Boekenkrant oktober 2014 by Redactie Boekenkrant

de beste bron voor boekennieuws – jaargang 8, nummer 10, oktober 2014 – www.boekenkrant.com

LEZEN IS REIZEN IN JE HOOFD www.deharmonie.nl

Jozef en zijn broers: het meesterwerk van Thomas Mann 3

J.K. Rowling is op dreef als Robert Galbraith

Anne Broeksma: ‘Ik heb een fascinatie voor kitscherige etalages’ 7

Het Kinderboekenweekgeschenk van Harm de Jonge

Koos Breukel

Hier lees ik: Peter van Uhm geportretteerd door Wouter le Duc

Voorpret

Literatuur op Crossing Border

www.boekenkrant.com

en verder Losse delen Boekhandel Win een boek Colofon

2 36 39 39

Liefhebben en loslaten: Lideweij Bosman over Naupaka

De Boekenkrant telt af naar festival Crossing Border en duikt alvast het programmaboekje in. Welke literaire22 act mag je echt niet missen? 9

Boekenpaleizen

LANG ZAL JE LEZEN!

of luchtkasteel

BIJ DE BOEKHANDEL IS OKTOBER ÉÉN GROOT KINDERBOEKENFEEST. KOM OOK! •011-024 BKrant 10 KBb_Kinderboeken_printbanner.indd 1

Peter d’Hamecourt en het destructieve beleid van Vladimir Poetin 29

‘Aanrader voor iedereen die van het boekenvak houdt!’ –Kees van Houten Het ontstaan en de ontketening van BGN/Selexyz en Polare 30-09-14 11:44

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 2

losse delen nieuws +++

Even wat anders

Sinds ik voor de Boekenkrant werk is mijn leespatroon allesomvattend geworden. Of het nu om reisgidsen of poëziebundels gaat: ik lees alles wat los en vast zit en kan aan ieder genre ongelofelijk veel plezier beleven. Neem bijvoorbeeld het genre jeugdboeken, waar wij deze maand vanwege de Kinderboekenweek bijzondere aandacht aan besteden. En strips, natuurlijk. Waar mijn bestaan als striplezer tot voor kort ophield bij het lezen van mijn laatste Donald Duck uit 2001, heb ik deze maand ontzettend gelachen om de striptekeningen in Hoe open ik een boek van Stefan Verwey – een boek dat ik waarschijnlijk nooit zelf had uitgekozen. En dat is nu juist het enthousiasme voor het onbekende dat wij als redactie graag bij u, de lezer, willen aanwakkeren. U houdt nu de eerste Boekenkrant van veertig pagina’s in uw handen. Daarin is meer ruimte voor informatie over boekhandels weggelegd. Maar ook strips verdienen volgens ons meer aandacht: vanaf nu wijden we daarom niet één, maar twee pagina’s aan dit genre. Het lezen van compleet nieuwe genres kan een enorme verrijking voor het leven betekenen. Ik daag u uit om vandaag eens van uw favoriete genre af te wijken en iets compleets nieuws te ontdekken. Wie weet vindt u uw nieuwe lievelingsboek wel op onze strippagina’s… Anouk Abels, Eindredacteur Boekenkrant anouk@boekenkrant.com

www.covercards.nl

Verstuur dit boek als een briefkaart!

Ga naar www. covercards.nl en volg de instructies. In een tijd van e-boeken, e-lezers en e-readers breekt Stefan Verwey een lans voor het papieren boek. In zijn tekeningen brengt hij alle facetten van het huidige literaire landschap in kaart. Van e-readerboekenkasten tot boekhandels in de uitverkoop en van inhalige uitgevers tot eenzame signeersessies. Stefan Verwey, Hoe open ik een boek, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7427 3 (€ 17,50)

Land

e-mail

Stuur deze bon naar: Boekenkrant Visschersplein 160 k22 3511 LX Utrecht Nederland

: Postcode

Handtekening :

: Straat

Plaats

Man/Vrouw :

Opgeven via www.boekenkrant.com/abo kan ook!

Naam

ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 12 nummers voor € 30,inclusief bezorgkosten

Ja,

NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 12 NUMMERS VOOR €

BON

+++ De Boekenkrant heeft een nieuwe rubriek! Elke maand zal fotograaf Wouter le Duc een foto maken van een bekende Nederlander met een bijzonder boek op een bijzondere plek. De eerste gefotografeerde is generaal Peter van Uhm, van wie zojuist het boek Ik koos het wapen verscheen. Blader gauw door naar pagina 5. +++ De entertainmentwereld is net bekomen van het overlijden van comédienne Joan Rivers of haar biografie is al aangekondigd. Na haar dood gingen eerdere titels van haar hand als warme broodjes over de toonbank. Haar woelige leven en provocatief taalgebruik lijken garant te staan voor een potentiële bestseller. Het boek, Joan Rivers: A Life, moet in 2016 in de boekwinkels liggen. +++ Door heel het land duiken steeds meer boekenkastjes in voortuinen op. Bij deze minibiebs kun je boeken en tijdschriften met elkaar uitwisselen. Wat blijkt? De biebs hebben ook een sociale functie. Veel mensen leren hun buren pas echt kennen als ze een boek komen omwisselen bij een minibieb in de buurt. Gezellig! +++ Het bekendste credo van kunstenaar Karel Appel is ik rotzooi maar wat aan. Toch is Joke van Leeuwen erin geslaagd om het Gouden Boekje van dit jaar op ‘deze rotzooi’ te baseren. Houtje en Blauwtje wonen in de schilderijen van Appel en vragen zich af waar alle mensen vandaan komen die elke dag het museum bezoeken. +++ We hoeven niet langer alleen op Normaal te vertrouwen om onze kennis van het Achterhoeks dialect op peil te houden. Basisschoolleerlingen in Doetinchem hebben het boek Tante Rikies onmundig mooie verhalenboek gekregen. In het kinderboek staan verhalen in het dialect van bekende Achterhoekers, zoals zanger Bennie Jolink en voetballer Klaas-Jan Huntelaar. +++ Altijd gedacht dat de film Frozen over magische ijsprinsessen, mythische trollen en een pratende sneeuwpop ging? De Peruaanse schrijfster Isabella Tanikumi is niet misleid door de betoverende verhaallijn. Ze klaagt Disney nu aan voor 250 miljoen euro voor plagiaat van haar werk. Disney zou het idee voor de film hebben overgenomen uit haar autobiografie. Ook zo benieuwd welke rol een pratende sneeuwpop in het leven van Tanikumi speelde? +++ Hoe krijg ik een kind nog geïnteresseerd voor het lezen van een boek? Die vraag stelde de Amerikaan Kevin Griffith zich ook. Om zijn elfjarige zoon te stimuleren een echt boek te lezen, schakelde hij diens favoriete speelgoed in: Legoblokjes. Griffith las de scenes voor en zijn zoon ging vervolgens met de blokjes aan de slag. Het duurde vijf maanden voordat ze het eerste boek hadden vertaald naar honderd scenes in Lego. Een tijdrovend klusje! +++

abe

boekenkrant tip 3

Anne Broeksma, regen kosmos kamerplant De mens verschuilt zich met zijn getob in een geïndustrialiseerde wereld. Deze gedichten hebben een ondertoon van iets groters dan de dichter en haar gedachtewereld.

Annegreet van Bergen, Gouden Jaren De ongekende naoorlogse groei heeft ons leven op alle fronten veranderd. De wekelijkse teil werd een dagelijkse douche, het papieren loonzakje een digitale bankrekening.

Li Lefébure en Esther Walraven, Het magische wereldfeestenboek

De opkomst, ontwikkeling en teloorgang van BGN/Selexyz & Polare. Een tijdperk vol grootse dromen, uitdagingen en tegenslagen.

Olivier en Zeger vinden een bijzonder boek: Wereldfeesten. Als ze de pagina over Halloween bekijken, worden ze letterlijk het boek in getrokken.

De keuken van Pascale Naessens gaat over romantiek, creëren, communicatie, genieten, gezondheid. Het is een manier van leven, geen dieet.

(Bron: Stichting CPNB) 2014, week 40

Jo Nesbø, De zoon Sonny is de ideale gevangene. Hij vergeeft de zonden van zijn celgenoten en neem de straf op zich van hen die ongestraft willen blijven.

belgische top 3

Pascale Naesens, Puur eten dat je gelukkig maakt

2014, week 40

Siebe Huizinga en Jaap Broersma, Boekenpaleizen of luchtkasteel

nederlandse t0p 3

paul blank

redactioneel

Jos van Zoelen, André Hazes & ik Een niets verhullende blik achter de schermen van Nederlands grootste volkszanger. Het bevat geen verzameling publiciteitspraatjes, maar het echte verhaal.

(Bron: Boekenvak.be) 2014, week 38

De Kiekeboes, 140 Bubbelspel

F.C. De Kampioenen, 82 Boma op de klippen

Een warme zomer zorgt voor verhitte gemoederen. Tussen al die heethoofden door krijgt het dorp van De Kiekeboes te maken met een ware inbrakenplaag.

Boma heeft in een gekke bui een jacht gekocht van een stel Albanese maffiosi, maar hij heeft zich laten oplichten.

squalies.blogspot.com

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 3

literatuur thomas mann

Het belang van Jozef en zijn broers Boekenkrant-uitgever Jan Louwers werd tien jaar geleden al eens gevraagd om een budget te zoeken voor het vertalen van Joseph und seine Brüder van Thomas Mann. Het was een langgekoesterde wens van Joos Kat van uitgeverij Wereldbibliotheek om het werk van deze Duitse auteur in het Nederlands uit te geven, maar helaas ging het project toen niet door. De Boekenkrant is blij dat het nu alsnog gelukt is en legt uit waarom deze vertaling zo belangrijk is. Door Nina Visser Thomas Mann (1875– 1955) was een van de grootste Duitse schrijvers uit de twintigste eeuw. Al in 1929 ontving hij de Nobelprijs voor de Literatuur, maar toen moest Jozef en zijn broers nog verschijnen. Het idee voor dit project kreeg hij na het lezen van een andere grote Duitse schrijver, Goethe, die het volgende opmerkte over het Bijbelse verhaal van Jozef: ‘Dit natuurlijke verhaal is allercharmantst: alleen is het te kort, en je komt in de verleiding het in alle

details uit te werken.’ Mann besloot in 1926 een poging te wagen, en werkte zo’n vijftien jaar lang aan zijn meesterwerk. Het resultaat was een meer dan duizend pagina’s tellend epos, dat tussen 1933 en 1943 in delen verscheen. Tijdens het schrijven bestudeerde Mann vele documenten en reisde hij af naar Palestina en Egypte om de cultuur en het landschap in zich op te nemen. In zijn bibliotheek is zelfs een speciale afdeling te vinden die geheel gewijd is aan het verhaal van Jozef en zijn broers. Dat het resultaat zo indrukwekkend is, is dan ook geen verrassing. Mann transformeerde het simpele Bijbelverhaal over Jozef die door zijn jaloerse broers als slaaf wordt verkocht tot een grootse roman vol psychologische diepgang die op geloofwaardige wijze het leven in het oude Egypte en Palestina beschrijft. Bovendien bevat het werk een opmerkelijk humanistische kijk op het leven voor een boek dat in nazi-Duitsland werd geschreven. Met dit verhaal uit de joods-christelijke Bijbeltraditie wilde Mann een tegenwicht bieden aan de totalitaire mythologie waarmee de nazi’s hun mensbeeld van Übermensch en Untermensch legitimeerden. Jozef en zijn broers is in alle wereldtalen vertaald, maar een Nederlandse versie was er nog niet. Tot nu, en daar mogen we erg trots op zijn.

Thomas Mann

bijzonder

De vertaler als musicus Toen Thijs Pollmann (1939), hoogleraar in de taalkunde, met pensioen ging, vatte hij het idee op om Thomas Manns Jozef en zijn broers te vertalen. Tien jaar later brengt uitgeverij Wereldbibliotheek het eindresultaat uit. Pollmann: ‘Jozef en zijn broers is één van de allermooiste boeken ooit. De verschijning van deze vertaling is een erkenning daarvan.’

Thomas Mann, Jozef en zijn broers, vertaling: Thijs Pollmann, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2400 5 (€ 125,00)

Wat maakt Thomas Mann voor u zo’n speciale auteur? ‘Mann benut de mogelijkheden van het Duits op maximale wijze. Zijn taalgebruik trekt je het verhaal in en blijft meeslepend – er zijn zoveel passages in Jozef en zijn broers die

ik als voorbeeld hiervan zou kunnen noemen. Hij was bovendien een begaafd voordrager. Er bestaan opnames van zijn voordrachten, waarbij je kunt horen dat zijn stem sympathiek, warm en bijzonder is. Dit talent van hem heeft er ook voor gezorgd dat ik een vertaling wilde afleveren die zich goed laat voorlezen.’ Hoe verliep het vertaalproces? ‘Ik heb het boek eerst een aantal keer gelezen en vervolgens heb ik zo’n honderd à tweehonderd pagina’s vertaald. Toen ik erachter kwam dat de vertaalrechten in handen waren van uitgeverij Wereldbibliotheek, heb ik ze benaderd met wat ik toen had en aangegeven dat ik het boek graag wilde vertalen. Toen duidelijk werd dat ik aan de slag mocht, heb ik het werk per deel vertaald.’ In hoeverre klinkt niet alleen de

stem van Mann, maar ook uw eigen stem door in de vertaling? ‘Ik wilde me voorstellen hoe Mann geschreven zou hebben als zijn moedertaal het Nederlands was. In hoeverre dat gelukt is, durf ik niet met zekerheid te zeggen. Een vertaling is eigenlijk net als de partituur van een muziekstuk: sommige mensen kunnen het stuk als het ware al horen wanneer ze de noten lezen, terwijl het voor anderen echt gespeeld moet worden. De keuzes die bij de uitvoering van zo’n stuk worden gemaakt, verschillen per musicus, of in mijn geval de vertaler.’

‘Ik stelde me voor hoe Mann geschreven zou hebben als zijn moedertaal het Nederlands was.’

Bent u trots op het eindresultaat? ‘Ik ben enorm trots, maar ook onzeker: vertalen betekent keuzes maken, aangezien een zin op verschillende manieren vertaald kan worden. Ik maak hier weer een vergelijking met de muziekwereld. Ik heb ooit een pianist horen vertellen dat hij

Is Jozef en zijn broers een boek voor het bredere publiek? ‘Dat zou heel goed kunnen. Wel is het echt een werk waarvoor je moet gaan zitten, en is het niet echt iets voor beginnende lezers. Ik zou het vooral aanraden aan wie gewend is veel te lezen.’

soms naar een opnamesessie ging met zes benaderingen van hetzelfde stuk in zijn hoofd. Er kan slechts één van die benaderingen worden vastgelegd voor de opname. Wie mijn vertaling leest, zou zelf misschien andere afwegingen gemaakt hebben en voor een andere benadering zijn gegaan.’

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 4

literatuur column

Uit de kast Als kind had ik een aantal lievelingsboeken waarin ik steeds opnieuw begon. Als ik de laatste bladzijde van Het verrotte leven van Floortje Bloem had gelezen, begon ik diezelfde avond nog een keer. En steeds weer las ik nieuwe dingen. Ik kende het boek van voren naar achteren en weer terug. Zo verslond ik het hele oeuvre van Yvonne Keuls. Ze staan nog steeds, kapotgelezen, in mijn boekenkast. Christiane F. was destijds ook een boek dat ik vaker las. Ik vond het heerlijk om in de spannende wereld van de personages te stappen terwijl ik me veilig waande in mijn eigen leven op het platteland. De kapotgelezen boeken uit mijn jeugd staan in schril contrast tot de rest van mijn strakke boekenkast. Terwijl ik schrijf, kijken al mijn ongelezen, gloednieuwe boeken me bijna verwijtend aan. De stapel ongelezen boeken groeit en die berg blijft toenemen. Als ik jarig ben, vraag ik een boek. En ik heb liever een boek dan een bon. Het is fijn om een boek uit het papier te halen en er alvast stiekem in te bladeren. Er zijn altijd titels die ik nog graag wil lezen. Zelfs als ik in de bibliotheek ben om voor mijn zoon boekjes uit te zoeken, kijk ik verlekkerd naar de tafel met sprinters. Dan houd ik me in en denk ik aan de stapel die thuis nog op me wacht. Bovendien heb ik een aantal bevriende schrijvers waarvan ik alles wil lezen. Ik kan het niet maken om die boeken ongelezen op mijn nachtkastje te laten liggen. Of erger nog: het boek niet eens in huis te hebben. Ik wil die boeken zelf ook kopen, omdat ik het de bestsellerschrijvers in spe gun om van hun werk te kunnen leven. En een goed voorbeeld doet volgen. Zo hoop ik stiekem. Vroeger was het anders. Niet beter ofzo. Maar anders. Ik had de tijd om het oeuvre van Yvonne Keuls minimaal zestig keer te lezen. Wat zou ik graag nu nog eens in Tirza duiken. Of De Engelenmaker van Stefan Brijs herlezen. De verborgen geschiedenis van Donna Tartt vond ik zo briljant dat ik eigenlijk niet kan wachten om er weer in te beginnen. Maar ik vind het niet fair tegenover de ongelezen boeken. Tegenwoordig heb ik er een trucje op gevonden. Omdat ik geen boeken uitleen – ook zo’n bijzondere tic – schakel ik mijn man in. ‘Heb je deze al gelezen? Moet je doen. Is zo’n mooi boek’. Mijn hart maakt een sprongetje als hij mijn tip opvolgt. Weer een boek dat uit de kast gepakt wordt.

verhalen

Een adembenemend echte pols

Onlangs verscheen het derde boek van Thomas Heerma van Voss. De derde persoon is een opmerkelijke verhalenbundel die een wereld openbreekt vol slagschaduwen en perspectieven, met personages waarvan de inktdoorslagen aderen een soms adembenemend echte pols lijken te bezitten. Door Merijn Schipper Het taalgebruik is natuurlijk en van kaal- en wolligheid gespeend. Heerma van Voss legt niet uit en interpreteert niet, maar toont op opgeruimde wijze het binnenleven van de personages en de wereld waarin ze leven. Vijf van de zeven verhalen gaan over mannelijke personages die moeite hebben met communiceren. Het openings-

verhaal ‘De massagesalon’ draait bijvoorbeeld om een jongen die niet tegen zijn moeder durft te zeggen dat hij in plaats van te studeren al tijden vanuit zijn raam de clientèle observeert van de LOVE MASSAGE en verhalen over hen verzint. In ‘De monoloog’ gaat het over een jongen die nooit zijn liefde heeft durven te tonen aan een jeugdvriendin die hem in hun studententijd nota bene zonder duidelijke aanleiding vertelde dat ze later oud met hem wilde worden. Twee verhalen gaan over moeizame relaties met vaders. In ‘Ik ben hier niet opgegroeid’, haalt een jongen bij het sterfbed van zijn vader al schrijvende herinneringen op. Het is lastig géén parallel te trekken met Brief aan vader van Franz Kafka, dat weliswaar scherper is, maar waarin ook wordt uitgelegd waarom de zoon en zijn vader, Thomas Heerma van Voss, ondanks duidelijke De derde persoon, Uitgeverij wederzijdse affectie, er Thomas Rap, ISBN 978 94 004 0368 0 (€ 17,90) niet in slaagden om tot

advertentie

Het is nooit te laat voor een boek van Middernacht Pers!

elkaar te komen. Eveneens geweldig, zij het wat akeliger, is ‘Dank u voor uw medewerking’. Ditmaal betreft het een afrekening tijdens een talkshow met een vader van een inmiddels succesvolle, maar in zijn jeugd verwaarloosde zoon. Het is geschreven vanuit het perspectief van de vader, die niet helemaal kan meekomen met de aantijgingen van zijn zoon en evenmin bevat hoe hij bij de talkshow kapot wordt gemaakt. Het laatste verhaal van De derde persoon is mede dankzij zijn subtiliteit wellicht het sterkste. Als de vorige verhalen dat nog niet voldoende hebben laten zien, toont Heerma van Voss daarin zijn scherpe psychologische inzicht. ‘Het weerzien’ handelt over een gelukkige relatie die, door de komst van Natalja, een intieme vriendin van de vrouw en een relatief onbekende van de man, minder goed gefundeerd blijkt dan aangenomen: ‘Op strakke toon vertelt Claire hoe het met haar ouders gaat – die ze bij hun voornaam noemt, alsof Natalja hen wekelijks spreekt – en beschrijft hoe haar leven er tegenwoordig uitziet. […] Ik ga er steeds van uit dat ze uiteindelijk wel bij mij uitkomt en iets liefs zegt over ons. Maar dat gebeurt niet. Wel rakelt ze zonder aanleiding haar oude plan op om de slaapkamer te verbouwen. Echt waar, van alle onderwerpen die ze kan bespreken begint ze over onze slaapkamer. Onvoorstelbaar. Ik heb het al zo vaak uitgelegd, het is onzinnig om te verbouwen, zeker als je huurt.’ Je voelt het krampachtige ongemak bij beiden, ten opzichte van elkaar en Natalja. Je zou bijna vergeten dat de auteur de vijfentwintig nog niet is gepasseerd.

nacht

Iedere dag is Malala Dag Rosemary McCarney

Aefke ten Hagen

Middernacht Pers

www.stoereschrijfster.nl

Je zou bijna vergeten dat de auteur de vijfentwintig nog niet is gepasseerd.

www.middernachtpers.nl

Na zeven jaar stilte in de hallen van de Utrechtse Vredenburg is de Nacht van de Poëzie eindelijk weer thuis. Op 20 september vond de 32e editie van dit legendarische evenement plaats. Het zou een onvergetelijke nacht worden waarin acrobaten, zangers, stijldansers, glazen absint en lichte vermoeidheid om de aandacht vochten – al vormden de 21 optredende dichters natuurlijk het stralende middelpunt van de donkere nacht. De Boekenkrant was dit jaar ook aanwezig om verslag te doen van al dat poëtische geweld. Benieuwd naar de meest memorabele optredens, de mooiste gedichten, de bizarste gebeurtenissen en de grootste podiumbeesten? Lees dan ons verslag op www.boekenkrant.com.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 5

Elke maand portretteert fotograaf Wouter le Duc een bekende Nederlander op zijn of haar favoriete leeslocatie met een bijzonder boek.

overweldigend

Een complexe relatie Cassandra van Dorothy Baker kwam al uit in 1962, maar is dit jaar in Nederlandse vertaling verschenen. Het verhaal begint als Cassandra zich klaarmaakt om terug naar haar ouderlijk huis te gaan voor het huwelijk van haar tweelingzus Judith. Door Zofeyah Braam

foto’s www.WouterLeDuc.com

hier lees ik

Peter van Uhm Door Wouter le Duc

Op de plek waar vroeger zijn lagere school stond ontmoet ik Peter van Uhm. Zijn lagere school heeft inmiddels plaatsgemaakt voor woonhuizen, en Van Uhm heeft zich in een van deze huizen gevestigd. Dit is de plek waar de voormalig Commandant der Strijdkrachten graag leest, thuis. Het huis is niet het enige wat een geschiedenis met zich meedraagt; het boek Shogun van James Clavell doet dat ook. De ruwe randen en tape om het boek heen verraden de reis die het heeft gemaakt. ‘Dit boek bleef in 1982 achter in mijn bureau op de commandopost in Libanon

nadat onze voorgangers vertrokken. Uit nieuwsgierigheid ben ik aan het boek begonnen en ik heb het, voor zover ik vrije tijd had, nagenoeg in een ruk uitgelezen. Het gaf mij de mogelijkheid om als commandant van 150 militairen daar me toch even te onttrekken aan de hectiek en de waan van de dag. Na mijn termijn in Libanon werd het gebied overgedragen aan VN-militairen van andere landen. Omdat zij niet zoveel aan een Nederlandstalig boek zouden hebben heb ik het mee naar huis genomen. Toen mijn zoon Dennis in de puberleeftijd kwam raakte hij geen boek meer aan. Wij gingen op vakantie naar Frankrijk en ik nam Shogun mee. Ik heb het boek in zijn tent gelegd en verder niets gezegd. De volgende ochtend kwam hij maar niet uit zijn tentje, dus ging ik maar eens kijken of hij na een avond feesten niet “in coma” lag. Hij lag te lezen en heeft het boek verslonden in die vakantie!’

De twee vormden een hecht duo, totdat Judith besloot naar New York te verhuizen. Dit is een beslissing waar Cassandra net zo blij mee was als ze is met het aankomend huwelijk: helemaal niet. Ze doet dan ook haar best om haar zus te behoeden voor iets wat zij als een vreselijke fout ziet en een concessie aan conventie. Centraal in het verhaal staat de zoektocht naar identiteit. Beide zusjes worstelen op hun eigen manier met de band die tussen hen bestaat. Judith probeert die te ontvluchten, terwijl Cassandra haar zus niet los kan laten. Ze worstelt met zichzelf en heeft moeite om Judith en zichzelf te zien als de verschillende mensen die ze duidelijk zijn. Cassandra vertelt Judith: ‘Omdat wat één is niet zonder eensgezindheid kan bestaan. En dat zijn we, met ons tweeën, één ondeelbaar wezen’. Het boek is opgedeeld in drie delen: het eerste en laatste deel worden door Cassandra verteld, terwijl het tweede deel vanuit Judiths perspectief is beschreven.De karakters van beide zussen zijn goed uitgewerkt, en dat ze zeer verschillende stemmen hebben is duidelijk te merken in hun eigen delen. Bijfiguren zoals hun vader, oma en Judiths verloofde Jack zijn ook memorabel. Cassandra is niet de meest sympathieke protagonist, maar ze is uniek, complex en, zoals haar zus opmerkt, een beetje ‘overweldigend’. Ze is, ondanks de façade die ze vaak laat zien, behoorlijk gevoelig en reageert sterk op relatief kleine dingen. Mede hierdoor is er een bepaalde Dorothy Baker, Cassandra, ongemakkelijkheid in vertaling: Harm Damsma & haar interacties met de Niek Miedema, Uitgeverij andere karakters en dat Nieuw Amsterdam, ISBN 978 gevoel slaat soms ook 90 468 1697 4 (€ 18,95) over naar de lezer. In de interacties met Judith, bijvoorbeeld, weet Baker goed het beklemmende gevoel op te roepen dat Cassandra’s afhankelijkheid van haar zus creëert. Cassandra is een goed geschreven roman, die de complexiteit van familiebanden knap weet neer te zetten. Veel van het verhaal speelt zich af in de gedachtewereld van Cassandra en Judith, wat diepgang geeft, maar het plot soms wat langzaam doet verlopen. Het duurt even voordat het verhaal goed op gang komt, maar het eindigt sterk en geeft stof tot nadenken wanneer de laatste pagina allang is omgeslagen.

ik koos het wapen Onlangs verscheen Ik koos het wapen van Peter van Uhm, waarin hij vertelt over de strijd die hij leverde op oefenvelden en vredesmissies, maar ook over zijn persoonlijke strijd na het verlies van zijn zoon. Binnenkort besteden we meer aandacht aan dit intrigerende boek!

‘Solitude is echt een sfeervolle pageturner. […] Jeroen Thijssen is een rasverteller.’ Trouw paperback met ﬂappen € 22,95 Ook verkrijgbaar als e-book

Grootse verhalen tegen de achtergrond van de recente geschiedenis

Elliot Perlman Wat nooit is verteld € 24,95

Tobias Hill Dat het goed komt € 22,95

Thomas van Aalten Leeuwenstrijd € 19,95

Silvia Tennenbaum De Wertheims € 15,00

Aminatta Forna Het huis met de schaduw

€ 10,00

www.nieuwamsterdam.nl

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 7

literatuur blikopener

Dichten uit liefde voor de dingen Anne Broeksma (1987) presenteert maandelijks de U-slam, de poetry slam van Utrecht, maar zelf verkiest ze het dichten op papier boven het dichten op een podium. Dat die keuze zijn vruchten heeft afgeworpen bewijst ze met haar recent verschenen debuutbundel regen kosmos kamerplant. In haar gedichten fileert ze onze industriële wereld met de precisie van een bioloog en de onbevangenheid van een dromer. Het resultaat is een bundel vol blikopeners: gedichten die je voor even uit het comfort van het moderne leven lichten. Door Elisabeth van Nimwegen

De titel van je bundel regen kosmos kamerplant wordt met een kleine letter geschreven. Heb je daar een speciale bedoeling mee? ‘De kleine r in regen is omdat het gewoon drie losse woorden zijn die je niet als zin moet lezen. Ik had ze ook verticaal op de bundel kunnen zetten. De titel stond al heel lang vast omdat het een regel is uit een gedicht dat ik verloren ben. Het was een liefdesgedicht dat ik heb geschreven toen ik zestien was. Ik weet niet meer hoe het ging maar ik weet nog wel dat die drie woorden erin voorkwamen. Het is voor mij altijd een soort magische opsomming gebleven.’ Je zoomt in de bundel, net als in de titel, steeds in en uit op de werkelijkheid. Hoe werkt dat in jouw hoofd? ‘Het is een manier om uit mijn referentiekader te stappen en een geheel te overzien. Dat gaat soms zo ver dat ik bijvoorbeeld een gedicht schrijf over de tijd dat er nog geen mensen en dieren waren op de wereld. Tegelijkertijd vind ik het ook fijn om in te zoomen op een ding, een mens of een dier. Kamerplanten bijvoorbeeld vind ik interessante objecten omdat ze leven maar tegelijkertijd niet meedoen aan het leven. Ze staan daar maar op de vensterbank en kijken door het raam naar buiten. Ze zien de regen maar zullen die druppels nooit voelen. Die grens van dat raam, dat spreekt me aan.’ Uit je bundel spreekt veel mededogen voor ‘dingen’. Hoe komt dat? ‘Objecten kunnen bij mij heel goed een bepaalde emotie oproepen, maar op een meer diffuse manier

merlijn-doomernik

dan mensen. Als kind had ik al een soort liefde voor spullen, dingen in huis bijvoorbeeld. De neiging om het mechanische te zien in levende dingen en het levende te zien in dode dingen, heb ik nog steeds. Het gedicht ‘Etalage’ is daar een goed voorbeeld van. Het gaat over een mechanische muis die op en neer beweegt in een etalage maar die dan toch een bepaalde ontroering oproept. Ik heb een grote fascinatie voor kitscherige etalages.’

Er komen ook veel dieren voor in de bundel, meestal in een ontregelende functie. ‘In groep drie gaf ik al iedere week een spreekbeurt over een ander dier. Kennis over de natuur was een soort heilige graal voor mij. Ik heb dieren wel altijd meer met een biologenblik bekeken dan met een schattige kinderblik. Ik ben nog steeds heel erg geïnteresseerd in natuur. Anne Broeksma, regen kosDat dubbele, dat spanmos kamerplant, Uitgeverij ningsveld tussen een Atlas Contact, ISBN 978 90 254 wetenschappelijke en 4380 1 (€ 17,99)

een empatische benadering, vind ik interessant.’ In je gedichten zit een grote affiniteit met de blik van het kind. Verlang je terug naar die tijd van onbevangenheid? ‘Ja, maar dat gevoel is dubbel want ik verlang ook heel erg naar meer kennis. Ik vind ook niet dat meer kennis over de wereld het leven minder vrolijk en speels maakt. Juist het spanningsveld tussen steeds meer weten en nog iets overhouden van die kinderlijke blik, levert spannende gedichten op. Zo kan het gebeuren dat ik in een en hetzelfde gedicht de verwondering uitlicht, maar ook weer afbreek. Dan moet er in het gedicht ineens een blok beton in een weiland gelegd worden of dan laat ik een kalf het perron op rennen.’ Welke dichters hebben je beïnvloed in je manier van schrijven? ‘Mijn lievelingsdichters Eva Cox en Werner Aspenström hebben sporen achter gelaten, maar de eerste levende Nederlandstalige dichter die ik las was Ingmar Heytze. Hij heeft mij in een heel vroeg stadium, toen ik zelf net begon met schrijven,

‘Ik heb dieren altijd meer met een biologenblik bekeken dan met een schattige kinderblik.’ enthousiast gemaakt voor poëzie. Ik weet nog dat ik zijn gedichten las en dacht: wow, je kunt gedichten schrijven zonder alles te verpakken in hermetische woorden en toch iets diepers raken.’ Ben je al bezig met een tweede bundel? ‘Ik heb heel veel plannen en dromen. Het is leuk om verder te gaan met korte verhalen, maar ik zou ook graag een roman willen schrijven. En ik zou mijn liefde voor biologie graag in non-fictie willen omzetten. Maar eerst ga ik nog een bundel schrijven, want ik merk dat lezers de meeste affiniteit hebben met de nieuwere gedichten. Er staat me dus maar een ding te doen: doorschrijven.’

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 8

literatuur verwacht De kinderwet Adam, een jongen van zeventien, is net als zijn ouders een Jehovagetuige. Hij blijft trouw aan zijn religie als deze hem verbiedt om een noodzakelijke bloedtransfusie te ondergaan. Aan rechter Fiona Maye de taak om te beslissen over leven en dood. Is het recht om zelf over je lot te beslissen uiteindelijk Ian McEwan, De kinderwet, vertaling: Rien Verhoef, Uitgedoorslaggevend? De verij De Harmonie, ISBN 978 Kinderwet gaat over de 90 761 7438 9 (€ 22,50) enorme verantwoordelijkheid die rechters hebben om over het lot van andere mensen te beslissen.

Belladonna Voor haar dertigste wil Machteld de Wit het gemaakt hebben. Samen met haar vriend Woody vat ze het idee op om een ego-glossy op te richten. Haar doel is om met de oprichting van dit tijdschrift binnen een jaar miljonair te worden. Al snel gaat dit verhaal Mathilde Hoekstra, Bellaals een lopend vuurtje donna, Uitgeverij Link, door Amsterdam. Ze verISBN 978 94 623 2189 2 (€ 19,95) schijnt op alle feestjes en wordt een bekend gezicht in de media. Ze lijkt haar droom daadwerkelijk te verwezenlijken, totdat er iets gebeurt wat alles in een ander daglicht stelt.

Palmen in de Sneeuw In 2003, jaren na de verdwijning van de Spanjaarden uit Equatoriaal Guinea, krijgt een jonge vrouw een brief van haar oom in handen. Daarin wordt onthuld dat haar vader meer dan veertig jaar gelden een inheemse vrouw heeft achtergelaten en dat ze waarschijnlijk Luz Gabas, Palmen in de een halfbroer heeft. Net Sneeuw, vertaling: Marjan als vele generaties voor Meijer, Uitgeverij Wereldbihaar besluit ze om af bliotheek, ISBN 978 90 284 te reizen naar het tro2590 3 (€ 24,95) pische eiland Bioko om dit geheim te ontrafelen. Komt ze hier achter de waarheid?

Uit het Duister Diana Thompson lijkt alles voor elkaar te hebben: een man, twee kinderen, een labrador en een huis in Amsterdam. Toch blijft een gebeurtenis uit haar studentenjaren haar achtervolgen. Dit moet geheim blijven wil ze haar imago als miss perfect voor de buitenwereld blijven Charlotte van Dijk, Uit het behouden. Toch gaat Duister, Uitgeverij Link, Diana op zoek naar wat ISBN 978 94 623 2191 5 (€ 15,00) er in haar leven ontbreekt. Als ze in de armen loopt van een rijke en gevaarlijke man lijkt ze een stap te ver te gaan in het oprekken van haar eigen grenzen.

curaçao

Een moeizaam huwelijk Bijna tachtig jaar geleden schreef de Antilliaanse schrijver Cola Debrot Mijn zuster de negerin. Het verhaal gaat over de consequenties van de Nederlandse koloniale geschiedenis. Toen de Nederlandse schrijfster Maria Aker dit boek las, kreeg ze last van plaatsvervangende schaamte: wat gedroegen die Nederlanders zich onbehouwen! Ze vond het tijd voor een nieuw boek over de relatie tussen Nederland en Curaçao: Mijn broer de neger. Door Laura van Dee De meeste gebeurtenissen in Mijn broer de neger heeft Aker uit haar persoonlijke ervaringen of uit die van anderen gegrepen. Aker heeft op Saba en Bonaire gewoond en was eigenaar van weekblad Groot Bonaire. In Mijn broer de neger staat de relatie tussen Iris, een blanke Nederlandse, en Oscar, een getrouwde Nederlander

van Antilliaanse afkomst, centraal. Ondanks Oscars huwelijk beginnen ze een stomende affaire. Soms iets té stomend: de seksscènes zijn ruw en erg expliciet. Aan de hand van de belevenissen van Oscar en Iris worden de ongezouten meningen van Nederlanders en Curaçaoënaars over elkaar getoond. Bij een cursus voor nieuwkomers vertelt een Antilliaanse advocaat dat Antillianen alleen kunnen slagen in Nederland als ze hun cultuur loslaten. Zijn cursusdocent vertelt Oscar onomwonden: ‘Geen enkele Antilliaan heeft deze cursus in één keer gehaald.’ Uiteindelijk verbreekt Iris de relatie omdat Oscar zijn vrouw niet wil verlaten. Ze heeft behoefte aan afleiding en bezoekt een vriendin op Curaçao. Daar blijken de vooroordelen er niet minder om, integendeel. Tijdens een presentatie over ‘Antillianenproblematiek’ verkondigt de Nederlandse presentator: ‘In feite maakt het Antillianen niet uit of ze het met z’n allen beter krijgen. Het is ieder voor zich. De rest van de wereld begint voor een Antilliaan bij de poort Maria Aker, Mijn broer de van zijn erf.’ neger, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 374 3 (€ 17,99) Opvallend is dat voor-

Aan de hand van de belevenissen van Oscar en Iris worden de ongezouten meningen van Nederlanders en Curaçaoënaars over elkaar getoond. namelijk negatieve uitingen van Nederlanders over Antillianen aan bod komen. We komen minder te weten over wat Antillianen over Nederlanders denken. Aker laat wel doorschemeren wat volgens haar typisch Nederlands is, door vaak een sfeer van burgerlijkheid op te roepen. Een voorbeeld: ‘Iris schikt de twee kleurige mokken op het aanrecht en controleert de koektrommel. Er is verse speculaas’. Soms wekt dat irritatie op, maar dat is misschien wel de bedoeling. Wat wil Aker zeggen met dit boek? Dat hoewel Nederland en Curaçao 400 jaar geschiedenis delen, ze elkaar nog steeds niet begrijpen. En dat Nederland de verantwoordelijkheid heeft om de relatie te verbeteren. De vraag blijft alleen: hoe? Ook na het lezen van dit boek ben je daar niet achter. Wel biedt het een kijkje in de gedachten van Nederlanders en Antillianen. En dat is een goed begin.

autobiografie

Onvoorstelbare openheid Egoïstisch en leugenachtig, zeggen sommigen. Sensationeel en van ongekende klasse, vinden anderen. De zesdelige serie Mijn strijd van Karl Ove Knausgård werd vanaf het begin omgeven door controverse. De Noorse auteur geeft zichzelf volledig bloot, maar raakt daarmee ook het leven van de mensen om zich heen.

Naast deze controversiële passages bestaat de roman echter grotendeels uit alledaagse scènes uit Knausgårds leven. Het zijn de gedetailleerde gedachten van de auteur bij deze gebeurtenissen die het verhaal zo interessant maken, doordat ze je een fascinerende inkijk in de menselijke psyche geven. Dat Knausgård zoveel nadenkt over het leven heeft te maken met de constante worsteling die hij met zichzelf voert. Het beeld dat hij van zichzelf heeft en het beeld dat hij naar buiten toe wil uitdragen willen maar niet in overeenstemming met elkaar raken. AndeDoor Nina Visser ren moeten hem zien als een interessante persoon die veel te vertellen In Schrijver, het vijfde boek in de heeft, de juiste mensen kent en een serie, beschrijft Knausgård hoe hij succesvol schrijver is. In werkelijkals negentienjarige naar Bergen heid heeft hij nauweverhuist om aan de lijks vrienden, maar schrijversacademie te hobbelt hij constant beginnen. De auteur achter zijn oudere broer spaart zichzelf hierbij Yngve aan, en worden niet en toont vaak zijn zijn teksten - niet in donkere kant. Zo wil hij de laatste plaats door uit wraak voor de krihemzelf - de grond in tiek op zijn werk een geboord. Omdat Schrijgedicht inleveren bij de ver zo goed geschreven schrijversacademie dat is, vraag je je af hoe erg slechts bestaat uit het het geweest kan zijn. woord KUT, en snijdt hij Zijn overpeinzingen zichzelf in een dronken zijn namelijk steevast bui met een kapot glas verpakt in zinnen vol in het gezicht in een Karl Ove Knausgård, Schrijver, mooie beschrijvingen, poging de aandacht van vertaling: Marianne Molein een altijd vloeiend zijn vriendin en zijn naar, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 3225 8 (€25,00) ritme. Hoewel ze soms broer te krijgen.

Beowulf Sheehan

Karl Ove Knausgård

tien regels lang zijn stoort dit geen moment. Maar zelfs zulke mooie zinnen kunnen kwetsend zijn. Bekend is dat Knausgårds ex-vrouw Tonje Aursland in het tweede boek moest lezen over de ontrouw van haar ex-man. Ze maakte er een radiodocumentaire over om haar woede te uiten. Dit roept de vraag op wat op de eerste plaats zou moeten komen. Het schrijven van literatuur en het luchten van je hart, of het beschermen van de band met je familie en vrienden?

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 9

voorbeschouwing

De Boekenkrant telt af naar festival Crossing Border en duikt alvast het programmaboekje in. Welke literaire act mag je echt niet missen en welke boeken moet je vooraf gelezen hebben?

Crossing Border Ian McEwan

António Lobo Antunes

Zes optredens die je niet mag missen Dat het interview met Ian McEwan spraakmakend zal zijn, staat vooraf al vast. De auteur, die bij het grote publiek vooral bekend is vanwege zijn roman Boetekleed (Atonement), introduceert in zijn nieuwste roman De Kinderwet namelijk een interessant dilemma: zou jij je kind redden als de medische behandeling in strijd is met je geloof? Opgewonden stem-

Zes boeken om vooraf te lezen De Italiaanse auteur Paolo Giordano brak in 2008 door met zijn boek De eenzaamheid van de priemgetallen, en ook de opvolger Het menselijk lichaam werd jubelend ontvangen. Nu is er zijn derde roman, Het zwart en het zilver, waarin een echtpaar moet omgaan met het plotselinge verlies van hun geliefde huishoudster en oppas. Of dit boek net zo goed is als de twee voorgangers kun je maar op één manier bepalen. De Zweedse Linda Boström Knausgård is getrouwd met auteur Karl Ove Knausgård, van wiens autobiografische roman Schrijver elders in deze krant een recensie te vinden is. Zelf schreef Boström Knausgård De val van de Helios, over Anna, die als twaalfjarig meisje wordt geboren uit de schedel van haar vader. Vader en dochter worden gescheiden, maar vinden elkaar na een lange weg weer terug en slaan samen op de vlucht. Zou Boström Knausgård net zo goed schrijven als haar man?

Paolo Giordano, Het zwart en het zilver, vertaling: Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd, uitgeverij de Bezige Bij, ISBN 978 90 234 8719 7 (€16,90)

men fluisteren dat António Lobo Antunes wel eens de Nobelprijs voor Literatuur zou kunnen winnen. Van deze Portugese schrijver en psychiater verschijnt binnenkort zijn nieuwste roman, Als een brandend huis, waarin de verhalen die worden verteld door acht bewoners van een appartementencomplex samen de geschiedenis van Portugal vormen. Wat er ook gebeurt, tijdens dit interview wordt geschiedenis geschreven, voorspellen wij. Nadat Per Pettersons naam werd genoemd in De Wereld Draait Door, gingen zijn boeken als warme broodjes over de toonbank. Twee wegen gaat over Tommy en Jim, twee uit elkaar gegroeide vrienden die elkaar na vijfendertig jaar weer tegenkomen op een brug, waar ze herinneringen ophalen aan vroeger.

Tijdens het interview zal blijken wie er schuilgaat achter de bedenker van dit prachtige verhaal, en – belangrijker – wanneer zijn volgende boek verschijnt. Uitgeverij De Geus presenteert een vijftal jonge schrijvers onder de titel On the road: Hanneke Hendrix, Jaap Robben, Esther Gerritsen, Bram Dehouck, Mijke Pol en Lukas de Waard. Of je nu houdt van Tarantino-achtige thrillers, maffe road novels of tragische helden, deze vijf zullen je op je wenken bedienen. Ben je ook gelijk op de hoogte van de nieuwe aanwas aan literaire talenten. Een feestje sla je natuurlijk niet over, zeker niet als er zoveel literaire beroemdheden aanwezig zijn. De Bezige Bij bestaat zeventig jaar en viert dat onder de noemer

Alle dagen feest met auteurs als Remco Campert, Maartje Wortel, Philip Huff, Daan Heerma van Voss en Erwin Mortier. Verhalen kunnen worden verteld in woord, maar ook in beeld. Bij Graphic novels komt de jongste generatie striptekenaars vertellen over de persoonlijke verhalen die zij hebben uitgebracht. Aimée de Jongh, Robert van Raffe, Shamisa Debroey en Wide Vercnocke nemen je mee naar hun wereld. Visueel genieten!

De Indiaas-Amerikaanse auteur Akhil Sharma werd geboren in Delhi en emigreerde op achtjarige leeftijd naar de Verenigde Staten. Dit gegeven heeft hij verwerkt in de familieroman Gezinsleven, waarin de veertigjarige Ajay terugblikt op zijn jeugd in India en de beginjaren in zijn nieuwe thuisland, de Verenigde Staten. Deze prachtige roman laat je nadenken over een onderwerp als immigratie, maar doet je ook beseffen hoe belangrijk familie is. Het debuut van Bill Cheng, Als de

hond het spoor kruist, speelt zich af in 1927 in de Verenigde Staten. Wanneer de Mississippi overstroomt wordt Robert Chatham gedwongen tot een keus. Door de overstroming heeft hij alles verloren: zijn huis, zijn ouders en zijn eerste liefde. Hij gaat op reis door het diepe Zuiden en via een vluchtelingenkamp lijkt hij zijn plek te vinden bij een groep arbeiders. Maar dan beseft hij dat zijn werk, het droogleggen van het oude moerasland, verstrekkende gevolgen heeft, en dat niets meer bij het oude

kan blijven. Eerdere romans (Fluwelen Begeerte, Vingervlug) van de veelgeprezen Sarah Waters spelen zich veelal af in het Victoriaanse Engeland, maar voor haar nieuwste boek De Huisgenoten koos de auteur het tijdvak net na de Eerste Wereldoorlog. In Zuid-Londen, in een villa op stand, zien mevrouw Wray en haar alleenstaande dochter Frances zich genoodzaakt huurders in huis te nemen. De komst van Lilian en Leonard Barber, een jong echtpaar uit een ander milieu, zet de gang van zaken in de villa op zijn kop. Thé Lau mag dan vooral bekend zijn als zanger van The Scene, schrijven kan hij ook. In 2000 debuteerde hij met de verhalenbundel De sterren van de hemel en nu is er Juliette. Een liefde in snapshots, dat gaat over Robbie Morris, die weg wil uit het kunstenaarsdorp Bergen. Op een feest ontmoet hij de oogverblindende fotografe Juliette. Samen trekken ze naar Amsterdam, waar Robbie als tekenaar gaat werken voor de grootste krant van Nederland.

De Boekenkrant geeft 3 x 2 kaartjes weg Altijd al als journalist verslag willen doen van een festival? De Boekenkrant mag 3 x 2 kaartjes weggeven voor Crossing Border op zaterdag 15 november. De winnaars mogen bovendien verslag doen van hun festivalervaring op www.boekenkrant.com. Om kans te maken op deze journalistieke prijs vragen we je om in één zin antwoord te geven op de volgende vraag: waarom wil jij naar Crossing Border? Mail je antwoord voor 3 november 2014 naar redactie@boekenkrant.com.

Linda Bostrom Knausgard, De val van helios, World Editions NL, ISBN 978 94 623 7049 4 (€15,95)

Akhil Sharma, Gezinsleven, vertaling: Otto Biersma, uitgeverij de Bezige Bij, ISBN 978 90 234 8309 0 (€19,90)

Bill Cheng, Als de hond het spoor kruist, vertaling: Joop van Helmond, Ambo/Anthos, ISBN 978 90 414 2238 5 (€19,95)

Sarah Waters, De huisgenoten, uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, ISBN 978 90 388 9942 8 (€22,50)

Bram Dehouck

Maartje Wortel

Thé Lau, Juliette, uitgeverij Lebowski, ISBN 978 90 488 2133 4 (€19,95)

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 10

boekfragment

Bo Eigenlijk zou Benjamin door zijn vader worden opgehaald. Maar in plaats daarvan staat de dertienjarige jongen midden in de nacht alleen op het vliegveld in Liberia. Samen met het blinde jongetje Bo en de verwende Briljant begint hij een avontuurlijke zoektocht naar zijn vader.

Rainer Merkel, Bo, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2592 7 (€ 22,95) www.wereldbibliotheek.nl

Nu kon Benjamin niet langer wachten. Hij moest nog een stuk doorkruipen. Een klein stukje maar, hij kon het puntje van de draagtas al zien. Die lag precies onder de voeten van de oude mevrouw. Aan haar ene voet droeg ze zo’n blauwe wollen sok die de reizigers door de luchtvaartmaatschappij aangeboden kregen. Haar blauwe voet stond op de blauwe draagtas, waarin de afscheidsbrief van zijn moeder zat en de lelijke kaki zomerhoed die ze op het allerlaatste moment nog voor hem had gekocht op de luchthaven van Frankfurt. Hij hoefde dus alleen maar aan de draagtas te trekken. Niemand keek naar hem. De passagiers sliepen. Hij kroop tussen de stoelrijen door, op zoek naar zijn draagtas. Hij had eerst onder de achterste zitrijen gezocht, waar eigenlijk helemaal niemand zat. Die tas moest toch ergens zijn. Dat was typisch

zijn moeder, dat hij met een papieren draagtas op reis moest. Ze waren zijn rugzak thuis vergeten, maar een nieuwe had ze niet voor hem willen kopen. Ze had hem gewoon die blauwe papieren draagtas gegeven, waar een trui in zat die ze voor zichzelf had gekocht, en daar haastig al zijn spullen, zijn zonnehoed en de afscheidsbrief in gepropt. Benjamin was in slaap gevallen. Toen hij weer wakker werd, was de draagtas weg. ‘Wat staat er dan in die afscheidsbrief ?’ had hij zijn moeder gevraagd. ‘Vraag dat maar aan je vader,’ zei ze. ‘Hij is voor hem, niet voor jou.’ Zijn vader zou hem afhalen. Hij zou zijn vader over een paar uur op het vliegveld van Monrovia begroeten en dan moest hij hem een brief geven waarin zijn moeder hem vaarwel zei. ‘Ik zeg hem vaarwel,’ verklaarde zijn moeder, ‘maar jij hebt vast een fijne tijd met hem. Wedden?’ De draagtas was weg. Het was een glanzend blauwe, eigenlijk heel elegante tas, waarop in grote gouden letters zara stond. Benjamin liep eerst het smalle gangpad tussen de stoelrijen af naar het achterste gedeelte van het vliegtuig. Zijn oren suisden en dreunden. Door de kleine, ovale ramen was niets te zien. Het was inktzwarte nacht. Nadat hij op de stoelen niets gevonden had, doorzocht hij de bagagevakken. Dat was niet eenvoudig. Hij moest op de

zittingen gaan staan om de kleppen open te kunnen maken. Zou iemand zijn draagtas in een van de bagagevakken hebben gestopt? De bagagevakken leken op muilen. Op de grote muilen van dieren die het vliegtuig ingekropen waren en nu om een lekker hapje bedelden. En al die muilen waren leeg. Hij opende alle bagagevakken in het achterste gedeelte van het vliegtuig, het ene na het andere, ze waren allemaal leeg. ‘En waarom wil je hem vaarwel zeggen?’ had hij zijn moeder gevraagd. ‘Omdat ik hem zat ben,’ had ze geantwoord en hem daarbij over zijn haar geaaid, alsof ze zich bij hem wilde verontschuldigen dat ze zijn vader vaarwel moest zeggen. Maar nu was die afscheidsbrief er niet meer. Benjamin zocht verder, onder de stoelen. Hij kroop door het smalle gangpad tussen de stoelen en tastte de vloer af. Nu was hij zelf ook een dier, al was het een heel klein en stil dier, dat door niemand gezien mocht worden. Voor het eerst van zijn leven ging hij alleen met het vliegtuig. En in Afrika was hij ook nog nooit geweest.

boekfragment

Als de tijd voor altijd stil zou staan Wat verandert er wanneer je ervan doordrongen raakt dat je leven eindig is? Al jarenlang leeft Ivan Wolffers met de wetenschap dat er kanker in zijn lichaam zit. In Als de tijd voor altijd stil zou staan beschrijft hij nauwgezet wat die ziekte voor invloed heeft op zijn leven. Alles komt in een ander daglicht te staan omdat het besef van tijdelijkheid ervoor zorgt dat tijd zijn kostbaarste bezit wordt.

Ivan Wolffers, Als de tijd voor altijd stil zou staan, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 1768 1 (€ 19,95) www.nieuwamsterdam.nl

2008 ‘Wat betekent “ik zal je nooit vergeten”?’ vraagt Helena, die tweeënhalf jaar oud is. Ze heeft die woorden in een liefdesliedje gehoord. Nooit – een woord dat net zo moeilijk is als altijd of eeuwig. De werkelijkheid ligt tussen even en oneindig en is tijdelijk. Misschien is dat wel het moeilijkste van kanker, dat je gedwongen wordt om je horloge gelijk te stellen met de werkelijkheid van de levensduur. Liever geloof ik in sprookjes over eeuwige jeugd en zing ik liedjes over liefdes die sterker zijn dan de dood. • ‘Waarom regent het?’ vraagt Helena aan Marion.

‘Dat weet ik niet,’ antwoordt haar oma. ‘Waarom niet?’ ‘Niemand weet dat,’ zegt Marion, ‘nu eens regent het hier, dan weer daar.’ ‘Weet opa het ook niet?’ vraagt Helena. Waar baseert ze haar grote vertrouwen in mijn kennis op? Ze kan nog niet lezen en weet niet dat ik dikke boeken heb geschreven over ziekte en gezondheid. Mijn hele wereld heb ik geordend, ik heb alles een naam gegeven en op de juiste plaats gezet. De kennis om mezelf te redden blijkt helaas niet zo simpel te vergaren. • Dit is een zekerheid: een op de drie mensen – en bijna een op de twee mannen – krijgt kanker, want je moet ergens aan doodgaan. De helft van de mensen die het krijgen overlijdt er daadwerkelijk aan; de andere helft gaat ook dood, maar aan iets anders. Dat is jammer, maar zo normaal dat het nu ook weer niet verrassend genoemd kan worden. Zelf weet je het niet meer als je overleden bent. En je nabestaanden rouwen een jaar of drie. Tegen die tijd hebben ze hun leven weer opgepakt en de rimpel die je veroorzaakte is gladgestreken. En dit is wat ik zeker weet: het leven is goed en ik ben nog niet klaar. Natuurlijk hoopte ik dat er iets aan te doen was. Opereren kon in mijn geval niet meer, maar bestralen was

nog wel mogelijk. De boef was al uit de prostaat geglipt en op zoek naar andere leuke organen om zich in te vestigen. Waar de gluiperd zich ophoudt is helaas niet duidelijk. Het is een onzichtbare belager. Dit weet ik ook zeker: het valt onder controle te houden als het testosteron in mijn lichaam laag gehouden wordt. Castratie. Niet met een mes, zoals het vroeger gebeurde, maar met pillen en prikjes. Nee, opa weet niet alles. Voor zover ik ooit de illusie gehad mocht hebben alles te weten, moet ik nu mijn kleindochter teleurstellen. Ik kan wel een verhaaltje vertellen over waarom de regen valt, maar ik kan niet vertellen waarom opa niet durft te stoppen met de medicijnen. Misschien is dat wel omdat hij nog graag heel lang op de vragen van Helena antwoord wil geven.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 11

boekfragment

Belladonna Sprankelend debuut over het snelle zakenleven in Amsterdam, over dromen – en vooral over de vraag hoe ver je kunt gaan om die dromen waar te maken.

Mathilde Hoekstra, Belladonna, Uitgeverij Link, ISBN 978 94 623 2189 2 (€ 19,95), e-boek: ISBN 978 94 623 2190 8 (€ 9,99) www.uitgeverijlink.nl

Ik weet nog precies wat ik dacht toen ik mijn nieuwe buren voor het eerst zag. Het gebeurde per toeval eigenlijk. Het was drie uur ’s middags, ik zat ziek thuis na een avond die lichtelijk uit de hand was gelopen. Ik had al een liter chocolademelk gedronken, een dubbele uitsmijter gegeten en was halverwege mijn zak bolognesechips. Op de schoorsteenmantel – mijn huis was een pijpenla, de inrichting was minimalistisch maar sfeervol – lag een pakje rode Marlboro. Er zat er nog één in. Hoewel mijn maag al protesteerde bij het idee aan sigaretten alleen, stak ik er toch een op. Met de brandende sigaret tussen mijn lippen staarde ik met dichtgeknepen ogen wat in het luchtledige toen ik op straat ineens een blonde verschijning zag. Holy shit. Dat dacht ik. Ze zat op een bakfiets. Nu is dat op zichzelf nog niet zo verwonderlijk. Maar meestal zijn dat moeders die hun bakfietsen hebben volgeladen met kroost, een comfortabele fleecetrui dragen, afgetrapte gympen en hun haren in een slordig staartje

bijeen hebben gebonden. Deze bakfiets was meer bedoeld voor krakers en de vrouw zag eruit alsof ze nog nooit van fleece truien had gehoord. Ze was lang en dun, droeg hoge hakken en had hetzelfde blonde lange engelenhaar als Barbie. De gelijkenis was zo treffend dat ik de behoefte voelde mijn observatie te delen met de wereld. Dus maakte ik een foto en begon aan mijn Twitterbericht. Barbie lives. Of was het Barbie lifes? Ik wist het niet meer. Bovendien was de foto onscherp dus liet ik het er maar bij. Hoe dan ook, in die bakfiets zaten geen kinderen, maar een jongen en een chihuahua. Hij zat onder de tatoeages. Tribals. Om zijn nek zat een halsband, dezelfde als die van de schoothond. Ze hadden in eerste instantie niet zoveel spullen bij zich. Maar elke dag kwam er iets bij. Eigenlijk moest ik werken, ik was copywriter bij een interactief reclamebureau en vulde een chatbot van Stichting De Kinderconsument met content. Omdat ik me thuis beter kon concentreren dan op kantoor (zeker als ik brak was), deed ik dat soms vanuit huis.

een zaterdag, hadden ze die bakfiets weer van stal gehaald waarin nu behalve een jongen en een hond ook een kast zat, een bijzettafeltje en een Perzisch tapijt. Nu ik ze al die tijd in mijn vizier had gehad – me tot ze aangetrokken voelde als een kind door een snoepwinkel – kon ik mijn nieuwsgierigheid niet langer bedwingen. Mijn ballerina’s dribbelden naar beneden. Eenmaal in de hal bleven ze staan. Want wat moest ik zeggen? Ik kon mezelf voorstellen. ‘Hallo, ik ben Nienke – de overbuurvrouw’. Daar kwam je op het platteland mee weg – zeker als je een zelfgebakken appeltaartje meenam. Maar hier, in de hoofdstad, waren mensen gesteld op hun privacy. En iedereen die zich niet aan die ongeschreven gedragsregel hield, viel buiten de boot. Ik zag het al voor me: hoe ze voortaan zouden wegduiken zodra ze me zagen. ‘Snel, de hoek om, daar heb je die praatzieke buurvrouw weer.’ Net toen ik had besloten weer naar boven te gaan, kwam de bovenbuurman zijn appartement uit. Hij zag me al staan. Ik moest kiezen. Naar binnen of naar buiten. Had ik nog wel een keuze?

Op maandag werd de bank bezorgd. Een rode Ektorp van Ikea. De volgende dag kwam het bed. De dag daarop een tafel. Die werd door een ander bedrijf gebracht, tegelijk met een klapbank. Op de zevende dag,

boekfragment

Morgen komt Liesbeth ‘We wonen hoog boven de Weense Gürtel. Vanaf onze vensterbank beleven we de wereld. En door de foto’s die vader dagelijks maakt. Buiten komen we niet. Als vader op een dag verdwijnt, belooft Liesbeth zich over ons te ontfermen.’ Morgen komt Liesbeth, het debuut van Olivier Willemsen, begint als een onschuldig verhaal, maar ontwikkelt zich sluipenderwijs tot een luguber sprookje.

Olivier Willemsen, Morgen komt Liesbeth, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7441 9 (€ 16,90) www.deharmonie.nl

Morgen komt Liesbeth. We wachten al twee weken op haar. Soms stapt er iemand uit de tram die op Liesbeth lijkt. Dan drukken we ons tegen het raam. Zodra het licht wordt, zitten we daar in het raamkozijn. We kijken de eerste trams in de Gürtel leeg. En we kijken naar de sneeuw. De verse sneeuw op de daken tegenover ons, of die in de Gürtel beneden. We weten zeker dat Liesbeth morgen komt, maar we hoopten op wat eerder. Ze had dit zelf gezegd. ‘Reken er niet op,’ zei ze, ‘maar misschien kom ik wat eerder.’ Het raam is koud. In de namiddagen, als tientallen mensen zich vanuit de trams verspreiden, kruipen we er minutenlang tegenaan om de gehele

Gürtel te overzien. Dan glijden er waterdruppeltjes vanaf onze neus over de ruit. Binnen is het gelukkig warmer. Als we voor het raam zitten voelen we de warmte in onze rug. Precies zoals vader de warmte in zijn rug voelt wanneer hij fotografeert. Nooit tegen de zon in fotograferen, leerde hij ons. Anderen leren dat ze een lucifer van zich af moeten strijken. Wij leerden dat we met de zon in onze rug moesten fotograferen. Tenzij we kunstenaars willen worden, zegt vader. Maar dat willen we niet. Het mag van hem, maar we willen het niet. Iedere dag leggen we de sneeuw boven op de daken van de Gürtel vast. Op Liesbeth na vinden we de witte daken het fijnste uitzicht dat er bestaat. Daarom maken we er foto’s van. We ontwikkelen de films in de avond. Dan is onze kamer donker. Hoewel, echt donker is het er niet. We laten het rood worden in onze kamer. Prachtig rooddonker kleurt het. De kamer gloeit ’s avonds zoals de kippengrill voor de Würstelstand beneden. Vanuit het raamkozijn kijken we vaak naar de grill op het trottoir van de Gürtel. Er draaien vier kippen rondjes in. We kunnen ze beter bekijken als we de trap aflopen en door het raampje in de voordeur gluren. Altijd die vier langzaam ronddraaiende kippen. Soms ruiken we ze boven op onze kamer. Dan lijkt het alsof ze net

voorbij zijn komen vliegen. Maar we weten dat kippen niet zo hoog kunnen vliegen. Laat staan dode kippen. Gisteren hebben we twee foto’s gemaakt door het raampje beneden. Er draaiden drie kippen in de grill. Eén was er gevlogen. Vandaag draaien er weer vier. Morgen gaan we foto’s van Liesbeth maken. Sterker nog, vanaf morgen willen we eigenlijk alleen nog maar foto’s van haar maken. Liesbeth vond het best. ‘Nemen jullie er maar vijftig,’ had ze gezegd. We zijn van plan om ze allemaal te ontwikkelen en in het rooddonker af te drukken. Daarna gaan we de kamer ermee behangen. Dat lijkt ons wel wat. Overal foto’s van Liesbeth aan de muren. Haar portretten van voor, van opzij, maar ook als ze eieren voor ons bakt en vanuit de keuken naar ons glimlacht. Morgen is het eindelijk zover. We moeten het Liesbeth natuurlijk wel eerst even vragen. Ze wist niet of ze moe zou zijn van de reis. ‘Het is niet niks, jongens,’ had ze door de telefoon gezucht. ‘Het is allemaal niet niks.’

LANG ZAL JE LEZEN! HET LEUKSTE KINDERBOEKENFEEST BEGINT BĲ DE BOEKHANDEL. Als er één maand is waarin ouders en kinderen de boekhandel niet mogen missen, dan is dat oktober. Dat zit zo: in 2014 bestaat de Kinderboekenweek zestig jaar! Alle slingers gaan uit de kast. En bĳ een feestje horen ook cadeautjes. Tĳdens de Kinderboekenweek van 1-12 oktober krĳgt u bĳ aankoop van 10 euro aan kinderboeken het Kinderboekenweekgeschenk ‘Zestig Spiegels’ van Harm de Jonge cadeau. De allerkleinsten verrassen we met het voordelig geprĳsde prentenboek ‘Fabians Feest’. Van dit boek hebben we ook een App gemaakt. Krĳgt u ook cadeau. U vindt de App in de App Store of bĳ Google Play. Ook de Boekenbon viert mee en introduceert de Kinderboekenbon. Ideaal voor kieskeurige jonge lezers, of familie en vrienden op zoek naar een cadeau. Bĳ de introductie hoort een prĳsvraag met een leuke prĳzenpot. Maar nu even serieus. Tussen de confetti en de ranja door gaat het natuurlĳk maar om een ding: lezen. Opgaan in een verhaal. En ook voor kinderen begint zo’n verhaal bĳ de boekhandel.

DEZE ADVERTENTIE IS MOGELĲK GEMAAKT DOOR BOEK EN BEDRĲ F •011-024 BKrant 10 KBb_Kinderboeken_advertentie.indd 1

30-09-14 11:41

Boeken Uitgeverij Conserve oktober 2014

De ramp met de MH 17 op donderdag 17 juli zorgde voor verontwaardigde reacties wereldwijd: zat president Vladimir Poetin achter het neergeschoten toestel door wapens ter beschikking te stellen aan de pro-Russische separatisten? Peter d’Hamecourt hield vanaf september 2013 tot en met juli 2014 een maandboek bij, niet wetende welke ramp de wereld zou treffen. Inmiddels is de derde druk verschenen. Oplage 7.500 exemplaren.

De sterk toegenomen spanningen tussen Oost en West leiden er toe dat velen willen weten wat de sfinx Vladimir Poetin beweegt en wie hij is. Een onthullend, soms schokkend en scherpzinnig portret tekent Peter d’Hamecourt op met zijn 25 jaar Moskou-ervaring waarvan 20 jaar als correspondent voor het NOS Journaal. Tweede druk. 272 pagina’s, ISBN 978 90 5429 317 0, € 19,99

Bijna 80 jaar geleden verscheen de novelle Mijn zuster de negerin van dichter-politicus Cola Debrot. De heldere roman van Maria Aker werpt een nieuw licht op deze novelle die afgelopen maand werd aangeboden aan de drie Gevolmachtigde Ministers van Aruba, Curaçao en St. Maarten. 168 pagina’s, ISBN 978 90 5429 374 3, € 17,99

320 pagina’s, ISBN 978 90 5429 372 9, € 19,99

Uitgeverij Conserve

In de boekhandel of portvrij te bestellen via info@conserve.nl

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 13

spanning In Zijderups laat Robert Galbraith, een pseudoniem van de beroemde J.K. Rowling, opnieuw de oeroude whodunnit van Agatha Christie herleven. afrekening

Een briljant speurdersduo Net als in eersteling Koekoeksjong wordt het aristocratische platteland verruild voor de bruisende stad Londen. Privédetective en oorlogsveteraan Cormoran Strike en zijn kordate secretaresse Robin maken als speurdersduo wederom hun opwachting in deze tweede, spannende thriller. Door Jacqueline Coppens Strike heeft, sinds hij zijn vorige politiezaak succesvol heeft afgerond, meer klandizie gekregen. Veelal krijgt hij speurwerk aangeboden uit de betere kringen waarin vermoedens van overspel aan de orde van de dag zijn. Hij verdient er een redelijke boterham mee en kan zijn secretaresse Robin er net van betalen. Dan wordt Strike benaderd door de echtgenote van de excentrieke schrijver Owen Quine, die al een paar dagen wordt vermist. Aanvankelijk ziet Strike het nut van een zoekactie niet in omdat Quine er wel vaker zomaar vandoor gaat. Robin, die heimelijk droomt van een carrière als de assistent van Strike, ziet haar kans schoon en dringt aan om de zaak toch aan te nemen.

Tijdens de zoektocht naar Quine raakt Strike verzeild in de uitgeverswereld. tegen de bevindingen van de politie in, bijna zeker weet wie deze perfect uitgevoerde moord heeft gepleegd. Als auteur van de Harry Potterboeken is J.K. Rowling een ervaren schrijfster van fantasy. Dit is goed te merken in haar thrillers. De beschrijvingen van situaties, personages en gebeurtenissen ontkomen niet aan haar bloemrijke en poëtische taalgebruik. Af en toe is het wat te veel. Dan wil je graag doorlezen en niet gehinderd worden door haar lyrische beschrijving over een door sneeuw bedekt landschap. Eenmaal gewend aan haar stijl leest het verhaal gemakkelijk weg. De spanningsopbouw verloopt rustig, maar soms wat te traag, waardoor het verhaal halverwege dreigt in te zakken. Gelukkig weet Galbraith je dan toch weer te boeien door het prijsgeven van een volgend puzzelstuk. De geraffineerde speurneuzerij en ondervraagtechnieken van Strike, maar ook van Robin, die een snelle leerling blijkt te zijn, doen sterk denken aan de ijzeren logica van Miss Marple. Voor de liefhebber van de klassieke whodunnit zal Zijderups, met een omvang van vijfhonderdveertig pagina’s, nog te weinig zijn. Een saillant detail is de licht ironische portrettering van de uitgeverswereld, maar ook dat is geheel volgens de traditie van voorganger Christie: de bekende knipoog naar de sociale kringen waarin de misdaad wordt gepleegd. Zijderups staat garant voor een aantal uren dik leesplezier met personages als Strike en Robin, die de grootste smulwaarde vertegenwoordigen. Hopelijk mogen we nog lang genieten van dit briljante speurdersduo.

Tijdens de zoektocht naar Quine raakt Strike verzeild in de uitgeverswereld, waarin auteurs, redacteuren en literaire agenten ieder zo hun eigen mening hebben. Strike komt er al snel achter dat de verdwijning van Quine te maken heeft met zijn laatste manuscript, waarin hij al zijn schrijfvrienden en -kennissen op een ontluisterende manier portretteert. Het zou een grote ramp zijn als dit boek ooit zou uitkomen. Wanneer Quine vermoord wordt aangetroffen, is iedereen verdacht. Beschuldigingen vliegen over en weer en hoe dieper Strike in deze materie duikt, hoe meer hij terechtkomt in een web vol leugens. Strike stuit tegen een muur van tegenstrijdigheden Robert Galbraith, Zijderups, en is genoodzaakt hulpvertaling: Sabine Mutsaers, troepen in te schakelen Uitgeverij Boekerij, ISBN 978 wanneer hij, dwars 90 225 7210 8 (€ 19,95)

J.K. Rowling, a.k.a. Robert Galbraith

‘Een sprankelend debuut over het snelle zakenleven in Amsterdam, over dromen - en vooral over de vraag hoe ver je kunt gaan om die dromen waar te maken.’

Nederlanders in het Franse Vreemdelingenlegioen

Geen mannen, maar duivels! QV Nijmegen presenteert Geen mannen, maar duivels! Nederlanders in het Franse Vreemdelingenlegioen van schrijver Rende van de Kamp. Een uniek boek dat, naast een uitgebreid historisch overzicht, aan de hand van openhartige interviews met Nederlandse oud-legionairs inzicht geeft in de motieven om deel uit te maken van deze roemruchte militaire elite-eenheid.

Geen mann maar duiveen, ls! NederlaNd

ers iN het FraNse Vre emdeli

NgeNlegio

Rende van de Kamp

Kijk voor meer informatie op: www.geenmannenmaarduivels.nl “Dit boek verdient een breed leespubliek” Gerrit Valk in Checkpoint

Geen mannen, maar duivels! Nederlanders in het Franse Vreemdelingenlegioen 326 pagina’s Prijs € 29,95 ISBN 9789082080032

www.uitgeverijlink.nl

QV Uitgeverij Postbus 1027 6501 BA Nijmegen T. 0031 (0)24-3607706 W. www.qvuitgeverij.nl E. info@qvuitgeverij.nl

Koop het boek in de boekwinkel of bestel het boek via de webshop op www.qvuitgeverij.nl

SALLA SIMUKKA

Rechten verkocht

44 landen

KOMT NAAR NEDERLAND! Auteur van de Snow White Trilogie

Prijs per boek €17,95

SAVE THE DATE

Pst! Wil jij aanwezig zijn op het exclusieve sprookjesfeest op 5 november? Kijk dan op www.clavisbooks.com

YoungAdultsClavisBooks www.clavisbooks.com

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 15

spanning verwacht

ontvoering

Verdriet heeft een smaak

Macht Luc is een opkomende ster in de Belgische politiek, maar verliest achtereenvolgend zijn vrouw, zijn vader, zijn geld, en zijn politieke geloofwaardigheid. In deze ontredderde toestand ontmoet hij Layla, die uit de greep van haar gewelddadige man probeert te blijven. Ze maken elkaar sterker, maar Layla laat Luc ook kennismaken met de schaduwkant van het leven.

Luc Deflo, Macht, Uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, ISBN 978 90 893 1465 9 (€ 22.50)

Het schandaal van Venetië In dit tweede deel van de Carnivia-trilogie wordt een Amerikaanse tiener ontvoerd in Venetië. Op carnivia.com verschijnt direct erna een huiveringwekkend filmpje dat nog meer vragen oproept over de ontvoering en de achterliggende motieven. Jonathan Holt, Het schandaal De Italiaanse politie en van Venetië, Uitgeverij Luihet Amerikaanse leger tingh Sijthoff, ISBN 978 90 218 moeten doordringen 0863 5 (€ 16,95) tot het centrum van de Venetiaanse macht om deze zaak te kunnen oplossen.

Verstrikt Wanneer Elines baas Boris, hoofdredacteur van het blad Heat, verdwijnt, maakt eerst niemand zich zorgen. Als hij na een paar dagen nog steeds niet boven water is, gaat Eline op onderzoek uit. Ze komt erachter dat zijn laatste afspraak met een dame van een high class Eveline Karman, Verstrikt, escortbureau was, maar Uitgeverij de Fontein, ISBN niet voor een plezier978 90 325 1477 8 (€ 18,99) tje. Boris was met een onderzoek bezig. Eline bijt zich vast in Boris’ verdwijning en komt terecht in de escortwereld.

Als padden schreeuwen Charlotte van den Broecke kijkt de dood in de ogen. Na een val ligt ze naakt en alleen op de vloer van haar badkamer. Ze is ervan overtuigd dat niemand haar komt redden en dat ze haar laatste adem uitblaast op deze koude tegels. Uiteindelijk wordt Lieneke Dijkzeul, Als padden ze gered maar al snel schreeuwen, Uitgeverij Ambo neemt de obsessie om Anthos, ISBN 978 90 263 2891 wraak te nemen haar 6 (€ 19,99) hele leven in beslag. Ze bedenkt een simpel plan om deze gedachte om te zetten in daden.

Justin Denbe en zijn vrouw en dochter worden in het holst van de nacht ontvoerd uit hun goed beveiligde villa in Back Bay. Niemand heeft wat gehoord of gezien en er wordt geen losgeld geëist. Denbe Constrution, Justins financieel zeer succesvolle bouwbedrijf, schakelt de hulp in van Tessa Leoni, een privé detective uit New Hampshire. Samen met politieagent Wyatt Foster probeert ze achter de motieven van de daders te komen.

dent en The Killing Hour. Het is duidelijk dat ze het thrillergenre goed kent en grondig onderzoek heeft gedaan naar het politiedepartement van New Hampshire. Ze wisselt stukken over het politieonderzoek af met de situatie van het ontvoerde gezin. Het onderzoek loopt altijd een stapje achter, waardoor er geen belangrijke details worden verklapt. Verder besteedt Gardner veel tijd aan het omschrijven van de relaties tussen agenten van verschillende instanties, zoals de lokale politie en de FBI. Hoewel dit interessant is, doet de soms overbodige informatie flinke afbreuk aan de spanning. Ook de informatie wat betreft de kidnapping wordt door de politieagenten eindeloos herhaald. Door Laura Scholte De ontvoering van de familie Denbe wordt wel genadeloos spannend beschreven. Gardner beschrijft de Denbe Construction blijkt een innerlijke strijd van de gezinsleden bedrijf te zijn vol geheimen, waar maar weinigen hun mond over open met hartverscheurende eerlijkheid. Libby, Justins vrouw, is durven te doen. Onderkapot van verdriet en tussen wordt de familie verslaafd aan pijnstilDenbe opgesloten in lers omdat haar man een verlaten gevangenis vreemdgaat. ‘Verdriet en gedwongen om de heeft een smaak. De problemen in hun gezin vraag is welke smaak onder ogen te zien. het voor jou heeft,’ verLangzaam bereiken de telt ze in de eerste regel spanningen een hoogvan het boek. Haar tepunt. Wanneer het gedachtegang vloeit gezin eindelijk hun vrijonderbroken door, als heid in zicht heeft, blijkt een stream of conciousdat het gevaar uit een ness waarbij je haar andere hoek komt dan diepste geheimen leert iedereen had verwacht. kennen. De strijd binLisa Gardner is een Lisa Gardner, Aangeraakt, Uitnen het gezin maakt de Amerikaanse schrijfster, geverij De Bezige Bij, vertastrijd tegen het kwaad vooral bekend van haar ling: Els Franci-Ekeler, ISBN 978 90 234 8680 0 (€ 18,90) steeds moeilijker. Het thrillers The Next Acci-

Philbrick Photography

Lisa Gardner

De strijd binnen het gezin maakt de strijd tegen het kwaad steeds moeilijker. lijkt alsof de romance tussen detective Tessa en politieman Wyatt er is om het verhaal een beetje luchtig te houden. Je hoeft niet van thrillers te houden om Aangeraakt te waarderen. Gardner schrijft in een stijl die nooit uit de mode raakt, en dat geldt ook voor haar boeken.

mysterie

Nieuwsgierigheid komt voor de val Femmie van Santen schrijft al haar hele leven, maar pas na haar vijftigste besloot ze er echt voor te gaan. Ze publiceerde onder andere korte verhalen in bundels, een boek waarin ze schrijft over haar moeder die Alzheimer had en verscheidende thrillers. De Logee is haar nieuwste boek in het thrillergenre. Door Michelle van Toorn In dit verhaal volgen we de alleenstaande moeder Lidewij Posthumus en haar dochter Imke. Lidewij heeft te kampen met haar onstuimige puberdochter en de geldproblemen waar ze al een tijd mee zit. Dan krijgt ze een brief van een Amerikaanse achternicht die op zoek is naar onderdak in Nederland. De komst van Carol, die bereid is vijfhonderd euro per week te betalen ter compensatie, lijkt een geschenk uit de hemel. Maar niets is wat het lijkt. Kort na de komst van

Carol vindt de politie haar auto in de Kort na de komst van Waal. De vraag is nu alleen: was het een ongeluk, of was het opzet? Carol vindt de politie Het boek begint met een pakkende haar auto in de Waal. proloog die de toon zet voor de rest het boek vertrouw je niemand meer. van het boek. We volgen Lidewij en Zelf had ik al een hele conspiracy haar dochter Imke in een turbulente theory bedacht waarin Carol een tijd. Er wordt voldoende tijd besteed CIA-agent was. Het bleek echter een aan het omschrijven van de relaties stuk simpeler te zijn. Iets te simpel, van de personages en het omschrijnaar mijn mening. Rond het midven van de situatie waarin ze zich den van het boek had ik al een gokje bevinden. Hierdoor krijg je meer gewaagd, maar was ik er eigenlijk tijd om een band te vormen en leef van overtuigd dat dit het niet kon je later ook meer mee met wat ze zijn, omdat het te veel meemaken. voor de hand lag. Maar Gedurende het boek misschien moet je daar wordt het mysterie niet te veel op letten en rondom Carols verjuist met de flow meedwijning steeds groter gaan. Aan de andere en wordt er veel argkant was ik er namelijk waan opgewekt. Alle wel tot het einde van personages hebben het boek van overtuigd contact gehad met de dat er nog iets zou nieuwsgierige Carol, gaan gebeuren. In dat die altijd haar neus opzicht is Van Santen in andermans zaken er met De Logee zeker stak en door niemand in geslaagd om me tot behalve Imke oprecht de laatste bladzijde in aardig gevonden werd. spanning te houden. Ieder personage heeft Femmie van Santen, De logee, dus een motief. Door het Uitgeverij Kok, ISBN 978 90 whodunnit-gevoel van 435 2332 5 (€ 18.99)

De verbeelders Nederlandse boekillustratie in de twintigste eeuw

Saskia de Bodt De geschiedenis van 100 jaar Nederlandse boek illustratie in één standaardwerk beschreven. Met meer dan 500 prenten, tekeningen, aquarellen, gravures en foto’s van onder andere H.N. Werkman, Anton Pieck, Lucebert, Dick Bruna, Fiep Westendorp en Thé TjongKhing. Een lust voor het oog! * Chique gebonden editie * Groot formaat * Schitterend beeldmateriaal

j35*

*Introductieprijs; vanaf 16 januari 2015 j39,50

isbn 978 94 6004 187 7 Verschijnt op 16 oktober

www.vantilt.nl

NIEUW: de leukste voorleesboeken van dit najaar

Voorleesverhalen met meezing-cd van kinderpopster Dirk Scheele. € 16,95

Avonturenboek voor jongens en stoere meisjes. € 9,95

Prachtig prentenboek over de beroemde straatkat Bob en straatmuzikant James. € 12,95

kluitman.nl

Grappig en onverwacht boek over feestvarkentje Krul. € 9,95

Nieuwe avonturen in Dierendorpje. Inclusief cd met liedjes van Kim-Lian van der Meij. € 14,95

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 17

young adult column

Echt meegemaakt Kent iemand toevallig de avonturen van Bob Evers? Avontuurlijke jongensboeken uit de jaren zestig met klinkende titels als Pyjama-rel in Panama en Trammelant op Trinidad. Nachtelijke achtervolgingen en mysterieuze koffertjes achtergelaten in het bos. Ik vrat de avonturen op met huid en haar. Nog beter: ik beleefde ze echt toen ik een jaartje of tien was. Dat had weer alles te maken met de leiding van mijn scoutinggroepje. Want die hadden de boeken van Bob Evers blijkbaar ook gelezen. Dat resulteerde in kampeertripjes vol ‘echt’ jongensboeken-avontuur. Zonder te weten dat het hele avontuur strak geregisseerd was, maakten we tijdens het zomerkamp wilde achtervolgingen mee in het bos, deden we aan wachtlopen in de nacht, werden tenten door de boeven in brand gestoken toen we net even naar het lokale zwembad gingen en vond er zelfs een nachtelijke bevrijding plaats van een ontvoerde medepadvinder (die in het complot zat) uit een oud huis midden op de hei. Allemaal begeleid door een hele groep van oudere collega-padvinders die rollen vervulden als boeven, als smokkelaars en zelfs als neppolitieagenten. Zonder dat wij dat wisten. Tenminste, min of meer dan. Ieder avontuur eindigde in een ontknoping. In een happy end. Met twintig opgeluchte jongetjes van tien rond een kampvuur vol spannende verhalen. Ieder nieuw kamp gingen we er weer vol voor. Vonden we weer een oude smokkelaarskaart of waren we getuige van een mysterieuze ontmoeting tussen twee mannen die een koffertje uitwisselden midden op de hei. Besloten we in ons koppie dat het dit keer werkelijkheid was. Waarom? Omdat we simpelweg wilden dat het echt was. Geïnspireerd door die jeugdherinnering en om eens te kijken of het ook zou werken bij volwassenen had ik op mijn dertigste verjaardag (lang, lang geleden…) iets soortgelijks georganiseerd voor een groep vrienden en vriendinnen. Dit keer geen boeven, maar ‘autopech’ op een donkere landweg ergens in the middle of nowhere. Een oud krom en stinkend tovervrouwtje dat ons uitnodigde in haar oude boerderijtje, precies op de plek waar we pech hadden. Dat ons daarna onder het genot van zuurkoolsap vragen stelde die behoorlijk confronterend waren. Af en toe schoot ze uit en werd het zelfs surrealistisch. Alsof we een rol speelden in een vreemde donkere film vol rare twisten. Dit keer geen tienjarige padvinders maar acht volwassenen. Het was prachtig om te zien dat iedereen – ondanks dat je direct door moest hebben dat het om een actrice ging – in zijn of haar rol bleef. Omdat we diep in ons hart toch niet heel veel anders zijn dan die tienjarige padvinders rond een kampvuur.

Patz Liefhebber van Planeten en Sterren, Notoir Leunstoel Avonturier, Amateur Schatzoeker, Verhalenjager en oprichter/verhalenmaker Verhalen*laboratorium CircusPatz

avontuur

Feestelijk lezen Het magische wereldfeestenboek sluit perfect aan op het feestthema van de Kinderboekenweek van 2014. In dit spannende verhaal ontdekken Zeger en Olivier namelijk op een wel heel bijzondere manier dat lezen echt een feest kan zijn. Door Anouk Abels Olivier is dol op lezen, terwijl Zeger alleen maar van stripboeken houdt. Maar als Zeger tijdens een middagje in de bibliotheek stiekem een gouden boek uit een bijzondere expositie meeneemt, heeft Olivier helemaal geen zin om mee te lezen. Als het tweetal dit Wereldfeestenboek toch openslaat, gebeurt er iets bijzonders: de jongens komen terecht bij een spookachtig huis in Amerika. Het is slechts het begin van een reis langs de meest bijzondere feesten van de wereld. Sinterklaas, Kerstmis en Pasen kennen we allemaal, maar wat voor

soort feesten vieren ze aan de andere Sinterklaas, Kerstmis kant van de wereld? Het magische en Pasen kennen we wereldfeestenboek biedt je talloze antwoorden op die vraag. We zien allemaal, maar wat voor hoe ze kerst vieren in Engeland en soort feesten vieren ze hoe Amerikaanse kinderen zich veraan de andere kant van maken met Halloween. Het wordt pas echt spannend wanneer onze de wereld? helden terechtkomen op feesten die soms je zorgen even opzij moet zetNederlandse kinderen echt niet zo ten om heerlijk te kunnen genieten. goed kennen, zoals Keti Koti in SuriMet het originele einde van hun name, het Zweedse Midzomernachtverhaal tonen auteurs Li Lefébure en feest, het Suikerfeest in Turkije, het Esther Walraven aan dat je eigenlijk Chinese Drakenbotenfestival en het helemaal geen magisch sprookjesachtige Divali boek nodig hebt om de in India. wereld over te reizen. We beleven de avonSterker nog: je hoeft turen in Het magische er zelfs geen vliegtuig wereldfeestenboek via voor in te stappen. Er de ogen van Olivier. In zijn namelijk genoeg het begin is hij vooral ‘gewone’ boeken waar nerveus en een beetje je compleet in kunt bang voor alles wat hij verdwijnen en waarop de wereldfeesten mee je de hele wereld tegenkomt, maar al kunt ontdekken. En dat gauw geniet hij met maakt het feest van het volle teugen van het lezen toch wel echt de lekkere eten, de leuke Li Lefébure en Esther moeite waard. cadeautjes en de aarWalraven, Het magische dige mensen die hij wereldfeestenboek, Uitgeverij overal tegenkomt. Lang- Clavis, ISBN 978 90 448 2246 5 zaam ontdekt hij dat je (€ 14,95)

advertentie

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 18

jeugd pas verschenen

lekker

Boomschorsmuffin en vijgenpunch

Het Dierendorpje in Rep en Roer De dieren in Dierendorpje hebben allemaal herkenbare problemen. De tanden van Krokodil zitten los, eekhoorn moet leren delen en arme zebra heeft de waterpokken. Maar er is ook feest: de kleine hondjes krijgen broertjes en zusjes! Bij de verhalen hoort een cd met vrolijke liedjes, gezongen door Kim-Lian van der Meij.

Kim-Lian van der Meij, Het Dierendorpje in Rep en Roer, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 8245 8 (€ 14,95)

De superreuze vervelende olifant Op een dag wordt er aan de deur geklopt. En daar staat zomaar een reuzegrote olifant voor je. Je hebt in de dierentuin een papier ondertekend, waarmee je een olifant Tony Ross, De superreuzeveradopteerde, en ja, daar velende olifant, Uitgeverij Clastaat die olifant voor je. vis, ISBN 978 90 448 2260 1 (€ 14,95) De olifant is veeleisend, hij wil eten, erg veel eten, en hij wil in bad en op je fiets rijden. Het is allemaal erg vervelend. Zeker als hij op een dag ook nog al zijn vrienden uitnodigt.

Super Uil: Meester in vermomming Super Uil is geen gewone uil – zeker niet. Hij kan zich vermommen als geen ander! En dat talent zet hij in om aan eten te komen. Hij vermomt zich als wortel Sean Taylor, Super Uil: Meesom een konijn te lokken, ter in vermomming, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 als schaap om een lam0029 6 (€ 13,95) metje te verschalken en als vogelbadje om een duif te misleiden. Maar... zijn snode plannetjes mislukken keer op keer. Gelukkig weet Super Uil uiteindelijk zijn ultieme prooi te veroveren.

Bangschool Welkom op Bangschool, waar je leert wat goed angstig zijn betekent! En wees niet angstig. Op deze school hoef je niets uit het hoofd te leren: je maakt het allemaal mee. Mads Wester is twaalf jaar als hij wordt uitgekozen om naar Bangschool te gaan. Maar als de keuze op je valt, moet je eerst ook nog bewijzen Robert Wolfe, Bangschool, Uitgeverij de Harmonie, ISBN 978 of je wel echt geschikt 90 761 7429 7 (€ 14,90) bent voor de opleiding. Als Mads eenmaal is toegelaten, wil hij nog maar één ding: zo snel mogelijk weer van school af.

boekenkrant.com

Hiep hiep hoera, Koning Leeuw is jarig! Alle dieren hebben iets lekkers gemaakt voor het feestmaal, maar dan blijkt dat iemand van de verjaardagstaart van Vogelspin heeft gesnoept. Dat laat Vogelspin niet zomaar gebeuren: hij gaat op zoek naar de dader. Door Nina Visser Hij bezoekt alle dieren en kijkt in hun bek of daar misschien nog een restje van zijn bijzondere feesttaart in zit. Via kleurrijke illustraties zie

boomschorsmuffin en vijgenpunch je hoe Vogelspin de monden van mogen je misschien vreemd in de Gorilla, Giraf en Neushoornvogel oren klinken, maar bij het zien van aan een nadere inspectie onderde aantrekkelijke illuswerpt. Het contrast tustraties krijg je spontaan sen het kleine spinnetje zin om het zelf eens te en de enorme lijven van maken. Krokodil en Olifant is De uiteindelijke onterg grappig. Bovendien hulling van de dader zorgen de kleine details en het daaropvolgende in elke illustratie ervoor feestmaal met alle dat er op de achterdieren vormen een grond ook nog genoeg smakelijke afsluiting, te ontdekken valt. die een knipoog naar De tekeningen maken de schijf van vijf lijkt hongerig, want elk dier Marlies Verhelst en Linde te bevatten. Lekker en is bezig om zijn bijdrage Faas, Feestmaal voor de leerzaam! voor het feestmaal koning, Uitgeverij Lemnisvan Koning Leeuw te caat, ISBN 978 90 477 0669 4 (€ 13,95) bereiden. Gerechten als

feest

Hoera! 60 jaar Kinderboekenweek

De Kinderboekenweek is jarig! In 1954 organiseerde het CPNB de eerste verkiezing van het Kinderboek van het Jaar. In zestig jaar tijd is het evenement uitgegroeid tot de Kinderboekenweek. Tien dagen lang worden jeugdboeken op allerlei manieren in het zonnetje gezet. Het thema voor deze jubileumeditie is dan ook ‘feest’. Door Nicole van der Elst Het boek Lawines Razen van An Rutgers had de eer om verkozen te worden tot beste jeugdboek van 1954. Deze verkiezing vormde de basis voor de latere Kinderboekenweek die officieel in 1955 van start ging. Uit hetzelfde jaar stamt ook het eerste Kinderboekenweekgeschenk. Verrassend genoeg was dat cadeau geen boek. Het allereerste Kinderboekenweekgeschenk was een wandplaat van een lachende clown ontworpen door kunstenaar Piet Worm. De jaren erna kregen kinderen onder andere een spel, een bouwplaat en een kijkdoos bij het net aangeschafte boek. In de jaren zestig werd het roer omgegooid en begon het evenement langzaam te lijken op de Kinderboekenweek die wij nu kennen. In 1962 had Hans Dijkhuis de eer om het eerste Kinderboekenweekgeschenk te schijven met de titel Keesje Kruimel. Drie jaar later werd besloten om elke Kinderboekenweek een thema te geven. Het allereerste thema uit 1965 was

‘kind en de dierenwereld’. Andere thema’s uit de zestigjarige historie zijn ‘stad en land’, ‘als ik later groot ben’, ‘beestenbende’ en ‘aan tafel’. Inmiddels reikt de bekendheid van de Kinderboekenweek tot ver buiten de boekhandel. Bibliotheken organiseren onder andere voorleesmiddagen, spelletjes en voorstellingen. Basisscholen kunnen een lespakket

In 1962 had Hans Dijkhuis de eer om het eerste Kinderboekenweekgeschenk te schijven met de titel Keesje Kruimel. bestellen dat allerlei suggesties bevat om de lessen aan te passen aan het thema van het desbetreffende jaar. Sinds 2004 wordt elke Kinderboekenweek feestelijk geopend met het Kinderboekenbal. Op het bal wordt ook de Gouden Griffel uitgereikt, de prijs voor het beste Nederlandse jeugdboek. Zestig jaar later heeft de verkiezing van het kinderboek van het jaar dus nog steeds een prominente rol in het programma van de Kinderboekenweek. De meest recente kers op de taart is de samenwerking die de organisatie van de Kinderboekenweek is aangegaan met Kinderen voor Kinderen. Na het gigantische succes van de single Klaar voor de start uit 2013, heet het nummer van de Kinderboekenweek dit jaar Feest. In mensenjaren zou de Kinderboekenweek al bijna gepensioneerd zijn. Het programma van deze jubileumeditie laat zien dat de organisatie niet alleen meegaat met zijn tijd maar ook nog vele jaren mee kan. Het feestje kan meegevierd worden van 1 tot en met 12 oktober door heel Nederland.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 19

geschenk

Harm de Jonge: van realisme naar fantasie

‘Ben je wel eens voorgelezen door een schrijver?’ Harm de Jonge (75) kijkt me aan over de rand van zijn boek. We zitten in de tuin voor zijn huis in een dorpje in de Bevervallei, West-Groningen. De zon schijnt, het is windstil. Met duidelijke, rustige stem begint de auteur van het Kinderboekenweekgeschenk te lezen. Door Nina Visser Een paar uur eerder. We ontmoeten elkaar op het station van Groningen, vanwaar we naar zijn huis rijden. ‘De toeristische route of de snelle route?’ vraagt De Jonge. Het wordt de toeristische, langs weilanden en beekjes, over bruggetjes en smalle wegen. De auteur, van wiens hand al zo’n Robert Elsing vijfentwintig boeken verschenen, heeft het Kinderboekenweekgeappelboom. schenk van dit jaar geschreven. Op het terras praten we over de Zestig spiegels gaat over de verlegen jeugd van de schrijver, die opgroeide Jurre, die hulp krijgt van prinses aan boord van een schip. Zijn ouders Sippora bij het voorbereiden van gaven hem zelf les, hij oefende zijn spreekbeurt. Ze neemt hem lezen met de namen van de boten mee naar de zeven torens van het die langs voeren. Als ze een paar Prinsenhuis, waar kermisgasten dagen aan wal lagen, zat hij in een en straatartiesten hem bijzondere ligplaatsklas, speciaal voor schipadviezen geven. perskinderen. Op zijn achtste ging Tijdens de autorit vertelt De Jonge hij naar een gewone basisschool en dat hij zo nu en dan een interview kwam hij bij een kostgezin in Groof column schrijft. Onlangs interningen wonen. Zijn jeugd heeft een viewde hij de 85-jarige Dolf Verroen, belangrijke invloed op zijn werk. ‘Als schrijver van meer dan honderd je op een schip geboren bent, heb je kinderboeken. De Jonge sprak met een andere jeugd dan wanneer je hem in zijn monumentale woning in een flatgebouw opgroeit. Het ligt in Friesland, volgebouwd met spulerg moeilijk, omdat je vaak direct len die Verroen en zijn partner in de weer afscheid moet nemen van het loop der jaren hebben verzameld. vriendje dat je hebt gekregen. Het Binnenkort moeten ze verhuizen. ‘Jij zijn altijd korte vriendschappen, en bent jong, dan ben je nog bezig om dingen te verzamelen’, zegt De Jonge. dat vind je denk ik in mijn boeken weer terug.’ ‘Maar als je ouder bent kijk je op een De auteur legt uit dat zijn werk een bepaald moment naar al die spullen lijn van realisme naar fantasie bevat. en denk je: als ik er niet meer ben, dan moeten andere mensen dat alle- Hij wijst naar Steenkuib is een rat (1989), Het Peergeheim (1994) en Tijmaal opruimen en uitzoeken.’ Dan gers huilen niet (1997). ‘Dit zijn allelacht hij: ‘Wat een zware toon al in maal boeken die gegrondvest zijn ons gesprek.’ Later vertelt hij dat hij op de werkelijkheid. Het Peergeheim bezig is zijn boekenkast te herlezen: bijvoorbeeld is het verhaal van Peer, Gerhard Durlacher, Rascha Peper, een vriend van mij die jong gestorHet sleutelkruid van Biegel. Wat zal ven is. Peer was een geweldige kerel hij bewaren? met een fotografisch Intussen zijn we aangeheugen. Hij kon heel gekomen bij zijn huis, mooi saxofoon spelen.’ dat half verscholen ligt Hoewel deze boeken achter een groep hoge gebaseerd zijn op ware bomen. De Jonge heeft gebeurtenissen, is de ze zelf geplant. Achter fantasie nooit ver weg, het huis staat een rij en neemt zij via dierenjonge boompjes, zijn verhalen als De liefste nieuwste project. De vraag (2006) en Tjibbe grote tuin bevat een Tjabbes’ wereldreis vijver met op de rand (2008) uiteindelijk een een kikker, die af en steeds belangrijkere toe van zich laat horen. plaats in. Fantasie De bonenplantjes aan speelt ook een belangde rand van de tuin Harm de Jonge, Zestig Spierijke rol in De Jonges zijn door de reeën kaal gels, Uitgave van het CPNB, nieuwste boek, het gegeten, net als de ISBN 978 90 596 5266 8

Harm de Jonge

Zijn ouders gaven hem zelf les, hij oefende lezen met de namen van de boten die langs voeren. Kinderboekenweekgeschenk Zestig spiegels. ‘Prinses Sippora kan dingen die in werkelijkheid niet lukken in haar fantasie doen. Daar hou ik van, van fantastische dingen’, vertelt de auteur. Heeft hij nog suggesties voor een volgende schrijver van het Kinderboekenweekgeschenk? ‘Koos Meinderts is een schrijver waarvan ik denk: die zou het eigenlijk wel eens een keer moeten doen. En Anna Woltz vind ik erg goed.’ Zijn favoriete jeugdauteur is echter David Almond. ‘Die kan zulke prachtige, realistische boeken schrijven waar een sfeer van geheimzinnigheid en magie omheen hangt.’ Die geheimzinnigheid, het weglaten van zaken, die ingrediënten zijn ook vaak aanwezig in zijn eigen boeken: ‘Ik ben altijd lang bezig met schrappen. Er mag geen woord te veel staan.’ Even later zegt hij over poëzie: ‘Een dik boek schrijven met veel beeldspraak en deftige woorden is helemaal niet zo moeilijk. Iets in pure eenvoud zeggen, maar dat het nog wel herkenbaar is als poëzie: dat is heel moeilijk.’ Dan leest hij me voor uit het Kinderboekenweekgeschenk: hij kiest het gedicht Berceuse 2 van Paul van Ostaijen – een slaapliedje. ‘Even kijken of jij ervan in slaap valt’, zegt De Jonge. Hij begint te lezen. De kikker is gestopt met kwaken, er heerst een diepe stilte. Slaap ik? Nee, ik slaap niet, ik geniet.

het fenomeen

Crossmediale Kinderboekenweek Welke plek nemen de nieuwe media in het kinderboekenlandschap in? Sanne en Meie bespreken deze maand de crossmediale Kinderboekenweek. Sanne: Kinderboekenweek anno 2014. Een groot feest, want de Kinderboekenweek bestaat zestig jaar. Al meer dan een halve eeuw wordt het kinderboek gevierd met een speciale feestweek. Bibliotheken, scholen en boekwinkels organiseren activiteiten en nodigen bekende schrijvers uit. Het Boekenbal en de verschillende Kinderboekenweekconcerten maken het feest af. Maar de Kinderboekenweek 2014 is vooral ook in de nieuwe media te vinden. Alles is te volgen op Facebook, Twitter, Youtube en Flickr. Het leukste technologische snufje, dat helemaal bij deze tijdgeest past, is de speciale applicatie op de website. Je kunt er een foto van jezelf uploaden en jezelf versieren met feestelijke attributen. Als kers op de taart kun je de foto ook nog eens als poster laten printen bij de bibliotheek. De Kinderboekenweek is uitgegroeid tot een crossmediaal fenomeen; wie zegt dat boeken niet hip kunnen zijn? Maar draait het nu nog eigenlijk wel om het boek? Zijn de twitterende, facebookende en feestende kinderen van nu nog wel bezig met lezen? Mijn feestje bestond destijds uit het bezoeken van de plaatselijke boekwinkel, waar ik een boek mocht uitzoeken van mijn moeder. Bij thuiskomst begon ik meteen met lezen. Het kinderboek wordt deze week groots gevierd, maar levert dit uiteindelijk ook meer kinderboekenlezers op? Meie: Tijdens de Kinderboekenweek krijgen alle kinderen, maar ook volwassenen, de kans om een kijkje te nemen in de magische wereld van het kinderboek. Hierbij draait het niet alleen om het object ‘boek’, maar ook om het verhaal, de setting en de karakters. Deze elementen kunnen vertegenwoordigd worden zonder het boek en via nieuwe media. Toch? Dit lijkt waar te zijn. De sfeer van een boek kan online geuit worden en wanneer er een karakter uit een boek door de boekenwinkel loopt, geeft dit kinderen extra plezier. Nieuwe media zijn tegenwoordig nodig om meer aandacht te vestigen op de Kinderboekenweek. Boekwinkels, bibliotheken en schrijvers maken er gebruik van. Deze methode trekt kinderen naar de boekwinkels, maar ik betwijfel of er daadwerkelijk meer boeken gekocht en gelezen worden. Volgens mij wordt er door deze aanpak veel online gelezen. En dat beeld geeft mij onaangename kriebels. Het leukste onderdeel van de Kinderboekenweek vond ik altijd de voorleeswedstrijd. De geur van het boek dat in je handen ligt en de punten van de pagina’s die langzaamaan omkrullen tussen je vingers: dat hoort bij de magische wereld van het boek. Nu zie ik kinderen voor me met een tablet op schoot. Lezend van een beeldscherm. Noem me ouderwets, maar in mijn beleving is dit niet hetzelfde. Om de Kinderboekenweek te promoten lijken de nieuwe media een geschikt middel. Toch moeten we in ons achterhoofd houden dat deze nieuwe media andere veranderingen met zich meebrengen voor kinderen in lezend Nederland.

boeken Voor de jeugd van tegenwoordig www.boekenkrant.com

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 20

boekfragment

Mijn stad… Leiden Historicus Ruud Spruit neemt je mee op een speurtocht door de geschiedenis van de Sleutelstad: van de eerste Romeinse nederzettingen tot het Leidens Ontzet en verder.

Ruud Spruit, Mijn stad… Leiden, Karakter Uitgevers, ISBN 978 90 452 0598 4 (€ 17,95) www.karakteruitgevers.nl

DE TIJD Tweeduizend jaar geleden woonden er al mensen langs de oevers van de Rijn. Zij bouwden hun houten huizen met daken van stro op hoger gelegen stukken grond of op door henzelf gemaakte heuvels, want de Rijn stroomde regelmatig over. Op de vruchtbare grond groeiden verschillende soorten graan en in de graslanden werd vee gehouden. Door greppels te graven werd het overtollige water afgevoerd. De bewoners hakten bomen en struiken om, zodat ze meer eten konden verbouwen. Het hout werd gebruikt voor de huizenbouw en als brandstof. De stad Leiden bestond toen nog lang niet, maar uit opgravingen is gebleken dat op de plek waar nu de Koenesteeg is – tussen het Levendaal en de Nieuwe Rijn – in de derde eeuw vier boerderijen hebben gestaan, waarin mensen en dieren bij elkaar in één ruimte woonden. De Rijn was toen de noordgrens van het grote Romeinse Rijk. De bewoners langs de Rijn werden door de Romeinen Cananefaten genoemd. De meesten

van hen waren in de loop van de tijd vanuit het oosten de Rijn komen afzakken. MATILO In het jaar 49 na Chr. liet de Romeinse veldheer Corbulo een gracht graven achter de duinen van de Maas tot de Rijn. Op de plaats waar het kanaal uitmondde in de Rijn werd de vesting Matilo gebouwd. Omstreeks het jaar 250 werd de vesting verlaten. Bij opgravingen op de plek die nu Roomburg heet, werden veel dingen uit de Romeinse tijd gevonden. In 2010 besloot het gemeentebestuur samen met de bewoners uit de buurt de vesting Matilo zichtbaar te maken door de wallen en de wachttorens te herbouwen. GORDON Het in 1996 gevonden ruitermasker is een van de topstukken in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. In maart 2014 werd dit masker samen met nog een aantal andere bodemvondsten door de Provinciale Archeologische Dienst overgedragen aan de gemeente Leiden. Het masker is gemaakt van verguld brons. Romeinse ruiters droegen soms een dergelijk masker aan hun helm. Er zitten scharnieren aan zodat het kan worden opgeklapt omdat het onder de helm en het masker bloedheet wordt. Bij parades

en tijdens gevechten werd het masker neergeklapt. Het strakke bronzen ‘gezicht’ onder de helm gaf de ruiter een indrukwekkend en angstaanjagend uiterlijk. Omdat de vorm van het masker en vooral de krulletjes deden denken aan de bekende Nederlander Gordon, kreeg het masker de naam ‘Gordon’. DE KAART VAN PEUTINGER De geleerde diplomaat Konrad Peutinger was in het bezit van een kopie van een Romeinse kaart. De oorspronkelijke kaart uit de 3e eeuw was ooit zorgvuldig nagetekend door een monnik. De echte kaart is verdwenen, maar Peutinger gaf opdracht om de kopie opnieuw uit te geven. De kaart bestond uit 12 bladen van ieder ongeveer 60 centimeter breed en 38 centimeter hoog en is niet te vergelijken met onze kaarten. Er staan wegen en rivieren op en tekens voor nederzettingen van de Romeinen. Een vierkant gebouwtje betekent dat er een grote vesting was, een castellum. Twee torentjes geven aan dat er een wat kleinere vesting was. Op het afgebeelde deel van de kaart van Peutinger zien we Lugduno met twee torens. Dat is een Romeinse vesting in de duinen van Katwijk (Lugdunum Batavorum).

boekfragment

Straatgeheimen Met Straatgeheimen vervlecht Wouter van Mastricht het heden van onzekere en verliefde pubers met het verleden van de Maastrichtse kazematten en de belegering door de Fransen. Hoofdstuk 1 De Zonnekoning

Wouter van Mastricht, Straatgeheimen, Karakter Uitgevers, ISBN 978 90 452 0588 2 (€ 17,95) www.karakteruitgevers.nl

De hitte sloeg hem tegemoet toen hij de deur opendeed. Zijn kamer leek wel een bakoven. Marc deed zijn rugzak af en liet hem naast het bureau neerploffen. Het was eind juni, en het leek al hartje zomer. Heet, heet, heet. De hitte leek uit de muren van de huizen te komen toen hij van school terugliep. Nog een week school. Daarna schoolkamp, en de laatste week school. Hij verheugde zich op zeven weken vrij. Dan middelbare school. Brugklas. Een nieuw begin. Hij deed zijn gymschoenen uit, trok zijn T-shirt over zijn hoofd en gooide het over zijn stoel. Hij liep naar het raam, maakte het open en stak zijn hoofd naar buiten. Een merel hipte in de dakgoot, op zoek naar voedsel tussen de kurkdroge bladeren. De toppen van de bomen wuifden elkaar koelte toe, maar het windje bereikte hem niet.

Zijn gezicht bleef even warm als het was. Hij schoof het gordijn dicht, sloot de zon buiten en liep zijn kamer weer in. Het geld op zijn bureau was zorgvuldig gesorteerd. Maar het was niet genoeg. Bij lange na niet. Het sporthorloge dat hij in de winkel van Naomi’s vader gezien had, was vet duur. Maar hij wilde het. Koste wat kost. Dat betekende nog tig auto’s wassen en andere karweitjes doen. Op het beeldscherm van zijn computer was een geel briefje geplakt. Memo van zijn moeder. Geen tijd om te computeren, Marc, las hij. Boodschappen voor meneer Voorthuizen. Daarna: verjaardagsfeestje. Niet vergeten!! Dat laatste was twee keer onderstreept. Hij verkreukelde het memo en wierp het naar de prullenbak. In één keer raak. Hole-in-one. Boodschappen, had hij nog tijd genoeg voor. Verjaardagsfeest: dat betekende tante Jo en oom Harry. Minder. Niet aan denken. Hij liep naar zijn bed, nam het boek van zijn kussen en sloeg het open op de plek waar hij gebleven was. Eigenlijk was het veel te heet om te lezen, maar hij wilde weten hoe het verhaal afliep. Het boek ging over de Franse aanval op Maastricht, meer dan driehonderd jaar geleden. Marc woonde in Maastricht. Sommige plekken van

de stad van toen herkende hij. Die waren er nog. Maar veel was veranderd. Hij had het boek voor zijn verjaardag gekregen van meneer Voorthuizen, zijn overbuurman. Hij deed boodschappen voor de oude man. Vandaar. Het laken voelde heerlijk koel aan zijn rug toen hij begon te lezen. Maastricht, juni 1673 In Frankrijk is op dat moment een bijzondere koning aan de macht. Zijn naam is Lodewijk de Veertiende. Hij is een koning met wilde plannen en een groot ego. Hij noemt zichzelf de Zonnekoning, want hij vindt dat hij, net als de zon in het heelal, de belangrijkste man in zijn land is. Hij wil graag grote delen van ons land veroveren. Maar Maastricht wil hij persoonlijk innemen. Zijn leger is groot. Hij heeft 40.000 soldaten, 12.000 man te paard, talloze karren met voedsel. Een hele karavaan trekt naar het noorden. Ze nemen 400.000 kilo buskruit, 50.000 kanonskogels en tientallen kanonnen mee…

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 21

boekfragment

De tussenkomst Een intiem verhaal over het onvermogen zich aan de ander te geven. Spannende roman die laat zien waartoe eenzaamheid kan leiden en hoe grenzen worden verlegd als verdriet en wanhoop groeien.

Joris van Os, De tussenkomst, Uitgeverij de Brouwerij | Brainbooks, ISBN 978 90 789 0577 6 (€ 18,95) www.brainbooks.nl

Er is een probleem met de elektriciteit in huis. Het licht in zijn kamer kwijnt af en toe weg. Soms, als hij ,s avonds laat nog zit te lezen, ziet hij het lampje naast zijn stoel flikkeren als een gaspitje dat aarzelend wordt teruggedraaid. Maar nu is het vroeg in de ochtend en heeft hij genoeg aan het buitenlicht dat langzaam de straat in kruipt. Hij vouwt de poten van het statief uit en plaatst hem zorgvuldig voor het raam. Hij controleert: staat hij waterpas? Ja. Dan bevestigt hij de spie-

gelreflexcamera. Het is een Mamiya, een zwart doosje met twee ongelijke ogen. Een Twin Lens Reflex. Het instellen van scherpte en sluitertijd gebeurt werktuiglijk. Letterlijk in een handomdraai. Hij kijkt door de zoeker. Vroeger controleerde hij het frame aan de hand van een voorbeeld, nu kent hij de uitsnede van buiten. Hij maakt deze foto elke dag, op precies hetzelfde tijdstip, al zestien jaar. Een erg origineel idee is het niet, eigenlijk heeft hij spijt dat hij er ooit aan begonnen is. Maar omdat hij het al zolang volhoudt, kan hij er niet meer mee stoppen. De hobby heeft hem met een neurose opgescheept. Eén keer heeft hij een foto gemist: negen jaar geleden. Hij lag in het ziekenhuis met een ontsteking aan het borstvlies. Die eenmalige leemte kwelt hem nog steeds, als een ontbrekende tand die hij dwangmatig en vergeefs

met zijn tong bezoekt. Maar op zijn minst had hij een interessanter panorama kunnen uitzoeken: een zicht op het IJ bijvoorbeeld, of de Zuid-as. Daarmee had hij een document in handen gehad, iets voor een expositie. Maar in plaats van het dynamische en in historisch opzicht belangwekkende perspectief van een uitdijende, organische stad heeft hij talloze kiekjes van een doodse straat waarin nooit iets verandert. Zelfs de auto’s en de mensen houdt hij buiten beeld, zijn foto is er vooral een van daken en boomtoppen.

lijk pakte hij spade, stoffer en blik en groef een ondiep gat, veegde het krengetje op en legde het in de rauwe grond. Nate liep achter hem aan en opperde aan één stuk door mogelijkheden die wellicht hadden geleid tot de dood van de vogel. Een kat? Nee, het lijkje was ongeschonden. Uit het nest gevallen? Opgejaagd door een ekster? Verblind en onervaren tegen de ruit aangevlogen? Een geheimzinnige ziekte dan? Uitgestoten door de familie? En waarom twee dode merels in twee dagen? Jote zette spade en blik en veger terug en liep zonder iets te zeggen weer naar binnen. Even later schalde vanuit zijn kamer klassieke muziek door het huis. Nate was opgelucht. Blij dat Jote de vogel in ieder geval had begráven en niet zomaar in de

vuilnisbak gegooid. Zoals de keer daarvoor. Toen hij zich omdraaide, zag hij Miele met zijn handen de grond van het grafje omwoelen en het dode mereltje weer naar boven halen. Hij had een kistje gepakt en legde daar met een onbeschrijfelijke tederheid het lijkje in. Hij keek lang naar het diertje, deed het dekseltje dicht en schreef met een bouwpotlood op het hout: onverwacht smartelijk dood. Nate pakte zijn fototoestel en maakte een opname van het kistje in Mieles handen vol grond. Miele wachtte geduldig tot Nate klaar was. Daarna begroef hij de vrouwtjesmerel. Et lux perpetua luceat eis, zei Nate. En dat het eeuwige licht moge schijnen op hen. Ja, zei Miele.

tic zakje dat over de grond op straat heen en weer dwarrelde in de wind. Ik hoorde Ariënnes stem ergens op de achtergrond. ‘Het is goed dat jullie beseffen waar je boos om bent. Vaak heeft het te maken met het feit dat jij iets doet of niet doet in reactie op gedrag van de ander. De vraag is alleen: hoelang blijf je negatieve energie stoppen in de ander in plaats van positieve in jezelf? Je kunt ook weer verantwoordelijkheid nemen voor je eigen leven in plaats van je slachtoffer te voelen van de situatie. Sommige dingen kun je makkelijk naar je hand zetten. Ook bij zaken die je niet direct kan beïnvloeden, beslis jij uiteindelijk zelf hoe je daarnaar kijkt en hoe die jou raken.’ Ariënne legde uit: ‘Stel, je vriend kust je niet als hij de deur uit gaat. Wat denk jij dan? Zoveel mensen, zoveel antwoorden. De kunst is om zijn gedrag los

te koppelen van de betekenis die jij erop plakt. Zo kun je onderzoeken welke overtuigingen jij hebt. Je kunt bekijken of die voor jou behulpzaam zijn en daar andere overtuigingen tegenover zetten.’ Touché. Ik was een lekkere control freak, ik deed het allemaal zelf wel even…

naar wat er gezegd wordt aan tafel. Is het ongeïnteresseerde arrogantie of iets anders? Ik geef ze het voordeel van de twijfel. Ik kan me herinneren dat ik de eerste dagen na aankomst ook erg moest wennen, onder andere aan het Italiaans-Engels dat werd gesproken. Het is een erg versimpelde manier van spreken, met weinig moeilijke woorden en zware Italiaanse (of andersoortige) accenten erin. Ik wilde wel luisteren, maar verstond de eerste paar dagen vrijwel niets. Als we bij de rondvraag zijn aangekomen, inventariseert Carlo wie er nog iets wil zeggen. ‘Do you have problems?’ vraagt hij aan mij als chief JTMS. Ik wijs op een van mijn mannelijke collega’s en zeg in Italiaans-Engels, maar met mijn gebruikelijke Britse accent: ‘He has a small one, and I have two big ones.’

Een gierend, bulderend geluid stijgt vanachter ons op. Het is alsof een muur van geluid op ons afkomt. Verschrikt draaien we ons om. Daar liggen de Britse officieren dubbelgeklapt op hun stoel, hun ene hand om hun buik geklemd, terwijl ze zich met de andere hand aan elkaar vastklampen. Een van hen glijdt van zijn stoel af. Als ik me realiseer wat ik heb gezegd, voel ik het schaamrood naar mijn kaken stijgen en word ik aangestoken door het gelach. Alle anderen lachen ook mee. Alleen de Italianen kijken elkaar verbaasd aan. ‘Als een Italiaan het had gezegd was het geen probleem geweest, maar jij,’ hinnikt een van de Britten tegen me. Het kost enkele minuten voor we de vergadering kunnen vervolgen.

De jongens van het Glaspaleis Een Limburgs dorpje aan het begin van de jaren ’50. Drie broers verliezen op jonge leeftijd hun ouders. Ze worden verdeeld over de familie. Een realistisch, humorvol verteld verhaal met op de achtergrond de snel veranderende omgeving van de Limburgse mijnstreek. Dit is het debuut van Jos Bours (Schinnen, 1946).

Jos Bours, De jongens van het Glaspaleis, Uitgeverij TIC, ISBN 978 94 915 6130 6 (€ 17,90) www.uitgeverijtic.nl

Een dode merel De tweede in één week. Dit keer was het een jong vrouwtje. Roerloos lag ze voor de achterdeur van huize Eden. Stil en ongeschonden alsof ze ieder moment weer tot leven zou kunnen komen en wegvliegen. Jote zag haar het eerst. Onmiddel-

Los “Het is een gave om met zoveel humor en relativering te kunnen schrijven over het schrijnende leven na een echtscheiding.” –Geert Kimpen

Mayke Smit, Los, Uitgeverij de Brouwerij | Brainbooks, ISBN 978 90 789 0576 9 (€ 18,95) www.brainbooks.nl

‘Boosheid is nodig om los te kunnen komen van de ander,’ begon Ariënne toen ieder zijn woede eruit gegooid had. ‘Het is één van de stappen die horen bij rouwen om wat niet meer is. Als je ook boos kunt zijn op de ander, maak je je als het ware los uit de samensmelting die jullie in je relatie samen hadden. Dus boosheid kan je helpen loslaten.’ Ik dacht dat ik vaak genoeg boos was geweest. Was ik al los van Rick? Waarom raakte het me net nog zo dat ik toch weer moest huilen? Ik keek in gedachten verzonken naar buiten, naar een plas-

Officier in Afghanistan In Officier in Afghanistan beschrijft luitenant-kolonel Esmeralda Kleinreesink het dagelijks leven op een militair hoofdkwartier in Afghanistan. Die internationale omgeving leidt soms tot spraakverwarring en humoristische situaties.

Esmeralda Kleinreesink, Officier in Afghanistan, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 8845 9 (€ 18,95) www.officierinafghanistan.nl

De volgende ochtend zit ik aan de vergadertafel met alle logistiekofficieren van de oude Italiaanse ploeg: een aantal Italianen, een Deen, een Brit, een Pool en ikzelf onder leiding van een Spaanse voorzitter. De nieuwe Britse officieren die al ingevlogen zijn, zitten als klassieke back benchers op een rij stoelen achter de normale bezetting van de vergadertafel. Ze droedelen wat, vermijden oogcontact en geven de indruk nauwelijks te luisteren

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 22

boekfragment

We hebben elkaar nog nooit ontmoet, maar het voelt alsof ik je ken.

Ik heb je nog nooit gezien, maar ik heb jouw stem gehoord.

Omdat jij een meisje bent, heb je de wereld laten zien dat deze dingen jou niet tegenhouden.

Omdat ik een meisje ben, schrijf ik jou om je te laten weten dat iedere dag Malala Dag is.

Iedere dag is Malala Dag

Rosemary McCarney. Iedere dag is Malala Dag. Uitgeverij Middernacht Pers. ISBN 978 90 7225 980 6 (€ 14,90) Verschijnt eind oktober. www.middernachtpers.nl Een inspirerend en hoopvol boek.

Op 12 juli 2013, op de dag van haar 16e verjaardag, stond Malala Yousafzai op om de bijna 1.000 afgevaardigden van de VN Jongeren Vergadering toe te spreken. De Secretaris-Generaal van de VN had zojuist die dag uitgeroepen tot Malala Dag. Hier is een klein deel van haar toespraak: “Hier sta ik dan … één meisje, één van de velen. Ik spreek – niet voor

mijzelf, maar voor alle meisjes en jongens. Ik verhef mijn stem – niet om te schreeuwen, maar zodat zij die geen stem hebben, worden gehoord. Degenen die voor hun rechten hebben gestreden: hun recht om in vrede te leven, hun recht om met respect behandeld te worden, hun recht op gelijke kansen, hun recht op onderwijs. Lieve vrienden, op 9 oktober 2012 schoot de Taliban mij in de linkerkant van mijn voorhoofd. Ze schoten mijn vriendinnen ook neer. Ze dachten dat kogels ons het zwijgen zouden opleggen. Maar dat is niet

gelukt. Juist zwakheid, angst en hopeloosheid stierven, en kracht, macht en moed werden geboren. Ik ben nog steeds dezelfde Malala. Mijn ambities zijn dezelfde. Mijn hoop is dezelfde. Mijn dromen zijn dezelfde.” Dit boek is een brief aan Malala, waarin meisjes van over de hele wereld hun medeleven betuigen, en hun verbondenheid en bewondering uitspreken.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 23

boekfragment

Zwart als ebbenhout Lumikki, die Sneeuwwitje speelt in de kerstvoorstelling op school, krijgt berichtjes van een geheime aanbidder. Hij dreigt van de première een bloedbad te maken als ze niet doet wat hij zegt. Lumikki moet korte metten maken met haar stalker, wiens ziel zo zwart is als ebbenhout.

Salla Simukka, Zwart als ebbenhout, vertaling: Sophie Kuiper, Uitgeverij Clavis, ISBN 978 90 448 2145 1 (€ 17,95) www.clavisbooks.com

Het verlaten, donkere schoolgebouw was gehuld in een dromerige stilte, toen Lumikki en Tinka de trap af liepen naar de kapstokken. De lege gangen zagen er vreemd uit en ze hoorden de echo van hun stappen. Overdag wemelde het in die gangen van de leerlingen en oversteeg het aantal decibel ruimschoots het wettelijk toegestane niveau. Buiten sneeuwde het grote, donzige vlokken, die smolten zodra ze de grond raakten. Het was uitgesloten dat ze toch nog een witte kerst zouden krijgen. ‘Al ging het een en ander in deze repetitie nog niet goed, dat geldt niet voor jou. Jij bent echt top,’ zei Tinka toen ze het schoolplein af liepen. Toen stak ze haar hand op en ging een andere kant op dan Lumikki, die niet eens een half zinnig woord terug kon zeggen. De modder week onder haar laarzen toen ze door-

liep richting de Hämestraat. Iets verderop op het voetpad zag ze de psychologieleraar en de wiskundeleraar, die ook nu pas van hun werk kwamen. Ook de leraren maakten in deze tijd van het jaar lange dagen met het nakijken van proefwerken en essays. Sommigen van hen wilden hun werk niet mee naar huis nemen, en bleven liever tot ’s avonds op school. Het was best leuk om hen buiten de school te zien, terwijl ze met elkaar aan het kletsen en lachen waren. Maar Lumikki was blij dat ze ver genoeg achter hen liep om niets van het gesprek te kunnen oppikken. Hoe minder ze wist over het privéleven van leraren, hoe beter, vond ze. De bakstenen, verlichte Alexanderkerk doemde statig en vertrouwd voor haar op. Het was zo donker dat de weinige oude grafzerken op het kerkhof vanaf het voetpad niet te zien waren. De grote sneeuwvlokken leken wel veren tegen de zwarte takken van de bomen. Van engelenvleugels afgevallen. Lumikki stak haar handen diep in haar jaszakken en versnelde haar pas. In haar linkerzak knisperde iets vreemds, iets wat daar niet hoorde. Lumikki haalde het tevoorschijn. Het was een vier keer dubbelgevouwen, wit A4’tje. Ze maakte het vouw voor vouw open. Het was een korte, met de computer geschreven brief. Ze bleef staan onder een straatlantaarn

om hem te lezen.

ik dat ik er bijna was. Als ik straks thuis was, nam ik me voor, zou ik niet alleen een berichtje naar Lauren sturen maar ook een naar Anna, om haar te laten weten dat ik mijn angst had overwonnen.

kwam er geen geluid uit mijn mond. Iemand trok me van mijn fiets en duwde me hardhandig tegen de grond. Mijn hoofd sloeg tegen het kille asfalt en even kreeg ik geen lucht meer. Ik voelde hoe mijn spieren, die net nog heftig aangespannen waren, ineens verslapten. Alsof ik niets meer te zeggen had over mijn eigen lichaam. Een doffe pijn in mijn hoofd maakte me draaierig. Ik knipperde met mijn ogen en kreunde. In een flits zag ik het gezicht van een man. Hij stond over me heen gebogen en tilde me een stukje omhoog aan de kraag van mijn jas. Ik zag hem driedubbel, of misschien wel vierdubbel. Hij droeg een zwart vest met een groot sportlogo voorop en hij stonk naar alcohol. Ik werd er misselijk van en probeerde mijn hoofd weg te draaien. Alles om me heen werd wazig. Het laatste wat ik zag, waren drie getatoeëerde sterretjes op zijn pols.

Mijn liefste Lumikki, Jouw Prins kent je niet. Niet in je toneelstuk, noch in het echte leven. Hij ziet alleen je buitenkant. Hij ziet maar een deel van je. Ik zie dieper, tot in je ziel. Er kleeft bloed aan jouw handen, Lumikki. Dat weet je. Dat weet ik. Ik zie elke beweging die je maakt. Je zult gauw weer van mij horen. Maar onthoud goed: als je iemand over mijn berichten vertelt, al is het maar één iemand, zal er spoedig nog veel meer bloed vloeien. Dan zal niemand de première van je toneelstuk overleven. Alle liefs, Je Aanbidder, je Schaduw Lumikki hapte naar adem en keek op van de brief. Iets vaags bewoog zich aan de rand van haar blikveld. Iets zwarts. Maar toen ze haar blik erop richtte, zag ze niets dan lange, naargeestige schaduwen van de bomen.

boekfragment

Flashback Flashback van oud-rechercheur zware criminaliteit Eva Burgers gaat over Lynn die na een avondje shoppen als uit het niets van haar fiets wordt gerukt. Het is een mysterieuze jeugdthriller waarin iedereen verdacht is. Het beklemmende sfeertje zorgt ervoor dat je pas op de laatste bladzijde weer normaal kunt adem halen..

Eva Burgers, Flashback, Uitgeverij Kluitman, ISBN 978 90 206 0953 0 (€ 13,95) www.kluitman.nl

Ik volgde voorzichtig het fietspad en probeerde geen onverwachte bewegingen te maken. Bij iedere trapbeweging maakte mijn fiets een piepend geluid dat ik nog niet eerder had gehoord. Het verbaasde me sowieso hoe sterk al mijn zintuigen werkten nu mijn aandacht helemaal op het einde van het pad gericht was. Geluiden en geuren die ik nog niet eerder had gehoord of geroken, waren ineens overduidelijk aanwezig. Ik zette nog wat kracht op de trappers en hield mijn adem in toen ik het donkere stuk naderde. Stel je niet aan. Er is niets aan de hand. De woorden herhaalden zich in mijn hoofd. Ik hield mijn stuur stevig vast en trapte sneller dan ik ooit had gedaan. Ik had me al vaak afgevraagd waarom er op dit stuk van het pad geen verlichting was. Alsof er bewust voor was gekozen om de mensen die hierlangs moesten bang te maken. Toen ik het gele licht van de lantaarnpaal aan het einde van het fietspad zag, wist

Voortgeduwd door een gevoel van trots en zelfverzekerdheid, fietste ik de laatste meters van het fietspad. Ik hoorde mezelf hijgen en kneep in mijn stuur, alsof ik daardoor nog harder zou gaan. Een geurenmix van vrieskou en duinbeplanting bereikte mijn neus, maar voor die goed tot me doordrong veranderde er plotseling iets. Er was een zwarte gedaante verschenen in het flauwe licht aan het einde van het fietspad. Hij liep rustig de duisternis in, met het schijnsel van mijn fietslamp als zijn kompas. Midden over het pad kwam hij mijn richting uit. Ik wilde eigenlijk omkeren, maar ik durfde niet, want dan zou ik mijn blik van de gedaante los moeten maken en hem uit het oog verliezen. Ik stuurde iets naar links, waarna hij een stap opzijzette zodat hij weer recht tegenover me stond. Mijn hartslag versnelde. Hij kwam steeds dichterbij. Angstig keek ik om me heen of ik een mogelijkheid zag om hem te ontwijken, maar voor ik iets kon bedenken voelde ik dat er aan mijn fiets werd getrokken. Ik probeerde te schreeuwen maar gek genoeg

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 24

boekfragment

Met Insight Guides ontdekt u de wereld 200

WetensWaard

V riendelijke reuzen Van s ri l anka

Bestemming van de maand: Insight Guide Sri Lanka ISBN 978 90 6655 437 5 € 24,90 - Uitgeverij Cambium BV Zie ook: www.insightguides.nl

Deze prachtige reisgidsen vertellen u vóór en tijdens de reis alles over de plaats van bestemming, en na terugkomst kunt u nog eens lekker nagenieten.

201

D e M aligawa T usker Olifanten maken altijd deel uit van religieuze processies of perahera. De grootste is de jaarlijkse Esala Perahera in Kandy, een van de specta culairste evenementen van Sri Lanka. Deze processie, waarbij de Tandrelikwie van Boeddha door de stad wordt gedragen, werd bijna 2000 jaar geleden voor het eerst in Anuradhapura gehouden. Aan de afsluitende optocht op de laatste dag nemen meer dan honderd olifanten deel. Ze worden voorafgegaan door de zogenaamde ‘Maligawa Tusker’, een olifant die van slurf tot staart getooid is met een felgekleurd geborduurd kleed, afgezet met kleine gloeilampjes. Op zijn rug draagt hij een met lampjes versierde howdah (‘olifantenzadel’), waarop een gouden reliekschrijn in de vorm van een dagoba is bevestigd; hierin bevindt zich een replica van de heilige Tandrelikwie. De bekendste Maligawa Tuskers worden welhaast religieus vereerd. Een Maligawa Tusker die de naam Raja droeg werd na zijn dood zelfs opgezet. Hij is te zien in een museum op het terrein van de Tempel van de Tand. Toen het dier in 1988 was gestorven, kondigde de regering een dag van nationale rouw af.

De Sri Lankaanse olifant, Elephas maximus maximus, is een grotere ondersoort van de Indische olifant, Elephas maximus. Singalezen zijn al eeuwenlang heel nauw verbonden met de olifant. Olifanten nemen een belangrijke plaats in bij religieuze festivals - zo wordt de heiligste relikwie van het boeddhisme, de tand van Boeddha, tijdens de Esala Perahera in Kandy op de rug van een olifant rondgedragen. De oude koningen van Anuradhapura gebruikten olifanten om de funderingen van de reusachtige stoepa’s van de stad aan te stampen, en de basis van de enorme Ruwanweliseya-stoepa, evenals talloze andere religieuze bouwwerken op het hele eiland, wordt op symbolische wijze geschraagd door gebeeldhouwde olifantenkoppen. In het koninkrijk Kandy werden olifanten gebruikt om veroordeelde gevangenen te executeren, en op het doden van een olifant stond de doodstraf. In de koloniale tijd zetten de Hollanders olifanten in om hun vrachtschepen door de kanalen te trekken en de Britten gebruikten ze om land te ontginnen voor de theeplantages. Ook tegenwoordig nog verrichten afgerichte olifanten allerlei taken waarvoor veel kracht vereist is. Met wat geluk kunt u tijdens uw bezoek aan Sri Lanka olifanten aan het werk zien.

◆

Boven: Na te hebben gebaad en gedronken in de rivier bij het Pinnawela Elephant Orphanage bestuiven de olifanten zichzelf met stof om insectenbeten te voorkomen. Onder: De beste plek voor een ritje op een olifant is de Millennium Elephant Foundation bij Pinnawela. U kunt ook terecht bij enkele bedrijfjes in Habarana.

Rechts: Een volleerde mahout kent zijn

Links: Een bord waarschuwt voor overstekende olifanten. Olifanten zijn erg bijziend, maar kunnen met hun poten en door met hun slurf de grond aan te raken wel uitstekend trillingen opvangen.

INSIGHT GUIDES onderscheiden zich van gewone reisgidsen doordat zij geschreven zijn door een deskundig team van auteurs die veelal zelf in het land wonen en werken. Meer dan 500 kleurenfoto’s maken deze gidsen tot de ideale reisgenoot.

Boven: Houten olifantenbeeldjes, die in grote aantallen

olifanten door en door - ze zijn dikwijls

worden geproduceerd, zijn populaire souvenirs. De mooiste

gedurende het hele leven van het dier

zijn gemaakt van ebbenhout.

samen. Zo kan hij, zonder

Links: Op een van de muurschilderingen in de Kataluwa-tempel

gebruik te maken van zijn stem, het dier

bij Galle is een rijkversierde olifant afgebeeld.

laten zitten.

Vriendelijke Reuzen Naast de gebruikelijke informatie die u in reisgidsen aantreft, bieden Insight Guides een aantal speciale themapagina’s waarin specifieke onderwerpen van een land of streek extra worden belicht.

boekfragment

Geen mannen, maar duivels! Fragmenten uit het interview met oud-legionair Piet de Wit, die bijna twintig jaar diende in het Franse Vreemdelingenlegioen.

Rende van de Kamp, Geen mannen, maar duivels! Nederlanders in het Franse Vreemdelingenlegioen, QV Uitgeverij, ISBN 978 90 820 8003 2 (€ 29,95) www.geenmannenmaarduivels.nl

In die tijd werd de opleiding nog verzorgd in het Algerijnse Sidibel- Abbès. “Wat nu Aubagne is, dat was toen Bel-Abbès. Ja, ik lag ’s avonds wel eens van vermoeidheid te janken op mijn bed. Toen was die opleiding wel wat zwaarder dan nu, alleen al fysiek. En dan het land Algerije. Ik kwam er aan in juli. Het was bloedheet en de dienst was pittig. Je werd opgeleid als vuurvreter, die hadden ze toen nog nodig. Tegenwoordig zijn het meer ingenieurs die op een knopje drukken, dan gaan die raketten weg. Maar toen ging dat allemaal nog met het handje.” (…) “In mei 1949 ben ik naar Indochina gegaan, ik zat bij het 3e REI, aan de Chinese grens. De oorlog daar was in 1947 begonnen met wat schermutselingen, maar in 1948 brak het echt los. Wij zijn meteen ingezet, ik weet nog goed dat ik mijn broek vol had. Het was een echte jungleoorlog. Nou, dat was aanpassen als je uit de woestijn kwam. De vijand was bovendien beter bewapend dan wij.” (…) “We hadden geen duidelijke vijand.

In feite was alles vijand. Het was een zuivere guerrillaoorlog. Achteraf kun je misschien zeggen dat het een hopeloze en zinloze oorlog was. Maar dat vonden we toen niet. We hebben mooie veldslagen gewonnen én mooie verloren. Het ging over en weer. Als ik terugkijk, dan denk ik dat de terugtocht van Cao Bang echt hopeloos was. Maar later hebben we ook geweldige overwinningen behaald. “ (…) Uiteraard kwam niet iedereen in aanmerking voor de onderofficiersopleiding. “De legionairs die men er geschikt voor vond, kregen eerst een opleiding tot korporaal en nog een zwaardere opleiding tot sergeant. Die mensen waren van tevoren al zo gechicaneerd en getreiterd, al helemaal doordrongen van de geest van het Legioen. Dat de legionair het beste is en een ware doodsverachting kent. Dat wordt ze ingeprent en dat nemen ze mee als onderofficier. En dat geven ze dan later door aan hun ondergeschikten, dat verandert nooit. Dus de geest van het Legioen zal altijd zo blijven. Die wordt zo van de ene onderofficier overgedragen op de volgende.” (…) “Voor iedere legionair moet je in de houding springen, anders geeft hij je een trap voor je gat. Beginnelingen moeten peuken rapen op de cour, grassprietjes

tussen de stenen uithalen, met een tandenborstel de stoep poetsen, enfin, allerlei pesterijen. Die witte kepie staat voor macht. Dus als je er zelf een krijgt en na zes maanden van alle pesterijen af bent, dan ben je de man!” (…) “Je moet wel kunnen incasseren. Met een tandenborstel voor de tachtigste keer de trap poetsen? Dat doe je de vijfentachtigste keer ook nog.” Dat is ook wat het Legioen volgens De Wit uniek maakt. “Een leger zoals hier in Nederland is afhankelijk van de stemming van de bevolking. Een jongen krijgt thuis wat mee van zijn ouders en zo gaat-ie in het leger. Maar in het Legioen is dat anders. Tijdens de opleiding word je geestelijk helemaal kleingemaakt. Je bent fysiek en psychisch helemaal kapot en dan wordt langzaamaan de geest van het Legioen opgebouwd en overgedragen. Dat is voltooid na de opleiding van vier of vijf maanden, als je de kepi blanc krijgt.”

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 25

non-fictie De Boekenkrant-redactie gaat op vakantie. We lezen een reisgids. In hoeverre worden we overgehaald om naar de betreffende bestemming af te reizen? roadtrip

De wildernis in Deze maand: Nationale parken West-Amerika in de serie Insight Guides. Volgens de achterflap maken we kennis met landschappen ‘die qua schoonheid en rijkdom aan dierenleven nauwelijks hun weerga kennen op aarde.’

Naast Yosemite Park en de Grand Canyon komen ook minder bekende parken als Redwood, Crater Lake en Canyonlands aan bod.

Vakantiezin Wie deze reisgids openslaat, voelt zich als Christopher McCandless, bekend uit het boek Into the Wild en de gelijknamige film, die met zijn backpack als zijn enige bezit de mooiste stukken natuur van Amerika verkende. De foto’s trekCanyon komen beschrijvingen van ken je de ontembare wildernis in. minder bekende maar even noeDe parken zijn van onschatbare menswaardige parken als Redwood, waarde – zeker als je beseft dat koloCrater Lake en Canyonlands aan nisatie de vernietiging van talloze bod. andere Amerikaanse natuurgebieVakantiedomper den veroorzaakte. De intrigerende geschiedenis van de indianen en de Nationale Parken West-Amerika kolonisten in relatie tot de natuuris nogal een zwaar boek om in je gebieden komt uitvoerig in deze backpack mee te moeten zeulen. veelzijdige reisgids aan bod. Het is Daarnaast geeft de reisgids (en de vooral de helder beschreven strijd lijst namen voorin) je het gevoel dat die natuurbeschermers als John het geheel geschreven is door AmeMuir leverden voor het behoud van rikanen. Zij kennen ongetwijfeld de Amerikaanse natuur die de fascide beschreven gebieden beter dan natie opwekt. de gemiddelde Europeaan, maar af Wie inspiratie wil opdoen voor een en toe lijken deze Yankees met hun rondreis door Amerika schrijfstijl voornameis bij deze reisgids aan lijk een publiek voor het goede adres. De ogen te hebben dat de foto’s van prachtgeAmerikaanse natiobieden, de praktische naliteit met hen deelt. beschrijvingen van Zo voel je je als Holwandel- en autoroutes lander toch een beetje en de intrigerende begegepasseerd. leidende informatie Gaan we? over ieder park vormen de ultieme voorbereiEeuwenoude bossen, ding. Ook helpt de gids goudoranje canyons, om nieuw grondgebied wilde rivieren en hier te ontdekken, want en daar een grizzlyInsight Guide Nationale Parnaast grote publieksbeer… Nationale Parken ken West-Amerika, Uitgevetrekkers als Yosemite West-Amerika verruilt rij Cambium, ISBN 978 90 665 Park en de Grand de grote toeristische 5435 1 (€ 27,90)

Amerikaanse metropolen voor beschrijvingen en foto’s van unieke natuurparken. Het resultaat is een betoverende reisgids, gevuld met genoeg praktische informatie om je vakantie goed door te komen. En die

afgebeelde berglandschappen, stranden en bospaden? Adembenemend. De Boekenkrant-redactie is overtuigd: ook wij willen de wildernis in.

amsterdam

Sympathiek shoppen

Marcel Bergen en Irma Clement, Ketenvrij Winkelen Amsterdam, Uitgeverij Klapwijk & Keijsers, ISBN 978 94 902 1758 7 (€ 17,95)

Aladdin’s Notenhoek, Il Sogno en Dubbelgroen – dat klinkt toch veel leuker dan H&M, Zara en V&D? In Ketenvrij Winkelen Amsterdam vind je een overzicht van meer dan honderd zelfstandige winkels in Amsterdam, waarbij authenticiteit, duurzameheid en klantvriendelijkheid voorop staan. Door Nina Visser Voor Amsterdammers zal het vaak

een feest van herkenning zijn: bij reisboekhandel Pied à Terre kocht ik onlangs die reisgids over OostEuropa, bij The Gamekeeper vond ik dat unieke bordspel, bij Haastje Repje heb ik mijn wintergarderobe aangeschaft. Toch blijft er nog meer dan genoeg over om te ontdekken, zoals het aardewerk en porselein van het Kleikollektief of de insectenhuisjes van Galerie De Stoker. Gelukkig is er ook ruime aandacht voor de vele unieke boekhandels die Amsterdam rijk is. Wat opvalt is dat de gids vooral een zeer compleet beeld geeft van boetiekjes en speciaalzaken

in het centrum van de stad. Uit stadsdeel Oost zijn er echter maar zes winkels in de gids opgenomen, terwijl dit juist een booming buurt is die bol staat van dit soort initiatieven. Ook de winkelkeuze had iets breder gekund, want een skatewinkel als Independent Outlet Skateboards in de Vijzelstraat had zeker een plek verdiend naast alle kledingboetiekjes, boekhandels en delicatessezaken. Dit doet echter niets af aan het sympathieke initiatief waaruit deze gids is voortgekomen. Hoewel de zelfstandige winkeliers geraakt worden door de crisis, is er in een tijd

Het zijn stuk voor stuk prachtige winkels, die je kooplust onmiddellijk weten aan te wakkeren. waarin de roep om authenticiteit steeds groter wordt gelukkig nog steeds voldoende behoefte aan hun producten. Laten we zorgen dat dit zo blijft, en vanmiddag meteen een nieuwe roman uitzoeken bij Schimmelpennink, om die te verslinden onder het genot van een ijsje bij chocoladewalhalla Metropolitan.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 26

non-fictie verleden

gezond eten Oervoeding, ook wel het paleodieet genoemd, is de laatste rage op dieetgebied. Het idee is om zo natuurlijk mogelijk te eten. Eet Paleo: Recepten uit de oergezonde keuken Eet Paleo is een kookboek vol recepten waarmee je gezond koken niet alleen heel lekker, maar ook leuk maakt. Bovendien zijn alle recepten glutenvrij, zuivelvrij en suikervrij. De recepten zijn onderMarinka Bil, Eet Paleo: Recepverdeeld in groente, vis en schaaldieren, wild en ten uit de oergezonde keuken, Uitgeverij Eet Paleo, ISBN 978 gevogelte, vlees, eieren, 90 822 4770 1 (€ 29,95) sauzen en dressings, desserts en snacks. Uniek is dat Marinka Bil extra aandacht besteedt aan het Auto-immuunprotocol.

Let’s go Paleo Vanwege gezondheidsklachten ging Sandra van Schijndel op zoek naar een gezonder eetpatroon. Ze kwam per toeval uit bij het paleoprincipe dat al veel navolging kreeg in de Sandra van Schijndel, Let’s go Verenigde Staten, Enge- Paleo, Uitgeverij Aerial Media land en Duitsland. Van Company B.V., ISBN 978 94 026 0002 5 (€ 22,50) Schijndel legde haar ervaringen vast in dit boek, waarin ze de nadruk legt op de kwaliteit van ons voedsel. Het boek bevat voor een maand recepten voor ontbijt, lunch en avondeten.

Hoe vanzelfsprekend het nu ook voor ons is dat we Nederlandse letterkunde of geschiedenis kunnen studeren aan de universiteit, twee eeuwen geleden was die mogelijkheid er nog helemaal niet. Door Selma van Aken Marita Mathijsen, hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde, vertelt in Historiezucht het verhaal van het Nederlandse volk dat zich in de negentiende eeuw langzaam maar zeker realiseert hoe belangrijk en interessant het is om kennis te hebben van de gedeelde vaderlandse geschiedenis. Mathijsen kiest 1800 als het jaar waarin de grote veranderingen beginnen. Rond de eeuwwisseling neemt zij veranderingen waar in de opvattingen over nationale geschiedenis en de manier waarop deze gepresenteerd zou moeten worden. Dat beïnvloedt onder meer de schoolsystemen: geschiedenis wordt langzaam maar zeker op steeds meer scholen en universiteiten een verplicht vak. Een groot deel van deze geschiedenis is literair, mede door de opkomst van literaire genootschappen. Heldenfiguren in de kunstgeschiedenis zouden namelijk kunnen bijdragen bij het vormen van natio-

Mathijsen laat zien dat historische nalistische, vaderlandsliefhebbende personages niet alleen een interesburgers. sant wetenschappelijk onderwerp Voor de liefhebber van geschiedenis zijn voor ons eenentwintigste-eeuen literatuur, twee onderwerpen die wers, maar dat zij zelf ook een veronmogelijk los van elkaar gezien haal en een verleden hadden. kunnen worden, schreef Mathijsen Het enige puntje van kritiek is dat Historiezucht. Hoewel het geen typiMathijsen de namen die ze noemt sche bestseller is, schroomt Mathijsoms meer had kunnen personalisen niet om haar passie voor het seren. De grote zeventiende-eeuwse verleden en vooral de literaire kant Nederlandse dichter Joost van den daarvan door te laten schemeren. Vondel komt bijvoorbeeld meerdere Door de overvloed aan informatie is malen terug, maar wordt nooit echt Historiezucht geen vakantieromaneen ‘personage’. Had Mathijsen hem netje dat je in één ruk uitleest, maar fatsoenlijk geïntroduceerd met een zo is het ook duidelijk niet bedoeld. beknopte biografie en misschien Mathijsen schreef dit werk voor de wat leuke anekdotes, dan zouden echte liefhebber, als verdieping en de feiten wat meer tot de verbeelachtergrond bij de feiten die behoding spreken, zeker voor degenen ren tot de algemene kennis. Werken die minder belezen zijn op dit van grote namen als Siegenbeek en onderwerp. Vondel worden besproken vanuit Historiezucht mag absoluut niet een origineel perspectief. In plaats ontbreken in de boekenkast van van enkel te kijken naar de invloed van deze schrijvers op hun omgeving geschiedkundigen en neerlandici. Het valt niet mee om een beknopt tijdens hun leven, laat Mathijsen en voor iedereen ook de plaats zien die zij begrijpelijk verhaal innemen in de jaren die neer te pennen over daarna komen. Ook ver‘de obsessie met het telt ze hoe ideeën een verleden in de negengevolg zijn van andere tiende eeuw’, zoals ideeën. Niets staat op de ondertitel luidt, zichzelf of ontstaat maar Mathijsen laat spontaan. zien dat het kan. Het Het is knap hoe Mathijenige wat mooier is sen niet terugvalt dan haar woorden op een afstandelijke, zelf is de passie voor onpersoonlijke schrijfhaar vak die ze tussen stijl. Ze verwerkt nu en de letters door laat dan humor en inforschemeren. mele formuleringen Marita Mathijsen, Historiein de tekst, waardoor zucht, Uitgeverij Vantilt, ISBN het boek luchtig blijft. 9789460041440 (€ 32,50)

boekenwereld

De Oerspronkelijke keuken De Oerspronkelijke keuken gaat terug naar de voeding zoals onze verre voorvaderen die ook zouden kennen. Het gaat om een pure, natuurlijke voedingswijze zonder suiker, granen, zuivel, nachtschadeplanten, Yvonne van Stigt en Lisette peulvruchten en cheRovers, De Oerspronkelijke mische toevoegingen. keuken, Uitgeverij De (R)EvoHet boek bestaat uit lutie, ISBN 978 90 817 7286 0 uiteenlopende oervoe(€ 28,50) dingsrecepten voor 120 complete maaltijden. Deze recepten beslaan zowel het ontbijt, de lunch, de avondmaaltijd als tussendoortjes.

Het Paleodieet Loren Cordain is gespecialiseerd in voedingswetenschappen en doet daarnaast onderzoek naar lichamelijke oefening. Hij verwierf bekendheid als de grondlegger en expert op het gebied van het Paleodieet. Dit boek bevat naast de laatste wetenschappelijke inzichten ook een groot aantal recepten.

Verhaal van het vaderland

Loren Cordain, Het Paleodieet, ISBN 978 90 215 5783 0, Uitgeverij Kosmos (€ 14,99)

U en het boek Boekhandels in de binnen stad en fysieke boeken in de boekenkast zijn geen vanzelfsprekendheid meer. Zowel de winkels als de boeken staan al jaren onder druk van onder andere online verkoop en de opkomst van het e-book.

rijk we onze boekhandels vinden. Bij sommige van de mooiste winkels zagen we tot onze ontzetting immers de voorraden en het aantal klanten teruglopen tot ten slotte de deuren sloten. Vervolgens zagen we ze ook weer opengaan, mede dankzij crowdfunding. Boekliefhebbers trokken massaal hun portemonnee; winkelmanagers stonden op en werden winkeleigenaar. Boekhandels als Broese, Donner en Scheltema gingen Door Siebe Huizinga ontketend verder. Ook uitgeversconcerns lijken zich inmiddels te ontketenen. Querido, Sterker nog, telkens wanneer u een De Arbeiderspers, Nijgh & Van Ditboek bestelt bij Bol.com of als u een mar en Athenaeum-Polak & van e-boek leest, draagt u een heel klein Gennep zijn los van het beetje bij aan het verlies grote WPG-concern. van de boekenwereld De voordelen van het zoals wij deze kennen. concern zoals gemeenWaarom? Van elk via schappelijke adminisde boekhandel verkocht tratie zijn tegenwoorboek is een deel (vaak dig ook met gemak42 procent of net een kelijke IT-pakketten te procentje meer) voor de bereiken en dan heb je boekverkoper en hij of al die dure kosten van zij kan hiermee de winhet hoofdkantoor niet. kel en boekenvoorraad Vanuit een toen misonderhouden en doen schien wel naïef optibloeien. misme richtten Jan Door de val van Polare Siebe Huizinga en Jaap Broer(voorheen BGN/Selexyz) sma, Boekenpaleizen of lucht- Louwers en ik in 2007 de Boekenkrant op. Het zijn we ons er weer van kasteel, Uitgeverij Kompas, ging niet goed met de bewust hoe belangISBN 978 94 921 0700 8 (€ 17,95)

Door de val van Polare zijn we ons er weer van bewust hoe belangrijk we onze boekhandels vinden. boekwinkels en wij vonden dat ze een medium nodig hadden om extra service te bieden aan hun klanten en nieuwe boeken onder de aandacht te kunnen brengen. Het pakte goed uit en u leest nog altijd de Boekenkrant. Aanleiding nu tot het schrijven van Boekenpaleizen of luchtkasteel was de val van Polare, de commotie die dit opriep en de wens dit te kunnen begrijpen. Het werd de biografie van een boekhandelsketen, geschreven aan de hand van persoonlijke verhalen. Het hoofdstuk van de boekhandelsketen is uit. Maar laten we niet vergeten dat de Polare-episode niet het begin en zeker niet het einde is van het verhaal. De voorgeschiedenis beslaat zo’n veertig jaar. De ‘nageschiedenis’ schrijven wij zelf. Dit is ook uw persoonlijke verhaal. Want de volgende keer dat u een boek koopt, beslist ú over de toekomst van de kwaliteitsboekhandel.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 27

naupaka

het recept

Het taboe van de partner Lideweij Bosman verliet haar grote liefde Sander, vertrok naar Hawaï en was niet aanwezig bij zijn overlijden en crematie. Ze beschrijft deze ervaring in Naupaka, een boek dat met zijn taboerijke inhoud behoorlijk wat stof heeft doen opwaaien.

‘Ik probeer sterk te zijn, want ik wil de problemen van partners van kankerpatiënten bespreekbaar maken.’

Door Anouk Abels Lideweij en Sander waren dertien jaar samen, waarvan Sander er zeven doorbracht als kankerpatiënt. Door de ziekte kwam het stel langzaam in een isolement terecht. ‘Wanneer Sander zich beter voelde, wilde hij niet praten over het ziek zijn,’ aldus Lideweij. ‘Hierdoor hadden zijn vrienden niet door hoe slecht het ging. Hetzelfde gold voor mij: als ik buiten kwam, wilde ik leuke dingen doen. Toen Sander zichzelf in angst en wanhoop begon te verliezen, kon ik mijn emoties niet meer met hem delen. Dat kon ik eigenlijk met niemand.’ Terwijl Sander worstelde met zijn ziekte en steeds meer alcohol begon te drinken, ging Lideweij op zoek naar lotgenoten. ‘Ik vroeg me af of andere mensen in dezelfde situatie mijn ervaringen deelden, maar er was bijna niks over te vinden. Met Naupaka wilde ik als partner van een kankerpatiënt mijn verhaal vertellen.’ Het isolement dat je beschrijft brak jullie uiteindelijk op. Wat zou je partners van kankerpatiënten willen aanraden om zo’n situatie te voorkomen? ‘Het beeld bestaat dat je voorzichtig om moet gaan met een kanker patiënt, maar dat is dus de fout. Ik zou echt met elkaar praten, net als in een ‘reguliere’ relatie. Word gewoon boos op je partner, want soms kan hij een pain in the ass zijn! Toen ik dat eindelijk durfde, zei Sander ook: “He he, nu komt er eindelijk wat.” ‘Wij trokken het uiteindelijk niet meer en zijn uit elkaar gegaan. Ik vond het heel eng om hem los te laten, maar toen gebeurde er iets wonderlijks: we groeiden door de afstand enorm naar elkaar toe. Fysiek was er niets meer tussen ons, maar we hadden een emotionele band die steeds sterker werd.’ Toch koos je ervoor om nog verder weg te gaan door naar Hawaï te vertrekken. ‘Ik wilde echt loskomen van alles, waaronder van mijn familie die aan het rouwen was om mijn vader, die kort daarvoor was overleden. Bovendien wist ik dat Sander zou komen te overlijden. Ik moest alles een plekje geven. Toen ik lichamelijk en

Het groene smoothieboek: Chilled Greens

Masha Osipova

Lideweij Bosman

mentaal uitgeput was, wilde ik terug naar Hawaï, een bijzondere plek voor ons beiden. Sander zei: “Jeetje, wat te gek, moet je doen! Boek morgen je ticket!” Hij gunde het me zo.’ Sander wilde graag dat je terug zou komen voor de crematie. Had je dat achteraf gezien niet voor hem willen doen? ‘We hebben daar wel over gesproken. Hij wist dat ik mijn vaders crematie heel moeilijk vond. Ik zou alleen bij Sanders crematie zijn voor hem, de familie en onze vrienden. Ik wilde liever in de natuur zijn. Hij snapte het, maar voelde het anders. We hebben toen besloten te kijken hoe het zou lopen, maar omdat het zo slecht met hem ging konden we amper contact houden. Ik weet dat ik zou zijn ingestort als ik terug zou zijn gegaan – ook tijdens de reis terug.’ Naupaka is tien maanden na het overlijden van Sander verschenen. Waarom heb je het boek zo snel uitgebracht? ‘Ik heb dat mezelf vaak afgevraagd. Ik voelde gewoon dat het boek er moest komen. Het had denk ik ook te maken met de richting die ik op wilde gaan. Als ik weer aan het werk zou zijn gegaan, zou ik me niet volledig kunnen inzetten voor mijn boek. Ik wilde het verhaal van mijn Sander opschrijven toen het nog vers was.’

Lideweij Bosman, Naupaka, Uitgeverij Liinkt, ISBN 978 90 822 2770 3 (€ 23,95)

Er zijn een hoop negatieve reacties gekomen op Naupaka, ook van

Sanders familie. Hoe heb je dat ervaren? ‘Wat betreft de familie: dat vind ik echt heel moeilijk. Ik snap het wel, want dit is voor hen deel van het verwerkingsproces. Het is voor hen moeilijk dat ik spreek over de reden waarom ik ben weggegaan: Sanders alcoholgebruik. Ik zou hen graag vertellen dat dit verhaal een groter doel heeft. Dat we in het ziekenhuis partners of patiënten zagen die stevig begonnen te drinken en elkaar niet meer konden bereiken. Ik wil het bespreekbaar maken. Ik snap dat het heftig voor ze is, maar ik hoop dat ze hebben gelezen dat ik Sander wilde neerzetten hoe hij was. Dat hij besloot om in zijn laatste fase af te gaan kicken. Daar lag zijn kracht: hij probeerde er altijd weer bovenop te komen.’ Je bent bezig met verschillende projecten om aandacht te vragen voor partners van kankerpatiënten. Kun je daar iets over vertellen? ‘Ik ben met verschillende organisaties in gesprek om een onderzoek op te zetten. We willen de situatie in België vergelijken met Nederland. In België is het zorgbeleid anders: zo krijgen partners van ernstig zieke mensen een aantal maanden mantelzorgverlof. Misschien ervaren partners in België minder stress, omdat ze beter in staat zijn hun leven te behouden. Ook ben ik bezig met Naupaka Works. Dit wordt een hulpplatform voor partners van kankerpatiënten die met de hulp van therapeuten willen ontdekken waar ze staan in het leven. Hier is echt behoefte aan: sinds ik in de media ben verschenen krijg ik zelfs verzoeken van mensen die worstelen met een andere ziekte dan kanker, zoals MS of psychische problemen.’ Je zoekt actief de publiciteit op met Naupaka. Is het niet ongelofelijk moeilijk om telkens over Sander te moeten praten? ‘Ik mis Sander verschrikkelijk. Het is echt heel heftig om erover te praten, vooral omdat ik weet dat niet iedereen mijn besluit begrijpt. Maar ik probeer sterk te zijn, want ik wil de problemen van partners van kankerpatiënten bespreekbaar maken. Ik kreeg vandaag nog een mail van een vrouw die in mijn situatie zat en helemaal kapot is gegaan. Ik kan nu echt niet meer stoppen: ik blijf me erin vastbijten totdat er echt iets concreets verandert.’

Met dit boek in handen beschik je over 30 heerlijke recepten die je helpen een nog gezondere jij te worden. Groene smoothies zijn gezond! Ze geven je Jennifer & Sven van Voedlichaam een extra portie zaam & Snel, Het groene vitamines, mineralen, smoothieboek, Uitgeverij Kosvezels en soms ook mos, ISBN 978 90 215 5780 9 (€ 9,99) goede vetten, stuk voor stuk belangrijke stoffen die je helpen bij het verkrijgen of het behouden van een gezond lichaam. Sven & Jennifer van het platform Voedzaam & Snel hebben alle smoothies met zorg bedacht en uitgebreid getest. Alle recepten zijn 100% natuurlijk. Op naar een vitaler lichaam met groene smoothies. Dit heb je nodig 4 perssinaasappels 1 banaan 15 gram verse gember 100 gram diepvriesspinazie 100 gram diepvriesboerenkool Zo maak je hem Pers de sinaasappels uit, pel de banaan en breek hem doormidden. Schil vervolgens de gember. Stop deze ingrediënten samen met de spinazie en de boerenkool in de blender. Mix heel goed, totdat ook de bevroren spinazie en boerenkool helemaal vermalen zijn.

I NSIGHT G UIDES Het beste aanbod van kwaliteitsreisgidsen

Verkrijgbaar bij boekhandel en ANWB

Kijk voor alle leverbare titels op:

www.insightguides.nl

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 29

non-fictie propaganda

gezond leven

De Russische illusie

De kunst van het vreedzaam vechten

Peter d’Hamecourt zag na twintig jaar NOS-correspondentschap in Moskou hoe Rusland onder leiding van Poetin in rap tempo veranderde. Op 1 september presenteerde hij zijn boek Rusland in oorlog – met zichzelf en de wereld, waarvoor hij een jaar lang de bizarre wendingen in de Russische politiek op de voet volgde. Door Anouk Abels De presentatie in de Haagse Nieuwspoort lijkt net een politieke happening. Muziekgroep En Vrac speelt het protestnummer Over de muur, er wordt heftig gediscussieerd en Peter d’Hamecourt vertelt samen met oud-minister Ben Bot over het destructieve beleid van Vladimir Poetin. Wanneer d’Hamecourt allang weer in Moskou zit, blijf ik me afvragen hoe het kan dat Poetins beleid vol homohaat, annexatiedrang en superioriteitsgevoel door de Russen getolereerd wordt. Ik zocht per mail contact met d’Hamecourt om een antwoord op die vraag te krijgen. Waarom denk je dat er zoveel Russen achter Poetin staan? ‘Het Poetin-regime is een totalitair regime in een geraffineerde camouflageverpakking. De steun voor dat regime is flinterdun, ondanks Poetins fantastische populariteitscijfers. De meerderheid van de bevolking verleent puur passieve steun. Poetin heeft vijftien jaar lang alles gedaan om het ontstaan van een vrije burgersamenleving te voorkomen. Burgers zijn op een enorme afstand gezet van het politieke proces. Het ondernemen van maatschappelijke activiteiten buiten de officiële kanalen is nagenoeg onmogelijk gemaakt.’

Peter d’Hamecourt (l.)

‘Er is dus een redelijke persvrijheid in Kiev, maar in Moskou waren de Soldatenmoeders nergens te zien’ journalisten dat jij in het afgelopen jaar langs hebt zien komen? ‘Eén van de kanalen had gisteren een reportage over moeders van Oekraïense soldaten die in Kiev demonstreerden voor het einde van de oorlog. Ze eisten hun zonen terug van het front. In diezelfde week protesteerden de vrouwen van de Russische organisatie Soldatenmoeders in Moskou. Zij eisten informatie over de Russische soldaten die in Oekraïne om het leven komen, terwijl daar officieel geen Russisch leger is. Het gaat intussen om honderden in het geheim begraven jongelui. De demonstratie in Kiev kon ongestoord worden gehouden. In Moskou werden de vrouwen opgepakt; hun organisatie moet zich voor straf laten registreren als een ‘buitenlandse agent’, oftewel ‘vijand van het volk’. Er is dus een redelijke persvrijheid in Kiev, maar in Moskou waren de Soldatenmoeders nergens te zien met hun protest.’

Je vertelt in je boek dat het Kremlin Tijdens de presentatie had je het de media groots inzet voor propaganda. Je besteedt minder aandacht al even over de sticker op de cover: ‘MH17: slachtoffer van Poetins ooraan de journalisten die kritiek heblog’: is Poetin echt de hoofdverantben op Poetin. In hoeverre hebben woordelijke voor deze tragedie? zij nog een stem in het Rusland van ‘Een dag na de ramp zei Poetin dat vandaag? het nooit had kunnen gebeuren als ‘Ik noem die kritische journalisten er geen oorlog was natuurlijk enkele malen geweest in het oosten in mijn boek. Helaas van Oekraïne. Hij verdraagt hun stem niet gat erbij te vertellen ver. Ze zijn veroordeeld dat het zijn oorlog is. tot de enkele liberale De politieke verantmedia die het nog aanwoordelijkheid voor durven hun commentaiedereen die daarbij ren af te drukken of uit het leven verliest ligt te zenden. Daar preken voor honderd procent ze helaas grotendeels bij Poetin, ongeacht voor eigen parochie. Via wie de raket heeft internet bereiken ze een afgevuurd op de breder publiek, maar de Boeing. Hij heeft met meeste Russen halen een invasie de Krim hun informatie van de geannexeerd. Hij heeft televisie en daar ontPeter d’Hamecourt, Rusbewapende Russische breekt het antigeluid.’ land in oorlog – met zichzelf staatsburgers gestuurd en de wereld, Uitgeverij Condie de boel op stelten Wat is het meest bizarre serve, ISBN 978 90 542 9372 9 zetten.’ optreden van Russische (€ 19,99)

Hoe denk je dat de gemiddelde Rus op de ongezouten kritiek in jouw boek zou reageren? ‘De Russische bevolking is in drie groepen te verdelen: een minderheid die over net zoveel informatie beschikt als ik en zelfstandig een mening kan vormen, een zwijgende massa die passief de propagandagolf consumeert, en de gelovigen in Novorossija en het grote Rusland. De eerste groep zou nog meer argumenten aandragen over waarom het de verkeerde kant op gaat. De tweede groep zou me vertellen dat ‘het Westen’ net zo schuldig is aan de crisis waarin we zitten, maar er verontschuldigend aan toevoegen dat ze natuurlijk niet Nederland bedoelen. De derde groep zou me uitschelden voor homofiele eurofascist – de courante aanduiding voor mensen die zich kritisch opstellen tegenover het bewind.’ Welke stappen zou Rusland moeten ondernemen om de oorlog tegen zichzelf te stoppen? ‘Als vanaf morgen alle psychopaten van de televisie verdwijnen die de meest krankzinnige onzin mogen debiteren over de Russische geschiedenis, moraliteit en superioriteit, zal blijken dat er geen Novorossija bestaat en dat Rusland een van de zwakste economieën heeft van Europa. Dat de hoge morele waarden bestaan uit het hoogste aantal echtscheidingen ter wereld en huiselijk geweld dat jaarlijks ontelbare slachtoffers eist. Dat zelfmoorden epidemisch zijn. Dan zal blijken dat Rusland een gewoon land is met een overdosis aan sociale en economische problemen die om een oplossing schreeuwen. Helaas is het een illusie te verwachten dat de psychopaten snel verdwijnen, omdat ze nodig zijn om het Poetin-regime overeind te houden. Zoals ik in mijn boek opmerk: misschien is heel Rusland wel een illusie en moeten we daarmee leren leven.’

Nog nooit eerder in de geschiedenis zaten de levens van mensen zo vol conflicten. Mensen moeten voortdurend voor zichzelf opkomen: op het werk, thuis of in onze vrije tijd. Achterhuis en Koning benadrukken dat een samenleving zonder confronHans Achterhuis en Nico taties ondenkbaar is. Koning, De kunst van het vreedzaam vechten, Uitgeverij Botsingen van tegenLemniscaat, ISBN 978 90 477 gestelde meningen 0219 1 (€ 34,95) en belangen zijn een groot goed in een open maatschappij. Hoe gaan we met deze conflicten om en welke middelen zetten we in? De kunst van het vreedzaam vechten gaat terug naar de vroege bronnen van het reguleren van geweld: van het Gilgamesj-epos en de klassieke Oudheid tot de joodschristelijke traditie.

7 dagen die je leven veranderen De dagen, weken en jaren vliegen voorbij maar slechts enkele van deze laten een blijvende indruk achter. Het is lastig te benoemen van welke weken je het meest hebt geleerd, of welke dagen je dichter naar je uiteindelijke Erik Bertrand Larssen, doel hebben gebracht. Helweek, 7 dagen die je leven Larsen geeft je voor een veranderen, Uitgeverij Boom/ week een routine. Zeven Nelissen, ISBN 978 90 244 0326 dagen, zeven thema’s. 4 (€ 24,95) Om 5 uur op staan, om 22 uur naar bed. Iedere dag een uur sporten. Gezond eten. Geen social media, een week geen televisie. Helweek laat zien dat je alle achterstallige klusjes en werkzaamheden kunt klaren in een week tijd. Met kleine stapjes laat Larssen zien dat het mogelijk is om nieuwe gewoontes aan te leren en uit je comfortzone te stappen.

Bevrijd door liefde Geurtz werd sinds de verschijning van Verslaafd aan Liefde in 2009 bestookt met vragen wanneer er een meer praktisch vervolg op deze bestseller over liefdesrelaties zou komen. Bevrijd door liefde biedt deze concrete handleiding. Geurtz geeft advies over hoe je een gelijkJan Geurtz, Bevrijd door liefde, waardige spirituele Uitgeverij Ambo, ISBN 978 90 263 2792 6 (€ 17,99) liefdesrelatie aan kunt gaan maar gaat ook de meeste voorkomende relatieperikelen niet uit de weg. Hij behandelt vragen als: waarom laten we door ons eigen gedrag onze liefdesrelaties mislukken? Waarom doet het zo’n pijn als je partner vreemdgaat? En hoe kunnen we liefdesrelaties aangaan die niet verzanden in een crisis of in een gezapig samenzijn?

www.geronimostilton.nl

Fantasia IX, de fenomenale reis is vanaf 17 oktober verkrijgbaar!

Een fenomenale Fantasia! Feeënkoningin Florina de Fleur laat Geronimo dit keer ophalen door de gouden feniks Vuurveertje. Ze komt zomaar zijn huis binnen via de vlammen in zijn open haard! Geronimo schrikt zich een hoedje maar besluit toch met haar mee te gaan. Ze reizen meteen af naar Fantasia. Daar is iets vreemds aan de poot: zijn lieftallige en altijd vriendelijke vriendin Florina is nors en vijandig. Ze beveelt hem om haar zeven magische voorwerpen te brengen, voorwerpen die erg lastig te vinden zijn en waarvoor hij zijn leven op het spel moet zetten. Geronimo voelt dat er iets niet klopt, maar Florina blijft zijn vriendin en omdat hij ooit trouw aan haar heeft gezworen, gaat hij op pad. Zo raakt Geronimo verzeild in de meest mysterieuze uithoeken van Fantasia waar nog nooit iemand is geweest of waar in ieder geval nog nooit iemand van is teruggekeerd. Brrr, rattenrats! Hij ontmoet draken zo groot als de hoogste berg, wordt achtervolgd door een bizar Huis op Kippenpoten en komt in een dorp terecht waar er zo’n trieste sfeer hangt dat hij alleen maar kan huilen. Tranen met tuiten, en hij kan niet meer stoppen! En elke keer als het hem lukt om een voorwerp te vinden en terug te brengen naar Florina, krijgt hij weer diezelfde ijskoude ontvangst. Wat is er toch met haar aan de poot? Ga mee op deze zinderende zoektocht, deze ongeëvenaarde ontdekkingsreis!

Fantasia mini quiz 1. Wat wil Timo Primo liever zijn? A. een avonturenroman B. een moppenboek C. een deel uit een woordenboek 2. Veer Rita ... A. liegt altijd B. kan niet schrijven C. vertelt altijd de waarheid 3. Koning Pretletter is gek op ... A. een potje schaken B. chocoladeletters C. thee met een biscuitje 4. Ciceroontje ... A. weet altijd de weg B. kan niet vliegen C. verdwaalt altijd

Bij wie gaat Geronimo in Fantasia IX als eerste langs voor hulp?

el Fantasiastische invulpuzz reis 1. ende neg Het fenomenale boek van dea in de winkel. bijn eer alw naar Fantasia ligt naar wat jij weet Geronimo is erg benieuwd boeken. De letters in over de andere Fantasia n samen een van de me de gekleurde vakjes vor deze reis bezoekt. ens tijd rijken die Geronimo

de … 1. Florina is de koningin van … of es 2. De Ridder zonder Vre … Schrift Het t hee rift 3. Het geheimsch weet, noem ken dra van s alle 4. Iemand die je een … k tonen als hij 5. Dit moet Geronimo vaa tasia. Fan in is weer op missie die elkaar helpt ep gro of p cha 6. Een gezels lling heeft. en die dezelfde belangste VIII waardoor ia tas 7. Dit gaat kapot in Fan echtkomt. ter kel win Geronimo bij een tasia begint. Fan r naa reis e tst ach waar de rina gemaakt Flo van 8. Daarvan is het kasteel van Geronimo zel tge me 9. Kleine kameleon en . reis ia tas Fan op zijn tweede

d a g

3. c

4. 5.

e b

6. 7. 8.

f i h

9. Antwoord:

_________ a

Fantasia IX is weer super spannend. Geronimo ontsnapt nog maar net aan de greep van het Huis op Kippenpoten dankzij de hulp van een bezem. Ooit was ze een prinsesje en woonde in het Vlierbos, het land van de Eeuwenoude Bomen, maar wat is er met haar gebeurd?

Kijk hier voor het alfabet:

prinses veegje ________ ______ werd gevangen ____ _________ genomen door de _______ ____ __ drie foeilelijke ____ _________ feeksen _______ Kijk voor de antwoorden op: www.fantasia9.nl/boekenkrant oktober 2014.indd 1

30-09-14 14:36

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 31

boekfragment

De verbeelders

Saskia de Bodt, De verbeelders. Nederlandse boekillustratie in de twintigste eeuw, Uitgeverij Vantilt, ISBN 978 94 600 4187 7 (€ 35,00) www.lemniscaat.nl

‘Ik geloof sterk’, vertelde Fiep Westendorp in 1982, ‘in een aangeboren smaak bij kinderen, het moet alleen soms wat geoefend worden.’ Fiep Westendorp was toen op het hoogtepunt van haar roem als kinderillustrator; ze had al dertig jaar met hart en ziel op dat terrein gewerkt. Nadat ze in 1947 voor de vrouwenpagina in Het Parool was gaan tekenen en vanaf 1952 Jip en Janneke wekelijks in die krant op de kinderpagina verschenen, was haar stijl steeds sterker geworden. Alle tot op heden aansprekende personages voor kinderen die zij in het leven riep, Jip en Janneke met Siepie en Takkie, Pim en Pom (vanaf 1957), Pluk van de Petteflet met de Stampertjes (1968) en Floddertje (1969), hebben hun basis in de ‘vrolijke’ jaren vijftig en zestig, toen er op grote schaal aan leesbevordering werd gedaan. Later zou Fiep haar karakteristieke personages uitbreiden met Otje (1979)

en haar morsige vader. ‘Omdat het gekke in mensen mij treft, teken ik natuurlijk ook “gek”’, zei Fiep daar zelf over. Expressie was voor haar de hoofdzaak. Ze vond dat de figuurtjes die ze tekende ‘karaktertjes’ moesten zijn: ‘Ik deformeer en chargeer, maar probeer wel de karakters te tekenen.’ Met als gevolg een heel scala aan mensen, vooral vrouwen, in onmogelijke, maar herkenbare situaties. Ze tekende ook voor Vrij Nederland, het satirische blad Mandril en het tijdschrift van Radio Nederland Wereldomroep. Fiep Westendorp wilde altijd al illustrator worden. Na de hbs in haar geboorteplaats Zaltbommel ging ze als 16-jarige naar de Koninklijke School voor Techniek en Ambacht in Den Bosch, een soort technische school, waar ze het enige meisje in de klas was. In 1938 deed ze eindexamen, met

Fiep Westendorp, illustratie bij A.M.G. Schmidt, ‘Jip is de meester’ ca. 1983.

In De verbeelders wordt de geschiedenis van 100 jaar Nederlandse boekillustratie in één standaardwerk beschreven. Met meer dan 500 prenten, tekeningen en aquarellen van onder andere Rien Poortvliet, Dick Bruna, Fiep Westendorp en Thé Tjong-Khing.

een 9 voor het tekenen naar levend model en een 10 voor decoratief ontwerpen. Aansluitend kwam ze op de Academie van Beeldende Kunsten in Rotterdam terecht, waar ze in de laatste klas kon beginnen. Fiep volgde er het vak Monumentaal en leerde er ook etsen. Na haar afstuderen kreeg ze een loge (een atelier) op de academie, maar lang heeft ze daar niet van kunnen genieten: bij het bombardement op Rotterdam in de meidagen van 1940 werd de academie verwoest. In de laatste jaren van de oorlog begon Fiep Westendorp professioneel te illustreren, vooral voor tijdschriften. Ze woonde toen in Den Haag in huis bij dichteres Clara Eggink, waar ze literatoren als Jan Campert en Adriaan Roland Holst leerde kennen. Haar eerste serieuze illustratie voor literatuur voor volwassenen was bij een gedicht van Clara Eggink, ‘De vrouw en de cormorant’ (uitgegeven door A.A.M. Stols). Uit de tekeningen die Westendorp in 1947 maakte voor een uitgave van Jane Eyre van Charlotte Brontë bij uitgeverij Contact, blijkt hoe sterk ze onder invloed stond van haar grote idool Eppo Doeve, de man die alles kon tekenen. De man van de ‘klare lijn’ volgens Fiep. Haar illustraties voor volwassenen hebben een heldere compositie, het wit van het papier werkt sterk mee, de lijnen zijn hoekig en de figuren hebben een duidelijke présence.

boekfragment

De afrekening Voor de Maand van de Geschiedenis met als thema ‘Vriend & vijand’ presenteert Lemniscaat het taboedoorbrekende boek van Maarten van Buuren: De afrekening, ontmaskering van het gewapend verzet.

Maarten van Buuren, De afrekening: Ontmaskering van het gewapend verzet, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0517 8 (€ 14,95) www.deharmonie.nl

8 mei 1945. Piet Doelman, commandant van het gewapend verzet, roept NSB’er Lein Francke bij zich voor ‘een verhoor’. Maar Doelman verhoort Francke helemaal niet. Hij mishandelt hem, slaat hem, trapt hem. ‘Pak een touw’, roept hij, ‘dan knopen we hem op.’ Dat is niet meer nodig: Francke is al stervende. Wat had Francke tijdens de oorlog misdaan? Archiefonderzoek leert dat hij het lokaal bewaakte waar in beslag genomen radio’s waren opgeslagen. Dat is alles. Wat deed Knokploeg Doelman volgens de eigen administratie? Ze maakte zich schuldig aan geweldpleging, roofovervallen en liquidaties. De Knokploeg beroofde onder meer een boerderij waar een grote hoeveelheid geld, bezittingen en voedsel werd buitgemaakt. De boer en zijn familie – beslist geen NSB’ers – werden geslagen en gekneveld. Uit de bronnen blijkt dat de buit niet terecht kwam bij de mensen die honger leden. Het beeld dat wordt opgeroepen

door Knokploeg Doelman is representatief voor grote delen van het gewapend verzet. Ter wille van een juiste beeldvorming van ‘het verzet’ zou het goed zijn verschil te maken tussen gewapend verzet aan de ene kant en ongewapend verzet aan de andere kant. De deugdzame motieven op grond waarvan de laatste groep hulp verleende aan degenen die door de Duitse bezetter werden vervolgd, zijn niet zonder meer en misschien wel helemaal niet van toepassing op de eerste groep. In het gewapend verzet waren zonder twijfel dappere mannen actief die gewapenderhand voedselvoorraden in beslag namen om onderduikers te voorzien van eerste levensbehoeften; onverschrokken lieden die distributiekantoren overvielen, bevolkingsregisters vernietigden en liquidaties uitvoerden om de bevolking te vrijwaren van de ergste vormen van onderdrukking door de Duitsers en de hoop levend te houden op herstel van de nationale onafhankelijkheid. Maar het gevaar was groot dat deze gewapende acties ontaardden in criminaliteit. Het gewapende verzet was zich van dat gevaar bewust. Het stelde zo goed en zo kwaad als het ging richtlijnen op van wat wel en niet geoorloofd was. Gewapende roofovervallen waren alleen dan toegestaan als de goederen die de onderduikers nodig hadden op geen

andere manier konden worden bemachtigd dan door wapengeweld. Wapengeweld was alleen dan toegestaan als de verdrijving van de bezetter en het nationaal belang ermee waren gediend. Zo kan het eenvoudigst de gedragscode worden samengevat waaraan het gewapend verzet zich probeerde te houden. Maar deze gedragscode is nooit expliciet geformuleerd en voor zover hij al ergens werd geformuleerd, bleef hij beperkt tot plaatselijke of regionaal opererende knokploegen. Elke knokploeg hield er zijn eigen ideeën op na van wat wel en niet geoorloofd was. Het gewapend verzet opereerde met andere woorden in een schemergebied. Veel acties waren in strijd met de richtlijnen die het gewapend verzet naar buiten toe en vaak achteraf presenteerde om deze acties te rechtvaardigen. Mensen die toetraden tot het gewapend verzet begaven zich in dit schemergebied waar roofovervallen ten behoeve van onderduikers onmerkbaar overgingen in roofovervallen ten eigen bate; een schemergebied waar geen duidelijk verschil werd gemaakt tussen aan de ene kant de uitschakeling van een gevaarlijke verrader en aan de andere kant de liquidatie van een foute Nederlander, een Duitse militair, of de mishandeling met dodelijk gevolg van een meeloper zoals Lein Francke.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 32

strips vlinders

Japans liefdes drama

art deco

Adam en Eva? Ik ben geneigd Doolhof van Eeden te vergelijken met het verhaal van Adam en Eva, terwijl ik tegelijkertijd twijfel of deze vergelijking terecht is. Door Abe Borst De titel van het boek is zeker een verwijzing naar het scheppingsverhaal en de Bijbelse thematiek loopt er als een rode draad doorheen. Hoofdpersonages zijn een man en een vrouw in Adamen Evakostuum. Zij trekken door een wereld met kerkelijke ruïnes en een gigantische engel met een vlammend zwaard. Maar nergens worden de man en de vrouw daadwerkelijk geïdentificeerd als Adam en Eva en er is ook geen sprake van een God.

Was het de bedoeling van schrijver De beperkte en tekenaar Roelof Wijtsma om een verhaal over Adam en Eva te maken? tekst versterkt de Of heeft hij deze iconen gebruikt om buitenaardse sfeer. te laten zien hoe wij het paradijs verbevatten is die kort en duidelijk. Die liezen? In het verhaal zit een twist beperkte tekst versterkt de buitenwaar veel lezers zich in zullen heraardse sfeer van de wereld waarin kennen, waardoor de acties en verhet verhaal zich aflangens van de hoofdspeelt en geeft het een personen opeens begrijgevoel alsof iemand na pelijk worden. een lange stilte in een Wijtsma vertelt zijn verdoffe ruimte spreekt. haal op een zeer visuele Ik raad aan om Doolhof manier met zwarte, van Eeden met vollewitte en beige kleuren, dige aandacht te lezen. het gebruik van vlakken Het is een verhaal en verwijzingen naar waarin we veel herkende Art Deco. Hierdoor nen. Niet alleen van zijn de afbeeldingen de Bijbelse thematiek, imposant. Het stevige maar ook van wat ons beeld werkt goed bij de menselijk maakt. Bijbelse associaties. Veel R.J. Wijtsma, Doolhof van van de pagina’s bevatten Eeden, Uitgeverij Sherpa, ISBN 978 90 898 8062 8, (€ 24,95) geen tekst en als ze tekst

verwey

Echte boekenliefde Hoe moeten we omgaan met de veranderingen in de huidige boekenwereld? Laat het antwoord op die vraag maar over aan Stefan Verwey. Met zijn stripbundel Hoe open ik een boek legt hij de ziel bloot van auteur, boekenliefhebber en alles wat daartussenin zit. Door Anouk Abels Een stel dat bij elkaar blijft voor de boeken, bittere dichters die voordragen uit hun verramsjte bundels, een lijk dat wordt opgebaard met een boek in zijn handen – Verwey maakt geniale grappen over zo’n beetje iedereen die ooit een boek vast heeft gehad. Elke bladzijde vertelt via één tekening een compleet verhaal. We zien vakantielezers, boekenmarktbezoekers en ouders die hun kinderen aan het lezen willen krijgen. Ook laat Verwey zien hoe we omgaan met e-readers, signeersessies en het inrichten van onze boekenkast. Hoe open ik een boek gunt ons daarnaast een humoristisch kijkje in

de wereld van het boekenvak. We ontmoeten auteurs met een writer’s block en schrijvers die hun boek koste wat kost door de strot van het publiek proberen te duwen. Er zijn uitgeverijen die constant nieuwe literaire aanwas afwijzen en boekhandelaren die idiote eisen aan signerende auteurs stellen (‘U mag pas weg als de hele stapel is verkocht,’ zegt een pinnige winkeldame tegen een verschrikte auteur als hij voor een megavoorraad boeken gaat zitten). Ook de journalistiek wordt op de hak genomen: Verwey steekt de draak met recensenten, televisiepresentatoren en de flitsende mentaliteit van programma’s als De Wereld Draait Door, waar het boek als antiek overblijfsel van het verleden moeilijk een thuis vindt. Het is knap dat zelfs Verweys hardste grappen over idiote schrijvers, onbenullige uitgeverijen en incapabele boekhandelaren een gevoel van warmte

Het is knap dat zelfs Verweys hardste grappen over idiote schrijvers, onbenullige uitgeverijen en incapabele boekhandelaren een gevoel van warmte uitstralen.

uitstralen. Je merkt bij elke tekening dat hij echt liefde voelt voor de lezers en makers van boeken. Verwey is op de hoogte van het stoffige imago van het fysieke boek en de moeilijke ontwikkelingen binnen het boekenvak, maar lijkt daar niet bitter door te zijn geworden. In plaats daarvan benadert hij de grootste problemen met een liefdevolle vette knipoog. En dat is een benadering waar veel woordvoerders van het boek nog een hoop Stefan Verwey, Hoe open ik van kunnen leren. een boek, Uitgeverij De Har-

monie, ISBN 978 90 761 7427 3 (€ 17,50)

Benjamin Lacombe, de Franse illustrator-auteur van prentenboeken en stripverhalen die zijn strepen verdiende met Ondine en De tuin van de feeën, levert met Madame Butterfly wederom een heus kunstwerk af. Zijn vrije bewerking is niet alleen prachtig geïllustreerd, het grote boek ontvouwt zich ook tot een tien meter lange fresco. Een sprookjeswereld om in te verdwijnen, die evenwel vraagt om zijden handschoenen. Door Wendy Claes Vlinders in de buik zijn ver te zoeken bij mevrouw Butterfly. Naar koloniale gewoonte ‘koopt’ de Amerikaanse luitenant Pinkerton een verblijf én echtgenote voor de duur van zijn verblijf in Japan. Als vijftienjarige geisha gaat Madame Butterfly, een sierlijk maar broos ‘poppetje’, in op zijn wens… Kleurrijke prenten worden afgewisseld door klein gedrukte tekstpagina’s. Op de achterzijde van het grote accordeonboek prijkt een tien meter lange fresco, een aaneenschakeling van sobere potloodtekeningen, die op zichzelf kan staan als een stomme film of een Oosters kamerscherm. Gebaseerd op een Italiaans libretto, leest het boek als een toneelstuk of opera. Zo worden hoofdstukken bedrijven genoemd. Helaas blijkt het verhaal niet zo krachtig verteld, mogelijk omdat het een bewerking of vertaling is. Hoe dan ook beoogt Lacombe een niet al te jonge doelgroep, want termen als haiden (ceremoniehuis bij een tempel), foedraal (messenzak) en sleedoorn (rozenstruik) liggen niet voor de hand, ook al kan je er gerust over lezen. Het was niet Lacombes eerste bewerking. Ook Sneeuwwitje wist hij om te toveren. Hier werkte hij eveneens met olieverf (binnenboek), potlood en aquarel (fresco), wat zijn tekenstijl kenmerkt. Madame Butterfly baadt in de Japanse sfeer met typische elementen als kimono’s, lampions en trekkarretjes, waardoor het aan traditionele Oosterse prenten herinnert: vloeiend en impressionistisch. De combinatie van verbluffend geïllusBenjamin Lacombe, Madame treerd en prachtig Butterfly, Uitgeverij Clauitgegeven – invis, ISBN 978 90 448 2184 0 (€ 34,50) clusief knooplint – maakt van Madame Butterfly een voltreffer. Een mooie parel waar godzijdank geen leeftijd op staat. Laat u betoveren. Wij garanderen een bijzondere ervaring.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 33

op missie

Tijdens het Stripfestival in Breda presenteert Uitgeverij Strip2000 het strip album Op missie. Tien striptekenaars verstripten de persoonlijke verhalen van evenzoveel veteranen – met ieder een eigen cover.

Stripverhalen over veteranen Door Hans Pols ‘Kinderen lezen graag strips. Wij zien deze strip dan ook als een aansprekende vorm die op een andere manier dan een krantenartikel of een schoolboek aandacht vraagt voor veteranen en hun inzet.’ Aan het woord is Koos Sol, woordvoerder van de Stichting Nederlandse Veteranendag en initiatiefnemer van Op missie, een bijzonder project waarbij tien striptekenaars de verhalen van tien veteranen in stripvorm vastlegden. Het eindresultaat is een stripboek dat op scholen gebruikt gaat worden en in de winkel komt te liggen. ‘Onze Stichting heeft als hoofdtaak het bevorderen van erkenning en waardering voor alle Nederlandse militaire veteranen die zich hebben ingezet in ruim honderd gebieden. Om recht te doen aan zoveel moge-

lijk veteranen hebben we gekozen voor een selectie van tien belangrijke missies. De missies waar het om gaat vonden onder andere plaats in Afghanistan, Irak, Nieuw-Guinea en, het meest recent, Somalië. We hebben contact gezocht met voormalig stripintendant Gert Jan Pos om het project te begeleiden.’ Gert Jan Pos vertelt over het ontstaansproces van het boek: ‘We hebben gekozen voor een breed palet aan tekenaars en stijlen. In de bundel staan zowel ervaren als jonge en debuterende tekenaars. Vooraf zijn de verschillende conflicten besproken en hebben de tekenaars gekozen waarover ze het liefst zouden tekenen. Tekenaar en veteraan hebben samen gezocht naar een verhaal om te verstrippen. Daarna zijn ze aan het werk gegaan. Halverwege het proces hebben de tekenaars erva-

ringen uitgewisseld en hebben ze samen met ons naar de schetsen van de pagina’s gekeken.’ Een van de tekenaars is Eric Heuvel, die al naam heeft gemaakt met educatieve strips over de Tweede wereldoorlog en Indonesië. Ook Erik Kriek is een ervaren stripmaker. Voor veel mensen zijn Jan Cleijne en Wilbert van der Steen waarschijnlijk onbekender. De verscheidenheid aan tekenstijlen heeft een verrassend en afwisselend boek opgeleverd, waar zowel de veteranen als de tekenaars tevreden over kunnen zijn. Pos: ‘De veteranen waren nieuwsgierig naar hoe een striptekenaar hun verhaal zou omzetten in een stripverhaal en hoe iemand anders vorm zou geven aan hun herinnering. Voor de tekenaars was het een kennismaking met een geheel nieuwe wereld.’

heftig

Majid: een verhaal van een missie en vriendschap Na een carrière als kinderboekillustrator en cartoonist begon Wilbert van der Steen (Gemonde, 1966) in 2009 met het tekenen van stripverhalen. Voor Op Missie maakte hij Majid, het verjim bella haal over de missie van Marc Brinkman in Irak. Hoe heeft hij dit ervaren en wat heeft het hem gebracht? Door Cok Jouvenaar Wilbert: ‘Mijn strip voor Op Missie is totaal anders dan wat ik normaal doe. Voor mij was dit een unieke kans om te kijken of ik met dergelijke zware thematiek uit de voeten kan. Van de missie naar Irak wist ik vooraf niet veel. Ik heb mij zo goed mogelijk ingelezen via verslagen en jaarboeken. Met de initiatiefnemer van Op Missie, Gert-Jan Pos, heb ik een bezoek gebracht aan

Marc Brinkman, de veteraan van deze missie. Tegenwoordig is hij kolonel, maar ten tijde van de missie was hij nog majoor. Marc heeft mij foto’s laten zien en me verteld hoe het eraan toeging bij de compagnie. Dit gaf mij een beeld van hoe het daar eruitzag en wat de sfeer was. Tussen Majoor Brinkman en burgemeester Majid Abu Abbas was een vriendschap ontstaan. Die vriendschap heb ik als rode draad in mijn verhaal gebruikt. Ik hoop dat ik daarin geslaagd ben. Het verhaal heb ik in een maand moeten tekenen. Dat was wel een uitdaging. Vanwege de zware thematiek heb ik gekozen voor een realistische tekenstijl. Ook heb ik bewust gekozen voor een zandkleur als basis, ter versterking van het realistische karakter. Door de ervaring van Majoor Brinkman te verstrippen, heb ik een andere kijk op het beroep van militair gekregen. Ik heb gemerkt hoe heftig het kan zijn om continu onder spanning te staan en heb echt ontzag Diverse auteurs, Op Missie, gekregen voor de menUitgeverij Strip2000, ISBN 978 sen die dit werk doen.’ 94 628 0099 1 (€ 9,95)

‘Zowel de veteranen als de tekenaars zijn enthousiast over het project en de onderlinge samenwerking,’ licht Sol toe. ‘Voor zover er aanvankelijk reserves waren, zijn die als sneeuw voor de zon verdwenen. Veteranen en stripmakers kenden elkaar niet, hadden voor een belangrijk deel ook geen enkel beeld van elkaar, maar spraken na afloop met bewondering over elkaars ervaringen.’ Nu het boek af is, kunnen de veteranen ermee naar de klaslokalen. Sol: ‘Door het lezen van de verhalen krijgt de doelgroep, de basisschooljeugd, een idee van de inzet van de veteranen en hun thuisfront. Tegelijk krijgen de leerlingen ook een beeld van het aantal en de soorten missies. Ze weten nu dat veteranen niet alleen werden ingezet in de Tweede Wereldoorlog, Indonesië of Afghanistan.’

Albo Helm: 'comic artist in residence' in het Duitse Kiel De Utrechtse BNS-stripmaker Albo Helm was de gehele maand september comic artist in residence in de Noordduitse havenstad Kiel. Ondersteund door de Finse striporganisatie CUNE en als gast van het lokale striptekenaarscollectief en stripblad Pure Fruit doorkruiste hij elke dag de stad in een zelfbenoemde queeste naar haar ‘ziel’. Daarnaast nam hij deel aan de reguliere activiteiten van de Kieler collega’s, zoals een Comic Battle op het Reeperbahnfestival en improvisatiestriptekenen op het literaire Feder-Kiel Fest. In het aanstaande nummer van gratis stripblad Pure Fruit (#8, thema ‘duurzaamheid’, ook te lezen via ISSUU) staat een verhaal van Albo. Zijn Kielse stripavonturen zullen a.s. november in een aparte, Duits-Engelstalige bundel verschijnen, tegelijk met een expositie in de Traumfabrik te Kiel.

albo-helm.blogspot.com www.purefruit-magazin.de cunecomics.net/cune-residences

Gratis e-comics voor tablet en pc De Kielse stripavonturen van stripmaker Albo Helm zullen a.s. november verschijnen in een aparte, Duits-Engelstalige bundel, tegelijk met een expositie in de Traumfabrik te Kiel. FOTO ©ALMUT BEHL/ALBO HELM, KIELER NACHRICHTEN 24-9-2014

Enkele strips van BNS-auteurs zijn gratis te downloaden en te lezen via de website www.stripmakers.nl en de iTunes store. Er zijn al drie Stripkranten verkrijgbaar en complete stripalbums. Elke ‘e-comic’ bevat ook informatie over de maker.

Stripmakers Drinken Wijn Aan Het Water interviews met de bekendste stripauteurs van Nederland

Kinderboekenauteur, stripmaker en illustrator Kees de Boer drinkt een gezellig glaasje wijn aan het water met telkens een andere, Nederlandse stripauteur. Of het nu een warme zomerdag aan de rivier, of een grijze winterdag in het park is, Kees zoekt er een lekker flesje bij!

De eerste 3 afleveringen met Aloys Oosterwijk (Panorama-strip Willems Wereld, rechtbanktekenaar), Mark Retera (Dirk Jan) en Gerrie Hondius (zandkunstenares en Opzij-strip Ansje Tweedehansje) zijn te bekijken op het YouTube-kanaal van de BNS: youtube.com/user/BNSstripmakers

Nieuws, boeken, albums en werk van Nederlandse stripmakers vind je op: www.stripmakers.nl www.facebook.com/Stripmakers www.youtube.com/user/BNSstripmakers Bijna 100 professionele stripmakers zijn aangesloten bij de Beroepsvereniging Nederlandse Stripmakers (BNS). Zij zetten zich in voor erkenning, waardering en promotie van het Nederlandse beeldverhaal. Daarnaast is de BNS actief in beleidsen beroepsondersteuning. Het werk van al deze stripmakers wordt in binnen- en buitenland vertaald én uitgegeven en is in elke boekhandel verkrijgbaar.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 35

boekfragment

Rusland in oorlog

Peter d’Hamecourt, Rusland in oorlog, Uitgeverij Conserve, ISBN 978 90 5429 372 9 (€ 19,99) www.conserve.nl

LifeNews, het internetkanaal, heeft weer eens de primeur op 17 juli 2014. De opstandelingen in het oosten van Oekraïne hebben een Antonov-26 vrachtvliegtuig van het Oekraïense leger neergeschoten. Igor Strelkov maakt er ook trots melding van in een twitterboodschap. ‘We hadden ze nog zo gewaarschuwd ons luchtruim niet meer binnen te vliegen,’ meldt hij. Het staatspersbureau RiaNovosti zorgt voor een brede verspreiding van het nieuws. De primeur en de tweet zijn geen lang leven beschoren. Binnen een paar uur is duidelijk dat het vrachtvliegtuig van het type Antonov-26 in werkelijkheid een passagiersvliegtuig is. Het is een Boeing 777-200 van de Maleisische luchtvaartmaatschappij Malaysia Airlines. De primeur en het twitterbericht verdwijnen. Het slapende dorp Grabovo op het Oekraïense platteland, zo’n dertig

van de Russische aarde en de absolute monarchie zullen herstellen. Een man, rijp voor een ernstig gesprek met een psychiater, vertelde mij een van zijn clubgenoten onlangs. Hetzelfde geldt voor een andere Russische staatsburger die een hoofdrol voor zichzelf opeist in het oosten van Oekraïne, Aleksandr Borodaj. Hij noemt zich premier van de volksrepubliek Donetsk. Hij komt uit dezelfde kringen als Girkin. Ze delen ook hun verwevenheid met de Russische veiligheidsdiensten. Samen hebben ze al menig slagveld afgestruind, van Tsjetsjenië tot de Krim. Mensen in Moskou die het duo kennen houden hun hart vast als ze Girkin/Borodaj in actie zien. Er kan niets goeds van komen. Op de dag dat de wereld geschokt reageert op de ramp met het passagiersvliegtuig verdwijnt een andere leidende figuur van de opstandelingen, Denis Poesjilin, van het toneel. Hij was voorzitter van het parlement van de volksrepubliek Donetsk. Hij zit volgens het persbureau Interfax intussen hoog en droog in Moskou. Vermoedelijk op de vlucht voor de consequenties van de ramp. Deze dubieuze zakenman voelt kennelijk nattigheid. In Moskou is hij onder vrienden. Er is onder de separatisten veel onderlinge rivaliteit, vandaar dat figuren komen en gaan, de meesten hebben een duistere achtergrond.

Marlies Schouwstra

Juli 2014 Vergeef ons, Nederland Prosti, Gollandija

kilometer van de grens met Rusland, is wereldnieuws en groeit uit tot het centrum van een zenuwenoorlog tussen het Westen en Rusland. LifeNews is een belangrijk element in de propagandaoorlog van het Kremlin. Het kanaal heeft nauwe banden met de Russische inlichtingendiensten en de opstandelingen van de zogenaamde volksrepublieken Donetsk en Loegansk, samen Novorossija genaamd. Igor Strelkov is de commandant van de opstandelingen. Een Rus uit Moskou met eveneens nauwe banden met dezelfde inlichtingendiensten. Strelkov (de Schutter) zal binnen vierentwintig uur nog een opvallende mededeling doen over de honderden lijken die verspreid liggen over het gebied dat zijn vechtersbazen controleren: ‘Het zijn oude lijken. De passagiers zijn al als lijk ingeladen in Amsterdam.’ Strelkov, wiens echte naam Girkin is, hebben we al eerder beschreven als een man die het naspelen van historische veldslagen als hobby had. De krijgsgeschiedenis in praktijk brengen trok hem steeds meer de afgelopen jaren. Zijn clubgenoten van historische gezelschappen in Moskou zien hem in snel tempo de nationalistische kant op drijven. Girkin voert zichzelf binnen in een mythologische wereld waarin ruimte is voor het laten herleven van de Witte Legers die de Roden zullen verjagen

FOTO

Peter d’Hamecourt hield een maandboek bij voor Rusland in oorlog, vanaf september 2013 tot met de cruciale maand juli 2014, waarin toestel MH17 werd neergeschoten. Lees hoe het zo ver kwam.

Maarten van Buuren De afrekening Ontmaskering van het gewapend verzet Uitgebreide editie met nieuwe belastende feiten ‘bijna griezelig stilistisch gemak... een heel nieuw soort geschiedschrijving’ – Carel Peeters in Vrij Nederland U ITG EVE R IJ

ISBN

L E M N I S C A AT

978 90 4770 517 8 | van € 19,95 voor

€ 14,95

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 36

boekhandel Agenda

oktober 2014

hotspot

1-12 OKTOBER

Kinderboekenweek. In het hele land is het feest, omdat de Kinderboekenweek zestig jaar bestaat! www.kinderboekenweek.nl

8-12 OKTOBER

Frankfurt – Frankfurter Buchmesse 2014. Jaarlijkse, internationaal georiënteerde boekenbeurs.

11-12 OKTOBER

BREDA – Stripfestival Breda. De grootste stripbeurs van Nederland. Naast strips ook talloze andere activiteiten. www.stripfestivalbreda.nl

1-16 NOVEMBER

UTRECHT – Literaire Meesters festival. Een tweejaarlijks evenement met een exclusief programma rond de meesters van de wereldliteratuur. www.literairemeesters.nl

14 OKTOBER

MAASTRICHT – Centre Céramique. Lezing Geert Verbeet over 1914 – 1918: moeilijke jaren voor beide Limburgen. Maastricht, Belgische frontstad op neutraal gebied. www.centreceramique.nl/ DEN HAAG – BorderKitchen met Simon Winder. Wim Brands interviewt hem over zijn boek Danubia. www.borderkitchen.nl

15 OKTOBER

BRUGGE – Diane Broeckhoven vertelt over het ontstaan van haar nieuwe roman De poppendokter. www.dereyghere.be

16 OKTOBER

Heemstede – Boekhandel Blokker. Guus Kuijer leest voor uit De bijbel voor ongelovigen. www.libris.nl/blokker

17-19 OKTOBER

HAMME – Het boekenweekend in Hamme met tal van prominente literaire gasten, zoals Christophe Deborsu en Annick De Wit, Hilde van Cauteren en Els Beerten. www.boekenweekend.be

17-26 OKTOBER

Den Haag – De betovering. De leukste herfstvakantie van Nederland met ruim 300 voorstellingen en workshops uit binnen- en buitenland, verspreid over 40 theaters, bibliotheken en musea.

Crisis of kans? Het mag dan crisis zijn in het boekenvak, Boekhandel Jansen en de Feijter in Velp floreert als nooit tevoren. Mede-eigenaar Walter Jansen werd bovendien benoemd tot Boekverkoper van het jaar 2014. Hoezeer het hem gegund is, blijkt uit de storm aan reacties die hij ontving: ‘Ik ben weinig aan werken toegekomen de eerste week na de benoeming’, lacht Jansen.

21 OKTOBER

Dat de boekhandel zo goed loopt ondanks de crisis, heeft te maken met zijn proactieve houding. Jansens advies is dan ook: ‘Ga iets doen met

22 OKTOBER

hotspot

www.debetovering.nl

BREDA – Lezing Wiel Kusters over Mijn versnipperd bestaan, een boek over het leven van Kees Fens. www.devrijeboekhandel.nl APELDOORN – Kikker viert feest! Kikker is jarig en zijn vriendjes willen hem verrassen. Twee shows in theater Orpheus. www.orpheus.nl

27 OKTOBER

HAARLEM – Op de honderdste geboortedag van dichter Dylan Thomas organiseert de Kennemer Boekhandel een hommage. www.libris.nl/kennemerboekhandel

29 OKTOBER

AMSTERDAM – Spui 25 op Locatie. Arnon Grunberg, Jens Christian Grøndahl en Christos Chrissopoulos gaan in gesprek met Margot Dijkgraaf over hun favoriete vergeten boeken. www.spui25.nl

1-9 NOVEMBER

AMSTERDAM – Internationaal Storytelling Festival 2014. Deze zevende editie brengt opnieuw de beste verhalen van Nederlandse en internationale auteurs naar Amsterdam. www.storytellingfestival.nl

8 NOVEMBER

ROTTERDAM – Op zaterdagavond verzamelen verschillende auteurs zich in Rotterdam voor het lezersfeest. www.lezersfeest.nl

de situatie. Ga niet afwachten terwijl de crisis om zich heen grijpt.’ Dit is precies wat hij en De Feijter zelf ook deden toen enkele jaren geleden de neergang inzette in hun boekhandel. De winkel was in 1998 opgericht na twee jaar intensief marktonderzoek. ‘Het was een periode waarin veel boekhandels dichtgingen, waardoor de opening van de winkel omstreden was’, vertelt Jansen. Toch kende de winkel een vliegende start, en ging het jarenlang goed. Vanaf 2009 ging het echter steeds slechter, en daarom ging begin 2012 het roer om. Jansen: ‘Je moet niet denken in termen van crisis, maar denken in kansen: hoe zet ik dit om in iets goeds?’ De boekhandel werd grondig verbouwd en bevat tegenwoordig een horecagelegenheid en een uitgebreid assortiment aan klassieke

Boekhandel Jansen en de Feijter

muziek. Daarnaast is een stuk land achter de winkel omgetoverd tot een theetuin. ‘Op deze manier creëer je een andere beleving van de winkel’, legt Jansen uit. Als je ervoor zorgt dat mensen affiniteit met de plek krijgen, dan komen ze vanzelf terug.’ Het gaat zelfs zo goed dat er een nieuwe boekwinkel is geopend in Arnhem: Het colofon – boekhandel in oprichting. In oprichting, want de winkel zal altijd in beweging zijn en komt hopelijk nooit helemaal af. Dat Boekhandel Jansen en de Feijter echt een eigen gezicht heeft, blijkt uit de eigen Top 10, die vol lokale titels staat. Op dit moment wordt de eerste positie ingenomen door een boek over het Velpse kerkje Oude Jan: Onze Oude Jan. Midden in de samenleving.

Een maand met een verleden Oktober is Maand van de Geschiedenis, en dus worden er door het hele land lezingen, tentoonstellingen, festivals en nog veel meer activiteiten georganiseerd met als thema Vriend & Vijand. Een actueel thema, dat stof geeft tot nadenken. ‘Het zegt iets over ‘wij’ en ‘zij’, hoe wij naar de Ander kijken, hoe wij onszelf definiëren en welke plek wij als mens innemen in deze wereld. Misschien hebben we altijd een vijand nodig om vrienden te maken... of zou het ook anders kunnen?’ staat te lezen

op de website van de Maand van de Geschiedenis. Op de site staan allerlei interessante artikelen om je verder te verdiepen in het thema, zoals boeken- en filmtips en een stuk over het Maand van de Geschiedenisessay dat geschreven is door Michel Krielaars, ex-Ruslandcorrespondent, auteur en chef Boeken van NRC Handelsblad. Een van de hoogtepunten van de Maand is de Nacht van de Geschiedenis op 18 oktober in het Rijksmuseum in Amsterdam, waar onder andere voormalig secretarisgeneraal van de NAVO Jaap de Hoop Scheffer en auteur Stefan Hertmans te gast zijn. Naast debatten en interviews bijwonen kan er in het

Atrium flink gedanst worden. Dat het thema Vriend & Vijand ruim opgevat kan worden, blijkt uit de vele activiteiten die in oktober plaatsvinden. Natuurlijk is er veel aandacht voor de Eerste Wereld oorlog, maar ook de zee is voor Nederlanders een vriend en vijand ineen. Daarnaast kun je de ijstijd beleven in een tentoonstelling van Harmen van Straaten, alles leren over Tyrannosaurus-rex, hulp krijgen bij het digitaliseren van je oude foto’s, een workshop archiefonderzoek volgen, soldatenliedjes zingen en kastelen onveilig maken... Kijk voor het volledige programma op www.maandvandegeschiedenis. nl, en kies meteen een van die prachtige boeken uit om de geschiedenis mee in te duiken.

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 37

boekhandel gratis

Boekhandels die de Boekenkrant verspreiden Alblasserdam

Boxmeer

Enschede

Bruna Oostermeent

dekrekel.nl

dinternet.nl

Boekhandelbroekhuis.nl

Kapelle

Boekhandel van de Moosdijk

lectori.nl

Boekhandel de Krekel Alkmaar

Boekhandel Feijn feijn.nl

Boekhandel Van der Meulen’s

vandermeulensboekhandel.nl Alphen a/d Rijn

Boekhandel Haasbeek haasbeek-libris.nl Amersfoort

De Algemene Boekhandel

Van Dinter Media Breda

Boekhandel Van Kemenade & Hollaers

libris.nl/ vankemenade-hollaers Libris Buitelaar NIEUW! www.librisbuitelaar.nl Breukelen

Boekhandel van Kralingen

boekhandelvankralingen.nl Brugge

Amstelveen

De Reyghere Boekhandel

venstra.nl

Brunssum

algemeneboekhandel.nl

Boekhandel Venstra Amsterdam

De Amsterdamse Boekhandel

deamsterdamseboekhandel.nl

Boekhandel de Dolfijn boekhandeldedolfijn.nl

De Nieuwe Boekhandel denieuweboekhandel.nl

Boekhandel Mulder boekhandelmulder.nl

Boekhandel Scheltema scheltema.nl

dereyghere.be

boekhandel Rob Rozeman robrozeman.nl Castricum

Scholte boek-en kantoorboekhandel boekhandelscholte.nl Coevorden

Readshop Coevorden readshop.nl/vestiging/ coevorden Delft

benkempers.nl

Boekhandel Van Stockum

Arnhem

Deventer

vanstockum.nl

Boekhandel Praamstra

Boekhandel Hijman Ongerijmd

Raadgreep & Berrevoets

Boekhandel Iwema iwema.nl Baarn

Boekhandel Den Boer denboer.nl

Badhoevedorp

NIEUW!

Boekhandels Jaspers

www.boekhandeljaspers.nl Bergen op Zoom

Quist boeken quistboeken.nl Beilen

Boekhandel Het Logboek hetlogboek.org Bennekom

Boekhandel Novita libris.nl/novita Bilthoven

Bilthovense Boekhandel

bilthovenseboekhandel.nl Bleiswijk

Boekhandel Muilenburg

boekhandelmuilenburg.nl Bloemendaal

Boekhandel Bloemendaal

boekhandelbloemendaal.nl

boekhandelpraamstra.nl Doetichem

libris.nl/ raadgeepenberrevoets Doorn

The Readshop Doorn Readshop.nl/vestigingen/ doorn Dronten

Voster Boek & Kantoor voster.nl Druten

Geldrop

Boekhandel van Grinsven

boekhandelvangrinsven.nl Goirle

NIEUW!

verkaaikboeken.nl Haarlem

Boekhandel Gillissen & Co

boekhandelgillissen.nl

Boekhandel H. de Vries Boeken

NIEUW!

De Boekenlegger

www.de-boekenlegger.nl Eindhoven

Boekhandel Van Grinsven

Boekhandel Lectori Kerkrade

Boekhandel Leeskunst leeskunst.nl

Krimpen aan den IJssel

Boekhandel De Korf

boekhandelbertvander heijden.nl

rijnlandseboekhandel.nl

Boekhandel Priem

Rijnlandse boekhandel

Valkenswaard

Oisterwijk

boekhandelpriem.nl

Boekhandel Oisterwijk

Veenendaal

Oosterbeek

boekhandelvankooten.nl

boekhandeloisterwijk.nl

Oudewater

Velp GLD

Boekhandel Cazemier Boekhandelcazemier.nl Leusden

The Readshop Leusden readshop.nl/vestiging/ leusden Leuven

Kinderboekhandel De kleine Johannes

plantagemeijerensiegers.nl

The Readshop Oudewater

readshop.nl/vestiging/ oudewater Purmerend

Boekhandel het Leesteken leesteken.nl

Puttershoek

Lochem

Marjan Houtman Lezen en Schrijven

Bruna.nl

boekhandellovink.nl

Pijnacker

Bruna Haarlem Haren GN

Boomker Boeken boomker.nl Harlingen

Boekhandel Wever

de-kleine-johannes.be

Boekhandel Lovink Maassluis

Boekhandel Het Keizerrijk hetkeizerrijk.nl Maastricht

marjanhoutman.nl

daannijman.nl

Meppel

boekhandelbarth.nl

Rosmalen

Heemstede

Boekhandel Van Stockum

boekhandelblokker.nl

Middelburg

Bruna.nl

Boekhandel Blokker

vanstockum.nl

Heerhugowaard

De Drvkkery

bruna.nl

Mijdrecht

Bruna Middenwaard

de-drvkkery.nl

deboekenwurm.info

NIEUW!

Boekhandel De Omslag

www.boekhandeldeomslag.nl Rotterdam

Boekhandel Donner donner.nl

Boekhandel Maximus maximushillegersberg.nl Schagen

bijhetraethuys.nl

Monnickendam

www.boekhandelplukker.nl

Heeze

Boek- en Kantoorboek handel Lektura

Nimo Boek

NIEUW!

Boekhandel Plukker Scheveningen

Sittard

boekhandelbroekhuis.nl

boekhandelroodbeen.nl

boekhandelkrings.nl

boekhandelmanschot.nl

Boekhandel Roodbeen

boekhandelaugustunis.nl

boekhandelvandeven.nl

marsman.nl

meerdaneenboekhandel.nl

Roelants [in LUX]

lezenisleuk.nl

Heusinkveld – Holten

Emmen

Hoorn

roelants.nl

vermeer.plantage.nl

hoornseboekhandel.nl

roelants.nl

Plantage Vermeer

Hoornse Boekhandel

Boekhandel Roelants

Enkhuizen

Houten

Noordwijkerhout

boekhandelflevo.nl

Boekhandel Krings Soest

Boekhandel Augustinus

Boekhandel Marsman

Boekhandel Flevo

boekhandelvanleeuwen.nl

Nijmegen

Holten

Huizen

boekhandelvledderland.nl

Boekhandel Reterink boekhandelreterink.nl Winterswijk

Woerden

Libris Woerden libriswoerden.nl Wormerveer

Pasman Boek & Hobby pasmanboekenhobby.nl Zoetermeer

Boekhandel Zonneveld boekhandelzonneveld.nl

The Readshop Meerzicht

readshop.nl/vestiging/ meerzicht Zeist

Boekhandel Kramer & Van Doorn

Nijkerk

boekwijs.nl

Vledder

Schiedam

boekhandelscheveningen.nl

Hengelo

Boekhandel Wijs

boekhandelvenray.nl

vingerling.nl

Boekhandel Vingerling

Boekhandel J.S. van Leeuwen

hoevelakenseboekhandel.nl

Boek- en kantoorvakhandel van den Munckhof

Groenveld Boeken

Boekhandel Manschot

Hoevelaken

Venray

Boekhandel Scheveningen

De Roij & Boschman Boeken Boekhandel Broekhuis

koophetbijkoops.nl

Naaldwijk

nimoboek.nl

Nieuwegein

deroijboschman.nl

Boekhandel Koops

boekhandelkramer.nl

Boekhandel Mondria boekhandelmondria.nl

Venlo

Boekhandel Kramer

Roosendaal

Heerlen

Bij Het Raethuys

eenpassievoorboeken.nl

Wierden

Boekhandel Daan Nijman

readshop.nl/vestiging/hedel

Bruna Heemskerk

Boekhandel Jansen & de Feijter

Roden

vanattenboek.nl

Boekhandel De Boekenwurm

Boekhandel Barth

bekboeken.nl

Boekhandel Vledderland

Boekhandel Dominicanen

Boekhandeldominicanen.nl

Bek Boeken

Boekhandel van Atten

Hedel

The Readshop Hedel

Boekhandel van Kooten

Leiden

larenseboekhandel.nl

Emmeloord

kantoorboekhandelsmitenco.nl

Oegstgeest

Veghel

De Nijmeegse Kinderboekwinkel

Smit en Co Boek- en Kantoorboekhandel

moosdijk.com

Boekhandel Bert van der Heijden

Larense Boekhandel

Boekhandel Van Piere libris.nl/vanpiere

Uden

Boekhandel Meijer en Siegers

Laren

De Hoevelakense Boekhandel

boekhandelvangrinsven.nl

Nuenen

devriesboeken.nl

Helmond

boekhandelmaasenwaal.nl

info@onzebruna.nl

boekhandeldekorf.nl

lektura.nl

Boekhandel Maas & Waal Eersel

geertswarenhuis.nl

Heemskerk

De Arnhemse Kinderboekwinkel

Assen

Geerts Warenhuis

boekhandelwever.nl

Nawijn & Polak Boekverkopers

boekhandelongerijmd.nl

Exloo

Boekhandel Verkaaik

Den Haag

lezenisleuk.nl

plantage-ettenleur.nl

Gouda

Apeldoorn

nawijn-polak.nl

Plantage Etten-Leur

www.librisbuitelaar.nl

Boekhandel Broekhuis boekhandelbroekhuis.nl

Etten-Leur

Libris Buitelaar

Boekhandel Ben Kempers

Almelo

Boekhandel Broekhuis

Boekhandel Wagenaar & Van Halem wagenaarvanhalem.nl

Boekhandel Van de Ven Steenwijk

groenveldboeken@planet.nl Zeist

kramerenvandoorn.nl Zutphen

Boekhandel Someren en Ten Bosch libris.nl/ vansomeren-en-tenbosch Zwolle

Waanders in de Broeren waandersindebroeren.nl

Steenwijk’s Boekhuys boekwinkel.com Tilburg

Gianotten Mutsaers gianottenmutsaers.nl Utrecht

Boekhandel Libris Utrecht

boekhandellibrisutrecht.nl

Broese boekverkopers libris.nl/broese

Staat uw naam niet op de lijst, of heeft u aanpassingen? Geef het door via info@boekenkrant.com

boekenkrant.com

oktober 2014 pagina 39

woordsudoku

M A

sudoku-variations.com

N B

S R

E B

N R

Te gebruiken letters:

R B

B N

ABEKMNORS

gespleten persoonlijkheid

win een boekenkrant–abonnement

Woordsudoku In deze Woordsudoku is de naam van een auteur uit de oktober-editie van de Boekenkrant verborgen. Als u deze Woordsudoku juist hebt ingevuld dan moeten elke rij, elke kolom en elk blok van 3 bij 3 velden de negen verschillende letters precies eenmaal bevatten. Als extra uitdaging zijn aan deze Woordsudoku drie groepen van negen samenhangende velden toegevoegd, die de negen verschillende letters ook precies eenmaal moeten bevatten (de twee diagonalen + de negen middelste velden van elk blok van 3 bij 3 velden).

win een boek

Gespleten persoon lijkheid Deze schrijver heeft last van een gespleten persoonlijkheid. Welke drie zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen voor maandag 27 oktober 2014 naar redactie@boekenkrant.com met als onderwerp ‘Win een boek’. Onder de goede inzendingen wordt het boek Hoe open ik een boek van Stefan Verwey verloot.

colofon De Boekenkrant is een uitgave van Uphill Battle boekpromotie i.s.m. de boekhandels. Redactieadres Uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, k22, 3511 LX Utrecht, Nederland. Telefoon +31 30 2231718; e-mail: redactie@boekenkrant.com. Concept & realisatie Uphill Battle boekpromotie, Utrecht. Uitgever Jan Louwers (jan.louwers@uhb.nl). Redacteuren Anouk Abels (eindredacteur), Merijn Schipper (redacteur literatuur), Sanne Wolters (redacteur jeugd), Caroline van der Lee (redacteur strips), Zofeyah Braam, Selma van Aken, Abe Borst, Ilse Bruls, Wendy Claes, Laura van Dee, Wouter le Duc, Nicole van der Elst, Aefke ten Hagen, Cok Jouvenaar, Wieneke van Koppen, Jolijn Klein Kranenbarg,

oplossing

Zonder deze drie extra groepen heeft deze Woordsudoku, met de 28 gegeven letters, 84 verschillende oplossingen. U zult regelmatig logisch van de eigenschap van deze drie groepen gebruik moeten maken om deze Woordsudoku uniek te kunnen oplossen. Ergens in de groen gemerkte velden ontstaat, met de klok mee, de oplossing van deze Woordsudoku. Mail uw oplossing uiterlijk 27 oktober 2014 naar redactie@boekenkrant. com en maak kans op een abonnement op de Boekenkrant! De prijswinnaar en de oplossing worden bekendgemaakt in de november-editie van de Boekenkrant.

win dit boek

Vormgeving & ontwerp Titus Vegter (titusvegter@chello.nl) Oplage 21.000 Abonnementenservice boekenkrant@spabonneeservice.nl Informatie over adverteren tel. +31 30 2231718; verkoop@uhb.nl www.boekenkrant.com. De Boekenkrant thuis ontvangen? Meld je aan via www.boekenkrant. com. Of vul de bon in op pagina 2. De volgende Boekenkrant verschijnt op maandag 3 november 2014.

L 2

M G

I E

D 7

winnaar

Uit de vele goede inzendingen trokken wij Ella Wijsman uit Harderwijk. Zij wint een exemplaar van Solitude van Jeroen Thijssen.

Van harte gefeliciteerd!

Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid? Het goede antwoord was: Magnus Carlsen, Bregje Hofstede en Rik Felderhof.

medewerkers

Anouk Abels

Merijn Schipper

Sanne Wolters

Caroline van der Lee

Zofeyah Braam

Selma van Aken

Abe Borst

Elisabeth van Nimwegen

Aefke ten Hagen

Nina Visser

Michelle van Toorn

Jacqueline Coppens

Meie Otten

Wendy Claes

Titus Vegter

service

boekenkrant en facebook.com/deboekenkrant

oplossing

In een tijd van e-boeken, e-lezers en e-readers breekt Stefan Verwey een lans voor het papieren boek. In zijn grappige tekeningen brengt het literaire landschap in kaart.

Meld je aan voor onze wekelijkse Boekenkrant Nieuwsbrief op www. boekenkrant.com. De Boekenkrant is ook actief op Twitter en Facebook. We hebben 9402 volgers. twitter.com/

Zie hierboven de oplossing van de Woordsudoku van september 2014. De winnaar van vorige maand is Landje Bleeker uit Amsterdam. Zij wint een jaarabonnement op de Boekenkrant. Van harte gefeliciteerd!

Jeroen Thijssen, Solitude, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 1717 9 (€ 22,95)

1. De Harmonie deharmonie.nl 1. KBB boekbond.nl 1. Kompas uitgeverijkompas.nl 4. Middernacht Pers middernachtpers.nl 6. Nieuw Amsterdam nieuwamsterdam.nl 10. Wereldbibliotheek wereldbibliotheek.nl 12. Conserve conserve.nl 14. Link uitgeverijlink.nl 14. QV Uitgeverij geenmannenmaarduivels.nl 14. Clavis clavisbooks.com 16. Kluitman kluitman.nl 16. Vantilt vantilt.nl 17. Circus Patz circuspatz.com 20. Karakter karakteruitgevers.nl 21. De Brouwerij | Brainbooks brainbooks.nl 21. Tic uitgeverijtic.nl 28. Cambium insightguides.nl 30. Wakkere Muis wakkeremuis.nl 34. BNS stripmakers.nl 35. Lemniscaat Lemniscaat.nl 40. Meulenhoff meulenhoff.nl

G L

Stefan Verwey, Hoe open ik een boek, Uitgeverij De Harmonie, ISBN 978 90 761 7427 3 (€ 17,50)

adverteerders index Maria van Leeuwen, Leoni Nijland, Elisabeth van Nimwegen, Meie Otten, Hans Pols, Laura Scholte, Patz van der Sloot, An Prudon, Fleur Rood, Yonina Spijker, Michelle van Toorn, Nina Visser, Siebe Huizinga (redactie-adviseur).

sudoku-variations.com 9

‘Soms zeer komisch, dan weer ontroerend en een enkele keer hartverscheurend.’ BOE K H A N DE L JA SP E R S

‘Ik hoop dat ik zo oud mag worden. Stram van leden, ﬁt van geest. Hilarisch en prettig relativerend die Hendrik Groen.’ BOE K H A N DE L V I NGE R L I NG

‘Voor de liefhebbers van De honderdjarige man die uit het raam klom en verdween een absolute must! BOE K H A N DE L NAW I J N & P OL A K

‘Kan alleen maar hopen dat iemand hem een agenda voor 2014 heeft gegeven, zodat ik in 2015 weer wat om naar uit te kijken heb.’ BOE K H A N DE L V E E N E N DA A L

‘Het deed mij denken aan een mix tussen De honderdjarige man die uit het raam klom en verdween en One fl ew over the cuckoo’s nest. Prachtig! Jammer dat boek uit is.’ BRU NA OM M E N

‘Een heerlijk boek voor ouderen die zich zullen herkennen (en misschien wel schrikken), maar ook voor hen die de uiterste houdbaarheidsdatum nog ver voor zich weten.’ BOE K H A N DE L P OS T SC R I P T U M

‘Hartverwarmend, grappig en schrijnend. Alles uit het leven zit erin.’ BOE K H A N DE L S T E V E NS

www.meulenhoff.nl

Nu in de boekhandel