ de spanning uit de uithet hemelse verruilen. ley, ­vertaling: René van Veen, eindelijke confrontatie ­Uitgeverij Brandt, ISBN 978 94 met Vincent.

920 3719 0 (€ 17,50)

advertentie

Gezien in DWDD

MARLI HUIJER

DENKER DES VADERLANDS

 p. | , 

p. | , 

 p. | , Download gratis op  www.boomfilosofie.nl/indeversnelling

Verkrijgbaar op www.boomfilosofie.nl/marlihuijer en in de boekhandel

BMU_adv_Boekenkrant_05.indd 1

30-06-15 16:54

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 5

Elke maand portretteert fotograaf Wouter le Duc een bekende Nederlander, die vertelt over een bijzonder boek op zijn of haar favoriete leeslocatie. hier lees ik

Sanne Wallis de Vries Door Wouter le Duc In het Amsterdamse Oosterpark ontmoet ik Sanne Wallis de Vries.

Het gebied wordt op dit moment grondig gerenoveerd, dus moeten we ons in de randen van het park bewegen. Hier worden we omgeven door mensen uit de marges van de samenleving.

Net als de mensen uit A Visit from the Goon Squad van Jennifer Egan zijn zij in een noodlottige situatie terechtgekomen. Wallis de Vries las het boek voor het eerst in de winter van 2011, toen ze op tournee was met het Ro Theater. Elke dag hoopte ze dat ze in de trein geen bekenden tegen zou komen. Ze wilde immers lekker blijven doorlezen.

Volgens Wallis de Vries is A Visit from the Goon Squad net een puzzel: er is telkens weer een nieuw stukje over de zes personages te ontdekken. Het boek is razend knap geconstrueerd, vindt ze – het is een briljant werk dat zorgt voor verlichting als je het tot je neemt. Ook heeft het verhaal haar nogmaals doen beseffen dat het

niet uitmaakt of je een man of vrouw bent; iedereen kan een talentvol mens zijn.

In het Oosterpark komt ze sinds haar studententijd aan het einde van de jaren tachtig. In het park ontspant ze, geniet ze van de zon, leest ze een boek, of gaat ze met haar kinderen naar de speeltuin. Het is een perfecte plek om te ontspannen. Terwijl de laatste zonnestralen door het park schijnen, keer ik terug naar het treinstation. En Wallis de Vries?

Zij gaat snel naar huis om nog een sketch uit te werken. Om iets moois te maken.

Jennifer Egan, Bezoek van de knokploeg, vertaling: Ton Heuvelmans, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7853 0 (€ 24,95)

foto’s www.WouterLeDuc.com

Ian McEwan

De kinderwet

McEwan titels nu ook in midprice

‘Een superieur geschreven roman over hoe een rechter tot een uitspraak komt.’ de Volkskrant

w w w. d e h a r m on i e . n l

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 7

literatuur interview

‘Je moet een wreedaard durven zijn’

Voor zijn debuutroman In de naam van TienKamelen werd de Vlaamse schrijver Bouke Billiet (1981) genomineerd voor De Bronzen Uil. Dit voorjaar verscheen zijn tweede roman: Wij waren Trojanen.

Een verhaal dat hem kaapte.

Door Elisabeth van Nimwegen Op vakantie in Normandië slentert Bouke Billiet door de straten van het druilerige Honfleur. Het is 2013, zijn debuutroman In de naam van TienKamelen is goed ontvangen en hij is bezig met een tweede boek. Zijn blik valt op een rij huizen aan de kust die met hun voorgevel afgekeerd staan van de zee. De eerste zin van zijn nieuwe roman nestelt zich in zijn hoofd: ‘Het dorp keerde zich af van de zee.’ In zijn verbeelding ziet hij een stormachtige nacht en een arts die tussen twee huizen op en neer rent omdat er tegelijkertijd twee kinderen geboren worden. ‘En dan ben je vertrokken,’ zegt Billiet met zachte stem, ‘Je maakt een paar notities, Tim Vanhove dan ontwikkelt zich dat en een paar weken later heb je een eerste ruwe instantie een meeslepend verhaal versie van het boek. Ik was in die schrijven. ‘Ik vind het belangrijk tijd eigenlijk bezig met iets anders, om de lezer grondig te verleiden. maar dit verhaal heeft mij stormenEr komen in dit boek rauwe scènes derhand veroverd. Oké, dacht ik, dan ga ik een avontuurlijk liefdesverhaal voor, en die werken beter als je de lezer eerst op een kopje koffie schrijven, met riddders en zwaarden onthaalt. Eigenlijk schepte ik er en alles erop en eraan.’ wel genoegen in om een heel zoet Wij waren Trojanen speelt zich af op bestaan te introduceren en het dan twee eilanden in een verdronken weer keihard af te breken. Je moet wereld. We volgen Pollux en Fay, een wreedaard durven zijn, anders nakomelingen van overlevenden heb je geen verhaal. En nu citeer van een schipbreuk in 1672, op hun ik mezelf.’ Op die laatste uitspraak weg naar volwassenheid. Dit liefvolgt een schaterlach. Een van de desverhaal wordt afgewisseld met weinige tijdens onze ontmoeting in stukken waarin een schrijver aan zijn woonplaats Gent. Hij spreekt het woord is die worstelt met zijn bedachtzaam, in mooie volzinnen, schrijverschap. Gaandeweg raken die doorspekt zijn met woorden als die twee werelden steeds meer ‘misschien’ en ‘alhoewel’. verstrengeld. Billiet: ‘De schrijver is er pas ingeslopen toen ik gevraagd Billiet heeft geschiedenis gestuwerd een lezing te geven over het deerd. Dat is goed te merken aan de boek waarmee ik bezig was. Ik heb nauwkeurigheid waarmee hij de een aantal bespiegelingen opgewereld van de twee eilanden uit het schreven. Toen ik thuis was en het niets optrekt. Alles lijkt te kloppen, manuscript vorderde, zag ik ineens van het communale hoe ik de worsteling belastingsysteem dat van mijn personages ze op het eiland Lignog kon verdiepen door gekind hebben, tot aan de laag van de schrijver de beschrijving van eraan toe te voegen.’ de materialen die de En zo is Wij waren Troeilanders gebruiken. janen uitgegroeid tot ‘Ik heb veel research een boek dat niet alleen gedaan. Qua taal, bijover liefde en noodlot voorbeeld. Ik heb veel gaat: het is een ode aan woorden geschrapt de verbeelding en aan die nog niet konden de kracht van verhalen bestaan in 1672, omdat vertellen. Het boek zit ze bijvoorbeeld pas na vol verwijzingen naar de industriële revolutie de klassieken, zonder Bouke Billiet, Wij waren Tro­ zijn opgekomen.’ De dat het al te expliciet janen, Uitgeverij Wereldbireden waarom hij gegesteld wordt. Bilbliotheek, ISBN 978 90 284 schiedenis interessant liet wilde in eerste 2611 5 (€ 19,95)

Bouke Billiet

‘Om onszelf te leren kennen, bestuderen we de geschiedenis.’ vindt, is dezelfde reden als waarom hij literatuur interessant vindt.

Hoe zit de mens in elkaar? In wat voor omstandigheden kun je hem plaatsen dat hij zus of zo reageert?

‘Om onszelf te leren kennen, bestuderen we de geschiedenis,’ zegt hij.

‘En dat werkt dan niet, vandaar ook dat literatuur ontstaat, misschien als een alternatieve zoektocht.’

Hoewel die historische achtergrond meespeelt, is Billiet vooral schrijver.

Voor hem is er geen ander bestaan denkbaar. Deze weken, zo net na het uitkomen van Wij waren Trojanen, zijn niet de makkelijkste. ‘Ik ben nu niet aan het schrijven, dus eigenlijk heeft mijn leven geen zin,’ lacht hij.

‘Dat klinkt natuurlijk verschrikkelijk puberaal, maar er zit wel een kern van waarheid in. Als je schrijft, doe je niets anders: je ontwikkelt je niet op andere terreinen van je leven.

Dus als je dan even niet schrijft, dan kijk je om je heen en merk je dat het wel erg stil is geworden.’

De beste remedie tegen die stilte is weer gaan schrijven. Het is te hopen dat ook deze schrijver, net als die in het verhaal, zich optrekt aan een touw van letters, en de lezer zich in de toekomst mag verheugen op nog zo’n meeslepend en verbeeldingsrijk boek.

column

De volgende roman Op mijn schouder landde een intens zwarte vogel. Kraaloogjes keken me onderzoekend aan. De kraai van Louis de Bernières wilde mijn aandacht.

Tijdens mijn jaarlijkse tocht langs een aantal uitgevers en agenten in Londen had ik de zaterdag gereserveerd voor een bezoek aan de schrijver van Kapitein Corelli’s mandoline.

Een snelle trein bracht me naar het stille dorp waar hij woonde. Het kerkhof van een kerkje uit de tiende eeuw liep over in zijn weelderige tuin. Zelden ben ik ergens zo hartelijk ontvangen als bij deze auteur.

In de schilderachtige living stond de tafel gedekt en Louis vertelde het ene verhaal na het andere. Toen we later die dag een wandeling door de tuin maakten, werden we niet alleen vergezeld door zijn kraai, maar ook door een kat die geen moment van zijn zijde week. Ik zou gezworen hebben dat ze beide naar de verhalen van hun baasje luisterden. Over één onderwerp echter repte De Bernières met geen woord: de nieuwe roman.

Toen ik er uiteindelijk toch naar vroeg, kreeg ik geen antwoord. Met een voorzichtige glimlach vroeg Louis of ik nog thee wilde voordat hij me weer naar de trein zou brengen.

Na het enorme succes van Kapi­ tein Corelli’s mandoline kwam bij gesprekken met boekhandelaren en lezers vroeg of laat steevast de vraag wanneer een volgende roman zou verschijnen. Er stond toch wel een nieuwe titel op stapel? Bij sommige inkopers heette het al dat Louis de Bernières de auteur van één boek zou zijn.

Terug in Londen ging ik naar het bescheiden kantoor van Lavinia Trevor, de agente van Louis, en ik vertelde over mijn bezoek. Ze wist de namen van de kraai en de bijzondere kat, ze kende verschillende families op het kerkhof naast de tuin van Louis, maar de titel van de volgende roman? Ze had juist gehoopt die nu van mij te horen. ‘En toch is hij aan het werk!’ verzekerde ze me. Ik twijfelde geen moment aan haar woorden. Natuurlijk had ze gelijk. Twee jaar later verscheen de roman Vogels zonder vleugels, die voor De Arbeiderspers vertaald werd door Tinke Davids. Opnieuw een fascinerende geschiedenis, waar – daar ben ik nu wel zeker van – kat en kraai alles over wisten.

In april 2013 ontmoette ik tijdens de London Book Fair Lavinia Trevor nogmaals. Ze zag me op de roltrap staan en riep. Direct begon ze te vertellen over De Bernières en kondigde ze trots een nieuwe roman aan. Nee, ze kende de titel nog niet, maar ze wist zeker dat de auteur vorderde!

Daarna heb ik geen nieuws meer vernomen, maar ik kijk ernaar uit: een nieuwe roman van Louis de Bernières.

Lex Jansen Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Sinds een jaar is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijf­begeleiding. www.magonia.nl

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 8

poëzie in memoriam

tour de france

De dichtersetappe van Utrecht In Schaduwpeloton leiden dertien dichters je langs de route van de Utrechtse etappe van de Tour de France.

Waar de fietsers doortrappen, staan de dichters stil bij de zichtbare én verborgen schoonheid van de Domstad.

Door Anouk Abels

Uit het Letterkundig Museum, Frank Leenhouts, frankleenhouts.net

Drs. P: ­Troubadour van de humor

Een dichter, een troubadour, een liedjesschrijver: Heinz Hermann Polzer, alias Drs. P, was het allemaal. De taalkunstenaar overleed afgelopen maand op 95-jarige leeftijd.

Door Anouk Abels Op YouTube is een prachtig filmpje te vinden van het eerste televisieoptreden van Heinz Hermann Polzer. Het is 1964, en de liedjesschrijver wordt geïnterviewd door Willem Duys over zijn nieuwe plaat. Duys laat de EP aan het publiek zien. ‘Het zijn liedjes waarvan de muziek en tekst van hemzelf zijn, en die hij zelf zingt… Met een afschuwelijke stem.’ Dan wendt hij zich tot Polzer. ‘Mag ik dat zeggen?’ Polzer knikt instemmend. Dan zegt hij met glimmende oogjes: ‘Ik moet nog even tussen haakjes opmerken: ik heb een hele mooie, zuivere stem. Maar die gebruik ik nooit. Want da’s zonde.’

Het is Duys die Polzer medio jaren zestig voorziet van de artiestennaam Drs. P. De zanger heeft dan al behoorlijk wat roerige jaren achter de rug.

In 1919 werd hij geboren in het Zwitserse Thun.

Tijdens zijn studie economie begint Polzer met het schrijven van liedjes, en tijdens de Tweede Wereldoorlog waagt hij zich aan een kinderverhaaltje over ‘de ondeugende Dolf & Ben’ – oftewel Hitler en Mussolini – die een pak slaag krijgen van Oom Sam. Die laatste exercitie komt hem op vier maanden gevangenisstraf te staan. Die straf wordt met twee maanden verlengd als blijkt dat Polzer een kaartspel heeft getekend met Mussolini en Hitler als jokers.

Polzer werkt als vertaler, pianist, redacteur en copywriter voordat hij uiteindelijk doorbreekt als liedjesschrijver. Hij scoort bescheiden hitjes met liedjes als Dodenrit, Veerpont, en De zusters Karamazov. Humor is belangrijk in zijn teksten; ook speelt Polzer graag met taal. Drs. P brengt ook boeken uit. Zo schrijft hij samen met Ivo de Wijs verschillende werken over de dichtkunst, en ontwikkelt hij een nieuwe dichtvorm: het ollekebolleke.

Nadat hij in 1998 zijn afscheidsconcert heeft gespeeld, leeft Polzer een teruggetrokken bestaan met zijn vrouw, totdat hij in juni 2015 overlijdt. De wereld laat hij lachend achter op zijn crematie.

Want, zoals de aanwezigen daar te horen krijgen: ‘Het was zijn vurige wens in rook op te gaan.’

Het goede boek Het goede boek – je kunt het zomaar kopen Je neemt het mee, je zet het in een kast Het zal je nimmer voor de voeten lopen Maar legt, zodra je wilt, een wereld open En daarin ben je dan zijn eregast.

– Drs. P

‘Als dichters van bewegen hielden, waren ze wel dansers geworden.’

Met deze klinkende woorden verwelkomt Ingmar Heytze ons in zijn voorwoord van Schaduwpeloton. Inderdaad: poëzie en wielrennen vormen geen vanzelfsprekende combinatie. Toch hebben dertien dichters, waaronder Heytze, Alexis de Roode en Vrouwkje Tuinman, beide disciplines bij elkaar weten te brengen in deze schitterende bundel. Het boekje bestaat uit dertien gedichten over dertien locaties langs de etapperoute. Ieder gedicht is voorzien van een Engelse en een Franse vertaling: zo kunnen ook buitenlandse lezers wielerstad Utrecht verkennen. Via de poëzie, natuurlijk.

looper Complex toen het nog een Toeristen en Nederlanders zullen in politiebureau was. Ook fijn: Ingmar ieder geval verrast worden door een Heytze voorziet ieder gedicht van onalledaagse sfeerimpressie van een virtuoze inleiding, waarbij de de Domstad. De bundel staat stil bij mooiste stukjes geschiedenis verder plekken die zelfs de rasechte Utrechter zo voorbij zou fietsen. Het enorme worden uitgediept.

Schaduwpeloton geeft je constant peloton van de Tour de France kan het gevoel dat je je vlak achter de immers onmogelijk langs de krappe etapperijders van de Tour de France Utrechtse grachten rijden; de pittoreske schoonheid van de binnenstad bevindt. Er wordt geschreven over gekromde ruggen, bezwete lichablijft daarom grotendeels buiten men, hard getrap en blikken die op beeld. Geen ode aan de Dom dus, oneindig staan. Zou het niet heerlijk maar gedichten waarin de Weg tot de Wetenschap, de Stadsschouwburg zijn om de Tourrenners echt op dichterlijke wijze achterna te fietsen? Dat en Stadion Galgenwaard bezongen worden. Er wordt poëzie gevonden in kan: de gratis Schaduwpeloton-app, die bij het boek hoort, helpt je via betonnen gebouwen, nietszeggende een interactieve kaart wegen en lege voetom de Utrechtse etappe balstadions – het alleaf te leggen. Ook kun je daagse wordt verheven de app gebruiken om tot woordenkunst. de dichters hun gedichAchter de façades blijkt ten te horen vooreen bijzondere geschiedragen. Zo kun je ter denis vol intrigerende plekke luisteren naar personen verborgen te de rijke poëzie uit deze zitten. Zo maak je kenbundel, en je verliezen nis met de veel te vroeg in de Utrechtse schaoverleden FC Utrechtduw van het peloton. voetballer David di Poëtischer dan dat kan Tommaso, maar ook een fietstochtje niet met de legendarische crimineel Gerrit de Stot- Ingmar Heytze e.a., Schaduw­ worden, toch? teraar, die werd opgepeloton, Uitgeverij Magonia, sloten in het Louis Hart- ISBN 978 94 922 4102 3 (€ 9,90)

poetry international

Wakker worden!

Van 9 tot en met 13 juni 2015 werd in de Rotterdamse schouwburg voor de 46ste keer Poetry International georganiseerd: hét poëzieevenement met internationale allure. Een bijzonder onderdeel van deze editie was Wake up in Poetry, waarbij je een nacht kon doorbrengen in het huis van een dichter.

Door Dennis Kollaard Wake up in Poetry werd bedacht door Judith van den Berg en Wibbine Kien. Ik tref Van den Berg wanneer Poetry International al in volle gang is. Bij de receptiedesk, die eruitziet als een huisje, vertelt ze me over het ontstaan van het initiatief. ‘In 2012 begonnen we met Wake up in Art, waarbij we mensen de kans boden om te overnachten bij een kunstenaar, om te zien hoe die leeft.’ Voor Poetry International bedachten ze daar een variant op: wakker worden met een dichter.

Voor dit project gingen Van den Berg en Kien op zoek naar dichters en organisatoren van poëziefestivals.

‘We wilden graag weten of zij wisten welke dichters geschikt zouden zijn voor Wake up in Poetry,’ legt Van

den Berg uit. Dichter des Vaderlands Anne Vegter en Daniel Dee, voormalig stadsdichter van Rotterdam, reageerden enthousiast. Een van de dichters die haar deelname bevestigde was Ester Naomi Perquin – al wilde ze haar gast wel elders kunnen verwelkomen. Boekhandel Van Gennep reikte haar de hand en bood haar een slaapplaats aan tussen de boeken in de winkel.

Voor deze editie van Wake up in Poetry is in ieder geval al flink wat interesse. ‘We hebben tien gasten kunnen koppelen aan een dichter,’ aldus Van den Berg.

Interessant genoeg kiezen de gasten zelf niet uit bij welke dichter ze wakker worden – dat doet de organisatie.

‘Als gasten gematcht willen worden met een dichter, laten ze hun naam en adres achter,’ vertelt Van den Berg. ‘Dan wordt er nauwkeurig gekeken welke dichter het beste bij de gast zou passen. We kijken of ze een hobby hebben die ze met elkaar verbindt, of dat er sprake is van een andere gedeelde interesse.’

Als ik Van den Berg vraag met welke dichter ze zelf gematcht zou willen worden, moet ze even nadenken.

‘Dichter Gino van Weenen geeft zijn gasten een rondleiding door Rotterdam,’ zegt ze uiteindelijk. ‘Dat zou misschien wel mijn voorkeur hebben.’

Tijdens het gesprek met Van den Berg schuift dichter Gino van Weenen aan. Hij vertelt dat er dit keer geen geschikte match voor hem

Wibbine Kien en Judith van den Berg gevonden is – al geeft hij me wel een idee van wat je van het wakker worden bij een dichter zou kunnen verwachten. ‘Ik wilde met mijn gast buitenshuis gaan ontbijten bij Het Vlaamsch Broodhuys, om hem vervolgens de stad te laten zien,’ zegt hij. ‘Ik vind het leuk om mensen kennis te laten maken met Rotterdam.

Alles heeft een onafhankelijke sfeer en ik wil laten zien wat hier allemaal gebeurt.’

Meer info over Wake up in Poetry: www.wakeupinit.com

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 9

literatuur verwacht

istanbul

Kruising tussen oost en west Elif Shafak is de best verkopende auteur van Turkije.

Hoewel ze in Frankrijk geboren werd en in Londen woont, is Istanbul haar grote liefde. De stad aan de rand van de hemel, haar nieuwste roman, speelt zich dan ook af op dit beroemde kruispunt tussen oost en west.

Door Ika Gerritsen Het is echter India waar het verhaal begint. De kleine Jahan groeit er begin zestiende eeuw op tussen de olifanten. Als zijn lievelingsolifantje Chota aan de sultan van Turkije wordt geschonken, besluit Jahan als verstekeling met Chota mee te varen naar Istanbul. Eenmaal op zee wordt Jahan ontdekt, maar er volgt geen straf, want de kapitein van het schip verzint een listig plan, waarbij Jahan goed van pas komt. De jongen wordt aangesteld als verzorger van Chota, en de officiële olifantenverzorger wordt overboord gegooid. Jahan

Zeg maar dat we niet thuis zijn

sprookjesachtige setting van het verkrijgt zijn nieuwe functie op één haal doen oosters aan. Maar er zijn voorwaarde: als hij eenmaal in het ook elementen in het boek die meer paleis is aangekomen moet hij voor westers zijn. Het no-nonsensetaalde kapitein zoveel mogelijk rijkdomgebruik en de her en der ingebreide men bij elkaar stelen. Doet Jahan thrillerelementen bijvoorbeeld, dat niet, dan wordt hij als bedrieger maar ook het feit dat Shafak zoveel ontmaskerd. Eenmaal in Istanbul vraagtekens zet bij het lot van vrouaangekomen ziet Jahan echter weiwen en minderheden. Hoewel haar nig mogelijkheden tot stelen. Het dat al eens problemen opleverde paleis, met z’n menagerie, eunuchen met de Turkse overheid (die haar en harem is een waar wespennest van ‘belediging van de Turksheid’ en het lukt hem maar net om zich beschuldigde) is Shafaks blik onmiser staande te houden. Jahans posikenbaar een westerse. En zoals in de tie wordt beter vanaf het moment echte wereld oost en dat hij en Chota mee west niet altijd naadmogen helpen bij de loos in elkaar passen, is bouw van koninklijke dat ook zo in dit boek. bruggen en paleizen. Als ‘Voor de lezers van Sinan, de koninklijke Isabel Allende’, heeft hoofdarchitect, Jahans uitgeverij De Geus op tekentalent ziet, wordt de kaft laten drukken. hij zelfs aangenomen Die vergelijking is een als gezel van de meester. beetje te veel eer voor En dan wordt Jahan ook Shafak, maar wil je op nog eens verliefd op de een onderhoudende dochter van de sultan... manier je horizon verDe stad aan de rand van breden, dan is De stad de hemel is net als Istanaan de rand van de bul zelf een duizendElif Shafak, De stad aan de hemel zeker interessant en-één-nachtachtige rand van de hemel, vertaling: wirwar aan verhalen en Frouke Arns en Manon Smits, te noemen. personages. Ook de mys- Uitgeverij De Geus, ISBN 978 tieke gebeurtenissen en 90 445 3509 9 (€ 24,95)

Milan den Hartog, bijna dertig, altijd behulpzaam, werkt voor een begrafenisondernemer.

Maar hij wil iets anders, meer met de levenden.

Als zijn werk met de doden erop zit, haalt zijn leidinggevende hem over om nog een week te blijven. In de laatste zeven dagen van zijn loopbaan bij de doden overkomen hem echter allerlei onverklaarbare zaken.

Rashid Novaire, Zeg maar dat we niet thuis zijn, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 414 2579 9 (€ 18,99)

Ga heen, zet een wachter In Ga heen, zet een wachter komen vele personages uit Spaar de spotvogel voor, maar het verhaal speelt zich twintig jaar later af.

Jean Louise Finch keert terug naar haar geboorteplaats Maycomb om haar vader te bezoeken.

Wanneer ze haar vaders kijk op de maatschappij Harper Lee, Ga heen, zet een probeert te doorgronwachter, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 9782 0 den, wordt ze gedwon(€ 19,90) gen persoonlijke en politieke dilemma’s onder ogen te zien.

Waar vier wegen samenkomen

boekenkrant leesclub

Deze familieroman speelt zich af in NoordFinland en beslaat een periode van honderd jaar. Maria is de dorpsvroedvrouw. Haar onafhankelijke geest maakt haar een vreemde eend in de bijt. Haar buitenechtelijke dochter Lahja probeert de ontbrekende gedrevenheid in haar Tommi Kinnunen, Waar vier huwelijk met Onni te wegen samenkomen, Uitgevecompenseren door mate- rij Prometheus, ISBN 978 90 446 2798 5 (€ 19,95) riële eisen te stellen.

Onni wordt op zijn beurt verteerd door het verlangen naar de liefde van een man. Het is aan Onni’s en Lahja’s schoondochter, Kaarina, om tientallen jaren later aan de ontmoeting van deze vier wegen betekenis te geven.

Intiem met John Boyne

De tuin van verloren zielen

titus vegter

Het was een intieme boel tijdens de Boekenkrant Leesclub met John Boyne. In de knusse bibliotheek van uitgeverij Meulenhoff Boekerij zaten 4 juni zo’n dertig lezers in een kring rond de tafel – met mister Boyne zelf, natuurlijk.

Gespreksleider Nicole van der Elst

maakte direct de regels duidelijk.

‘Dit is geen Nicole-en-John-show.

Het is geen interview, maar een leesclub. We willen graag jullie ­vragen en meningen horen!’

Lees het verslag van deze succesvolle leesclubavond op www.boekenkrant.com.

Maak kans op een door John Boyne gesigneerd exemplaar De Boekenkrant geeft 2 gesigneerde exemplaren van Boynes nieuwe roman De grote stilte weg. Kans maken? Stuur een mailtje naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘John Boyne’.

1988: geruchten over een revolutie waaien rond in de droge wind.

Binnen niet al te lange tijd, en door de ogen van drie verschillende vrouwen, zullen we Somalië zien breken. Terwijl hun land uit elkaar valt door een burgeroorlog, raken de levens van deze drie vrouwen met elkaar verbonden.

Nadifa Mohamed, De tuin van verloren zielen, vertaling: Josephine Ruitenberg, A.W. Bruna Uitgevers, ISBN 978 90 229 6050 9 (€ 19,95)

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 10

boekfragment

Disclaimer Stel je voor dat je een boek leest dat over jou gaat. Dat je donkerste geheim prijsgeeft.

Een geheim waar niemand van afwist. Dacht je.

Renee Knight, Disclaimer, vertaling: Marion Drolsbach, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 2945 6 (€ 19,99) www.amboanthos.nl

Voorjaar 2013 Catherine zet zich schrap, maar er is niets meer wat naar boven kan komen. Ze grijpt het koude glazuur vast en heft haar hoofd om in de spiegel te kijken. Het gezicht dat terugkijkt is niet hetzelfde als dat waarmee ze naar bed ging. Dit gezicht heeft ze eerder gezien, terwijl ze had gehoopt het nooit meer te hoeven zien. Ze bestudeert zichzelf in dit nieuwe felle licht, maakt een washandje nat om haar mond af te vegen en houdt het daarna tegen haar ogen, alsof ze daarmee de angst die erin ligt kan wegnemen.

‘Voel je je wel goed?’

De stem van haar man laat haar schrikken. Ze hoopte dat hij zou blijven slapen. Haar met rust zou laten.

‘Het gaat al beter,’ liegt ze, terwijl ze het licht uitdoet. Dan liegt ze opnieuw. ‘Het kwam waarschijnlijk door die afhaalmaaltijd van gisteravond.’ Ze draait zich naar hem toe, een schaduw in het licht van dit dode uur.

‘Ga maar weer terug naar bed. Alles is in orde,’ fluistert ze. Hij is slaapdronken, maar toch legt hij zijn hand op haar schouder.

‘Weet je het zeker?’

‘Heel zeker,’ antwoordt ze. Het enige wat ze heel zeker weet is dat ze alleen wil zijn.

‘Robert. Heus, ik kom zo.’

Zijn vingers blijven een ogenblik op haar arm liggen, maar dan doet hij wat ze vraagt. Ze wacht tot ze zeker weet dat hij slaapt voordat ze naar hun slaapkamer teruggaat.

Ze kijkt ernaar zoals het daar ligt, omgekeerd en nog opengeslagen waar ze het had achtergelaten.

Het boek dat ze vertrouwde. De eerste paar hoofdstukken hadden haar verleid tot zelfgenoegzaamheid, hadden haar op haar gemak gesteld met slechts de suggestie van een lichte spanning in het vooruitzicht, iets waardoor ze wilde blijven lezen, maar geen enkele aanwijzing van wat er op de loer lag. Het wenkte haar verder, lokte haar almaar verder zijn bladzijden in, totdat ze besefte dat ze in de val zat. Toen ketsten de woorden door haar hoofd en sloegen ze een voor een in haar borst in. Het was alsof er een rij mensen voor een trein was gesprongen en dat zij, de machteloze machinist, niet in staat was de fatale botsing te voorkomen. Het was te laat om af te remmen. Er was geen terugkeer mogelijk. Catherine had onbewust zichzelf ontdekt, weggestopt tussen de bladzijden van het boek.

Elke overeenkomst met bestaande

personen, levend of dood… Er staat een keurige rode streep door de disclaimer. Een boodschap die haar was ontgaan toen ze het boek had opengeslagen. De overeenkomst met haar valt niet te ontkennen. Ze is een sleutelfiguur, een hoofdrolspeler. De namen mogen dan zijn veranderd, de details zijn onmiskenbaar, tot de kleren toe die ze die middag droeg.

Een deel van haar leven dat ze verborgen heeft gehouden. Een geheim dat ze aan niemand heeft verteld, zelfs niet aan haar man en zoon – twee mensen die denken dat ze haar beter kennen dan wie dan ook. Geen levende ziel kan hebben verzonnen wat Catherine zojuist heeft gelezen.

Toch staat het daar in drukinkt en iedereen kan het zien. Ze dacht dat ze het had verwerkt. Dat het was afgedaan. Maar nu is het weer opgedoken. In haar slaapkamer. In haar hoofd.

boekfragment

De kinderwet Zou jij je kind redden als de medische behandeling in strijd is met je geloof? De uitspraak van rechter Fiona Maye heeft hoe dan ook grote gevolgen.

Ian McEwan, De kinderwet, vertaling: Rien Verhoef, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7438 9, (€ 22,50) www.deharmonie.nl

Hij keek even een andere kant op en zei toen: ‘Het probleem met Satan is dat hij verbazingwekkend geraffineerd is. Hij maakt mensen iets stoms zoals satanisch misbruik of iets dergelijks wijs en dan laat hij dat weerleggen, zodat iedereen denkt dat hij eigenlijk toch niet bestaat, en dan heeft hij de vrije hand om het allerslechtste te doen.’

Nog een element van haar ongewone begin – ze was op zijn terrein beland. Satan was een levendige figuur in het wereldbeeld van de Jehova’s. Hij was ter voorbereiding op het einde der dagen in oktober 1914 naar de aarde afgedaald, zo had ze bij haar vluchtige blik op het achtergrondmateriaal gelezen, en hij verspreidde zijn kwaad met behulp van overheden, de katholieke kerk en vooral de Verenigde Naties, die hij aanspoorde om eendracht tussen de volkeren te zaaien terwijl ze zich juist voor Armageddon zou moeten opmaken.

‘Heeft hij ook de vrije hand om te proberen jou met leukemie te doden?’

Ze vroeg zich af of ze te direct was

geweest, maar hij had het gespeelde incasseringsvermogen van een tiener. Hem kreeg je niet klein. ‘Ja. Ook dat soort dingen.’

‘En jij laat hem zijn gang gaan?’

Hij ging zitten door zich tegen de rugleuning af te zetten en streek toen bedachtzaam over zijn kin, als parodie op een gewichtige professor of tv-deskundige. Hij dreef de spot met haar.

‘Tja, nu u het vraagt, ik ben van plan hem te verpletteren door Gods geboden te gehoorzamen.’

‘Zeg je daarmee ja?’

Hij ging hier niet op in, wachtte even en zei toen: ‘Bent u gekomen om mij om te praten, mij tot de orde te roepen?’

‘Helemaal niet.’

‘Nou en of! Ik denk van wel!’ Opeens was hij het stoute uitdagende kind dat over de dekens heen zijn armen om zijn knieën sloeg, zij het krachteloos, en hij was weer opgewonden en zette een spottende stem op. ‘Toe, juffrouw, leid mij in het spoor der gerechtigheid.’

‘Ik zal je zeggen waarom ik hier ben, Adam. Ik wil zeker weten dat je weet wat je doet. Sommige mensen vinden jou te jong om zo’n besluit te nemen en denken dat je bent beïnvloed door je ouders en de ouderlingen. En anderen vinden je uiterst slim en begaafd en menen dat we je gewoon je gang moeten laten gaan.’

In het schelle licht rees hij zo leven-

dig voor haar op, met het slordige zwarte haar over de kraag van zijn hemd gekruld en de grote donkere ogen die ongedurig haar gezicht afspeurden, bedacht op elke vorm van bedrog of valse noten. Ze ving de geur van talkpoeder of zeep op uit het beddengoed en zijn adem had iets ijls en metaligs. Zijn menu van medicijnen.

‘Nou,’ zei hij gretig. ‘Wat is uw indruk tot nu toe? Hoe doe ik het?’

Het was duidelijk dat hij haar bespeelde, haar weer naar ander terrein trok, naar een woestere plek waar hij om haar heen kon dansen, haar weer kon verleiden iets te zeggen wat ongepast en interessant was. Ze bedacht dat deze intellectueel vroegrijpe jongeman zich gewoon verveelde, te weinig prikkels kreeg, en dat hij door zijn eigen leven te bedreigen de aanzet had gegeven tot een fascinerend drama waarin hij in elke scène de hoofdrol speelde en dat een hele optocht van belangrijke en soebattende volwassenen aan zijn bed had gebracht.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 11

boekfragment

Rusteloze benen Hedendaags familiedrama tegen de achtergrond van een traumatische KOPP jeugd. Hoofdpersoon Rosalie is zich niet bewust van de trauma’s die ze overhield aan haar jeugd.

Claudia Biegel, Rusteloze benen, Aerial Media Company, ISBN 978 94 026 0030 8 (€ 19,95) www.aerialmediacom.nl

De geur van lamsvlees en rozemarijn vult de keuken. Rosalie heeft vanavond extra haar best gedaan op het eten. Niet dat ze zich er op andere dagen makkelijk van afmaakt, ze houdt van koken, maar deze avond wilde ze iets speciaals maken. Pat zei direct dat het heerlijk rook. Het deed haar goed. Een complimentje van haar zoon. Toch is het misgegaan.

Een paar minuten geleden legde Wim zijn bestek neer. Daarna volgde Pat en uiteindelijk deed zij hetzelfde.

Sindsdien kijken ze langs elkaar heen zonder iets te zeggen. In elk geval hebben Wim en Pat meer dan de helft op, constateert ze. Zelf deed ze niets anders dan spelen. Prikje hier, beetje prakken daar. Wim heeft zijn bril afgezet en op tafel neergelegd. Met langzame gebaren strijkt hij over zijn neuswortel. Hij zucht, een lange diepe zucht. Dierlijk bijna.

Ze haat zuchten.

‘Hoe kun je zoiets beloven, Roos?’

Hij zet zijn bril weer op en pakt zijn servet.

‘Menselijkheid.’ Het antwoord komt

er kordaat uit. Tegelijk: natuurlijk weet ze dat het fout is wat ze heeft gedaan. Natuurlijk…

Ze wil antwoorden dat ze geen keus had. Niet echt. Maar in plaats daarvan staart ze hem aan. Ze likt langs haar lippen en proeft de zoete smaak van lipstick. Hij heeft een ouwe kop, denkt ze.

Logisch, hij werkt te hard. Al jaren.

Sterker nog, ze kent hem niet anders dan met zijn hoofd in de boeken.

Elke avond na het journaal vertrekt hij naar zijn studeerkamer: colleges voorbereiden, een artikel schrijven of wat dan ook. Om hoogleraar te worden moet hij zich meer dan fulltime inzetten. Publiceren, publiceren en nog eens publiceren. Nationaal en vooral ook internationaal. Peer reviews…

Daarop wordt hij afgerekend. Zo gaat dat in de wetenschap. Niets voor haar, die wetenschappelijke wereld.

Te hoogdravend. Zelf is ze meer van het realistische soort. Twee voeten in de modder. Verder dan een hbo verpleegkunde kwam ze niet. Nooit afgemaakt trouwens, maar dat weet niemand. Zelf is ze het ook al bijna vergeten. Het is een leugentje dat zo diep is ingedaald dat het waarheid is geworden.

Hoe dan ook, belangrijk is dat zij achter Wim staat in al zijn ambities.

Dat ze niet zeurt over zijn afwezigheid op ouderavonden of over een

vakantie die op het laatste moment niet doorgaat.

Toch, eerlijk is eerlijk, haar steun is in de loop der jaren achteruitgegaan.

Bracht ze hem vroeger koffie als hij tot laat zat te werken, tegenwoordig slaat ze dat over. Het is hem niet eens opgevallen. Hij zegt er in elk geval niets over.

‘Ik heb het nooit een goed idee gevonden,’ zegt Wim na een lange stilte. Als hij zijn kaakspieren aanspant, krijgt zijn gezicht andere trekken. Valt het op dat zijn neus stomp is en zijn bovenlip zo goed als afwezig.

‘Vrijwilligerswerk, oké. Daar is natuurlijk niets tegen. Maar waarom uitgerekend in zo’n centrum? Waarom je inzetten voor gelukzoekers?’

Als ze door haar wimpers naar de kastanjepuree gluurt, ziet ze een gezichtje. Neus, mond en helemaal bovenaan waar eigenlijk het voorhoofd hoort te zitten, maar wie maalt daarom, twee ogen. Laten we dooreten, wil ze zeggen. Maar na een blik op het gezicht van haar echtgenoot slikt ze die woorden in. Alsof Wim nooit meer een hap zal nemen, heeft hij beide lippen op elkaar geklemd.

boekfragment

Voor mijn beste wandelmaatje Op 23 mei is bij QV Uitgeverij de thriller Voor mijn beste wandelmaatje van auteur Rudy Dek verschenen.

Rudy Dek, Voor mijn beste wandelmaatje, QV uitgeverij, ISBN 978 90 820 8006 3 (€ 14,95) Kortingsprijs voor Vierdaagselopers: € 12,50 met een bon uit het Vierdaagse Magazine. www.qvuitgeverij.nl

Midden in de nacht ging zijn telefoon. Door alle ellende had hij de afgelopen tijd weinig geslapen en nu hij eindelijk weggezakt was, werd hij gewekt door zijn telefoon.

Langzaam tilde Isaac Werninger zijn bezwete hoofd uit het kussen, keek een moment naar zijn vrouw, toen naar de wekker en nam de telefoon. Op het display stond geen vermelding. Hij ging zitten. ‘Wie is daar?’ vroeg hij zacht. Zijn vrouw lag naast hem te slapen. ‘Luister goed, Werninger.’ Een vrouwenstem. Hij probeerde geruisloos te gaan staan.

Dat viel niet mee, de slaap tolde door zijn hoofd. Hij keek nog eens naar Francien, zijn vrouw. Ze was in een diepe, tevreden slaap. Zachtjes doen. ‘Ben je er nog, Werninger?’ ‘Ja, ja,’ fluisterde hij. ‘Met wie spreek ik?

Hoe kom je aan dit nummer? Weet je hoe laat het is?’

‘Ik heb wat voor je.’

Eenmaal op de been sloop hij naar de deur en ging de gang op. Hij droeg alleen zijn onderbroek, maar had het desondanks bloedheet. ‘Met wie spreek ik nu?’

‘Je bent iets kwijt, Werninger.’

Hij zweeg. Ook zij zweeg. Hij kreeg de tijd te begrijpen waar dit gesprek

over ging.

Het ging over afgelopen dinsdag.

Terwijl er tientallen bezoekers binnen waren, werd zijn museum beroofd van een uiterst waardevolle kunstschat. Aan een van de ramen was een explosief aangebracht, dat om 14.32 uur tot ontploffing kwam.

Natuurlijk, zijn museum was een vesting, dus het glas had redelijk standgehouden. Desondanks zat er een gat in van ongeveer twintig bij twintig centimeter. Eerst had hij gedacht dat er door dit gat alleen maar een rookbom naar binnen was gegooid. Waarschijnlijk meerdere, want in anderhalve minuut kon niemand meer een hand voor ogen zien.

Hij dacht in schakels van oorzaak en gevolg, en pas toen de ketting gereed was, doorzag hij zijn denkfouten.

Rookbommen door zo’n gat naar binnen werpen, dat was een onzinnige gedachte. Die rookbommen waren allang binnen.

Na de explosie ging het alarm en sloten de branddeuren zich. De bezoekers werden onmiddellijk de zalen uit gedirigeerd. Hoewel sommigen zowat stikten en het liefst naar buiten renden, werden ze via de centrale trappen een verdieping lager tot in het restaurant geleid.

Omgeven door mensen van de beveiliging moest men daar afwachten wat er verder gebeurde. Er werd gehoest en gekucht, maar ook geprotesteerd. Een man en een vrouw,

zo te zien deelnemers aan de Vierdaagse en op de gratis toegang afgekomen, protesteerden tegen de gang van zaken, maar Werninger luisterde nauwelijks en wachtte de eerste inspectie geduldig af.

Tot de melding kwam die hem inmiddels vijf nachten slaap had gekost: een vitrinekast was met bruut geweld gekraakt en er was iets verdwenen, iets kleins, zijn grootste bezit: de kantharos van Stevensweert. Hij sloot zijn ogen. Hoorde hoe zijn hart een aantal bitternoodzakelijke slagen oversloeg. Misschien overwoog het ook wel om te stoppen en Werninger moest daarom een stap opzij doen en naar een stoel grijpen. Nee, niet de kantharos, dat mag niet! riep hij door het museum. Niet de kantharos! Het kan ook niet, wilde hij er in alle radeloosheid aan toevoegen, maar op dat moment snapte hij het gat in het glas. Natuurlijk! riep hij woedend. Natuurlijk! Hoe had hij zo stom kunnen zijn?

Stel je voor...

dat je een boek leest dat helemaal over jou gaat. En dat een geheim prijsgeeft dat je twintig jaar verborgen hebt gehouden.

Een geheim waar niemand van afwist, dacht je.

‘De beste thriller die ik dit jaar gelezen heb!’

– Rosamund Lupton, auteur van de bestseller Zusje

foto: Xammes fotografIe

Boeken Uitgeverij Conserve juli 2015

Juliana en haar vriendinnen

Promotie van Han van Bree in Leiden

Han van Bree – De geest van het Oude Loo Han van Bree promoveerde 24 juni met zijn proefschrift De geest van het Oude Loo – Juliana en haar vriendinnen aan de rijksuniversiteit Leiden, een gebeurtenis waar direct op werd ingehaakt in de NRC door Jutta Chorus, de Volkskrant door remco meijer, AD door arno gelder, Noordhollands, Haarlems en Leidsch Dagblad en Gooi- en Eemlander door tessa de Wekker, Trouw door meindert van der Kaaij, Eindhovens Dagblad door olga van Lierop en de Nieuwsshow met mieke van der Weij en Jan mom. Belangrijkste wapenfeit is dat Han hiermee eerherstel voor koningin Juliana heeft bewerkstelligd. Zij moest van premier Drees en de commissie-Beel haar geliefde oude Loo-conferenties opgeven, haar vriendinnen opzeggen en de band met greet Hofmans verbreken, terwijl prins Bernhard gewoon door mocht gaan met de Bilderberg-conferenties. Zeer goed ontvangen boek, 480 bladzijden, gebonden, IsBN 978 90 5429 269 2, € 34,99.

Uitgeverij Conserve In de boekhandel of portvrij te bestellen via info@conserve.nl

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 13

spanning interview

De schaduwzijde van het lieflijke Angst dat het samenwerkingsproject zou mislukken was er zeker, maar dat weerhield Tomas Ross en Corine Hartman, doorgewinterde auteurs van het angstgenre, er niet van om de handen ineen te slaan.

Door Floortje van Gameren Het is laat op de middag. Buiten is het grauw en koud. Donkere wolken vormen een sluier boven Den Haag en ieder moment lijken de hemelsluizen zich te willen openen. Terwijl het weer het ideale thrillerdecor vormt, vertellen Tomas Ross, pseudoniem voor Willem Pieter Hogendoorn, en Corine Hartman binnen onder het genot van een glas wijn (‘wil je ook een glaasje?’) over hun gezamenlijke werk: Doodskopvlinder.

‘Voordat we aan dit project begonnen, kenden we elkaar niet en dat maakte alles des te spannender,’ vertelt Hartman, die al een aantal nominaties voor de Gouden Strop op zak heeft. ‘Het contact verliep voornamelijk via de mail, omdat we bijna 200 kilometer van elkaar vandaan wonen.’ Om niet op elkaars tenen te trappen, benaderden de schrijvers elkaar heel voorzichtig, maar gaandeweg voelden ze zich steeds vrijer om openlijk kritiek op elkaars stukken te leveren. ‘We hebben echt een klik. Daardoor is de samenwerking zo bijzonder prettig,’ licht Ross toe.

Doodskopvlinder is een geraffineerd web van feiten en fictie dat het verhaal vertelt van de Italiaanse Carrie, die worstelt met haar maffiaverleden. Ze leeft ondergedoken in Zeeland, maar wil niets liever dan terug naar haar geliefde Sicilië. Subliem valt haar verhaallijn samen met die van Charles Cavendish. Deze NAVOtopman is op zoek naar een verdwenen Nederlandse diplomaat. Met hem is een vlindergids verdwenen, waarin gecodeerde informatie over Russische aanvalsplannen in Turkije staan.

‘Het idee om te schrijven over de Italiaanse maffia komt voornamelijk van Corine,’ vertelt Ross. ‘Ik liep al langer met het idee rond om over de maffia te schrijven’ zegt Hartman. ‘Het trok me heel erg aan, maar een precieze reden kan ik daar niet voor geven.’ Na een aantal flinke brainstormsessies en vele schetsen op papier kwam de plot van het verhaal steeds

Tomas Ross en Corine Hartman

Keke Keukelaar

duidelijker in beeld. ‘We zijn eigenlijk maar wat gaan proberen, uiteraard wel binnen het thrillergenre,’ aldus Ross. Hartman vult aan: ‘In zo’n periode ben je net een spons.

Je neemt alles op, maar je moet ook kritisch op jezelf zijn. Niet alles wat je leuk vindt kun je in het verhaal verwerken.’

De schrijvers geven toe dat de weg naar de ontknoping het moeilijkste is. ‘Het is alsof je een berg moet beklimmen. De ene keer gaat dat makkelijker dan de andere keer. Je grijpt je op een gegeven moment vast aan bepaalde dingen die je er per se in wilt hebben.

In dit verhaal was dat bijvoorbeeld de maffia en het symbool van de vlinder,’ vertelt Ross.

Het boek is op allerlei manieren verweven met het gevleugelde insect. Zo is de echtgenote van Charles Cavendish een vlinderkenner. Uiteraard is er ook de verdwenen vlindergids die een grote rol speelt. ‘De vlinder Tomas Ross en Corine Hartheeft iets heel zachts man, Doodskopvlinder, Uiten breekbaars, terwijl geverij Cargo, ISBN 978 90 234 de setting waarin we 9089 0 (€ 19,90)

hem geplaatst hebben, alles behalve vriendelijk is. Vandaar dat we ook op de titel Doodskopvlinder zijn gekomen. De titel symboliseert de schaduwzijde van het lieflijke,’ zegt Hartman.

Naast Hartmans ideeën over de maffia is de invloed van Ross ook duidelijk merkbaar. De auteur wordt bewonderd om zijn werk, dat balanceert op de scheidslijn tussen feit en fictie. Hij wordt daarom ook wel de Godfather van de Nederlandse faction genoemd. ‘Net zoals in mijn andere werk heb ik in dit boek de actualiteit verwerkt. Een voorbeeld is het complot rond de MH17. Ik besef dat die ramp nog steeds erg gevoelig ligt, maar ik vind juist dat een schrijver moet schrijven over wat er gebeurt in de actualiteit. Op deze manier verbreed je je mogelijkheden als schrijver en verval je niet constant in clichés. Daarnaast is het ook zo dat je de lezer echt betrekt in je boek door de actualiteiten te gebruiken.’

Naast het feit dat ­Doodskopvlinder de stijlen van de twee auteurs ademt, is er ook een duidelijke synergie merkbaar. ‘Het lag voor de hand dat Corine de verhaallijn van Carrie zou uitwerken en ik die van Charles, maar nadat we de verhaallijnen op

‘Het was een enorm interessante samenwerking, waar we allebei veel van hebben geleerd.’ papier hadden gezet, zijn we elkaars stukken gaan herschrijven. De stukken zijn tientallen keren heen en weer gegaan via de mail, dus eigenlijk kun je van ons beginpunt en de rolverdeling niets meer achterhalen,’ licht Ross toe.

Van het samen schrijven hebben de twee zeker geleerd. ‘Het is interessant om op deze manier, via complotten, over de actualiteit te schrijven,’ vertelt Hartman. ‘Corine schrijft doorgaans de gehele psyche van elk personage volledig uit, van de eerste herinnering tot hoe zijn of haar familie in elkaar zit. Ik probeer die methode nu ook uit in mijn nieuwe boek,’ zegt Ross. ‘Het was een enorm interessante samenwerking waar we, ondanks de angst dat het volledig mis zou lopen omdat we elkaar niet kenden, allebei veel van hebben geleerd.’

BKJunior: nú in de Boekenkrant-boekhandel!

BKKoken MEI 2015, NO. 1 – DE BESTE BRON VOOR KOOKBOEKENNIEUWS

Koken met boeken

BKJunior JULI 2015, NO. 1 – DE BESTE BRON VOOR JEUGDBOEKEN

Het zomeravondmenu, koninklijke kookboeken, eten in Casa Benali, en nog veel meer.

BKStrips JUNI 2015, NO. 2, DE BESTE BRON VOOR STRIPNIEUWS

Helden van de Strip

De rijkste man van Spanje, Manga uit de polder, Xtra is eigenzinnig, Autisme in strips, en meer…

De Boekenkrant geeft regelmatig specials uit waarbij een bepaald onderwerp centraal staat. Naast de BKJunior geven we op dit moment twee andere specials uit. In BKStrips (augustus 2015) staat de wondere wereld van stripboeken centraal, en de ­BKKoken (oktober 2015) richt zich op alles wat met kookboeken te maken heeft. Deze specials zullen verspreid worden via de Boekenkrant-boekhandels. com onder vermelding van ‘Boekenkrantspecials’.

Meer weten over de Boekenkrant­ specials? Stuur een e-mail bericht naar info@boekenkrant.com

Lees je eigen avontuur!

Geronimo Stilton op tijdreis, Boeven in Amsterdam, Kinderen over De rode zwaan, en nog veel meer…

De BKJunior is een nieuwe special van de Boekenkrant waarin kinderboeken centraal staan. We spreken kinderen van 7-12 aan in hun eigen taal. Vraag ernaar bij de Boekenkrant-boekhandel. De BKJunior zal drie maal per jaar verschijnen. De volgende editie ligt in september 2015 in de winkel.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 15

spanning pas verschenen

tweeling

Een biecht, een moord?

We moeten je iets vertellen De succesvolle Kathelijne valt voor de charmes van een oudere, getrouwde man en raakt zwanger van hem.

Ze ondergaat een abortus. De dag erna vindt ze een huiveringwekkend verhaal op haar notitieblok, geschreven in haar eigen handschrift. Terwijl ze rouwt om haar ongeboren kind gaat ze op onderzoek uit.

November 2013: in een kapel op het Schotse eiland The Isle of Skye is een bericht achtergelaten in een biechtboek.

‘Het spijt me wat er gebeurd is met Rosie Thompson.

Moge God me vergeven.’

Marion Pauw, We moeten je iets vertellen, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 3152 7 (€ 19,99)

Zonder jou Als de zeventienjarige Eva vermist wordt na een zeilongeluk op zee, neemt iedereen aan dat ze verdronken is.

Het huwelijk van haar ouders wankelt onder de enorme druk van schuldgevoelens en verdriet. Haar jongere zusje Faith weigert een leven zonder Eva te accepteSaskia Sarginson, Zonder jou, ren. Ze is vastberaden vertaling: Ineke de Groot, Uithaar te vinden. Vanaf geverij A.W. Bruna, ISBN 978 de kust is een eilandje 94 005 0237 6 (€ 17,50) zichtbaar: ontoegankelijk, mysterieus en bezaaid met betonnen hutten zonder ramen. Wat niemand weet, is dat in één hut Eva gevangen wordt gehouden.

Het spookklooster Rechter Tie en zijn gezelschap krijgen tijdens een stormachtige nacht in een onherbergzame streek onderdak in een taoïstisch klooster. Tie kent het klooster omdat niet lang geleden drie meisjes er de dood vonden. Ook nu gebeuren er onheilspellende, onverklaarbare dingen Robert van Gulik, Het spook­ en Tie en zijn rechterklooster, Uitgeverij The House hand Tao Gan hebben of Books, ISBN 978 90 443 4817 0 (€ 17,50) het vermoeden dat de kloosterlingen iets achterhouden. Tie gaat op onderzoek uit, maar stuit op tegenwerking van de prior en de abt.

Bloed van mijn bloed Jazz’ vader is Amerika’s sluwste seriemoordenaar. Billy Dent leerde zijn zoon alles wat hij wist. Nu is Jazz voor dood achtergelaten in het centrum van New York. Zijn vriendin Connie is in handen van zijn vader. En zijn beste vriend Howie ligt op de Barry Lyga, Bloed van mijn grond dood te bloeden bloed, vertaling: Jan Pott, Uitin Jazz’ eigen huis. Op geverij Boekerij, ISBN 978 90 de een of andere manier 225 6451 6 (€ 22,50) moeten ze het samen opnemen tegen Billy. Maar dan overschrijdt Jazz een grens en vraagt al snel het hele land zich af wie nu eigenlijk het echte monster is. Zo vader, zo zoon?

Door Laura van Dee Rosie Thompson was zes toen ze in 1983 tijdens een stormachtige nacht verdween uit haar huis in Glasgow.

Er is nimmer meer iets van haar vernomen.

De eeneiige tweelingzus van Rosie, Ruby, is de klap niet te boven gekomen. Ze brengt haar dagen door in een psychiatrische instelling. Eve, het jongere zusje van de tweeling, is nu 33 jaar oud en heeft zich nooit kunnen neerleggen bij de vermissing van Rosie. Als ze hoort van het bericht in het biechtboek, besluit ze op onderzoek uit te gaan. Dit is waarschijnlijk haar laatste kans om erachter te komen wat er met Rosie gebeurd is. Wie heeft dat bericht achtergelaten?

Al snel komt Eve meer over die persoon te weten. Volgens een ooggetuige had de biechter een opvallende cirkelvormige tatoeage op zijn arm.

Dat blijkt een belangrijke aanwijzing te zijn. Eve bijt zich vast in haar zoektocht en brengt daarbij zichzelf en anderen in levensgevaar.

Stille grond bezit de belangrijkste eigenschap van een goede literaire thriller: voortdurende spanning.

Bijna elk hoofdstuk eindigt met een cliffhanger. De Vlaamse auteur Hilde Vandermeeren hanteert het principe show, don’t tell en schrijf uitermate beeldend. Door specifieke beschrijvingen weet ze een bepaalde sfeer op te roepen, zoals angst of ongemakkelijkheid: ‘Het was kil in het herenhuis, Eve zette de thermostaat iets hoger dan gewoonlijk en startte haar laptop op […]. Eve bleef zitten Lona Aalders en begon het internet af te zoeken.

Hilde Vandermeeren Wat ze vond, deed de temperatuur in een Vlaamse prijs voor de beste misde kamer nog een stuk dalen.’ daadroman. Stille grond bestempelt Doordat ze dat principe veelvuldig Vandermeeren als haar meest pertoepast, komt het soms wat gekunsoonlijke boek tot nu toe: ze is zelf steld over. Een gedoseerde verspreiook de helft van een eeneiige tweeding was geslaagder geweest. Dat ling. Het is dan ook niet alleen een het boek van Vandermeeren lekker spannend, maar ook een gevoelig wegleest, komt behalve door de boek. Vandermeeren besteedt veel spanning ook door de korte hoofdaandacht aan de impact die Rosies stukken en de korte zinnen. De verdwijning op haar tweelingzusje hoofdstukken bestaan uit enkele Ruby heeft nagelaten. Zo heeft Ruby pagina’s, waardoor je gestimuleerd in de psychiatrische instelling altijd wordt om door te lezen. De korte een lege stoel naast zinnen komen soms zich staan, voor als wel erg staccato over.

Rosie ooit terugkomt.

Misschien is de schrijfStille grond zet je stijl van Vandermeeren voortdurend op het beïnvloed door haar verkeerde spoor. Over voorgeschiedenis als of ­Rosie wel of niet succesvol kinderboein leven is. Over wie kenauteur? Pas sinds er verantwoorde2013 wijdt ze zich aan lijk is voor haar verhet thrillergenre en er dwijning. Deze krachzijn sindsdien al drie tige thriller laat je literaire thrillers van hersenen werken en haar hand verschenen. zorgt dat je een paar Met haar eerste thriller uur helemaal van de Als alles duister wordt wereld bent. won Vandermeeren Hilde Vandermeeren, Stille in 2013 de Hercule grond, Uitgeverij Q, ISBN 978 Poirot-publieksprijs, 90 214 5863 2 (€ 19,99)

literaire thriller

Een goed bewaard geheim Renée Knight was voorheen scenarioschrijfster voor de BBC, Channel Four en Capitol films. Dat is goed te merken in haar debuut Disclaimer, een zeer beeldend geschreven thriller over een geheim dat nooit onthuld had mogen worden.

Door Jacqueline Coppens Catherine en Robert leiden een gelukkig bestaan. Als hun enige zoon op zichzelf gaat wonen, besluiten ze te verhuizen naar een kleinere woning.

Tijdens het inruimen ontdekt Catherine een boek dat op mysterieuze wijze op haar nachtkastje terecht is gekomen. Nieuwsgierig begint ze erin te lezen. Ze komt tot de schokkende ontdekking dat het plot tot in de kleinste details gaat over een gebeurtenis uit haar verleden die ze verdrongen heeft en waar ze nooit met iemand over heeft gesproken. Vol ongeloof en afschuw leest ze verder, en ze raakt volledig

die haar geheim openbaar heeft in paniek wanneer ze op het einde gemaakt? Wat is de impact op de haar eigen dood beschreven ziet. familieverhoudingen? Is wat je leest Wie kan in godsnaam weten wat en wat je ziet ook altijd de waarheid? er toen is gebeurd? En wie wil haar Het zijn psychologische vraagstuktwintig jaar naar dato alsnog kapot ken die de auteur op een spannende maken? en realistische wijze via de stem Een lang verborgen geheim is waar het in Disclaimer allemaal om draait. van haar personages aan de kaak Wanneer na twintig jaar het stilzwij- stelt. Meegaan in de gedachtegang van alle betrokkenen is soms onontgen van Catherine alsnog verbroken koombaar. Je wordt niet alleen op wordt, vindt er een aardverschuihet verkeerde been gezet, maar ook ving plaats binnen een wereld die heen en weer geslingerd tussen verachteraf gebouwd blijkt te zijn op ontwaardiging en begrip, woede en de wankele zekerheid van geheimvergeving en zelfs liefde en haat. Het houding. Deze ontluisterende openenige wat je als lezer baring zet het leven niet kunt is de zaak van Catherine, Robert beïnvloeden, hoe graag en hun zoon Nicholas, je dat ook zou willen. maar ook van de mysDisclaimer is een goed terieuze schrijver van bewaard geheim. Met het boek volledig op Renée Knight is de zijn kop. Er ontwikkelt wereld van het spanzich een psychologisch nende boek verrijkt steekspel met afschumet een nieuwe ster op welijke gevolgem. het gebied van van psyStukje bij beetje geeft chologische thrillers.

Knight helderheid en De toevoeging ‘literaire inzicht in de drijfveren thriller’ is bij Disclaivan de hoofdpersomer dan ook meer dan nen. Waarom heeft Renee Knight, Disclaimer, ververdiend.

Catherine al die jaren taling: Marion Drolsbach, Uitgezwegen? En wat is geverij Ambo | Anthos, ISBN het doel van de persoon 978 90 263 2945 6 (€ 19,99)

Billie isbn

Billie: de fnelfte fherriff van het Wilde Weften.

De piepjonge Sherriff van Cactus Valley lispelt omdat hij zijn eerste melktand kwijt is.

Niemand kan hem verstaan en hij heeft geen gezag. Maar pas op, met Billie valt niet te spotten!

9789044825480 - €14,95

Bezoek ons op www.clavisbooks.com ClavisBooks @ClavisBooks @Clavis_Books

Ad boekenkrant opvrolijk_Opmaak 1 26-06-15 10:02 Pagina 1

Dit prentenboek vrolijkt je op!

‘Bijna achteloos lijkt Van de Vendel de mooiste zinnetjes uit zijn mouw te schudden.’

– JaapLeest.nl ‘Nieuwe boeken van illustratorenechtpaar Ingrid en Dieter Schubert kun je bijna zonder ze te bekijken aanschaffen.’

– Bas Maliepaard, Trouw ‘Zo mooi kunnen tekenen… En dan zijn het ook nog eens schatjes.’

– Rietje Nivard, De Kinderboekwinkel Opvrolijkvogeltje Edward van de Vendel Ingrid & Dieter Schubert

Opvrolijkvogeltje brengt vrolijkheid aan alle dieren die ze tegenkomt, maar verliest bij elke ontmoeting een beetje van haar kleur. Hoe kan ze dat? Hoe doet ze dat? Wat is haar geheim?

W W W. L E M N I S C A AT. N L

|

uitgeverijLemniscaat

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 17

jeugd genie

column

De aanhouder wint

Pannenkoekenpiramide

Jack Andraka ontdekte op vijftienjarige leeftijd een goedkope methode om alvleesklierkanker vroegtijdig op te sporen. Inmiddels is hij bij president Obama op bezoek geweest en was hij in Nederland te zien bij RTL Late Night. In zijn boek Doorbraak vertelt hij niet alleen over zijn grote ontdekking, maar ook over de moeilijke periode die daaraan voorafging.

Door Michelle van Toorn Het leven van een wetenschapper wordt Jack met de paplepel ingegoten. Samen met zijn oudere broer Luke krijgt hij erg veel vrijheid van zijn ouders om experimenten uit te voeren. De omschrijvingen van deze experimenten zijn niet altijd duidelijk; dit komt voornamelijk door de moeilijke termen die gebruikt worden, zoals koolstof-nanobuisjes en mesotheline. Andere verhalen zijn juist vermakelijk en bizar. Zo krijgt Jack na het aanschaffen van chemicaliën voor een experiment een bericht van de FBI dat ze hem in de gaten houden; de stoffen die hij had besteld via het internet kunnen namelijk ook gebruikt worden om een bom te maken.

Voor de nuchtere Nederlander kunnen Jacks omschrijvingen overdreven overkomen. Als hij de Gordon E. Moore Award wint, rent hij gillend het podium op en knielt en buigt hij voor de presentatrice. Herkenbaarder zijn Jacks verhalen over zijn schooltijd. Zijn homoseksualiteit en enthousiasme in de klas maken

Jack Andraka op bezoek in Amsterdam een kam te scheren.

Jack een doelwit voor pestkoppen.

Dat neemt niet weg dat Jack een Medeleerlingen, maar ook leraren, moeilijke schooltijd heeft gehad. Hij zeggen weerzinwekkende dingen. komt eerlijk over in zijn beschrijvinWanneer Jack een fout maakt in de gen van deze periode; zo geeft hij toe klas, vraagt de leraar hem spottend dat hij in zijn wanhoop om van de of hij soms homo is. Dit soort fragpesters af te komen zelf ook anderen menten zijn moeilijk om te lezen. pest. Na alle mogelijke De manier waarop pogingen om het pesJack zijn klasgenoten ten te laten stoppen beschrijft is echter ziet Jack nog maar een niet altijd even eerlijk. keuze: het beëindigen Wetenschap is echt zijn van zijn leven. Na een ding, maar veel van mislukte poging weet zijn klasgenoten delen hij er weer bovenop te zijn enthousiasme en komen, mede dankinteresse niet. Jack zij zijn familie en de vermoedt dat wetenwetenschap. schap niet cool genoeg Doorbraak is een inspiis, en dat het spelen van ratie voor iedereen die videospelletjes makeen droom heeft en kelijker is. Niet iedereen moeite heeft deze te heeft echter dezelfde verwezenlijken; Jack interesses; door zijn Jack Andraka & Matthew laat zien dat de aanopmerkingen over de Lysiak, Doorbraak, vertaling: houder altijd wint. hobby’s van anderen Carla Hazewindus, Uitgevelijkt Jack zijn leeftijdsrij Kluitman, ISBN 978 90 206 4931 4 (€ 16,99) genoten wel erg over

pestkop

Een ondraaglijke schuldvraag In Wie ik ben krijgt Jeroen te horen dat zijn klasgenoot Jelmer zelfmoord heeft gepleegd. Samen met zijn vrienden Rico en Willem maakte hij er altijd een sport van deze jongen te vernederen. En nu is hij dood…

Door Anouk Abels Wie ik ben is het tweede boek van Emiel de Wild. In 2013 debuteerde hij met Broergeheim, een jeugdboek dat hem gelijk een Zilveren Griffel en de Debuutprijs van de Jonge Jury opleverde. En tja: eigenlijk verdient zijn volgende boek weer een onderscheiding. De taal en thematiek in dit ijzersterke verhaal sluiten prima aan op het leven van een puber; tegelijkertijd is er sprake van een gelaagdheid die je eigenlijk

ondraaglijke schuldvraag om moet vooral in volwassenenliteratuur gaan. In een van de beste passages tegenkomt. van het boek probeert hij dat gevoel De Wild heeft een interessant tijdsop een basketbalveldje kwijt te bestek uitgekozen voor Wie ik ben: raken: ‘Ik wil er niet aan denken. Ik het verhaal begint wanneer Jeroen schud mijn hoofd. Maar de gedachte hoort dat Jelmer dood is, en eindigt blijft hangen: als het me nog een vijf dagen later. Het is een korte tijd, keer lukt om de bal er van ver in te waarin niet veel gebeurt, behalve in gooien, is het niet mijn schuld dat het hoofd van Jeroen zelf. Moet hij Jelmer dood is. Ik kan er met één zijn ouders vertellen over de pesteworp vanaf zijn.’ rijen? Verdiende Jelmer het niet om Wie ik ben is geen gepest te worden? En is verhaal met een spanhet nu Jeroens schuld nend plot, of een relaas dat hij dood is? over een pestende Jeroen is een complex puber met een slecht personage: hij is geen hart. De Wilds verhaal held, maar ook geen gaat over de onuitwisschurk. Hij is vooral een bare indruk die pesten onzekere puberjongen, kan achterlaten op de die het ontzettend gepeste én de pestkop. belangrijk vindt wat Een prachtig stukje anderen van hem vinjeugdliteratuur met den – en daar is Jelmer een boodschap die slachtoffer van geworden. Na diens zelfmoord Emiel de Wild, Wie ik ben, Uit- ertoe doet. is Jeroen nog steeds geverij Leopold, ISBN 978 90 258 6576 4 (€ 14,99) een kind, die met een

Het is nacht. Je kunt de volle maan door de donkere boomsilhouetten zien. Af en toe klik je een zaklantaarn aan die meer schaduwen werpt dan dat de straal licht je helpt om in het bos wat te zien. Je bent verdwaald. Dat is duidelijk.

Het lijkt erop dat het rechts van je lichter wordt. Daar moet een open plek liggen. Je verandert je koers en loopt op de open plek af. Als je de laatste boomrij voorbij loopt, valt je mond open. Niets had je voorbereid op wat je daar, midden op een grote ronde open plek in het bos ziet. De volle maan staat boven een enorme piramide, die hoger is dan een flinke kerktoren.

Tot zover de spannende versie. Ik heb deze scène al tien keer voor me gezien. Ik heb het al in boeken willen gebruiken, en ik zag het zo voor me in een spannende jeugdfilm.

Een nachtelijke onverwachte ontmoeting met een dertig meter hoge piramide, midden in een Nederlands bos.

De meeste van ons kennen die piramide wel. Want hij bestaat. Generaties hebben dat ding al beklommen.

Hij staat op de Utrechtse Heuvelrug.

En niemand zal zich er meer over verbazen. Een oude zandhoop in de vorm van een piramide. Ooit door de soldaten van Napoleon uit pure verveling neergezet. Als ik er kom zie ik nauwelijks verwondering.

Mensen halen diep adem, betalen de 1,50 entree en gaan het ding beklimmen. Bovenin een uitzicht over de Utrechtse heuvelrug. Met links Utrecht, recht voor je Amersfoort. En als je goed kijkt, kun je op een heldere dag Amsterdam zien.

Niemand is echt onder de indruk.

Honderd meter verder vind je een restaurant, en een speeltuin die ook zijn beste tijd gezien heeft. Meer is het eigenlijk niet.

Ik snap wel dat mensen niet zien wat ik zie. Deze wonderbaarlijk magische plek heeft zich namelijk slim en succesvol vermomd als oubollige attractie. Je moet wel een echte verhalenjager zijn om ook te zien wat ik zie. Maar af en toe zie ik toch een kindje dromerig naar de piramide staren. En dan weet ik dat dat kindje erin is geslaagd om door die vermomming heen te kijken. Dat de jonge verhalenjager ziet wat ik zie; een magische piramide, waar Franse soldaten een geheim in hebben verborgen. Of een piramide, neergezet als baken voor buitenaardse wezens. En dan is er altijd wel een papa die roept dat het kindje moet stoppen met dromen.

Omdat ze een pannenkoek gaan eten.

Patz Liefhebber van Planeten en Sterren, Notoir Leunstoel Avonturier, Amateur Schatzoeker, Verhalenjager en oprichter/ verhalenmaker Verhalen*laboratorium CircusPatz circuspatz.com

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 18

jeugd konijntje

verwacht

Een knap staaltje kleutersuspense

Wat zou jij doen?

Wat zou jij doen als je morgen met een gewei op je hoofd wakker werd? Een rare vraag, en waarschijnlijk geen makkelijke. Maar het kan interessant zijn om je af te vragen hoe jij met zoiets onverwachts zou omgaan. Een geestig verhaal over een ongewoon onderwerp.

Dit prentenboek laat je lachen, maar zet je tegelijkertijd aan het denken. Vanaf 4 jaar.

Guido Van Genechten, Wat zou jij doen?, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2552 7 (€ 15,95)

Door Anouk Abels

Liquidator Vicky en haar klasgenoten moeten voor school op snuffelstage. Al op haar eerste stagedag bij een frisdrankfabrikant komt ze achter een levensgevaarlijk geheim: het bedrijf gebruikt kinderen in Afrika als proefkonijn om verdachte ingrediënten in hun nieuwe Andy Mulligan, Liquidator, frisdrank Liquidator Uitgeverij Gottmer, ISBN 978 te testen. Dankzij hun 90 257 6084 7 (€ 15,95) moed, slimheid en trouw aan elkaar, en met gevaar voor eigen leven, lossen Vicky en haar klasgenoten een vreselijke misdaad op.

Hoe bouw je een motorfiets?

Ratje Arnout, mus Max en kikker Sam zijn net terug van een reis met hun zelfgemaakte vliegtuig als ze horen dat Lange Jack een motorfiets aan het bouwen is.

Dat zien de vrienden als een uitdaging: zij gaan er ook een bouwen! En na hun uitleg weet jij ook hoe een motorfiets werkt en in elkaar zit!

Vanaf 9 jaar.

Je zou denken dat er geen thrillers voor kleuters bestaan, maar dan heb je Het Zwarte Konijn nog niet gelezen. In dit prentenboek krijgt een klein wit konijntje te maken met een reusachtige stalker, wiens oren en staartje wel heel erg op die van hemzelf lijken.

Martin Sodomka, Hoe bouw je een motorfiets?, vertaling: Jana Mitackova, Uitgeverij De Vier Windstreken, ISBN 978 90 511 6430 5 (€ 14,95)

Of Konijn nu loopt, rent of zwemt; overal waar hij gaat volgt het zwijgzame Zwarte Konijn hem op de voet.

‘Wat moet je van me?’ vraagt het konijn uiteindelijk trillend aan zijn achtervolger. Maar het zwarte konijn zegt niks terug. Pas wanneer Konijn het diepe, donkere bos in vlucht, lijkt hij van zijn stalker af te zijn – tot hij twee ogen in het duister ziet oplichten…

Het Zwarte Konijn is het eerste prentenboek van Philippa Leathers, die eerder meewerkte aan de succesvolle Britse tv-serie Peppa Pig. Konijn

Zwarte Konijn is, en waarschijnlijk is misschien wel schattiger dan het vooral veel lachen om de capriolen bekende televisiebiggetje; dankzij die Konijn tevergeefs zijn olijke koppie en uithaalt om zijn achterkleine lichaampje heb je volger kwijt te raken. al gauw zin om hem te Of je deze kleuterthrilknuffelen. Het knappe ler kunt voorlezen voor is dat ­Leathers die het slapengaan? Jazeschattigheid vermengt ker! Het Zwarte Konijn met een flinke dosis kent namelijk een kleutersuspense. Er hartverwarmend einde, zijn enge stukjes, maar dat papa’s en mama’s het verhaal blijft altijd ook zullen waarderen. lief genoeg om leuk te Nachtmerrieloze nachblijven voor de kinderlePhilippa Leathers, Het Zwarte ten gegarandeerd. zertjes. De meesten zulKonijn, vertaling: Jesse Gooslen trouwens al gauw sens, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0601 4 (€ 11,95) doorhebben wie het

advertentie

Heerlijk houten huis te huur in de Ardennen.

De Boekenkrant biedt haar lezers in samenwerking met boekhandel Roelants een rustiek vrijstaand landhuisje aan in de Belgische Ardennen. Het ligt in het dorpje Daverdisse. Hier is de laatste 40 jaar weinig veranderd. Ideaal voor een verblijf vol ontspanning of inspanning. De huisbibliotheek staat garant voor wekenlang leesplezier.

Dwars door de nacht Voor Dwars door de nacht herschreef Hans Hagen vier verhalen, die zich afspelen in Indonesië, Syrië, Pakistan en op de Galapagos-eilanden.

Resa’s lievelings-schildpad wordt door rovers gestolen - hoe krijgt ze hem terug? En wat doet Djit als er ineens een panter opduikt bij de Hans Hagen, Dwars door de waterval? Maliff is een nacht, Uitgeverij Querido, herdersjongen. Hij vindt ISBN 978 90 451 1830 7 (€ 14,99) een wolfje in de woestijn en wil het houden.

Farid verkoopt kaartjes in een bus.

Hij denkt dat zijn moeder zichzelf in een kat kan veranderen en stiekem meerijdt.

Een weekend (vrij-ma) of een midweek (4 nachten) kost 250,– en een week 350,–. Kijk voor meer informatie op www.roelants.nl

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 19

jeugd roald dahl

In de geest van de GVR Reuzenbrandnetels kweken, wakker worden met een gewei vastgegroeid op je hoofd of op reis gaan in een magische wereld vol verrassingen: de geest van Roald Dahl lijkt te zijn teruggekeerd in de huidige kinderboeken.

Door Floortje van Gameren Wie kent hem niet: de in 1990 overleden Roald Dahl? Zijn naam wordt doorgaans in een adem genoemd met zijn wereldberoemde De Grote Vriendelijke Reus, maar ook met Matilda, De reuzenperzik en Sjakie en de chocoladefabriek. Deze boeken zijn inmiddels klassiekers en over de hele wereld bekend. Kenmerkend aan Dahls boeken zijn de rijke fantasie en de verscholen moraal: hoe anders iemand ook is dan de rest, iedereen heeft wel een verborgen talent. Daarnaast liet hij in zijn werk vaak dezelfde soort personages terugkomen, zoals nare ouders en een kind dat het zwarte schaap van de familie is.

De laatste tijd zijn er veel kinderboekenauteurs die hun inspiratie lijken te halen uit de grappige en onvoorspelbare verhalen van Dahl. Hun boeken lopen over van de vervelende ouders en pesterige ooms en tantes.

Uiteraard ontbreekt het deze schrijvers ook niet aan een rijke fantasie.

Zo komen reuzen en pratende dieren veelvuldig voor.

Een goed voorbeeld van een boek dat onderdeel is van deze opkomende trend is Dirkje Bakkes, brandnetelspecialist, geschreven door Tosca Menten, auteur van de serie Dummie de Mummie. Het verhaal gaat over het jongetje Dirkje, dat zich net ‘een leeggelopen ballon’ voelt, want hij moet hard werken van Tante Fop en Oom Griep. Alleen door een reuzenbrandnetel te kweken kan hij ontkomen aan het terreurregime van zijn adoptieouders. Samen met zijn twee geiten, Sik en Sokkie, gaat hij op

Dirkje Bakkes

illustratie: elly hees

De Grote Vriendelijke Reus

Quentin Blake Uit De GVR van Roald Dahl

onderzoek uit en doopt hij zichzelf om tot brandnetelspecialist.

Mentens verhaal heeft veel gelijkenissen met Dahls werk. Menten beschikt over net zo’n rijke fantasie als de Britse schrijver; zo komen er in haar boek lopende brandnetels en pratende geiten voor. Qua personages toont het boek subtiel overeenkomsten met De reuzenperzik, waarin de tantes Spons en Spijker slecht zorgen voor James, die op zijn beurt weer op Dirkje lijkt. Net zoals James wordt Dirkje in het verdomhoekje gestopt door zijn vervelende familie.

Ook het boek van Janet Foxley, Munkel Trog, past geheel binnen

dit plaatje; net als in Dahls GVR gaat dit boek over reuzen. Munkel is het zwarte schaap van de familie, omdat hij te klein is voor een reus en daardoor op een Kriel lijkt – een mens. De reuzen houden draken, en het temmen van die draken wordt gezien als de hoogste kunst. Munkel is dan wel klein, maar hij is ook slim.

Het lukt hem dan ook om een draak te temmen.

Het verhaal van Munkel doet ook denken aan Matilda.Net zoals Munkel wordt dit Dahl-personage verwaarloosd door haar familie en krijgt haar jongere broer, net als die van Munkel, alle aandacht. Hoewel

zowel Matilda als Munkel door hun familie worden buitengesloten, lukt het hen toch om hun doel te bereiken door slim te zijn. Zo zie je maar: je bent niet minder waard omdat je anders bent.

De auteurs van boeken als Dirkje Bakkes, brandnetelspecialist en Munkel Trog zijn ongetwijfeld flink geïnspireerd door Dahl. De rijke fantasie en de grappige scènes in deze nieuwe verhalen sluiten naadloos aan op de rijke droomwereld van kinderen – net zoals de magische vertellingen van Roald Dahl dat al tientallen jaren doen. De Grote Vriendelijke Reus is terug van weggeweest!

Janet Foxley, Munkel Trog, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0474 4 (€ 10,00)

Tosca Menten, Dirkje Bakkes, brandnetelspecialist, Uitgeverij Van Goor, ISBN 978 90 003 4418 5 (€ 14,99)

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 20

boekfragment

Tante Troela Heb jij een vreselijke tante?

Maar hoe vreselijk je tante ook is, tante Alberta is heel zeker nog veel vreselijker.

Tante Alberta is de vreselijkste tante die er ooit geleefd heeft.

David Walliams, Tante Troela, vertaling: Roger Vanbrabant, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2407 0 (€17,95) www.clavisbooks.com

In Stella’s slaapkamer, helemaal bovenaan in Saxby Hall, lag het kleine meisje in haar bed. Een donkere schaduw boog over haar. De schaduw van haar tante Alberta, met op haar hand haar troeteluil.

‘Ik begrijp het niet,’ zei Stella schor.

‘Hoe kan ik maandenlang geslapen hebben?’

Tante Alberta dacht even na. Toen haalde ze een levende muis uit haar zak. Ze nam die bij haar staart en liet ze in Wagners bek vallen. De uil schrokte het arme diertje gewoon helemaal op.

‘Van na het ongeval …’ antwoordde ze.

‘Het ongeval?’ vroeg Stella verbluft.

‘Welk ongeval?’

Tante Alberta ging dichter bij het bed staan en legde een hand op de deken. ‘Het ongeval waar je dit aan overgehouden hebt …’

Met een zwierig gebaar trok ze de deken van Stella weg.

Het meisje keek en zag ontzet dat haar hele lichaam omzwachteld was.

Het was alsof ze daar lag als een Egyptische farao, gemummificeerd,

in een piramide.

‘Alle botjes in je lichaam waren gebroken.’

‘Nééééé …!’ riep Stella.

‘Jáááááááá …!’ aapte tante Alberta haar nichtje spottend na. ‘Zelfs het kleinste botje was in honderden stukjes verbrijzeld. Je moest als wibbelwobbelende pudding opgeschept worden!’

‘Maar hoe …?’ vroeg Stella smekend.

‘Wat is er gebeurd? En waar zijn mama en papa?’ Ze zat met zo veel vragen dat haar woorden wanhopig uit haar mond tuimelden.

Tante Alberta gniffelde alleen maar.

Ze zoog aan haar pijp en blies wat rook in het gezicht van haar nichtje.

‘O! Zo veel vragen! Niet alles tegelijk, kind!’

‘Maar ik wil het weten!’ drong Stella aan. ‘Nu!’ ‘Ts, ts,’ deed tante Alberta. ‘­Misschien wil je eerst een potje vlooienspel spelen?’

Het meisje kon haar oren niet geloven. ‘Wat bedoel je?’

Tante Alberta trok een doos van een plank en zette ze op het bed.

‘Nu toch niet!’ zei Stella.

‘Het vlooienspel kun je altijd spelen!’ antwoordde tante Alberta en ze begon de stukjes van het spel op hun plaats te zetten. ‘Ik begin!’ zei ze uitgelaten. Ze duwde met haar grote vlo op een van haar schijfjes om het door de lucht te laten vliegen. Het viel met een ping in het kastje.

PING! ‘Een miljoen en zeven punten voor mij. Jouw beurt!’

Stella staarde haar aan en haar ogen puilden uit van woede.

‘O jee, wat dom van me. Je twee armen zijn gebroken! Het ziet ernaar uit dat ik weer gewonnen heb!’

‘Ik wilde toch helemaal niet spelen.’

‘Niemand houdt van slechte verliezers, Stella.’

‘Ik wil weten wat er met mijn ouders gebeurd is!’ riep het meisje.

Tante Alberta schudde haar hoofd vanwege het gedrag van haar nichtje. ‘Als je heel even rustig blijft, zal tantetje-wantetje je precies vertellen wat er gebeurd is!’ Ze sprak tegen Stella als tegen een baby.

Stella kreeg daar de kriebels van.

‘Herinner je je helemaal niets van het ongeval?’

‘Eh… nee.’ Hoe hard ze ook probeerde, Stella kon zich echt niets herinneren.

Ze moest een harde klap op haar hoofd gekregen hebben. Maar hoe was dat gebeurd? ‘Alsjeblieft, vertel het me!’

‘O jee! O jee, o jee! Jeetje, jeetje toch!’

‘Wat? Vertel het me! Ik smeek je!’

‘Stil!’ siste tante Alberta.

Stella kon niet anders dan zwijgen.

‘Nu kan tantetje beginnen.’ Het klonk net alsof ze een verhaaltje voor het slapengaan ging vertellen.

boekfragment

Lieve Stine, weet jij het?

Stine Jensen ontving vorige maand een Zilveren Griffel voor Lieve Stine, weet jij het?

In haar filosofische kinderboek voor 10+ geeft Stine antwoord op vragen van kinderen. Ze combineert oude wijsheden met het leven van nu.

Stine Jensen, Lieve Stine, weet jij het?, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2107 5 (€ 14,99) www.kluitman.nl

In Lieve Stine, weet jij het? worden twintig vragen aan Stine gesteld.

Bijvoorbeeld: Moet je altijd naar je ouders luisteren? Wat zegt jouw kledingstijl over jou? Wil je ook een vraag stellen aan Stine? Surf dan naar www.lievestine.nl.

Lieve Stine, Ik had voor mijn verjaardag een Barbie gekregen van mijn oma. Maar ik vind Barbies niet meer zo leuk. Toen ik het cadeau uitpakte zei ik toch heel enthousiast: ‘Dank je wel, oma, echt heel cool!’ Ik durfde niet eerlijk te zijn.

Mijn oma had het geloof ik wel door, want ze vroeg: ‘Vind je het echt leuk?

Of wil je het bonnetje?’ Ik bleef zeggen dat ik er blij mee was. Waarom deed ik dat? Waarom loog ik daarover tegen mijn oma? Want ik had liever het bonnetje gekregen om hem te ruilen voor iets anders. Ik hoop dat u mij de waarheid kunt vertellen over liegen.

Groetjes, Roos (11)

Lieve Roos, Eigenlijk was het heel lief van jou om tegen je oma te liegen. Je wilde je oma niet kwetsen, omdat je weet dat ze veel moeite heeft gedaan om iets moois voor je uit te zoeken. Je hebt nagedacht wat je belangrijker vond: het cadeau zelf of dat iemand je een cadeau geeft. Je koos voor dat laatste en was dus heel beleefd. We noemen dit een ‘witte leugen’ of een ‘sociale leugen’. Dat zijn leugens die bedoeld zijn om de omgang tussen mensen soepel te laten verlopen.

We vertellen er wel tien per dag!

Bijvoorbeeld als iemand vraagt: ‘Hoe gaat het?’ Dan zeg je vaak ‘Goed’, ook als het helemaal niet goed gaat.

Toch was jouw leugentje om bestwil tegen je oma niet helemaal geslaagd, want je oma had in de gaten dat je niet echt blij was.

Daarom zal ik je wat tips geven zodat je de volgende keer beter kunt liegen. Je moet ervoor zorgen dat je gezichtsuitdrukking past bij wat je zegt. Als je heel ongelukkig kijkt en tegelijker tijd zegt dat je iets heel cool vindt, is dat ongeloofwaardig.

Roos, jij vraagt me de waarheid te vertellen over liegen. Ik zou bijna zeggen: iedereen liegt, behalve ik.

Maar dan lieg ik. En vertel ik toch de waarheid! Ik vertel dus niet de waarheid over liegen, maar ik lieg de waarheid. Snap je het nog?

Veel plezier met je Barbie, en o ja:

laat voor volgend jaar gewoon af en toe eens vallen wat je echt heel, heel graag zou willen hebben voor je verjaardag. Hiermee kun je misschien wel voorkomen dat je volgend jaar weer moet liegen tegen je oma. En trouwens, eerlijk zijn over je gevoelens, zeker als je oma zo aandringt, is ook best belangrijk. Je bent misschien bang om verwend en ondankbaar over te komen, maar eerlijk zijn is ook een hele mooie eigenschap.

Stine

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 21

boekfragment

Kees van Dijk BW - Kees van Dijk def_Opmaak 1 25-06-15 14:37 Pagina 10

Elke dag zei Kees: ‘Marie, ik ga maar eens op jacht.’

Dan zei Marie: ‘Natuurlijk schat, dat had ik al gedacht.’

Marie gaf Kees een kus, ging doen wat dinomoeders doen: het dagelijkse werk, al sinds een jaar of tien miljoen.

Elle van Lieshout, Erik van Os en Jan Jutte, Kees van Dijk, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0499 7 (€ 13,95) www.lemniscaat.nl

Kees van Dijk is een doodgewone dinosaurus met een doodgewoon gezin. Maar ’s avonds voor het slapengaan vertelt hij de meest fantastische verhalen.

boekfragment

Dirkje Bakkes, brandnetelspecialist Dirkje Bakkes leidt een ellendig bestaan. Hij heeft geen vader en moeder meer en woont bij zijn oom Griep en tante Fop. Zij vinden kinderen stom.

Een grotemensen-gesprek

Tosca Menten, Dirkje Bakkes, brandnetel­ specialist, Uitgeverij Van Goor, ISBN 978 90 003 4418 5 (€ 14,99) www.unieboekspectrum.nl

Het was op een maandag in het voorjaar. Dirkje was al zo groot dat hij recht in de diepe navel van oom Grieps buik kon kijken, toen tante Fop hem vroeg uit bed riep voor een grotemensen-gesprek.

‘Ga zitten,’ zei tante Fop. ‘We moeten eens even als grote mensen met elkaar praten.’

‘Waarover moeten we praten, tante Fop?’ vroeg Dirkje, netjes met twee woorden.

‘Dat zal ik je vertellen,’ zei het dunne mens. ‘Weet jij eigenlijk waarom je hier woont?’

‘Dat weet ik, tante Fop,’ antwoordde Dirkje. ‘Ik woon hier omdat mijn kamer hier is. En mijn kleren zijn er ook. En mijn tandenborstel. En daarom woon ik er ook. Klopt dat?’

‘Nee,’ zei tante Fop bits. ‘Daar klopt niks van. Jij woont hier, omdat wij je gered hebben.’

‘Gered? Hoe hebben jullie mij dan gered, tante Fop?’ vroeg Dirkje, omdat hij snapte dat ze dat in het grotemensengesprek wilde vertellen.

‘Dat wil je niet horen, want het is een afschuwelijk verhaal. Maar nu ben je groot en daarom moet je het toch weten.’ Ze krabde aan het bot onder haar oog en begon.

‘Jouw vader heette Johannes en je moeder heette Isabella-Marijke.

Ze waren mooie mensen met slim werk. Ze woonden in een groot huis en hadden een snelle auto en een tuin met bomen. En toen kregen ze jou. Wat een pech was dat. Je was dom en lelijk en je paste helemaal niet bij die mooie, slimme mensen.

Niemand snapte waarom jij juist daar terecht was gekomen en eigenlijk wilden je vader en moeder je het liefst kwijt. En op een dag hakten ze de knoop door. Ze pakten je koffer en brachten je naar de ruilwinkel in de stad. Daar ruilen mensen potten, oude schoenen en kinderen. Ze dronken koffie met een bitterkoekje met de meneer van de ruilwinkel en vertelden wat je allemaal niet kon en niet lustte. Na de koffie kozen ze een ander jongetje uit de etalage. Ze gaven elkaar een hand, zwaaiden en namen het andere jongetje mee naar huis.’

Tante Fop schudde meewarig haar hoofd. ‘Dat was natuurlijk geweldig voor jouw vader en moeder. Maar voor jou was het een ramp. Je was zo lelijk dat niemand je wilde hebben.

En daarom zat je weken en weken op een stoel in die koude etalage. Kun je je dat voorstellen?’

Dirkje slikte bij de gedachte. ‘En toen, tante Fop?’ vroeg hij kleintjes.

‘Toen zagen wij je. Het stormde. Het goot. Het water kwam met bakken uit de hemel. Wij schuilden onder de luifel van de ruilwinkel en zagen je zitten. Helemaal alleen in die ellendige etalage. Je zat er al drie weken, in een oranje vest met een broek vol poep, helemaal onder de snottebellen. Je stonk naar dode ratten en beschimmelde kaas, alsof je al jaren niet gewassen was. Niemand durfde je meer aan te raken, alleen de vliegen nog. Duizend vliegen vlogen om je heen. Sommige waren per ongeluk op je gezicht geland en plakten aan je wangen en gingen akelig hard zoemend dood.’ Tante Fop rilde, alsof ze ze nog hoorde. ‘En toen zijn we naar binnen gegaan. We zeiden dat we je wilden meenemen. Jij, het allervieste jongetje van de wereld.

Omdat we je zielig vonden.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 22

boekfragment

Het bedrog van Quisco Quisco is de plaats waar ik ontdekte dat ik mezelf het grootste deel van mijn leven had ontlopen. De waarheid onder ogen zien gaat de een nu eenmaal makkelijker af dan de ander.

Daan Hermans, Het bedrog van Quisco, Uit­ geverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 2942 5 (€ 15,-) www.amboanthos.nl

Bij mij was het een moeizaam proces dat werd ingezet door drie factoren: toeval, stupiditeit mijnerzijds en het overlijden van mijn oma. Althans, dat dacht ik. Later bleek dat het anders zat.

In het holst van de nacht was ik van huis vertrokken. Ik was al zes uur onderweg en had nog een uur of twee te gaan tot ik Quisco zou bereiken. Ik had mezelf wijsgemaakt dat een verandering van omgeving mij goed zou doen, want ik was al maanden niet meer de persoon op wie ik had leren vertrouwen, maar ik zag ertegenop. West, de stad die ik net had doorkruist terwijl ik me richting het oosten begaf, beloofde weinig goeds. Mijn enthousiasme voor deze trip daalde tot het nulpunt toen ik mij voorstelde in wat voor negorij ik terecht zou komen als het in West al zo triest was gesteld. Langzaam was ik door de desolate hoofdstraat gereden, waar de gevels van de armetierige winkels en verweerde woningen dezelfde roestkleur hadden als het woestijnzand dat over de

asfaltweg dreef.

De thermometer in mijn auto gaf tweeënveertig graden aan. Ik nam de laatste lauwwarme slok water en legde de fles op de passagiersstoel.

Loom rolde hij tegen het boek aan dat ik gistermiddag van mijn chef had gekregen toen ik op de redactie was om wat spullen te halen, waaronder het dossier van Martha Mulder, de verdwenen huisarts van Quisco. Dossier was eigenlijk een verkeerde benaming. Het was een bescheiden mapje, samengesteld door een collega die vorige week een artikel over Martha Mulders verdwijning had geschreven. Terwijl ik het in mijn tas liet glijden, liep mijn chef voorbij.

‘Hier, het enige wat ooit over Quisco is gepubliceerd. Je zult het nodig hebben want ze zijn daar zo gesloten als oesters,’ zei hij en gooide me een boek toe. Ik kon het nog net ontwijken, en met een plof belandde het op de grond. ‘Verdomd interessante materie,’ riep hij er lachend achteraan.

Aan mijn voeten lag een dun boek met een donkerrode stoffen omslag.

Een geschiedenis van Quisco stond erop, in het lettertype dat ik herkende van boeken die bij mijn oma in de kast hadden gestaan. Ik sloeg het open. Het betrof een eerste – en hoogstwaarschijnlijk laatste – druk van een paar decennia geleden. In het voorwoord schreef de auteur dat

hij, door de zwijgzaamheid van de lokale bevolking, bar weinig over Quisco te weten was gekomen en zijn eigen interpretatie erop los had gelaten. Ik vond dat een zwaktebod en betwijfelde het nut van dit naslagwerk. Desalniettemin stopte ik het in mijn tas.

boekfragment

Het elftal dat de mist inging Een voetbalploeg uit Genk verdwaalt in 1981 in de mistige Schotse Hooglanden en verliest de Congolese wonderspits Leon Makuna. Waar is hij gebleven? Sportjournalist Willem Bux rust niet voor hij het weet.

Willem Bux, Het elftal dat de mist inging, Uitgeverij Pepijn, ISBN 978 90 787 0910 7 (€14,95) www.uitgeverijpepijn.nl

Er is natuurlijk altijd een reden waarom mensen vermist raken. Niemand verdwijnt zomaar.

Toch zijn er buitengewoon mysterieuze gevallen. Mensen die ergens worden afgezet met een auto en nooit aankomen op het adres waar ze worden verwacht. Hoe kunnen ze verdwijnen in die hooguit tientallen meters die hen scheiden van de auto en het huis waar ze moeten zijn?

Een sterke sportieve man fietst door een natuurgebied, hij heeft een rugzak met spullen en een tent bij zich. Hij vraagt de weg aan een boswachter en verdwijnt. Dagenlang zoeken hulpdiensten naar de man, ook vanuit de lucht. Zelfs de media worden ingezet bij de zoekactie. Zonder resultaat. De man is al dertig jaar zoek. Het is dit geval dat me het meest doet denken aan de verdwijning van Makuna. Er is geen reden om meteen te denken aan een misdrijf of zelfmoord. Een noodlottig ongeval zou natuurlijk kunnen, maar dan is het wel heel vreemd

dat er niets wordt teruggevonden.

Lichamen worden verplaatst en opgegeten door wilde beesten, botten verweren in regen en wind, maar kleren, en in dit geval zelfs een hele tent en een fiets, kunnen niet zomaar verdwijnen.

Mysterieuze verdwijningen prikkelen de fantasie en vormen de basis voor speculaties over bovennatuurlijke oorzaken. Buitenaardse wezens die mensen ontvoeren of het spontaan verdwijnen naar een andere dimensie.

Zoals in het mysterie van David Lang uit 1880. Deze boer loopt van zijn boerderij in Tennessee een weiland in om z’n paarden te halen. Zijn vrouw en z’n twee kinderen zitten voor de boerderij en zien hem lopen.

Op dat moment rijden twee goede vrienden de oprijlaan op. David stopt en zwaait naar z’n vrienden.

Hij besluit ze bij de boerderij te begroeten, keert om en begint terug te lopen. Dan gebeurt het onmogelijke. Voor de ogen van z’n vrouw, z’n kinderen en z’n vrienden verdwijnt hij ineens in het niets. Iedereen die in de buurt woont, komt diezelfde dag helpen zoeken. Ze controleren het weiland op verraderlijke gaten en holen, ze stampen op iedere vierkante centimeter. Er wordt niets gevonden. Op de plek waar Lang verdween, heeft het gras een iets andere kleur. Dat is alles. De bedien-

den vluchten weg van de boerderij en het weiland voor de boerderij wordt een toeristische trekpleister.

Mensen vergapen zich aan de plek waar een boer zomaar ineens in het niets verdween.

Makuna verdween in de mist zoals David Lang verdween op een zomerse dag. Er is een belangrijk verschil tussen deze twee: Lang heeft waarschijnlijk nooit bestaan, hij is een urban legend, Makuna wel. Er moet een verklaring zijn voor Makuna’s verdwijning en wie weet, misschien leeft hij nog, onder een andere naam, en is hij gelukkig getrouwd met een mooie roodharige Schotse vrouw. Misschien heeft hij kinderen en voetbalt hij bij de senioren van een kleine club in een provinciestadje en drinkt hij iedere avond heel tevreden een single malt van een nabijgelegen whiskydistilleerderij. Als dat zo is, dan zit hij er misschien helemaal niet op te wachten om gevonden te worden.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 23

boekfragment

De schaduw van Tambora De schaduw van Tambora vertelt het ongelooflijke verhaal van een vulkaanuitbarsting die de loop van de geschiedenis ingrijpend veranderde.

Philip Dröge, De schaduw van Tambora, Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum, ISBN 978 90 003 4360 7 (€ 19,99) www.unieboekspectrum.nl

Het is bijna niet mogelijk, maar het grommende geluid zwelt bij het invallen van de duisternis nog verder aan, zo diep en hard dat het niet alleen hoorbaar is, maar voelbaar in iedere vezel van een menselijk lichaam. De grond trilt met een misselijkmakende intensiteit die het onmogelijk maakt om lang te blijven staan. Tussen de bomen van het regenwoud hangt een stofmist die alles binnen een paar meter aan het zicht onttrekt. Het stof maakt alle geluiden doffer, maar niet minder angstaanjagend. Het is rond 8 uur als tientallen enorme bomen tegelijk met een luid gekraak omvallen.

Eerst gebeurt het veraf en dan steeds dichterbij. De hitte is nu verzengend.

Tiema en Pasir kruipen diep in hun hut, vrijwel zeker verlamd van angst.

Hadden ze dan toch moeten gaan?

Wat staat er te gebeuren? Is hun huis wel sterk genoeg? Iedere ademteug doet nu pijn; hun ogen steken ondraaglijk van het warme stof dat door alle kieren komt. Pasir kruipt naar buiten met een glazen kan om water te halen uit een riviertje, zo hebben archeologen gereconstru-

eerd. Daarmee kunnen ze hun ogen uitspoelen en hun keel smeren. Hij kan in de stoflucht bijna niets zien en kruipt op de tast in de richting waar het stroompje zou moeten zijn.

Het gaat moeizaam, zelfs zijn uitgestrekte hand kan hij bijna niet meer zien. Nog maar een paar meter. Het is het laatste wat hij doet. Het is (zo hebben vulkanologen recent gereconstrueerd) rond 7 uur ’s avonds als de druk in het binnenste van Tambora een kritisch punt bereikt.

Gloeiend heet magma drukt al een tijd met onvoorstelbare kracht tegen de aardkorst. Als een ballon die wordt opgeblazen, zwelt de grond op en komt het eiland op verschillende plekken meters uit de zee omhoog.

Uit een aantal openingen in de aardkorst ontsnapt een deel van de druk, maar deze natuurlijke ventielen zijn lang niet groot genoeg om een catastrofe te voorkomen. De reeks explosies die volgt is episch. Mensen hebben, voor zover we weten, nog nooit daarvoor en zeker nooit meer daarna een dergelijke kracht waargenomen.

Ook niet bij de zwaarste bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog of het conflict in Vietnam.

Zelfs niet tijdens de bovengrondse atoomproeven in de jaren vijftig en zestig. De energie die bij de eruptie van Tambora vrijkomt, staat gelijk aan 34.000 megaton TNT. Dat is de kracht van het tegelijkertijd ontploffen van duizenden atoombommen

van het Hiroshima-type, of anderhalf keer de verzamelde explosieve kracht van alle kernwapens die de grootmachten in de Koude Oorlog op elkaar hadden gericht. Geen wonder dat de knal meer dan 2.500 kilometer verderop nog wordt gehoord.

De schokgolf die door de zwaarste explosie ontstaat, reist meerdere keren rond de aarde en brengt zeeën aan het kolken. De gevolgen zijn nauwelijks in woorden te vatten. De eruptie vernietigt in korte tijd de berg Tambora zoals de mensen in de regio hem tot dat moment kennen.

De bovenste dertig procent van de vulkaan wordt die avond grotendeels verpulverd, tegenwoordig meet de berg op het hoogste punt nog 2.821 meter. Het puin wordt met een ongekende kracht omhoog en opzij geduwd; meer dan 150 kubieke kilometer gesteente komt los, zo wordt geschat. De druk van de explosie is gigantisch, vulkanische as wordt 43 kilometer hoog de atmosfeer in geblazen, dwars door de ozonlaag.

Het regent tot ver in de omgeving vulkanische brokstukken zo groot als auto’s.

Compassie in je leven Mogelijk spreekt het begrip ‘zelfcompassie’ je aan en heb je het gevoel dat dit ontbreekt in je leven. Het kan ook zijn dat het compassievol zijn naar anderen je juist aanspreekt.

Frits Koster, Erik van den Brink, Compassie in je leven.

Mindfulness verdiepen met heartfulness, Uitgeverij Boom, ISBN 978 90 895 3481 1 (€ 24,95) www.boompsychologie.nl

Vaak zijn onze intenties onduidelijk, en het menselijk leven is eigenlijk een groot raadsel. In religies vinden we vaak wel ideeën over een hiernamaals en een ‘hiervoormaals’, maar er is geen overeenstemming hierover; uiteindelijk is en blijft het leven een mysterie en is het al lastig genoeg in het ‘hiernumaals’ te leven.

Het is echter wel een onomstotelijk gegeven dat we in deze wereld geboren worden en sterven. Als we geluk hebben gebeurt dat in een vredig en welvarend land, maar ook dan komen we allerlei lastige dingen tegen. Alleen al het menselijk lichaam is voor velen een bron van ongemak, vanwege aangeboren beperkingen, het oplopen van allerlei blessures en ziektes en het onvermijdelijke verval bij het ouder worden.

Ons lichaam, dat zich in de hele evolutie langzaam heeft aangepast aan steeds veranderende omstandigheden, blijkt nog lang niet aangepast aan de omstandigheden van

deze tijd. We zijn bijvoorbeeld niet gebouwd voor een zittend leven achter een pc, terwijl velen toch een groot deel van de dag in die houding doorbrengen. Evenmin als ons lichaam zijn de omstandigheden waarin we leven perfect, en dit kan een bron zijn van veel leed. We maken allerlei ingrijpende en soms traumatische ervaringen mee. We lijden onder ongewenste verliezen en onvervulde verlangens en zijn allemaal kwetsbaar en onderhevig aan de wetten van vergankelijkheid, of we dat nu prettig vinden of niet.

We gaan ervan uit dat we niet voor de geboorte in dit leven heel bewust het lichaam en de levensomstan-

digheden hebben kunnen uitkiezen waarin we ter wereld kwamen. Ook al zijn er mensen die geloven dat ze daarin een keuze hebben gehad, we zijn nog niemand tegen gekomen die zich deze keuze bewust kon herinneren. Compassie begint al met het besef dat het niet meevalt om mens te zijn en dat we doorgaans niet opzettelijk gekozen hebben voor het leven in een kwetsbaar lichaam in onvoorspelbare omstandigheden.

positie, dan de volgende wagen vooruit. Linie handhaven, zichtcontact, zo ver mogelijk naar voren. Het terrein is als een golfslagbad. We zijn zichtbaar, verborgen, zichtbaar, verborgen…

De Aussies zijn naar ons onderweg.

Ze verplaatsen zich achter ons langs door de pas en sluiten dan aan op onze rechterflank. Om ze voldoende manoeuvreruimte te kunnen geven, kruipen we met onze voertuigen steeds verder op, op zoek naar vuurcontact. De hoogtelijnen geven ook geen andere mogelijkheid dan vooruit te gaan. Opzij lukt niet door de loop van het terrein en de verschillende hoogtes. Mijn MB rijdt voorop

zodat wij het voertuig van richting zijn en ik ook gelijk inzicht krijg in de situatie. Steeds verder voorwaarts gaan we, dieper de Chora-pas in, verder dan we ooit zijn geweest.

Plotseling klinkt het scherp tikkende geluid van ijzer op ijzer. Eerst komt de inslag, dan pas klinkt het schot. Tak, peng. Het is een enkelvoudig schot. Over deze afstand schat ik in dat het een Dragunov is.

Sluipschutter!

Maikel zoekt relatieve dekking, trapt op de rem. Ik spring uit de wagen, werp me plat op mijn buik en kruip naar voren. Ineens zie ik een van de kerels naast me liggen, een boordschutter.

‘Wat doe jíj hier?’ vraag ik stomverbaasd.

‘Ze schieten…’

‘Ja, dat weet ik. Ga de toren weer in!

Schiet terug!’ blaf ik. Speurend door mijn 6x42-verrekijker zoek ik het terrein af. Radioberichten komen binnen over mijn linkeroor en intussen klinkt het pop-pop-pop van de Apaches die nu dichterbij boven mij hangen. Links en rechts, een metertje of twee achter me, hoor ik het tikken van de inslagen.

Danger Close Openhartig, zelfkritisch, rauw en dicht op de huid schrijft Marco Kroon over zijn tijd als commandant van een Nederlands Special Forces peloton in Afghanistan.

Het begint.

Marco Kroon, Danger Close, UHB Uitgevers, ISBN 978 90 820 0361 1 (€ 19,95) www.danger-close.nl

Ik zie rookpluimen van RPG’s en geweerschoten echoën tegen de bergwanden. De dracht van onze wapens is te klein om de vijand aan te grijpen. Zodra de Apaches in de diepte vuren, gaan wij met de voertuigen naar voren.

We rijden sprongsgewijs: rijden,

Zoek de gestolen Doolhofsteen,

Pierre de Doolhofdetective! samen met

€ 16,95 Met 15 grote, kleurige doolhoven, goed voor urenlang speurplezier.

Pierre_adv_260x390.indd 1

Deze zomer een Grote Doolhof-wedstrijd

voor lezers van de Boekenkrant. Maak kans

op 1 van de 20 vrolijke linnen Pierre-tassen.

Zo doe je mee: • Teken, knip, of plak je eigen doolhof • Stuur het voor 15 augustus 2015 per post aan Uitgeverij THOTH, Antwoordnummer 603, 1400 WB Bussum • Of stuur een digitale foto aan communicatie@thoth.nl Vergeet niet je naam & adres te vermelden.

Op 25 augustus 2015 maken we de winnaars bekend via www.thoth.nl en www.boekenkrant.com.

24-06-15 10:38

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 25

reizen De Boekenkrant-redactie gaat op vakantie. We lezen een reisgids. In hoeverre worden we overgehaald om naar de betreffende bestemming af te reizen? zo blauw

Maak kennis met de Côte d’Azur

Vakantiedomper?

De verhalen van Langenberg stralen een mediterrane rust uit, maar soms zou je willen dat de journaliste iets meer uit haar anekdotes had gehaald. Gewone gebeurtenissen kunnen bijzonder worden als ze op bijzondere wijze beschreven worden, en er zijn weinig momenten waarop dat gebeurt. Langenberg vertelt hoe ze ’s avonds laat vast komt te zitten Door Anouk Abels in een park, maar blijkt uiteindelijk zonder veel poespas Vakantiezin? een doodnormale weg naar buiten te kunnen Als je Puur Côte d’Azur vinden. Ze houdt een openslaat, voel je de mebetoog tegen smartditerrane zonnestralen phones, maar weet de op je gezicht: de reisgids lezer net niet genoeg te staat vol adembenemenprikkelen om de eigen de foto’s van pittoreske telefoon aan de kant te plaatsjes, overweldigenwerpen. Hierdoor leest de landschappen en de Rosanne Langenberg Puur Côte d’Azur regeldiepblauwe zee. Het zijn matig meer als een vakantieblog van prachtige plaatjes, die Rosanne Lanje beste vriendin dan als een inspigenberg bijna allemaal zelf heeft gererend reisboek. De overweldigende schoten. Zelden heeft een reisgids liefde die Langenberg voor deze zo’n persoonlijk tintje: de journakuststreek voelt komt niet helemaal liste laat haar ­foto’s samensmelten met anekdotes over de vele bezoeken over – daar is toch iets meer vuur voor nodig. die ze vanaf haar jeugd tot nu aan de Côte d’Azur gebracht heeft. MonaGaan we? co en Cannes komen voorbij, maar De reisgids van Langeberg weet een de focus ligt op de plekken die weinig mensen kennen – van het snoep- heerlijk zomergevoel op te wekken.

Dat komt door het fantastische fotoen parfumdorp Gourdon tot het namateriaal, maar ook tionale park Mercandoor de herkenbare tour. Er zijn handige vakantieverhalen die tips over afgelegen hosde jonge journaliste tels en bijzondere wanheeft neergepend. deltochten, die LangenHet boek zorgt er misberg op haar duimpje schien niet voor dat je kent. Je vakantie doormeteen smoorverliefd brengen op een overbewordt op de Côte d volkt strand of in een Azur, maar doet je toeristische stad die zeker verlangen naar al zijn originele chareen eerste kennismame verloren heeft? Niet king. On y va, zullen doen: Langenberg laat Rosanne Langenberg, Puur we maar zeggen! zien dat de Côte d’Azur Côte d’Azur, Uitgeverij Edizoveel meer te bieden cola, ISBN 978 94 921 9924 9 heeft. (€ 19,95)

Deze maand: Puur Côte d’Azur, een ode van journaliste Rosanne Langenberg (1990) aan de ‘azuurblauwe kusten, charmante dorpen en schitterende bergmassieven’ die je in Zuid-Frankrijk aantreft.

Menton

india

Spoorloos in boekvorm Als vijfjarige verdwalen in India, overleven in één van de gevaarlijkste steden daar, geadopteerd worden en naar Australië verhuizen, verlangens naar je echte familie krijgen, op zoek gaan naar hun woonplaats via Google Earth en vervolgens je moeder na vijfentwintig jaar weer zien; het overkwam Saroo Brierley.

Saroo Brierley, Mijn lange weg naar huis, Uitgeverij Boekerij, ISBN 978 90 225 7450 8 (€ 19,99)

Door Tanja Wilming

In Mijn lange weg naar huis beschrijft deze Australische Indiër zijn leven vanaf het moment dat hij met zijn broer Guddu meegaat naar Berumpur en daar verdwaalt, tot het moment dat hij met zijn Indiase familie herenigd is. Het is bijna onvoorspelbaar dat iemand zijn familie weet terug te vinden via Google Earth, met als enige houvast dat je nog ongeveer weet hoe het station en bijliggende watertoren in je geboorteplaats eruitzagen. Er kan gesproken worden van een wonderbaarlijk verhaal, maar daarmee heb je niet ook gelijk een wonderbaarlijk boek.

Wanneer Saroo door Derk Bolt in Spoorloos met zijn familie zou wor-

den samengebracht, zou in menig Nederlandse huiskamer gesnotterd worden, maar zoals de schrijver zijn verhaal in dit boek heeft beschreven, mist het emotie. Tot ver over de helft van het boek leef je als lezer toe naar het moment dat moeder en zoon weer samen zullen zijn. Vlak voor dat gebeurt, beschrijft Saroo dat vanaf toen alles in een stroomversnelling raakte en zo voelt de beschrijving van de ontmoeting ook.

Saroo en zijn moeder zien elkaar en zijn sprakeloos. Nog geen twee alinea’s later zitten beiden alweer in de woonkamer met belangstellende buren om zich heen.

Desalniettemin is het leven van deze man absoluut een boek waard.

Het is bijna ongeloofwaardig dat iemand zoveel doorzettingsvermogen heeft dat hij vijf jaar lang dagelijks naar zijn familie blijft zoeken via een digitale wereldkaart.

Daarnaast is het prachtig om te zien dat Saroos familie in India vol liefde spreekt over de familie in Australië die hem geadopteerd heeft. Inmiddels is het meer dan vier jaar geleden dat Saroo het weerzien met zijn moeder had. Voor de lezer heel iets anders dus dan een ontmoeting rechtstreeks op televisie bij de KRO zien. Misschien dat het boek daardoor enigszins voelt als mosterd na de maaltijd.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 26

non-fictie pas verschenen

VOETBAL

Lekker boekie man

Enkele reis Indonesië Via een Indonesische kennis ontmoet Hilde Janssen eind 2010 in Jakarta de vijfentachtigjarige Dolly. Als ze haar een foto uit 1947 laat zien van twee Nederlandse meisjes die uit een trein hangen, herkent Dolly de vrouwen meteen: het zijn de zusHilde Janssen, Enkele reis jes Kobus. Begin twintig Indonesië, Uitgeverij Nieuw waren ze, toen ze in Amsterdam, ISBN 978 90 468 1946 vanuit Rotterdam 1579 3 (€ 19,95) samen met hun Indonesische echtgenoten naar hun nieuwe vaderland voeren. Ze zijn er altijd blijven wonen, vier Amsterdamse vrouwen met hun uitdijende Indonesische familie. Enkele reis Indonesië vertelt hun verhaal.

Mijn beloofde land Journalist Ari Shavit dringt door tot in de kern van de staat Israël. In plaats van het bekende verhaal – van de oorlogen, de bestanden en de bekende politieke kopstukken – vertelt Shavit het verhaal van de leiders van de volksopstanden, van de boeren, de immiAri Shavit, Mijn beloofde land, granten, de kolonisten Uitgeverij Het Spectrum, ISBN en van de Arabieren: 978 90 003 4654 7 (€ 17,50) kortom, de mensen die het (morele) fundament vormen van het land Israël.

Waarom ik lees Moet je elk boek uitlezen? Heeft je familie invloed op wat je leest?

Waarom houd je niet van dezelfde boeken als je vrienden? Wat gebeurt er in je hersens als je een goed boek leest? In Waarom ik lees beantwoordt schrijver, vertaler en criticus Tim Parks deze en nog vele andere existentiële vragen voor zowel veellezers als niet-lezers.

Door Bas van den Boogaart Kortom, ik mag zo nu en dan graag een boek lezen, maar wel in mijn eigen tempo. Het nadeel van een dergelijke leesstijl is dat je continu anderen ervan moet overtuigen dat je wel echt zit te genieten van wat je leest.

Een dergelijke verantwoording zal niet nodig zijn wanneer ik in het bijzijn van de een of andere boekenfanaat Topshow opensla. Het boek omtrent voetbaltalkshow Voetbal International leest net zo lekker weg als het programma kijkt. Men zou zelfs kunnen spreken van een pageturner die zijn weerga niet kent, maar dat heeft dan ook te maken met de lettergrootte en de regelafstand. Wel weinig plaatjes trouwens.

Los daarvan? Lekker boekie man.

Niks mis mee. Aldus de ene tafelheer. Een demagogisch werkje van een volksmenner. Prutswerk eersteklas van die pedante blaag Van Egmond. Aldus de ander.

De waarheid zal, zoals zo vaak bij de mannen van VI aan tafel, ergens in het midden liggen. Topshow is inderdaad een vlot geschreven werk, dat in tegenstelling tot voorganger Kieft gelukkig niet de uitdrukkelijke pretentie heeft van enige literaire waarde te zijn. Van Egmond en Hillenius houden het simpel en herkenbaar.

Boskamp: ‘Ha, Witte!’

De Mos: ‘Witte, hoe is het?’

Boskamp: ‘Ja goed hè, Witte. Goed.’

De Mos: ‘Mooi zo, Witte.

Je ziet er goed uit.’

Boskamp: ‘Ach, kus toch m’n kloten, Witte.’

Voeg zelf de stemmen van de heren analytici toe en je hoort het ze zeggen. Waarmee ook meteen wel weer de zwakte van het boek benoemd is. Voor wie regelmatig inschakelt

op RTL7 hebben Van Egmond en Hillenius weinig nieuws en is heel het boek grotendeels vrij voorspelbaar.

Tot ergens op twee derde, wanneer de hele soap van de zomer van 2014 aan bod komt. Dan blijkt dat destijds op de roddelpagina’s van De Telegraaf en het AD maar het topje van de ijsberg zichtbaar is geworden.

Interessant om te lezen hoe drie mensen die elkaar expliciet nooit gemogen hebben, maar altijd prat gingen op het feit dat ze toch zo goed konden samenwerken, dat uiteindelijk onder geen beding meer leken te kunnen. Het wordt tegelijkertijd droog en sappig weergegeven door de auteurs.

Leuk voor zowel voetbal- als Privé-liefhebbers. En wie nog nooit van de hele affaire gehoord had, moet ’t Michel van Egmond & Jan Hilzéker lezen. lenius, Topshow, Uitgeverij Voetbal International, ISBN 978 90 679 7098 3 (€19,95)

passie

Filosofie en vechtkunst

Tim Parks, Waarom ik lees, vertaling: C.M.L. Kisling, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 3935 7 (€ 17,99)

In de ban van de ring van Kerry Howley volgt twee vechters uit de wereld van de mixed martial arts. Het boek lijkt in eerste instantie een verslag te zijn van ware gebeurtenissen, maar halverwege het verhaal begin je daar toch aan te twijfelen.

Is het wel allemaal echt gebeurd?

Door Nina Visser

Zelfs Christus aan het kruis had het beter dan ik thuis Driekwart eeuw reeds voert Hans Dorrestijn een strijd op leven en dood tegen zijn demonen. Maar een Dorrestijn laat zich niet zomaar kisten. In dit boek bundelt Dorrestijn zijn beste stukken over zijn leven en zijn lijden.

Zijn 75-jarige ervaring staat garant voor een boek vol wijsheid, zelfspot en mededogen.

Na de zomervakantie fotografeert mijn vriendin altijd ietwat protserig de stapel boeken die ze heeft gelezen.

Om daar iets tegenover te stellen doe ik dat ook, maar ik zet mijn boeken dan altijd rechtop op elkaar. Als ik twee atlassen gelezen heb, win ik net.

Hans Dorrestijn, Zelfs Chris­ tus aan het kruis had het beter dan ik thuis, Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, ISBN 978 90 388 0057 8 (€ 20,00)

Voor iedereen die nu denkt: bah, dit klinkt als een gewelddadig boek… Wacht even!

Het boek richt zich namelijk niet zozeer op het vechten, als wel op de toewijding voor de sport en de dagelijkse beslommeringen van de wereld waarin de vechters zich begeven. Je volgt de twee mannen door de ogen van Kit, een filosofiestudente die gefascineerd is door de mixed martial arts. Anders dan de buitenwereld ziet zij de gevechten niet als een barbaarse gewoonte, maar voelt ze zich aangetrokken door de compromisloos-

heid van de ring. gebeurtenissen beschrijven? Maar In een droge, documentaire-achtige op een gegeven moment begint stijl beschrijft Kit de levens van de het te dagen: Kit bestaat helemaal twee vechters: Sean is een doorgeniet. Howley heeft haar verzonwinterde strijder die elk gevecht nen, maar ze voert haar op alsof aanneemt, zelfs als hij onmogelijk ze echt bestaat en laat haar ware kan winnen, en Erik is een jonge gebeurtenissen uit de levens van hond met grote dromen en labiele bestaande vechters beschrijven. Dit stemmingswisselingen (dat krijg je experiment is in mijn ogen niet zo van al die klappen tegen je hoofd). geslaagd. Kit heeft nul toegevoegde Het boek geeft een interessante kijk waarde, want door de afstandeop de gewoontes binnen de sport. Zo lijke vertelstijl voel je geen enkele hongeren de mannen zichzelf in de binding met haar. Eigenlijk is ze dagen voorafgaand aan een gevecht op haar best wanneer ze de rol van compleet uit, zodat ze niet te zwaar onzichtbare verteller aanneemt zijn tijdens het grote weegmoment. en beschrijft hoe het met Sean Maar om te vechten en Erik gaat. Deze moet je kracht hebben, twee vechters komen dus zodra ze van de namelijk wél tot leven weegschaal afstappen ondanks, of misstouwen ze zich vol met schien wel dankzij, de chocolademuffins, maisdocumentaire-achtige brood en meterslange verteltrant. bagels om weer aan te In de ban van de ring is sterken. als literair experiment Op het eerste gezicht dus niet helemaal lijkt dit een waargegelukt, maar het boek beurd verslag van twee wordt uiteindelijk vechterslevens in de gered door de passie mixed martial artsvan twee vechtende scene. Waarom zou Kit mannen. Wie had dat Kerry Howley, In de ban van anders in zo’n droge gedacht. de ring, vertaling: Tom Mes, stijl observeren, of soms Uitgeverij Lebowski, ISBN 978 van die nietszeggende 90 488 2644 5 (€ 19,99)

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 27

non-fictie rendement

Menselijke waarde in bedrijf Oh NÉÉ, ik ben een FTE! laat zien dat resultaatgerichtheid en rendementsdenken organisaties hebben uitgehold. David Hulsenboom schreef het boek samen met Siebe Huizinga, voormalig hoofdredacteur van de Boekenkrant. We spraken met Huizinga over de belangrijkste asset van elke organisatie: de mens.

Siebe Huizinga uit in Oh NÉÉ, ik ben een FTE!: Waarom mensen waardevol zijn en resultaat niet en hoe je deze waarde succesvol in praktijk brengt.

‘In dit boek leggen we uit hoe de waardetheorie van David Hulsenboom juist nu door de praktijk zo urgent en essentieel blijkt,’ aldus Huizinga.

Oh NÉÉ, ik ben een FTE! laat je op een andere manier kijken naar het begrip waarde. Want de manier waarop je kijkt, beïnvloedt de wijze waarop je iets – of iemand – ziet.

En daarmee hoe je handelt en een bedrijf leidt. Huizinga noemt een Door Anouk Abels voorbeeld. ‘Onlangs was er op Nieuwsuur een item over een ziekenZo’n vijftien jaar is huis dat dure kankermedicijnen verDavid Hulsenboom bood. De mensgerichte actief als beroepsethiek van de trainer arts was – en is waaren coach schijnlijk nog steeds – in het in conflict met de resulbedrijfstaatgerichtheid van leven. Zijn overtuiging: de ziekenhuisdirectie. de mens is de bron van Er wordt in deze situéchte waarde, want atie eerst naar cijfers zijn productiviteit en gekeken, en daarna pas creativiteit zorgen voor naar mensen. Zo wordt groei en resultaat. Dat in veel grote organisagaat fout wanneer je ties ook door het hoger als organisatie medemanagement naar het werkers vooral ziet als personeel gekeken.’ fulltime-equivalents, Volgens Huizinga is dat rekeneenheden, en hun David Hulsenboom en Siebe logisch. ‘De afgelopen inhoudelijke waarde Huizinga, Oh NÉÉ, ik ben een crisisjaren is noodgenegeert. Deze visie FTE!, Uitgeverij Kompas, ISBN dwongen steeds meer werkte hij samen met 978 94 921 0702 2 (€ 23,95)

David Hulsenboom gestuurd op cijfers en resultaat. Het belang van de CFO nam toe: boekhouders werden bazen.’

Hulsenboom vindt het nu echter de hoogste tijd om opnieuw de échte waarde binnen organisaties te erkennen: de mens dus. Voor een beter begrip van echte waarde heeft hij zelfs een formule opgesteld, een nieuwe waardetheorie, die hij in zijn boek verklaart. Huizinga legt uit dat niet alleen managers, maar juist ook medewerkers zelf iets aan

Hulsenbooms visie en boodschap hebben. ‘Op grond van cijfers zijn nu al jarenlang mensen wegbezuinigd, en degenen die achterblijven werken in een cultuur van miskenning, onzekerheid en soms zelfs vrees.

Motivatie ontbreekt, productiviteit daalt en mensen worden, jawel, wegbezuinigd. Hoe kom je uit deze neerwaartse spiraal? David geeft antwoord op die vraag. En hij geeft het vertrouwen dat het anders kan.

Dat het anders moet!’

indonesië

Het grote stilzwijgen ‘Uitgesneden, verdrongen, verdwenen’, zo omschrijft J.J.P de Jong in De terugtocht de scheiding tussen Nederland en Indonesië in de jaren veertig van de vorige eeuw.

Door Floortje van Gameren

J.J.P. de Jong, De terugtocht – Nederland en de dekolonisatie van Indonesië, Uitgeverij Boom, ISBN 978 90 895 3466 8 (€ 24,50)

Pas diep in de jaren zestig, dik tien jaar nadat Sukarno en Mohammed Hatta halsoverkop met de woorden ‘atas nama bangsa’ (namens het Indonesische volk) de onafhankelijkheid van Indonesië uitriepen, werd het stilzwijgen over het verleden van beide landen enigszins verbroken. Mondjesmaat werden archieven openbaar gemaakt.

Ook deden steeds meer veteranen, die waren ingezet in de woelige peri-

ode net na de Tweede Wereldoorlog, hun verhaal. De lucht lijkt inmiddels geklaard, maar nog steeds heerst er een doofpotmentaliteit rondom de onafhankelijkheid van Indonesië. En daar moet nu maar eens een einde aankomen, legt De Jong uit in zijn voorwoord.

Hoe komt het dat we gezwegen hebben over het onafhankelijkheidsproces van Indonesië, en daarbovenop: hoe hebben Indonesië en Nederland zich zo van elkaar kunnen vervreemden? Deze vragen staan centraal in De Jongs De terugtocht. De historicus publiceerde eerder deelstudies over de begin- en slotjaren van de dekolonisatie, maar in dit nieuwe boek gaat hij veel dieper in op de scheiding van de twee landen. In rap tempo maakt de wetenschapper je deelgenoot van de geschiedenis en daarbij schuwt hij een feitenstroom niet. Sterker

nog: in vrijwel elke zin komen jaartallen en belangrijke gebeurtenissen voor, wat het boek een no-nonsense vertelling maakt over de Nederlandse koloniale geschiedenis. Uit deze feitenstroom blijkt ook dat de historicus tegen heilige huisjes aanschopt. Zo stelt hij op fascinerende wijze de brede overtuiging van een koppig Nederland, die haar kolonie niet wilde afstaan, ter discussie. Volgens De Jong was er veel meer aan de hand.

Wat De terugtocht verder zo bijzonder maakt, is dat het een nieuwe kijk biedt op het verleden en probeert op te helderen wat er precies gebeurde in het tijdsbestek 1945-1950. In deze jaren vonden de onafhankelijkheidsdebatten plaats en heerste de Bersiap-periode, de tijd na de capitulatie van Japan in augustus 1945 waarin Nederland haar gezag verloren had

in Indonesië. Voornamelijk beschrijft De Jong de pijnpunten van die jaren, maar vooral ook wat er in de loop van de geschiedenis in de vergetelheid is geraakt. Kortom, De terugtocht is een boek dat zowel iedere Nederlander als Indonesiër zou moeten lezen om de eigen geschiedenis beter te leren kennen.

Hoewel De Jong zich voornamelijk richt op Indonesië, is De terugtocht ook een boek over hoe geschiedschrijving eigenlijk in zijn werk hoort te gaan. Gebeurtenissen uit het verleden kun je niet onderverdelen in zwart en wit of in goed en slecht. Maar bovenal moeten ze niet in de doofpot gestopt worden. Want, zoals George Santayana zei: ‘Those who cannot remember the past are condemned to repeat it.’

Zomer leestip!

Het ongelooflijke en meeslepende verhaal van een vulkaanuitbarsting die de loop van de geschiedenis ingrijpend veranderde.

‘Verborgen geschiedenis — opgedist met een fijn huivergehalte.’

Frank Westerman ‘Geologische thriller en pageturner, geschreven met vakmanschap en bijzonder fraai uitgegeven.’

De Standaard ‘Geïntrigeerd door natuurgeweld ontrukte onderzoeksjournalist Philip Dröge de uitbarsting van Tambora aan de vergetelheid.’

Trouw

€ 19,99

‘Philip Dröge weet aan de hand van bronnen allerlei directe en indirecte gevolgen van de uitbarsting op een zeer aanstekelijke manier te vertellen’.

Boekblad

Verkrijgbaar bij uw (online) boekhandel | www.unieboekspectrum.nl 0342 Advertentie Tambora 260x390mm 2.indd 1

01-07-15 09:11

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 29

koken spelen met vuur

Barbecueën in alle seizoenen

kookboek van de maand

Binnenkort verschijnt alweer de vierde druk van het in 2013 uitgekomen Smart BBQ van Julius Jaspers. Een mooie aanleiding voor een gesprek over barbecueën, koken en boeken.

Door Tike de Boer Jaspers is een druk man. We treffen elkaar op het terrein van Taste of Amsterdam in het Amstelpark, waar hij bezig is met het opbouwen van de Barbecue Challenge. Na ons gesprek vertrekt hij naar Zandvoort om een barbecue te organiseren voor een Bikkel-bijeenkomst van de Bart de Graaff Foundation, waar Jaspers ambassadeur voor is.

Smart cooking Smart BBQ is nummer acht in de door Jaspers geschreven Smart cooking-serie, een reeks kookboeken waarin het draait om koken voor gasten, zonder de hele avond in de keuken te staan. Recepten dus die na de juiste voorbereiding in korte tijd (vijf minuten) te maken zijn.

Het eerste deel verscheen in 2003 en werd direct met de Gouden Garde bekroond; daarna volgden er nog zes smart-kookboeken, waaronder een deel voor de Magimix en een deel voor studenten. Nummer zeven in de reeks Smart cooking compleet is een verzameling van eerdere recepten die door Jaspers aan de moderne tijd (lees: minder boter, room e.d.) zijn aangepast. Ten slotte is er nu dan Smart BBQ, waarin de vijf minuten aan voorbereidingstijd plaats maken voor lekker met je gasten rond een vuurtje zitten.

­ ardbeienloaf A met vlier­ bloesemsiroop

Geert Snoeijer

wel,’ vertelt hij. ‘Toen ik later met de barbecue aan de slag ging, viel dat tegen. Ik kon er niet mee overweg.’

Na wat proberen zonder al te veel resultaat belde hij de importeur: ‘Kom het ding maar weer ophalen – het wordt niks met mij en het groene ei.’ De importeur beloofde vervolgens Jeroen Hazebroek eens langs te sturen om les te geven.

Hazebroek, die zichzelf omschrijft als chef-kok en afwasser bij het mobiele barbecue-cateringbedrijf Het Kookvuur, heeft vele jaren barbecue-ervaring. Jaspers: ‘Zo’n barbecue-expert alleen voor mijzelf laten komen leek me zonde, dus heb ik er ‘Het wordt niks met mij een paar van mijn kookvrienden bij en het groene ei’ gevraagd. Die lessen bleken een sucJaspers is een echte autodidact. ces: een BBQ-bende was geboren.’

Vanaf zijn eerste cateringklussen als Er werd hartstochtelijk gebarbescholier heeft zijn werk altijd in het cued, en na enige tijd werd er met teken van eten gestaan. Of hij nu BBQ-team ‘De zwarte hand’ ook werkt als cateraar, eigenaar van een meegedaan aan wedstrijden. Eind kookspullenwinkel, restaurateur, 2013 opende Jaspers zelfs een barkookboekenschrijver of tv-kok en becuerestaurant: Julius Bar & Grill. jurylid; het komt allemaal voort uit Daarnaast organiseert hij nu alweer dezelfde passie voor eten en koken. voor het derde jaar de Amsterdam Op de vraag waarom hij een boek Barbecue Challenge, over barbecueën heeft die plaatsvindt tijdens geschreven, vertelt JasTaste of Amsterdam. Bij pers dat het eigenlijk deze wedstrijd krijgen allemaal begon met de deelnemers een een Big Green Egg: een zogenaamde blackbox: keramische barbecue een gesloten doos met met deksel. De imporingrediënten. Hiermee teur bracht er een bij moeten ze binnen hem langs om eens een uur een vlees- en uit te proberen. Voor visgerecht op de Big de gebruiksinstructies Green Egg zien klaar te had hij op dat moment maken, inclusief groengeen aandacht. ‘Ik was Julius Jaspers, Smart BBQ, tegarnituur. Een echte druk met andere din­Uitgeverij Carrera, ISBN 978 ­challenge, dus. gen en dacht: dat komt 90 488 1731 3 (€ 27,50)

Julius Jaspers Dat er een boek met barbecuerecepten moest komen, leek dan ook een uitgemaakte zaak. Dit boek is, net als de andere Smart cooking-boeken, een echt werkboek geworden. In een inleiding worden de verschillende soorten barbecues en brandstoffen doorgenomen. Ook is er veel aandacht voor verschillende grillen barbecuetechnieken. De beschreven gerechten zijn geen culinaire hoogstandjes, maar recepten met duidelijke uitleg, die voor een thuiskok goed te doen zijn. Waar bij barbecueën toch vaak de aandacht vooral op het vlees is gericht, zijn in het boek van Jaspers evenveel recepten voor groente, vlees en vis te vinden. Dat is een verademing.

Jaspers: ‘Zes verschillende pulled pork-recepten, of zoveel manieren om spareribs klaar te maken, dat vind ik niet zo boeiend.’ Aandacht voor de recepten met groente en vis is voor hem minstens zo belangrijk.

Wat is er eigenlijk zo leuk aan barbecueën?

‘Het is een oergevoel,’ zegt Jaspers, ‘lekker fikkie stoken. Bovendien hoeft het ook allemaal niet zo precies en netjes, dat is er ook leuk aan. En, in tegenstelling tot wat meestal gedacht wordt, is het geen exclusieve zomerbezigheid. Ik ben dan ook een groot pleitbezorger van barbecueën in alle seizoenen. Ook in de sneeuw.’

Aan het eind van het gesprek laat Jaspers mij een foto van zijn laatste aanwinst zien: een rijdend barbecuerestaurant. Het is duidelijk: Jaspers is nog lang niet uitgekookt.

150 g roomboter, gesmolten 225 g suiker 2 middelgrote eieren 135 g dikke Griekse yoghurt rasp van een limoen 1 grote vanillepeul of twee kleintjes, merg uitgeschraapt 225 g zelfrijzend bakmeel 125 g aardbeien en 150 g aardbeien om bij de loaf te serveren olie om in te vetten bereidingstijd 10 minuten

Kirsten Eckhart, WillemJan Hendriks, Vier seizoenen koken met Gartine, ­Kosmos Uitgevers, ISBN 978 90 215 5838 7 ( € 29,99)

baktijd 60 à 70 minuten benodigdheden cakevorm van 24 cm, bakpapier wijn Verwarm de oven voor op 160° C. Vet de cakevorm in en bekleed de bodem en de zijkanten met bakpapier.

Doe de boter, suiker, eieren, yoghurt, limoenrasp en het vanillemerg in een kom en meng goed door elkaar met een garde.

Zeef er het zelfrijzend bakmeel boven en spatel het door het beslag.

Spatel voorzichtig de 125 g aardbeien door het beslag.

Schep het beslag in de beklede cakevorm.

Maak de bovenkant van het beslag een beetje glad met een warme lepel.

Bak de cake 60 à 70 minuten in het midden van de oven.

Haal de loaf uit de oven en laat ongeveer 15 minuten afkoelen op een rooster en haal hem dan uit de vorm.

Laat vervolgens helemaal afkoelen op het rooster.

Serveer met de extra aardbeien en eventueel de vlierbloesemsiroop.

Vier seizoenen koken met Gartine is Kookboek van de Maand, een initiatief van Kookboek van het Jaar-organisator Fusina Verloop en culinair journalist Ronald de Nijs. www.kookboekvdmaand.nl

6 juni - 27 september 2015

DICK MATENA getekend leven

museum meermanno prinsessegracht 30 2514 Ap den Haag www.meermanno.nl

MEI 2015 – PAGINA 2

BK KOKEN

KOKEN MET BOEKEN

MARCO KROON: DANGER CLOSE Voor de liefhebbers van Andy McNab Marco Kroon en zijn goedgetrainde Special Forces dringen diep door in Taliban-gebied, Afghanistan. Na dagen vol hinderlagen en man-tot-mangevechten blijkt het groepje Nederlandse commando’s in de nacht omringd door honderden vijandige strijders. En die ruiken bloed! Maar één uitweg is mogelijk: ‘Request danger close mission’ UHB uitgevers, ISBN 978 90 820 0361 1, € 19,95 Kijk voor meer informatie op www.danger-close.nl

‘Een groots, boeiend verhaal.’ – The New York Times

ALICE HOFFMAN www.uitgeverijorlando.nl

BK KoKen

TRENDWATCH

VERZAMELAARS

Trends en mode in het koken

De kookboeken van Tonny Eyk

Componist, pianist, orkestleider en kook- en reisboekenschrijver Tonny Eyk bezit een unieke verzameling kookboeken. De collectie bestaat uit zo’n 1800 exemplaren, verspreid over zijn huizen in Nederland en Frankrijk.

Door Fusina Verloop

Ook kookboeken zijn onderhevig aan de mode. Wat zijn de trends op het gebied van koken en voedsel? En wat kunnen we de komende periode verwachten?

D

mei 2015 – pagina 11

culInaIre romans

eetpatronen volgen we heus niet alleen vanwege medische redenen. Vaak kiezen we vrijwillig voor een bepaald dieet; omdat we er gezonder van worden, of omdat we het gewoon lekkerder vinden. De kookboekenmarkt speelt hier handig op in met recepten die lekker zijn – ook als je een dieet volgt.

Zijn kliekjes en prakjes iets uit grootmoeders tijd? Welnee!

Duurzaam is in! We worden ons

ook lekker om te

BKKoken

e kookboekverzameling van Tonny Eyk omvat boeken uit alle delen van roman MEI 2015, NO. 1 – DE BESTE BRON VOOR KOOKBOEKENNIEUWS de wereld. Dat is niet verwonderlijk: winter keren ze weer terug naar tijdens zijn muzikale carrière komt hij conhuis. Daar wisselen ze onderling stant in aanraking met lekker eten en diverse ijsrecepten uit. culinaire gewoontes in binnen- en buitenZo gaat het vele generaties door. carrière begon voor hem op zevenDie land.

Ook van de oudste zoon van jarige leeftijd in 1947, toen hij samen met zijn huidige generatie, Guiseppe de TalaLes accordeonduo het mini, wordt verwacht tweelingzus Jeanette dat hij Als kind vroeg ik me het familiebedrijf in Deux Jeateux vormde. Het duo werd al snel waarde altijd meer Rotterdam steeds hechten We af waar de meneer van van zijn vader zal overnemen een bekende act in het naoorlogse variétécirhet aan goede ingrediënten, die we .

FUSINA VERLOOP Maar op het terras van cuit en ook in het buivan het eten dat ijs in de winter zou bewuster BKzijn. steeds KoKen (super) de ijssauit alleen meer Nu niet lon Talamini zit de directeur tenland ontstond er we weggooien en daarom ver- weet ik het antwoord. De van markt halen. Een beetje chefkok het World Poetry Festival nieuwe tot belangstelling. ijsmakers kliekjes we werken vertelt regelhet verhaal MEI verbouwt zijn eigen groenten, – PAGINA matig 2015een ijsje te18 Tonny weet nog goed eten. Zo komt gerechten. Dat is ook nog eens van de familie Talamini, kruiden en fruit en menig hobGuiseppe in aanraking hoe het publiek tijafkomstig uit een klein goed voor de portemonnee. met poëBK KOKEN bykok volgt dat voorbeeld. En dus zie. Dit opent een andere dens een optreden Wie geen oma meer heeft, kan dorpje in de bergen wereld verschijnen er ook steeds meer van voor hem.

Hij besluit in het legendarische te gaan stutegenwoordig ook kliekjeskook- Noord-Italië. (kook)boeken over eten uit eigen deren en niet voor het Heck’s lunchroom op ijs te kieboeken of www.kliekipedia.nl Door Yulma moestuin.

Tonny Eyk van vormgev Rijn ingzen. Zijn familie begrijpt dit niet het Rembrandtplein raadplegen. en veroordeelt hem Verrukkelijk! ls overgrootvader tot een leven tomatensoep uit tinnen kommetjes at. Daar Sinds Heel Holland Bakt zijn we als buitenstaander.

Guiseppe Talamini eind had men in het naoorlogse Nederland zijn massaal de keuken ingedoken Zijn jongere broer Luca Billie Breslin reist naar 19de eeuw als jongeman zet de ijsNew York om daar spaargeld voor over. In Luik kreeg Tonny iets om taart na taart te bakken. En traditie voort en neemt bij het iconische food voor het eerst hoort mei 2015 – pagina 20 magazine Delicious! daarmee geserveerd waarvan hij, met de hongerwinter over ijs dat daar blijft het niet bij: we hebben te de plaats van zijn broer gaan werken. Ze vindt je kunt eten, wil hij in. Als al snel haar plek tussen niets liever nog in gedachten, dacht dat het bloembollen de smaak van het zelf maken te Luca trouwt met de de kleurrijke collega’s dan dit zelf proeven. mooie Sopvan het tijdschrift en Van een Ita waren. Het bleek om artisjokken te gaan. pakken. Na het bakken is de overItahia, het meisje waar is overdonderd door liaanse ijsmaker koopt de de geweldige culinaire broers jam, De als van naam hij maken Tonny trouwde met ballerina Liesbeth Vaseen Loopvis stap naar het zelf kinddoet scene in downtown New beiden vermachine waarmee je een oogje op hadden, York. door als moeden binder, met wie hij spaarde om lekker vaak als- dat we chutney en sauzen snel gemaakt. lijkt Maar dan wordt Delicious! hette niet erop dat de jongste maar te draaien zelf Aanbroer plotseling opgesterrenrestaurants. ijs kunt hebben maken uit eten te gaan in De kookboeken die op dit gebied demet heven. Billie kan nog beste keuze maken én krijgt hij het een Suikervrij, glutenvrij, minder heeft gemaakt. alleeven aanblijven in het receptkookboek vankelijk dineerden ze samen, maar later dat Ernest van de daagse verschijnen, kunnen je daar vertelt hoe lege kantoor om de voorbeeltalloze zijn er Kwast enuitgeve zout: vertelt teleurgeste je met r. de eieren lde lezers te en room familieverh namen ze de kinderen gewoon mee.

De bijzondere woord te staan. Tot ongetwijfeld bij helpen. dit lekkers kunt berei alen van de oude ijsuitgaven van haar verbazing levert bereieen zijn een mengelmengel den van diëten. Die speciale Tonny recepten Als het gaat om kookboeken isDe deze eenzame klus een den. Met behulp vandit bedrijf bevestigen deze makers met veel bijzondere ontdek- Ko Sliggers, Koken tussen doetverschillende euromoes van plaatjeskijker. Koken uit kookboeken king op. In een afgescherm vijf glaasjes kersen vulkanen, Uitgeverij kersen- gedachte. Door Caroline vaart en humor. Op d deel van de Loopom de allemaal met een pese keukens, hij zelden, maar hij vindt het heerlijk vis, ISBN 978 90 817 jam uit de kelder vanvan der Lee een bijna zinne6482 7 bibliotheek vindt (€ 24,95) kijkt hij goed tintje. er zijn voorgerecepten te bestuderen. Daarbij persoonlijk zijn moeder maakt lijke manier neemt ze brieven uit de aanwijzinoverheer et gezicht achter Uitgebijgerechten, overheernaar de details: als er iets in derechten, hij zijn eerste kersen hij je mee bij het Uitge kersenTweede Wereldoordat ziet hij niet klopt,lijke verij Loopvis is Marijebereiden hoofdgerechten smeersels, gen of ingrediënten gaat ijs. Een ijsmaker is van het ijs. log – geschreven koken á la Mimi ij hetonmiddellijk. bij het geeft Sietsma, ovendien bovendien een creatieveEr wordt geroerd, en toetjes. geboren. door de twaalfjalekker, duizendpoot; naast hij een het vooral komt, kooptboek Tonnylicht waar aantal tips over tal van Overalom uitgever is eenkookHij was de eerste gemengd, gepurige Lulu Swan aan je zij die ook De journalist Geuren de eten. en tekstschrijen puur in Europa, maar ook daarbuiten. boek: van de ijsmakers uit reerd en geëxperithema’s rond het koken en de legendarische ver. Sietsma legt uit huis BK KoKenhet en ontspannen is favoriet. Zijn tweede dat Loop-menteerd voor het Franse keuken aan vakantie kleine dorpje bij keuken. chef mei 2015 – pagina James Beard.

19 Mimi vis zich van andere wal- het lichaam ook eennaast Ain,wil uitgeverijen voor niets in de streek de Dolomieten die leven. En ook in het herinneren. staat niet Mimi momenten De brieven van Lulu onderscheidt dankzij hoogvan het eten en het gezelschap. een duurliefhebber van culinaire ieder echte leven, waar8 halla voor de – paginanaar 2015voorjaar ziel voeden terwijl je bezig mei bieden Billie niet iets bereiden voorjede zame aanpak. ‘Al het et vreugdeTonny’s Klasse toch!

Europese drukwerk voorkeur alle uithoeken van bij het gaat over het standjes.BK KoKen bent met leven. Koken is daar alleen een nieuwe blij van wordt gedaan in Nederland. waar iedereen van buuren komt oorhet feit dat Europa trekken om te maken met ruikt, volgen van je eigen Ernest van der Kwast, Dat cuisine heeft vooral van kijk op de geschiedeeen onderdeel van: je kijkt,Texel De het eiland isbirgitt betekent je warm historie je voedt,keuken nauwelijks wateen wordt, het ijsmakers, is. spronkelijk uit Duitsland en heeft in het zomerseizoen met Uitgeverijtot ver- het maken van pure De geenpad, nis, maar geven ook Ruth Reichl, Verrukkelijk!, voelt, proeft en hoort en je zit met , vuilende eenvou Bezigetransport.

Ruitenburg Bij, ISBN 978En en Hongaarse voorouvan van binnen maakt en je eenvouRussische ijs ik keuzes 90 laat te Annette 234 verkopen. dierje en vertaling: met de kracht een gevoel van verIn dealle boeken Jacqueline Smit, genot en blijdschap 8638 1 (€ 18,90) ook nog eens duurvan twee eigen is moedervan dig laat genieten. en dat zonder A.W. Bruna Uitgevers, van familiebanden. gaatvanders. auteurs bondenheid met hetLarisse van der HaardeZij 978 één zaam drukken met een baren samen aan tafel. Het en oma 90 229 6055 4 (€ 18,95) Buijze, Sterren van uren ingewikkeld in de keuken waterloze en twee stiefkinderenhaar schade jonge meisje… offsettechniek voor om gezelligheid met groteLiever Volgens hemel,, Uitgeverij Loop lokaal. een zo laag Loopte staan. Mimi heeft een uniek van vier kleinkinderen. Koken mogelijke impact op vis, ISBN 978 90 817 len op een mooi gedekte tafel, duide 6486 5 is haar het milieu.’ binnen een kookboek geschreven met duideverse ingrediënten metTexel Ossenhaas ieder-je op (€ 29,95) Ook is Loopvis anders als ontmoetingsplek waarkun eenvoudig te dan andere ze vindt dat je daarmaar lijke recepten voor hobby, à la lOren zit. Als van Bk menu kilometer uitgeverijen als het tien een samen op zijn gemak straal gaat om in de keuken hoeft maken gerechten. smaakvol en kookt, voor niet langheerlijk de vormgeving van je volgens Mimi’s Kookboek de boeken. alles vinden snel, ook voor mensen die nog te staan.om Koken con Sietsma: ‘Onze kookboeken Loren, meegenieten Sophia stress zonder je kun hebweinig kookervaring hebben. ben niet de standaard en gezond te eten.

Amore. Genieten van de opmaak Marije Sietsma met een foto Keuken links en een tekst Judith van der Meulen echte Italiaanse J. NAUTA van het J. Nauta Jaar-verkiezing met met recept rechts. We verhalen bevatten. Ten Koken tussen vulkanen. personen: 16 vormgeving bepalen laten de in december. voor 4kokkels Mosselen, tweede is Ingrediënten Ook dat oesterzwammen door de René het belangrijk dat er van Ruitenberg, boek (ca. 250 inhoud.

Annette ossenhaas fijne recepen alikruiken dunne plakjes Elk boek zijn er enkele watwerd onder andere gepreziet er daardoor Daarnaast UITTESTEN ten in staan.’ zen vanwege en Elsje BruijnesteZanderik anders uit.’ ver• 80 g Parmezaanse de bijzondere g in totaal) meer gewaagde producten en kookvormgeving. zout respectievelijk •kok –laag • olijfolie water konden we zelfs ces kaas • 50ijngijtruffel werkt in een recept, waaronder Je aanpak lijkt me erg ontwikkelpro en jour‘Zowel de tekst als de Na een , bioloog Loren, Koken con Sophia Hoe oesters, mosselen, arbeidsboekenschrijver bepaal je welke boeken kokkels en vormgeen bloemen. intensief. Hoeveel boeken zeewieren, insecten je van verscheen ving van dat boek waren vier jaar schrijfster bijnaGenieten vanAmore. culinair wil uitgeven? heel op het strand nalist, kan gerecht rapen. diten eenvoor van Ko Je hebtalikruiken producten Lisette Bossert, Toen alle niet KeuLoopvis Omdat Italiaanse de echteLiever per een was Sliggers, zien jaar lokaal: dunneNa laten uitgeven?

Zij we die daarin het beste ‘Dat gebeurt heel intuïtief. een fotograaf. uurtje ossenonlangs hadden annex zoveel plakjes koken heel gewoon, kleine worden en zijn, van J. Nauta ‘Dit jaar heb ik zeven UitgeUitge ken, Uitgeverij LuitinghIk zichzelf heeft gegeven. op wat voudig verkrijgbaar zijn kan alleen haas nodig: trots publicaga verij Loopvis, ISBN op het balkon de boek mosselen af op je nietAniek gevonden Nederland dat waar we, met op 4 plakjes dat reken Als kok, mij aanspreekt vertaling: 978 90 wildplukSijthof, Strandkrabbetjes ties Niets is zo gezellig als buiten in de tuin of de en over oven. gepland.

SmeltDat boter ook tips gegeven een pan als auteur en als vormgever.

817 6487 2 (€ 9,90) hoofd- ik denk zijninoverigens ook waarvan In twaalf het 90 recept maar voor Mosselen ISBN 978 goed gezelschaprecepten in producten. wijngewicht in vindt, Njiokiktjien, zijn gezamenlijk datzelf Net ookkweken met een en ande- en koopadresjes. niet en bak allemaal hierin zachtjes maaltijd gebruiken. Lekker eten en drinken, de ui ken, alspompoen kookboeken andere uitgaven van van ren het maand 8 (€ 19,90) roomsaus . In mei iedere 245 6750 over basis, interessant het voor Datvolgende brengt je verhalen Loopde ingrediënpersoon. stukken, perals zullen vinden. vis van 60 gram verschijnt samen metToen de kerrie.

Volgens is Koken tussen vulkanen en een leuke sfeer is alles wat nodig is. BKKoken was koken Wat ik met mijn boeken recepten konden noghet koken: en 366een één, het meer dat dusjaar ijdens onze zoektocht nastreef, alleen heel gewoon. betekenthet naarniet recept moet jeVoor nu de de TESTPANEL een kookboek, maar dithelft boekvan alvast in de stemming met een lekker zomeravondmenu ten die je gebruikt. is eenvoor heeft andere, bonusrecept een een creatieve ook dan (inclusief mosselen voorgerecht manier Liekookboeken.Door Yulma van Rijn bijzonder chef-kok Lisette we ook geroosterde groenten pureren eenmet en februari togen we culinaire,hoopten Bossert van een aanculturele en polilokale naar Eind • 350-500 samengesteld met gerechten uit verschillende in dekijken eten. Ik ben nu let jeworden strandkrabbetjes Nietsmosselen het schrikkeljaar) is.gram tal te vangen voor en een hoofdgerecht eenbekende andere helft in stukken tieke geschieden mensen, laten lokaal in onze bagage vermet zoals Thé bijvoorbeeld en Michèle Stokla schelp is van Sicilië.’ moment bezig die op dat de Strandkrabbetjessoep eenvan ingrediënten Tjong om de hoeveelheden allernaar uit het en later Khing, natuurlijk bij deMiep soepDiekmann voegen. Wij tien personen geenvrij testpanel • 50 gram en kookboek: boterofheb beschikzee in de Sterren van de kookboek. je verland Peter op hetVerder kun uit Klosse, hebben de geroosterde recepten geïnterview groen groendanStrandkrabbetjes om een aantal‘Meer een hemel. d over iever lokaal is het eersteaan te• passen.

Texel kookboek’. Is dat 50 gram prei in dunne ringen Hier- In plaats van een medisch je Parmevangen beschreven. hun door aan een touw zijn geraspte) smaakherin baar (niet ten met een stamper wat kruimelde enigszins het testen. boek jouw Texel neringen. te gaan uitgaven verhaal, kookboek Bij elk Nederlandse Slow Food-boek.

• 100 gram fijngehakte watIn zo typeert? zo’ndit je deze boek hoe snel kan en eenstreef knijper gesprek te knopen truffel, zout waarin nodig,uitgelegd bij wordt geplet en zijn kaas ditbijpassende ‘Ik mengsel bijrecepvan zaanse de ui naar worden, gaat boeken eiland van Annette het winterwortel Deze activistische foodbelokaal het is inLiever op twee ten hier echt verwerken je eenauteurs kunt in de over vlees (bv.die geplaatst salami het gerecht gevoegd. ingrediënten Daarna niveaus de bouillonvanvan gerechten olijfolie. Bereid erbij de stukje interessant genieten.’ één van zijn. Ik wil Ruitenburg, weging, opgericht in Italië door • 100 gram knolselderij in blokjes lekkere wordt of een uit vooral mossel) eneen cameen uitgeuitge knijpt. Zodra de nostalgisch en plekke gezonde ca.

20 ter dat minuten een zet of laten mensen koken. haar de keuken uitgangstegen Volgens er af hebberig (als alternatief kun je ook bleekselhet kookboek. krab het vlees grijpt, trekvan wor- punt, maar Carlo Petrini, zet zich het Aan het eind den, omdat met breng en vuurvaste Vorig jaar won je de soep se maaltijd. een hedendaag legdvan pinggasstel jeTexel binnen een straal het boeken zijnjedie je op dehoe industriële productie van voedselderij gebruiken) er Kookboek invalshoek.’ touw omhoog en hebbes! twee vis-, twee je kun Helaas op smaak met zout en peper en bevat bijzonder Bereidingstijd Elke week halve uitzien en interessant eenZe Niveau alles vinden of gewoon heeft als doel • 2 Gemiddeld. takjes in partjesen tijm lokale tien kilometerhadden ingrevaningre de fastfood.

Meer de strandkrabbetjes e informatie De hertenbiefstuk in boter bakstrooi je er deoppeterselie twee groente-, bonenmin. www.loopvis.n over.

30 en vleesminder dan te eten. l hertenbiefstuk peer met cranberrycompote om heerlijk en gezond om de culturele of traditionele • 3 laurierblaadjes zich die dag goed verstopt. We Deze soep ontlokte bij een van de ken, niet te heet, de boter moet of graangerechten passend bij diënten die lamsbout, erbij. aan En dat klopt: heerlijke keuken te behouden en daarmee• 2 foelieblaadjes vonden er uiteindelijk maar twee panelleden de verzuchting dat van Ruitenberg, Annette niet zwart zijn! De biefstuk de tijd van het jaar. Zo eet je bij-op het land hertenbieflamskOfta zilte • Ongeveer 150 gram hertenbief kaas, lamsoormosterd Zanderink en Elsje – nieten ook het oorspronkelijk gebruik • 2 dl witte wijn pompoen in februminuten genoeg om soep van te het de lekkerste pompoensoep beide kanten + 5 tot 6 René fruiten, op met• 2pistache endieren dlvoorbeeld slagroom overvloed snipperen en landstuk per persoon of inaardappelen de zee zijn in Saus De ui Bruijnesteijn, gewassen, maken.

Gelukkig was er ook nog van erop, uit deLiever was die hij ooit had gegeten; een in maart, braden. Peper en zout lokaal, gevers,mee braden. snuifje thijm ari, scheermessen (NB ingrediënten Fontaine Uit regio. hierboven een zijn • 1 Ui vinden. van te appel eiland een goed het alternatief: Geroosterde bouwgebruiken echte aanrader dus. pan halen en in aluminiumfolie in augustus en beschikbaar krul’ Lepard, Dan ‘Zwolse ISBN 978 90 595 6489 3 en dan met rode wijn blusvoor Kitous, Kitous,Dan ca. 2 personen) Tony • 1 Kleine gehakte appel erbij wortel-pompoensoep (een recept Liever Lokaal is gemaakt door laten rusten. (€ 39,95) zijn, kunt verver pureren.

Libanais thijm staafmixer Comptoir Snufje de 1 • uit de maand oktober): sen. Met EindoordEEl De saus opwarmen en het vlees Spoel de mosselen in een bak met werken in • Rode wijn Pakje wildsaus of -fond erbij. De Liever lokaal! is overzichtelijk personen: in stukjes snijden. Het vlees over 4–6alle voor koud water, super zodat Ingrediënten zand eruit • 1 grote of 2 kleine pompoenen, • 1 Pakje wildsaus uit de superhalve sinaasappel persen en erbij ingedeeld: elke maand heeft een gezonde borden verdelen met een beetje of rundergelams-die Schelpen g mager open blijven 500gaat. het vruchtvlees in blokjes markt of wildfond roeren. Daarna wildkruiden en in de lay-out een andere kleur • 150 g saus eroverheen. Het vlees is en lekkere staan, moetui, jegeraspt weggooien.

• 1 kleine hakt • 3 wortelen, wit, geel of oranje, • 0,5 Sinaasappel een halve beker crème fraiche gekregen. Het is mooi vormge vormge• 2 eetgehakt Neem een grote heerlijk op een bedje van zuurgrof pan en smelt pistachenoten, geschraapt en in stukken maaltijd.

• Wildkruiden geven, met veel foto’s en achter erbij roeren. op het laatst nog het achterhiergehakte zachtjesbladpeterselie kool of rode kool.

50 gram boter• in. lepels erbij • 1 flinke tak rozemarijn hertenvlees • Crème fraiche grondinformatie. De recepten vlees van hetTony Kitons en Dan zaadDoeSpaanse de groenten peper,enzonder kruiden erbij 1 rode • een halve theelepel zout Libanais, in Comptoir het kookboek zijn inspirerend • 0,5 Peer per persoon Lepard, roeren. bak ze gemalen aan. Doe de wijn Garnering Verse zachte peer theelepel • 1licht gehakt jes,en • 25 gram boter Uitgeverij Terra Lannoo, en stimuleren je echt om bij het • Cranberrycompote en de• schelpdieren erbij, zetkorihet 1 theelepel gemalen ISBN 978 90 898 9631 5 komijn • 1 liter groente- of kippenbouilkoken groenten en fruit uit het deksel op de pan piment en breng aan (€ 19,99) gemalen • theelepel lon (zelfgemaakt volgens een van ander seizoen te gebruiken. De recepde kook.

Na een paaruit de minuten peper en zwarte de recepten uit het boek, óf een • zout ten zijn niet altijd even precies; beginnen de mosselen bakken te om in te open blokje) molen • olijfolie, kooktijden en hoeveelheden wijgaan.

• kerriepoeder, naar smaak ken soms af. Een beetje kookervaZet het vuur betekent en doe de slagkofta • 1 grote ui, gesnipperd In het Arabischlager ring is dus wel nodig. Mede dankroom erbij. Laat kort Arabische tot• zout en versgemalen peper ‘gehaktbal’, maar in deinkoken zij Liever lokaal hebben wij een dat de schelpen helemaal open• fijngesneden peterselie en/of heerlijke tijd op Texel beleefd. keuken zijn gehaktballen niet staan. Goed roeren zodat zo goed selderij rond. Ze kunnen net het Geniet van dit mooi vormgegealtijd wijn-groentemengsel verdeeld van ‘torpedo’s’, burven boek met ingrediënten zoals model het is over alle mosselen en met- Ze Verwarm de oven voor op 200 ze zijn bedoeld. Laat je inspireren lange worstjes hebben. gers, eenof serveren. Het testpanel at of °C. Rooster de pompoen samen door dit boek. Het voorjaar komt in saus gegaard, dit worden gerechtsoms samen met versgebakken met de wortelen, zeezout en eraan: de tijd om op zoek te gaan de grill of uit de koevan naturel brood en veldsla. rozemarijn een half uurtje in naar vlierbloesem en waterkers. kenpan geserveerd. Het geheim van een perfecte kofta zit hem in de kruiderij. Het vlees is mager en heeft een flinke snuf peper en zout en een stevige dosis kruiden

IJs of poëzie?

A

BK KoKen

MiMi’s KooKboeK

Koken als Mimi Birgitt van Buuren, Mimi’s Kookboek, Uitgeverij Rebuma Beheer, ISBN 978 90 823 0970 6 (€ 19,95) Zie ook www.mimiskookboek.nl met iedere maand nieuwe recepten.

lezen

Bakken voor je leven Als supermarktketen Eaden een bakwedstri jd uitschrijft, stromen de aanmeldingen binnen.

In de finale staan vijf deelnemers die elk hun eigen reden hebben om te bakken. Jenny pro probeert haar lege huis te vullen, Claire wil een beter leven voor haar dochtertje, Mike hoopt zijn dochters te bereiken na de dood van hun moeder, Vicky wil bewijzen dat ze wél een goede moeder is en Karen wil koste wat het kost perfect zijn in alles wat ze doet. Maar net als de originele ‘Mrs. Eaden’ komen de deelnemers erachter dat perfect gebak geen garantie is voor een perfect leven… Bakken mei 2015 – pagina Sarah Vaughan, Bakken 13 voor je leven, vertaling: voor je leven van de Anna Livestro, UitgeveEngelse Sarah Vaugrij De Fontein, ISBN 978 90 han is een culinaire, 325 1487 7 (€ 18,99) feel good-roman.

M

Texel smaakt beter!

Menu voor een mooie zomeravond

lOOpvis

Onalledaagse kookboeken

H

testpanel

Koken met boeken B

T

Het zomeravondmenu, koninklijke kookboeken, L eten in Casa Benali, en nog veel meer.

Geef je op voor de BKKokennieuwsbrief!

De BKKoken-nieuwsbrief geeft actueel nieuws over alles wat met kookboeken te maken heeft. Geef je op via www.boekenkrant.com/ nieuwsbrief

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 31

boekfragment

Oh NÉÉ, ik ben een FTE! Denk je dat de crisis voorbij is? Beursgenoteerde bedrijven en andere organisaties die dwangmatig zijn gericht op cijfers, efficiency en resultaat, hebben zichzelf ondermijnd en uitgehold.

Het rendementsdenken is de mens vergeten. In Oh NÉÉ, ik ben een FTE! brengt David Hulsenboom, samen met co-auteur Siebe Huizinga, de essentie en samenstelling van échte waarde in beeld.

David Hulsenboom en Siebe Huizinga, Oh NÉÉ, ik ben een FTE!, Uitgeverij Kompas, ISBN 978 94 921 0702 2 (€ 23,95) www.uitgeverijkompas.nl

Ilon Specht was een jonge vrouw van drieëntwintig. Begin jaren zeventig van de twintigste eeuw, een feministisch tijdperk, werkte ze als copywriter bij McCann Erickson in New York, een groot marketingreclamebureau. Ze was, zoals een succesvol copywriter behoort te zijn, creatief en eigenzinnig. Mannen domineerden de reclamebranche, ontwikkelden de campagnes en schreven de teksten. Vrouwen hadden hierin een achtergestelde positie. Toen Ilon werd gevraagd om voor een befaamd Frans cosmeticamerk een slogan te bedenken ter verovering van de Amerikaanse, vrouwelijke markt, bedacht ze zich geen seconde.

‘Er bestond een traditioneel beeld

van vrouwen. En ik wilde geen advertentie schrijven over hoe je er voor mannen goed uit kunt zien. Dat is, vond ik, wat mannen zelf altijd deden. Ik dacht, fuck you! Ik ging zitten en schreef het in vijf minuten.

Het was heel persoonlijk. Ik kan je nog de hele commercial citeren, want ik was zó boos terwijl ik het schreef!’

Zodra de advertentie verscheen bleken de laatste vier woorden die Ilon in die paar creatieve minuten had geschreven een voltreffer. De woorden gingen precies over wat ze dacht en voelde – en met haar miljoenen andere vrouwen. Ze gingen namelijk over haarzelf, over wie ze was en het zelfvertrouwen dat ze had. De woorden waren een vorm van erkenning, van acceptatie van haar waarde en van de waarde van andere vrouwen.

Voor mannen hadden de woorden trouwens net zo goed kunnen gelden – als ze in die tijd meer make-up hadden gedragen en achtergesteld waren geweest.

Ben jij het waard? Het is een eenvoudige vraag vol betekenis en elk antwoord – ja, nee, ik weet niet – is veelzeggend. Wat je dan precies waard bent is niet eens de vraag. Dat kan de vraag ook niet zijn, want als waarde iets ontbeert, dan is het wel precisie. Waarde is zowel objectief als subjectief, zowel absoluut als relatief. Waarde is een containerbe-

grip en een millimetermaat, eindeloos en begrensd. Waarde is vooral ook inhoudelijk.

Hoewel waarde multi-interpretabel en heel persoonlijk kan zijn, vormt ze wel altijd een gezamenlijk uitgangspunt voor alles wat we doen, waarderen en kiezen. Al onze gedachten en handelingen zijn een voortdurende waardenstroom en dat wat wij de meeste waarde toekennen krijgt onze prioriteit.

Het is een wetmatigheid: Alles stroomt naar waarde. Nog zo’n wetmatigheid is dat waarde effectief moet zijn, dus met een effect in de praktijk, om als waarde te kunnen gelden. En om effectief te zijn, moet ze door anderen als waarde worden geaccepteerd. Je kunt jezelf bijvoorbeeld waardevol vinden in een bepaalde rol, maar als je de enige bent, wat is die waarde dan waard?

Napoleon had waarde in de ogen van zichzelf en van vele anderen.

Welke waarde heeft de gek die zich Napoleon waant?

In de afgelopen jaren zijn naar mijn idee vooral bij de grotere organisaties het begrip waarde en het begrip van waarde in relatie tot de mens geërodeerd tot op het kale bot van hun betekenis. Mensen lijken te zijn verworden tot FTE’s, fulltimeequivalents. Ze zijn vervallen tot een eenheidsmaat, een rekeneenheid. Ze zijn weinig meer dan de balans tussen wat ze kosten en opleveren.

boekfragment

Nederland – België. Met die buren heb je geen vrienden meer nodig Nederlanders en Belgen verschillen meer van elkaar dan we denken. Paul Wouters onderzoekt de wortels van hun eigenaardigheden in o.a. het recht, de economie en de taal en cultuur.

Paul Wouters, Nederland – België. Met die buren heb je geen vrienden meer nodig, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0685 4 (€ 16,50) www.lemniscaat.nl

Vlaamse kinderen lezen geenszins méér, maar als het gaat om de inhoud, dan lezen ze wel opvallend béter dan hun Nederlandse leeftijdgenoten. Beter in twee opzichten: ze hebben meer leesvaardigheid in huis en kunnen dus ingewikkelder teksten aan, en ze hebben meer gevoel voor kwaliteit. We mogen aannemen dat Vlamingen niet met een leesgen geboren worden – hoe is dit dan te verklaren?

Een eerste stuk van het antwoord heet marketing. In Nederland is de boekenmarkt compleet gecommercialiseerd, ook voor kinderen. De boeken die gepromoot worden en prijzen winnen, zijn de kansrijke kaskrakers. De kinderen mogen uit het hele aanbod stemmen op de populairste items, zodat er een sterke zuigkracht van de middelmaat uitgaat. Het oogmerk van de Stichting cpnb, die de prijzen organiseert, is het bevorderen van boekverkoop.

Dit contrasteert met de Vlaamse aanpak, die de jeugd juist aan het goede boek wil helpen. De Stichting Lezen laat een commissie van vol-

wassenen een voorselectie maken, zodat pulp van meet af aan geweerd wordt. Bovendien kunnen kinderen niet zo maar een stem uitbrengen, want ze worden geacht al de genomineerde boeken gelezen te hebben. Zoiets is natuurlijk heel onNederlands, om van jonge (of wat dat betreft oudere) mensen eerst een inspanning te vragen voordat ze een oordeel mogen geven. Typisch voor een zeer egalitaire cultuur: we leggen de lat zo laag dat het iedereen moet lukken er overheen te komen.

De Vlaamse cultuur is conformistischer en hiërarchischer. Paternalisme is wel een lelijk woord geworden, maar tiert nog welig in de praktijk. Specialisten zeggen wat kinderen zouden moeten lezen; de elite bepaalt het aspiratieniveau. En zo hoort het ook, zou ik zeggen, als het gaat om goede smaak. Het is niet de democratie van de grootste omzet die maatgevend is voor het ware, het schone en het goede.

Er is nog een tweede aanwijsbare oorzaak voor de Nederlandse neergang als het gaat om leesgedrag van kinderen. Weekblad Vrij Nederland (4 oktober 2013) kopt: ‘Pedagogen aan de macht.’ Het gaat om de manier waarop docenten op hun taak in de klas worden voorbereid.

Eén van hen observeert dat driekwart van de lerarenopleiding aan pedagogiek opging en een relatief klein deel aan vakinhoud. De aan-

dacht is in de afgelopen twintig jaren sterk verschoven naar het ‘hoe’ ten koste van het ‘wat’. Men is in Nederland in rap tempo van allerhande vakmensen managers of procesbegeleiders gaan maken.

Inmiddels is de prangende vraag: stel dat we onze kinderen weer naar kwaliteitsliteratuur willen brengen, hebben we daar de passende leerkrachten nog voor?

De opmars van diverse agogen is in Vlaanderen veel minder snel gegaan dan in Nederland. In Vlaanderen is onder druk van deze nieuwe kaste nog niet alle inhoud weggesijpeld.

Men toont hier cultureel meer eigenzinnigheid, doet minder concessies aan de grootste gemene deler en is daardoor meer elitair. Kijk maar naar de programmering van onze theaters en concertzalen.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 32

strips dappere dames

Buitengewone vrouwen doorheen de geschiedenis Maar liefst 24 sterke vrouwen van diverse decennia en uit alle uithoeken van de wereld worden boeiend geportretteerd in Tuff ladies.

Deze educatieve graphic novel van de 24-jarige Duitse illustrator Till Lukat laat je kennismaken met de historische heldendaden van memorabele vrouwen die veelal in de vergetelheid raakten.

Door Wendy Claes

Till Lukat, Tuff ladies, ­Uitgeverij Xtra, ISBN 978 94 907 5976 6 (€ 14,90)

Emancipatie is van alle tijden. Door de eeuwen heen en met dank aan handenvol dappere dames wordt de vrouw heden het sterke geslacht genoemd.

Frida Kahlo en Prinses Diana buiten beschouwing gelaten, is het bewonderenswaardig dat Lukat vanzelfsprekende keuzes als Anne Frank, Marjane Satrapi of Madonna links laat liggen. Zijn voorkeur gaat naar uiteenlopende persoonlijkheden als Miep Gies (zij die Anne Frank onderdak schonk), stoere pirate Ann Boney en terroriste Ulrike Meinhof.

Per vrouw besteedt Lukat een bladzijde aan een kleurrijk portret en een tweede pagina met een zwart-witte stripstrook en korte biografie. Her en der vang je bovendien een cursief woord op: een noemenswaardige term of historische gebeurtenis waarbinnen het personage kadert, die verder in het boek worden toegelicht, telkens onder een vignet.

Samen zijn ze goed voor een leerrijke ervaring, en vormen ze de eerste stap om opmerkelijke rolmodellen te leren kennen.

Er is geen plaats voor (voor)oordelen,

hoewel de acryl-aandoende tekeningen onmogelijk neutraal kunnen genoemd worden. Hoe robuust en eenvoudig ze ook lijken, de krachtige emoties schuilen achter de mimiek en lichaamshoudingen.

Het moet een hele opdracht voor Lukat geweest zijn om de belangrijkste levensfase van iedere vrouw in enkele prenten samen te vatten.

Dat deed hij met verve; niet overal even doordacht, maar meestal rechttoe rechtaan. Soms met een tikkeltje humor, soms diep treffend.

Tuff ladies is een mooi educatief boekje om te geven én te krijgen. Dat je in een uur doorbladert, maar dat je ook bijblijft door de verkregen interesse en aanzet om verder te graven.

Lukat is een veelbelovende illustrator, die hiervoor al beloond werd met de Ligatura Pitching 2014 voor jong talent in Polen.

blues

Een duivels goede gitarist Het leven van blueslegende Robert Johnson inspireerde tot Love in Vain: een indringende strip over armoede, bijgeloof en geweld onder de zwarte bevolking van de ­Verenigde Staten.

dat de legende werd geboren dat hij het had geleerd van de duivel. Het is een van de bekendste verhalen van de popmuziek: Johnson stond op een kruispunt gitaar te spelen, toen hij werd benaderd door een mysterieuze man. Die stemde zijn gitaar en gaf het instrument terug – om hem vervolgens het talent om erop te spelen te geven, in ruil voor zijn ziel.

Door Hans Pols De Fransman Mezzo (Pascal Mesemberg) is de ideale tekenaar om van Het scheelde niet veel Robert Johnsons levensverhaal een of we zouden nooit biografie in stripvorm te maken. iets hebben gehoord Mezzo’s werk wordt gekenmerkt van Robert Johnson; de gitarist stierf in 1938 op door een duistere, gewelddadige sfeer en een voorkeur voor de Verslechts 27-jarige leefenigde Staten als decor. Meestal tijd. Gelukkig maakte werkt Mezzo (met uitzondering van bluespionier H.C. Speir in 1936 en De vliegenkoning) in zwart-wit. Met 1937 opnamesessies met hem. Dankde nadruk op zwart! Het lijkt alsof zij die plaatopnamen ging Johnson de pagina’s van Love in vain uit het de geschiedenis in als een van de zwart zijn ontstaan, waarbij het vaak beste gitaristen aller tijden. schaarse wit voor een beetje licht Johnson groeide onder moeilijke moet zorgen. Het effect is indrukomstandigheden op in Mississippi. wekkend: wie een blik werpt op het Zijn echte vader verliet hem nog werk, begrijpt goed waarom er in voor zijn geboorte en zijn stiefvaFrankrijk al 20.000 exemplaren zijn der vertrok toen hij nog een baby verkocht en dat het door de Franse was. Jaren later bracht Johnsons stripwinkels is uitgeroepen tot boek enorme libido hem regelmatig in de van het jaar. Elke pagina van Love problemen, en al op achttienjarige in vain is een kunstwerkje op zich. leeftijd moest hij trouwen met zijn De tekeningen worzwangere liefje. Bij de den ondersteund door geboorte kwam zowel de poëtische teksten moeder als kind om van J.M. Dupont en de het leven. Vanaf dat Nederlandse uitgave moment trok hij rond is grafisch perfect verom de blues te spelen. zorgd. En wie is de verAanvankelijk speelde hij teller van het verhaal bluesharmonica, maar Dupont en Mezzo, Love van Robert Johnsons hij wilde zichzelf liever in vain, vertaling: Arend leven? Ik denk dat op gitaar begeleiden.

Jan van Oudheusden, Uitgeje zijn naam al hebt Johnson leerde zo snel verij Sherpa, ISBN 978 90 898 geraden.

8068 0 (€ 24,95) en zo goed gitaarspelen

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 33

strips dick matena

Een tekenaar op zoek naar zijn grenzen Vorig jaar kreeg hij een eigen glossy, een documentaire over zijn leven en de titel Levend Erfgoedhouder.

Nu is er een overzichtstentoonstelling van zijn werk.

Stripmaker Dick Matena staat nog altijd volop in de belangstelling.

Door Caroline van der Lee

Dick Matena wordt wel de meest productieve striptekenaar van Nederland genoemd.

Dat hier op z’n minst een kern van waarheid in zit, blijkt uit de overzichtstentoonstelling Getekend leven in het Haagse Museum Meermanno. Aan de hand van ruim tweehonderd originele tekeningen, schetsen, maar ook foto’s en brieven wordt een zo compleet mogelijke weergave gegeven van de ruim vijftig jaar durende carrière van deze tekenaar. Maar liefst vijf zalen heeft het museum hiervoor ter beschikking gesteld. Elke zaal toont een episode uit het leven en het werk van Matena, te weten de Studiojaren, de Oberonjaren, zijn periode als vrij kunstenaar, een intermezzo en de literaire jaren. Een overzicht van vijf decennia Dick Matena biedt tegelijkertijd ook een aardig beeld van de ontwikkelingen in het Nederlandse stripland van de afgelopen vijftig jaar. Ontwikkelingen waar Matena deel van uitmaakte en waar hij niet zelden de aansporing van was.

Rob van Eijck

Dick Matena en zijn vrouw Nelleke voor Museum Meermanno

De carrière van Dick Matena begint tijdens de hoogtijdagen van de Toonder Studio. In 1960 meldt hij zich op zeventienjarige leeftijd bij Marten Toonder, die zijn talent al snel onderkent. Matena werkt er mee aan de dagstrips van Heer Bommel en maakt de eerste strip onder eigen naam: Polletje Pluim.

Vervolgens maakt hij de overstap naar de populaire jeugdstripbladen

van uitgeverij Oberon: PEP en later Eppo. In die jaren maakt hij De Argonautjes, Grote Pyr en Kleine Pier.

Het is ook in deze periode dat hij steeds meer een eigen realistische stijl ontwikkelt. De striplezers van Eppo worden volwassen en het werk van Matena groeit met hen mee.

Voor tijdschriften als Gummi, Titanic en Comics maakt hij onder andere Mythen (verhalen over beroemdheden zoals Marilyn Monroe en Hitchcock) en De prediker. Deze laatste strip is niet onomstreden, maar zorgt eind jaren zeventig wel voor een internationale doorbraak in Europa en in de Verenigde Staten.

In 1988 tekent Matena biografieën van kunstenaars en bewerkingen van klassiekers uit de Nederlandse jeugdliteratuur, zoals Kruimeltje, Dik Trom en Pietje Bell, om zich vervolgens ook op grote literaire werken te richten. Met name dankzij zijn verstripping van De avonden van Gerard Reve verwerft hij grote bekendheid, ook buiten de stripwereld. De manier waarop hij dit literaire werk integraal bewerkt tot een strip, is tot dan toe nooit eerder in Nederland toegepast. Ook Kaas en Het dwaallicht van Elsschot en Kort Amerikaans van Wolkers neemt hij onder handen.

Matena is duidelijk geen tekenaar die zich tevreden heeft gesteld met een eindeloze herhaling van eenzelfde trucje, waarin hij toevallig goed is. De tentoonstelling in Meermanno schetst een beeld van een kunstenaar die zichzelf en het medium waarvan hij gebruikmaakt steeds opnieuw wil uitvinden. Zowel in zijn tekenwerk, maar ook in zijn thema’s en zijn manier van vertellen zoekt hij de grenzen. Het heeft geresulteerd in een oeuvre dat niet alleen groot is, maar ook bijzonder veelzijdig en van een constante hoge kwaliteit. Dat is een overzichtstentoonstelling meer dan waard.

Dick Matena - Getekend leven in Museum Meermanno, Den Haag. Tot en met 27 september 2015. www.meermanno.nl

boeken over matena Bij de tentoonstelling Getekend Leven verschijnt een mooi geïllustreerd magazine met dezelfde titel. Net als de tentoonstelling is gekozen voor een indeling van vijf episodes. De tijd bij Toonder Studio, de jaren van de stripbladen, het vrije kunstenaarschap en zijn literaire

verstrippingen komen allemaal aan bod.

In het magazine is ook veel onbekend werk opgenomen, zoals illustraties, (zijn schaarse) reclamewerk en diverse covers.

Rob van Eijck en Dick Matena, Getekend leven, Uitgeverij Personalia, ISBN 978 90 792 8733 8 (€ 9,95)

Getekend leven is een mooie aanvulling op het vorig jaar verschenen 100 Pagina’s Dick.

Dit koffietafelboek zet het oeuvre van Dick Matena op een rij; van elke stripserie die hij ooit begon is een pagina opgenomen.

Dat maakt duidelijk dat er nog veel van Matena’s werk nooit

in boekvorm is verschenen. Het wordt allemaal aangestipt, aangevuld met meningen van vrienden en vakgenoten en een interview met Dick zelf.

Dick Matena, Rob van Eijck, Martin Lodewijk & Rob van der Nol, 100 Pagina’s Dick, ­Uitgeverij Personalia, ISBN 978 90 792 8733 8 (€ 24,95)

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 34

boekfragment

De geest van het Oude Loo In 1956 was sprake van een grote crisis in het huwelijk van Juliana en Bernhard, de monarchie werd bedreigd en Juliana moest de vriendschap met haar vriendinnen van de Oude Loo-conferenties verbreken in opdracht van premier Drees en de commissie-Beel met voor haar tragische gevolgen.

Han van Bree, De geest van het Oude Loo – Juliana en haar vriendenkring, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 269 2 (€ 34,99) www.conserve.nl

De consequenties van de crisis van 1956 en met name van de adviezen van de commissie-Beel waren groot voor Juliana. Ze moest breken met haar vertrouweling Greet Hofmans én met haar vriendinnen Rita, Bep en Erna. Bovendien mocht ze ‘haar’ conferenties op het Oude Loo niet meer bijwonen. Maandenlang leefde Juliana in de veronderstelling dat de vriendinnen en de conferenties slechts tijdelijk uit haar leven zouden verdwijnen. Dat bleek een misvatting. In 1956 werd een ferme streep gezet onder contacten die voor de vorstin bijna een decennium lang zeer wezenlijk waren geweest.

‘Aan jarenlange vriendschappen kwam een einde. Een gevoelige Juliana heeft het beslist niet onberoerd gelaten.’ Aan deze constatering van Cees Fasseur hoeft niet getwijfeld

te worden. Het was voor Juliana een groot persoonlijk drama dat zij het contact met haar Baarnse vriendinnen moest verbreken. Toch is het niet zo, zoals de chroniqueur van de huwelijkscrisis in Juliana & Bernhard vermoedt, dat de vorstin na 29 augustus 1956 met geen van hen nog contact heeft gehad. Dat contact was er, sporadisch, nog wel. Zo was er half november 1956 een emotionele briefwisseling tussen Juliana en Rita van Heeckeren, die een cadeau (vermoedelijk een shawl of iets dergelijks) naar Soestdijk had teruggestuurd. Juliana zond het op haar beurt weer retour met een schrijven vol onderstrepingen, dat een beeld schetst van de heftigheid van de confrontatie tussen de vorstin en haar vriendin.

Lieve Rita, was is dat nou voor onzin – hier heb je ’t terug, ik wil het niet meer hebben, doe er mee wat je wilt, geef ’t aan een Hongaarse of wat dan ook. Stel je voor dat kleine gebaren van vriendschap niet meer zouden mogen!!

Rita – je overdrijft. In ’t laatste gesprek dat we samen hadden heb je me verwijten gemaakt die aperte onjuistheden waren. Dat vind ik niet zo erg – dààrom niet, omdat ik zo geleden heb van aperte onjuistheden die van àndere kant komen, zodat dat een zeker evenwicht begint te geven! En ook: omdat ik je

ken, en dus ook je grote trouw ken (je radicale trouw) aan het hoogste. ’n Ietsje overdrijving neem ik dan op de koop toe. Maar pas op voor té veel overdrijving.

Ik mijd je nu – heel eerlijk gezegd – omdat ik zelf niet verstrikt wil worden in je vanouds bijna feilloze intuïtie en je nieuwe overdrijving. Ik heb het al moeilijk genoeg!

Nu ben je woest op me. Als dat zo is, ’t geeft niks. Jij hebt mij op mijn beurt ook gegriefd (al vond ik dat niet erg, zie boven) – ’t komt allemaal wel weer eens op z’n pootjes terecht. Jij bent zo’n grote vriendin van me. Zult ’t altijd zijn. Nu zeg ik jòù ook eens iets onaangenaams, maar mag deze waarschuwing niet vóór me houden, daar ik ’t zo voel.

Ouwe, je bent ’n schat en in ieder geval 1000x beter dan ik.

Je Lula

boekfragment

Aan Chesil Beach Aan Chesil Beach is het hartverscheurende verhaal van Florence Ponting en Edward Mayhew tegen het decor van de seksuele revolutie begin jaren zestig.

Ian McEwan, Aan Chesil Beach, vertaling: Rien Verhoef, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7450 1 (€ 12,50) www.deharmonie.nl

Nu staarde hij naar zijn vrouw, in het vlekkenmozaïek van haar lichtbruine ogen, in dat heldere wit met een heel licht melkblauw waas. De wimpers waren dik en donker, als van een kind, en ook de ernst van haar gezicht in rust had iets kinderlijks. Het was een mooi gezicht, met een gebeeldhouwde blik die bij een bepaald licht aan een Indiaanse, een squaw van hoge afkomst deed denken. Ze had een sterke kaak en haar lach was breed en ongekunsteld, tot in de plooitjes bij haar ooghoeken aan toe. Ze had zware botten – bepaalde bruiloftsgasten hadden veelbetekenende opmerkingen over haar ruimbemeten heupen gemaakt.

Haar borsten, die Edward had aangeraakt en zelfs gekust, zij het nog lang niet genoeg, waren klein. Haar violistenhanden waren bleek en krachtig, net als haar lange armen; op sportdagen van school was ze goed in speerwerpen geweest.

Edward had nooit iets om klassieke muziek gegeven, maar nu leerde hij het dartele bargoens ervan – legato, pizzicato, con brio. Langzaam, dankzij brute herhaling, ging hij

bepaalde stukken herkennen en zelfs waarderen. Er was er één dat ze met haar vrienden speelde en dat hem bijzonder ontroerde. Als ze thuis haar toonladders en arpeggio’s oefende droeg ze een diadeem, een vertederend trekje waardoor hij droomde over de dochter die ze misschien op een dag zouden krijgen.

Het spel van Florence was lenig en precies, en ze stond bekend om de rijkdom van haar toon. Een van haar docenten zei dat hij nog nooit een leerling had meegemaakt bij wie een open snaar zo warm klonk. Als ze voor de muziekstandaard stond in de repetitieruimte in Londen, of op haar kamer bij haar ouders thuis in Oxford, waar Edward languit op het bed toekeek en naar haar verlangde, had ze een sierlijke houding, met een rechte rug en fier geheven hoofd, en las ze de muziek met een statige, bijna hooghartige uitdrukking die hem prikkelde. Die blik had zo’n zekerheid, zo’n kennis van de weg naar genot.

Op muziekterrein was ze altijd zelfbewust en vlot in haar bewegingen – als ze een strijkstok harste, haar instrument opnieuw besnaarde, plaats maakte in de kamer voor haar drie studievrienden, voor het strijkkwartet dat haar passie was.

Zij was de onbetwiste leider en had altijd het laatste woord in hun vele muzikale meningsverschillen. Maar in haar verdere leven was ze verba-

zend onhandig en onzeker, stootte ze eeuwig haar teen of haar hoofd, of gooide ze van alles om. De vingers die wel raad wisten met de dubbelgrepen in een partita van Bach, konden net zo behendig een volle kop thee over een linnen tafellaken mikken of een glas op een stenen vloer laten vallen. Ze struikelde over haar voeten als ze zich bekeken voelde – ze vertrouwde Edward toe dat ze het een beproeving vond om op straat van een afstand op een bekende toe te lopen. En als ze angstig of al te verlegen was, ging telkens haar hand naar haar voorhoofd om een denkbeeldige haarlok weg te vegen, een licht, nerveus gebaar dat nog lang aanhield nadat de bron van de spanning al was verdwenen.

Hoe zou hij niet kunnen houden van iemand die zo vreemd en warm bijzonder was, zo pijnlijk eerlijk en zich van zichzelf bewust, wier gedachten en emoties stuk voor stuk open en bloot te zien waren en als geladen deeltjes door haar wisselende uitdrukkingen en gebaren stroomden?

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 35

boekfragment

Schaduwpeloton In de drietalige bundel ­Schaduwpeloton verbinden de dichters van het Utrechts Stadsdichtersgilde poëzie en de Tour de France met elkaar door middel van gedichten, geïnspireerd op plekken langs de route.

Ruben van Gogh, Els van Stalborch, Alexis de Roode, Ingmar Heytze, Schaduwpeloton, Uitgeverij Magonia, ISBN 978 94 922 4102 3 (€ 9,90) www.magonia.nl

Nieuw Galgenwaard, Stadion van FC Utrecht Het voetbalstadion van Utrecht ligt op het voormalige galgenveld, in de tijd dat je nog werd opgehangen als je iets beroerds had uitgevreten.

De renners komen er niet achter, maar het stadion heeft bijzondere eigenschappen en tradities. Zo is het bij de laatste verbouwing uit elkaar getrokken bij de hoeken, zodat er altijd een Rotterdams aandoende tocht doorheen trekt. Verder zit de Bunnikside, zoals de harde supporterskern heet, ook inderdaad altijd aan de korte kant, met de rug naar Bunnik. Tussen hen staat voor eeuwig een bronzen buste die het grootste clubdrama ooit memoreert: het volkomen onverwachte overlijden van de geliefde speler David di Tomasso, nog maar 26 jaar oud, in zijn slaap, november 2005.

De tour stopt niet voor een stadion De tour rijdt er langs, omheen of in, daar over nadenken heeft geen zin, de tour stopt ook niet voor een klomp beton.

De tour stopte ook niet voor Simpson.

De tour rijdt bergop of er om heen, hij stopt niet bij de herdenkingssteen, de tour staat alleen stil bij wie won.

Wie stopt en afstapt is een toerist die zich op ’t bezoek heeft voorbereid, bekijkt wat niet mag worden gemist: op de tribune, de korte zij, staat een bronzen beeld als souvenir: David di Tomasso, nummer vier.

Nanne Nauta

boekfragment

Het museum van zonderlinge zaken New York, Coney Island, 1911: de twaalfjarige Coralie treedt op in haar vaders rariteitenshow als de Meermin… Een prachtig portret van New York begin twintigste eeuw.

Alice Hoffman, Het museum van zonderlinge zaken, vertaling: Saskia Peterzon-Kotte, Uitgeverij Orlando, ISBN 978 94 920 8612 9 (€ 19,95) www.uitgeverijorlando.nl

Je zou denken dat het onmogelijk is om iets nieuws te ontdekken op de wereld: wezens die geen mens ooit eerder heeft gezien, unieke buitenissigheden waarbij de natuur zich heeft laten meevoeren op de ijlende stroom van het fantastische en het wonderlijke. Ik kan je met zekerheid zeggen dat dergelijke dingen bestaan. Mijn vader hield me toen ik klein was uit de buurt van dergelijke anomalieën, ook al woonde ik boven de tentoonstelling op Coney Island waarvan hij de eigenaar was: het Museum van Zonderlinge Zaken. De tentoonstellingen die mijn vader liet zien waren uniek in de hele wereld: het geconserveerde lichaam van een volmaakt gevormd kind zonder ogen, een ongeboren apentweeling die elkaars hand vasthield, een kleine, sneeuwwitte alligator met enorme kaken. Ik ging vaak boven aan de trap zitten en deed mijn uiterste best om in het donker een glimp van dit soort wonderen op te vangen. Als mijn vader me wilde voorlezen en ik door het museum naar de kleine, gelambriseerde kamer moest lopen waar hij

zijn bibliotheek had, deed hij me een blinddoek voor zodat ik niet geschokt zou raken door de planken met buitenissigheden waarvoor horden klanten de drempel over waren gekomen, vooral ’s zomers, wanneer de stranden en de grote parken afgeladen waren met drommen mensen uit Manhattan, die per rijtuig en veerboot arriveerden, een dagtocht met een stoomschip maakten of de tram namen. Maar de blinddoek die mijn vader gebruikte, was van dunne mousseline en als ik mijn ogen wijd openhield, kon ik door de stof heen kijken. Daar voor me lagen de vele schatten die mijn vader door de jaren heen had verzameld: de hand met acht vingers, de menselijke schedel met hoorns, stenen dooraderd met glanzende stukjes die geel oplichtten in het donker, alsof de sterren zelf in steen waren gevat. Ik was gefascineerd door alles wat vreemd was. Hoewel die stukken mijn huid deden prikkelen van angst, voelde ik me thuis tussen deze spullen. Toch wist ik dat leven in een museum geen leven is als dat van anderen. Soms had ik dromen waarin de potten braken en de vloer onderliep met een dikke, groene brij van water, zout en formaldehyde. Als ik uit zo’n nachtmerrie ontwaakte, was de zoom van mijn nachthemd doorweekt. Daardoor vroeg ik me af hoe ver de wakende wereld en de droomwereld uit elkaar lagen.

Mijn moeder stierf aan griep toen ik nog maar een baby was, en al heb ik haar nooit gekend, toch wenste ik, telkens wanneer ik over vreselijke, monsterlijke wezens droomde en huiverend en huilend in mijn bed wakker werd, dat ik een moeder had die van me hield. Ik hoopte altijd dat mijn vader me in slaap zou zingen en me zou behandelen alsof ik een schat was, net zo waardevol als de museumstukken waar hij vaak grote bedragen voor neertelde, maar hij had het te druk en werd zozeer in beslag genomen, dat ik begreep dat zijn levenswerk het allerbelangrijkst voor hem was. Ik was een gehoorzame dochter, tenminste, tot ik een bepaalde leeftijd bereikte. Ik mocht niet met andere kinderen spelen, die immers niet zouden snappen hoe ik werd opgevoed, en evenmin mocht ik in mijn eentje de straten van Brooklyn op, waar mannen op de loer lagen om onschuldige meisjes als ik te misbruiken.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 36

boekhandel Agenda

juli 2015 28 JUNI – 30 SEPTEMBER

GRONINGEN – Stripmuseum. Tijdens de mangazomer kun je kennismaken met de beste anime uit Nederland. Er is een workshop striptekenen en een mangatekenwedstrijd. www.stripmuseum.nl

2 – 12 JULI

AMSTERDAM – Over het IJ Festival. Geniet van zomers theater, live-bands, dj’s en heerlijk eten. Elf dagen lang kun je langs de oevers van het Amsterdamse IJ en in diverse wijken in Noord genieten van het talent van de toekomst en gevestigde theatermakers. www.overhetij.nl

4 JULI – 30 AUGUSTUS

DEN HAAG – Kinderboekenmuseum. Ben jij dol op tekenen? Kom dan naar de Zomertekenschool en schuif aan bij een van de exclusieve workshops.

Echte illustratoren geven je de beste tips en trucs! www.kinderboekenmuseum.nl

11 JULI

HEERLEN – SCHUNCK*. Uitreiking Leo Herberghs Poëzieprijs. De muzikale omlijsting wordt verzorgd door Robert Poortinga (piano) en Jeroen Vrancken (klarinet). www.dichterinbeeld.nl

12 JULI

AMSTERDAM – Boeken op de Dam. Negentig kramen met bijzondere oude en tweedehands boeken over talloze onderwerpen. Iedere keer wordt een bepaald onderwerp extra belicht; deze editie is het thema sciencefiction. www.kantien.nl

17 – 19 JULI

Boekhandel van stockum leiden

Een verborgen museum Aan de Breestraat, in het drukke stadscentrum van Leiden tegenover het ge­meentehuis, is Boekhandel Van Stockum gehuisvest: een begrip voor iedere Leidse ­student en liefhebber van het algemene en wetenschappelijke boek.

Door Floortje van Gameren Terwijl buiten op straat bussen toeterend voorbijkomen en fietsers en wandelaars elkaar kriskras kruisen, heerst er in de boekhandel een serene rust. De hoge boekenkasten, sommige zelfs met een ladder, sluiten de straatdrukte volledig buiten. De winkel in het imposante oude pand bestaat uit enkele ruimtes op verschillende verdiepingen. ‘Op de zolder organiseren we lezingen, zoals die van historicus Willem Otterspeer enige tijd geleden. Op de begane grond zijn vooral boeken over geschiedenis en de Engelse taal te vinden en voor boeken over kunst kun je terecht in

de kelder,’ vertelt Dirk Logemann, bedrijfsleider van Van Stockum Leiden.

Dat Van Stockum veel wetenschappelijke boeken verkoopt is niet zo gek, zegt Logemann. ‘De boekhandel is ooit begonnen als studieboekhandel en in de kern zijn we dat nog steeds.’ Onder studenten in Leiden is Boekhandel Van Stockum dan ook een waar begrip. ‘We werken samen met de Universiteit, dus je kunt je wel voorstellen dat het hier een komen en gaan is van studenten, die hier hun boeken komen ophalen,’ vertelt Logemann. De boekhandel

GRONINGEN – Poëziefestival Dichters in de Prinsentuin. Luister naar gedichten van de beste Nederlandse en Vlaamse dichters in de zonovergoten historische tuin achter het Prinsenhof. www.dichtersindeprinsentuin.nl

17 JULI – 2 AUGUSTUS

UTRECHT – De Parade. Rondreizend theaterfestival met o.a. Ellen ten Damme, Loes Luca en Harry Piekema. www.deparade.nl

24 – 26 JULI

HONGERIGE WOLF – Festival Hongerige Wolf. Een Gronings dorp is drie dagen lang het toneel van een bijzonder festival. Concerten worden gegeven op een schapenveld, theatervoorstellingen in schuren en gedanst wordt er in een graansilo.

Ook is er volop aandacht voor literatuur.

verkoopt niet alleen maar zware literatuur waar studenten hun hoofd over breken. ‘We verkopen ook veel non-fictie, en boeken over Leiden – zoals het pas uitgekomen De bekentenissen van Petrus van Jeroen Windmeijer. Ook hebben we een kamer speciaal ingericht voor de kleintjes.’

Helemaal achterin de winkel, haast verscholen achter de hoge kasten, laat Logemann trots een knus kamertje zien met groene muren en veel kussens. ‘Door het glazen dak wordt het wel warm hier, maar de lichtinval is prachtig. Lampen heb je hier niet nodig.’

De winkel zit vol met dit soort kleine ontdekkingen. Zo bevindt zich in de kelder een oude waterput, die inmiddels fungeert als leestafel. ‘In de put zit nog water. Als je goed kijkt zie je het water glinsteren.’ Ook is in de muur van de kelder een tekst gegrafeerd waarop te lezen is dat de gewelven van het pand nog uit de dertiende eeuw stammen. ‘Van klanten, die hier al enige tijd komen, hoor je soms dat ze bepaalde ruimtes pas later ontdekken,’ zegt Logemann.

‘We proberen daarom het pand wat opener te maken, maar anderzijds is die ontdekkingstocht ook wel leuk.

Het maakt van de winkel een klein verborgen museum.’

www.festivalhongerigewolf.nl

26 JULI

DEN HAAG – Haags Historisch Museum. Hou je van duinen én dichten? Laat je inspireren door de tentoonstelling Op ’t duin, schuif aan bij de speciale dichtworkshop, en maak een flessenpostgedicht! In samenwerking met het Kinderboekenmuseum. www.kinderboekenmuseum.nl

31 JULI – 2 AUGUSTUS

LISSE – Castlefest. Fantasy- en middeleeuws festival. Met muziek, workshops, vertellers, een schrijversmarkt en meer. www.castlefest.nl

1 AUGUSTUS

DEVENTER – Theater Bouwkunde. Tuinfeest 2015.

De oude binnenstad is het podium voor meer dan 30 dichters. Rondom Theater Bouwkunde dragen zij voor uit eigen werk in het intieme decor van middeleeuwse kloostertuinen. www.theaterbouwkunde.nl

2 AUGUSTUS

DEVENTER – Deventer Boekenmarkt. De grootste boekenmarkt van Europa, met maar liefst 878 kraampjes. www.deventerboekenmarkt.nl

Meer evenementen ontdekken?

Surf naar www.boekenkrant.com!

tot 1 november 2015

Alice in Wonderland 150 jaar Museum Meermanno viert de honderdvijftigste verjaardag van Alice in Wonderland met een tentoonstelling waarbij meer dan zeventig uitgaven van het verhaal van Lewis Carroll te zien zijn.

In 1865 zag Alice in Wonderland het levenslicht. Het verhaal ontstond tijdens een roeitochtje dat Carroll maakte met de drie zusjes Lorina, Alice en Edith Lidell. Op aandringen van Alice begon Carroll het verhaal op te schrijven. Omdat hij ontevreden was over zijn eigen illustraties, vroeg Carroll de destijds bekende illustrator John Tenniel de illustraties voor het boek te maken. Een van de bekendste meisjes uit de wereldliteratuur

John Tenniel. Uit: Lewis Carroll, The nursery Alice.

Londen: Macmillan and co, 1890

was geboren.

Het kinderboek is tijdloos gebleken; al generaties lang is het verhaal over het meisje dat via een val door een konijnenhol in een bijzondere wereld belandt, geliefd bij zowel kinderen als volwassenen.

Het fantasierijke verhaal is tevens diepgeworteld in de populaire cultuur en wordt gebruikt in reclames, spotprenten, speelgoed en tal

van andere artikelen.

In de loop der jaren zijn er duizenden verschillende versies van het boek verschenen en hebben honderden illustratoren de avonturen van Alice voorzien van illustraties.

De kleine tentoonstelling Alice in Wonderland 150 jaar toont de diversiteit van al deze verschillende uitgaven – je ziet boeken uit de negentiende eeuw, maar ook moderne interpretaties. Zo ontbreekt ook de wijdverspreide Disney-variant niet. Bijzonder is dat ook enkele kunstenaars zich aan de figuur van Alice hebben gewaagd. Zo is er een bijzonder kunstenaarsboek dat gemaakt werd door Salvador Dalí. De tentoonstelling is tot 1 november te bezoeken in museum Meermanno in Den Haag.

Kijk voor meer info op www.meermanno.nl.

boekenkrant.com

juli 2015 pagina 37

boekhandel gratis

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen?

Geef het door via info@boe­kenkrant.com Alblasserdam

Boekhandel de Krekel dekrekel.nl Alkmaar

Boekhandel Feijn feijn.nl

Boekhandel Van der Meulen’s

vandermeulensboekhandel.nl Almelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl

Bergen op Zoom

Quist boeken quistboeken.nl Beverwijk

Readshop Beverwijk www.readshop.nl Bilthoven

Bilthovense Boekhandel

bilthovenseboekhandel.nl Bleiswijk

Alphen a/d Rijn

Boekhandel Muilenburg

haasbeek-libris.nl

Boxmeer

Boekhandel Haasbeek Boekhandel Haasbeek Herenhof haasbeek.nl Amersfoort

De Algemene Boekhandel

algemeneboekhandel.nl Amersfoort

Boekhandel Veenendaal

boekhandelveenendaal.nl Amstelveen

Boekhandel Venstra venstra.nl

Amsterdam

De Amsterdamse Boekhandel

deamsterdamseboekhandel.nl

Boekhandel de Dolfijn boekhandeldedolfijn.nl

De Nieuwe Boekhandel denieuweboekhandel.nl

Boekhandel Jimmink www.jimminkboek.nl

Boekhandel Mulder boekhandelmulder.nl

Boekhandel Plantage Overtoom

www.plantageovertoom.nl

Boekhandel Scheltema scheltema.nl

Plantage Van der Plas

www.plantagevanderplas.nl Apeldoorn

Nawijn & Polak Boekverkopers nawijn-polak.nl Arnhem

De Arnhemse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Boekhandel Hijman Ongerijmd boekhandelongerijmd.nl Assen

Boekhandel Iwema iwema.nl Baarn

Boekhandel Den Boer denboer.nl

Barneveld

boekhandelmuilenburg.nl

Van Dinter Media dinternet.nl Breda

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers libris.nl/ vankemenade-hollaers

Libris Buitelaar librisbuitelaar.nl Breukelen

Boekhandel van Kralingen

boekhandelvankralingen.nl Brugge

De Reyghere Boekhandel dereyghere.be Brunssum

Boekhandel Rob Rozeman robrozeman.nl Bunnick

Boekhandel Van Ravenswaay ravenswaay.net Castricum

Boekhandel Laan

www.boekhandellaan.nl Coevorden

Readshop Coevorden readshop.nl/vestiging/ coevorden Delft

Boekhandel Ben Kempers benkempers.nl

Boekhandel De Omslag www.deomslagdelft.nl Den Haag

Boekhandel Douwes

www.boekhandeldouwes.nl

Boekhandel Van Stockum vanstockum.nl Deventer

Boekhandel Praamstra boekhandelpraamstra.nl Doetichem

Raadgreep & Berrevoets libris.nl/ raadgeepenberrevoets

Boekhandel Romijn

Doorn

Badhoevedorp

Readshop.nl/vestigingen/ doorn

www.boekhandelromijn.nl

Boekhandel Jaspers boekhandeljaspers.nl Beilen

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org Bennekom

Boekhandel Novita libris.nl/novita

The Readshop Doorn Doorweth

The Read Shop Doorweth Drachten

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl

Dronten

Voster Boek & Kantoor voster.nl Eersel

De Boekenlegger de-boekenlegger.nl Eindhoven

Boekhandel Van Grinsven

boekhandelvangrinsven.nl

Boekhandel Van Piere libris.nl/vanpiere Emmen

Plantage Vermeer vermeer.plantage.nl Enkhuizen

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel kantoorboekhandelsmitenco.nl Enschede

Boekhandel Broekhuis Boekhandelbroekhuis.nl Etten-Leur

Plantage Etten-Leur plantage-ettenleur.nl Exloo

Geerts Warenhuis geertswarenhuis.nl Geldrop

Boekhandel van Grinsven

boekhandelvangrinsven.nl Goirle

Libris Buitelaar librisbuitelaar.nl Goes

Boekhandel De Koperen Tuin

www.dekoperentuin.nl Gouda

Boekhandel Verkaaik verkaaikboeken.nl Groningen

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Haarlem

Boekhandel Gillissen & Co

boekhandelgillissen.nl

Boekhandel H. de Vries Boeken devriesboeken.nl

Bruna Cronjéstraat Bruna.nl

Kennemer Boekhandel kennemerboekhandel.nl

Heerlen

Nijmegen

Uithoorn

bijhetraethuys.nl

boekhandelaugustunis.nl

tenhoopeboeken.nl

Bij Het Raethuys Heeze

Boek- en Kantoorboek­ handel Lektura lektura.nl Hengelo

Hedel

The Readshop Hedel

readshop.nl/vestiging/hedel Heemskerk

Bruna Heemskerk Bruna.nl

Heemstede

Boekhandel Blokker boekhandelblokker.nl Heerhugowaard

Bruna Middenwaard bruna.nl

roelants.nl

Dekker vd Vegt boekverkopers

De Hoevelakense Boekhandel

hoevelakenseboekhandel.nl

roelants.nl

dekkervdvegt.nl Noordwijk

Heusinkveld – Holten

Boekhandel van der Meer

Hoorn

Noordwijkerhout

Holten

meerdaneenboekhandel.nl

Hoornse Boekhandel hoornseboekhandel.nl Houten

Boekhandel Wijs

libris.nl/vandermeer

Boekhandel Wagenaar & Van Halem wagenaarvanhalem.nl Nuenen

Huizen

Boekhandel van de Moosdijk

boekhandelflevo.nl

Oegstgeest

info@onzebruna.nl

rijnlandseboekhandel.nl

boekwijs.nl

Boekhandel Flevo

moosdijk.com

Bruna Oostermeent

Rijnlandse boekhandel

Kapelle

Oisterwijk

lectori.nl

boekhandeloisterwijk.nl

Boekhandel Lectori

Boekhandel Oisterwijk

Kerkrade

Oosterbeek

Boekhandel Leeskunst leeskunst.nl

Boekhandel Meijer en Siegers

Krimpen aan den IJssel

plantagemeijerensiegers.nl

boekhandeldekorf.nl

The Readshop Oudewater

Boekhandel De Korf Boekhandel Kamerbeek www.kamerbeekkrimpen.nl Laren

Larense Boekhandel larenseboekhandel.nl Leeuwarden

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Leiden

Boekhandel van Stockum

www.vanstockum.nl Leuven

Kinderboekhandel De kleine Johannes de-kleine-johannes.be Lisse

Grimbergen boeken

www.grimbergenboeken.nl Lochem

Boekhandel Lovink boekhandellovink.nl Maassluis

Boekhandel Het Keizerrijk hetkeizerrijk.nl Maastricht

Boekhandel Dominicanen

Boekhandeldominicanen.nl Mechelen

Boekhandel Salvator www.salvator.be Meppel

Boekhandel Van Stockum

boekhandelwever.nl

Roelants [in LUX]

Hoevelaken

boekhandelbroekhuis.nl

boomker.nl

Boekhandel Wever

lezenisleuk.nl

Boekhandel Roelants

Boekhandel Barth

Harlingen

De Nijmeegse Kinderboekwinkel

Boekhandel Broekhuis

Haren GN

Boomker Boeken

Boekhandel Augustinus

boekhandelbarth.nl

vanstockum.nl Middelburg

De Drvkkery de-drvkkery.nl Mijdrecht

Boekhandel Mondria boekhandelmondria.nl Monnickendam

Nimo Boek nimoboek.nl Naaldwijk

Boekhandel Vingerling vingerling.nl Nijkerk

Boekhandel Roodbeen boekhandelroodbeen.nl

Oudewater

readshop.nl/vestiging/ oudewater Purmerend

Boekhandel het Leesteken leesteken.nl

Puttershoek

Marjan Houtman Lezen en Schrijven marjanhoutman.nl Pijnacker

Boekhandel van Atten vanattenboek.nl Roden

Boekhandel Daan Nijman daannijman.nl Roermond

Plantage Boekhandel plantageroermond.nl Roosendaal

Boekhandel De Boekenwurm boekenwurm.biz Rosmalen

Boekhandel De Omslag boekhandeldeomslag.nl

Boekhandel Ten Hoope Utrecht

Boekhandel Libris Utrecht

boekhandellibrisutrecht.nl

Broese boekverkopers libris.nl/broese Valkenswaard

Boekhandel Priem libris.nl/priem Veenendaal

Boekhandel van Kooten boekhandelvankooten.nl Veghel

Bek Boeken bekboeken.nl Velp GLD

Boekhandel Jansen & de Feijter eenpassievoorboeken.nl Venlo

Boekhandel Koops koophetbijkoops.nl Venray

Boek- en kantoorvakhandel van den Munckhof boekhandelvenray.nl Vlaardingen

Plantage Pontier plantagepontier.nl Vledder

Boekhandel Vledderland

boekhandelvledderland.nl Winterswijk

Boekhandel Kramer boekhandelkramer.nl Woerden

Libris Woerden libriswoerden.nl Wormerveer

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl Zeist

Groenveld Boeken

groenveldboeken@planet.nl

Boekhandel Kramer & Van Doorn kramerenvandoorn.nl Zoetermeer

Boekhandel Zonneveld boekhandelzonneveld.nl

Haasbeek

www.haasbeekzoetermeer.nl

The Readshop Meerzicht

readshop.nl/vestiging/ meerzicht Zutphen

Boekhandel Someren en Ten Bosch

Rotterdam

libris.nl/ vansomeren-en-tenbosch

donner.nl

Waanders in de Broeren

Boekhandel Donner

Zwolle

Boekhandel Maximus

waandersindebroeren.nl

maximushillegersberg.nl Schagen

Boekhandel Plukker boekhandelplukker.nl Scheveningen

Boekhandel Scheveningen

boekhandelscheveningen.nl Sittard

Boekhandel Krings boekhandelkrings.nl Sneek

Boekhandel Van der Velde

boekhandelvandervelde.nl Steenwijk

Steenwijk’s Boekhuys boekwinkel.com Tilburg

Gianotten Mutsaers gianottenmutsaers.nl Turnhout

Standaard Boekhandel standaardboekhandel.be

Voor een compleet actueel overzicht kijk op www.boekenkrant.com/ boekhandels.

Droom jij van een eigen boek?

Wil jij een spannend, mooi, ontroerend, persoonlijk of inspirerend verhaal vertellen? Een werkboek, thriller of inspirerende roman? Jouw levensverhaal, historische roman, managementboek of sprookje?

Die ene dichtbundel, dat stappenplan of een bloemlezing erotische verhalen? Het boek dat jouw coaching-praktijk op de kaart zet? Loop je al lang met een idee rond?

Voel je dat dit het moment is om aan de slag te gaan?

Laat je dan nu inspireren door bestsellerauteurs GEERT KIMPEN & CHRISTINE PANNEBAKKER die een week lang jouw persoonlijke schrijfcoach zijn op een prachtig landgoed in Zuid Frankrijk.

18 T/M 25 OKTOBER SCHRIJF JE VANDAAG NOG IN OM ZEKER EEN PLAATS TE HEBBEN OP WWW.GEERTKIMPEN.COM

De leukste AVI boeken voor de zomer 6+

6+

met

s

fin is de baas van poes moos. en ook van kip toos.

AVI START

AVI START

leren

lezen met

vanaf 6 jaar

AVI Start

tekst: marianne witte tekeningen: katrien van schuylenbergh

19-06-14 10:13

AVI M3

lezen met

lezen met

AVI Start

marianne witte

poes moos

Inclusief leeslint met poppetje

leren

maar fin gaat op reis. met de bus naar oma jet. poes moos mag niet mee. dat maakt moos heel boos. ‘kom, toos,’ zegt moos. ‘wij gaan ook met de bus. op zoek naar fin.’ maar kan dat wel, een poes en een kip in de bus?

met

poes moos

poes moos

n me

leren

met

va

leren

lezen

pas op, big! de kla

pas op, big!

leren

lezen

AVI M3

marianne witte

lida dijkstra

p, big!

lida dijkstra

bok

leren

lezen

es

AVI Start

M3

kluitman.nl

AVI M3

Leren lezen met Kluitman COVS 1 2 3 def.indd 3

19-06-14 10:14

6+ AVI M3

ol.

n.

aar? et vuil? oog?

leren met

en

AVI M3

lezen met

lezen

met

leren

ng?

annemarie dragt luun van de maan

an de maan

leren

lezen

M3

AVI M3

luun van de maan

E3

annemarie dragt

19-06-14 10:12

M4

E4

boekenkrant.com

lettergrepen-sudoku 7

L K

© 2015 www.sudoku-variations.com

O

B

11

9

1

E U

2

U

12

O

B

K

U

6

E L

juli 2015 pagina 39

4

L 10

I

U

5

8

K

K

3

E T

Te gebruiken letters: B E I K M O T U

win een boekenkrant-abonnement

oplossing

Woord­sudoku Als u deze Woordsudoku juist invult, moeten elke rij, elke kolom en elk horizontaal blok van 4 bij 2 velden de acht verschillende letters precies eenmaal bevatten.

Als extra uitdaging zijn aan deze Woordsudoku twee groepen van acht samenhangende velden toegevoegd, elk met hun eigen kleur, die deze acht verschillende letters ook precies eenmaal moeten bevatten.

U zult regelmatig van de eigenschap van deze twee groepen gebruik moeten maken om de unieke oplossing van deze Woordsudoku logisch te kunnen afleiden.

In de velden, genummerd 1 t.e.m. 12, ontstaat in die volgorde als oplossing van deze Woordsudoku een auteursnaam.

win een boek

Mail uw oplossing uiterlijk 27 juli 2015 naar redactie@boekenkrant. com en maak kans op een abonnement op de Boekenkrant!

De prijswinnaar en de oplossing worden bekendgemaakt in de ­Boekenkrant van 3 augustus 2015.

G R O H V D A N E T

V A R E G T O H D N

E T V D O N R G H A

D O T N A H V E R G

N H G A E R D T V O

R G D T H O E A N V

T N E O R G H V A D

H V N R T A G D O E

O E A G D V N R T H

A D H V N E T O G R

© 2015 www.sudoku-variations.com

De oplossing van de Woordsudoku van juni 2015 was:

gerda havertong Deze maatwerk Woordsudoku is ontworpen door Folkert van der Meulen Bosma.

Ga voor meer uitdagende (Woord)sudoku variaties naar www.sudoku-variations.com.

win dit boek

De winnaar van deze Woordsudoku is Toos Post uit Gorssel. Zij wint een jaarabonnement op de Boekenkrant.

Gefeliciteerd!

oplossing

winnaar

Deze schrijver heeft last van een gespleten persoonlijkheid.

Welke drie schrijvers zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen voor 27 juli 2015 naar redactie@ boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt het boek Denken aan vrijdag van Nicci French verloot.

Han van Bree, De geest van het Oude Loo, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9269 2 (€ 34,99)

Nicci French, Denken aan vrijdag, vertaling: Caecile de Hoog, Ambo|Anthos uitgevers, ISBN 978 90 263 3070 4 (€ 19,99)

In juni 1956 werd de gespannen verhouding tussen koningin Juliana en prins Bernhard wereldnieuws door een artikel in het WestDuitse weekblad Der Spiegel.

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Ria Zonneveld uit Castricum. Zij wint een exemplaar van Denken aan vrijdag van Nicci French.

Gefeliciteerd!

colofon Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen. Daarnaast plaatst de redactie iedere dag het laatste boekennieuws op www.boekenkrant.com.

Specials Naast de reguliere Boekenkrant ­verschijnen er ook regelmatig ­specials over verschillende thema’s.

BKStrips: 17 augustus 2015 BKJunior: 21 september 2015 BKKoken: 15 oktober 2015

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het juninummer? Het goede antwoord is: Andy Griffiths, Jeroen Wielaert en Marion Pauw

medewerkers Contact Uphill Battle Boekpromotie, ­Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice boekenkrant@spabonneeservice.nl Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

Het team Hoofdredacteur: Anouk Abels Redactie: Nicole van der Elst, Floortje van Gameren, Nina Visser Medewerkers: Bas van den Boogaart, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Ika Gerritsen, Aefke ten Hagen, Lex Jansen, Cok Jouvenaar, Dennis Kollaard, Mieke van Meer, Elisabeth van Nimwegen, Thijs Moens, Hans Pols, Merijn Schipper, Laura Scholte, Patz van der Sloot, Sigge Stegeman, Michelle van Toorn, Tanja W ­ ilming, Sanne Wolters, Siebe ­Huizinga (redactie-adviseur).

Projecten: Caroline van der Lee

Anouk Abels

Floortje van Gameren

Abe Borst

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Aefke ten Hagen

Caroline van der Lee

Elisabeth van Nimwegen

Merijn Schipper

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

Sanne Wolters

Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) Uitgever: Jan Louwers

Oplage 22.000

De volgende Boekenkrant verschijnt op 3 augustus 2015.

DIT BOEK ZAL JE MEESLEPEN ALS EEN ORKAAN. – The Huffington Post

€18,99

blossombooks.nl