Boekenkrant december 2014

de beste bron voor boekennieuws – jaargang 8, nummer 12, December 2014 – www.boekenkrant.com

DECEMBER BEGINT BIJ DE BOEKHANDEL.

•011-026 BKrant 12 KBb_december_printbanner.indd 1

25-11-14 18:18

Margot Vanderstraeten: ‘Lezen is een medicijn tegen verdriet.’

P7

Paul Levitton

Kieft

Tom van Nuffel

Michel van Egmond

Anna-Lena Ahlstr+Âhm

Murdo MacLeod

Remco Campert bezingt de stad P9

Het fictieve ­universum van David Mitchell P3

Wouter Le Duc

Lars Kepler: ‘Ik heb Hier leest… ervaring met stalken.’ Michael Pilarczyk P13 P5

qr-code

www.boekenkrant.com

sprookjes

en verder

Geheel in kerstsfeer bespreken we twee van de mooiste sprookjesboeken van het moment.

P19

Losse delen................... 2 Literatuur..................... 3 Spanning.....................13 Jeugd............................17 Non-fictie.................... 25 Strips........................... 32 Agenda........................ 36 Boekhandel................ 36 Adressen..................... 37 Win een boek............. 39

Voor onder de kerstboom

Stromae: muzikaal genie met vlinderdas P26

De successen van een Nederlands special forces peloton in Afghanistan.

Leela Corman: ‘Mijn werk roept veel discussie op.’

P33

Kijk voor meer informatie op www.danger-close.nl

boekenkrant.com

december 2014 pagina 2

losse delen redactioneel

Tijd voor sprookjes

In huize Abels was er vroeger sprake van een flink aantal kersttradities. De belangrijkste vond plaats na de nachtmis op 24 december.

Nadat we vanaf de kerk door de winternacht teruggefietst waren, vonden we thuis een prachtig gedekte tafel, die me stiekem deed denken aan het betoverde meubelstuk uit Tafeltje dekje. Dat mijn moeder de hele dag in de keuken had gestaan om tulbanden, hartige taarten en aanverwante kerstbaksels te maken, vergat ik altijd even: voor één moment leefde ik in een sprookje.

Kerst is echt de tijd van het jaar om je in een fantasiewereld te verliezen. En daar helpt de Boekenkrant natuurlijk graag aan mee. Blader gauw door naar de kinderpagina’s voor de mooiste sprookjesboeken, maar ook voor een uitgebreid verhaal over Salla Simukka, een Finse schrijfster die haar young adultboeken vernoemde naar Sneeuwwitje.

Volwassen sprookjesliefhebbers kunnen op de non-fictiepagina’s een recensie vinden van Inside HBO’s Game of Thrones. Verlies je jezelf liever in een wereld die meer lijkt op de onze? Geen zorgen, want Lars Kepler, Remco Campert, Margot Vanderstraeten en Adriaan van Dis staan ook in deze krant. Maar als u mij wilt vinden deze kerst, kunt u het beter proberen bij de sprookjesafdeling. De echte wereld? Die zie ik wel weer in 2015. Tot dan!

Anouk Abels, Eindredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

www.covercards.nl Verstuur dit boek als een briefkaart!

Ga naar www. covercards.nl en volg de instructies.

Waarom zou het leven alleen nog maar moeten bestaan uit koffiedrinken en wachten op het einde? In ogenschijnlijk luchtige, maar vooral openhartige dagboekfragmenten laat Hendrik Groen je meeleven met alle ups en downs in een bejaardentehuis.

nieuws +++ Sony pictures vond het hoog tijd voor een hernieuwde kennismaking met George Orwells klassieker 1984. Van het boek is een nieuwe verfilming in de maak. Paul Greengrass heeft voor de regie getekend.

Hij was eerder verantwoordelijk voor The Bourne Ultimatum en Captain Philips. +++ Op het Lezersfeest in Rotterdam heeft Tatiana de Rosnay een Gouden Boek voor haar roman Die laatste zomer gekregen. Van de roman werden sinds het verschijnen in 2009 meer dan 250.000 exemplaren verkocht.

Een gouden prestatie! +++ Na 19 jaar houdt de Academica Literatuurprijs mogelijk op te bestaan.

Begin oktober werd bekend dat ook de Jan Hanlo Essayprijs, de Woutertje Pieterse Prijs en de Lira Scenarioprijs op de tocht staan. Dat wordt strijden om de literaire eer… +++ Het zal weinig mensen ontgaan zijn: Kieft van Michel van Egmond heeft de NS Publieksprijs gewonnen. Blijkbaar wordt er tegenwoordig veel gestemd door voetbalfans: Van Egmond wist vorig jaar de prijs ook al in de wacht te slepen met zijn boek Gijp. +++ Ieder jaar rijkt de Literary Review de Bad Sex Award uit aan de schrijver van de slechtste seksscène. Opvallend genoeg staan er dit jaar behoorlijk grote namen op de lijst: zowel Haruki Murakami als Michael Cunningham, die eerder de Pulitzerprijs won, hebben op teleurstellende wijze beschreven wat hun personages tussen de lakens uitvoeren. +++ Goed nieuws voor de trouwe biebganger: de Eerste Kamer heeft de zogenaamde Bibliotheekwet aangenomen. Deze wet bepaalt dat iedere Nederlander toegang dient te hebben tot een openbare bibliotheek, en dat elke gemeente een bibliotheek moet hebben. Goed bewaren dus, dat bibliotheekpasje!

boekenkrant tip 3

2014, week 48

Margot Vanderstraeten, Het vlindereffect

Margriet Brandsma, Vluchtcode vlinder

Na tien jaar keert Angela Gutmann terug naar Mumbai, waar zij verbleef toen dat door terroristen werd bezet.

Al gauw blijkt niet alleen een hotel een façade te bezitten waarachter geheime connecties schuilgaan.

In 1973 probeert Michael te vluchten uit de DDR. Hij wordt verraden en belandt in de gevangenis. Jaren later is West-Duitsland bereid de DDR te betalen voor zijn vrijheid. De vraag blijft: wie heeft Michael verraden?

nederlandse t0p 3

Hans Christian Andersen, Sprookjes en verhalen De mooiste sprookjes komen uit de ganzenveer van Hans Christian Andersen. Jan Jutte heeft met zijn penselen de sprookjes die iedereen kent een nieuwe gedaante gegeven.

(Bron: Stichting CPNB) 2014, week 48

Giulia Enders, De mooie voedselmachine

Michel van Egmond, Kieft

Stefan Hertmans, ­Oorlog en terpentijn

Giulia Enders heeft een vrolijk, open en informatief boek geschreven over de spijsvertering. Vol feiten, fabels, grapjes en de recentste wetenschappelijke inzichten. Haar doel is: iedereen meer kans geven op gezondheid.

Bijna twintig jaar lang droeg voetballer Wim Kieft een groot geheim met zich mee. Dat is nu voorbij. Aan Michel van Egmond, auteur van de mega-bestseller Gijp, vertelde hij zijn onwaarschijnlijke verhaal.

Stefan Hertmans beschrijft het leven van zijn grootvader, een frontsoldaat in WOI die jong zijn grote liefde verloor. Winnaar van de AKO Literatuurprijs 2014.

belgische top 3

(Bron: Boekenvak.be) 2014, week 46

ondertussen op boekenkrant.com

Hendrik Groen, Pogingen iets van het leven te maken, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 8997 5 (€ 18,95)

BON

12 nummers voor €30

Ja, ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 12 nummers voor € 30,– inclusief bezorgkosten.

Vul de bon in, of ga naar www.boekenkrant.com/abo.

BON

Naam M / V

Op de Boekenkrant-website wordt regelmatig originele content geplaatst. Surf nu naar www.boekenkrant.com voor verslagen van de signeersessie van MainStreet in Utrecht, het literaire festival Crossing Border in Den Haag en de boekpresentatie van het nieuwste boek in de Arjen Robben-serie van Fred Diks. Bovendien hebben we deze maand twee unieke bijdragen in de rubriek spanning.

Meer weten? Blader gauw door naar de spanningspagina’s in deze krant!

Pieter Aspe, Zonder voorschrift

Griet Op De Beeck, Kom hier dat ik u kus

Stefan Hertmans, ­Oorlog en terpentijn

Een homejacking is de aanzet tot een reeks moorden, geregisseerd door John Bold. Hij is een liefhebber van vrouwelijk schoon die op een bijzondere manier met zijn opdrachtgevers communiceert.

Een roman over Mona, als kind, als vierentwintigjarige, en als vijfendertigjarige. Een verhaal over waarom we worden wie we zijn, geschreven met humor en veel schaamteloze eerlijkheid.

Stefan Hertmans beschrijft het leven van zijn grootvader, een frontsoldaat in WOI die jong zijn grote liefde verloor. Winnaar van de AKO Literatuurprijs 2014.

straat

postcode

plaats

land

e-mail

telefoon

IBAN nummer

Betaling Automatische incasso Per factuur (+ 2,50 administratiekosten) geboortedatum handtekening

Stuur deze bon naar: Boekenkrant, Visscherplein 160 K22, 3511 LX Utrecht, Nederland

abe

squalies.blogspot.com

boekenkrant.com

december 2014 pagina 3

literatuur omtrent holly

Een mozaïek aan verhalen Wie ooit een boek van David Mitchell heeft gelezen, weet dat in zijn fictieve universum van alles kan gebeuren. Vier jaar na het verschijnen van zijn laatste roman, De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet, is Mitchell terug met Tijdmeters.

Er zijn periodes dat ik drie of vier keer in één week naar een boekpresentatie ga, terwijl vrienden en familieleden die ik pijnlijk verwaarloos me argwanend vragen waarom ik voor de zoveelste keer een verjaardag of eetafspraak afzeg.

En dan is er ineens dat moment waarop een auteur vertwijfeld zegt: ‘Moet dat echt, een presentatie?’

David Mitchell, Tijdmeters, tussen een realistische chell de roman opnieuw vertaling: Harm Damsma & en een meer utopische had uitgevonden omdat Niek Miedema, Uitgeverij zijn verhalen spelen met Nieuw Amsterdam, ISBN: 978 verhaallijn.

Tijdmeters is ook een taal, vertelstructuur en 90 468 1748 3 (€ 24,95) hernieuwde kennisbovenal de lezer. making met oude bekenden, want Het is dan ook geen verrassing dat karakters uit eerdere boeken maken Tijdmeters, net als De geestverwanthun opwachting in deze nieuwe schap en Wolkenatlas een mozaïekroman. De schrijver lijkt vooral zijn vertelling is, bestaande uit zes korhart verpand te hebben aan het tere verhalen. Waar in Wolkenatlas karakter van dokter Marinus. Lezers de verhalen afgebroken worden en leerden hem kennen als chirurg in later in het boek weer worden opgeDe niet verhoorde gebeden van Jacob pakt, houdt Mitchell in Tijdmeters de Zoet, een verhaal dat zich afspeelt vast aan een chronologische volgin het Japan van de achttiende eeuw. orde. In 1984 zien we De verbazing is dan ook groot wanhoe de vijftienjarige neer dokter Marinus in Tijdmeters Holly Sykes van huis opduikt als een vrouw. Mitchell verwegloopt en in 1991 gelijkt zijn karakters met acteurs, die hoe corpsbal Hugo na de opname van een film verbitLamb haar probeert terd zijn omdat er geen rol voor hen te versieren. In 2004 is weggelegd in een vervolg. Mitchell bekijken we Holly laat zijn karakters elke keer opnieuw door de ogen van haar auditie doen. In welke gedaante ze man Ed Brubeck, oordan werkelijk terugkeren in een logsverslaggever. In volgend boek, is voor hem minder 2015 ontmoet auteur belangrijk.

Crispin Hershey Holly, in 2025 zoekt haar Mitchells oeuvre leest dan ook als oude dokter Marinus haar op, en in een groot verhaal, waaraan hij met 2043 zijn we terug in Holly’s hoofd.

Kortom: alle verhalen worden vanuit elke roman weer een aantal bladzijden toevoegt. Zelf vergelijkt hij zijn een ander perspectief verteld, maar werkwijze met die van een schilder: Holly is het karakter dat alle losse als je een aantal kwasten tot je delen samenbrengt. Vijf van de zes beschikking hebt om mee te experiverhalen bevatten daarnaast een menteren, zou je wel gek zijn om ze fantasy-subplot, maar slechts één niet allemaal te gebruiken. In Tijdverhaal bestaat helemaal uit bovenmeters probeert Mitchell een nieuwe natuurlijkheden. Mitchell speelt kwast, maar gelukkig wel eentje met vooral met genreconventies in deze een vertrouwde penseelstreek. roman; continu wordt er geschakeld

Holly is het karakter dat alle losse delen samenbrengt.

In 2004 was Wolkenatlas de gedoodverfde favoriet voor het winnen van de Man Booker Prize, maar ging de prijs aan Mitchell voorbij.

Er ontstond dit jaar opnieuw beroering in de literaire wereld toen bleek dat zijn nieuwe roman Tijdmeters helemaal niet was genomineerd voor deze literaire prijs. Er is natuurlijk altijd wel iemand die op dergelijke lijstjes ontbreekt, maar critici vonden het vooral verrassend omdat zijn eerdere werk zo goed werd ontvangen, zowel door het publiek als recensenten.

In 2007 werd Mitchell door Time Magazine nog opgenomen in de lijst van meest invloedrijke personen ter wereld. Het tijdschrift vond dat Mit-

Moet dat echt?

In de gang staan dozen met glazen, het cateringbedrijf heeft zojuist de schalen met hapjes gebracht, en de werkstudenten hebben de flessen al uit de ijskast gehaald en strategisch achter de aan elkaar geschoven tafels in de spiegelzaal gezet. Op de gracht staat een kleine vrachtwagen dubbel geparkeerd, want de hoge borreltafeltjes moeten worden uitgeladen.

Er heerst een zenuwachtige drukte, kenmerkend voor de uren voorafgaand aan een boekpresentatie.

Er is een nieuw boek en dat moet gevierd worden!

Door Nicole van der Elst Tijdens zijn studie Engelse en Amerikaanse literatuur was Mitchell al geen liefhebber van de realistische roman. Terwijl hij oppaste op de kinderen van een professor, verzon hij verhalen waarin hij experimenteerde met zo veel mogelijk plotwendingen.

De auteur is deze schrijfstijl altijd trouw gebleven. Zijn eerste roman De geestverwantschap bestaat uit negen ingenieus vervlochten verhalen, met karakters die zich in acht verschillende landen bevinden. Toch slaagt hij erin om op een haast nonchalante manier alle personages met elkaar te verbinden. Mitchell noemt zichzelf dan ook geen romanschrijver, maar iemand die het beste tot zijn recht komt als schrijver van kortere verhalen.

Zijn meest succesvolle roman Wolkenatlas bevat, net als zijn debuutroman, een aantal verschillende verhaallijnen in zeer uiteenlopende schrijfstijlen. Vijf verhalen worden in eerste instantie tot de helft verteld: het avontuurlijke reisverslag uit 1850 van notaris Ewing, de hilarische brieven van musicus en oplichter Frobisher uit Zedelghem, de thriller van roddeljournaliste Luisa Rey, de krankzinnige lotgevallen van de uitgever Cavendish en de futuristische ondervraging van Sonmi-451. Het zesde verhaal, de kern van het boek, is compleet en speelt in de verre toekomst, wanneer de mensheid bijna ten onder is gegaan. Pas daarna worden de andere verhalen afgerond, terug in de tijd, tot aan het laatste woord. De interesse van Hollywood was gewekt: het boek werd verfilmd als Cloud Atlas met Tom Hanks en Halle Barry in de hoofdrol.

column

De publicatie van een nieuw boek is een feestelijke aangelegenheid, maar het is de vraag of een presentatie wel de beste manier is om het te vieren. De auteur heeft pijn in zijn buik van de zenuwen, is urenlang bezig met de best mogelijke speech, terwijl zijn of haar partner nog snel even de stad ingaat om een kraakhelder overhemd te halen, waarvan de bovenste knopen ook echt dicht kunnen. Familieleden komen te vroeg naar de uitgeverij, zó opgelucht zijn ze dat de schrijver niet langer alleen een figuur achter een tafel is, maar iemand die achter een microfoon plaatsneemt en een dankwoord zal uitspreken. Bij een boekpresentatie gaat het om de mensen die komen: de collegaschrijver, de vage kennis, het liefst iemand die wel eens op televisie is, of die ene journalist die ervoor kan zorgen dat er in zijn krant aandacht zal zijn voor de nieuwe titel.

De auteur raakt verlamd van angst bij de gedachte dat er niemand komt. Hoe laat opent de uitgever de bijeenkomst? Laten we nog een kwartiertje wachten. Zouden er niet ook medewerkers van de uitgeverij komen? Roep ze dan even! En dan is er toch dat moment. De redacteur looft de tekst en de volharding van zijn schrijver. De auteur bedankt iedereen die hem de ruimte heeft gegeven om te werken. Het eerste exemplaar, het applaus. Flitslichten.

De foto’s komen direct op Facebook en Twitter. De eerste retweets zijn een feit. De wereld is veranderd, want er is een nieuw boek om van te houden. En weer hoor ik dat stemmetje: ‘Moet dat echt, een presentatie?’

Lex Jansen Jarenlang was Lex Jansen de uitgever en het gezicht van De Arbeiderspers. Sinds een jaar is hij directeur van het door hem opgerichte Magonia: uitgeverij en centrum voor schrijf­ begeleiding. www.magonia.nl

boekenkrant.com

december 2014 pagina 4

literatuur column

Schrijven went nooit ‘Je kunt maar één keer debuteren, zei Renate Dorrestein ooit tijdens een interview. ‘Neem daar de tijd voor.’

Ik heb gemerkt dat er veel aandacht is voor debutanten. Ze hebben een lange weg afgelegd met een nog langere adem.

Keer op keer werden ze afgewezen door uitgevers. En toch kropen ze steeds opnieuw achter hun computer om het manuscript te verbeteren.

Soms met een verbeten blik of tranen in hun ogen. Anderen strijdlustig en overtuigd van het belang van hun boek.

Ik heb ontzag voor deze mensen.

Want iedereen weet: lang niet alle goede boeken worden uitgegeven. En zolang je boek niet is uitgegeven door een gerenommeerde uitgeverij, mag je jezelf geen schrijver te noemen.

Daarom is er vaak zoveel aandacht voor een debuut. Iemand heeft het toch maar even geflikt. Tijdens mijn eerste boekpresentatie zag ik een zaal vol trotse familieleden, vrienden en collega’s. Er was een handjevol pers en er waren mensen van de uitgeverij.

Mijn boek was er eindelijk.

Boekpresentatie twee was net zo feestelijk. Maar ik merkte dat het al wat normaler was. Toen ik het boek in de schappen van de boekhandel zag liggen, was ik natuurlijk blij. Maar bij het eerste boek was ik door het dolle heen.

Mijn boek lag daar. In de winkel. Mensen, komt dat zien! Maar ik zette het niet meer op Facebook en legde mijn boek niet meer prominent bovenop een stapel van een andere schrijver.

Ik vroeg ook niet meer of mensen naar mijn boek in de boekhandel wilden vragen. Debuteren doe je maar één keer.

Twee weken terug werd ik opnieuw moeder van een zoon. En ja, de tweede zwangerschap is anders dan de eerste. Onze oudste heeft mij moeder gemaakt, net zoals ik mij van mezelf pas schrijfster mocht noemen nadat mijn eerste boek werd uitgegeven.

Toen ik voor de tweede keer in blijde verwachting was, merkte ik al dat ik me soms afvroeg waarom ik een bepaalde jas niet meer paste. Ik vergat gewoon dat ik zwanger was, totdat een losgeschoten knoop me aan de realiteit herinnerde. Ik deed een fractie minder moeilijk met eten, terwijl ik de eerste keer al met het ziekenhuis aan de telefoon hing als ik alleen al naar een rauwe biefstuk had gekeken.

De lijn met geboortekaartjes in onze woonkamer is korter dan de eerste keer. De bezoekersstroom om de kleine Bo te komen bewonderen, kwam trager op gang. Daar waar ik bij de eerste gedurende de zwangerschap werd overstelpt met cadeaus, kreeg ik nu af en toe een kleinigheidje.

Blijkbaar is het wat ‘gewoner’ om een tweede kind te baren of nog een boek te schrijven. Voor de buitenwereld dan. Want stiekem ben ik zo’n moeder die bij elke kik naar haar nieuwe baby rent. Bovendien zweet ik intussen peentjes over boek drie. Schrijven went nooit.

Aefke ten Hagen www.stoereschrijfster.nl

observaties

De schoonheid van het alledaagse

Dat je alledaagse gebeurtenissen niet altijd aan je voorbij moet laten gaan, bewijst Ester Naomi Perquin in haar verhalenbundel Binnenkort in dit theater. Ogenschijnlijk kleine dingen worden omgetoverd tot poëtische overpeinzingen.

praten. Toch vormt de overgang van luchtige naar zwaardere verhalen nooit een obstakel. Het laat zien dat er in elke gebeurtenis of observatie wel iets schuilt dat er voor iemand toe doet. Een fietstochtje op een mooie dag tussen stralende oudere mannen en vrouwen leidt bij Perquin bijvoorbeeld tot een gedachtegang over ouder worden. ‘Er valt veel te zeggen voor de vergrijzing, denk ik. Voor gretigheid die met de jaren Door Nicole van der Elst komt. Pas als er een daadwerkelijk besef is van mogelijk laatste zomers Perquin vestigt de aandacht op en mogelijk laatste kleine gebaren, schijnkansen schud je je baar onbeduidende zelfopgelegde verplichgesprekken en onbetingen af. Dan weet je tekenende incidenten. waarheen de weg leidt.’

Samen vormen deze Het zijn niet alleen de belevenissen toch een herkenbare overpeingeheel, mede door de zingen die je bijblijven alfabetische ordening na het lezen van deze van de verhalen. De gebundelde verhalen. episode van een vroePerquin doet ook haar gere buurvrouw die reputatie als een van de het gezicht van God meest talentvolle dichontdekte in een aardapters van Nederland eer pel wordt gevolgd door aan. De verhalen lezen een overpeinzing over Ester Naomi Perquin, Binnenals een dichtbundel, televisieprogramma’s kort in dit theater, Uitgeverij waarin mensen over het van Oorschot, ISBN 978 90 282 met poëtische zinnen 6039 9 (€ 15,00) die van a tot z klopverlies van een naaste

pen. Toch staat deze betoverende taal nooit in de weg van Perquins scherpe observaties. Ze benut de mogelijkheden van de taal ten volle, maar laat deze altijd in dienst staan van het verhaal dat ze wil delen: ‘’s Middags trok ik de koelkast open en staarde naar een pak yoghurt. Het was zo’n onwaarschijnlijk tastbaar object, dat pak yoghurt, en het stond daar op zo’n intimiderende vanzelfsprekende manier, dat ik er intens somber van werd. Probeer dat maar eens uit te leggen, als men vraagt hoe het met je gaat.’

Met deze columns, die eerder in De Groene Amsterdammer verschenen, bewijst Perquin dat het te gemakkelijk is om haar alleen als dichteres te typeren. Deze bundel laat zien dat ze met korte verhalen ook prima uit de voeten kan. Misschien verwoordt ze het zelf het beste: ‘Van rupsen moet ik niets hebben. Ooit sneed ik er per ongeluk één doormidden en vervolgens kronkelden er twee helften over mijn plank, hevig op zoek naar hun voor- of achterkant. Er zat misschien een gedicht in, maar ik schreef het nooit’.

advertentie

Het mooiste boek over hoop en vrede ligt nu in de boekhandel.

Iedere dag is Malala Dag Rosemary McCarney

Middernacht Pers

www.middernachtpers.nl

boekenkrant.com

december 2014 pagina 5

literatuur Elke maand portretteert fotograaf Wouter le Duc een bekende Nederlander, die vertelt over een bijzonder boek op zijn of haar favoriete leeslocatie.

moeyaert

Ganzen gakken over het leven Treffende levensbeschouwingen en fijnzinnige humor maken van Bart Moeyaerts De gans en zijn broer een kleinood van alle tijden voor alle leeftijden.

Door Wendy Claes

foto’s www.WouterLeDuc.com

hier lees ik

Michael Pilarczyk Door Wouter Le Duc

Vijf jaar geleden voer presentator en ondernemer Michael Pilarczyk hier langs met zijn zeilboot.

Afkomstig van de ligplaats in Lelystad, over het Markermeer richting de Atlantische Oceaan. Hij nam rust om het leven te beschouwen zonder er met een sneltreinvaart doorheen te razen. Langs de Europese kust reisde hij naar de Middellandse Zee. Tijdens deze reis ging hij op zoek naar wat er nou echt toe doet in het leven. Op zijn boot las hij De Kleine Prins van Antoine de Saint-Exupéry. Dit boek heeft een blijvende indruk achtergelaten

dankzij de manier waarop het de vraag stelt wat nou echt belangrijk is en wat de juiste vragen zijn om dit te ontdekken. Iconisch voor Pilarczyk is de manier hoe Antoine de Saint-Exupéry schreef over uiterlijke schijn: ‘Ik heb reden te geloven dat de planeet waar het prinsje vandaan kwam de asteroïde B 612 was. Die is maar één keer met de telescoop gezien, in 1909 door een Turks sterrenkundige. Deze legde toen zijn ontdekking uitvoerig uit op een internationaal congres voor sterrenkunde. Maar niemand geloofde hem, om zijn Turkse kleren. Zo zijn de grote mensen. Gelukkig voor de bekendheid van de asteroïde B 612 dwong een Turkse dictator zijn volk zich Europees te kleden. Er stond zelfs de doodstraf op, als men het niet deed. In 1920 hield de sterrenkundige zijn verhaal nog eens, ditmaal in een keurig pak. En nu was iedereen het met hem eens.’

Eindelijk werden alle kortverhalen die dertien jaar geleden wekelijks verschenen in De Standaard Magazine gebundeld. Moeyaert herschreef ze en voegde enkele nieuwe toe.

Gerda Dendooven maakte er gloednieuwe illustraties bij. Na dit boekje gelezen te hebben, zeg je niet langer zo dom, maar eigenzinnig als een gans, getuige uitspraken als ‘ganzen zijn van niemand, enkel van zichzelf.’ We maken kennis met twee ganzerikken vol theorieën, een eigen wil en filosofische vraagstukken.

Net als de andere boerderijbewoners zijn hun karakters piekfijn uitgetekend. Tot het rupsje onder hun kin.

De ganzen stellen het nut van kalkoenen, het lot van de hond en vervolgens het leven in vraag.

Ze observeren de boerin nauwgezet, verkennen de wereld buiten de boerderij en verwelkomen verschillende logés. Meer dan dat gaat het over samenhorigheid: eens maken zij allen deel uit van het geheel, dan weer zijn de ganzen een team tegen de rest, maar ook daar schuilt onderlinge verdeeldheid. Hoewel ze hetzelfde bloed delen, heeft elk zijn eigenheid. De een is melancholisch, de ander nuanceert. Ze halen herinneringen op, er wordt wat afgelachen, maar er vallen ook zware woorden en erger: ongemakkelijke stiltes.

Soms lijkt Animal Farm niet ver weg, maar humor biedt hier evenwicht. De luchtige doch doordachte fabels vervatten de dingen des levens zonder al te zwaar te gaan wegen.

De uitgekiende personages zoeken en vinden troost. De gans en zijn broer staat immers bol van prachtige, weloverwogen zinnen als ‘Aan de andere kant van de tafel zaten de schapen te kauwen en tevreden naar de binnenkant van hun kop te kijken – zoals schapen vaker kijken als ze tevreden zijn.’

Bart Moeyaert, De gans en In de tekeningen schezijn broer, Uitgeverij Querido, mert Permeke door, ISBN 978 90 451 1723 2 (€ 19,99) zowel qua stijl (grillig, ruw) als qua thema (boerderijtaferelen). De oranje-blauwe prenten zijn nu paginavullend, in tegenstelling tot de versie uit 2001, waar kleine vignetten in en achter de tekst verwerkt waren. Zoals het een Moeyaert betaamt is ook deze uitgave, net zoals de tekst, erg verfijnd, kwalitatief en met oog voor detail: een hardcover in handig formaat met blauwe druk op stevig papier en oranje leeslint. Leesgenot waar geen leeftijd op staat.

Neem een abo!

Laat de Boekenkrant bij u thuis bezorgen: 12 nummers voor maar € 30,–. Vul de bon in op pagina 2.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 7

literatuur Margot Vanderstraeten

‘ Het ergste zijn chronisch gelukkige mensen’ Zoals een vlinderslag in het Amazonegebied een orkaan kan veroorzaken in een ander werelddeel, zo blijken ook tal van gebeurtenissen in de roman Het vlindereffect van Margot Vanderstraeten (1967) op onverwachte manier met elkaar samen te hangen. In deze knap gecomponeerde roman gaat Angela Gutmann na tien jaar terug naar het Taj Mahal Hotel in Mumbai, waar zij en haar zoon verbleven tijdens terroristische aanslagen.

Door Elisabeth van Nimwegen Op de terugreis ontrafelt Angela noodgedwongen haar eigen levensverhaal en worden de verbanden, de consequenties en de wonden pijnlijk zichtbaar. Het vlindereffect is een ode aan de zwakte en de veerkracht van de mens, een boek dat na lezing lang blijft nasmeulen.

Kun je iets vertellen over de ontstaansgeschiedenis van je boek?

‘Ik was in Mumbai toen de stad, in 2008, vanuit de zee werd aangevallen door tien terroristen. Ik vloog die avond rustig en onwetend terug naar huis. Tot ik thuis kwam en de radio aanzette. Als journalist voelde het heel dubbel dat ik juist op dat moment vertrokken was. Thuis ben ik alles gaan opzoeken over de aanslagen, zonder te weten wat ik er mee zou gaan doen. Ik kon die bezette stad maar niet loslaten. Ook ben ik een paar keer teruggegaan naar Mumbai om research te doen.

Pas in 2010 besloot ik er een roman van te maken.’

‘Ik was in Mumbai toen de stad, in 2008, werd aangevallen door tien terroristen.

Ik vloog die avond rustig en onwetend terug naar huis.’ trauma gewoon toeval is.’

Wat betekent toeval voor jou?

‘Dat ik in Mumbai was die avond, dat was toeval. Maar mijn vrije wil bestaat eruit dat ik ervoor kies om terug te gaan en research te doen.

Wat je doet met je toeval, daar hebben wij toch enigszins invloed op.

Nu is er dit boek, maar ik had er ook niets mee kunnen doen. Ik doe dus ook aan zingeving, net als Angela.’

Hoe verliep het schrijfproces?

‘Het vlindereffect is mijn vierde roman, maar in vergelijking met dit boek zijn die andere tamelijk makkelijk geboren. Ik heb lang research gedaan en vervolgens heel veel moeten schrappen. Soms was ik ongelofelijk gefrustreerd. Maar je moet alleen overhouden wat relevant is voor je verhaal. Het onderwerp van dit boek is complex en bovendien speelt het zich in Miami af en in India. En het moest wel geloofwaardig zijn.’

Het ‘nagevoel’ van Angela speelt een grote rol. Kan verdriet slijten?

‘Bij zo’n zwaar verdriet zal er altijd iets achter blijven, zoals wild vlees op een litteken. Ik denk wel dat je ermee kunt leren leven, wat dat ‘leven’ voor iemand ook mag betekenen. Maar een groot verdriet, eender welk, verandert je gigantisch. Van liefdesverdriet kun je al een compleet ander mens worden. De enige manier om met een immens verdriet om te gaan is door jezelf wijs te maken dat het je verrijkt heeft, want dan heeft het tenminste nog betekenis. Maar er zijn ook mensen die er niets mee doen, die daar niet in slagen. Zij zakken erin weg, verbitteren of willen niet meer verder.’

Wanneer is het motief van het vlindereffect ontstaan?

‘In het laatste halfjaar van het schrijfproces zag ik pas dat er sprake was van een vlindereffect, dat de ene gebeurtenis steeds tot de andere leidde.

Dat motief zat al die tijd al in het boek. Alleen had ik dat toen nog niet door. In een documentaire hoorde ik de term ‘vlindereffect’ voor het eerst. Ik vond het meteen een heel mooi woord en het verklaarde de manier van denken Margot Vanderstraeten, Het van mijn hoofdpersovlindereffect, Uitgeverij Atlas nage Angela. Ze kan Contact, ISBN 978 90 254 4429 niet verdragen dat haar 7 (€ 19,99)

Hebben we verdriet en pijn nodig om bij een essentie te komen?

‘Laatst hoorde ik

Tom van Nuffel

iemand zeggen dat hij zo’n hekel had aan chronisch ongelukkige mensen. Maar het ergste zijn natuurlijk chronisch gelukkige mensen.

Die zijn pas ziek. Nee echt, dat meen ik. Ik denk dat verdriet, hoe erg het ook is, de mens volwaardiger maakt.

Je krijgt te maken met alle facetten van het mens-zijn. Maar verdriet is moeilijk, mensen tolereren geen lange rouw. Lezen helpt als medicijn, denk ik, allerlei vormen van kunst trouwens.’

Hoe verhoudt je journalistieke werk zich tot je fictie?

‘Het is lastig om steeds te moeten wisselen, want je moet in een ander

Margot Vanderstraeten denksysteem komen. Ik heb vaak De Nederlandse poëzie van de 19de en de 20ste eeuw van Komrij naast me liggen bij het schrijven. Bladeren door deze bundel helpt me om de overstap van journalistiek naar fictie te maken. Maar zonder die journalistieke achtergrond was dit een compleet ander boek geworden, of was er waarschijnlijk geen boek geweest.

Toch voelde het lang als verraad; het gebruiken van getuigenverslagen en interviews in dienst van mijn roman. In de journalistiek is suggestie not done. Maar ik heb op die feiten mijn verbeelding losgelaten.

Dat is een geestelijk proces dat tijd nodig heeft.’

boekenkrant.com

december 2014 pagina 8

literatuur verwacht

Geraniums

Mijn valse leven Finbar Dolan is bijna veertig en beweegt zich eenzaam en doelloos door het leven. Op het eerste oog is hij geslaagd en gelukkig. Maar ondanks het feit dat hij zijn arbeidersverleden in Boston achter zich heeft gelaten en carrière heeft gemaakt bij een advertentiebureau op Madison Avenue, is zijn leven John Kenney, Mijn valse leven, vertaling: Gert van Santen, een puinhoop. Nu, een Uitgeverij Link, ISBN 978 94 paar dagen voor kerst, 623 2193 9 (€ 19,95) wordt hij gedwongen een broodnodige vakantie af te zeggen om een luiercommercial voor de Superbowl te schrijven, te maken en te editen.

Elders Een Nederlands gezin brengt een nazomerweekje door in de Italiaanse bergen. ‘s Avonds spelen de jongens in de wei naast het vakantiehuisje. Terwijl ze met hun frisbee met elkaar in contact blijven, houdt de verteller zich ongezien in hun buurt op. Het blijft raadselachtig wie hij precies is, maar zijn onopgemerkte aanwezigheid speelt een beslis- Martijn Knol, Elders, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN sende rol in dit verhaal 978 90 284 2589 7 (€ 9,95) over het verlangen om diep door te dringen tot de binnenwereld van iemand anders.

Van een geheim dagboek verwacht je dat de schrijver eens even de vuile was buiten zal hangen. Tenzij je de vieze onderbroek van Hendrik Groen meetelt, is het tegenovergestelde waar in Pogingen iets van het leven te maken.

Er gebeurt niets wereldschokkends, maar tegelijkertijd gebeurt er heel veel.

Door Thijs Moens Laat ik beginnen met een waarschuwing: lees dit boek gedoseerd, want de kans op een stuiptrekking van al dat lachen is gevaarlijk groot. Pogingen iets van het leven te maken is het relaas van de 83-jarige

Hendrik Groen, die zijn dagen slijt in een bejaardentehuis in AmsterdamNoord. Dag in dag uit vertelt hij op komische wijze over het wel en wee binnen het tehuis, over zijn vriendschap met medebewoners Evert en Eefje, de enerverende activiteiten van de Oud-maar-niet-dood-club (Omanido), kwaaltjes, zijn nieuwe scootmobiel, euthanasie, en vooral over het leven. Je zou verwachten dat alles over is zodra je achter de geraniums kruipt, maar als je Groen mag geloven, begint het leven dan pas echt.

Het dagboek blinkt uit in ogenschijnlijk simpele zinnen die een enorme kracht in zich hebben. Wat te denken van: ‘Hoge bomen vangen dan wel veel wind, maar ze zorgen ook Hendrik Groen, Pogingen iets altijd voor een goede van het leven te maken, Uitgestormschadeverzekeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 8997 5 (€ 18,95) ring. Waait er ergens

Het relaas van de 83-jarige Hendrik Groen, die zijn dagen slijt in een bejaardentehuis in Amsterdam-Noord. een hotemetoot om dan staat hij binnen de korte keren ergens anders weer fier overeind.’

Het is echter wel te betwijfelen of Groen het allemaal zelf heeft geschreven. Zijn loepzuivere observaties en puntgave nieuwsanalyses zie ik zelfs een kloeke dertiger nog niet maken. Maar ach, dat mag de pret niet drukken, want tijdens het lezen had ik meerdere keren het verlangen om mijn auto te pakken, naar Amsterdam-Noord te rijden en Hendrik Groen in mijn armen te sluiten. Want hoe meer je over zijn zielenroerselen leest, hoe meer je van hem gaat houden. En daar is niets geheims aan.

hier is…

Een bouillonblokje van eigen soep Hoewel Adriaan van Dis al jaren in het vak zit, lijken zijn naam en zijn werk niet in de vergetelheid te raken. Na een aantal succesvolle romans over zijn leven in Parijs gaat Van Dis in Ik kom terug terug naar zijn Indische roots.

Abrikozen op sap In deze laatste, postuum uitgegeven verzameling van Solzjenitsyn beslaan de verhalen de hele twintigste-eeuwse Russische geschiedenis: van de Eerste Wereldoorlog tot aan het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de daaropvolgende bestuurlijke chaos. Hij schrijft in een unieke, eigenzinnige stijl, en zijn karakters doen net zo echt aan als de historische gebeurtenissen waarvan zij deel uitmaken.

Gezelligheid kent geen leeftijd

Alexander Solzjenitsyn, Abrikozen op sap, vertaling: Madeleine Mes, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 1390 4 (€ 22,95)

& zonen Normaal gesproken zou de begrafenis van Charles Henry Topping aan de Upper East Side in Manhattan bescheiden zijn geweest, maar terwijl de beroemde, teruggetrokken levende schrijver Andrew Newbold Dyer zijn afscheidsrede uitspreekt, stort hij in. Hij realiseert zich wat David Gilbert, & zonen, vertavoor een leven hij heeft ling: Ed van Eeden, Uitgeverij Link, ISBN 978 94 623 2185 geleid, dat hij mensen 4 (€ 22,95) heeft gekwetst en dat het boek dat hij heeft geschreven voor altijd zijn nalatenschap zal zijn. Dyer beseft dat hij zijn drie zonen voor het eerst in jaren bij zich moet roepen.

verhaal zit. In de eerste helft wordt de situatie te omslachtig geschetst.

De zoon gaat op bezoek bij zijn moeder in het verzorgingstehuis en begint met het noteren van flarden van haar herinneringen. Haar leven met man en kinderen in Indonesië en haar jeugd in Zeeland lopen door elkaar heen en bijpersonages blijven vage schimmen.

Ook is het moeilijk om jezelf te idenDoor Selma van Aken tificeren met de hoodfpersonages.

De moeder is een harde, afstandeIk kom terug gaat over een man lijke vrouw die haar zoon liefdeloos wiens moeder niet lang meer te heeft opgevoed en de zoon is te laf leven heeft. Hoewel hij nooit een bijzonder goede band met haar heeft om voor zichzelf op te komen. Naarmate het boek vordert wordt dit wel gehad, opent de aftakelende vrouw iets genuanceerder: het verleden haar hart voor haar enige zoon in verklaart waar moeders gedrag de afwezigheid van haar dochters. vandaan komt. Daarnaast komen er Dat lijkt een laatste liefdevolle actie, anekdotes naar boven over de goede maar eigenlijk verwacht ze er iets dingen die ze gedaan heeft voor haar voor terug: ze wil dat haar zoon haar omgeving. helpt om haar een versnelde dood te Ik kom terug is een boek dat grenzen bezorgen. vervaagt: heden en verleden lopen Van Van Dis verwachten we inmidin elkaar over, evenals dels alleen nog het allerwaarheden en onwaarbeste. In kleurrijke taal heden, leven en dood. geeft hij de lezer een Je moet er even inkokijkje in een geschiedemen, maar toegegeven: nis die niet alleen de Ik kom terug blijft nog zijne, maar ook die van dagenlang in je hoofd een heleboel anderen is. hangen. Niet zozeer het Van Dis is een prozaïst, verhaal, maar wel de maar zijn zinnen lezen prachtige taal van Adrials poëzie. Er zijn weinig aan van Dis, de zinnen schrijvers die laten zien die je twee keer leest; dat het Nederlands net de eerste keer voor zo melodieus kan zijn begrip, de tweede keer als het Frans. voor schoonheid. AchToch duurt het tot Adriaan van Dis, Ik kom terug, teraf roept het verhaal halverwege het boek Uitgeverij Atlas Contact, ISBN toch nog vragen op. voordat je echt in het 978 90 254 4453 2 (€ 24,99)

Annaleen Louwes

Adriaan van Dis

Er zijn maar weinig schrijvers die laten zien dat het Nederlands net zo melodieus kan zijn als het Frans.

Hoe eerlijk is het dat mensen tegen hun zin moeten blijven leven? Wat is het leven nog waard als we allemaal ‘een bouillonblokje van onze eigen soep’ worden?

boekenkrant.com

december 2014 pagina 9

loflied

Iedereen is alleen met de stad Maar de stad is zelf óók eenzaam.

Over het algemeen straalt de bundel rust uit, zet hij aan tot bezinning en laat hij al je zintuigen werken. Deze poëzie verheft de individuele ervaDoor Maria van Leeuwen ringen tot het universele en beziet de wereld vanuit het alziend oog van De Stad is alleen al qua uiterlijk de de stad. moeite waard: de bundel heeft een De illustraties zijn eenvoudig en formaat dat groter is dan A4, is ruim opgezet met titelpagina’s per gedicht kernachtig. De essentie van de stad en is voorzien van toepasselijke illus- wordt vervat in afbeeldingen van onder andere bebouwing, vensters traties van Jeroen Henneman. Campert en Henneman zijn al langer dan en wegen. Met behulp van het spel een halve eeuw bevriend en delen de met licht en donker, schetstechnieken en fotografie wordt een betoveliefde voor de stad. De selectie van rend beeld geschetst dat veel aan de gedichten is gebaseerd op die liefde verbeelding overlaat. Dit draagt ook en laat de veelzijdigheid vatten van bij aan de universele kracht die de het leven met vrienden, maar ook gedichten hebben en aan de visuele van het eenzame bestaan op straat component van het boek. of in huis.

Tot slot blijft er ruimte voor humor, In ‘De (on)bekende weg’ fungeert met name de donkere variant de stad als behang, als functionele daarvan die zo kenmerkend is ruimte waarin een personage op voor Campert: ‘en ik moet vragen zoek is naar een geliefde. De dichte hoe het gaat / [...] of de kinderen bebouwing wordt metaforisch ingevoorspoedig groeien zet als vervaging van / en de vrouwen het zicht: ‘want meende niet al te ongelukik soms dat ik je zag / kig zijn.’ Maar ook op een open plek één elders, in het gedicht helder ogenblik / dan ‘Brieven’, wordt de trok alweer de stad / spot gedreven met snel haar huizen op / en de Nederlandse culbenam me het gezicht.’ tuur: ‘Dat iemand zei De stad wordt vaak / gij Hollanders ge zijt voorgesteld als persoon, allemaal hetzelfde als aanwezige. In die / terwijl ik toch had rol wordt eenzaamheid betaald / en een Franse dragelijk, omdat de bril op had.’ Kortom: stad zelf ook eenzaam een pareltje voor de is: ‘Onder plaveisel en Remco Campert en Jeroen poëzieliefhebber. asfalt / weende de stad Henneman, De stad, Uitgeve/ zijn tranen van morrij De Harmonie, ISBN 978 90 gen en vergane mist’.

761 7433 4 (€ 29,90)

Paul Levitton

Remco Campert, de laatst levende Vijftiger, behoeft geen verdere introductie. Uit zijn oeuvre werd een selectie gemaakt voor De Stad, een speciale uitgave in samenwerking met bevriend kunstenaar Jeroen Henneman.

Remco Campert

heimwee

De feilbaarheid van het geheugen De reputaties van Juan Gabriel Vásquez draait om de beroemde spotprenttekenaar Javier Mallarino, een man die ooit een veelbelovend schilder leek te worden, maar die nu al decennialang de Colombiaanse samenleving scherp houdt met zijn tekeningen van politici, zakenlui en andere hooggeplaatste personen.

Door Nina Visser

Juan Gabriel Vásquez, De reputaties, vertaling: Brigitte Coopmans, Uitgeverij Signatuur, ISBN 978 90 5672 502 0 (€ 18,95)

Mallarino is zeer succesvol, maar heeft daar een hoge prijs voor moeten betalen.

Vrienden heeft hij nauwelijks meer, zijn familie heeft met hem

gebroken en zijn vrouw Magdalena heeft hem verlaten om hun dochter te beschermen tegen de bedreigingen die het gezin ontvangt. Mallarino is ondertussen één geworden met zijn beroep en beziet iedereen om zich heen als karikatuur: Magdalena is niet meer dan een aantrekkelijke stem en een politicus is slechts een enorm achterhoofd met brillantinekapsel.

Het boek bevat weinig actie, maar des te meer sfeerbeelden en herinneringen, waarmee Vasquez je steeds dieper het verhaal in trekt.

De melancholische Mallarino is onophoudelijk bezig om gebeurtenissen op te graven uit zijn geheugen en het verhaal ademt een constante heimwee naar het verleden: was hij nog maar samen met zijn Magdalena, was Bogota nog maar die stad die zij vroeger was.

Nu Mallarino vijfenzestig is, wordt

hij geëerd met een groots opgezette huldiging om zijn status voor eens en voor altijd te bevestigen. De dag na dit eerbetoon krijgt de spotprententekenaar echter bezoek van een jonge vrouw, wiens leven nauw verbonden is met een spotprent die hij achtentwintig jaar geleden tekende en die verstrekkende gevolgen had. Juist als zijn reputatie een onbetwist hoogtepunt heeft bereikt, wordt Mallarino gedwongen zich af te vragen hoe terecht dit is. Om het ijdele beeld dat hij van zichzelf heeft te kunnen handhaven, begint hij ter verdediging bepaalde argumenten toe te voegen aan zijn herinneringen. Want wat als een zinspelende spotprent de waarheid dicteert in plaats van de werkelijke gebeurtenissen? Heeft hij in al zijn arrogantie te snel gehandeld?

Vasquez geeft de strijd die zich in Mallarino’s hoofd afspeelt mooi

Juist als zijn reputatie een hoogtepunt heeft bereikt, wordt Mallarino gedwongen zich af te vragen hoe terecht dit is. weer door hem steeds op onbewuste wijze bezig te laten zijn met de relatie tussen verleden, heden en toekomst, bijvoorbeeld wanneer hij voor het stoplicht staat te wachten: ‘gezichten die aan Mallarino voorbijgleden als projecties op een scherm, gezichten die een vluchtige seconde in zijn leven waren en daarna terugzakten in een niet-bestaan.’

De auteur dringt hiermee ook ons eigen verleden binnen en wijst er nog maar eens op dat het collectief geheugen niet onfeilbaar is.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 10

boekfragment

Paradijs om de hoek NOS-verslaggever Peter ter Velde nam in zijn eerste roman De vader en de zoon al afstand van het gereformeerde milieu. Op haast Jan Siebelinkiaanse wijze verdiept hij dat in zijn tweede roman Paradijs om de hoek, over twee broers in een gelovig middenstandsgezin.

Peter ter Velde, Paradijs om de hoek, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 373 6 (€ 19,99) www.conserve.nl

Op zondagmiddag leek de slinger van de klok langzamer te bewegen dan op andere dagen. Leek, want als geen ander wist Freek dat een klok die waterpas hangt de gang van de slinger het juiste ritme geeft.

Vanaf de bank hadden Freek en Gijs precies zicht op het uurwerk aan de muur tegenover hen. Hoe kwam het toch dat leuke dingen zo voorbij zijn en dat de zondag altijd een eeuwigheid moest duren? De zondag. De enige dag met een lidwoord. Altijd als er over de zondag gesproken werd, veranderde de blik in de ogen en de toon van de stem. Heilig geritsel, noemde vader de bladzijden van de bijbel die hij op die zondagmiddagen omsloeg. Hij glimlachte er dan bij alsof hij de grap voor de eerste keer maakte. Moeder glimlachte met hem mee. Soms keek ze op, maar meestal bleef ze gebiologeerd kijken naar haar eigen boekwerk. Het monotone getik van de Zaanse klok,

het heilige geritsel en zo nu en dan een kuchje of een snuif waren de zondagmiddaggeluiden.

Het duurde slechts van half twee tot vier uur, maar Freek en zijn jongere broer ervoeren die tijd als een langdurige bezoeking. De tweeënhalf uur op de bank, kijkend naar vader op zijn stoel onder de klok en moeder in haar stoel links van hen, voelden voor de broers als een straf. Gijs vergeleek zich op zondagmiddag wel eens met Atlas bovenop de klok.

Licht voorovergebogen en iets door de knieën gezakt om de zware last van het hemelgewelf op de schouders te torsen. Gijs keek vaak naar Atlas, omdat hij in die uren toch ergens naar moest kijken, maar de verslagen held keek niet terug. De blik was naar beneden gericht. Het op hem rustende gevaarte ontnam hem de kracht op te kijken.

Ook Atlas had straf.

Freek keek op een andere manier naar de klok. Het is maar hoe je de dingen ziet. De oudste jongen hield van het slingeruurwerk, zoals hij van alles hield wat te maken had met tijd. Hij had de klok wel eens scheef gehangen om te zien wat er gebeurde, maar binnen een seconde was het uurwerk van slag. Hij moest de slinger weer op weg helpen nadat hij de klok recht had gehangen. Hij had de slingerlens tussen duim en wijsvinger vastgepakt, zoals het hoort, en deze iets uit het midden

bewogen en weer losgelaten. Zo snel als de klok van slag was, zo snel had deze de regelmatige tik weer gevonden. Freek was gefascineerd door die regelmaat.

De zondag bij de familie Van Ankeren was net zo monotoon als de klok. Om kwart voor acht werden de jongens gewekt. Om acht uur luidden de klokken van de Oude Kerk, die vijfhonderd meter van hun huis verwijderd was. Het vroege klokgelui riep van oudsher de mensen op te ontwaken en zich gereed te maken voor de kerkgang. Om acht uur had moeder de eieren gekookt. De jongens werden dan aan het ontbijt verwacht. Vader las een stuk uit het Woord en begon de dag met gebed.

Het zondagmorgengebed was een zware.

boekfragment

Jozef en zijn broers Jozef en zijn broers is avonturenroman, streekroman en liefdesroman in één. De roman omvat de mens en zijn leven in al hun kleinheid en grootsheid, en is tijdloos qua thematiek, stijl, diepgang en ironie.

Thomas Mann, Jozef en zijn broers, vertaling: Thijs Pollmann, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2400 5 (€ 125,00) www.wereldbibliotheek.nl

Maar het geschiedde dat Aser, Zilpa’s zoon, nieuwsgierig ook in zijn misère, een beetje schuin over zijn knieën gluurde en zijn ogen over het land liet gaan. Toen zag hij het in de verte in het licht flitsen als een bliksemschicht, die verdween, maar onmiddellijk daarna weer oplichtte, en toen hij preciezer keek, zag hij twee flitsen of meer, die nu eens alleen dan weer gelijktijdig schitterden, op verschillende plaatsen, maar dicht bij elkaar.

Aser porde zijn volle broer Gad, die naast hem zat, in z’n zij en hij wees met zijn vinger naar het dwaallicht, in de hoop dat zijn broer hem zou helpen het te begrijpen. En terwijl zij het met hun hand boven hun ogen probeerden te doorgronden en in houding en gebaren overleg voerden, wekten ze door hun onrust ook de aandacht van de anderen. Zij die met de rug naar de vlakte zaten, draaiden zich om en keken naar elkaars ogen en volgden elkaars blik tot ze allemaal hun hoofd rechtop

hadden en allemaal naar de gestalte keken die kwam aanlopen en waarvan de glinstering uitging.

‘Daar komt een man aan die glinstert,’ zei Juda.

Na een tijdje echter, terwijl ze keken en wachtten tot de gestalte groter was geworden, wierp Dan op: ‘Het is eerder een jongen.’

En op hetzelfde ogenblik werden ze in hun bruine gezichten opeens allemaal zo vaal als Ruben eerder al, en hun harten klopten wild als trommels in de maat, zodat er in die ademloze stilte een gedempt concert en een hol geroffel te horen was.

Over de vlakte naderde Jozef, hij kwam recht op hen af. Hij was gekleed in zijn kleurige gewaad en droeg op die sluier zijn krans.

Ze geloofden hun ogen niet. Ze zaten met hun ellebogen op hun knieën, hun duimen in hun wangen en hun vingers voor hun mond en met uitpuilende ogen over hun vuisten te staren naar het oogverblindende dat naderbij kwam. Ze hoopten dat ze droomden en vreesden dat ze droomden. Tussen hoop en vrees weigerden sommigen nog de werkelijkheid te aanvaarden toen die naderbij kwam en hen al van dichtbij toelachte, zodat er geen twijfel meer mogelijk was.

‘Ja, ja, gegroet!’ klonk Jozefs stem en hij trad op hen toe. ‘Vertrouw je ogen maar, mannen! Ik ben op vaders verzoek op Hulda’s rug naar jullie

toe gekomen om te kijken of alles in orde is en om…’ Hij stokte bedremmeld. Ze zaten rechtop, zeiden geen woord, bewogen niet en keken strak voor zich uit, een onheilspellend betoverde groep mannen. Terwijl ze daar zo zaten, werden hun gezichten – ofschoon het toch geen zonsopgang of zonsondergang was die hun gezichten had kunnen kleuren – zo rood als de kromme stammen van de bomen achter hen, rood als de woestijn, donkerrood als de ster aan de hemel. Hun ogen leken bloed te willen spuwen. Jozef deed een stap achteruit. Toen weerklonk een dreunend en loeiend stierengebrul van de tweelingen, dat de ingewanden deed schudden. Met een lang aangehouden schreeuw als uit één gekwelde keel, een vertwijfeld juichend ‘ahhh’ van woede, haat en opluchting, sprongen ze alle tien op hetzelfde moment op en stortten zich op hem.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 11

boekfragment

Mijn snor Mijn snor is een openhartig, haargrensverleggend verslag van een man in wording.

Dag 6

Arjen van Lith, Mijn snor, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 76174 44 0 (€ 15,00) www.deharmonie.nl

Eindelijk. Eindelijk begint het op te vallen. De eerste reacties op mijn snor zijn binnen.

Vanochtend trof ik de benedenbuurman bij de voordeur en hij vroeg me of ik soms een ‘klein snorretje’ liet groeien. Ik was er totaal niet op voorbereid, of liever gezegd: na bijna een week was ik al zo gewend aan mijn snor, dat hij me met zijn vraag verraste. Ik lachte een beetje verstoord, mompelde ‘ja zoiets’ en sprong snel op mijn fiets.

Klein? dacht ik onderweg. Wat nou klein? Alle revoluties beginnen klein.

Mao begon zijn Lange Mars met één boer, Jezus had eerst maar één discipel, de digitale revolutie begon met één byte. Het gaat om het ideaalbeeld. We hebben het hier wel over mijn manwording; een ontwikkeling waar de meeste mensen laf voor weglopen. Elke poging tot persoonlijke groei stuwt extra energie terug naar het universum, waardoor uiteindelijk iedereen meeprofiteert van mijn snor. Ook mijn buurman, die nota bene zelf een uitkering trekt.

Vroeg in de middag kwam Henk de klusjesman langs.

Henk heeft bij mij thuis niets te klussen, maar toch waait hij regelmatig aan, want hij is altijd wel iets kwijt of heeft iets nodig. Normaal ontwijk ik hem, omdat hij naast twee gouden handjes ook de zeldzame gave heeft om iedereen in een straal van twintig meter het bloed onder de nagels vandaan te halen. Het ergste is dat hij dit weet van zichzelf. Dat maakt hem erop gebrand om vooral niemand op de tenen te trappen, met zo mogelijk nog irritantere gevolgen. Bang om zelfs maar opgemerkt te worden, sluipt hij zwijgend in en uit en schuift hij zó geruisloos langs de muren dat je hem nooit hoort aan komen. Henk is vaak erg gespannen. Hij heeft nooit sigaretten op zak, maar toch ziet hij asgrauw van het roken, wat hij sneller kan dan wie dan ook. In drie teugen hijst hij zo’n extra lange Marlboro naar binnen.

Ineens stond hij achter me in de gang. Henk. ‘Dat is toch niet een snor, of wel?’ vroeg hij, alsof het net zo goed een schimmelinfectie kon zijn. Het was eruit voor hij er erg in had. Verlegen deed hij een paar stappen terug en keek naar zijn schoenen of naar de grond – in ieder geval niet naar mijn snor. Ik liet hem even spartelen. ‘Wel degelijk,’ zei ik uiteindelijk. ‘Ik ben nu bijna een week bezig en…’ maar Henk stond alweer buiten, nerveus morrelend aan zijn fietsslot.

Helga, een bejaarde maar jeugdige vriendin en seksuologe, begon meteen over mijn snor toen ik langs het terras van café ’t Smalle liep, waar ze met Het Parool op schoot aan een glas rode wijn zat. Ze refereerde bemoedigend aan het oude Hollywood, aan acteurs als Errol Flynn en Clark Gable. ‘Onweerstaanbare mannen waren dat,’ mijmerde ze en ze bladerde verder door de krant. ‘Maar goed, die zijn nu allemaal dood.’

dat er iets vreemds aan de hand is, maar niet precies wat. Het tunneltje is bestemd voor wandelaars en fietsers, en dus vrij smal, en zo lang als de breedte van vier rijbanen plus de middenberm waar het onderdoor gaat. Verderop, eerst omlaag en dan weer wat omhoog, vormt de tunneluitgang een vierkant met velden, lucht en daken. Ik heb al een paar stappen in het tunneltje gezet voordat het me opvalt: in plaats van dat het naar het midden toe donkerder wordt, wordt het juist lichter, en in plaats van dat het geluid meer weergalmt, wordt het meer gedempt. Ik zeg tegen mezelf dat het inbeelding is, dat ik niet bang hoef te zijn, maar een paar stappen verder weet ik het zeker: het tunneltje verandert van vorm. Het wordt breder en hoger, krijgt vier hoeken, verandert in een ruitvormige ruimte… Het wordt iets anders. Het is ongelooflijk en angstaanjagend. Ik weet dat ik wakker ben, maar weet ook dat dit niet echt kan zijn. Ik loop niet verder, ik ben bang dat ik tegen de tunnelwand zal opbotsen. Waar is dit? Ik ben nog nooit in iets dergelijks geweest.

Is het een dagmerrie? Begint die ellende weer op te spelen? Links en rechts van me, op zo’n tien passen afstand, bevindt zich een smal raam.

Ik ga er niet naartoe om erdoorheen te kijken, ze moeten ver voorbij de muren van het tunneltje zitten, maar toch zie ik door het linkerraam dui-

nen, grijze duinen, die oplopen naar een hoge heuvelkam, maar buiten het rechterraam is het donkerder, de duinen lopen af naar de zee, maar de zee is zwart, totaal zwart, zwart als het duister in een doos in een grot een kilometer onder de grond. In het midden van de ruimte, waar die zich ook mag bevinden, is een lange tafel verschenen, en ik loop langs de linkerkant van de tafel verder, en kijk, daar is een vrouw, die aan de rechterkant meeloopt en gelijke tred met me houdt. Ze is jong en mooi, maar op een koele manier, als een actrice die afstand bewaart, ze heeft witblond haar, een doodsbleke huid en volle rozerode lippen, en ze draagt een baljurk van het diepste middernachtelijke blauw, als een vrouw uit een verhaal…

boekfragment

Tijdmeters Aan de hand van de ogenschijnlijk gewone Holly Sykes voert David Mitchell de lezer een bovennatuurlijke oorlog van goed en kwaad binnen.

David Mitchell, Tijdmeters, vertaling: Harm Damsma & Niek Miedema, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 1748 3 (€ 24,95).

Verschijnt 18 december 2014. www.nieuwamsterdam.nl

Het is Jacko. Hij staat daar alleen maar, en kijkt naar me. De echte Jacko zit, dat weet ik wel, zo’n dertig kilometer verderop een doolhof te tekenen of een schaakboek te lezen of zoiets Jacko-achtigs te doen, maar het joch naar wie ik sta te kijken heeft hetzelfde bruine, sluike haar, hetzelfde figuur en dezelfde houding. Hij heeft zelfs hetzelfde rode Liverpool-shirt aan. Ik ken Jacko, en dat is hem, of zijn eeneiige tweelingbroer van wie niemand afweet.

Ik loop weer verder en durf niet met mijn ogen te knipperen, bang dat hij anders verdwijnt. Als ik nog zo’n vijftig meter van hem af ben begin ik te zwaaien, en het joch dat onmogelijk mijn kleine broertje kan zijn zwaait terug. En dus roep ik zijn naam. Hij roept niet terug, maar draait zich om en loopt het tunneltje in. Ik weet niet wat ik ervan moet denken, maar ik loop op een drafje achter hem aan, bang dat Jacko rond is gaan rennen om me te zoeken, ook al weet het verstandige deel van me dat het hem niet kan zijn, want hoe zou Jacko moeten weten waar hij moet zoeken?

Ik ren nu zo hard als ik kan, wetend

Boeken Uitgeverij Conserve december 2014

De ramp met de MH 17 op donderdag 17 juli zorgde voor verontwaardigde reacties wereldwijd: zat president Vladimir Poetin achter het neergeschoten toestel door wapens ter beschikking te stellen aan de pro-Russische separatisten?

Peter d’Hamecourt hield vanaf september 2013 tot en met juli 2014 een maandboek bij, niet wetende welke ramp de wereld zou treffen. Inmiddels is de derde druk verschenen.

Oplage 7.500 exemplaren. In het voorjaar verschijnt Rusland in oorlog 2, want de Koude Oorlog lijkt niet uit de lucht.

320 pagina’s, ISBN 978 90 5429 372 9, € 19,99

Op 9 november wordt herdacht dat de val van de Muur 25 jaar geleden plaats vond. Margriet Brandsma ontdekte een uniek verhaal hoe de Duitser Michael uit de DDR wilde vluchten en op zijn vluchtroute werd gepakt en in de gevangenis belandde. Vaak kwamen de gevangenen pas tegen een losgeld vrij. Hiermee verdiende de DDR miljarden. Margriet Brandsma onthult deze geraffineerde opzet in haar boek Vluchtcode Vlinder – Hoe de DDR miljarden verdiende aan de verkoop van gevangenen. Inmiddels is de tweede druk verschenen.

184 pagina’s, met veel foto’s, ISBN 978 90 5429 375 0, € 17,99

De tweede roman van Peter ter Velde na de goed ontvangen roman De vader en de zoon en opnieuw staat afscheid van het christelijke geloof centraal. Zoon Gijs wil iets verfrissends om zich heen en besluit het benauwde milieu te verlaten en een wereldreis te maken, hij komt niet verder dan het krakersmilieu in Nijmegen en keert terug als de verloren zoon.

Veel onthutsende tegenstellingen in het hervormde gezin, dan weer ontluisterend, dan weer emotioneel, en mooi opgeschreven in Paradijs om de hoek.

256 pagina’s, ISBN 978 90 5429 373 6, € 19,99

Uitgeverij Conserve

In de boekhandel of portvrij te bestellen via info@conserve.nl

Michel van Egmond

Kieft

HET VERHAAL VAN DECEMBER BEGINT BIJ DE BOEKHANDEL. Er is iets magisch met de feestdagen. Ondanks de drukte in de keuken, ‘Dit jaar houden we het simpel hoor.’, de Top 2000, het eindeloze terugblikken op tv en de aanloop van familie en vrienden, zijn er momenten van absolute rust.

Stilte. De cv staat, heel luxe, een graadje hoger. Misschien knappert er een haardvuur. En buiten, zou dat niet mooi zijn, een witte wereld.

Dat is nou zo’n moment om jezelf te verliezen in een verhaal.

Lekker op de bank. Dat mag dan best iets langer duren. Een trilogie? Of een meanderend familie-epos. Of wellicht juist een spannend duister boek of, heel toepasselijk, iets lichts, iets nieuws, vooruitlopend op uw goede voornemens.

Hoe dan ook, het verhaal dat u zoekt, vindt u in de boekhandel. En weet u het nog niet? Of zoekt u een passend cadeau?

Dan is een bezoek helemaal een feest.

Inspiratie te over. Dat was zo in 2014. En ook in 2015 begint een goed verhaal bij de boekhandel.

Fijne feestdagen.

DEZE ADVERTENTIE IS MOGELIJK GEMAAKT DOOR BOEK EN BEDRIJF

•HR_011-026 BKrant 12 KBb_december_advertentie.indd 1

25-11-14 18:19

boekenkrant.com

december 2014 pagina 13

spanning Stalker, het vijfde boek van het Zweedse duo Lars Kepler over inspecteur Joona Linna, gaat over een stalker die zijn slachtoffers filmt voordat hij toeslaat. Deze filmpjes verschijnen op YouTube en worden naar de politie gestuurd. Het is een race tegen de klok om deze seriemoordenaar te stoppen. interview

Gevaar schuilt in het donker Ik ontmoet het getrouwde schrijversduo Alexander en Alexandra Ahndoril, samen beter bekend als Lars Kepler, in het Ambassade Hotel in Amsterdam. Het gesprek dwaalt al snel af naar andere onderwerpen, zoals de tvserie Sherlock en het boek Gone Girl van Gillian Flynn, maar we spreken met name over hun nieuwste boek: Stalker.

Door Michelle van Toorn Het valt me op dat Scandinavische thrillers, zowel in de vorm van literatuur als van film en tv-serie, steeds populairder worden.

Waarom denken jullie dat dit het geval is?

Alexandra: ‘Ik denk dat we in Scandinavië, maar vooral in Zweden, een lange thrillertraditie hebben. We zijn opgegroeid met namen zoals Henning Mankell en Liza Marklund, en natuurlijk ook Stieg Larsson. Het zijn onderwerpen en genres waar wij aan gewend zijn. Dit is denk ik één antwoord, het andere antwoord is dat dit soort verhalen de rest van de wereld erg aangrijpen. We moeten geweld en het oplossen van misdaden bespreken in literatuur.’

Alexander: ‘Maar wel op een veilige afstand, zoals met een boek. Je kunt jezelf helemaal verliezen als je een boek leest, er helemaal in opgaan, maar het is nog altijd veilig. Hetzelfde geldt voor tv-series.’

In zekere zin is iedereen dan een stalker; bijna iedereen heeft tegenwoordig Facebook, waarmee je het leven van anderen kunt volgen.

Alexandra: ‘Zeker, zo ben ik ook met Facebook. Ik zet zelf niets op mijn pagina, maar ik wil wel weten wat andere mensen doen.’

Alexander: ‘Het is op de een of andere manier leuk om vanuit je eigen woonkamer je buurman in de gaten te houden.’

Hebben jullie zelf ervaringen gehad met stalken?

Alexandra: ‘Ik heb wel een slechte ervaring, uit de tijd waarin ik nog actrice was. Het gebeurde lang voordat ik Alexander ontmoette. Er was een man die altijd in de buurt van mij en mijn vriendengroep was, maar ik realiseerde me niet dat hij mij stalkte. Ik woonde op de derde etage en had een balkon en omdat het zomer was stond de deur open.

Hij was vanaf de buitenkant omhoog geklommen en toen ik wakker werd stond hij in de kamer naar mij te kijken. Ik werd enorm boos en sleurde hem het appartement uit. Pas later begon ik te trillen van angst.’

Alexander: ‘Ik denk dat boosheid, in plaats van angst, de beste reactie is in gevallen zoals dit.’

Heb je hem ooit nog teruggezien?

Alexandra: ‘Nee, al snel verliet ik de stad en ik heb er daarna niet veel meer aan gedacht. Pas toen we het boek gingen schrijven, kwam het terug. Nu onze boeken zijn gepubliceerd, komen er zo veel mensen naar ons toe met soortgelijke verhalen.

Stalken is een obsessie en iedereen heeft er wel ervaring mee. Natuurlijk gaat ons boek over de meest extreme vorm van stalken.’

Alexander: ‘Het is een erg serieus probleem. Statistieken wijzen uit dat één op de drie stalkers uiteindelijk ernstige misdaden zal begaan.’

In het verhaal zet de stalker zijn video’s, waarin de slachtoffers te zien zijn, op YouTube.

Denken jullie dat sociale media stalken makkelijker maken?

Alexandra: ‘Ja, het is zeker makkelijker geworden.’

Alexander: ‘Dat is het begin voor een stalker.

Op deze websites kun je alle informatie vinden die je nodig hebt. Het is gevaarlijk om foto’s online te zetten en berichten te plaatsen Lars Kepler, Stalker, vertaling: over wat je gaat doen Jasper Popma en Clementine in de zomer. Het is een Luijten, Uitgeverij Cargo, ISBN risico.’

978 90 234 8880 4 (€ 19,90)

Het verhaal van ­Stalker is erg complex en bevat veel jargon, zeker wanneer het gaat om politiewerk of wanneer er over psychische stoornissen wordt gesproken. Hoeveel onderzoek hebben jullie gedaan voordat jullie begonnen met schrijven?

Anna-Lena Ahlstr+Âhm

Alexander: ‘Erg veel.’

Alexandra: ‘En het moet erg veel zijn. Het politiewerk, de medische toestanden, het moet allemaal kloppen. We praten vooral veel met doctoren en onderzoekers. Deze gesprekken inspireren ons vaak ook.’

Hebben jullie ook slachtoffers van stalkers gesproken?

Alexandra: ‘Ja, we hebben verschillende mensen gesproken.’

Alexander: ‘Het is wel belangrijk dat de slachtoffers waarmee we gesproken hebben niet de personages worden. We doen ontzettend veel research, maar in zekere zin moet je dit achter je laten als je gaat

Alexander en Alexandra Ahndoril schrijven. Zo weet je zeker dat slachtoffers en personages niet in elkaar overlopen.’

Stalker eindigt met een cliffhanger.

Kunnen we nog een zesde boek over Joona Linna verwachten?

In koor: ‘Ja.’ Alexander: ‘We hebben het er al over gehad en we hebben zelfs al een paar ideeën.’

Alexandra: ‘We denken dat er uiteindelijk tien boeken in de serie zullen verschijnen.’

Alexander: ‘Het originele plan was eigenlijk acht boeken, maar na vijf titels hebben we het gevoel dat er zeker nog meer dan drie boeken moeten volgen.’

100% puur, vers, biologisch & natuurlijk 400 glutenvrije recepten zonder geraf�neerde suikers

Hoe één meisje opkwam voor het recht op onderwijs en de wereld veranderde

Winnaar Nobelprijs voor de Vrede 2014

€ 14,95

VAN

DUUREN MEDIA

NU in de boekhandel

www.vanduurenmedia.nl

Stel je voor… je droomt van een boek. Je wilt een mooi, ontroerend, spannend, persoonlijk of inspirerend verhaal vertellen. Wij geven jou de sleutel. Stap de Schrijfweek binnen en begin met het verwezenlijken van jouw grote droom.

Christine Pannebakker

De mooiste 15 manier om 20 te beginnen!

Laat je inspireren door bestsellerauteurs Geert Kimpen en Christine Pannebakker die een week lang jouw persoonlijke schrijfcoach zijn in een adembenemende omgeving.

Volg de workshops die jou helder en concreet onthullen hóe je een boek schrijft. Bespreek jouw boek met je persoonlijke schrijfcoaches.

Dit is meer dan ooit jouw moment.

Omdat jouw verhaal het waard is om verteld te worden.

Welkom op de Schrijfweken!

VAN 28 DECEMBER TOT EN MET 4 JANUARI

ER IS SLECHTS PLAATS VOOR EEN BEPERKT AANTAL DEELNEMERS. BOEK SNEL OM EEN PLAATS TE HEBBEN!

WWW.GEERTKIMPEN.COM

boekenkrant.com

december 2014 pagina 15

spanning verwacht

mysterie

Volksfeest en tienermoord

Revival In een dorpje in New England valt een schaduw over een jongetje dat met zijn soldaatjes speelt. Jamie Morton kijkt op en ziet een indrukwekkende man: de nieuwe predikant, Charles Jacobs. Decennia later leeft Jamie een nomadisch kroegleven en is hij verslaafd. Wanneer hij Jacobs weer tegenkomt, ontdekt Jamie dat het woord Revival veel betekenissen heeft…

Stephen King, Revival, vertaling: Henny van Gulik, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, ISBN 978 90 245 6634 1 (€ 19,95)

Schakel Donald Keene is zojuist gekozen als Congreslid.

Hij krijgt een belangrijk project toegewezen.

Maar waar werkt hij eigenlijk aan? Wordt hij gemanipuleerd?

Langzaam maar zeker vallen de puzzelstukjes in elkaar. Er is inderdaad een groter plan en dat belooft weinig goeds. In Hugh Howey, Schakel, vertade 22e eeuw ontwaakt Troy uit een langdurige, ling: Mischiel van Sleen, Uitgeverij Querido, ISBN 978 90 kunstmatige coma. Hij 214 5664 5 (€ 19,99) heeft vage herinneringen aan vroeger maar krijgt pillen toegediend om die te onderdrukken. Op een dag besluit hij te stoppen met zijn medicatie.

De huisgenoot De jonge Berlijnse politicus Florian von Bismark staat op de nominatie de nieuwe minister van Justitie te worden. Op een winteravond neemt hij Mirco, een dakloze jongen, in huis en stelt hem aan als zijn chauffeur. Wanneer Mirco een dodelijk ongeluk veroorzaakt, dwingt FloMarjolein Uitzinger, De rian hem door te rijden. huisgenoot, Uitgeverij de De ambitieuze politicus Geus, ISBN 978 90 445 3368 2 komt in het nauw. Tege(€ 17,50). lijkertijd probeert een collega Florian te chanteren met gebeurtenissen uit zijn verleden.

Moordvakantie in Wales Al zappend ziet de Amsterdamse interimmanager Ronald Willemsen de aankondiging van Crimewatch UK. Er is een cold case van de Deense Christina Pettersen, die twintig jaar eerder in Wales is vermoord. Willemsen herkent haar als een vakantieliefde van Peter S. Visser, Moordvakantoen en wil proberen de tie in Wales, Uitgeverij Brave moord op te lossen. Na New Books, ISBN 978 94 021 een rustig begin volgt 2503 0 (€ 19,90). een spannende zoektocht door Wales. Met gevaar voor eigen leven vindt hij de oplossing van de moord op Christina Pettersen. Of is er meer aan de hand?

Viveca Sten (1959) is juriste en woont met haar man en drie kinderen in Stockholm.

Haar familie brengt al sinds 1917 de zomers door op het eiland Sandhamn, onderdeel van de scherenkust voor Zweden, waar haar boeken zich voornamelijk afspelen. Midzomernachthitte is het vijfde deel in de Sandhamn-reeks.

De zestienjarige puber Victor Ekengreen wordt in een bosje langs een afgelegen strandje dood aangetroffen. Wilma, de veertienjarige dochter van Jonas, komt ’s avonds niet thuis op de afgesproken tijd en is de volgende dag nog steeds vermist.

Rechercheur Thomas Andreasson, een jeugdvriend van Nora, komt op het eiland om de dood van Victor te onderzoeken. Binnen de vriendenkring van Victor heeft iedereen zijn eigen versie van het gebeuren, veelal gebaseerd op vage herinneringen vanwege overmatig alcohol- en drugsgebruik. Al snel wordt Door Jacqueline Coppens duidelijk dat Victor vermoord is.

Maar door wie en waarom? En waar Tijdens Midzomer, een is Wilma? Heeft zij iets met de dood feest dat uitgebreid van Victor te maken? Aan Thomas wordt gevierd in Zwede ondankbare taak om te gaan den, is Sandhamn, het wroeten in het leven en de families grootste eiland voor van deze nauwelijks volwassen de scherenkust, druk jongelui. bezet met Net als in de andere feestende jongeren van Sandhamn-boeken het vasteland. wordt in MidzomerNora Linde, een vaste nachthitte het verhaal eilandbewoonster, zorgvuldig opgebouwd, woont sinds ze gescheimet terugkerende perden is in het huis van sonages als Nora Linde haar overleden buuren Thomas Andreasvrouw Signe. Haar son. Terwijl het leven oude huis is verkocht van Nora in het eerste aan Jonas Sköld, die er boek, Stille wateren, na zijn scheiding met als een belangrijke zijn dochter Wilma is verhaallijn wordt komen wonen. Jonas en opgevoerd, heeft Sten Nora hebben een relatie Viveca Sten, Midzomernachtdit personage in haar gekregen en zijn gelukhitte, vertaling: Tineke Jorisvijfde boek een bijrol kig, totdat het noodlot sen-Wedzinga, Uitgeverij Quetoebedeeld. Nora’s tijdens de midzomerrido, ISBN 978 90 214 5691 1 (€ 19,99) familieleven staat feesten toeslaat.

Jongeren van veertien jaar en ouder die zich op het midzomerfeest flink te buiten gaan aan alcohol en drugs. model voor het leven op Sandhamn, dat als decor dient voor de reeks misdaadverhalen. Het accent in Midzomernachthitte ligt meer op de gebeurtenis zelf. En die is schrijnend.

Jongeren van veertien jaar en ouder die zich op het midzomerfeest flink te buiten gaan aan alcohol en drugs vormen een verhaal op zich. Als een van die jongeren dan ook nog wordt vermoord, is het drama compleet.

Sten heeft het verslavingsprobleem als plot gebruikt, zonder een uitgesproken mening te ventileren of te oordelen. Enerzijds goed, het is geen opiniërend verhaal, anderzijds blijft het voor de lezer onduidelijk hoe de Zweedse samenleving hiermee omgaat.

Over Stens debuut was ik destijds heel enthousiast, maar van haar tweede boek was ik iets minder gecharmeerd. Ook Midzomernachthitte beantwoordt niet helemaal aan de verwachting vanwege een minder sterk plot, dat niet altijd even spannend is. Wel wil je graag doorlezen dankzij de zeer korte hoofdstukken, geschreven vanuit wisselende perspectieven. Het verhaal is zeker onderhoudend en de beloning zit in de verrassende ontknoping.

www.boekenkrant.com

Extra spanning online Op www.boekenkrant.com plaatsen wij dagelijks het laatste boekennieuws, maar ook verslagen van evenementen, originele artikelen en gloednieuwe interviews.

Deze maand hebben we als kerstcadeau voor de thrillerliefhebber maar liefst twee exclusieve interviews op onze website geplaatst.

werkte, kwam ik veel figuren tegen die op George lijken: gehaaide lobbyisten zonder moraal. Begrijp me niet verkeerd, ik heb niets tegen lobbyisten in het algemeen. Ik denk dat ze belangrijk zijn om dingen voor elkaar te krijgen. Anders zaten we nu opgescheept met veel waardeloze beslissingen. Negentig Joakim Zander, De zwemprocent is goed volk.

Zo spreekt redacteur Jacqueline Copmer, vertaling: Angelique de George hoort bij de tien Daarnaast is er een pens met Linda Jansma over haar Kroon, Uitgeverij Cargo. ISBN procent die er om hele interview van redacnieuwe thriller Vrij spel, waarin een 978 90 234 8780 7 (€ 19,90) andere redenen zitten.’ teur Thijs politieagent een jongen Moens met de Zweedse Dat zijn boek met de televisieserie doodschiet. ‘Ik vind het Homeland wordt vergeleken, ziet crime-auteur Joakim een uitdaging om achZander als een groot compliment.

Zander, die voor De terliggende oorzaken ‘Mijn vrouw en ik zijn beide enorme zwemmer inspiratie naar boven te halen en fans van de serie,’ zegt hij. ‘Ik begrijp haalde uit de tijd aan te kaarten,’ zegt het ook wel. Het speelt zich af op waarin hij werkzaam Jansma. ‘Hoe is het dezelfde plaatsen, maar ik denk was bij het Europees zo ver gekomen? Wat vooral omdat het gaat over het hebParlement in Brussel. speelt er nog meer in de ben van een normaal leven naast Zander: ‘Een van de wereld van zowel die het zijn van een geheim agent. belangrijkste persojongen als die agent? En Uiteindelijk zijn het ook gewoon nages in mijn boek is wat zou de omgeving mensen.’ een dubieuze lobbyist zeggen als blijkt dat die genaamd George. De agent wel eens een hele Benieuwd geworden naar Zwemmer mag dan goede reden zou hebben Linda Jansma, Vrij spel, Uitdeze interviews? Surf naar fictie zijn, toen ik in het gehad om te schieten?’ geverij De Crime Compagnie, ISBN 978 94 610 9134 5 (€ 14,95) www.boekenkrant.com Europees Parlement Ook vertelt de schrijfster over de manier waarop ze contact heeft met haar fans via sociale media. Jansma: ‘Naast auteur ben ik zelf ook een lezer en heb daardoor iets belangrijks gemeen met mijn leespubliek. Ik betrek ze graag bij het schrijfproces, niet om hun hulp in te roepen, maar meer om te laten zien waar ik mee bezig ben.’

De beste tips voor onder de kerstboom! bekend van TV

boek met cd waar gebeurd Mijn naam is Bob €12,95 Prentenboek over de beroemde straatkat Bob! Voor alle leeftijden.

´t Is lang geleden €19,95 Bekende sprookjes en versjes opnieuw verteld, met originele silhouettekeningen van Nelly Spoor uit 1913. Alle leeftijden.

Dierendorpje in rep en roer €14,95 Voorleesverhaaltjes en meezing-cd van Kim-Lian van der Meij. 2+

Op stap met Dirk Scheele €16,95 Vrolijke voorleesverhalen en een cd met bekende liedjes gezongen door Dirk Scheele. 2+

Daan

Bobbi omkeer boek

Bobbi in de winter €6,95 Beleef de winter met Bobbi!

Vrolijk winters voorleesboek voor peuters. 2+

James Blond

Bobbi viert kerst (en sinterklaas) €9,95 Bobbi viert kerst én sinterklaas in een omkeerboek! 2+

met 3D-app Daan in de ruimte €13,95 Breng Daan tot leven met de augmented reality app! Voor Android en Apple. 5+

Daan de machinist €9,95 Spannend avontuur voor jongens en stoere meisjes. 5+

MainStreet

Isa Bella

Arjen Robben €4,95

actie prijs!

James Blond in actie! €7,50 James en zijn zus hebben een detective-bureau! 8+

nieuw!

Arjen Robben III €4,95 Derde deel in de succesvolle Arjen Robben-reeks. Met app. 7+

Pietje Bell

Kameleon

Een onverwacht spannende vakantie €9,95 Fanfictieboek over de populaire Nederlandse boyband MainStreet! 10+

Jeugdthriller

Kameleon stripalbum Dick Matena verstripte De schippers van de Kameleon. Verschenen in paperback (€8,95), hardback (€18,95) en speciale editie met zeefdruk (€70)

100 jaar Pietje Bell €17,95 Pietje Bell bestaat 100 jaar!

Prachtige jubileum-editie.

10+

SF voor 12+

actie prijs!

jubileum editie

Nieuw!

De Kameleon is terug! €12,50 Nieuwe avonturen van Nederlands bekendste tweeling! 10+

Verboden voor jongens €9,95 Isa Bella heeft vijf broers en wil een kamer voor zichzelf. 7+

Flashback €13,95 Mysterieuze jeugdthriller waarin iedereen verdacht is.

Ware pageturner! 12+

Michael Vey €10 Michael heeft speciale elektrische krachten. De jacht op hem is geopend! Science fiction op zijn best. 12+

boekenkrant.com

december 2014 pagina 17

jeugd hoog bezoek

column

Kleine stapjes maken

Een sprookjesachtige trilogie Er was eens een 33-jarige schrijfster die nu al de meest bekroonde auteur van Finland is. Wij dompelden ons onder in de sprookjesachtige wereld van Salla Simukka, auteur van de Sneeuwwitjetrilogie, en volgden haar tijdens een bezoek aan Nederland.

Door Nicole van der Elst Boekhandel H. de Vries in Haarlem staat vol met zenuwachtige bloggers, die met een schuin oog de tafel in de gaten houden waaraan Salla Simukka plaats heeft genomen. De bloggers hebben de kans om de schrijfster één op één te interviewen en staan letterlijk te stuiteren van ongeduld.

Als ze uiteindelijk los mogen gaan, wordt er gevraagd of Simukka van sprookjes houdt. Dit is niet verwonderlijk, want de overkoepelende titel van haar drie boeken is de Sneeuwwitje-trilogie. Toch zijn de boeken allesbehalve een eenentwintigsteeeuwse versie van het sprookje. ‘Ik wilde vooral een thriller met een jong meisje in de hoofdrol schrijven, niet een hervertelling van Sneeuwwitje’, aldus Simukka.

Dat de missie om een spannend boek te schrijven geslaagd is, blijkt een dag later bij het schoolbezoek aan 4 Havo van het St.-Gregorius college in Utrecht. In de mediatheek hangen briefjes van vijfhonderd euro aan een lijn, een verwijzing naar een van de sleutelscènes uit Rood als bloed, het eerste deel van Simukka’s trilogie. De leerlingen willen vooral weten of de spannende gebeurtenissen echt gebeurd zijn.

Simukka vertelt dat ze de realiteit eigenlijk te vlug af was. ‘Een paar maanden na het verschijnen van Rood als bloed bleek dat er in Finland daadwerkelijk een agent was opge-

Salla Simukka

‘In het Fins wordt er geen onderscheid gemaakt tussen de ­persoonlijke voornaamwoorden hij en zij’

pakt die betrokken was bij drugshandel. Een bevriende politieman vertelde me dat hij dit een van de ongeloofwaardigste verhaallijnen uit het boek vond.’ ‘s Avonds worden we begroet door Roodkapje bij aankomst in het Amsterdamse Pand Noord. Uitgeverij Clavis heeft voor Simukka een feest

georganiseerd en de dresscode is duidelijk: sprookjesachtig. Opeens zit ik in de zaal met een heks, Belle en de Mad Hatter uit Alice in Wonderland.

Simukka wordt aan de tand gevoeld, samen met vertaalster Sophie Kuiper. Kuiper legt uit dat je nogal wat hindernissen moet overwinnen om tot een goede vertaling te komen. ‘In het Fins wordt er geen onderscheid gemaakt tussen de persoonlijke voornaamwoorden hij en zij’, vertelt ze. ‘Voor dit soort dingen is het belangrijk dat er contact is tussen de auteur en de vertaler’. De avond wordt afgesloten met de verkiezing van de best verklede bezoeker van het feest. Blogger Emmy, verkleed als herfstnimf, gaat met het kroontje aan de haal.

De volgende dag is Simukka uitgenodigd om eens echt goede koffie te komen drinken in Amersfoort, want aan een goede shot cafeïne ontbreekt het nog wel eens tijdens haar promotietournee. Onder het genot van heerlijke hapjes heeft ze rustig de tijd om in te gaan op de vragen van Nanouk van de blog Dutch Book Chick. Simukka onthult onder andere dat haar volgende boek weer een magisch tintje heeft. Met deze belofte ga ik richting station. De schrijverscarrière van Simukka is vast nog lang en gelukkig!

Lees een uitgebreid interview met Salla Sumikka op www.boekenkrant.com

Ik maak in mijn verhalenlaboratorium – samen met een heleboel andere mensen – kinderboeken.

Het klinkt misschien ouderwets, maar we doen dat met hart en ziel. Omdat we het leuk vinden om mooie spullen te maken en omdat we vinden dat kinderen ook best mooie spullen verdienen. Dat ouderwetse zie je ook wel aan onze boeken. Ze doen een beetje aan vroeger denken.

Veel mensen denken dan ook dat we in alles ouderwets zijn. Maar dat is niet zo. We zijn al een hele tijd aan het nadenken hoe we onze verhalen met behulp van een ander ‘ding’ kunnen vertellen dan papier. Omdat we ook wel zien dat er de afgelopen jaren een heleboel nieuwe mogelijkheden zijn bij gekomen om een verhaal nog leuker te kunnen vertellen.

‘Moeten jullie geen app maken?’ Die vraag hoor ik minstens één keer per week. ‘Want kinderen houden van apps’. Dan krabbel ik wel even over mijn hoofd. Want wat is een app eigenlijk? En waarom houden kinderen precies van apps? Dus hebben we een keer serieus nagedacht over een app.

We hebben met een heleboel mensen gepraat die er verstand van hebben.

Het leukste waren de gesprekken met kinderen zelf. Die zagen de mogelijkheden ook wel. Ons hele schoolbord in het Verhalen*laboratorium stond vol met ‘wat er allemaal kon’ en ‘wat gaaf was’. We ontdekten wel dat de kinderen het vooral over spelletjes hadden.

En laten we nu net niet van de spelletjes zijn. Nog niet in ieder geval.

Ik begrijp natuurlijk dat een verhaal een belangrijk onderdeel is van een goed spel. We maken ook best vaak verhalen voor spelletjes die op een computer of een tablet gespeeld moeten worden. Maar ik vind het stiekem veel interessanter om een stapje terug te gaan. Wat zit er tussen een papieren boek en een game in? Daar wordt het koor van adviezen al een stuk minder luid. Van de experts en ook van de kinderen. Volgens mij een goed signaal dat daar iets moois te halen is.

Alles kan en niks kan. Oppassen voor de valkuil van ‘het kan’. Oppassen voor ‘het moet anders’. Juist het goud van papier zodanig oppoetsen zodat het platina gaat worden. Want daar ben ik wel een beetje van: oppassen dat het kind niet met het badwater door de gootsteen gaat. Kleine stapjes maken tot je de ideale mix hebt waarmee je nog meer kinderen blij kunt maken met woorden. Of die nu op prachtig papier staan of op een geweldig beeldscherm.

Patz

Salla Simukka, Rood als bloed, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2127 7, (€ 17,95)

Salla Simukka, Wit als sneeuw, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2144 4, (€ 17,95)

Salla Simukka, Zwart als Ebbenhout, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, 978 90 448 2145 1, (€ 17,95)

Liefhebber van Planeten en Sterren, Notoir Leunstoel Avonturier, Amateur Schatzoeker, Verhalenjager en oprichter/verhalenmaker Verhalen*laboratorium CircusPatz circuspatz.com

boekenkrant.com

december 2014 pagina 18

jeugd pas verschenen

vonken

Young adult, maar dan anders

Over goden en reuzen De Noordse mythologie zit vol woeste reuzen, sluwe goden en mysterieuze werelden. Van Thor en Odin hebben de meeste mensen wel gehoord, maar wie weet precies wie Loki is, of Ymir? Wie wonen er in Midgard, en waar is het Walhalla? De eeuwenSimone Kramer en Els van Egeraat, Over goden en reuzen, oude Edda vertelt over Uitgeverij Ploegsma, ISBN 978 het ontstaan van de 90 216 7320 2 (€ 24,99) wereld, de strijd tussen reuzen en goden, en de sinds lang voorspelde ondergang van alles: Ragnarok. En natuurlijk over wat daartussenin gebeurde.

Arjen Robben en het geheim van zijn jonge helden Met Arjen Robben en het geheim van zijn jonge helden is de trilogie met Arjen Robben in de hoofdrol compleet.

Eerder kwamen Arjen Robben en de finale van de Champions League en Arjen Robben en het Fred Diks en Stephan Timmagische schot in Rio mers, Arjen Robben en het uit. Dit deel gaat over de geheim van zijn jonge helden, carrière van Arjen nadat Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 hij stopt als profvoet90 206 9914 2 (€ 4,95) baller. Hij keert onder andere terug naar zijn oude liefde FC. Groningen.

Michael Vey lijkt een doodnormale jongen. Hij gaat naar de middelbare school, heeft een beste vriend en is stiekem verliefd op het mooiste meisje van de school.

Michael heeft echter een geheim, iets wat zijn moeder hem op het hart drukt verborgen te houden. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan.

Door Michelle van Toorn Gevangene van Cel 25 is het eerste boek in een vierdelige serie geschreven door Richard Paul Evans. Het verhaal speelt zich af in het Amerikaanse Idaho en op het eerste gezicht lijkt het een veelvoorkomende formule in young adult-literatuur te volgen. Michael Vey is het sympathieke hoofdpersonage, maar wordt gepest vanwege zijn lengte en zijn Gilles de la Tourette. Michael heeft een loyale beste vriend, genaamd Ostin, die zorgt voor de nodige humor en nerdiness in het verhaal. Natuurlijk mag het knappe meisje niet

nooit eerder ben ik dit tegengekoontbreken – in dit geval is dat Taylor men in boeken, laat staan bij young de cheerleader. Ondanks de grote adult. Michael weet er met humor verschillen tussen Michael en Taylor mee om te gaan, wat het verhaal hebben ze toch iets met elkaar georigineel en fris maakt. Ten tweede meen: ze hebben beide elektrische zijn de elektrische krachten die de krachten. Michael kan stroomstoten kinderen hebben goed uitgedacht en afgeven en Taylor kan mensen ‘regeloofwaardig. Er wordt genoeg tijd setten,’ waardoor ze vergeten waar besteed aan uitleg over de verschilze mee bezig zijn. Michael, Taylor en lende krachten en hoe ze werken.

Ostin vormen samen de Elektroclan.

Het zijn echter de personages die het De problemen beginnen wanneer ze boek echt origineel maken; de steerachter komen dat er meer elektroreotypes die vaak voorkomen in dit kinderen zijn. genre zijn hier nergens Verhalen in het young te bekennen. Evans’ adult-genre zijn tegenhoofdrolspelers zijn woordig erg populair, niet altijd heldhaftig maar kunnen op den en ze maken niet altijd duur saai worden: de goede keuzes, waarkeer op keer worden door ze geloofwaardig dezelfde elementen overkomen. Het veropnieuw gebruikt. Voor haal is meeslepend, mij vormt Gevangene vol met actie en op van Cel 25 echter een sommige momenten uitzondering. Het verzelfs ontroerend. Dit haal volgt op het eerste laat maar weer zien dat gezicht een veelvooreerste indrukken miskomende young adultleidend kunnen zijn. formule, maar bevat een Richard Paul Evans, Michael Don’t judge a book by aantal unieke aspecten.

Vey, Gevangene van Cel 25, verits cover!

Ten eerste is er het Giltaling: Astrid Staartjes, Uitgeles de la Tourette-synverij Kluitman, ISBN 978 90 droom van Michael. Nog 206 4921 5 (€ 10,00)

advertentie

Lizzy traint dolfijnen Lizzy traint dolfijnen is het vijfde deel in de serie over Lizzy. In dit verhaal gaat Lizzy naar Curaçao. Daar ontdekt ze dat behalve puppy’s, ook dolfijnen hele leuke dieren zijn en dat je ze goed kunt trainen. Een vrolijk boek voor alle dierenliefhebbers.

Suzanne Buis, Lizzy traint dolfijnen, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 2198 3 (€ 12,95)

Kroonsz Amsterdam 1670: Wessel weet niet wat hij ervan denken moet. Zijn vader, de arts Zacharias Kroonsz, beweert dat hij de levenslijn van mensen zichtbaar kan maken. Maar dan slaat het noodloot toe, zijn vader wordt waanzinnig, Wessel verandert in een levende dode en er ontstaat een scheur in de werkelijkheid: de Marco Kunst, Kroonsz, UitgeTorn. Honderden jaren verstrijken… Amsterdam verij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0280 1 (€ 17,95) 2013: Pink, zeventien jaar oud, heeft het idee dat ze wordt gevolgd door een jongen. Er klopt iets niet met die jongen, weet ze.

Maar hoezeer het niet klopt, daar komt ze pas achter als het te laat is.

Met zeekaart en windkaartjes om zelf je koers te bepalen.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 19

dånsk

het fenomeen

Sprookjes om van te leren

De Kameleon en de Gekko Deze maand bespreken Sanne en Meie de Kameleon en de Gekko, twee nieuwe literaire prijzen in de wereld van het digitale kinderboek.

Tinnen soldaten, lelijke eendjes en hier er daar een verdwaalde erwt onder een matras: in Sprookjes en verhalen van Hans Christian Andersen kom je talloze bekende én onbekende kinderverhalen tegen.

Door Anouk Abels Voor deze uitgave voorzag Annelies van Hees Andersens verhalen van een nieuwe vertaling, en maakte Jan Jutte een flinke verzameling tekeningen. Het resultaat is precies wat je verwacht van een sprookjesboek: een vuistdik boekwerk met heerlijke illustraties, ideaal voor elke kinderboekenkast.

Toch blijft het de vraag of de sprookjes van Andersen wel geschikt zijn voor kinderen, aangezien zijn vertel- de hemel is, en ‘Het meisje dat op het brood ging staan’ gaat over een arrolingen een stuk gruwelijker zijn dan gant kind dat terechtkomt in de hel. de bekende Disney-versies. Zo sterft ‘Lang niet alle verhalen zijn geschikt de kleine zeemeermin een eenzame om aan kinderen voor dood en worden de te lezen, zoals lang niet voeten van het meisje alle teksten de genremet de rode schoentjes aanduiding sprookje eraf gehakt. Van andere verdienen,’ zegt Annesprookjes, zoals ‘Het tinlies van Hees dan ook nen soldaatje’ en ‘Het in haar nawoord. Maar meisje met de zwaveldat neemt niet weg dat stokjes’, is de dramatije als ouder behoorlijk sche afloop bij velen al wat verhalen uit dit bekend. Ook is er vaak boek met je kroost kunt sprake van een zwaar delen. En dat komt christelijke boodschap: niet alleen door Jutde kleine zeemeermin Hans Christian Andersen & tes mooie en diverse strijdt voor haar onsterJan Jutte, Sprookjes en verhatekenwerk. ‘De nieuwe felijke ziel, een roulen, vertaling: Dr. Annelies kleren van de keizer’ en wende moeder ontdekt van Hees, Uitgeverij Lemnis‘De prinses op de erwt’ dat ze blij moet zijn dat caat, ISBN 978 90 477 0272 6 zijn welbekende, ideale haar overleden kind in (€ 24,95)

Uit: De standvastige tinnen soldaat verhaaltjes voor het slapengaan, maar ook ‘De nachtegaal’ is, ondanks de aanwezigheid van de Dood, een schitterend verhaal voor kleintjes.

Dan zijn er nog onbekendere vertellingen, zoals ‘Domme Hans’, die het goed zullen doen.

Schroom als ouder echter niet om na het voorlezen Sprookjes en verhalen mee te nemen naar je eigen kamer, want de verhalen die te eng zijn voor de jeugdige sprookjesliefhebber zijn tomeloos fascinerend voor de volwassen lezer. Andersens vertellingen geven op intrigerende wijze de normen en waarden van negentiendeeeuws Europa weer, zitten boordevol originele wendingen en laten je merken hoe groot Andersens invloed is geweest op onze wereld. Een boek om lang en gelukkig in te lezen – ook als je al lang geen kind meer bent.

kerstsprookje

Een houten held

Met kerst krijgt Clara een prachtige notenkraker cadeau. Wanneer ze met het houten speelgoed in haar armen in slaap valt, wordt ze meegevoerd naar een fantastische droomwereld.

Door Anouk Abels De notenkraker van An Leysen is een echt voorleeskunstwerkje.

Jonge lezers zullen net zo onder de indruk zijn van de sprookjesachtige kerstboom die Clara en haar broertje in de woonkamer vinden – en dan zijn ze nog niet eens in Clara’s dromen terechtgekomen. Daar

zien we een gemeen muizenleger, een prachtige prinses opgezadeld met een verschrikkelijke vloek en de notenkraker die als houten held met zijn dappere daden ervoor zorgt dat alles goed komt. Met de hulp van Clara, natuurlijk.

De sprookjesachtige kerstelementen zorgen ervoor dat De notenkraker een ideaal boek is om voor te lezen in deze kerstperiode. Duik net als Clara deze mooie fantasiewereld binnen en laat je betoveren door de schitterende personages en de warme kleuren. Zet die kerstboom maar klaar, want het feest kan beginnen.

An Leysen, De Notenkraker,

Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2359 2 (€ 15,95)

Sanne: Geen wij-kijken-uit-naarde-feestdagen-column in deze decembereditie. Ook geen mening over de discussie rondom Zwarte Piet. Dit keer een fenomeen uit de kinderboekenwereld dat het nieuws haalde. Een nieuwsbericht dat eigenlijk wil zeggen: de kinderboekenwereld gaat met zijn tijd mee! Het CPNB introduceerde de afgelopen maand twee nieuwe prijzen voor het kinderboek: de Kameleon en de Gekko. Dit zijn niet zomaar prijzen, nee, het zijn prijzen die draaien om het digitale kinderboek. De Kameleon is voor het digitale boek met een verhaal dat zich het beste aan kan passen aan de technische ontwikkelingen en zo een eigen publiek vindt. De Gekko is de prijs voor de beste app gebaseerd op een kinderboek, bedoeld om kinderen te attenderen op het oorspronkelijke boek. Voor de goede orde: een digitaal boek is een app of e-boek met vertelmiddelen die niet in een gedrukt exemplaar mogelijk zijn. Denk hierbij aan gesproken verhalen, animaties, muziek, achtergrondgeluiden of interactieve dingen als spelletjes en testjes. Al kan een lezer, als hij zijn best doet, deze elementen stuk voor stuk gewoon toevoegen aan een gedrukt boek. De kinderen van tegenwoordig zijn nu eenmaal ontzettend handig met tablets en andere digitale platformen en het digitale kinderboek zorgt ervoor dat het lezen niet vergeten wordt. Toch?

Meie: Alles moet steeds sneller, beter en groter. Vandaar dat het internet is ontdekt. Zelfs al houd je niet van continu ‘online’ zijn, je ontkomt er niet aan. Het internet is nodig voor je werk, school of sociale contacten. Voor ieder vakgebied is er de keuze hierin mee te gaan of ermee op te houden. De boekenindustrie kiest (gelukkig) voor het eerste. Schrijvers, uitgeverijen en ontwerpers storten zich in de digitale omgeving om ‘het boek’ zo aantrekkelijk mogelijk te maken.

Vooral voor de nieuwe, jongere generatie. De stap naar een prijs voor het beste digitale boek lijkt dan logisch en is een goed initiatief. Toch zijn er mensen die bang zijn dat het digitale boek ten koste gaat van het papieren boek en ten koste gaat van het kind. Ik snap deze angst, ik voel hem ook, maar het is deels ongegrond.

Sanne stipte het al aan: een digitaal boek is een toevoeging aan en geen vervanging van het papieren boek. Ouders die hun kinderen graag voorlezen, kunnen en zullen dit blijven doen.

Hetzelfde geldt voor kinderen die graag lezen.

Daarnaast kan het kind zichzelf verrijken met spelletjes en tests. Een negatieve kant van deze ontwikkeling is dat het digitale boek hoogstwaarschijnlijk niet meer (voor)lezers van het papieren boek oplevert. Dit baart mij zorgen, vooral omdat veel lezen en voorgelezen worden helpt bij de ontwikkeling van een kind. In mijn opinie doet de boekenindustrie er alles aan om deze ontwikkeling te stimuleren, maar die taak ligt uiteindelijk bij de ouders.

Neem een abo!

Laat de Boekenkrant bij u thuis bezorgen: 12 nummers voor maar € 30,–. Vul de bon in op pagina 2.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 20

boekfragment

Kodo, de weg van de boog Het nieuwe lezen: ‘Wat je in de tekst leest, zie je niet in beeld en wat je op de prenten ziet, lees je niet in de tekst.’

– Bert Kouwenberg

Bert Kouwenberg en illustrator Mark Janssen, Kodo, de weg van de boog, Clavis Uitgeverij, ISBN 978 90 448 2353 0 (€ 29,95) www.clavisbooks.com

Zodra ze in het Veerhuis waren, nam zijn vader hem mee naar zijn slaapkamer, die aan de woudkant van het huis lag. Voor de Fusuma1* bleef hij staan. Hij keek Kodo doordringend aan. ‘Ik laat je iets zien, maar je mag er niets over vragen.’

Kodo boog zijn hoofd.

Zijn vader schoof de Fusuma open.

Ze stapten naar binnen. Het vosje volgde, op wankele pootjes.

‘Sluit de deur,’ gebood Kodo’s vader.

Kodo schoof de Fusuma dicht.

Zijn vader ging op zijn knieën zitten en haalde zijn dolk tevoorschijn.

‘Kom.’ Kodo ging snel naast hem zitten. Het vosje likte aan zijn hand.

Zijn vader stak de punt van het mes tussen twee planken. Hij lichtte een luik op en legde het op de vloer. Uit het gat steeg de geur van vochtige aarde op.

‘Luister, Musuko. Het kan kort of lang duren, maar op een nacht, bij Vollemaan, zullen de drie Ninja’s ons overvallen. Als ze komen, verstop jij je in deze schuilplaats.’

1* Fusuma: schuifdeur van hout en dik wit papier, wordt uitgesproken als <foesoema>.

En jij dan? dacht Kodo. Zie je wel: jij weet meer van die Ninja’s!

Zijn vader staarde voor zich uit. ‘Ik zweer dat het ze niet zal lukken onze zoon voor de tweede keer te stelen,’ fluisterde hij.

Hij praat tegen mijn moeder, dacht Kodo. De drie Ninja’s komen voor mij! Hij rilde. Waarom willen ze mij meenemen? Hebben zij iets te maken met de dood van mijn moeder? Hij durfde het niet te vragen.

Zijn vader pakte het luik en sloot het donker af.

Het was stil in huis. Kodo’s vader werkte in de tuin die naast het Veerhuis lag. Met het vosje achter zich aan glipte Kodo de slaapkamer van zijn vader in. Hij ging op zijn knieën zitten en wrikte zijn mes tussen de planken, net zoals hij zijn vader had zien doen. Voorzichtig tilde hij het luik op en boog zich voorover. Hij rook de aarde.

‘Zie je wel, Kitsune-chan2*,’ zei hij lachend. ‘Er is niets om bang voor te zijn!’

Uit het donker ontsnapte een diepe zucht, gevolgd door een koude Windvlaag. Geschrokken liet Kodo het luik dichtvallen. Het vosje jankte.

Kodo krabbelde overeind. Hij klemde zijn trillende hand om het handvat van de dolk. Een schaduw bewoog

over de muur van de slaapkamer en verdween, als een golf in de zee, in het dikke papier van de Fusuma.

‘Hé, jij daar!’ riep Kodo met bevende stem. ‘Kom onmiddellijk tevoorschijn!’ Hij stapte naar voren en dreigde met zijn dolk. ‘Laat je zien, anders …’ De punt van het mes raakte het witte papier.

Een gloed flakkerde over de Fusuma en even later verscheen een levensgrote schildering van een oude man.

Hij was broodmager en droeg een dun versleten gewaad. Zijn grijze haren staken omhoog als de haren van een penseel. Het opvallendst waren zijn ogen, die als vurige kolen in hun oogkassen brandden en heen en weer schoten.

2* Kitsune-chan: vosje, wordt uitgesproken als <kitsoene-chan>.

boekfragment

MainStreet. Een onverwacht spannende vakantie

Victoria Farkas, MainStreet. Een onverwacht spannende vakantie, Uitgeverij Kluitman (10+), ISBN 978 90 206 2190 7 (€ 9,95) www.kluitman.nl

Remy en haar vriendinnen sparen al het hele jaar om voor het eerst met elkaar op vakantie te kunnen. Nu de zomervakantie dichterbij komt, is het nog niet zo makkelijk kiezen! Wordt het shoppen, surfen of feesten?

Parijs. Spanje of Terschelling?

Uiteindelijk kiezen ze voor de Teen Ranch in Schotland: een oud landhuis waar ze helemaal voor zichzelf moeten zorgen. Al snel blijkt de mooie landelijke villa in het echt iets minder idyllisch dan op de foto’s op internet. En iets spookachtiger... Gelukkig hebben de meiden gehoord dat er de volgende dag vier jongens uit Nederland zullen arriveren. Dan wordt het vast minder eng.

‘Wat voor jongens zouden het zijn?’ vraagt Anniek zich hardop af.

‘Wedden dat het van die nerds zijn, die hier alleen komen om de natuur te bestuderen?’

Ik schiet in de lach, en de anderen lachen hard mee.

‘Bedankt voor het warme welkom.’

Betrapt en met rode hoofden kijken we om. In de deuropening staat een

jongen, die ons lachend aankijkt. ‘En wat is er mis met de natuur?’

Maar we komen geen van vieren uit onze woorden. Met ogen zo groot als ontbijtborden staren we de jongen aan, die verder de kamer in loopt om plaats te maken voor zijn drie vrienden. OMG, denk ik. Mijn hersens functioneren niet meer. Oh my god, ik zie er niet uit. Heb ik mijn haren vanmorgen wel geborsteld? OMG, en mijn kleding. Ik zie er echt niet uit.

Naast mij worden mijn vriendinnen door ongeveer dezelfde emoties en gedachten bestormd als ik. Geen van ons zegt iets. We kunnen de jongens alleen maar dom aangapen.

Een van hen loopt op mij af en steekt zijn hand uit. ‘Ik ben Rein.’

Mijn maag draait zich tientallen keren om, alsof er een was in mijn buik wordt gedraaid. Mijn hart klopt ergens in mijn keel en ik kan nergens mijn stem vinden als ik mijn naam probeer te zeggen. Mijn gezicht wordt knalrood als ik zijn hand schud en uiteindelijk mijn naam hardop weet uit te spreken.

Blijkbaar is hij dit soort rare reacties wel gewend, want hij blijft glimlachen als hij zich ook aan mijn vriendinnen voorstelt. Die beginnen als kleine meisjes te giechelen. ‘Hoi Rein,’ kirren ze in koor.

Ik kreun. Wat moeten ze wel niet van ons denken? We gedragen ons echt als volslagen idioten. Maar ik merk dat ik ook bij de volgende

jongen, Owen, nauwelijks uit mijn woorden kom als hij zijn hand naar me uitsteekt.

Kom op, Romy, bijt ik mezelf toe.

Verman je. Het zijn gewoon vier jongens, net zoals wij gewoon vier meiden zijn. Aaahhh! denk ik er meteen achteraan. Dat is helemaal niet waar! De vier ‘gewone jongens’ die nu voor me staan – en naar wie ik schaapachtig aan het lachen ben – zijn van MainStreet, onze favoriete boyband. OMG, is dit een droom of een grap of zo? Het is MainStreet.

MAINSTREET. Ik wil het wel uitgillen, maar ik vrees dat ik dan helemaal voor gek word aangezien.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 21

boekfragment

Ik ben Malala – jongereneditie Malala Yousafzai werd als schoolmeisje op 9 oktober 2012 van zeer dichtbij in het gezicht geschoten door een talibanstrijder. In deze jongereneditie van Ik ben Malala vertelt ze haar ontroerende en inspirerende verhaal.

Malala Yousafzai en Patricia McCormick, Ik ben Malala – jongereneditie, vertaling: Margriet Visser-Slofstra, Kosmos Uitgevers, ISBN 978 90 435 2515 2 (€ 14,95), e-ISBN: 978 90 435 2516 9 (€ 8,99) www.kok.nl

Het was een heel gewone dag. Ik was vijftien, zat in de derde en was de avond ervoor veel te lang opgebleven om een examen te leren. Ik had de haan ’s ochtends vroeg al horen kraaien maar was weer in slaap gevallen. Ik had de oproep voor het ochtendgebed van de moskee ook al gehoord maar had me onder mijn deken verstopt. En ik had net gedaan of ik mijn vader niet had gehoord toen hij me kwam wekken.

Toen kwam mijn moeder en pakte me voorzichtig bij mijn schouder vast. ‘Wakker worden, pisho’, zei ze.

Ze noemde me kitten in het Pasjtoe, de taal van de Pathanen. ‘Het is al half acht, straks kom je nog te laat op school!’

Ik had een examen van het vak Pakistaans.

Al dagenlang had ik een vreemd, knagend gevoel dat er iets naars zou gebeuren. Op een avond waren er allerlei vragen over de dood door mijn hoofd geschoten. Wat is dood

zijn eigenlijk? wilde ik weten. Ik zat alleen op mijn kamer en richtte me tot Mekka om het aan God te vragen. ‘Wat gebeurt er wanneer je doodgaat?’ vroeg ik. ‘Hoe voelt dat?’ Als ik dood zou gaan, wilde ik mensen graag kunnen vertellen hoe dat voelde. ‘Malala, dom kind’, zei ik daarna tegen mezelf, ‘dan ben je dood en kun je mensen niet meer vertellen hoe dat voelt.’ Voor ik naar bed ging, vroeg ik God nog iets. Kan ik niet een beetje sterven en terugkomen, zodat ik mensen erover kan vertellen?

Toen onze bus werd omgeroepen, renden we de trappen af. Net als anders bedekten Moniba en de andere meisjes hun hoofd en gezicht voor we door de poort naar buiten liepen en in de wachtende dyna klommen, de witte vrachtauto die diende als onze Khushal ‘schoolbus’.

We dromden naar binnen, twintig meisjes en twee leerkrachten, dicht opeengepakt op de drie rijen banken achter in de dyna. Het was er warm en plakkerig; er waren geen ramen, alleen een vergeeld stuk plastic dat tegen de zijkant wapperde terwijl wij in de spits hotsend en botsend door Mingora reden.

vreemd stil buiten.

‘Wat is het stil vandaag’, zei ik tegen Moniba. ‘Waar zijn de mensen gebleven?’

Daarna weet ik niets meer, maar dit is wat mij is verteld: twee jongemannen in witte gewaden gingen voor de vrachtauto staan.

‘Is dit de Khushal schoolbus?’ vroeg een van hen.

De chauffeur lachte. De naam van de school stond met zwarte letters op de zijkant.

De andere jongeman sprong op de laadklep en leunde naar binnen, waar wij met z’n allen zaten.

‘Wie is Malala?’ vroeg hij.

Niemand zei iets, maar een paar meisjes keken mijn kant op. Hij stak zijn arm uit en richtte op mij. Sommige meisjes gilden en ik kneep in Moniba’s hand. Wie is Malala? Ik ben Malala, en dit is mijn verhaal.

Vlak na de snoepfabriek en een bocht in de weg, op nog geen drie minuten van mijn huis, kwam de vrachtauto tot stilstand. Het was

boekfragment

Sprookjes en verhalen van Andersen Met de verhalen van Andersen groeien we al generaties lang op. Voor deze prachtige nieuwe uitgave maakte drievoudig Gouden Penseelwinnaar Jan Jutte nieuwe illustraties.

Hans Christian Andersen & Jan Jutte, Sprookjes en verhalen, Uitgeverij Lemniscaat, isbn 978 90 477 0272 6 (Prijs tot en met 15 december € 24,95, daarna € 29,95) www.lemniscaat.nl

De nieuwe kleren van de keizer De kamerheren die de sleep moesten dragen, tastten met hun handen over de vloer, alsof ze de sleep opnamen: ze liepen iets in de hoogte te houden, ze durfden niet te laten merken dat ze niets konden zien.

En zo liep de keizer in de optocht onder het prachtige baldakijn en alle mensen op straat en voor de ramen zeiden: ‘Ach heer, wat zijn de nieuwe kleren van de keizer weergaloos, wat

een prachtige sleep heeft hij aan zijn mantel! Het zit als gegoten!’

Niemand wilde laten merken dat hij niets zag, want dan deugde hij immers niet voor zijn ambt of was hij heel dom. Nog nooit hadden de kleren van de keizer zo’n succes gehad.

‘Maar hij heeft niets aan,’ zei een klein kind. ‘Ach heer, de waarheid moet je uit een kindermond horen,’ zei de vader en de een fluisterde tegen de ander wat het kind zei.

ADVERTENTIE

Ee

NTASIA! A F in r u tu n o v a d n nieuw spannen kwartetvel!

ren, 3 Met mythische geu

D pagina’s en een

Maak kans op een boek!

Hoe heet de prozapad uit Fantasia?

A. Petunia de Pad B. Prulletje Prulschrijver C. Koning Groenbloed

Mail je antwoord samen met je naam en adres voor 1 januari 2015 naar prijs@dewakkeremuis.nl Vraag toestemming van je ouders om mee te doen.

De Wakkere Muis www.geronimostilton.nl

© Atlantyca SpA. All rights reserved

Andersen boekenkrant_Opmaak 1 27-08-14 12:49 Pagina 2 november 2014 A5.indd 1

25-11-14 09:17

Andersen Nieuwe illustraties van drievoudig Gouden Penseel-winnaar Jan Jutte

Met vijf verschillende stofomslagen – welke neem jij mee naar huis?

Tot 15 december € 24,95

Sprookjes en verhalen

boekenkrant.com

december 2014 pagina 23

boekfragment

Op 10 december ontvangt Malala de Nobelprijs voor de Vrede

Lieve Malala...

We hebben elkaar nog nooit ontmoet, maar het voelt alsof ik je ken.

Ik heb je nog nooit gezien, maar ik heb jouw stem gehoord.

Omdat jij een meisje bent, heb je de wereld laten zien dat deze dingen jou niet tegenhouden.

Overal op de wereld staan meisjes achter jou.

De wereld zal zien wat meisjes kunnen bereiken – als ze ons onze gang maar laten gaan.

Iedere dag is Malala Dag

Rosemary McCarney. Iedere dag is Malala Dag. Uitgeverij Middernacht Pers, ISBN 978 90 7225 980 6 (€ 14,90). Net verschenen. www.middernachtpers.nl Een inspirerend en hoopvol boek.

Op 12 juli 2013, op de dag van haar 16e verjaardag, stond Malala Yousafzai op om de bijna 1.000 afgevaardigden van de VN Jongeren Vergadering toe te spreken. De Secretaris-Generaal van de VN had zojuist die dag uitgeroepen tot Malala Dag. Hier is een klein deel van haar toespraak: “Hier sta ik dan … één meisje, één van de velen. Ik spreek – niet voor

mijzelf, maar voor alle meisjes en jongens. Ik verhef mijn stem – niet om te schreeuwen, maar zodat zij die geen stem hebben, worden gehoord.

Degenen die voor hun rechten hebben gestreden: hun recht om in vrede te leven, hun recht om met respect behandeld te worden, hun recht op gelijke kansen, hun recht op onderwijs.

Lieve vrienden, op 9 oktober 2012 schoot de Taliban mij in de linkerkant van mijn voorhoofd. Ze schoten mijn vriendinnen ook neer. Ze dachten dat kogels ons het zwijgen zouden opleggen. Maar dat is niet

gelukt. Juist zwakheid, angst en hopeloosheid stierven, en kracht, macht en moed werden geboren. Ik ben nog steeds dezelfde Malala. Mijn ambities zijn dezelfde. Mijn hoop is dezelfde. Mijn dromen zijn dezelfde.”

I NSIGHT G UIDES Het beste aanbod van kwaliteitsreisgidsen

Verkrijgbaar bij uw boekhandel Kijk voor alle leverbare titels op

WWW.INSIGHTGUIDES.NL

E E N J A PA N S E L E G E N D E

Het nieuwe lezen: “Wat je in de tekst leest, zie je niet in beeld en wat je op de prenten ziet, lees je niet in de tekst” – Bert Kouwenberg

ISBN 9789044823530 - €29,95

Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com

boekenkrant.com

december 2014 pagina 25

non-fictie De Boekenkrant-redactie gaat op vakantie. We lezen een reisgids. In hoeverre worden we overgehaald om naar de betreffende bestemming af te reizen? wende

De ostalgie van Oost-Europa Deze maand: Het Oostblokboek, samengesteld door Hellen Kooijman en Guido van Eijck. ‘Een reis langs de sporen van het communistische verleden,’ aldus de ondertitel.

Door Anouk Abels

Oost-Europa barst van de vergane glorie: een verlaten pretpark in de DDR, een nooit afgebouwde ­wolkenkrabber in Moskou.

Vakantiezin Commu-kubus, destalinisatie, ostalgie… Het Oostblokboek staat vol merkwaardige woorden met een communistisch tintje. Na de val van de muur was het vrijwel meteen gedaan met het communisme in Oost-Europa, maar vandaag de dag laten pretpark in de DDR, een nooit zijn er nog talloze overblijfselen afgebouwde wolkenkrabber in Mosuit de tijd van Lenin en Stalin te kou en vervallen bunkers in Albanië. ontdekken – zowel in fysieke vorm Toch is Het Oostblokboek geen zware als in de harten, de hoofden én het kost. Het vlotte taalgebruik met taalgebruik van de bevolking. In een vleugje humor zorgt voor een Het Oostblokboek beschrijven zo’n twintig journalisten bijzondere com- toegankelijke reisgids, die je ook de grandeur en charme van de voormamunistische bezienswaardigheden lige Sovjet-Unie en haar satellietdie nog steeds overeind staan in de staten laat beleven. Zoals het standvoormalige Sovjet-Unie en de DDR, beeld dat in de Russische hoofdstad maar ook in Joegoslavië, Albanië, Bulgarije, Roemenië en Wit-Rusland. werd opgericht voor Joeri Gagarin, de Rus die als eerste mens een ruimHet resultaat is een tour door een tereis maakte. De eerder genoemde enorm gebied waarin trots en traostalgie – een bekende term in de giek elkaar in rap tempo afwisselen. voormalige DDR voor ‘het melanchoDe verschrikkingen die de bevolking lische verlangen naar heeft moeten trotseren een tijd van overzicht, door enerzijds de nazi’s veiligheid en rust, met hun holocaust en gestookte bruinkool en anderzijds de communisTrabantjes zonder roetten met hun totalitaire filter’ – is dan ook altijd regime zijn afschrikwekaanwezig. Maar ook de kend. Zoals de duizenden anti-communistische joden die bij het ravijn beweging krijgt een Babi Jar in Kiev de dood gezicht. Erg bijzonder vonden, of de monumenis het monument De ten voor de werkelijk weg naar de vrijheid, talloze soldaten die in een kleurrijke muur die naam van de Sovjet-Unie symbool staat voor de in de strijd met naziHellen Kooijman, Guido van twee miljoen Esten, LetDuitsland vielen. OostEijck e.a., Het Oostblokboek, ten en Litouwers die in Europa barst bovendien Uitgeverij Nieuw Amster1989 hand in hand een van de vergane glorie, dam, ISBN 978 90 468 1760 5 menselijke keten vormgetypeerd door een ver(€ 19,95)

Pretpark in de DDR

Chris Graberts

den, omdat ze hun vrijheid terug wilden. Zo zie je maar: de geschiedenis van het Oostblok is kleurrijk, veelzijdig en fascinerend.

Vakantiedomper Hoewel er op iedere pagina aangegeven wordt hoe makkelijk de beschreven locatie te bezoeken is, past Het Oostblokboek niet bij de praktische behoeftes van de reiziger.

Er is geen informatie over slaapplekken, transportatiemogelijkheden en reiskosten. Wie het boek aanschaft om alle ins en outs van het communistische verleden te ontdekken, is ook niet aan het juiste adres: de gids werpt een intrigerende blik op de geschiedenis van het communisme in Oost-Europa, maar doet dat fragmentarisch. Een inleiding met een compacte, algemene omschrijving van de communistische historie

– aan de hand van jaartallen, bijvoorbeeld – zou het boek een stuk toegankelijker hebben gemaakt voor de leek die weinig weet van Lenin en Stalin.

Gaan we?

Het Oostblokboek geeft je via een bundeling van communistische sporen in het Oostblok een impressie van hoe een bevolking met zijn beladen geschiedenis omgaat. Deze reisgids is niet de meest praktische compagnon en zal misschien geen onverdeelde ostalgie bij je oproepen, maar doet wel een onbegrensde interesse ontwaken naar een historie vol tegenstrijdigheden. Een absolute aanrader voor de reiziger die zijn grenzen richting het oosten wil verleggen.

grenzen

Vrijheid is te koop Rina groeit op in het vrije Nederland, Michael in de DDR. Wanneer de liefde groeit, blijkt vrijheid te koop en neemt het jonge naïeve stel het risico om Michael de DDR uit te smokkelen.

Door Sanne Wolters

Margriet Brandsma, Vluchtcode vlinder, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 542 9375 0 (€17,99)

Het liefdesverhaal van Michael en Rina begint met een ontmoeting in oorlogstijd tussen zijn vader en haar opa. Wehrmacht-soldaat Paul Ogertschnig sluit tijdens zijn dienst in Nederland een bijzondere vriend-

schap met boer Jan Brasser. De twee houden contact en beloven elkaar weer op te zoeken. Na de oorlog, in 1952, gaat de grens tussen Oost- en West-Duitsland dicht. Het gezin van Paul is niet ontevreden over het leven in de DDR, maar ziet dat het in West-Duitsland beter is. Bij zoon Michael blijft het leven in het vrije Westen lonken. Het contact met de familie Brasser in Nederland wakkert dit verlangen alleen maar aan.

Zeker wanneer de dochter van Jan Brasser en haar gezin de familie Ogertschnig komt opzoeken. Michael valt als een blok voor hun dochter: Rina Zijlstra. De twee krijgen een

relatie, verloven zich en komen voor een dilemma te staan: wonen in de DDR of Nederland. Ze kiezen voor het tweede. Dit betekent voor Michael het illegaal ontvluchten van de DDR. De assistentie van een West-Duitse hulporganisatie wordt ingeschakeld, die voor een flinke smak geld OostDuitsers te grens over smokkelt.

Dat de DDR ver gaat in het beschermen van de grenzen, wordt wel duidelijk uit het verhaal van Rina en Michael, waarin mensensmokkel, verraad en de gevolgen ervan centraal staan. Schrijfster en journalist Margriet Brandsma heeft het

Wehrmacht-soldaat Paul Ogertschnig sluit tijdens de bezetting van Nederland een bijzondere vriendschap met boer Jan Brasser. spannend en aangrijpend neergezet via anekdotes van het stel zelf en geschiedenisfeitjes. Vluchtcode vlinder brengt zaken aan het licht waar bewoners van het vrije Nederland vermoedelijk geen weet van hebben.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 26

non-fictie creatief met kerst Kerst: wenskaarten en papieren decoraties Dit boek staat boordevol kaarten en andere papierdecoraties van 25 enthousiaste kaartenmaaksters. De basis is papier. Verder wordt er Marianne Perlot, Kerst: wenskaarten en papieren decoragewerkt met creatables, ties, Uitgeverij Tirion Creamallen, stempels en tief, ISBN 978 90 439 1707 0 ander decoratiemateri(€ 14,99) aal. De DIY-papierdecoraties staan stapsgewijs beschreven.

Van kerstkaarten tot labels, etiketten en cadeaudoosjes om er een creatief kerstfeest van te maken!

Een heerlijk kijk- en doeboek voor papierliefhebbers.

We zien hem ­dichterbij komen Met deze adventskalender kun je als gezin iedere dag een stukje van het kerstverhaal lezen. Zo leef je naar Kerst toe en zie je de geboorte van Jezus dichterbij komen. Deze kalender is geschikt voor het hele gezin.

Janneke Burger, We zien hem Voor oudere kinderen dichterbij komen, Uitgeverij zijn er doordenkvragen Royal Jongbloed, ISBN 978 94 en opdrachten. Jongere 918 4424 9 ( € 7,95) kinderen kunnen elke dag een sticker uitzoeken die bij het verhaal past en deze opplakken.

Het Ultieme Kerstkookboek We zijn dol op Kerstmis.

Dan kunnen we naar hartenlust met familie en vrienden genieten van lekker eten. Maar Kerstmis kan ook een stressvolle ervaring zijn.

In dit boek vind je heerlijke menu’s in zeven Het Ultieme Kerstkookboek, thema’s, met gemakUitgeverij Lantaarn, ISBN 978 94 618 8394 0 (€ 19,99) kelijk na te maken recepten die garanderen dat uw kerstfeest net zo feestelijk voor u is als voor de gasten. Een luxe uitgave in prachtig gebonden uitvoering. Vol tips en recepten voor een kerst zonder stress.

suid-afrika

Een land vol baasvertellers

Nederlands als poort naar Afrika is ‘een boek dat laat zien dat Nederlanders en Vlamingen in hun eigen taal veel meer te weten kunnen komen over Zuid-Afrikaanse culturen dan ze vaak beseffen. Want ons en hulle: ons verstaan mekaar.’

niet uitkomen, dan kun je altijd op de pagina ernaast naar de vertaling kijken.

Zuid-Afrika is een land dat een onophoudelijke stroom aan verhalen voortbrengt. Achter werkelijk elke plaats- of achternaam schuilt een geschiedenis. Het land is altijd een thuis geweest voor ontelbare volkeren: Boesmans, Namas, Korannas, Boeren, Engelsen, Basters, Griekwas, Hottentotten, Mantatijnen, Door Nina Visser Zoeloes. Zwart, wit, bruin, geel. Het is interessant om te lezen over de eigen vertelcultuur van elk volk: ‘Mensen Vanuit dit streven die jaartallen noemen zijn buitenhebben journalist staanders. Nama-vertellers noemen en historicus Bart de geen jaren.’

Graaff en vertaler Riet De auteurs tekenen het leven op in de Jong-Goossens verafgelegen dorpjes, van vroeger en slag gedaan van hun nu. Het zijn heftige verhalen over reis door Zuid-Afrika, varkensslachtingen, armoede en die hen voerde langs inwoners van rondtrekkende bevolkingsgroepen, verschillende afkomst. Deze verslaover mensen die ten prooi vallen gen zijn aangevuld met werk van aan Swartkoors, over bekende en minder bekBoeren die inheemse ende Zuid-Afrikaanse volkeren verdrijven, schrijvers, dat zowel over apartheid en slain het Afrikaans als in vernij. Ook gaat het het Nederlands in het over het belang van de boek is opgenomen. Dit natuur voor inheemse is een goede zet, want volkeren, over boze zo kun je kennismaken geesten, over legenden met de originele tekwaarin de wind van sten van auteurs als man tot vogel transMarlene van Niekerk, formeert. Mooi is het Hennie Aucamp en gesprek met een dagga Ronelda Kamfer zonder rokende Boesman je meteen verloren te die vertelt over zijn voelen. Het is natuurlijk het leukst om je te laten Bart de Graaff en Riet de Jong- vogelvrije levensstijl: Goossens, Nederlands als ‘So wil ek leef. Als een meevoeren op de klanpoort naar Afrika, Uitgevevogel. Ek wil nie anders ken van het Afrikaans, rij Scriptum, ISBN 978 90 559 4926 7 (€ 16,00) leef nie.’ maar mocht je er echt

Wanneer comedyschrijver en filosoof Eric Kaplan de ware aard van de Kerstman onderzoekt, leidt dat tot een diepzinnige, maar vaak ook hilarische discussie over hoe dingen kunnen bestaan, terwijl ze er toch niet echt zijn.

Zoals de Kerstman en Eric Kaplan, Bestaat de Kerstman? Een filosofisch onderzijn arrenslee. Het boek zoek, Uitgeverij Nieuw is een vrolijke zoektocht Amsterdam, ISBN 978 90 468 naar antwoorden op 1782 7 (€ 18,95) de grote levensvragen: als we sterven, wat is het leven dan waard? Wanneer is het bestaan perfect? Bestaat er een God? Bestaat de Kerstman?

Bart de Graaff

Riet de Jong-Goossens Deze intieme portretten zorgen ervoor dat er zelfs voor mensen die Zuid-Afrika goed kennen nog veel nieuwe informatie te ontdekken valt. Het boek eindigt met een verhaal van Hennie Aucamp, over een ontmoeting met een zwarte jeugd­ vriend, die pijnlijke vragen stelt: ‘Hoekom, Hennie Aucamp, het julle die ding nie stopgesit nie?’

Die ding is natuurlik apartheid.

Ek voel diep teneergedruk, maar waag nie ’n antwoord nie.

Zulke krachtige taal is voor iedereen te begrijpen.

dance

Meester van de gelaagde dansmuziek Hij is dé Belg van het moment, sinds vijf jaar domineert hij de hitlijsten en zijn wereldwijde concerten verkopen in een mum van tijd uit. Vanaf 2010 ging het erg hard voor Stromae.

Door Wendy Claes

Bestaat de Kerstman?

‘So wil ek leef. Als een vogel. Ek wil nie anders leef nie.’

Niets te vroeg voor een biografie, meende Peter Verbruggen, journalist bij Het Laatste Nieuws.

Met Maestro Stromae schreef hij naar eigen zeggen de eerste echte biografie van de elektro-chansonnier, vol ‘platenfeiten’ en sappige weetjes.

Stromae is de allround muzikale genialiteit zelve, die wereldproblematiek aankaart met meezingers en dat ook als de beste verkocht krijgt.

In kleine en grote woorden en dito daden is hij een groot artiest, die ondanks alles een bescheiden jongeman blijft. Dat de artiest-zakenmantrendsetter zijn carrière in eigen handen houdt, toont dit boek veelvuldig aan.

De superster geeft echter amper

nog interviews en maakte voor deze ‘Met roken stopte hij biografie geen uitzondering. Gelukkig kon Verbruggen, die eerder twee omdat het niet bij zijn boeken afleverde rond Elvis Presley nieuwe imago paste’ in de lage landen, terugvallen op collega-redacteurs. Stromae’s achter- imago paste’ lijken op veronderstellingen. Net zoals vermoedens die grond werd zorgvuldig uitgetekend, wild in het rond worden gestrooid: interviews uitgekiend, lyrics ver‘In hoeverre de verwijzing ‘ik kan taald, connecties aangesproken, de mijlpalen in zijn carrière opgelijst en geen kinderen krijgen’ in de songtekst van Formidable autobiograaangevuld met fotokaternen. fisch is, is niet duidelijk.’ De spelfouDat deze biografie zonder Stromae’s ten maken het niet aannemelijker. medewerking tot stand kwam, roept Voorts dreigt het boek snel gedaenigszins bedenkingen op. Hoewel teerd te raken, met uitspraken als de meester niet in zijn ziel laat kij‘nu, op zijn 29e…,’ ‘2015 ken – werk en privé wordt een sleuteljaar,’ houdt hij strikt gescheienzoverder. den – toont het boek Hoe dan ook biedt allerhande faits divers Maestro Stromae – even en foto’s die niet hadveelzijdig als de artiest den gehoeven. De subhimself – een mooi jectieve en informele overzicht van ’s mans schrijfstijl gaat soms gesmaakte kunsten. De irriteren. Meermaals maestro blijft dan ook wordt hij ‘de Rwandesemateloos boeien. Een Belgische ket’ genoemd cadeau voor de fans en uitspraken als ‘Het en de enkelingen die moet tot z’n eigen vernog niet over de streep bazing zijn geweest getrokken zijn. Mét een dat Alors on danse zo Peter Verbruggen, Maestro strikje. goed scoorde’ en ‘Met Stromae, Uitgeverij Borgerroken stopte hij omdat hoff & Lamberigts, ISBN 978 het niet bij zijn nieuwe 90 893 1480 2 (€ 19,95)

boekenkrant.com

december 2014 pagina 27

Onder belangstelling van culinaire schrijvers, uitgevers en lekkerbekken werd op donderdag 13 november in ­Restaurant Hotel de Goudfazant de award voor het beste kookboek van 2014 uitgedeeld: de Gouden Garde. de gouden garde

Kookboeken in de prijzen

Maar liefst 91 titels werden dit jaar door culinaire uitgeverijen ingezonden voor de verkiezing van kookboek van het jaar.

bewaren. Kerkhovens boek past daarmee perfect bij de strijd tegen de verspilling van voedsel.

Garnalen­ bisque met olijvenkruid Een van mijn favoriete soepen is eigenlijk niet meer dan een afvalsoep: bisque, gemaakt van de pantsers van schaaldieren.

Wanneer we garnalen eten, bewaar ik de lege schalen altijd in een bakje in de diepvries. Zodra het bakje vol is, maak ik er deze geweldige garnalenbisque mee. Met kreeft of krab kun je ‘m ook maken. Olijvenkruid is een fantastisch kruid, met een knapperige aardse beet. Heerlijk met de zoete grijze garnaaltjes. Als ik geen olijvenkruid heb in mijn kas, neem ik wat zeekraal.

Monique Kooijmans

Jurylid Robert Kranenborg met Ko Sliggers en Marije Sietsma van Uitgeverij Loopvis

het recept

Ko Sliggers, Koken tussen vulkanen, Uitgeverij Loopvis, ISBN 978 90 817 6482 7 (€ 24,95)

tureel erfgoed en het doorgeven daarvan aan volgende generaties.

Traditie en cultureel erfgoed zijn ook onderFotograaf Maarten deel in het boek dat Brunsveld, styliste Judith Door Caroline van der Lee volgens de vakjury het Baehner en vormgever Tijs Koelemeijer werden Meneer Wateetons, Over Rook, beste kookboek van Uitgeverij Good Cook, 2014 is: Koken tussen bekroond met de ELLE Uit de inzendingen nomineerde ISBN 978 94 614 3097 7 (€ 24,95) vulkanen van Ko SligEten award voor hun een deskundige vakjury zes titels gers. De schrijver doet creatieve voor de Gouden Garde. bijdrage aan Over Rook, verslag van zijn kookavonturen op Voordat tv-kok Robert het Zuid-Italiaanse eiland Lipari. Het geschreven door Kranenborg namens boek toont de culinaire (en politieke) meneer Wateetons. de jury bekendmaakte geschiedenis, de herkomst van ingreIn dit handboek voor welke titel favoriet was, diënten en hun merkwaardigheden. warm en koud koken werden eerst nog een Volgens de jury is Koken tussen vulkom je alles te weten aantal andere prijzen kanen ‘wars van alle clichés over over het roken van uitgedeeld in categohoe een kookboek eruit dient te vlees, vis en groenten. rieën die over meer gaan zien. Zo zien de foto’s eruit alsof ze dan koken. al kokende met een smartphone zijn Na de uitreiking van Mirjam Letsch, Street Food Kosovo, Letsch & de Clercq geschoten, recht van bovenZo ging de prijs voor boven de pan in. Niet het beste goede doelen- Visuals, ISBN 978 90 819 6293 staande 3 (€ 19,95) altijd even smakelijk, prijzen was kookboek, ooit in het maar het illustreert wel het tijd om leven geroepen door de werkwijze van Ko de winnaar van de GouPierre Wind, dit jaar naar Street food Sliggers, die zowel kok, den Garde bekend te maKosovo van Mirjam Letsch. In haar ontwerper, onderzoeken. De felbegeerde titel boek heeft Letsch authentiek Kosoker, fotograaf als schrijwerd in feite gewonnen vaarse gerechten opgetekend, die zij ver is.’ Verder prees door twee kookboeken: via de ‘gewone mensen’ en enkele de jury de recepturen niet alleen de jury, maar kleine traditionele restaurants verdie uitstekend, vaak ook het publiek kreeg zamelde. Een deel van de opbrengst verrassend en helder de gelegenheid om van dit boek gaat naar kinderen in geschreven zijn. De een winKosovo die urgent een Nadia Zerouali, Melk & ‘jonge’ uitgeverij Loopnaar uit behandeling tegen kandadels, Van Lindonk & de Bres Special Projects, ISBN 978 90 vis kreeg van de jury te kiezen. ker nodig hebben.

796 7925 6 (€ 24,95) een compliment omdat Er bleek zij het had aangedurfd massaal De Youth Food Movedit in alle opzichten onconventionele gestemd te zijn via het ment loofde de award boek uit te geven. internet, en het boek uit voor het groenste Daarna was het tijd om elkaars boedat de meeste stemkookboek. Deze prijs ken te bewonderen en te genieten men kreeg was Melk werd gewonnen door van de voortreffelijke hapjes naar & dadels van Nadia Het nieuwe kliekjesboek, receptuur uit diverse boeken. En daar Zerouali – een heerlijk waarin culinair jourwaren veel fijnproevers toch ook boek met de lievelingsnalist Puck Kerkhoven Puck Kerkhoven, Het nieuwe voor gekomen. recepten van twintig handige budgettips en kliekjesboek, Xander UitgeMarokkaanse moeders, Het kookboek van het jaar is een initiatief van ideeën prijsgeeft om vers, ISBN 978 94 016 0146 7 over tradities en culDe Verwondering. ingrediënten langer te (€ 15,00)

voor 4 personen • 2 eetlepels olijfolie • 1 sjalot, gesnipperd • 2 handenvol garnaalschalen (ca. 150 gram) • 50 ml cognac • 1 groot blik tomatenpuree (140 gram) • 4 eetlepels bloem • 1,5 liter visbouillon of -fond • handvol olijvenkruid • 100 gram Hollandse garnalen • cayennepeper • staafmixer of keukenmachine

Janneke Philippi en Studio Philippi, Soep bij Janneke thuis, Uitgeverij Karakter, ISBN 978 90 452 0587 8 (€ 19,95)

Bereiden: 30 minuten Verhit de olie in een soeppan. Fruit de sjalot 1 minuut. Schep de garnaalschalen erdoor en bak ze 3-4 minuten mee. Blus met de cognac. Roer de tomatenpuree en bloem erdoor en bak nog 1 minuut op laag vuur. Schenk beetje voor beetje, en al kloppende met een garde, de visbouillon of -fond erbij. Klop tot een gladde, gebonden soep.

Laat de soep 15 minuten op laag vuur trekken. Verdeel intussen het olijvenkruid en de garnalen over 4 kommen.

Neem de soep van het vuur. Pureer de soep (mét de garnaalschillen!) met de staafmixer of in de keukenmachine. Schenk de soep door een fijne zeef. Verwarm de soep nog 1-2 minuten op laag vuur en breng op smaak met een mespunt cayennepeper en zout.

Schep de soep op het olijvenkruid en de garnalen.

Lekker met knapperige baguette.

Studio Philippi

De sublieme vertaling van de nieuwe David Mitchell

‘Fantastisch *****’ NRC Handelsblad ‘Een onbegrensde roman.’ Vrij Nederland

boekenkrant.com

december 2014 pagina 29

non-fictie HBO

Game of Thrones: een opwarmertje in de winter Fan zijn van Game of ­Thrones is niet makkelijk: naast de emotionele ups en downs van het kijken naar een serie waarin je favoriete personages ieder moment het loodje kunnen leggen, bestaat je leven grotendeels uit wachten.

Door Anouk Abels De liefhebbers van Het lied van ijs en vuur, de boekenserie van George R.R. Martin waar de HBO-serie Game of Thrones op is gebaseerd, zijn er ongetwijfeld moe van: het duurt vaak vijf tot acht jaar tot er een nieuw boek verschijnt. Bovendien worden er van de tv-serie per jaar slechts tien afleveringen gemaakt, en moeten fans nog tot april 2015 wachten op het nieuwe seizoen. Gelukkig heeft C.A. Taylor een tweedelig zoethoudertje geschreven: Achter de schermen van HBO’s Game of Thrones. Het tweede boek, over seizoen 3 en 4, verschijnt

Linguïst David Peterson legt uit hoe hij van het door Martin verzonnen High Valyrian een echte taal maakte. beeldschone stills uit de afleveringen, detailfoto’s en ontwerpschetsen van kostuums, en sfeerimpressies van een set vol green screens en levensechte historische voorwerpen.

Echt uniek zijn de gesprekken met de minder bekende mensen die achter de schermen werken: componist Ramin Djawadi vertelt bijvoorbeeld over het componeren van de iconische muziek van de titelsequentie en linguïst David Peterson legt uit hoe hij van het door Martin verzonnen High Valyrian een echte taal maakte. Een bijzondere presentatie, aldus Martin: ‘Voor de talen verdient David Peterson 95 procent van de eer. […] Nog vóór de serie kreeg ik brieven van taalliefhebbers die me om een vocabularium en syntaxis van het High Valyrian vroegen.

Dan had ik terug moeten schrijven: “Sorry, mijn waarde, ik heb er maar zeven woorden van bedacht. Heb ik een achtste nodig, dan verzin ik het ter plaatse.”’

Het boek bevat tevens een diepgaande analyse van personages en verhaallijnen, inclusief helder uitgetekende familiestambomen.

Daarbij vertelt niet alleen de crew, maar ook de cast uitvoerig over ervaringen op de set. Grote namen als Peter Dinklage (in de rol van Tyrion Lannister), Michelle Fairley (Cateltyn Tully), Emilia Clark (Daenerys Targaryen) en Charles Dance (Tywin Lannister) lichten toe hoe ze hun eigen personages zien. Bovendien zijn de interviews met de acteurs goed voor talloze interessante anekdotes.

Neem bijvoorbeeld de scène waarin Jaime Lannister, gespeeld door Nikolaj Coster-Waldau, zijn hand verliest.

‘We namen de scène in twee dagen op en hoe gek het ook klinkt, ik bofte want de tweede dag was ik heel ziek,’ vertelt Coster-Waldau. ‘Als laatste filmden we dat ik over de stronk word gedrukt – man, ik had continu braakneigingen. Er kwam nauwelijks acteren aan te pas.’

nu voor het eerst in het Nederlands.

Taylor laat zien hoe Martins wereld van draken, zombies, seks en vechtende koningshuizen tot leven wordt gebracht. Hiervoor interviewde zij zo’n beetje iedereen die betrokken is bij de ontwikkeling van de miljoenen kostende fantasy-serie: van executive producers David Benioff en D.B. Weiss en auteur George R.R. Martin tot kostuumontwerpers en stuntcoördinatoren. Helaas komt de Nederlandse vertaling niet in alle gevallen even natuurlijk over en C.A. Taylor, Achter de scheris er hier en daar een men van HBO’s Game of Throtypfoutje te bespeuren, nes – seizoen 3 & 4, BBNC Uitmaar dat is de makers al gevers, ISBN 978 90 453 1713 7 gauw vergeven. Er zijn (€ 29,95)

Sommige legendarische scènes, waaronder The red wedding, worden heerlijk uitgebreid ontleed en toegelicht.

Jammer genoeg blijven andere belangrijke momenten uit de show onderbelicht; het lijkt wel alsof Taylor de

meest afschrikwekkende scènes uit haar boek geweerd heeft. Wie zich verheugt op een beschrijving van het legendarische gevecht tussen The Mountain en The Viper, of meer wil weten over hoe het eraan toeging op de set tijdens de martelgang die het personage Theon onderging in seizoen 3 (de kenners weten waar ik het over heb), wordt teleurgesteld. Achter de schermen bij HBO’s Game of Thrones is daarom meer een impressie van wat er achter de schermen gebeurt, dan een compleet naslagwerk.

De fans die hier rekening mee houden, zullen desondanks smullen van deze heerlijke backstage-ervaring.

Het prachtig vormgegeven boek zou niet misstaan in de bibliotheken van de Red Keep in King’s Landing, en de pagina’s staan boordevol uniek fotomateriaal en intrigerende interviews. Een leuk opwarmertje tijdens de strenge winter, en nog meer reden om uit te kijken naar de tijd waarin het wachten op Game of Thrones voorbij zal zijn.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 30

boekfragment

Natuurlijk Lekker Bakken 100% puur, vers, biologisch & natuurlijk: 400 glutenvrije recepten zonder geraffineerde suikers.

RECEPT

Amandelwally’s De heerlijke combinatie van zuivere amandelspijs en walnoten maakt dit koekje tot een topper!

Monique van der Vloed, Natuurlijk Lekker Bakken, Uitgeverij Van Duuren Media, ISBN 978 90 594 0790 9 (€ 29,95)

Dit heb je nodig: 200 g walnootmeel: in keukenmachine fijn gemalen walnoten 50 g boekweitmeel 3 eetlepels kokosolie/vet op kamertemperatuur 2 eetlepels Stevia kristal sweet xtra* 2 grote eieren Voor de spijs: 100 g gemalen blanke amandelen 3 eetlepels stevia kristal sweet xtra* 1 eiwit rasp van een citroenschil

Zo maak je het: Verwarm de oven voor op 185 graden en bekleed een bakplaat met bakpapier.

Klop de kokosolie en stevia romig.

Klop de eieren er een voor een door.

Voeg het meel toe en klop het er stevig door.

Schep bergjes op de bakplaat en vorm er ronde koekjes van.

Maak een mooie gladde spijs van de gemalen amandelen, citroenrasp, stevia en het eiwit. Draai balletjes uit de spijs en druk deze licht plat.

Zet de spijsdopjes op de koekjes.

Bak de koekjes in het midden van de oven gaar in 35 à 40 minuten.

De spijs moet mooi goudbruin zijn verkleurd.

Laat ze goed afkoelen. *Stevia kristal sweet xtra is te koop bij www.steviaproducts.be. Maar andere suikervervangers kunnen ook worden gebruikt: 1 eetlepel stevia komt ongeveer overeen met 2 à 3 eetlepels kokosbloesemsuiker, palmsuiker, agave of honing. Of gebruik erythritolsuiker.

boekfragment

Hoera! We gaan bezuinigen. Leven op eigen kracht Volgens deskundige Patricia Bender kunnen we niet langer naar de overheid wijzen.

Het is nu aan de burger zelf.

Geen extra geld van de overheid. Maar extra inzet en betrokkenheid van de burger. Een boek om de burger in beweging te zetten.

Patricia Bender, Hoera! We gaan bezuinigen.

Leven op eigen kracht, Uitgeverij Paris Books, ISBN 978 90 818 8807 3 (€ 17,50). Verschijningsdatum: 19 december 2014. www.patriciabender.nl

Onze nieuwe wereld zal een samenleving zijn waar sociale verbanden belangrijk zijn, een samenleving waar we allemaal een bijdrage aan kunnen leveren. In deze samenleving zullen we langer, gezonder en gelukkiger leven. Onze levensstijl is dus van grote invloed op ons leven.

Moeten we drie keer per week naar de sportschool of yoga doen? Moeten we biologisch vlees eten of tofu?

Moeten we voedingssupplementen nemen? Geen suiker of weinig suiker? En hoe zit het met hormonen?

Een doel in je leven hebben? Bezig zijn met spiritualiteit? Maakt het uit hoe we omgaan met anderen?

Voor ouder wordende ouders is het goed om dicht bij hun kinderen te wonen: het geeft ongeveer vier tot zes jaar extra levensverwachting.

Een onderzoek wijst ook uit dat het eveneens goed is voor de kinderen in die families, die hebben lagere sterftecijfers en minder ziektes. Dat noemen we het ‘oma-effect’.

Ten zuiden van Tokio, in de Okinawa-archipel, daar is de levensverwachting het hoogst in de wereld.

Hier vinden we de oudst bekende vrouwelijke populatie. Zij hebben al bereikt wat wij willen: ze leven lang, en overlijden meestal in hun slaap, heel snel. Veel minder darm- en borstkankergevallen en veel minder hart- en vaatziekten. Wat doen ze? Een plantaardig dieet, met veel kleurrijke groenten. Ze eten ongeveer achtmaal zoveel tofu als elders.

Belangrijker dan wat ze eten is hoe ze eten. Ze hebben allerlei maniertjes waardoor ze niet te veel eten.

We weten inmiddels dat sociale isolatie erg slecht is voor je gezondheid en geluk. Ideaal zou zijn als je zou opgroeien in een systeem waar je automatisch een half dozijn vrienden zou hebben die je hele leven bij je blijven. Dan wordt van je verwacht dat je je geluk deelt en als dingen verkeerd gaan, als kinderen ziek worden of ouders sterven, dan is er altijd iemand om je op te vangen.

Wij hebben ons leven in tweeën gedeeld, je hebt je werkzame leven, waarin je productief bent en als je 67 wordt dan ga je, of je nu wilt of niet, met pensioen. In vele van deze landen kennen ze geen pensioen, zolang je kan lever je een bijdrage.

Daarmee heb je een ‘reden om ‘s morgens op te staan’. Je leven is betekenisvol en jouw bijdrage doet er toe.

Wat de onderzochte gebieden gemeen hebben is een aantal kleine gewoontes in levensstijl die ze op een rituele manier volgen gedurende het grootste deel van hun leven. Ongeacht hoe druk ze het hebben, hoe gestrest ze zijn op hun werk, of waar ze hun kinderen naartoe moeten rijden, nemen ze rust, voor zingeving, voor hun sociale netwerk en om te wandelen in de natuur.

En de kracht hiervan is dat het niet af en toe gebeurt, ze doen het elke week, een leven lang.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 31

boekfragment

Hier

Gummbah, HIER, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7436 5 (€ 17,50) www.deharmonie.nl

Hier! Het allerbeste van Gummbah uit de afgelopen 20 jaar, verzameld in een mooie, gebonden uitgave.

KRIJG JE MAAR NIET GENOEG VAN DE GAME OF DE SERIE? LEES DAN OOK DE STRIPS! ™

D A R K

D R A G O N

Folder Games oktober 2014.indd 1

B O O K S

G A M E S

C O L L E C T I O N

14-11-14 15:42

boekenkrant.com

december 2014 pagina 32

strips column

Dick Matena

Nostalgie in stripvorm

Een stripfiguur

Het Friese kinderboek Afke’s Tiental (1900) werd in de jaren negentig verstript door Dick Matena. Zijn versies van de semi-autobiografische verhalen van Nienke van Hichtum, die toen in de Donald Duck te lezen waren, zijn recentelijk in boekvorm verschenen.

Half november bereikte ons het bericht dat Dordrecht een nieuw stripmuseum krijgt. Eerder dit jaar werd al bekend dat het Nederlands Stripmuseum in Groningen, dat met sluiting werd bedreigd, open blijft en in 2017 een nieuw onderkomen krijgt binnen het stadsforum in Groningen. Tot die tijd is iedereen nog welkom op de huidige locatie aan de Westerhaven.

Ook in Antwerpen zijn ideeën om iets te doen met de presentatie van strips. De stad heeft vergevorderde plannen voor een belevingspark rond het Belgische stripverhaal.

De Scheldestad wil zich hiermee op de kaart zetten als de stripstad.

Met het Centrum voor het beeldverhaal en het charmante Marc Sleen museum, beide in Brussel, zijn er met een beetje geluk straks tenminste vijf locaties voor stripexposities in ons taalgebied.

Aan degenen die dat wat veel vinden, geef ik graag ter overweging dat in Nederland alleen al elf natuurhistorische musea zijn.

En het aantal musea en expositieruimtes voor moderne kunst is ontelbaar. Daarover wordt zelden opgemerkt dat het misschien iets te veel van het goede is.

Door Abe Borst Afke’s Tiental speelt zich af rond 1900 en gaat over een groot, arm, Fries boerengezin, dat bestaat uit moeder Afke, vader en hun tien zoons en dochters. De verhalen gaan voornamelijk over de kinderen: in elk avontuur staan weer andere broertjes en zusjes centraal.

Afkes kroost is alleen wel erg braaf, waardoor alle verhalen nogal zoet

Eigenlijk vormen de nostalgische elementen de grootste kracht van Afke’s tiental. De oudere generatie zal

De oudere generatie zal ongetwijfeld genieten van dit stripboek, maar voor de jongere lezer is het werk minder toegankelijk.

ongetwijfeld genieten van dit stripboek, maar voor de jongere lezer is het werk minder toegankelijk. Het zou wellicht interessant zijn geweest als Matena zijn grote talent had ingezet om het bekende kinderboek in een nieuw perspectief te plaatsen voor een volgende generatie.

Zijn versie lijkt namelijk vooral bedoeld voor mensen die willen Nienke van Hichtum en Dick terugkijken.

Matena, Afke’s tiental, Uitgeverij Personalia, ISBN 97 890 7928 741 3 (€ 18,95)

psychedelisch

Een onbetrouwbare, gekleurde panter

Strip is, met name in Nederland, het onderschoven kind van de beeldende kunst. De berichtgeving over het nieuwe stripmuseum in Dordrecht illustreerde dat prachtig. Een landelijke krant wijdde een artikel aan dit feit en plaatste daarbij een afbeelding. Journaliste noch redactie had echter enig idee uit welke strip de afbeelding afkomstig was en wie het had getekend. Evenmin had men de moeite genomen om dat uit te zoeken. In de credits werd slechts vermeld dat het een stripfiguur betrof. Geen naam van de tekening of de strip waaruit het afkomstig is, geen vermelding van de kunstenaar. Alleen een stripfiguur. Alsof ieder stripfiguur inwisselbaar is voor een ander. En alsof de maker er niet toe doet.

Het is als bij het portret van Jan Six door Rembrandt alleen maar ‘een portret’ vermelden, of bij De Denker van Rodin, ‘een beeldhouwwerk’. Of bij de foto van willekeurig welke fotograaf zetten dat het ‘een foto’ is.

Zou de betreffende krant daar net zo gemakkelijk mee wegkomen?

Als stripmusea bijdragen aan meer kennis van een kunstvorm en voor meer respect voor de makers daarvan, kunnen er daar geen genoeg van zijn.

Door stripminnend Vlaanderen wordt Brecht Evens al jaren op handen gedragen.

De liefde voor zijn bijzondere schildertechnieken begon grote proporties aan te nemen bij het met prijzen overladen Ergens waar je niet wil zijn, intussen ook al vijf jaar oud.

Door Wendy Claes Opvolger De liefhebbers haalde de shortlist in de verkiezing van de beste Belgische strip ooit. Nu is er Panter, dat kinderlijke naïviteit koppelt aan de slechte bedoelingen van een volwassene, belichaamd door... een panter.

©John Heijink

Caroline van der Lee Luitenant Brandon uit Kapitein Kreiss

zijn. Daarnaast draait het narratief in de meeste gevallen om een probleem, dat ontstaat door een naïeve actie of een onvoorzienbaar voorval, dat simpelweg praktisch wordt opgelost. Door de praktische aard van het verhaal en de braafheid van de personages is er in Afke’s tiental een tekort aan spanning en uitgesproken personages. De tekeningen van Matena zijn daarnaast klassiek en Oudhollands; ze doen je denken aan het bekende Aap-nootmies-bord. Die tekenstijl past perfect bij het brave verhaal, maar je mist wel de risico’s en de experimentele aanpak die we van Matena gewend zijn.

lezer stel je je voortdurend vragen en wordt je nieuwsgierigheid met iedere bladzijde aangelengd. Het Het verhaal begint bij het overlijden leest dan ook als een psychologische van Kristientjes poes en het rouwthriller in een ruk uit. proces dat ze vervolgens inzet op Evens zet de lezer graag op het verhaar slaapkamer. Plots, zomaar uit keerde been en windt er geen doekhet niets, komt een panter uit de jes om. De graphic novel bestaat uitlade van haar kast gekropen. Een sluitend uit eenvoudige doch krachpanter die zijn ware gelaat verstopt tige dialogen waar en met gemakkelijke geen woord overbodig smoesjes het vertrouwen is. Dat hij de gemakvan goedgelovige Kriskelijke weg mijdt, tientje wint. Allemaal kun je enkel loven. Zo erg mysterieus, want wordt Panter telkens Panter stelt zich niet op een andere manier voor onder zijn echte met diverse kleuren naam en fantaseert weergegeven en krijg spontaan rond PanBrecht Evens, Panter, Uitgeveje naast het boeiende terland, alwaar hij de rij Oogachtend, ISBN 978 90 775 4988 9 (€ 24,00) verhaal een immer kroonprins is. Ook als

boeiende tekenstijl. Iedere leesbeurt ontdek je nieuwe details die dat extra tikkeltje emotie en dramatiek in een prent leggen. Zo kleurrijk en lieflijk de ene tekening is, zo ruw en psychedelisch (denk aan Alice in Wonderland) oogt de andere. Bovendien is iedere afbeelding een kunstwerk op zich dat we maar wat graag in onze living zouden hangen.

In tijden dat uitgeverijen nog amper graphic novels durven uitgeven, is Panter er des te meer eentje om te eren. Meer nog: het is het hoogtepunt uit Evens’ reeds rijkelijk geëerde palmares. Benieuwd of zijn creativiteit beloond wordt met commercieel succes.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 33

interview

interview

Seks, strips en weltschmerz Met haar sfeervol getekende verhaal over de bewogen levens van de tweelingzussen Fanya en Esther, een eeuw geleden in de Joodse Lower East Side in New York, kandideerde Leela Corman (1972) zich voor diverse prijzen.

Door Esther Gasseling Het thema van jouw optreden bij Winternachten is ‘Sex, Comics & Weltschmerz’. Om met dat eerste te beginnen: in Meideles werkt de ene zus zich op van prostituee in een bordeel tot ster in de revue, terwijl de ander assisteert bij illegale abortuspraktijken. Heeft deze thematiek tot commentaar geleid?

‘Als je zoals ik veel over vrouwen schrijft, kun je vaak niet om het onderwerp seks heen, vooral in relatie tot armoede. In de VS is abortus geen taboe, maar wel een grote kwestie. Toen ik tien jaar geleden aan mijn boek begon, was de discussie al heftig. Tegenwoordig lijken conservatieve republikeinse politici elkaar de loef te willen afsteken in hun extremisme, onder meer met bagatelliserende uitspraken over verkrachting. Wat dat betreft zijn ze net als de Taliban. Eigenlijk denk ik dat mijn boek een beetje te vriendelijk is, gezien de realiteit van veel vrouwen. De meeste van mijn lezers zijn voorstander van zelfbeschikkingsrecht. Ik preek dus voor eigen parochie.’

af te stoten. Het is net als bij muziek.

Neem Neko Case, die met haar prachtige stem op betoverend mooie muziek droevige of zelfs verontrustende teksten zingt; volwassen en diepgravend, maar wel op zo’n manier dat je oren ertegen bestand zijn.’

In de Nederlandse boekhandel staan strips ongeacht het onderwerp samen in één kast. Hoe is dat in de VS? ‘Dat verschilt. Ik herinner me hoe eind jaren negentig Maus, de graphic novel van Art Spiegelman over de Holocaust, bij de afdeling humor stond. Iemand dacht: “Een strip; dat is vast grappig!” Zoiets zou nu niet meer gebeuren. Strips worden steeds beter begrepen als kunstvorm. Ze zijn zelfs trendy.’

En Weltschmerz...

‘Daar heb ik een hele hoop van! Dat komt door mijn Oost-Europese wortels. En daarbij: mijn familie, Poolse joden, zijn Holocaustoverlevenden; dat werkt door in de generaties erna.

Zij leden aan zware depressies. Daar heb ik geen last van, maar ik kan je vertellen: ook zónder kun je een hoop donkerheid in je ziel hebben.’

Dan is er ook een groot persoonlijk verlies: de dood van jouw bijna tweejarige dochter Rosalie in 2011.

Over die diepe rouw maakte je een prachtig verhaal: Yahrzeit.

Daarin zeg je: ‘Er bestaat geen echt veilige plek als je een ernstig trauma hebt opgelopen. Ook al kruip je in een hol, het hol sluit zich niet. Er is geen Je verpakt jouw onderschuilen mogelijk.’ werpen in een zwierige, ‘Iedereen die een elegante tekenstijl. trauma heeft meege‘Dat biedt een mooi conLeela Corman, Meideles, vertamaakt, weet waarover trast en het stelt me in ling: Peter Mennen, Uitgevedat gaat. Verlies brengt staat om dingen aan te rij Xtra, ISBN 97 894 907 5958 je in een isolement, kaarten zonder mensen 2 (€ 19,90)

Leela Corman en tegelijkertijd is er geen absoluut isolement mogelijk. Het is beter voor mensen om over dit soort dingen te praten. Ze moeten het gevoel hebben dat ze zoiets groots niet hoeven te verbergen.’

Je was al eerder in Nederland. In de jaren negentig verbleef je als student een paar maanden in Leiden.

‘Dat was tijdens een uitwisseling

met een opleiding in Den Haag. Die was vergeten een programma te bedenken, dus ik heb toen vooral strips zitten tekenen, in een appartementje in Leiden. Verder heb ik eindeloos rondgelopen, op straat en in musea. Tijdens mijn komende verblijf verheug ik me op een flinke dosis kunst in het Rijksmuseum en het Stedelijk. Naast de Hollandse meesters ben ik dol op Dutch design.’

Striptrilogie voetbalheld Robben compleet Basisschool bedenkt en schrijft eigen stripverhaal

Arjen Robben is niet alleen voetballer maar ook hoofdpersoon van een serie stripalbums. Stripmaker Stephan Timmers tekende de albums, geschreven door kinderen van een Groningse basisschool. In november werd het derde en laatste album gepresenteerd, ‘Arjen Robben en het Geheim van zijn Jonge Helden’. Het is het nieuwste en tevens laatste deel van de Robben-serie en gaat over de carrière van Arjen nadat hij stopt als profvoetballer. Dit project is een samenwerking tussen Stichting Lezen & Schrijven, FC Groningen en Uitgeverij Kluitman.

Meer dan 240 strippagina's in 24 uur

Resultaat 24 Hour Comic Day gebundeld in gratis e-comic Op 4 en 5 oktober 2014 werden er in Vlissingen, Utrecht, Zwolle en Amsterdam ‘24 Hour Comic Days‘ georganiseerd. Tijdens ‘24 Hour Comic Day’ gaan stripmakers de uitdaging aan om binnen 24 uur een stripverhaal van 24 pagina’s te maken. Sinds de eerste editie in Amerika op 24 april 2004 is het uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen. De Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers (BNS) bundelde ter gelegenheid van de Nederlandse editie van ‘24 Hour Comic Day 2014’ enkele bijdragen in een speciale e-comic, te lezen via www.stripmakers.nl. Versies voor iPad en Android tablets zijn in voorbereiding.

Nieuws, boeken, albums en werk van Nederlandse stripmakers vind je op: www.stripmakers.nl www.facebook.com/Stripmakers www.youtube.com/user/BNSstripmakers

Bijna 100 professionele stripmakers zijn aangesloten bij de Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers (BNS). Zij zetten zich in voor erkenning, waardering en promotie van het Nederlandse beeldverhaal. Daarnaast is de BNS actief in beleids- en beroepsondersteuning. Het werk van al deze stripmakers wordt in binnen- en buitenland vertaald én uitgegeven en is in elke boekhandel verkrijgbaar.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 35

boekfragment

Met Insight Guides ontdekt u de wereld 254

◆

WetensWaard

K lassieKe

KlassieKe

treinreizen

◆

255

trein ­

reizen Als de manier van reizen uit het begin van de twintigste eeuw tot uw verbeelding spreekt, dan hebt u in Zuid-Afrika volop de gelegenheid om met een stoomtrein of op een andere klassieke manier te reizen.

Bestemming van de maand: Insight Guide Zuid-Afrika ISBN 978 90 6655 441 2 € 24,90 - Uitgeverij Cambium BV Zie ook: www.insightguides.nl

Deze prachtige reisgidsen vertellen u vóór en tijdens de reis alles over de plaats van bestemming, en na terugkomst kunt u nog eens lekker nagenieten.

De elektrificatie van de spoorwegen in Zuid-Afrika kwam maar langzaam op gang. Omdat steenkool goedkoop en ruim voorradig was, maakte de overheid geen haast met het afschaffen van de stoomtractie; zelfs begin jaren zestig was er nog een recordaantal van 2682 stoomlocomotieven bij de Zuid-Afrikaanse spoorwegen in gebruik. De officiële afkondiging dat er geen stoomtreinen meer zouden rijden kwam pas in 1991.

Enkele stoomtreinen zijn in stand gehouden, zodat toeristen treinreizen kunnen maken in de sfeer van weleer. De bekendste is de vijfsterren Blue Train, een hotel op wielen, die de afstand van 1600 km tussen Johannesburg en Kaapstad aflegt in 27 uur. Sinds deze lijn in 1923 voor het eerst in gebruik werd genomen hebben veel staatshoofden hiermee gereisd. Nog luxueuzer is de Pride of Africa van Rovos Rail, die heen en terug van Kaapstad via Pretoria naar de Victoriawatervallen rijdt. Deze chique ‘treinsafari’s’ worden uitgevoerd met perfect gerestaureerd rollend materieel uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw; op verschillende trajecten rijden zowel stoom-, diesel- als elektrische treinen, die een gevoel oproepen van de luxe reizen per spoor aan het eind van de 19e eeuw. Tot halverwege de 20e eeuw waren er nog enkele betaalbaardere treindiensten voor de minder gefortuneerde toeristen. Helaas hebben de drie treindiensten die het meest tot de verbeelding spreken - de Outeniqua Choo Tjoe, de Banana Express uit Margate en de Apple Express uit Port Elizabeth - het loodje gelegd, en het ziet er niet naar uit dat deze treindiensten binnen afzienbare tijd hervat zullen worden. Gelukkig rijden er af en toe klassieke treinen van Reefsteamers rondom Gauteng, en van Atlantic Rail op het Kaapse Schiereiland. Zie ook blz. 365.

E En

routE van dE

K aap

naar

C a ï ro

De vurigste wens van Cecil Rhodes was om een spoorlijn aan te leggen tussen Kaapstad en Caïro die alleen over het grondgebied van de Britse kroonkolonies zou lopen.

Op die manier zou Engeland zich makkelijker meester kunnen maken van de Afrikaanse rijkdommen dan haar Europese rivalen.

De plannen voor deze lijn werden ont­ worpen in 1885, het jaar waarin de eerste spoorlijnen werden aangelegd in Zuid­ Afrika tussen Kaapstad en de diamant­ mijnen van Kimberley ­ waar De Beers Consolidated Company van Rhodes ‘toevallig’ een groot aandeel in had. Nadat hij voldoende fortuin vergaard had, stapte Rhodes in de politiek; hij werd in 1890 premier van de Kaap­ kolonie. In die tijd werden zijn plannen om een aaneen­ gesloten grondgebied te creëren van de Kaap naar Egypte gedwarsboomd door samenwerking van diverse niet­Britse kolonies, waaronder Belgisch Congo en Duits Oost­Afrika (nu Tanzania). Ondertussen dreigden ook de goudvondsten bij Witwatersrand, midden in de Zuid­Afrikaansche Republiek van de Boeren, een obstakel te worden. Volgens Rhodes zou een sterke Boerenrepubliek een bedreiging vormen voor de Britse suprematie. De conflicten over de goudvelden liepen uit op de Boerenoorlog van 1899­1902. De door Rhodes zo gewenste spoorlijn is er nooit gekomen.

Boven: Atlantic Rail rijdt regelmatig per stoomtrein over het schilderachtige Kaapse Schiereiland met een Klasse 24 stoom­ trein uit 1949, met oude, houten rijtuigen uit 1920­1940.

Onder: De legendarische Outeniqua Choo Tjoe vertrekt niet meer uit George, maar treinliefhebbers kunnen wel antieke locomotieven bezichtigen in het Outeniqua Transport Museum.

Boven: De Pride of Africa van Rovos Rail is de meest luxueuze treindienst van Zuid­Afrika. De trein rijdt regelmatig tussen Pretoria (Gauteng) en Kaapstad, maar ook naar verder gelegen gebieden in Afrika, zoals Dar es Salaam in Tanzania.

INSIGHT GUIDES onderscheiden zich van gewone reisgidsen doordat zij geschreven zijn door een deskundig team van auteurs die veelal zelf in het land wonen en werken. Meer dan 500 kleurenfoto’s maken deze gidsen tot de ideale reisgenoot.

Boven en rechts: Cecil Rhodes opent een spoor­ lijn. Hij wilde met een railverbinding het Brits­ Afrikaanse Rijk tussen de Kaap en Caïro verbinden.

Treinreizen in stijl Naast de gebruikelijke informatie die u in reisgidsen aantreft, bieden Insight Guides een aantal speciale themapagina’s waarin specifieke onderwerpen van een land of streek extra worden belicht.

boekfragment

Helweek Helweek neemt je mee in de belangrijkste week van je leven. Je stapt uit je comfortzone, je doorbreekt je dagelijkse routine en leer verder reiken dan normaal.

Erik Bertrand Larssen, Helweek, vertaling: Maud Jenje en Sofie Maertens, Uitgeverij Boom Nelissen, ISBN 978 90 244 0326 4 (€ 24,95) Alles beter doen in 2015! Doe mee aan de Nationale Helweek, 19-25 januari 2015. www.helweek.nl

Verleg je eigen grenzen De grootste verandering in mijn helweek heeft een mentaal, emotioneel karakter. Velen, inclusief ikzelf, zullen beamen dat dit ook zo is in de militaire helweek. In Bertrands helweek zal het fysieke niet zo’n grote rol spelen als in de militaire helweek – tenzij je een topsporter bent. Je zult doen wat je normaal gesproken in de loop van een week doet. Je zult alleen alles extreem goed doen, onder meer druk, met meer bewustzijn, met meer durf en met elke dag een nieuw aandachtsgebied. Je zult vermoeider zijn in je hoofd, omdat je er intens mee bezig bent. Je bent meer geconcentreerd en gefocust op je doel dan je gewend bent.

En hoewel de nadruk ligt op het mentale, zul je je ook fysiek moeten inspannen. Je gaat namelijk elke dag sporten, je zult vermoeid raken en spierpijn krijgen. Je zult weerstand moeten bieden aan alles waar je trek in hebt, want je zult uitsluitend gezond eten. Je zult zelfs een ander type slaap krijgen dan je gewend bent. Dat ga je allemaal

aan je lichaam merken. Je moet alle discipline en wilskracht die je in je hebt mobiliseren. Maar je hoeft niet bang te zijn dat het een week wordt waarin de basisbehoeften ontbreken.

Dat klinkt misschien gemakkelijk, maar ik kan je verzekeren: het wordt niet gemakkelijk. Persoonlijk heb ik meer en grotere grenzen verlegd door mezelf mentaal in te spannen dan toen ik door het bos rende met boomstammen op mijn schouders.

Ik merk dat ik minstens even ver van mijn comfortzone verwijderd ben als ik mezelf uitdaag een betere spreker in het openbaar te zijn dan als ik voor de vierde nacht op rij in een natte, koude slaapzak lig. Hetzelfde merk ik als ik mezelf dwing contact op te nemen met iemand uit het bedrijfsleven die ik nodig heb, of als ik inzie dat ik een fout heb gemaakt en mezelf dwing de cliënt op te bellen en mijn excuses aan te bieden, om te horen of ik het nog kan goedmaken.

Straks moet ik een voordracht moet houden voor een recordaantal toehoorders. Op dit moment zou ik veel liever met een boomstam sjouwen.

En als ik die keuze had, zou ik het ook echt doen, maar aangezien ik die niet heb, ga ik naar de lezing met een instelling van ‘alles of niets’.

Het is natuurlijk zo dat de comfortzone van individu tot individu

extreem verschilt. De gebieden waarin ik mijn grenzen verleg, zijn voor anderen a piece of cake. Dus het is van belang dat je eerlijk bent tegenover jezelf en jezelf uitdaagt op de terreinen waarvan je weet dat je je grenzen moet verleggen. Je moet je eigen week ontwerpen, er zelf verantwoordelijkheid voor nemen en zelf regels toevoegen aan de regels die ik in dit boek schets.

Drie belangrijke opdrachten Terwijl je je eigen programma voor de helweek opstelt, wil ik dat je je concentreert op drie hoofdopdrachten: • Je moet je eigen leven in kaart brengen.

• Je moet definiëren op welke gebieden je in potentie de meeste vooruitgang kunt boeken, je zogenaamde verbeterpotentieel, en waarop je gaat inzetten.

• Je moet een concreet doel voor de helweek omschrijven, evenals een strategie voor hoe je dat doel wilt bereiken.

boekenkrant.com

december 2014 pagina 36

boekhandel Agenda

december 2014 5 DECEMBER

DEN HAAG – Centrale Bibliotheek. O, kom er eens kijken: vier dichters bij Literatuur Late Night.

Abdelkader Benali interviewt Anne Vegter, A.L. Snijders, John Schoorl en Fred Papenhove. www.bibliotheekdenhaag.nl

7 DECEMBER

HAARLEM – De lichtfabriek. Fabricage – de mooiste stemmen; literaire middag. Met proza en poëzie van Arthur Japin en Tommy Wieringa. www.lichtfabriek.nl

NOORDWIJK – Het cultuurcafé. Vulpendokter Peter van Blanken houdt een spreekuur. Hij repareert en taxeert vintage vulpennen. www.libris.nl/vandermeer

8 DECEMBER

AMSTERDAM – Perdu. Avond van de grote beloftes. Presentatie van vier chapbooks van Literair Productiehuis Wintertuin. De boeken zijn geschreven door Johan Roos, Elske van Lonkhuyzen, Gerjon Gijsbers en Marjolein Visser. www.wintertuinfestival.nl

13 DECEMBER

DEVENTER – Boekhandel Praamstra. Een nieuw literair en muzikaal programma met korte, informele optredens waarin proza, poëzie en muziek van Overijssels talent en schrijvers de revue passeren. Met voordrachten van: Roos Vlogman, Wout Waanders en Else Kemps en muziek van Martin van de Vrugt. www.boekhandelpraamstra.nl

14 DECEMBER

NIJMEGEN – Boekhandel Roelants in Lux. Lezing Thea Derks over haar biografie over Reinbert de Leeuw, met een muzikaal intermezzo van gitarist Will Derks en zangeres Irma Bogers. www.roelants.nl/agenda

AMSTERDAM – De Nieuwe Liefde. Wie Emily Dickinson zegt, zegt: mysterie. Deze middag doorbreekt actrice Sallie Harmsen misschien iets van dat mysterie door haar gedichten te lezen. www.denieuweliefde.com/programma

RENKUM – Podium onder de Bomen. Een goed gesprek met Simon van der Geest en Marijke Boon, plus een waanzinnig feestmaal afgestemd op het thema van de avond. Dit alles wordt bereid met liefde en streekproducten van het seizoen. www.kassprodukties.nl

15 DECEMBER

AMERSFOORT – Het Eemhuis. De Belgische schrijver en Francofiel Bart van Loo vertelt over zijn nieuwste boek Napoleon. www.bibliotheekeemland.nl

21 DECEMBER

HEEMSTEDE – Boekhandel Blokker. Mark Zegeling vertelt over het boek Sterke verhalen voor bij de borrel en de wandelgids Little Kingdom by the Sea. www.libris.nl/blokker

21-22 DECEMBER

DEVENTER – Dickens Festijn. In het historische Bergkwartier komen ruim 950 personages uit de beroemde boeken van deze Engelse schrijver tot leven. www.dickensfestijn.nl

23 DECEMBER

AALSMEER – Bibliotheek Aalsmeer. Workshop striptekenen door Alex Turk. Dankzij leuke tekenopdrachten leer je de basisvaardigheden van het striptekenen en leer je hoe je stripfiguren tekent. www.amstelland-bibliotheken.nl

28 DECEMBER

UTRECHT – Wijde Doelen. Couperus: de biografie, de brieven & het gesprek. H.T.M. van Vliet schetst een portret van een auteur en er wordt stilgestaan bij de omvangrijke correspondentie van deze nationale schrijver van internationaal niveau. www.salonsaffier.nl

hotspot

Niets meer aan doen Helden zijn het, Erik en ­Sandra van Doorn. Op een haar na redden ze Broese van de ondergang, door de Utrechtse boekwinkel over te nemen toen Polare failliet ging. Erik: ‘Het heeft maar een dag gescheeld of het was niet gebeurd.’

Door Nina Visser Broese is niet zomaar een boekhandel, want de onderneming is al enkele eeuwen actief in Utrecht, op wisselende locaties en onder diverse namen. Bovendien heeft de winkel een geheel eigen positionering.

‘Broese is een tijdje dicht geweest, maar dat betekent niet dat de complete omzet toen naar andere winkels ging. Met Broese verdween op dat moment een belangrijk deel van de aanwezigheid en zichtbaarheid van het boek in het hart van Utrecht’, legt Erik uit.

Hij vertelt dat hij en zijn vrouw bij de overname van Broese betrokken raakten via Libris, waarbij hun boekhandel in Zeist is aangesloten: ‘Op een gegeven moment werd ons gevraagd: is die overname niets voor jullie? Eerst dachten we: dat weten we nog zo net niet. Maar op een gegeven moment begon het toch een beetje te kriebelen en hebben we ja gezegd.’

Erik en Sandra van Doorn Het echtpaar benadrukt dat het succes van de doorstart van Broese Boekverkopers nooit zo groot had kunnen zijn zonder het personeel, want dat kent Utrecht en haar behoeftes op boekengebied als geen ander. Sandra: ‘Er is veel betrokkenheid bij de zaak, want het personeel werkt hier vaak al lang. Werk je hier twaalf jaar, dan ben je nog vrij nieuw.’

Zelf lopen de Van Doorns ook al een tijdje mee, want het is alweer tweeëntwintig jaar geleden dat ze begonnen met Boekhandel Kramer & Van Doorn in Zeist. Wat vinden ze eigenlijk zo aantrekkelijk aan het

boekenvak? ‘De enorme diversiteit’, zegt Erik meteen. ‘Je rolt er een keer in, en je voelt je er op je plek’, vult Sandra aan. Erik: ‘Hoeveel mensen kunnen nou zeggen dat ze van hun hobby hun beroep hebben gemaakt?

Wij waren van huis uit altijd al grote lezers, en nu zitten we er dagelijks middenin.’

Toekomstplannen voor Broese zijn er volop. Zo kan het interieur naar Eriks zeggen wel een facelift gebruiken.

‘Maar’, vervolgt hij, ‘aan de andere kant zijn er ook veel klanten die zeggen: dit is helemaal mijn Broese, niets meer aan doen!’

Kasteel Groeneveld

Nederland is een feest!

Kasteel Groeneveld in Baarn staat bekend om zijn tot de verbeelding sprekende tentoonstellingen op basis van kinderboeken.

Met de nieuwe expositie Nederland is een feest! wordt deze reputatie ruimschoots waargemaakt.

Door Caroline van der Lee Nederland is een feest! laat zien hoe wonderlijk ons land is ingericht en hoe wij Nederlanders onze volksaard uiten. Rode draad in de tentoonstelling wordt gevormd door de prenten van het boek Nederland van Charlotte Dematons (Lemniscaat, 2012).

Het feest is voor de kinderen vooral op de spannende speelzolder van het kasteel. Daar is een aantal van de tekeningen omgezet tot spellen waarmee ze spelenderwijs kennismaken met het veelzijdige Nederlandse landschap. Zo kunnen ze Den Haag ontdekken aan de hand van twister, leren ze Friesland kennen door te racen met de Kameleon en vangen ze dieren op de Veluwe.

gele ballon, een camper en een tuinkabouter zou verwerken. Ook de kleine grapjes en verwijzingen naar historische gebeurtenissen en Nederlands cultureel erfgoed zijn typerend voor deze illustrator. Als kijker ontkom je er niet aan om op de platen op zoek te gaan naar die elementen.

De makers van de tentoonstelling helpen de bezoeker daarbij door hen de mogelijkheid te bieden de tekeningen te bekijken met een layerapp, waarmee ze op hun smartphone of tablet op de wetenswaardigheden kunnen inzoomen. Een De volwassen bezoemooie extra service, ker zal met name maar het leidt wel smullen van de origiaf van de prachtige nele tekeningen van tekeningen zelf.

Dematons die op de Gelukkig is de layer tweede verdieping niet verplicht voor van het huis te zien wie dat liever niet zijn. In de platen toont Charlotte Dematons, Nederland, Uitgeverij Lemniswil. zich het meesterschap caat, ISBN 97 890 4770 498 0 De tentoonstelling is van de tekenaar. Met (€ 24,50) net zo feestelijk als de haar penseel heeft zij titel doet vermoeden en een absohet landschap tot in de kleinste lute aanrader voor iedereen met en details neergezet. Dematons zou zonder kinderen.

Dematons niet zijn als ze in haar tekeningen niet diverse terugMeer informatie is te vinden op ­ www.kasteelgroeneveld.nl kerende voorwerpen, zoals een

boekenkrant.com

december 2014 pagina 37

boekhandel gratis

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden Alblasserdam

Boekhandel de Krekel dekrekel.nl Alkmaar

Boekhandel Feijn feijn.nl

Boekhandel Van der Meulen’s

vandermeulensboekhandel.nl Almelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Alphen a/d Rijn

Boekhandel Haasbeek haasbeek-libris.nl

Breda

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers libris.nl/ vankemenade-hollaers

Libris Buitelaar

www.librisbuitelaar.nl Breukelen

Boekhandel van Kralingen

boekhandelvankralingen.nl Brugge

De Reyghere Boekhandel Brunssum

Amersfoort

robrozeman.nl

www.haasbeek.nl

boekhandel Rob Rozeman NIEUW!

Amstelveen

www.ravenswaay.net

venstra.nl

Amsterdam

De Amsterdamse Boekhandel

deamsterdamseboekhandel.nl

Boekhandel de Dolfijn boekhandeldedolfijn.nl

De Nieuwe Boekhandel

Boekhandel Van Ravenswaay Castricum

Scholte boek-en kantoorboekhandel boekhandelscholte.nl Coevorden

Readshop Coevorden readshop.nl/vestiging/ coevorden Delft

Boekhandel Mulder

Boekhandel Ben Kempers

Boekhandel Scheltema

Den Haag

denieuweboekhandel.nl boekhandelmulder.nl scheltema.nl Apeldoorn

Nawijn & Polak Boekverkopers nawijn-polak.nl Arnhem

De Arnhemse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Boekhandel Hijman Ongerijmd boekhandelongerijmd.nl Assen

Boekhandel Iwema iwema.nl Baarn

Boekhandel Den Boer denboer.nl

benkempers.nl

Boekhandel Van Stockum vanstockum.nl Deventer

Boekhandel Praamstra boekhandelpraamstra.nl Doetichem

Raadgreep & Berrevoets libris.nl/ raadgeepenberrevoets Doorn

The Readshop Doorn Readshop.nl/vestigingen/ doorn Doorweth

NIEUW!

The Read Shop Doorweth Dronten

Badhoevedorp

Voster Boek & Kantoor

www.boekhandeljaspers.nl

Druten

Boekhandel Jaspers Beilen

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org Bennekom

Boekhandel Novita libris.nl/novita

Bergen op Zoom

Quist boeken quistboeken.nl Bilthoven

Bilthovense Boekhandel

bilthovenseboekhandel.nl Bleiswijk

Utrecht

Boekhandelbroekhuis.nl

leeskunst.nl

rijnlandseboekhandel.nl

Broese boekverkopers

voster.nl

Boekhandel Maas & Waal

boekhandelmaasenwaal.nl Eersel

De Boekenlegger

www.de-boekenlegger.nl Eindhoven

Boekhandel Van Grinsven

boekhandelvangrinsven.nl

Boekhandel Van Piere libris.nl/vanpiere

Oisterwijk

plantage-ettenleur.nl

boekhandeldekorf.nl

boekhandeloisterwijk.nl

Plantage Etten-Leur Exloo

Laren

geertswarenhuis.nl

larenseboekhandel.nl

Geerts Warenhuis Geldrop

Boekhandel van Grinsven

www.librisbuitelaar.nl Gouda

Boekhandel Verkaaik verkaaikboeken.nl Haarlem

Purmerend

Leuven

Kinderboekhandel De kleine Johannes de-kleine-johannes.be

readshop.nl/vestiging/ oudewater

Boekhandel het Leesteken leesteken.nl

Puttershoek

Boekhandel H. de Vries Boeken

Maassluis

Pijnacker

Bruna Haarlem

hetkeizerrijk.nl

boekhandelgillissen.nl

boekhandellovink.nl

devriesboeken.nl

Boekhandel Het Keizerrijk

Bruna.nl

Maastricht

Boomker Boeken

Boekhandel Dominicanen

Harlingen

Meppel

boekhandelwever.nl

boekhandelbarth.nl

Haren GN

boomker.nl

Boekhandel Wever

Boekhandeldominicanen.nl

Boekhandel Barth

The Readshop Hedel

Boekhandel Van Stockum

Heemskerk

Middelburg

Bruna.nl

de-drvkkery.nl

Hedel

readshop.nl/vestiging/hedel

vanstockum.nl

Bruna Heemskerk

De Drvkkery

Heemstede

Mijdrecht

boekhandelblokker.nl

boekhandelmondria.nl

Boekhandel Blokker

Boekhandel Mondria

Heerhugowaard

Monnickendam

bruna.nl

nimoboek.nl

Bruna Middenwaard

Nimo Boek

Heerlen

Naaldwijk

bijhetraethuys.nl

vingerling.nl

Bij Het Raethuys

Boekhandel Vingerling

Heeze

Nieuwegein

marjanhoutman.nl

Boekhandel van Atten vanattenboek.nl Roden

Boekhandel Daan Nijman daannijman.nl Roermond

NIEUW!

Plantage Boekhandel

www.plantageroermond.nl Roosendaal

Boekhandel De Boekenwurm

www.boekenwurm.biz Rosmalen

Boekhandel De Omslag

www.boekhandeldeomslag.nl Rotterdam

Boekhandel Donner donner.nl

Boekhandel Maximus maximushillegersberg.nl Schagen

Boekhandel Plukker

www.boekhandelplukker.nl Scheveningen

Boek- en Kantoorboek­ handel Lektura

Boekhandel Manschot

Boekhandel Scheveningen

Nijkerk

Helmond

Boekhandel Roodbeen

Schiedam

lektura.nl

De Roij & Boschman Boeken deroijboschman.nl Hengelo

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl Hoevelaken

De Hoevelakense Boekhandel

hoevelakenseboekhandel.nl Holten

Heusinkveld – Holten meerdaneenboekhandel.nl Hoorn

boekhandelmanschot.nl

boekhandelroodbeen.nl Nijmegen

Boekhandel Augustinus boekhandelaugustunis.nl

De Nijmeegse Kinderboekwinkel lezenisleuk.nl

Roelants [in LUX] roelants.nl

Boekhandel Roelants roelants.nl

Dekker vd Vegt boekverkopers

www.dekkervdvegt.nl Noordwijk

Houten

boekwijs.nl

Noordwijkerhout

hoornseboekhandel.nl

Bloemendaal

Enkhuizen

dinternet.nl

Veghel

readshop.nl/vestiging/ leusden

The Readshop Leusden

marsman.nl

kantoorboekhandelsmitenco.nl

Oudewater

plantagemeijerensiegers.nl

Leusden

Boekhandel van der Meer

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel

Veenendaal

The Readshop Oudewater

Boekhandelcazemier.nl

Hoornse Boekhandel

Plantage Vermeer

www.libris.nl/priem

Boekhandel Flevo boekhandelflevo.nl

Bruna Oostermeent info@onzebruna.nl Kapelle

Boekhandel Lectori lectori.nl

www.libris.nl/vandermeer

Boekhandel Wagenaar & Van Halem wagenaarvanhalem.nl Nuenen

Boekhandel van de Moosdijk moosdijk.com

Boekhandel Priem

Boekhandel Meijer en Siegers

Boekhandel Lovink

Huizen

Van Dinter Media

Boekhandel Cazemier

Oosterbeek

Marjan Houtman Lezen en Schrijven

vermeer.plantage.nl

Boxmeer

Leiden

libris.nl/broese Valkenswaard

Lochem

Boekhandel Wijs

boekhandelbloemendaal.nl

Larense Boekhandel

boekhandellibrisutrecht.nl

Boekhandel Oisterwijk

Boekhandel Gillissen & Co

Emmen

Boekhandel Bloemendaal

Boekhandel De Korf

Emmeloord

Boekhandel Marsman

Rijnlandse boekhandel

Krimpen aan den IJssel

Boekhandel Muilenburg

boekhandelmuilenburg.nl

Boekhandel Leeskunst

Etten-Leur

Libris Buitelaar

Bunnick

Boekhandel Venstra

Oegstgeest

Goirle

De Algemene Boekhandel

algemeneboekhandel.nl

Kerkrade

Boekhandel Broekhuis

boekhandelvangrinsven.nl

dereyghere.be

Boekhandel Haasbeek Herenhof

Enschede

boekhandelscheveningen.nl

Boekhandel J.S. van Leeuwen

boekhandelvanleeuwen.nl Sittard

Boekhandel Krings boekhandelkrings.nl Soest

Boekhandel Van de Ven boekhandelvandeven.nl

Boekhandel van Kooten boekhandelvankooten.nl

Bek Boeken bekboeken.nl Velp GLD

Boekhandel Jansen & de Feijter eenpassievoorboeken.nl Venlo

Boekhandel Koops koophetbijkoops.nl Venray

Boek- en kantoorvakhandel van den Munckhof boekhandelvenray.nl Vlaardingen

Plantage Pontier

www.plantagepontier.nl Vledder

Boekhandel Vledderland

boekhandelvledderland.nl Wierden

Boekhandel Reterink boekhandelreterink.nl Winterswijk

Boekhandel Kramer boekhandelkramer.nl Woerden

Libris Woerden libriswoerden.nl Wormerveer

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl Zeist

Groenveld Boeken

groenveldboeken@planet.nl

Boekhandel Kramer & Van Doorn kramerenvandoorn.nl Zoetermeer

Boekhandel Zonneveld boekhandelzonneveld.nl

The Readshop Meerzicht

readshop.nl/vestiging/ meerzicht Zutphen

Boekhandel Someren en Ten Bosch libris.nl/ vansomeren-en-tenbosch

Steenwijk

Zwolle

boekwinkel.com

waandersindebroeren.nl

Steenwijk’s Boekhuys Tilburg

Gianotten Mutsaers gianottenmutsaers.nl Turnhout

NIEUW!

Standaard Boekhandel standaardboekhandel.be Uden

Boekhandel Bert van der Heijden

boekhandelbertvander­ heijden.nl NIEUW! Uithoorn

Boekhandel Ten Hoope www.tenhoopeboeken.nl Utrecht

Boekhandel Libris

Waanders in de Broeren Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com

boekenkrant.com

december 2014 pagina 38

Voeding & Gedrag Goede voeding en voedingssupplementen verbeteren gedrag en hebben zelden bijwerkingen. In dit verbazingwekkende boek geeft apotheker Schuitemaker een overzicht van zestig jaar research.

Gert Schuitemaker, Voeding & Gedrag, Uitgeverij OCS, ISBN 978 90 7616 192 1 (€ 16,80) www.voedingengedrag.nl

Franz Kafka schilderde in zijn boeken een nachtmerrieachtige sfeer, waarin bureaucratie en een onpersoonlijke maatschappij steeds meer grip krijgen op het individu. Het doet denken aan een maatschappij waarin pillen het enige antwoord lijken te zijn op de alom toenemende

gedragsziekten en waarin VOEDING nauwelijks een kans krijgt. De artsen die veel te gemakkelijk hun voorschrijfboekje trekken, zitten in de greep van dit meedogenloze systeem. Gedurende hun medicijnenstudie worden ze in tal van examens getoetst op de stof die ze hebben geleerd uit dikke pillen van farmacologische boeken. Onderricht over voeding wordt afgewerkt in 25 uur, nota bene gerekend over de gehele studie. Daarna volgen ze eenzijdige nascholingen die hen worden aangeboden: alles over medicijnen, weinig tot niets over voeding, laat staan over voedingssupplementen.

Blader de medische vakbladen maar

eens door.

Zelf had ik een zorgeloze carrière als apotheker kunnen opbouwen, met een mooi inkomen. Gelukkig heb ik een halve eeuw geleden ervoor gekozen om mij te interesseren voor voeding, en later voor voedingssupplementen. Geweldig wat je ermee kan bereiken. Voeding is geen gifstof, een medicijn meestal wel. Goede voeding heeft zelden bijwerkingen en iedereen kan ermee aan de slag. Je moet het alleen wel weten … daarom is dit boek geschreven. Het geeft antwoord op tal van vragen. Zoals: • zijn gedragsziekten te behandelen met gezonde voeding en voedingssupplementen?

• leidt een hoge consumptie van frisdranken en vette hap tot alcohol- en drugsmisbruik?

• heeft voeding invloed op de leerprestaties op school?

• worden mensen minder gewelddadig door voedingssupplementen?

• zijn jonge kinderen met ADHD beter geholpen met voeding dan met Ritalin?

• heeft de voedselkeuze vóór en tijdens de zwangerschap invloed op de gedrags- en leerproblematiek later?

• kunnen gezonde voeding en voedingssupplementen zinloos geweld op straat verminderen?

En het mooie is: op al die vragen is het antwoord ‘ja’.

vervolgknallen te komen. Het leek hem veilig genoeg om langzaam onder zijn bureau uit te komen. Op de vloer lag een rode baksteen. Door middel van een elastiek zat er een brief aan vast. Trillend opende hij het briefje en las: “Dit is de laatste waarschuwing. Ook in de huidige tijd weten wij nog steeds mensen aan stukken te scheuren. Betaal ons terug deze maand of we zullen jouw lijf letterlijk aan de panters voeren!”

Hij werd ijskoud. De herinnering aan zijn opsluiting in de schuur kwam weer boven. Het kon dus nog steeds zo donker worden, ondanks dat hij gewoon thuis zat. Hij liep weer terug naar zijn computer. Met

een druk op de knop zou hij alles in beweging zetten en zouden de miljoenen binnenstromen om zijn bedrijf en uitvinding te redden. Zijn vinger zweefde boven de entertoets.

Een kleine stap voor zijn vinger maar een grote stap in zijn nieuwe criminele carrière. Klik, klak, klaar.

Hij stootte per ongeluk zijn glas om en wist nog net op de tijd de foto van zijn overleden ouders uit het vocht te houden. Hij hield de foto in zijn handen. Staarde minutenlang naar zijn lieve ouders. Een traan borrelde uit zijn ooghoek en hij wist dat hij een verkeerde keuze had gemaakt.

Zijn ouders zouden hier niet trots op zijn. Het was alsof de kritische

en boze blik van zijn vader in zijn schouderbladen brandde, scherper dan de felle zon in de Sahara. Hij besloot te stoppen met deze route.

Liever failliet dan als een crimineel achter de tralies belanden. Er was alleen één probleem. De e-mail was al verzonden…

den, wat mensen bedoelden, wat van haar verwacht werd, ze had als een figurant op het toneel gestaan, in een stuk dat ze niet kende, niemand had haar tekst gegeven, ze had gemeend dat haar rol eruit bestond niet op te vallen en anderen niet hinderen. Als dat niet goed was geweest, had niemand de moeite genomen het haar te vertellen. Niet in woorden die ze begreep, in ieder geval.

Albert sprak vaak woorden die ze niet begreep. Hij sprak in metaforen, gebruikte woorden die voor meerdere uitleg vatbaar waren, verpakte wat hij zei mooi en verwachtte dat zij de verborgen boodschap begreep.

Niet dus. Ze wilde eenduidige woorden horen, niet moeten raden, niet hierover in het ongewisse blijven.

Albert zei iets als ‘we zijn allemaal een beetje autistisch’ en ‘voor mij ben je niet veranderd’, ‘het maakt niks uit’. Ze had geen idee wat hij bedoelde. Voor haar was de wereld compleet veranderd, ze had haar plaats ontdekt en die plaats was buiten het hek, aan de andere kant van de slotgracht. Daar zat zij, in haar eentje en dat voelde knap eenzaam.

Het klopte, daar had ze geen twijfel over, maar voor het eerst drong het definitieve tot haar door. Het was geen kwestie van beter haar best doen, nee, het zou nooit veranderen,

hoeveel moeite ze ook zou doen.

Ze stond niet eens op het toneel, ze stond in de coulissen en zou er nooit uit komen. En het gaf haar geen moed, die reactie van Albert.

De Marketing Monnik De Marketing Monnik is een spannende business roman waarin de drie marketinggeheimen van de Bijbel als een ultieme kerstgedachte worden onthuld.

Klaas Klunder, De Marketing Monnik, ICT Marketing, ISBN 978 90 823 0290 5 (€ 19,50). Verschijnt 12 december 2014. www.marketingmonnik.nl

Hij ging een glas cola halen om weer even scherp te worden en dan zou hij de mail versturen naar de bank. Met zijn glas cola in de hand ging hij minutieus nogmaals alle stappen langs. Ja, alles zat goed in elkaar. KNAL!!! Opeens vlogen er stukken glas om zijn oren. Bevend van schrik dook hij onder de tafel. Na een poosje wachten bleken er geen

Sprakeloos Door de ogen van Emma ervaart de lezer wat het betekent om te leven met een autistische stoornis. Haar twijfel en verwarring zijn voelbaar, haar zelfspot laat de lezer glimlachen…

Herma de Beer, Sprakeloos, Een authentiek verhaal over de vraag of je mag zijn wie je bent, Uitgeverij de Brouwerij | Brainbooks, ISBN 978 90 789 0578 3 (€ 17,50)

Albert was de eerste geweest die haar diagnose had gehoord. Ze had hem diezelfde avond het rapport laten lezen. Ze wist achteraf niet meer hoe hij precies had gereageerd.

Ze onthield alleen dingen die ze begreep. Het leven was langs haar heen gegaan omdat ze het niet had begrepen, waarom dingen gebeur-

Voorlopend op herdenking 200 jaar Waterloo

Thr iller

DE DEFINITIEVE NAPOLEONBIOGRAFIE

“Wat ons gebeurde, gebeurde in het verleden.

Vandaag gebeurt het onder invloed van het verleden”

‘Een pageturner waarin een van de invloedrijkste mensen uit onze geschiedenis weer tot leven wordt gewekt.’

- Peter Vandermeersch, hoofdredacteur nrc

Nu te koop bij de boekhandel

De schaduw van Roy is niet wat het lijkt.

Bloedafdrukken op de muur en de zwarte macht die op de loer ligt.

Kijk voor meer informatie op www.boektriomf.nl ISBN 978 90 822 6160 8 Uitgeverij Boektriomf | Janko Ekkel

boekenkrant.com

woordsudoku

E 2

C

21

10

T

7

N

D

20

D I

© 2014 www.sudoku-variations.com

12

R

18

1

S T

S

E

19

E A

17

3

C

I 9

13

H

D

Te gebruiken letters:

16

15

E E

5

H

R

H 14

H

D

D

T

4

I H

H

A

R

december 2014 pagina 39

6

11

A T

8

S A

ACDEHINRST

gespleten persoonlijkheid

T

win een boekenkrant–abonnement

oplossing

Woord­sudoku In deze Sudokuvariatie zit de naam van een auteur uit de december-editie van de Boekenkrant verborgen.

Als u deze sudoku juist hebt ingevuld moeten elke rij, elke kolom en elk horizontaal blok van 5 bij 2 velden de tien verschillende letters precies eenmaal bevatten.

Als extra uitdaging zijn aan deze Sudoku drie groepen van tien samenhangende velden toegevoegd, die deze tien verschillende letters ook precies eenmaal moeten bevatten.

U zult regelmatig logisch van de eigenschap van deze drie extra groe-

win een boek

6

E

L

I

pen gebruik moeten maken om deze Sudoku uniek te kunnen oplossen.

De naam van de auteur verschijnt in de velden, die genummerd zijn van 1 tot en met 21, en wel in die volgorde.

Mail uw oplossing uiterlijk 22 december 2014 naar info@boekenkrant.com en maak kans op een abonnement op de Boekenkrant!

De prijswinnaar en de oplossing worden in de Boekenkrant van januari 2015 bekendgemaakt.

Deze maatwerk Woordsudoku is ontworpen door Folkert van der Meulen Bosma.

Ga voor meer uitdagende (Woord)sudoku variaties naar www.sudoku-variations.com.

win dit boek

winnaar

Hendrik Groen, Pogingen iets van het leven te maken, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 8997 5 (€ 18,95)

Margot Vanderstraeten, Het vlindereffect, Uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 4429 7 (€ 19,99)

In ogenschijnlijk luchtige, maar vooral openhartige dagboekfragmenten laat Hendrik Groen je meeleven met alle ups en downs in een bejaardentehuis in Amsterdam-Noord.

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Mieke Straathof uit Woubrugge. Zij wint een exemplaar van Het vlindereffect van Margot Vanderstraeten.

1

J

D

Z

S

I

V L

3

V

Z

S

S

D

Z

E

V

L

J

L

D

D

Z

E

I

11

Z

S

L

J

V

D

8

S

I

J

V

E

J

I

E

7

I

D

L

V

10

J

S

V

E

E

J

S

Z

D

I

Z

L

5

4

J E 2

I Z

9

L

D V

12

S

© 2014 www.sudoku-variations.com

De oplossing van de Woordsudoku van november 2014 was: V i eze l i edjes De winnaar van deze Woordsudoku is Eugenie van de Wijnkel uit Breda.

Zij wint een jaarabonnement op de Boekenkrant.

Van harte gefeliciteerd!

oplossing

Deze schrijver heeft last van een gespleten persoonlijkheid.

Welke drie zijn in dit beeld verborgen?

Stuur de drie namen voor maandag 22 december 2014 naar redactie@boekenkrant. com met als onderwerp ‘win een boek’.

Onder de goede inzendingen wordt het boek Pogingen iets van het leven te maken van Hendrik Groen verloot.

colofon

Van harte gefeliciteerd!

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid in het novembernummer? Het goede antwoord is: Patz van der Sloot, Paolo Giordano en Franka Potente.

medewerkers

Over de Boekenkrant De Boekenkrant biedt kwaliteit voor een breed publiek. Onze onafhankelijke redactie besteedt aandacht aan literatuur, spanning, jeugd, strips en non-fictie. Iedere eerste maandag van de maand verschijnt de papieren editie, die wordt verspreid via boekhandels, bibliotheken en scholen in Nederland en Vlaanderen. Tevens is het mogelijk om als particulier een abonnement te nemen en de Boekenkrant thuisgestuurd te krijgen.

Daarnaast plaatst de redactie iedere dag het laatste boekennieuws op www.boekenkrant.com.

Mediapartners De Boekenkrant is mediapartner van Crossing Border. crossingborder.nl

Contact Uphill Battle Boekpromotie, ­Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland.

Telefoon: + 31 30 2231718 Redactie redactie@boekenkrant.com Informatie over adverteren verkoop@boekenkrant.com Abonnementenservice boekenkrant@spabonneeservice.nl Online www.boekenkrant.com facebook.com/deboekenkrant twitter.com/boekenkrant

Oplage 22.000

Het team Uitgever/hoofdredacteur: Jan Louwers Eindredacteur: Anouk Abels Redactie: Selma van Aken, Abe Borst, Zofeyah Braam, Wendy Claes, Jacqueline Coppens, Laura van Dee, Wouter le Duc, Nicole van der Elst, Esther Gasseling, Aefke ten Hagen, Lex Jansen, Cok Jouvenaar, Wieneke van Koppen, Jolijn Klein Kranenbarg, Maria van Leeuwen, Thijs Moens, Leoni Nijland, Elisabeth van Nimwegen, Meie Otten, Hans Pols, Laura Scholte, Patz van der Sloot, An Prudon, Fleur Rood, Merijn Schipper, Yonina Spijker, Michelle van Toorn, Nina Visser, Sanne Wolters, Siebe Huizinga (redactie-adviseur).

Projecten: Caroline van der Lee Vormgeving/ontwerp: Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) De volgende Boekenkrant verschijnt op maandag 5 januari 2015.

Anouk Abels

Selma van Aken

Abe Borst

Wouter le Duc

Nicole van der Elst

Wendy Claes

Jacqueline Coppens

Aefke ten Hagen

Caroline van der Lee

Elisabeth van Nimwegen

Merijn Schipper

Michelle van Toorn

Titus Vegter

Nina Visser

Sanne Wolters

‘Soms zeer komisch, dan weer ontroerend en een enkele keer hartverscheurend.’

BOE K H A N DE L JA SP E R S

‘Ik hoop dat ik zo oud mag worden.

Stram van leden, fit van geest.

Hilarisch en prettig relativerend die Hendrik Groen.’

BOE K H A N DE L V I NGE R L I NG

‘Voor de liefhebbers van De honderdjarige man die uit het raam klom en verdween een absolute must!

BOE K H A N DE L NAW I J N & P OL A K

‘Kan alleen maar hopen dat iemand hem een agenda voor 2014 heeft gegeven, zodat ik in 2015 weer wat om naar uit te kijken heb.’

BOE K H A N DE L V E E N E N DA A L

‘Zo wordt een regenachtige middag toch erg leuk.’

BOE K H A N DE L DE N BOE R

‘Soms is er een boek waarmee je de hele middag blijft zitten.’

NAU TA BOE K

‘Hartverwarmend, grappig en schrijnend.

Alles uit het leven zit erin.’

BOE K H A N DE L S T E V E NS

www.meulenhoff.nl

Nu in de boekhandel